You are on page 1of 8

1.

Przedstaw i scharakteryzuj podział na konkretne fazy w literaturze współczesnej


LATA 1945-49 były w Polsce czasem względnej jeszcze wolności słowa. Dla
niekórych motywacją
powrotu do kraju był deklarowany patriotyzm. W utworach prozatorskich należących do
nurtu literatury faktu
wspominano czas wojny i okupacji. Wtedy wówczas ukształtowały się dwa nurty
polskiej kultury: krajowy i Emigracyjny.

ROK 1949 przyniósł przełom polityczny i kulturowy. Zadecydowano wtedy o


przyjęciu socrealizmu jako
jedynej dopuszczalnej metody twórczej. Podstawą socrealizmu była ideologia
komunistyczna. Artyści mieli afirmowac
komunizm, przedstawić go jako historyczną konieczność, efekt dziejowej logiki i
wyrazać swoje zaangażowanie w budowe
nowej rzeczywistości. Rozpoczął się wtedy czas regresu i upadku kultury polskiej.

ROK 1956 to początek destalinizaji w całym bloku wschodnim i czas kulturowej


odwilży. Choć władze
komunistyczne rychło usztywniły kurs polityczny, nie było już mowy o powrocie do
socrealizmu. W kulturze polskiej
nastał czas małej stabilizacji. Zliberalizowano cenzurę, pojawiły się debiuty
pisarzy pokolenia kolumbów. Po 1956
ważnym zjawiskiem kultury stała się polska szkoła filmowa.

ROK 1968 był ważny z powodu tzw. wydarzeń marcowych. Efektem Marca'69 była
również sterowana przez
ówczesną komunistyczną władzę nagonka antysemicka. W jej rezultacie zlikwidowano
ostatnie żydowskie organizacje
w Polsce, zmuszono do opuszczania kraju Polaków żydowskiego pocjodzenia, w tym
także wybitnych uczonych i artystów.
Po 1968 debiutowali poeci Nowej Fali. W polskim filmie wykrystalizował się nurt
nazywany kinem moralnego niepokoju.

ROK 1976 to czas robotniczych protestów. Bunt został szybko spacyfikowany


przez władze i nie miał konsekwencji
politycznych, jednak na skutek zaostrzenia cenzury powstał wówczas tzw. drugi obieg
wydawniczy czyli nielegalnie
wydawano i rozprowadzano zakazane książki. Po raz pierwszy w powojennej Polsce
komuniści utracili monopol na rynku
kultury

SIERPIEŃ 1980 wybuchły wtedy w POlsce masowe strajki robotników, w których


efekcie powstł pierwszy
w sowieckim systemie legalny niezależny związek zawodowy SOLIDARNOŚĆ. Jego
przywódca Lech Wałęsa stał się jednym
z najlepiej rozpoznawalnych na świecie ikon XX w. Stan wojenny, ogłoszony w 1981
powstrzymał zmiany polityczno-
społeczne, ale niei był w stanie odwrócić biegu historii.

ROK 1989 w wyniku wyborów 4 czerwca skończył się w Polsce komunizm.


Literatura współczesna powstaje na
naszych oczach. Postmodernistyczny feminizm, spóniony w Polsce o kilkanaście lat
zaowocował wyraźnym głosem
piszących kobiet. Literatura się demokratyzuje, internet ułatwia debiut, a blog
stał się jednym z bardziej
popularnych form wypowiedzi literackiej.

2. Wymień i scharakteryzuj pokolenia w literaturze powojennej


POKOLENIE "PRYSZCZATYCH" Określenie oddaje młodzieńczą zapalczywość twórców
urodzonych
w lata 20, którzy bezkrytycznym entuzjazmem zaangażowali się w literacką promocję
wartości
ustroju komunistycznego. Wśród nich są takie osoby jak: Tadeusz Borowski, Witold
Woroszylski
czy Jerzy Andrzejewski. Ich poczucie odrębności pokoleniowej i akceptacja realizmu
socjalistycznego
przetrwały do popaździernikowej odwilży.

POKOLENIE "WSPÓŁCZESNOŚCI" Byli to buntownicy urodzeni w latach 30


manifestujący
nieprzystosowanie do rzeczywistościpokazują brudną i brutalną stronę życia. Są to
między innymi:
Stanisław Grochowiak, Marek Nowakowski, Halina Poświatkowska

POKOLENIE NOWEJ FALI Poeci urodzeni w latach 40 w sposób zawoalowany,


aluzyjny mówili
o zagrozeniach płynącuch ze strony totalitarnego systemu politycznego. Przedmiotem
ich zainteresowań
stała się rzeczywistość PRL-u, a zwłaszcza jej odzwierciedlenie w oficjalnym języku
propagandy.
Byli to: Stanisław Barańczak, Ewa Lipska, ryszard Krynicki

POKOLENIE "NOWEJ PRYWATNOŚCI" Twórcy urodzeni w latach 60 programowo odcięli


się od polityki
i zwrócili się w stronę zycia codziennego. W utworach penetrują przestrzenie
niepopularne lub zakazane,
obwarowane dotąd obyczajowe tabu. Przedstawicielami tego pokolenią są: Marcin
Świetlicki, Andrzej Stasiuk,

ROZPRAWKA :
Czy zwyczajny język jest odpowiedni do przedstawienia nadzwyczajnych wydarzeń?
Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie,
odnosząc się do Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego i do
innych tekstów kultury.

-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------

Przez lata na świecie wykształciło się wiele różnych stylów językowych. Są


one charakterystyczne dla gatunku
z jakiego pochodzą. Styl urzędowy będzie używany głowie w administracji lub prawie,
natomiast styl popularnonaukowy
w różnych artykułach naukowych. Każdy styl dla każdego będzie bardziej lub mniej
trudny do zrozumienia. Na co dzień
posługujemy się językiem zwyczajnym i taki też język bywa używany w literaturze.
Jest on prosty, niewyszukany i
niewyróżniający się. Język zwyczajny w swojej formie ma być zrozumiany przez jak
największą liczbę odbiorców, dlatego też
nie pojawiają się w nim słowa mało popularne językowo, trudne do zrozumienia czy
rozumiane tylko przez określonych słuchaczy.
Język zwyczajny jest odpowiednim środkiem przekazu do przedstawienia nadzwyczajnych
wydarzeń.

Używając zwyczajnego języka jesteśmy przekonani, że dotrze on do jak


największego grona odbiorców. Pisząc staramy się
używać zwrotów i wyrażeń prostych do zrozumienia, co pomaga czytelnikowi w
łatwiejszej interpretacji książki. Ktoś kto czyta
nasze dzieło może skupić się na historii, a nie na trudnych w odbiorze słowach.
Miron Białoszewski opisując doświadczenia
z okresu powstania warszawskiego z perspektywy cywila, pisał o nadzwyczajnych
wydarzeniach w sposób prosty i zrozumiały.
"Pamiętnik z powstania warszawskiego" jest książką, która może przeczytać każdy,
aby zapoznać się z historia Polski
w czasie wojny. Występują w niej wyrazy dźwiękonaśladowcze, wyrażenia wulgarne
między rozmowami bohaterów oraz proste
dialogi dzięki czemu jesteśmy w stanie wczuć się w głębie książki i w opisywane
przez autora sytuacje.

Ludzie sięgają często po rzeczy, które znają i które są polecane. Idąc do


kina, czy oglądając film w domu wybieramy
ciekawe historie opowiedziane w prosty sposób. Scenarzyści tworząc scenariusz
kierują się tym co widz chciałbym zobaczyć
i usłyszeć. Dzięki zwyczajnemu językowi z czegoś co wydaje się niezrozumiałe dla
większości ludzi możemy stworzyć historię,
która trafi do wielu serc. "Gabmit Królwej" jest serialem, który na pierwszy rzut
oka wydaje się być nudny i trudny w odbiorze.
Osoby odpowiedzialne na stworzenie serialu wykorzystały potencjał języka i
opowiedziały historię dziewczyny
w nadzwyczajny sposób. W zrozumiałym dla każdego języku możemy podziwiać opowieść o
dziewczynie, która nie miała łatwego
życia i goniła za marzeniami. Szachy jeszcze nigdy nie były przedstawione w tak
prosty i interesujących sposób, a wszystko
za sprawą doboru odpowiedniego środku przekazu i prostocie językowej.

Opisując wydarzenia ze świata musimy korzystać z prostych form wypowiedzi.


Mówiąc o katastrofach, sytuacjach z życia
lub polityce używamy zwyczajnego języka w celu prostej i zrozumiałej wypowiedzi.
Marta Radzikowska opisując w swoim artykule
trzęsienie ziemi na Krecie musiała krótko i zwięźle przekazać nieszczęśliwe
informacje. Używając prostego języka opisała
wydarzenia w sposób zrozumiały. Nie posługiwała się zwrotami naukowymi lub
potocznymi. Całą sytuacje scharakteryzowała w sposób
bardzo prosty. Artykuł został napisany tak by szybko się go czytało, a po
przeczytaniu jesteśmy zaznajomieni z tematem.
Artykuły informacyjne muszą być tworzone przy użyciu zwyczajnego języka, aby każdy
był w stanie wiedzieć i rozumieć co dzieje
się na świecie.

Język zwyczajny od zawsze był głównym stylem przekazu informacji i jest on


odpowiedni do przedstawiania
nadzwyczajnych wydarzeń. To dzięki niemu każdy człowiek jest w stanie zrozumieć
książkę, film czy artykuł. Ludzie, którzy są
twórcami tekstów kultury zazwyczaj starają się trafić do jak największej liczby
odbiorców. Autor pisząc książę w stylu
naukowym będzie pewien, że trafi tylko do określonej grupy, a większość ludzi nie
będzie w stanie zrozumieć jego dzieła.
Sprawia to, że nasz utwór literacki nie zostanie dobrze przyjęty na świecie i nie
odbije się echem wsród ludzi. Opisując
nadzwyczajne wydarzenia jesteśmy skazani na użycie zwyczajnego języka, żeby świat
zrozumiał co chcemy przekazać lub co nam w duszy gra.

-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------

1. Dla człowieka nie ma gorszej kary niż praca bezużyteczna i bez nadziei. Ludzie
ciężko pracują, by osiągnąć zamierzony cel. Praca bez celu
potrafi wykończyć nas psychicznie. Nie jesteśmy w stanie cieszyć się życiem kiedy
musimy w kółko powtarzać daną czynność. Stajemy się wtedy
zmęczeni i wyczerpani, a taka praca może się za nami ciągnąć przez całe życie.

2. 1. Przechwalał się przyjaźnią z bogami.


2. Uwięził Tanatosa (Bożka Śmierci).
3. Podkradał bogom nektar i ambrozję.
4. Oszukał Hadesa.

3. Autor dostrzegł brak sprzeczności w postrzeganiu Syzyfa jako osoby mądrej lub o
skłonnościach zbójeckich. Może być to spowodowane
z różnymi opiniami na temat bohatera. Camus wspomina również o zróżnicowanych
tradycjach poruszających to zagadnienie.
Syzyf był niezwykle inteligenty co mogło przełożyć się na jego postrzeganie świata.

4.Autora najbadziej interesuje moment, kiedy Syzyf schodzi na dół, by od nowa


rozpocząć bezcelowe wtaczanie głazu na szczyt góry.
Dla Camusa ten moment jest najbardziej interesujący, ponieważ bohater jest ponad
swoim losem i nie jest w stanie nic zrobić,
oprócz ponownego wtaczania głazu.

5. Pracownik i Syzyf są połączeni swoim losem, poświęcają całe swoje życie na


robieniu jednej rzeczy. Idą oni bezcelowo do przodu.
Pracownik jednak nie ma świadomości swojego losu, więc nie jest on tak tragicznym
bohaterem jak Syzyf.

6. Camus określa Syzyfa bohaterem absurdalnym, ze względu na pasje bohatera jak i


jego późniejsze cierpienie. Było to spowodowane
zamiłowaniem do doczesnego świata. Absurdalnością Syzyfa są podejmowane działania z
góry skazane na niepowodzenie.

7. Absurdalność Syzyfa wywodzi się z jego wtaczania głazu na sam szczyt góry,
wtaczanie jednak nigdy nie ma końca, nie kończy się sukcesem
bohatera. Syzyf jednak jest świadomy swojego losu i w pewien sposób jest nauczony z
tym żyć. Mimo, że jego działania są skazane na
niepowodzenie, bohater nie czuje się przegrany.

8. CZŁOWIEK ZAWSZE ODNAJDZIE SWÓJ CIĘŻAR - w życiu człowieka nie zawsze będzie
łatwo i będziemy skazani na dźwiganie pewnego ciężaru
może to byc praca, choroba, problemy psychiczne lub cokolwiek co sprawa nam trud.
Będziemy musieli stawić temu czoła i iść z nim przez
życie może i nawet już do końca.

9.Bohater jest w pełni świadomy sowjego losu i absurdu jaki za sobą ciągnie.
Świadomośc ta jest również jego mocną stroną, dzięki niech
bohater zachowuje swoją godność i dostrzega sens w swoim istnieniu. Jego postawa
jest więc heroiczna, a on ze spokojem przyjmuje ciężar
istnienia.

10.Los Syzyfa można porównać do losu współczesnego człowieka, na przykładzie


pracowników widać, że los człowieka jest również
absurdalny, ponieważ poświęca się jednemu zadaniu. Przedstawiając historię Syzyfa
możemy nauczyć się jak dźwigac taki ciężar i traktować
go z pogardą ale również pamiętać, że jest to nieuniknione.

-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------
1. a) Gustaw Herling Grudziński, Tadeusz Borowski
b) Inny Świat, U Nas W Auschwitz
c) Łagry - obóz pracy przymusowej w Rosji, w którym zmuszano do cięzkich prac
powodujących wyniszczenie psychiczne oraz śmierć. Do radzieckich obozów trafilai
wszyscy, bez względu na wiek, rasę czy płeć
Lagier - obóz koncentracyjny, znajdował się na terenie Niemiec lub terenach
okupowanych przez III Rzeszę
d) „Inny świat” ukazuje wielu bohaterów i tyleż samo postaw. Każdy
ustosunkowywał się do obozowej rzeczywistości na swój sposób
W opowiadaniach dotyczących pobytu pisarza w niemieckich obozach
koncentracyjnych, Borowski kreśli wizerunek człowieka zlagrowanego.

2. Pamiętnik z powstania warszawskiego, Zdążyć przed Panem Bogiem

3. Hanna Krall - Zdążyć przed Panem Bogiem


Getto Warszawskie
Rok 1942 i 1943
Literatura faktu
Deheroizacja w tym utworze polega na pozbawieniu tego wydarzenia
wyjątkowości
i wzniosłości. Autorka ukazuje powstanie w getcie warszawskim nie jako
akt heroicznej
walki, ale jako sposób wyboru śmierci.
Powstanie w Getcie Warszawskim 1943
Miron Białoszewski - Pamiętnik z powstania warszawskiego
Warszawa
01.08-09.10.1944 (okres powstania warszawskiego)
Biografia
Pokazanie prawdy o życiu cywili, którzy walczyli o Warszawe
w powstaniu warszawskim. Ich życie było przepełnione lękiem
strachem, bólem, cieprieniem i głodem. Ludzie ukrywali się
w kanałach, w oczekiwaniu kiedy ktoś przybędzie im z pomocą.
Powstanie Warszawskie 1944

4. Baczyński - Pokolenie
Różewicz - Ocalony

5. Holocaust czyli zagłada narodu żydowskiego


Opowiadania Borowskiego pokazują, że Holocaust stanowił przemyślaną i doskonale
zorganizowaną strategię hitlerowców wyniszczenia narodu Żydowskiego, a także
zlagrowania wielu innych nacji, w tym Polaków. System zagłady działa niczym sprawna
fabryka, zaś ludzie są traktowani przedmiotowo.

6. Czesław Miłosz - Campo di Fiori

-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------
Początkowo rzucają się, jakby na przekór zagrożeniu, w wir zabaw. Starają się
udawać, że nic się nie dzieje, chodzą do kawiarni, teatrów.
Z czasem choroba coraz bardziej ich terroryzuje, zaczyna dominować nad ich życiem.
Miasto jest więzieniem, pułapką. Ludzie ulegają zmianom.
Jedni popadają w obłędną rozpacz, a inni stają do walki ze złem

Oran w czasie dżumy staje się miastem żałosnej rozpaczy. Już wcześniej zostaje
przez narratora pokazane jako smutne
i szare, piękne tylko podczas zimy. Epidemia zmienia je na jeszcze bardziej
pozbawione radości.
Nie tylko fakt, że stopniowo są zamykane kawiarnie czy sklepy powoduje wrażenie
wymarcia miasta. Ci, którzy je tworzą,
również stają się przygnębieni, nikt się nie śmieje, a z okien słychać tylko jęki
umierających.

-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------

Przygotuj notatki na temat


1. przedstaw światopogląd doktoria bernarda rie, jego życie, relacje rodzinne,
zawód, pasje, stosunek do innych ludzi
i opisz jak wygląda jego dzień w pracy i do czego ogranicza się jego rola
lekarza
2. przedstaw postać jean tarrou (to samo co w 1) kim był jego ojciec i jak to
wpłyneło na jego życie
3. reinmond (to samo co w 1)
4. joseph grand
5. kotard
6. napisać kto przeżył a kto nie
CYTATY !

-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------

Koncepcja mesjanizmu czyli oddanie się cierpieniu w dobro większej sprawy.


Symboliką w tej koncepcji może być śmierć Chrystusa na krzyżu w celu zbawienia
całego świata.
Adam Mickiewicz realizuje tą koncepcje w Dziadach cz III. Polacy są jakby narodem
wybranym
czekającym na zbawienie. Ludzie nie powinni się buntować lecz realizować cel.
Mickiewicz podkreśla
tutaj rolę poety, który ma być przewodnikiem narodu.

Ojczyzna jest najważniejszą wartością. Ludzie są gotowi oddać za nią swoje życie.
Młode pokolenie gotowe do walki pokazanie jest w Kordianie. Przeszkodą są tutaj
ludzie,
dla których niehonorowa walka nie powinna mieć miejsca. Ludzie żyją przeszłością i
podział
społeczeństwa sprawiły że duch walki o naród upada, a koncepcje narodowowyzwoleńcze
nie wnoszą nic konkretnego. Przeciwnik jest w stanie zrobić wszystko, żeby złamać
naszych rodaków oraz zniszczyć ich wole walki.

"Pan Tadeusz" przedstawia koncepcje patriotyzmu. Mówi się tutaj, że aby naród
został wyzwolony
musimy się zjednoczyć, połączyć swoje siły. Mickiewicz przedstawia tutaj zachowania
szlachty,
którzy potrafią się awanturować i dbać tylko o własny biznes. Jedynie przemiana
całego kraju
i zmiana zachowania szlachty może dać nam wolność. Cały naród musi być świadomy
problemu z jakim
się mierzy, a nie tylko jego część. Każdy musi oddać cząstkę siebie, żeby odzyskać
wolność.

Poeci nie mogąc pisać dosłownie o zniewoleniu Polski posługiwali się pisaniem o
przeszłości
z uwzględnieniem ich czasów. Adam Mickiewicz pisząc książę pt. "Konrad Wallenrod"
posłużył się
czasami średniowiecza. Opisuje on walkę narodowowyzwoleńczą za każdą cenę. Musimy
stawiać czoła
własnemu sumieniu oraz zaprzestać trzymania się zasad. Główny bohater przebiera się
za krzyżackiego
rycerza, żeby zniszczyć zakon od środka. Tylko podstępem mógł coś zdziałać. Czasami
jedynym rozwiązaniem
jest zdrada i namieszanie w głowie przeciwnikowi. Uśpienie czujności zaborców
mogłoby doprowadzić Polaków
do zwycięstwa.

-----------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------

Wszyscy obywatele stają się częścią propagandy. Niektórzy biorą w niej czynny
udział a inni jej się tylko poddają
Polacy nie zdają sobie sprawy że tracą swoją tożsamość, że grają nawet o tym nie
wiedząc.
Ludzie wpadają w otpęienie i momentami nie odróżniają prawdy od kłamstwa.
Zapominają co było dla nich istotne.
Propaganda odbiera człowiekowi wszystko aby wykorzystać to do swoich celów. Polacy
wiedzą co jest grane
ale nadmiar wydarzeń sprawia, że o tym zapominają.

-----------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------
Jan Paweł 2 wygłaszając Homilie wykorzystał formę apelu.
Papież wskazuje ścieżkę wartości, która ludzie powinni podążać aby osiągnąć
zjednoczenie narodu.
Ludzie powinni wzmocnić i bronić swój naród. Papież podkreśla również motyw
męczeństwa, śmierci i
zmartwychwstania który przewija się przez całą historię świta. Jan Paweł 2 łączy ze
soba wydarzenia
przeszłe teraźniejsze oraz przyszłe w jedno tworząc tym samym cały bieg historii
ludzkości.
Twórca wspomina o odrodzeniu, wygłasza że jest ono sensem cierpienia. Cierpienie
jest również
wpisane w przeznaczenie Polski, a chrześcijaństwo może być mądrym odzyskaniem
samodzielności kraju.
Papież wymienia miejsca , które są symbolami ludzkiej wędrówki. Wedrówki przez czas
od początku istnienia
do przyszłości czyli do zjednoczenia. W zjednoczeniu odradzamy się w stronę
wolności i dojrzewamy do zmartwychwstania.
Jan Paweł 2 podkreśla swoją rolę jako syna narodu. W homilli zatem możemy usłyszeć
plan zjednoczenia, który
ma objąć cały naród. Jego realizacja ma doprowadzić do odzyskania niezależności.
Przemówienie Jana Pawła 2
jest ponadczasowe i aktualne w dzisiejszej rzeczywistości mimo, że zostało
wygłoszone ponad 40 lat temu.

You might also like