13.03.

18

* 

Europejskie prawo karne

•  Rodzaj regionalnego systemu prawa, będący
zbiorem norm karnoprawnych (sensu largo)
o charakterze materialnym, procesowym
i wykonawczym

•  Składa się z:
–  międzynarodowego prawa karnego przyjętego w
ramach prac Rady Europy
–  unijnego prawa karnego

Cechy europejskiego prawa karnego

•  Odmienny charakter niż krajowe prawo karne
(brak bezpośrednio stosowanych norm
ustanawiających zakazy karne)
•  Postać transnarodowego prawa karnego
(system wprowadzania przestępstw
konwencyjnych i egzekwowania
odpowiedzialności karnej na podstawie umów
międzynarodowych)
•  Podsystem prawa międzynarodowego

1
 13.03.18

Obszary europejskiego prawa

karnego
1.  Normy prawa karnego materialnego i
procesowego oraz EKPCz stanowiące system
ochrony praw człowieka i podstawowych
wolności (przede wszystkim EKPCz i KPP UE)
2.  Normy prawa karnego regulujące współpracę w
sprawach karnych (prawo RE i UE)
3.  Normy prawa międzynarodowego i unijnego
wpływające na kształt krajowego prawa karnego
(tzw. normy minimalne w celu harmonizacji
prawa krajowego)
4.  Unijne prawo karne sensu stricto (?)

* 

Początki współpracy
•  1957 r. – powstanie EWG
•  1975 r. – powołanie grupy TREVI
–  gromadzenie i wymiana informacji o grupach
terrorystycznych
•  1976 r. – grupa TREVI II
–  wyposażenie i szkolenie grup policyjnych, wymiana
doświadczeń dot. technik utrzymywania porządku
publicznego
•  1986 r. – grupa TREVI III
–  międzynarodowa przestępczość zorganizowana i
przestępczość narkotykowa
•  1989 r. – grupa TREVI 92
–  skutki wprowadzenia swobodnego przepływu osób dla
bezpieczeństwa publicznego

2
 13.03.18

Aquis Schengen
•  15.6.1985 r. – podpisanie Układu z Schengen
–  zniesienie kontroli granicznych
–  ogólne uznanie potrzeby zacieśniania współpracy w
zwalczaniu przestępczości
•  19.6.1990 r. – podpisanie Konwencji wykonawczej
do Układu
–  regulacje dot. współpracy policji (m.in. obserwacja
transgraniczna, pościg transgraniczny)
–  uproszczenie wzajemnej pomocy prawnej i ekstradycji
–  zakaz ne bis in idem (art. 54)
–  utworzenie SIS
•  26.3.1995 r. – wejście w życie

Rozwój współpracy
•  1986 r. – Jednolity Akt Europejski – koncepcja
rynku wewnętrznego była impulsem do
zacieśnienia współpracy w sferze zwalczania
przestępczości
•  7.2.1992 r. – Traktat z Maastricht (obow. od
1.11.1993 r.)
–  utworzenie UE i III filara
–  instrumenty prawne: wspólne działanie, wspólne
stanowisko, konwencja
–  brak efektywnej kontroli nad implementacją aktów
prawa europejskiego
–  brak kontroli sądowej

Rozwój współpracy
•  2.10.1997 r. – Traktat Amsterdamski (obow. od
1.5.1999 r.)
–  uwspólnotowienie niektórych obszarów III filara
–  uwspólnotowienie dorobku Schengen
–  nowe instrumenty prawne: decyzja ramowa, decyzja
–  konwencje – wymóg ratyfikacji przez większość
państw
–  rozciągnięcie kompetencji ETS na III filar (opcjonalnie)
•  15-16.10.1999 r. – szczyt Rady Europejskiej w
Tampere poświęcony utworzeniu Obszaru
wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
–  „kamienie milowe”
–  opracowanie Karty Praw Podstawowych

3
 13.03.18

Rozwój współpracy
•  26.2.2001 r. – Traktat z Nicei (obow. od 1.2.2003 r.)
–  podstawa do utworzenia Eurojust
–  proklamowanie Karty Praw Podstawowych podczas szczytu w
Nicei
•  29.10.2004 r. – Traktat ustanawiający Konstytucję dla
Europy (odrzucony w referendach w Holandii i Francji)
•  13.12.2007 r. - Traktat z Lizbony (obow. od 1.12.2009 r.)
–  likwidacja struktury filarowej
–  ujednolicenie instrumentarium prawnego
–  obligatoryjna kompetencja Trybunału Sprawiedliwości
–  podstawa do utworzenia Prokuratury Europejskiej
–  Karta Praw Podstawowych uzyskała charakter aktu prawa
pierwotnego