Наставна содржина:

Својства на функцијата f ( x) a x2 b x c

Воведен дел на часот:

(8-10 минути)

Преку поставување на прашања од претходната наставна единица се прави вовед во

новата наставна единица.
1. Кое множество е домен на квадратната функција f ( x) a ( x m)2 n ?
2. Од кој коефициент зависи дали параболата ( f ( x) a ( x m)2 n ) е отворена кон
позитивниот односно негативниот дел на y-оската?
3. Со какво поместување се добива f ( x) a ( x m)2 n од функцијата f ( x) a x2 ?
4. Во однос на која оска е симетричен графикот на функцијата f ( x) a ( x m)2 n ?
5. Која точка е теме на параболата f ( x) a ( x m)2 n ?

Главен дел на часот:

(20-25 минути)

Дефиниција 1: Нека f : A R , A R . За функцијата f велиме дека во точката E(m, n) A има

екстрем и тоа:
а) максимум, еднаков на f (m) , ако f (m) f ( x) за секој x A ;
б) минимум, еднаков на f (m) , ако f (m) f ( x) за секој x A .

Теорема 1: Нека е дадена квадратната функција f ( x) a x2 b x c .

b 4 a c b2
а) Ако e а>0, тогаш функцијата во точката m има минимум f (m) ;
2 a 4 a
b 4 a c b2
б) Ако e а<0, тогаш функцијата во точката m има максимум f (m) .
2 a 4 a

Задача 1: Најди ги екстремните вредности на квадратната функција:

1 2 3 2
а) f ( x) x 4 x 1 б) f ( x) x x 2
2 2

Решение:
1 b
а) Бидејќи a 0 од теорема 1 следува дека за m 4 функцијата има минимум
2 2 a
1
4 ( 1) 42
f ( m) f ( 4) 2 9
1
4
2
3 b 1
б) Бидејќи a 0 од теорема 1 следува дека за m функцијата има максимум
2 2 a 3
3
4 ( ) ( 2) ( 1) 2
1 2 11
f ( m) f( ) .
3 3 6
4 ( )
2
 b
Теорема 2: Правата x е оска на симетрија на квадратната функција
2 a
f ( x) a x2 b x c .
Задача 2: Најди ја оската на симетрија на графикот на квадратната функција:
1 2 3 2
а) f ( x) x 4 x 1 б) f ( x) x x 2
2 2

Решение:
1
а) Бидејќи a , b 4 и c 1 од теорема 2 следува дека оската на симетрија на нејзиниот
2
b
график е правата x 4.
2 a
3
б) Бидејќи a , b 1и c 2 од теорема 2 следува дека оската на симетрија на нејзиниот
2
b 1
график е правата x .
2 a 3

Теорема 3: За квадратната функција f ( x) a x2 b x c множеството вредности е:

4 a c b2
а) V f f ( D) , ако a 0;
4 a
4 a c b2
б) V f f ( D) , ако a 0 .
4 a
Задача 3: Определи го множеството вредности на функцијата:
1 2 3 2
а) f ( x) x 4 x 1 б) f ( x) x x 2
2 2

Решение:
1 4 a c b2
а) Бидејќи a 0 од теорема 3 следува дека n 9 и множеството вредности на
2 4 a
функцијата е V f [ 9, );
3 4 a c b2 11
б) Бидејќи a 0 од теорема 3 следува дека n и множеството вредности
2 4 a 6
11
на функцијата е V f , .
6

Преку апликацијата Геогебра се демонстрира како се добиваат екстремите, се цртаат

оските на симетрија и множеството на вредности преку цртање на полуправи низ дадени точки.
1 2
Во полето за внес се внесуваат двете квадратни функции f ( x) x 4 x 1 и
2
3 2
g ( x) x x 2;
2
Потоа преку опцијата екстрем се задаваат точките кои се екстреми;
Преку наредба за права се задаваат правите кои се оски на симетрија на овие функции;
Со помош на полуправи се задава множеството вредности на овие квадратни функции
(слика 1).
 Од сето ова се изведува :

f ( x) a x2 b x c
Побитни својства на квадратната функција од облик се
нејзиниот екстрем, оската на симетрија и множеството вредности на
функцијата.

Слика 1

Завршен дел на часот:

(10-17 минути)
Се задава задача:
Да се најде екстремот, оската на симетрија и множеството вредности на следните квадратни
функции:

a) f ( x) x2 2 x 5 б) g ( x) x2 4 x 3