BÖLÜM:28

DOĞRU AKIM DEVRELERİ

• Elektromotor kuvvet (EMK)

• Seri ve paralel bağlı dirençler
• Kirchhoff’un çevrim kuralları
• R-C devreleri
• Elektrik ölçü aletleri

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
 Kirchhoff Kuralları

1. Herhangi bir düğüm noktasına gelen akımların

toplamı, bu düğüm noktasından çıkan
akımların toplamına eşit olmalıdır.

2. Herhangi bir kapalı devre boyunca bütün

devre elemanlarının uçları arasındaki
potansiyel farklarının cebirsel toplamı sıfır
olmalıdır.

16
17
 Kirchhoff ilmek yasası için kurallar

18
 19
YTÜ/Fizik Bölümü
20
21
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün yüklenmesi

22
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün yüklenmesi

23
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün yüklenmesi

24
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün yüklenmesi

25
 Bir kondansatörün yüklenmesi

26
27
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün yüklenmesi

28
29
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün boşalması

30
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün boşalması

31
 R-C Devreleri
 Bir kondansatörün boşalması

32
 Bir kondansatörün boşalması

33
34
35
36
37
38
Örnek:

39
 40
YTÜ/Fizik Bölümü
41
Örnek:

42
43
44
45
46
47
 Devrede S anahtarı çok uzun bir süredir açık
(a) C kapasitör üzerindeki yük nedir?
𝑡 = 0 zamanında S düğmesi kapatılır,
(b) Direnç üzerinden geçen akım nedir?
(c) Batarya tarafından kaybedilen toplam enerji
nedir?(Uzun süre S anahtarı kapalı)

(a)

(b) Direnç üzerinden geçen akım nedir?

𝑡 = 0 zamanında S düğmesi kapatılır,

48
 Devrede S anahtarı çok uzun bir süredir açık
(a) C kapasitör üzerindeki yük nedir?
𝑡 = 0 zamanında S düğmesi kapatılır,
(b) Direnç üzerinden geçen akım nedir?
(c) Batarya tarafından kaybedilen toplam enerji
nedir?(Uzun süre S anahtarı kapalı)

(b)

49
 Devrede S anahtarı çok uzun bir süredir açık
(a) C kapasitör üzerindeki yük nedir?
𝑡 = 0 zamanında S düğmesi kapatılır,
(b) Direnç üzerinden geçen akım nedir?
(c) Batarya tarafından kaybedilen toplam enerji
nedir?(Uzun süre S anahtarı kapalı)

(c)

50
 Devredeki kondansatör başlangıçta boştur ve S
anahtarı 𝑡 = 0 zamanında kapatılır.
(a) 𝑡 = 0'da 𝐼1, 𝐼2 ve 𝐼3 akımlarını bulun.
(b) 𝐼1, 𝐼2 ve 𝐼3 akımlarını 𝑡 → ∞ olarak bulun.
(c) t→ ∞ olarak kapasitör üzerindeki yük
nedir?
(d) 𝑡> 0 kondansatöründeki yükü bulun.

(a) (c)

(b)

51
 Devredeki kondansatör başlangıçta boştur ve S
anahtarı 𝑡 = 0 zamanında kapatılır.
(a) 𝑡 = 0'da 𝐼1, 𝐼2 ve 𝐼3 akımlarını bulun.
(b) 𝐼1, 𝐼2 ve 𝐼3 akımlarını 𝑡 → ∞ olarak bulun.
(c) t→ ∞ olarak kapasitör üzerindeki yük
nedir?
(d) 𝑡> 0 kondansatöründeki yükü bulun.

(d)

52
 Verilen devrede S anahtarı çok uzun süre açık
bırakılmıştır.
(a) Kondansatör üzerindeki yük nedir?
(b) t = 0 anında S anahtarı kapatıldıktan sonra I
akımını bulunuz.

(a)

(b)

53
 Verilen devrede S anahtarı çok uzun süre açık
bırakılmıştır.
(a) Kondansatör üzerindeki yük nedir?
(b) t = 0 anında S anahtarı kapatıldıktan sonra I
akımını bulunuz.

(b)

54
 Şekilde gösterildiği gibi C olan bir kapasitör bir
𝑅 ve gerilimi 𝑉 olan ideal bir güç kaynağına
bağlanmıştır. S anahtarı açıkken Kondansatör
tamamen şarj edilmiştir
t = 0 zamanında S anahtarı kapatılıyor.
(a) Anahtar kapatılmadan önce kondansatör
üzerindeki şarj nedir?
(b) Sol dirençteki son akım nedir (çok uzun
(a) kapatıldıktan sonraki süre)?
𝐴𝑛𝑎ℎ𝑡𝑎𝑟 𝑘𝑎𝑝𝑎𝑡𝚤𝑙𝑚𝑎𝑑𝑎𝑛 ö𝑛𝑐𝑒 (c) Kondansatör üzerindeki son yük nedir?
(d) Kondansatördeki voltajı bir süre sonra
𝑄𝑖𝑙𝑘 = 𝐶𝑉 bulun

55
 Şekilde gösterildiği gibi C olan bir kapasitör bir
𝑅 ve gerilimi 𝑉 olan ideal bir güç kaynağına
bağlanmıştır. S anahtarı açıkken Kondansatör
tamamen şarj edilmiştir
t = 0 zamanında S anahtarı kapatılıyor.
(a) Anahtar kapatılmadan önce kondansatör
üzerindeki şarj nedir?
(b) Sol dirençteki son akım nedir (çok uzun
kapatıldıktan sonraki süre)?
(c) Kondansatör üzerindeki son yük nedir?
(d) Kondansatördeki voltajı bir süre sonra
bulun

(b) 𝐴𝑛𝑎ℎ𝑡𝑎𝑟 𝑘𝑎𝑝𝑎𝑡𝚤𝑙𝑑𝚤𝑘𝑡𝑎𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑟𝑎 𝑘𝑜𝑛𝑑𝑎𝑛𝑠𝑎𝑡ö𝑟 𝑑𝑜𝑙𝑚𝑎𝑦𝑎 𝑑𝑒𝑣𝑎𝑚 𝑒𝑑𝑒𝑟

𝑣𝑒 𝑢𝑧𝑢𝑛 𝑧𝑎𝑚𝑛 𝑔𝑒ç𝑖𝑛𝑐𝑒 𝑘𝑜𝑛𝑑𝑎𝑛𝑠𝑎𝑡ö𝑟 𝑡𝑎𝑚 𝑑𝑜𝑙𝑎𝑟 𝐼3 𝑠𝚤𝑓𝚤𝑟 𝑜𝑙𝑢𝑟

56
 (b) 𝐴𝑛𝑎ℎ𝑡𝑎𝑟 𝑘𝑎𝑝𝑎𝑡𝚤𝑙𝑑𝚤𝑘𝑡𝑎𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑟𝑎 𝑘𝑜𝑛𝑑𝑎𝑛𝑠𝑎𝑡ö𝑟 𝑑𝑜𝑙𝑚𝑎𝑦𝑎 𝑑𝑒𝑣𝑎𝑚 𝑒𝑑𝑒𝑟
𝑣𝑒 𝑢𝑧𝑢𝑛 𝑧𝑎𝑚𝑛 𝑔𝑒ç𝑖𝑛𝑐𝑒 𝑘𝑜𝑛𝑑𝑎𝑛𝑠𝑎𝑡ö𝑟 𝑡𝑎𝑚 𝑑𝑜𝑙𝑎𝑟 𝐼3 𝑠𝚤𝑓𝚤𝑟 𝑜𝑙𝑢𝑟

(c)

3
𝑄𝑠𝑜𝑛 = 𝐶𝑉
2

(d)

57
(d)

58
59
 Yararlanılan Kaynaklar

• Fen ve Mühendislik İçin Fizik 2 (Ders Kitabı)

(Raymond A. SERWAY ve Robert J. BEICHNER)
• Üniversite Fiziği Cilt 2
(Hugh D. YOUNG ve Roger A.FREEDMAN)
• Fiziğin Temelleri
(David HALLIDAY, Robert RESNICK, Jearl WALKER)
• Üniversiteler için Fizik
(Bekir KARAOĞLU)
• http://yunus.hacettepe.edu.tr/~polat
• http://www.fzk.yildiz.edu.tr
• Bilkent edu fizik 2 sınavları

60