Professional Documents
Culture Documents
Ιδρυτής του Μυστηρίου είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, όταν μετά
την Ανάστασή Του χορηγεί στους Μαθητάς Του την εξουσία της
συγχωρήσεως των αμαρτιών με τους λόγους: «Λάβετε Πνεύμα Άγιον, αν
τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, αν τινων κρατήτε,
κεκράτηνται» (Ιωαν. κ΄, 22). Και με απλά λόγια: Σ’ όποιους ανθρώπους
συγχωρείται εσείς τις αμαρτίες τους, θα είναι συγκεχωρημένες και από τον
Θεό Πατέρα. Σ’ όποιους όμως τις κρατάτε άλυτες και ασυγχώρητες – διότι
δεν ήρθαν να σας ζητήσουν συγχώρηση και συγνώμη – θα μείνουν αιώνια
ασυγχώρητες…
Αλήθεια, πόση συναίσθηση έχουμε, όταν λέμε ότι είμεθα αμαρτωλοί; τις
περισσότερες φορές πιθανόν να το ψελλίζουν μόνο τα χείλη μας! Για να το
καταλάβουμε καλά και να έχουμε επίγνωση της αμαρτωλότητός μας, ας
είναι προ των οφθαλμό μας η εικόνα κάποιου που βγαίνει μέσα από έναν
βούρκο και είναι – κυριολεκτικά βρωμερός και δυσώδης!
Αυτή τη βρωμιά και τη δυσωδία έρχεται να καθαρίσει το Μυστήριο της
Μετανοίας και Ιεράς Εξομολογήσεως. Βέβαια, αρκετούς αγνοείται – ή
μάλλον προσποιούνται ότι αγνοούν πως υπάρχει. Από άλλους
περιφρονείται και από τους πολεμίους της πίστεως βλασφημείται. Εν
τούτοις, αυτός ο θείος θεσμός (του Μυστηρίου της Μετανοίας και της
Ιεράς Εξομολογήσεως) αποτελεί μια από τις πηγές σωτηρίας μετά το
Βάπτισμα. Μας το βεβαιώνει η δίψα και η αίσθησης της ψυχικής ανάγκης
με την οποία προστρέχουν προς την ζωογόνο αυτή πηγή πολλοί άνθρωποι
της εποχής μας, κάθε τάξεως, ηλικίας και φίλου.
Στην Καινή Διαθήκη όμως τα πράγματα αλλάζουν, αφού για μας τους
ορθόδοξους χριστιανούς είναι ένα από τα Επτά Μυστήρια της Εκκλησίας
μας και μάλιστα υποχρεωτικό. Όσες καλές πράξεις θέλεις, κάνε. Δώσε
εκατομμύρια, αν έχεις, σε ελεημοσύνες. Δεν έρχεσαι στην Εκκλησία, δεν
συμμετέχεις ενεργά στην θεία Λατρεία, δεν προσέρχεσαι στο Ποτήριο της
Ζωής, και – πριν από αυτό – δεν πας εξομολογηθείς ταπεινά στον παπά;
Δεν κέρδισες τίποτα! Το τρένο της αιωνιότητας το έχασες. Η Μετάνοια
σώζει, όταν αυτή οδηγεί στην Θεία Κοινωνία, που δίδεται «εις άφεσιν
αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον».
Η ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΗ ΧΑΡΙΣ
ΤΑ ΕΠΙΤΙΜΙΑ
Μετά την Εξομολόγηση επιβάλλονται μερικές φορές κάποια επιτίμια,
όπως: αποχή από την Θεία Κοινωνία, νηστείες, γονυκλισίες, ελεημοσύνες,
προσευχές, μελέτη της Αγίας Γραφής….Αυτά δεν εξαλείφουν τις αμαρτίες
ούτε έχουν ποινικό χαρακτήρα. Δεν καταδικάζουμε και δεν τιμωρούμε
κανέναν. Η ιερά Εξομολόγηση είναι έργο απείρου φιλανθρωπίας του
Αγίου Θεού. Ποινικό και «λογιστικό» χαρακτήρα αποδίδουν στα επιτίμια
εσφαλμένα, κακόδοξα και αιρετικά μόνον οι Παπικοί. Τα επιτίμια στην
Ορθόδοξη Εκκλησία έχουν παιδαγωγικό χαρακτήρα και επιβάλλονται
τρόπον τινά σαν φάρμακα προς θεραπεία. Είναι η θεραπευτική αγωγή του
γιατρού, για να σώσει τον άρρωστο.
Οι «υποπίπτοντες» ήσαν συνεχώς γονατιστοί μέσα στον ναό, ακόμη και τις
Κυριακές. Λόγω του πλήθους των αμαρτημάτων τους εδέχοντο μόνο την
ευλογία του επισκόπου -αν υπήρχε- ή του ιερέως που λειτουργούσε, και
αναχωρούσαν μαζί με τους Κατηχουμένους από την Εκκλησία.
Τέταρτον: Οι συνιστάμενοι.
Που βρίσκεται όμως το λάθος; Μήπως το κακό έχει ξεκινήσει πριν από
εκατοντάδες χρόνια; Μήπως οφείλεται στην από τότε μέχρι και των
ημερών μας αμέλεια των κληρικών όλων των βαθμίδων, που
εγκατέλειψαν τις ψυχές των χριστιανών – όχι όλων – στην αμάθεια και
στις προλήψεις, και μάλιστα όταν οι χριστιανοί μας ακόμη ήσαν
συγκεντρωμένοι σε μικρές ενορίες; μήπως στην αδιαφορία και στο κακό
παράδειγμα του οικογενειακού περιβάλλοντος; μήπως στα άθλια πρότυπα
της διεφθαρμένης κοινωνίας και στα ΜΜΕ με την κακή πληροφόρηση και
την θεομαχία τους; Ασφαλώς θα υπάρχουν και πολλές άλλες αιτίες, που
δεν είναι του παρόντος.
Αν δεν έχουμε αυτήν την ειδική πληροφορία που μας τονίζει ο όσιος
Θεόγνωστος, πως θα ανταποκριθούμε «μεστοί όντες παθών» στις
πολλαπλές και δυσβάστακτες απαιτήσεις λυτρωτικής αγωγής των ψυχών
στο Μυστήριο της Μετανοίας και εξαγορεύσεως των λογισμών, που κατά
τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο είναι «τέχνη τεχνών και επιστήμη
επιστημών»;
Στην ίδια όμως περίπτωση ανήκουν κι όλοι εκείνοι από τους Ορθοδόξους
χριστιανούς που από μόνοι τους έχουν καταργήσει την ιερά Εξομολόγηση,
ισχυριζόμενοι ή ότι δεν έχουν αμαρτίες και είναι καλοί άνθρωποι ή ότι
εξομολογούνται μπροστά στην εικόνα του Χριστού! Μη μου πείτε ότι θα
πάτε στην εικόνα να ζητήσετε συγνώμη και θα σας απαντήσει η εικόνα!
Σας είπε καμιά εικόνα ποτέ «λελυμένος και συγκεχωρημένος» είσαι; δεν
συγχωρούν οι εικόνες, μόνο το πετραχήλι του Πνευματικού, που είναι
διάδοχος των Αποστόλων.
Αυτήν την εξουσία να συγχωρεί τις αμαρτίες την είχε ο Κύριος ως Θεός. Γι’
αυτό έλεγε «αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου…ίνα δε ειδήτε ότι εξουσίαν
έχει ο Υιός του ανθρώπου αφιέναι επί της γής αμαρτίας…(Μαρκ. β΄, 5 και
10-11)
Από την πείρα μου έχω διαπιστώσει ότι πολλοί από τους
εξομολογουμένους προσέρχονται με πνεύμα ψυχαναλύσεως και όχι για να
λάβουν την Χάρη του Θεού και την άφεση των αμαρτιών. Γι’ αυτό
απαιτούν διάλογο, διάθεση πολλού χρόνου για συζήτηση, με
λεπτομέρειες, που παίρνουν πολλές φορές την μορφή κουτσομπολιού,
κατακρίσεως και το κυριότερο αποδίδουν ευθύνη στους άλλους.
Αλλά και αυτοί που εξομολογούνται συχνά, διατρέχουν ένα μικρό κίνδυνο
(φαίνεται μικρός αλλά δεν είναι): να καταντήσει η Εξομολόγησή του μια
ξηρά συνήθεια, ένας ξηρός τύπος, μια άγονη απαρίθμηση των
αμαρτημάτων τους, χωρίς συντριβή. Όχι συναισθηματισμούς και
κροκοδείλια δάκρυα, αλλά αληθινή μετάνοια θέλει ο Θεός! Γι’ αυτό
πολλές φορές μετά από μια τέτοια ξηρά απαρίθμηση των αμαρτημάτων
επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια!
Πρέπει να είναι η Μετάνοιά μας μια βαθιά συντριβή στα πόδια του Κυρίου
ημών Ιησού Χριστού, απ’ όπου εν συνεχεία θα ριφθούμε στην ανοικτή και
σπλαχνική αγκαλιά Του.
Στην Εξομολόγηση αφήνουμε την δική μας γνώμη στην άκρη. Γιατί καμιά
φορά εξομολογούνται μερικοί και λένε: «Ξέρεις, πάτερ, έχω την γνώμη…»
τι θα πει έχω την γνώμη; Αυτό είναι σαν να λέμε: «Θεέ μου, Εσύ καλά τα
λες, αλλά εγώ όμως έχω αυτήν την γνώμη πως έτσι πρέπει να γίνει»!!!