Punime Të Kuvendit Legjislatura e 12-Të Viti 1991, Nr. 1 - 2

Punime të Kuvendit
Legjislatura e 12-të
Viti 1991, nr. 1 - 2
Libri 1, fq.3 fq. 554
Libri 2, fq. 553 - fq. 924
Ribotim, 2009
Botimi i parë: libri 1-2, viti 2002
HYRJE
Seria e botimeve të punimeve të Kuvendit të Shqipërisë është një punë voluminoze me vlera të
veçanta dhe polivalente. Së pari, publikimi i tyre dëshmon për transparencën e organit më të lartë
ligjvënës; së dyti, duhen përmendur vlerat për historinë e kostitucionalizmit dhe parlamentarizmit shqiptar;
dhe së treti, kjo seri botimesh paraqet interes si përvojë praktike e pazëvendësueshme dhe si material
studimor për ligjvënësit, historianët, publicistët, pedagogët e studentët, por dhe për lexuesin e gjerë.
Publikimi i kësaj serie, që deri tani ka arritur në 92 vëllime, që kur nisi punën Parlamenti i ri pluralist i
dalë nga zgjedhjet e 31 marsit të vitit 1991, u bë duke pasur parasysh edhe traditën tonë, siç ishte
botimi që nga viti 1921 i bisedimeve të Këshillit Kombëtar (Parlamenti i atëhershëm). Për të shpalosur
sa më publikisht veprimtarinë e organeve ligjvënëse e ekzekutive, edhe Kuvendi i Shqipërisë nisi dhe
vazhdon botimin e materialeve të seancave plenare.
Gjatë zbardhjes, redaktimit e korrektimit të materialeve janë ruajtur kritere të sakta për të siguruar
vërtetësinë në bazë të incizimeve e të protokolleve përkatëse. Autenticiteti i tekstit të botuar është i
verifikueshëm. Ndërhyrjet drejtshkrimore nuk e kanë prekur përmbajtjen në asnjë rast.
Së fundi, Shërbimi i Botimeve Parlamentare përgatiti këtë kolanë përmbledhëse ribotimi në 50
vëllime, e cila po botohet me një cilësi e parametra më të lartë bashkëkohorë. Për përgatitjen e kësaj
kolane, që përmbledh të gjitha botimet e punimeve të Kuvendit të Shqipërisë, kanë dhënë ndihmesë të
madhe breza të tërë punonjësish të Shërbimit të Botimeve Parlamentare: redaktorë, korrektorë, operatorë
e drejtues të kësaj pune me përmasa vërtet të jashtëzakonshme. Njëkohësisht kanë dhënë ndihmesën
e tyre edhe punonjës të shërbimeve të tjera të Kuvendit.
Cilësia e shtypit e kësaj kolane dhe ngritja e standardeve të botimit të materialeve të seancave
plenare janë një dukuri me vlerë e punës së Shërbimit të Botimeve Parlamentare, që tregon seriozitetin
dhe kërkesën e Kuvendit të Shqipërisë, si dhe në fushat e tjera të veprimtarisë së tij, për t’iu përafruar
sa më tepër nivelit të botimit në vendet e Bashkimit Europian, sidomos tani që Shqipëria është anëtarësuar
në NATO dhe ka aplikuar për t’u bërë anëtare e BE-së.
E gjithë kjo literaturë me vlera të pazëvendësueshme njohëse, historike, studimore e arkivore po
hyn përditë e më tepër në të gjitha institucionet më të rëndësishme të vendit si dhe nëpër biblioteka,
duke rënë kështu edhe në duart e lexuesve të thjeshtë, që dëshirojnë të njihen më mirë me historinë e
parlamentarizmit shqiptar në vitet e pluralizmit. Ajo e pasuron këtë histori me dokumente të rëndësishme
e autentike, me një përvojë të mëtejshme, e cila do t’iu vlejë së tepërmi brezave që do të vijnë, që do
të duan të studiojnë e të shkruajnë të vërtetën e historisë së parlamentarizmit në vendin e tyre.
SHËRBIMI I BOTIMEVE PARLAMENTARE

PUNIME TË KUVENDIT
Seancat plenare
Viti 1991
Tiranë, 2009
Përgatiti për botim
Drejtoria e Shërbimit të Botimeve Parlamentare
REPUBLIKA E SHQIPËRISË
Punime të Kuvendit
Seancat plenare
LEGJISLATURA E 12-të
Sesioni i parë
E hënë, 15.04.1991 Drejton seancën deputeti

Adil Çarçani
Adil Çarçani - Shokë dhe shoqe deputetë, që të shohim këtu interesat e larta të tyre, që këtu
I ngarkuar nga deputetët e një grupi më të në Kuvend të zgjidhim dhe probleme jetike, për të
moshuar, e deklaroj të hapur dhe i uroj sesionit të cilat është angazhuar populli. Prandaj të gjithëve
parë të Legjislaturës së l2-të të Kuvendit Popullor duhet të na karakterizojë ndjenja e lartë e
punime të mbara e të frytshme. përgjegjësisë ndaj popullit tonë.
Është nder i madh për mua, me bindjen se Shfaq keqardhjen për mosmarrjen pjesë në
shpreh edhe dëshirën tuaj, që nga tribuna e lartë të sesionin e parë të kësaj Legjislature të rëndësishme
falënderoj me gjithë zemër popullin tonë të të Kuvendit Popullor të grupit të deputetëve të Partisë
mrekullueshëm për besimin e madh që tregoi ndaj Demokratike, me pretekstin e përfundimeve të
nesh, duke na zgjedhur në organin më të lartë të hetimeve rreth ngjarjes tragjike, të dhimbshme, që
pushtetit shtetëror dhe, me këtë rast, të siguroj që, ndodhi në Shkodër, ku gjetën vdekjen 4 veta.
të gjithë së bashku, do të mbetemi bij besnikë të Mosmarrja pjesë nga ana e tyre, jo vetëm që bie në
popullit tonë, luftëtarë të vendosur për ruajtjen e lirisë kundërshtim me dëshirën e zgjedhësve që votuan
dhe të pavarësisë së atdheut, për forcimin e uni-tetit më 3l mars, por nuk është as e drejtë që, mbi
kombëtar, se do të punojmë pa u kursyer për interesat kombëtarë, të vihen ata partiake, sepse
zhvillimin dhe përparimin e gjithanshëm të vendit, siç është shprehur në vetë programet, pothuajse,
për forcimin e ekonomisë, të arsimit, të kulturës të të gjitha partive, interesat kombëtarë qëndrojnë
dhe të shkencës, për rritjen e pandërprerë të mbi interesat e tjerë. Nga ana tjetër, ku më mirë se
mirëqenies së popullit dhe për integrimin e plotë të në Kuvendin Popullor, në parlamentin pluralist, mund
Shqipërisë në proceset demokratike europiane e të ngrihen apo të kërkohen shpjegime edhe për
botërore. ngjarje të tilla të dhimbshme e të padëshirueshme
Zgjedhësit na kanë dhënë votat ne, deputetëve, si ajo që ndodhi në Shkodër. Zgjedhjet e 3l marsit
7
Viti 1991 Legjislatura e 12-të
për deputetët e Kuvendit Popullor, te ne, u zhvilluan paraqitur, nuk janë parashtruar para jush, për arsye
për herë të parë në kushtet e pluralizmit politik dhe se deputetët e Partisë Demokratike kanë shfaqur
u kurorëzuan me sukses. Ato treguan se populli dëshirën për të mos u zgjedhur.
ynë i kulturuar, i mençur dhe i urtë, siç konfirmuan Adil Çarçani - Ka ndonjë vërejtje apo propozim?
dhe vëzhguesit e huaj, e do dhe e respekton S’ka. I lutemi, kush është pro, të ngrejë dorën.
demokracinë. Tani është detyra jonë, e Kuvendit të Kundër? Abstenim? Nuk ka. Seanca e parë mbyllet
ri pluralist Popullor, që t’i çojmë përpara e t’i dhe punimet e seancës së dytë fillojnë ditën e
thellojmë më tej proceset e demokratizimit në mërkurë, në orën l7 00, mbas dite. Gjatë kësaj kohe
Shqipëri. Hapi i parë i rëndësishëm që hodhëm në i lutem Komisionit të Mandateve dhe të Imunitetit
zgjedhjet e lira e demokratike na mbush me gëzim që të zgjedhë kryesinë e vet dhe të shqyrtojë
dhe na shton optimizmin për të marrë përsipër detyra materialet e zgjedhjeve, për të paraqitur raportin.
më të mëdha në këtë drejtim. Të vetëdijshëm për Mandatet e deputetëve, si dhe materiali tjetër lidhur
barrën e madhe që na u ngarkua, ta garantojmë me zgjedhjet ndodhen në sekretarinë e Kuvendit
edhe një herë popullin se me devocion e përkushtim Popullor.
të madh do të luftojmë për idealet e tij të larta e të Seanca e sotme me kaq mbyllet.
shenjta për përparimin e pandalshëm të Shqipërisë. Neritan Ceka - Ju kërkoj leje për të lexuar një
Edhe një herë punimet e sesionit të parë të deklaratë në emër të parlamentarëve të Partisë
Kuvendit të ri Popullor i deklaroj të hapura. Rroftë Demokratike.
populli heroik shqiptar! Të nderuar zonja dhe zotërinj,
U lutem deputetëve që të këndojmë së bashku Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike, duke
himnin kombëtar, duke u ngritur në këmbë. (Në sallë shprehur vullnetin e zgjedhësve të tij, që përbëjnë
përhapen tingujt e himnit kombëtar dhe të gjithë 40 për qind të elektoratit shqiptar, qëndron në
deputetët këndojnë). mendimin për nevojën e shtyrjes së mbledhjes së
Shokë dhe shoqe deputetë, detyra jonë e parë Kuvendit Popullor deri në përcaktimin e fajtorëve për
është që të vërtetojmë mandatet e deputetëve. Për vrasjen e 4 personave dhe plagosjen e 50 të tjerëve
këtë qëllim duhet të zgjedhim Komisionin e në qytetin e Shkodrës.
Mandateve dhe të Imunitetit, të përbërë nga 7 Ashtu si gjithë populli shqiptar, ky grup e priste
deputetë. A ka vërejtje për numrin e propozuar të hapjen e Kuvendit pluralist si ngjarjen më të madhe
Komisionit të Mandateve dhe të Imunitetit? Kush për vendosjen e demokracisë në vendin tonë.
është pro për numrin, i lutemi të ngrejë dorën. Masakra e Shkodrës, e realizuar nga forcat e errëta
Kundër? Abstenim? S’ka. Numri i Komisionit të në pushtet, jo vetëm goditi rëndë popullatën
Mandateve dhe të Imunitetit miratohet. paqësore të këtij qyteti, por krijoi edhe një atmosferë
Në lidhje me përbërjen e Komisionit të pasigurie dhe tensioni, në të cilën nuk mund të
Mandateve dhe të Imunitetit e ka kërkuar fjalën zhvillohen më tej veprimtaritë demokratike. Për këtë
deputeti i rrethit të Dibrës, Fehmi Abdiu. arsye, gjetjen dhe dënimin e shkaktarëve të vrasjeve
Fehmi Abdiu - Të nderuar deputetë, më lejoni politike të Shkodrës ne e quajmë garancinë më
që në emër të deputetëve: Çun Jonuzi, deputet i elementare për zhvillimin normal të punës së
Partisë së Punës; Ismail Lleshi, deputet i Partisë parlamentit pluralist dhe për ndërprerjen e terrorit
së Punës; Stavri Kallço, i Partisë së Punës; Ali politik. Që më datën 2 prill, deputetët e Partisë
Kazazi, deputet i Partisë së Punës dhe Fehmi Abdiu, Demokratike të rrethit të Shkodrës denoncuan
deputet i Partisë së Punës, të propozoj Komisionin terrorin dhe vrasjet politike, duke ndërhyrë për
e Mandateve dhe të Imunitetit me këtë përbërje: qetësimin e gjendjes. Ata kërkuan krijimin e
Sotir Kokeri - deputet i Partisë së menjëhershëm të komisionit hetimor, ku
Punës bashkëpunuan me të gjitha forcat, si dhe parashtruan
Abdyl Pilafi - “ “ “ kërkesën e drejtë që thirrja e Kuvendit Popullor të
Hajredin Tahiri - “ “ “ kushtëzohet nga ecuria e hetimeve. Megjithëse
Jani Gjyzeli - deputet i OMONIA-s faktet ishin të qarta dhe autorët e krimit plotësisht
Ju bëjmë thirrje të gjithëve t‘i miratojmë ata. të identifikueshëm, në mënyrë të habitshme,
Adil Çarçani - Ka ndonjë vërejtje rreth komisioni hetimor ka bërë deri më sot vetëm
propozimit të bërë apo një propozimi tjetër? deklarata të përgjithshme dhe kontradiktore. Është
Fehmi Abdiu - 2 deputetë të tjerë nuk janë e qartë se kjo ndodh për shkak të qëndrimeve të
8
njëanshme të organeve thellësisht të politizuara të nëpërmjet deklaratës? (Deputeti Neritan Ceka

rendit dhe ligjit, të angazhuara në këto hetime. largohet nga salla)
Si është e mundur të mos zbulohen vrasësit Adil Çarçani - Ju lutem, bëtë deklaratën, qëndro
dhe urdhëruesit e tyre, kur përdorimi i armëve nga t’u japësh përgjigje disa pyetjeve. Pse vetëm për
forcat e rendit bëhet në bazë të rregullave të caktuara deklaratën erdhët ju këtu. Ju kërkuat fjalën, jua
e të kontrolluara? Si është e mundur që nuk është dhamë, tani prisni të jepni përgjigjet e nevojshme.
ndaluar asnjë nga personat e armatosur që kanë Lush Përpali - Unë kam mendimin që pyetjen
qenë brenda Komitetit të Partisë dhe kanë vepruar që kam ta bëj nëpërmjet organeve të informacionit,
nën komandën e personave të njohur brenda dhe nëpërmjet televizionit. Pyetjen e kam për Partinë
jashtë kësaj godine? Si është e mundur të mos Demokratike. Pyetja e parë është kjo: Meqenëse
ndëshkohen ata që natën e 2 prillit, përmes deklarata na u bë zyrtarisht, çfarë kërkon Partia
Televizionit Shqiptar, i shpallën viktimat si terroristë, Demokratike nga ne deputetët që jemi mbledhur
ndërsa vrasësit e tyre i morën në mbrojtje? Si mund këtu?
të dilet para së vërtetës me argumente qesharake Pyetja e dytë: Sipas deklaratës doli që Kuvendi
për djegien e filmit dhe mosparaqitjen e personave, s’duhet të mblidhet dhe në të njëjtën kohë ne duhet
të cilat janë vetëm tregues të mashtrimit dhe të të ndikojmë mbi këtë ngjarje. Si mund të ndikojmë
frikësimit, që përdor ky komision si metodë në ne mbi këtë ngjarje pa u mbledhur? Në qoftë se
mbulimin e krimeve politike? kërkohet ndihma e Kuvendit Popullor, jam dakord.
Këto fakte tregojnë se grupi i hetuesisë e zvarrit Më duket se ne duhet të mblidhemi, se ne jemi
në mënyrë artificiale dhe për qëllime të caktuara zgjedhur, por akoma s’jemi mbledhur as me njëri -
politike sqarimin e ngjarjeve të Shkodrës. Në kushte tjetrin, as me Partinë Demokratike. Unë s’e kam të
të tilla, kur ligji tërhiqet përpara së vërtetës, Grupi qartë akoma për atë që thuhet. Në lidhje me
Parlamentar i Partisë Demokratike e quan të shqetësimin që na u paraqit dhe unë kam mendimin
parakohshëm fillimin e punimeve të Kuvendit që ngjarjes së Shkodrës t’i shkohet deri në fund.
Popullor. Tërheqjen e tij nga seanca e hapjes ai e Kushdo që të jetë përgjegjësia, ajo duhet të dalë,
konsideron si një mjet për të siguruar stabilitetin por këto probleme që shtron Partia Demokratike s’i
politik të vendit, që është prishur nga vrasësit dhe kam të qarta nga…
urdhëruesit e tyre dhe mund të arrihet vetëm pas Adil Çarçani - Deputeti Ajli Alushani, i rrethit të
gjetjes dhe dhënies së tyre gjyqit. Deputetët e Skraparit.
Partisë Demokratike përsëritin qëndrimin e tyre se Ajli Alushani - Në emër të një grupi deputetësh
pas zbulimit të autorëve të masakrës së Shkodrës unë po lexoj një deklaratë:
dhe të atyre të dizinformimit kombëtar e Sot Kuvendi Popullor që doli nga zgjedhjet
ndërkombëtar mbi këto ngjarje do të angazhohen demokratike të 3l marsit u mblodh në sesionin e
në punën për shndërrimin e Kuvendit Popullor në parë. Në këtë mbledhje po marrin pjesë deputetët e
një organ themelor pluralist. Së bashku me të gjitha Partisë së Punës, të Organizatës së Veteranëve e
forcat demokratike, brenda dhe jashtë Kuvendit, ata të Shoqatës Politike Demokratike OMONIA. Në
do të japin ndihmesën e tyre në vendosjen e përputhje me rregulloren e punës të Kuvendit,
demokracisë së vërtetë në Shqipëri. punimet e tij po vazhdojnë normalisht, meqenëse
Në funksionin tim si kryetar i Grupit Parlamentar marrin pjesë më shumë se dy të tretat e deputetëve.
të Partisë Demokratike e quaj si një detyrë qytetare Por ne shprehim keqardhjen që në këtë mbledhje
t’u paraqes deklaratën e mësipërme kolegëve të mi nuk u paraqitën deputetët e Partisë Demokratike.
dhe pjesëmarrësve në këtë sallë, duke respektuar Sigurisht, gjithsecili mund të vendosë vetë të
ndjenjat e pjesëtarëve të Grupit Parlamentar të bojkotojë apo të marrë pjesë në një mbledhje, por
Partisë Demokratike dhe të zgjedhësve që ata çështja është se kujt i shërben. Ne mendojmë që
përfaqësojnë. Falemnderit. bojkotimi i punimeve të tij nga ana e deputetëve të
Adil Çarçani - Ka pyetje? Partisë Demokratike është një veto politike që nuk
Lush Përpali - Ka mundësi të bëj një pyetje përputhet me dialogun demokratik. Çdo deputet vjen
për përfaqësuesin e Partisë Demokratike? në Kuvend jo si i dërguar i një partie, por si
Adil Çarçani - Urdhëro! përfaqësues i zgjedhur nga populli. Grupi i deputetëve
Lush Përpali - Me shqetësimin dhe unë të Partisë së Punës dhe i Organizatës së Veteranëve
bashkohem. E para, çfarë kërkohet nga Kuvendi e të OMONIA-s i kanë ndjekur e po i jetojnë me
9
shqetësim të madh ngjarjet e hidhura që ndodhën mundësi e kompetenca që të marrë masa edhe për
në qytetin e Shkodrës. Por ata mendojnë se në të zgjidhur problemin e shqetësimin që parashtrojnë
momentet historike që po kalon vendi ynë në rrugën ata si shkak për mosardhjen e tyre në sesionin tonë.
drejt pluralizmit dhe demokracisë, këto ngjarje nuk Unë ju lutem të gjithë shokëve që ta miratojmë këtë
duhet të bëhen pengesë për funksionimin normal të kërkesë e të presim përgjigje prej tyre.
jetës parlamentare, aq më tepër që punimet e këtij Adil Çarçani - Ka vërejtje rreth propozimit që
sesioni janë të ngarkuara me probleme që presin bënë deputetët Ajli Alushani dhe Fehmi Abdiu? Ka
zgjidhje të ngutshme. Deputetët e Partisë ndonjë shok, deputet tjetër që kërkon fjalën?
Demokratike e dinë vetë si duhet të veprojnë, por Ajli Alushani - Duke qenë se propozimi është
ne mendojmë se interesat kombëtarë e kërkojnë bërë nga një grup deputetësh, mendoj që nuk ka
që ata të vijnë atje ku i ka dërguar populli, të shprehin nevojë për ta votuar në Kuvend.
lirisht kërkesën, shqetësimet apo dhe pakënaqësitë Adil Çarçani - Ne e dëgjuam deklaratën e
që kanë e të bashkëpunojnë për t’u dhënë zgjidhje Partisë Demokratike dhe disa mendime të
konstruktive atyre. deputetëve që morën fjalën në Kuvend. Edhe në
Do të jetë një zhgënjim i madh për zgjedhësit që fjalën e hapjes së seancës unë e theksova se para
pluralizmi të çojë në ndarje. Ne jemi të bindur se interesave të kombit nuk duhen vënë interesat
pjesëmarrja e deputetëve të Partisë Demokratike në partiakë; se vendi më i përshtatshëm, mbas besimit
punimet e Kuvendit do të ishte edhe në dobi të sqarimit që na ka dhënë populli, duke na zgjedhur si deputetë
përfundimtar të ngjarjeve të Shkodrës, gjë që është në këtë Kuvend të lartë, vendi ku mundet nëpërmjet
kërkuar edhe nga të gjitha forcat politike e mbarë opinioni debatit, dialogut, të shtrohen, të diskutohen e të
shoqëror. Ne i ftojmë shoqërisht shokët deputetë të kërkohen zgjidhje për të gjitha çështjet e
Partisë Demokratike që të vijnë të bashkëpunojmë pretendimet, si dhe për të gjitha ato probleme që u
bashkë, sepse kemi rrugë të gjatë për të bërë. ngritën edhe në deklaratën e përfaqësuesit të
Panajot Barka - (deputet i OMONIA-s): Kemi deputetëve të Partisë Demoratike është ky, Kuvendi
një pyetje për ju, shoku Ajli. Kush ju autorizoi të Popullor. Prandaj më duket i drejtë propozimi i
flisni në emër të OMONIA-s? deputetit Ajli Alushani që t’u bëjmë thirrje deputetëve
Ajli Alushani - Sigurisht, ky është një mendim të Partisë Demokratike për t’u paraqitur në
që ne e morëm bashkërisht me shokë të tjerë. mbledhjen e Kuvendit Popullor, për të justifikuar edhe
Panajot Barka - Me cilët shokë? votëbesimin që u ka dhënë populli atyre dhe ne të
Ajli Alushani - Me shokë të tjerë deputetë të gjithëve, me qëllim që ky Kuvend Popullor i ri dhe
Partisë së Punës dhe të Organizatës së Veteranëve, pluralist të justifikojë plotësisht ato dëshira të mëdha
të Frontit... dhe aspirata të popullit tonë për demokratizimin e
Panajot Barka - Ne nuk jemi rrjedhim i mëtejshëm të vendit, të jetës sonë në të gjitha
deputetëve të forcave të tjera politike. Prandaj, herë drejtimet. Pa pjesëmarrjen, pa hyrë në debat, në dialog,
tjetër, nuk keni të drejtë që të flisni në emër të në këtë Kuvend të madh, nuk mundet të zgjidhen ato
organizatës sonë. kërkesa dhe ato çështje që ngriheshin; nuk mund të
Ajli Alushani - Dakord. Ne ju ftojmë, në qoftë sqarohen ato insinuata që ngrihen në deklaratën e
se nuk keni kundërshtim me këto që paraqitëm, që përfaqësuesit të deputetëve të Partisë Demokratike.
në rast se jeni dakord, të shprehni dhe ju mendimin Në qoftë se jeni të një mendimi me atë që u tha
tuaj. nga deputetët: Ajli Alushani dhe Fehmi Abdiu, ta
Panajot Barka - Ne mund të shprehemi, por mbyllim seancën e sotme dhe t’u transmetohet
për këtë nuk do të marrim parasysh kërkesën tuaj. atyre kjo dëshirë e shfaqur për të ardhur, për të
Ajli Alushani - Dakord. marrë pjesë në mbledhjen e Kuvendit Popullor.
Adil Çarçani - Tjetër, kush e do fjalën, shokë? Seancën e mbledhjes tjetër mendoj ta lëmë ditën
Fehmi Abdiu - Bashkohem me mendimin e e mërkurë, ora 1700, me qëllim që t’u jepet mundësi
deputetit Ajli Alushani për t’u bërë edhe një herë të reflektojnë, ta shikojnë qëndrimin e tyre dhe të
apel deputetëve të Partisë Demokratike që të marrin marrin pjesë në mbledhjen e Kuvendit Popullor.
pjesë në Kuvend dhe, po të ketë nevojë, t’ia Jeni dakord me këtë mendim?
parashtrojnë pretendimet e tyre Kuvendit, pasi ky Në qoftë se jeni dakord, atëherë seancën e
organ është ai që do t’u dalë për zot gjithë punëve sotme e mbyllim. Seanca tjetër hapet ditën e
të popullit e të kombit e për rrjedhojë ka forca, mërkurë, ora 1700. (Duartrokitje).
10
E mërkurë, 17.04.1991 Drejton seancën deputeti

Adil Çarçani
Adil Çarçani - Siç vendosëm në seancën e e pranishëm në sallë, si dhe pjesëmarrësit të

parë, sot do të dëgjojmë raportin e Komisionit të mbajmë një minutë heshtje për nder të kujtimit të
Verifikimit të Mandateve dhe të Imunitetit, por në viktimave të rëna më 2 prill në qytetin e Shkodrës .
radhë të parë, është e nevojshme që ky komision (Deputetët e Partisë Demokratike ngrihen më
të plotësohet, sepse, siç jeni në dijeni, ai si numër këmbë në shenjë zie).
u miratua prej 7 deputetësh, por u plotësua vetëm Adil Çarçani - Ju lutem, zotërinj deputetë,
me 5 deputetë. sepse unë kam këtu edhe propozime për çështje të
Dy vende mbeten bosh, pa u plotësuar, për tjera dhe në rendin e ditës, sipas radhës, kur të
shkak të mungesës së deputetëve të Partisë vijë, unë ju siguroj që këtë propozim do ta vëmë në
Demokratike dhe të paraqitjes se përfaqësuesve të shqyrtim, sepse kërkon dhe mund të ketë diskutim.
tjerë në këtë komision. Për këtë qëllim, domethënë Ju e bëtë fakt të kryer, por duhet të kishit pritur
për të plotësuar Komisionin e Verifikimit të përgjigjen e propozimit që bëtë për këtë çështje.
Mandateve e të Imunitetit dhe për të propozuar për Një orë pushim. Komisioni të mblidhet dhe të
plotësimin e dy vendeve që kanë mbetur bosh, fjalën paraqesë raportin.
e ka kërkuar deputeti Fehmi Abdiu, deputet i rrethit
të Dibrës. * * *
Fehmi Abdiu - Të nderuar deputetë. Me
propozim të Kryesisë së Partisë Demokratike, në Adil Çarçani - I jepet fjala kryetarit të Komisionit
dy vendet e lëna bosh në Komisionin e Mandateve të Mandateve dhe të Imunitetit, deputetit Sotir
dhe të Imunitetit, sugjerohet që të zgjidhen Kokeri, për të dhënë raportin e Komisionit të
deputetët: Ilir Manushi, deputet i rrethit të Korçës Verifikimit të Mandateve.
dhe Sadedin Balla, deputet i rrethit të Krujës. Ju Sotir Kokeri - Të nderuar deputetë,
ftoj t’i zgjedhim ata. Zgjedhjet për deputetët e Kuvendit Popullor
Adil Çarçani - Ka vërejtje rreth propozimit të përfunduan në të gjitha zonat me sukses. Këto ishin
bërë? S’ka. Kush është pro, i lutem të ngrejë zgjedhjet e para pluraliste, të lira e demokratike.
mandatin. Kundër? Abstenim? Nuk ka. Komisioni i Mandateve dhe i Imunitetit, në
Të dy deputetët: Ilir Spiro Manushi dhe Sadedin mbështetje të nenit 3 të Rregullores së Kuvendit
Shaqir Balla të Partisë Demokratike miratohen si Popullor, u mblodh në datën 16 dhe 17 mars l99l. Ai
pjesëtarë të Komisionit të Mandateve dhe të pasi studioi dhe shqyrtoi me përgjegjësi të gjitha
Imunitetit të Kuvendit Popullor. Kështu, aktet e zgjedhjeve për deputetët e Legjislaturës së
përfundimisht, Komisioni i Mandateve do të përbëhet l2-të të Kuvendit Popullor dhe pasi dëgjoi e vlerësoi
prej këtyre deputetëve (i plotësuar): disa vërejtje të disa anëtarëve të tij, arriti në
l. Hajredin Tahiri 2. Jani Gjyzeli, 3. Elvira Shapllo, përfundimin se të gjitha këto akte janë plotësisht të
4. Abdyl Pilafi, 5. Sotir Kokeri, përfaqësues të Partisë rregullta dhe në pajtim me ligjin për zgjedhjet e
së Punës, dhe Ilir Manushi e Sadedin Shaqir Balla, Kuvendit Popullor. Në bazë të procesverbaleve të
përfaqësues të Partisë Demokratike. komisioneve të zgjedhjeve të zonave dhe të
Deputet i Omonia-s - Kisha për të bërë një njoftimeve, që ka dhënë Komisioni Qendror i
sqarim. Deputeti Jani Gjyzeli është i OMONIA-s. Zgjedhjeve, rezulton se: në të 250 zonat e zgjedhjeve
Adil Çarçani - Më falni, Jani Gjyzeli është janë regjistruar 1 984 933 zgjedhës. Në votimin për
përfaqësues i OMONIA-s. deputetët e Legjislaturës së 12-të të Kuvendit
I lutem Komisionit të Mandateve, i zgjedhur nga Popullor morën pjesë 1 963 568 zgjedhës, baras
Kuvendi dhe i plotësuar, të mblidhet dhe të paraqesë me 98,2 për qind të tyre. Nga këta u votua si më
vërtetimin e mandateve të deputetëve. Për këtë poshtë:
qëllim propozoj që t’i lëmë në dispozicion një orë. 56,17 për qind për kandidatët e Partisë së Punës
Seancën e ndërpresim. 38,71 për qind për kandidatët e Partisë
Neritan Ceka - Kam një kërkesë, ju lutem. Në Demokratike.
emër të Partisë Demokratike i ftoj të gjithë deputetët 0,73 për qind për kandidatët e Organizatës së
11
OMONIA-s. zgjedhur me 31 mars l991, ashtu si i ka shpallur

0,28 për qind për kandidatët e Komitetit të Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, më 2, më 8 dhe
Veteranëve. më 14 prill l991. Komisioni i Mandateve dhe i
1,77 për qind për kandidatët e Partisë Imunitetit.
Republikane. Arben Imami - Arben Imami, deputet i rrethit
0,07 për qind për kandidatët e Partisë Agrare. të Tiranës. Mund të na informoni, në qoftë se ka
Nga 250 vendet për deputetët që ka Kuvendi pasur diskutime nga deputetët e komisionit?
Popullor rezulton: Sotir Kokeri - Diskutime pati.
- 169 vende ose 67,6 për qind i ka fituar Partia e Adil Çarçani - Ka vërejtje rreth raportit të
Punës. paraqitur?
- 78 vende ose 30 për qind i ka fituar Partia Ilir Manushi - Në mbledhjen e parë, Komisioni
Demokratike. i Verifikimit të Mandateve më ngarkoi edhe mua me
- 5 vende ose 2 për qind i ka fituar Organizata detyrën e nënkryetarit dhe theksoj se ishte kohë
OMONIA. tepër e pamjaftueshme për të verifikuar të gjitha
- 1 vend ose 0,4 për qind e ka fituar Komiteti i mandatet e 250 zonave. Megjithatë, për kohën që
Veteranëve. kishim në dispozicion, unë bëra disa vërejtje, për të
Vërejmë se Kuvendi Popullor pluralist që doli cilat komisioni, me shumicë votash, nuk i mori
nga këto zgjedhje është përtërirë ndjeshëm. 226 parasysh. Mendoj që këto vërejtje t’i parashtroj para
deputetë të tij ose 90,4 për qind janë zgjedhur për të gjithë deputetëve për të gjykuar për vlerësimin e
herë të parë. Është rritur ndjeshëm niveli arsimor e tyre dhe për rëndësinë që kanë. Konkretisht, në
kulturor i Kuvendit Popullor. Në Legjislaturën e 12- zonën l08 është bërë një shënim nga komisioni i
të të Kuvendit Popullor 245 deputetë ose 98 për zonës. Në këtë shënim thuhet që anëtari i zonës, i
qind janë me arsim të lartë. 126 prej tyre ose 80,4 Partisë Demokratike, konstaton ose pretendon që
për qind zotërojnë të paktën një gjuhë të huaj. 31 janë bërë shënime dhe korregjime në fletët e
deputetë ose 12,4 për qind mbajnë tituj dhe grada votimeve me komisionin e zonës, gjë që është e
shkencore. Gati 100 për qind e deputetëve janë me jashtëligjshme. Ai ka bërë protestën e tij, ka dorëzuar
gjendje shoqërore nëpunës. Sipas moshës gjendja procesverbalet dhe nuk ka firmosur në
e deputetëve paraqitet si më poshtë: procesverbalin për të vërtetuar rregullsinë e
- 8 deputetë ose 3,2 për qind janë të grup- zgjedhjeve. Kjo parregullsi vërtetohet edhe nga
moshës 18-30 vjeç. mënyra e shkruar në procesverbal nëpërmjet
- 96 deputetë ose 38,4 për qind janë të grup- komisionit, i cili nuk paraqet procesverbalet; pranon
moshës 31-40 vjeç. që anëtari i zonës ka bërë shënime, ka bërë vërejtje,
- 142 deputetë ose 56,8 për qind janë të grup- por nuk e paraqet këtë procesverbal për ta gjykuar.
moshës 41- 60 vjeç. Ai komenton vetëm këtë procesverbal dhe nga
- 4 deputetë ose 1,6 për qind janë të grup- komenti i tij kuptohet qartë që fletët e votimit janë
moshës mbi 60 vjeç. ndodhur në fund të votimit në komisionin e zonës,
Në radhët e deputetëve bëjnë pjesë 9 shoqe. gjë që është krejtësisht e ndaluar dhe ata kanë bërë
238 deputetë ose 82 për qind e gjithë deputetëve korregjime. Për këtë arsye unë mendoj dhe
banojnë në qytet. Deputetët janë të profesioneve të parashtroj para gjithë deputetëve që zona 108 të
ndryshme. 57 deputetë janë me profesion inxhinier. shpallet e pavlefshme. Një vërejtje tjetër. Disa
62 specialistë të bujqësisë, veterinerë e zooteknikë, procesverbale nga ato që mundëm të shikojmë,
37 mësues e pedagogë, 38 ekonomistë, 20 mjekë, sidomos procesverbalet e zonave 136 dhe 142 kanë
14 juristë e gazetarë. Të tjerët janë fizikanë, pasur pasaktësi në përcaktimin e numrit të
matematikanë, punonjës të artit e të kulturës dhe zgjedhësve, të votuesve dhe të rezultateve
studentë. përfundimtare. Theksoj që këto pasaktësi nuk
Të nderuar deputetë, ndikojnë në vlefshmërinë e mandateve. Po ashtu,
Komisioni i Mandateve dhe i Imunitetit, pasi i në disa procesverbale nuk ka shënime nga komisioni
gjeti në rregull mandatet e deputetëve dhe në pajtim i zonave për vërejtjet që janë bërë nga komisionet e
të plotë me Kushtetutën dhe ligjin për zgjedhjet e qendrave të votimit. Pra, në qendrat e votimit janë
Kuvendit Popullor, i propozon Kuvendit Popullor që bërë vërejtje.
të vërtetojë mandatet e të gjithë deputetëve të Këto vërejtje janë firmosur dhe nga kryetari dhe
12
nga sekretari i qendrës së votimit. Ne disponojmë vendimi që ka marrë ky komision. Vendimi që ka

nëpërmjet anëtarëve të këtij komisioni, por vërejmë marrë ky komision nuk i ka marrë parasysh vërejtjet
që procesverbalet e zonave nuk i përmendin këto që janë bërë nga përfaqësuesi Ziqiri Xhilani në këtë
vërejtje; madje ato as komentohen, as nuk komision.
vlerësohen. Njëkohësisht unë kërkova aty që të Arben Imami - Më falni, komisioni s’ka të drejtë
informoheshin lidhur me numrin e fletëve të votimit, të mos marrë parasysh vërejtjet, aq më shumë kur
të shpërndara në të gjitha zonat dhe kërkova një ishte vetëm 1 anëtar nga Partia Demokratike dhe
procesverbal ose të verifikohen procesverbalet e gjithë të tjerët s’ishin anëtarë të saj.
shpërndarjes së këtyre fletëve të votimit në të gjitha Adil Çarçani - Për çdo rast, do të kërkoni leje,
zonat për të verifikuar dhe saktësinë e shpërndarjes do t’ju japin përgjigje.
së tyre. Kjo gjë mbase dhe për mungesë kohe, por Komisioni i Verifikimit të Mandateve niset nga
përgjigjja e shokëve ishte që nuk është në këto akte themelore për zgjedhjen e deputetëve, pra,
kompetencën e komisionit. Unë mendoj që kjo është nga procesverbali i zonës dhe nga njoftimi
në kompetencën e komisionit dhe kjo gjë duhet të përfundimtar i komisionit të zgjedhjeve. Në njoftimin
verifikohet. përfundimtar të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve
Adil Çarçani - E kërkon fjalën Sadedin Balla. nuk është marrë përsëri parasysh një vërejtje e tillë
Sadedin Balla - Edhe unë, si anëtar i që është pasqyruar në këtë procesverbal të asaj
Komisionit për Verifikimin e Mandateve dhe të zone. Në Komisionin Qendror, për konkluzionet që
Imunitetit i Partisë Demokratike konstatoj si më ka tërhequr e ka vendosur ky komision, kanë qenë
poshtë: Nga shqyrtimi i materialeve të bie në sy një dakord edhe përfaqësues që sot i kemi në këtë sallë.
disproporcion i numrit të zgjedhësve nëpër zona të Kështu që Komisioni i Verifikimit të Mandateve ka
ndryshme elektorale. të drejtë që, konform rregullave dhe ligjit të
Për shembull, në rrethin e Tiranës, në zonën nr. zgjedhjeve, zgjedhjen e këtij deputeti ta quajë të
223 ka pasur 13 416 zgjedhës, ndërsa në zonën drejtë. Ngrihet pretendimi pse komisioni nuk ka
229 ka pasur 4077 zgjedhës. Zona elektorale me verifikuar një për një votat e çdo qendre të votimit.
4000-5000 zgjedhës numërohen rreth 17. Që këtej Në ligjin për zgjedhjet komisionit nuk i ngarkohet
del se popullsia e qytetit ka humbur rreth 90 zona një detyrë e tillë, ndaj dhe ai nuk e ka kryer këtë
zgjedhjesh. Nga materialet del se në zonat 65, 66, pretendim të këtij përfaqësuesi në atë komision. Pra,
67 të rrethit të Fierit, i cili ka 42 000 banorë janë nuk është shkelur përsëri ligji.
regjistruar 29 726 zgjedhës, që përbëjnë rreth 70 Pasaktësi në numrin e zgjedhjeve në zona, po
për qind të popullsisë së qytetit, kur dihet se si në procesverbale. Është e vërtetë, ne ndaj e
mesatare në shkallë republike kanë votuar rreth 60 theksonim në raport, që disa vërejtje që bënin
për qind e popullsisë së regjistruar. Kështu që 10 shokët, anëtar të komisionit, i diskutuam dhe arritëm
për qind nga popullsia e fshatit janë bashkuar me unanimisht që këto pasaktësi ndikojnë te fati i
popullsinë e qytetit të Fierit. zgjedhjes ose jo të deputetëve. Ky konkluzion i të
Adil Çarçani - Tjetër vërejtje? Do të japësh gjithëve unanimisht është dhe në procesverbalin e
përgjigje? zgjedhjeve e mbledhjes së komisionit të zgjedhjeve.
Arben Imami - Mbi bazën e deklaratave të Pra, numri vërtitet shumë-shumë pak, një numër i
vëzhguesve tanë në qendrat e votimit nr.1 dhe nr.2 pandjeshëm, ndaj thashë, nuk i morëm parasysh
të qytetit të Librazhdit rezulton se më datën 31, unanimisht gjithë komisioni.
ditën e zgjedhjeve, është transmetuar nëpërmjet Preç Zogaj - Preç Zogaj, deputet i rrethit të
magnetofonëve fjalimi i Sekretarit të Parë të KQ të Lezhës. Me leje, ka mundësi t’i bëj një pyetje?
PPSH. Kjo përbën një shkelje të nenit 48 të ligjit Sotir Kokeri - Të mbaroj unë njëherë.
për zgjedhjet e Kuvendit Popullor, prandaj i sugjeroj Adil Çarçani - Të mbarojë njëherë.
Kuvendit që për zonën 134, kandidatin e deputetit Preç Zogaj - Më falni, kujtova se mbarove.
të zonës 134, Refik Disha, të mos e aprovojë. Adil Çarçani - Do t’jua jap fjalën.
Adil Çarçani - Tjetër? Do të japësh përgjigje? Preç Zogaj - Më falni.
Sotir Kokeri - Ngrihen disa probleme për zonën Sotir Kokeri - Në disa procesverbale të zonave
108. Ne i diskutuam në Komision, sepse edhe në nuk ka shënime për vërejtje nga qendrat e votimit
procesverbalin e komisionit të kësaj zone janë dhe pse kjo ishte e drejta e komisionit të zonave
pasqyruar; po njëkohësisht është pasqyruar dhe përkatëse; t’i shikonte, t’i shqyrtonte, t’i analizonte
13
dhe pastaj, po të donte, t’i merrte parasysh; po të ndonjë gjë ju (i drejtohet Preç Zogajt që bëri pyetje
donte mos t’i merrte parasysh. Dhe fakti që më parë).
procesverbali është i pastër në ato zona tregoi që Preç Zogaj - Jo, është e panevojshme përgjigjja,
komisionet përkatëse nuk i kanë marrë parasysh se u përgjigj.
ato shënime, vërejtje, apo probleme që janë ngritur Adil Çarçani - Urdhëroni, kush e kërkon fjalën?
në procesverbalet e zonave. Ne gjykuam mbi këto Fehmi Abdiu - Fehmi Abdiu, deputet i rrethit të
akte themelore. Këto akte themelore i gjetëm të Dibrës. I nderuar kryetar i seancës. Kisha nja dy
pastra ndaj dhe mendojmë që edhe mandati, pra, mendime lidhur me këto probleme. Problemet që
është konform ligjit si dhe numri i fletëve të votimit parashtrohen lidhur me kontrollin e dokumentacionit
të shpërndara për zgjedhje sipas komisionit. E tha nga komisioni i mandateve duhen parë në dy
drejt deputeti që bëri dhe pyetjen; dhe unë atje aspekte: Së pari, sipas rregullave, në bazë të ligjit
qëndroj, nuk është detyra jonë të fillojmë të të Kushtetutës, të ligjit të zgjedhjes, subjektet dhe
verifikojmë sa fletëvotimi janë shpërndarë, sa janë kandidatët për pretendent që kanë parregullsi në
kthyer e të tjera me radhë. Këtu ka organe të tjera regjistrimin, qoftë apo me rezultatet e zgjedhjeve
që verifikojnë. Neve, detyra, Kushtetuta dhe mund të bëhen objekt shqyrtimi deri në komisionin
rregullorja kushtetuese e Kuvendit Popullor na qendror e që andej mund t’i parashtrojnë para
ngarkon verifikimin e mandateve dhe të akteve të Gjykatës së Lartë për të verifikuar saktësinë dhe
tjera të zgjedhjeve. Këtë e bëmë me përgjegjësi. për të kontrolluar zbatueshmërinë e tyre. Me sa dimë,
Jashtë këtyre kompetencave e detyrimeve nuk asnjë nga dokumentet që janë paraqitur, nuk ndodhet
dolëm, edhe nuk kishim kohë dhe nuk kishim për aktualisht në Gjykatën e Lartë ose janë kthyer për
se të dilnim. U bë dhe një ndërhyrje tjetër, nuk kishim pasaktësi në plotësimin e dokumenteve, se u kanë
kohë t’i shkonim verifikimit të mandateve deri në munguar ato ose u janë shqyrtuar dhe refuzuar
fund. 5 anëtarë të komisionit, 4 të Partisë së Punës kërkesat. Për rrjedhojë, mendoj se veprimtaria e
dhe 1 i OMONIA-s e gjetën kohën t’u shkonin komisionit në këto aspekte, në këtë drejtim duhet
mandateve deri në fund një për një me përgjegjësinë konsideruar si e plotë dhe e plotësuar konform ligjit.
më të madhe. Të tjerët që nuk e gjetën këtë kohë Problemet e tjera që parashtrohen, lidhur me një
nuk është faji i tyre. ndryshim të ndjeshëm në numrin e zgjedhësve në
- Disproporcioni i numrit të zgjedhjeve në zonat zona të ndryshme, mund të kenë vend për t’u
elektorale. Nuk u pasqyruan në raportin e komisionit, diskutuar para se sa të zgjidhen problemet dhe para
sepse edhe ky problem nuk na takon ne. Dikush se sa të përfundojnë votimet. Ato kanë të bëjnë më
tjetër e ka marrë këtë vendim mbi bazën e një ligji. shumë me veprimtarinë e organeve lokale që kanë
Vërejtje janë bërë edhe përpara zgjedhjeve. Fakti caktuar zonat e zgjedhjeve. Duke marrë shkas e
që ne të gjithë pranuam të vendosnim kandidatë në duke nxjerrë mësime edhe nga ndonjë parregullsi e
të 250 zonat, ashtu siç ishin ndërtuar, na vë përpara kësaj natyre, që mund të këtë qenë vënë në dukje
faktit që duhet të marrim parasysh këto 250 zona. gjatë kësaj fushate, mendoj se duhet t’u shërbejnë
Këto analizuam, këto shqyrtuam. Po qe se ka atyre si mësim për të përmirësuar raportet e
vërejtje, ka mendime që ligji është kështu e ky është zgjedhësve, por kurrsesi nuk mund të shërbejë si
kështu, t’ia lëmë kohës, ta shikojmë. Kur të na vijë shkak për të konsideruar të pavlefshme zgjedhjet e
ndonjëherë tjetër radha për zgjedhje, të bëjmë dhe një zone apo të një tjetre; ashtu siç nuk mund të
këto mendime. Dhe komisioni i këtij mendimi ishte. shërbejë, për mendimin tim, si shkak i tillë edhe
- Deklarata e vëzhguesve në Librazhd në zonën fakti se një ditë para asaj kohe, qoftë dhe ditën e
l34. Këtu te ne nuk kishim ndonjë deklaratë të këtillë. zgjedhjeve, në një vend të caktuar, një formë ose
Komisioni nuk merr parasysh deklaratat që kanë një tjetër, një fjalim ose një pjesë e një fjalimi të një
udhëheqjet e partive, se deklaratë mund të ketë udhëheqësi të Partisë. Për rrjedhojë kam mendimin
njëra parti, po dhe tjetra mund të ketë. Komisioni se problemet që parashtrohen nga kryetari i
merr parasysh deklaratat që janë bashkëngjitur komisionit janë të drejta dhe nuk duhet të na lenë
procesverbaleve etj. Atje nuk kishte gjë, ndaj dhe shkas për të keqinterpretuar ato, pasi veprimtarinë
nuk dhamë dot asnjë përgjigje. Nuk kishim pse të e komisionit në tërësi e shikoj të mbështetur në
jepnim, se nuk u vumë para një fakti të kryer. Kushtetutë dhe në ligjin për zgjedhjet.
Adil Çarçani - Këto ishin përgjigjet e dhëna Sotir Kokeri - Mund të shtoja dhe unë diçka.
nga kryetari i komisionit për vërejtjet e bëra. Kishit Të gjithë këto argumente ne i përdorëm dhe i
14
diskutuam edhe në komision. E dyta, për disproporcionin në zonat e zgjedhjes.

Napolon Roshi - Deputet i Tiranës. A mos vallë dihesh se kush do të fitonte. Kaq kisha.
Së pari, nuk e quaj me vend përgjigjen e kryetarit Abdi Baleta - Deputet i rrethit të Beratit. Është
të komisionit, se nuk është në kompetencën tonë një moment kur diskutojmë raportin e Komisionit të
të shikojmë çështjen e disproporcionit të zonave. Mandateve dhe sigurisht të gjithë ne si deputetë
Kam mendimin se kemi të bëjmë me disproporcione kemi të drejtë të themi gjithçka mendojmë për
të thella. Nga 4 000 deri në l3 000 mijë. Këtu bëhet kombin. Nuk ka vend për humor. Humor bëjmë të
fjalë për l2 vende, që në mënyrë të paligjshme i ka gjithë, po të jetë nevoja për humor, siç bëri një
marrë ky ose ai. Kemi të bëjmë me një manipulim parafolës. Me që është hera e parë që më jepet
që nuk duhet të kalohet kaq heshturazi. Ne nuk rasti, dëshiroj të shpreh mendimin tim. Në mbledhjet
jemi mekanikë. Ne jemi, në radhë të parë, që na ka parlamentare duhet të zhvishemi nga disa mënyra
zgjedhur populli të vendosim ndershmërinë. Të të foluri, të cilat nuk i përshtaten jetës parlamentare.
paktën një fjalë të ndershme duhet ta kemi thënë. Është e kuptueshme, jemi për herë të parë në një
Së dyti, nuk jam dakord me deputetin Fehmi Kuvend pluralist, e kemi të vështirë, jemi dhe
Abdiu që qenka gjë e parëndësishme, nëse u dha shumica dërrmuese deputetë të rinj, duhet të
apo jo një fjalim. Ka një ligj që nuk është vetëm te zhvishemi nga mënyra e të folurit si në mbledhjet e
ne, po është në tërë botën që: ditën e zgjedhjeve një natyre tjetër ku jemi mësuar. Prandaj kam
ndalohet propaganda elektorale. Si, pra, e kalojmë mendimin që kush ka gjëra për të sqaruar jashtë
në heshtje transmetimin e një fjalimi partiak në një këtyre pikave të raportit, t’i ngrejë pasi të mbarojmë
qendër elektorale?! Më duket se këtu bëhet fjalë punë me raportin.
për një gjë tepër të rëndë, që të paktën nuk duhet të Me që është fjala te raporti, mendoj se ka
heshtim. rëndësi që të sigurohen procesverbalet e kësaj
Falemnderit. seance të Kuvendit Popullor, sepse nga sa thanë
Qemal Alla - Deputet i rrethit të Librazhdit, zotërinjtë parafolës, del e qartë që ka patur
votonjës në qendrën e votimit nr.1, që përmendi parregullsi. Është tjetër punë si e vlerëson njëri apo
deputeti Arben Imami. Ka qenë qetësi absolute. Këtë tjetri deputet, të rëndësishme apo të parëndësishme;
deponoi dhe vëzhguesi gjerman që qe në atë ç’qëndrim duhet mbajtur në momentin procedurial
moment kur u dha fleta. Ndaj përgënjeshtroj atë që kur duhet marrë vendimi, por unë mendoj se ka
tha deputeti Arben Imami se është transmetuar fjalimi rëndësi të shtohet në dokumentet e Kuvendit dhe
i Sekretarit të Parë të Partisë së Punës të Komitetit të zbulohet qartë që ligji për zgjedhjet ka pasur
Qendror, ajo nuk është e vërtetë. mangësi të theksuara; gjithashtu, këto vërejtje që
Sadedin Balla - Nuk jam dakord me zotin bëhen e kanë burimin tek mangësitë e ligjit për
Fehmi Abdiu, gjithashtu, nuk jam dakord dhe me zgjedhjet. Unë di dhe mbaj mend diskutimin që
atë që deklaroi ditën e hënë, kur tha se dy deputetët është bërë, pa e ditë se do flasim për këtë projektligj
e Partisë Demokratike kanë shfaqur dëshirën për dhe nuk janë mbajtë parasysh vërejtjet e
të mos u zgjedhë. Kjo s’është e vërtetë. Ne, vërtetë specialistëve për mangësitë. Ja ku kemi ardhur sot.
s’patëm kohën e duhur. U munduam me aq kohë Që në mbledhjen e parë të Kuvendit, detyrohemi që
sa kishim dhe punuam, por këtu lind dhe një problem të konstatojmë parregullsi që bëhen që te ligji dhe
tjetër përsa shtrova unë me lart. Dihet se pastaj mbi këtë bazë mendoj që dhe zotëria që jep
mesatarisht numri i zgjedhësve në një zonë duhet raportin, në emër të komisionit të mandateve, e
të lëvizte nga 7800-7900 zgjedhës, ndërsa këtu kemi pranon duke thënë, “kështu është ligji, kështu bëmë
disproporcione të thella, siç u theksua, s’dua të ne”. Natyrisht, me një theks pak si të tepruar, sepse
përsëris. Me këto l0 për qind që i shtohet popullsisë nuk është vepruar edhe nga komisioni me hollësi
së Fierit, unë kam të drejtën të deklaroj se zgjedhjet sipas ligjit. Këto kisha për të thënë.
në qytetin e Fierit nuk kanë qenë të rregullta dhe Falemnderit.
kërkoj përsëritjen e tyre. Adil Çarçani - Bilbil Jaupi, deputet i rrethit të
Zë nga salla - Me leje... deputet i rrethit të Fierit.
Dibrës. Së pari, në zonën nr. 34, Kryetari i Partisë Bilbil Jaupi - Ajo që thuhet për zonat 65, 66,
Demokratike, zoti Sali Berisha, në momentin e 67 nuk qëndron. E them këtë se të treja këto zona
votimit ngre dy gishtat lart. Nuk e di, e ka bërë për janë popullsi e qytetit të Fierit, siç është qyteti i
propagandë, apo i kish ngel ves nga mitingjet. Fierit. Unë nuk e di nga i marrin të dhënat këta që
15
nuk janë qytetarë të Fierit dhe nuk është asnjë për s’më duket normale. Më duket se shokët nuk kanë
qind e popullsisë së fshatit, e bashkuar me qytetin, kuptuar pse kemi ardhur në këtu; është normale të
dhe, sipas Partisë Demokratike, është bërë për përsëris se kemi ardhur për të realizuar dëshirat,
manipulim. E dyta, zonat janë ndarë me vendim të pretendimet dhe hallet e atij populli që votoi me
Presidiumit të Kuvendit Popullor. Kështu që nuk e dëshirë dhe pasion për atë që donte. Dëshira e
pranoj dhe s’jam dakord me konstatimin që bëjnë popullit është që ne të mblidhemi për të punuar. Me
zotërinjtë deputetë. këtë rast, ju bëj thirrje gjithë shokëve, kolegë,
Sadedin Balla - Falemnderit, më ndihmuat deputetë të të gjitha partive që Kuvendi Popullor
shumë në këtë rast. Unë mendova se ishte l0 për është Kuvend punë dhe jo pyetjesh prioritet, prandaj
qind. Atëherë ky l0 për qind nga del? Prandaj duhet mendoj që votat duhet t’i mendojmë si djersë të
diskutuar. Falemnderit edhe njëherë. popullit, si halle të popullit dhe t‘i përvishemi kësaj
Adil Çarçani - Deputeti Abdi Baleta bëri një pune. Po qe për fakte, edhe në Berat ka fakte që
vërejtje që duhet të diskutojmë në qetësi, drejt, me mund të sjellim, por më duket që s’është vendi për
korrektësi. Po ha edhe unë kohë. Juve po diskutoni të sjellë fakte. Le ta kujtojnë vetë shokët rastin e
më duket me një farë pasioni. votimit të dytë që u bë në Berat. Po më duket, e
Bilbil Jaupi - Zoti kryetar, s’kam përfunduar. përsëris, nuk është vendi këtu. Këtu është vendi
Pasi e shqyrtuam në komisionin e verifikimit të për punë. Kam këtë thirrje si deputet i Beratit: le të
mandateve, na u tha nga kryetari dhe nga anëtarët bashkohemi për punë.
e komisionit që këto mund të jenë nga zona e fshatit. Arben Imami - Duke qenë se në mendojmë se
Në qoftë se nuk janë nga zona e fshatit, atëherë Kuvendi është pikërisht për punë, dhe kjo është një
përbëjnë 70 për qind të popullsisë së Fierit, kur duhet nga punët e Kuvendit, do të vazhdojmë. Lidhur me
të votoni rreth 60 për qind. Pra, ky numër zgjedhësish zonën 65, 66, 67, problemi qëndron që, ndërsa
është më i madh nga ai numër që merret si mesatare përqindja mesatare e popullsisë që voton në Shqipëri
e popullsisë së regjistruar, prandaj kjo bën atë që është 60 për qind, në rrethin e Fierit është 70 për
duhet verifikuar tani më me hollësi se si është shtuar qind. Për këtë arsye komisioni drejtues i Partisë
ky l0 për qindsh, numri i zgjedhësve në këto tri zona. Demokratike i ka dërguar një kërkesë për verifikimin
Hysen Godole - Me leje, Hysen Godole, e listave të zgjedhësve në zonat elektorale 65, 66,
deputet i rrethit të Gramshit. Unë mendoj se janë 67 Komisionit Qendror të Zgjedhjeve dhe ka marrë
dy organizma: Komisioni i zgjedhjeve që është përgjigje “që ta rishqyrtojë kërkesën e tij pranë
miratuar nga një organ dhe vetë grupi i deputetëve Komitetit Ekzekutiv të Këshillit Popullor të Rrethit
që ne sot po e miratojmë Komisionin e Mandateve të Fierit. Pra, shtrojmë përpara Kuvendit problemin
dhe të Imunitetit, të cilët kanë pasur në dispozicion që derisa të mbarojë kjo sorollatje burokratike nga
dokumente, fakte provuese, dokumentuese të Komisioni në Komitetin e Fierit dhe anasjelltas,
kontrolluara. Për derisa mendimi i Komisionit meqenëse na është refuzuar paraprakisht kontrolli i
Qendror të Zgjedhjeve dhe i shokëve tanë deputetë listave të zgjedhësve në këto zona, deputetët e
që ne i miratuam këtu, të cilëve u vihen në zonave 65, 66, 67 të mos marrin mandatin.
dispozicion këto materiale, është se ato janë Vehap Daku - Me leje, Vehap Daku, deputet i
konsideruar të rregullta, atëherë s’kemi pse ne rrethit të Dibrës.
deputetët e tjerë të mos biem dakord me mendimin Unë e shikoj të arsyeshme që Kuvendi Popullor
e tyre. Ne vetë i votuam të na përfaqësojnë. është një Kuvend pune ku mblidhen deputetët për
Fatos Zotkaj - Deputet i rrethit të Beratit. të punuar konform dekreteve e ligjeve të shtetit në
Falënderoj shokun Abdi për orientimin që na dha fuqi. Do të thosha se Komisioni Qendror i shqyrtimit
për Kuvendin e parë pluralist se përvojë nuk kemi, edhe i verifikimit të mandateve dhe të imunitetit,
por është interesant pretendimi i deputetëve të konform dekretligjit të Presidiumit të Kuvendit
Partisë Demokratike, pasi shoh që akoma kërkojnë Popullor për Zgjedhjet, e ka parë dokumentin bazë
vende të reja në Kuvendin Popullor. Nuk më duket të rregullt. Secila parti politike, në qoftë se ka ndonjë
normale, pasi është dhënë një deklaratë zyrtare nga vërejtje për një zonë të caktuar, për një elektorat të
Komisioni Qendror i Votimeve, madje të firmosur caktuar, natyrisht, dhe në qoftë se përmbush
dhe nga vetë shokët, anëtarë të Partisë dokumentacionin bazë, siç e tha dhe deputeti
Demokratike, është njohur i gjithë opinioni, brenda parafolës, shoku Fehmi Abdiu, t’i drejtohen organeve
dhe jashtë vendit me rezultatet e zgjedhjeve, kjo kompetente, siç është Gjykata e Lartë, natyrisht
16
në qoftë se përmbush dhe dokumentacionin bazë, Halil Elezi - Halil Elezi, deputet i rrethit të
për t’i hequr imunitetin dhe mandatin një deputeti të Tropojës. Sipas ligjit të gjitha subjektet politike ishin
caktuar, i cilësdo parti politike qoftë. Prandaj i bëj në kushte të barabarta, pavarësisht nga diferencat
thirrje deputetëve të Kuvendit Popullor të të gjitha në numrin e zgjedhësve që paraqiten nga disa
partive politike se ne jemi para një fakti të kryer, se shokë. Duke qenë se kushtet e subjekteve qenë në
komisioni, të cilin e zgjodhëm dhe e votuam ne, kondita të barabarta, e gjykoj të miratojmë mandatet
dokumentacionin e ka gjetur të rregullt dhe të mos e deputetëve. Për të ardhmen në qoftë se ka ndonjë
zgjatemi me debate të tilla pa efektivitet, pra t’i gjë, dhe duhet të ketë ndonjë gjë, për të parë në
hedhim në votë dhe t’i miratojmë totalisht. ligjin që do vemë, ta shohim dhe ta riparojmë.
Adil Çarçani - Fjalën e ka Kryetari i Komisionit Adil Çarçani - Pati mjaft diskutime, mendime,
të Zgjedhjeve. vërejtje dhe kundravërejtje. Komisioni i verifikimit të
Sotir Kokeri - Si duket, pyetje për mua, në emër mandateve, duke pasur si bazë mbështetëse
të Komisionit nuk ka. Unë e theksova dhe në fund raportin e dhënë nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve,
të raportit që i ftoj të gjithë deputetët të bëjnë i cili pas përfundimit të votimit, edhe para se të
verifikimin e mandateve. bëheshin votimet, nga kontrollet që kanë ushtruar
Një deputet - Me leje, deputet i rrethit të në procesverbalin e dhënë prej tij dhe të miratuar
Gjirokastrës. Ne kemi zgjedhur një komision, i cili nga të tërë anëtarët e Komisionit ku përfaqësoheshin
ka parë tërë dokumentacionin. Jemi dakord me përfaqësues të të gjitha partive dhe grupeve të
materialin që paraqiti. Unë mendoj ta hedhim në ndryshme, i ka quajtur të drejta zgjedhjet e
votë e të mos bëjmë pyetje, siç bëjnë disa shokë deputetëve. Siç vuri në dukje deputeti Fehmi Abdiu,
këtu, njëra pas tjetrës. Nuk është koha të bëjë i ankesa drejtuar Gjykatës së Lartë, sipas ligjit në
njëjti deputet disa pyetje. Unë mendoj të kalojmë fuqi, për të anuluar këtë ose atë rast zgjedhjesh të
në diskutim, në aprovimin e raportit që u paraqit. parregullta në një ose në tjetrën zonë të partive të
Anastas Pone - Anastas Pone, deputet i rrethit ndryshme, nuk ka pasur. Vërejtjet që bëhen dhe që
të Fierit. Doja të sqaroja deputetët e Kuvendit janë të shënuara në protokoll, si rregull qëndrojnë
Popullor që qyteti i Fierit ka 46 000 banorë nga 257 në sekretari dhe në arkivin e saj, por detyrohem që
000 që ka rrethi i Fierit; nga 19 zona elektorale që të hedh çështjen në votë. Shikoj se në përgjithësi,
ka rrethi i Fierit, 3 i përkasin qytetit të Fierit. Nga 46 vërejtjet që u ngritën këtu nuk përbëjnë faktorë të
000 banorë kanë votuar 29 000, afërsisht, shifrën atillë që të marrin vendim për të anuluar, disa
s’e kam shumë të saktë, baraz me 61 për qind të zgjedhje të deputetëve në ca zona, mandatin e tyre,
zgjedhësve. Nuk e di ku e kanë gjetur shokët shifrën por t’i hedhim në votë.
70 përqind. Rrethi i Fierit përbëhet nga 13 lagje, me Arben Imami - Kam një propozim. Mbi bazën
3 zona zgjedhjeje, të ndara vetëm me këto lagje. e projektrregullores, mbi të cilin ka punuar ky
Ne jemi marrë vesh mirë me të tërë shokët e partive komision mandatesh.
politike, të tërë komisionet e zonave, qendrat e Sotir Kokeri - Nuk kemi punuar mbi bazën e
votimit që ka pasur qyteti i Fierit, nuk ka pasur, projektrregullores, por kemi punuar në bazë të
absolutisht, asnjë vërejtje. Edhe ato janë firmosur. rregullores në fuqi.
Ylli Vejsiu - Ylli Vejsiu, deputet i rrethit të Arben Imami - Neni numër 7 është mbi bazën
Tiranës. Dihet që në Kushtetutë dhe në ligjin mbi e projektrregullores. Themi që për zonat për
zgjedhjet është përcaktuar në këtë formë që gjithë kandidatët e zonave të të cilave ka pasur diskutime
zonat duhet të jenë afërsisht të barabarta. Pra, në në komision të mos votohen në tërësi, por i propozoj
ato zona kur kjo nuk verifikohet, kemi të bëjmë me Kuvendit që të votojë në veçanti për zonat 65, 66,
një shkelje të ligjit. Prandaj mendoj që në këto zona 67,108,134 dhe 142.
zgjedhjet të konsiderohen të pavlefshme. Adil Çarçani - Ju e bëtë këtë vërejtje, e thatë
Falemnderit. mendimin tuaj, ju dëgjuam, prandaj nuk mund të
Arben Imami - Jam i mendimit, i propozoj dhe merret i njëanshëm vendimi.
kolegëve të mi që, sa të çojnë mandatet e aprovuara Arben Imami - Jua sugjeroj juve si Kryetar.
nga ky Kuvend në Gjykatën e Lartë, është më e Hajredin Tahiri - Hajredin Tahiri, deputet i rrethit
udhës dhe më e arsyeshme që t’i shqyrtojmë të Matit. Në komision ka pasë vërejtje vetëm për
njëherë këtu ato mandate. zonën 108 të Korçës. Për të tjerat kemi rënë
Falemnderit. plotësisht dakord. (Ndërkohë flet dhe Sotir Kokeri).
17
Adil Çarçani - Mos flisni dy veta. propozojmë të miratojmë konkluzionet dhe

Hajredin Tahiri - Komisioni i pa të gjitha propozimin e Komisionit të Imunitetit dhe të
dokumentet dhe është i mendimit që dhe në atë Mandateve dhe, në qoftë se ka pretendime për këtë
zonë mandati i deputetit të fituar të jetë i vlefshëm. çështje dhe disponohen prova, Gjykata e Lartë t’i
Tjetër zonë në Komision nuk është diskutuar për shikojë dhe pastaj, po qe se ka, vijmë përsëri në
vlefshmërinë e mandatit. Prandaj nuk ka pse të dalin Kuvendin Popullor. Në bazë të ligjit kjo rrugë duhet
zona se nuk ka asnjë lloj dokumenti që të vejë në ndjekur. Kaq kisha.
dyshim mandatin e deputetit në zonat e tjera. Falemnderit.
Prandaj duhet të vazhdojmë dhe të miratojmë këtë. Adil Çarçani - E hedhim në votë.
Adil Çarçani - E përsëris, pranoj propozimin e Ilir Manushi - Me leje, zoti Kryetar, kisha unë
deputetit të Gjirokastrës dhe të ndonjë deputeti tjetër diçka.
që të kalojmë në votim, kalojmë në votë verifikimin Adil Çarçani - Emrin, ju lutem.
e mandateve të deputetëve. Ilir Manushi - Ilir Manushi, deputet i rrethit të
Jani Jani – Jani Jani, nga Gjirokastra, deputet Korçës. Unë argumentova se vetë procesverbali që
i OMONIA-s. Mund të themi dhe ne diçka. Kemi shqyrtoi komisioni ynë në këtë 1 orë, për t’ua
dhe ne një rast që mund të themi se ligji elektoral parashtruar gjithë deputetëve, përmban parregullsitë
nuk është zbatuar. Organizata OMONIA vuri që janë bërë në këtë zonë dhe u kërkova gjithë
kandidaturën në Gjirokastër, në Delvinë e në deputetëve që ta nxirrnin atë të pavlefshëm. Kërkoj
Sarandë. Kjo kuptohet, në bazë të nenit 24, ku thuhet patjetër rishqyrtimin e tij. Asnjë tjetër që s’ka qenë
çdo organizatë ka të drejtë të vërë kandidaturë më në atë komision nuk ka të drejtë të gjykojë për atë
shumë se një kandidat në çdo zonë, por komisionet që pamë ne aty. Vërejtjet e mia unë i kam shkruar
e zgjedhjeve të këtyre zonave na i hodhën poshtë dhe në procesverbal, por thashë me të drejtë votash,
këto kandidatura. A s’bien këto në kundërshtim me ato u hodhën poshtë. Kërkoj patjetër që ky
ligjin elektoral dhe konkretisht me nenin 24 të ligjit procesverbal të rishqyrtohet dhe të dalë i pavlefshëm
që u miratua në nëntor të vitit 1990? Ne, si për ato shënime që ka në atë procesverbal.
organizatë ndoqëm rrugën e kërkesave sipas ligjit Sotir Kokeri - Unë e sqarova dhe njëherë kur iu
deri në Gjykatën e Lartë, por Gjykata e Lartë, me përgjigja këtij problemi. Komisioni nuk pa se ato
vendim të prerë, këtë na e hodhi poshtë. shënime e vërejtje që ishin bërë në procesverbal
Adil Çarçani - Domethënë s’e ka gjetur të kishin ndonjë problem që të çonte në anulimin e atij
drejtë. mandati, në shkeljen e rregullave për atë mandat.
Jani Jani - Prandaj kërkojmë që të shqyrtohet Shoku, po të ketë vërejtje, le t’i thotë. Unë do të
kjo çështje. Mendimi ynë është se këtu kemi të isha me propozimin e shokëve.
bëjmë me një shkelje të ligjit dhe konkretisht të nenit Adil Çarçani - Atëherë kalojnë në votim. Por
24, dhe shkelje të të drejtave të njeriut, se njerëzit më parë sekretaria të marrë masa për të numëruar
donin të votonin. votat.
Adil Çarçani - Ju e keni bërë rekursin. I jeni Abdi Baleta - Kërkoj fjalën.
drejtuar Gjykatës së Lartë, ajo ka shqyrtuar Adil Çarçani - Po ta jap edhe njëherë, se dy
kërkesën tuaj dhe nuk e ka pranuar, s’e ka quajtur herë fole.
të drejtë. Pra, nuk i ka quajtur të argumentuara tërë Abdi Baleta - Falemnderit po nuk është një
ato që keni paraqitur ju. privilegj që kërkoj. Është e drejta e deputetit për të
Jani Jani - Mendimi i Gjykatës së lartë ishte i folur, kur diskutohen probleme.
gabuar, ishte partiak. Adil Çarçani- Prandaj themi të flasësh.
Lutfi Dautllari - I nderuar Kryetar i seancës, Abdi Baleta - Ju lutem kolegëve që, siç i
ma jepni fjalën! dëgjojmë, të na dëgjojnë. Nuk kam asgjë kundër
Adil Çarçani - Urdhëroni. votimit. Votimi, dihet që është një moment që do të
Lutfi Dautllari - Lutfi Dautllari, deputet i rrethit vihet në zgjidhjen e çdo problemi. Ligjet, sigurisht,
të Korçës. Komisioni i zgjedhjeve është një komision nuk do t’i bëjmë ne, siç dëgjojnë këtu se kjo është
i miratuar dhe, në bazë të ligjit, vendimet e Komisionit ashtu e kështu. Unë mbështes drejtësinë e kërkesës
Qendror mund t’i rrëzojë vetëm Gjykata e Lartë. së zotit Arben Imami që rastet, për të cilat ngrihen
Duke qenë se në Gjykatën e Lartë nuk është gjetur pretendime, duhet të votohen një nga një; kjo nuk e
ndonjë vendim i Komisionit Qendror i pasaktë, ne dëmton as procedurën, nuk i heq të drejtën askujt
18
që të mbajë qëndrimin që i takon. Rastet e nuk janë të asaj shkalle që ne të mos miratojmë
diskutueshme zgjidhen më përpara në çdo raportin e paraqitur nga Komisioni dhe ligji e
dokument, sa të votohet dokumenti në tërësi. parashikon; kush nuk mbetet i kënaqur nga
Falemnderit. përgjigjja, t’i drejtohet për rastet që ka, organeve
Adil Çarçani - I dëgjuam vërejtjet e deputetit kompetente, Gjykatës së Lartë për të sqaruar
Arben Imami dhe tuajat që kërkuat fjalën. Tani, në çështjen. Por si Kuvend Popullor duhet të marrë një
qoftë se do të rrijmë të humbasim një kohë kaq të vendim që t’i miratojë këto, prandaj unë e hodha në
vlefshme, se kemi shumë gjëra të tjera të mëdha e votë dhe më duket se nuk veprova si thoni ju, por
të rëndësishme për të zgjidhur e për të diskutuar, veprova në një mënyrë të rregullt. Dëgjova me
ne mund të vazhdojmë; por unë mendoj dhe kërkoj vëmendje unë dhe të gjithë deputetët; u dhashë fjalën
që ta hedh në votim raportin e Komisionit të të gjithëve sa e kërkuan, ua dhashë pa kufizim, por
Mandateve dhe të Imunitetit. Kush është pro, të në një moment kërkova ta hedh në votë. Edhe pasi
ngrejë dorën? të votohet, nuk është e thënë të mos ketë vërejtje.
Zë nga salla - Me leje, ka kohë që po kërkoj Por një rregull duhet të kemi këtu që, kur merret një
fjalën. vendim, kur vihet një rregull nga drejtuesi i seancës,
Adil Çarçani - E hodha në votë unë tani. do të zbatohet. Prandaj unë e hodha në votë. Më
Zë nga salla - Dua të sjell para Kuvendit një duket u veprua drejt, në mënyrë demokratike.
fakt të rëndësishëm, që vetë raporti që mbajti Vërejtjet u regjistruan në sekretari, në arkivin e saj.
Komisioni i Mandateve ka një kontradiktë shumë të Arben Imami - Zoti kryetar, më falni dhe një
madhe. Ka një mospërputhje midis përbërjes së moment për t’u shpjeguar. Grupi i deputetëve të
Kuvendit dhe fakteve që sjell Komisioni i Mandateve. Partisë Demokratike nuk është kundër miratimit,
Adil Çarçani - E kam hedhur në votë, kush por është për miratimin, pra për votimin e të gjithë
është pro? Kundër? (Ndonjë zë nga salla) deputetëve, përveç zonave që përmenden 65, 66,
Adil Çarçani - Ju lutem shumë, këto nuk janë 67, 108, 134 dhe 142, të cilat të bëhen në mënyrë
metoda të vjetra, janë në bazë të rregullave. të veçantë, të votohen dhe ato, por të votohen në
Zë nga salla - Zoti Kryetar, përfaqësoj vullnetin mënyrë të veçantë, duke qenë se për këto zona ka
e popullit dhe si vullnet i popullit do të dëgjohemi, pasur diskutime.
edhe në qoftë se diçka mund të jetë mbyllur. Adil Çarçani - U dëgjuan vërejtjet tuaja Arben
Zë nga salla - Të lutem shumë, më dëgjo një Imami, por nuk u pranuan. U dha dhe versioni i
minutë. Ne nuk pretendojmë për të marrë një vend kundërt i atyre që ju shpjeguat, prandaj këto nuk
të një deputeti të Partisë Demokratike. Ne mund të merren parasysh. Njëra anë mund të
mendojmë se jemi Kuvendi i parë pluralist dhe do të miratojë atë tuajën.
jemi ai Kuvend që do të mbajë përgjegjësinë e madhe Arben Imami - Ne nuk jemi kundër miratimit.
para popullit dhe, pikërisht për këtë, a nuk jeni i Na jepni mundësinë, zoti kryetar, që të votojmë pro
ndërgjegjshëm që listat e zgjedhësve kanë dalë një edhe për ata kandidatë të PP që në zonat e tyre
ditë para votimit në një kohë kur ligji thotë “qëndrat nuk ka pasur shkelje. Na jepni këtë mundësi.
e votimit hapen 3 ditë para votimit”? Ku do t’i Stavro Kallço - I nderuar kryetar, Stavri Kallço,
shikonim këto lista? A s’është e drejta jonë të deputet i rrethit të Korçës. Ne dëgjuam sa parashtroi
sugjerojmë, të paktën për të ardhshmen, për hatër Komisioni i Mandateve, i cili shfaqi mendimin rreth
të asaj që kombi të na nderojë, se në të ardhmen zhvillimit të zgjedhjeve dhe përfundimet e tyre. Për
çdo deputet duhet të dijë sa do të jetë numri i ne s’ka asnjë pengesë dhe Partia Demokratike s’ka
zgjedhësve që do të votojnë për të? kundërshtim që të votojmë të gjithë së bashku, kurse
Zë nga salla - Me leje unë përsëris kërkesën për zonat që bëhet fjalë t’i evidentojmë dhe t’i hedhim
time. në votë veç e veç.
Adil Çarçani - Analiza dhe raporti që bëri Zë nga salla - Edhe unë i këtij mendimi jam,
Komisioni, si dhe disa vërejtje që u bënë nga shoku kryetar. Për 5-6 zonat të votohet siç propozon
diskutimet e deputetëve patjetër nuk e përjashtojnë Partia Demokratike. Pse të ndahemi ne
atë që thoni ju. Për herë të parë në një parlament diametralisht kundër?
pluralist ndeshemi lidhur me të tilla probleme. Këto Xhemal Qerimani - Xhemal Qerimani, deputet
do të kihen parasysh për të ardhmen. Kjo është e i rrethit të Elbasanit. Ne zgjodhëm një komision për
drejtë, por unë e thashë, disa çështje që u ngritën shqyrtimin e mandateve dhe të imunitetit të
19
deputetëve; ata dolën me një raport. Një përfaqësues mandatet që ka pasur kundërshtime duhet të votohet
i këtij komisioni pati disa vërejtje, të cilat i ka veçanërisht”, prandaj mendojmë se propozimi i bërë
shënuar dhe në procesverbalin përkatës, mbajtur nga kolegët tanë deputetë nuk është privilegj, por
nga ana e tyre. Unë kam mendimin që nuk duhet të duhet të respektohet dhe të zbatohet.
dalin me votime të veçanta për ato zona që Adil Çarçani - Ajo është projektrregullore që
propozojnë shokët. Arsyeja, sepse asnjëri prej nesh duhet miratuar.
nuk ka asnjë argument dhe asnjë të dhënë për këto Zë nga salla - Me leje zoti kryetar. Dua të vë
zona. Përse duhet të votojmë veçanërisht për këto në dukje një parregullsi të votimit të mëparshëm,
zona, kur ne nuk dimë gjë; dhe kryetari i Komisionit, për arsye se, siç e përsëriti dhe zoti Ahmet Kamberi,
në mënyrë unanime doli para nesh me një raport të deputeti i rrethit të Dibrës, këtu është votuar për
plotë. Kush është shkaku kryesor i kësaj punë raportet. Përgjithësisht për raportet nuk votohet. Unë
atëherë? Përse e kërkojnë këtë problem? Përse u mendoj që të votoj për mandatet. Propozimi ynë
ngrit ky Komision? Kush qe efekti i tij? Kërkoj që të është që të votohet ashtu. Ju lutem, hidhni në votë
mos votojmë në mënyrë të veçantë për këto zona, të paktën propozimin tonë. Në qoftë se propozimi
por si do të votojmë për njërën zonë, do të votojmë ynë bie poshtë me shumicë votash, ne do t’i
për të 250 zonat. nënshtrohemi.
Napolon Roshi - I nderuar kryetar, Napolon Adil Çarçani - Ne e votuam, se duke votuar për
Roshi jam. Është bërë një propozim nga kolegu ynë raportin, ne votuam për mandatet.
arben imami dhe në bazë të të gjitha rregullave, ai Skënder Muça - Shoku kryetar, Skënder Muça,
duhet të merret parasysh. deputet i rrethit të Lushnjës. Në këtë Kuvend kemi
Ahmet Kamberi - Ahmet Kamberi deputet i dëshirë të gjithë të flasim. Mendojmë se çdo deputet
rrethit të Dibrës. Ne dëgjuam me vëmendje raportin duhet të flasë vetëm një herë. Jemi në Kuvend pune
e Komisionit më lart, dëgjuam dhe argumentet e tij. që duhet të punojmë dhe të ecim sipas rregullave
Dëgjuam, gjithashtu, diskutimet dhe vërejtjet që që kemi në fuqi. Mendoj se ajo pikë u mbyll, duke
patën deputetë të ndryshëm në këtë sallë dhe votuar, siç u votua nga të gjithë deputetët.
çështja shtrohet: do të miratojmë propozimin për Adil Çarçani - Kush është kundër? Fjalën e ka
miratimin e raportit të Komisionit të verifikimit deputeti Islamil Lleshi.
Mandateve dhe të Imunitetit. Ky është propozimi i Ismail Lleshi- Duke pasur rastin të flas për herë
parë, të cilin juve e hodhët në votë dhe ne e votuam. të parë në një Kuvend të tillë, dua të shpreh, së
Unë nuk shoh arsye që të rifillojmë procedurën nga pari, mendimin se do të gjejmë një ambient punë,
e para. Në qoftë se në procedurat do t’i rifillojmë për interesat e popullit që na ka zgjedhur. Dua të
pas çdo votimi, atëherë nuk do të kemi një rregull shpreh, së dyti, dhe një angazhim të përbashkët në
në këtë Kuvend dhe ne mendojmë që pas një votimi ato pika që i përgjigjen këtij interesi. Në rastin konkret
mbyllet kjo çështje. Juve i dëgjuat propozimet, të diskutimit, unë do të thosha që miratimi i raportit,
vendimin e Komisionit të Mandateve; pati dhe në tërësinë e tij, nuk e mbyll problemin që për momente
mendime të tjera të ndryshme nga deputetë të të veçanta, të kontestuara për mandatin e njërit apo
ndryshëm, domethënë propozimi i parë është të tjetrit, mund të votojmë dhe veçanërisht. Unë mendoj
miratohet raporti i Komisionit të Mandateve. U votua, që kjo i lë udhë, pasi miratuam raportin, nxitimit konkret
u hodh në votë. Në qoftë se u miratua me shumicë për këto mandate të veçanta, të cilat, natyrisht, do t’i
votash, ky u miratua dhe ne s’kemi pse t’i kthehemi zgjidhim ne këtu me votimin dhe rrjedhimisht do të
atij. Në qoftë se ka një propozim që nuk u miratua, bëjmë legjitimitetin e tyre të veçantë.
është tjetër hesap; pastaj t’i kthehemi propozimit Unë mendoj që pikërisht me këto raste të
tjetër, i cili është të votojmë veç raportin e Komisionit, veçanta, kur ka pasur kundërshtim, ne mund të
veç deputetët e këtyre zonave. Unë e quaj të mbaruar bëjmë një votim të veçantë, duke pasur parasysh
procedurën e votimit të raportit të Komisionit të që nuk prishin në tërësi atë miratim që i dhamë
Mandateve. Të zbatohet procedura e përpiktë. raportit për punën që ai ka bërë.
Panajot Barka - Panajot Barka, deputet i Neritan Ceka - Me leje zoti kryetar, Neritan
OMONIA-s. Pikërisht për procedurën desha të them Ceka. Edhe unë bashkohem me propozimin e zotit
një sqarim; duke lexuar projektrregulloren e përkohshme Ismail Lleshi dhe e quaj këtë propozim si një fillim
thuhet në nenin 4...(Nga salla kundërshtojnë). të mirë për të ecur përpara në punën tonë të
Megjithatë, duhet ta kishim miratuar. Thuhet:”për përbashkët. Në qoftë se ne këtë punë e filluam mbi
20
bazën e kësaj rregulloreje, që është një konsensus, të Korçës, 134 e rrethit të Librazhdit.
dhe në qoftë se kjo pikë e votimit të veçantë: Sotir Kokeri - Për zonën 68.
verifikimi i mandateve të deputetëve në zonat ku ka Xhevahir Tahiraj - Kryetar, deputeti i rrethit të
kontestime bën pjesë në këtë projektrregullore, unë Fierit, Xhevahir Tahiraj. Nuk e di përse po
mendoj që pikërisht konsensusi ynë duhet të fillojë ngatërrohen. Votat ia ka dhënë populli secilit këtu
pikërisht këtu. në sallë. U bë vërejtje dhe është e diskutueshme 1
Adil Çarçani - Atëherë të votojmë në tërësi për zonë. Kot ngutemi të votojmë një për një. Për gjitha
raportin e paraqitur. Kush është dakord në tërësi. vërejtjet të ndryshme që kanë deputetët e Partisë
Neritan Ceka - Më duket se nuk po votojmë Demokratike, që mund të kemi edhe ne të tjerët,
për raportin në tërësi, por për mandatet. nuk ia arrijmë të votojmë tamam konform ligjit për
Adil Çarçani- Kush është dakord në tërësi për dokumentin bazë që është votuar. Prandaj jam me
mandatet. Ajo ka të bëjë me propozimin e bërë nga votimin e përgjithshëm. Vetëm për zonën që është
2-3 shokë, ndër të tjerë edhe nga shoku Ismail Lleshi diskutuar në komision?
dhe nga Neritan Ceka, që është përfaqësuesi i grupit Xhemal Dauti - Shoku Adil, Xhemal Dauti,
të Partisë Demokratike në Kuvend. Kush është në deputet i rrethit të Beratit. Jam dakord me propozimin
tërësi? Uluni! Kundra të numërohen. Abstenim? - të e shokut Ismail Lleshi. Të votojmë për të gjitha zonat
numërohen. Votojmë në veçanti. Kush është dakord një nga një, për të parë këto zona.
me vërejtjet e këtyre kandidaturave për deputetë, Sotir Kokeri - Ne vijmë te mendimet e shfaqura
për të cilat u propozua që të rishikohen. Kush është nga deputeti Ismail Lleshi, pavarësisht nga fakti se
pro? në komision ka pasur kundërshtime për një zonë,
Neritan Ceka - Më duket se nuk është e qartë, atë 108. Duke pasur parasysh një fakt me shumë
shoku kryetar. rëndësi, që u përmend nga shoku Ismail, pra, nevoja
Shoku Adil, ju lutem, unë do të propozoja që e gjetjes së një konsensusi të domosdoshëm, të
për këto raste të mos votojmë për vërejtje apo përbashkët, do të mendoja se për aq kohë, sa bëjmë
mendime. Ne do të votojmë ato mandate të zonës shumë debate rreth këtyre 5 amendamenteve, nuk
përkatëse, nëse do t’i quajmë të vlefshme apo jo? do të kishte asnjë parregullsi në qoftë dhe për secilën
Dhe ato do t’i bëjmë një nga një në qoftë se ka prej këtyre 5 mandateve të votonim një për një. Duke
kundërshtim. lënë mënjanë këtu disi dhe formën, për të cilën ne u
Adil Çarçani - Pikërisht për ato them unë. Të shfaqëm përpara, edhe ndonjë problem tjetër anësor,
votojmë një nga një, t’i quajmë të vlefshme apo jo? pa shumë rëndësi që nuk na prish punë, për më
Kush është pro, për t’i bërë të vlefshme një nga tepër që na premton se në të ardhmen mund të
një? merremi vesh më mirë, aq më tepër kur në
Një zë gruaje - Për cilën zonë? projektrregullore që mendojmë të miratojmë, një fakt
Neritan Ceka - Duhen përmendur zonat të tillë e kemi të pasqyruar në këtë mënyrë; për
përkatëse, ju lutem. rastet që janë përjashtim dhe me kundërshtime, të
Adil Çarçani - Kryetari i Komisionit. votohet veç.
Sotir Kokeri - Ne kemi të drejtë të votojmë Adil Çarçani - Atëherë, kështu u propozua dhe
vetëm për zonën 108, se për atë pati vërejtje kështu do të veprojmë. Do të votojmë një për një
Komisioni i Mandateve. Sa do na teket, ne këtu, të për ato zona që u bënë vërejtje, jo vetëm për zonën
hidhen në votë 250 zona? 108, por dhe për zonat e tjera.
Pra, vetëm zona 108 duhet hedhur në votë. Për zonën 108, kush është pro me propozimin
Adil Çarçani - Cilat ishin vërejtjet për zonën që bëmë të mbetet? Kush është kundër? Të
108 dhe për zonat e tjera? numërohen votat! Uleni!
Sotir Kokeri - Po e fillojmë nga e para. Ne në Për zonën 65 të rrethit të Fierit, kush është pro
Komision patëm diskutime për një zonë. Pra, për që të mbetet siç është paraqitur nga komisioni?
zonën 108. Shokët këtu na propozuan edhe për Uleni! Kush është kundër? Abstenim? 1 abstenim.
zona të tjera. Tani, me që më detyruan të dal prapë, Për zonën 66, të rrethit të Fierit, kush është pro
po ju them edhe për zonat e tjera. që të mbetet siç është paraqitur pas verifikimit të
Adil Çarçani - Cilat zona ishin. Përmendi. bërë nga Komisioni i Mandateve? Uleni! Kush është
Arben Imami - Kontestimet kanë qenë për kundër? Abstenim? 5. Të nxirret llogaria.
zonat 65, 66, 67 të rrethit të Fierit, zona 108 e rrethit Për zonën 67 të rrethit të Fierit, kush është pro
21
që të mbetet siç është paraqitur në Komisionin e më të kuptueshme, qoftë nga Kryesia dhe nga vetë
Verifikimit të Mandateve? Uluni! Kundër? Abstenim? secili deputet se si duhet t’i përmbahet disiplinës.
8. Këto ishin zonat Kemi dhe një vërejtje te neni 12, midis paragrafit 3
Zë nga salla - Është dhe zona 134. dhe 4. Më duket se ka një kontradiktë.
Adil Çarçani - Kush është pro që të mbetet siç Paragrafi 3 thotë: “Deputetët dhe ministrat mund
është paraqitur në Komisionin e Verifikimit të të flasin në mbledhjen e Kuvendit sa herë e shohin
Mandateve zona 134 e rrethit të Librazhdit? Uleni. të nevojshme”. Në paragrafin 4 thuhet: “Deputetët
Kundër? Abstenim? 10. Uleni! për një çështje mund të flasin vetëm 1 herë dhe jo
Këto ishin zonat që u votuan veç e veç dhe në më shumë se 10 minuta”. Kjo kontradiktë mund të
tërësi për verifikimin e mandateve të deputetëve; mënjanohet. E lemë pastaj të jemi dakord me
mandatet e deputetëve të Legjistaturës së 12 të miratimin në parim të saj, me qenë se është një
Kuvendit Popullor të zgjedhur në mars të këtij viti u rregullore e përkohshme.
paraqitën me ato vërejtje që u thanë dhe me atë Falemnderit.
konsensus të arritur për ato pesë zona. (Duartrokitje) Ylli Bufi - Shoku kryetar, Ylli Bufi, deputet i
(Bëhet pushim). rrethit të Fierit. Unë jam dakord me propozimin që
* * * bëri deputeti Genc Ruli.
Adil Çarçani - Kalohet në miratimin e Përsa i përket kohës, mendoj që rregulloria të
projektrregullores së Kuvendit Popullor. Me vonë do kthehet në rregullore të përhershme mbas miratimit
të miratojmë dhe rregulloren e tij të përhershme. Do të Kushtetutës, sepse çështje të kësaj lidhen dhe
të jetë shumë më e plotë se sa projektrregullorja që me probleme të Kushtetutës. Përsa i përket grupit
është paraqitur. Si mendoni, ta miratojmë në parim të punës jam i mendimit që ky të jetë objekt i punës
rregulloren, apo nen për nen? së Komisionit Juridik. Edhe unë bëj kërkesën që të
Genc Ruli - Me leje, Genc Ruli, deputet i rrethit rregullohet në parim kjo rregullore.
të Tiranës. Meqenëse kjo rregullore është e Adil Çarçani - Tjetër vërejtje ka? Urdhëroni.
përkohshme, mendoj që miratimi në parim do të Xhemal Dauti - Këtu jemi një Kuvend pluralist.
ishte i mjaftueshëm, me përjashtim të ndonjë Së pari, mendoj që të vemë një rregull. Disa thonë
vërejtjeje të vogël që mund të bëhet që sot, por nuk shok, disa thonë zot. Unë them ta përcaktojmë: i
duhet ta ndajmë problemin nga përcaktimi që sot, nderuari deputet. Më duket sikur tingëllon më mirë.
se deri kur do jetë e përkohshme kjo rregullore. E dyta, të përcaktohet një rregull: sa mungesa pa
Mendimi im është që të jetë deri në daljen e arsye duhet të bëjmë në mbledhjet e Kuvendit,
rregullores së re, se kjo është dhe logjika. Por, ama, ndryshe duhet të hiqet e drejta të marrësh pjesë në
për këtë duhet caktuar një komision special i përbërë të.
nga pjesëmarrës të ndryshëm të grupeve Adil Çarçani - Ta vëmë në votë.
parlamentare, përbërjen e të cilit mund ta aprovojmë Abdi Baleta - Më falni, kisha kërkuar fjalën.
që sot. Ky komision duhet të marrë në shqyrtim me Abdi Baleta, deputet i Beratit. Unë jam dakord me
ritme të shpejtuara nxjerrjen dhe përgatitjen e kësaj vërejtjet që paraqiti zoti Genc.
rregulloreje. Vërejetjet tona kryesisht do t’i hapin Tani kam për të shtuar te neni 9. “Heqja e të
shumë rrugë dhe punimeve të këtyre seancave. drejtës së fjalës”, duhet të zëvendësohet heqja me
Në nenin 5 ne kemi vërejtje lidhur me formulën “ndërprerje e së drejtës së fjalës”, ndërsa te pika ç:
e betimit. Zoti Abdi Baleta mund të parashtrojë më “përjashtime nga punimet e sesionit”, nuk duhet të
mirë një formulim më të mirë nga ai që ne kemi për figurojë fare, sepse është fjala për deputet që
fomulën e betimit. Në nenin 9 në “masat e disiplinës përjashtohet nga Kuvendi.
së brendshme të Kuvendit” thuhet që “Kryetari i Tjetër kam, lidhur me nenin 5, formula e betimit.
Kryesisë të marrë këto masa: Vërejtje, heqje e Edhe nga konsultimet që kemi bërë edhe me
drejtës së fjalës, përjashtim nga punimet e sesionit”. zotërinjtë e grupit tonë, kemi mendimin të
Mendoj që një formulim kaq i shkurtër nuk është i propozojmë një formulim disi të ndryshëm nga ai
mjaftueshëm. Në radhë të parë, mendoj që nuk që parashikohet në nenin 5 dhe po e lexoj “Betohem
duhet titulluar masa e parë vërejtje për tërheqje për nderin tim dhe për nderin e popullit tim se do të
vëmendje dhe përsa i përket për secilën masë duhen kryejë me ndërgjegje detyrën si deputet i popullit
përcaktuar dhe rastet konkrete ku mund të merret në Kuvendin Popullor, do të përfaqësoj denjësisht
një masë. Këto e bëjnë shumë më konkrete dhe popullin, do të mbroj me vendosmëri pushtetin e tij,
22
(të shtohet: rendin Kushtetues) dhe ligjshmërinë e përhershme të Kuvendit Popullor. Varianti tjetër te
shtetit juridik, vazhdon lirinë dhe pavarësinë e vendit, ky projekt i përkohshëm nuk figuron. Problemi i dytë
të drejtat e njeriut (shtohet fjala: e njeriut) dhe liritë është neni 14, i cili ka të bëjë me informacionin në
(shtohet fjala: themelore të individit) dhe të punoj shtyp si do të jepen punimet, mendoj që të shtohet
me të gjitha fuqitë e mia për zhvillimin dhe begatinë edhe pjesëmarrja e televizionit, sepse nuk figuron
e atdheut, (shtohet: për përmbushjen e aspiratave në rregullore, se në çdo moment mund të lindë
të ligjshme dhe të drejtave të pamohueshme të nevoja që këta shokë që bëjnë këtë punë të
kombit shqiptar)”. vlefshme, të nxirren jashtë. Problemi i tretë është
Adil Çarçani - Tjetër vërejtje, ka? krijimi i një buletini, i cili do paraqesë të gjitha
Zef Nikolla - Edhe unë kam një vërejtje. Zef diskutimet që bëhen këtu; kjo nuk figuron në nenin
Nikolla, deputet i rrethit të Lezhës. Te neni 11, në 14.
paragrafin 1 thuhet: “Mbledhjet e Kuvendit Popullor Ismail Lleshi - Siç e kuptoj unë, kjo
bëhen të hapura”. Derisa të miratohet rregullorja projektrregullore është e përkohshme, derisa
tjetër, kam mendimin se me konsensus ç’kriter do Kuvendi të miratojë rregulloren e tij të punës që do
të ketë në pranim, ne nuk jemi për të mbyllë të jetë në themel të të gjithë veprimtarisë së kësaj
Kuvendin, por në një mënyrë të përcaktohet nëse Legjislature të Kuvendit përkatës. Prandaj, unë
do të marrin pjesë ministrat që nuk janë deputetë, mendoj që ripunimi apo diskutimi i asaj
drejtor drejtorish etj. projektrregulloreje që do të ketë të bëjë me gjithë
Deputeti i Omonia-s - Kisha një propozim aktivitetin e Kuvendit Popullor, në Legjislaturën e tij
për nenin 6. Duke u nisur nga roli i rëndësishëm që është një problem i veçantë që do të kërkojë një
luan Kryesia në mbarëvajtjen e punimeve të Kuvendit diskutim të veçantë, ne kemi përcaktuar
Popullor, nga fakti se kjo Kryesi, ashtu si disa përfundimisht qëndrimin ndaj Projektkushtetutës. Në
elemente të tjera të parashtruara nga kjo këtë kuptim do të thoja që kjo projektrregullore është
projektrregullore e përkohshme do të marrin një punë, e përkohshme, sa të shkojmë te miratimi i
karakter definitiv, me qëllim që në Kryesi të mund rregullores së përhershme të Kuvendit. Prandaj më
të përfaqësohen të gjitha forcat politike, propozojmë duket e drejtë që ta miratojmë në parim këtë
që në përbërjen e Kryesisë të shtohet edhe një projektrregullore, sikurse mund të bëhet edhe ndonjë
pjesëtar tjetër. Kjo do t’i japë asaj një karakter të ndreqje apo redaktim për njërin apo tjetrin moment.
plotë pluralist. Megjithëse, do të thosha që ta shikosh në këtë
Adil Çarçani - Në përbërjen e kujt? gjerësi, siç u bënë sugjerimet e shokëve, ajo zgjeron
Deputeti i Omonia-s - Të Kryesisë së Kuvendit shumë dhe vë në diskutim secilin prej momenteve
Popullor. Të shtohet një pjesëtar ose një nënkryetar. që u bënë sugjerimet përkatëse. Për shembull nuk
Adil Çarçani - Të jetë Kryesia prej 1 kryetari mund të përfshijmë këtu komisionet, sepse
dhe 3 nënkryetarë? Tjetër s’ka. Hedhim në votë, ta komisionet do të ndërtohen pasi të fiksojmë në
miratojmë në parim rregulloren. Kush është dakord? projektin e Kushtetutës ndërtimin e vet Kuvendit
Azem Hajdari - Azem Hajdari, deputet i rrethit përkatës; aty do të përcaktojmë cilat janë
të Shkodrës. Kam një vërejtje te “liritë e shtetasve”, komisionet, pasi diskutojmë dhe, siç e mendoj unë,
te formula e betimit. Duhet ta kemi të individit. E në atë rregullore të përhershme pune për këtë
tha Abdiu, por jam që ose të bëhet diskutimi për Legjislaturë, komisionet duhet të zënë një vend të
këtë. Për shumë arsye kjo duhet patjetër të veçantë. Sesi krijohen, si funksionojnë, si i kanë
ndryshohet. Kjo, sepse po të thuhet liritë e shtetasve raportet me Kuvendin ose mund të diskutohet për
nuk marrim në mbrojtje si një Kuvend liritë e të tjerëve nenin 12, kontestimi midis nenit 3 dhe 4. Ne tani
që kanë nënshtetësinë shqiptare. kemi këtë rregullore projekt dhe më duket me interes
Adil Çarçani- Të drejtat e njeriut, siç propozoi që deputetët të angazhojnë kohën, po qe se realisht
Abdi Baleta dhe liritë themelore. kemi të bëjmë deri në këtë miratim me veprimtarinë
Gramoz Pashko - Me leje, Gramoz Pashko, e Kuvendit. Përsa i përket punës së ministrave,
deputet i rrethit të Vlorës. Këtu ka mjaft vërejtje që mendoj që sa herë që e çmojmë të nevojshme, lidhet
më vonë në arritjen e një rregulloreje që do të jetë me fjalë me faktin që drejt tyre deputetë të ndryshëm
definitive do të bisedojmë, për fatin si do të shkojë mund të bëjnë ndërhyrje të ndryshme dhe ai do të
e si nuk do të shkojë. Në këtë që kemi është e jetë i detyruar të japë shpjegime. Më duket e drejtë
nevojshme që të pasqyrohen komisionet e në nenin 9, në paragrafin e dytë që ndër ato masa
23
që merren të ishte tërheqja e vëmendjes, ashtu pasqyrohen në të.

sikurse përjashtimi nga punimet e sesionit mund të Falemnderit.
jetë i gjatë, mund të jetë përjashtim nga punimet e Adil Çarçani - Ta hedhim në votë propozimin
seancës. Këto janë çështje që në atë propozim që që ta miratojmë në parim rregulloren e përkohshme
bëhet, mund t’i konsultojmë e t’i zgjidhim. Mund të paraqitur. Kush është dakord? Kundër? Abstenim
dhe të shohim ndonjë çështje që ka të bëjë me s’ka. U bënë disa propozime për nene të veçantë.
zgjedhjen e kryesisë; për mendimin tim ne nuk do Në parim u miratua.
të ecim në atë rrugë që përbërja e forcave politike T’i shqyrtojmë ato sipas faqeve.
në Kuvend do të përcaktojë dhe numrin e kryesisë U bë propozimi për përmbajtjen e formulës së
së Kuvendit. Ajo çështje është e drejtë në kuptimin betimit. Edhe njëherë do t’i lutesha deputetit Abdi
e angazhimit të të gjithë deputetëve dhe të forcave Baleta ta citonte atë.
të ndryshme politike në aspekte të ndryshme të Abdi Baleta - Formula e betimit do të jetë kjo
organizimit të Kuvendit, në komisione të përhershme sipas ndryshimeve që u propozuan: “Betohem për
apo të veçantë, sidoqoftë mban parasysh nderin tim dhe për nderin e popullit tim se do të
operativitetin e punës së forumit drejtus të Kuvendit. kryej me ndërgjegje detyrën si deputet i popullit në
Një kryetar dhe dy nënkryetarë janë të mjaftueshëm. Kuvendin Popullor, do të përfaqësoj denjësisht
Zë nga salla - Me leje. Unë do të mendoja që popullin, do të mbroj me vendosmëri pushtetin e tij,
të shtohet neni për komisionet, sepse është nga rendin kushtetues dhe ligjshmërinë e shtetit juridik,
më të rëndësishmit. Ne sapo thamë që përgatitja e lirinë dhe pavarësinë e vendit, të drejtat e njeriut
projektit të rregullores, e cila do t’i parashtrohet dhe liritë themelore të individit dhe do të punoj me
Kuvendit, madje dhe vetë Kushtetutës do të bëhen të gjitha fuqitë e mia për zhvillimin dhe begatimin e
nga komisioni juridik. Do të kemi nevojë, gjithashtu, atdheut, për përmbushjen e aspiratave të ligjshme
dhe për ndonjë komision tjetër që do të punojë dhe të drejtave të pamohueshme të kombit shqiptar”.
ndërkohë, ndaj është e domosdoshme të caktohen Adil Çarçani - Ka vërejtje për propozimin e bërë
një minimum rregullash se si do të caktohen në për plotësimin e tekstit të betimit?
parim këto komisione. Përdorja e këtyre për Vehap Daku - Duke qenë dakord me
shembull dhe mënyra e propozimit. Të shtohet një mendimet e shfaqura, mbetem në atë që formula
nen për këtë. Ndërsa do përkrahja mendimin e mund të jetë afërsisht ashtu si u tha, por pas fjalëve
shprehur nga deputetët e OMONIA-s për t’u shtuar “me vendosmëri pushtetin e tij”, të shtohet “shtetin
numri i anëtareve të Kryesisë, i nënkryetarëve nga kushtetues”. Të mos bëhet fjalë për ligjshmërinë
dy në tre. socialiste, s’është pjesë përbërëse e saj, lirinë e
Ridvan Peshkëpia - Ridvan Peshkëpia, deputet pavarësinë e vendit, të drejtat e njeriut dhe të
i Tiranës. Ne së shpejti do hyjmë në debatin shtetasve dhe do të punoj me të gjitha fuqitë e mia
kushtetues. Unë mendoj që, ashtu siç është neni për zhvillimin dhe begatimin e atdheut e për aspiratat
12 i kësaj projektrregulloreje, mundësia e pakicës e ligjshme të popullit të tij. Më duket se, në
do të jetë e pakët që të diskutojë ashtu siç do ajo përgjithësi, me një mesatare të tillë mund të bënim
për kushtetutën, bile dhe me propozimet. një betim serioz, të merrnim detyra të mëdha ndaj
Ismail Lleshi - Unë nuk jam dakord. Askush zgjedhësve dhe në të njëjtën kohë mund të ishim
nuk ka të drejtë ta përjashtojë deputetin, i cili është krenarë ndaj detyrave që kemi.
sovran nga seanca, nga sesioni jo e jo, por as nga Adil Çarçani - Domethënë ju ndryshoni për
seanca. Ngulmoj tek ideja e zotit Ruli për caktimin përmbushjen e detyrave të popullit tim.
e kohës, për arsye se do të ngremë një komision Vehap Daku - Pra, në qoftë se më lejoni ta
juridik, i cili duhet të shqyrtojë këtë rregullore; ky lexoj dhe njëherë të gjithë. Unë lexova shkurt, duke
komision do të përcaktohet pas aprovimit të menduar se kuptohet.
Kushtetutës. Puna për rregullimin e kësaj Adil Çarçani - Lexojeni.
rregulloreje pune do të fillojë vetëm pas aprovimit të Vehap Daku - “Betohem për nderin tim dhe
Kushtetutës, mirëpo ne nuk kemi siguri se kur do për nderin e popullit tim se do të kryej me ndërgjegje
të mbarojë aprovimi i Kushtetutës, prandaj do ish e detyrën si deputet i popullit në Kuvendin Popullor,
arsyeshme që të ngrihet komision, që kjo rregullore do të përfaqësoj denjësisht popullin, do të mbroj
të shqyrtohet sa më shpejt dhe, me gjithë aprovimin me vendosmëri pushtetin e tij, rendin kushtetues,
që i bëjnë kësaj deputetë të ndryshëm, të lirinë e pavarësinë e vendit, të drejtat e njeriut dhe
24
liritë e shtetasve, do të punoj me të gjitha fuqitë e e domosdoshme, e fazës në të cilën hyn vendi ynë.
mia për zhvillimin e begatimin e atdheut e për E dyta, liritë themelore të individit dhe jo të
aspiratat e ligjshme të popullit”. shtetasve u shpjeguan dhe në të gjitha dokumentet
Azem Hajdari - Azem Hajdari, deputet i rrethit ndërkombëtare nuk thuhen liritë themelore të
të Shkodrës. Dua të pyes parafolësin: Me çfarë të shtetasve, por liritë dhe të atyre që konsiderohen
drejte e heq ligjshmërinë e shtetit juridik? Ne pa shtetësi, atyre që konsiderohen të huaj, i merr
luftojmë për ndërtimin e shtetit juridik. Besoj se në mbrojtje. Veç kësaj, po të kthehemi te pjesa e
qëllimi ynë është për këtë punë dhe çfarë fundit, po të themi aspiratat e popullit, ajo s’ka nevojë
argumentesh mund të paraqesë për të drejtat e të thuhet për mendimin tim, sepse asgjë nuk i shton
pamohueshme të kombit shqiptar, përderisa këto asaj formulës së mëparshme. Mund të pranoj për
të drejta të pamohueshme parashikohen dhe në kompromis, për të eleminuar këtë fjalinë që pranohet
Kartën e Helsinkit dhe ne nuk bëjmë gjë jashtë atij këtu, që u përdor, se aspiratat e popullit nuk janë e
dokumenti. njëjta gjë sikurse aspiratat dhe të drejtat e kombit,
Nuk shfaqa mendimin për t’u vlerësuar me notë dhe aq më tepër të kombit shqiptar në kushtet, me
dhe as për t’u diskutuar, por ashtu si secili nga të problemet tona historike, nuk janë e njëjta gjë. Këtu
250 deputetët shfaqa mendimin tim për përsosjen e deputetët sigurisht janë të lirë, mund të kenë
formulës së betimit, duke mos pasur asnjë detyrim preferencat e tyre. Ky ishte një mendim yni,
për t’iu përgjigjur pyetjeve të kësaj natyre; nuk do s’imponohet, në qoftë se nuk biem dakord që
të kërkoja dhe vetë nga të tjerët, për të më mbushur interesat e pamohueshëm dhe aspiratat e ligjshme
mendjen, për të më dhënë shpjegimin për mendimet të kombit shqiptar përbëjnë një gjë për të cilën ne
e mia ose për pyetjet që mund të kisha ndaj tyre, duhet të betohemi; mund të mos betohet, dhe po
por insistoj në mendimin se shteti juridik, rendi s’u betuam kështu, secili betohet në shpirtin e tij.
kushtetues përfshin edhe ato probleme për të cilat E para, që ne duhet të vijmë në Kuvend me
mendoj të evitohen, që kanë të bëjnë me mendimin dhe aspiratat dhe dëshirat për të hartuar
ligjshmërinë socialiste. një kushtetutë serioze, jo një kushtetutë të keqe,
Adil Çarçani - Edhe për ta bërë më të në qoftë se do të bëjmë aluzione për këto probleme
përmbledhur. pa e filluar akoma me to, do të bëjmë gabime.
Azem Hajdari - Me leje, këtu ka një keqkuptim E dyta, mendimet dhe liritë e shtetasve mos t’i
dhe aq më tepër që unë jam jurist. shikojmë të shkëputura, të copëzuara, ose mos t’i
Abdi Baleta - Mundësisht edhe një herë fjalën shikojmë vetëm të reformuara, në dokumente të
si propozues i atij ndryshimi. Në këto ndryshime që ndryshme. Në terminologjinë juridike, në të gjitha
propozuam ne mendonim për ta plotësuar, aktet dhe ligjet, ne këtë akt kemi përdorur, dhe
plotësisht, më mirë, në përputhje me shumë gjëra mendoj se është e matur, e goditur dhe duhet
që besoj nuk është nevoja që t’i zhvillojmë miratuar kështu siç është. Edhe për aspiratat e
historikisht dhe me argumente të gjata politike, ligjshme të popullit kemi detyrime, në qoftë se e
juridike. Këtë mund ta bëjmë nëpërmjet diskutimeve quajmë të nevojshme, duhet të marrim përsipër të
në rrethe të tjera. Vlen të them këtë, as për ta tkurrur betohemi këtu. Betimet që mund të jenë jashtë kësaj
as për ta zgjeruar jashtë mase. Tani po të vazhdojmë salle mund të jenë të natyrave nga më të ndryshmet.
me propozime e kundërpropozime, hiq një fjalë e Secili bën sipas ndërgjegjes, sipas predispozicionit
vër një tjetër, se nuk është gjë e vështirë për një që ka për t’i shërbyer popullit të vet.
formulë që propozon. Unë ngul këmbë që rendi Unë mendoj se ajo çka na bashkon të gjithëve
kushtetues dhe ligjshmëria e shtetit juridik të jenë, duhet të jetë betimi që duhet të bëjmë në sallën e
se nuk është e njëjta gjë; ka edhe shtete që nuk Kuvendit.
janë aspak juridike dhe që kanë një rend kushtetues, Huzri Hoxha - Huzri Hoxha, deputet i rrethit të
se mund të bësh një kushtetutë nga më të këqijat, Dibrës.
ke një kushtetutë të keqe dhe nuk je shtet juridik; Dhe unë jam dakord me formulimin që përcaktojë
prandaj, në kushtet tona, mendojmë kur flitet për deputeti Abdi Baleta, me një ndryshim të vogël,
një ligjshmëri të shtetit juridik, merr një kuptim të teknik, që nuk e prish përmbajtjen e këtij formulimi.
veçantë, jo vetëm që do të ketë një rend kushtetues, Te të drejtat dhe liritë themelore të individit unë them
por do të kemi një rend kushtetues i jo çfarëdo shteti, të drejtat dhe liritë themelore të individit dhe jam
por të shtetit juridik dhe kjo është kërkesë urgjente, pro sidomos i mendimit për përmbushjen e aspiratave
25
të pamohueshme kombit shqiptar. Adil Çarçani - Të hedhim në votë këto

Neritan Ceka – Me leje, Neritan Ceka, deputet propozime, duke pasur parasysh argumentet që
i rrethit të Elbasanit. Jam plotësisht dakord me dhanë disa deputetë. Është mirë dhe drejt edhe në
parafolësin, veçanërisht për formulimin për të drejtat këtë rast miratimi i kësaj formule, që do të bëjnë,
dhe liritë e individit dhe për formulimin e fundit mbi pas miratimit të rregullores, është e rëndësishme,
“aspiratat e ligjshme e të pamohueshme të kombit miratimi i formulimit të deputetit, t’i referohemi
shqiptar” dhe mendoj t’i hedhim në votë këto dy konsensusit, domethënë të vëmë në votë siç është
propozime; madje më tepër do të isha për një paraqitur me ndryshime dhe propozimet që bëri
konsensus, se zor se ka njeri që të jetë kundër deputeti i Beratit Abdi Baleta dhe me atë ndryshimin
aspiratave të pamohueshme të kombit shqiptar. që i bëri këtij propozimi deputeti i Dibrës. T’i hedhim
Zë nga salla - Një sugjerim të vogël. Nga folësit në votë. Kush është për formulimin e parë, të ngrejë
përdoret “parlament”, në rregullore e kemi “Kuvend dorën, kundër 1. Të formulohet, ta kemi gati.
Popullor”. Për të qenë të gjithë me një fjalë, si e ka “Betohem për nderin tim dhe për nderin e popullit
në rregullore “Parlament” apo “Kuvend”? tim se do të kryejë me ndërgjegje detyrën si deputet
Adil Çarçani - Kuvend e kemi deri tani. i popullit në Kuvendin Popullor, do të përfaqësoj
Agim Mero - Agim Mero, deputet i rrethit të denjësisht popullin, do të mbroj me vendosmëri
Krujës. Mendoj që për shumë gjëra mund të kemi pushtetin e tij, rendin kushtetues dhe ligjshmërinë
mendime të ndryshme e diskutime të ndryshme, e shtetit juridik, lirinë dhe pavarësinë e vendit, të
siç mund të ketë dhe për formulën e betimit, por drejtat e individit dhe do të punoj me të gjitha fuqitë
unë do të dëshiroja, e i bëj thirrje deputetëve, të e mia, për zhvillimin e begatinë e atdheut për
betohemi me të njëjtat fjalë në Kuvendin Popullor. përmbushjen e aspiratave të ligjshme e të drejtave
Të mos kemi ndryshime. Përshëndes propozimin e të pamohueshme të kombit shqiptar.”
deputetit të Dibrës dhe deputetit të Tiranës, me atë Ky është formulimi. Dakord, të shtypet.
formulim që u dha nga deputeti Abdi Baleta, me ato Zë nga salla - Është edhe propozimi tjetër që
ndryshime të pjesshme që u propozuan. është bërë (neni 9) për masat e marra. Më duket se
Ahmet Kamberi - Ahmet Kamberi, deputet i propozimi është i drejtë dhe pak a shumë ishin të
Dibrës. Unë mbështes propozimet që u bënë nga një mendimi (neni 9).
deputeti Baleta dhe do t’i thoja tërë deputetët që Zë nga salla - Zoti kryetar, deputet i OMONIA-
këtë formulë betimi ta miratojnë me konsensus. s jam. Po ne që i takojmë një kombi tjetër, si do të
Fadil Nasufi - Do të shtoja me atë formulim që jetë betimi ynë? Sipas fomulimit të dytë ose të parë
thotë deputeti Abdi Baleta, por në shtesën e fundit. ne i takojmë kombit grek dhe do të betohemi për
Unë jam jo për përmbushjen e aspiratave, por për popullin tonë. Pra, si do ta kemi betimin?
mbrojtjen e aspiratave të ligjshme e të Adil Çarçani - Si e keni menduar këtë rast? (I
pamohueshme të kombit shqiptar. drejtohet Vehap Dakut). Mbani qetësi, deputeti i
Stavri Kallço - I nderuar kryetar, mbas miratimit OMONIA-s bën vërejtje për rastin e betimit të
të mandateve, betimi është një nga momentet me kombësisë së tyre.
rëndësi dhe më solemn i Kuvendit Popullor, mbas Vehap Daku - Vehap Daku, deputet i rrethit të
të cilit hapet rruga për kushtëzimin e Kuvendit. Ne Dibrës. Për çështjen e OMONIA-s, ai betohet për
duhet ta kalojmë këtë moment sa më parë për t’i popullin e vet që e ka zgjedhur dhe s’bëhet fjalë për
hapur rrugë Kuvendit tonë pluralist. I ftoj të gjithë kombësi. Ai betohet për popullin e vet, pavarësisht,
deputetët që, ashtu siç e miratuan atë në parim, ta në se është pakicë kombëtare a minoritar, për atë
kalojmë edhe nen për nen me ndonjë ndryshim të elektorat që i ka zgjedhur. Ana tjetër janë të drejtat
vogël që është thelbësor për momentin, siç janë e pamohueshme që u theksuan mbas leximit dhe
masat që mund të marrë Kryesia e tij, ndërsa për korrigjimit që i bëri deputeti Abdi Baleta. Unë them
betimin do t’ia lëmë formulimin definitiv komisionit dhe kam idenë që në kuadrin e KSBE-së, për
juridik, duke e shqyrtuar atë, kurse për betimin e shembull një e drejtë e pamohueshme është dhe
sotëm ta kalojmë me konsensus në bazë të bashkimi i Shqipërisë me Kosovën. Nga ana tjetër,
formulimit, ashtu dhe me ndryshimin që bëri Abdi bie në kundërshtim me parimet e KSBE-së e të
Baleta. Për të ardhmen formulimi definitiv që do të Europës së Bashkuar, e cila nuk është për
jetë tani do t’i nënshtrohet shqyrtimit të komisionit rishikimin e kufijve të Europës. Atëherë duhet bërë
juridik. dhe një sqarim i tillë.
26
Enver Naska – Enver Naska, deputet i pari, kjo u votua. Së dyti, do thoja që do isha
Skraparit. Mbështes propozimin e fundit që bëri plotësisht dakord me zotin Baleta dhe nuk mund
deputeti Fadil Nasufi i Beratit që formulimi të bëhet që Kuvendi shqiptar të marrë përsipër të zgjidhë
këtu në fund. Jam dakord me propozimin që bëri problemet, aspiratat e kombit grek. Kombi grek i
deputeti Abdi Baleta, të ngelet për “mbrojtjen” jo për zgjidh problemet në Republikën e Greqisë, kurse
“përmbushjen e aspiratave”. ne, si komb shqiptar dhe si popull shqiptar dhe si
Adil Çarçani - Si e keni menduar, deputeti Kuvend Shqiptar do të përpiqemi me të gjitha forcat
Baleta, këtë çështje që ngrenë përfaqësuesit e grupit që të realizojmë të drejtat e minoritetit sipas Kartës
të OMONIA-s. së KSBE-së.
Abdi Baleta - Unë mendoj se nuk ka ndonjë Falemnderit.
problem shqetësues për këtë. Ne flasim këtu për Andrea Zarballa - Ne mbrojmë interesat e
përmbushjen e aspiratave dhe të të drejtave të minoritetit grek. Natyrisht, si qytetarë shqiptarë
pamohueshme të popullit shqiptar dhe unë nuk jetojmë dhe e mbrojmë këtë komb. Po, në radhë të
mendoj kurrë se ka një problem për vëllezërit tanë parë, ne jemi qytetarë dhe deputetë, këtu kemi
që përfaqësohen nga OMONIA në rast se ardhur si mbrojtës të interesave të minoritetit.
përmbushen dhe mbrohen aspiratat e popullit Adil Çarçani - Natyrisht dhe të Shqipërisë, se
shqiptar, sepse kjo nuk ndryshon asgjë në statusin, jetoni në Shqipëri.
në të drejtat dhe në të gjitha avantazhet që u Andrea Zarballa - Ashtu është, e thashë që
sigurojnë minoriteteve sikur të drejtat e kombit në fillim. Ne jemi dakord me formulimin e fundit, të
shqiptar që janë të parealizueshme plotësisht si deri popullit, të individit.
tani, ashtu dhe po të realizoheshin nuk ka Abdi Baleta – Abdi Baleta, deputet i Beratit.
absolutisht asgjë. Ne jetojmë në të njëjtin shtet. Ka Ju lutem dhe një gjë.
një bashkëjetesë të një kombi dhe të një minoriteti Ju lutem nuk duhet t’i komplikojmë gjërat. E
kombëtar. Me përmbushjen e aspiratave dhe të marr fjalën kundër dëshirës time. Problemi është
drejtave të kombit shqiptar, minoriteti vetëm përfiton që ky formulim njëherë u votua dhe derisa u votua,
dhe nuk humbet. nga ana e rregullores dhe procedurës s’kemi më të
Daniel Karanxha – Daniel Karanxha, deputet drejtë t’i kthehemi një gjëje të tillë. E dyta unë e
i rrethit të Elbasanit. Lidhur me mendimin e deputetit kuptoj kështu ndërhyrjen e deputetit të OMONIA-s.
të OMONIA-s, do të them këtë gjë që, duke u betuar Ai e bëri pikërisht pas votimit, sepse nuk kish
për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore të individit vërejtje për ndryshimin e formulimit, vetëm bëri një
në vend të lirive të shtetasve, ne njëkohësisht kemi pyetje për sqarim. Nuk pati mendim që duhej
votuar dhe për të drejtat e njeriut, për lirinë e individit ndryshuar, këtë do ta bënte para se të votonim. Ai e
dhe për lirinë e kombeve të tjera, domethënë të pati për sqarim. Dhe unë mendoj që fjalët që u thanë
kombit grek e të OMONIA-s dhe njëkohësisht nuk këtu besoj që e largojnë çdo mendim për të pasur
jam dakord fare me mendimin që përmbushja e paqartësi. Ftoj kolegët dhe jam plotësisht dakord
aspiratave të ligjshme dhe të pamohueshme të me mendimin dhe shumë bindës, se flasim këtu
kombit shqiptar mund të sjellë te ndonjëri mendimin për një shtet kombëtar shqiptar. Nuk flasim për një
që bëhet fjalë për rivendikime territoriale. Më duket shtet shumë kombësh shqiptar dhe nuk ka asgjë të
se formulimi është shumë i qartë dhe i saktë. Njëri keqe, siç e thashë, që nga përmbushja dhe jo
prej shokëve e vuri në dyshim, na përmendi mbrojtja, se mbrojtja fillon pas përmbushjes. E ka
deklaratën e të drejtave të njeriut në KSBE dhe gabim, mendoj, një nga parafolësit që do të
rivendikimet territoriale. zëvendësojë fjalën përmbushje me mbrojtje. Mbas
Leontiev Çuçi - Me leje shoku Adil, Leontiev përmbushjes fillon mbrojtja dhe nuk ka absolutisht
Çuçi, deputet i rrethit të Tiranës. Duke pasur asnjë shqetësim them unë për deputetët e OMONIA-
parasysh atë shqetësim që kanë shokët e OMONIA- s, ata nuk do të kenë absolutisht me zgjedhësit e
s, mendoj se një formulim më i përshtatshëm dhe tyre se nuk i kanë mbrojtur interesat. Unë e dëgjova
më i goditur do të ishte për mbrojtjen e të drejtave me shumë interes atë, me shumë të drejtë e tha.
të pamohueshme të kombit tim. Kam parasysh që Bëri pyetjen dhe ne bëmë sqarimin kaq sa mundëm.
duke e bërë të kombit tim, ai shpreh aspiratën e Zë nga salla - Me leje. Unë kam mendimin se
kombit të tij dhe në popull futemi të gjithë si komb. po bëjmë shumë fjalë rreth këtij betimi. Mendoj që
Arben Imami - Me leje, Arben Imami. Pikë së formula që dha deputeti Abdi Baleta, me plotësimet
27
që u bënë është shumë e drejtë dhe ne duhet të përkohshme e mandatit. Prandaj unë mendoj që
betohemi për këtë formulë. përjashtimi nga punimet e sesionit duhet të hiqet.
Zë nga salla - Një sqarim, deputeti i OMONIA- Insistoj këtu. Ne jemi deputetë që na ka prurë populli
s. Ne nuk duam të pengojmë punimet e Kuvendit. në parlament për të çuar fjalën tonë dhe qoftë një
Ne thamë mendimin tonë, por kjo s’do të thotë se heqje e përkohshme nga sesioni është një heqje të
do të pengojmë punimet e Kuvendit. përkohshme mandati.
Zë nga salla - I nderuar Kryetar, këtu ka një gjë Adil Çarçani - Kemi propozimin që ta heqim
që duhet ta dinë ata shokët e OMONIA-s. Në qoftë apo ta lemë; komisioni juridik që do të shqyrtojë
se ata nuk do të betohen, ata nuk janë më deputetë për rregulloren definitive, të përhershme ta diskutojë
të Parlamentit Shqiptar. Prandaj kjo është mirë t’u përsëri dhe të gjykojë se si do të mbetet
bëhet e qartë atyre edhe nga ju. përfundimisht.
Adil Çarçani - Nuk e thanë ashtu. Madje ata Preç Zogaj - Preç Zogaj, deputet i rrethit të
theksuan që nuk do ta pengojnë. Lezhës. Unë mendoj se deputetët e Kuvendit
Deputeti i Omonia-s - Kjo është e Popullor që janë këtu nuk do të arrijnë deri atje, sa
papranueshme. kryetari i Kuvendit të marrë masën kapitale që të
Thoma Miço - Thoma Miço, deputet i rrethit të përjashtojë nga një seancë, por ajo duhet të ngelet,
Sarandës. Nuk kemi kundërshtim që të mos bëjmë për mendimin tim, me rregullore, sepse nuk
betimin. Ne erdhëm këtu si përfaqësues të popullit përjashtohet mundësia, së paku teorikisht, kemi
të minoritetit grek të Sarandës e të Gjirokastrës dhe parë dhe tjetërkund një deputet që përjashtohet nga
erdhëm për të bërë betim në emër të këtij populli. një seancë, një deputet që mund të flasë gjëra,
Ne vetëm sqaruam. Thanë shokët këtu që mund të mbroçkulla etj. etj. Por kam shpresë dhe besim se
plotësohet te kombi shqiptar me kombin tonë. Ne asnjëri nuk do ta çojë veten deri atje. Por në
erdhëm për të bërë atë mision si çdo deputet në rregullore të ngelet.
këtë sallë; do betohemi për popullin tonë. Populli Adil Çarçani - T’i hedhim në votë të dy
ynë është populli shqiptar dhe populli i minoritetit propozimet që u bënë.
grek që i bashkon si shtetas shqiptarë Shqipëria Xhorxhi Marku - Shoku kryetar, Xhorxhi Marku,
(duartrokitje). deputet i rrethit të Fierit. Ne, si përfaqësues të
Zë nga salla - I nderuar Kryetar, i kërkoj ndjesë popullit që na ka sjellë në Kuvend duhet të japim
deputetit se mua m’u dëgjua sikur tha “që do ta shembull për respektimin e rregullave të këtij Kuvendi
mbyll gojën”. I kërkoj ndjesë, i kërkoj të falur. dhe nuk jemi jashtë çdo lloj ligjshmërie qoftë për
Adil Çarçani - Kjo u votua, u miratua. Kuvendin, qoftë për ligjshmëritë e tjera, prandaj
Ali Spahia - Me leje, jam Ali Spahia, deputet i mbështes propozimin e Preç Zogajt dhe i ftoj tërë
rrethit të Shkodrës. deputetët ta hedhin në votë.
Do të doja të di që kush ish ai që i atakoi Adil Çarçani - T’i hedhim në votë atëherë.
deputetët e OMONIAS-s. Të prezantohet, të thotë Napolon Roshi - Unë ngul këmbë, insistoj që
emrin. të hidhen të dy propozimet. Në fund të fundit nuk
Adil Çarçani - Ky është deputet i rrethit të është kompetencë e Kryetarit. Po qe se vendos
Korçës, Stavri Kallço. Kuvendi është tjetër punë, por kjo të hidhet në votë,
Për sa u përket vërejtjeve të tjera, në faqen 5 (8) që të mos ekzistojë.
në nenin 9, paragrafi i dytë për masat e marra, të Adil Çarçani - T’i hedhim në votë të dy
shtohet tërheqje e vëmendjes, vërejtje, ndërprerje e propozimet. Kush është pro, të ekzistojë? Është
së drejtës së fjalës, përjashtim nga punimet apo të fjala për përjashtimin nga punimet e seancës.
sesionit, por të seancës. Këto ishin propozimet për Kush është kundër, të numërohen votat,
nenin 9. Jeni dakord me këto ndryshime? abstenim? S’ka. Pra, miratohet që të mbetet siç
Daniel Karanxha - Daniel Karanxha, deputet i është paraqitur, me shumicë të votave. Vërejtje në
rrethit të Elbasanit. Unë mendoj se përjashtimi i faqen 3, neni 12, për njëfarë kontradikte midis kohës
deputetit nga seanca jo vetëm që është ofenduese, për të folur; do të mendoja që të mbetet në rregulloren
por nuk besoj të jetë kompetencë e Kryetarit, sepse e përkohshme kështu siç është dhe me tej të
mandatin deputetit ia ka dhënë populli dhe ai këtu shikohet për t’u përcaktuar definitivisht në rregulloren
shpreh vullnetin e popullit. Dhe heqja e përkohshme e përhershme, lidhur me vërejtjet që u bënë. Nuk ka
nga seanca e deputetit është një heqje e ndonjë pengesë për rregulloren e përkohshme deri
28
sa të vijmë tek rregullorja e përhershme, prandaj të dojë nga ata.

kam mendimin ta hedhim në votë siç është paraqitur. Ali Spahia - Zoti Kryetar, Alia Spahia, deputet i
Kush është dakord? Kundër 1. Abstenim nuk ka. U rrethit të Shkodrës. E drejta për t’u informuar shpejt
bë propozimi për faqen 4 që vendimet e Kryesisë dhe saktë është e drejtë themelore e çdo qytetari.
ose procesverbalet mund të jepen në shtyp ose të Ngulim këmbë që në të gjitha punimet e Kuvendit
botohen në buletinë të veçantë, të shtohen në Popullor të jenë të pranishëm ekipet e
televizion ose buletinë të veçantë. radiotelevizionit, gazetarët vendas medoemos, dhe
Zë nga salla -Me leje, në fakt këtu bëhet fjalë të huaj. Por medoemos të gjitha punimet të jepen
vetëm për ato që janë drejtpërsëdrejti punime. Ne, me radiotelevizion. Është e drejtë e pamohueshme
në nenin 11, kur bëjmë fjalë që mbledhjet e Kuvendit e popullit.
Popullor bëhen të hapura kemi parasysh Ridvan Peshkëpia - Ridvan Peshkëpia, deputet
pjesëmarrjen në mbledhje edhe të mjeteve të i rrethit të Tiranës. Në nenin 12 është një paragraf.
informacionit dhe aty presupozohet kë ftojnë e kë Deputetët për një çështje mund të f1asin vetëm një
nuk ftojnë. Propozoj dhe të mbesi në nenin 14 që herë dhe jo më shumë se 10 minuta.
me vendim të Kryesisë së Kuvendit Popullor Adil Çarçani - E thamë e kaluam atë.
procesverbalet mund t’i jepen pjesërisht ose Ridvan Peshkëpia - Kjo kaloi kështu. Ndërsa
kryesisht në shtyp ose në vëllime të veçanta, siç ngulim këmbë që të lejohet replika dhe ai të flasë
është në formulim. aq sa ai ta quajë të domosdoshme.
Napoleon Roshi - Propozimi për televizionin, Adil Çarçani - Kjo u votua dhe u miratua.
por edhe për shtypin të mbetet, se mjaft kemi vuajtur. Ridvan Peshkëpia - Ne votuam pa marrë
Duhet patjetër populli ynë të marrë vesh se ç’themi parasysh për të drejtën e përjashtimit ose jo nga
ne këtu, se në qoftë se populli nuk merr vesh dhe Kuvendi dhe jo për këtë pikë.
na manipulohen ose na shkurtohen ato që themi Adil Çarçani - Më vjen keq që s’e keni ndjekë
këtu, nuk jepen ashtu siç duhet ato që i themi, më me vëmendje. Ne votuam pikërisht për këtë.
kot jemi mbledhur. Prandaj nuk ka asgjë të keqe që Zë nga salla - Shoku Adil, ne vendosëm që ta
të marrin pjesë se kemi të bëjmë me një çështje miratojmë në parim dhe komisioni do të bëjë
kapitale: Pasqyrimi në organet e shtypit dhe në rregullore përfundimtare. Se po na dalin tani një nga
televizion i punimeve të këtij Kuvendi pluralist. një.
Prandaj, mendoj që është në të mirë të ligjshmërisë, Adil Çarçani - Në parim, për disa nene.
në të mirë të kombit që ne ta transmetojmë e ta Zë nga salla - Unë si deputet jam i
pasqyrojmë edhe në rregulloren tonë. ndërgjegjshëm dhe i bindur se populli duhet të
Falemnderit. informohet plotësisht. Nuk ka kundërshtim ndonjë nga
Pjetër Arbnori - Me leje, Pjetër Arbnori, deputet ne, që ta manipulojë. Prandaj komisioni që do ta bëjë
i Shkodrës. Duhet doemos që të jetë një buletin i këtë rregullore t’i përfshijë të gjithë këto vërejtje që
përjavshëm i bisedimeve të Kuvendit Popullor, siç bëjnë deputetët. Se kështu, hajde ta fillojmë nga e
ka qenë në vitet 1920-1924. Populli duhet të dijë se para pastaj.
çfarë flitet në Kuvendin Popullor. Adil Çarçani - Informimi të jetë i plotë për të
Besnik Mustafaj - Besnik Mustafaj, deputet i gjitha organet e informacionit. E hedhim në votë,
Tiranës. Mendoj se duhet të shtohet aty prania e kush është kundra, s’ka. Abstenim - s’ka. Miratohet.
përhershme e observatorëve të huaj dhe e gazetarëve Atëherë e vëmë dhe një herë në tërësi në votë
të huaj. Në mbledhjet e hapura të Kuvendit Popullor, rregulloren e përkohshme të Kuvendit Popullor, sipas
domethënë kur të kenë mundësi ata të vijnë, por të paraqitjes dhe vërejtjeve që u bënë. Kush është pro?
jetë mundësia e përhershme e pranisë së Kundër?
observatorëve të huaj në mbledhjet e hapura. Në Deputet i Omonia-s - Kemi një propozim për
qoftë se i konsiderojmë të hapura, kështu duhet të nenin 6, me sa duket e kemi harruar.
jenë, të jenë të hapura në kuptimin e vërtetë të kësaj Adil Çarçani - Po, bëtë një propozim. Edhe
fjale. këtë ta vëmë në votë? U propozua që Kryesia të
Adil Çarçani - Të jetë i detyrueshëm Kuvendi jetë prej 4 vetash, jo prej 3, që të përfaqësohet dhe
që të thërresë observatorë të huaj? Në qoftë se ka OMONIA, një u ngrit e tha që është i mjaftueshëm
kërkesa, kush të dojë, të vijë. me 3 veta. Ne jemi për atë që dhe me 3 veta duke
Besnik Mustafaj - T’u bëjë ftesë dhe të vijë kush qenë, i përfaqëson dhe interesat e organizatës
29
politike OMONIA. Të gjithë deputetët: “Betohem!” .

Vehap Daku - Me leje shoku Kryetar, Vehap (Duartrokitje)
Daku, deputet i Dibrës. Adil Çarçani - Meqenëse deputeti Neritan Ceka
Këtu jemi në Kuvend pluralist dhe jo çdo problem bëri një vërejtje që seanca të vazhdojë, jemi të një
që mund të ngrihet nga një grup parlamentar, i mendimi. Unë jam plotësisht dakord. S’kam asnjë
cilësdo partie qoftë, nga çdo deputet i veçantë, duhet vërejtje. Atëherë kalojmë në pikën tjetër të
të hidhet në votë. Unë kam mendimin se ashtu sikur procedurës së rendit të ditës, në zgjedhjen e Kryesisë
është paraqitur në projektrregulloren e përkohshme; së Kuvendit Popullor, të përbërë nga një kryetar dhe
në Kryesinë e Kuvendit Popullor të mbeten 2 dy nënkryetarë. Për të bërë propozimin mbi
nënkryetarë dhe 1 kryetar, që janë të mjaftueshëm përbërjen e Kryesisë e ka kërkuar fjalën deputeti i
për të drejtuar gjithë veprimtarinë e Kuvendit. Se rrethit të Tiranës, Leontiev Çuçi.
çdo parti nuk do të ketë përfaqësuesin e saj në Leontiev Çuçi - Të nderuar deputetë. I ngarkuar
kryesi, nesër krijohet dhe një parti tjetër, ta zemë nga një grup prej 10 deputetësh të këtij Kuvendi
se Kuvendi do të ketë 10 parti, do ketë 10 Popullor dhe konkretisht: 1) Pëllumb Rama, i
nënkryetarë? P.Punës, i rrethit të Tiranës, 2) Sabit Brokaj, i P.
Adil Çarçani - Deputeti Fehmi Abdiu. Punës, i rrethit të Vlorës, 3) Anastas Pone, i P.
Fehmi Abdiu - Në vijim të këtyre mendimeve Punës, i rrethit të Fierit, 4) Halil Elezi, i P. Punës i
shtoj se projekti, neni 6 siç është parashikuar, për rrethit të Tropojës, 5) Pavllo Bojaxhi, i P. Punës, i
mënyrën e organizimit me 1 kryetar e 2 nënkryetarë rrethit të Beratit, 6) Baki Shehu, i P. Punës, i rrethit
është normal dhe i pranueshëm. të Elbasanit, 7) Meleq Gupi, i P. Punës, i rrethit të
Adil Çarçani - E votuam tani. Kush është pro, Korçës 8) Zenel Hysa, i P. Punës, i rrethit të
siç është paraqitur në projektrregullore? Kundër? Librazhdit 9) Jani Jani, i Organizatës OMONIA, i
Abstenim? Në parim rregullorja u miratua. Përpara rrethit të Gjirokastrës, 10) Leontiev Çuçi, i P. Punës,
se sa ta mbyllim këtë seancë sonte kam propozimin i rrethit të Tiranës, si dhe me sugjerim të Kryesisë
që të ngrihen në këmbë të gjithë deputetët e së Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike
pranishëm e të bëjmë betimin si deputetë të zgjedhur propozoj për Kryetar të Kryesisë së Kuvendit
të popullit, sipas formulës që miratuam. Unë do të Popullor deputetin Kastriot Islami, i Partisë së
lexoj formulën e betimit dhe ju, në fund, do të më Punës, i rrethit të Fierit, dhe për nënkryetarë
shoqëroni njëzëri vetëm me fjalën “Betohem!”, kur deputetin Lush Përpali i Partisë së Punës, i rrethit
unë ta kërkoj një gjë të tillë. të Tropojës, dhe deputetin Aleksandër Meksi, i
Neritan Ceka - Me leje, jemi dakord për betimin, Partisë Demokratike, i rrethit të Tiranës.
por mendoj që seanca e sotme të mos mbyllet vetëm Adil Çarçani - Rreth propozimit të bërë nga
me betimin, por të procedojmë dhe për zgjedhjen e deputeti Leontiev Çuçi, në emër të deputetëve
kryesisë. përfaqësues ka vërejtje?
Adil Çarçani - Ky është një propozim që bëra Azem Hajdari - Me leje, Azem Hajdari, i rrethit
unë, por më parë bëjmë betimin dhe pastaj kalojmë të Shkodrës. Unë kam një vërejtje për Kryetarin, që
në zgjedhjen e Kryesisë. Unë nuk jam i lodhur. propozohet nga grupi i deputetëve, Kastriot Islami.
Neritan Ceka - Dikush është aty përpara që Nuk e quaj të arsyeshme, të më fali zotëria, që
mund ta lexojë betimin. Kastriot Islami të kryesojë Kryesinë e Kuvendit
Adil Çarçani - Jo, jo do ta lexoj unë betimin. Ju Popullor. Arsyeja kryesore është mbyllja e shkollës.
lutem, ngrihuni në këmbë. I vetmi Ministër Arsimi që del në pension sapo merr
“Betohem për nderin tim dhe për nderin e popullit detyrën. Universiteti i Tiranës e dimë si është
tim se do të kryej me ndërgjegje detyrën si deputet katandisur. Jemi studentë, në rrugë, pa kushte,
i popullit në Kuvendin Popullor. Do të përfaqësoj luftuam për pluralizmin, luftuam për lirshmëri, na
denjësisht popullin, do të mbroj me vendosmëri hodhën në rrugë dhe vitin tjetër Universiteti i Tiranës,
pushtetin e tij, rendin kushtetues dhe ligjshmërinë zoti Çarçani, mund të fillojë vetëm me vitet e para,
e shtetit juridik, lirinë dhe pavarësinë e vendit, të sepse vitet e tjera po na i braktisin nga mungesa e
drejtat dhe liritë themelore të individit dhe do të punoj shkollës. Për këtë arsye unë nuk e quaj të
me të gjitha fuqitë e mia për zhvillimin e begatimin e arsyeshme. Jam dakord të jetë çdo lloj deputeti
atdheut, për përmbushjen e aspiratave të ligjshme tjetër, por jo irritues, përveçse Kastriot Islami. Të
dhe të pamohueshme të popullit shqiptar. Betohem!” më falni zotëri.
30
Fatos Zotkaj - Fatos Zotkaj, deputet i rrethit të Bardhyl Fasko - Me leje, deputet i Fierit,
Beratit. E njoh nga afër, punoj në arsim, ka kohë që Bardhyl Fasko. Nuk pajtohem me disa mendime të
e njoh dhe nga shkolla. Për cilësitë e tij, më duket, shokëve parafolës për tërheqjen e kandidaturës së
se shokët që ngritën probleme nuk kanë argumente paraqitur për Kryetar të Kryesisë së Kuvendit, të
dhe fakte. Përsa i takon problemit të mbylljes së shokut Kastriot. 2-3 muaj kam që e njoh shokun
shkollës së lartë, unë do të thosha se mendimi që Kastriot, nga afër dhe, me thënë të drejtën, shoh
është dhënë është biseduar bashkërisht me të gjithë tek ai tiparet më të mira të njeriut tonë të ri, njeriut
përgjegjësit e seksioneve, me drejtorët e shkollave me të ardhme për popullin dhe kombin tonë. Këto 2
të larta dhe kemi qenë dakord të gjithë për të mbyllur muaj shohim ne shokë deputetë, që në shkollat tona,
shkollën, për të krijuar kushte normale, për të të paktën në ato shkolla ku unë militoj, të bëhet
vazhduar normalisht. Madje, për sa u takon mësim normal, që nuk shohim as grushta, as dy
studentëve të Beratit pjesa më e madhe e tyre ka gishta dhe as parulla nga më të ndryshmet, që
qenë plotësisht dakord që shkolla të mbyllet për të fëmijët tanë të klasës së dytë, të më falin shokët,
mos mos prurë këtu shqetësimet që na kanë prurë janë marrë me probleme politike. Unë do të thosha
prindërit e Beratit. Jam plotësisht dakord dhe në që shoku Kastriot e meriton plotësish, për figurën e
emër të deputetëve të Beratit dhe u bëj thirrje gjithë pastër që gëzon, të kryesojë Kryesinë e Kuvendit
shokëve të votojnë për kryetar shokun Kastriot. Popullor.
Zë nga salla - Askush s’ka të drejtë të flasë në Arben Imami - Me leje, Arben Imami, deputet i
emër të studentëve të Beratit ose të studentëve të rrethit të Tiranës. Mendoj që figura e zotit Islami, si
tjerë. Veprimi i Ministrit të Arsimit është një veprim shkencëtar, si pedagog mund të jetë një figurë me
politik ekstremist. Kështu që unë mendoj që nuk një reputacion shumë të mirë, me një pozitive nga
mund të drejtohet me paanësi dhe me objektivitet kushdo. Por për veprimin e parë në arenën politike
Kuvendi Popullor, nga një njeri, i cili që në fillim të të zotit Islami, siç ishte mbyllja e universitetit,
karrierës së tij politike ndërmerr veprime të tilla mbyllja e shkollës, e asaj shkolle për hapjen e së
ekstremiste. cilës kanë derdhur gjak shqiptarët, mua më duket
Lutfi Dautllari - Me leje Lutfi Dautllari, deputet se është një veprim i pamenduar, mirë paraqitja e
i rrethit të Korçës. Unë mendoj që kandidatura e kandidaturës së tij.
deputetit Kastriot Islami për Kryetar Kuvendi është Xhorxhi Marku - Xhorxhi Marku,deputet i rrethit
kandidaturë e goditur, është në moshë të re, është të Fierit. Veç cilësive të mira që përmendën të tërë
i qetë, përmbush dhe detyrimet që duhet të ketë parafolësit për shokun Kastriot, shoh një paanësi
një Kryetar Kuvendi në marrëdhënie me të partive politike që përfaqësohen nëpërmjet
parlementarë dhe delegacione të huaja, mbasi di deputetëve në Kuvend. Ai nuk është anëtar as i një
dhe disa gjuhë, kështu që unë propozoj që ta hedhim partie. Kjo e ndihmon atë në qëndrimin korrekt të
në votë. tërë problemeve që do të trajtohen. Unë mendoj se
Adil Çarçani - Deputeti i rrethit të Gjirokastrës, është një kandidaturë e përshtatshme dhe i ftoj
Flamur Çani. shokët të votojnë për të.
Flamur Çani - Jam dakord me kandidaturën Ylli Bufi - Ylli Bufi, deputet i rrethit të Fierit.
që është paraqitur dhe ju ftoj ta hedhim në votë. Diskutimi që bëhet, në lidhje me shkollën, më duket
Ylli Vejsiu - Ylli Vejsiu, deputet i rrethit të se është pa vend, se më duket që nuk po diskutojmë
Tiranës. Nuk i vë në diskutim vetitë që ka si në lidhje me drejtësinë e këtij vendimi, por po
shkencëtar, si pedagog dhe si administrator, por diskutojmë në lidhje me zgjedhjen e Kryetarit të
mendoj që është dhe për të mirën e tij dhe për të Kryesisë së Kuvendit Popullor.
mirën e Grupit të deputetëve të Partisë së Punës Së dyti, desha të sqaroj që nuk është mbyllje e
që ai të mos na përfaqësojë si Kryetar në këtë shkollës, siç bisedohet nga disa deputetë, por është
Kuvend Popullor, në këtë Legjislaturë, sepse kalimi i saj me korrespondencë. Prandaj ftoj të gjithë
pikërisht ai qe figura nr.1 që krijoi këtë problem kaq shokët deputetë të miratojmë kandidaturën e Kastriot
të madh shqetësues për rininë. Mbyllja e universitetit Islamit.
është një problem politik dhe social. Nuk i takon. Natasha Lako - Natasha Lako, deputete e
Vetë duhet të tërhiqet për mendimin tim. I bëj ftesë Korçës. Unë kam një propozim në emër të disa
të tërhiqet nga ky vend, sepse do bëjë një figurë të deputetëve, 12 deputetëve këtu, me respekt për çdo
keqe në tribunë. deputet që është këtu.
31
(Këtu incizimi nuk dëgjohet.) tendencat, do isha i mendimit plotësisht që të

Halil Hasko - Halil Hasko, deputet i rrethit të miratohej propozimi i dytë, i një personaliteti të plotë
Vlorës. Kam mendimin se duhet frymë më shoqërore dhe të mos marrim vetëm atë që u propozua dhe
e më me respekt për njëri-tjetrin. Vihen në dukje patjetër, duhet të ecim në rrugën e vjetër, meqenëse
ato vlera të mira si shkencëtar të Kastriot Islamit u propozua, duhet të ngulim këmbë deri në fund në
dhe këto nuk janë të shkëputura dhe për vlerat e tij atë?
si njeri. Ç’mund t’i kërkojmë Kastriot Islamit me 1 Adil Çarçani - Jo s’është rrugë e vjetër, por
muaj ministër. Çështja e shkollës është një është një rregull parlamentar kudo. Ka qenë në
kompleks i gjendjes së përgjithshme, prandaj unë Kuvendin e parë e do të jetë në Kuvendin e ardhshëm
jam dakord me propozimin që u bë këtu nga Leontiev që, kur bëhet një propozim nga një deputet ose nga
Çuçi. një grup deputetësh, deputetët janë të detyruar ta
Ali Spahia - Ali Spahia, deputet i rrethit të diskutojnë.
Shkodrës. U përmend pa vend fakti që kandidati i Një deputet - Të hidhet në votë!
parë për Kryetar nuk bënte pjesë në asnjë parti Një deputet - Kemi mendimin të mbyllen këto.
politike, se këtu nuk po atakohet asnjë prej partive Një deputet - Më fal zoti drejtues i seancës,
politike. Këtu po atakohet ai veprim i parë politik nuk mund të mos marr vesh nga këto probleme, po
me pasoja shumë të rënda për rininë e vendit tonë. këtu nuk mund të japësh urdhra, se çdo njeri ka të
Mund të bënim pyetjen: Sa të rinj kanë marrë rrugën drejtë të flasë dhe 250 deputetët mund të shprehin
e mërgimit që nga koha e mbylljes së universitetit ? mendimin e tyre për një problem.
Ëngjëll Besho - Ëngjëll Besho, deputet i rrethit Unë jam deputet i rrethit të Shkodrës,
të Fierit. Të gjithë shokët e pranuan që figura e njëkohësisht dhe pedagog. Nuk kam bërë analizë
shokut Kastriot është plotësisht e aftë që të jetë apo ndonjë votim të studentëve për veprimin
Kryetar i Kryesisë së Kuvendit. Këtu nuk diskutojmë burokratik që ndërmori Ministri, por ju them me plot
konviktet e universitetit, ashtu siç e tha shoku Ylli bindje se pjesa dërrmuese e studentëve e kanë
Bufi, nuk u ndërpre shkolla. Shkolla vazhdon, por kundërshtuar këtë veprim burokratik të mbylljes së
duke qenë se duheshin plotësuar kushtet normale Institutit të Shkodrës, ku unë punoj, po kështu në
të studentëve, u morën ato masa që janë të drejta. Tiranë, e në qytete të tjera. Ky është veprim
Unë propozoj që të hedhim në votë propozimin e burokratik; në qoftë se nuk e ka ndërmarrë vetë zoti
bërë dhe s’kemi pse e kalojmë në propozime të Kastriot, e ka diktuar dikush tjetër. Kjo tregon që ai
tjera, pa mbaruar me propozimin e parë. nuk ka aftësi të vendosë vetë për detyrën që i
Bardhyl Baltëza - Me leje, Bardhyl Baltëza, ngarkuan si ministër. Ai do të kishte dhënë
deputet i rrethit të Durrësit. Nuk kemi asgjë siç e dorëheqjen, në qoftë se s’do të kishte pranuar. Ai
thanë dhe parafolësit kundër personalitetit të shokut ishte veprim burokratik që binte ndesh me aspiratat
Kastriot për shkencën, teknikën dhe aftësitë e tij. e studentëve, për t’u shkolluar, për të mësuar.
Në këtë Kuvend, të gjithë ata që janë zgjedhur janë Shkojmë e pyesim studentët dhe në qoftë se nuk
të besuarit e popullit, dhe të gjithë deputetët kanë besohet në ndershmërinë e deputetit dhe nuk ka
të drejtë të jenë kryetarë por nuk duhet të harrojmë nevojë asnjëri të marrë përsipër dhe të flasë në emër
një gjë, që nuk duhet të prekim ndjenjat e rinisë të studentëve të Beratit, kur nuk ka bërë një botim
tonë, asaj pjese të rinisë që na solli në këtë Kuvend; apo referendum të tyre. Unë jam pedagog vetë dhe
nuk duhet të prekim ndjenjat e nxënësve tanë. jam në kontakt të këtij problemi.
Në rrethin e Durrësit sot qarkullon një rregullore, Një deputet - Kërkova fjalën, megjithëse shoku
sipas së cilës, përjashtohen nxënësit e shkollës, e kish kërkuar më përpara. Ne nuk jemi përfaqësues
qoftë një grup, qoftë një klasë e tërë, në qoftë se studentësh, por jemi përfaqësues të popullit të
merren me veprimtari politike; kjo rregullore është zonave ku jemi zgjedhur dhe kam mendimin që të
miratuar nga Ministria e Arsimit dhe ministri i saj. mbyllen diskutimet rreth kësaj çështjeje, me që ka
Këtu nuk bëhet fjalë për udhëheqjen e një Kuvendi, dhe mendime të ndryshme. U sugjeroj shokëve jo
por, për një kryesi teknike, dhe si një kryesi teknike, nga interesa partiakë, por nga interesa të popullit,
mendoj se ka kandidatë të tjerë që nuk acarojnë ne duhet të miratojmë mendimin tim dhe në emër
mjedisin tonë, ndjenjat e popullit tonë. Unë i ftoj të të 13 deputetëve të rrethit të Elbasanit, të miratojmë
gjithë deputetët, me një konsensus real, pa marrë kandidaturën e parë që shoku Kastriot Islami të jetë
parasysh interesat partiakë dhe pa marrë parasysh Kryetar i Kryesisë së Kuvendit Popullor.
32
(Duartrokitje) figurën që ka, si dhe është i aftë e i denjë për të

Agim Mero - Agim Mero, deputet i rrethit të drejtuar sesionet e Kuvendit Popullor, prandaj i ftoj
Krujës. Mua më duket se vendosim arbitrarisht dhe, shokët deputetë që të votojnë.
me duartrokitje të pjesshme, u imponojmë mendimet Neritan Ceka - Me leje, Neritan Ceka, deputet
të tjerëve. i rrethit të Elbasanit.
Ne kemi të drejtë të flasim si deputetë; përsa i Vetë numri i madh i diskutimeve që u bë këtu
përket problemit për të cilin diskutojmë, kisha këtë dhe vetë fakti, do përkrahja mendimin e zotit Sabit
mendim: nuk kam dyshim, megjithëse nuk e njoh Brokaj, i cili thotë që kjo çështje duhet shqyrtuar
personalisht për vlerat profesionale dhe shkencore më tej, domethënë kjo çështje duhet të jetë objekt
që ka Ministri aktual i Arsimit, ndofta atë e kapi i një analize të ardhme, ndoshta dhe të Kuvendit
fatkeqësia që u bë ministër në një kohë që iu desh Popullor. Kjo e bën vetë veprimin e ndërmarrë nga
që firmën e parë për ta vënë në një dokument e vuri Ministri i tanishëm, Kastriot Islami, në një pikëpyetje
për mbylljen e Universitetit. Unë nuk jam dakord të madhe. Prandaj mendoj se nuk është e
me sofizmat që u paraqitën këtu, është mbyllje apo logjikueshme që ne, një numër prej 250 deputetësh,
shtyrje, është kalim në korrespondencë apo pa të zgjedhim ose të vëmë kandidaturën pikërisht të
korrespondencë. Një fakt është jetësor dhe i një njeriu që diskutohet kaq shumë dhe për të cilin
pakundërshtueshëm që në auditorët e Universitetit në të ardhmen vetë ky vend do ta ngrejë çështjen e
dhe të shkollave të larta ne nuk kemi sot studentë veprimit të tij, prandaj mbetem në propozimin e bërë
në tërësi, por kemi pjesërisht, në mënyrë të cunguar. për Dritëro Agollin.
Ndofta ndërgjegjja e tij mund të jetë e lëkundur, ne Panajot Barka - Panajot Barka, nga
mund ta dëgjonim dhe fjalën e tij këtu për këtë Gjirokastra. Sipas rregullores që sapo miratuam çdo
veprim, por vetëm për aktin që ka ndërmarrë, unë 10 vetë deputetë kanë të drejtë të propozojnë një
mendoj se nuk duhet të na përfaqësojë të kryesojë kryetar ose një kryesi këtu në Kuvendin Popullor.
mbledhjet e Kuvendit Popullor. Prandaj mendoj që, në qoftë se kolegia Natasha
Panajot Barka - Me leje zoti Kryetar, kam Lako na thotë emrat e 10 deputetëve ose 12
kërkuar fjalën, deputet i OMONIA-s. deputetëve që propozuan kandidaturën e Dritëro
Sabit Brokaj - Sabit Brokaj, deputet i Vlorës. Agollit, ta hedhim në votim, dhe të ndalojmë
Dua të sqaroj një detaj që u tha nga një parafolës. diskutimet për dy kandidaturat e hedhura.
Vendimi është i Ministrisë së Arsimit dhe jo i Adil Çarçani - Më parë do të hedhim në votë
Ministrit; së pari, çdo njeri që drejton e di ç’diferencë propozimin e parë.
ka, një vendim kolegjial dhe një vendim që është Një deputet - Me leje, do thosha të lemë
marrë së bashku me autoritetet e Ministrisë së pasionet partiake. Nuk e justifikojmë besimin e
Arsimit, të dekanatit dhe të Universitetit. Që të popullit me gjuhën që po flasim deri tani dhe do jap
diskutojmë, aktualisht, pozicionin e Ministrit të dhe argumentet.
Arsimit, së pari duhet të diskutojmë lidhur më këtë Nga tërë shokët po pranohet që Kastriot Islami
akt, sa i drejtë apo i padrejtë ka qenë ky. Ne nuk e është figurë e plotë, me reputacion të plotë në popull;
kemi për detyrë aktualisht të përcaktojmë këtë. Për nga ana tjetër mundohemi të kapemi pas degëve
rrjedhojë nuk mund të përcaktojmë përgjegjësinë e për të gjetur sebepin. Unë do të them që nuk duhet
Ministrit të Arsimit. të marrim sebepin, po të marrim atë që bën detyrën,
Osman Murati - Osman Murati, deputet i rrethit mund të justifikojë besimin e këtij Kuvendi.
të Dibrës. Unë mendoj se nuk është objekt i kësaj Konkretisht shoku i Durrësit tha që qarkullojnë
mbledhjeje të Kuvendit për të gjykuar nëse Ministria rregullore për ndalimin e veprimtarisë politike nëpër
e Arsimit ose Ministri, konkretisht, veproi drejt ose klasa. Unë do të thosha, mos duan shokët e Durrësit
jo. të ketë veprime dhe si ato që u bënë sot në Kavajë,
Kastriot Islamin e ka zgjedhë deputet zona ku gjithë deputetët e Jugut, nja dhjetë makina u
përkatëse elektorale; i ka dhënë votëbesimin si të goditën dhe nja dy shokë i kemi dhe të mjekuar,
gjithëve ne që jemi këtu. Për mendimin tim, ka të mos duan veprime të tilla gjë? Nxënës shkolle ishin
drejtë, si të gjithë ne, për t’u zgjedhë Kryetar i 250 me gjithë mësuesit në krye që i zunë me gurë
Kuvendit Popullor, prandaj unë mbështes plotësisht deputetët. Këto kërkojnë shokët? Them edhe
kandidaturën e propozuar nga deputeti Leontiev Çuçi tjetrën, me bindje të plotë, që edhe studentët edhe
dhe shokët e tjerë për vetë përgatitjen që ka, për populli e ka miratuar mbylljen e Universitetit.
33
(Dëgjohet një zë në sallë: 1 minutë shokë se juve ju personalitet i tillë i rangut si Dritëro Agolli.
dëgjuam.) Adil Çarçani - Urdhëro, Shane Korbeci.
Problemi tjetër që kam. Me propozimin e dytë Shane Korbeci - Shane Korbeci, deputet i
shokët duartrokitën. Nuk ka pse i shkelin rregullat; rrethit të Tiranës. Së pari, për propozimin që bëri
nuk kemi pse ua diktojmë të tjerëve me duartrokitje; Leontiev Çuçi, në emër të disa deputetëve unë e
kam mendimin dhe u bëj thirrje shokëve që të mbështes, se te shoku Kastriot për këtë periudhë,
justifikojmë besimin e popullit me konsensus të kaq kohë sa kam që njihem me të në Qeverinë e
përbashkët, të votojmë për kandidaturën e parë. Punës, kam krijuar përshtypjet më të mira për të, jo
Natasha Lako - T’i themi emrat e deputetëve. vetëm për aftësitë e mira që u përmendën këtu nga
Albert Karriqi - Albert Karriqi, deputet i Partisë deputetë të tjerë, qofshin ato teknike apo shkencore,
Demokratike i qytetit të Kavajës. Më duket se po dhe si një kuadër i përgatitur që do të dijë me
diskutimet po e kalojnë masën dhe zoti Abdi Baleta dinjitet e personalitet të drejtojë këtë Kuvend
u kujtoi shokëve se në Kuvend duhet të jenë më të pluralist.
kujdesshëm, edhe me të kulturuar. Në qoftë se Së dyti, mendimi im është që këtu u hodhën dy
merreni me insinuata dhe thashetheme edhe këtu propozime. Propozimi i parë nga Leontiev Çuçi, u
në Kuvend, them s’është e drejtë. Ne po diskutojmë bë dhe një propozim nga një grup tjetër. Unë do të
për një kryetar, i cili do të na kryesojë dhe, përderisa thosha që ne do të hedhim njëherë propozimin e
ka diskutime, unë them se është më demokratike shokut Leontiev e pastaj propozimin tjetër. Ta
që të hidhen në votë dhe të mos merremi me votojmë; mendoj që argumentet apo diskutimet mund
diskutime. Të hidhen në votë të dy propozimet dhe të bëhen; secili ka të drejtë. Ne duhet ta hedhim në
në qoftë se ka propozime të tjera, të vazhdojnë votë këtë propozim se ne miratuam dhe rregulloren
propozimet; kam mendimin që votimi të jetë i që do të bëhet me votim të hapur.
fshehtë. Një deputet - Me leje, zoti Kryetar, unë jam
Natasha Lako - Të lexoj unë emrat, me që m’u dakord që të hidhet në votim, por sikur të kisha për
kërkua; është e nevojshme, apo jo? të fol për meritat e zotit Agolli, më duket se ve të
Adil Çarçani - Do të hedhim në votë propozimin mirat e tij në dukje. Jam për votim të fshehtë për të
e bërë nga deputeti Leontiev Çuçi, në emër të dy kandidaturat. Ju lutem shokë, të lutem zoti
deputetëve. Këtë votim ta bëjmë të hapur apo të Çarçani. Demokracia nuk mbytet me vota. Unë jam
fshehtë? që këta dy personalitete, që i përkasin të dy PPSH-
Skënder Dika - Me leje, gjithnjë në dobi të së, të hidhen në votë. Nuk flas nga interesa partiakë.
çështjes; është hera e parë që flas. Ju vetëm me Flas që Kuvendi pluralist të kryesohet nga një figurë
jepni lejen. Ju premtoj që do të flas i xhveshur nga që do të zgjidhet nga ne me votim të fshehtë, se kjo
gjërat e paqarta këtu në Kuvend dhe nuk më vjen është në nderin e Kuvendit, në nderin tonë. Mos
mirë nga disa shokë deputetë, që e bëjnë këtë kini frikë shokë nga votat e fshehta. Votat e hapura
kërkesë dhe e theksojmë më shumë te vetja këtë shpesh herë nuk tregojnë të vërtetën.
ngjyrë. Shane Korbeci - Kur miratuam rregulloren, nuk
Ne jemi të ndërgjegjshëm që jemi pakica në patëm parasysh se do të dalin tri kandidatura, por
Kuvend dhe nuk pretendojmë që të rrëzojmë një miratuam Rregulloren për Kryetarin e Kuvendit dhe
kandidaturë që propozon Partia e Punës dhe të vëmë Nënkryetarin, prandaj të rikthehemi tek ajo që
një tjetër. Unë jam ndër të paktët krijues, jam pishtar, vendosëm, mua nuk më duket e drejtë.
quhem Skënder Dika, deputet i Shijakut, dhe Naim Karriqi - Unë kërkova i pari për votim të
pajtohem me kërkesën e mëparshme për zotin fshehtë dhe në projektrregullore. Votimi i hapur bëhet
Dritëro Agolli, duke analizuar mbi bazën e duke votuar “pro”, “kundër” dhe në fund “abstenimi”.
reputacionit të gjerë që ka ai, si kombëtar dhe Ndërsa në fillim thuhet: “Votimi në Kuvendin Popullor
ndërkombëtar. Ne të gjithë jemi shqiptarë, pjesëtarë bëhet i hapur ose i fshehtë.” Ju lutem neni 15.
të këtij kombi, i njohim mirë, si njërin ashtu dhe (Ndërhyhet nga deputetët edhe për nenin 7).
tjetrin; nuk duhet marrë fare në analizë se kush është Adil Çarçani - Neni 7 thotë: “Zgjedhja e
shoku i propozuar më parë, por kur i krahasoj këta Kryesisë bëhet për kandidatë të propozuar nga një
të dy, është në nderin e gjithë Parlamentit, pa parë grup deputetësh prej jo më pak se 10 vota dhe me
interesat e një partie, që në krye të Kryesisë të votim të hapur.”
këtij Parlamenti të parë pluralist shqiptar të jetë një Shane Korbeci - Prandaj e përcaktuam nenin
34
7, e miratuam tani. Ç’ta diskutojmë. mendoj që kandidatura e shokut Kastriot është më

Një deputet - Zoti Kryetar kërkoj fjalën, nuk ka e goditur dhe propozoj ta hedhim në votë për miratim.
të drejtë asnjëri të ma heqë fjalën. U bëj thirrje të Adil Çarçani - Ta hedhim në votë këtë propozim?
gjithë deputetëve për konsensus. Ne jemi në një U bënë shumë diskutime.
pikë sot që ka shumë rëndësi çfarë rrugë do të Një deputet - Nuk ka asnjë detyrim për ta
zgjedhim, rrugën e konfrontimit apo rrugën e gjetjes hedhur në votë kaq shpejt. Më falni. Mendoj se
së mirëkuptimit. Nuk paska tërë ky grup këtu një kërkesa e një pjese të madhe të Kuvendit Popullor
personalitet tjetër, më pak të diskutueshëm? Ne për të mos e hedhur në votë, për të mos e zgjedhur
këtu diskutojmë për një figurë që do të na udhëheqë. kryetar, nuk do të thotë se e prekim personalitetin,
Gjersa ka kaq shumë diskutime, mendoj që të por ama është një gjë. Ne duam një konsensus. Ne
gjendet një tjetër. Unë personalisht mendoj për duam një njeri që t’i përmbushë të gjithë kërkesat e
Dritëro Agollin. Megjithatë grupi, në qoftë se mendon këtij Kuvendi. Një gjë duhet të kuptojmë. Më duket,
një tjetër, le të japë një tjetër. Nuk e kundërshtoj, diskutimet po bëhen në frymë thellësisht partiake.
por ama nuk ka pse ne që në fillim të vëmë një Unë flas me sinqeritet, nuk kam qëllime të ul figurën
figurë të diskutueshme. Ne duhet të gjejmë një e shokut Kastriot, por ama duhet të kuptojmë një
konsensus. gjë, në qoftë se duhet t’i japim qetësi kombit, në
Për më tepër, për mendimin tim, mbyllja e qoftë se duhet t’i bëjmë thirrje njerëzve për qetësi e
shkollës nuk ishte një gjë e thjeshtë, ishte një nga për t’u kthyer, ne nuk duhet të vendosim kandidatura
vendimet me të turpshme për të cilat ne do të tilla të diskutueshme. Edhe në qoftë se nesër do
diskutojmë shumë në këtë Kuvend. Figurë kryesore t’i rikthehemi shkollës, unë nuk di ndonjë vend tjetër
nuk mund të jetë në një Kuvend një njeri kaq i në botë që të jenë mbyllur shkollat dhe nuk di në
diskutueshëm. Prandaj ju ftoj dhe një herë të gjithë qoftë se kanë fituar gjë studentët tanë për këtë punë.
deputetët të gjejnë një konsensus. Unë nuk di në ka ndonjë mendje që të thotë se
Adil Çarçani - Deputetët e Grupit të Partisë së shkolla me korrespondencë qenka më e mirë se
Punës nuk e morën fjalën, nuk e ulën figurën, por e shkolla që ndiqet rregullisht ditën, se do ta kthenin
ngritën. Nuk thonë që Kastriot Islami është një të gjithë shtetet e botës; edhe një gjë, nuk e
figurë..., e vlerësuan figurën e tij. Vunë në dukje përjashton përgjegjësinë e Ministrit të Arsimit marrja
vetëm kritika që i bëjnë atij lidhur me vendimin që, e vendimit kolektiv se nuk marrim në analizë se si u
siç u shpjegua, ishte kolegjial me të tjera institucione mor vendimi. Ne marrim në analizë vetëm opinionin,
arsimore. Vetëm për këtë, të ulësh figurën e një problemet që ka ngritur ky vendim në masën e
njeriu që i dha besimin populli dhe të krijosh dyshimin madhe të studentëve dhe ky nuk është një opinion
se nuk është në gjendje të kryejë një funksion që i vogël. Ju të gjithë e dini se sa ndikon opinioni i
jeta do ta tregojë. Sigurinë e japin ata që e paraqitën studentëve në shoqërinë tonë. Më vjen keq që ta
dhe diskutuan që ai është në gjendje ta kryejë këtë përsëris edhe një herë tjetër, dhe opinioni i nxënësve
funksion. të shkollave është se nuk ka qarkulluar në shkollat
Ajo që thoni ju, akti i mbylljes së shkollave, do tona ndonjë vendim i tillë që të përjashtohen në
të diskutohet më vonë në këtë Kuvend sa i drejtë ka veçanti, në grup ose një klasë e tërë, në qoftë se
qenë. merret me veprimtari politike. Më duket se nuk është
Drini Mezini - I nderuar Kryetar, Drini Mezini, koha për një vendim të këtillë. Dhe më duket se një
deputet i rrethit të Fierit. Së pari, jam i mendimit se veprim i tillë është prapë i Ministrisë së Arsimit.
na duhet një njeri që t’i ketë të plota aftësitë drejtuese Kastriot Islami - Është komplet e gënjeshtërt
e t’i ketë të qarta vendimet që ne do të marrim. që ka një vendim të Ministrisë së Arsimit për të
Duke e njollosur sot figurën e Kastriotit me problemin përjashtuar një grup apo klasë për veprime politike.
e shkollës, duam, s’duam, ky Kuvend i jep zgjidhje Ka një qarkore ku përcaktohen rregulla për
njëkohësisht edhe atij problemi që ne do të depolitizimin e shkollës, për të cilën jemi të gjithë
diskutojmë nesër, prandaj unë e gjykoj që s’është dakord, prandaj mos flisni a priori dhe duke gënjyer.
e arsyeshme që të cenojmë e të rrëzojmë Fatos Zotkaj - Shoku Adil, më falni, detyrohem
kandidaturën e Kastriotit për mbylljen e shkollave. të marr prapë fjalën. Në shkolla qarkullon ky
Në këtë Kuvend do të diskutojmë, kur t’i vijë koha, problem. Shkollat do të kenë edukimin atdhetar dhe
problemin e shkollave. Rregulloren e kemi, edukimin shkencor. Ata që janë në shkollë e dinë
diskutojmë dhe kandidaturën e Kryetarit. Aktualisht dhe është fatale të shfrytëzosh momentin të
35
shpikësh rregullore nga mendja. Shkolla jonë është fshehtë? Pse u miratua një rregullore, një rregullore
shumë e shqetësuar. Do të lutesha shoku Adil, të në parim, këtu ka diskutime, të cilat kanë votën e
hedhësh në votë propozimin e shokut Leontiev. fshehtë.
Një deputet - Para se ta hedhim në votë Një deputet - Nuk e quaj të drejtë që, sa
propozimin, desha t’i bëj një pyetje zotit Kastriot. A miratuam një rregullore, t’i kthehemi prapë se nuk
e pranon zoti Kastriot me kaq vërejtje sa janë bërë, do njëri apo tjetri. Një rregullore e miratuar me
të hidhet në votë? Doja ta bëja këtë pyetje dhe kërkoj shumicën e votave, që të mos themi 100% i kthehemi
përgjigje. tani se e do një person. Nuk është e drejtë kjo.
Ahmet Kamberi - Ahmet Kamberi, deputet i Adil Çarçani – Kush është kundër të ngrejë
rrethit të Dibrës. Ne tani i kemi përcaktuar mendimet. mandatin? Numëroni, ju lutem!
Ka një mendim. Përse ne të tjerët të pranojmë të Një deputet - Tërë Kuvendi mendoj unë.
njëjtin mendim, kur ne kemi mendim tjetër të Një deputet - Kryetari është ai që do të drejtojë
shprehur që kandidati për kryetar Kuvendi i përmbush këtë sesion.
të gjitha kushtet për të kryer këtë detyrë më së Adil Çarçani - Në qoftë se Kuvendi nesër,
miri? Tani ky është mendimi ynë. Ne duhet të pasnesër...
hedhim poshtë, atëherë në këtë pikë, kur mendimet Një deputet - Nga deputetët e Partisë së Punës
janë të ndara. do të ketë një shok që, me siguri, ne do ta miratonim
Rregullorja është e shprehur qartë në nenin 7, të gjithë. Prandaj nuk e kuptoj pse mbahet ky
ku thuhet: “ Zgjedhja e Kryesisë bëhet nga kandidatë qëndrim kokëfortë dhe që insistohet patjetër në
të propozuar nga një grup deputetësh jo më pak se mekanizmin e votës.
10 vetë me votim të hapët.” Këtë Rregullore ne e Adil Çarçani - Nuk është qëndrim kokëfortë,
miratuam dhe ne nuk kemi pse t’i kthehemi por është brenda rregullave parlamentare.
rregulloreve të mëparshme. Prandaj unë propozoj Një deputet - Është në nderin e Kuvendit që të
se u bë disa herë që e them, të mos zgjatemi, po e zgjidhnim një kryetar, që ta duan të gjithë deputetët.
përsëris që kandidatura të hidhet në votë. Secili të Adil çarçani - Derisa nuk arritëm në konsensus,
shprehë mendimin e tij lirisht. do kalohet në votim. Kjo është e rregullt. Nuk ka gjë
Adil Çarçani - Ta bëjmë këtë me numër votash. të parregullt për këtë drejtim. Prandaj, për abstenim,
Kush është pro, të ngrejë mandatin, për propozimin kush është? Mirë.
që u bë nga Leontiev Çuçi. Kolë Tona - Kolë Tona, deputet i rrethit të
Gramoz Pashko - Këtu po bëjmë figurë të keqe. Shkodrës. U mor shumë nëpër gojë figura e Kastriot
Çfarë të keqe ka sikur të pranojmë mekanizmin e Islamit. Dhe kjo me të drejtë. Kjo tregon se vetë
votës. Ka dy kandidatura. Të dy janë nga radhët e kandidatura e zgjedhur nga 10 shokët e Partisë së
Partisë së Punës. Përse vijmë këtu, kot për të bërë Punës nuk qe e goditur. Prandaj të fitojë, me
disa replika. Hajt ta diskutojmë; çfarë është në të mekanizmin e votës, plus, minus një votë një kryetar
mirën e kombit, çfarë është në të mirën e vendit. Le kryesie që do të drejtojë 250 deputetë të një Kuvendi
të vëmë mekanizmin e votës dhe të shikojmë. Kush të parë pluralist, nuk është e ndershme.
fiton nga këta të dy, le të bëhet Kryetar. Askush Më duket se këtu të gjithë zotërinjtë janë të
nuk ka ndonjë kundërshtim në mënyrë të prerë nderuar, të zgjedhur e të respektuar nga të gjitha
përfundimisht. Një pjesë mendon për njërin, një pjesë zonat.
për tjetrin. Le ta hedhim në votë të fshehtë. Pse Adil Çarçani - E dëgjuam një herë, e votuam.
duhet të spekulojmë me miratimin e një rregulloreje Një deputet - Me votim të fshehtë mund të dalë
që u bë thjesht në parim. Hajde të miratojmë një një kandidaturë e mirë.
rregullore në parim dhe kapemi nga kjo. Adil Çarçani - I dëgjuam argumentimet që tha
Atëherë t’i kishim hyrë rregullores pikë për pikë, ky shoku. Votimin e bëmë. Kryesia, me shumicë
të flisnim për rregulloren, për nenet e saj, të mos votash, miratohet. Unë, si përfaqësues i grupit më
spekulojmë me këto gjëra, të mos spekulojmë me të moshuar e mbaroj.
2/3 e votave. Nuk është serioze kjo. Ngri dorën dhe, Një deputet- Janë nënkryetarët.
o burra. Adil Çarçani - Më falni. Për zëvendëskryetarët:
Adil Çarçani - Kuvendi do të zbatojë rregulloren Lush Përpali. Kush është pro? Kundër? S’ka.
që miratoi. Abstenim? 3 deputetë.
Gramoz Pashko - Pse i trembeni votimit të Për zëvendëskryetar Aleksandër Meksin kush
36
është dakord? Kundër? 4 vota. Pra, Kryesia e vëllazërim, me ndjenjë shqiptari e dashuri për këtë
Kuvendit Popullor miratohet e përbërë prej: Kryetar, vend të vogël, le t’i futemi punëve të mëdha e të
deputeti i rrethit të Fierit, Kastriot Islami; vështira që na presin. Falemnderit edhe njëherë për
zëvendëskryetarë: Lush Përpali, deputet i rrethit të votëbesimin.
Tropojës, Aleksandër Meksi, deputet i rrethit të Rroftë populli shqiptar! Punë të mbarë në detyrën
Tiranës. tuaj fisnike! (Duartrokitje)
(Duartrokitje) Para se ta mbyll këtë mbledhje ka një propozim
Detyra ime si përfaqësues i një grupi të në Kryesinë e Kuvendit të një grupi të deputetëve të
moshuarish mbaroi. Ju falënderoj për nderin që më Partisë së Punës për formimin e një komisioni
bëtë për drejtimin e deritanishëm të sesionit dhe i parlamentar të posaçëm. Gjithashtu, ka dhe një
lutem Kryesisë së zgjedhur të zërë vendin për propozim nga deputetët e Partisë Demokratike po
drejtimin e punimeve të Kuvendit Popullor. për të njëjtin problem. Ftohet deputeti Bilbil Jaupi
(Duartrokitje) për të paraqitur këtë propozim.
(Seanca vazhdon nën drejtimin e Kryetarit të Neritan Ceka - Kam një vërejtje, në rast se të
sapo zgjedhur, Kastriot Islami.) dy grupet parlamentare paraqesin të njëjtin
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, më lejoni, propozim, e drejta për ta lexuar i pari, sipas gjithë
në radhë të parë, për votëbesimin që më dhatë dhe rregulloreve që ju e dini, me përvojën që keni, i takon
t’ju siguroj se do të vë në dispozicion të gjitha forcat atij grupi që ka më pak deputetë.
e mia për drejtimin, në bazë të ligjit të këtij Kuvendi Kastriot Islami - Kemi zgjedhur rrjedhën
të parë pluralist në vendin tonë. Ju siguroj, kronologjike.
gjithashtu, për dëshirën e vullnetin tim të mirë, që Bilbil Jaupi - Të nderuar deputetë, kryesia e
ky Kuvend të shndërrohet në një mjedis të vërtetë grupit të deputetëve të Partisë së Punës të
pune të frytshme ligjëvënëse, ku mbi bazën e Shqipërisë, duke përjetuar dhimbjen e shqetësimin
rregullave demokratike dhe nëpërmjet debatit për ngjarjen e hidhur e të padëshiruar të 2 prillit në
konstruktiv do të përcaktohen fatet e vendit, rrugët qytetin e Shkodrës dhe me bindjen se i takon këtij
për shëndoshjen e ekonomisë, platforma dhe mjetet Kuvendi të kërkojë nga të gjithë organet kompetente
ligjore të integrimit të Shqipërisë me Europën, duke shpejtësinë e hartimit të çështjes, propozon krijimin
synuar të rritet niveli material e kulturor i popullit e një komisioni parlamentar posaçërisht, për ta
tonë dhe të zhvillohet me tej demokracia pluraliste. informuar Kuvendin rreth ecurisë së këtij hetimi.
Për situatën aktuale, detyra fisnike e çdo deputeti Dëshirojmë të theksojmë qëndrimin tonë se jeta e
shoqërohet edhe me një barrë shumë të rëndë. Me Kuvendit pluralist është terreni më demokratik, më
ndjenjë të lartë përgjegjësie ju siguroj, gjithashtu, efikas e më frytdhënës për diskutimin e zgjidhjen e
se do të jem ekzigjent në shkallën maksimale dhe çfardo problemi shqetësues që preokupon popullin.
krejt i paanshëm në zbatimin e të gjithë rregullave e Prandaj, nga ana jonë, nuk do të mungojë
kërkesave të punës. Çdo shqiptar i thjeshtë dhe, aq gatishmëria e predispozicioni për të bashkëpunuar
më tepër çdo deputet, ka forcë logjike e maturi për me të gjitha forcat, kur është fjala për interesat e
të kontribuar me ndershmëri, tolerancë e pjekuri popullit e të atdheut. Ndaj propozoj që komisioni
politike në zgjidhjen e detyrave të mëdha që na kanë parlamentar të përbëhet nga 10 deputetë në
besuar zgjedhësit. Ju ftoj që t’i tregojmë popullit tonë përputhje me proporcionin e partive e grupeve në
se nevojat e problemet e tij do t’i zgjidhim ashtu siç Kuvend.
i kërkon ai dhe ta sigurojmë atë se rruga më optimale Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti,
e ecjes sonë të sigurt është ajo e debatit në Kuvend përfaqësues i Partisë Demokratike.
për përcaktimin e zgjidhjeve të qarta ligjore dhe jo e Neritan Ceka - Të nderuar deputetë, verifikimi i
kërkesave ultimative në rrugë dhe e trajtimit të mandateve, betimi i deputetëve dhe zgjedhja e
problemeve jashtë parlamentit. Kryesisë së Kuvendit Popullor shënojnë fillimin e
Për këtë kemi detyrë të luftojmë të gjithë e të veprimtarisë së këtij organi, detyra më e
kërkojmë me bindje se çdo alternativë tjetër do të rëndësishme e të cilit është krijimi i shtetit juridik.
rëndojë shumë mbi fatet e popullit e të vendit dhe Për këtë arsye, hapi i parë i tij duhet të shënohet në
historia s’do të na e falë kurrë. Pra, me debat këtë drejtim: duke i kushtuar vëmendjen që e meriton
konstruktiv parlamentar, me maturi e mençuri, me sqarimit të ngjarjeve tragjike të 2 prillit në qytetin e
frymë bashkëpunimi, me fallafaqim demokratik e Shkodrës. Karakteri politik i terrorit të ushtruar mbi
37
popullsinë civile, disinformimi i opinionit kombëtar e ndershëm dhe që ka prekur thellë shpirtin dhe
ndërkombëtar nga organet shtetërore mbi natyrën ndjenjat e demokracisë në Europën e qytetëruar dhe
dhe rrjedhën e ngjarjeve, pasaktësia dhe ngadalësia më gjerë. Në shenjë nderimi të thellë zije dhe
mbi organet e prokurorisë në sqarimin e çështjes, respekti të përhershëm për Arben Brocin, Bujar
heshtja e tyre e plotë ndaj kërkesave të paraqitura Bishanakun, Besnik Cekën, Nazmi Kryeziun, si dhe
nga grupi i deputetëve të Partisë Demokratike edhe në shenjë proteste për zvarritjen e qëllimshme të
pas bojkotimit të senacës së hapjes nga këta procesit të hetimit, deputetët e Partisë Demokratike
deputetë, tregon se mbetet vetëm një rrugë ligjore e bojkotuan seancën e hapjes së këtij sesioni. Në të
demokratike për sqarimin e ngjarjeve dhe vërtetë ky është një vendim i rëndë, por shumë rëndë
përcaktimin e fajtorëve të masakrës së Shkodrës. ishte gjëma dhe dhimbja që pësoi demokracia që
Kjo është vendosja e kontrollit të përfaqësuesve të prekën Shkodrën e të gjithë Shqipërinë, si dhe të
popullit mbi veprimtarinë e organeve nëpërmjet gjithë forcat demokratike në botë, të cilat nëpërmjet
krijimit të komisionit parlamentar. ekranit televiziv patën mundësi të njihen më mirë
Ne gëzohemi që me këtë propozim të shpallur se sa opinioni ynë dhe të ndjekin funeralin dinjitoz e
sot nga Grupi i deputetëve të Partisë Demokratike madhështor të lamtumirës, me të cilën Shkodra
nëpërmjet shtypit dhe radios u bashkua dhe grupi i përcolli për në altarin e lirisë e të demokracisë bijtë
deputetëve të Partisë së Punës. Ne kërkojmë që e saj të dashur.
ky komision të fillojë punën menjëherë, për t’i Zoti Kryetar, ne erdhëm këtu në Kuvend jo se
paraqitur këtij Kuvendi Popullor brenda këtij sesioni dhimbja na është lehtësuar, për ne gjithnjë ata do
një raport mbi ecurinë e deritanishme të hetimeve, të jenë martirë, ëngjëjt e demokracisë, por ne
ku të sqarohen arsyet e pengesave (të zbulimit) të erdhëm këtu në këtë Kuvend të demokracisë, sepse
masakrës së Shkodrës dhe të rrjedhojave të saj, si këtë kërkojnë interesat kombëtarë, të cilat kanë qenë
dhe të nxjerrë përgjegjësinë, për informimin e publikut dhe do të mbeten interesa supreme të Partisë
mbi këto ngjarje publike. Me gatishmërinë që po Demokratike. Ne erdhëm këtu se këtë kërkojnë nga
shpreh për sqarimin e një problemi që preokupon jo ne forcat demokratike në Shqipëri dhe mbarë
vetëm popullin e Shkodrës, por të gjithë Shqipërisë opinioni demokratik shqiptar. Si deputet i qytetit të
dhe me vëmendjen që do t’i kushtojë këtij problemi Kavajës, konsideroj të domosdoshëm krijimin e këtij
Kuvendi Popullor, do të tregojë se do të bëhet ashtu komisioni parlamentar për këtë çështje që do të
siç i takon pushtetit më të lartë dhe se forca e zbusë klimën politike, jo pak të rënduar, në Shqipëri.
pakundërshtueshme e tij është demokracia. Veprimtaria e komisionit hetimor që po merret me
Falemnderit. këtë çështje ka ngjallur dyshime të shumta. Zvarritja
Kastriot Islami - Ju lutem, kush ka për të e qëllimshme nga ana e tij e ndriçimit të aspekteve
diskutuar të çojë emrin në sekretari dhe, në bazë të të kësaj çështjeje, dëshmon se sa larg qëndrojnë
Rregullores, të diskutojë jo më shumë se 10 minuta. nga njëra-tjetra për qytetarin shqiptar e drejta dhe
Sekretaria, ju lutem më sillni emrat e atyre që do të ligji. Në këtë kohë, kur e drejta flet për këtë krim të
diskutojnë. përbindshëm, ligji hesht gjer në terr, gjer në shurdhi.
Fjalën e ka deputeti Sali Berisha. Kjo zvarritje, të nderuar deputetë, provon, gjithashtu,
Sali Berisha - I nderuar Kryetar, të nderuar se ç’ndikim të shëmtuar kanë motivet politike mbi
deputetë, zonja dhe zotërinj, shpreh keqardhjen e ligjin, ndonëse ky i fundit buron nga e drejta. Detyra
thellë që fjalën time të parë në Parlamentin shqiptar e këtij komisioni është e një rëndësie të veçantë,
detyrohem t’ia përkushtoj një akti të shëmtuar dhe dhe, besoj se kolegët e mi deputetë, anëtarë të këtij
pa precedencë në historinë e demokracisë komisioni harrojnë se në historinë e njerëzimit,
parlamentare, masakrës së Shkodrës, në të cilën hendeku midis të së drejtës dhe ligjit ka qenë dhe
më datën 2 prill u vranë 4 aktivistë të Partisë vazhdon të jetë shkak madhor i konflikteve sociale
Demokratike dhe u plagosën 58 qytetarë të të panumërta.
pafajshëm. Por unë e bëj këtë për të dënuar dhe një Duke përfunduar, shpreh shpresën dhe dëshirën
herë me forcë përpara këtij Kuvendi, para popullit time që komisioni parlamentar që do të krijohet,
shqiptar dhe mbarë opinionit demokratik mbështetur në virtytin e së drejtës, aq të zhvilluar
ndërkombëtar këtë akt barbarie, këtë krim të për kombin tonë, do të sjellë pa vonesë të vërtetën
përbindshëm që ka plagosur rëndë ndërgjegjen në këtë Kuvend të nderuar.
shoqërore dhe kombëtare të çdo qytetari të Falemnderit.
38
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ali Spahia. ndihmë nga policia për të shpërndarë manifestimet.
Ali Spahia - I nderuar Kryetar, të nderuar Shkuam dhe u qëlluam pas shpine; prandaj themi
deputetë, në mëngjesin e 2 prillit në Shkodër u krye se vrasjet nuk ishin tejkalim mase nga policia (Këtu
një masakër e cila, për nga përmasat dhe në incizimi nuk dëgjohet.) që ndodhesh në vendin tonë
momentin kur ndodhi, është ndofta e pashembullt dhe të tjerë.
në historinë e popullit tonë. Një deputet - Diskutimin tim duhet ta filloj me
Gjak është derdhur edhe më parë në rrugët tona, datën 2 prill, me ngjarjet në Shkodër. Kjo ditë në
por kësaj here na dhembi më shumë, sepse u derdh Shkodër është e paharruar. Nuk duhet të përsëris
nga dora e atyre që e quajnë veten shqiptarë dhe na parafolësit e mi, por dua të shpjegoj pse në Shkodër,
dhembi edhe me shumë, sepse u derdh në çastet në intervistën time në Radio-Shkodra kërkova
më të para, kur ne sapo hidhnim hapin e parë në bashkëbisedim me pjesëmarrjen e të gjitha forcave
rrugën e demokracisë. Ndofta, ata që e projektuan politike. E kërkova këtë gjë, se qielli i Shkodrës
këtë masakër, pikërisht këtë donin të na tregonin, ishte mbushur me plumba; e kërkova, sepse aty
që me pushtet monopartiak ose në pluripartizëm, duhej të vendosej qetësia; e kërkova këtë gjë, se e
me diktaturë të proletariatit apo me demokraci pashë që gjaku i tyre po derdhej kot; e kërkova këtë
pluraliste e shtet partiak, mënyra për të biseduar gjë, se poshtë kapotës së policit qëndron koka e
me popullin është një, me shkop dhe me grykën e shqiptarit; dhe në dorë të atij tjetrit që mbante gurë,
pushkës. Populli i Shkodrës u thotë këtyre njerëzve: qëndronte dora e shqiptarit dhe nuk kisha qejf që
gaboheni rëndë. Nuk është kjo rruga për të biseduar nga dora e shqiptarit, të vriteshin. Dëshiroj ta duan
me popullin, për të biseduar me njëri-tjetrin. Populli të gjithë demokracinë pa dëshmorë. Asht nder për
i Shkodrës dhe i gjithë Shqipërisë, po aq sa masakra ne të ruajmë, të respektojmë nderin dhe dinjitetin e
e egër e mbushi... (Këtu incizimi nuk dëgjohet.) edhe atyre që ranë në Luftën Nacionalçlirimtare. Të kemi
komunikata e gënjeshtërt e Ministrisë së Punëve të respekt dhe t’i çojmë përpara idealet e tyre
Brendshme, e datës 2 prill dhe deklarata e demokratike. Dhe nuk kemi pse ta pasurojmë fondin
zëdhënësit të Këshillit të Ministrave e datës 6 prill, e dëshmorëve tanë me dëshmorë që bien nga terrori
në të cilat, me qëllim që të disinformohet opinioni shtetëror.
publik i brendshëm e ndërkombëtar jepej një Ky komision që u propozua nga ana jonë kishte
pasqyrim i ngjarjeve diametralisht i kundërt me si qëllim thellimin e çështjes, kishte si qëllim
rrjedhën reale të tyre. Në këtë drejtim edhe mjetet sqarimin e opinionit publik, i cili jo rastësisht u
tona të komunikimit masiv luajtën një rol tepër manipulua që ditën e parë të 2 prillit. Vetë sekretari
negativ. Ato kanë për detyrë të njoftojnë popullin, i Komitetit të Partisë së Tiranës, Robert Koli, është
opinionin publik të brendshëm e të jashtëm, shpejt, ai që i priu turmës. Edhe para dy ditësh në gazetën
saktë dhe me profesionalizëm të lartë. Nuk bënë “Zëri i popullit” insinuoi se njerëzit shkuan në
asnjërën. Ato nuk patën parasysh se janë pronë e Shkodër qëllimisht për të irrituar turmat. Nuk dua të
gjithë popullit dhe jo e Partisë në pushtet. Ato, me flas për këta njerëz, të cilët lëshojnë deklarata pa
shumë vonesë, erdhën në vendin e ngjarjes dhe me bazë, ku në mes tyre fshehin skenarët e qëllimshme.
shumë vonesë dhanë një pasqyrë të zbehtë të një Nuk dua të bëj përgjegjës të gjithë, por duhet të
pjese fare të vogël të asaj që kish ndodhur dhe po veçoj ata konservatorë që kanë penguar proceset
ndodhte akoma në Shkodër. demokratike dhe jam i bindur, se dhe tani, ndonjëri
Me gjithë kërkesat tona të përsëritura, ata lanë në tribunën e parlamentit të parë pluralist nuk i
hapësirë vetëm për komunikatat e deklaratat e dëshiron, por unë i them këto /procese/ do t’i çojmë
gënjeshtra. Në mëngjesin e datës 2 prill, para përpara. Shqipëria është demokratike dhe mijëra
Komitetit të Partisë kishin dalë në manifestim filiza që rriten në Shqipëri... (Këtu incizimi nuk
paqësor, të ulur ndenjur nxënësit e shkollave të dëgjohet.) Djegia e Komitetit të Partisë ka ndodhur
mesme “Jordan Misja” e “28 Nëntori “. Askush nuk 3 orë pas vrasjeve; ndaj këtij akti ne jemi distancuar
nund t’i kualifikojë manifestimet paqësore të me vendosmëri, si ndaj çdo vepre tjetër të
nxënësve 14-16 vjeçarë si grumbullime të dhunshme. Hetimet, jo vetëm nuk kanë qenë të
paligjshme; megjithatë forcat e policisë, sambistët plota, por grupi hetimor është përpjekur të përhapë
ose njerëz pa uniformë të rregullt, u vërsulën mjergull e të zvarrisi sa më gjatë hetimet. Ne jemi
egërsisht kundër tyre me shkopinj gome e shqelma. për paqe sociale, por popullit t’i thuhet e vërteta
Ne, anëtarëve të Partisë Demokratike na u kërkua plotësisht dhe vetëm e vërteta, që vrasësit të dalin
39
para gjyqit; jo vetëm ata që tërhoqën gishtin, por Brendshme, zoti Gramoz Ruçi. Kërkoj që, për këtë
dhe ata që urdhëruan të tërhiqej gishti. Janë vrarë 4 problem, të japë shpjegim Kryetari i Hetuesisë së
njerëz: Arben Broci, Nazmi Kryeziu, Bujar Përgjithshme, Rrapi Mino. Nuk duhet të bëj
Beshanaku, Besnik Ceka. Të plagosur, vetëm të përgjegjës këta shokë që do të japin shpjegime,
regjistruar sot janë 80. Deri tani askush nuk është por kam dëshirë që nga goja e tyre, si funksionarë
ndaluar. Ne duam paqe sociale dhe bashkim të lartë të deritanishëm, të marrin informacion masat;
kombëtar. Ne nuk kërkojmë vetëm drejtësi. Këtë si i gjykojnë këta njerëz këto ngjarje; cili ishte
kërkon populli. qëndrimi i tyre kur ndodhën këto ngjarje. Gjithashtu,
Falemnderit, zotërinj deputetë! këtu kërkoj të thërres ndërgjegjen e ndonjërit që
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Azem mund të ketë thënë edhe “vraje qenin”! Nuk keni
Hajdari. pse na vrisni. Ne luftojmë me metoda demokratike.
Një deputet - Me leje zoti kryetar? Ne nuk e Ne jemi bijtë e popullit, nuk keni pse na shani. Ne
kemi përfshirë në rendin e ditës diskutimin e kësaj duhet të bashkëjetojmë, jemi parlament pluralist.
çështjeje. Është bërë një propozim për krijimin e Kërkoj edhe njëherë, në rast se procedura e
një komisioni parlamentar. Në qoftë se ky komision mbledhjes... në radhën e parë nuk u njoh siç duhej
do të miratohet, ne do të kërkojmë që me insistim me propozimin e parë për të mbajtur 1 minutë
të shihet ecuria e deritanishme të hetimit. Kur të na heshtje për këto viktima të terrorit shtetëror, t’i
jepet informacion për këtë çështje, do të rikthehemi, thërrasë ndërgjegjes, përderisa edhe ju i keni quajtur
do të diskutojmë mbi këtë bazë, do të shprehim një akt të dhimbshëm. Të mbajmë 1 minutë heshtje
dhe opinionet tona. Ne nuk e kemi miratuar si rend për shpirtin e tyre, për një student 24-vjeçar, i cili do
dite diskutimin e kësaj çështjeje. të ishte një intelektual i shquar, i cili ra viktimë e
Kastriot Islami - Ju lutem të dëgjojmë dhe terrorit shtetëror. Unë për këtë kërkoj shpjegime dhe
deputetin Azem Hajdari dhe pastaj i hedhim në votë kërkoj të dalë skenari i parapërgatitur nga ky
dy propozimet e bëra, meqenëse iu dha fjala zotit komision. E përshëndes komisionin e deputetëve
Hajdari. që do të krijohet.
Azem Hajdari - I nderuar zoti kryetar, të Falemnderit për vëmendjen!
nderuar deputetë, të nderuar, zonja dhe zotërinj, i Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Thoma
nderuar trup diplomatik...(Këtu incizimi nuk Miço. I lutem deputetit të flasë për dy propozimet ose,
dëgjohet.) për demokracinë dhe jam shumë i lumtur në qoftë se ka ndonjë propozim shtesë lidhur për këtë
që kombi ynë do të jetë një komb demokratik; pushoi problem, meqenëse propozohet për ngritjen e
diktatura e proletariatit. komisioneve parlamentare për ndjekjen e ecurisë së
Por mos me e zgjatë më tepër, unë flas këtu, hetimeve.
sepse në zonën time ka vdekur ai që ka votuar për Thoma Miço -Të nderuar deputetë, edhe ne,
mua një ditë më përpara. Jam interesuar në hetuesi, grupi i deputetëve të OMONIA-s, dënojmë dhunën
ky djalë gjatë gjithë aktivitetit të tij nuk ka bërë asnjë në përgjithësi, si dhe aktin e qytetit të Shkodrës,
akt të kundraligjshëm. Rrjedh nga një familje e varfër, shprehim indinjatën tonë të thellë për ngjarje të tilla
punëtore dhe u vra në rrugë nga njerëz të porositur. dhe shpresojmë se, në të ardhmen, nuk do të
Vëllezër deputetë, e quaj të domosdoshëm t’ju ndodhin. Bashkohemi me propozimet e të dy partive,
quaj vëllezër, sepse nuk po flas nga pozita partiake. për krijimin e komisionit parlamentar, i cili duhet të
E quaj të domosdoshme, sepse nuk po flas në bëjë çdo përpjekje, në mënyrë që fajtorët të dalin
emër të popullit, duke e quajtur veten djali i tij, djali para përgjegjësisë. Këtë e kërkon vetë demokracia,
i Shkodrës, duke e quajtur veten se do të jem në për të cilën luftojmë bashkërisht.
gjendje të luftoj për realizimin e aspiratave Falemnderit!
demokratike, të asaj pjese që më dha votëbesimin. Kastriot Islami - Meqenëse bëni dy propozime,
Ju them vëllezër se Shqipëria do vëllezër dhe t’i hedhim në votë. Cilin propozim të mbajmë?
sidomos në një parlament pluralist. Është nder për Meqenëse janë të njëjta, atëherë s’ka probleme.
ne që të çojmë Shqipërinë përpara. Kërkoj që të Dakord. Para se ta mbyll mbledhjen, e cila do të
japi shpjegim, për këtë problem, sekretari i Komitetit rifillojë nesër në orën 900, datë 18 prill 1991, ftoj
Qendror të Partisë së Punës dhe njëkohësisht kryetarët e grupeve parlamentare, Kryesinë dhe
deputeti, shoku Xhelil Gjoni. Kërkoj që, për këtë Kryeministrin për të diskutuar lidhur me rendin e
problem, të japi shpjegim Ministri i Punëve të ditës. Grupet të paraqesin materialin.
40
Po të keni diskutim... tjetër? parlamentare.

Neritan Ceka - Unë kam për përbërjen e Kastriot Islami - Biem dakord me konsensus
komisionit. Në qoftë se mund të arrijmë me që këtë problem do ta zgjidhim në këtë mbledhje
konsensus, që të mos kalojmë tani në atë që të që do të realizojmë, mbas mbylljes së kësaj seance.
përbëhet nga ai ose nga ky, por të arrihet me Atëherë ripërsëris, nesër në orën 900 në të
konsensus midis kryetarëve të të tre grupeve njëjtën sallë rifillojnë punimet.
E enjte, 18.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

zoti Kastriot Islami
Kastriot Islami - Mbrëmë ramë dakord për krijimin e di nëse ka ndonjë çështje konkrete.
e komisionit parlamentar për ndjekjen e ecurisë së Neritan Ceka - Kjo është një kërkesë vetëm
hetimeve lidhur me ngjarjet e 2 prillit në qytetin e në parim. I përket Kryesisë së Kuvendit Popullor që
Shkodrës. Kam këtu propozimet e grupit parlamentar ta marrë në shqyrtim.
të Partisë së Punës dhe atij të OMONIA-s. Nuk kemi ndonjë vërejtje konkrete, sepse dhe
Ftoj kryetarin e grupit parlamentar të Partisë nuk e dimë ç’lidhje mund të ketë në këtë drejtim.
Demokratike, meqenëse ramë dakord mbrëmë, për Namik Dokle - Në parim jam dakord me
të sjellë emrat e deputetëve që do të bëjnë pjesë në propozimin e deputetit Neritan Ceka që anëtarët e
këtë komision. komisionit parlamentar të mos kenë lidhje familjare
Janë propozuar këta deputetë : apo ndonjë lidhje tjetër me të dëmtuarit dhe të vrarët
1. Ajli Alushani - deputet i rrethit të Skraparit në ngjarjet e 2 prillit në qytetin e Shkodrës.
2. Stavri Kallço - deputet i rrethit të Korçës Kastriot Islami - Atëherë, ka një propozim të
3. Gëzim Haxhiu - deputet i rrethit të Krujës deputetit Neritan Ceka, për të mos pasur lidhje
4. Islam Gjana - deputet i rrethit të Kukësit familjare nga anëtarët e komisionit me personat që
5. Ilir Dushi - deputet i rrethit të Fierit do të pyeten, të cilin ju e mbështesni dhe e shtrini
6. Xhemal Dauti - deputet i rrethit të Beratit më tutje.
7. Thoma Miço - deputet i OMONIA-s Namik Dokle - Kjo është krejt normale për çdo
Më falni, po presim kryetarin e grupit parlamentar lloj hetimi, por për t’iu shmangur kësaj mendoj që
të Partisë Demokratike për të sjellë propozimet e shokët që janë paraqitur për në komision nga Partia
tjera. Demokratike nuk duhet të jenë të gjithë deputetë të
Neritan Ceka (Kryetar i Grupit parlamentar të Shkodrës, ndërkohë që nga deputetët e Partisë së
PD-së) - Kërkoj të shikohet dhe çështja që personat Punës nuk ka asnjë nga Shkodra. Për një paanësi
e caktuar në komision, mundësisht të mos kenë në këtë çështje unë nuk them të mos jenë të gjithë,
lidhje familjare me personat që do të pyeten gjatë po ama jo të tre.
procesit të hetimit. Kastriot Islami - Kryesia do t’i ketë parasysh
Kastriot Islami - E keni përgatitur listën? vërejtjet tuaja. Meqenëse mbrëmë ramë dakord në
Neritan Ceka - Po. Po jua jap emrat që këtu. parim për krijimin e komisionit parlamentar, emrat u
Kastriot Islami - Ma sillni nëpërmjet sekretarisë, thanë, ndaj nuk është nevoja t’i kalojmë në miratim.
se e lexoj unë. Në listë shikojmë që janë shënuar Pika e dytë: mbrëmë Kryesia, së bashku me
këta deputetë : Azem Hajdari, Ali Spahia, Pjetër kryetarët e grupeve parlamentare dhe Kryeministrin
Arbnori. ramë në konsensus për t’ju propozuar këtë rend
Lidhur me kërkesën që bëri deputeti Ceka, nuk dite (nga salla dikush kërkon të flasë). Drejtimin e
41
mbledhjes e bëj unë. i Kuvendit Popullor ndërmjet dy sesioneve.

Do t’jua jap fjalën kur ta mendoj unë. Ju lutem, Ka vërejtje për rendin e ditës?
mos më ndërprisni, mos më replikoni! Të flas unë, Ilir Manushi - Kam mendimin që komisioni
pastaj merreni fjalën nëpërmjet sekretarisë. Ju parlamentar i formuar për ndjekjen e problemit të
lutem, zbatoni rregullat që vendosëm në Rregulloren Shkodrës të informojë përpara emërimit të
e përkohshme. Kryeministrit e krijimit të Qeverisë. Besoj se është
Napolon Roshi - Kjo kërkesë ka të bëjë në dobi të çështjes marrja e të dhënave të sakta
pikërisht me mbarëvajtjen e seancës. Është një gjë për të nxjerrë përgjegjësinë, për të gjykuar pastaj
thelbësore dhe ju duhet të na dëgjoni. Ne e kemi edhe ne për Qeverinë e ardhshme.
bërë atë përpara se të fillojë seanca. Naim Karriqi - Jam dakord që të shqyrtohet
Kastriot Islami - Ne kemi rënë që mbrëmë në çështja e Shkodrës, mbasi mund të ketë njerëz që
një konsensus, përpara se ju të bënit këtë kërkesë. janë implikuar në të dhe mund të zgjidhen edhe në
Ju lutem, mos më ndërprisni, sepse po zbatoj të Qeverinë e re.
gjitha rregullat që miratuam mbrëmë. Falemnderit!
Napolon Roshi - Ky është diktat dhe presion. Fehmi Abdiu - Lidhur me propozimin e bërë
Kastriot Islami - Ju lutem, tregohuni të matur qëndroj në një mendim të kundërt. Rendi i ditës, siç
dhe në përdorimin e termave. Deputeti Vejsiu, ju është planifikuar për këtë problem, më duket se
lutem, mos flisni pa leje, mos më detyroni të zbatoj është i matur. Komisioni parlamentar që u caktua
rregulloren. për të informuar Kuvendin lidhur me ngjarjet e
Ylli Vejsiu - Kërkoj që t’ju japin emrin e Shkodrës, mendoj se ka për detyrë të vrojtojë, të
diskutantit për t’i dhënë fjalën. kontrollojë e të informojë lidhur me mbarëvajtjen e
Kastriot Islami - Emrin ma kanë dhënë, por punës organizative, me punën e bërë e me problemet
ne mbrëmë kemi rënë në një konsensus me që kanë dalë, me ecurinë e hetimit e shumë
kryetarët e grupeve parlamentare dhe si Kryesi. probleme të tjera, po nuk do të jetë komisioni ai që
Ylli Vejsiu -Ju takon të disiplinoni sekretarinë do të gjejë fajtorët e do të hetojë çështjen. Prandaj
përpara. kam mendimin që rendi i ditës të mbetet siç është.
Kastriot Islami - Jo, ju takon juve të zbatoni Në qoftë se do të lindin probleme pas shqyrtimit të
rregullat dhe të mos flisni pa leje. çështjes nga organet kompetente, që e bëjnë të
Rendi i ditës është ky: nevojshme diskutimin më vonë nga Kuvendi të këtij
1. Shqyrtimi e miratimi i projektkushtetutës. problemi, si për çdo problem tjetër, Kuvendi do t’i
2. Zgjedhja e Kryetarit të Shtetit. kushtoje vëmendjen e posaçme në kohën dhe
3. Emërimi i Kryeministrit për të formuar momentin e duhur.
Qeverinë e re. Sali Berisha - Zoti Kryetar, jam i mendimit që
4.Krijimi i Komisionit për Hartimin e pika e rendit të ditës për ngjarjet e Shkodrës duhet
Projektrregullores së Përhershme të Kuvendit të ndryshojë, sepse mosndryshimi i tij mund të ketë
Popullor. implikacione më të thella. Unë u lutem shumë të
5. Miratimi i programit dhe i përbërjes së nderuarve deputetë, që t’i mëshojnë më shumë
Qeverisë. konsensusit sesa ndarjes, mbasi kjo është në
6. Zgjedhja e Këshillit Kushtetues. interesin kombëtar, në interesin e situatës së vendit
7. Informacion nga Komisioni i Posaçëm që të shkojmë drejt konsensusit.
Parlamentar. Kemi një Qeveri pune, shumë pjesëtarë të së
8. Zgjedhja e Gjykatës së Lartë. cilës mund të ngarkohen përsëri në Qeverinë e
9. Emërimi i Prokurorit të Përgjithshëm dhe i ardhshme. Mirë është që këta të marrin të paktën
zëvendësit të tij. një pasaportë paraprake nga ky komision
10. Zgjedhja e Këshillit të Lartë të Drejtësisë. parlamentar, ku të vërtetohet që nuk janë të implikuar
11. Shqyrtimi i propozimeve të Komisionit të në këto ngjarje, për të kaluar në Qeverinë tjetër.
Projektrregullores. Përndryshe do të duhej të kërkonim këtu, përpara
12. Zgjedhja e komisioneve të përhershme të komisionit, një raport të hollësishëm nga
Kuvendit Popullor. Kryeministri Fatos Nano, po kështu një raport të
13. Zgjedhja e Byrosë së Grupit Parlamentar. hollësishëm nga ministri i Punëve të Brendshme,
14. Miratimi i dekreteve të nxjerra nga Presidiumi zoti Gramoz Ruçi etj. etj. Prandaj ndryshimi i një
42
pike të rendit të ditës nuk e kuptoj çfarë mund të të karakterit teknik, por me rëndësi për rendin e
sjellë tjetër, veçse na kthjellon e na jep mundësinë ditës dhe që besoj se duhet ta mbajmë parasysh
të ecim me konsensus. Më mirë është që këtu në gjatë gjithë punimeve të kësaj Legjislature.
këtë sallë të luftojmë gjithnjë e më shumë për të Rendi i ditës, aq më tepër kur flitet për një rend
arritur konsensusin. Ai, më duket mua, nuk është dite të ngarkuar me çështje me rëndësi, nuk duhet
krejt formal, por i dobishëm. t’u vihet në dijeni deputetëve në mënyrë të nxituar,
Ismail Lleshi - Natyrisht, mirë do të ishte që sepse ai vendoset nga këta, por në një farë kohe,
të kishim sa më shpejt një unanimitet në mendimet që të kenë mundësi të mendojnë, e jo të jenë krejt
tona rreth këtyre çështjeve, po nuk e shikoj të tepërt të papërgatitur e të japin mendime të improvizuara,
edhe diskutimin për sqarimin reciprok të problemeve. siç detyrohemi tani. Prandaj mendoj që të ketë një
Në këtë kuadër do të shprehja një mendim për gazetë ditore, jo në kuptimin e shtypit të përditshëm,
propozimin e bërë për ndryshimin e pikës së 7-të të po një fletë ose gjë tjetër që të njoftojë rendin e
rendit të ditës. Unë mendoj që në këtë renditje të ditës 1-2-3 ditë përpara, në mënyrë që të kemi kohë
pikave të rendit të ditës, të paraqitur nga Kryesia, e të mendojmë. Sigurisht, Kryesia dhe pjesëtarët e
cila konsultua me ne si kryetarë të grupeve tjerë që kanë arritur në konsensus për rendin e ditës,
parlamentare mbrëmë, ka një logjikë dhe është e kanë pasur vështirësitë e tyre dhe e kuptoj që duhet
gjetur. Është fjala që ky komision parlamentar duhet vepruar shpejt, por ama duhet vepruar shpejt e me
të ketë kohë në dispozicion për të parë konkretisht përgjegjësi, jo vetëm shpejt.
ecurinë e punës hetimore nga organet përkatëse. Unë mendoj që ky rend dite ka nevojë për një
Në këtë kuptim, lënia e kësaj pike pas çështjes së studim dhe, të them të drejtën, nuk do të isha në
miratimit të programit të Qeverisë më duket se gjendje tani të jap mendime të argumentuara, qoftë
plotëson kohën relativisht të nevojshme që do t’i dhe për renditjen e këtyre pikave, sepse kërkohet
duhet këtij komisioni parlamentar. Nuk është thjesht reflektim. Por një gjë më duket e rëndësishme: ai
për këtë kohë, por edhe në një aspekt tjetër, do të komision që u krijua ose do të krijohet, nuk ka për
thosha, nuk ka ndonjë shqetësim diskutimi i kësaj qëllim vetëm të na informojë herë pas here për
çështjeje në pikën e shtatë të rendit të ditës. ecurinë e hetimeve, sepse për këtë mund të na
Pikërisht është fjala që ne do të diskutojmë për informonin shumë mirë organet përgjegjëse, duke
ecurinë e kësaj çështjeje. Në qoftë se ka konkretisht ardhur e raportuar që deri në këtë fazë kemi mbërritur
mendime nga njëri apo tjetri për persona të këtu dhe me kaq mbaronte puna. Ky komision, më
ndryshëm, unë do të thosha që ato, sikurse patëm duket, ne kështu ramë dakord, ka një detyrë të
rastin të dëgjojmë dhe mbrëmë, i kanë mënyrat dhe veçantë dhe paraqet një rast të veçantë. Ai do të
rrugët e parashtrimit, sikurse po i përdorin, në të japë një herë një gjykim për gjendjen e krijuar deri
gjitha format e tyre. Ndërsa nuk mund ta quaja fort tani, që do të ishte dhe baza e fillimit të punimeve
të drejtë që të bëhet aluzion paraprakisht se si do të këtij sesioni. Pra, pikë së pari, të merreshim me
të jetë përbërja e Qeverisë dhe personat përkatës. këtë çështje, që askush nuk do të dëshironte ta
Ne do të kemi rastin në paraqitjen e përbërjes së kishte në rendin e ditës, mbasi krijon një atmosferë
Qeverisë nga Kryeministri që do të ngarkojmë, të jo të këndshme për fillimin e këtij sesioni. Prandaj
cilit do t’i japim votëbesimin përsëri ne, të dëgjojmë jam i mendimit që, pa na paraqitur një raport ky
për këta persona dhe do të kemi mundësinë të komision për atë çka është bërë deri tani dhe të na
diskutojmë rreth tyre. Në çdo sugjerim tonin, në çdo sigurojë për perspektivën e një zgjidhjeje të shpejtë
mendim e gjykim tonin do të jemi përsëri ne që do e të mirë, nuk mund të procedohet në mënyrë krejt
të vendosim për përbërjen e Qeverisë. normale, aq më tepër, pikat që kemi në rendin e
Kastriot Islami - Ju lutem, ka dy propozime: i ditës kërkojnë kohë për t’u studiuar.
pari është ai i deputetit Ilir Manushi, i mbështetur Unë besoj se shumë nga deputetët që janë në
nga Naim Karriqi dhe Sali Berisha, ndërsa propozimi këtë sallë e kanë të vështirë të fillojnë, pa një kohë
tjetër është i deputetit Fehmi Abdiu, i mbështetur të nevojshme në dispozicion, nga shqyrtimi i këtyre
nga Ismail Lleshi. Në qoftë se ka argumente të tjera pikave, sidomos me shqyrtimin dhe miratimin e
në favor të këtyre dy propozimeve, të jepen, por të Kushtetutës. Unë, t’ju them të drejtën, ende nuk
jemi racionalë. kam arritur t’i hedh një sy si deputet projektit të
E ka fjalën deputeti Abdi Baleta. Kushtetutës që është shpërndarë. Si do të vij në
Abdi Baleta - Unë kam një vërejtje më shumë ketë parlament të diskutoj dhe të marr vendim për
43
miratimin e kësaj Kushtetute, kur nuk i kam hedhur Vura re një ilaritet kur u fol për Kushtetutën.
një sy? Prandaj mendoj që duhet mbështetur Është një fakt i njohur që ne projektin e Kushtetutës
propozimi që, së pari, t’i jepet koha e nevojshme e morëm pesë ditë përpara. Do të ishte qesharake
komisionit për të na paraqitur raportin e tij të parë për ne që të kalonim tani në miratimin e Kushtetutës.
dhe të dimë që në ç’atmosferë po punojmë dhe si Kushdo që ta dëgjonte këtë gjë, do të qeshte.
do të shkojmë më tej. Ndërkohë ta shfrytëzojmë Për të diskutuar për rendin e ditës do t’i sugjeroja
këtë kohë për t’u përgatitur më mirë për Kryesisë, zotit Kryetar, të tërhiqeshim një orë së
vazhdimësinë në të ardhmen. paku, një kohë të mjaftueshme, që të reflektonim,
Arqile Naqellari - Me leje, shoku Kryetar! të shikonim cilat janë variantet më të mira e të binim
Desha të pyes nëse dje të tre përfaqësuesit e grupeve dakord për këtë gjë, se kështu do të humbasim kohë
parlamentare ranë dakord unanimisht për këtë rend pa fund duke diskutuar që cilën pikë të rendit të
dite? Dhe, në qoftë se ranë dakord, unë u propozoj ditës të vemë të parën e cilën të dytën. Ftoj dhe
dhe u bëj thirrje deputetëve ta miratojmë këtë rend deputetët e tjerë që të miratojnë sugjerimin tim. Ose
dite ashtu si na u lexua tani nga Kryetari i Kryesisë ta shikojnë që të kalojmë në diskutime pasdite,
së Kuvendit Popullor. meqenëse mbrëmë mbaruam vonë dhe sot vijmë
Azem Hajdari - Kam vërejtje për rendin e ditës me një rend dite tepër të ngarkuar, që përmban
për shumë arsye. Në radhë të parë i bëj vërejtje probleme shumë serioze.
Kryesisë që nuk është shtyrë ky rend dite, që të na Lutfi Dautllari - Ne mbrëmë ramë dakord me
jepet mundësia të studiojmë radhitjen e pikave të konsensus që Kryetari i Kryesisë, bashkë me
tij, sepse këto janë probleme thelbësore për ecurinë kryetarët e grupeve parlamentare dhe Kryeministri,
e punëve të parlamentit. Unë kërkoj që pika kryesore të na përgatitin një projekt të rendit të ditës, për
e rendit të ditës të jetë krijimi i grupit parlamentar veçantinë që ka ky Kuvend si kuvendi i parë pluralist.
dhe raporti që do të paraqesë ai për ngjarjet e Vërejtja që bëri deputeti Baleta, që të njoftohemi
Shkodrës. Kjo është edhe në vijim të diskutimit tonë më përpara për rendin e ditës, për raste të tjera e
të djeshëm përsa i përket problemit të Shkodrës. gjykoj të drejtë, ndërsa për rastin konkret, kur ramë
Nuk është aq e thjeshtë të mbulohet ky problem. dakord me konsensus që sot të shqyrtojmë rendin
Aty insinuohet për shumë e shumë njerëz, prandaj e ditës mbi bazën e propozimit të Kryesisë me
do të ishte në interes të këtij parlamenti, në interes përfaqësuesit e partive, e gjej të udhës të them që
të ecurisë së punës sonë, në interesin e përgjithshëm sot duhet të vazhdojmë diskutimin sipas rendit të
që në në fillim të dëgjonim raportin e këtij grupi ditës. Dua të parashtroj edhe një porosi që më kanë
parlamentar e pastaj të miratonim një rend dite, ku dhënë zgjedhësit e mi të zonës nr. 104, para dhe
ne të ishim të parapërgatitur, sepse në një rend dite mbas zgjedhjeve të 31 marsit. Kërkesat e tyre janë
ku jepen 15 pika, deputetët, ma merr mendja, nuk këto:
janë të parapërgatitur për një diskutim të tillë, ku ka Së pari, mbas zgjedhjeve të 31 marsit popullit
shumë probleme thelbësore për një parlament duhet t’i sigurohet qetësia sociale, se në këtë
pluralist. Ndaj ne të gjykojmë më me qetësi dhe të drejtim ka shqetësim.
mos kemi atë mendim që “o burra të votojmë se na Së dyti, të ndalet përçarja kombëtare, duke i
presin punë të mëdha”. Punë të mëdha për ne janë shtrirë dorën njëri-tjetrit, pavarësisht nga partitë që
ky parlament, problemet që do të diskutojmë këtu, përfaqësojnë.
mënyra si do t’i vendosim e do t’i zbatojmë. Ne duhet Së treti, të fillojmë kthesën në fushën
të kemi durim në diskutimin e këtyre problemeve ekonomike.
thelbësore, sepse kemi përpara krijimin e një shteti Së katërti, që të realizohen këto duhet të
juridik. Pika e parë e rendit të ditës, për mendimin zgjidhen e të caktohen sa më shpejt Kryetari i Shtetit
tim, duhet të jetë ajo e raportimit të grupit dhe Qeveria, të cilët do të merren me këto çështje
parlamentar për ngjarjet e Shkodrës, që mund të kryesore që shqetësojnë aktualisht Shqipërinë dhe
miratohet. popullin. Prandaj ju ftoj që të miratojmë propozimin
Gramoz Pashko - Për rendin e ditës mund të e Kryesisë së Kuvendit Popullor.
diskutohet e të kemi shumë vërejtje, por, të themi Bashkim Kopliku - Mendoj që, pa dalë rezultati
të vërtetën, koha është e pamjaftushme për t’u hyrë i komisionit parlamentar për ngjarjet e Shkodrës nuk
menjëherë diskutimeve për të gjitha pikat e rendit ka atmosferë të favorshme për vazhdimin e punës
të ditës që na paraqiten. së këtij Kuvendi pluralist në drejtim të vendosjes së
44
ligjeve, që është dhe detyra jonë kryesore. por një shok më përpara bëri një pyetje të tillë që
a. Ne patjetër duhet t’i tregojmë popullit tonë krijonte aluzion për këtë.
dhe botës, jam dakord edhe me parafolësin, se kjo Së dyti, jo gjithçka që zgjidhet shpejt është e
i shërben edhe vendosjes së një qetësie publike, saktë. E kam me atë shokun që tha se na kanë
do të tregojë që jemi në rrugën e shtetit juridik. sugjeruar zgjedhësit për t’i zgjidhur problemet sa
Ngjarjet e pas atyreve të Shkodrës (jam me artikullin më shpejt. Qetësia kërkon maturi e pjekuri. Nuk
e Zija Çelës “Krimi i parë me klasifikimet e tij) e mund t’ia falim vetes atë luks që të nxitojmë në të
lëkundin këtë besim. gjitha gjërat. Po qe se do të nxitojmë, do të
b. Nuk ka asnjë vlerë vendosja e Kushtetutës detyrohemi pastaj të bëjmë gjëra të pamenduara
dhe e ligjeve, kur nuk ka shpresë ose shpresa është mirë dhe t’u rikthehemi shpesh disa vendimeve, pra
e vakët se ato do të aplikohen ndonjëherë në do të humbasim kohë.
praktikë. Së treti, ne mendojmë se si pikë e parë e rendit
c. Ne përkohësisht mund të ecim edhe disa ditë të ditës duhet të dalë problemi i Shkodrës.
siç kemi ecur. Gjatë veprimeve të nxjerrjes së ligjeve Mendojmë se nuk është problem shumë i vështirë
jemi detyruar, dhe unë them me të drejtë, është e që të përgatitet një raport, ku të saktësohen personat
drejtë e Presidentit ajo, që shumë ligje t’i nxjerrim që kanë qenë të ngujuar në objekte të ndryshme
në kundërshtim me Kushtetutën ekzistuese. Them dhe që mund të mbajnë përgjegjësi direkte ose
që mirë është bërë. Atëherë të ecim edhe disa orë, indirekte. Pastaj për të përcaktuar shkallën e
maksimumi disa ditë, që janë krejt të mjaftueshme përgjegjësisë së tyre ka organe kompetente që e
për të nxjerrë një material të kënaqshëm këtu. bëjnë këtë.
d. Edhe nga ana e mirësjelljes është ky problemi Kemi mendimin që të gjithë shokët, duke
që bëri që në ditën e parë të mos merrnim pjesë në diskutuar me pjekuri e maturi, të na japin një
Kuvendin Popullor. Na erdhi keq që nuk morëm pjesë, votëbesim në këtë drejtim, që problemet t’i zgjidhim
po ky shkak na detyroi të vepronim në këtë mënyrë. me pjekuri e maturi dhe mbi gjithçka të vemë
Ftoj kolegët e mi, deputetët e Partisë së Punës, ta interesat e kombit.
përkrahin këtë mendim. Falemnderit!
Së fundi, ne kemi votuar me sistemin Kastriot Islami - E ka fjalën deputeti Ceka.
maxhoritar, domethënë për personin. Fleta e votimit Neritan Ceka - Mendoj të bëhet e qartë se
quhej e pavlefshme në qoftë se prishej emri i mbledhja e kryetarëve të grupeve parlamentare
personit. Atëherë ftoj deputetët të përdorim bashkë me Kryesinë, që u bë dje, nuk do të thotë
autoritetin tonë, më tepër të flasim me mendjen tonë. që vendimi është marrë qoftë për renditjen e pikave
Jemi personalë. Më tepër të ketë diskutime ç’thotë të rendit të ditës, qoftë edhe për totalin e rendit të
truri ynë sesa ç’thonë përfaqësuesit tanë, qoftë ditës. Kjo ishte një konsultë. Dhe në qoftë se këtu
Partia Demokratike apo Partia e Punës. ka deputetë që janë dakord t’u imponohen dëshirat
Falemnderit! e Kryesisë dhe të kryetarëve të grupeve
Kastriot Islami - Ju lutem, të jemi racionalë. E parlamentare, atëherë të na e lënë këtë punë neve
shikoj që ka dy propozime. Ne mbrëmë ramë në e të shkojnë në shtëpitë e tyre. Kam mendimin që
konsensus për këtë rend dite. Në qoftë se ka ndonjëri ne këtu jemi deputetë për të shprehur vullnetin e
për të bërë ndonjë propozim të tretë, le ta bëjë. Në zgjedhësve tanë dhe si të tillë do të diskutojmë për
qoftë se nuk ka, atëherë jemi të detyruar t’i hedhim çdo gjë. Unë nuk pashë që të ketë ndonjë
në votim të dy propozimet. kundërshtim në përmbajtjen e rendit të ditës, por
Daniel Karanxha - Dua të sqaroj një gjë. Ne them që këtu esenciale është renditja e pikave të
mbrëmë ramë në një konsensus të përbashkët dhe rendit të ditës. Dhe detyra jonë mbrëmë ishte
fakti që e hedhim në votim do të thotë se ky pikërisht kjo: përmbajtja e përgjithshme e rendit të
konsensus u bë për të fituar kohë, ndërsa për ta ditës. Unë po vë re që ka diskutime, prandaj mendoj
vendosur na takon neve. Por fakti që ne ramë në që kjo renditje të zgjidhet në një diskutim që do të
konsensus nuk do të thotë që s’do ta diskutojmë bëhet edhe një herë brenda grupeve parlamentare.
rendin e ditës. Meqenëse në grupin tonë parlamentar nuk ka një
Kastriot Islami - Ju lutem, unë nuk thashë që mendim unanim për reshtimin e këtyre pikave, por
të mos diskutojmë për rendin e ditës. ka një mendim përgjithësisht unanim për përmbajtjen
Daniel Karanxha - Nuk e kam në adresën tuaj, e rendit të ditës, kërkoj që seanca të shtyhet
45
përpasdite, në mënyrë që të kemi mundësi për t’u avancuar. Çfarë ka këtu për t’u menduar kaq shumë,
konsultuar me deputetët për rreshtimin e pikave. në qoftë se ju nuk do të lëshoni pe në një gjë kaq të
Kastriot Islami - Një sqarim kisha për ju, vogël? Atëherë çfarë parlamenti do të jemi ne? Kini
deputeti Ceka. Unë u shpreha saktë që ne të pestë parasysh, ne jemi pakica këtu. Në qoftë se
ramë dakord me konsensus dhe nuk thashë që ishte televizioni do të vazhdojë të veprojë ashtu siç veproi
edhe mendimi i të gjithë grupit parlamentar prapa dje, që të mos japë asgjë për punimet tona, në qoftë
jush. Pra, nuk akuzova absolutisht pjesën tjetër, e se shtypi do të heshtë për këto punime dhe këtu do
cila ka të drejtë të shprehë mendimin e saj në të vendoset me shumicën e votave, atëherë ne kot
mënyrë demokratike, pavarësisht se për çfarë ratë jemi.
dakord ju. Kastriot Islami - Ju lutem, diskutoni për pikën
Neritan Ceka - Unë jam plotësisht dakord me e rendit të ditës, pastaj kur të vijë puna për shtypin,
ju. Përgjigjja ime nuk kishte të bënte fare me ju, por jepni mendimin tuaj.
me mendimet që erdhën nga salla. Napolon Roshi – Falemnderit!
Kastriot Islami - Jo, unë doja të vërtetoja, siç e Kastriot Islami - Ju lutem, të jemi konstruktivë,
vërtetoi edhe salla, që ne të pestë bashkë ramë domethënë në qoftë se ka ndonjë argument tjetër
dakord, po salla mund të mos bjerë dakord me ne në favor të njërit apo të tjetrit propozim, mund të
të pestë. jepet.
Neritan Ceka- Pikërisht. Drini Mezini - Për problemin e konsensusit,
Kastriot Islami - E dyta, lidhur me shtyrjen e mirëkuptimi i do të dy anët. Ne të gjithë jemi për
seancës unë do të thosha që shokët diskutuan këtu konsensus dhe po bisedojmë që ta arrijmë këtë me
dhe do të ishte e kotë të rrinim të diskutonim në mirëkuptim të përbashkët.
grupet parlamentare e të vinim të përsëritnim këtë Për sa i përket spostimit të pikës së 7-të më
diskutim. Siç thatë dhe ju, këtu ka vetëm një lart, kam këtë mendim: Problemi kryesor që kemi
ndryshim në renditje, ndërsa për rendin e ditës nuk përpara për të zgjidhur nuk është ai i Shkodrës si
ka ndonjë vërejtje. Atëherë, në qoftë se ka argumente kusht i domosdoshëm për të vazhduar më tej
të tjera në favor të kësaj renditjeje, le t’i themi. Në punimet Kuvendi. Përpara kemi shumë probleme të
qoftë se nuk ka, jemi të detyruar të kalojmë në votim fushës ekonomike, të fushës kulturore dhe të gjithë
për dy propozimet që janë bërë. fushave të tjera të jetës sonë, të cilat duhen zgjidhur
Napolon Roshi - Unë do t’ju bëj edhe një herë së pari, për të vazhduar jetën normalisht dhe këto
thirrje për konsensus. Kini parasysh që pas nesh do të përbëjnë një garanci që edhe problemi i
është një popull i tërë. Bashkohem me shqetësimin Shkodrës të gjejë një zgjidhje sa më të drejtë.
e deputetit të Korçës, që këtu kemi ardhur me Njëkohësisht, duke qenë pika e 7- të në mesin
porosinë që të vendosim qetësinë. Por të tilla porosi e rendit të ditës të punimeve të Kuvendit, nga 14
kemi marrë edhe ne. Kemi nga pas 40 për qind të pika që janë gjithsej, mendoj se të tërë e kemi
elektoratit dhe ky elektorat na ka porositur që të garancinë që kjo çështje do të zgjidhet me drejtësinë
nxjerrim në shesh të vertetën për ngjarjet e më të madhe. Le t’i lëmë kohë edhe komisionit
Shkodrës. parlamentar dhe të gjithë atyre shokëve, që punojnë
Më duket se nuk i prish asgjë parlamentit që të për hetimet, që t’i bëjnë ato mbi bazën e rregullave
dalë sa më shpejt në pah e vërteta. Duhet të kemi ekzistuese, në mënyrë që të na sjellin këtu një
parasysh që pas nesh është një Shkodër e konkluzion sa më të pjekur për këtë problem.
shqetësuar që ka katër djem të vrarë dhe 60 të Mendoj që asnjëri prej nesh, as prej deputetëve
plagosur. Janë tërë ato nëna, tërë ato familje që të Partisë së Punës, as të Partisë Demokratike,
duan të vërtetën. Ne do të ndjekim përvojën e nuk do të hezitojë të marrë ato masa që duhen e që
parlamenteve të tjera, që i krijojnë komisionet do të dalin nga konkluzionet që do të japë këtu
parlamentare vetëm për t’i shtyrë pa fund hetimet komisioni parlamentar në pikën e 7- të të rendit të
për mafian ose për një tjetër, apo do të fillojmë ashtu ditës. Por, ama, të implikojmë gjithë punën, gjithë
siç duhet nga kjo punë? jetën e vendit vetëm me problemin e Shkodrës, kjo
Unë mendoj që një frymë mirëkuptimi, të paktën më duket se nuk shkon në rrugën e konsensusit.
për popullin e Shkodrës, duhet të kemi dhe nuk ka Bardhyl Baltëza - Jam dakord me mendimet
asgjë të keqe. Ne po kërkojmë gjëra minimale, një që u shfaqën për kalimin e pikës së 7- të më përpara
spostim të thjeshtë nga pika 7 në një pikë më të dhe më duket se parafolësi nuk merr parasysh një
46
gjë; në qoftë se qetësia e popullit varet nga zhvillimi për të bllokuar një veprimtari normale të këtij Kuvendi
i kulturës e i artit në vendin tonë, ajo duhet të jetë pune, sepse jemi përpara disa kontradiktave, të cilat
qetësia që kërkojnë ata dhe jo ajo që kërkojmë ne. duhen zgjidhur. Këto argumente i përmendëm
Problemi i Shkodrës nuk është aq i thjeshtë. Ai ka mbrëmë dhe del nevoja t’i përsërisim. Praktikisht
shqetësuar gjithë popullin tonë. Problemi i Shkodrës ka kontradiktë midis organeve të vjetra drejtuese të
është i tillë që na bëri të mos vijmë ditën e parë në shtetit dhe organeve drejtuese të shtetit që duhet të
këtë Kuvend. Jo se nuk kishim dëshirë të vinim, por dalin nga ky Kuvend pluralist. Konkretisht kemi
se dëshironim që të ketë qetësi gjithë populli. Është Presidiumin e Kuvendit Popullor dhe Kryetarin e tij,
një problem që kërkon maturi e pjekuri. Më duket të cilët në kushtet e krijimit të këtij Kuvendi pluralist
se këmbëngulja, për ta kaluar këtë çështje kaq larg e kanë të pamundur të dekretojnë vendime apo ligje
në rendin e ditës, është vazhdim i rrugës së vjetër, të reja, që nga pikëpamja politike dhe ekonomike e
vazhdim i rrugës së gazetës “Zëri i popullit”, që nuk momentit që jetojmë janë të domosdoshme për të
ka bërë asnjë denoncim shtetëror për të. mos u vonuar. Natyrisht, nuk them që t’i bëjmë të
Kastriot Islami - Ju lutem, diskutoni për rendin nxituara.
e ditës dhe në qoftë se keni ndonjë argument në E treta, ky moment e bën të domosdoshme që
favor të problemit të Shkodrës. veprimtaria shtetërore ekzekutive (jo vetëm ajo
Bardhyl Baltëza - Për problemin e Shkodrës ligjëvënëse), gjithmonë në kontekstin që po
po flas. Më duket se të gjithë duhet të marrim diskutojmë, pa spostuar nga vëmendja e punës së
përgjegjësi për këtë problem. parlamentit dhe e opinionit publik asnjë nga çështjet
Fatos Nano - E shoh të nevojshme të përmend që përmendën dhe kolegët, të vihet sa më parë në
ndonjë argument që e konsultuam bashkërisht një rrugë normale, të miratuar nga ky Kuvend.
mbrëmë në takimin paraprak për t’i sugjeruar Ka mjaft probleme të reformës ekonomike, të
Kuvendit këtë projekt rend dite. reformës legjislative, të dhënies përgjigje kërkesave
Së pari, bashkohem me parafolësit që çështja që kanë njërëzit, me të cilat edhe ne po
e Shkodrës shqetëson mbarë opinionin publik të ballafaqohemi, po edhe për deputetët nuk janë të
vendit. Madje edhe opinioni ndërkombëtar pret një panjohura sepse ato janë bërë objekt i diskutimit
zgjidhje të shpejtë. Por shpreh edhe shqetësimin e publik edhe në shtyp, edhe me zgjedhësit, në
Qeverisë dhe këmbënguljen që ka paraqitur ajo pranë kontaktet që kemi pasur me ta dhe me anëtarë e
organeve përkatëse të drejtësisë që kjo çështje simpatizantë të partive që përfaqësojmë, të cilat
kërkon njëfarë kohe, kohë të cilën ne jemi përpjekur bëjnë që të angazhohemi për të zhbllokuar sa më
ta shkurtojmë me ndërhyrjen dhe rolin që kemi si parë veprimtarinë dhe funksionimin normal të shtetit,
qeveri e përkohshme pune dhe që deri tani nuk është pa shprehur nevojën që të influencojmë auditorin për
arritur. Ndihma që do të jepet nga komisioni i t’u nxituar, as për t’u vonuar.
posaçëm parlamentar për këtë çështje është Prandaj i kthehem sugjerimit që konsensusin
jashtëzakonisht e domosdoshme dhe unë e mendoj ta arrijmë duke iu lutur dhe ngarkuar me përgjegjësi
si një faktor që do të ndikojë në përshpejtimin e të veçantë komisionin e posaçëm parlamentar që
hetimeve e në sqarimin përfundimtar të opinionit do të mbikëqyrë punën e organeve të drejtësisë për
publik për shkaktarët dhe përgjegjësit e këtyre ngjarjet e Shkodrës, që të punojë sa më shpejt dhe
ngjarjeve. të vijë të na ndërpresë punimet e të na informojë për
Në parim nuk shikoj asnjë pengesë për të mos rezultatet. Gjatë kësaj kohe ne të vazhdojmë punën,
arritur në konsensus, që kjo çështje e rendit të ditës sepse për këtë na kanë zgjedhur.
të mos fiksohet në mënyrë të ngurtë te pika 7, në Shane Korbeci - Unë jam plotësisht dakord
kuptimin që ky komision të fillojë menjëherë nga me propozimin që bëri shoku Fatos. I shikoj të tëra
puna dhe sapo të jetë gati për të infomuar, të biem me vend ato që tha ai, prandaj mendoj e propozoj
dakord që të ndërpresim çdo diskutim dhe ta që të hidhet në votë propozimi i shokut Fatos Nano.
dëgjojmë. Kjo është një mundësi që ne të shprehim Agustin Shqalësi - Ne nuk mund të marrim
një angazhim të përbashkët, për të realizuar këtë asnjë vendim tjetër pa siguruar sinqeritetin politik,
shqetësim të përbashkët, përpara zgjedhësve dhe pa siguruar paqen sociale për qytetin e Shkodrës.
opinionit kombëtar. Ne jemi përfaqësues të atij populli, i cili është
E dyta, e quaj përsëri të nevojshme të theksoj martirizuar dhe, pa nxjerrë në pah fajtorët e krimit
se pikërisht kjo çështje nuk duhet të bëhet shkak që u bë ndaj atij qyteti, nuk mund të marrim vendime
47
të tjera për popullsinë e atij qyteti, i cili tashmë është Mirëpo pezullimi i punimeve të Kuvendit dhe marrja
bërë problem gjithëkombëtar, sepse mund të e përgjigjes vetëm nga ky komision për rifillimin e
përsëritet edhe në qytete të tjera. Pa një klimë të tyre, më duket se e fut Kuvendin në një qorrsokak.
favorshme sinqeriteti politik nuk mund të veprohet, E dimë që problemi i Shkodrës është bërë një
nuk mund të operohet me ligje e vendime të tjera. gangrenë dhe jemi të bindur që ajo duhet shëruar
Mendoj se krijimi i komisionit të posaçëm menjëherë.
parlamentar do të kontrollojë e nxjerrë në pah të Unë mbështes propozimin e deputetit Fatos
vërtetën, sepse ajo është e gjallë, është e freskët, Nano që ne të biem dakord që Kuvendi të fillojë
atë e dëshmon çdo pjesëtar okular në Shkodër. Unë veprimtarinë normale dhe komisioni ynë të bëjë të
nuk jam ekspert hetimor, po nuk është një ngjarje gjitha përpjekjet për ta zhbllokuar këtë situatë.
që ka ndodhur në një kohë shumë të largët dhe Dua të them dhe tjetrën, që komisioni i Kuvendit
është mbuluar. Për ta mbuluar atë me qëllim duan Popullor nuk mund të marrë përsipër hetimin e një
vetëm organet qeveritare ekzistuese. Kjo është çështjeje, por ai duhet të kërkojë material. Dhe që
akuzë politike e grupit parlamentar të Partisë materiali të jetë i saktë, nuk duhet të ngutemi e ta
Demokratike ndaj organeve qeveritare përgjegjëse kërkojmë atë medoemos.
për atë punë. Është e nevojshme që ne medoemos t’i krijojmë
Kastriot Islami - Ju lutem, mos bëni akuza të mundësinë edhe komisionit hetimor që faktet,
tilla në emër të grupit! Nuk e di sa do të ishte dakord rrethanat, mënyrën si është zhvilluar atje situata të
gjithë Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike me na i japë të sakta, me qëllim që ne të kemi mundësi
këtë akuzë. t’i shprehim ato saktë edhe në Kuvendin Popullor.
Agustin Shqalësi - Ne e kemi shprehur atë në Prandaj mendoj që kjo çështje të hidhet në votim.
deklaratën publike përpara se të fillonte punimet Kastriot Islami - Në qoftë se nuk ka propozime
sesioni i parë i Kuvendit Popullor. të tjera….
Kastriot Islami - Ju lutem, jepni argumente Arben Imami - Zoti Kryetar, të nderuar
lidhur me rendin e ditës. deputetë,
Agustin Shqalësi - Kjo ka të bëjë direkt me Ky Kuvend është mbledhur për të zgjidhur halle
rendin e ditës, sepse pa zgjidhjen e problemit të të mëdha të popullit dhe ka një barrë të rëndë
Shkodrës, që është fiksuar në pikën e 7-të të rendit përsipër. Ai duhet të zgjidhë probleme të të gjitha
të ditës dhe thjesht si informacion, jo si konkluzione, fushave: edhe të fushës ekonomike, edhe të arsimit,
nuk mund të kalohet në pika të tjera, të paktën nga kulturës, shëndetësisë etj. Por në momentin e
grupi ynë i deputetëve të Partisë Demokratike. Këtë tanishëm ajo që tërheq me tepër vëmendjen është
e kemi shprehur në qëndrimin tonë të parë. fusha e gjakut. Në Shkodër është derdhur gjak dhe
Kastriot Islami - Jam dakord që të jepni askush nuk ka qetësi, asnjë shqiptar në shtëpinë e
argumente në favor të propozimit tuaj, po jo të bëni tij nuk ka siguri se fëmija i tij ose ai vetë nuk mund
akuza të tilla, sepse nuk do të na çonin drejt të vritet sot ose nesër. Pra, angazhimi i këtij Kuvendi
konsensusit, por drejt acarimit. me problemin e Shkodrës do të ishte dhënia e një
Agustin Shqalësi - Akuzat për vrasje politike sigurie për mospërdorimin e dhunës, për
janë mbështetur plotësisht që në datën 2 prill nga mospërdorimin e terrorit politik dhe pa zgjidhjen e
14 deputetë të rrethit të Shkodrës, po nuk janë marrë këtij problemi kam mendimin se do të ishte shumë
aspak parasysh nga organet e hetuesisë, që e vështirë të zgjidheshin problemet e Shqipërisë.
vazhdojnë të hedhin mjegull mbi hetimin e çështjes. Falemnderit!
Ilir Dushi - Më duket se në bazë të ligjeve në Kastriot Islami - Kemi tri propozime: propozimin
fuqi i kemi dhënë të drejtë komisionit hetimor që të që kemi bërë ne si Kryesi, propozimin që bëri Ilir
kryejë hetimet, edhe në bazë të Kodit të Procedurës Manushi dhe u mbështet nga shokët, si dhe
Penale. Ky është një afat ligjor, i cili duhet respektuar propozimin e deputetit Fatos Nano.
nga ne si deputetë, sepse kështu respektojmë Zëra nga salla - Është dhe propozimi i OMONIA-s.
vullnetin e popullit dhe ligjin që është sot në fuqi. Ali Spahia- Zoti Kryetar, populli i Shkodrës
Ne bëmë shumë mirë që krijuam një komision ndjehet i fyer. . .
për problemin e Shkodrës dhe besoj se këtë Kastriot Islami - Më falni që po ju ndërpres. Në
komision do ta mbështesim e do t’i japim të gjitha qoftë se keni ndonjë propozim të ndryshëm nga këto
mundësitë që ai të zhvillojë veprimtari normale. katër propozime që janë bërë deri tani, që të jemi
48
racionalë. Megjithatë, mund të flisni. i plotë, mendoj, ndaj s’ka pse e zgjatim kaq shumë.
Ali Spahia - Masakra ka ndodhur në datën 2 Thoma Miço - Këtu u hodhën dy propozime
prill. Asnjë nga përfaqësuesit e lartë të Qeverisë nuk dhe unë nuk e shikoj të udhës që të dy palët mbajnë
është prononcuar deri më sot. Kryeministri Fatos qëndrime krejtësisht të kundërta për një problem
Nano është angazhuar në takimin e datës 12 prill me rëndësi. Konsensusi është i dobishëm për të
me përfaqësuesit e sindikatave të lira se do të gjithë popullin shqiptar.
prononcohet deri në datën 16 prill. Sot jemi më 18 Kërkohet këtu të bëhen ndryshime në rendin e
prill dhe akoma populli i Shkodrës nuk ka dëgjuar ditës, kërkohet, gjithashtu, të jepet një informacion
një përfaqësues të Qeverisë. Ai ka dëgjuar vetëm nga grupi hetimor i deritanishëm. Unë e shikoj të
deklaratën e Ministrisë së Punëve të Brendshme, drejtë që ky informacion, aq sa janë arritur rezultatet,
që e dinë të gjithë se është e gënjeshtërt. Ne prapë të jepet në këtë Kuvend, se kjo do të jetë për të
po kërkojmë ta shtyjmë këtë çështje. Duhet t’i japim mirën e të gjithëve. Do të qetësojë njëherësh edhe
popullit të Shkodrës së paku sadisfaksion që çështja popullin e qytetit të Shkodrës.
e masakrës në këtë qytet po vihet shpejt në rendin Kastriot Islami - Më falni, komisioni i posaçëm
e ditës të këtij sesioni të Kuvendit Popullor. parlamentar është ngritur sot në mëngjes.
Halil Hasko - Në jetë mund të ndodhin shumë Thoma Miço- Jashtëparlamentar e kisha fjalën.
gjëra, edhe të dhimbshme si kjo e Shkodrës dhe të Kastriot Islami - Në pikën e 7-të të rendit të
gjithë jemi të interesuar për zbulimin, denoncimin ditës është shënuar të jepet informacion nga
dhe vënien në vend të të gjithë personave përgjegjës, komisioni i posaçëm parlamentar.
kushdo qofshin ata. Veç një gjë duhet të kemi Thoma Miço - Hetuesia duhet ta shikonte këtë
parasysh: çështja kombëtare është me interesa problem dhe do të ishte në të mirën e këtij parlamenti
shumë më të gjerë dhe brenda saj është edhe vetë që problemi i Shkodrës të jepej këtu. Çfarë të keqe
Shkodra. Nuk mund të bllokojmë, kam mendimin do të kishte në qoftë se do të jepeshin disa të
unë, jetën politike, ecurinë e vendit, problemet për dhëna? Asgjë të keqe, mendoj unë. Është e
të cilat populli ka shqetësim, të ndalim, si të thuash, pamundur që parlamenti të mos i trajtojë këto ngjarje.
lëvizjen shoqërore. Ai duhet t’i trajtojë patjetër dhe, pse jo, t’i vërë edhe
Shoku Fatos i tha më konkretisht gjërat. në krye të rendit të ditës. Pra mendoj të jepet një
Sidomos ne deputetët e rretheve, që jemi informacion nga grupet jashtë parlamentit. Më vonë
absolutisht të paimplikuar qoftë edhe në një lidhje të vazhdojmë me rendin e ditës që po aprovojmë
telefonike me këtë çështje dhe që përbëjmë dhe, kur komisioni parlamentar i sapongritur të ketë
shumicën, duhet të besohemi për këtë çështje, duke të dhëna të tjera, në mbështetje të asaj që tha
e parë në interes të të gjithë vendit. deputeti Fatos Nano, menjëherë të ndërpritet çdo
Natyrisht, në Shkodër, si kudo që të ishte, nuk seancë dhe të jepen këto të dhëna të sakta, të
mund të ketë qetësi shpirtërore, por i gjithë vërtetuara nga ky komision parlamentar. Pra, një
organizmi ynë shoqëror kombëtar, ashtu siç i dhemb informacion të jepet këtu nga grupet jashtë
një pjesë, ashtu duhet të funksionojë dhe i tëri, se parlamentit, se është në interes të të gjithë popullit
përndryshe as ajo pjesë nuk mund të funksiojë. dhe, kur të kemi të reja nga komisioni i posaçëm
Prandaj e gjykoj me vend që Kuvendi Popullor të parlamentar, menjëherë të ndërpriten seancat.
vazhdojë punimet dhe për të marrë vendime të Panajot Barka - Ne këtu flasim për vendosjen
rëndësishme për zgjidhjen e problemeve që kemi e demokracisë dhe mendojmë e duhet të punojmë
përpara. Njëkohësisht, ne me besim e ngritëm këtë seriozisht për demokracinë. Kjo nuk mund të arrihet,
komision dhe me besim duhet ta shikojmë, sepse as misioni legjislativ i Kuvendit tonë pluralist në
e kemi nga radhët tona, edhe zgjidhjen që do të na fushën e ekonomisë, në atë shoqërore, të kulturës
japë. Prandaj nuk ka pse ta shikojmë me këtë etj., kur jashtë mureve të këtij Kuvendi ekziston gjak
ngurrim. Jam dakord me mendimin që dha shoku i derdhur dhe ende nuk dihen fajtorët. Dhimbja e një
Fatos, që kur të dojë le të na ndërpresë komisioni, pjese të trupit, le të kujtojmë praktikën e tërmeteve,
dhe mendoj se këtu ka një dashamirësi, ka një i kalon gjithë trupit. Dhe një gisht po të vrasim, na
besim. Ky konsensus në këtë aspekt duhet arritur, dhemb gjithë trupi, nuk na dhemb vetëm gishti.
nuk bllokohet çështja këtu, në të dy krahët po ta Prandaj mendoj që çështja e Shkodrës duhet të
shikosh. Unë i këtij mendimi jam dhe e mbështes kalojë në plan të parë.
atë propozim. Këtu mirëbesimi i të gjitha palëve është Jam dakord me propozimin e bërë nga kolegu
49
Nano dhe nga kolegu im këtu dhe mendoj që grupi gjitha të jetë jeta e njëriut. Ajo po rrezikohet përsëri
parlamentar të ketë të drejtën të ndërpresë çdo vetëm nga një vendim i shpejtuar që mund të marrim
seancë, por duhet të përcaktohet një kohë që këtu.
hetimet të përfundojnë sa më parë. Pra, nuk duhet Ju bëj thirrje të sqarohet çështja e Shkodrës,
të lihet që ky grup të vijë pas 10-12 ditësh e të ketë që ky Kuvend të vazhdojë punimet normalisht.
vetëm të drejtë të ndërpresë seancën, por duhet të Mendoj ta vendosim me konsensus, se me vota e
ketë dhe kohën të përcaktuar, brenda së cilës ai fiton Partia e Punës, por e humb Shqipëria.
duhet të vijë që të na japë përfundimet. Sali Berisha - Me leje!
Falemnderit! Kastriot Islami - Më falni, po në qoftë se ka
Leontiev Çuçi - Dëgjova me vëmendje propozim të ri, argumente të tjera, sepse më duket
diskutimet e kolegëve deputetë dhe, të them të që nuk ka nevojë më për diskutime.
drejtën, në to shikoj disa elemente konstruktive, por Sali Berisha - Unë kam propozim të ri, i nderuar
më duket se ka edhe elemente pasionante. Më Kryetar.
racionale është se në diskutimet e tyre ekzistojnë Një herë dua të shpreh kënaqësinë se po
në përgjithësi elementet e konsensusit. Me këtë afrohemi drejt konsensusit. Shikoj që kolegët e mi
dua të them që ngjarja e Shkodrës është me gjithë deputetë vërtet me propozimet e tyre konstruktive
mend një problem i dhimbshëm dhe jo vetëm për po përpiqen të gjejnë një konsensus dhe kështu
Shkodrën, por për mbarë opinionin tonë shoqëror. duhet të veprojmë, nuk duhet të shkojmë drejt
Nga diskutimet e deritanishme u arrit në një bllokimit në asnjë mënyrë.
konsensus që pavarësisht se ky është një problem Unë do të shtoja vetëm një kërkesë, do të
i rëndësishëm ka edhe probleme të tjera të specifikoja pak më në detaje kërkesën që paraqitën
rëndësishme dhe me propozimin e deputetit Nano të nderuarit deputetë të Gjirokastrës. Pra, po të jetë
më duket se i jepet përparësia e duhur për rëndësinë e mundur, do të thosha, jo komisioni hetimor, por
e momentit aktual e politik që ka. Qeveria, përpara komisionit të posaçëm parlamentar,
Për sa i përket problemit që ngritën parafolësit, të paraqesë këtu një raport mbi gjendjen aktuale,
më duket se komisioni i posaçëm parlamentar, si mbi këto zhvillime, sepse kjo, ma do mendja mua,
komision i plotfuqishëm për këtë problem, ka do të na lejonte të procedonim. Besoj se është në
privilegjin e kompetencën e duhur për t’u kërkuar nderin dhe detyrën e Qeverisë të paraqësë këtu një
llogari organeve përkatëse të hetuesisë e të rendit raport me ato çka di për këtë problem.
dhe me të marrë informacionin, le të vijë të ndërpresë (Kërkon fjalën deputeti Pjetër Arbnori)
seancën e të njoftojë se si është situata e ecurisë Kastriot Islami - Ju lutem, në qoftë se keni
së hetimeve deri tani. Pse duhet që ne ta ndërpresim propozim të ri, se argumente u dëgjuan nga të gjithë
aktivitetin e Kuvendit e të presim se ç’do të bëjë ky krahët dhe, ashtu siç tha deputeti Sali Berisha, u
komision? E krijuam hallkën e zgjidhjes së këtij tentua për të gjetur një konsensus. Kemi 3-4
problemi. Komisioni përkatës parlamentar le të fillojë propozime.
punën dhe, po të jetë e nevojshme, nesër ose Pjetër Arbnori - Propozimi im është në
pasnesër, kur ta gjykojë ai, të vijë të informojë në përkrahje të deputetëve të OMONIA-s, të cilët thanë
bazë të raportimit që do t’i bëjnë organet përkatëse që para se të fillojë çdo pikë tjetër e rendit të ditës
të rendit, ndërsa ne mund të vazhdojmë normalisht duhet të paraqiten organet hetimore, përfaqësuesit
punën. e Qeverisë dhe të japin këtu para Parlamentit
Blerim Çela - Në qoftë se i themi vetes shqiptar, informacion për gjendjen e hetimeve në Shkodër,
kërkojmë në radhë të parë qetësinë, e cila është sepse kur u bë demonstrata e 14 janarit, që atë
gati të prishet në çdo çast, në qoftë se nuk jepen natë u arrestuan 120 veta dhe të gjithë iu nënshtruan
fajtorët e ngjarjes së Shkodrës përpara çdo çështjeje menjëherë hetuesisë. Kur u bë demonstrata e 13
tjetër këtu në parlament. Kujt do t’i shërbente kjo? dhjetorit 1990, përsëri u arrestuan brenda natës të
Demonstratat që mund të ndodhin nga çasti në çast gjithë pjesëmarrësit dhe u dënuan brenda 2-3 ditëve.
për kërkimin e fajtorëve, përsëri me plumba do të Ndërsa kanë kaluar më tepër se dy javë dhe nuk
sheshohen? Ju lutem shumë, si vëllezër, të mos është gjetur asnjeri për t’u vënë përpara përgjegjësisë
çojmë në prishjen e qetësisë dhe derdhjen e gjakut për derdhjen e gjakut në Shkodër, që është gjak i të
vetëm se nuk jemi të zotë të shprehim lirisht gjithë Shqipërisë. Prandaj unë them që përpara se
mendimin e ndjenjat tona, që na thërrasin se mbi të të shqyrtohet çdo pikë e rendit të ditës,
50
përfaqësuesit e grupit hetimor, të Qeverisë, të na po i largohemi konsensusit. Unë kam mendimin që

japin llogari. Gjithashtu, të vihen përpara atë pikë ta lëmë të lëvizshme. Të raportojë Kryeministri
përgjegjësisë edhe të gjithë ata përgjegjës të për gjendjen e hetimeve, për vështirësitë që ka pasur
radiotelevizionit që kanë dizinformuar shumë keq në qoftë se ka dobësi hetuesia dhe të gjitha organet
popullin shqiptar dhe opinionin publik ndërkombëtar e tjera, dhe pastaj atë pikë mund ta lëmë, siç thashë,
për ngjarjet e Shkodrës. të lëvizshme për komisionin parlamentar, i cili ka
Kastriot Islami - Të mos bëjmë akuza, por të thjesht detyrë kontrolli. Mendoj të bëhet komunikatë
diskutojmë rreth propozimeve. nga ana e Qeverisë për këtë problem.
Flamur Çani - Unë jam dakord me propozimin Azem Hajdari - Zoti Kryetar, e kam kërkuar
që bëri shoku Fatos. Ndërsa për propozimin që bënë fjalën disa herë, ma jep fjalën, po nuk qe i
shokët e OMONIA-s së Gjirokastrës nuk jam dakord njëanshëm.
për vetë faktin se ne aprovuam një komision për të Kastriot Islami - Jo, unë nuk jam i njëanshëm,
parë çështjen e Shkodrës. Dhe ky komision, pasi po ju folët një herë.
të mbarojë punë, të vijë në çdo moment këtu në Azem Hajdari - Ma kanë dhënë votën 13 mijë
Kuvend për të informuar dhe ne pastaj të gjykojmë zgjedhës, prandaj po deshe ma jep fjalën.
problemin. Kastriot Islami - Edhe unë jua dhashë fjalën
E dyta, pati ndonjë deputet, qoftë edhe nga dhe ju lutem këtu nuk është klub llafesh, po është
Shkodra, që tha se mund të na ndodhë diçka.Unë Kuvend.
do të thosha se ne e dimë situatën dhe njëkohësisht Azem Hajdari - Ju thatë që do t’jua jap fjalën
jemi në gjendje që populli që na ka zgjedhur, të na vetëm për propozime, por deri tani parafolësit nuk
dëgjojë, sepse pikërisht për këtë çështje kaq të bënë propozime. Unë desha të bëj propozim.
rëndësishme po ndalet Kuvendi Popullor, për t’i Kastriot Islami - Mirë, do t’jua jap unë fjalën
shkuar deri në fund. Dhe me siguri do t’i shkojmë për një propozim të ri nga ju.
deri në fund. Në lidhje me një sqarim për parafolësin e ka
Namik Dokle - Jam dakord me të gjithë deputetët fjalën deputeti Fatos Nano.
që po përpiqen me maturi të shkojnë drejt një Fatos Nano - Më falni, gjithmonë në shërbim të
konsensusi, sidomos me diskutimin e deputetit konsensusit, e quaj përsëri të nevojshme të jap këtë
Nano dhe të deputetit Berisha. Por këtu një element sqarim:
që nuk po na çon te fundi i konsensusit është Hetuesia, e dimë apo nuk e dimë (të gjithë kemi
propozimi i deputetëve të OMONIA-s, i cili konsiston një kulturë të caktuar juridike dhe unë nuk pretendoj
në atë që të raportojë këtu grupi hetimor përpara që e kam të plotë), nuk varet nga Qeveria, edhe kur
grupit parlamentar. Ngritja e grupit parlamentar u bë shtroj nevojën e institucionalizimit sa më të shpejtë
nga një nevojë e domosdoshme, se të gjithë ne jemi të organeve drejtuese të shtetit, sepse në projektin
të pakënaqur nga puna e grupit. Kuvendi vendosi të e Kushtetutës së re parashikohet të hyjë në varësi
ngrejë komisionin e posaçëm parlamentar. të Qeverisë, kurse sot është në varësi të Kuvendit
Me propozimin e deputetit Nano i japim kohë të dhe aktualisht të Presidiumit.
mundshme komisionit parlamentar të hetojë ose, Unë nuk mund të jap raport për punën e
të shprehem më saktë, të mbikëqyrë, të kontrollojë hetuesisë, sepse deri tani i kam kërkuar llogari në
punën e grupit hetimor dhe ta vërë edhe përpara emër të Qeverisë, pse nuk na informon plotësisht
përgjegjësisë këtu në Kuvend për punën e dobët, në kohë e saktësisht për ngjarjet e Shkodrës, në
për zvarritjet që ka bërë etj. etj. Nërkohë ne i japim përputhje me konstatimin që ka Qeveria për
hapësirë Kuvendit që të vazhdojë punën dhe në ngathësinë dhe zvarritjet në këtë çështje. Prandaj
momentin më oportun, në momentin më të saktë, po i rikthehem domosdoshmërisë së konsensusit
kur komisioni parlamentar të arrijë në konkluzione për t’i dhënë statusin e nevojshëm nga ky Parlament
të sakta për vetë çështjen, si edhe për punën e atij komisioni, që të ndikojë mbi atë grup hetimor,
grupit hetimor, atëherë të vijë këtu dhe të na mbi atë organ që sot nuk është në varësi të Qeverisë
raportojë. dhe të askujt, po nuk institucionalizuam shtetin e ri
Bardhyl Reso - E kam kërkuar disa herë fjalën, juridik, e përnjëherë të vijë të na informojë, në mënyrë
po me sa duket jemi këtu në fund dhe nuk na që të qetësohet populli, të normalizohet puna e
shikoni. Kuvendit e t’u japim përgjigjen e parë të saktë nga
Ne po shkojmë drejt konsensusit dhe njëherësh ky Kuvend të gjithë atyre që na kanë dhënë votën.
51
Azem Hajdari - I nderuar Kryetar, propozimi bëhen brenda grupeve parlamentare për të arritur
ynë është për shtyrjen e seancës. Këtë e shikoj të në një mendim unanim.
nevojshme për studimin dhe njohjen e rendit të ditës.
Kastriot Islami - Këtë propozim e bëri deputeti * * *
Pashko. Keni propozim të ri?
Azem Hajdari - Ju lutem, më dëgjoni po pati Kastriot Islami -Vazhdojmë punimet e
mundësi. Duke u nisur dhe nga sa tha zoti Nano, e seancës. Që nga fillimi i kësaj seance janë bërë
shikoj të arsyeshme këtë, por këtu ka një gjë: vërtet gjithsej 33 diskutime. Lamë një kohë të nevojshme
Hetuesia e Përgjithshme është në varësinë e në dispozicion për të arritur në një konsensus.
Kuvendit Popullor, por Ministria e Punëve të Mendoj që nga të tre grupet parlamentare të bëhet
Brendshme dhe mjetet e informacionit janë në varësi nga një diskutim, në qoftë se është arritur në një
të Qeverisë dhe për këtë duhet të jepet shpjegim. konsensus. Emrat e diskutantëve të çohen në
E dyta, si deputet i propozuar në komisionet sekretari. Deri tani kam vetëm emrin e deputetit të
hetimore të parlamentit, e shikoj të arsyeshme të Shkodrës, Shaqir Vukaj.
kemi një raport ku kemi ngecur, cila është pika nga Fjalën e ka deputeti Shaqir Vukaj i rrethit të
duhet të nisemi etj. Shkodrës.
E treta, (në sallë dëgjohen zëra) i lutem Deri tani u morëm me vërejtje. Gjatë diskutimeve
shumicës të respektojë raportet shumicë-pakicë, kini parasysh dhe propozimet që janë bërë deri tani.
të kalitë durimin, të më dëgjojë sepse jam deputet Deputeti që do të diskutojë, të dalë këtu, jo të flasë
që kam fituar me shumicë votash. Nuk flas me nga vendi.
pasione dhe interesa partiakë. Shaqir Vukaj - Bashkohem me shqetësimin e
Kastriot Islami - Të jemi konstruktivë. Ju folët gjithë deputetëve për ngjarjet e dhimbshme të
një herë. Me thatë që kishit një propozim të ri. Shkodrës dhe për zgjidhjen sa më mirë e me drejtësi
Azem Hajdari - Ju lutem, unë kisha propozim të këtij problemi. Jam dakord me propozimet e
dhe do të dal te propozimi. Megjithatë, me vota e deputetëve Nano, Berisha dhe disa të tjerëve për
fiton ti. konsensus dhe shpreh bindjen se ne, si përfaqësues
Kastriot Islami - Nuk ju kuptova. Çfarë fitoni të popullit, do ta gjejmë. Kam dy propozime:
me vota? Së pari, grupi ose komisioni parlamentar për
Azem Hajdari - Fiton kush të dojë. Unë do të ndjekjen e ecurisë së hetimeve të njoftojë herë pas
mbaroja atë që kam për të thënë. Po deshe e le. here, ashtu siç u propozua, por duke filluar në një
Deklarata e deputetëve të Partisë Demokratike datë të caktuar, ta zëmë ditën e hënë, me 22 prill,
flet qartë dhe nuk i mbyll rrethin askujt, përkundrazi për aq sa është arritur.
lë shteg. Mospjesëmarrja jonë në seancën e parë Së dyti, propozoj që për të qetësuar popullin e
ishte për këtë arsye. Ne shtegun e kemi lënë të Shkodrës, i cili me të vërtetë kalon ditë tepër të
hapur dhe nuk jemi nga ata që e mbyllim shtegun. rënda e të vështira, në emër të Kuvendit Popullor t’i
Ju lutem shumë, kërkojmë shtyrjen e seancës, që bëhet thirrje për qetësi, gjakftohtësi, vazhdimin
të gjykojmë mbi veprimin. normal të punës etj. dhe të sigurohet se Kuvendi
Kastriot Islami - Pra, propozimi juaj është për Popullor, si organi me i lartë, ka marrë përsipër t’u
shtyrjen e seancës. Dakord. shkojë gjërave deri në fund, që ato të vihen në vendin
Fehmi Abdiu - Kam dhe unë një propozim. I e vet me urtësi, ndershmëri dhe drejtësi.
quaj të vlefshme në tërësi të gjitha mendimet e Propozoj që punimet të vazhdojnë, qoftë dhe
shokëve dhe përpjekjet që bëjnë për të gjetur me një rend dite provizor, duke filluar me diskutimin
konsensusin. I këtij mendimi jam dhe vetë. e projektkushtetutës, i cili, siç e dimë, do të na
Në vijim, pa folur gjatë për këto probleme, kam hajë mjaft kohë.
mendimin që të bëhet një pushim dhe të takohen Kastriot Islami - Nga grupi tjetër parlamentar,
prapë kryetarët e grupeve parlamentare, në kush e do fjalën? Ju lutem çoni emrin në sekretari!
bashkëpunim me Kryesinë, po qe nevoja, për të (Kërkon fjalën Neritan Ceka, Kryetar i Grupit
gjetur konkretisht atë që dëshirojmë të gjithë: Parlamentar të Partisë Demokratike).
konsensusin e përbashkët për këtë problem. Kastriot Islami - Do të preferoja që dhe nga
Kastriot Islami - Dakord. Atëherë të bëjmë grupi i OMONIA-s të thoshin mendimin për
gjysmë ore pushim, që këto debate e diskutime të konsensusin, që të mos shkonim ndoshta në votim,
52
por të arrinim në një mendim të perbashkët. Kam duke ia dhënë organeve të hetuesisë për të gjetur
përshtypjen që kjo do të ishte dëshira e të gjithëve. një zgjidhje, që nuk do të gjendet kurrë. Nga biseda
Urdhëroni, zoti Neritan! me shefin e policisë, në qytet ka mobilizim intensiv
Neritan Ceka - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar të policëve, të cilët qarkullojnë të armatosur dhe jo
deputetë, me uniformë polici. Një valë e re grevash me karakter
Jam plotësisht dakord me propozimin e ekonomik ka përfshirë gjithë fshatrat e rrethit të
parafolësit për gjetjen e konsensusit dhe që puna e Elbasanit dhe për to nuk ka asnjë përgjigje. I është
këtij grupi të mos kufizohet në raportin përfundimtar, dhënë përgjigje vetëm njërës një ditë para
por t’i sillet Kuvendit gjithmonë çdo gjë e re që arrin zgjedhjeve. Të gjitha këto krijojnë e përmbajnë
të kapë grupi. tension. Zgjidhja e tyre duhet të jetë objekti i parë
Në radhë të dytë, do të kërkoja që vetvetiu një dhe përpara problemeve të tjera urgjente, të cilat
punë e tillë, si të thuash, nuk duhet të bllokojë duket se kanë tendencë të zgjidhen urgjentisht.
punimet e Kuvendit, por të procedohet për punën e Pikërisht këtë domethënie ka për ne kërkesa që të
Kuvendit. Nga ana tjetër, dua të qëndroj te pikëpamja vihet në vend të parë informacioni i komisionit
që raporti përfundimtar të paraprijë formimin, parlamentar përpara zgjedhjes se Qeverisë.
paraqitjen e Qeverisë së re. Kastriot Islami - Pra, është edhe propozimi i
Këto dy gjëra kisha për të propozuar. deputetit Manushi, i cili më duket se e sposton
Deputeti i Omonia-s - Dhe ne si organizatë e vëmendjen nga konsensusi. Ka ndonjë mendim tjetër
OMONIA-s jemi dakord me propozimin e parafolësit, për konsensus?
deputetit Neritan Ceka, që grupi parlamentar për Fjalën e ka deputeti Azem Hajdari, në qoftë se
ndjekjen e problemit të Shkodrës të japë herë pas është çështja për konsensus. Ju lutem, të jeni
herë informacion këtu para Kuvendit. racionalë.
Kastriot Islami - Kam mendimin që u arrit një Një deputet - Të respektojmë mendimin e tre
konsensus, që të jepet një informacion i përhershëm përfaqësuesve të tri forcave politike.
lidhur me ngjarjen dhe raporti përfundimtar të jepet Kastriot Islami - Dakord.
para formimit të Qeverisë. Në qoftë se jeni dakord Azem Hajdari - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar
kështu, ta mbyllim. deputetë. Unë jam për konsensus, por me një kusht
Këtu kam edhe emrin e deputetit Fatmir që pika e 7-të e rendit të ditës të kalojë te pika e
Manushi. Në qoftë se Fatmiri dëshiron të thotë dytë dhe në rast se (i përmbahem diskutimit të zotit
ndonjë gjë të re, që favorizon konsensusin, jam Nano) raportin e paraqet ky komision përpara
dakord që t’ia japim fjalën. zgjedhjes së Kryetarit të Shtetit dhe Qeverisë, pra
Fatmir Manushi - Nuk dua të prek konsensusin, të ndërpriten proceset e tjera dhe të paraqitet raporti.
por dëshiroj të them diçka. E ndiej të nevojshme të Sali Berisha - I nderuar Kryetar. Mendoj që kjo
theksoj se problemi i Shkodrës nuk paraqitet nga çështje të mbyllet me konsensusin që u arrit. Unë i
ana jonë për të bllokuar punimet në këtë Kuvend kuptoj preokupimet e të nderuarve deputetë që të
dhe truk për të fituar reputacion në popull, duke e plotësohet çdo gjë, por duhet të jemi të
sensibilizuar atë. Problemi i Shkodrës është ndërgjegjshëm se jo gjithçka, jo çdo kërkesë që na
gjithëkombëtar dhe zgjidhja e tij shpreh nevojën e lind në kokë, qoftë dhe e drejtë, do të mund të
domosdoshme për të futur në popull bindjen e realizohet përnjëherë nga të nderuarit deputetë të
sigurisë dhe të qetësisë sociale, ndërsa midis nesh këtij parlamenti. Konsensusi është vërtet një arritje
bindjen e partneritetit të ndershëm, të sigurt dhe e këtij parlamenti. (Duartrokitje)
konstruktiv. Kastriot Islami - Mendoj ta quajmë këtë
Në rrethin e Elbasanit, deputet i të cilit unë jam, duartrokitje si një arritje të konsensusit, meqenëse
kanë ndodhur fenomene të ngjashme me ato të ato janë të rralla dhe jemi në fillimet e konsensusit.
Shkodrës. Është bërë një vrasje dhe disa plagosje Arben Imami - Zoti Kryetar, do t’u sugjeroja
të disa të rinjve, me pretekstin se kanë qëlluar me juve dhe Kuvendit se ne jemi një kuvend pune dhe
gurë makinën e sambistëve. Për këtë vrasje askush jo një kuvend duartrokitjesh, pavarësisht se nga cila
nuk u përgjigj, me pretekstin se personat që përdorën palë duartrokitet.
armë u vetëmbrojtën. Një zë nga salla - Nuk e kemi futur në rregullore
Në datën një prill, në mesnatë, u vendos dinamit duartrokitjen.
në selinë e Partisë Demokratike dhe kjo përfundoi Kastriot Islami - Nejse, nuk na prish punë. Le
53
ta shkelim rregulloren për duartrokitjet. Të mos e tonë, për etapën në të cilën ajo kalon. Në këtë
shkelim për gjëra të tjera. vështrim mendoj se nga ne deputetët kërkohet
Pra, e lamë me konsensus, pa votuar. Atëherë përgjegjësi e veçantë e kuptimit të këtyre
ta mbyllim këtë pikë dhe, meqenëse rendi i ditës ndryshimeve dhe e pasqyrimit adekuat që duhet të
miratohet me këtë konsensus që thamë, kalojmë gjejnë ato te tendenca e zhvillimit të tyre të
në pikën e parë të rendit të ditës: “Shqyrtimi dhe mëtejshëm në aktet përkatëse ligjore dhe, në radhë
miratimi i Projektkushtetutës”. Lidhur me këtë të parë, në aktin themelor, në Kushtetutë. Projekti
pikë... i Kushtetutës që i është paraqitur këtij Kuvendi,
Shaqir Vukaj – Më falni një minutë. Unë bëra mendoj se në vijat e tij të përgjithshme dhe në shumë
një propozim për t’iu drejtuar popullit të Shkodrës si aspekte të tij të veçanta u përgjigjet kërkesave të
Kuvend Popullor, që ai ka marrë përsipër çuarjen mësipërme, duke përfaqësuar një dokument që në
deri në fund të këtij problemi, për të qetësuar tërësi merr përsipër të ecë në rrjedhën e kohës që
gjendjen e tij. jetojmë, por dhe me jetëgjatësinë e zhvillimeve të
Kastriot Islami - Mendimi juaj përputhet me ardhshme. Prandaj do të sugjeroja që pronocimin
atë të Neritanit, me të OMONIA-s dhe me diskutimin tonë të parë rreth këtij dokumenti ta realizojmë me
që bëri deputeti Berisha. miratimin e tij në parim, për t’i lënë kohë më tej një
Shaqir Vukaj - Dakord, në rregull. diskutimi të hollësishëm për çdo nen e paragraf të
Kastriot Islami - Pra, deputeti Vukaj, atë që tij. Ky miratim në parim do të thotë se Kushtetuta e
tha deputeti Ceka, shoku i OMONIA-s dhe me propozuar të mbetet një akt provizor. Nëpërmjet
përfundimin që i bëri deputeti Berisha u arrit në një kësaj rruge gjykoj se u japim zgjidhje disa problemeve
konsensus për ta paraqitur ashtu siç e propozuat imediate që paraqiten.
ju. Është e nevojshme që për të realizuar ndërtimin
Tani kalojmë në pikën e parë të rendit të ditës: e një jetë të re politiko-shoqërore do të na duhet të
Shqyrtimi dhe miratimi i Projektkushtetutës. largohemi në shumë drejtime nga legjislacioni i
Për këtë pikë kam një propozim nga OMONIA, mëparshëm kushtetues. Ndryshe do të hynim në
kam një tjetër nga deputeti Lleshi dhe një propozim një kontradiktë pa rrugëdalje. Prandaj është i
për diskutim nga Ylli Vejsiu, që nuk më thotë se për nevojshëm dhe imediat shqyrtimi e miratimi në parim
çfarë kërkon të diskutojë. Prandaj fjalën ia jap shokut i Projektkushtetutës së propozuar. Aq më tepër
Jani Jani të OMONIA-s për pikën e parë të rendit të bëhet e nevojshme kjo në sferën e ndërtimit
ditës. shtetëror, ku për shumë arsye e faktorë imponohet
Jani Jani - I nderuar Kryetar, të nderuar nevoja e krijimit të organeve përkatëse dhe në
deputetë. Organizata “OMONIA” është e mendimit mënyrë të veçantë zgjedhja e Presidentit të
që Projektkushtetuta të diskutohet e të aprovohet Republikës dhe formimi i Qeverisë se re.
në parim, për arsye se shteti ynë ka nevojë për Është jeta e përditshme që, me morinë e
ekzistencën dhe funksionimin e ligjit themelor. Në problemeve që po nxjerr, dikton funksionimin sa më
këtë kohë ligji themelor është i domosdoshëm për të shpejtë të organeve përkatëse shtetërore
çdo fushë të jetës: politike, ekonomike dhe kompetente, me atributet dhe hapësirën e
shoqërore. Prandaj grupi ynë i deputetëve, duke veprimtarisë, të përcaktuar nga kjo Kushtetutë. Këtë
marrë parasysh këto që thamë më lart, edhe një e diktojnë aspektet e jetës sonë të brendshme, por
herë është dakord për miratimin në parim të e kërkojnë sidomos dhe marrëdhëniet ekonomike
Projektkushtetutës. me botën e jashtme. Duke miratuar në parim si akt
Kastriot Islami -Fjalën e ka deputeti Lleshi. provizor këtë Projektkushtetutë, mendoj se komisioni
Ismail Lleshi - Deputetë të nderuar, juridik që do të krijojmë apo një komision i posaçëm
Kuvendit tonë i takoi që në hapat e parë të tij, të shqyrtojë hollësisht çdo nen të kësaj Kushtetute,
si Kuvend i një natyre të re, si Kuvend pluralist, të për t’ia rikthyer përsëri për diskutim të plotë
angazhohet në diskutimin e projektit të Kushtetutës, përfundimtar vetë Kuvendit deri në dhjetor të këtij viti.
të paraqitur para nesh. Ështe ky një hap më se i Ndërkohë çdo hap legjislativ i mëtejshëm do të
nevojshëm dhe i domosdoshëm, jo thjesht për të kërkojë e duhet të bëhet medoemos me një diskutim
përmbushur një detyrë që na i ka përcjellë Kuvendi të hollësishëm, që në rast se do ta lypë nevoja, do
i mëparshëm, por sidomos për kushtet në të cilat të fillojë me shqyrtimin e vetë nenit përkatës
realizohet tashmë jeta politiko-shoqërore në vendin kushtetues, nga ka buruar apo ku bazohet projektligji
54
që do të mund të paraqitet. Duke sugjeruar këtë dhënia e ndihmesës pikërisht në atë organ që, sipas
rrugë miratimi në parim të Projektkushtetutës, nuk ligjit, ka e do të ketë përgjegjësinë kryesore për
mendoj se mbyllet çdo hapësirë diskutimi edhe në mbarëvajtjen e ligjshmërisë në vendin tonë.
aspekte të veçanta të saj. Por kam mendimin, me Përvoja e njohur botërore, se tonën nuk e kemi,
aq sa e kam ndjekur punën për përgatitjen e këtij është që dokumentet e kësaj natyre përpunohen
projekti, se nuk kanë munguar përpjekjet për ta me përgjegjësi, me kujdes dhe është patjetër e
ndërtuar atë në një nivel të përparuar e bashkëkohor, domosdoshme që, përpara se ne të arrijmë në një
gjë që mendoj se është nga lejtmotivet e saj kryesor. mendim që si do të votojmë e si do të miratojmë, të
Kjo më shtyn të kem bindjen e të shpresoj se bëjmë një herë një diskutim, të shprehemi, se ne
sugjerimi që bëj do të ketë miratimin tuaj. ende nuk kemi shprehur mendimet tona si deputetë
Falemnderit. për projektin e Kushtetutës, në përgjithësi për
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Baleta. Kushtetutën, ende nuk kemi thënë mendimet tona
Abdi Baleta - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar se çfarë kushtetute i duhet këtij vendi. Është një
kolegë deputetë, projekt, por projekti është projekt dhe nuk është ajo
Siç e shikoni, nuk kemi ndonjë diskutim të që duhet. Në qoftë se ne do të ndjekim përsëri rrugën
hollësishëm, të përpunuar mirë për këtë rast, sepse që projektet automatikisht kalojnë në organin
është një diskutim për të cilin jemi të papërgatitur përkatës dhe bëhen kështu, mendoj që do të
paraprakisht si duhet. ndodhemi përsëri para asaj vështirësie që jemi
Mund të themi për fillim që në këtë moment nuk ndodhur deri sot, që nuk do të kemi themele të
jemi në gjendje të japim gjykime të peshuara mirë, shëndosha juridike të këtij shteti juridik që duam të
qoftë edhe të përgjithshme, për këtë krijojmë.
Projektkushtetutë. Sigurisht, një preokupacion i Prandaj, përpara se të arrijmë në këtë mendim,
madh është te ne. Është koha që të aprovojmë një siç u propozua, që të miratojmë Projektkushtetutën
dokument të një rëndësie tejet të madhe historike, në parim, unë do të thosha se duhet një diskutim i
dokumentin mbi të cilin do të mbështetet e gjithë përgjithshëm dhe nuk ka ligj serioz që të mos bëhet
ndërtesa e shtetit juridik, të cilin kërkojmë ta ngremë. në këtë rrugë, me një diskutim të përgjithshëm, ku
Dhe kuptohet që pa themele të shëndosha, s’ka as të shprehen pikëpamjet, pastaj të kalohet nen për
mure të mira, as çati, as komoditet të brendshëm. nen.
Këto na shtyn të themi: ky fakt, që përgjegjësia Veç kësaj do të shikojmë problemin tjetër: Ne
ligjore i bie pikërisht organit legjislativ, Kuvendit sapo e kemi marrë atë projekt, - thonë deputetet.
Popullor, për të ndërtuar themelet e shtetit juridik. Unë për vete e pranoj se nuk kam pasur kohë ta
Kjo kërkon kohën e vet, kërkon përpjekjet e veta, lexoj dhe nuk mund të dal t’u them zgjedhësve të
angazhimin dhe përkushtimin e vendit. Ne të gjitha mi që, me një projekt të palexuar, vajta e pranova
këto jemi gati t’i bëjmë, secili nga ne, por në kushte në parim. Po kështu besoj se ka shumë kolegë të
të caktuara, në kohën e caktuar, jo me nxitim. tjerë që e kanë këtë vështirësi, aq më tepër
Unë, duke njohur edhe opinionin e kolegëve të pamundësia edhe për konsultime me specialistë,
tjerë deputetë që përbëjnë grupin e opozitës, them sepse deputeti nuk është e thënë që i di të gjitha
që nuk duhet të kalojmë në miratimin e vetë. Përpara se të vijë të japë mendime këtu në
Projektkushtetutës në parim. Dhe në përgjithësi për Kuvend, deputeti ka nevojë të konsultohet edhe me
këtë konceptin e miratimit të gjërave në parim dhe zgjedhës, edhe me specialistë, që me të vërtetë të
pastaj të kthehemi konkretisht, duhet të kemi shumë japë ndihmesën e tij. Po t’i kalojmë gjërat kështu,
rezerva. Është një koncept jojuridik, është koncept vetëm me një të ngritur të dorës, me një aprovim,
gjysmëjuridik, gjysmëpolitik, është një koncept që do të ndodhemi para vështirësive të tjera. Prandaj
mund të ndihmojë për të kapërcyer dokumentet, por unë kam këtë kërkesë, në emër edhe të kolegëve
nuk është një metodë pune e drejtë juridike, që mund të mi të opozitës, që duhet patjetër një kohë e
të na çojë në rezultate të pakundërshtueshme, të nevojshme të paktën prej 10 ditësh, që të studiohet
dëshirueshme dhe të pranueshme nga të gjithë dhe, projekti, të mendohet, të organizohet një debat i
aq më tepër, të zbatueshme konkretisht në praktikë. përgjithshëm, ku të vijmë të themi pikëpamjet dhe
Prandaj nuk duhet të ecim në këto rrugët e nga rezultatet e këtij debati të gjykojmë pastaj si
miratimeve në parim, sepse në fakt në këtë mënyrë do të procedojmë më tej.
ne shmangemi nga mbajtja e përgjegjësisë dhe nga Falemnderit!
55
Kastriot Islami - Atëherë ka dy propozime. Të nderuar deputetë,

Mendoj të lëmë një orë në dispozicion për të arritur U bënë më shumë se katër muaj që po
në konsensus. Në orën 12.30 ju ftoj për të ardhur diskutohet për Kushtetutën e re, dokumentin ku do
prapë në sallë. Ju lutem të jemi korrektë në zbatimin të bazohet e rregullohet në drejtimet më themelore
e orarit. e gjithë jeta jonë politike, ekonomike e shoqërore e
vendit, dhe tani komisioni i përgatitjes së saj, i cili
*** mendoj se e ka kryer mirë punën e tij, na ka dhënë
në dorë një projekt të përmirësuar më tej.
Kastriot Islami - Të na falin shokët që e zgjatëm Projekti i paraqitur merr përsipër përmirësime e
pushimin për gjysmë ore, megjithëse ramë dakord ndryshime themelore në krahasim me Kushtetutën
me konsensus për këtë shtyrje. ekzistuese, ndryshime të atilla që e sjellin atë në
Na ka ardhur lista me tre diskutantë, lidhur me nivelin e kushtetutave me të përparuara të shteteve
diskutimin që bëmë për të gjetur një zgjidhje me me të vërtetë demokratike.
marrëveshje. Çështje të tilla kardinale si vendosja e shtetit
Fjalën e ka Hysen Godole, deputet i Gramshit. juridik, zgjerimi e plotësimi i të drejtave themelore
Do të dëshiroja që diskutimet të orientohen drejt të individit, pranimi i pronësisë shumëformëshe,
konsensusit. demokratizimi i plotë i marrëdhënieve politike e
Hysen Godole -Të nderuar deputetë, ekonomike me jashtë, krijimi i vendit të Kryetarit të
Miratimi i Projektkushtetutës dhe funksionimi Shtetit ose të Presidentit, lejimi i pluralizmit politik,
normal i shtetit janë fryti më i rëndësishëm që pret i veprimtarive fetare dhe përmirësime të tjera i japin
sot populli nga përfaqësuesit e tij të mbledhur në një frymëmarrje të gjerë gjithë jetës e veprimtarisë
këtë Kuvend. Njëherësh kjo do të jetë dhe arritja individuale e kolektive, si edhe asaj politike,
më produktive e këtij Kuvendi, me rëndësi për të shoqërore e ekonomike, të marrëdhënieve me jashtë
ardhmen, por edhe për stabilizimin sa më parë të etj. Natyrisht, kemi të bëjmë me një moment të
gjendjes aktuale. rëndësishëm, me një barrë të rëndë për shpatullat
Në takime me specialistë, kuadro e zgjedhës e njoma të Kuvendit tonë të ri.
të ndryshëm në rreth vlerësohet mundi, djersa, puna Sidoqoftë, kjo përgjegjësi është një barrë që
e komisionit të posaçëm të ngarkuar për të na dhënë populli na e ka ngarkuar dhe në duhet ta mbajmë.
në këtë Kuvend projektin e Kushtetutës për miratim. Varet nga ne si do ta justifikojmë atë.
Ky projekt, i paraqitur me dinjitet, është mendimi Për të bërë një gjykim të drejtë dhe për të marrë
se qëndron midis shoqeve të saj më klasike të një vendim sa më të arrirë mendoj se është e
demokracisë në Europë dhe në botë. domosdoshme që këtë diskutim ta vendosim në
Duke ju ftuar, shokë deputetë, jam për ta sfondin e situatës aktuale politike, ekonomike e
miratuar atë në parim, ndërsa kur ta miratojmë nen psikologjike që ekziston dhe bashkë me të të
për nen, po u pa e arsyeshme, për të qenë dhe sa gjykojmë edhe për alternativat që ajo na shtron. Këtu
më të ndërgjegjshëm të gjithë shokët deputetë, se nuk mund të lëmë pa pasur parasysh edhe përvojën
juristë të tërë nuk jemi, dhe kjo s’mund të bëhet me e pasur që na ofron demokracia botërore, si dhe
një e dy e pesë fjalë që mund të themi sot dhe faktin që jo vetëm nuk ka projekte, por as Kushtetuta
nesër, le të paraprihet ajo nga punimet qoftë edhe në fuqi, që të mos jenë të kritikueshme apo që
të një konference shkencore. shtetasit e tyre të mos kenë pretendime për to. Të
Falemnderit! gjithë e njohim dhe po e jetojmë gjendjen politike të
Kastriot Islami - Fjalën e ka Lufter Xhuveli, tensionuar, gjendjen ekonomike të katandisur në
deputet i Tiranës. pikë të hallit, gjendjen psikologjike të zotëruar nga
Lufter Xhuveli - I nderuar Kryetar, ndjenja e pasigurisë dhe e ankthit. Të gjithë e dimë
Më lejoni që përpara se të shpreh disa mendime që kupa e durimit të popullit po mbushet në këtë
për Projektkushtetutën që kemi në diskutim, juve gjendje të pezullt, ku ligje ka e ligje s’ka, por edhe
dhe zëvendësve të sapozgjedhur në Kryesi, ato që kemi nuk veprojnë, ku shumë ligje janë
meqenëse po e marr fjalën për herë të parë, t’ju uroj zhvlerësuar, ku shumë organizma e drejtues e
për besimin që morët nga ky Kuvend, për një punë quajnë veten të përkohshëm e ndjehen të
të mbarë në drejtimin e tij me urtësi, drejtësi e me pafuqishëm për të vepruar etj.
rrugë demokratike. Populli që na ka zgjedhur i ka sytë nga kjo sallë,
56
nga ky Kuvend dhe pret fjalën tonë, vendimin tonë. sa të mundemi, të atyre çështjeve themelore që i
Fjala jonë, qëndrimet tona lypset të pasqyrojnë sa hapin rrugë kalimit në gjendjen normale të vendit,
më denjësisht aspiratat, mençurinë, drejtësinë dhe miratimin e projektit të paraqitur me këto ndryshime
urtësinë e popullit që përfaqësojmë. Ç’dëshiron ai? që mund t’i bëhen, si një Kushtetutë provizore dhe
Kthimin në gjendjen normale, pragjet e së cilës ka të vendosim, gjithashtu, që Kushtetutën ta
kohë që janë kapërcyer; dhënien rrugë sa më shpejt miratojmë përfundimisht pasi ta kemi studiuar më
që të jetë e mundur pikërisht të atyre çështjeve që mirë, krahasuar me kushtetuta të tjera, pasi të kenë
ne sapo i vendosëm në rendin e ditës. precipituar mendimet, pra ta lëmë në një sesion
Cilat janë zgjidhjet apo alternativat që na tjetër, ndoshta në fund të vitit.
qëndrojnë përpara në mënyrë të pashmangshme? Falemnderit!
Alternativa e parë: diskutimi në përgjithësi dhe Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gramoz
pastaj radhazi nen për nen i projektit të paraqitur. Pashko i rrethit të Vlorës.
Po qe se do të kishim pasur më shumë kohë në Gramoz Pashko - I nderuar zoti Kryetar,
dispozicion për ta studiuar këtë projekt, si dhe të Të nderuar deputetë,
ishim në gjendje të vinim në mënyrë me të plotë ato Problemi i Kushtetutës, do të thosha, është
lidhje apo raporte që krijohen midis legjislacionit tonë problemi më jetik që po diskutojmë. Është jetik për
ekzistues, karakteristikave, veçorive, traditave dhe fatet e vendit, është jetik për të sotmen, por edhe
ngarkesave historike të vendit e të popullit tonë, nga për të ardhmen. Ka kushtetuta që mbahen prej 200-
njëra anë, dhe legjislacionit e përvojës së shteteve 300 vjetësh. Këtu nuk është fjala për të rregulluar
të tjera demokratike të shprehura në kushtetutat e amendamente të veçanta, për të rregulluar akte të
tyre, nga ana tjetër, unë them me bindje se kjo do veçanta, të cilat mund të bëhen. Thjesht këtu është
të ishte alternativa më e mirë. Por ky lloj diskutimi fjala për të krijuar themelin e një shteti të ri pluralist,
kam frikë se do të zgjaste shumë, aq sa do të ishte i cili do ta çojë vendin tonë atje ku po shkon, drejt
i papranueshëm nga zgjedhësit tanë, dhe jo vetëm botës së qytetëruar. Për këtë gjë desha të them se
kaq, po do të ishte e vështirë të vinim tamam pikat miratimi që do të bëjmë sot a kur do ta bëjmë, flas
mbi “i” për çdo nen. për të gjithë këtu, mund të kalojë edhe fare thjesht:
Alternativa e dytë: të diskutojmë në përgjithësi ka një shumicë në Parlament, e cila mund ta mbyllë
për frymën e Kushtetutës, për përcaktimet themelore seancën që tani. Por mua më duket se është shumë
të saj, të bëjmë ato përmirësime të mundshme tani i rëndësishëm konsensusi. Ky konsensus,
për tani dhe ta miratojmë atë si një kushtetutë domethënë edhe pozicioni i opozitës, përkrahja e
provizore, bie fjala, deri në fund të këtij viti. Kjo do saj për atë vendim që do të marrim, është i
të na lejonte t’i hapnim rrugë zgjedhjes së domosdoshëm, për arsye se kjo do t’i jepte
Presidentit, formimit të Qeverisë etj., pra të kredibilitet këtij parlamenti në sytë e botës, por
kompletonim aparatin tonë shtetëror ligjvënës e atë edhe në sytë e atij elektorati që kemi jashtë.
ekzekutiv, të zhbllokonim gjendjen e paralizuar që Sot, të themi të vërtetën, jemi të gjithë me koka
po kalojmë, t’i hapnim rrugë rimëkëmbjes së vendit. të nxehta, jemi me kokat e një realiteti që, siç e
Ndërkaq do të kemi kohë të mjaftueshme për të dimë të gjithë, ka hyrë në një impas ekonomik,
punuar e lëmuar deri në fund kushtetutën provizore social, politik. Kalojmë nga një periudhe 40-vjeçare
dhe ta diskutojmë e miratojmë atë përfundimisht monopartizimi, në një shoqëri pluraliste dhe ende
pas 7-8 muajsh apo kur të vendoset. në mendjen tonë nuk ka hyrë, nuk është vendosur
Alternativa e tretë: të bllokohet diskutimi i këtij siç duhet edukata pluraliste. Kjo gjë që ndodhet në
projekti për një kohë të pacaktuar dhe të fillojë në mendjen tonë, për fat të keq, me ç’kam mundur
një sesion tjetër të këtij Kuvendi. Kjo do të linte në unë të shikoj në atë kohë që kam pasur, është
fuqi Kushtetutën e vjetër, me gjithë pasojat tashmë regjistruar edhe në Projektkushtetutë. Pra, duke
të njohura, të padëshiruara e të papranueshme që miratuar Projektkushtetutën ashtu siç është
rrjedhin prej saj. Për mua kjo alternativë është e paraqitur, mbase do të bëjmë një gabim të madh,
papërshtatshme. mendjen e sotme do t’ia japim një periudhe të
Do të ftoja kolegët e mi deputetë që, për ardhshme. Do të detyrohemi pas pak vjetësh të
rrethanat në të cilat jemi aktualisht, të zgjedhim bëjmë një kushtetutë të re, pas disa vjetësh përsëri
alternativën e dytë, domethënë diskutimin në një kushtetutë të re dhe kështu do të hyjmë
përgjithësi të projektit të paraqitur, përmirësimin, aq vazhdimisht në qorrsokak. Atëherë, për të ardhur
57
konkretisht te problemi, cili do të ishte sugjerimi Popullor për të plotësuar aspiratat e dëshirat e
im? popullit që përfaqësojmë. Gjithë vendi ynë po
Desha të përmend një shembull, një eksperiencë përjeton sot nevojën e vendosjes sa më parë të rendit
të pakëndshme që na lindi dje. Miratuam në parim kushtetues, nevojën e zgjedhjes së Presidentit e të
një projektrregullore. E miratuam me nxitim dhe Qeverisë, të hapjes së rrugës ligjore për llojshmërinë
ngelëm te një pikë, e cila krijoi një shije të e pronave, të legjislacionit që legjitimon ndihmat e
pakëndshme te pika 7. Kjo për hir të miratimit në kreditë, ndërmarrjet e përbashkëta, për një
parim. Erdhi puna për të zgjedhur Kryetarin e frymëmarrje më të gjerë të ekonomisë, në interes
Kryesisë. Nuk i prishte punë kërkujt në qoftë se ai të zhvillimit të saj, në interes të përmirësimit të
zgjidhej me votë të fshehtë. Megjithatë, kjo nuk u gjendjes në një kohë sa më të shkurtër.
bë vetëm për një arsye forme: sepse kishim miratuar Jemi të gjithë dëshmitarë që në vendin tonë
në parim diçka. Mos do të bëjmë të njëjtin gabim votuan mbi 95% e zgjedhësve dhe kjo të tërëve na
sot, duke miratuar në parim Kushtetutën? Nesër gëzon, por njëkohësisht na vë edhe përpara
pasnesër do të na lindin probleme të mëdha për detyrimeve të mëdha dhe shpreh atë që këta votues
jetën ekonomike, për jetën sociale dhe atë politike kërkojnë të vendoset menjëherë shteti, ligji, rregulli,
të vendit. Pra, dua t’ju bëj të vetëdijshëm se ka jeta normale në vendin tonë, që, siç e dimë, tani
shumë gjëra, me një shikim zogu, si të thuash, që është me probleme shumë të mëdha, ka shumë
unë i bëra në këto pak ditë kësaj Kushtetute, të tension, kërkesa, shkrehje të punës, greva e deri
cilat do të krijojnë impase edhe për periudhën e afërt ngjarje të padëshiruara, që po paguhen edhe me
të kohës, do të thosha, për shembull, për rendin jetën e njerëzve. Këto kërkojnë që sa më parë të
ekonomik. Edhe reforma të cilën po bën Qeveria, vendoset ligji. Prandaj unë jam dakord me propozimin
me atë Projektkushtetutë, për këtë vit mund të ketë që u bë nga deputetët e OMONIA-s dhe nga deputeti
shumë probleme. Ismail Lleshi, për ta miratuar Kushtetutën në parim
Prandaj do të sugjeroja që të mos ta mbyllim dhe brenda vitit të bëhet miratimi përfundimtar i saj.
seancën e Kuvendit me një miratim të thjeshtë, por Unë u bëj thirrje të gjithë deputetëve që ta
ta mbajmë të hapur disa ditë, do të thosha 10 ditë, miratojmë, sepse këtë veprim e kërkon urgjentisht
sipas një sugjerimi mjaft racional, që është kohë e populli, e kërkon nevoja aktuale e rimëkëmbjes së
mjaftueshme për ta parë. Të ndalen të dy grupet ekonomisë, e stabilitetit politik të vendit.
parlamentare, të diskutojmë e të kombinojmë herë Pak më parë morëm një vendim të përbashkët
pas here, të arrijmë te konsensusi, që na duhet kaq me konsensus për ngjarjet e hidhura në Shkodër
shumë, dhe pastaj të shikojmë çfarë do të miratojmë dhe kjo u bë me ndërhyrjen e zgjuar të deputetit
dhe si do ta miratojmë. Kjo është e nevojshme për Sali Berisha. Ky vendim ishte i domosdoshëm dhe
të arritur e për të fituar atë kredibilitet aq të natyrisht ndihmoi punën tonë e përmirësoi edhe
domosdoshëm, i cili do të mund të bëjë që edhe klimën e mbledhjes së Kuvendit Popullor. Edhe
për periudhën e ardhshme, 6-7 muaj apo një vit, kur propozimi i bërë nga deputetët e OMONIA-s dhe
të hartohet Kushtetuta definitive, të mos kemi disa deputetë që diskutuan këtu, do të gjejë miratim
pengesa. dhe përshëndetje të ngrohtë nga tërë populli ynë,
Mundet të ketë dhe një alternativë të dytë: të sepse është një shërbim i madh, me vlera
krijojmë një komision, i cili në një periudhë kohe kombëtare.
dhjetëditëshe të mbledhë vërejtjet e mundshme për Falemnderit!
atë projekt që është dhe të arrijmë pas 10 ditësh të Ismail Lleshi - Në qoftë se më lejoni, në vijim
diskutojmë edhe një herë për këtë çështje. të diskutimit tim dhe të kërkesës suaj për
Këto do të ishin dy sugjerimet që kisha unë. Ju konsensus, të bëj një shtesë.
vendosni si të doni. Së pari, dua të them se jam në vazhdim të idesë
Falemnderit! së diskutimit në përgjithësi të Kushtetutës dhe
Kastriot Islami - Fjalën e ka Agaçe Bregu, parashtrimin për një miratim në parim të saj e kam
deputet i rrethit të Vlorës. Ju lutem, jini racionalë parasysh pas këtij diskutimi në përgjithësi.
në drejtim të konsensusit! Me kohën që ka kaluar për njohjen publike të
Agaçe Bregu - I nderuar Kryetar, Projektkushtetutës, ku kanë marrë pjesë specialistë
Të nderuar deputetë, të ndryshëm, është tërhequr mendimi i
Kemi ardhur këtu në mbledhje të Kuvendit institucioneve dhe njerëzve të ndryshëm, është
58
diskutuar disa herë nga një komision ligjor i Kuvendit apo nuk është i qëndrueshëm, mund ta fillonim
të mëparshëm, mendoj se të panjohur me këtë diskutimin me këtë nen. Kjo do të mund të na
projekt nuk jemi. Natyrisht shkalla e njohjes, me kapërcente të gjitha ato vështirësi që sot, me
natyrën e formimit juridik dhe me kërkesat e njërit përfytyrimin që kemi, na duken të pakapërcyeshme.
apo të tjetrit, është e ndryshme. Ashtu sikurse edhe Ritheksoj edhe një herë se e quaj të nevojshme
vetë nuk do të pretendoja që ta njoh në të gjitha që me diskutimin e hollësishëm të
hollësitë dhe të kem atë mendim, sikurse e shpreha Projektkushtetutës të fillojmë pas parapërgatitjes
edhe në diskutimin tim, që nuk ka nevojë për ndonjë së një materiali të hollësishëm, të një komisioni
korrigjim, shtesë dhe diskutim të veçantë, ashtu kam juridik ose të veçantë, me pjesëmarrjen e
edhe mendimin që një diskutim është i nevojshëm. specialistëve të ndryshëm.
Veçse do të thoja se, në qoftë se do të biem dakord Koha që propozoj prej dy-tri ditësh, duke patur
që diskutimi i nevojshëm të jetë në përgjithësi, të parasysh që projekti është botuar kohë më parë,
përqendrohemi në momentet themelore, kryesore, është shpërndarë, si dhe kërkesën për t’u
që çojnë drejt diskutimit dhe miratimit të një përqendruar në disa momente themelore, do të ishte
Projektkushtetute provizore, duke e lënë të hapur e mjaftueshme për të përballuar një diskutim të
çështjen e diskutimit dhe miratimit nen për nen të përgjithshëm, për të kaluar pastaj në miratimin në
saj për një periudhë të mëvonshme. përgjithësi të këtij dokumenti që na është
Mundet që këtë ide të miratimit në përgjithësi, parashtruar.
pas një diskutimi në parim, ta realizojmë në një kohë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Halil
që të jetë e nevojshme për t’u konsultuar Hasko i rrethit të Vlorës.
brendapërbrenda grupeve parlamentare ose me Halil Hasko - I nderuar Kryetar,
specialistë të veçantë. Madje mundet të jetë e Të nderuar deputetë,
nevojshme për t’u konsultuar dhe për të pasur Miratimin e Kushtetutës në parim, sipas
shkëmbim mendimesh edhe midis grupeve. propozimit të kolegëve Jani Jani të OMONIA-s dhe
Mendimin e kam që këtë çështje ta zgjidhim, Ismail Lleshi të Partisë së Punës, na e sugjeron
siç e kemi të gjithë shqetësimin që është çështja futja sa më parë në rrugën e kapërcimit të
themelore, është akti kushtetues, me përgjegjësinë vështirësive në të cilat ndodhemi, vendosja e një
e madhe ndaj saj. Do të ritheksoja që faktorët e rendi kushtetues të brendshëm e në veçanti në
brendshëm që përmenda në diskutimin tim, me të marrëdhëniet me botën. Miratimi në parim mendoj
cilët, siç dëgjova, janë të një mendimi edhe shumë se i shërben edhe cilësisë dhe thellësisë së gjykimit
diskutantë, sidomos ata të organizimit të jetës për ligjin themelor të shtetit.
shtetërore, janë të tillë që na imponojnë një nevojë Ne jemi pa eksperiencën e duhur në rrugën e re
imediate të kapërcimit të problemit. Në këtë kuptim kushtetuese që po futemi, ndaj kemi nevojë për një
mundet që diskutimet e përgjithshme t’i kishim të kohë të verifikimit në praktikë të neneve që do të
orientuara pikërisht në ato fusha, ku edhe zgjidhjet rregullojnë jetën tonë kushtetuese, aq më tepër sot
i duan të shpejta. Prandaj, duke reflektuar ndaj atij që gjërat lëvizin me shpejtësi. Kështu që diskutimi
propozimi, mund të sugjeroja si një zgjidhje një kohë në komisione apo forma të tjera, e parë në
prej 2-3 ditësh, që të mos ishte një pushim i Kuvendit përmbajtje, bashkë me analogjitë dhe eksperiencën
tonë, por një angazhim në ato grupe të veçanta, kushtetuese të vendeve, ku jemi mbështetur në
sikurse e parashtrova, për diskutimin e kësaj hartimin e kësaj Projektkushtetute, do të kenë
çështjeje, për të mundur të arrijmë pas 2-3 ditësh brenda edhe refleksionet e jetës sonë. Me sa di,
në një konkluzion për diskutimin e përgjithshëm dhe edhe vende të tjera kanë kaluar përmes praktikave
miratimin e saj si projekt. të tilla. Rumunët, për shembull, e miratuan
Kjo nuk na mbyll rrugën për diskutime më parë Kushtetutën në parim, pastaj lanë kohë për të punuar
edhe të neneve të veçanta të saj. Domethënë, në mbi të dhe morën edhe ekspertë nga OKB-ja. Në
qoftë se do të miratojmë një kushtetutë provizore, këtë rrugë, mandati përfundimtar që do t’i jepnim
atëherë për çdo hap legjislativ, për çdo projektligj Kushtetutës ne si deputetë do të ishte më i
që do t’i paraqitet Kuvendit, në qoftë se do të kishim besueshëm dhe më koherent. Edhe 10, 20 apo 30
shqetësime për bazueshmërinë kushtetuese të tyre, ditë, pa një përvojë tonën nga libri i jetës së këtyre
madje nëse do të kishim shqetësime në vetë nenin neneve, përsëri do të kishte brenda subjektivizëm.
kushtetues ku realizohet kjo bazueshmëri, është Kjo kohë do të na shërbente që edhe ne vetë të
59
filtrohemi më mirë nga kompleksiteti i paragjykimeve, dhe e forcojnë rendin tonë juridik. Gjithashtu,
por edhe për një këshillim më të mirë me popullin, mbrohet me ligj e drejta e jetës dhe askujt nuk mund
me specialistët, siç propozoi këtu deputeti Baleta. t’i hiqet ajo në mënyrë arbitrare.
Meqenëse Kushtetuta që hartojmë sot Kur të mbështetemi në këtë nyjë të Kushtetutës
mbështetet dhe ka mundësi të sintetizojë tërë dhe kur ta zbatojmë me rreptësi atë, nuk do të kemi
eksperiencën më të mirë, plus praktikën që do të ngjarje tragjike dhe pasoja të turpshme si ato të
fitojmë vetë në zbatim, ka mundësi që të Shkodrës, me vrasjen arbitrare dhe njerëzore të
prezantohet edhe në botë si një nga kushtetutat katër të rinjve dhe plagosjen e dhjetëra djemve dhe
më të përparuara, sepse hartohet pikërisht në këtë vajzave tona, masakër që fyen qytetërimin dhe
kohë të re. demokracinë, fyen traditat tona kombëtare dhe
Unë mbështes mendimin e deputetit Ismail kulturën shqiptare. Ngjarja e Shkodrës nuk është e
Lleshi. Mundet të lëmë dy ditë punë intensive vogël. Ajo tregon se sa e vështirë është demokracia
konsultimesh dhe pastaj të kthehemi në miratimin dhe sa e vështirë është të zbatohet Kushtetuta.
në parim të Kushtetutës. Ndryshe çështjen do ta Kushtetuta e re, duke u bërë pronë e të gjithëve,
bllokonim dhe kjo nuk do t’i shërbente as cilësisë, do të luajë rol të rëndësishëm në jetën e vendit dhe
thellësisë dhe gjerësisë së vetë Kushtetutës. të popullit; do të detyrojë cilindo për ta zbatuar atë.
Genc Ruli - Nuk kam për të diskutuar, por më Gjithashtu, është edhe një mjet që luan rol të
duket se deputeti parafolës nuk e kishte të saktë rëndësishëm në bashkimin tonë kombëtar. Me këtë
referimin për miratimin në parim të Kushtetutës nga Kushtetutë hidhet një hap i rëndësishëm në forcimin
Republika e Rumanisë. Nuk është e vërtetë. Ajo e shtetit juridik.
më duket se ka miratuar vetëm disa teza të një Në miratimin e këtij dokumenti, mendoj unë, nuk
diskutimi të Kushtetutës. duhet të ndahemi, të përçahemi, pasi edhe populli
Halil Hasko - Çështja është të punojmë. Qofshin nuk e kërkon dhe nuk e dëshiron këtë përçarje. Të
teza apo diçka tjetër, ata e kanë gjetur rrugën dhe tregohemi më të qytetëruar, të largohemi të dy palët
këto vështirësi që kemi ne, ata i kapërcyen. nga dogmat kokëforta, se këto na kanë sjellë shumë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dritëro tragjedi.
Agolli i rrethit të Korçës. Ta pranojmë propozimin e deputetëve të Partisë
Dritëro Agolli - I nderuar Kryetar, Demokratike për ta shtyrë një javë këtë miratim.
Të nderuar deputetë, Pse të polarizohemi gjithmonë në dy pole,
Mendoj se Projektkushtetuta është një veçanërisht për këtë dokument kaq të rëndësishëm
dokument bashkëkohor, që do të luajë rol të madh që kërkon një unitet?
në forcimin e shtetit juridik. Ky ligj themelor nuk Falemnderit!
mbetet pas nga shumë kushtetuta të vendeve të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pjetër
qytetëruara të Europës. Ajo në përgjithësi është Dema i rrethit të Pukës.
zhveshur dhe pastruar nga ideologjizmat Pjetër Dema - I nderuar Kryetar,
tendencioze, nga politizmat dhe didaktizmat Të nderuar deputetë,
frazeologjike që mbushnin Kushtetutën paraardhëse. Po bëhet gati një vit që përjetojmë një krizë
Në krahasim me atë Kushtetutë, që nuk ishte ekonomike e politike, e cila sa vjen e thellohet hap
kushtetutë, por një kanun dogmash, në të tri pjesët pas hapi, duke u shoqëruar me ngjarje nga më të
janë bërë ndryshime themelore, veçanërisht në rëndat. Pothuajse s’ka mbetur qelizë e ekonomisë
kapitullin e të drejtave dhe detyrave të njeriut, duke pa u prekur nga kjo. Në pjesë të ndryshme të vendit
përfshirë të drejtën e punës, të emigracionit, të pengohet lëvizja e trenave dhe e kamionëve, thyhen
grevës, të punës private, të drejtën e autorit, të apo digjen, bllokohet lëvizja e mallrave ushqimore
lëvizjes brenda territorit të vendit dhe jashtë, të të popullatës, dëmtohen të mbjellat e bagëtia dhe
drejtën e fjalës, të lirisë së mendimit, të bashkimit ligjit s’po i del kush për zot.
në parti dhe në organizata të ndryshme. Kështu që, Duke pretenduar se kemi përpara një Kuvend
me gjithë të metat që ka, është një kushtetutë mjaft pluralist, që e zgjodhi populli ashtu si deshi, ai
e përparuar, ku asnjë njeri nuk mund të akuzohet, tashmë do të japë zgjidhjet që i nevojiten popullit.
të arrestohet apo të dënohet pa vendim të organeve Nuk kam ndërmend të bëj inventarin e incidenteve
kompetente. Po kështu, sanksionohet me ligj e të ndryshme për t’iu përgjigjur palës tjetër, deputetët
drejta e mbrojtjes vetjake etj. Të gjitha këto e ruajnë e së cilës filluan t’i rendisin në diskutimet e tyre dje
60
dhe sot. Në të vërtetë ka mjaft dukuri të tilla të Kushtetuta e një vendi është objekt pune vetëm i
shëmtuara, që nuk na nderojnë si shqiptarë, si juristëve, sado mirë ta kenë punuar dhe sado të
vëllezër me njëri-tjetrin. Po desha të shtroj pyetjen: aftë të jenë ata. Përkundrazi, juristët janë shprehësit
A do të jemi në gjendje si Kuvend për të hedhur në gjuhën e zanatit të saj, të kushtetutës juridike
urgjentisht hapat e parë, që të parandalojmë me pra, por jo ideatorë të saj. Ideatori i saj është populli.
çdo kusht thellimin e mëtejshëm të së keqes së Shprehës të mendimit dhe të unitetit të tij jemi ne
madhe që po na kanoset? Populli e pret këtë. E që jemi zgjedhur prej tij e jo sekretarët teknikë, që
mbi këtë bazë mendoj se s’mund të vazhdohet më janë juristët, pa dashur t’i fyej, megjithë respektin e
gjatë me Këshill Presidencial e me Qeveri të madh që kam për ta. Jam dakord që Kushtetuta
Përkohshme. Shteti s’mund të lihet të bëhet pre e është urgjente. Por sa urgjente? Ne kemi
ambicieve, synimeve politike që mund të kenë grupe, funksionuar si shtet, megjithëse kemi nxjerrë sa e
krerë apo individë të ndryshëm. sa ligje në kundërshtim me Kushtetutën e vjetër.
Përfundimisht mendoj të vazhdojmë punën që u Mendoj se Presidenti, Këshilli Presidencial, Qeveria
përcaktua në rendin e ditës, duke marrë vendimet e Përkohshme etj. të mbeten përkohësisht në fuqi,
përkatëse për miratimin në parim të Projekt- edhe për ca kohë, me një punë intensive, mjaftojnë
kushtetutës. dy-tre muaj maksimumi. Çfarë janë 2-3 muaj në
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali krahasim me dhjetëra muaj që këto organe detyrohen
Berisha i zonës së Kavajës. të veprojnë për të mirën e popullit në kundërshtim
Sali Berisha - I nderuar Kryetar, formal me Kushtetutën e vjetër? Por, ama, e përsëris,
Kushtetuta për forcat laike është një dokument në përputhje me dëshirat e popullit. Pra, mendoj që
i shenjtë, mbi të cilin betohen ligjvënësit, ushtarakët, më mirë të punohet me ligje provizore, me organe
presidentët, është ligji themelor që garanton të drejtat provizore, se sa me Kushtetutë provizore. Kjo s’do
dhe liritë e individit. të thotë se nuk do të punohet për stabilizimin e
Dëgjova me vëmendje ndërhyrjet e mënçura dhe jetës politike, ekonomike të vendit, siç po punojmë
preokupimet serioze të kolegëve të mi deputetë në dhe sot që jemi mbledhur dhe s’kemi kushtetutë.
këtë seancë dhe nuk kam vërejtje. Por edhe unë Megjithatë, nuk pretendoj, nuk besoj në asnjë
paraqes kërkesën dhe u lutem atyre që të na japin mënyrë që deputetët, qofshin të Partisë
mundësi njohjeje me këtë dokument, i cili për Demokratike, qofshin të Partisë së Punës, nuk kanë
mendimin tim i përket jo vetëm dhjetëvjeçarit, por asnjë qëllim të përbashkët: mirëqenien e popullit.
edhe shekujve të ardhshëm. Prandaj do të doja që Dhe them se po punojnë për këtë.
të paktën për një afat dhjetëditor të na vihej në Në këto kushte një gjë është e qartë: S’ka se si
dispozicion, në mënyrë që të mund ta studionim të zgjidhet me votim kërkesa që ne të aprovojmë
më me hollësi. Nga ana tjetër, në këtë kohë kam diçka që ne nuk e njohim. Këtij i thonë diktat, në
dëshirë që ky dokument të konsultohet edhe me kuptimin që me shumicë votash të bëhemi
forcat e tjera politike, të cilat janë pjesë e pandarë pjesëmarrës formal në një aprovim të diçkaje që nuk
e jetës politike shqiptare, por për një arsye apo për e njohim. Dhe ju kujtoj, të nderuar deputetë, se rreth
një tjetër nuk arritën të përfaqësohen në këtë Kuvend. 40 % e popullit shqiptar janë votues të opozitës.
Pra, shkurt kërkesa ime është thjesht për njohjen Nuk besoj se kolegët tanë të Partisë Demokratike
dhe për të respektuar pak më shumë forcat e reja do të ishin dakord të votonin për një aprovim formal.
politike që janë krijuar. Pra, ju ftoj të biem dakord për një ndërprerje së
Falemnderit! paku një javë të punimeve, si tha shoku Dritëro Agolli,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bashkim dhe pas një jave t’i nënshtrohemi një diskutimi nen
Kopliku i rrethit të Durrësit. për nen të Kushtetutës. Dhe besoj që, po të jemi
Bashkim Kopliku - Jam dakord me propozimin mirë me shëndet, do të punojmë edhe paradite, edhe
e zotit Abdi Baleta që grupi i PD-së nuk e njeh mbasditë dhe ndoshta e mbarojmë këtë punë për
projektin e Kushtetutës. Në këto kushte del e një muaj apo për dy jave a një javë. Pse të trëmbemi?
domosdoshme të shtyhen punimet e Kuvendit Them se do të biem dakord të dyja palët.
Popullor, për t’i dhënë kohën e domosdoshme grupit Me punën tonë të përbashkët do të kemi në
të opozitës që të marrë pjesë jo në një aprovim dorë një kushtetutë dinjitoze, së cilës do t’i
formal të Kushtetutës, por në një aprovim qenësor. nënshtrohet pastaj çdo gjë. Ligji do të jetë ligj.
Nuk jam dakord me ndonjë parafolës se Falenderoj!
61
Kastriot Islami - Një sqarim: votimi s’është shtetit tonë. Prandaj bashkohem me propozimet që
diktat, por element demokracie. u bënë këtu, që të na lihet koha e domosdoshme
Bashkim Kopliku - Ky s’është sqarim, por për të ardhur në mënyrë serioze, me mendime,
kundërvënie. Mund t’ju përgjigjem? gjykime e me urtësinë e popullit që na ka dërguar
Kastriot Islami - Jo, nuk është kundërvënie. në këtë kuvend të madh. Bashkohem me propozimin
Bashkim Kopliku - Më fal, unë kështu e kuptoj. e deputetit Dritëro Agolli që kjo kohë mund të jetë e
Mund t’ju përgjigjem? mjaftueshme një javë. Por kjo sigurisht të mos jetë
Kastriot Islami - Nuk ka nevojë. kohë pushimi për ne, po kohë e një pune për
Bashkim Kopliku - Këtë përgjigje desha unë. diskutimin e Kushtetutës.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agustin Disa deputetë e çuan ndofta në ekstrem
Shqalësi, i rrethit të Shkodrës. mendimin që nuk e kemi lexuar fare
Agustin Shqalësi - I nderuar Kryetar, Projektkushtetutën ose e kemi lexuar vetëm një
Të nderuar zotërinj deputetë, herë. Ndofta mund të jetë dhe ashtu për ata individë,
Siç shikohet qartë nga diskutimet, opozita nuk por unë mendoj që ne e kemi lexuar, por e kemi
është e përgatitur për diskutimin e projektit të lexuar si qytetarë të zakonshëm. Ne duhet të vijmë
Kushtetutës. Kështu atë e përjashton plotësisht nga këtu e të diskutojmë për të si deputetë, si
dhënia e mendimit për të. Në qoftë se Kushtetuta përfaqësues të popullit dhe jo thjesht si qytetarë.
do të jetë me jetë të gjatë, në qoftë se vendimi që Unë konkretisht si deputet e kam marrë
do të marrim këtu do të jetë me të vërtetë historik, Kushtetutën ditën e premte në darkë. Sigurisht e
duhet të merret patjetër parasysh edhe mendimi i lexova, për kuriozitet edhe me thellë, por nuk mund
opozitës, i cili përfaqëson mendimin e 40 % të të them se mund të jap sot mendim për të,
elektoratit shqiptar. Projekti i paraqitur është monist megjithëse jam i preokupuar edhe ditën edhe natën
dhe si i tillë vlen për diskutim para së gjithash për për të gjykuar për të e për të dhënë mendime të
opozitën, se vetëm kjo mund të ketë mendime të pjekura, si përfaqësues i zgjedhësve të mi. Prandaj
kundërta. do t’ju lutesha që ta pranojmë propozimin e bërë pa
Mendoj se është më mirë të marrim një vendim u hedhur në votë. Jo për t’u trembur nga vota, ajo
të saktë pas dhjetë ditësh, sesa një vendim të është një e drejtë demokratike, jam dakord me të
dyshimtë, mbase të gabuar dhe me pasoja për një nderuarin Kryetar, por do të thosha që duhet të
kohë më të gjatë, vetëm e vetëm për hir të kohës. arrijmë në këtë konsensus, që mendoj se nuk do të
Mos vallë për hir të një kohe prej 10 ditësh apo më na kushtojë shumë.
shumë, të vëmë në rrezik një kohë shumë më të Ndërkohë mendoj që komisionet parlamentare
gjatë? të bashkëpunojnë gjatë këtyre ditëve për të arritur
Ne mendojme se me miratimin në parim të një një konsensus tjetër për mënyrën e diskutimit, nisur
projekti të pastudiuar nga ne i shtohen vështirësitë gjithmonë nga dëshira e mirë për të mos penguar
atdheut dhe ato nuk zgjidhen. funksionimin e shtetit, për të gjithë atë grup
Falemnderit! çështjesh të domosdoshme, që punët të ecin
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agim përpara.
Mero i rrethit të Krujës. Falemnderit!
Agim Mero -I nderuar Kryetar, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gafur
Të nderuar deputetë, Shameti i rrethit të Vlorës.
Çdo gjë ndoshta do të na e falte populli, por ai Gafur Shameti - Të 14 pikat e rendit të ditës të
nuk do të na e falte kurrë, në qoftë se ne do të kësaj Legjislature kanë rëndësinë e tyre të veçantë,
nxitoheshim në diskutimin dhe në vendimet që mund por do të thoja që rëndësia e vëmendjes që duhet t’i
të merrnim për Kushtetutën. kushtojmë pikës së parë mund të jetë ndoshta më
U tha që me Kushtetutën ne vendosim themelet e madhe se 13 pikat e tjera të marra së bashku.
e shtetit tonë juridik. Unë do të thosha që me Miratimi i Projektkushtetutës ka rëndësi të
Kushtetutën ne do të vendosnim themelin e jashtëzakonshme jo vetëm për ecurinë normale të
themeleve të shtetit tonë juridik. jetës së brendshme, por edhe për marrëdhëniet me
Sot për sot unë mendoj se nuk jemi në gjendje botën e jashtme, që për momentet akute të situatës
të diskutojmë për këtë Kushtetutë, me atë seriozitet që jetojmë, pothuajse del një domosdoshmëri. Ndaj
që e kërkon ky dokument madhor i popullit dhe si deputet kam mendimin të veprohet në këtë
62
mënyrë: Unë kam mendimin që ne arritëm një konsensus

1. Të shtyhet data e shqyrtimit të saj për 10 për një çështje tepër delikate, siç ishte ajo e
ditë, mbasi ne si deputetë jemi zgjedhur jo më Shkodrës, dhe më duket se bëmë mirë. Kjo tregon
shumë se një javë apo dy javë më parë dhe nuk e se deputetët mund të arrijnë në zgjidhje racionale
kemi parë këtë Projektkushtetutë me syrin e për shumë probleme të tilla delikate, ashtu siç është
deputetit, por të një qytetari të zakonshëm. aktualisht edhe problemi i diskutimit në parim të
2. Të diskutohet nen për nen Kushtetuta dhe jo Kushtetutës së re. Unë mendoj se ky konsensus
të bëhet miratim në parim, në tërësi, pasi jo vetëm është i nevojshëm të arrihet, sepse Kushtetuta e re
për ne s’është e përshtatshme, por as për ecurinë është një garanci më e madhe, qoftë e aprovuar
normale me botën e jashtme, të cilët do ta kenë dhe në parim, për zhvillimin demokratik të jetës së
vështirë të vihen në dispozicion të marrëdhënieve vendit në tërësi, qoftë të jetës politike, shoqërore
me ne me një Projektkushtetutë të miratuar në parim dhe asaj ekonomike.
dhe jo përfundimisht. Njëkohësisht mendoj se, siç u shpreh drejt
3. Mbas diskutimeve të caktohen komisione jo deputeti Dritëro Agolli si anëtar i komisionit të hartimit
vetëm nga partitë parlamentare, por edhe nga partitë të Kushtetutës së re, në të cilin kam marrë pjesë
dhe shoqatat e tjera që nuk patën fatin të merrnin edhe unë, Kushtetuta e re përmban disa të drejta
pjesë në këtë parlament, të cilët, në bazë të themelore të individit që nuk i ka fare Kushtetuta e
diskutimeve të bëra në Kuvend, do të bëjnë vjetër dhe në qoftë se ne i aprovojmë këto në parim,
plotësimet e nevojshme dhe do t’i sjellin këtu për nuk do t’i bëjmë asgjë të keqe demokracisë,
miratim. përveçse të mira.
Falemnderit! Megjithatë, nuk duhen marrë me paragjykime
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Namik edhe diskutimet dhe propozimet që u bënë nga
Dokle i rrethit të Kukësit. shokët deputetë, qofshin të Partisë së Punës apo
Namik Dokle - E respektuar Kryesi, të Partisë Demokratike, përsa i përket shtyrjes së
Të nderuar kolegë deputetë, punimeve të Kuvendit. Të mos e marrim me
Një deputet - Më falni. Kam një propozim, në paragjykim, sepse mendoj që në të tëra propozimet
qoftë se më lejohet. ka një thelb racional, që deputetët duhet të njihen
Mendoj që të gjithë po arrijmë në të njëjtin më mirë me projektin e Kushtetutës së re që është
konkluzion logjik, te konsensusi. Mirë është t’i paraqitur për miratim këtu në Kuvendin Popullor. Dhe
ndërpresim diskutimet dhe besoj që të gjithë të kjo njohje është e domosdoshme, sepse, siç u
pranishmit do të jenë dakord me këtë propozim. shpreh deputeti Pashko, kemi të bëjmë me ligjin
Kastriot Islami - Mua më duket se s’kemi arritur themelor të shtetit.
në të njëjtin konkluzion, se kemi dy propozime: njëri Në parim unë jam dakord që ne të bëjmë një
për shtyrjen e diskutimit të Projektkushtetutës 7 shtyrje, por sa do të jetë kjo shtyrje, siç e thashë
ose 10 ditë dhe tjetri për ta miratuar në parim qysh në fillim, për të kemi tre propozime. Mendoj se nuk
sot pasdite. duhet shtyrë aq shumë sa thuhet, për 10 ditë.
Një deputet - Mua më duket se është bërë një Personalisht do të isha me afatin që dha deputeti
propozim këtu që t’i shtyjmë punimet për një javë Dritëro Agolli, sepse projekti i Kushtetutës vërtetë
ose 10 ditë, si ta vendosim së bashku, kurse mënyra njihet nga shokë të ndryshëm, siç thanë këtu, kaq
si do ta diskutojmë Projektkushtetutën: në parim apo aq, në një masë apo në një masë tjetër, por
ose nen për nen, është çështje teknike. Duhet të ama gjithë procesi i hartimit të Kushtetutës ka qenë
lihet një kohë për të qenë të përgatitur për këtë një proces dialogu në tërë shoqërinë tonë, janë bërë
diskutim. diskutime në shtyp, në Televizion, në komisionin e
Namik Dokle - Do të më lejoni të saktësoj hartimit të saj dhe varianti i parë, i botuar para disa
propozimet. Nuk ka dy, por tre propozime. Një muajsh, në krahasim me variantin e fundit të botuar
propozim është i deputetit Ismail Lleshi që të shtyhen para disa javësh, që u është vënë në dispozicion
punimet dy deri tri ditë. Një propozim tjetër është i edhe deputetëve, ka pësuar shumë ndryshime. Ky
disa deputetëve të Partisë Demokratike që të variant është ndikuar nga proceset demokratike të
shtyhen 10 ditë dhe një tjetër është i deputetit të vendit dhe këtu ka ndikuar ndoshta vetë diskutimi i
Partisë së Punës, Dritëro Agollit, që të shtyhen një Kushtetutës në këto procese. Pra, mendoj se ajo
javë. nuk është aq e panjohur.
63
Natyrisht, ne si deputetë duhet të marrim shtyrjes?

angazhimin që të punojmë intensivisht gjatë këtyre Ka një propozim për ta shtyrë këtë çështje 2-3
ditëve për ta njohur atë. Mbase duhen bërë edhe ditë, një propozim tjetër është për 7 ditë, një
konsultime me specialistë, mbase duhen krijuar propozim për 10 ditë dhe një tjetër për të filluar të
edhe komisione këtu për të vazhduar punën, mbase hënën.
do të ishte më mirë që puna të vazhdonte në grupet Huzri Hoxha -Unë kam një variant tjetër.
e deputetëve të secilës forcë politike, duke bërë Kastriot Islami - Atëherë të dëgjojmë shokun, i
konsultime me specialistë, ndoshta edhe me cili nuk tërhiqet nga diskutimi i tij.
zgjedhës, kush ta ndiejë të nevojshme, me juristë Huzri Hoxha - Të nderuar shokë deputetë,
etj., etj., në mënyrë që kur të vijmë këtu për të Në tërësinë e diskutimeve që po bëhen këtu, në
diskutuar për Kushtetutën, të jemi sa më të lidhje me arritjen e një mendimi të përbashkët për
përgatitur. Projektkushtetutën, unë kam një mendim disi të
Përsa i përket shtyrjes së diskutimit, më duket veçantë.
se jemi në një konsensus. Këtu tani diskutohet Them që të diskutojmë këtu në disa seanca, sa
vetëm për ditët e shtyrjes. Dikush i quan të të jetë e nevojshme, në vazhdimësi disa nga nenet
mjaftueshme 2-3 ditë. Dikush e quan të mjaftueshme bazë që përcaktojnë në të vërtetë karakterin e
që Kuvendi të hapet të hënën pasdite ose të martën Kushtetutës, siç janë, për shembull, ato që
në mëngjes. Dikush e quan të mjaftueshme një javë përcaktojnë marrëdhëniet e pronësisë, mbi bazën
e dikush 10 ditë. Ndoshta është rasti këtu të votojmë e të cilave ngrihen të gjitha marrëdhëniet; nenet që
për këtë afat, por që ka nevojë për një afat të caktuar, përcaktojnë sistemin e marrëdhënieve me jashtë,
kjo është e qartë për të gjithë. si dhe nenet që kanë të bëjnë me zgjedhjen e
Falemnderit! organeve të pushtetit shtetëror dhe të Qeverisë. Në
Fehmi Abdiu - Më falni. Nuk kam për të fund të këtij diskutimi të ndërpritet diskutimi për
diskutuar. Në qoftë se ju si Kryesi jeni dakord, kisha Kushtetutën, i cili të bëhet nen për nen në muajin
këtë mendim: dhjetor, dhe urgjentisht të zgjedhim organet e
Për shumë probleme më duket se të gjithë pushtetit shtetëror dhe të Qeverisë.
shokët deputetë që diskutuan, kanë arritur në një Pse e bëj këtë propozim? Sepse gjatë periudhës
emërues të përbashkët. Të gjithë jemi të deri në dhjetor organet e pushtetit e të Qeverisë, që
ndërgjegjshëm për rëndësinë e Kushtetutës, të këtij duhen zgjedhur urgjent, do të jenë të detyruar të
akti themelor, siç jemi të ndërgjegjshëm edhe për nxjerrin akte ligjore e nënligjore, vendime e udhëzime
domosdoshmërinë e miratimit të saj të shpejtë. Pas që kanë në bazë këto nene themelore të
gjithë këtyre diskutimeve e debateve kam mendimin Kushtetutës. Ndryshe nuk përjashtohet mundësia
që të ndërpresim seancën dhe Kryesia e Kuvendit, e daljes së ligjeve ose vendimeve të paargumentuara
së bashku me përfaqësuesit e grupeve të partive të mirë. Pra, në thelb nuk jam për shtyrjen e diskutimit
vazhdojnë punën për të gjetur atë çka kërkojmë ne të saj.
të gjithë tani, kohën e nevojshme, por të Abdi Baleta - Unë kam vetëm këtë vërejtje:
domosdoshme, të ndërprerjes së punimeve dhe për Më duket se po humbasim shumë kohë për
të lënë mundësinë për t’u njohur me Kushtetutën e hiçgjë dhe nuk arrita të kuptoj përse na shërbeu ai
për të diskutuar për së mbari, siç kërkon shumica e pushim që bëmë, në qoftë se nuk na shërbeu për të
deputetëve. zgjidhur këtë çështje. Na u tha që është arritur një
Sali Berisha - Unë isha një nga ata deputetë konsensus. Kur arrihet konsensusi, ai nuk lë shteg
që propozova shtyrjen për 10 ditë, por bie dakord për diskutim. Përderisa u bë diskutim, do të thotë
me propozimin e deputetëve Dritëro Agolli e Namik që s’paska pasur konsensus. Unë nuk e kuptoj:
Dokle për një javë. Nuk e di ç’mendim kanë kolegët vërtetë kështu do të punojmë edhe për Kushtetutën,
e mi të tjerë, por më duket e arsyeshme që të duke bërë pazarllëqe për dy ditë? Kaq shumë do të
sforcohemi dhe ta kryejmë atë detyrë për një javë jemi të shtrenjtë në pazar? Unë propozova shtyrjen
dhe jo për 10 ditë. për 10 ditë. Ja, po e pranoj për 7 ditë. Çfarë fituan
Kastriot Islami - Kanë paraqitur emrin për njerëzit ose çfarë humbën? Unë jam dakord t’i zbres
diskutim deputetët Osman Murati, Ali Spahia, Arben tri ditë nga propozimi im, meqenëse pazarllëku shkoi
Imami dhe Vehap Daku. Janë dakord këta shokë t’i deri këtu.
mbyllim diskutimet për të vendosur për kohën e Xhevahir Bregu - Kam mendimin dhe bie
64
dakord me shokët, për ta zvogëluar kohën e shtyrjes e mjaftueshme për ta parë edhe një herë këtë projekt.
së diskutimit të Kushtetutës për efekt të përgatitjes U bë një aluzion nga disa deputetë, duke thënë
sonë, por propozoj që në ditën që do të caktojmë se projekti na është dhënë tani. Unë u them atyre
për të rifilluar punimet, të kalojmë në miratimin në se ky projekt që u është dhënë deputetëve të Partisë
tërësi, në parim, dhe jo nen për nen të Kushtetutës. së Punës u është dhënë edhe deputetëve të Partisë
Kastriot Islami - Atë e pranuam të gjithë. Demokratike, edhe atyre të OMONIA-s dhe gjithë
Arben Imami - Pushimi shërbeu për partive politike.
konsensus, por pala tjetër qëndroi në mendimin për U shtrua dhe një alternativë tjetër: duhet shtyrë
shtyrjen dy deri në tri ditë, kurse propozimi ynë ishte ky diskutim, që t’u jepet mundësia edhe partive të
për 10 ditë. Do të ishte një zgjidhje tolerante për të tjera politike për të marrë pjesë në këtë diskutim.
dyja palët që të pranohej propozimi i zotit Agolli e i Unë mendoj që partitë e tjera politike, edhe pse nuk
zotit Dokle dhe kështu do të sheshoheshin edhe kanë deputetë në këtë Kuvend Popullor, janë ftuar
diskutimet. të marrin pjesë dhe të thonë fjalën e tyre lidhur me
Ismail Lleshi - Shoku Kryetar, këtë dokument me rëndësi thelbësore.
Pushimi që u la për të arritur një konsensus, Falemnderit!
për mendimin tim, u shfrytëzua me intensitet, por Petrit Llaftiu - Nuk dëshiroj t’i kundërvihem
nuk ishte e thënë që të arrihej në përfundimin e deputetit parafolës, vetëm të ndihmoj. Ju vetë pranuat
dëshiruar reciprokisht. Mundet të ishte një pikë e që duhet bërë një shtyrje për 2-3 ditë. A nuk tregon
përbashkët e idesë së shtyrjes, por kjo nuk do të kjo që ka ende mangësi në studimin e
thotë që kjo ide do të gjente realizimin edhe në ditët Projektkushtetutës?
apo në kohën që propozonte njëra apo tjetra palë. Vehap Daku - Vetëm një gjë duhet pranuar: në
Unë nuk mendoj që këtu është fjala për pazar dhe asnjë sferë të veprimtarisë shoqërore nuk ka
nuk më duket shumë serioze për Kuvendin që ta veprimtari ideale.
përdorim atë fjalë. Këtu është problemi për të gjetur Kastriot Islami - Më duket se kemi arritur në
një mendim të përbashkët. konsensus lidhur me faktin që ta miratojmë
Vehap Daku - Të nderuar zotërinj të Kryesisë, Kushtetutën në parim. Ka dy propozime: për ta
Të nderuar deputetë, shtyrë diskutimin 2-3 ditë dhe 7 ditë.
E dëgjuam diskutimin që u bë dhe mendoj se Neritan Ceka - Ju lutem, konsensusi është për
problemi që shtrohet është i një rëndësie thelbësore të kaluar në pikën e rendit të ditës, për të filluar
për çështjet jetike të vendit tonë në fushat politike, diskutimin për Projektkushtetutën.
shoqërore dhe ekonomike. Këtu bëhet fjalë për ligjin Kastriot Islami - Pra, nuk është për diskutimin
themelor të shtetit tonë. Unë dua të shtoj se në në parim? Mirë, dakord.
këto diskutime, që u bënë pas pushimit, që u la për Atëherë ka një propozim që të shtyhet diskutimi
konsensus midis partive, shikoj që diskutantët dy deri tri ditë dhe të miratohet Kushtetuta në parim;
gjykojnë dhe diskutojnë vetëm mbi bazën e një propozim tjetër është që të shtyhet 7 ditë dhe të
interesave partiake e jo të popullit. E shikoj një gjë miratohet Kushtetuta në parim; propozimi i tretë
të tillë për arsye se të gjithë, me përjashtim të nja është që vetëm të shtyhet diskutimi 7 ditë dhe
dy vetave nga deputetët e Partisë së Punës, janë propozimi i katërt: të shtyhet vetëm 10 ditë, pa thënë
për shtyrje të seancës. Ne kemi këtu rreth 4-5 orë gjë për miratimin në parim apo nen për nen të
vetëm në seancën e sotme dhe po ta matësh Kushtetutës.
efektivitetin e punës sonë, mund të them se është i Bëra saktësimin që tha shoku Neritan Ceka,
barabartë me zero. sepse do të vijmë mbas 10 ditësh dhe ta dijmë që
Unë e gjykoj të arsyeshme, që për probleme do të fillojmë të diskutojmë nen për nen apo në
me rëndësi kombëtare, ku interesat e kombit duhet parim. Prandaj do t’i hedhim në votim të katër
të qëndrojnë mbi ato partiake, të biem në një mendim propozimet, mbasi të diskutojnë edhe shokë që nuk
unanim, të përbashkët. Jemi të gjithë dëshmitarë u tërhoqën.
se ka një vit që Këshilli Presidencial dhe Qeveria Fjalën e ka deputeti Ali Spahia i rrethit të
kohët e fundit nxjerrin dekrete, po pa efektivitet, pa Shkodrës.
u vënë në jetë. Nuk është as vendi, as koha të Ali Spahia - I nderuar Kryetar,
tregojmë pse nuk vihen në jetë. Prandaj unë them Të nderuar deputetë,
që të shtyhet seanca për 2-3 ditë dhe kjo kohë është Jam i një mendjeje me deputetin parafolës, që
65
vendit i duhet urgjentisht një ligj themelor. Por dua ajo kohë që u tha në diskutime.
të shtoj se vendit i duhet një ligj themelor i mirë. Unë propozoj, në qoftë se do të fitojë propozimi
Për një ligj themelor të tillë unë nuk jam në gjendje për ta shtyrë diskutimin një javë, me të cilin
të jap gjykim të vetëdijshëm as në tërësi, as nen bashkohem edhe unë, që për një javë grupet e
për nen. Prandaj mendoj se një shtyrje prej së paku deputetëve që do të merren me Kushtetutën (të të
një jave është më se e domosdoshme. tri grupeve politike që janë këtu) të bëjnë rregullime
Falemnderit! thelbësore që nuk pengojnë avancimin e atyre
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Arben çështjeve urgjente që ka Shqipëria tani dhe pas një
Imami i rrethit të Tiranës. jave ne ta votojmë në parim Kushtetutën, që të mos
Arben Imami - I nderuar zoti Kryetar, u hyjmë pafundësisht diskutimeve. Pas votimit në
Të nderuar deputetë, parim të Kushtetutës, bashkohem me propozimin
Shkaqet që na detyruan të kërkojmë shtyrjen e e deputetit të PPSH-së, që tha se është e nevojshme
seancës janë mungesa e një informacioni juridik në të krijohet një komision kushtetues, i cili të ecë
përgjithësi, projekti i paraqitur ka ardhur vetëm pak gradualisht drejt variantit definitiv.
ditë përpara te ne, varianti i muajit janar ka pësuar Pra, mendimi im është që duke u dhënë
ndryshime të mëdha, të cilat ne nuk jemi në gjendje deputeteve një jave kohë për ta studiuar Kushtetutën,
t’i vlersojmë në momentin e tanishëm. 90 % e pas një jave ne të bëjmë miratimin në parim të saj
deputetëve të këtij kuvendi marrin pjesë për së pari (Duartrokitje). Besoj se kjo kohë nuk pengon aspak
në Kuvend, gjithashtu të gjitha palëve na mungon avancimin e pikave të tjera të rendit të ditës, sepse
përvoja politike e juridike. Prandaj mendoj se seanca shteti shqiptar e ka një President.
duhet shtyrë dhe në këtë konsensus kemi rënë që Çun Jonuzi - Jam plotësisht dakord me
të gjithë. Më duket se diskutohet vetëm çështja e propozimin e deputetit Preç Zogaj.
kohës. Për këtë ka tre propozime: për ta shtyrë 2 Sali Berisha - Zoti Kryetar,
ditë, 7 ditë dhe 10 ditë. Këto janë propozimet Kërkesa për njohjen e Projektkushtetutës ka të
kryesore. bëjë me të drejtat themelore të njeriut, është një e
Sidoqoftë, në këtë moment duhet të themi që drejtë e parë që duhet t’i merret parasysh.
jemi të papërgatitur për këtë projekt, nuk kemi Një grup deputetësh kanë shprehur kërkesën
kurajën civile të gjykojmë për të dhe aq më tepër që t’u jepet mundësia për t’u njohur me dokumentin
për ta miratuar nen për nen ose në parim. Pra, themelor. Ju lutem, nuk mund të shtyheni më tutje
propozimi ynë është për ta shtyrë seancën një jave pa na u krijuar kjo mundësi. Dhe pasi të na krijohet
deri dhjetë ditë me qëllim që, pas një jave apo pas kjo mundësi, unë bie dakord me të gjithë kolegët e
dhjetë ditësh, të diskutojmë për pikën e parë të rendit mi deputetë për variantet e ndryshme që duhet t’i
të ditës. diskutojmë. Por fillimisht është një kërkesë që ka
Falemnderit! të bëjë me njohjen elementare. Unë e kam të vështirë
Kastriot Islami - Domethënë nuk keni propozim të prononcohem për diçka më shumë sesa për
direkt lidhur me diskutimin në parim apo jo, po vetëm njohjen.
që të shtyhet seanca. Çështja e afatit mendoj se duhet zgjidhur me
Arben Imami - Unë personalisht nuk e kam konsensus. Pasi të biem në konsensus për afatin,
atë kurajë civile që të vlerësoj këtë pastaj të diskutojmë për probleme të tjera.
Projektkushtetutë dhe të them nëse ajo duhet Ahmet Kamberi - Propozimi im është që të
diskutuar nen për nen apo në parim. për t’u futur në miratojmë propozimin e deputetit Preç Zogaj, ashtu
pikën e parë të rendit të ditës ne kërkojmë njohjen siç e paraqiti ai, pikë për pikë, dhe ta zgjidhim këtë
e saj. Pa këtë njohje nuk mund të vazhdojmë më problem.
tej. Themie Thomai - Unë mbështes propozimin
Preç Zogaj - Paraprakisht mendoj se e deputetit Preç Zogaj, pikë për pikë siç e tha ai.
Kushtetuta e re është shumë-shumë më e avancuar Napolon Roshi - Jam dakord në parim që
se e vjetra dhe e kuptoj urgjencën për t’u shkëputur seanca të shtyhet dhe në thelb nuk kam asnjë
nga e vjetra. Kuptoj një kohësisht edhe nevojën që kundërshtim për ato që thotë Preç Zogaj, por ka një
si pikë referimi për Kushtetutën e re të mos kemi të gjë. Ne kërkojmë një javë që ta studiojmë mirë
vjetrën, por të kemi të ardhmen e Shqipërisë e projektin. Dhe të jeni të bindur se si ne, si ju, si të
prandaj është e nevojshme që të gjithëve t’u jepet gjithë deputetët gjatë kësaj jave do të reflektojnë
66
dhe ka shumë mundësi që pas një jave të vijmë me ndryshimeve që do t’u bëhen disa neneve, të bëhet
mendimin që duhet miratuar në parim. Por, ama, të miratimi në parim i Kushtetutës mbas një jave.
mos ta themi këtë fjalë tani. (Reagim në sallë nga Zëra nga salla - Shumë e drejtë.
deputetë të Partisë së Punës). Preç Zogaj - Kjo që të mos zgjatemi pa fund.
Ju lutem, kërkoj më shumë respekt. Ju kam Besoj se shumëkush e kuptoi kështu.
dëgjuar të gjithëve. Më duket se po kërkoj një gjë Sali Berisha - Me leje, me leje, zoti Kryetar,
elementare. Unë, kur bëj kërkesën për shtyrje, nuk e bëj për
Nuk doja të diskutoja, sepse me thënë të drejtën komisionet parlamentare. Kërkesa për shtyrje ka
isha dakord me mendimin që të shtyhet seanca dhe në bazë kërkesën për të pasuruar njohuritë e mia
pashë që të gjithë po binin dakord. Por tani, pse individuale. Dhe unë nuk flas këtu si grup, por flas
duhet të kapemi pas një gjëje kaq të vogël? Ne biem si deputet. Insistoj që shtyrja të jetë pa kushte, por
dakord që seanca të shtyhet dhe gjatë kësaj jave të vetëm për arsye njohjeje me projektin. Dhe kjo mua
tërë do të punojmë ditë e natë. Si ta themi fjalën pa më duket një çështje themelore. Edhe një herë
diskutuar? Ne nuk kemi diskutuar një herë. Të gjithë insistoj në këtë pikë.
do të vijmë pas një jave me predispozicionin që të Kastriot Islami - Atëherë unë them të kalojmë
bëjmë maksimumin. Por, ama, atë fjalë që ta në votim.
miratojmë në parim apo nen për nen, ta themi pas Aleksandër Meksi - Kjo nuk bëhet me votim,
një jave, të kemi aq besim te njëri-tjetri. Ju lutem për një arsye shumë të thjeshtë, do të thoja unë.
shumë, të mos kapemi në gjëra të tilla, por të Kushtetutat në çdo vend paraqiten në një sasi kohe
vendosim që pas një jave të fillojmë diskutimin e përpara dhe kjo sasi kohe nuk vihet në diskutim.
Kushtetutës së re. E dyta, çdo ligj, e kemi edhe në rregulloret e të
Gramoz Pashko - Unë në diskutimin tim thashë gjitha vendeve dhe, jam i sigurt se është edhe në
që të mos e quajmë seancën të mbyllur, por të dy rregulloren tonë të vjetër, paraqitet një herë për
grupet parlamentare të qëndrojnë këtu të mbledhur diskutim të parimeve të tij; mbas kësaj kalohet në
dhe vazhdimisht të shkëmbejmë mendime, derisa diskutim të çdo neni dhe pastaj në tërësi. Kështu
të arrijmë në një konsensus. Ose të krijojmë një që ne nuk mund të veprojmë tani jashtë kësaj
komision të ndërmjetëm, ku të drejtohen të gjitha rregulloreje që na është dhënë ose asaj që është
vërejtjet e mundshme që do të vinin gjatë kësaj kohe. në fuqi. Rregullave mendoj se duhet t’u përmbahemi.
Nuk kemi pse të fillojmë që sot të marrim premtime Unë këtu bashkohem edhe me mendimin e zotit
të tilla, të cilat mund të na kushtojnë shumë rëndë Sali Berisha, në kuptimin që ky afat prej 7 ditësh
në të ardhmen e afërt dhe në të ardhmen e largët. mbase është më pak se minimumi prej 15 ditësh
Kastriot Islami - Më duket se propozimet tani që është afati i paraqitjes së kushtetutave dhe nuk
janë të qarta. Ka një propozim që ta shtyjmë folëm për ta pranuar këtë.
diskutimin e Kushtetutës së re një javë për njohjen Kastriot Islami - Nejse, të mos mbajmë
e saj, pa thënë gjë për miratimin në parim apo jo. pozicione si Kryesi.
Ka një propozim tjetër, që ta shtyjmë një javë, duke Aleksandër Meksi - S’është e rregullt.
pranuar qysh sot të diskutojmë në parim. Ka edhe Kastriot Islami - Që të mos e zgjatim më
një propozim tjetër, që ta diskutojmë në parim, duke shumë, them të kalojmë në votim tri propozimet që
e shtyrë 2 deri 3 ditë seancën. janë bërë, pavarësisht se secili insiston në mendimin
Preç Zogaj - Zoti Kryetar, të lutem a mund të e tij dhe s’arritëm të konvergojmë në një pikë.
bëj një sqarim të vogël, në qoftë se ka mundësi? Arritëm të bashkohemi relativisht afër, po jo në një
Kastriot Islami - Po. pikë.
Preç Zogaj - Nga ndonjë koleg i Partisë Sali Berisha - Nuk paraqet asnjë interes
Demokratike është keqkuptuar pak ndërhyrja ime, përcaktimi me shumicë dhe me pakicë të këtyre
ndofta për shkak të mikrofonit. Unë thashë që gjatë problemeve. Ju lutemi edhe një herë. Kemi të bëjmë
kësaj jave, në qoftë se do ta quajmë, ashtu si u me çështje themelore. Është fare e thjeshtë që
vendos këtu, javë pune, grupet e deputetëve që do grupimet të mbajnë pozicione të ndryshme, por në
të merren me Kushtetutën, duke bashkëpunuar me qoftë se nuk arrihet në konsensus për një kërkesë
njëri-tjetrin, të punojnë për ndryshimin e atyre që ka të bëjë me të drejtën elementare të njeriut për
artikujve, aktivizimi i të cilëve është i nevojshëm për informacion, do të ketë vështirësi shumë të mëdha
kohën e tanishme dhe, mbi bazën e këtyre në konsensusin për gjëra të tjera. Ju lutem shumë
67
të mos i komplikojmë problemet, por si deputetë të propozuar nga Fehmi Abdiu?

mbajmë parasysh këtu të drejtat elementare të Nuk ka asnjë kundër.
njeriut, të drejtën për informacion. Aq më tepër kur Fehmi Abdiu - Në vijim, shoku Kryetar, do të
kjo e drejtë kërkohet nga ata që kanë njëfar dëshiroja që për të arritur atë ditë në një emërues të
votëbesimi më të gjerë. pranueshëm, përfaqësuesit e grupeve parlamentare
Nuk më duket e drejtë që t’i votojmë këto të vazhdojnë punën, të trajtojnë problemet me
propozime që u bënë këtu. Besoj se nuk është rruga njërën dhe me tjetrën palë; shumë gjëra të zgjidhen
e zgjidhjes votimi, zoti Kryetar. Shikoni mos ka deri atë ditë, me qëllim që ta kemi më të lehtë për
ndonjë modalitet tjetër për të dalë nga qorrsokaku. të arritur atë që duam.
Kastriot Islami - Më duket se i përdorëm të Kastriot Islami - Pra, për propozimin e deputetit
gjitha mënyrat për të arritur një konsensus. Në qoftë Fehmi Abdiu që të shtyhet diskutimi një javë, të
se s’arrijmë në konsensus, sipas rregullave jam i bëhet votimi në rast se nuk arrihet në konsensus
detyruar ta kaloj çështjen në votim. dhe shtesa: të vazhdojnë të punojnë grupet
Leontiev Çuçi - Jam dakord me propozimin që parlamentare. E përsëris edhe një herë: ka ndonjë
bën deputeti Sali Berisha. Këtu kërkohet një proces që të jetë kundër?
njohjeje dhe, përderisa kërkohet një proces i tillë e S’ka asnjë kundër. Atëherë miratohet.
këmbëngulet me insistim, nuk ka pse t’ua heqim Ismet Ferizaj - Unë sinqerisht nuk e kuptoj këtë
një të drejtë të tillë, nuk ka pse të kalojmë në një që thoni ju. Unë e kuptova deputetin parafolës se
votim për një problem që është legjitim për këdo. do ta shtyjmë Kuvendin për një javë dhe pas një
Panajot Barka - Përderisa shtyhet diskutimi i jave të vijmë e të vendosim nëse duhet ta pranojmë
Kushtetutës për arsye njohjeje, eliminohet varianti Kushtetutën në parim apo ta diskutojmë nen për
tjetër që, kur të fillojë diskutimi i saj pas disa ditësh, nen, apo disa nga nenet kryesore të saj.
të miratohet në parim. Përderisa mungon njohja, si Kastriot Islami - Më falni që më keqkuptuat,
ka mundësi të diskutohet që kjo gjë të aprovohet por unë përsërita fjalë për fjalë atë propozim që bëri
qysh tani? Kjo është një logjikë e thjeshtë dhe deputeti Fehmi Abdiu. Në qoftë se ju duket se e
mendoj se nuk ka nevojë për votim. kam transformuar unë, le ta dëgjojmë edhe një herë
Kastriot Islami - Si do të veprohet, do ta thoni Fehmi Abdiun, sepse më duket që po merremi me
ju. Unë paraqes dy propozimet. Një propozim është vogëlsira. Përderisa nuk doli asnjë kundër, më duket
që diskutimi të shtyhet një javë për arsye njohjeje, se u kuptua nga 249 deputetë.
kurse propozimi tjetër është që të shtyhet një javë Ka një kërkesë për diskutim qysh në fillim nga
dhe të bëhet miratimi në parim i Kushtetutës. deputeti Ylli Vejsiu për një problem të veçantë.
Fehmi Abdiu - Në vijim të dëshirës dhe të Ylli Vejsiu - Në radhë të parë falënderoj
predispozicionit për të gjetur atë që kërkojmë, një Kryetarin që pas 5 orë e gjysmë nga momenti i
emërues të përbashkët për këtë problem, do të dhënies së kërkesës u lejova të diskutoj për një
kisha mendimin që të vendosim për ta shtyrë problem të veçantë, që më duket se është mjaft i
diskutimin e Kushtetutës një jave dhe atë ditë që rëndësishm, duke marrë shkas nga një ngjarje e
do të rifillojnë punimet ta gjejmë pa votim djeshme.
konsensusin e përbashkët që kërkojmë. Përndryshe Dje filloi me të vërtetë seanca e Kuvendit
atë ditë të votojmë nëse do ta fillojmë diskutimin e Popullor, e këtij Kuvendi pluralist, por për fat të keq
Kushtetutës me miratimin në parim apo nen për nen. Televizioni e pasqyroi dobët, në mënyrë të
Mendoj që edhe një herë të na jepet mundësia për pjesshme, në mënyrë të njëanshme, në mënyrë
të gjetur një gjuhë të përbashkët, më të dobishme tepër të keqe. Për këtë arsye mendojmë që në
në interes të punës, të dialogut e të mirëkuptimit. kushtet kur ramë edhe në një konsensus të
Kastriot Islami - Dakord. Pra, ka edhe një përgjithshëm për të reflektuar e pasqyruar në
propozim të tretë, që më duket se qëndron në mes mënyrë të gjithanshme punimet e Kuvendit Popullor,
të dy propozimeve të tjera, që diskutimi Kushtetutës të paktën, duke filluar që nga sot, të bëhet një
të shtyhet një javë dhe atë ditë që do të rifillojmë pasqyrim i plotë i punimeve të Kuvendit Popullor.
punimet, në qoftë se s’kemi arritur në konsensus, Ishte dita e parë, një ditë historike, kur populli
të votojmë direkt. priste të informohej me vërtetësi e transparencë për
Atëherë, të marrim të parin këtë propozim, për punimet e këtij Kuvendi. Sipas specialistëve
ta votuar? Kush është kundër për variantin e ekzistojnë të gjitha mundësitë teknike që kjo punë
68
të realizohet. A mund të justifikohet ai fakt i zhvillohen punimet në këtë sallë.

djeshëm, që u dha vetëm 10 minuta emision për Falemnderit!
punimet e Kuvendit dhe pastaj telespektatori u mbajt Viktor Doda - Përsa i përket vërejtjes që bëri
deri në orën 11 të natës me një emision-bisede lidhur deputeti Ylli Vejsiu, mendoj që Televizioni të
me letërsinë? Pra, kërkoj që të mos jepet një reflektojë, por nuk jam dakord që të japë tërë ditën
pasqyrim i pjesshëm, por një pasqyrim i plotë dhe gjithë seancën e punimeve, sepse do t’i lëmë njerëzit
jo në orët “e vdekura”, si është ora 15.30, por të larg punës. Ne po rrimë larg punës, ata gjithashtu
jepet e gjithë seanca, që nga fillimi deri në fund. do të rrinë larg punës. Mendoj që Televizioni të japë
Populli ka nevojë të informohet jo vetëm për debatin, përmbledhje të punimeve të Kuvendit.
por edhe për këtë konsensus që arritëm. Kam mendimin se nuk ia vlen të hyjmë tani në
Gjithashtu, mendoj se është në të mirën e vetë diskutime të tjera. Siç ramë dakord, ta mbyllim këtë
popullit të Shkodrës, që ai ta ndiejë që këtu është seancë dhe të caktojmë ditën e orën për fillimin e
shtruar problemi i tij, flitet për të, arrihet konsensusi punimeve të Kuvendit mbas një jave.
për të. Namik Dokle - Edhe unë bashkohem me
Së fundi, desha të shtroj edhe një çështje tjetër. vërejtjen e deputetit Vejsiu, lidhur me pasqyrimin e
Drejtori i Radiotelevizionit, Fatmir Kumbaro, siç punimeve të ditës së djeshme nga Televizioni. Mund
dihet, është vënë nën një trysni të gjithanshme, të ishte një pasqyrim shumë më i mirë e shumë më
trysni nga vetë qendra e tij e punës, trysni nga i plotë. Por të angazhojmë Televizionin për
populli, trysni nga ky Kuvend dje, trysni besoj edhe transmetimin direkt ose të incizuar të të gjitha
nga opinioni ndërkombëtar dhe ai duhet ta shikojë seancave të Kuvendit Popullor, më duket se tani
se asnjë televizion nuk punon në këtë mënyrë. Për për tani është një mbingarkesë e madhe, të cilën
këtë arsye mendoj që ky të vihet para përgjegjësisë, nuk do ta dëshironte populli, sepse vetëm sot ne
ta ndiejë përgjegjësinë për këtë problem, sepse kemi 5 orë e gjysmë që jemi të mbledhur këtu, kur
edhe ai është bashkëpërgjegjës për dizinformimin dihet që transmetimet ditore të Televizionit janë 5-6
e ngjarjes së Shkodrës. Ai me të vërtetë, sipas orë. Ndërkohë dje, kur aprovuam rregulloren e
mendimit tim, ndodhet nën ndikimin e organeve përkohshme të punimeve të Kuvendit Popullor,
eprore, që e komandojnë, por megjithatë ka një deputeti Gramoz Pashko bëri një propozim, që m’u
element indipendence në ndërgjegjen qytetare të duk tepër racional, që Kuvendi Popullor duhet të
tij, së cilës botojë një buletin informativ, me të cilin populli të
duhet t’i bëjë thirrje e të gjejë një zgjidhje të informohet për gjithçka që diskutohet këtu.
rregullt të këtij problemi. Kjo është kërkesa jonë. Sali Berisha - Zoti Kryetar, më falni se ndoshta
Falemnderit! e teprova me ndërhyrjet e mia të tepërta sot, por
Kastriot Islami - Tani doni të bëjmë diskutim mendoj që t’i përmbahemi rregullores. Dje nga ky
për këtë problem apo ta mbyllim dhe të vazhdojmë Kuvend i nderuar u shtua në rregulloren tonë që të
mbasdite? transmetohen seancat në Televizion. Unë e gjej
Arben Imami - Zoti Kryetar, racionale idenë e deputetit të Mirditës se populli
Problemi që shtron zoti Ylli është një problem i nuk mund të dëgjojë e të shohë tërë ditën punimet
rëndësishëm. Këtu nuk diskutohet për informacionin e Kuvendit dhe nuk mund të transmetohen të tëra
në përgjithësi dhe për mënyrën e realizimit të tij. punimet e sesionit, por mendoj se kjo çështje të
Nuk flitet për ligje të tëra për informacionin, por flitet zgjidhet me marrëveshje midis dy grupeve
për atë që populli shqiptar të marrë informacion real parlamentare dhe të realizohet sipas seancave,
nga punimet e Parlamentit. Ne si Parlament kemi sepse ka seanca që janë jetike për vendin, të cilat
detyrë t’i bëjmë të njohur popullit punimet që duhet t’i ekspozojmë tërësisht, siç ka edhe seanca
zhvillohen këtu dhe kjo duhet të ishte një nga pikat të tjera që paraqesin një interes krejt të
e para të diskutimit tonë. Mirëpo në shpejtësinë me parëndësishëm për të gjithë vendin, që nuk kanë as
të cilën u aprovua rendi i ditës dhe faktikisht u interesin e një ndeshjeje basketbolli dhe ne s’kemi
aprovua vetëm ndryshimi i renditjes nga pika 7 në pse ta lodhim telespektatorin me to. Megjithatë, një
pikën 2, ky problem mbeti i paekspozuar, megjithëse rregullim e do kjo çështje, meqë u vu edhe në
zoti Ylli e kishte kërkuar fjalën qysh në fillim. rregulloren e Kuvendit.
Ju lutem zotërinjve ta kuptojnë që ka shumë Bashkim Kopliku - Meqë ky problem takon
rëndësi për të gjithë opinionin tonë të dijë se si pak me specialitetin tim, pasi jam inxhinier
69
elektronik, dhe me specialitetin e ri të deputetllëkut, Azem Hajdari - Nuk kam gjë për Televizionin,
unë do të thosha që t’ia lëmë në dorë popullit ta se për këtë çështje mund të na jepte sqarime dhe
zgjidhë këtë problem. drejtori i përgjithshëm i tij, por e kam fjalën për
Duke transmetuar, qoftë mbas orës 22 deri në komisionin parlamentar që propozuam për çështjen
orën 3 të natës, harxhimet janë shumë më të vogla e Shkodrës.
se dietat tona këtu, për këtë ju garantoj, sepse do Kastriot Islami - Thamë të mbyllim një herë
të jenë në punë 2-3 vetë dhe transmetuesit përkatës. këtë problem që kemi në diskutim.
Pastaj kjo hyn në liritë e njeriut. Kush ka qejf të rrijë Ne si Kryesi mendojmë që, së bashku me
gjithë natën pa gjumë, le të shohë televizorin; kush kryetarët e grupeve parlamentare, të gjejmë një
dëshiron të flejë, le të flejë. Kurse gjatë ditës mendoj zgjidhje qoftë me një komision, qoftë vetë, sipas
të transmetohen përmbledhje të reduktuara të asaj pike të rregullores së përkohshme të Kuvendit.
punimeve. Kështu e bën edhe bota, shokë. Më ka ardhur një propozim me shkrim nga
Lutfi Dautllari - Sipas nenit 14 të rregullores deputeti Neritan Ceka, lidhur me komisionin
së përkohshme që miratuam dje, kompetencën për parlamentar për ndjekjen e ecurisë së hetimeve të
atë se çfarë do të botohet dhe çfarë do të ngjarjeve të Shkodrës. Ne nuk arritëm dot të
transmetohet e ka Kryesia e Kuvendit Popullor. Ajo, vendosim, meqenëse ka vërejtje për disa nga
duke qenë pluraliste, mund ta kryejë fare mirë këtë anëtarët që janë propozuar. Kështu që edhe këtë
detyrë. problem, meqenëse na i latë neve si Kryesi, së
Falemnderit! bashku me kryetarët e grupeve parlamentare do të
Gramoz Pashko - Për t’ju ndihmuar juve si mblidhemi sot mbasdite që ta zgjidhim për të filluar
Kryesi dhe për të mbështetur shokun parafolës, punën menjëherë komisioni parlamentar.
meqenëse jam iniciatori i propozimit për çështjen e Nuk e di në qoftë se ka ndonjë mendim tjetër.
Televizionit, kam këtë sugjerim: Neritan Ceka - Qe një propozim, që u miratua,
Transmetimi televiziv t’i ngarkohet një komisioni për t’i dërguar një mesazh popullit të Shkodrës.
ose nënkomisioni apo seksioni, që mund të krijohet Prandaj mundësisht të caktohen 2-3 veta, që të
këtu me pjesëmarrjen (të vendosë Kryesia) e përfaqësojnë të gjitha grupet parlamentare, për ta
grupeve politike plus OMQNIA-n dhe të gjendet një formuluar këtë mesazh.
mënyrë jo për rregullimin e orarit të Televizionit, Kastriot Islami - Meqë po mblidhemi mbasdite
sepse, siç dihet, në kushtetutë ky është në varësi bashkë me kryetarët e grupeve parlamentare për
të Qeverisë, por për pjesën e jetës së Parlamentit disa probleme, po formulojmë edhe mesazhin.
që duhet transmetuar. Theksoj rëndësinë shumë të Kryetarët e grupeve parlamentare të vijnë me 2 ose
madhe që ka kjo gjë, sepse njerëzit më mirë të 3 propozime rezervë për emrat, sepse mund të dalë
shikojnë luftën politike që bëhet në Parlament, sesa që të mos miratohen ato emra që janë dhënë në
luftën politike që bëhet në rrugë. fillim.
Kastriot Islami - Atëherë, meqenëse është edhe Seancën për sot e deklaroj të mbyllur. Do ta
propozimi i deputetit Pashko, mendojmë që Kryesia precizojmë ditën dhe do t’ju njoftojmë nëpërmjet
bashkë me kryetarët e grupeve parlamentare të kryetarëve të grupeve parlamentare për mbledhjen
mendojnë për zgjidhjen konkrete të këtij problemi. tjetër.
70

Kastriot Islami - Meqenëse shumica e bisedimesh. Sidoqoftë, mundësitë që kemi përpara

deputetëve janë të pranishëm, seancën e deklaroj në këtë seancë dhe në seancat që do të pasojnë,
të hapur. Vazhdojmë me pikën e parë të rendit të mendoj se mund të jenë dy:
ditës: Shqyrtimi e miratimi i Projektkushtetutës. Varianti i parë i diskutueshëm është ai, siç e
Fjalën e ka deputeti Lufter Xhuveli. lamë herën tjetër, por i modifikuar, i diskutimit në
Lufter Xhuveli - I nderuar Kryetar, përgjithësi dhe pastaj miratimi në parim i projektit
Të nderuar deputetë, të Kushtetutës së paraqitur. Avancimi që i kemi bërë
Java që kaloi na dha mundësinë të njihemi më këtij varianti, në krahasim me diskutimin që filluam
mirë me përmbajtjen e Projektkushtetutës që kemi herës tjetër, është ky: Kuvendi të angazhohet në
për diskutim, të thellohemi në aspektet e veçanta mënyrë të tillë që për çdo hap legjislativ që do të
të saj, të reflektojmë mbi të dhe të heqim paralelet ndërmerret pas miratimit në parim të projektit të
domethënëse midis saj dhe Kushtetutës ekzistuese Kushtetutës së paraqitur, të paraprihet me doemos
të vitit 1976 nga njëra ana, si dhe midis asaj dhe nga diskutimi e miratimi i nenit përkatës kushtetues.
realitetit të sotëm të vendit tonë, i inkuadruar në Domethënë, po qe se do të arrinim të miratonim
sfondin e radhës së proceseve demokratike projektin e Kushtetutës në parim dhe pastaj sipas
botërore, nga ana tjetër. Ajo, gjithashtu, krijoi rendit të ditës do të kalonim në diskutimin dhe
mundësinë që të takohemi, të bisedojmë e të miratimin e Presidentit, do të na duhej që menjëherë
këmbejmë mendime edhe me zgjedhësit tanë. Ashtu të fillonim diskutimin nen për nen të tetë neneve që
si u ra dakord, gjatë kësaj ndërprerjeje, nën drejtimin përmban blloku i Presidentit në këtë projekt të
e Kryesisë së këtij Kuvendi, u bënë edhe katër Kushtetutës të paraqitur për diskutim.
takime midis përfaqësuesve të dy forcave politike Aty mund të bëhen konkretisht përmirësime apo
kryesore parlamentare. Nga përfaqësuesit e ndryshime, që Kuvendi mund t’i shohë të arsyeshme
OMONIA-s nuk pati pjesëmarrës, megjithëse kjo u dhe pastaj të kalohet në zgjedhjen e Presidentit; po
parashikua, ngaqë, siç dihet, ata gjatë kësaj kohe kështu mund të vendoset që të ndiqet rruga për
nuk u ndodhen këtu. Qëllimi ishte që nëpërmjet një miratimin dhe zgjedhjen e Qeverisë apo për çështje
bashkëbisedimi intensiv të kërkoheshin e të të tjera, për të cilat mund të miratojmë ligjet
gjendeshin fillimisht pika takimi, të cilat mund të përkatëse. Pra, pas miratimit në parim të kalohet
çonin në gjetjen e një rrugëzgjidhjeje të përbashkët sipas rastit në diskutimin konkret të atij neni që do
për të futur sa më shpejt gjithë jetën dhe veprimtarinë t’i hapte rrugën nxjerrjes së ligjeve. Ky është njëri
shtetërore në binarë të konstitucionalizuar. Kjo do variant, që mendoj se është i mundshëm.
ta lehtësonte shumë punën e Kuvendit. Një variant tjetër që ka dalë gjatë diskutimeve
Nga këto takime u arrit në një emërues të të përbashkëta, është ai i paraqitjes dhe miratimit
përbashkët për domosdoshërinë e zhbllokimit sa të disa parimeve kryesore. Emërtimi mund të gjëndet
më të shpejtë të veprimtarisë shtetërore, nëpërmjet në formën e një ligji themeltar kushtetues, të
miratimit të një dokumenti kushtetues, për nevojën dispozitave kushtetuese, të një karte apo
e vazhdimit të punës për hartimin e variantit dokumenti, si mund ta quanim, dokument i cili, nga
përfundimtar të Kushtetutës, si dhe për krijimin e njëra anë, do t’i hapte rrugë të menjëhershme
një komisioni parlamentar për kryerjen e detyrës së zgjedhjes së Presidentit dhe krijimit të Qeverisë, si
mësipërme. Ky komision është konceptuar, që mund dhe do të krijonte hapësira të gjera për hartimin e
të përbëhet nga deputetë, specialistë e juristë të një legjislacioni të drejtë demokratik, për të njohur
fushës së Kushtetutës, nga vendi ynë, si dhe të realitetin e sotëm, si dhe zhvillimet që mund të
konsultohen me specialistë të huaj. Por gjatë këtyre pasohen prej tij në rrugën demokratike që kemi nisur.
takimeve nuk u arrit dot në gjetjen e një formule të Natyrisht, ky variant do të paraqiste disa vështirësi,
përbashkët për dokumentin kushtetues që duhet të sepse jeta dhe veprimtaria shtetërore është në
miratohet gjatë këtij diskutimi. Natyrisht, kjo do të vazhdim. Do të duhej që menjëherë të nxirreshin
ishte e dëshirueshme, por nuk është e thënë që të ligje për të normalizuar dhe kodifikuar jetën dhe
arrihet medoemos kjo gjë nëpërmjet këtyre lloj veprimtarinë tonë qoftë brenda shtetit, qoftë për të
71
drejtat e njeriut, qoftë në marrëdhëniet me jashtë, parime të tjera në organizimin e shtetit dhe të
gjë që do ta ngarkonte Kuvendin tonë me një punë shoqërisë, na duhet një reformë e plotë institucionale,
të zgjatur. Gjithashtu, ka edhe anën tjetër, se na duhet një rend i ri ekonomik dhe një program i
ndoshta do të duhej që gjatë këtij sesioni të qartë e konsekuent i reformës ekonomike, na duhet
punimeve të Kuvendit mund të dilte nevoja që të një status i plotë demokratik i të drejtave dhe lirive
miratoheshin ligje për të mos ndërprerë veprimtarinë të individit. Me pak fjalë na duhet gjithçka që është
shtetërore. Pra, këto vështirësi ky variant i paraqet. esenciale për krijimin e një shteti e të një shoqërie
Megjithatë është një variant i diskutueshëm. Unë demokratike dhe moderne.
mendoj se të dy këto varinate mund të diskutohen, Duhet të jetë e qartë për cilindo se këto çështje
qoftë miratim në parim i Kushtetutës me atë nuk mund të zgjidhen brenda kornizës kufizuase
modifikimin që thashë, i pasuar me krijimin e një dhe arkaike të Kushtetutës ekzistuese. Gjithashtu,
komisioni të ri të hartimit të variantit përfundimtar të është e vështirë që ato të realizohen edhe nëpërmjet
Kushtetutës, deri në një afat që ta shikojë Kuvendi veprimtarisë legjislative dhe administrative të
të arsyeshme, duke ngarkuar Kryesinë e tij të organeve jo të zakonshme dhe provizore, që
caktojë përbërjen e këtij komisioni dhe programin e aktualisht drejtojnë veprimtarinë tonë shtetërore.
tij të punës, qoftë varianti tjetër. Shfuqizimi i Kushtetutës se vitit 1976 dhe
Së fundi, dëshiroj të theksoj edhe një herë se miratimi i një Kushtetutë të re, thellësisht
është momenti kur kërkohet më shumë se kurrë demokratike dhe të përparuar është pa dyshim një
detyrimi ynë qytetar. Te ne është fokusuar vëmendja faktor me ndikim të ndjeshëm në të sotmen, po për
e popullit tonë dhe ajo e opinionit ndërkombëtar. më tepër ai do të ketë ndikim ripërtëritës në të
Nga mënyra dhe koha se si do t’i japim zgjidhje nesërmen dhe perspektivën e vendit. Ndërsa
këtij problemi kardinal, do të na takojë edhe zgjedhja nga ky Kuvend i organeve të larta të shtetit
përgjegjësia, edhe nderi i aktit tonë. është një problem që në mënyrën më imediate i
Ju ftoj edhe një herë që ta shyrtojmë këtë përket vetëm kapërcimit të situatave të sotme.
çështje me tërë seriozitetin maksimal dhe me Realiteti specifik që përjetojmë sot na shtyn të
gjenerozitetin që na takon. gjykojmë që këto dy probleme, të cilat natyrisht kanë
Faleminderit! lidhje me njëri -tjetrin, të mos i trajtojmë vetëm në
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc Ruli: këndin e një kushtëzimi determinues.
Genc Ruli - I nderuar Kryetar, Zgjidhja më e drejtë dhe e përligjur e problemeve
të nderuar deputetë, të situatës së sotme do të jepej vetëm në qoftë se
Rendi i ditës dhe debatet e seancës së sotme me realizëm e urtësi do të dinim të veçonim
na angazhojnë me një ndër problemet më të problemin e konstitucionalizimit demokratik të
rëndësishme dhe kritike që shtrohen për zgjidhje shtetit, nga problemi i krijimit të shpejtë të organeve
përpara këtij kuvendi të parë pluralist, siç është kryesore të tij dhe i pajisjes së tyre me
shqyrtimi i Kushtetutës së shtetit shqiptar. plotfuqishmërinë e duhur ligjore. Por që në fillimin e
Evoluimet e ndjeshme politike, shoqërore, punimeve të këtij kuvendi zgjidhja e këtyre
ekonomike dhe botëkuptimore që kanë ndodhur në problemeve u shtrua sipas alternativës tjetër, asaj
ketë përiudhë të ngjeshur kohe në vendin tonë, pa të kushtëzimit rigoroz të tyre, pra të aprovohej
dyshim që shtrojnë për diskutim rinovimin tërësor Kushtetuta e re mbi bazën e miratimit në parim të
të të gjithë rendit juridik ekzistues e për me tepër të projektit të paraqitur, duke e konsideruar këtë si
ligjeve bazë në të cilat bazohet ai. Në këtë vështrim, dokument me fuqi të përkohshme dhe, mbështetur
si diskutimet, ashtu edhe zgjidhjet përfundimtare në këtë Kushtetutë, të zgjidheshin organet e larta
që do të jepen për këtë problem në këtë forum të të shtetit.
lartë, janë të ngarkuara me një peshë të madhe Grupi i deputetëve të opozitës gjatë kësaj jave
historike. u angazhua me seriozitet dhe përgjegjësi në studimin
Vendi ynë sot gjendet në kushtet e një e materialit të Projektkushtetutës dhe ka arritur në
destabiliteti politik e social dhe të një krize të plotë mendimin që miratimi në parim i këtij dokumenti
ekonomike. Nga ana tjetër ai është i përfshirë në nuk do të ishte zgjidhja e duhur për problemet qe
rrjedhën e pandalshme të ndryshimeve tërësore të shtrohen sot. Kjo për arsyen e parë, se në
jetës së tij. Në këto kushte para nesh shtrohet nevoja përmbajtjen e parimeve e të neneve të projektit nuk
e zgjidhjes së disa çështjeve të mëdha. Na duhen pasqyrohen tërësisht konturet e një shoqërie dhe
72
të një shteti plotësisht demoktatik, bashkëkohor dhe të përgjithshëm, i cili brenda një numri të kufizuar
të emencipuar. Më konkretisht do të cilësonim këto nenesh, vetëm disa dhjetëra, të përmbante parimet
mangësi dhe defekte të dokumentit të paraqitur: më esenciale të organizimit të shtetit demokratik,
Së pari, megjithë përparimin e bërë në këtë të rendit politik, ekonomik e social. Ky ligj do të
drejtim, në nenet e projektit ende ndihet direkt apo siguronte një kuadër tepër të përgjithshëm
indirekt roli dominues i një shteti të kudondodhur kushtetues për rregullimin juridik të shtetit, pa qenë
në sferat e ndryshme të jetës shoqërore. Kjo shtrirje në vetvete as një kushtetutë provizore dhe as një
e gjerë e rolit dhe funksioneve të shtetit sigurisht që kushtetutë e re. Sigurisht që ai do të shpalltë së
kufizon sferën e veprimit të individit dhe të shoqërisë. pari, shfuqizimin e Kushtetutës së vitit 1976 dhe
Së dyti, struktura e organizimit të organeve sh imediatisht do të shërbente si bazë për zgjedhjen e
tetërore përsëri bazohet në një centralizëm të kryetarit të shtetit, të qeverisë dhe të organeve të
tepruar, duke mos i lënë hapësirë autonomisë lokale tjera të nevojshme.
dhe decentralizmit administrativë. Një organizim i Në vijim, brenda kuadrit kushtetues të këtij ligji
tillë nuk përputhet aspak me një shoqëri të tillë që bazë, duhet të nxirren dora-dorës ligje të ndryshme,
bazohet në demokracinë politike dhe ekonomike. që do të bëjnë rregullimin juridik të aspekteve në
Së treti, ndonëse shpallet si një nga themelet fushat e ndryshme të jetës së shoqërisë dhe të
kryesore të shtetit shqiptar, pluralizmi politik nuk shtetit. Në këtë paketë ligjesh do të përfshihen, së
konkretizohet shprehimisht në strukturat politike të pari, dekretet që janë nxjerrë deri në kohët e fundit,
Shtetit. ato që do të miratohen nga ky Kuvend, si dhe
Së katërti, dhe e fundit, rendi ekonomik i dispozita të reja ligjore të fushës ekonomike apo
sanksionuar në projekt përmban jo pak kategori e politike. Mbi këtë paketë ligjesh, në krye të së cilës
nocione socialiste, të cilat eksperianca jonë dhe qëndron ky ligj bazë dhe i përgjithshëm, do të
ajo botërore i vertetoi pa perspektivë jete. bazohet rregullimi juridik i shtetit deri në nxjerrjen e
Jashtë këtyre vërejtjeve duhet thënë se komisioni Kushtetutës së re. Veprimtaria jo e vogël legjislative
i ngarkuar për hartimin e Projektkushtetutës ka dhe shtetërore që do të zhvillohet gjatë kësaj
përballuar me mjaft dinjitet dhe cilësi një punë të periudhe, si dhe ndryshimet dhe zhvillimet që do të
madhe e të vështirë. Mangësitë e parashtruara vazhdojnë të kryhen në realitetin tonë social, do të
përligjen, së pari, me faktin më evident se ai u formua shërbejë edhe si një përvojë e madhe për t’u
në kushte politike krejtësisht të ndryshme nga ato shfrytëzuar në dobi të hartimit të një kushtetute të
të sotmet dhe u ngarkua me detyra të tjera nga ato qëndrueshme, moderne dhe të përparuar. Miratimi i
që u desh të përballonte më pas. Mungesa në shpejtë i këtij ligji themelor është i vetmi akt i drejtë
përbërjen e tij e përfaqësuesve të partive të opozitës, dhe realisht i mundshëm, po të kemi parasysh
sigurisht që e ka ngushtuar kuadrin e mendimeve kohën, mundësitë dhe përvojën që zotërojmë sot.
dhe të diskutimeve të nevojshme. Hartimi dhe miratimi i një kushtetute tërësisht të re
Së dyti, ndryshimet e mëdha dhe të vrullshme është një ndërmarrje e vështirë dhe serioze, e cila
që kanë ndodhur në këta pak muaj, sigurisht që i kërkon më tepër kohë, një gjykim më të thellë dhe
kanë tejkaluar në shpejtësi ndryshimet, konceptet një këndvështrim perspektiv më të largët.
dhe mentalitetin e njerëzve. Dhe këtij fenomeni të Si konkluzion i arsyetimeve që parashtruam, në
përgjithshëm i janë nënshtruar dhe hartuesit e këtij emër të grupit të deputetëve të Partisë Demokratike,
projekti të Kushtetutës. propozoj:
Miratimi në parim i projekt të një kushtetute të Së pari, krijimin që sot të një komisioni
plotë, por me efekte provizore, e cila shumë shpejt ndërparlamentar, i pajisur edhe me disa specialistë,
do t’u nënshtrohej ndryshimeve jo të vogla, nuk do i cili duhet të përgatisë brenda një afati sa më të
të ishte një akt i përligjur dhe serioz për këtë Kuvend shkurtër tekstin e këtij ligji bazë.
të parë pluralist, të cilit i duhet të përballojë një nga Së dyti, krijimin brenda punimeve të këtij sesioni
situatat më kritike në jetën e kombit tonë. të komisionit shumëpartiak për hartimin e Kushtetutës
Të nderuar deputetë, së re, si dhe caktimin e afatit kohor brenda të cilit ai
Duke gjykuar me përgjegjësi mbi situatat e duhet të paraqitet e të miratohet në Kuvend.
krijuara dhe për t’i dhënë rrugë ligjore krijimit të Ju ftoj të gjykoni të arsyetoni mbi këto
organeve drejtuese e fuqiplotë të shtetit, ne argumente që para shtruam.
propozojmë hartimin dhe miratimin e një ligji bazë Falemnderit!
73
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Arben më pas me nenin 46 për departizimin në ushtri etj.
Imami. Por kjo ndarje nuk është e artikuluar deri në fund,
Arben Imami - Zoti Kryetar, për sa kohë që nuk departizohet i gjithë aparati
Të nderuar deputetë, shtetëror, si dhe instituconet e ndërmarrjet dhe nuk
I caktuam vetes si detyrë të parë Kushtetutën e depolitizohen deri në fund ushtria, forcat e rendit etj.
Shqipërisë dhe e bëmë këtë sepse është detyra Një nga parimet kryesore të këtij projekti, që do
më e rëndësishme dhe më e ngutshme. Fati i keq të donim të kritikonim, është centralizmi, i cili
është se këto nuk shkojnë përpjesëtimisht drejt, shfaqet në aspektin ekonomik, në atë
domethënë sa më i rëndësishëm problemi, aq më e administrativo-burokratik dhe në atë të përqendrimit
shpejtë zgjidhja. Po na u desh të shpejtojmë, edhe të pushteteve, që sipas mendimit tonë është
do të shpejtojmë, por pa nënvleftësuar rëndësinë e imanent në këtë projekt. Në grupin e neneve 11-22,
Kushtetutës, sepse është një ligj themelor që duhet të cilat rregullojmë marrëdhëniet ekonomike, nuk
bërë përfundimisht mirë. artikulohet sistemi ekonomik të cilin ato rregullojnë,
Të bën përshtypje fakti, për shembull, që por materializohet mentaliteti centralist në nenin 19,
Kushtetuta Amerikane, thelbi i së cilës është ndarja ku thuhet që shteti kujdeset për planifikimin etj., në
e pushteteve, decentralizimi i sistemit shtetëror, nenin 20 që shteti ushtron kontroll mbi tregtinë etj.
reziston prej dy shekujsh. Për të qetësuar Mbi bazën e këtij grupi nenesh, shteti, sipas rregullve
ndërgjegjen e ndokujt, mund t’ju kujtojmë se për të parashikuara me ligj, sipas nenit 14, ka mundësi
këtë Kushtetutë kanë shprehur konsideratë edhe të sillet si t’i pëlqejë me kooperativat dhe të ketë
krerët e marksizmit. Kështu, për shembull, Marksi, edhe legjitimitet, sepse toka sipas nenit 12 është
në vitin 1882 në mitingun e Amsterdamit, deklaron pronë ekskluzive e shtetit. Monopoli i shtetit mbi
se me një kushtetutë si ajo amerikane mund të tokën jo vetëm zbulon mentalitetin centralist por,
shkohet edhe në socializëm. Ndoshta për ne më e për mendimin tim, e vë fshatarin përpara një të
dobishme do të ishte shfrytëzimi i kushtetutave ardhmeje të pasigurt. Megjithëse njihet e drejta e
europiane, por parimet e formulimit të demokracisë pronës private, ky grup nenesh, në të tërën e tij, i
do të ishin gjithmonë të detyrueshme. jep përparësi pronës shtetërore dhe kontrollit të
Për të bërë këtë akt, ne kemi tri piketa: të papërcaktuar të shtetit në planifikim, në tregti etj.
shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen. Kemi Pjesa e dytë e Kushtetutës duket sikur ka
Kushtetutën e vitit 1976, projekt që na është pësuar ndryshime, sepse rregullimi me ligj i kryetarit
paraqitur, si dhe dëshirën, vullnetin e imperativin e të shtetit ka tërhequr vëmendjen. Por njëkohësisht
realitetit për një kushtetutë që do ta rendiste nuk duhet të harrojmë se gjithë sistemi burokratik
Shqipërinë krahas demokracive perëndimore. nuk ka pësuar asnjë ndryshim të rëndësishëm. Për
Kushtetuta e vitit 1976, më falni për termin, por të argumetuar centralizmin në këtë sferë, mjafton
nuk e zmadhoj, është një rregullore për jetën e të citojmë nenin 104, ku thuhet: “Urdhrat dhe
brendshme të një kazerme. Por ka cilësinë të jetë udhëzimet e seksioneve dhe të zyrave pranë
e ndershme. E thotë açik qëllimin e saj: krijimin e komiteteve ekzekutive mund të shfuqizohen nga
bazës ligjore të diktaturës së proletariatit, të izolimit, këshilli popullor, nga komteti ekzekutiv, nga organi i
si dhe mjetet për të arritur këtë qëllim. specializuar pranë komitetit ekzekutiv të këshillit
Ajo nuk fsheh gjë, përveç faktit që, realiteti të popullor më të lartë, si dhe nga ministri përkatës.”
cilit i jep këtë legjitimitet, nuk është ai më i miri. Besoj se këto seksione e zyra nuk do ta kenë
Sidoqoftë, realiteti i sotëm e ka kapërcyer atë. të lehtë të japin urdhra e udhëzime në këto kushte.
Elemente të këtij realiteti ishin shfaqur qysh gjatë Po ashtu parim i organeve lokale mbetet ende parimi
vitit të kaluar dhe ishin këto që detyruan ngritjen e i organizimit të sovjetëve. Apo në nenin 105, ku
një komisioni kushtetor, për të bërë ndryshimet e thuhet që struktura e organeve lokale caktohet me
përmirësimet e saj, komision, i cili zbatoi, deri në ligj, ndërkohë që neni 87 pika 3 ia jep këtë
njëfarë limiti, kompetencat në projektin që na kompetencë Këshillit të Ministrave. Shkurt, tërë
paraqitet. Por ne mendojmë se edhe ky projekt ka organizimi shtetëror mbetet ai që ka qenë, centralist.
mjaft gjëra të diskutueshme. Aty është bërë një hap Presidenti, që na ofron projekti, bashkon
i dalluar, që e shkëput këtë projekt nga Kushtetuta kompetenca edhe mbi të tri pushtetet. Demokracia
e vitit 1976, si fjala vjen te neni 8, ku flitet për partitë e vërtetë shkon nga ndarja e tyre, centralizmi shkon
politike që janë të ndara nga shteti, që plotësohen nga bashkimi. Mundësia e shumë pushteteve sjell
74
gjithmonë mundësinë e demagogjisë. Përveç artikuluara në ketë projektkushtetutë.

funksioneve ceremoniale e përfaqësuese, Presidenti Në përgjithësi ajo pasqyron dëshirën për të
në këtë projekt ka kompetenca të organit ligjvënës ndjekur realitetin, por ne nuk mund të bëjmë çdo tre
(neni 80, paragrafi 7,8,11,18,19,20) dhe mbi organin muaj një të tillë. Një dokument i tillë themelor nuk
ligjvënës (neni 80, paragrafi 5 dhe 10). Ai ka mund të jetë provizor. Faza tranzitore në të cilën
kompetenca ekzekutive, aq sa të kryesojë dhe kalojmë, nuk jep mundësi të një pikëzimi
Këshillin e Ministrave (neni 80, paragrafi 9), përfundimtar, kështu që edhe një dokument tërësor
kompetenca që lidhen me gjyqësinë, duke caktuar nuk mund të lihet më provizor.
katër anëtarë të Këshillit Kushtetues, i cili e ka Neve na duhet një kushtetutë më e mirë, shumë
periodën 5 vjet, po aq dhe Presidenti. Në përfundim më e mirë se kaq, një kushtetutë ku ndarja e
mund të themi që ai emëron dhe shkarkon ministra, pushteteve të jetë e qartë, baza ligjore e ekonomisë
përfaqësuesit diplomatikë, prokurorët, hetuesit, së tregut po ashtu, të drejtat e liritë e njeriut të plota
gjykatësit, drejtorët e institucioneve qendrore, si dhe e të garantuara. Kjo do kohë. Dhe për këtë pikë ne
katër nga gjykatësit kushtetues, me të cilët është të gjithë jemi dakord edhe proceduralisht se si mund
bashkëmobibël. Shkurt, luan në mënyrë të ligjshme ta ndërtojmë. Po ne jami para faktit që duhet të
po ato funksione që luante në mënyrë po aq të Zhbllokojmë shtetin. Atëherë propozimi ynë mbetet
ligjshme Sekretari i Parë i Komitetit Qendror të ai për një paketë ku të përcaktohen në mënyrë të
Partisë së Punës në shtetin e diktaturës së gjeneralizuar dispozitat e përgjithshme të shtetit
proletariatit, mbi bazën e Kushtetutës së vitit 1976. ligjor, me aftësi të tilla që të metastazojë ligje që
Gjithashtu, Këshilli Kushtetues nuk është i ndarë duhen për zhbllokimin e shtetit, të cilat do të
prerazi nga pushtetet e tjera, për sa kohë që shqyrtohen e miratohen me precedencën e nevojave
gjykatësi kushtetues nuk ka garancinë e pavarësisë të shtetit. Ky është propozimi ynë.
së tij. Garancia kryesore është inamobilibiteti, të Faleminderit!
cilin e kompromenton caktimi periodik. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Namik
Kështu vijmë në përfundimin se centralizmi, një Dokle.
nga kolonat e Kushtetutës së vitit 1976, megjithëse Namik Dokle - E respektuar Kryesi,
jo aq solid, vazhdon të mbajë një peshë të caktuar Kolegë të nderuar,
në korpusin e projektit që na paraqitet. Populli që na dha votëbesimin priste dhe pret
Vihen re, gjithashtu, në këtë projekt disa shenja shumë nga ne. Pas një periudhe jo të shkurtër
nostalgjie për Kushtetutën e vitit 1976, si, për trazimesh politike, vështirësi të panumërta
shembull, në nenin 56 kujtohen internimet, ose në ekonomike e tronditjesh shpirtërore, më së shumti
nenin 61 tradhtia ndaj atdheut cilësohet si krimi me ka dalë në plan të parë pyetja: a do të munden djemtë
i rëndë, ndërkohë që mund të ndërtohej nga inversi: që dërguam në Kuvend t’u hapin udhë halleve të
besnikëria ndaj atdheut është detyrë për të gjithë. mëdha që kemi? Pyetja nuk është mosbesim,
E çuditshme është, po Kushtetuta e vitit 1976 përkundrazi. Por njëherësh ajo ka dhe thirrjen për
ka edhe ndonjë nen që ka pësuar ndryshime mençuri, përmbajtje, tolerancë e mirëkuptim dhe mbi
negative. Për shembull, neni 6 i saj përcakton për të gjitha përgjegjësi të plotë për atë mision që populli
zgjedhjet zona zgjedhjesh me numër të barabartë vetë na ngarkoi.
banorësh. Projekti, për të saktësuar, sipas traditës Jemi para një situatë shumë delikate. Tensionet
se ligjit elektoral të zgjedhjeve që porsa kaluan, shoqërore po shtohen në mënyrë të pakontrolluar.
shton fjalëzën “afërsisht”. Nga mosfunksionimi i shtetit juridik po preken rëndë
Kapitulli i të drejtave të njeriut prononcohet për të drejtat shoqërore dhe liritë e individit. Rendi publik
një sërë të drejtash, por shpesh lë mangësi në po merr përmasat e një amullie. S’ka ditë që të mos
kuptimin e realizimit të tyre. Neni 23 shprehet për ndodhin krime të rënda apo të lehta, por gjithsesi
lirinë e besimit fetar, por jo për ushtrimin e besimit tepër shqetësuese për jetën normale të popullit.
dhe për institucionet e tij, ndërkohë që neni 40 thotë Vrasje, vjedhje, kërcënime, thyerje. Gjithkund
shprehimisht që “shtetasve u krijohen kushtet për dëgjon pyetjet shqetësuese: Çfarë u bë? Kush u
ushtrimin e kulturës fizike dhe të sporteve.” Njihet e godit? Çfarë u dogj? Kush u vodh? Sa ikën e ku
drejta e organizimit të sindikatave, por ato instituohen shkuan? Dhe para gjithë kësaj situate veprimi i
si kontraktuese etj. Vetë ndërtimi centralist do ta organeve thuajse është bllokuar. Praktikisht kemi
kufizonte mundësinë e realizimit të të drejtave të arritur në portat e një paralize ligjore, kur fare mirë
75
mund dhe duhet të futemi në portat e demokracisë, duke realizuar synimin për kalimin nga shtetëzimi i
që nuk i hapëm lehtë. E pra, s’ka pse t’ia mbyllim njeriut në humanizimin e shtetit, afirmon dhe
vetes ato, qoftë dhe për një javë apo për një ditë. mbështetet te një nga normat kryesore të Kartës
Prandaj mendoj dhe shpreh mendimin e zgjedhësve së Parisit, se mbrojtja e zhvillimi i të drejtave të
të mi, që është tëpër urgjente të zhbllokojmë njeriut dhe i lirive themelore është përgjegjësia e
veprimtarinë e shtetit, për të përballuar disa parë e çdo qeverie. Ajo na bën të mundur ta shikojmë
kontradikta aktuale të tij, për të kapërcyer gjendjen shtetin jo jashtë nesh e mbi ne, por ndërmjet nesh
e parregullt kushtetuese, për të hapur rrugën e e për ne.
veprimtarisë shtetërore brenda dhe jashtë vendit. Projekti që shtrohet për miratim është përpjekja
Është e domosdoshme të bëjmë miratimin në e parë me të vërtetë e madhe dhe europiane për t’iu
parim të Kushtetutës, si një dokument provizor, dhe afruar njeriut, individit, nga pozita thellësisht
njëherësh edhe të komisionit që do të merret me demokratike. Në të gjen gjithë katalogun
punën, për ta kthyer atë në një të ardhme në ndërkombëtar të lirive demokratike dhe të të drejtave
kushtetutë definitive. Është e arsyeshme ta bëjmë të njeriut të qytetëruar. Në Kartën e Parisit për një
këtë edhe për faktin se dokumenti që kemi në dorë Europë të re, në kapitullin e të drejtave të njeriut
është një hap cilësor, në krahasim me kushtetutën thuhet shprehimisht kështu: “Ne afirmojmë që çdo
e mëparshme, për garantimin ligjor e të vullnetshëm individ, pa asnjë dallim, gëzon të drejtën e lirisë së
të zhvillimit të mëtejshëm të demokracisë nëpërmjet mendimit, të ndërgjegjes, të fesë dhe të bindjeve,
një bashkëpunimi konstruktiv të të gjitha forcave të lirsë së të shprehurit të mendimit, të lirisë së
politike të vendit, veç atyre që janë të përfaqësuara grupimit dhe mbledhjeve paqësore, të lirisë së
në Kuvend me mandatin që u dha populli. lëvizjes. Askush nuk do t’i nënshtrohet arrestimit
Vetë procesi i hartimit të projektit të Kushtetutës arbitrar ose mbrojtjes nën mbikëqyrje, torturave ose
për një përiudhë jo të shkurtër kohe ka qenë një llojeve të sjelljes dhe ndëshkimit të ashpër çnjerëzor
shembull dialogu. Ai ka ndjekur zhvillimet shqiptare që ulin dinjitetin e njeriut. Çdo njeri gëzon, gjithashtu,
të kohëve të fundit, është ndikuar prej tyre, në mos të drejtën të njohë dhe të veprojë në bazë të të
edhe ka ndikuar mbi to. Komisionit të posaçëm i drejtave të tij, të marrë pjesë në zgjedhje të lira e të
erdhën qindra e qindra letra, sugjerime e propozime drejta, gëzon të drejtën e gjykimit të drejtë e publik
nga populli, fakt ky që tregon interesimin e tij për në rast se akuzohet për një krim, gëzon të drejtën
ligjin themelor të shtetit të vet, aq edhe kulturën të zotërojë pronë vetë ose në grup dhe të merret me
demokratike që vjen në rritje. sipërmarrje individuale, të gëzojë të drejtat e tij
Gjithashtu, në shtyp e në Radiotelevizion u bënë ekonomike, shoqërore dhe kulturore”.
diskutime të shumta e të dobishme, me synimin Të gjitha këto janë të sanksionuara në projektin
pozitiv për të arritur standardin demokratik të e Kushtetutës, në nenet 29, 30, 37, 38, 39, 40, 41,
Kushtetutës. Me krijimin e Parlamentit të parë 43, 44, 45, 46, 47, 50, 51, 52, 53, 54, 55 dhe 56,
pluralist do të duhet sigurisht të bëhen ndryshime përveç shumë të drejtave të tjera që përfshihen në
të mëtejshme. Dokumenti që paraqitet është një 42 nenet e kreut “Mbi të drejtat dhe detyrat themelore
fillesë mirëkuptimi dhe një bazë për refleksione të shtetasve”. Edhe nëse do të aprovojmë ndonjë
konstruktive në hartimin e legjislacionit bazë të dokument si dispozita kryesore legjistative apo të
shtetit. Ky dokument që kemi në dorë, pavarësisht përkohshme, një pjesë e madhe e këtyre duhet të
se propozohet provizor, përmban bazat e nevojshme përfshihen në to, sepse ato përbëjnë jo vetëm disa
ligjore për funksionimin e shtetit juridik, për zhvillimi afirmime të realitetit, por përvijojnë edhe realitetet e
e përshpejtuar ekonomik, të mbështetur në larminë ardhshme. Edhe pse ndonjë prej tyre ka qenë
e formave të pronësisë e në një bashkëpunim me të përfshirë në disa akte nënligjore të mëparshme, tani
gjithë botën e jashtme, premisa këto që hapin shtigje ato, veç gjerësisë dhe thellësisë, veç diapazonit
për një kapërcim me sa më pak dhimbje të gjendjes human që marrin, garantohen plotësisht me ligj, gjë
së vështirë që përjetojmë aktualisht. që rrit vlerat praktike e jetësore të tyre. Për të gjitha
Në këtë projekt ka pika të shumta nevralgjike, këto, projekti përshkohet edhe nga dimensioni
por vështirë se mund të gjendet një problem më ndërkombëtar, sepse njeh fuqinë e normave
sensibilizues sesa ai që lidhet me të drejtat dhe ndërkombëtare të pranuara përgjithësisht.
liritë e njeriut. Ky problem paraqitet në të vërtetë si Në tërë kapitullin “Mbi të drejtat e shtetasve”
raport midis shtetit dhe shtetasve. Kushtetuta e re, duket qartë se tashmë shteti nuk do të jetë
76
shpërndarës i të drejtave, bindjeve, ideve, politikës, me ligj luftën e klasave, diktaturën e proletariatit,
vlerave morale etj. Në to mbahet parasysh se e ekonominë e planifikuar, që nëpërmjet një
drejta e njeriut nuk mund të jetë dhuratë e tjetërkujt, centralizmi të theksuar burokratik ka penguar pronën
por atribut i tij si qenie njerëzore e shoqërore. Në to private dhe iniciativën e lirë, investimet e kapitalit të
mbahet parasysh, gjithashtu, se njerëzit krijojnë huaj, krijimin e ndërmarrjeve të përbashkët; ka
shtetin dhe se koncepti paternalist, sipas të cilit të penguar përdorimin e kredive që çuan në parimin
drejtat e njeriut janë produkt i shtetit, është i huaj absurd të mbështetjes në forcat e veta, duke
për demokracinë. Si i tillë, dokumenti që kemi asfiksuar eknominë nga viti në vit, derisa plagët e
qëndron në radhë me dokumentet ndërkombëtare hapura filluan të mbajnë erë e të rrjedhin me ngjarjet
mbi të drejtat e njeriut dhe liritë e individit. Duke e 2 korrikut, me eksodin e Vlorës, të Durrësit, të
hartuar atë në një kohë kur kemi edhe dokumentet Shëngjinit, të kufijve jugorë e veriorë e deri në
e fundit të KSBE-së, na jepet shansi për ta ngritur maskrën e 2 prillit të Shkodrës. A mund të mbetet
edhe me shumë standardin e Kushtetutës, në punën në fuqi një kushtetutë e tillë që përshkohet fund e
e mëtejshme që do të zhvillojë komisioni. Natyrisht, krye nga një fill i kuq marksist-leninist, me bazë
për këtë do të na duhej një mirëkuptim me i plotë, ekonomike: pronën përbashkët mbi mjetët e
sepse që këtu do të vendosej, po të shprehemi në prodhimit? Në asnjë mënyrë. Ajo duhet abroguar.
mënyrë figurative, ai koalicion ligjor që do të hapte Vetë Partia e Punës na paraqet për diskutim
rrugën e bashkëpunimit në të mirë të popullit e në një Projektkushtetutë të re, megjithëse me shumë
interes të kombit, për të cilët u betuam bashkërisht. të meta, më të përparuar se ajo e vitit 1976. A duhet
Duke i ftuar të gjithë deputetët që ta miratojnë diskutuar projekti i Kushtetutës se re? Unë mendoj
këtë dokument të nevojshëm për zbllokimin e që jo. Arsyet janë këto:
veprimtarisë së nevojshme shtetërore, do të kisha E para, ajo bie në kundërshtim me detyrën që u
edhe një sugjerim shumë shoqëror. Së pari, për vu nga Kuvendi Popullor më 13.10.1990, që lejon
kolegët e mi deputetë të PPSH-së: le t’i dëgjojmë vetëm ndryshime në të e jo paraqitjen e një
pa paragjykime diskutimet e propozimet e kolegëve kushtetute të re. Pra, detyra e komisionit për
të tjerë, që ato t’i shërbejnë punës së komisionit të hartimin e saj është tejkaluar.
Kushtetutës definitive. Së dyti, për kolegët, E dyta, kjo projektkushtetutë është hartuar nga
deputetët e Partisë Demokratike pa paragjykime t’i një komision i njëanshëm, pra është një kushtetutë
bëjmë vëretjet e sugjerimet, duke u bazuar në atë moniste që u dashka miratuar nga një parlament
se çfarë është shkruar në këtë projekt dhe jo në atë pluralist.
se kush ka punuar për të. Komisioni i mëparshëm, E treta, në Shqipëri përveç Partisë Demokratike
përveçse në diskutimet dhe në traditën e popullit ekzistojnë edhe parti të tjera politike, të cilat,
tonë, është bazuar edhe në studime krahasuese ndonëse nuk kanë përfaqësues në Parlament, duhet
mbi kushtetutat me standardet më të larta të pyetur si forca politike që kanë mendimet e tyre,
demokracisë së kohës, si ato të Francës, Italisë, gjë që çon në hartimin e një kushtetute me serioze
Zvicrës, Spanjës, Anglisë, deri dhe me atë të e demokratike.
Shteteve të Bashkuara të Amerikës, megjithëse E katërta, nuk do të ishte aspak serioze që
Europa atë e quan të prapambetur. Argumenti dhe shteti ynë të udhëhiqej nga një kushtetutë provizore,
jo paragjykimi është baza e dialogut dhe ne të gjithë moniste, siç është projekti që na është paraqitur.
jemi mbledhur këtu për dialog demokratik. Në qoftë se duam kushtetutë të mirëfilltë
Faleminderit! demokratike e që t’i rezistojë kohës, të ngremë një
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Blerim komision të përbashkët me pjesëmarrjen e të gjitha
Çela. partive politike dhe me specialistë të aftë, në mënyrë
Blerim Çela - I nderuar zoti Kryetar, që kushtetuta të kënaqë kërkesat e të gjitha palëve
Të nderuar zonja dhe zotërinj deputetë, e mbi të gjitha t’u përgjigjet kërkesave të kohës dhe
Diskutimi i Kushtetutës është ndër problemet interesave kombëtarë. Këtu të vendoset komisioni
me thelbësore të këtij kuvendi, prandaj edhe dhe afati i përfundimit të kësaj kushtetute.
serioziteti në trajtimin e kësaj çështjeje duhet Meqënëse unë kërkoj abrogimin e Kushtetutës
vleresuar drejt. së vitit 1976 dhe mosdiskutimin e projektit të
Vetë pala e Partisë së Punës nuk është dakord paraqitur, me se do të drejtohet shteti? Jo vetëm
me Kushtetutën e vitit 1976, e cila ka sanksionuar mendimi im, por edhe i zotërinjve të tjerë deputetë
77
të grupit tonë është që të miratojmë një paketë puna për shkaqe që nuk varen prej tyre, t’u paguhen
ligjesh me disa nene që zgjidhin problemet kryesore, nga ndërmarrja ku punojnë, por jo sipas parimit të
si të drejtën e pronësisë, të drejtat e individit, të mekanizimit të ri ekonomik, ku me një dore paguhen
organeve të drejtësisë dhe të Kryetarit të Shtetit. me 80% të pagës dhe me dorën tjetër u mbahet
Për mendim tim, me këtë paketë ligjesh i japim nëpërmjet dëmshpërblimit që i bëhet humbjes
mundësi zhvillimit të ekonomisë së tregut, lejojmë tremujore apo vjetore.
akordimin dhe përdorimin e kredive dhe të Punonjësit të gëzojnë të drejtën e punës e të
investimeve të huaja në Shqipëri, pronësin private, pushimit. Për çdo orë të mbajtur në mbledhje apo
shoqëritë aksionere të brendshme e të përbashkëta, roje operative të gatishmërisë luftarake të paguhen
liritë e të drejtat e njeriut sipas parimeve të KSBE- me 150% të pagës bazë, si dhe të mbrohen e të
së, të Kartës së Helsinkit e të Parisit, zgjedhim shpërblehen fëmijët e të rënëve për mbrojtjen e
Presidentin dhe organet e drejtësisë, të ndara nga atdheut apo të rënëve në punë për rindërtimin e
njëra-tjetra, e së fundi bëjmë depolitizimin e organeve vendit.
të Ministrisë së Punëve të Brendshme, të Ministrisë Të ndërtohet një sistëm pagash e pensionesh
së Mbrojtjes, Ministrisë së Drejtësisë, gjykatës, dinjitoze, ku shtetasi të ketë mundësinë të ushqehet,
prokurorisë dhe hetuesisë. të vishet, të mbathet, të strehohet normalisht, si
Si do ta mendoja unë kushtetutën e re? dhe të ketë mundësinë që të kursejë të paktën deri
Vendi ynë të quhet Republikë Shqiptare në 30% të pagës bazë mujore.
Parlamentare, me kryetar shteti një president me Do të dëshiroja që organet e drejtësisë të mos
fuqi legjislative, ku preçedencë të ketë Parlamenti. varen nga njëri-tjetri. Prokura të merret me ndjekjen
Rendi ekonomiko-shoqëror të jetë ai i mbështetur penale e me rastet e shkeljes së ligjeve. Hetuesia
në pronën private mbi mjetet e prodhimit, me të merret me hetimin e çështjeve që paraqet
ekonomi të tregut e inciativë private të lirë, pa sistem prokuroria dhe gjykata me gjykimin e tyre. Ministria
vizash, që do t’i jepte mundësi zhvillimit të afarizmit e Drejtësisë të kontrollojë veprimtarinë e
me jashtë, zhvillimit të ekonomisë me investime e administratës gjyqësore dhe Gjykata e Lartë të
kapitale të brendshme, të jashtme dhe të gjykojë në shkallë të parë vetëm ata persona që do
përbashkëta. Do të dëshiroja një shtet të ndarë nga të miratonte Kushtetuta, për të mos hyrë në
ekonomia, ku ai të merret me ruajtjen e kufijve, të kompetencat e gjykatave të bazës.
sovranitetit të atdheut, me ruajtjen e qetësisë Do të ishte me vend që të krijoheshin, duke gjetur
publike me anën e një ministrie të ruajtjes së rendit, shprehje në Kushtetutë, gjykatat administrative për
me një kundërzbulim të varur nga Presidenti. Shteti të gjykuar konflikte eventuale administrative.
të merret me zhvillimin e arsimit, të kulturës e të Krijimi i një organi të lartë si Këshilli i Lartë i
shëndetësisë, si dhe me mbrojtjen e interesave të Drejtësisë do të ishte i domosdoshëm dhe kryetari
konsumatoreve nga prodhuesit. Ai të mos merret i këtij Këshilli të zgjidhej nga Parlamenti, duke patur
me financimin e ekonomisë, siç ka bërë deri tani, të drejtën e faljes. Kryetari i këtij Këshilli do të duhej
por vetëm të vjelë të ardhura nëpërmjet një politike të ishte detyrimisht jurist.
fiskale të kujdesshme, duke u marrë me përcaktimin Krahas Këshillit të Lartë të Drejtësisë të
e politikave në sektorë të ndryshëm të ekonomisë, sanksionohej me ligj, të shprehur në Kushtetutë,
duke i dhënë prioritet zhvillimit të industrisë krijimi i Gjykatës Kushtetuese, e zgjedhur tërësisht
kombëtare, dhe me stimulimin e lëvizjes nga. Kuvendi Popullor, për të gjykuar sipas kërkesës
demografike të popullsisë së fshatit drejt qytetit, së një pjese të deputetëve papajtueshmërinë e
duke i lënë fshatarët të lirë të ndjekin atë rrugë ligjeve me Kushtetutën dhe shfuqizimin e tyre, duke
zhvillimi që u pëlqen e përputhet me interesat e tyre. e parashtruar më parë në Parlament.
Ideologjia të jetë ajo e pajtimit kombëtar dhe e Së fundi do të kërkoja që stema e flamuri
mbrojtjes së të drejtave të individit sipas parimeve kombëtar të çideologjizoheshin. Ato të mbeten si
të shprehura në aktin Final të Helsinkit, të Kartës simbole të të pareve tanë e jo të përjetësojnë një
së Parisit e të KSBE-së. ideologji të caktuar, cilado qoftë ajo. Kombi është
Të lejohen shtëpi botuese, radio, televizion, e do të jetë mbi çdo ideologji, me devizën e rilindasit
kinematografi private. të madh Vaso Pasha: feja e shqiptarit është
Të shpërblehen punëtorët e papunë nga fondet shqiptaria.
e asistencës sociale, ndërsa atyre që u ndërpritet Falemnderit!
78
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Vangjel për punë.

Stamo Sa thashë më lart, nuk do të thotë aspak se ne
Vangjel Stamo -Të nderuar deputetë, nuk duhet të merremi me Kushtetutën. Përkundrazi,
Në diskutimin për Kushtetutën çdo shtetas me mundësitë që kemi, ta hartojmë atë sa më të
duhet të japë kontributin e tij. Sidomos nga ne mirë, sa më demokratike, ta plotësojmë me çka i
deputetët, si mbledhës dhe përfaqësues të mendimit duhet popullit sot. Por kurrsesi në të të mbetet në
të një mase të madhe njerëzish, pritet një ndihmë këtë fazë pa u pasqyruar momenti tranzitor dhe
konkrete dhe cilësore në favor të saj. Koha prej shtatë kushtet specifike që po kalojmë. Kjo për disa arsye:
ditësh, që u la për të studiuar projektin e paraqitur, 1. Kushtetuta që do të miratojmë në Kuvend në
sigurisht që do të japë ndihmesën e saj, megjithëse këtë sesion nuk ka se si të jetë e përsosur dhe
përpjekjet për stabilizimin e Kushtetutës sonë definitive, sepse është projektuar mbi një truall
mendoj se do të kërkojnë edhe më shumë kohë. konservator dhe njëherazi tranzitor, që po ndryshon
Shumë probleme dhe halle kemi sot, por mbi të nga dita në ditë.
gjitha, pa dyshim, vendosja e demokracisë së 2. Pa dashur të nënvleftësoj aspak reputacionin
vërtetë, si dhe themelimi i shteti juridik. Të dyja e secilit deputet të pranishëm në ketë Kuvend, nuk
këtyre duhet t’u paraprijë një rend kushtetues i tillë, mund të pretendohet se këtu është mbledhur truri
që çdo ligjvënës ta mendojë veten e tij njëkohësisht me i kualifikuar i kombit. Fakti i thjeshtë, që është
në pozitën e shtetasit më të thjeshtë, çdo gjykatës pranuar nga shumica, se votimet te ne u zhvilluan
ta mendojë veten e tij sikur të ishte në bankën e të kryesisht mbi preferencat partiake, ka lënë jashtë
akuzuarve, çdo njeri të mendojë e të veprojë sipas loje personalitete të tjera të njohura ose jo nga të
këshillave që do t’u jepte ai vetë njerëzve të tjerë. gjitha subjektet elektorale që konkurruan në këto
Për të arritur këtë qëllim duhet të futemi brenda zgjedhje.
hapësirës dhe kohës. Na duhet, së pari, të njohim Gjithashtu, koha tepër e shkurtër, kushtet e tjera
e të pranojmë gjëndjen aktuale të Shqipërisë, nisur dhe eksperienca e pakët në një maratonë pluraliste
jo nga këndvështrimi partiak, por duke bërë nuk mundësuan një afirmim të plotë dhe demokratik
krahasime reale me botën që na rrethon, në veçanti të potencialit krijues të popullit tonë, kryesisht
me fqinjët tanë gjeografikë, në përgjithësi me brenda vendit, por edhe jashtë tij. Në kuadrin e këtij
Europën, me të cilën duhet të bashkohemi, së pari, gjykimi nuk përjashtoj aspak edhe kolegët e partisë
dhe pastaj të barazohemi me të. sime, si dhe veten time.
Gjendja tepër e rëndë dhe e vështirë ekonomike 3. Është e pranishme një psikologji e
e politike dhe sidomos psikologjike, që po kalon përgjithshme, e cila nuk mund të jetë kurrsesi pa
populli shqiptar, duhet të na bëjë të ndërgjegjshëm arsye objektive, analiza e të cilës nuk është qëllimi
se ky vend ka nevojë për një periudhë tranzitore të im, se rezultati i zgjedhjeve nuk pasqyron ashtu siç
konvaleshencës, ku, duke u shëruar nga alergjitë e duhet interesat mbarëkombëtarë, gjë e cila
së djeshmes dhe të sotmes, do të mund të pasqyrohet në mungesën e dëshirës për punë, në
shkëputemi nga utopia në të cilën jemi futur këtë eksodin shkatërrues, në ekseset reciproke në
gjysmë shekulli. Vetëm pas kësaj do të mund të kategori të ndryshme njerëzish, në mungesën e
sinkronizohemi me frekuencat e zhvillimeve investimeve të huaja etj., etj.
europiane. Çdo kush nga ju mund të pyesë se cili është
Është përhapur mendimi se një kushtetutë, që qëllimi i këtyre parashtrimeve. Ju lutem, zotërinj, të
të pretendohet se do t’i rezistojë kohës, do t’i zgjidhë më dëgjoni dhe të më kuptoni. Pikërisht për të mos
shpejt e shpejt problemet dhe do t’i kënaqë aspiratat mbatur në kufijtë e konceptimeve abstrakte, mendoj
e popullit që po pret. Në qoftë se ne të gjithëve, që se disa çështje themelore të Projektkushtetutës,
jemi mbledhur në këtë kuvend, do të na gënjejë që na u servir si material studimor, nuk janë zgjidhur
mendja se vetëm me një akt administrativ do të vijë drejtë që në përmbajtje. Shumë të tjera nuk janë
“deux ex machina”, s’do të bënim gjë tjetër veç do trajtuar në formën adekuate.
të shtonim vazhdën e gabimeve që janë bërë deri 1. Nga pjesët që kërkon përmirësime është ajo
me sot. Pa veprime konkrete, vullnet demokratik ku shprehen liritë dhe të drejtat e individit.
dhe sidomos pa distancim total nga sëmundjet e 2. Problemi kyç që mendoj se nuk është zgjidhur
së kaluarës, nuk mund të shërohet psikologjia e në projektin e Kushtetutës është çështja e
çorroditur e popullit shqiptar, pra dhe dëshira e tij pronësisë, e cila përsëri mbetet në kornizat e
79
ideologjizimeve socialiste. Lidhur me çështjen së cilës Kushtetutë duhet

3.Kontradiktë tjetër thelbësore e Projekt- t’i referohemi, mendoj se Presidiumi i Kuvendit
kushtetutës është se ka mbetur jashtë rrugës Popullor, para se të na servirte projektin e
ekonomia e tregut, e cila është e asfiksuar që në fillim Kushtetutës si material studimor, duhet të na kishte
nga vetë struktura e Qeverisë, e cila sipas nenit 87, dhënë Kushtetutën e vitit 1976 që është në fuqi dhe
ka përsëri të centralizuar drejtimin dhe planifikimin e sipas vendimit të Kuvendit Popullor të vitit të kaluar
ekonomisë. që caktoi komisionin e posaçëm, duhet të bëheshin
4. Lidhur me organet e larta të administratës referencat përkatëse për ndryshime e plotësime në
shtetërore mendoj se duhen pasqyruar më drejt dhe Kushtetutën ekzistuese dhe jo për të paraqitur një
më shkoquor të gjitha organet, sidomos Ministria e projekt të ri.
Mbrojtjes, Ministria e Brendshme, Ministria e Logjika e thjeshtë të çon në faktin se nuk ka
Drejtësisë, duhen specifikuar më në hollësi për arsye juridike për ta konsideruar të bllokuar gjëndjen
detyrat e veçanta që kanë, si dhe kompetencat në e shtetit. Për të proceduar rendin e punimeve të
kuadrin e një shteti juridik. Kuvendit Popullor fare mirë mund të mbështetemi
5. Pozicioni i Presidentit dhe kompetencat e në Kushtetutën që është në fuqi, pra të vitit 1976. E
shumta që i ka besuar Projektkushtetuta paraqesin rëndësishme, mendoj unë, është të zhbllokojmë
rrrezikun tashmë të provuar në vendin tonë për psikologjinë e mbarë popullit shqiptar, siç po duket
absolutizimin e pushtetit në duart e një personi të e ka mendjen që të largohet një orë e më parë nga
vetëm, me fjalë të tjera qëndrimin në një diktaturë vendi i vet. Faktet tregojnë se masës së popullit
të re. Për kushtet specifike të vendit tonë duhet sa pak i intereson forma shtetërore me president apo
më shumë, të paktën për një përiudhë tranzitore, të me Presidium. E rëndësishme për popullin sot është
largohem nga pushteti i një personi të vetëm. Duke garantimi i mirëqënies ekonomike dhe lirive
lënë mënjanë tani për tani qënien e Presidentit, individuale, në raport me vendet që ai i shikon dhe i
shumë nga atributet e tij mendoj se duhet t ushtrojë kontakton përditë, siç janë Italia, Greqia dhe
Kuvendi. Më vonë, me vendosjen e demokracisë te Jugosllavia.
ne, mund të realizohet ajo kulturë politike që do të Propozoj që ky kuvend, me mundësitë që ka
na sugjerojë variante bashkëkohore të modelit dhe me sensin më demokratik, të ndryshojë e të
shtetëror. plotësojë brenda një kohe sa më të shkurtër të gjitha
6. Rëndësi të veçantë do të kenë për të ardhmen ato nene të veçanta të Kushtetutës së vitit 1976, që
organet e pushtetit lokal në drejtim të organizimit të synoj realizimin e të drejtave të njohura të njeriut
dhe sidomos të kompetencave të tyre. Në gjendjen në një mjedis të ekonomisë së tregut, pavarësisht
e sotme ka mangësi serioze në organet lokale. Nga se kjo Kushtetutë kam bindjen se mbas një kohe të
njëra anë mungesa e kompetencave dhe shkurtër, një deri në dy vjet, do t’i nënshtrohet një
njëkohësisht në shumë hallka shtetërore, deri lart gjykimi të ri. Ngul këmbë që modifkimi i saj aktual
në Qeveri, dublimi i detyrave kanë krijuar një zinxhir të bëhet për pjesët esenciale, siç u përmendën më
burokratik të gjatë e të ndryshkur, që s’ka përendi lart, përfshirë edhe depolitizimin e organeve. Së
ta zhbllokojë. Gjithashtu, në kushtet e pluralizmit fundi, duke marrë parasysh tendencat në shtresa
parlamentar, ekzistenca monopartiake e organeve të gjera shoqërore, sigurisht jo vetëm të elektoratit
të pushtetit lokal është një kontradiktë regresive që që unë përfaqësoj, i propozoj këtij Kuvendi që brenda
pengon dhe ngadalëson zhvillimin. Për këtë i një viti të bëhen zgjedhje të reja për deputetë të
propozoj këtij Kuvendi të caktojë dhe të miratojë Kuvendit Popullor. Ndonëse në aspektin burokratik
shpejtimin e zgjedhjeve lokale të pushtetit brenda kjo zgjidhje duket antikushtetuese. Le t’ia lëmë
muajit korrik të këtij viti. popullit ta gjykojë vetë me anë të referendumit. Kam
7. Mangësi të theksuara ka pasur ligji për bindjen se votëbesimi i këtij Kuvendi është mjaft i
zgjedhjet, sepse vetë Kushtetuta nuk i ka saktësuar diskutueshëm. Në qoftë se merret një vendim i tillë
kriteret e përgjithshme elektorale, sidomos në nga vetë Kuvendi, unë mendoj se do t’i paraprijmë
kushtet e pluralizit politik. Vënia e shoqatave të denjësisht vullnetit dhe vendimit që mund të marrë
ndryshme shoqërore, profesionale, moshore, të përndryshe vetë populli, pa pyetur Kuvendin.
seksit etj., në rolin e subjektit elektoral ishtë një Rizgjedhjet brenda një kohe të shkurtër, pa pritur
nga spekulimet e partisë në pushtet gjatë zgjedhjeve katër vjet sipas Kushtetutës, për momentet që po
të fundit. kalojmë, janë një zgjidhje dialektike, “një modus
80
vivendi “ për t’iu përshtatur procesit tranzitor që u e të rrugës në të cilën do të ecë.

përmend më lart, një kohë e mjaftueshme për t’u Së pari, afirmojmë e përligjim largimin nga modeli
futur në rrjedha e jetës europiane. i ekonomisë së centralizuar të tipit administrativo-
Propozoj, gjithashtu, që brenda këtij viti Kuvendi burokratik, i cili jo vetëm që ka shteruar forcat e tij
të punojë pa shkëputje për ristrukturimin e sistemit për zhvillim, por tashmë është bërë e qartë se përbën
ligjor të Shqipërisë. Një punë e tillë, me gjendjen e një faktor regresi ekonomik.
legjislacionit tonë, më duket se është më se e Së dyti, i hapim rrugë ligjore ekonomisë së
domosdoshme. Vetëm kështu unë shoh mundësi tregut, si forma më bashkëkohore dhe më e sprovuar
konkrete, atë demokratike për vendosjen e shtetit e suksesit ekonomik, që po verteton se përmban
juridik shqiptar. potenciale zhvillimi.
Zgjedhjet e ardhshme për Kuvendin Popullor pas Së treti, krijojmë premisat reale për t’u integruar
një viti le të zhvillohen në kushtet e plota të një shteti në ekonominë europiane e botërore, duke mos pasur
juridik. Në qoftë se ne si deputetë të popullit jemi më pengesa ose paragjykime për këtë problem.
betuar për interesat e tij, ju ftoj, të nderuar kolegë, Me projektin e ri të Kushtetutës krijohen të tëra
t’i japim popullit kënaqësinë e qetësisë, të lirisë e prerogativat e formimit të një ekonomie mikse e
të demokracisë këtu në Shqipëri. Njëkohësisht të bashkohore. Vënia e pluralizmit pronësor në themel
provojmë vetveten se nuk jemi kolltukofagë. të strukturave të ekonomisë dhe afirmimi i statusit
Falemnderit! të barasvlefshmërisë së të gjitha tipeve e formave të
Kastriot Islami - Kam një vërejtje, që të pronësisë përbën garancinë më të sigurt për modelin
diskutohet rreth pikës së parë dhe të mos e ri të ekonomisë që po krijojmë. E një rëndësie të
shpërndahemi në probleme të tjera, që s’janë në veçantë është përligjja e pluralizmit kooperativist, i
rendin e ditës. cili u jep kooperativave hapësira të gjera iniciative e
Fjalën e ka deputeti Leontiev Çuçi. vetëveprimi ekonomik, për të kapërcyer atë gjendje
Leontiev Çuçi - I nderuar Kryetar, që ka ndrydhur e kufizuar pavarësinë e tyre si
Të nderuar deputetë, subjekte të veçanta ekonomike. Në këtë projekt
Ajo që më shqetëson mua dhe mbarë opinionin kooperativës i jepen të tëra mundësitë që të
shoqëror është që ne t’u japim bazë ligjore zgjidhjeve shndërrohet në një person juridik më vete dhe të
të problemeve të mëdha që po kalojmë. Në qoftë se konkurrojë lirisht, pa pengesa administrative, për të
në thelb këto zgjidhje qëndrojmë në projektin e ri të mbrojtur interesat e saj ekonomikë.
Kushtetutës, duke pasur parasysh edhe nevojën për Jo më pak i rëndësishëm është afirmimi i të
plotësime e rregullime të saj, sikundër janë paraqitur drejtës së pronësisë private, i të drejtës të
këto edhe nga deputetët parafolës, unë mendoj se trashëgimisë së saj, të drejta këto që njihen e
miratimi në parim, sipas programit të paraqitur, nuk garantohen me ligj si nga Kushtetuta jonë, ashtu
cenon zgjidhjen e problemeve të ngutshme që shtron edhe nga kushtetutat e sotme bashkëkohore. Krijimi
situata jonë. i kësaj baze të re ekonomike do t‘i hapë rrugë një
Në disktutimin tim dëshiroj të përqendrohem në psikologjie të re dhe do të krijojë ndjenjën e fuqishme
ato 12 nene të projektit të Kushtetutës, të cilat, të motivimit, të nxitjes reale të individëve për punë,
megjithëse mund të duken të pakta për trajtimin e faktorë të cilët na kanë penguar e dëmtuar. Kjo bazë
një problemi themelor siç është ekonomia, kanë e re ekonomike do të krijojë edhe një ambient të ri
vlerë të veçantë nga përmbajtja që mbartin. Në to ekonomik, ku do të lëvizin shumë subjekte, shumë
është sintetizuar një koncept i ri i zhvillimit të mendje, sy e duar, të cilët tashmë nuk do t’i marrin
ekonomisë sonë për të ardhmen, janë legjitimuar impulset e veprimit me metoda administrative nga
parimet bazë të këtij koncepti dhe janë përcaktuar lart, por me metoda ekonomike nga poshtë. Iniciativa
strukturat, elementet dhe rrugët e progresit tonë e lirë, vetëveprimi ekonomik, sipërmarrja afariste dhe
ekonomik në perspektivë. Modeli i ri ekonomik, ai i konkurrenca e mbështetur në ligjet e kërkesës dhe
ekonomisë së tregut, është modeli më konstruktiv të ofertës së tregut janë forca të reja lëvizëse që do
që ofrohet, alternativa më adekuate e zhvillimit të të dominojnë mekanizmat e zhvillimit të ekonomisë
ekonomisë sonë. në kushtet kur shteti do të luajë rolin e supervizorit.
Pa pretenduar që në këtë diskutim të shkurtër Sanksionimi në projektin e ri të Kushtetutës, i
të bëj analizën e vlerave të këtij modeli, dëshiroj të të drejtës së pronësisë për personat juridikë ose
vë në dukje disa nga vlerat më të evidencuara të tij fizikë të huaj, si dhe i të drejtës për të investuar në
81
ekonominë tonë e për të ushtruar veprimtari të më racionale. Unë shpreh bindjen se diskutimi i
pavarur ekonomike, përbën një faktor të ri zhvillimi projektit të Kushtetutës në këtë Kuvend Popullor,
që na ka munguar deri më sot. Impulset e fuqishme përmirësimet që do t’i bëhen atij dhe impenjimi
që do të vijnë nga ky kanal, të bashkërenduara edhe maksimal në bashkërendimin e forcave tona do të
me potencialet e mundësitë ekonomike që kemi jenë vendimtarë për arritjen si të konsensusit politik,
brenda vendit, më duket se ofrojnë zgjidhje reale, ashtu edhe të atij ekonomik. Shpreh bindjen se ne
për të kapërcyer situatën e krizës ekonomike që po i kemi këto forca si deputetë të këtij Kuvendi, pa
kalojmë. qenë nevoja e shprehjes së sugjerimeve, siç bëri
Në nenet e kësaj Projektkushtetute më duket parafolësi, për shpërndarjen e këtij Parlamenti, që
se krijojmë me precedencë edhe një pozitë reale të unë mendoj se do të ishte një ofendim për vetë
afirmimit të të drejtës ekonomike të individit, duke e aftësitë tona profesionale për të drejtuar e zgjidhur
vënë atë me të vërtetë në kushte të barabarta, për problemet që na parashtron sot zhvillimi shoqëror.
të hyrë lirisht në garën ekonomike e për të siguruar Pa mohuar vlerat e propozimit të deputetit Genc
pa kufizim administrativ të ardhura nga puna dhe Ruli, unë kam rezervën e zgjatjes së zgjidhjes të
djersa e tij. Madje, do të thosha, se në këtë drejtim problemeve që janë urgjente para nesh. Prandaj
ne bëjmë edhe një hap të ri përpara, duke njohur të mendoj se alternativa më probabël është ajo e
drejtën e sigurimit të të ardhurave për individin nga miratimit në parim, ku çdo ligj të paraprihet nga
prona. Këto prerogativa, që krijohen për individin si diskutimi i neneve përkatëse.
subjekt ekonomik, do të garantohen jo vetëm nga Falemnderit!
liria e pavarësia e tij ekonomike, por edhe nga krijimi Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agim Mero.
i tërë elementeve të nevojshme që kërkohen për një Agim Mero -Të nderuar deputetë,
ekonomi bashkohore tregu, duke pasur parasysh Emocionet tona, e të gjithëve ne që jemi në këtë
funksionimin e një tregu pluralist, që nënkupton jo sallë dhe ngjitemi në këtë tribunë të lartë, bashkohen
vetëm tregun e mallrave, por edhe atë të kapitaleve, të këto ditë bashkë me ato të atyre që na kanë zgjedhur
letrave me vlerë, të fuqisë punëtore, të investimeve etj. e na kanë dhënë besimin të sjellim këtu zërin e
Të nderuar deputetë, vullnetin e tyre. Gjithë vëmendja e zgjedhësve tanë
Rruga drejt ekonomisë së tregut, në të cilën po dhe e tërë popullit është drejtuar pa dyshim në
futemi me këtë Projektkushtetutë të re, është një këtë sallë, në këtë kuvend historik pluralist, me
rrugë e vështirë, me mjaft të panjohura e vështirësi shpresë e besim se ne do të jemi të denjë të
për ne. Ne jemi pak të përgatitur për një ndërrmarrje justifikojmë dëshirat dhe aspiratat e tyre. Bashkë
të tillë. Na mungon akoma njohja e thellë dhe me me ne është këtu gjithë ajo plejadë ëndërrimtarësh
kompetencë profesionale e problemeve të kalimit e demokratësh të shquar, që e kanë dashur dhe
në ekonominë e tregut, na mungojnë elementet e ëndërruar Shqipërinë zonjë, që na bëjnë thirrje për
strukturave e të superstrukturave të një ekonomie urtësi e thellësi gjykimi, për të manifestuar në këtë
të tillë, na mungon, gjithashtu, edhe një përvojë Kuvend ato virtyte të shquara të shqiptarit, që edhe
komplete për këtë kalim. Prandaj mendoj se shpreh pse të marra nëpër këmbë, s’kanë vdekur e s’do të
mendimin e kolegëve të mi deputetë e sidomos të vdesin kurrë. Zëri i të gjithëve, motoja e të gjithëve
deputetëve të fushës së ekonomisë, se pa një për ne duhet të jetë: vetëm një tempulli duhet t’i
bashkëpunim të forcave tona intelektuale e falemi, Shqipërisë, kombit.
profesionale, pa një mobilizim total e pa një Diskutimi për Kushtetutën është një akt historik
konsensus për këtë qëllim, problemet e kalimit në i asaj kthese radikale që ka filluar e duhet të bëjë
ekonominë e tregut, në vend që të lehtësoheshin, Shqipëria drejt së ardhmes e demokracisë së vërtetë.
do të bëheshin me të vështira e më komplekse. Këtej buron përgjegjësia jonë e madhe që na ka
Shpresoj të mos gaboj, por më duket se një ngarkuar mbi supe populli, për të cilën ne duhet të
konsensus ekziston në vetë programin e partive gjykojmë me zemër e me mendje si për një gjë të
politike e të organizatave politiko-shoqërore. Të gjitha shenjtë. Ne duhet të ndahemi patjetër nga ajo
në thelbin e tyre janë për kalimin në ekonominë e kushtetutë tabu, që, megjithëse nga hartuesit e
tregut. Mua kjo më duket e rëndësishme dhe e propaganda e kohës konsiderohej nga më
vlerësoj, pavarësisht se për rrugët e këtij kalimi apo demokratiket në botë, është e atillë që s’do t’ia
për elemente të veçanta të tij mund të ketë diskutime kishin zilinë aspak as kanunet e fiseve mesjetare
konstruktive, të cilat do të na çojnë edhe në zgjidhje shqiptare. Shumë nene ogurzeza të asaj Kushtetute,
82
që na bëjnë sot të na skuqet faqja para popullit tonë kufizohen në duart e një personi të vetëm, kushdo
dhe botës, të ndërtuara nën peshën e rëndë të varesë qoftë ai, aq pushtet e kompetenca që e kthejnë unin
së hekurt monopartiake, do të mbeten në kujtesën e tij në një kult, pasojat e të cilit, pavarësisht se në
dhe ndërgjegjen e popullit shqiptar si kryqe rrethana të tjera, kanë qenë katastrofale te ne.
varrezash. Përpjekjet që janë bërë nga komisioni, për të
Duke diskutuar për Kushtetutën, ne do ta marrë nga kushtetutat e vendeve të tjera më
justifikonim emrin e nderuar të deputetit nëse vetë demokratike, janë të mira e të nevojshme, por
do të jemi në gjendje të çlirohemi nga gjithë ai mendoj se nuk na duhet një kushtetutë amalgamë
kompleksitet faktorësh që na lidhin me të kaluarën, e kushtetutave të vendeve të tjera, por një kushtetutë
qofshin deputetë të shumicës apo të opozitës. shqiptare, që të shprehë veçoritë dhe karakteristikat
Divergjencat në bindjet politike dhe në programet më të mira të shpirtit demokratik e human të
partiake të mos bëhen pengesë në vendimet që do shoqërisë e të popullit shqiptar. Duke ia lënë këtë
të marrim, se vetë populli sot dhe e ardhmja do të së adhmes, ne ndodhemi aktualisht para problemeve
na ndëshkonin rëndë. Mbi çdo paragjykim e mbi që në njëfarë mënyre kërkojnë zgjidhje. Kriza e thëllë
çdo bindje duhet të sundojë vetëm një gjë: Shqipëria, politike e sociale, gjëndja e rrënuar ekonomike,
e ardhmja saj. Edhe ai që të mendonte ta përdorte eksodi tragjik, pamjet e trishtueshme të qindra e
aritmetikën e thjeshtë dhe rezultatin e zgjedhjeve si mijëra të rinjve para portave të ambasadave, pranë
një ekuacion që do të zgjidhte problemet e mëdha porteve apo pikave kufitare, që kanë humbur besimin
që ka aktualisht vendi dhe e ardhmja e tij, do të dhe shpresën në të ardhmen e vendit, ngjarjet
gabohej rëndë. makabre e gjakësore të 2 prillit në Shkodër etj.,
Mendoj se me gjithë dëshirën e mirë të një pasoja këto të gjitha të diktaturës dhe të paaftësisë
pale, për të diskutuar për një kushtetutë të re, sot së shtetit aktual dhe të Qeverisë, shtrojnë edhe para
për sot është e pamundur dhe e paarritshme për nesh detyrën imperative për t’u dhënë përgjigje e
shumë arsye politike, sociale dhe organizative, që zgjidhje, në radhë të parë ata që kanë pushtetin në
u thanë këtu dhe unë s’dua të zgjatem në to. dorë, por pa dyshim edhe ne si organi më i lartë i
Prandaj bashkohem me idenë që kjo të bëhet në pushtetit dhe si deputetë, përfaqësues të popullit.
një fazë tjetër, me bindjen për t’i dhënë Shqipërisë Jam plotësisht i mendimit që për të mos penguar
jo një kushtetutë më të mirë nga një kushtetutë e aspak veprimtarinë shtetërore dhe atë ekzekutive
keqe që kemi deri sot, por një kushtetutë të mirë e si brenda vendit, ashtu dhe në marrëdhëniet
të qëndrueshme, për ta radhitur Shqipërinë me ndërkombëtare, të aprovojmë atë grup ligjesh e
dinjitet në vendet me kushtetuta me të vërtetë ndryshimesh që i vijnë në ndihmë plotësisht kësaj
demokratike, që të pasqyronte në mënyrë të plotë veprimtarie. Madje jo vetëm ato që efektivisht janë
jo vetëm ndryshimet radikale që janë bërë e po bëhen ndryshuar me dekrete të veçanta, por të hapet rruga
në vendin tonë, por të kishte edhe vitalitetin e edhe për të tjera që do të jenë të nevojshme e të
nevojshëm për t’ i shërbyer së ardhmes. domosdoshme. Komisioni i veçantë parlamentar që
Me gjithë përpjekjet e pamohueshme të u propozua dhe specialistët përkatës le të gjejnë
komisionit të punës për të paraqitur për diskutim atë formulë të nevojshme e të pranueshme të këtyre
materialin që kemi në dorë, me gjithë ndryshimet e ndryshimeve dhe formulimeve, duke pasur për bazë
mëdha që janë bërë nga Kushtetuta ekzistuese, edhe përvojën aktuale ndërkombëtare për raste të
mendoj se në konceptimin tërësor të këtij varianti tilla.
ka defekte serioze, të ardhura nga motive Zgjedhësit dhe popullin, që pret shumë nga ne,
tendencioze, nga influenca të dogmave e mendësive s’duhet t’i zhgënjejmë. Aktualisht të japim
diktatoriale të së kaluarës. Gjithashtu, ka mungesë maksimumin e mundshëm. Mbi të gjitha t’u
koherente e dizolante midis kapitujve e neneve të garantojmë qetësinë, paqen sociale, garancinë për
veçanta. Edhe kapitulli që, për mendimin tim, duket jetën e bijve dhe të bijave të tij. Pa këto asgjë s’do
më i plotë, më i përpunuar, ai të drejtave të të vlente dhe demokracia që ka filluar ecjen e saj në
shtetasve, ka boshllëqe jo të vogla. Ne duhet të Shqipëri, do të futej në kurthe e në situata të
shkojmë drejt një republike parlamentare, me padëshirueshme, që do t’i kushtonin shumë popullit
President me kompetenca më të kufizuara nga ato e kombit.
që paraqiten në projektin e dhënë. Kjo për shumë Shteti jo vetëm duhet të ekzistojë, por ai duhet
arsye, po midis të tjerave edhe për atë që të mos të veprojë mbi bazën e ligjeve, të shkundet nga
83
ngathtësia duke u dalë përpara shumë fenomeneve, këto të drejta një vend të rëndësishëm zënë ato që
të cilat, po nuk u prevenuan në kohë, kthehen në kanë të bëjnë me të drejtën që u lind, sipas nenit 41
plagë sociale, ashtu siç ka ndodhur e po ndodh të projektit, shtetasve tanë për të lëvizur lirisht brenda
aktualisht. Çdo kushtetutë, çdo ligj, sado i përsosur territorit të Republikës së Shqipërisë, mjafton që
qoftë, mbetet i vdekur në një shtet inert dhe me kjo lëvizje të mos dëmtojë interesat shoqërorë, me
organe ekzekutive soditëse. Jam dakord me idenë të drejtën e shtetasve tanë për të hyrë e për të dalë
e komisioneve të propozuara, por theksoj që ato lirisht nga territori i Republikës së Shqipërisë,
duhet të fillojnë nga puna menjëherë, pa humbur mjafton që për këtë problem të mos cenohen e
kohë, për të paraqitur materialet e nevojshme sa dëmtohen interesat e sigurimit kombëtar, të rendit
më shpejt në këtë kuvend. shoqëror, të drejtat dhe liritë e shtetasve. Në këto
Falemnderit! të drejta gjen nga ato që nuk ishin në Kushtetutën e
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi mëparshme, të cilat kanë të bëjnë me pronën private,
Abdiu. me të drejtën e besimit e të lirisë së ndërgjegjes së
Fehmi Abdiu - I nderuar Kryetar, njerëzve, të bashkimit në organizata të ndryshme e
Të nderuar kolegë, me të drejta të tjera, për të cilat shtetasit tanë janë
Situata në të cilën kalojmë dhe kërkesat e të ndërgjegjshëm dhe që aktualisht kanë filluar t’i
zgjedhësve mendoj se na impenojnë në mënyrë ndiejnë e t’i shfrytëzojnë si duhet.
shumë urgjente dhe kategorike të kërkojmë Është bërë prekës problemi dhe janë bërë
rrugëzgjidhje për të gjitha këto probleme që diskutime rreth faktit nëse duhen lejuar apo jo në
diskutojmë, për domosdoshmërinë e gjetjes së një projekt ose në Kushtetutën e ardhshme referime të
zgjidhjeje të pranueshme, ligjore e logjike, për të ligjeve të tjera. Dëshiroj të theksoj që në asnjë
kapërcyer vështirësitë lidhur me projektin e kushtetutë, aq sa kam mundur të shoh unë, nuk
Kushtetutës së paraqitur. janë evituar referimet te ligjet e veçanta dhe mendoj
Pa qenë nevoja për të qëndruar rreth faktorëve se është mjaft e vështirë, për të mos thënë e
që na impenjojnë domosdoshmërinë e një zgjidhjeje pamundur që të evitohen referimet tek ato. Vetë fakti
të tillë, që kanë të bëjnë sa me krizën ekonomike, që organi ligjvënës përcakton probleme të tjera të
aq edhe me atë ligjore e politike, me veçanta, që nuk i zgjidh kushtetuta, duke theksuar
domosdoshmërinë e vendosjes së rendit juridik shprehimisht se ato do të zgjidhen me ligje të
kushtetues, vendosjes së çdo organi në vendin e veçanta, tregon predispozicionin e këtij organi për
vet, në kompetencat e veta, desha të qëndroj të mbajtur në kompetencën e vet probleme
shkurtimisht rreth disa aspekteve të veçanta që kanë themelore e të rëndësishme për të mos i lënë ato
të bëjnë me përsosjen e projektit të ri të Kushtetutës që t’i zgjidhin organet e administratës shtetërore
në raport me Kushtetutën e vjetër. apo organet e tjera me akte e me kompetencat e
Në fillim desha të përmend faktin se projekti i tyre. Veç këtyre, do të thosha se nuk ka mundësi
paraqitur, i parë qoftë në tërësi, qoftë në aspekte të kurrsesi që organi ligjvënës të zgjidhë probleme të
veçanta, qoftë në vështrimin sasior, ashtu dhe në tilla, për të cilat projekti ynë i Kushtetutës referon
atë cilësor, është i një niveli më të përparuar se te ligje të tjera që nuk kanë të bëjnë me tjetërsimin
Kushtetuta e vjetër... (Ndërprerje incizimi.) apo bashkëpronësinë, më organizmin e zgjedhjeve
Kapitulli për të drejtat e shtetasve, për të cilin apo heqjen e përfaqësuesve të zgjedhur, me
diskutuan edhe shokët e tjerë dhe është folur e mënyrën e krijimit të ndërmarrjeve, të sistemit fiskal,
diskutuar edhe në shtyp e në Televizion, pa qenë me marrëdhëniet e shtetit me institucionet fetare,
nevoja të flas për hollësi rreth këtij problemi, unë me të drejtën e autorit, të trashëgimisë, të
kam mendimin se është një ndër kapitujt më të shpërndarjes së organizatave të ndryshme, nuk
kompletuar, më cilësorë, një ndër kapitujt ku është mund të zgjidhte problemin lidhur me të drejtat e
shfrytëzuar eksperienca e kushtetutave të vendeve shtetasve të huaj, me të drejtat e deputetit, të
disi më të vjetra, si dhe të vendeve disi me të reja e strukturave të organeve të ndryshme gjyqësore, të
të kushtetutave që janë përsosur në dekadat e fundit. prokurorisë etj., etj.
Gjithashtu, janë shfrytëzuar në mënyrë racionale Rëndësi, mendoj unë, ka fakti se përse duhen
kërkesat e reja që dalin lidhur me të drejtat e bërë referime të ligjeve të veçantë, ç’raport zënë ato
shtetasve nga dokumentet e rëndësishme, si të lidhur me ligjet në tërësi dhe si duhet t’i konfirmohen
Kopenhagës, Helsinkit, Parisit dhe të KSBE-së. Në ligjet e veçanta Kushtetutës. Në këtë aspekt mendoj
84
na del një detyrë e rëndësishme që, në çdo kohë, problemet lidhur me emërimin, transferimin dhe
kur t’u referohemi ligjeve të veçanta, të jemi të shkarkimin e punonjësve të tillë si gjyqtarë,
kujdesshëm që ato të jenë kushtetuese e të prokurorë, hetues. Për këto kategori punonjësish
mbështetur fuqimisht te ligji themelor. Lidhur me këtë tani ekzistojnë procedura të ndryshme. Prandaj
problem do të përmendja, për shembull, Kushtetutën sistemimi i një procedure të vetme dhe mënjanimi i
Italiane për ta ballafaquar me Kushtetutën tonë. tyre nga ndikimet e organeve të ndryshme, duke u
Kushtetuta e mirënjohur Italiane bën aktualisht përqendruar ky problem vetëm në dorën e një organi
referime në ligj në 53 raste, nga 138 dispozita që ka të vetëm, do të ndikojë fuqimisht për këtë.
gjithsej, ndërsa në projektin tonë të paraqitur bëhen Duke trajtuar këtë problem, natyrisht nuk
referime me 31 raste, nga 24 dispozita ligjore. pajtohem as me mendimet e shfaqura, qoftë dhe
Desha të them dy fjalë lidhur me të rejat që ka nga deputetët parafolës, që në kompetencë të këtij
projekti i Kushtetutës lidhur me pushtetin gjyqësor organi të mbeten probleme të tilla që kanë të bëjnë
dhe me organet e drejtësisë në tërësi. Eksperienca me të drejtën e fjalës, që në të gjitha kushtetutat e
disavjeçare e organizimit të organeve të drejtësisë vendeve të ndryshme i ka organi ligjvënës.
nxori evidente nevojën e ndarjes me ligj të Gjithashtu, këtu trajtohen edhe probleme të tjera,
funksioneve të ndjekjes penale, të hetimit dhe të por unë mendova të mos u qëndroj me hollësi atyre
rigjykimit. Sipas projektit parashikohet në mënyrë dhe të shpreh edhe një mendin të fundit lidhur me
të prerë që ndjekja penale të zhvillohet nga organet propozimin e bërë nga shokët që folën më parë për
e prokurorisë, hetimi nga organet e hetuesisë dhe mënyrën e diskutimit të Kushtetutës. Unë mbetem
gjykimi vetën nga organet e drejtësisë. Ky është në mendimin se diskutimi rreth Kushtetutës në
një problem shumë i rëndësishëm dhe do të ndikojë parim, ashtu siç jemi shprehur edhe më parë, duke
pozitivisht që drejtësia jonë të bëhet sa më e pastër, reflektuar për ato aspekte e probleme ku me të drejtë
sa më kushtetuese, sa më e drejtë dhe sa më në mund të ketë nevojë për t’u përsosur, për t’u
interes të popullit. rregulluar, nuk do të na pengojë për të kaluar këtë
Gjithashtu, mendoj se të rejat lidhur me këtë situatë të veçantë në të cilën ndodhemi. Në rast të
problem kanë të bëjnë edhe me aspektet e reja, të kundërt, në qoftë se shumica e kolegëve është me
cilat dëshiroj t’i trajtoj shkurtimisht, sidomos me mendimin tjetër, do të pajtohesha që të gjendet dhe
Këshillin Kushtetues, që mendohet të kryejë një zgjidhje e tillë që propozuan shokët e tjerë,
funksionet e kontrollit të kushtetutshmërisë së deputeti Genc Ruli etj., mjafton që kjo zgjidhje ose
akteve ligjore e nënligjore, sipas atyre kërkesave ky propozim të jetë i tillë që kjo kategori normash,
që në dispozita të veçanta është bërë fjalë për t’u që mendohet të miratohet sa më shpejt nga ky
shqyrtuar me kërkesën e Presidentit, të Këshillit të Kuvend, të përfshijë drejtimet themelore, të
Ministrave, të Prokurorit të Përgjithshëm ose së paku rëndësishme të jetës që kanë të bëjnë me problemin
me një të pestën e deputetëve për të parë e zgjedhjes së Kryetarit të Shtetit, të Qeverisë, të
pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën, duke i organeve të drejtësisë. Do t’i theksoja këto në
propozuar Kuvendit Popullor probleme që kanë lidhje mënyrë të domosdoshme, sepse për to aktualisht
me ligjet e tij, duke vendosur me propozim të është krijuar një situatë e vështirë dhe, pa u zgjidhur
Këshillit të Ministrave ose të Prokurorit të ato, nuk mund të ecet përpara për probleme të tjera.
Përgjithshëm pajtueshmërinë e akteve nënligjore me Por këtu kurrsesi nuk do të nënvleftësoja e të lija
Kushtetutën e me ligjin, si dhe të akteve nënligjore mënjanë edhe nevojën e dispozitave themelore
të organeve më të ulëta me ato më të larta, duke lidhur me konkurrimin e formave të ndryshme të
shqyrtuar e zgjidhur mosmarrëveshjet për pronësisë, që është parashikuar është në projekt.
kompetenca midis organeve qendrore dhe atyre Në qoftë se do të këtë mendime të ndryshme, edhe
lokale etj. mund të plotësohen, të transformohen, por mjafton
Po kështu, krejtësisht i ri është edhe problemi që të zgjidhen ato kufizime që deri tani na kanë
që trajtohet në projektin e Kushtetutës lidhur me penguar në këtë aspekt.
krijimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, që nuk ka Duke përfunduar, i nderuar Kryetar dhe të
funksionuar deri tani. Lidhur me këtë organ e quaj nderuar kolegë, kisha një vërejtje. Mua me duket
të nevojshme të theksoj se është trajtuar se pavarësisht nga mendimet e ndryshme që mund
padrejtësisht si organ drejtësie. Ai ka qëllime të tjera, të shfaqen, nga debatet e gjera dhe të gjata që mund
është një organ që merret me kompetencat dhe të bëjmë dhe që duhet t’i bëjmë, sepse populli
85
kërkon që edhe debate të bëjmë, interesat e punës ekzekutive e gjyqësore. Nuk është vetëm neni 80
e duan edhe këtë, unë do të mendoja që mbase dy që numëron 20 kompetencat e Presidentit, ai që
gjëra do të na shërbenin të gjitheve për mirë: mbyll të drejtat e tij. Gama e tyre rritet në nene të
E para, të mos e ngacmojmë popullin, të mos e tjera. A nuk është Këshilli i Lartë i Drejtësisë (neni
fyejmë atë, sepse në diskutimet e shokëve të 115), që kryesohet nga Presidenti, një zyrë kuadri
veçantë vë re që ka edhe ndonjë ngacmim të kësaj për gjyqtarët, hetuesit, e prokurorët? A nuk është
natyre. Populli ynë, me sa kam bindjen time, kërkon Këshilli Kushtetues, ky kolaudator i ligjshmërisë,
të jetojë i lirë dhe i ndershëm në trojet e veta. Nuk në dorën e Presidentit, kur nga 9 anëtarët e tij, 4
është i gjithë populli që kërkon të ikë sa më shpejt zgjidhen nga Presidenti dhe 5 janë anëtarë që
nga vendi. Populli ynë na dha besimin dhe kërkon zgjidhen nga Kuvendi Popullor, duke qënë thjesht
që t’i zgjidhim problemet në bazë të ligjit dhe të juristë me stazh, verimtaria juridike e të cilëve
Kushtetutës. Në qoftë se ka elemente të veçanta, vlerësohet nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, pra indirekt
që kërkojnë të përsëriten zgjedhjet, do të thoja që janë nën vëzhgimin e Presidentit?
populli nuk do ta pranonte dhe nuk do t’i kishte kurrë Në aspektin ekonomik vazhdon mendësia e
këto kërkesa e dëshira. Prandaj të mos ia veshim vjetër për të ruajtur sistemin e vjetër kooperativist,
atij këto gjëra. Ndaj popullit të jemi rigorozë dhe të duke i cilësuar fshatarët kooperativistë, bashkime
përmbushim detyrën tonë, se ai kërkon shumë nga vullnetare, pa qenë pronarë të mjeteve të prodhimit.
ne, veçanërisht në këtë sezon të mbarsur me shumë Duke mos u ndalur në të gjitha aspektet dhe
probleme e halle dhe me detyra të vështira. nenet, për të cilet kemi mjaftë rezerva, theksuam
Falemnderit! disa momente për të vërtetuar se Projektkushtetuta
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Mendu që paraqitet nuk ka mundur të shkëputet plotësisht
Dërguti. nga e kaluara. Jo vetëm kushtet aktuale shtrojnë
Mendu Dërguti - I nderuar Kryetar, nevojën e organizimit të një shteti të ri modern,
Të nderuar kolegë, demokratik, ku të dëgjohet fuqimisht zëri i organeve
Komisioni hartues i Projektkushtetutës, kolegjiale, ku të veprojë ligji dhe askush të mos i
megjithëse është përpjekur të bëjë ndryshime të shmanget atij, por edhe tradita historike e vendit
qenësishme në parimet themelore, në të drejtat e ton në aspektin e organizimit shtetëror nuk ka
detyrat e shtetasve etj., nuk ka arritur të shkëputet pranuar sundimin autoritar.
nga e kaluara në shumë drejtime, bile thelbësore, Të më falni zotërinj deputetë që po operoj pak
të jetës ekonomike dhe politike të vendit. në këtë me shekujt e historisë. Afro dy mijë vjet më parë
dokument nuk përmendet emri diktaturë e Straboni, duke folur për Epirin dhe Iirinë, theksonte
proletariatit, pra pretendohet se po distancohemi prej se në këto treva ka disa mbretëri, por qeveria e tyre
saj e po hedhim bazat e një shteti të ri modern, të e vërtetë është një farë këshilli prej të parëve, që e
shtetit juridik, por në fakt mendoj, se kemi akoma quante plakoni, domethënë pleqësi. Këta qeverisnin,
dukuri të theksuara të shtetit të vjetër të diktaturës gjykonin në ato vende .
së proletariatit. Teorikisht dhe praktikisht Në jetën mesjetare ne i referohemi Shtetit të
marksizëm-leninizmi e vleresonte shtetin e Skënderbeut. Megjithëse ky shtet jetoi në rrethana
diktaturës se proletariatit si varr i parlamentarizmit të veçanta të luftës së pandërprerë me turqit, ku
borgjez. Diktatura e proletariatit në aspektin autoriteti i një njeriu në organizimin dhe udhëheqjen
shtetëror ngrinte lart flamurin e unitetit të pushtetit e vendit justifikohet dhe është i pranishëm, përsëri
përkundër ndarjet së pushtetit, karakteristike kjo e Skënderbeu u mbështet në Kuvendin që krijoi në
shteteve parlamentare demokratike. Lezhë, në gjirin e të cilit ishte i barabartë në mes të
Çfarë shpreh Projektkushtetuta në aspektin e barabartëve. Megjithëse në vitet 50-60 të shekullit
organizimit shtetëror? Jo vetëm që ruan strukturën të 15-të ai u përpoq të përqendronte kompetencat e
e vjetër shtetërore nga qendra deri në bazë, por pa tij, përsëri në fund të jetës u detyrua të thërrasë
hezitim pohoj se përsëri mbetet thelbi i vjetër: uniteti Kuvendin e dytë. Pra, me sa duket, nuk kishte arritur
i pushtetit, që në Projektkushtetutë realizohet të kishte një pushtet të tillë që të mos ndiente realisht
afërsisht nga posti i Presidentit. Në bazë të këtij nevojën e një kuvendi.
dokumenti kushtetues, Presidenti vishet me Edhe ideologu i madh i Rilindjes sonë
kompetenca të tilla që i japin atij autoritet mjaft të Kombëtare, Sami Frashëri, njohës i mirë i traditës
madh si në fushën legjislative, ashtu dhe në atë shqiptare, duke u shprehur kundër sundimit totalitar,
86
e quante atë të dëmshëm, që do të prishte vetitë e Pjetër Arbnori - I nderuar zoti Kryetar,
popullit tonë e do të sillte me vete përçarje e Të nderuar deputetë, jo shumë kohë më parë
pakënaqësi. na është thënë se Shqipëria nuk e ka njohur kurrë
Duke vlerësuar këto ide dhe veçanërisht kushtet pluralizmin. Për hir të së vërtetës duhet thënë se
kombëtare, Kuvendi i Vlorës me 1912 krijoi pleqësinë edhe kuvendet e burrave që mbaheshin sipas Kanunit
si organ që kontrollonte e këshillonte Qeverinë. mesjetar të Lekë Dukagjinit, nuk ishin aspak
Ndërsa Kongresi i Lushnjës krijoi Këshillin e Lartë moniste, por kishin në vetvete elemente të qarta të
prej 4 vetash, që përfaqësonte Kryetarin e Shtetit pluralizmit, në saje të atij diskutimi demokratik që
Shqiptar. zhvillohej në to. Dhe sa për historinë e shtetit
Kuvendi ka qenë në historinë e vendit tonë një shqiptar, s’duhet harruar se kemi shembullin e bukur
institucion i vazhdueshëm dhe asnjëherë nuk e ka të Parlamentit pluralist të viteve 1920-1924, që është
spostuar atë prania e një autoriteti. Nëpërmjet këtij periudha me e shquar e demokracisë në vendin tonë.
institucioni populli ynë ka zgjidhur problemet më të Kjo traditë jo vetëm nuk duhet lënë në harresë,
qënësishme të jetës së tij. siç u bë nga zori apo nga qejfi për gati gjysmë
Kur themi kuvendi, nënkuptojmë debatin në gjirin shekulli, por edhe duhet bërë e njohur. Vërtetë aso
e tij e së fundi konsensusin dhe asnjëherë forcën kohe s’kishte radio e televizion për të njohur masat
autoritare të individit. për ato që bisedoheshin, por atëherë, me gjithë
Duke vënë organizimin tonë shtetëror gjatë vështirësitë, botohej e përjavëshmja, “Bisedimet e
historisë në paralelizëm me Europën, konturohen Parlamentit” apo “Bisedimet e Kuvendit Kombëtar”,
qartë dy segmente me kahje të ndryshme: Ndërsa që tregonte pa gërshërë se çfarë flisnin dhe çfarë
Europa eci, nga sundimet totalitare që shpreheshin qëndrimi mbante njëra apo tjetra palë.
nga monarkitë absolute, drejt vendosjes së shtetit Si ka mundësi që 70 vjet më parë të gjendej
modern e demokratik, ne ecëm nga format pak a letër e shtypshkronjë, ndërsa sot në shtetin modern
shumë demokratike drejt vendosjes së regjimeve që lëvdohet për miliona libra që shtypen dhe për
totalitare dhe tani po përpiqemi të shkëputemi prej qindra mijëra gazeta që përhapen anëkënd botës,
tyre. Kjo nuk është e lehtë. Me gjithë dëshirat e më tepër pa para se me para, të mos gjendet as
mira, inercia e së vjetrës përsëri mund të veprojë. letër, as shtypshkronjë, për të botuar një të
Prandaj në hartimin e Kushtetutës së re, veçanërish përjavshme që t’i tregojë popullit se çfarë bisedohet
lidhur me organizimin shtetëror dhe vendosjen e një në Kuvendin që ka zgjedhur vetë e sidomos çfarë
regjimi demokratik në të gjithë aspektet e jetës, bisedohet për Kushtetutën?
duhet të punojmë me maturi, me dije e mençuri, të Ndokujt mund t’ i duket se po flas jashtë teme,
përfitojmë nga eksperienca botërore, të studiojmë meqë jemi mbledhur për të diskutuar për problemin
traditën dhe të vlerësojmë drejt veçoritë kombëtare. e Kushtetutës. Unë mendoj se Kryesia e Kuvendit
Madje këto të fundit mendoj se duhet të tonojnë. duhet ta zgjidhë që në fillim e përfundimisht çështjen
Kjo i përket një të ardhmeje jo të largët. Ndërsa për e pasqyrimit të debateve të parlamentit në shtyp
këtë periudhë tranzitore që po kalojmë, që është e dhe në radiotelevizion. Në qoftë se që tani nuk dalin
ngarkuar me shumë probleme të mprehta, mendoj debatet besnikërisht në popull, ne kot që flasim këtu.
të ecim me një paketë ligjore, që i nënshtrohet një Çfarë arsye ka Radiotelevizioni Shqiptar të nxjerrë
ligji themeltar, deri në hartimin e Kushtetutës së re. fytyrat tona në televizion, por nga ana tjetër na ka
Falemnderit! vënë nga një kronist që na i përkthen fjalët tona nga
Kastriot Islami - Ju propozoj të bëjmë gjysmë gjuha shqipe në shqip? Vallë, nuk e merr vesh populli
ore pushim e të fillojmë në orën 12 00, ndërsa gjuhën tonë?
kryesitë e grupeve parlamentare të vijnë në Kryesinë Kastriot Islami - Ju lutem, përqendrohuni te
e Kuvendit. rendi i ditës!
*** Pjetër Arbnori - Ka lidhje dhe kjo me rendin e
Kastriot Islami - Vazhdojmë me diskutimet. Do ditës, zoti Kryetar.
t’ju propozoja që diskutimet tani t’i orientojmë Kastriot Islami - Nuk ka asnjë lidhje me rendin
kryesisht drejt një konvergjence, lidhur me dy e ditës. Për të mos bërë debate, ju them,
propozimet që kanë deputetët e të dy grupeve përqendrohuni në rendin e ditës. Të gjithë jemi të
parlamentare. shqetësuar të zhbllokojmë sa më shpejt shtetin.
Fjalën e ka deputeti Pjetër Arbnori. Pjetër Arbnori - Opozita e filloi punën në Kuvend
87
me një përvojë të pakëndshme. Na u tha që të Shkëlqim Cani - I nderuar Kryetar,

miratojmë në parim rregulloren e Kuvendit. Na Të nderuar deputetë,
siguruan se nga kjo nuk do të kishte ndonjë dëm, Me thënë të drejtën, para se të diskutoja për
meqë ishte e përkohshme dhe miratimi bëhej në këtë që kam përgatitur, doja të thosha që shyqyr që
parim, domethënë nuk do të kishim angazhim për arritëm deri në njëfarë mase në një konsensus të
nene të veçanta që mund të ndreqeshin gjatë punës. tillë, që të shikojmë projektin e ri të Kushtetutës,
Por, që në zgjedhjen e Kryetarit të Kryesisë, miratimi ose një projekt të shkurtuar apo disa baza themelore
në parim na doli se paskësh qenë marrëveshje për a si do t’i quajmë. Nga një deputet u paraqit edhe
diskutimin nen për nen, sepse sapo kërkuam që një variant tjetër, ndonëse mendimi i përgjithshëm
votimi të bëhej i fshehtë, nga krahu i majtë i sallës është që të hiqet dorë nga Kushtetuta e vitit 1976.
së Kuvendit u tundën shumë projektrregullore dhe u Unë do të isha për atë që të heqim dorë nga
dëgjuan shumë britma: “Shikoni nenin 7, shikoni Kushtetuta e vitit 1976 dhe diskutimet të
nenin 7!” Prandaj kjo përvojë duhet të bëhet mësim përqendrohen në dy variantet e paraqitura. Do të
jo vetëm për ne, deputetët e pakicës, por për të isha pro plot diskutimeve të shokëve, kuptohet me
gjithë anëtarët e Parlamentit, që sot apo nesër mund disa shmangie. Le të marr rastin e Presidentit. Këtu
të gjendën para të papriturash të tilla në diskutimin thuhet që Presidenti ka shumë kompetenca etj.,
e Kushtetutës. Për këtë arsye unë nuk jam për etj. Unë do të desha të kujtoj se duhet t’u referohemi
miratimin në parim të Kushtetutës. edhe legjislacionëve të vendeve të tjera të përparuara
Ne, sigurisht, kemi ardhur këtu jo për të përdorur . Së dyti, më duket se ne nuk kemi vuajtur nga ajo
obstruksionin si armë për të penguar punët e shtetit. që Kryetari i Presidiumit të Kuvendit Popullor ka
Shteti do të këtë një kokë, do të këtë një qeveri pasur shumë kompetenca, sepse ka qenë e
dhe shpresojmë se do të ketë edhe një Kushtetutë kundërta. Kështu them që nuk duhet t’i qëndrojmë
të mirë. kësaj ideje. Ndërsa përsa i përket problemit që të
Unë jam për abrogimin e Kushtetutës së vitit çlirojmë shtetin, për të kryer veprimtarinë e rregullt
1976. Gjithashtu, jam për krijimin e një komisioni të tij, mendoj se nga diskutimet e deritanishme
pluralist për hartimin e një kushtetute të re. Por kjo mendimi për të është unanim.
nuk duhet të bëhet me ngut. Kur flitet për Në këto kushte them që edhe ekonomia
konsensus, nuk do të thotë që opozita në minoritet imponon një shpejtim të procedurave në këtë punë.
të pranojë çdo gjë nën kërcënimin e ëmbël të Dhe ekonomisë unë do t’i referohem vetëm në
mekanizmit të votës. Shumica e deputetëve të kësaj aspektin e marrëdhënieve ndërkombëtare, në
legjislature janë të zgjedhur për të parën herë, por aspektin e bashkëpunimit me firmat dhe shtetet e
ata e dinë, po kaq mirë edhe deputetët e mëparshëm, huaja, sepse ekonomia ka nevojë për reformim, i
se ku të shpien votimet e shpejtuara. Është lehtë të cili, krahas vënies në eficiencë të mundësive tona,
ngremë duart, por Kushtetuta nuk është si një kërkon edhe bashkëpunim ekonomik, teknik e
rregullore që herë u jep fshatarëve tre dynymë tokë, financiar me shtete e firmat huaja e, në mbështetje
pastaj ua bën një dynym, pastaj ua bën 250 metra të kësaj, kërkon edhe krijimin e strukturës së re
katrorë, pastaj ua heq fare. Kushtetuta është ligj ligjore e kuadrin e saj.
themeltar serioz, që duhet të mbetet i patundur jo Bashkëpunimi me të huajt prek aspekte të tilla
vetëm për ne, por edhe për brezat që vijnë. Sa më si investimet e drejtëpërdrejta të firmave të huaja,
serioze të jetë Kushtetuta, aq me i qëndrueshëm ndihmat e kreditë, krijimin e ndërmarrjeve të
do të jetë rendi demokratik pluralist në Shqipëri. Të përbashkëta, çeljen e agjencive e përfaqësive
ruhemi nga përvoja e vjetër, kur deklarohej me ekonomiko-tregtare e financiare, aderimin në
pompozitet se kemi Kushtetutën më të përparuar organizmat ndëkombëtare financiare si Fondi
në botë dhe, pa kaluar shumë vjet, autorët e saj të Monetar Ndërkombëtar, Banka Botërore, Banka
mos dinë ku t’i futin ca nene që u ngatërrohen nëpër Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim etj.
këmbë. Nga sa shihet ka një mori drejtimesh në të cilat
Unë jam për seanca permanente të Kuvendit vendi ynë, nëpërmjet organizmave tona të
tonë, me ndërprerjet e arsyeshme, derisa të specializuara, ka realizuar dhe po përpiqet të
miratohet përfundimisht Kushtetuta. realizojë me sa më shumë përfitim marrëveshje,
Falemnderit! kontrata, protokolle të ndryshme.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Shkëlqim Cani Por duhet pranuar se këto mundësi e të tjera
88
kanë një frenim, shkaqet e të cilit, pa u ndalur në se zgjidhja për këtë do të ishte që tërë ligjet dhe
ato të burokracisë dhe të pazotësisë, që duhet t’i dekretet që do të miratohen për punën tonë të
pranojmë e që tek-tuk zënë vend në punën tonë në përditshme, të kalojnë doemos me rregullim edhe
momente të caktuara, kryesisht janë te mungesa e të neneve përkatëse që ka Kushtetuta. Pra, nga
strukturës së plotë ligjore që mbështet këto aktivitete njëra anë e pranojmë projektin e Kushtetutës në
të rëndësishme për jetën ekonomike të vendit, parim për të krijuar ato imazhe që na duhen, për të
aktivitete tashmë të pranuara e të miratuara nga të vazhduar punën e përditshme, të tëra organet dhe
gjitha forcat politike, por dhe nga mbarë populli. Për punonjësit e ndryshëm të vendit tonë, ndërkohë lind
këtë, është e vërtetë që kanë dalë një numër ligjesh, nevoja që, për momente që nuk përputhen me
dekretesh e vendimesh që mbështetin e çelin rrugë mendimin tonë të përgjithshëm, të marrim nenet e
për to, por këto fije do të duhej të mblidheshin rreth t’i diskutojmë. Por edhe në ras se mbetet për të
boshtit, për të mos u ngatërruar e humbur rregullin. mos diskutuar ligje, ndërkohë ne caktojmë dhe afate
Dhe ky bosht është Kushtetuta, si ligji themeltar kohe për të diskutuar edhe nene të veçanta të
i vendit, pa të cilin ne e sidomos të huajt shohin një Kushtetutës. Ky do të ishte propozimi im për këtë
boshllëk, por, ta themi hapur, edhe një rrugë me çështje.
rrezik në interpretimin juridik. Dhe këtë hall mendoj Falemnderit!
se nuk na e zgjidh Kushtetuta e vjetër. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Daniel
Ndërkohë mendoj se është oportune për të gjithë Karanxha.
një miratim në parim i projektit të paraqitur, me Daniel Karanxha - I nderuar Kryetar,
rregullimet cilësore të dukshme dhe, maksimumi, Të nderuar deputetë,
deri në fund të vitit të miratojmë përfundimtaren. Problemi për të cilin diskutojmë është një
Kështu mendoj se mund të arrijmë në problem i rëndësishëm, i cili ka të bëjë me
bashkëpunimin që kërkohet me të huajt. Nga ana perspektivën e zhvillimit të vendit tonë. Është e qartë
tjetër dhe të lidhura me të (shtjellohen edhe në se problenet e sotme politike e sociale nuk mund t’i
Projektkushtetutën e re) është i nevojshme dhe zgjidhë Kushtetuta e vitit 1976.
miratimi i neneve për pronën private, mbrojtjen e Në Kuvend, një variant i mundshëm doli edhe
investimeve të huaja te ne. Po kështu, tërë procesi miratimi në parim i Projektkushtetutës, për të cilin
i bashkëpunimit me firmat e sidomos me shtetet e ne nuk mund të biem dakord, sepse:
huaja do të kërkojë një varg takimesh, bisedimesh, Së pari, pavarësisht nga ndryshimet e mëdha
marrëveshjesh etj. të cilat do të mund të realizohen në fushën politike, pavarësisht nga pluripartizmi,
nga organet tona shtetërore. Kjo çështje lidhet me ndryshimet në bazën ekonomike ende janë në fazën
zgjidhjen e Presidentit dhe të Qeverisë së re. Këto embrionale.
mungesa aktualisht po çojnë në stepje e frenim të Së dyti, në programin e saj Qeveria dhe partia
punës me to, pa përmendur mungesën e programit në pushtet është për ndryshime graduale, të matura
të Qeverisë definitive, e cila do të ishte një shteg në ekonomi. Për këtë duhet një periudhë kohe, e
për interpretim, për të kuptuar të huajt cili është cila do të shërbejë si periudhë verifikimi e ligjeve,
intensiteti i punës me ta. gjë që shërben më pak për hartimin e Kushtetutës
Në rast se do t’i përmblidhja ato çka thashë së re.
me lart, do të isha për miratimin e projektit të Së treti, ndërsa për Kushtetutën e vitit 1976 u
paraqitur nga grupi i punës, i cili, me gjithë punua 5 vjet, për këtë është punuar 5 deri 6 muaj.
mangësitë, ka bërë një punë të mirë. E them këtë, Ky nxitim shprehet në parimet e përgjithshme të
pasi në tërësi projekti ka një bosht të mirë, i cili do Kushtetutës, në të drejtat dhe detyrat themelore të
të na shërbejë për të punuar më saktë e për të na shtetasve, në organet lokale të pushtetit etj. Në të
dhënë një imazh më të plotë ka shumë përkufizime evazive dhe ndihet roli me
Miratimi vetëm i disa parimeve thelbësore, përparësi i shtetit e centralizmi demokratik në
ndonëse nga njëra anë ka të mirën që shmang disa strukturën shtetërore.
mangësi që mund të ketë dhe që ka projekti, nga Së katërti, vetë emërtimi i Projektkushtetutës
ana tjetër do të vështirësonte se tepërmi krijimin e së Republikës të Shqipërisë dëshmon që komisioni
një imazhi qoftë nga të huajt, qoftë edhe nga i ngarkuar për rregullimin e Kushtetutës e ka kaluar
shqiptarët. Në mënyrë që në punën tonë të detyrën e vënë përpara tij.
përditshme ta kemi parasysh këtë imazh, mendoj Së pesti, Kushtetuta e re, si ligj themelor, që do
89
t’i shërbejë vendit edhe për të ardhmen, duhet bërë vërtetë një krizë e tmerrshme psikike, që është më
e pjekur, që të mos bëhet domosdoshmëri ndryshimi e rëndë se çdo lloj krize tjetër. E keqja është se
i saj brenda një periudhe kohe të caktuar. viktimë e kësaj krize të mendimit e të besimit kanë
Hartimi i Kushtetutës së re duhet të bëhet nga rënë edhe intelektualë, deri edhe disa drejtues, të
forcat më të kualifikuara juridike, politike e cilët në këto situata po bredhin rrugët e të botës,
shoqërore. Ajo duhet të jetë pluraliste në mendim e duke flakur pjesërisht ose plotësisht diplomën aq
në hartim, duke marrë parasysh standardet më të të çmuar e aq të vlefshme që kanë fituar.
larta europiane dhe duke punuar me të ndoshta edhe Në qoftë se para 31 marsit na mbante në këmbë
specialistë të njohur nga bota. shpresa e zgjedhjeve, pas 1 prillit për jetën politike
Pa u ndalur në hollësitë e realizimit, jam i dhe ekonomike të vendit e për ecurinë e saj mbeten
mendimit se për t’i hapur rrugë funksionimit normal shumë pikëpyetje. Njerëzit duan të besojnë, duan
të shtetit duhet të hartojmë një paketë ligjesh të sigurohen, duan të shpresojnë. E, megjithatë,
kushtetuese, që t’i hapim dritën jeshile veprimtarisë dyshojnë. Hija e dyshimit dhe e pasigurisë u ka
demokratike dhe shtetërore, gjë e cila do të kërkojë servirur rrugën më të papranueshme ikjen, largimin
shumë më pak kohë se diskutimi nen për nen i nga njerëzit e afërt, kthimin e shpinës atdheut
Kushtetutës. mëmë. Ikin se kanë humbur shpresën, që është
Për këto arsye jam i mendimit që të mos gjëja e fundit që e mban në këmbë njeriun. Dhe kjo
miratohet Projektkushtetuta, qoftë edhe provizorisht. është e tmerrshme, është edhe fatalitet, në një kohë
Falemnderit! kur Shqipëria ka nevojë më tepër se kurrë për të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kolë Tonaj gjithë bijtë e saj, kur edhe ne kemi nevojë më shumë
Kolë Tonaj - I nderuar zoti Kryetar, se kurrë për Shqipërinë. E shpresat nuk i zgjon kush
Të nderuar zotërinj deputetë, tjetër, por veç e vërteta. Ajo domosdo do parë në sy.
Derisa është hera e parë që flas këtu përpara Thirrjet: kthejuni punës, mos ikni, kini durim, pritni
jush, më lejoni që në emër të elektoratit më verior edhe ca e të tjera të kësaj natyre, s’bëjnë gjë tjetër
të vendit tonë, nga Dukagjini i largët dhe malor t’ju veçse shtojnë alergjinë e dëgjuesve. Përpara durimit
sjell juve, deputeteve të këtij Kuvendi të shumëpritur popullit i duhet dhënë besim e siguri. Dhe kjo jo me
të vendit tonë, urimet më të ngrohta të çdo zemre pikatore e për lëmoshë, por si një diçka që i takon,
dukagjinase. Punë të mbarë dhe përkushtim të plotë sepse shqiptarët, nga mungesa e besimit në të
ndaj interesave dhe aspiratave të popullit që ju ka ardhmen, po i pushtojnë mendime të rënda.
zgjedhur! Ky është edhe mesazhi që ju dërgon Pikërisht, duke qenë se mblidhemi si Parlament
Dukagjini. Zëri i popullit është zëri i shenjtë. Vetëm në këtë moment kritik, që po kalon vendi ynë, që ka
kështu, vetëm duke pasur si emërues të përbashkët si veçori ndërprerjen e ritmit normal të frymëmarrjes
zërin e popullit dhe kompleksitetin e halleve të tij, së shumë sferave të jetës e me një rënie katastrofike
vetëm duke u falur gjithnjë për të, vetëm duke e të nivelit të jetesës që ka çuar në një varfëri absolute,
shpërblyer me devotshmëri të lartë e impenjim të kur s’kemi as minimumin e asaj me të cilën jemi
përhershëm, populli ynë do të bindet për saktësinë mësuar të jetojmë, përgjegjësia jonë si përfaqësues
e të goditurës në shenjë gjatë zgjedhjeve të të drejtëpërdrejtë të popullit, që na dha votëbesimin,
sapopërfunduara. rritet së tepërmi. Projektimet tona duhet t’i japim
Kolegë deputetë, fund e të këputim sa më parë këtë zinxhir tmerrues
Të gjithë shprehemi për dramacitetin e mometit që ka ngërthyer popullin tonë, me të cilin është
historik që po kalojmë sot si komb e si popull. Të shijuar edhe hidhërimi i shumë ngjarjeve të
gjithë e kalojmë dhe e shohim në çdo hap përjetuara këtë vit e që nuk do të shlyhen lehtë në
katastrofën e vërtetë në të cilën jemi zhytur. E nëse kujtesën e shqiptarit. Kjo përligjet me një gjykim të
vendi është zhytur tani, në katastrofë, Dukagjini kthjellët e transparent të çdo pike të rendit të ditës,
mund t’ju deklaroj me bindje se është lënë në harresë jo pak të ngarkuar, duke filtruar në filtrin e
të plotë dhe zhytur me kohë. Të gjithë shprehemi demokracisë shumë probleme me rëndësi kapitale
se duhet stakuar sa më parë kjo llahtari. Dhe nuk për të sotmen dhe për të ardhmen e vendit, jo me
ke si mos ta quash llahtari këtë, kur një pjesë e një verbëri, por me dritë të qartë e të pastër. Rrezet
mirë e njerëzve tanë kanë humbur sigurinë për jetën, partiake në këtë diell të demokracisë duhet të
kanë dalë në ankand e po e kërkojnë gjetiu. Madje konvergojnë në një pikë të vetme, që të shpie tek
dhe po e flijojnë atë pa motive të shëndosha. Me të interesat e larta të popullit e të kombit. E në këtë
90
rend dite çdo pikë do kujdesin e vet të veçantë e me njerëzve kompetentë në hartimin e një projekti për
përgjegjësi të madhe kombëtare, që nuk duron asnjë Kushtetutën e re. Çfarë erret nuk gdhihet, thotë
nxitim. Por më nevralgjikja, në qoftë se mund ta populli, duke dhënë dinamizmin e sotëm të ngjarjeve.
quajmë kështu, e të gjitha këtyre pikave e që pa Është një periudhë konstucionalizimi e transformimet
diskutim mbetet themra e Akilit për ne, është radikale janë në fazën embrionale. Ndaj edhe
diskutimi dhe shqyrtimi i së ardhmes sonë. Pikërisht periudha e tanishme mendoj të jetë periudhë
këtu populli s’do të na falte as më të voglin nxitim. studimore për një projektkushtetutë të re, e cila do
Është e vërtetë se duhet sa më shpejt një të ketë karakter katërcipërisht të kundërt si në
kushtetutë ose siç quhet ndryshe ligji themeltar i aspektin politik, ashtu edhe në aspektin ekonomik
shtetit, për vetë imperativitetin që po kalojmë. me Kushtetutën e vitit 1976.
Kushtetuta e viti 1976 dihet tashmë që ka dalë jashtë Mendoj që për Kushtetutën e re të ngrihet një
loje, me lindjen e pluralizmit në Shqipëri. komision i posaçëm pluralist kushtetues, gjë që
Projekti i Kushtetutës së paraqitur nga komisioni është edhe në pikën e gjashtë të rendit të ditës, i
i ngarkuar është premtues dhe shumë më i përparuar cili të merret me hartimin e saj, duke shfrytëzuar
se dogmat që po lëmë pas. është një konceptim i edhe avantazhet në kohë që do të krijohen,
ri, ndonëse jo i plotë. Në këtë projekt individi akoma konsultimet me specialistë të brendshëm dhe të
humbet në papërcaktueshmërinë e pushtetit, lë huaj, përvojën e kushtetutave të vendeve të tjera etj.
shumë gjera evazive. Pjesa ekonomike nuk i Pa diskutim, në Kushtetutën e re të këtë gjurmet e
përmbush kërkesat e ekonomisë së tregut, atë të veta edhe origjinaliteti kombëtar e të pasqyrohet
iniciativës së lirë private, ku mendohet të lëshohet mençuria e popullit tonë, me të gjitha virtytet e
ekonomia jonë. Strategjia e shtetit mbetet ende e çmuara të tij, me tiparet e mrekullueshme të
mjegullt. Po kështu edhe disa probleme të tjera të karakterit shqiptar, aq shumë të preferuara nga
kësaj natyre mbeten të papërcaktuara. Duke qenë kronikanët e kohës së Bajronit, të Durhanit etj.
e tillë, për mua është e papranueshme. Ajo nuk i Patjetër të përfitojmë edhe nga traditat tona në këtë
përmbush kërkesat as për t’u quajtur plotësim i drejtim e të mos harrojmë se në mesin e këtij
Kushtetutës së vjetër, sepse e ka kaluar atë, as për njëmijëvjeçari kemi pasur kanunin më të vjetër në
t’u pranuar si një kushtetutë e re që do t’ i përgjigjet Europë, Kanunin e pashkruar të Maleve ose kanunin
së ardhmes të vendit tonë. Për më tepër është e Lekë Dukagjinit, nga i cili mund të përfitojmë.
hartuar nga një komision monist, në një kohë rekord Kështu do të arrijmë në një kushtetutë të mirë,
(për tre muaj na u paraqitën dy variante projektesh), dinjitoze, vitale, që do të shërbente jo vetem për të
kur ngjarjet kanë evoluar me një shpejtësi të sotmen, por edhe për brezat e ardhshëm në dekada
paparashikuar. Koha evoluoi e solli pluralizmin e e pse jo edhe në shekuj dhe jo për 15 vjet si kjo që
megjithatë komisioni për hartimin e po lëmë pas. Sa më gjatë që të jetojë Kushtetuta
Projektkushtetutës mbeti po ai. Dhe pretendohet që do të miratojmë, aq më e saktë do të jetë edhe
se do të jetë një kushtetutë pluraliste. Një goditja jonë në shenjë. Në se mund të bëjmë një
projektkushtetutë e hartuar në kondita të tilla, kur krahasim, barometri matës për këtë të mos jetë e
ngjarjet akoma s’kanë zënë vend e koha ende s’ka djeshmja, por e sotmja dhe patjetër e ardhmja.
gjetur stabilitetin e duhur, kur jetojmë një periudhë Madje, bëhet fjalë për një qitje në distancë, ku
tranzitore, do të jetë me pasoja të dëmshme, po ta shmangiet në milimetër këtu do të kenë devijime në
pranojmë. kilometër në objektiv. Ndaj dhe gradimi duhet të jetë
Me gjithë përbërjen e mirë të këtij Parlamenti, shumë i saktë.
ku kontingjenti prej 245 deputetësh me arsim të lartë Bashkohem me përfytyrimin e deputetit Blerim
ose baras me 98% të deputetëve premton mjaft, Çela për Kushtetutën e re. Mendoj që komisionit
me gjithë reputacionin e shëndoshë profesional të kushtetues pluralist t’i lihet një afat nga 8 muaj deri
këtyre deputetëve, duke u nisur nga vetja dhe nga në 1 vit për të paraqitur projektin për diskutim. Deri
rëndësia e aktit kushtetues, mendoj se nuk e kemi ateherë mbështes mendimin për një paketë ligjesh,
ende atë reputacion juridik, sa të hartojmë një që do të siguronte një funksionim normal të shtetit
Kushtetutë të re, të qartë e të saktë, me mendimin e do të garantonte aktivitetin e mekanizmave të tij.
se ishalla na del mirë. Eksperimente për çështje të Kjo, mendoj se është zgjidhja më rentabël sot për
tilla kapitale na kushtojnë shtrenjtë e s’do të na i sot. Në këto ligje të jepen parimet e përgjithshme,
falin brezat. Ndaj del e domosdoshme aktivizimi i pa detajime të hollësishme, për ato anë më
91
kryesore, më të domosdoshme, që sigurojnë nxitjen e investimeve nga jashtë etj. Për zbatimin e
zhbllokimin e veprimtarive të shtetit, siç janë ndarja reformës ekonomike shteti ynë do të angazhohet
e organeve legjislative nga ato ekzekutive, pavarësia konkretisht për zgjerimin e ndjeshëm të
e organve të drejtësisë, të mbrojtjes e të sigurimit, bashkëpunimit ekonomik, prodhues e financues me
të drejtat dhe liritë e individit, ku të sigurohet shtete e firma të huaja nëpërmjet nxitjes së
respektimi i akteve ndërkombëtare për këtë problem, investimeve të tyre te ne, duke vënë më mirë në
iniciativa e lirë dhe mbështetja në ekonominë e eficencë faktorët e brendshëm.
tregut etj. Një rëndësi të veçantë për marrëdhëniet
Ky mendoj se është veprim energjik, më racional ekonomike e tregtare me jashtë do të marrin ligjet
dhe serioz për situatën konkrete që po kalon vendi për mbrojtjen e investimeve të huaja, ato për
ynë dhe për problemet politike, ekonomike, sociale veprimtarinë ekonomike të ndërmarrjeve me
e psikologjike që kemi përpara. Ndërkohë, mbi pjesëmarrjen e kapitalit të huaj dhe ligjet që do t’u
bazën e këtyre ligjeve do të pasurohen edhe të tjerët japin mundësinë ndërmarrjeve shqiptare për të dalë
e do të çelen horizonte të reja, për një dokument në tregun e jashtëm si afaristë, për çeljen e
themelor për shtetin tonë pluralist, i cili të jetë vital agjencive të huaja ekonomiko-tregtare në Shqipëri
e t’i qëndrojë kohës gjatë dhe të këtë thellësinë e etj., të cilat duhet të sanksionohen në Kushtetutë,
nevojshme të gjykimit e të mendimit. Për hartimin si ligj themelor i shtetit. Në këtë drejtim është i
e kësaj pakete ligjesh të krijohet një komision i domosdoshëm bashkëpunimi dhe nxitja e shumë
posaçëm. firmave dhe e institucioneve ekonomike të vendeve
Shpreh bindjen se deputetët do të angazhohen të ndryshme nëpërmjet marrëveshjeve të veçanta
seriozisht e me sens parimor, jashtë çdo trysnie ndërshtetërore ndërqeveritare, ku do të përcaktohen
partiake, për të gjetur variantin më racional e më çështjet specifike që kanë lidhje me mbrojtjen e
koherent, që do t’i kthente vendit emrin që meriton. investimeve dhe me garancitë që do të gjejnë në
Falemnderit! vendin tonë investimet dhe bashkëpunimi me ne.
Kastriot Islami - Ju ftoj edhe një herë për të Gjithashtu, Kushtetuta do të japë siguri që në
qenë racionalë, lidhur me dy propozimet, në mënyrë territorin tonë të mos ketë shpronësime arbitrare,
që të mos harxhojmë kohë me shprehje eksesive, por vetëm kur do ta kërkojë interesi publik. Në këto
qoftë nga njëri drejtim, qoftë nga tjetri. raste ato do të bëhen gjithmonë në bazë të ligjit
Fjalën ka deputeti Shane Korbeci. dhe me shpërblim të përshtatshëm.
Shane Korbeci - Të nderuar deputetë, Në tërësi legjislacioni shqiptar, me Kushtetutën
Në Shqipëri tashmë ka nisur e po zhvillohet një që do të miratojë Kuvendi i ri dhe me ligjet që do të
proces i pakthyeshëm transfomimesh të thella sanksionojë, do të japë perspektiva e mundësi për
demokratike, që ka përfshirë tërë sektorët e jetës, ta lidhur Shqipërinë me botën dhe për të realizuar
ekonominë dhe politikën, marrëdhëniet shoqërore një bashkëpunim ekonomik, industrial, teknik,
brenda vendit, lidhjet dhe bashkëpunimin me botën tregtar e financiar në të gjitha format e mundshme e
etj. Shoqëria e sotme shqiptare po reformohet në të përparuara.
mënyrë e gjithanshme, duke mënjanuar gjithçka që Kapërcimi i gjendjes aktuale dhe i vështirësive
e vjetëroi koha, për të krijuar forca të reja lëvizëse që lidhen me paaftësinë paguese të bilancit tonë
të zhvillimit të saj. Për të mbështetur këto reforma, tregtar, përshpejtimi i zhvillimeve dhe orientimi
është e nevojshme e po krijohet një strukturë re strukturor i ekonomisë për rritjen e standardit të
ligjore. jetesës së popullit, si dhe kryerja e reformave për
Miratimi në parim i Kushtetutës së paraqitur dhe kalimin në ekonominë e tregut në kushtet e krijuara
diskutimi i mëtejshëm deri në miratimin e saj të për privatizimin e saj, kërkojnë një mbështetje nga
plotë do të sanksionojë bashkekzistencën dhe jashtë me anë të ndihmave, kredive të
harmonizimin e strukturave publike e private të menjëhershme me kushte lehtësuese. Ato kërkojnë,
ekonomisë mbi bazën e zhvillimit të lirë dhe të gjithashtu, vendosjen e bashkëpunimit financiar
orientimit shtetëror. Ajo do të sanksionojë, afatgjatë me shtete që paraqesin interes, si dhe
gjithashtu, konsolidimin e shtetit ligjor, integrimin e aderimin në organizma ndërkombëtarë financiarë,
Shqipërisë në tregjet botërore mbi bazën e një si: Banka Botërore, Fondi Monetar Ndërkombëtar
ekonomie të hapur dhe të veprimtarive të etj.
përbashkëta me partnerët e huaj, mbrojtjen dhe Së fundi, do të doja të theksoja se është frenuar
92
gatishmëria e qeverive të huaja dhe e firmave të nuk duhej emërtuar “diskutimi e miratimi i
ndryshme për financimin e lëndëve të para të Projektkushtetutës”, por vetëm “diskutime për
domosdoshme për shfrytëzimin e kapaciteteve Kushtetutën”.
ekzistuese të ekonomisë sonë, të mallrave të Historiografia botërore e ajo kombëtare na
konsumit të gjerë, si dhe të projekteve të tregojnë se shtetit i duhet një kushtetutë e re sa
rëndësishme. Kjo lidhet me faktin se është kusht i herë që ka kthesa të mëdha historike ose kur ka
domosdoshëm ekzistenca e Kushtetutës, si ligj një bazë të re në fushat politike, ekonomike dhe
themelor i shtetit, dhe formimi i Qeverisë së re e, sociale, pra kur shteti merr në këto fusha përmasa
për rrjedhojë, i të gjitha organeve shtetërore. Ja pse të reja. Çfarë kemi aktualisht? Një Shqipëri të
në këtë fazë Kuvendi duhet të miratojë Kushtetutën shpërfytyruar në fushat politike, ekonomike dhe
e re, qoftë edhe provizorisht, për të ecur përpara sociale, për të cilën kërkojmë një përfytyrim të ri,
qysh sot, për të vazhduar punën e filluar për por deri tani nuk kemi të përcaktuar asnjë nga
konkretizimin e bashkëpunimit, rezultatet e të cilit përmasat e tij, sepse ngjarjet në këto fusha në një
janë aq shumë të pritura. Pra, duhet të kemi një akt periudhë kohe të shkurtër po precipitojnë me një
të sanksionuar nga organi ligjvënës; me përmbajtjen shpejtësi shumë të madhe.
dhe formën e duhur. Vetëm kështu funksionon shteti, Jemi kështu në një periudhë kalimtare shumë
krijohet stabiliteti dhe ecën përpara aparati i tij dhe të ngjeshur dhe për rrjedhojë është shumë e vështirë
të gjitha organizmat e hallkat e nevojshme. Ndryshe të përcaktohen tani saktë përmasat e një shteti të
cenohet rendi, stabiliteti dhe qetësia, cenohet ri. Pikërisht në këto situata ne kërkojmë jo vetëm të
kredibiliteti ndaj vendit tonë. Në rast se duam të diskutojmë për Kushtetutën, por edhe të vendosim
ecim përpara, të zgjidhim shpejt problemet e për ta ndryshuar atë, domethënë të dimensionojmë
mprehta ekonomike. a priori përmasat e një shteti të ri që praktikisht
Si përfaqësues të popullit, mendoj se duhet ta ende nuk e kemi. Prandaj jam i mendimit që një
gjykojmë me përgjegjësi të lartë marrjen e vendimeve veprim i tillë është jo vetëm i shpejtuar, por ndoshta
për këto probleme, duke shmangur edhe gabimet e dhe i pafalshëm. Në programet e të gjitha forcave
njohura të disa vendeve në këtë proces. Këto politike, si brenda dhe jashtë këtij Kuvendi, është
probleme zgjidhen vetëm kështu, me organin më të dhënë pothuajse nga të gjitha kahja e drejtimit
lartë organizativ dhe jo me akte të kufizuara apo me politik, ekonomik e shoqëror të shtetit tonë të ri,
një paketë ligjesh. Megjithatë, në qoftë se shumica drejt Europës, drejt Perëndimit. Por le të shikojmë,
e gjykon edhe këtë të fundit si zgjidhje të mbase këtë radhë jo si për forcë zakoni, nga Lindja,
pranueshme, edhe kjo është një mundësi zgjidhjeje ndoshta për të fundit herë, jo nga dritaret e zbehta
në kushte të caktuara, duke marrë parasysh edhe sllavo-bizantine, por nga ato dritare të hapura, me
efektet e saj negative. dritë të Europës Lindore që kanë kohë që shikojnë
Falemnderit! nga Perëndimi. Të mos shkelim më në rrugë të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bardhyl panjohura e të mos bëjmë hapa të pamatur mirë,
Reso. t’u përshtatemi praktikave të vendeve të Lindjes që
Bardhyl Reso - I nderuar zoti Kryetar, i kanë kaluar ose po i kalojnë këto periudha
Të nderuar deputetë, tranzicioni, duke pasur parasysh dhe veçoritë tona
Zonja e zotërinj, që kemi plagë akoma më të thella dhe të lënduara
Kam nderin që të marr fjalën në këtë Kuvend të nga e kaluara. Për t’i mjekuar e kapërcyer ato me
parë pluralist, i cili mblidhet në Shqipëri pas 70 sa më pak dhimbje, të mos përdorim më narkozën
vjetësh, në këto kohë të reja dhe me mundësi të e sloganëve e të entuziazmit, atë të ngutjes e të
reja. Në të njëjtin moment ndiej shqetësim e mosnjohjes thellë të problemeve, por atë të qetësisë,
përgjegjësi, se diskutimin tim të parë e bëj, mbase të maturisë, të të menduarit me gjakftohtësi e
i detyruar nga procedura e punës së këtij Kuvendi, perspektivë, për të marrë nga të tjerët vetëm
për Kushtetutën, për ligjin themelor, për kornizat mësimet e mira. Prandaj jam i mendimit që për këtë
juridike të shtetit, për një shtet që tani po merr problem kaq të rëndësishëm të diskutojmë gjatë,
përmasa të reja. të bëjmë një debat sa më të thellë demokratik, duke
Po të ishte menduar më mirë kur diskutuam pasur parasysh rëndësinë që ka përcaktimi sa më i
për rendin e punës të këtij sesioni të Kuvendit, do saktë i tij.
të kisha bërë vërejtje që pika e parë e këtij rendi Të nderuar deputetë të Partisë së Punës,
93
Nuk kuptoj faktin kontradiktor në mes rrugës shprehen nga mjaft deputetë për projektin që po
për realizimin e programit tuaj, i cili parashikon hapa diskutojmë, si një dokument me vlera të mëdha. E
të matur e të ngadaltë, me shpejtësinë që kërkoni çmoj atë për frymën demokratike që e përshkon
për të miratuar qoftë në parim ligjin themelor të dhe për nivelin e zgjidhjes së problemeve, për
shtetit, thelbin ligjor, sintezën e tërë legjislacionit pasqyrimin me përgjegjësi të realitetit dhe për
të një shteti që sapo ka nisur, ku vetëm pak nga perspektivat e gjera që u hap proceseve që po
ligjet e dekretet sapo kanë filluar të zbatohen. Dhe ndodhin e do të ndodhin në vendin tonë. Ky
jetëgjatësia që duhet të ketë një kushtetutë e re, dokument, duke qenë bashkëkohor, realizon
pas hartimit e miratimit të saj ka në thelb gjatësinë njëherësh pretendimin e të gjithëve për të pasur një
e kohës për hartimin e saj. Çdo veprim tjetër i ligj themeltar sa më jetëgjatë. Duke iu larguar
kundërt do të ishte kontradiktor. tërësisht frymës propagandistike, ai duhet të çmohet
Të diskutojmë e të miratojmë atë legjislacion të edhe për shkallën e garantimit e të realizimit në
nevojshëm për të bërë të mundur aktivitetin normal praktikë të parimeve e të normave që përmban. Këto
të shtetit, praktikë e njohur në jetën politike në dhe vlera të tjera karakterizojnë, ndër të tjera, edhe
periudhën kalimtare në përgjithësi dhe të vendeve zgjidhjen kushtetuese që i jepet një problemi të tillë,
të Lindjes në veçanti, të cilët kanë një periudhë kohe siç është qëndrimi ndaj partive politike i raportit të
që po punojnë për hartimin e kushtetutave të reja, individit me to, raportit të tyre me ligjin etj. Ky
krahas zhvillimeve të reja politike, ekonomike e problem në projekt jo vetëm që shihet si një
sociale, pra ridimensionimit të vetë shtetit, aq më kompleks marrëdhëniesh e aspektesh, por janë bërë
tepër kur edhe specialistë në këto fusha japin përpjekje për një zgjidhje shumëplanëshe të tij,
mendimin që objekt diskutimi në parim në këtë pikësynim që është realizuar e materializuar në disa
Kuvend të jenë ndryshimet e plotësimet në nene.
Kushtetutën në fuqi e jo Kushtetuta e re. Gjithashtu, Përmbajtja e projektit që po diskutojmë, tërë
duhen përmendur kushtet, koha dhe përbërja e nenet e tij, që rregullojnë këto marrëdhënie, jo vetëm
komisionit që është marrë me hartimin e saj. pasqyrojnë drejt realitetin pluralist që ekziston e po
Për sa i përket problemit të Kryetarit të Shtetit, jetojmë, por edhe ligjëron e siguron zhvillimin normal
jam për drejtimin e shtetit nga një president me të këtij realiteti në të ardhmen. Në këtë aspekt ndarja
kompetenca më të kufizuara në pushtetin ekzekutiv, me Kushtetutën ekzistuese është e madhe, e plotë
në atë legjislativ dhe gjyqësor, për një kuvend të dhe përfundimtare. S’ka si të ndodhë ndryshe.
gjallë e aktiv dhe mundësisht permanent. Realitetit të ndryshuar duhet t’i përgjigjet edhe një
Kompetencat e Kryetarit të Shtetit mund të rriten ligj i ndryshuar, është vlerë e projektit që në të gjejnë
nga njëri legjislacion në tjetrin, krahas rregullimit pasqyrim e zgjidhje të drejtë ligjore aspekte të
dhe përmirësimit të organizimit shtetëror, si dhe ndryshme të marrëdhënieve parti-shtet.
demokratizimit të të gjithë piramidës shtetërore. Zhvillimet demokratike e pluraliste që jeton vendi
Zoti Kryetar, ynë, përpjekjet për forcimin ligjor, interesi
Të më falni. Duke marrë shkas nga programet mbarëshoqëror ndaj partive politike, ka shtruar
në televizion dhe transmetimet e deritanishme, ato kërkesën që marrëdhëniet e partive me shtetin të
mund të jenë më të plota, pa qenë nevoja e rregullohen me ligj. Ky realitet në projekt ligjërohet
ndërhyrjes së spikerëve gjatë diskutimit, sepse kur theksohet prerë e qartë se partitë politike dhe
dëgjimi bëhet monoton dhe lodhës për teleshikuesit. organizatat e tjera janë të ndara nga shteti.
Kam mendimin se seancat e Kuvendit mund të jepen Ligjërohet kështu me të drejtë ndarja e veprimtarive
drejtpërdrejt, të plota, në një nga kanalet e radios, të partive nga veprimtaria e shtetit. Nga ky ligj nuk
gjë që do të paraqesë shumë interes për të gjithë përjashtohet asnjë parti apo organizatë. Para tij të
popullin. Ju lutem të kini parasysh konsideratat e gjitha janë të barabarta. Ky moment pozitiv, që ka
mësipërme. njëherësh vlera për frymën e tij demokratike, meriton
Falemnderit! të vlerësohet. E konsideroj atë si kontribut jo vetëm
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sotir për përsosjen e punës së çdo partie, cilado qoftë
Kokeri. ajo, por në radhë të parë për përsosjen e punës së
Sotir Kokeri - Të nderuar deputetë, vetë organeve të shtetit. Një ligj i tillë vendos barrierën
Duke marrë fjalën, dua të theksoj qysh në fillim ndaj ndonjë dukurie negative, siç është ajo e partisë-
se solidarizohem me konsideratat pozitive që u shtet, aq e dëmshme për të dyja palët. Një trajtim i
94
tillë ligjor i problemit i shërben, siç thashë më lart, realizimin e të drejtave të individit, i shërben forcimit
forcimit të shtetit ligjor, plotfuqishmërisë së organeve të shtetit ligjor e zhvillimit të demokracisë së vendit.
të pushtetit shtetëror dhe jo arbitraritetit, zhvillimit Ky moment është një hap pozitiv që kërkon kuptim
të iniciativës dhe rritjes së përgjegjësisë së tyre, aq e veprim të drejtë.
të nevojshme në çdo situatë, për çdo problem e Ka edhe një moment tjetër me rëndësi në
detyrë. projekt, që i bën nder vetë Kushtetutës, por që edhe
Në projektin që diskutojmë, rregullohet jo vetëm garanton zhvillimin normal të jetës sonë politike
ndarja, por edhe detyrimet e shtetit ndaj partive, pluraliste. Është fjala për pozitën e barabartë, ku
ashtu sikurse dhe roli që duhet të luajnë këto të vendosen partitë politike para ligjit. Zbatimi i përpiktë
fundit në politikën shtetërore. Shteti, edhe pse i dhe i njëllojtë i normave juridike është i detyrueshëm
ndarë nga partitë, mbetet i hapur në përpunimin e për të gjithë, kushdo qofshin ata. Këtu nis e
politikës së tij ndaj ndikimit të partive. Ky moment, përfundon një nga kërkesat me esenciale të
i rregulluar me ligj, është gjithashtu i domosdoshëm. ekzistencës e të funksionimit të shtetit ligjor. Nga
Por fryma e tij demokratike shprehet qartë kur ky parim nuk ka se si të përjashtohen partitë aq më
theksohet se partitë mund të ndikojnë vetëm me tepër kur ato kanë shpallur e shpallin si objektiv të
metoda demokratike. Ky theks është i tyre shtetin ligjor. S’na mbetet tjetër vetëm që këtë
domosdoshëm në kushtet e shoqërisë pluraliste. parim ta mbështetim fort dhe me fanatizëm ta
Ai niset nga synimi i mbarë, për të cilin është e respektojmë në jetë. Detyrimi dhe barazia para ligjit
interesuar tërë shoqëria jonë, që veprimtaritë e dhe për partitë politike është një tjetër moment që
forcave politike të vendit të bashkohen në një, kur flet për zgjidhjen demokratike, të drejtë e objektive
është fjala për mbarëvajtjen e punëve të shtetit, për që gjejnë problemet në projektin që po diskutojmë.
zgjidhjen e problemeve të mëdha, për përparimin Në Kushtetutë rregullohet drejt edhe raporti i
dhe forcimin e atdheut. Problemi përsëri gjen zgjidhje individit me partitë, i cili gjen sanksionim ligjor në
të dyanshme. Theksohet e drejta e partive që të kapitullin për të drejtat dhe detyrat themelore të
ndikojnë në politikën e shtetit, por ligjërohet që ky shtetasve. Asnjë kufizim nuk ka për individin që të
të bashkëpunojë me to në të mirë të shoqërisë. Një rrjedhë nga bashkimi i tij në organizata apo në parti
trajtim të tillë e gjej më vend dhe e miratoj, nisur të ndryshme, apo nga bindjet e tij politike. Një situatë
edhe nga përvoja e muajve të fundit. Është detyrë e e tillë ligjore garanton e lehtëson zhvillimin normal
gjithsecilit që të kuptojë e të përmbushë deri në të vetë partive, të jetës dhe të veprimtarisë së tyre.
fund detyrimet që do të rrjedhin, prej këtej Nisur nga bindjet e mia, jam për miratimin në
marrëdhëniet e partive me shtetin gjejnë rregullim parim të projektit, qoftë edhe me sugjerimet që trajtoi
ligjor në kompleksitetin e tyre. Me ligj rregullohen deputeti Shkëlqim Cani. Miratimin në parim e bën
edhe detyrimet e shtetit për përkrahjen apo krijimin të domosdoshëm edhe betimi ynë se do të mbrojmë
e kushteve për zhvillimin e veprimtarisë së partive. rendin kushtetues dhe do të forcojmë shtetin ligjor.
Në projekt ky aspekt rregullohet në parim dhe bëhet U betuam jo sot për mot, por me bindjen që do t’i
mirë. Si i tillë ai mbetet i hapur kur vjen puna për përmbahemi atij në çdo çast e sa më parë. Miratimi
zgjidhjet konkrete të çdo elementi. Është në të i Kushtetutës do t’i hapë rrugë të gjerë zbatimit nga
mirë të zhvillimit të mbarë të shoqërisë sonë dhe të secili prej nesh edhe të kësaj pjese të detyrimit që
forcimit të rendit kushtetues, që Kushtetuta përmban morëm përsipër me betimin tonë.
edhe disa sanksione apo kufizime, siç janë ato për Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abdi
ndalimin e partive e të organizatave me karakter Baleta.
fashist, racist e luftëxitës apo ato që synojnë Abdi Baleta - I nderuar Kryetar,
përmbysjen me dhunë të rendit të vendosur me Të nderuar deputetë,
Kushtetutë. Në emër të demokracisë që realizojmë, Mbas një periudhe të gjatë drejtimi monopartiak
këto ligje janë të domosdoshme, ashtu sikurse është dhe pushteti totalitar, vendi ynë për herë të parë ka
po aq i nevojshëm edhe ligji për shpërndarjen e një organ ligjvënës pluralist. Por edhe kësaj radhe
organizatave apo partive në rastet e parashikuara. ky organ është polarizuar dhe midis shumicës e
Edhe ndalimi me ligj i veprimtarive politike të partive opozitës ekziston një raport forcash, që le hapur
në organet speciale të pushtetit shtetëror, të cilat shtegun për t’u shndërruar në një ligjvënës
janë me rëndësi të veçantë për mbrojtjen e interesave monopartiak në çastin e marrjes së vendimeve. Ky
kombëtarë e të rendit, por edhe për mbrojtjen dhe faktor bën që të zbehet natyra pluraliste e këtij
95
Parlamenti. Ky tipar negativ mund të kufizohet nëse një kuadri shumë më të ngushtë nga ç’na paraqitet
me vullnet të mirë e me arsye të shëndoshë do të sot. Këtë na e dëshmon qoftë dhe fakti se projekti
arrijmë që diskutimet dhe rrahjet e mendimeve t’i i 30 dhjetorit të vitit të kaluar ruante thelbin,
bëjmë me të vërtetë pluraliste e demokratike, ku përmbajtjen e Kushtetutës së vitit 1976, frymën e
përparësi t’i japim mirëkuptimit dhe jo të saj politike e ideologjike, ruante drejtimin partiak
parapëlqejmë zgjedhjet e mbështetura kryesisht në monist në shtet, bazën e rendit ekonomiko-shoqëror
raportin numerik midis kartonëve të gjelbër e të kuq të quajtur socialist e plot shtylla të tjera të
që do të ngrihen në këtë sallë. Do të ishte e Kushtetutës. Pra, ndryshimet prekën vetëm ato
dëshirueshme dhe premtuese që fryma e punës pjesë apo dispozita të veçanta, ku mungesa e
konstruktive të mbizotërojë qysh në hapat e parë, logjikës politiko-juridike ishte tepër flagrante. Dilte
qysh në diskutimet për një çështje me rëndësi të qartë që udhëheqja e partisë në pushtet ishte e prirur
veçantë, siç është ajo e Kushtetutës. Sot në vendin më shumë për vazhdimësi, sesa për novacion.
tonë është në fuqi e vepron si ligj themelor Por ngjarjet që rrodhën, sidomos vendosja e
Kushtetuta e miratuar nga Kuvendi Popullor me 8 pluralizmit partiak, përmbysën shumë parashikime
dhjetor 1976. Ndonëse ajo është goditur në rrugë dhe krijuan një gjendje të re në vend, saqë projekti i
jokushtetuese nga një numër dekretesh, sidomos parë ngjante i plakur sapo lindi dhe u bë i
gjatë vitit që shkoi, tashmë është e kapërcyer edhe domosdoshëm një projekt i dytë, që ndonëse është
nga realiteti. Nga ky shkak, në kuadrin juridiko- mjaft më i përparuar, përsëri është prapa kërkesës
kushtetues të vendit tonë është krijuar një gjendje e së kohës, realitetit politiko-shoqëror dhe nuk i
dyzuar e pakëndëshme, dëmprurëse dhe e përgjigjet së ardhmes.
palejueshme nga pikëpamja e së drejtës. Veç kësaj, Pozitiv qe fakti që në muajt e parë të këtij viti,
zhvillimet e gjendjes politike, ekonomike e shoqërore kur diskutimet për Kushtetutën dolën jashtë
që kanë ndodhur në vendin tonë, sidomos qysh nga komisionit të posaçëm, tashmë ishin thyer e po
vendosja e pluralizmit politik dhe nevojat urgjente thyeshin shumë tabu ideologjike e juridike të së
që dalin për proceset e zhvillimi drejt një demokracie kaluarës dhe Shqipëria bëri kapërcimin e madh, më
të vërtetë, bëjnë që kushtetuta e vitit 1976 të ngjajë rëndësi historike, nga monizmi partiak e diktatura e
më shumë si një relike, sesa një organizëm i gjallë proletariatit, në pluralizmin politik dhe në fillimet e
e veprues juridik. E mira e vendit dhe e popullit shtetit juridik. U pranua koncepti i shtetit juridik,
kërkon pra, që kjo Kushtetutë në fuqi të kalojë sa por për fat të keq puna për përgatitjen e materialeve
më parë në fondin historik të legjislacion tonë. Besoj për ndryshime e plotësime në Kushtetutë u bë me
se jemi të gjithë të një mendjeje për këtë. Madje do metoda, stil dhe organizim pune monopartiak e nuk
të thoshim se kjo gjë është kuptuar e pranuar qysh u fut në rrjedhat e mendimit politik pluralist dhe të
vitin që shkoi, kur Kuvendi Popullor i Legjislaturës bashkëpunimit të partive politike, siç ishte e udhës
së mëparshme sanksionoi nevojën dhe vuri detyrë të bëhej. Partitë dhe forcat opozitare, qëllimisht,
për të bërë ndryshime dhe plotësime në Kushtetutë. padrejtësisht dhe pa kurrfarë dobie, u lanë mënjanë.
Ky vendim ishte i 13 tetorit të vitit të kaluar dhe për Kjo bëri që zgjidhjet e propozuara të dalin tepër të
këtë qëllim u krijua një komision. Tashmë ne jemi njëanshme. Kjo bën që Parlamenti i tanishëm në
njohur me rezultatet e punës së këtij komisioni, të vend që të ndodhej para alternativash që plotësojnë
paraqitura përherë të parë më 30 dhjetor të vitit që njëra-tjetrën, mund të gjendet para alternativave që
shkoi në projektin e Kushtetutës së RPS të kundërshtojnë njëra-tjetrën. Ekziston mundësia që
Shqipërisë dhe për herë të dytë më 10 prill të këtij shumica të udhëhiqet kryesisht nga mendimi, që të
viti në formën e ripunuar e të ndryshuar, në projektin mbrojë me çdo kusht atë që e sheh si krijesë të
e Kushtetutës së Republikës të Shqipërisë. Por partisë së vet e të tregohet refraktare ndaj
barra e rëndë për zgjidhjen e çështjes së përpjekjeve për zgjidhje më të mira, madje të tregojë
Kushtetutës i ka mbetur këtij Kuvendi Popullor. edhe mosdurim për ta miratuar propozimin e saj.
Përmbushja me sukses e kësaj detyre do të varet Pakicës, që ka qenë përjashtuar nga puna
nga angazhimi i të gjithëve dhe, në radhë të parë, përgatitore dhe që zgjidhjen e problemit nuk e shikon
nga rruga që do të përcaktohet e do të ndiqet. Vitin me miratimin shpejt e shpejt të teksteve, për të cilat
që shkoi ideja e ndryshimeve dhe e plotësimeve në ka shumë vërejtje, nuk i mbetet veçse të reagojë
Kushtetutë u pranua me ngurrim, nën ndikimin e për të kërkuar diskutim, për të parashtruar alternativat
disa synimeve politike utilitare dhe mbyllej brenda e saj.
96
Çështja e parë që i del Kuvendit të tanishëm alternative partiake, grupore, madje edhe individuale,
për të zgjidhur është a do të mbetet ai te detyra e të paraqesë një projekt, me një afat të arsyeshëm,
shtruar nga Kuvendi i mëparshëm, për të bërë vetëm sa më të afërt, disa muaj apo diçka më shumë se
ndryshime e plotësime në Kushtetutë apo do të një vit. Ky projekt të shqyrtohet e të miratohet jo
shtrojë detyrën për të bërë dhe miratuar një nga Kuvendi, por nga një Asamble Kushtetuese. Si
kushtetutë të re. Për mendimin tim është jashtë asamble mund të veprojë edhe Kuvendi i tanishëm,
çdo dyshimi që vendit i duhet një kushtetutë e re. i plotësuar me një numër të deleguarish, të zgjedhur
Ka mjaft anomali politike e ligjore që duhen të tjerë, që të përfaqësojë të gjitha forcat politike të
mënjanuar, duhen bërë rregullime në mekanizmin vendit, shtresa të ndryshme qytetarësh dhe mbase
shtetëror, duhen vënë bazat e shëndosha juridiko- edhe këshillat vendore. Kushtetuta t’i nënshtrohet
kushtetuese për sistemin politik me shumë parti, edhe një referendumi popullor.
për ndarjen e pushteteve, për sistemin ekonomik të Ndërkohë Kuvendi duhet të vendosë një kuader
tregut, për garantimin dhe respektimin e të drejtave juridik kushtetues të domosdoshëm për funksionimin
dhe lirive themelore të njeriut, sipas standardeve e shtetit në kushtet politike, shoqërore e ekonomike
ndërkombëtare etj., etj., por një kushtetutë e re të reja, deri në miratimin e Kushtetutes së re. Kjo
duhet përgatitur me kujdes, pa u nxituar. Nuk mund mund të bëhej në dy rrugë: të miratohet gradualisht,
të kënaqemi me një tekst vetëm për faktin se është por shpejt një paketë ligjesh të domosdoshme, siç
më i mirë nga Kushtetuta që kemi. Kuvendi nuk u tha, mbasi të jetë abroguar Kushtetuta e vitit 1976,
duhet të mendojë vetëm për të plotësuar disa nevoja ose të mos abrogohet, por të mbahet edhe për ca
politike e juridike afatshkurtëra, cilatdo qofshin kohë kjo kushtetutë, duke i bërë një numër
konsideratat dhe synimet partiake e partikulariste ndryshimesh të domosdoshme me anë të një ligji
që mund t’i motivojnë ato. Kuvendi duhet të konstitucional. Për të dyja rastet duhet ngritur
shqetësohet si për kapërcimin e vështirësive të menjëherë komisione, që t’i bëjnë pa vonesë, brenda
momentit, edhe për bazat juridiko-kushtetuese të pak ditëve, propozimet konkrete përkatëse Kuvendit.
zgjidhjes së problemeve të së ardhmes e të Projekti i Kushtetutës së Republikës të
perspektivës. Shqipërisë i datës 10.4.1991 mund të shërbejë si
Një kushtetutë e re nuk mund të jetë një material pune, por unë jam i mendimit që ai nuk
kushtetutë e vazhdimësisë, si ajo e vitit 1976. mund të miratohet në parim, siç propozohet. Mbas
Përkundrazi, misioni i saj do të jetë hedhja e paraqitjes së propozimeve nga ky komision,
themeleve të të gjithë punës, për t’u shkëputur nga deputetët duhet t’i diskutojnë ato nen për nen dhe
një vazhdimësi e gjatë dhe dëmprurëse e shtetit të të vendosim. Nuk është me vend, pra, që të shtrohet
diktaturës së proletariatit. Ndërtesa e shtetit juridik për miratim ky projekt i datës 10.4.1991. Nuk ka
nuk mund të ngrihet pa pastruar sheshin e ndërtimit pse të aprovohet një kushtetutë e re e parakohe
nga rrënojat politike, ideologjike e juridike të dhe e përkohshme. Projekti nuk i plotëson kërkesat,
qeverisjes së gjatë moniste, pa u çliruar nga për të shërbyer si Kushtetutë e re përfundimtare.
steriotipet dhe shablonët ligjorë që na kanë larguar Zgjidhjet e përkohshme duhet të prekin çështjet
nga modelet demokratike, të cilat i ka përpunuar më të ngutshme ligjore dhe të mos lenë shteg për
përvoja botërore për organizimin dhe funksionimin e të komprementuar ose paragjykuar zgjidhje
shtetit juridik. përfundimtare, që do të gjënden kur të miratohet
Për ta bërë punën si duhet, veç angazhimit tonë Kushtetuta e re. Prandaj rregullimet e përkohshme
maksimal, kemi nevojë edhe për kohë, edhe për ligjore të kufizohen në minimumin e domosdoshëm.
ndihmë në rrethana të tilla. Shtete me forca e me Unë jam për atë që të procedohet me paketë ligjesh.
përvojë më të madhe se ne në fushën e ligjvënies E mbështes këtë për arsye pragmatike dhe si rrugë
kanë marrë ndihmë nga jashtë për të bërë kushtetuta pragmatike, ndonëse nga pamja e mirëfilltë dhe
të mira. Prandaj Kuvendi duhet të vendosë që të thjesht juridik-formale do të ishte më mirë të
fillojë puna për hartimin e Kushtetutës së re të procedohej në rrugën e ndryshimeve në Kushtetutën
shtetit tonë dhe për këtë të ngrihet një komision ekzistuese.
deputetësh, në përbërje të të cilit të futen Rezervohem dhe nuk flas për projektin e datës
përfaqësues nga të gjitha forcat politike, nga 10.4.1991, për arsye më shumë procedurale, por
institucionet e rëndësishme shkencore dhe, mbi që janë serioze. Unë konsideroj se ky projekt ende
bazën e propozimeve të ndryshme apo të projekteve nuk është paraqitur për diskutim para këtij Kuvendi
97
në bazë të nenit 111 të Kushtetutës që kemi në deputeti Abdi Baleta, se punët në Kuvend po
fuqi. Ky projekt është shpërndarë si material, po zhvillohen nën rrezikun monopartiak. Preokupacioni
tjetër është shpërndarja dhe tjetër është paraqitja i deputetëve të Partisë së Punës, siç po shihet,
për diskutim. Të paktën, në qoftë se nuk gabohem, është për të mos përdorur mekanizmin e votës së
deri më sot nuk kam dëgjuar që ndonjë përfaqësues shumicës, preokupacioni për të marrë e për të
të ngrihet në tribunë e të thotë: Në emër të miratuar dokumente që të pasqyrojnë interesat
Presidiumit të Kuvendit Popullor, të Qeverisë apo të mbarëkombëtarë e mbarëshoqërorë dhe jo pozita
dy të pestave të deputetëve propozoj këtë, këtë, partiake.
këtë. Deri më sot unë nuk e kam dëgjuar. Qofsha i Projektkushtetuta, që na paraqitet, është një
gabuar. Pa u bërë kjo në emër të një organi, që me kontribut i rëndësishëm dhe grupi që ka punuar ka
Kushtetutë ka të drejtën e iniciativës legjislative, nuk bërë një punë serioze. Edhe unë kam mendimin se
mund të fillojë diskutimi për këtë projekt. Unë kështu projekti i ri ka kufizimet e veta (janë ato nostalgjike
e konsideroj si deputet i këtij parlamenti. Dhe ka ideore e historike) për realitetin e sotëm e sidomos
një rregull të përgjithshëm, që besoj se duhet ta për të ardhmen. Por në këto çështje duhet të
respektojmë në kushtet tona, që sa herë paraqitet diskutojmë jo nga pozitat thjesht partiake, por për
qoftë dhe një amendament i thjeshtë, të shoqërohet hir të interesave mbarëkombëtarë. Unë jam që kjo
patjetër me relacion shpjegues dhe jo t’u dërgohet Kushtetutë të diskutohet dhe nuk kemi pse të
deputetëve vetëm me zarf, sepse kjo është metodë nxitohemi, por të fillojmë nga ato momente që e
pune. zhbllokojnë jetën shtetërore. Të tilla mund të quaja
Kam mendimin që nuk duhet ngulur këmbë në bllokun e organeve shtetërore, të Kryetarit të Shtetit,
idenë se shteti është i bllokuar. Kjo nga ana ligjore të Qeverisë, atë të organeve të tjera. Të bëhet
nuk qëndron. Ndërsa problemi i Kryetarit të Shtetit zhbllokimi i jetës ekonomike me atë preokupacion,
mendoj se duhet të zgjidhet në mënyrë të drejtë që e shprehën këtu shumë shokë deputetë e në
dhe mirë me Kushtetutën përfundimtare. Nuk duhet mënyrë të veçantë Shkëlqim Cani. Gjithashtu, do
të bëjnë në emër të demokracisë, atë që kemi bërë të quaja të rëndësishme zhbllokimin e të drejtave të
deri tani në emër të diktaturës. njeriut. Nga kjo pikëpamje do të ishte e drejtë të
Falemnderit! merreshim me këto çështje, duke i paraqitur
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhelil Kuvendit një projekt tezash, ku të përfshihen, siç
Gjoni. thashë, këto çështje të zhbllokimit të shtetit, ndofta
Xhelil Gjoni - I nderuar Kryetar, duke ngritur edhe një grup të përbashkët, që t’ia
Të nderuar deputetë, paraqiste këto teza Kuvendit brenda këtij sesioni,
Jam dakord me atë shqetësim legjitim që po edhe mbasdite po të ishte e mundur.
shprehet këtu në Kuvend, për të miratuar një Të rëndësishme janë edhe problemet e politikës
kushtetutë serioze, një kushtetutë të të sotmes atë së jashtme për të cilat projekti i Kushtetutës së re,
të së ardhmes, ku të gjejë pasqyrim tradita jonë ashtu si për sektorët e tjerë, përcakton edhe kuadrin
kombëtare dhe përvoja demokratike botërore, ku të e përgjithshëm politiko-ligjor të veprimtarisë
gjejë legjitimitetin e vet individi, njeriu, një kushtetutë ndërkonbëtare të shtetit tonë dhe që ka gjetur
ku të mos luhet me fatin e njeriut. Projekti që na shprehjen e vet në nenet 9 e 10. Përcaktimi i këtij
paraqitet, kujtoj se u shërben këtyre qëllimeve. kuadri ka disa të mira: Në radhë të parë drejtimet e
Unë i vlerësoj me sinqeritet konsideratat dhe veprimtarisë ndërkombëtare të shtetit nuk mund të
mendimet që shprehën deputetët Genc Ruli e Agim jenë as arbitrare, as spontane. Kuvendi ka jo vetëm
Mero, që e panë punën që duhet të bëjmë për të drejtën, por edhe mundësinë t’i kontrollojë ato.
Kushtetutën si një punë serioze, të parë në planin Në radhë të dytë, siç janë përcaktuar në
historik të Të kaluarës, me kufizimet e saj, të Projektkushtetutë, ato paraqesin edhe një program
afirmimit të proceseve të sotme dhe sidomos me për synimet dhe objektivat që duhet të arrijë politika
preokupacionin për të ardhmen. e jashtme, siç janë ato të mbrojtjes së lirisë, të
Unë nuk kujtoj se punimet e Kuvendit nuk po pavarësisë e të interesave të larta kombëtarë.
karakterizohen nga fryma konstruktive, përkundrazi, Në radhë të tretë, në Kushtetutë përcaktohet
ato po karakterizohen nga një frymë konstruktive që politika e jashtme, që duhet të ndjekë shteti ynë,
pluraliste të mendimeve dhe nuk do të isha shumë duhet të jetë një politikë demokratike, e miqësisë
dakord me atë moment, që vuri në dukje këtu dhe e bashkëpunimit me popujt e tjerë, e paqes
98
dhe e sigurimit ndërkombëtar. Projekti krijon një hapësirë të gjerë ligjore

E rëndësishme është se projekti i Kushtetutës për një bashkëpunim të gjithanshëm e të frytshëm
jo vetëm i shpall këto drejtime kryesore të politikës në të gjitha fushat. Ai përcakton se këto marrëdhënie
se jashtme, por krijon edhe bazën e nevojshme duhet të vendosen mbi bazën e barazisë, të
ligjore, që ato të mund të realizohen. Unë respektimit të sovranitetit, të mosndërhyrjes në punët
solidarizohem këtu me preokupacionin e madh që e brendshme dhe të dobisë së ndërsjellë. Me këtë
u shpreh edhe nga shoku Shane për t’i zhbllokuar përjashtohet varësia politike dhe cenimi i sovranitetit
këto marrëdhënie me botën e jashtme. kombëtar, në qoftë se marrëdhëniet me jashtë
Në të njëjtën kohë duhet theksuar se Kushtetuta vendosen mbi ato baza e mbi ato parime që kërkon
e re nuk e pengon iniciativën e organeve kompetente Projektkushtetuta. Rendësi për politikën e jashtme
ekzekutive në fushën e marrëdhënieve me jashtë. të vendit në të ardhmen kanë jo vetëm parimet e
Ajo vetëm kërkon që çdo veprimtari ose iniciativë të pasqyruara shprehimisht në Projktkushtetutë, por
jetë në përputhje me frymën e gamën e saj. tërë fryma e saj, tërë konceptet juridiko-
Në projektin që na paraqitet, në të gjitha nenet konstitucionale që përmban, tërë baza ligjore mbi
ose paragrafët që kanë të bëjnë me politikën e të cilën duhet të ndërtohet shteti e të veprojë
jashtme, është mbajtur parasysh vendi dhe roli që shoqëria. Politika e jashtme duhet t’i shërbejë këtij
mund të luajë Shqipëria, që janë objektivisht të vendi, këtij shteti, kësaj shoqërie. Projekti, më duket
kondicionuara nga qenia e saj një shtet i vogël. Por mua, krijon kushte e mundësi për një harmonizim
kjo nuk do të thotë se ajo duhet t’i nënshtrohet çdo të mirë të politikës së brendshme e të jashtme, gjë
fati. Përkundrazi, në projekt kërkohet t’i jepet shtetit që është në të mirën e atdheut dhe të kombit.
dhe mbarë popullit një kuadër e një bazë ligjore sa Për veprimtarinë e politikës së jashtme të vendit,
më e plotë, mundësi sa më të mëdha, jo vetëm për rëndësi parimore ka projekti jo vetëm për ato që
të ruajtur lirinë dhe pavarësinë e vendit, por edhe lejon Kushtetuta, por edhe për ato që ndalon.
për të luajtur një rol aktiv në marrëdhëniet Dëshiroj të përmend vetëm një, që me shumë vend
ndërkombëtare. Mbi të gjitha ajo kërkon e thekson parashikohet dhe duhet të sanksionohet. E kam
se duhet ruajtur indentiteti dhe origjinaliteti ynë,z fjalën për pronësinë e tokës. Ne shqiptarët s’kemi
ëri dhe personaliteti i shtetit tonë në çdo veprim ose toka për t’ua shitur të huajve. Mjaft troje tonat i kanë
situatë ndërkombëtare. marrë të tjerët dhe s’kemi ndër mend të bëhemi
Shumë drejt më duket mua janë përcaktuar në qiraxhinj e çifçinj në vendin tonë. Ndalimi i shitjes
projektin e Kushtetutës komponentët kryesorë të së tokës të huajve nuk duhet parë vetëm në aspektin
politikës së jashtme. Dhe një ndër ta është edhe ekonomik. Të shesësh tokën, do të thotë të shesësh
sanksionimi i parimit të fqinjësisë së mirë. Për shpirtin, rrënjët. Por një popull pa rrënjë, pa shpirt
kushtet e Shqipërisë e të Ballkanit kjo ka rëndësi nuk është më popull. Është detyra jonë, jo vetëm e
të veçante. Politika e fqinjësisë së mirë është Kushtetutës, por edhe e politikës së brendshme e
njëkohësisht strategji afatgjatë e orientim për të jashtme që ta mbajë, ta mbrojë tokën amtare, të
veprimtari konkrete. Ajo përfaqëson një koncept cilën e kanë punuar dhe vaditur me gjak e djersë
modern të ri për marrëdhëniet ndërkombëtare dhe shqiptarët që kanë lindur e vdekur në këto troje.
një metodë po të tillë për kapërcimin e pengesave Falemnderit!
dhe vendosjen e bashkëpunimit të frytshëm. Politika Napolon Roshi - I nderuar Kryetar,
e fqinjësisë së mirë, kur zbatohet drejt e sinqerisht, Kam një propozim. Para se të vazhdojmë
çon drejt pagës e sigurisë jo vetem me vendet diskutimin, këtu kemi dy propozime: propozimin për
përreth, por drejt pagës e bashkëpunimit me interes të miratuar në parim Projektkushtetutën dhe
reciprok edhe në marrëdhëniet me shtetet e largëta. propozimin për një bllok ligjesh që të zhbllokojnë
Duke mbrojtur parimin e vetëvendosjes së veprimtarinë shtetërore. Kam mendimin që edhe një
popujve, të ushtrimit të sovranitetit të plotë kombëtar pjesë e madhe deputetësh janë dakord me këtë.
dhe të barazisë së të gjitha vendeve në marrëdhëniet Propozoj që kryesitë e të tri grupeve parlamentare
ndërkombëtare, projekti mbron dhe përkrah të drejtat të takohen tani, të bisedojnë nëse mund të gjejnë
themelore demokratike të popujve dhe proceset me konsensus për këtë problem. Ndërkohë, të gjithë
përparimtare në botë. Kjo e orienton politikën tonë po presin rezultatet e hetimeve në Shkodër. Kam
të jashtme, që vendin tonë ta bashkojë me këto përshtypjen se komisioni i posaçëm parlamentar
rryma e me këto procese progresive. ka diçka për të na thënë lidhur me këtë çështje. Do
99
të bënim mirë që, derisa grupet parlamentare të ligje që do të miratojmë në parim. Më mirë të kalojmë
merreshin vesh për problemin e Projektkushtetutës, në propozimin e tyre dhe këtu merr fund kjo punë.
të dëgjonim informacionin e komisionit parlamentar Kastriot Islami - Nëse janë njësoj, atëherë mund
për çështjen e Shkodrës. Këtë propozim kam. të kalojmë edhe në propozimin tjetër.
Kastriot Islami - Ka një propozim me dy Dritëro Agolli - Mua më duken njëlloj.
elemente, për të ndërprerë diskutimet e për të Fehmi Abdiu - I nderuar Kryetar,
vazhduar grupet parlamentare, punën drejt gjetjes Janë hedhur dy mendime afërsisht të njëjta nga
së një mirëkuptimi dhe për të dhënë informacion dy deputetë, që përkohësisht të ndërpritet puna.
lidhur me ngjarjen e Shkodrës. Ne si Kryesi kemi Përfaqësuesit e grupeve parlamentare të
vendosur që informacioni për ngjarjet në Shkodër të grumbullohen, në vijim të atyre përpjekjeve që janë
jepet pasi të përfundojmë pikën e parë të rendit të bërë deri tani për këtë problem, dhe të presim
ditës. sadopak se mos arrihet ajo që kërkojmë dhe pastaj
Lidhur me elementin e parë të propozimit, radhën të vazhdojmë. Po që nevoja, të vazhdojmë me
e kaluar janë bërë mbi 30 diskutime, kurse sot rreth diskutime dhe, po që se zgjidhet ai problem, s’është
20 diskutime. Ndërkohe grupet parlamentare po nevoja e diskutimeve, por të vemi tek ajo që
punojnë për të gjetur një mirëkuptim. kërkojmë, tek emëruesi i përbashkët.
Jeni dakord t’i ndërpresim diskutimet? Neritan Ceka - Ju lutem, kam një propozim të
Ismail Lleshi - Bashkohem me sugjerimin që fundit, në qoftë se më jepet mundësia.
të mblidhemi e të diskutojmë si përfaqësi të forcave Unë i shikoj të dyja çështjet të pavarura nga
politike në Kuvend, veçse do të bëja një shtesë. njëra-tjetra. Në fakt kjo punë që u propozua, ka filluar,
Grupi i deputetëve të Partisë së Punës, me njerëzit po punojnë. Meqë nga ana e Partisë së
prekupimin për të gjetur pikërisht një zgjidhje të Punës është paraqitur një mendim, po ashtu dhe
mirëkuptueshme dhe me iniciativën tuaj si Kryesi, nga ana jonë u paraqit një mendim për t’u formuluar
mori takim me grupin përfaqësues të deputetëve të plotësisht. Kemi lënë afate të caktuara dhe në orën
00
Partisë Demokratike. 18 do t’i paraqiten Kuvendit. Unë mendoj që punën
Grupi ynë e vlerësoi me shumë seriozitet këtë që kemi filluar për diskutimin e Projektkushtetutës
takim, duke caktuar si përfaqësues Kryeministrin ta vazhdojmë. Asgjë nuk e pengon punën tjetër. Ata
Fatos Nano, sekretarin e KQ të Partisë sonë, Xhelil deputetë që kanë dhënë emrat për diskutim,
Gjoni, anëtarin e Këshillit Presidencial Lufter mundësisht sa më shkurt t’i thonë mendimet e tyre,
Xhuveli, kryeredaktorin e gazetës sonë Namik Dokle, sepse në njëfarë mendimi të përbashkët ne kemi
si dhe mua si kryetari i grupit parlamentar. ardhur. Të kufizohemi, t’i lëmë kritikat dhe gjërat
Do të desha, në qoftë se do të binim dakord që s’i shërbejnë direkt punës së sotme dhe të
për një takim të ri, të kemi medoemos kalojmë në diskutime të frytshme.
predispozicionin për t’i shkuar çështjes në një Kastriot Islami - Unë do të isha dakord me
zgjidhje përfundimtare. Natyrisht në këto takime nuk mendimin e deputetit Ceka. Të jemi racionalë në
ka imponime, po ka shkëmbim mendimesh. Po diskutime. Në qoftë se na thoni diçka të re lidhur
ashtu nuk është e lehtë të gjenden shpejt zgjidhjet me konvergjencën e dy propozimeve të bëra, dakord.
e mirëkuptueshme, por këtë rast të mos e quanim Të heqim dorë nga fjalët e tepërta.
si një fillim të ri takimesh, po ta quanim si mbyllje. Fjalën e ka deputeti Gafur Shameti.
Me këtë predispozitë mendoj të shkojmë në këtë Gafur Shameti - I nderuar Kryetar,
takim. Të nderuar kolegë deputetë,
Kastriot Islami – Atëherë, ka një propozim për Kuvendi i parë pluralist në këto 47 vjet ndodhet
t’i mbyllur diskutimet dhe për të vazhduar siç sugjeroi para një situate të vështirë ekonomike dhe sociale
deputeti Ismail Lleshi. të vendit, që kërkon në një kohë të shpejtë dhe sa
Jemi dakord ta hedhim në votë këtë propozim, më cilësisht të vendosë për shtetin ligjor dhe të hapë
apo të vazhdojmë diskutimet? perspektiva të qarta e frytdhënëse për riaktivizimin
Dritëro Agolli - Mua më duket se janë njëlloj, e ekonomisë dhe ecjen sa më të shpejtë të saj në
si miratimi i Projektkushtetutës, që propozojmë ne, progres gjeometrik. Këto janë kërkesa të ngutshme
si miratimi i një pakete ligjesh dhe s’ka pse të zihemi e mbarëpopullore, pavarësisht se simpatizantë të
kot për këtë çështje. Paketa e ligjeve që propozojnë kujt programi partiak janë ata. Dhe zgjidhjen e këtyre
deputetët e Partisë Demokratike është njëlloj si ato problemeve e përcakton shqyrtimi me maturi i pikës
100
së parë të rendit të ditës nga çdo deputet. Presidentin e Republikës”. Por do të isha dakord
Ndodhemi përballë tri alternativave: me nenin 78 të Projektkushtetutës, ku thuhet: “Në
1.Kushtetuta e vitit 1976 është e pashfuqizuar rast se Presidenti i Republikës zgjidhet nga radhët
ligjërisht. A duhet të mbështetemi më tek ajo? e deputetëve, ai heq dorë nga mandati i deputetit”.
2.Është paraqitur një Projektkushtetutë, e cila Kjo do të ishte më demokratike. Së fundi, do të
në themel të ndërtimit të saj ka vetëm plotësime të shprehja një kërkesë të asaj pjese të popullit që
neneve të Kushtetutës se vitit 1976 dhe nuk përbën unë përfaqësoj:
një kushtetutë të re e perspektive për të ardhmen. Për të zgjidhur të gjitha këto probleme, na duhet
3.Kushtetuta e re, që mund të ndërtohet nga të punojmë këtu jo kaq sa po punojmë, por shumë
partitë e ndryshme politike, parlamentare dhe më tepër se kaq. Për këtë, organizatorët duhet të
joparlamentare, sigurisht do kohë për t’u përgatitur na krijojnë kushte. Populli është mjaft i kënaqur me
dhe nëse do të prisnim atë, do të bllokonim ecurinë me kaq kulturë që po i zhvillon punimet ky
ekonominë, e politikën e vendit, ushtrimin e detyrave Kuvend pluralist mbasi, siç po shihet, deputetët po
të shtetit ligjor, aq të domosdoshëm për situatën e i lënë mënjanë interesat partiakë dhe, si bij të këtij
sotme. Këtë populli nuk do të na e falë. populli të vogël, por autokton, angazhimin e tyre po
Duke u ndodhur para këtyre tri alternativave, i e vënë vetëm në shërbim të popullit. Uroj që kjo
bie detyrë urgjente këtij Kuvendi të japë zgjidhjen frymë të vazhdojë deri në fund!
sa më të shpejtë dhe cilësore: zhbllokimin e Falemnderit!
aktivitetit të shtetit. Kam mendimin se këtë zgjidhje Osman Murati - Mbështes parafolësin dhe kam
do ta jepte më së miri ndërtimi i një pakete ligjesh, mendimin se nga diskutimet e deritanishme
ku të jepet esenca e saj, që popullit i duhet sa më mendimet grupohen në tre propozime: i pari është
shpejt për këto çështje kryesore: 1. Ligji për të për ta miratuar Projektkushtetutën në parim; i dyti
drejtat e njeriut, mbështetur në kartat ndërkombëtare është për të ndërtuar një paketë ligjesh, që të
të mbrojtjes së të drejtave të njeriut. zhbllokohet aktiviteti shtetëror; i treti është për të
2. Ligji për aktivitetin ekonomik brenda vendit nxjerrë nga projekti ekzistues nenet përkatëse që
dhe marrëdhëniet me jashtë. zhbllokojnë çështjen e zgjedhjes së Presidentit, të
3. Ligji për zgjedhjen e Presidentit dhe kryerjen Qeverisë, me kompetencat përkatëse. Kam
e funksioneve të tij. mendimin që po të këtë edhe ndonjë propozim tjetër
4. Ligji për depolitizimin e organeve të mbrojtjes racional, jashtë këtyre tre propozimeve, ta shprehin
dhe të ruajtjes së rendit, si dhe disa ligje të tjera që deputetët dhe t’u japim të drejtën juve si Kryesi dhe
do të futen në këtë paketë që propozoj. përfaqesuesve të deputetëve të dy partive dhe të
Këto që parashtroj, pra ndërtimi i një pakete organizatës “OMONIA”, që të mblidhen në një ore
ligjesh, nuk është një eksperiment i thjeshtë shqiptar të caktuar mbasdite dhe mbase do të arrijnë në një
që po bëjmë ne në këtë Parlament të parë pluralist. konsensus të përbashkët.
Ai është përdorur e po përdoret edhe në shtete të Falemnderit!
tjera që kanë kaluar apo po kalojnë në faza të tilla Ahmet Kamberi - Këtu u bë një propozim nga
tranzitore. Gjithashtu, gjatë periudhës deri në deputeti Napolon Roshi për të pezulluar përkohsisht
përpilimin e Kushtetutës së re do të dalin ligje e diskutimet për këtë problem, që më duket i
dekrete të reja, që do të miratohen në këtë Kuvend arsyeshëm, sepse ne me diskutimet tona tani nuk
Popullor, të cilat do të jenë objekt për pasurimin po u kontribuojmë më shumë atyre çështjeve që
dhe perfeksionimin e neneve të Kushtetutës së re. dolën. Këtë propozim e quaj të drejtë dhe mendoj
Në ligjet e paketës ligjore do të veçoja atë të të hidhet në votë.
Presidentit. Jam i mendimit se Shqipërisë i duhet Bashkim Kopliku - Unë mendoj që të mos u
një republikë parlamentare, me një parlament pritet e drejta e diskutimit prej 10 minutash
permanent, ku Presidentit nuk duhet t’i jepen deputetëve. Kush është mërzitur nga dëgjimi i
kompetenca të jashtëzakonshme legjislative dhe diskutimeve, ka të drejtë të dalë jashtë ose të shkojë
ekzekutive. Presidenti, për mendimin tim, nuk duhet në shtëpi.
të jetë më kryetar apo sekretar i një partie mbasi të Kastriot Islami - Propozimet janë për të qenë
zgjidhet president. Nuk jam dakord me nenin 42 të sa më racionale, jo për t’u prerë fjalën deputetëve.
projektrregullores, ku thuhet: “Pas zgjedhjes së Pra, nuk shtrohet problemi këtu siç e shtruat ju.
Kryesisë, Kuvendi Popullor zgjedh nga gjiri i tij Bashkim Kopliku - E kam fjalën që t’i
101
përmbahemi rregullit të diskutimeve prej 10 minutash. 10) dhe për nenin 100 (pikat 1 dhe 2).
Kastriot Islami - Propozimin për të ndërprerë E para, më duket e pajustifikueshme e drejta e
diskutimet e bënë deputetët Napolon Roshi e Ahmet vetos që i njihet në pikën 8 të nenit 80 Presidentit
Kamberi. Ta hedhim në votë? për t’i kthyer për rishqyrtim Kuvendit Popullor ligjin
Naim Karriqi - Mua më duket se dikush kërkon e miratuar nga ai. Kjo është një e drejtë shumë e
t’i konvergojë me dëshirë mendimet, që nuk janë madhe. Këtu del qartë një fakt. Presidenti vihet mbi
as tre as katër, por më shumë. Më duket se Kryetari Kuvendin Popullor. Prandaj natyrisht lind pyetja: Ky
i Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike, zoti veprim na shpie drejt demokracisë apo drejt një
Neritan Ceka, u shpreh drejt, duke dhënë edhe plotfuqishmërie personale? E njëjta gjë sanksionohet
mundësinë se si do të arrihet në konsensus. Jam edhe në pikën 9 dhe 10, tek e drejta e Presidentit
dakord me propozimin e zotit Bashkim Kopliku. për të kryesuar mbledhjen këshillit të Ministrave dhe
Kush nuk e sheh të arsyeshme të dëgjojë për të shpërndarë Kuvendin Popullor. Do ta
diskutimet, është i lirë dhe krejtësisht demokratike konsideroj të drejtë kompetencën për të kryesuar
të rrijë pushim. mbledhjen e Këshillit të Ministrave vetëm në qoftë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bujar se nga pikëpamja e organizimit politik shteti ynë do
Golemi. të ishte republikë presidenciale, por kurrsesi kur jemi
Bujar Golemi - I nderuar Kryetar, republikë parlamentare. Një ndër elementet që i
Të nderuar deputetë, dallon këto dy forma të organizimit politik janë edhe
Shqyrtimi i Projektkushtetutës në mbledhjen kompetencat që Kushtetuta i njeh Presidentit.
plenare të këtij Kuvendi shënon etapën e dytë dhe Prandaj mendoj se duhen hequr nga projekti pikat
më të rëndësishmen për miratimin e saj pas 8, 9 e 10 të nenit 80.
shqyrtimit paraprak të bërë nga komisioni përkatës. E dyta, në kreun e katërt, tek organet lokale të
Por procesi legjislativ i këtij sesioni karakterizohet pushtetit dhe të administratës shtetërore, kam një
nga tipare cilësisht të ndryshme nga ato të sugjerim, i cili më duket se është shumë i
legjislaturave të mëparshme. Ky komision, që ka rëndësishëm.
paraqitur këtë Projektkushtetutë, nuk është zgjidhur Vetë emërtimi “organe lokale të pushtetit” dhe
nga kjo Legjislaturë. Ai ka qenë komision monist, i jo organe të pushtetit lokal do të thotë se projekti
zgjedhur në Legjislaturën e mëparshme, çka do të që na paraqitet ka pranuar dy parime bazë të
thotë se angazhimi dhe përgjegjësia e këtij Kuvendi organizimit të shtetit socialist: unitetin e pushtetit
të parë pluralist është shumë e madhe, pasi duhet dhe centralizmin demokratik. Ideja e vetëqeverisjes
të përballojmë në mbledhje plenare shumë probleme lokale në kushtet e vendit tonë është
dhe diskutime si të karakterit teorik, ashtu edhe domosdoshmëri, sepse i kundërvihet aparatit
ato të karakterit praktik, pjesa më e madhe e të shtetëror të centralizuar, që në njëfarë mënyre ruan
cilave duhej të ishin ezauruar në komisionin dukshëm gjurmët e pushtetit të diktaturës së
kushtetues pluralist dhe në komisioni juridik të saj. proletariatit. Krahas pushtetit të centralizuar duhet
Megjithatë, është fakt se projekti, që na paraqitet të ekzistojë edhe një pushtet lokal, i cili do t’i
sot për shqyrtim, pasqyron disa ndryshime, qoftë siguronte popullsinë së njësive të veçanta, rrethit,
në kuptimin e rendit shoqëror, ashtu edhe në atë të qytetit apo fshatit mundësinë për të zgjidhur vetë,
rendit ekonomik, të gjendjes juridike të njeriut dhe pa ndërhyrjen e organeve qendrore, çështje me
të çështjes së të drejtave të tij, të zëvendësimit të karakter lokal. Rruga drejt demokracisë e kërkon
Kryetarit të Shtetit, Presidiumit të Kuvendit Popullor, detyrimisht këtë pavarësi, e cila më duket se cenohet
me Presidentin etj. Këto ndryshime në këtë projekt, haptazi në pikat 1 dhe 2 të nënit 100 të
në raport me projektin e parë, janë rrjedhojë e Projektkushtetutës.
mendimit të pjekur dhe me kompetencë të forcave Është e pajustifikueshme shpërndarja e këshillit
të reja politike, të përfaqësuara kryesisht nga Partia popullor të rrethit, qoftë edhe nga Kuvendi Popullor,
Demokratike, po dhe nga partitë e tjera politike, si kur kryen veprime që vijnë në kundërshtim me
dhe e debatit të zhvilluar në shtyp, në radio e Kushtetutën dhe ligjet, siç është përcaktuar në nenin
televizion. Sidoqoftë, edhe ky projekt ka shumë 98 të projektit. Këshilli popullor nxjerr vendime dhe
nevojë për ndryshime, saktësime, plotësime etj. urdhëresa brenda kompetencave të tij. Pra,
Konkretisht desha të shfaq disa mendime vetëm veprimtaria e këshillit popullor materializohet në
për disa nene të veçanta, si për nenin 80 (pikat 8, 9, aktet juridike që nxjerr ai. Në qoftë se këto akte
102
vijnë në kundërshtim me Kushtetutën ose me ligjet, miratimin e plotë të saj, të miratohet një bllok ligjesh
në bazë të nenit 118, pika 2, të projektit, me vendim kushtetues, si dhe dekretet e nxjerra më parë, dhe
të Këshillit Kushtetues shfuqizohen. të gjithë së bashku të krijojnë një bosht për
E gjithë veprimtaria shtetërore, megjithëse zhbllokimin e situatës dhe hapjen e rrugës për
komplekse, mbështet dhe realizohet me një veshje vazhdimësinë normale të punimeve të kësaj
të caktuar juridike dhe nuk përjashtohen rastet kur legjislature.
organe të caktuara të nxjerrin akte juridike tej Për qeverisjen e vendit gjatë kësaj kohe, sipas
kompetencave të drejta ose në formë ligjore të nevojës që paraqitet, të nxjerrim dhe të miratojmë
gabuar. Por kjo nuk do të thotë se në çdo rast organi këtu ato ligje që do t’i hapin rrugë çdo veprimtarie të
më i lartë ka të drejtë të shpërndajë organin më të organeve ekzekutive të zgjedhura nga ky Kuvend.
ulët. Sanksionimi i një praktike të tillë në Kushtetutë Mendoj se ky do të ishte edhe varianti me optimal
do të thotë rivendosje e një centralizmi të rreptë që do të sanksiononte fitoren e demokracisë dhe
burokratik, pasi veprimtaria normale e shtetit juridik do të hapte rrugën drejt Europës për lumturinë dhe
në rastin konkret është rregulluar në Këshillin begatinë e popullit e të atdheut.
Kushtetues. Faleminderit!
Diçka edhe për stemën e Republikës. Nuk mund Leontiev Çuçi - Më falni që detyrohem të jem i
të rri pa përmendur se data 24 maj 1944 është data treti apo i katërti të ndërpres vazhdimësinë e
krijimit të shtetit të diktaturës së proletariatit dhe jo zhvillimit të diskutimeve. Unë nuk jam dakord që
data që shënon krijimin e shtetit të parë shqiptar. diskutimet të vazhdojnë, duke trajtuar më vete nene
Këtu mendoj se nuk ka nevojë as për datën e krijimit të veçanta, kur nga shumë kolegë deputetë
të shtetit të Arbërit, por vendosja e datës, 28 Nëntor parafolës u tha që këto nene duhen lënë për t‘u
1912, Dita e Pavarësisë së Shqipërisë, më duket e diskutuar sipas ligjeve të veçanta dhe për më tepër
gjetur. Mendoj se këtu nuk ka nevojë as për tufat e kur po diskutohet në parim për dy alternativa e kur
kallinjve, të cilat i kanë të gjitha vendet e Europës u arrit në një mirëkuptim që të mblidhen komisionet
Lindore. Mbase do të ishte më mirë që të kishim si e të tri grupeve parlamentare, për të diskutuar
simbol të Republikës sonë vetëm një shqiponjë të çështjen e konsensusit. Mbledhja e tyre mendoj se
zezë dykrenore me mbishkrimin 28 Nëntor 1912. kërkon edhe kohën e nevojshme, të cilën duhet t’ua
Të nderuar deputetë, lëmë në dispozicion. Për më tepër, nuk ishte vetëm
Duke mbyllur diskutimin tim, më lejoni të shfaq një propozim i shokut Napolon, por kishte dhe
një mendim edhe për procedurën e votimit për propozime të tjera për ndërprerjen e diskutimeve dhe,
projektin e Kushtetutës. Procedura e votimit të këtij do të ishte me vend, që në qoftë se nuk merren
projekti, qoftë në parim, qoftë edhe nen për nen, më parasysh këto propozime, të zbatohet mekanizmi i
duket krejtësisht e pajustifikueshme. Diskutimi për votës.
miratimin e saj mendoj se në rastin tonë konkret Kastriot Islami - Jeni dakord ta hedhim në votë
duhet përjashtuar si për arsyet që u përmendën më që të pezullohen diskutimet, të ngrihen e të mblidhen
sipër, ashtu edhe për vetë kushtet konkrete që kalon komisionet e grupeve parlamentare dhe në orën 18
vendi ynë. Siç jeni në dijeni, për tre muaj projekti i 00 të rifillojmë punimet?
saj u ndryshua tri herë. Mbasi ngjarjet vazhdojnë të Kush është dakord? Kundër? Abstenim?
rrokullisen me shpejtësi dhe lindin mundësi të reja, Me shumicë votash pezullojmë punimet për të
mund të dalë përsëri, mbas disa muajsh që ta kemi rifilluar në orën 18 00. Ndërkohë, grupet
miratuar atë, që të nxjerrim amendamente të reja, parlamentare do të formojnë komisionin e
për të ndryshuar përsëri nenet e saj. Kjo s’do të përbashkët për shqyrtimin e materialit, i cili do të
ishte aspak serioze, sepse një kushtetutë që duhet na paraqitet në orën 18 00, në qoftë se do të arrihet
të qëndrojë për shumë vjet me radhë, ne i bëjmë në konsensus.
ndryshime mbas disa muajsh. Prandaj mendoj se Shaqir Vukaj - Me leje, zoti Kryetar, është lënë
do të ishte më e arsyeshme që të krijohej një që sapo të jetë i gatshëm komisioni i caktuar për
komision i ri kushtetues pluralist, në përbërje të të problemin e Shkodrës, të raportojë, sepse kësaj
cilit të kishte edhe specialistë të mirëfilltë, pse jo çështjeje iu dha precedencë që të futet në rendin e
edhe vëzhgues të huaj, që të hartohej një kushtetutë ditës në çdo moment që materiali të jetë i gatshëm.
e re, e cila do të qëndronte e patundur për shumë Në qoftë se materiali është gati, mendoj të jepet,
vjet. Gjatë kësaj periudhe kalimtare, deri në sepse është një popull pas nesh që pret përgjigje.
103
Ndërkohë u japim kohë për diskutim grupeve që Kastriot Islami - E kemi vendosur që materialin
përgatiten për çështjen që po shqyrtojmë. për problemin e Shkodrës ta futim pasi të mbarojmë
pikën e parë.

Seanca e pasdites zoti Kastriot Islami
Kastriot Islami - Meqenëse shumica e do të flasë 10 minuta.

deputetëve janë në sallë, seancën e deklaroj të Bashkim Kopliku - Atëherë duhet të sqarojmë
hapur. rregulloren, se nuk del e qartë nga ajo si duhet
Sot gjatë gjithë kohës kryesitë e grupeve proceduar për këtë çështje. Unë kërkoj sqarim me
parlamentare, me qëllimin e mirë për të arritur në shkrim të rregullores.
një mirëkuptim, punuan dhe kanë përgatitur një Kastriot Islami - Dakord.
material të përbashkët, që do ta diskutojë secila Neritan Ceka - Mendoj se grupi i deputetëve
kryesi me grupin e vet parlamentar. Prandaj ju vëmë në që paraqit protestën, ka plotësisht të drejtë. Mënyra
dispozicion për këtë qëllim një kohë prej gjysmë ore. si u procedua, me votim, për mbylljen e diskutimeve
më duket se nuk është e drejtë. Unë vetë propozova
* * * vazhdimin e diskutimeve dhe e kuptova atë si shtyrje
të diskutimeve në seancën e mesditës. Në qoftë se
Bashkim Kopliku - Në emër të një grupi ju parashtroni tani një mendim tjetër dhe ne biem
deputetësh protestoj për shkeljen e rregullores dakord, atëherë besoj se do të gjëndej një zgjidhje
provizore të Kuvendit. Neni 12, paragafi i katërt, e cila do të përputhej me rregulloren.
thotë që deputeti për një çështje mund të flasë vetëm Kastriot Islami - Ju lutem, më duket se nuk
një herë dhe jo më shumë se 10 minuta. Rregullorja po jemi të sinqertë deri në fund. Ramë dakord me
është e qartë. Mbi të nuk ka të drejtë kurkush të kryesitë e grupeve parlamentare që të veprojmë në
bëjë votim. E vetmja gjë që mund të bëhet, është këtë mënyrë. Megjithatë, në qoftë se doni mund ta
t’u kërkohet deputetëve të tërheqin diskutimet. Në hedhim në votë, të vazhdojmë diskutimet apo të
qoftë se ata s’ janë dakord t’i tërheqin, ka të drejtën procedojmë në këtë mënyrë?
e tyre legjitime për të diskutuar. Në rast se duam të Ismet Ferizaj - Zoti Kryetar, kam një problem
realizojmë nga ana e një grupi deputetësh heqjen e tjeter.
të drejtës së fjalës deputetëve, duhet të votohet për Kemi rënë dakord dhe e ka miratuar komplet
hedhjen poshtë së paku të nenit 12, paragrafi 4, Kuvendi që në rast se komisioni që kemi caktuar
dhe pastaj të procedohet. për çështjen e Shkodrës është gati të raportojë,
Mendoj se kjo që u bë, është një thyerje e mund t’i ndërpresim punimet në çdo moment. Sot
rregulluve elementare të votimit. Po u jap një ne kërkojmë që, në qoftë se komisioni është
shembull. Para disa kohësh në Itali një deputet i përgatitur dhe ka diçka për të na thënë, ta ndërpresim
opozitës, që përfaqesonte vetëm një përqindje seancën dhe të raportohet për atë problem, pastaj
shumë të vogël, nuk e mbaj mend sa përqind, ka të vazhdojmë punimet.
mbajtur 3 ditë parlamentin italian me diskutime, Kastriot Islami - Ju lutem, të mos i përziejmë
vetëm e vetëm pse nuk ishte përcaktuar në rregullore problemet. Ju thashë që në fund të seancës së
10 minutshi i diskutimit të deputetëve. Në qoftë se sotme do të japim edhe informacionin për çështjen
ne do të procedojmë me thyerje të ligjeve, të e Shkodrës.
rregullave elementare, kjo është heqje e të drejtës Tritan Shehu - Çdo deputet ka të drejtë të flasë.
së individit me sloganin e famshëm të nënshtrimit Nuk jemi në funksion të kryesive të grupeve tona.
ndaj dëshirës së kolektivit. Në qoftë se ne e konsiderojmë të nevojshme të
Kastriot Islami - Këtë të drejtë jua ka hequr flasim personalisht, në qoftë se flasim brenda rendit
Kuvendi, se praktikisht jemi ne që diskutuam dhe e të ditës dhe në kohën e caktuar nga rregullorja, nuk
vendosëm atë me shumicë votash, në qoftë se këtë ka të drejtë askush të na heqë të drejtën e fjalës.
drejtë, të flasë 10 minuta, nuk do të thotë që secili Mendoj se kjo është shkelje e rëndë e rregullores.
104
E drejta e fjalës është e padiskutueshme për ne. diskutimet e përgjithshme në vijim të seancës së
Xhevahir Tahiraj - Votuam propozimin e të paradites.
nderuarit deputet Neritan Ceka për t’u tërhequr Bashkim Kopliku - Unë mendoj që aktivitetin
përkohësisht, që grupet tona të bashkëbisedojnë tonë këtu duhet ta kryejmë në bazë të ligjeve. Në
për të rënë në një emërues të përbashkët dhe nuk e qoftë se ekziston një rregullore që ka të drejtë të
kuptoj qëndrimin e tij tani në fillim të seancës. heqë të drejtën e nenit 12, paragrafi i katërt, unë
Neritan Ceka - Më duket se nuk u kuptuam. jam dakord ta tërheq protestën time. Por derisa nuk
Këtu po flasim në parim. Unë thashë që votimi për ka diçka të shkruar, që të mos lihet në dëshirë të
mbylljen e diskutimeve nuk ishte i drejtë. Në qoftë njërit apo të tjetrit, është mirë të zbatojmë rregulloren
se do të mendohej që ne nuk do të kishim arritur që kemi miratuar bashkërisht. Unë nuk shoh një
një konsensus në mbledhjen e kryesive të grupeve dokument tjetër, përveç rregullores që kam në dorë.
parlamentare sot, atëherë vetvetiu diskutimi do të Në qoftë se ka një dokument tjetër, ju lutem
vazhdonte. Prandaj do të kishte qenë e udhës nga paraqiteni. Unë shoh vetëm nenin 12 të rregullores
Kryesia që t’i sqaronte diskutantët që janë regjistruar. që thotë se deputetët për një çështje mund të flasin
Meqënëse u arrit ky konsensus, të thuhej që Kryesia vetëm një herë dhe jo më shumë se 10 minuta. Kjo
propozon të ndëpriten diskutimet. Këtë thashë unë, është një e drejtë individuale, jo në grup.
domethënë në asnjë mënyrë të mos përfundojmë Kastriot Islami - Ne nuk ia hoqëm asnjërit këtë
diskutimin me votim. Një diskutim nuk mund të të drejtë. Thamë të bëjmë gjysmë ore pushim, që
përfundojë me votim, pa thënë secili deputet të bisedohet rreth këtij materiali të përbashkët dhe
mendimin e vet. ju mund të vazhdoni të diskutoni. Pra, nuk jua ka
Ndryshe do të shkelnim një rregullore që e kemi hequr njeri të drejtën për të folur.
miratuar vete. Bashkim Kopliku - Atëherë ju kam keqkuptuar.
Vehap Daku - Edhe unë kam një vërejtje për Kjo do të thotë që unë, për shembull, që kam dhënë
Kryesinë, për arsye se në seancat e paradites, emrin për të diskutuar, pavarësisht se ç’është
megjithëse numri i deputetëve të Partisë vendimi i kolektivit, dëshirën time mund ta vë në
Demokratike është më i pakët, radha e dhënies së jetë në Parlament. Pres radhën për të diskutuar.
lejes nga ana e Kryesisë për të diskutuar është Kastriot Islami - Atëherë punimet rifillojnë në
prishur. Kam mendimin që duhet të shikohet edhe orën 18.30
kjo çështje dhe, nga radhët e deputetëve të Partisë
së Punës t’u jepet e drejta për të diskutuar më * * *
shumë vetave, se janë në raport më të madh me
deputetët e opozitës... Kastriot Islami - Rifillojmë punimet.
Kastriot Islami - Më duket se nuk po jetoni me Janë dy propozime: për të vazhduar diskutimet
shqetësimet që thamë... e përgjithshme për Projektkushtetutën ose për të
Vehap Daku - Kanë diskutuar pesë deputetë zhvilluar diskutime rreth materialit për të cilin kanë
të Partisë Demokratike dhe dy të Partisë së Punës. rënë dakord të tri grupet parlamentare.
Prandaj mbani radhën dhe drejtoni tamam siç duhet. Kush është dakord për të diskutuar materialin
Kastriot Islami - E para, radha është mbajtur për të cilin ramë dakord?
siç ka ardhur lista nga sekretaria dhe ajo nuk është Neritan Ceka - Nuk e dimë kush i ka bërë
prishur fare, pra kemi ruajtur radhën kronologjike. E këto propozime.
dyta, ju lutem jetoni me shqetësimin që thatë dhe Kastriot Islami - Propozimet i bëtë ju.
vetë, për të zhbllokuar sa më shpejt shtetin. Të gjitha Neritan Ceka - Ne thamë që kryetarët e
punët që kemi bërë deri tani, qoftë me grupet grupeve parlamentare u mblodhën për të vendosur
parlamentare, qoftë me kryesitë e tyre, kanë qenë në parim se si do të procedohet më tej. Me ligjin që
në funksion të kësaj ideje dhe nuk kemi pasur do të nxjerrim për ndërtimin e shtetit, që do të
absolutisht qëllim për t’i hequr fjalën këtij apo atij përmbante parimet themelore, si dhe paketën e
deputeti, ose për të shkelur rregulloren. ligjeve në lidhje me Kuvendin, Presidentin dhe për
Ka dy propozime: njëri është i Kryesisë së të drejtat e njeriut. Pra, ramë dakord që në fillim të
Kuvendit, së bashku me kryesitë e grupeve formulohen dispozitat e përgjithshme, kryesore, dhe
parlamentare, për të diskutuar rreth një materiali të pastaj nëpërmjet komisioneve mundësisht të
përbashkët dhe tjetri është për të vazhduar përbashkëta të procedohet për të ndërtuar pjesët e
105
tjera të grupit të ligjeve. diskutim. Pjesa për Qeverinë po ashtu të jetë nga
Kastriot Islami - Këtë punë e bëmë nga ora projekti i paraqitur, me ndonjë çështje në diskutim
15.30 deri në orën 18.30. dhe pjesa e fundit, disa pika të caktuara. Sikurse
Neritan Ceka - Po. Kjo kohë ishte për të rënë ramë dakord, pasi të tërhiqnim mendimet e grupeve,
dakord dhe këtë mendim të drejtuesve të grupeve t’ia propozonim Kuvendit për procedim në të gjithë
secili t’ia kalonte grupit të tij. Grupi i deputetëve të linjën përkatëse.
Partisë Demokratike ra dakord me këtë mënyrë Kastriot Islami - Atëherë hedh edhe një herë
procedimi. Domethënë, jemi dakord të miratojmë tjetër në votë dy propozimet.
pjesën e parë, për dispozitat kryesore dhe pastaj Hedh në votë propozimin e parë.
nëpërmjet komisioneve të procedojmë më tej. Por Kush është dakord për të diskutuar dispozitat e
kjo, natyrisht, do një minimum kohe; nuk mund të përgjithshme? Është propozimi i kryesisë së
fillojmë menjëherë, sepse duhet rishtypur e deputetëve të Partisë Demokratike dhe u lamë një
shumëfishuar materiali dhe u duhet shpërndarë orë në dispozicion për t’i parë.
deputetëve. Kush është kundër?
Ndërkohë mendimi ynë është që gjatë kohës Bardhyl Baltëza - Të raportohet një herë për
që do të bëhet shumëfishimi i materialit dhe ngjarjet e Shkodrës.
deputetët do të marrin secili të paktën pjesën e parë, Kastriot Islami - Ju siguruam që atë çështje
atë të dispozitave kryesore, për të gjykuar e diskutuar do ta trajtojmë në fund të seancës.
për to, të kalojmë në dëgjimin e raportit të komisionit Bardhyl Baltëza - Më falni, nuk ka nevojë të
të posaçëm për ngjarjet e Shkodrës, sepse edhe na siguroni tani, kur na keni siguruar një herë dhe
në seancat e mëparshme kemi thënë që në çdo kemi vendosur të gjithë bashkërisht. Për ta bërë
moment që ky komision ta këtë raportin gati, do të këtë raportim nuk ka nevojë për një vendim të dytë.
ndërpresim punimet për të dëgjuar këtë raport. Nuk ka pse të vëmë në diskutim për së dyti një
Mendoj se kohën e kemi në dispozicion, s’ka nevojë vendim që e kemi marrë. Madje, më vjen shumë
të ndërpriten punimet. Ndërkohë që përgatitet keq që Kryesia procedon në kundërshtim me
shumëfishimi i materialit, të dëgjojme raportin e vendimet që ka marrë ky Kuvend.
komisionit të posaçëm parlamentar për ngjarjet e Namik Dokle - Kemi një paradite të tërë që
Shkodrës. diskutojmë. Kanë diskutuar 13 deputetë të Partisë
Ky është mendimi i grupit tonë. Demokratike dhe 8 ose 7 të Partisë së Punës. Në
Ismail Lleshi - Përfaqesuesit e të tri grupeve u të gjitha diskutimet e deputetëve të Partisë së Punës
takuan, ashtu sikurse u parashtrua dhe arritën në është hedhur ideja që të miratojmë Kushtetutën në
një mendim të përbashkët, që mund të hartohet një parim si dokument provizor, ndërsa në të gjitha
dokument, i cili të përfaqësojë dispozitat e diskutimet e deputetëve të Partisë Demokratike
përgjithshme kushtetuese dhe të ketë një ndërtim është hedhur propozimi që të bëjmë një paketë
të vetin. Diskutuam, gjithashtu, që ky material mund ligjesh ose u gjetën nja shtatë emërtime të tjera.
të kishte: pjesën e parë - dispozita të përgjithshme, Megjithatë, të dy grupet përfaqësuese më në fund
pjesën e dytë për organet e larta të pushtetit dhe ranë dakord të hartohej një material me emërtimin
posaçërisht për Kuvendin, pjesën e tretë për “Dispozita kryesore kushtetuese”; u punua me një
Presidentit, pjesën e katërt për Qeverinë dhe pjesën gjenerozitet të madh nga të dy grupet, iu paraqit ky
e fundit - dispozita të veçanta. Ne diskutuam për projekt të dyja grupeve dhe grupi i deputetëve të
secilën pjesë për propozimet që paraqiti një përfaqësi Partisë së Punës, megjithëse në të tëra diskutimet
e deputetëve të Partisë Demokratike dhe ramë që u bënë paradite kishte mendimin për miratimin
dakord që t’ua bëjmë të njohur secilit grup. në parim të Projektkushtetutës si dokument provizor,
Konkretisht diskutuam për një projekt të paraqitur për gjenerozitet, për konsensus, për atë çka pret
nga vetë përfaqësuesit e Partisë Demokratike për populli nga ne, ramë dakord të bashkohet me
dispozitat e përgjithshme, një mendim të tyre, meqë propozimin e 13 deputetëve të Partisë Demokratike
ramë dakord që pjesa që trajton Kuvendin Popullor për këto dispozita themelore kushtetuese. Tani na
të jetë marrë nga projekti përkatës i Kushtetutës që del një avaz tjetër. Unë nuk kuptoj se si mund të
kemi në diskutim, me ndonjë sugjerim që kishim. procedohet kështu, kur bota e çmon mirëkuptimin,
Pjesa që trajton Kryetarin e Shtetit të jetë, gjithashtu, konsensusin, kur populli e çmon mirëkuptimin,
nga projekti i paraqitur me ndonjë çështje në konsensusin për të zhbllokuar Shtetin, për atë çka
106
ishim të gjithë dakord, pa përjashtim. Prandaj mendoj shtetit urgjentisht duhet të realizohet. Të votojmë
se votimi që u bë, ishte i rregullt. në parim për Projektkushtetutën, se edhe paketa
Sali Berisha - Zoti Kryetar, që po propozojnë kolegët tanë të Partisë
Unë shoh disa parregullsira procedurale, të cilat Demokratike, mendoj se është brenda, me ndonjë
duan të prishin klimën në Kuvend. Që u ra dakord ndryshim të vogël. Zgjedhësit nuk presin që të gjithë
të punohet me dispozita, kjo është një arritje e vërtetë ne të bëhemi njëherësh politikanë e juristë në këtë
e këtij Kuvendi. Por që të fillohet menjëhere me Kuvend, pastaj të mendohet për zhbllokimin e
dispozita, kjo ndoshta është e pamundur. Në grupin shtetit, por ata urgjentisht e me insistim kërkojnë
tonë ne i lexuam dispozitat, por shumë deputetë të funksionimin e shtetit, duke zgjedhur Kryetarin e
nderuar shtruan problemin (që është i drejtë) që na Shtetit, Qeverinë. Urgjentisht ata kërkojnë zgjidhjet
lejoni të mendojmë, të gjykojmë e të reflektojmë ekonomike më imediate, kërkojnë t’u rikthehet
për to. Unë nuk e shoh të arsyeshme që ne të rendim qetësia dhe siguria, që ka kohë që u ka humbur.
me vrap në këto çështje. Në qoftë se dikush mund Falemnderit!
të thotë se i realizova për gjysmë ore si të drejta Lufti Dautllari - Dëshira për mirëkuptim kërkon
dispozitat e përgjithshme, ai mund të bëjë këtë për tolerancë, por edhe reciprocitet. Kjo frymë deri diku
shkak të aftësive të tij juridike, intelektuale e ku ta ekzistoi edhe sot. Por unë edhe një herë bëj thirrje
di unë, por ju siguroj se shumica dërrmuese e për mirëkuptim, se pati ndonjë rast që kjo devizë u
deputetëve në këtë sallë nuk janë në gjendje që për kapërcye. Në seancën e kaluar vendosëm për fillimin
gjysmë ore të realizojnë korrektesën, saktësinë, e punimeve me diskutimin dhe miratimin e
vërtetësinë apo vlerën e një tufe dispozitash. Unë Projektkushtetutës në parim, si provizore, duke e
këtu nuk shoh se ka ndonjë diskordancë. Jemi për vendosur këtë me konsensus, dhe po që se nuk
dispozita dhe të gjykojmë për to, por jo kështu. Të mund të arrihej kjo për 7 ditë, të zgjidhej me votim
gjykojmë me grupe, në radhë të parë, t’i analizojmë, qysh në fillim të seancës së sotme. Këtë vendim
t’i shoshitim, të vijmë e të mblidhemi këtu dhe të ne deputetët e Partisë së Punës e morëm nga
ecim përpara. Këtu nuk është çështja e një gjysmë dëshira e mirëkuptimit. Mirë bëmë dhe këtë
ore. E kuptoni dhe ju vetë. Për një gjysmë ore është përpjekje duhet ta bëjmë gjithnjë.
vështirë të zgjidhësh një problem. Ne jemi prononcuar publikisht dhe përpara
Kastriot Islami - Këtë garanci ne e morëm popullit në këtë Kuvend, që të vërtetat e ngjarjeve
nga kryesia e grupit tuaj parlamentar, sepse ata e në Shkodër duhet të dalin në dritë të diellit dhe për
hartuan këtë material, siç e tha edhe deputeti Lleshi. këtë qëllim kemi ngritur edhe një komision
Sali Berisha - Do të më falni, po kryesitë e parlamentar pluralist, që ka punuar e duhet të punojë
grupeve parlamentare jua kanë dhënë këtë garanci që këto të vërteta të dalin. Kjo është dëshira e
pa u konsultuar me deputetët e tyre. Praktikisht kjo përgjithshme. Prandaj ky mirëkuptim që u arrit nga
garanci u shpreh nga ju përpara se në të dalim e të kryesitë e grupeve parlamentare dhe Kryesia e
diskutojmë për to. Vetëkuptohet, pra, që është Kuvendit, mendoj se duhet të vihet në votim, aq më
dhënë para kohe, në qoftë se është dhenë. Dhe tepër që projekti, për të cilin po flitet, është paraqitur
unë nuk dua të dyshoj për atë që thoni ju. nga Partia Demokratike,e cila presupozohet që e
Bardhyl Fasko - Ne këtu jemi 250 deputetë, ka diskutuar përpara se t’ua paraqiste palëve.
përfaqësues të popullit. Dëshirën e kemi të gjithë Unë bashkohem me mendimin se kapërcimi i
për të shprehur mendime, por unë do t’u sugjeroja krizës sociale, që u shpreh nga shumë shokë dhe
edhe Kryesisë, edhe kolegëve të mi deputetë, për të nderuar deputetë në të gjitha diskutimet që u
të qenë më racionale e më seriozë në shfaqjen e bënë, duhet të na shqetësojë, duke u nisur dhe nga
mendimeve. Në mbledhjen e seancës së datës 18 mendimi popullor që llafet e shumta janë fukarallëk.
prill u konkludua që të shtyhen punimet për njohjen Dhe kur është fjala për fatet e vendit, për fatet e
më të plotë të Projekkushtetutës dhe sot të Shqipërisë, së cilës duhet t’i falemi të gjithë, çdo
diskutohej e të votohej si do të vazhdohej, të teprim e tolerance, çdo hap i nxituar ose i vonuar jo
miratohej në parim apo nen për nen. I nderuari koleg vetëm që i bën dëm çështjes së kombit, por afron
Zogaj shfaq mendimin para një jave për miratimin atë që nuk e dëshirojmë të gjithë, mekanizmin e
në parim. Ne mund të vazhdojmë çdo rrugë, por votës.
kriza ekonomike, politike e shoqërore vjen e Falemnderit!
thellohet për çdo minutë. Zhbllokimi i aktivitetit të Kastriot Islami - Ju sigurojmë që ne si Kryesi
107
nuk kemi asnjë rregull procedurial, por kemi punuar diskutimin tim.
me ndershmëri dhe ftojmë kryesitë e grupeve Naim Karriqi - Zoti Kryetar, e tërheq diskutimin
parlamentare që të punojnë me të njëjtën tim.
ndershmëri. Ahmet Kamberi - E tërheq diskutimin tim.
Propozoj të bëjmë gjysmë ore pushim dhe Enver Naska - E tërheq diskutimin tim.
kryesitë e grupeve parlamentare të vijnë në Kryesi. Foto Fuqi - E tërheq diskutimin tim.
Xhevahir Tahiraj - Kam dhënë edhe unë emrin
* * * tim për të diskutuar. Kështu siç shtrohet problemi
që të tërheqim diskutimet e përgjithshme, për të
Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. dëgjuar informacionin për çështjen e Shkodrës, më
Me dëshirën e mirë për të dëgjuar informacionin duket se bëhet një ratifikim i vogël i propozimit,
për ngjarjet në qytetin e Shkodrës, tre kryetarët e prandaj kam rezervën time për tërheqjen e diskutimit.
grupeve parlamentare u sugjerojnë deputetëve të Ne kemi konkluduar që në çdo seancë të Kuvendit
tërheqin diskutimet e përgjithshme. të marrim njoftim për ngjarjet e Shkodrës, jo të
Diskutimet do të rifillojnë nesër në orën 11 00 ndërpresim punimet dhe të diskutojmë për çështjen
për një material që do të shpërndahet nesër në orën e Shkodrës.
7 00, përveç atij që keni marrë tani. Kastriot Islami - Unë e thashë që në fillim se
Nuk e di ç’mendim kanë shokët që janë ky është një sugjerim i tre kryetarëve të grupeve
regjistruar për të diskutuar. parlamentare. Pra, asnjërit nuk iu tha e nuk iu
Bashkim Kopliku - Jam dakord që çështja e imponua që të tërheqë diskutimin.
Shkodrës të këtë precedencë absolute, por kjo Tani mbi këtë bazë secili ka të drejtë të thotë
çështje s’ka lidhje me diskutimet tona, sepse kemi fjalën e vet, pa e lidhur fare ngjarjen e Shkodrës me
renë dakord që për çështjen e Shkodrës të diskutimin për Kushtetutën.
diskutohet në çdo kohë, duke ndërprerë çdo lloj Xhevahir Tahiraj - Kështu që diskutimi për
veprimtarie tjetër në Kuvend. Të mos i lidhim të dy çështjen e Kushtetutës mbetet nesër në orën 11
gjërat bashkë. Të flitet për ngjarjen e Shkodrës jam 00.
shumë dakord. Për diskutimet e përgjithshme, lidhur E tërheq diskutimin tim.
me Projektkushtetutën flasim nesër. Fadil Nasufi - Tërhiqem nga diskutimi.
Kastriot Islami - Unë theksova sugjerimin e Ritvan Peshkëpia - Tërhiqem nga diskutimi.
tre kryetarëve të grupeve parlamentare për të Ismail Çerri - Edhe unë e tërheq diskutimin
tërhequr diskutimet e përgjithshme. tim, por me një kusht që çështjen e Shkodrës ta
Sali Berisha - I nderuar Kryetar, zgjidhim sot.
Unë personalisht e tërheq diskutimin tim, duke Kastriot Islami - Kryesia nuk ka hetues që ta
e konsideruar atë të kapërcyer, sepse i përkiste zgjidhë këtë çështje sonte. Kemi thënë që do të
pjesës së përgjithshme të diskutimit për jepet informacion nga komisioni i posaçëm
Kushtetutën. Respektoj edhe mendimin e shokëve parlamentar.
të tjerë deputetë këtu, por mendoj që t’i japim Ismail Çerri - Më fal, të kuptohemi. Çështja
përparësi çështjes së Shkodrës. shtrohet që me atë njoftim që do të jepet, ta mbyllim
Ndriçim Hysa - I nderuar Kryetar, për sonte dhe nesër të fillojmë me diskutimin e
Edhe unë jam i mendimit që diskutimet rreth dispozitave kryesore kushtetuese, sepse çështja e
Kushtetutës, megjithëse kam dhënë emrin për të vendosjes së Presidentit, të Qeverisë etj., më duket
diskutuar, të mbyllen. Unë e tërheq diskutimin tim. se është shumë e rëndësishme.
Flamur Cani - Edhe unë e tërheq diskutimin Kastriot Islami - Dakord. Atëherë mbeten në
tim. listën e diskutimeve Bashkim Kopliku dhe Azem
Pëllumb Kapo - Edhe unë e tërheq diskutimin Hajdari. (Deputeti Azem Hajdari e tërheq diskutimin).
tim. Fjalën e ka deputeti Bashkim Kopliku.
Gramoz Pashko - Zoti Kryetar, edhe unë e Bashkim Kopliku - Më falni. Nuk pranoj të flas
tërheq diskutimin tim. para se të jepet informacioni për çështjen e
Gëzim Haxhiu - Shoku Kryetar, edhe unë e Shkodrës. Për mua janë dy gjëra të palidhura me
tërheq diskutimin tim. njëra-tjetrën. Por diskutimin nuk e tërheq.
Muharrem Mezini - Edhe unë e tërheq Ismet Ferizaj - Kam një propozim. Problemin
108
e Shkodrës nuk e kemi vetëm tonin. Unë mendoj Lame dhe të Prokurorit të Përgjithshëm, Rapi Mino.
që këtë problem ta diskutojmë kur të jetë koha e Ai u njoh me ekspozenë e gjerë të punës së kryer
përshtatshme për ta diskutuar, me qëllim që sonte, nga këto organe për hetimin dhe sqarimin e ngjarjeve
të paktën në orën 18 00 ose 20 00, populli ta merrte në qytetin e Shkodrës. Pas kësaj, komisioni zhvilloi
vesh se çfarë u diskutua këtu për ngjarjet e disa takime në qytetin e Shkodrës në datat 22 e
Shkodrës. Meqenëse është tepër vonë për ta dhënë 23.4.1991 për t’u njohur nga afër si me ngjarjet e
në televizion dhe ne jemi shumë të lodhur e s’jemi datave 1 dhe 2 prill e më vonë, ashtu edhe me
në gjendje të dëgjojmë probleme të tilla, jam i hetimet e zhvilluara dhe me gjendjen në përgjithësi
mendimit që problemi i Shkodrës të diskutohet në këtë qytet pas këtyre ngjarjeve. Gjithashtu,
nesër. Unë propozoj që kur të diskutohet, të jepet komisioni zhvilloi takim në Komitetin Ekzekutiv të
direkt në njërin nga kanalet e radios dhe të Këshillit Popullor të Rrethit, me nënkryetarin dhe
transmetohet komplet në televizion. sekretaren e këtij komiteti, shokun Lutfi Taushani
Kastriot Islami - Ju lutem, të mos dhe shoqen Esma Ulqinaku. Në këtë takim morën
keqkuptohemi. Kemi thënë që do të jepet një pjesë edhe drejtuesit e organeve të punëve të
informacion nga grupi parlamentar i ngritur për këtë brendshme të rrethit të Shkodrës. Veç këtyre, një
qëllim, i cili e ka marrë këtë punë me seriozitet e takim të veçantë zhvilloi komisioni me grupin e
përgjegjësi, madje më shumë se të gjithë deputetët posaçëm hetimor dhe atë të Prokurorisë së
e tjerë. Përgjithshme, ku dëgjoi raportimet e tyre dhe u
Napolon Roshi - Unë kam shqetësimin se po kërkoi shpjegime lidhur me punën e kryer, si dhe
vazhduam të flasim, nuk do të këtë kohë për t’u këmbënguli në nevojën e zgjidhjes sa më shpejt të
dhënë në televizion, prandaj mendimi im është që çështjes dhe vënies para përgjegjësisë të fajtorëve.
të fillojmë menjëherë. Të paktën informacioni të jepet Më pas komisioni mori takim edhe me përfaqësues
sonte, se është një popull i tërë që po e pret. Pra, të forcave të ndryshme politike, të organizatave
të mos e zgjatim këtë punë. shoqërore të rrethit, si dhe me përfaqësues të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ajli komuniteteve fetare.
Alushani, kryetar i grupit parlamentar për ndjekjen Krahas këtyre takimeve komisioni u bëri vizitë
e ecurisë së hetimeve për ngjarjet në qytetin e edhe familjeve të viktimave të datës 2.4.1991, për
Shkodrës. t’u shprehur atyre ngushëllimet. Në datën 4.4.1991
Ajli Alushani - Njoftim për punën e bërë nga komisioni dëgjoi raportimet e Ministrit të Punëve të
komisioni i posaçëm parlamentar i ngarkuar nga Brendshme, Gramoz Ruçi, i cili dha përgjigje edhe
Kuvendi Popullor për të ndjekur ecurinë e hetime për pyetjet që i bënë.
rreth ngjarjeve të Shkodrës të datës 1 dhe 2 prill Në bazë të të gjitha njoftimeve, hetimeve dhe
1991. shpjegimeve të dhëna nga përfaqësuesit e pushtetit,
Komisioni i posaçëm parlamentar, i përbërë nga të forcave politike, të sindikatave të pavarura,
deputetët Ajli Alushani - kryetar, Emin Musliu - organeve të Hetuesisë dhe të Prokurorisë, kronologjia
nënkryetar, Stavri Kallço - sekretar dhe Gëzim e ngjarjeve të Shkodrës është si vijon:
Haxhiu, Islam Gjana, Ilir Dushi, Xhemal Dauti, Petraq Në datën 1 prill 1991, në orët e para të
Çurri dhe Esat Myftari - anëtarë, në mungesë të mëngjesit, grupe manifestuesish janë grumbulluar
deputetit Thoma Miço, i cili me arsye nuk është para godinës së Partisë Demokratike në qytetin e
paraqitur në mbledhjet e komisionit, filloi punën e tij Shkodrës për të protestuar ndaj përfundimit të
me datën 20.4.1991. zgjedhjeve të 31 marsit, duke hedhur parulla të
Duke e ndjerë përgjegjësinë e madhe, si dhe ndryshme, si: “Liri-demokraci”, “Nuk e duam
domosdoshmërinë e sqarimit sa më parë të komunizmin” etj. Mbasdite manifestuesit, duke u
Kuvendit Popullor dhe të mbarë opinionit publik të rritur në numër, lëvizën drejt Komitetit të Partisë së
Shkodrës e të vendit, komisioni i posaçëm Punës duke vazhduar me hedhjen e parullave, si:
parlamentar e zhvilloi veprimtarinë e tij në frymën e “Partia e Punës të japë dorëheqjen” etj. Kjo gjendje
mirëkuptimit e të unitetit të plotë në mes anëtarëve vazhdoi deri rreth orës 21.30, kur demonstruesit u
të tij. Komisioni i posaçëm parlamentar, pasi bëri shpërndanë qetësisht, pa ndërhyrjen e forcave të
programin e punës, zhvilloi një sërë takimesh dhe ruajtjes së rendit.
konkretisht më datën 2l.4.1991 dëgjoi raportimin e Në datën 2 prill 1991, rreth orës 7.30 të
Kryetarit të Hetuesisë së Përgjithshme, Qemal mëngjesit, filluan të grumbullohen para godinës së
109
Partisë Demokratike rreth 30 veta. manifestimet e shtetasve në vendet publike”, akte

Që këtej të grumbulluarit u drejtuan për te godina këto që duhej të nxirreshin nga Ministria e Punëve
e Komitetit të Partisë së Punës të rrethit. Rrugës të Brendshme. Gjithashtu, komisioni konstatoi se
me këtë masë u bashkuan nxënës nga shkollat e deri tani Ministria e Punëve të Brendshme nuk ka
mesme “Jordan Misja” dhe “29 Nëntori”, si dhe banorë bërë një analizë përfundimtare të ngjarjeve.
të tjerë që erdhën nga qendra e qytetit. Parullat që Mbas ngjarjeve të datës 2.4.1991 atmosfera në
hidheshin ishin po ato të datës 1 prill. Rreth orës qytetin e Shkodrës ka qenë e tensionuar. Por kjo
8.20, pasi iu bënë disa thirrje për shpërndarje nuk perligj mosfillimin menjëherë të çështjes penale
demonstruesve, organet e rendit ndërhynë me forcë nga hetuesia, si dhe moskryerjen e menjëhershme
duke përdorur shkopinj gome për shpërndarjen e të veprimeve hetimore të domosdoshme, pasi, siç
tyre. Në këtë rast janë goditur edhe vajzat dhe djemtë doli nga verifikimi i komisionit, një pjesë e tyre, madje
e shkollave që ishin në radhët e para të ulur në nga ato më të rëndësishmet, siç janë: këqyrja e
shesh. Pas këtij veprimi demonstruesit, të rrahur e vendit të ngjarjes, bllokimi i menjëhershëm i armëve
të indinjuar, filluan të grumbullohen përsëri dhe të që kishin në përdorim forcat e ruajtjes së rendit dhe
qëllonin me gurë në drejtim të forcave të rendit dhe ekspertimi i tyre, këqyrja dhe autopsia e kufomave,
të Komitetit të Partisë së Punës. Në këtë kohë nga ndalimi dhe vënia para përgjegjësisë penale e
forcat e ruajtjes së rendit është qëlluar me armë personave që kishin vepruar në kundërshtim me
zjarri disa herë me breshëri dhe një nga një. Mbeti i dekretin “Për përdorimin e armëve të zjarrit” janë
vrarë Arben Broci dhe u plagos rëndë Nazmi Kryeziu, kryer me mjaft vonesë. Po kështu edhe organet e
i cili vdiq në spital. Vrasja e tyre i irritoi më shumë Prokurorisë nuk janë treguar në lartësinë e detyrës.
njerëzit, të cilët u shtuan në mijëra veta, duke hedhur Komisioni i posaçëm parlamentar është i
parulla si “Shkodra Republikë”, “Enver-Hitler” etj. dhe mendimit që me një angazhim më të madh të
duke goditur me gurë. Ndërsa forcat e rendit qëllonin Komitetit Ekzekutiv të Këshillit Popullor të Rrethit
me armë zjarri, gjë që vazhdoi afërsisht 2 orë, gjatë të Shkodrës dhe të forcave politike, sidomos të
së cilës u vranë Bujar Bishanaku, Besnik Ceka dhe drejtuesve të Partisë së Punës, të cilët u shmangën
u plagosën shumë të tjerë. Gjendja u acarua më tej plotësisht, si dhe me një punë korrekte të forcave
me ardhjen e dy autoblindave, të cilat u dogjën nga të ruajtjes së rendit, ngjarja tragjike e datës 2 prill
demonstruesit. Këta më vonë u futën në Komitetin mund dhe duhej të ishte evituar.
e Partisë së Punës, duke hedhur lëndë eksplozive Populli i Shkodrës kërkon me ngulm gjetjen e
dhe i vunë zjarrin godinës. Gjatë kësaj kohe janë autorëve të krimit. Ai kërkon drejtësi, si kusht për
hedhur parullat: “Tirana ra”, “Komiteti Qendror i vendosjen e qetësisë, të rregullit e të paqes sociale
Partisë së Punës u pushtua” etj. Nga kryerja e në qytet. Me gjithë dobësitë në punën e organeve
këtyre veprimeve u plagosën me armë zjarri të përkatëse, populli i Shkodrës nuk e ka humbur
identifikuar 14 persona, nga të cilët 11 civilë dhe 3 besimin se fajtorët së shpejti do t’u dorëzohen
punonjës policie, një me armë zjarri dhe dy me lëndë organeve të drejtësisë. Duke u nisur nga ky fakt,
djegëse. U plagosën me mjete të tjera edhe shumë komisioni i posaçëm parlamentar nguli këmbë që
qytetarë dhe punonjës policie. të përshpejtohen veprimet për përcaktimin e
Siç shihet, kronologjia e ngjarjes nuk është ajo personave përgjegjës për këtë ngjarje.
që ka komunikuar Ministria e Punëve të Brendshme Organet e Hetuesisë, në bazë të të dhënave të
në njoftimin e datës 2.4.1991 dhe që u transmetua mbledhura, vendosën të marrin në përgjegjësi penale
në Radiotelevizion. Kryetarin e Degës së Punëve të Brendshme, shefin
Forcat e ruajtjes së rendit, në përshtatje me dhe zëvendësshefin e policisë, si dhe katër persona
situatën e krijuar nga grumbullimet e jashtëligjshme të tjerë që kanë vepruar atë ditë në kundërshtim me
dhe manifestimet, nuk kanë vepruar konform ligjeve normat ligjore. Ky veprim u fillua më datën 3.4.1991.
në fuqi, por në kundërshtim me to, duke sjellë këtë Si të pandehur do të merren edhe disa persona të
pasojë të rëndë e të dhimbshme. Në kryerjen e tjerë.
veprimeve të parregullta të organeve të ruajtjes së Kontaktet tona në qytetin e Shkodrës shërbyen
rendit ka ndikuar edhe mungesa e akteve nënligjore, për rritjen e besimit dhe krijimin e një atmosfere
udhëzimeve apo rregulloreve në zbatim të dekretit qetësuese, pasi komisioni dha sigurinë e plotë se
“Për përdorimin e armëve të zjarrit” dhe në zbatim çështjes do t’i shkojë deri në fund.
të dekretit “Për mbledhjet, grumbullimet dhe Ky ishte një njoftim paraprak dhe i përmbledhur
110
i veprimtarisë së komisionit të posaçëm parlamentar informacionin përfundimtar.

rreth ecurisë së hetimeve për ngjarjet e Shkodrës. Azem Hajdari - Më falni, kam edhe një vërejtje
Konkluzionet përfundimtare dhe propozimet tjetër. U tha që Ministria e Punëve të Brendëshme
përkatëse që rrjedhin prej tyre, do t’i parashtrojmë nuk kishte bërë një raport përfundimtar për ngjarjet
në materialin përfundimtar që do t’i paraqitet këtij e Shkodrës. Cili është informacioni i Komitetit të
Kuvendi sipas rendit të ditës të miratuar prej tij. Partisë së Punës të Rrethit të Shkodrës me
Lutemi që pyetjet, mendimet dhe sugjerimet rreth Komitetin Qendror, cila është analiza që ka bërë
këtij materiali t’i paraqiten me shkrim sekretarisë Komiteti Qendror i Partisë së Punës për ngjarjet e
së Kuvendit Popullor, pasi përgjigjet dhe sqarimet Shkodrës dhe pse nuk jepet informacion? Kjo duhet
përkatëse do t’u jepen deputetëve së bashku me të shkruhet në material.
materialin përfundimtar. Fehmi Abdiu - I nderuar Kryetar,
Me materialin e paraqitur, pasi u njoh, edhe Kam mendimin që duhet të jemi konsekuentë
deputeti i OMONIA-s Thoma Miço është dakord. në atë çka kemi thënë dhe vendosur. Jemi shprehur
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bashkim dhe kemi vendosur që herë pas here të dëgjojmë
Kopliku, për të diskutuar në përgjithësi për informacion rreth punës së komisionit për ngjarjet e
Kushtetutën. Shkodrës. Informacioni u dha. Vërejtje, mendime,
Bashkim Kopliku - Më falni, çështja e pyetje rreth ngjarjeve të Shkodrës mund të kemi të
Shkodrës mbaroi? gjithë, se janë me gjithë mend për t’u vlerësuar e
Kastriot Islami - Mbaroi. për t’u shqetësuar shumë, por kam mendimin, siç
Bashkim Kopliku - Nuk e di ç’mendim kanë thatë edhe ju, që të gjitha ato t’i grumbullojmë pranë
deputetët e tjerë. komisionit të posaçëm dhe të presim prej tij që të
Azem Hajdari - Kisha vetëm një gjë. Raporti na i japë përgjigjet me korrektesë, me objektivitet
ishte tepër korrekt dhe grupi parlamentar të lë me dhe në kohën e duhur. Ngatërrimet e kësaj natyre
dëshirue se kjo ngjarje do të zgjidhet me korrektësi. dhe insistimet për të dhënë përgjigje për probleme
Mendoj që pyetjet t’ia dërgojmë grupit parlamentar të veçanta më duket se janë sa në kundërshtim me
dhe jo sekretarisë së Kuvendit Popullor, sepse do rregullat që kemi vendosur, aq edhe në pamundësi
të marrim edhe takim me të. Deri tani puna është për t’u dhënë nga ana e kryetarit të këtij grupi, për
bërë tepër e mirë. Për ato gjëra që kemi, do të arsye se, siç e shpjegoi dhe vetë, nuk ka mundësi
konkludojmë bashkë me të. ta bëjë një gjë të tillë sot, sepse vetë komisioni do
Kisha edhe një problem. Grupi parlamentar të të ketë nevojë për t’u konsultuar përpara se t’u japë
na sqarojë se kush ishin pyetjet dhe përgjigjet që ai përgjigje pyetjeve ose probemeve që do të
i ka bërë Ministrit të Brendshëm. Këto i duam sonte. parashtrohen nga secili prej nesh. Kam mendimin
Kastriot Islami - Jo, sonte të mos hyjmë në që, kur kemi duruar për këto probleme, të durojmë
këto debate. Ato mund të thuhen në raportin tjetër e të presim që ato të zgjidhen sipas rregullave e
që do të jepet më vonë. normave që kemi vendosur.
Azem Hajdari - Zoti Kryetar, ju lutem shumë, Kastriot Islami - Jam dakord që të zbatojmë
pyetjet që iu drejtuan Ministrit të Brendshëm dhe rregullat proceduriale.
përgjigjet që u dhanë, duhet t’i marrë vesh populli i Pëllumb Kapo - Unë mendoj që detyra, që u
Shkodrës sa më parë. Ju lutem shumë, të na sqarojë shtrua në Kuvend me krijimin e komisionit
komisioni për këto, se do të jenë me interes. parlamentar për hetimin e ngjarjeve të Shkodrës,
Ajli Alushani - Pyetjet që i kemi bërë ministrit ishte që të informonte Kuvendin për ngjarjen. Dhe
të Brendshëm dhe të tjerëve janë përfshirë në mendoj që njoftimi që u bë nga shoku Ajli në emër
shumë procesverbale dhe materiale që kemi ne, të të komisionit për këtë çështje ishte për atë shkallë
cilat me vete tani s’i kemi, prandaj të na falin kolegët verifikimi që i bëri komisioni parlamentar. Mendoj
deputetë që nuk mund t’u përgjigjemi, e para, për se ne deputetët e Kuvendit Popullor nuk mund të
këtë arsye dhe, e dyta, përgjigjet dëshirojmë t’i japim pretendojmë si do të përfundojë çështja e Shkodrës.
pasi të mblidhemi me të gjithë grupin. Atë e kanë për detyrë ta zgjidhin organet kompetente
Për pyetjet që i janë bërë Ministrit të Brendshëm, të hetimit dhe me përfundimin e hetimeve duhet të
vërtet s’ka nevojë për përgatitje, por meqë materialet, jepen edhe konkluzionet. Prandaj s’kemi pse të
ngaqë janë shumë, nuk mundëm t’i merrnim me merremi ne si Kuvend Popullor tani me ecurinë e
vete, do të japim sqarim kur të paraqesim hetimit. Ngjarjet janë në hetim.
111
Emin Musliu - Komisioni që ngarkoi Kuvendi Gramoz Pashko - Duke ndjerë përgjegjësinë
Popullor për të shqyrtuar problemet e Shkodrës dha që kemi si deputetë, si organi më i lartë përfaqësues
këtë informacion të parë. Dhe kemi thënë që ky i pushtetit, kjo çështje na intereson në detaje, ndaj
është informacioni i parë, për arsye se ka mjaft s’jam dakord me atë që tha deputeti Kapo që kjo
probleme të tjera që kanë nevojë të sqarohen, të gjë s’na intereson.
saktësohen me precizionin më të madh, në mënyrë Unë mendoj se, që ta zgjidhim këtë telash që
që drejtësia për këtë problem të vihet plotësisht në mund të na krijohet sot apo nesër, komisioni
vend. Gjithashtu, në informacionin përfundimtar ne parlamentar le të na japë që nesër nga një kopje të
kemi mendimin si komision për të nxjerrë këtij informacioni që paraqiti, që ishte mjaft me
përgjegjësitë dhe masat që duhen marrë për këtë interes, që ta ndjekim në detaje e ta shohim me
problem, me qëllim që kjo çështje të dalë e plotë. kujdes, si dhe të na vërë në dispozicion
Ne u lutemi të gjithë deputetëve që të na bëjnë pyetje procesverbalet me të cilat ka punuar. Kemi të drejtë,
e të na japin mendime, me qëllim që të na ndihmojnë si organi më i lartë i pushtetit në këtë vend, të jemi
për të bërë ndonjë korrigjim që ka nevojë të bëhet të informuar për gjithçka.
në këtë kronologji që kemi paraqitur në material. Xhevahir Tahiraj - Unë do të isha i mendimit
Përsa u përket problemeve lidhur me dhe i ftoj të gjithë kolegët deputetë për të pasur më
përgjegjësinë penale, tani organet përkatëse kanë besim, më siguri te komisioni, për këtë barrë të
filluar të veprojnë. Edhe në këtë drejtim mendoj se madhe që ka marrë Kuvendi për ta ndjekur çështjen
pyetjet dhe mendimet e deputetëve do të na deri në sqarimin e plotë të saj, te dhjetë shokët e
ndihmojnë që materiali përfundimtar të jetë nderuar deputetë që ne zgjodhëm për ta ndjekur
mundësisht i kulluar plotësisht nga çdo gjë, me këtë çështje. Duke shprehur besimin tek ata për
qëllim që të qetësohemi ne këtu, të qetësohet populli barrën e madhe që u kemi ngarkuar, shpreh dhe
i Shkodrës, i cili me të drejtë është mjaft i tronditur sigurinë që, ashtu siç kemi konkluduar, në
për këtë çështje. Ne kemi pasur mjaft vështirësi për vazhdimësi të punës së Kuvendit do të informohemi
ta përfunduar plotësisht këtë gjë me informacionin dhe për shqetësimet, pyetjet dhe mendimet që do
e parë, prandaj do t’u lutemi të gjithëve që kanë të na lindin për këtë problem.
pyetje apo ndonjë mendim, të na i japin nesër në Muharrem Mezini - Unë pajtohem me
mëngjes, që të kemi mundësi t’i analizojmë, t’i mendimin e grupit parlamentar në informacionin që
trajtojmë dhe të paraqitim materialin përfundimtar dha tani e me mendimet që ka në perspektivë, si
në Kuvendin Popullor. dhe të disa shokëve dhe, nuk jam me atë që ta
Flamur Çani - Unë, shokë deputetë, jam dakord vazhdojmë këtë punë me diskutime. Komisioni, me
me mendimin që dha shoku Emin dhe kam punën që ka bërë, na paraqiti një material, që për
mendimin që ta mbyllim këtë problem, sepse vajti këtë fazë e gjykon të plotë. Mendoj se me pyetjet
vonë dhe ne kemi gjykuar si do të trajtohet ai. Kush dhe vërejtjet që do t’i bëhen me shkrim, siç u tha, ai
ka pyetje, t’i japë me shkrim dhe shokët e komisionit do të jetë në gjendje, kur ta gjykojë të arsyeshme,
do t’u përgjigjen në informacionin përfundimtar. Edhe të japë informacionin e dytë apo përfundimtar për
ne duam ta sqarojmë plotësisht realitetin e ngjarjeve këtë çështje. Ne këtu në Kuvend s’kemi as hetuesi,
të Shkodrës. as prokurori, por jemi deputetë të popullit që
Sali Berisha - Zoti Kryetar, gjykojmë për të gjitha problemet. Siç dëgjuam
Unë kisha një mendim të ri. Njëherë dua të informacionin për këtë problem, do të dëgjojmë edhe
përgëzoj komisionin për hapat e rëndësishëm për të tjerat. Unë mendoj që ta mbyllim këtë çështje
pozitivë që ka shënuar në drejtim të sqarimit të dhe të veprohet sipas asaj që u tha nga shokët e
masakrës së Shkodrës dhe të rrethanave në të cilat Kryesisë.
ajo u zhvillua. Së dyti, po në funksion të kësaj Pjetër Arbnori - Fjala “ta mbyllim” është
çështjeje, mendoj se komisioni parlamentar që ne shumë e kollajshme, por kryesorja është të
ngarkuam për këtë çështje, përpara se të bëjë qetësohet populli i Shkodrës. Dhe ai nuk qetësohet
raportimin, i cili është vendosur në rendin e ditës, me atë njoftim që ka dhënë komisioni parlamentar,
të paraqesë me shkrim materialin e tij të plotë dha sepse disa çështje në atë njoftim ose janë lënë
ta vërë në dispozicion të deputetëve, në mënyrë që mangut, ose janë shtrembëruar. Unë nuk jam dakord
ata të jenë më të përqendruar dhe më ndihmës, më për ta mbyllur këtë çështje, por ta diskutojmë.
instruktivë në diskutimet e tyre. Kastriot Islami - Bëni vërejtjet me shkrim.
112
Panajot Barka - Në mbështetje të propozimit do të diskutohet për këtë pikë. Nuk ka asnjë gjë të
që bëri deputeti Pashko do të thosha që është e keqe në qoftë se komisioni do ta lërë pranë një
drejta e çdo kolegu këtu në sallë të kërkojë që të sekretarie të tyre këtë dokumentacion dhe të na
gjitha materialet që i përkasin një çështjeje të japë neve të drejtën që të vemi t’i shikojmë. Gëzojmë
caktuar, aq më tepër problemit të Shkodrës, të vihen besimin e popullit, jemi organi më i lartë i pushtetit
në dispozicion të deputetëve. Ata që s’i duan, le të në këtë vend, kështu që mendoj se duhet t’i
mos i shikojnë. Ata që i duan, mendoj që kanë të qëndrojmë këtij propozimi.
drejtë t’i verifikojnë për arsyet e tyre. Stavri Kallço - Ne, siç thamë, do të japim
Stavri Kallço - Neve na u ngarkua një detyrë herë pas here informacion dhe pastaj raportin
edhe e rëndësishme, edhe e vështirë dhe më shumë përfundimtar me propozimet tona përkatëse drejtuar
se kushdo nga deputetët e përjetuam atë, mbasi Kuvendit Popullor. Të gjitha materialet do të arkivohen
vajtëm edhe në vend dhe gjetëm një qytet, si të pranë sekretarisë së Kuvendit dhe është detyrë e
thuash, në zi. Me ndjenjën dhe përgjegjësinë e Kryesisë për të vendosur si do të veprojë me to. Ne
madhe të kësaj detyre ne u menduam të shpjegojmë si komision nuk mundet të autorizojmë ju apo këdo
e të sqarojmë kolegët tanë. Ne jemi një komision që t’i shikojë. Kjo nuk është detyra jonë. Ne
pluralist dhe të gjitha veprimet, duke përfshirë edhe materialet i kemi të hapura dhe për to vendos
këtë infomacion që dhamë, e kemi të përbashkët. Kryesia e komisionit se si do të administrohen dhe
Po nuk përjashtohet që shokë të ndryshëm të kush do të ketë të drejtë t’i shikojë. Prandaj këtë
komisionit të kenë mendime të ndryshme. Ne nuk gjë mos na e kërkoni ne.
mundet tani t’u japim përgjigje deputetëve që bënë Kastriot Islami - Dakord. Këtë problem do ta
pyetje, sepse mendimet mund të mos jenë të njëjta. marrë Kryesia në shqyrtim.
Prandaj shokët të kenë durim, të dëgjojnë raportin Arben Imami - Ju lutemi juve, zoti Kryetar dhe
tonë përfundimtar, të cilin do ta japim në momentin gjithë Kryesisë që ta marrin parasysh propozimin
që do ta kërkojë Kuvendi Popullor dhe, mbasi të tonë dhe të na kthejë një përgjigje sa më të shpejtë.
japim raportin, mbasi të dalim në përfundimet tona, Halil Hasko - Shoku Kryetar,
të cilat do t’ia propozojmë Kuvendit dhe gjithçka do Në qoftë se ne ngarkuam komisionin e Kuvendit
ta vendosë ai, të diskutojmë për pika të veçanta që për të ndjekur këtë çështje, duhet ta kemi të qartë
kujtdo mund t’i duken të errëta. vetë një herë se ky nuk është një komision që do të
Ju lutem edhe një herë që këtë çështje ta dublojë hetuesinë apo prokurorinë, pra specialistët.
mbyllim me kaq për sonte. Pyetjet na i bëni me Nëse do të kishim këtë mendim, do të binim vetë
shkrim, që edhe ne të qartësohemi e të zgjerojmë në gabime. Ky komision, nga pikëpamja
horizontin tonë dhe na sugjeroni edhe pikat se ku metodologjike, do të ndjekë ecurinë, intensitetin dhe
duhet të ngulmojmë. dinamikën e punës së këtyre organeve, por në asnjë
Gramoz Pashko - Zoti Kryetar, më lejoni të mënyrë ne nuk mund të pretendojmë që të
sqaroj diçka për propozimin tim. zëvendësojmë e të dublojmë këto organe dhe të
Nuk është fjala fare se ne nuk kemi besim te kompromentohemi si Kuvend Popullor.
komisioni dhe se nuk e vlerësojmë punën e shokëve, Në këtë kënd duhet ta shikojmë edhe punën e
por kjo çështje do të vihet në një nga pikat kryesore tij. Në asnjë mënyrë Kuvendin Popullor të mos e
të rendit të ditës dhe të gjithë ne do të duhet të kthejmë në hetuesi apo në degë të punëve të
shfaqim mendim. Dhe për ta bërë këtë duhet të jemi brendshme.
sa më të informuar e sa më të saktë. Vërtet komisioni Xhemal Dauti - Ne jemi deputetë të popullit
do të japë një raport, por duke na vënë në dhe ngjarjet e Shkodrës na interesojnë të gjithëve.
dispozicion dokumentacionin bruto, mbi bazën e të Në këto diskutime që po zhvillohen, duket sikur
cilit ai ka punuar, do të na lërë dhe neve të drejtën vetëm njëra palë është e interesuar për këto ngjarje.
për të krijuar vizionet tona, në mënyrë që, kur të Ngjarjet e Shkodrës u interesojnë të gjithëve. Unë
vijmë të diskutojmë për këtë çështje, të jemi sa më jam anëtar i komisionit dhe nuk jam dakord me
të saktë, sepse në një raport të përgjithshëm ato mendimin që shfaqi deputeti Arbnori që disa gjëra
gjëra që komisioni i ka parë, dikush mund t’i shohë janë shtrembëruar. Jemi betuar këtu në Kuvend të
ndryshe, në një mënyrë ose në një mënyrë tjetër. themi të vërtetën. Ngjarjet vërtet janë të dhimbshme.
Në këtë mënyrë funksionon mendimi pluralist, i cili Ne atje u takuam edhe me popullin, vajtëm në të
jep rezultatin më të suksesshëm në seancën kur gjitha familjet dhe nuk kemi shtrembëruar asgjë. Për
113
këtë duhet të ketë besim Kuvendi. Sigurisht, ndonjë Bashkim Kopliku - Të nderuar Kryetar dhe
gjë që nuk na është servirur, mund të mos e kemi deputetë,
thënë, por të gjitha ato që janë thënë, janë të vërteta. Ngula këmbë për të diskutuar vetëm e vetëm se
Në radhë të parë u munduam të saktësojmë mendoj që këmbëngulja ime do të kontribuojë për
kronologjinë e ngjarjes. Pastaj të gjitha të dhënat të kuptuar se të drejtat e individit duhet të jenë të
janë vetëm të incizuara nën dorë. S’ka pse të shenjta, pronë e tij. Kemi 46 vjet që individi është i
shtrembërojmë. Nuk mundet. Do të bënim një gabim shtypur, duke u justifiktiar kjo me slogane nga më të
të pafalshëm. Kemi një përgjegjësi shumë të rëndë ndryshmet. Edhe në betimin tonë si deputetë bëmë
karshi korrigjimin, duke i shtuar shprehjen “të drejtat e
Kuvendit, prandaj shokët duhet të kenë më individit”. T’i qëndrojmë besnik betimit që kemi bërë.
shumë besim te ne. Mendoj se jeni të lodhur dhe meqë kam respekt
Kastriot Islami - Ju lutem, të mos hyjmë në edhe për kolektivin, diskutimin tim nuk do ta lexoj.
këto debate tani. Fjalën e ka deputeti Bashkim Falemnderit!
Kopliku për diskutimin e përgjithshëm për Kastriot Islami - Mbledhjen e deklaroj të
Projektkushtetutën. mbyllur. Nesër punimet do të rifillojnë në orën 1100
E premte, 26.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Seanca e paradites zoti Kastriot Islami
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, në fund, që të mos pengojmë miratimin e materialit.

Meqenëse shumica e pjesëmarrësve është e Ju lutem spikeri të lexojë nenin e parë.
pranishme, seancën e deklaroj hapur. Spikeri - Neni 1 “Shqipëria është Republikë
U bënë rreth 10 ditë që diskutojmë për Parlamentare. Sovraniteti kombëtar buron nga populli
Projektkushtetutën, thamë avantazhet dhe të metat dhe i përket atij.”
e saj, u bënë takimet e grupeve parlamentare, u Kastriot Islami - Ka vërejtje?
ngrit një grup me përfaqësues të të tri grupeve Naim Karriqi - Jam i mendimit të bëhet ky
parlamentare për hartimin e një materiali të quajtur ndryshim: të hiqet shprehja “buron nga populli dhe i
“Dispozitat kryesore kushtetuese”, jua shpërndamë përket atij” dhe neni 1 të formulohet në këtë mënyrë:
materialin, ju lamë një kohë në dispozicion dhe tani “Shqipëria është Republikë Parlamentare.
mendojmë të ndjekim këtë procedurë për miratimin Sovraniteti i takon popullit, që e ushtron nëpërmjet
e këtij materiali: Kushtetutës”, por meqë ajo nuk është miratuar ende,
Në radhë të parë do ta miratojmë në parim paraprakisht të thuhet “nëpërmjet këtij ligji”.
materialin, pastaj do të kalojmë në miratimin nen Kastriot Islami - Ka vërejtje tjetër?
për nen të tij, ku do të përfshihen edhe diskutimet, Abdi Baleta - Këtu ka një pasaktësi
vërejtjet e sugjerimet për çdo nen dhe në fund do ta terminologjike. Thuhet që “Sovraniteti kombëtar
miratojmë në tërësi materialin. buron nga populli”. Duhet të dihet që sovraniteti
Hedhim në votë miratimin në parim të materialit. kombëtar dhe sovraniteti popullor nuk janë e njëjta
Kush është dakord? Kundër? Abstenim? gjë. Unë do të propozoja këtë formulim:
Me shumicë votash, mbi dy të tretat, materiali “Shqipëria është Republikë Parlamentare.
miratohet në parim. Bartës i sovranitetit kombëtar është populli. Populli
Kalojmë në diskutimin nen për nen. e ushtron sovranitetin kombëtar nëpërmjet
Neni 1. Ka vërejtje? përfaqësuesve të tij”.
Azem Hajdari - Kam vërejtje për titullin e Fehmi Abdiu - Mua më duket se ndërtimi i
materialit: “Dispozita kryesore kushtetuese”. Unë dispozitës, siç është paraqitur, është më i drejtë e
mendoj të titullohet: “Dispozitat kryesore të më i goditur. Kur themi që sovraniteti kombëtar buron
organizimit të shtetit shqiptar”, jo kushtetuese, nga populli dhe i përket atij, bëhet fjalë si për
sepse juridikisht nuk i lejon më vonë komisionit origjinën (prejardhjen) e sovranitetit, ashtu edhe për
kushtetues mundësinë e korrigjimeve. përkatësinë e tij. Prandaj kam mendimin që të
Kastriot Islami - Diskutimin për titullin e bëjmë miratohet siç është.
114
Kastriot Islami - Ju lutem të mos bëjmë Abdi Baleta - Kam diçka për ecurinë
diskutime. Jepni vërejtjet dhe formulimet tuaja! proceduriale, jo për të diskutuar për problemin.
Arben Imami - Kur të diskutojmë nen për nen, Të gjitha rregullat, me sa di unë, qoftë të
mund të jepen edhe mendime, mund të bëhen edhe parlamenteve, qoftë të mbledhjeve apo të
propozime. Më falni për vërejtjen, por keni një nxitim konferencave ndërkombëtare janë që, kur diskutohet
të papërligjur. formulimi i një teksti, pjesëmarrësit, qofshin këta
Falemnderit! shetete, deputetë apo individë, kanë të drejtë të
Kastriot Islami - Jeni keqkuptuar. Ka 10 ditë propozojnë formulime për të përmirësuar tekstin e
që po diskutojmë dhe më duket se po e ndjek paraqitur. Ato mund të mos jenë të goditura dhe
procedurën në rregull. Nuk po nxitoj asnjë njeri. nuk do të thotë që të pranohen, por po të vendosim
Huzri Hoxha - Për nenin 1 kam këtë formulim: një prioritet të tillë të tekstit të paraqitur, praktikisht
“Shqipëria është Republikë. Sovraniteti shmangemi nga një e drejtë demokratike për të
kombëtar buron nga populli dhe i përket atij.” Pra, paraqitur mendime. Është tjetër gjë kur autori që e
mendoj të hiqet fjala “parlamentare”, sepse nuk ka ka paraqitur propozimin nuk insiston ose insiston,
republikë kaq të mirëfilltë, parlamentare ose por një qëndrim duhet të mbahet ndaj të gjitha
presidenciale. Në kohë të caktuar mund të marrë propozimeve që paraqiten. Kuptohet, është shumë
njërin emër, mund të qëndrojë në mes të dy më e thjeshtë ajo që tekstin që kemi përpara, siç e
pozicioneve ose të kalojë në skajin tjetër. Ideja e miratuam materialin në parim, ta miratojmë edhe
shtetit del në nenin 2, ku thuhet që “Republika e këtë në parim dhe të kapërcehet, por nuk është
Shqipërisë është shtet juridik dhe demokratik.” demokratike. Unë mendoj që këto rregulla nuk mund
Kastriot Islami - Ju lutem, formulimet jepini t’i vendosë secili sipas dëshirës.
me shkrim në sekretari. Kastriot Islami - Më duket se po i zbatojmë
Ndriçim Hysa - Jam i mendimit që neni 1 të këto rregulla.
mbetet kështu siç është formuluar, meqë edhe Abdi Baleta - Nuk e thashë për ju, po për
përfaqësitë e grupeve kanë rënë dakord me këtë propozimet e disa deputetëve të tjerë.
formulim. Kastriot Islami - Na lejoni si Kryesi të zbatojmë
Bashkim Kopliku - Mendoj t’i biem fare shkurt, rregullat proceduriale.
duke e formuluar kështu: “Shqipëria është republikë Hedh në votë propozimin: “Shqipëria është
parlamentare”, sepse të gjitha janë të kuptueshme, Republikë”.
aq më tepër që jemi përpara një pakete ligjesh, që Kush është dakord? Kundër? Nuk miratohet.
nuk zëvendëson Kushtetutën. Hedhim në votë propozimin tjetër: “Shqipëria
Agaçe Bregu - Unë mendoj se formulimi që është republikë parlamentare. Sovraniteti kombëtar
është bërë në nenin 1, është i përcaktuar më së i takon popullit, që e ushtron nëpërmjet
miri. Bëhet fjalë për sovranitetin, nga buron dhe kujt Kushtetutës”.
i përket. Prandaj mendoj të ngelet ashtu siç është Kush është dakord? Kundër?
formulimi që është paraqitur. Nuk miratohet.
Muharrem Mezini - Propozoj të hidhet në votë Hedhim në votë propozimin tjetër: “Shqipëria
neni 1 sipas formulimit që është paraqitur. është republikë parlamentare. Bartës i sovranitetit
Napolon Roshi - Unë i ftoj shokët që në gjërat kombëtar është populli. Ai e ushtron sovranitetin
që nuk na pengojnë shumë, të mos ndalemi. Kjo kombëtar nëpërmjet përfaqësuesve të tij.”
çështje që po diskutojmë, nuk na pengon. Ne do të Kush është dakord? Kundër?
bëjmë Kushtetutën dhe aty mbase do t’i shikojmë Nuk miratohet.
gjërat më hollësisht. Mendimi im është ta lëmë nenin Hedhim në votë propozimin: “Shqipëria është
kështu siç është. republikë parlamentare. Sovraniteti kombëtar buron
Një deputet - Shoku Kryetar, propozoj të hidhet nga populli dhe i përket atij”.
në votë propozimi i deputetit Napolon Roshi. Kush është dakord? Kundër? Abstenim?
Shane Korbeci - Unë jam dakord me propozimin Miratohet me shumicë, me mbi dy të tretat e
që bëri zoti Napolon Roshi. Është normale dhe votave.
korrekte që të hedhim në votë propozimin e parë, për Sali Berisha - Zoti Kryetar,
të cilin qëndron mendimi i përgjithshëm që është Kur shihet se janë më shumë, numërimi të
formuluar mirë. zëvendësohet me shprehjen “mbi dy të tretat”, se e
115
thjeshtojmë. Falemnderit!
Kastriot Islami - Dakord. Ilir Dushi - Nuk jam dakord me propozimet e
Kalojmë në nenin 2. bëra më parë.
Spikeri - Neni 2. “Republika e Shqipërisë është Kur flasim për Kushtetutën Gjermane kemi
shtet juridik dhe demokratik. Dinjiteti i njeriut, të parasysh një shtet federativ. Në kushtet e vendit
drejtat dhe liritë e tij, zhvillimi i lirë i personalitetit të tonë, që jemi një shtet unik, i centralizuar, nuk mund
tij, si dhe rendi kushtetues, barazia para ligjit, të adaptohet një kushtetutë e tillë. Prandaj mendoj
drejtësia shoqërore dhe pluralizmi, janë baza e këtij që të mos merremi me formulime të kushtetutave
shteti, i cili ka për detyrë t’i respektojë dhe t’i mbrojë të vendeve federative ose konfederative. Ne jemi një
ato.” shtet unik.
Kastriot Islami - Ka vërejtje? Fehmi Abdiu - Kam mendimin që formulimi i
Bashkim Kopliku - Në fjalinë e parë mendoj të dispozitës të mbetet ashtu siç është, me një
bëhet një shtesë, duke e formuluar në këtë mënyrë: plotësim të vogël që propozoj t’i bëhet. Karakteri
“Republika e Shqipërisë është shtet juridik, shoqëror, humanitar, social i një shteti del nga vetë
demokratik, shoqëror dhe i decentralizuar”. Këto janë përmbajtja e aktit themelor ose e parimeve që po
katër parimet mbi të cilat mbështetet Kushtetuta e diskutojmë sot. Po kështu, kam mendimin se ky
Gjermanisë Perëndimore, e cila, besoj të gjithë jemi problem, që ka të bëjë me karakterin shoqëror të
dakord, është një shtet shumë i përparuar dhe propozimit që u bë, trajtohet dhe ezaurohet në vetë
shumë demokratik. formulimin e dispozitës ekzistuese, që bën fjalë se
Çfarë do të thotë fjala “shoqëror”? Do të thotë shteti te ne është juridik dhe demokratik. Karakteri
që shteti ynë merr përsipër të ndihmojë të papunët, demokratik i tij nënkupton dhe karakterin e tij
të japë ndihmë sociale, të ndihmojë pensionistët shoqëror. Por te rreshti i fundit, ku bëhet fjalë për
etj., etj., Çfarë do të thotë fjala “i decentralizuar”? pluralizmin, jam dakord që ai të plotësohet me fjalën
Do të thotë që u jepen të drejta pushtetit lokal, “politik”.
këshillave popullore. Një shtet i zhvilluar i ka këto Gramoz Pashko - Mendoj se është e nevojshme
parime: shoqëror dhe i decentralizuar. të vihet parimi i decentralizimit, se nuk është vetëm
Azem Hajdari - Zoti Kryetar, më duket se ka Kushtetuta Gjermane që përmban atë, por të gjitha
një gabim shtypi te fjala “pluralizëm”. Të theksohet kushtetutat europiane, e kanë këtë parim, sepse
“pluralizëm politik”, se të lë për të dyshuar për është principi bazë i demokracisë, që do të thotë të
pluralizëm mendimi. Mund të jetë harruar gjatë respektohet autonomia lokale. Unë kam përpara
shtypjes. Kushtetutën Italiane, ku në artikullin 5 precizohet
Arben Imami - Mbështes propozimin e zotit që Republika mbështetet, midis të tjerave, në
Kopliku, për arsye se duke e përcaktuar si një shtet autonominë dhe në decentralizimin. Ne do të vijmë
që merr përsipër edhe detyra sociale, detyra të më poshtë te nene të tjera që do të kenë të bëjnë
karakterit shoqëror, si ndihmat, asistencat etj., etj., me pushtetin lokal dhe në qoftë se nuk e
do të krijojë edhe një lidhje më organike me shtetin përcaktojmë që në fillim këtë gjë, domethënë të
që aktualisht disponojmë, sepse deri më sot një drejtën e autonomisë lokale, do të kemi pengesa.
pjesë të mirë të detyrimeve sociale, i ka bartur shteti. Prandaj unë mbështes idenë e zotit Kopliku që mund
Kështu që iniciativa e lirë, privatizmi etj., etj., nuk të shtohet diçka në këtë nen.
do të mundin të mbulojnë për shumë kohë këto Bujar Pata - Nuk jam dakord që të shtohet fjala
hapësira. Prandaj do të ishte mirë që shteti të “i decentralizuar”. Pikëpamjet krahinore te ne janë
kujdesej për to. Ky është një parim që Europa të vjetra dhe nëpëmjet kësaj fjale ato mund të nxiten.
përgjithësisht e ka dhe do të ishte i nevojshëm edhe Unë mendoj që të qëndrojë formulimi: “Republika e
për ne. Shqipërisë është shtet juridik dhe demokratik”. Kjo
Gjithashtu, mendoj se vërtet sot kemi një përcakton qartë edhe të drejtat sociale, edhe gjithë
centralizëm burokratik nga pikëpamja e ndërtimit të drejtat e tjera. Gjithashtu, mendoj që pas fjalës
të piramidës shtetërore, por gjykojmë që e ardhmja “pluralizëm” të shtohet fjala “politik”.
nuk do të jetë e tillë, ajo do t’i japë shumë më tepër Naim Karriqi - Kam një sugjerim për anën
mundësi pushtetit lokal dhe në qoftë se e hedhim proceduriale. Mendoj se ata që nuk kanë vërejtje
këtë parim qysh këtu, jo vetëm që nuk e pengojmë, për dispozitën që diskutohet, nuk kanë të drejtë ta
por përkundrazi e ndihmojmë këtë të ardhme. mbështetin. Pra, kanë të drejtë të flasin vetëm ata
116
që kanë vërejtje. Shkëlqim Cani - Shoku Kryetar,

Kastriot Islami - Ju lutem, deputeti Karriqi! Dje Unë do të mbështes propozimin e bërë nga
na kritikuat si Kryesi që s’ju japim fjalën. Sot nuk deputeti Karriqi, se më duket me vend. Për të
mund t’ju heqim të drejtën e fjalës. mbështetur formulimin që është paraqitur këtu,
Naim Karriqi - Deputeti ka të drejtën e votës mendoj se nuk është nevoja të diskutohet.
dhe jo të fjalës, kur nuk ka vërejtje, sepse atëherë Gjithashtu, mendoj se nuk është nevoja të diskutohet
do të flisnin të 250 deputetët. për të mbështetur edhe ato propozime që kanë
Kastriot Islami - Të mos jemi kontradiktor, dhënë të tjerët. Në rast se ndonjëri ka ndonjë gjë të
deputeti Karriqi! re, le të bëjë propozimin, në mënyrë që të mos
Sali Berisha - Unë mendoj se ligjet tona duhet humbasim kohë. Vota ka për të treguar sa jemi në
të sintetizojnë si anët më fine të traditës shqiptare, mbështetje të këtij apo atij propozimi. Vetëm
ashtu dhe arritjet më të spikatura të qytetërimit të propozimet e reja të vijnë te ju. Ju t’i lexoni ato dhe
sotëm. Unë e gjej shumë me vend të shtojmë fjalën ne të votojmë. Nuk kemi pse ta zgjatim diskutimin
“social” për shtetin shqiptar, që reflekton plotësisht për këtë punë.
atë traditë aq të zhvilluar te populli ynë, siç është Gramoz Pashko - Meqenëse ideja e
solidariteti njerëzor. Pra, unë insistoj që shteti ynë decentralizimit është një ide shumë e rëndësishme,
të cilësohet social. për të cilën na u duk se parashtruam disa argumente,
Osman Murati - Gjykoj se mund të bënim një për t’u dhënë të drejtë njësive administrative të bazës,
përmirësim të tillë në këtë nen: “Republika e njësive lokale që të gëzojnë kompetencat e tyre,
Shqipërisë është shtet juridik e demokratik dhe nenin mund ta formulonim kështu:
mbështetet në drejtësinë shoqërore”. “Republika e Shqipërisë është shtet juridik dhe
Vehap Daku - Unë nuk jam dakord me demokratik, i cili mbështetet në pavarësinë
mendimin e deputetit Bashkim Kopliku, për arsye administrative të njësive lokale.”
se vetë emërtimi “shtet juridik dhe demokratik” Pjetër Arbnori - Kam një ndreqje të vogël
presupozon dhe bart në vetvete anën juridike, gjuhësore. Duhet thënë: “t’i respektojë e t’i mbrojë
domethënë mënyrën e organizimit shtetëror, dhe ato”.
s’kemi pse të shtojmë fjalën “decentralizim” e të Ali Spahia - Koncepti “shteti juridik e
huazojmë nga shtete federative, siç është Gjermania demokratik” nuk përmbledh në vetvete edhe
apo Jugosllavia. Kurse anën tjetër, atë shoqërore, e konceptin “shtet social”, prandaj jam i mendimit që
bart vetë emërtimi “demokratik” dhe s’ka si të bëhet koncepti “shtet social” duhet të përfshihet në
më i goditur formulimi. formulimin e nenit 2. Nga ana tjetër, edhe koncepti
Jam dakord që të shtohet fjala “politik” tek “i decentralizuar” nuk ka kuptimin e ndarjeve të plota
emërtimi “pluralizëm”. administrative, por kërkon të shprehë një tendencë
Daniel Karanxha - Jam dakord që në nenin 2 që po merr përmasa gjithnjë e më të shprehura sot.
të shtohet fjala “i decentralizuar”. Këtu nuk kam Prandaj e mbështes plotësisht propozimin e
parasysh vetëm faktin që këtë parim e ka Republika deputetit Kopliku.
Federale Gjermane. Republika federative dhe shteti Halil Hasko - S’jam dakord për shtimin e fjalës
i decentralizuar janë koncepte të ndryshme. “politik” tek emërtimi “pluralizëm”, sepse në nenin 5
Së dyti, nuk jam dakord me atë që thuhet se po thuhet që “pluralizmi politik është kusht themelor i
ta vëmë emërtimin “i decentralizuar”, kjo mund të demokracisë në shtetin shqiptar”. Kështu, po ta
nxitë direkt ose indirekt ndasitë krahinore. Gjithnjë shtonim në nenin 2, do të kishim një përsëritje.
kemi folur për t’i shtuar kompetencat bazës dhe mua Pastaj pluralizmi është një koncept më i gjerë,
më duket se është pikërisht momenti që këto përmbledh pluralizmin në të gjitha aspektet e jetës:
kompetenca që duam t’i japim bazës, që ajo të ekonomike, shoqërore etj.
vetëveprojë, të thotë lirisht fjalën e saj, duhet t’i Shane Korbeci - Shoku Kryetar,
sanksionojmë me ligj. Kështu që jam plotësisht Unë propozoj që në qoftë se nuk ka shtesa,
dakord me propozimin e zotit Kopliku për shtesën korrigjime apo ndryshime të tjera ndaj variantit të
që i bën nenit. Kjo do të na lehtësojë punën tonë, parë që është paraqitur, të kalojmë në votim për të
për të ndërtuar më mirë strukturën e organeve të gjitha propozimet e bëra.
pushtetit. Azem Hajdari - Lidhur me propozimin që bëra,
Falemnderit! do të thosha se neni 5 nuk është njëlloj me nenin 2
117
për çështjen e pluralizmit politik dhe të mos na imponoheni, do të propozoja ta hedhim

shumëllojshmërinë e pronës. në votë këtë procedurë që propozoj: të fillojmë nga
Neritan Ceka - Mendoj se këtu bëhet fjalë miratimi ose jo i vërejtjeve dhe në fund të votohet
kryesisht për karakteristikat e shtetit, të cilat mund për tekstin e paraqitur në materialin që kemi përpara.
të jenë dhe në fillim, por do t’i gjeja të drejta Kastriot Islami - Kush është dakord që të
mendimet që u dhanë, që të përmblidhen aty ku fillojmë nga vërejtjet? Kundër? Abstenim?
tregohet se cilat janë bazat e shtetit. Dhe aty ku Atëherë do të ndjekim këtë rregull procedurial:
thuhet “barazia para ligjit”, do të shtoja që “drejtësia gjithmonë në fillim do të hedhim në votë vërejtjet.
e përkrahja shoqërore dhe të drejtat e autonomisë Hedhim në votë propozimin e deputetit Bashkim
lokale, pluralizmi politik janë baza e këtij shteti. Kopliku: “Republika e Shqipërisë është shtet juridik,
Kastriot Islami - Ka vërejtje të tjera? S’ka. demokratik, shoqëror dhe i decentralizuar.”
Atëherë hedhim në votë propozimin e bërë nga Kush është pro? Kundër? Abstenim?
deputeti Bashkim Kopliku. Nuk miratohet.
Fehmi Abdiu - Unë mendoj që propozimet të Hedhim në votë propozimin e deputetit Berisha:
fillojnë nga projekti i paraqitur. Në qoftë se ai nuk “Republika e Shqipërisë është shtet juridik, social
fiton, të hidhen në votë të gjitha propozimet një për dhe demokratik.”
një dhe ai që fiton, të mbetet. Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Namik Dokle - Kam mendimin se propozimet Rezultati: 104 vota pro. Meqenëse nuk fiton dy
për votim duhet të fillojnë nga vërejtjet, që të të tretat e votave, edhe ky propozim bie.
respektojmë mendimin e pakicës. Për çdo vërejtje, Hedhim në votë propozimin e deputetit Azem
me radhë, të bëhet votim dhe të qëndrojë ajo që Hajdari: “Republika e Shqipërisë është shtet juridik
fiton dy të tretat e votave. dhe demokratik. Dinjiteti i njeriut, të drejtat dhe liritë
Kastriot Islami - Këtë mendim ka pasur e tij, zhvillimi i lirë i personalitetit të tij, si dhe rendi
parasysh edhe Kryesia në procedurën që ka ndjekur. kushtetues, barazia para ligjit, drejtësia shoqërore
Abdi Baleta - Ne do të diskutojmë edhe për dhe pluralizmi politik, shumëllojshmëria e pronës
nenet e tjera dhe mendoj se kur bëhen vërejtje për janë baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t’i
përmirësim të nenit, natyrisht që votimi do të fillojë respektojë e t’i mbrojë ato.”
nga vërejtjet. Në qoftë se vërejtjet nuk pranohen, Kush është pro?
tekstin bazë e kemi këtu dhe votojmë për të. E Napolon Roshi -Më duket se ka një keqkuptim.
degjova mirë parafolësin dhe jam shumë dakord me Mendoj që të mos votohet për të gjithë formulimin e
mendimin e tij, por kjo duhet bërë jo vetëm për nenit, por vetëm për fjalën që propozohet të shtohet.
respekt të pakicës, po në radhë të parë për respekt Për shembull, Azemi propozon të shtohet vetëm fjala
të rregullit dhe të punës së mirë. “politik” pas emërtimit “pluralizëm”. Është tjetër gjë
Viktor Doda - Unë mendoj se projekti që kur propozohet të ndryshojë krejtësisht formulimi i
paraqitet, përmban mendimin e një grupi deputetësh. nenit.
Pra, ai është mendimi i parë i deputetëve dhe ne Kastriot Islami - Kush është kundër për
duhet ta respektojmë. Për rrjedhojë jam dakord me propozimin e deputetit Azem Hajdari? Kush
mendimin e shokut Fehmi Abdiu. abstenon?
Muharrem Kanjolli - Kam mendimin që në votë Meqenëse nuk fiton dy të tretat e votave, bie
të hidhen një herë vërejtjet, pastaj formulimi sipas edhe ky propozim.
tekstit të paraqitur. Panajot Barka - Në mbështëtje të propozimit
Namik Dokle - Që të mos ketë ndonjë që bën deputeti Roshi, mendoj se është shumë e
keqkuptim për vërejtjen që bëra, kur flas për vërejtjet drejtë që për çdo shtesë që bëhet, elementet apo
e pakicës, nuk e kam fjalën për grupin e pakicës së fjalët që shtohen, të votohen.
Partisë Demokratike. Çdo propozim që bëhet, është Kastriot Islami - Dakord.
personal, pra është pakicë, nga cilido deputet që të Hedhim në votë propozimin e deputetit Arben
bëhet, qoftë i Partisë së Punës, qoftë i Partisë Imami: “Republika e Shqipërisë është shtet juridik,
Demokratike, qoftë i veteranëve, qoftë i OMONIA-s. demokratik, shoqëror dhe që respekton autonominë
Fatos Nano - Shoku Kryetar, lokale.” Pjesa tjetër vazhdon me shtesën e fjalës
Për t’ju ndihmuar dhe juve si shokë të Kryesisë “politik” pas fjalës “pluralizëm”.
që të punoni sa më lehtë me 250 deputetët, që edhe Kush është pro? Kundër? Abstenim?
118
Nuk miratohet se nuk fiton dy të tretat e votave. dhe liritë e tij, zhvillimi i lirë i personalitetit të tij, si
Hedhim në votë propozimin e deputetit Neritan dhe rendi kushtetues, barazia para ligjit, drejtësia
Ceka. Mbetet formulimi ashtu siç është, me shoqërore, përkrahja shoqërore dhe pluralizmi janë
korigjimin që mbas fjalës “drejtësia” shtohet shprehja baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t’i respektojë
“dhe përkrahja shoqërore, autonomia administrative e t’i mbrojë ato.”
lokale”. Kush është pro?
Arben Imami - Mendoj që termat që shton zoti Me shumicë votash fiton ky propozim.
Ceka të ndahen veç. Domethënë, të votojmë veç Kalojmë në nenin 3.
për shtesën e fjalëve “përkrahja shoqërore” dhe pastaj Spikeri - Neni 3. “Parimi themelor i organizimit
të votohet për elementet e tjera të veçanta. shtetëror është ndarja e pushtetit legjislativ,
Kastriot Islami - Dakord. ekzekutiv dhe atij gjyqësor.
Themie Thomai - Kur një fjalë shkëputet nga Populli e ushtron pushtetin nëpërmjet organeve
konteksti i nenit, nuk ka kuptim. Formulimi që bëhet, përfaqësuese të tij, si dhe me referendum.
duhet të jetë tërësor. Një fjalë e shkëputur nuk mund Organet përfaqësuese zgjidhen me votim të
t’i japë kuptim nenit. përgjithshëm, të barabartë, të drejtpërdrejtë dhe të
Gafur Shameti - Unë kam mendimin se kështu fshehtë.
siç e kemi filluar ne, rrezik t’i dalim mbanë kësaj Veprimtaria shtetërore ushtrohet vetëm nga
pune pas nja dy muajsh. Duhet të gjejmë një gjuhë organet e shtetit të njohura me ligj.”
tjetër. Ju lutem shumë të dy palëve që për gjëra që Kastriot Islami - Ka vërejtje?
nuk janë shumë esenciale, të mos vonohemi, sepse Gramoz Pashko - Unë kam vetëm një sugjerim.
populli pret nga ne. Te paragrafi i tretë propozoj të shtohet edhe votimi i
Kastriot Islami - Jam dakord me propozimin lirë, i cili është i domosdoshëm. Këtë e kam parë
tuaj dhe ju falënderoj. edhe te mjaft nga aktet ndërkombëtare.
Deputeti Ceka, do të preferoja që propozimin Hysen Gode - Në paragrafin e dytë mendoj që
tuaj ta ndanit në dy pjesë. Prandaj më sillni edhe organet përfaqësuese të përcaktohen, duke
një propozim tjetër. propozuar këtë formulim:
Neritan Ceka - Po lë pjesën e parë: përkrahja “Populli e ushtron pushtetin nëpërmjet organeve
sociale. Pra, nenin e pranoj komplet, me një shtesë përfaqësuese të tij, Kuvendit Popullor e këshillave
për përkrahjen sociale. popullorë, si dhe me referendum”.
Kastriot Islami - Duke hequr shprehjen Shane Korbeci - Mua më duket se paragrafi i
“autonomia administrative lokale”. dytë është formuluar drejt, sepse sot kemi këshillat
Atëherë propozimi i deputetit Neritan Ceka popullorë, nesër mbase do t’u vëmë një emër tjetër.
është i tillë: mbetet formulimi deri te fjalët “drejtësia Arben Imami - Në vend që të themi “këshilla
shoqërore” dhe në vazhdim shkruhet: “Drejtësia e popullorë”, mendoj të themi “organet e pushtetit
përkrahja shoqërore dhe pluralizmi (po bëj korrigjimin lokal”, pra, të lëmë një përkufizim më në përgjithësi,
duke shtuar fjalën politik) janë baza e këtij shteti, i duke mos përcaktuar këshillat popullorë.
cili ka për detyrë t’i respektojë e t’i mbrojë ato.” Shane Korbeci - Unë do t’i këshilloja
Nuk e di a do të ishte dakord deputeti Ceka me propozuesit parafolës që ne sot nuk po përcaktojmë
shtesën e fjalës “politik” pas fjalës “pluralizëm”. strukturën e shtetit që të vëmë këtë apo atë emër
Arben Imami - Zoti Kryetar, mendoj që fjala të organeve.
“drejtësia” të ndahet me presje nga fjalët “përkrahja Panajot Barka - Paragrafi i fundit mendoj të
shoqërore”, sepse të dy këta terma nuk lidhen në formulohet kështu: “Veprimtaria shtetërore ushtrohet
një kontekst. Domethënë, shtesa që bën zoti Ceka në bazë të ligjeve dhe vetëm nga organet e njohura
është “përkrahja shoqërore”. me ligj.”
Ahmet Kamberi - I nderuar Kryetar, Ilir Dushi - Propozoj që në fund të nenit 3 të
Ju lutemi, merrini formulimet të shkruara dhe shtohet kjo fjali: “Askush tjetër veç organeve të
na i lexoni ashtu siç i japin propozuesit deputetë. përcaktuara shprehimisht me këtë Kushtetutë nuk
Kastriot Islami - Dakord. mund të ushtrojë në emër të Republikës së
Rilexoj edhe një herë propozimin e deputetit Shqipërisë sovranitetin kombëtar dhe çdo atribut të
Neritan Ceka: “Republika e Shqipërisë është shtet tij.”
juridik dhe demokratik. Dinjiteti i njeriut, të drejtat Tonin Alimëhilli - Në paragrafin e tretë propozoj
119
të shtohet kjo fjali: “Këto organe japin llogari para dhe nga ana juaj si Kryesi të na lexohen vërejtjet
zgjedhësve.” përkatëse e të hidhen në votim.
Kastriot Islami - Ka vërejtje tjetër? S’ka. Engjëll Beshaj - Mua më duket se të drejtat
Kemi propozimin e deputetit Gramoz Pashko, i afrojnë më shumë me kompetencat sesa me
cili mbetet në këtë formulim, duke shtuar fjalën “të detyrat. Po të kesh të drejta, ke edhe detyra.
lirë” pas fjalës “votim”. Sulejman Pepa - Edhe unë i këtij mendimi jam.
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Po të jetë puna për të lënë vetëm të drejtat dhe
Fiton ky propozim me dy të tretën e votave. kompetencat, po detyra do të kenë këto organe?
Neni 4. Gramoz Pashko - Mua m’u duk se të dy
Spikeri - Neni 4. “Pushteti ligjvënës i takon sugjerimet që bënë zoti Ruli dhe zoti Lleshi
Kuvendit të Republikës së Shqipërisë. konvergojnë mjaft me njëri-tjetrin. A mund të bien
Kryetari i Shtetit është Presidenti i zgjedhur nga këta të dy në një formulim të përbashkët, në mënyrë
Kuvendi. që të mos votohet për secilin sugjerim veç e veç
Të drejtat dhe detyrat e Presidentit përcaktohen dhe pastaj nga mekanizmi i votës njëri të bjerë e
me këtë ligj. tjetri të qëndrojë?
Organi më i lartë i pushtetit ekzekutiv është Ahmet Kamberi - E shikoj të nevojshme që,
Këshilli i Ministrave. për ta përmirësuar pak ecurinë e punimeve, midis
Të drejtat dhe detyrat e Këshillit të Ministrave rreshtave në sallë të ketë punonjës të aparatit të
përcaktohen me këtë ligj. Presidiumit të Kuvendit Popullor që të ndihmojnë
Pushtetin gjyqësor e ushtrojnë gjykatat e për dërgimin e propozimeve të deputetëve në
pavarura, që udhëhiqen vetëm nga ligji.” sekretari.
Hysen Godole - Unë bëra një propozim për Fehmi Abdiu - Mua më duket se mendimet e
paragrafin e dytë të nenit 3. Ju lutem, hidheni dhe shfaqura nga deputetët Ruli e Lleshi janë me tipare
atë në votim si të gjitha propozimet e tjera. të përbashkëta dhe pajtohem me mendimin për t’i
Kastriot Islami - Ju lutem, nuk mund të fitojnë hedhur në votë, në qofte se ka mundësi të bëhet një
dy propozime. formulim i përbashkët.
Genc Ruli - Në nenin 4, propozoj që pas Së dyti kam një shtesë për paragrafin e fundit
paragrafit të parë të shtohet fjalia: “Të drejtat dhe dhe mendoj të formulohet kështu: “Pushtetin
kompetencat e Kuvendit përcaktohen me këtë ligj”. gjyqësor e ushtrojnë gjykatat, që janë të pavarura
Po kështu, në paragrafin vijues fjalët “të drejtat dhe dhe udhëhiqen vetëm nga ligji.”
detyrat e Presidentit” të zëvendësohen me fjalët “të Gafur Shameti - Në përgjithësi jam dakord me
drejtat dhe kompetencat e Presidentit”. Gjithashtu, sugjerimet e deputetëve Lleshi e Ruli, por për
edhe në paragrafin e mëposhtëm fjalët “të drejtat ndryshimin në paragrafin e dytë nuk jam dakord me
dhe detyrat e Këshillit të Ministrave” të zëvendësohen zotin Lleshi në këtë pikëpamje: Sipas propozimit të
me fjalët “të drejtat dhe kompetencat e Këshillit të tij, Kryetari i Shtetit është Presidenti. Përderisa kemi
Ministrave”. pranuar që Shqipëria është republikë parlamentare
Ismail Lleshi - Në paragrafin e parë të nenit 4 qysh në fillim, atëherë detyrimisht duhet thënë që
propozoj këtë formulim: “Pushteti ligjvënës i takon Kryetari i Shtetit është Presidenti i zgjedhur nga
Kuvendit Popullor të Republiks së Shqipërisë.” Kuvendi.
Paragrafi i dytë mendoj të mbetet me këtë Një deputet - Në këtë punë që po bëjmë ne,
formulim: “Kryetari i shtetit është Presidenti.” mendoj se ka dy probleme:
Paragrafi i tretë propozoj të formulohet kështu: Së pari, ka probleme redaktimi. Për këtë mendoj
“Mënyra e zgjedhjes, të drejtat dhe kompetencat e të bëjmë një pushim dhe ato redaktime që nuk
Presidentit përcaktohen me këtë ligj”. ndryshojnë anët parimore të neneve, të bëhen, se
Për paragrafin e pestë bashkohem me propozimin është punë fjalësh.
e deputetit Ruli: “Të drejtat dhe kompetencat e Së dyti, për çështjet parimore që ndikojnë në
Këshillit të Ministrave përcaktohen me këtë ligj.” përmbajtjen e vetë nenit, të jepen mendime nga
Xhemal Qerimani - Kam mendimin që për efekt deputetët. Në këtë mënyrë mund të shkurtojmë
kohe të na lihet në dispozicion një afat prej gjysmë kohën dhe përmirësojmë shumë punën.
ore, që gjithsecili prej nesh, pasi të bëjë vërejtjet Shane Korbeci - Zoti Pashko bëri një propozim.
përkatëse për secilin nen, t’i dorëzojë në sekretari Jam dakord me të dhe është mirë që ta mbështesim.
120
Genc Ruli- Meqenëse u hodh mendimi për të Këshilli i Ministrave.

afruar dy propozimet e bëra nga zoti Lleshi dhe unë, Të drejtat dhe kompetencat e Këshillit të
do të thoja që në paragrafin e parë mund të linim Ministrave përcaktohen me këtë ligj.
formulimin: “Pushteti ligjvënës i takon Kuvendit Pushtetin gjyqësor e ushtrojnë gjykatat, që janë
Popullor të Republikës së Shqipërisë”; në paragrafin të pavarura dhe që udhëhiqen vetëm nga ligji.”
e dytë mund të linim formulimin “Kryetari i Shtetit Ilir Dushi - Jam dakord me formulimin që bëtë
është Presidenti, i zgjedhur nga Kuvendi Popullor”; ju. Mund të hajë diskutim shprehja “të drejtat dhe
në paragrafin e tretë mund të shtohen fjalët “mënyra kompetencat.” Te paragrafi i dytë, pas fjalës
e zgjedhjes”. Gjithashtu, bashkohem me propozimin “Presidenti” propozoj të shtohet fjala “i Republikës”.
e deputetit Abdiu, që paragrafi i fundit të formulohet Ju lutem, merreni në konsideratë këtë propozim.
në këtë mënyrë: “Pushtetin gjyqësor e ushtrojnë Një deputet - Jam dakord me këtë formulim,
gjykatat, që janë të pavarura dhe që udhëhiqen por te shprehja “të drejtat dhe kompetencat” mendoj
vetëm nga ligji.” të vihet shprehja “kompetencat dhe detyrat.”
Ismail Lleshi - Më lejoni të bëj një shpjegim. Kastriot Islami - Atëherë bëni propozimin vetëm
Në paragrafin e dytë, duke e formuluar që Kryetar për këtë grup fjalësh dhe ta hedhim në votë.
i Shtetit është Presidenti, kjo nuk e përjashton Vangjel Stamo - Te shprehja “të drejtat dhe
problemin e mënyrës së zgjedhjes, sepse realisht, detyrat”, të dyja fjalët janë të sakta edhe në gjuhën
duke thënë në paragrafin e tretë që mënyra e shqipe, ndërsa fjala “kompetencat” i përmbledh të
zgjedhjes, të drejtat dhe kompetencat e Presidentit dyja dhe është e huaj. Mendoj të ngelet siç është
përcaktohen me këtë ligj, më poshtë do ta formuluar në tekst.
përcaktojmë konkretisht edhe se si del nga Kuvendi. Kastriot Islami - Bien dakord deputetët Lleshi
Arben Imami - Zoti Kryetar, dëshiroj që zoti e Ruli me propozimin që të vendosim fjalët shqip,
Lleshi të shpjegojë pse nuk duhet të jetë shprehja “i domethënë të heqim fjalën “kompetencat” dhe të
zgjedhur nga Kuvendi Popullor” në paragrafin e dytë. vëmë fjalën “detyrat”? (Bien dakord).
Mund të jemi edhe dakord, por unë nuk shoh ndonjë Atëherë rilexoj nenin 4:
shkak të rëndësishëm. “Pushteti ligjvënës i takon Kuvendit Popullor të
Kastriot Islami - Me sa e kuptova unë, ai nuk Republikës së Shqipërisë.
sheh ndonjë arsye që ta shtojë. Megjithatë, ai ka Kryetari i Shtetit është Presidenti i Republikës.
mendimin e vet. Mënyra e zgjedhjes, të drejtat dhe detyrat e
Shane Korbeci - Kjo është një dispozitë që Presidentit përcaktohen me këtë ligj.
përcakton se kush është Kryetari i Shtetit. Pastaj Organi më i lartë i pushtetit ekzekutiv është
mënyrën se si zgjidhet, hajde ta përcaktojmë. Këshilli i Ministrave.
Sali Berisha - Unë jam dakord me deputetin Të drejtat dhe detyrat e Këshillit të Ministrave
Lleshi, sepse mënyra se si zgjidhet është përcaktuar përcaktohen me këtë ligj.
në artikullin e Presidentit. Pushtetin gjyqësor e ushtrojnë gjykatat, që janë
Kastriot Islami - Atëherë biem dakord t’i të pavarura dhe që udhëhiqen vetëm nga ligji.”
përziejmë të tre propozimet (të deputetëve Lleshi, Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Ruli e Berisha) dhe ta formulojmë nenin në këtë Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
mënyrë: Kalojmë te neni 5.
“Pushteti ligjvënës i takon Kuvendit Popullor të Spikeri - Neni 5. “Pluralizmi politik është kusht
Republikës së Shqipërisë.” themelor i demokracisë në shtetin shqiptar.
Kryetari i Shtetit është Presidenti. Partitë politike krijohen dhe ushtrojnë
Mënyra e zgjedhjes, të drejtat dhe kompetencat veprimtarinë e tyre në përputhje me ligjin.
e Presidentit përcaktohen me këtë ligj...” Partitë politike dhe organizatat e tjera janë të
Hysen Godole - Fjala “kompetencat” përmbledh ndara nga shteti.”
brenda saj edhe të drejtat, edhe detyrat, prandaj Kastriot Islami - Kush ka vërejtje?
ose do të themi “të drejtat dhe detyrat” ose vetëm Sali Berisha - Mendoj që paragrafi i parë ose
“kompetencat.” të shprehet që “Pluralizmi politik është një ndër
Kastriot Islami - Vazhdimi i nenit është si më kushtet themelore të demokracisë në shtetin
poshtë: shqiptar”, ose të formulohet në këtë mënyrë:
Organi më i lartë i pushtetit ekzekutiv është “Pluralizmi politik, zgjedhjet e lira, iniciativa e
121
lirë, respektimi i të drejtave të njeriut janë kushtet (Paragrafi i dytë të qëndrojë siç është).
themelore të demokracisë në shtetin shqiptar.” Partitë politike dhe organizatat e tjera politike
Këtë e argumentoj me idenë se pluralizmi politik (pra, është fjala vetëm për organizatat politike) janë
pa zgjedhjet e lira është pluralizëm burokratik dhe të ndara krejtësisht nga shteti, domethënë nga
nuk sjell demokracinë. organizatat ekonomike, nga organet e drejtësisë,
Shane Korbeci - Mendoj të bëhet “një ndër të pushtetit, të ushtrisë e të mbrojtjes së rendit dhe
kushtet”, siç propozon deputeti Berisha. nga mjetet e informacionit zyrtar.”
Xhorxhi Marku - Mendoj se formulimi i Kostandin Hoxha - Më duket se po zgjatemi
paragrafit të parë është përcaktuar drejt. Kjo e kot. Ndoshta formulimi i paraqitur në tekst është
parakupton që nuk është kushti i vetëm i më i godituri, sepse në qoftë se do të themi “dhe
demokracisë në shtetin shqiptar. organizatat e tjera politike të ndara nga shteti”, po
Vehap Daku - Te paragrafi i tretë kam mendimin Kryqi i Kuq Shqiptar që nuk është organizatë politike,
të shtohet edhe kjo fjali: “Veprimtaria e partive po është organizatë humanitare, është i ndarë nga
politike rregullohet nga shteti me ligj.” shteti? Prandaj unë do të thosha që të lihet formulimi
Agron Dibra - Te paragrafi i dytë propozoj që “organizatat e tjera”, pa i cilësuar “politike” ose
pas fjalëve “partitë politike” të shtohen fjalët “dhe “jopolitike”, se nesër mund të kemi shoqata e
organizatat e tjera.” organizata të ndryshme jopolitike, që janë
Albert Karriqi - Te paragrafi i tretë, pas fjalës detyrimisht të ndara nga shteti. Përfundimisht
“e tjera” mendoj të shtohet fjala “politike”, se ndryshe propozoj të votohet propozimi i deputetit Berisha.
futen edhe sindikatat pastaj. Vangjel Stamo - Neni 5 bën fjalë për pluralizmin
Lumturi Rexha - Organizatat nuk janë të tëra politik dhe mendoj se duhet të flitet vetëm për partitë
politike, se kemi edhe organizata shoqërore. politike dhe organizatat politike. Ndërsa organizatat
Prandaj nuk mundet ta shtojmë fjalën “politike.” shoqërore, sindikatat etj., t’i marrim parasysh në
Ilir Dushi - Në paragrafin e dytë propozoj të një nen tjetër.
shtohen fjalët “ato mund të shpërndahen vetëm në Formulimi im është ai i propozuar, me shtesën
rastet e parashikuara me ligj.” Gjithashtu, mendoj e fjalës “politike” pas fjalëve “organizatat e tjera” në
të shtohet edhe kjo fjali: “Në Republikën e Shqipërisë paragrafin e tretë, si dhe me shtesën e
ndalohen partitë dhe organizatat me karakter fashist, Radiotelevizionit. Domethënë mbështes propozuesin
racist, luftënxitës, si dhe ato që synojnë përmbysjen e parafundit.
me dhunë të rendit të vendosur në Kushtetutë.” Një deputet - Unë mendoj të lëmë propozimin
Napolon Roshi - Në paragrafin e tretë propozoj e deputetit Berisha dhe propozimin për partitë politike
këtë formulim: e organizatat e tjera. Pra, të bashkojmë këto dy
“Partitë politike dhe organizatat e tjera janë të propozime dhe ta hedhim në votë këtë nen.
ndara krejtësisht nga shteti, domethënë nga Genc Ruli -Meqenëse janë bërë disa propozime,
organizatat ekonomike, nga organet e drejtësisë, them që edhe mund të arrihet në një formulim.
të pushtetit, të ushtrisë, nga organet e mbrojtjes së Është e drejtë që neni 5, në fund të fundit ka një
rendit, nga Radiotelevizioni Shtetëror e Agjencia përmbajtje, kërkon të nxjerrë në pah pluralizmin
Telegrafike Shqiptare.” politik dhe departizimin e shtetit. Kështu që këtu
Xhelil Gjoni - Jam dakord me propozimin e nuk është vendi të flitet as për sindikata, as për
deputetit Berisha që “pluralizmi politik është një nga organizata të tjera, por vetëm për organizatat politike.
kushtet themelore të demokracisë në shtetin Prandaj mund të lihet formulimi siç është, duke
shqiptar” dhe në paragrafin e dytë mendoj që pas shtuar te paragrafi i dytë fjalët “dhe organizatat e
fjalëve “partitë politike” të shtohen fjalët “dhe tjera”, gjithashtu, duke bërë një redaktim në
organizatat e tjera.” paragrafin e tretë, duke thënë: “Partitë politike dhe
Elvira Shapllo - Në paragrafin e tretë propozoj organizatat e tjera janë të ndara krejtësisht nga
këtë formulim: “Partitë politike dhe organizatat e tjera shteti, nga organizatat ekonomike, organet e
shoqërore e politike janë të ndara nga shteti.” drejtësisë, të pushtetit, të administratës, të ushtrisë,
Agustin Shqalësi - Mendoj që neni 5 të nga organet e mbrojtjes së rendit, si dhe nga mjetet
formulohet kështu: e informacionit zyrtar: Radiotelevizioni dhe ATSH-ja.”
“Pluralizmi politik është një nga kushtet Halil Elezi - Neni 5 gjykoj të formulohet në këtë
themelore të demokracisë në shtetin shqiptar mënyrë: “Pluralizmi politik është një nga kushtet
122
themelore të demokracisë në shtetin shqiptar. themelore të demokracisë në shtetin shqiptar.

Partitë politike dhe organizatat e tjera krijohen Partitë politike dhe organizatat e tjera krijohen
dhe ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje me dhe ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje me
ligjin. Ato janë të ndara nga shteti dha të pavarura.” ligjin.
Pjetër Pepa - Mbështes propozimin e deputetit Partitë politike dhe organizatat e tjera politike e
Napolon Roshi, por mendoj të shtohet edhe aktiviteti shoqërore janë të ndara nga shteti.”
i Kinostudios. Këto ishin dhe propozimet më të shumta që u
Shane Korbeci - Unë kërkoj të bëj një shpjegim, bënë nga deputetët. Prandaj mendoj që këtë
sepse po kërkojmë të vëmë disa siguresa, që më formulim të shumicës ta hedhim në votë të parin
duket se nuk ia vlen. E përsëris edhe një herë, që dhe pastaj propozimet e tjera, se po vazhduam
strukturën shtetërore nuk e përcaktojmë në këtë kështu, do të na zërë nata duke diskutuar vetëm
paragraf, por ajo është e përcaktuar. Po filluam të për këtë nen.
shtojmë dhe Radiotelevizionin, dhe Kinostudion, dhe Ilir Dushi - Mendoj që të hedhim në votë fillimisht
atë, dhe këtë, më duket se bëjmë disa shtesa që propozimet e pakicës, pastaj ato të shumicës. Edhe
nuk ia vlen t’i bëjmë. unë bëra një propozim dhe dua që ta dëgjoj. Ta
Kastriot Islami - Do të mbeten vetëm kopshtet hedhim në votim dhe shokët mund të mos e
jashtë pastaj. miratojnë.
Fehmi Abdiu - Veçimi dhe ndarja nga shteti Napolon Roshi - Zoti Kryetar, ju kërkoj ndjesë
është veçim dhe ndarje me organikë nëpër organet që po flas për herë të dytë. Këtu u bë një aluzion që
e tjera, për të cilat bëjnë fjalët shokët. po futëm Radiotelevizionin në nen, do të futim edhe
Gëzim Haxhiu - Kam mendimin të lexohet dhe kopshtet. Si gazetar i vjetër po ju them një gjë:
të hidhet në votë formulimi i zotit Berisha që u forcën që ka Radiotelevizioni dhe rrezikun që mund
propozua pak më parë. të paraqesë Radiotelevizioni partiak, mund të çojë
Shane Korbeci - Të bashkohet me atë të shokut vendin në një luftë civile. Nuk e teproj kur them këtë,
Xhelil Gjoni sepse janë afër njëri-tjetrit. sepse shëmbuj të tillë ka në Rumani, në Jugosllavi.
Ismet Ferizaj - Duke marrë për bazë propozimin Ju lutem shumë, ta shikoni mirë, sepse nuk ka asgjë
e zotit Berisha, si edhe mendimin e popullit, që na ka të keqe që të theksojmë se Radiotelevizioni dhe
porositur njëqind herë, mendoj se është e detyrueshme ATSH-ja, që janë mjetet kryesore të propagandës
të shënohet pavarësia e Radiotelevizionit, ajo që sonë, të jenë të shkëputura. Mos e merrni kaq lehtë!
propozoi deputeti Napolon Roshi. Pse e shënojmë, nuk ka asgjë të keqe. Të
Bashkim Kopliku - Unë mendoj se, meqë për diskutohet, gjithashtu, dhe ajo e Kinostudios.
këtë nen ka shumë diskutime, i gjithë neni duhet të Xhelil Gjoni - Unë jam dakord me mendimin
redaktohet nga një grup i përbashkët, mbasi të kemi që shfaq deputeti Napolon Roshi, edhe unë gazetar
rënë dakord në princip. jam, por Radiotalevizioni, ATSH-ja dhe Kinostudioja
Unë për veten time them që duhet shtuar edhe janë organe shtetërore. Ne do të kemi patjetër ligje
fakti që partitë politike ndihmohen dhe përkrahen që ato s’duhet të jenë nën ndikimin e asnjërës parti
nga shteti, sepse nuk mund të mbahen vetëm me dhe do të zbatojnë ligjet e shtetit. Pra, jam dakord
kuotat. me mendimin e tij që ato të mos jenë nën ndikimin
Me një fjalë, në këtë nen unë shoh disa probleme e asnjë partie, por nuk e fiksojmë dot në këtë ligj.
që duhen parë në princip një herë: jemi dakord apo Blerim Çela - Nuk jam dakord aspak me
jo që nuk duhet të ketë asnjë organizatë partie as deputetin Xhelil Gjoni që thotë se Radiotelevizioni
në ministri, as në ndërmarrje, as në Radiotelevizion, etj. janë organe shtetërore, se organe shtetërore
as kurrkund? Jemi dakord apo jo që në këtë nen të janë edhe Ministria e Mbrojtjes, Ministria e Punëve
lëmë vetëm pjesën politike dhe të mos e ngatërrojmë të Brendshme, Hetuesia etj. Të gjitha këto duam t’i
me sindikatat? Jemi dakord apo jo që shteti ynë depolitizojmë.
duhet t’i ndihmojë e t’i përkrahë organizatat politike? Të depolitizohet edhe Radiotelevizioni, sepse
Pastaj të redaktohet. pasojat e tij, duke mbajtur vetëm anën e një partie,
Xhemal Gazidede - Këtu u bënë shumë do të jenë të pashmangshme. E dyta, të gjykojmë
propozime, por unë në formulimin tim kam fiksuar për perspektivën. Në qoftë se sot Partia Demokratike
ato më kryesoret dhe që i propozoi shumica: është në minorancë, nesër mund të jetë Partia e
“Pluralizmi politik është një nga kushtet Punës në minorancë. Prandaj të flasim ashtu siç
123
duhet dhe në përputhje me interesat kombëtarë. tjera.

Lufter Xhuveli - Kam mendimin që procedurën Sali Berisha - Zoti Kryetar,
e miratimit të këtyre dispozitave e nisëm për së Objeksioni im, në mos gaboj, ka qenë për
mbari dhe vazhduam për së mbari deri këtu. Tani pluralizmin politik si një ndër kushtet themelore.
sikur filluam ta prishim rregullin dhe po ngatërrohemi. Kastriot Islami – Pjesën tjetër nuk e ngacmoni?
Mendoj të vazhdojmë duke propozuar secili vërejtjet Sali Berisha - Jo.
e veta, ato të mbahen shënim nëpërmjet sekretarisë Kastriot Islami - Atëherë, kush është pro?
dhe të hidhen në votë sipas radhës. Kundër? Abstenim?
Meqenëse kam fjalën, propozoj këtë formulim Miratohet propozimi i deputetit Berisha me mbi
të nenit 5, i cili përmbledh disa nga vërejtjet më të dy të tretat e votave.
arsyeshme të bëra nga shokët parafolës: Punimet rifillojnë në orën 1300.
“Pluralizmi politik është një ndër kushtet
themelore të demokracisë në shtetin shqiptar. * * *
Partitë politike dhe organizatat e tjera krijohen
dhe ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje me Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. Fjalën e
ligjin dhe janë të ndara nga shteti.” ka deputeti Berisha.
Arben Imami - Në qoftë se ndaluam pikërisht Sali Berisha - I nderuar Kryetar,
te ky nen, kjo sepse këtu flitet për një problem të Unë do të doja që t’i kthehemi edhe një herë
rëndësishëm, për krijimin e partive politike. Unë do nenit 5 për të riformuluar dy paragrafet e fundit. Kemi
të kisha mendimin që të mos bëjmë propozime bërë një harresë të madhe, sepse kemi organizatën
konkrete, por nëse duhet të depolitizohet apo të politike të OMONIA-s, prandaj është e
departizohet Radiotelevizioni, Ministria e Punëve të domosdoshme të bëhet korrigjimi, duke i formuluar
Brendshme ose një institucion tjetër shtetëror. Në paragrafet 2 dhe 3 si vijon:
qoftë se do të biem dakord parimisht, dhe sigurisht “Partitë politike dhe organizatat e tjera krijohen
që do ta votojmë, me e thjeshta do të ishte nëse do dhe ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje me
të vepronim nga inversi, pra duke përjashtuar, duke ligjin dhe janë të ndara krejtësisht nga shteti.”
thënë që veprimtaria e partive zhvillohet mbi bazë Ismail Lleshi - Sugjerimi i deputetit Sali Berisha
territori. Kjo do të ishte zgjidhja. më duket i drejtë dhe megjithëse bëjmë një shkelje
Lutfi Dautllari - Mua më duket që neni 5 nuk proceduriale, të jemi të ndërgjegjshëm se korrigjimi
ka të bëjë me këtë çështje. Dy paragrafët e fundit duhet bërë, prandaj ta mbështetim këtë sugjerim.
kanë të bëjnë me krijimin e partive e me ushtrimin e Kastriot Islami - Atëherë rilexoj edhe një herë
veprimtarisë së tyre, që do të rregullohet me ligj, tjetër nenin 5.
dhe së dyti, me ndarjen e partive politike dhe të “Pluralizmi politik është një ndër kushtet
organizatave të tjera nga shteti. Çështja e themelore të demokracisë në shtetin shqiptar.
depolitizimit dhe departizimit është një çështje tjetër, Partitë politike dhe organizatat e tjera krijohen
që s’lidhet fare me këtë problem, për mendimin tim. dhe ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje me
Ajo ndoshta do një trajtim tjetër, të veçantë. ligjin dhe janë të ndara krejtësisht nga shteti.”
Kostandin Hoxha - Shoku Kryetar, ju lutem të Panajot Barka - Mendoj të thuhet “partitë dhe
hidhen në votë propozimet që janë bërë, duke filluar organizatat e tjera politike.”
nga propozimi i parë. Sali Berisha - Zoti Kryetar, më duket se e kemi
Kastriot Islami - Propozimi i parë është i mirë. Të themi “partitë politike dhe organizatat e
deputetit Berisha: tjera.” Të mos vëmë kufizime. Le ta lëmë më të
“Pluralizmi politik është një ndër kushtet gjerë. Është një boc kjo.
themelore të demokracisë në shtetin shqiptar. Kastriot Islami - Ta quajmë redaktim teknik
Partitë politike krijohen dhe ushtrojnë këtë?
veprimtarinë e tyre në përputhje me ligjin. Një deputet i OMONIA-s - Një minutë. Duhet
Partite politike dhe organizatat e tjera janë të të korrigjohet në këtë formë: “Partitë dhe organizatat
ndara nga shteti.” e tjera politike dhe shoqërore.” Ose në fund të thuhet
Shane Korbeci - Unë propozoj të hidhet në që “partitë politike dhe organizatat e tjera politike e
votë paragrafi i parë i formuluar sipas zotit Berisha, shoqërore janë të ndara nga shteti.”
sepse më poshtë ka propozime për rregullime të Kastriot Islami - Kur themi “organizatat e tjera”,
124
nënkuptojmë edhe ato politike, edhe ato shoqërore. dhe krijimin e institucioneve e të kushteve materiale
Deputeti i OMONIA-s - Duhet të shënohet, se për zhvillimin e veprimtarisë fetare.”
nënkuptimi është nënkuptim. Sali Berisha - Po të shtonim ndonjë gjë, e
Kastriot Islami - Kush është pro që këtë nevojshme do të ishte të theksonim se feja dhe
riformulim ta quajmë redaktim teknik? shteti janë të ndarë nga njëri-tjetri. Kjo nuk është
Kundër? Abstenim? Miratohet. vetëm në dokumentet laike, por edhe në dokumentet
Kalojmë te neni 6. fetare. Po të jetë puna për të shtuar, por mund ta
Spikeri - Neni 6. “Republika e Shqipërisë është lëmë dhe me nënkuptim.
shtet laik. Daniel Karanxha: Kam mendimin se propozimi
Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe krijon i deputetit Dushi që “marrëdhëniet midis shtetit dhe
kushtet për ushtrimin e tij.” fesë rregullohen me ligjt” është më racional.
Sadedin Balla - Unë mendoj se paragrafi i dytë Ajli Alushani - Vetë karakteri laik i shtetit
duhet formuluar në këtë mënyrë: presupozon ndarjen e tij nga feja.
“Shteti, duke respektuar dhe garantuar lirinë e Azem Hajdari - Jam dakord që formulimi të
besimit fetar, krijon kushte për ushtrimin e tij.” ngelë siç është, sepse në rast se krijojmë kushtet,
Them të formulohet kështu, pasi jemi i vetmi kjo presupozon edhe garantimin, ndërsa fjala “laik”
vend që s’kemi garantuar besimin fetar dhe kjo do nënkupton ndarjen e shtetit nga feja. Formulimi
të realizonte atë që themi se proceset demokratike është shumë i saktë, kështu që bëjmë debat kot
në vendin tonë janë të pakthyeshme. dhe humbim kohën.
Bashkim Kopliku - Jam dakord me formulimin Kastriot Islami - Në sekretari kanë ardhur vetëm
e nenit siç është, vetëm me një shtesë: tre propozime.
“Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe krijon Hedhim në votë propozimin e parë, atë të
kushtet e ndihmon për ushtrimin e tij.” deputetit Arben Imami.
Fjalën “ndihmon” e shtoj sepse për 20 vjet fesë “Republika e Shqipërisë është shtet laik.
i kemi rënë në qafë mjaft. Duhet të ndihmojmë në Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe krijon
ngritjen e infrastrukturave të tyre. kushte për ushtrimin dhe mbrojtjen e tij.”
Pjetër Arbnori - Edhe unë jam dakord që të Kush është pro? Kundër? Abstenim?
shtohet fjala “garanton”, mbasi liria e besimit fetar Meqë s’fiton dy të tretat e votave, ky propozim
ekzistonte edhe në Kushtetutën e përparshme, bie. Propozimi i dytë është i deputetit Sadedin Balla:
megjithatë, pa u abroguar Kushtetuta, kjo liri e “Republika e Shqipërisë është shtet laik.
besimit fetar është shkelur. Shteti, duke respektuar e garantuar lirinë e
Blerim Çela - Do të isha i mendimit që paragrafi besimit fetar, krijon kushte për ushtrimin e tij.”
i dytë të formulohej kështu: Kush është pro? Kundër? Abstenim?
“Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe krijon Edhe ky propozim bie, meqë s’fiton dy të tretat
kushte për ushtrimin e mbrojtjen e tij.” e votave. Propozimi i deputetit Naim Karriqi:
Arben Imami - Ndoshta më i thjeshtë e më i “Shteti respekton lirinë e besimit fetar, ushtrimin
saktë do të ishte ky formulim: dhe krijimin e institucioneve e të kushteve materiale
“Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe krijon për zhvillimin e veprimtarisë fetare.”
kushte për ushtrimin dhe mbrojtjen e tij.” Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Halil Elezi - Ju lutem kolegëve deputetë të lëmë Edhe ky propozim bie, meqë nuk fiton dy të
propagandën dhe interpretimin. Të nderojmë dhe tretat e votave. Propozimi i deputetit Bashkim
respektojmë mendimin e njëri-tjetrit, por jam me atë Kopliku:
që kërkoni ju si Kryesi, argumente. Propagandë “Republika e Shqipërisë është shtet laik.
s’kemi pse t’u bëjmë neneve që shqyrtojmë. Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe
Ilir Dushi - Mendoj që në fund të nenit 6 të ndihmon për ushtrimin e tij.”
shtohet një paragraf i ri me këtë formulim: Kush është pro? Kundër? Abstenim?
“Marrëdhëniet midis shtetit dhe institucioneve Nuk miratohet, se nuk fiton mbi dy të tretat e
fetare rregullohen me ligj.” votave. Propozimi i deputetit Rexhep Uka:
Naim Karriqi - Formulimi im për paragrafin e “Republika e Shqipërisë është shtet laik.
dytë do të ishte ky: Shteti garanton lirinë e besimit fetar dhe lejon
“Shteti respekton lirinë e besimit fetar, ushtrimin ushtrimin e tij.”
125
Kush është pro? Kundër? Abstenim? shprehja “merr parasysh dhe u përshtatet” është
Gafur Shameti - Kam mendimin se do të ishte evazive dhe shumë e përgjithshme. Prandaj mund
mirë që, kur hidhen propozimet në votë për miratim, të zëvendësohet dhe paragrafi mund të formulohet
të mos thuheshin emrat e deputetëve, për të në këtë mënyrë:
shmangur çdo lloj interesi partiak dhe që të pranojmë “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë
atë propozim që është me i rregullt. hartohet në përputhje me normat e së drejtës
Kastriot Islami - Kam përshtypjen që propozimi ndërkombëtare.”
bëhet me gojë dhe pastaj dërgohet me shkrim në Në paragrafin e dytë mendoj që fjala “nëpunësit”
sekretari. të zëvendësohet me fjalën “punonjësit”, se nëpunësit
Rezultati: 104 vota pro. është një kategori më e ngushtë sesa punonjësit,
Edhe ky propozim nuk fiton, meqë nuk merr mbi që përmbledh edhe punëtorët, edhe kooperativistët,
dy të tretat e votave. edhe fshatarët e me radhë.
Propozimi i deputetit Ilir Dushi: Gafur Shameti - Kam vërejtje vetëm për
“Republika e Shqipërisë është shtet laik. paragrafin e tretë. Mendoj të formulohet në këtë
Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe krijon mënyrë:
kushte për ushtrimin e tij. “Të gjithë individët janë të barabartë përpara ligjit.”
Marrëdhëniet midis shtetit dhe institucioneve Një deputet - Paragrafi i dytë mendoj të
fetare rregullohen me ligj.” formulohet kështu: “Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë
Kush është pro? (104 vota) Kundër? Abstenim? i normave juridike është i detyrueshëm për të gjitha
Edhe ky propozim nuk fiton, se nuk merr mbi organet e pushtetit, ato shtetërore, partitë politike,
dy të tretat e votave. organizatat e tjera, si dhe për nëpunësit.”
Në fund mbetet propozimi i paraqitur me shkrim: Sali Berisha - Mendoj që neni 7 të formulohet
“Republika e Shqipërisë është shtet laik. në këtë mënyrë: “Legjislacioni i Republikës së
Shteti respekton lirinë e besimit fetar dhe krijon Shqipërisë njeh dhe respekton parimet dhe normat
kushte për ushtrimin e tij.” përgjithësisht të pranuara të së drejtës
Kush është pro? Kundër? Abstenim? ndërkombëtare.
Fiton ky propozim me mbi dy të tretat e votave. Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike
Kalojmë te neni 7. është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore,
Spikeri - Neni 7. “Legjislacioni i Republikës së partitë politike, organizatat e tjera, si dhe për
Shqipërisë merr parasysh dhe u përshtatet normave individët.
të së drejtës ndërkombëtare. Të gjithë individët janë të barabartë përpara ligjit.”
Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike Këtu bashkohem me sugjerimin e deputetit
është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore, Shameti.
partitë politike, organizatat e tjera, si dhe për Pjetër Arbnori - Mendoj të bëhet një korrigjim
nëpunësit. ortografik në paragrafin e dytë: fjala e fundit të
Të gjithë shtetasit janë të barabartë përpara shkruhet “nëpunësit.” Nuk është pa rëndësi që të
ligjit.” shikohet edhe ortografia në shkrimin e fjalëve.
Kastriot Islami - Ka vërejtje? Kastriot Islami - Ju sigurojmë se do të bëhet
Skënder Dika – Për paragrafin e parë kam këtë një redaktim teknik për të gjitha nenet, që do ta
formulim: “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë votojmë në fund.
njeh dhe respekton parimet e normat e së drejtës Arben Imami - Zoti Kryetar,
ndërkombëtare dhe ndërton legjislacionin e vet në Propozimi që u bë këtu për normat dhe parimet
përshtatje me to.” përgjithësisht të njohura, më duket se është një
Namik Dokle - Për këtë nen kam për të shtuar propozim me vlerë dhe do të përkrahet nga të gjithë,
vetëm dy fjalë në paragrafin e parë, kurse me të kështu që mund të futet me përparësi. Megjithatë,
tjerat jam dakord. po mbi këtë kontekst mund t’ju sugjeroj një variant:
Paragrafi i parë mund të formulohet kështu: “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë
“Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë merr ndërtohet (ose hartohet) në përputhje me parimet
parasysh dhe u përshtatet normave të së drejtës dhe normat përgjithësisht të njohura të së drejtës
ndërkombëtare të njohura pergjithësisht.” ndërkombëtare dhe me detyrimet që ajo (Republika)
Ylli Vejsiu - Në paragrafin e parë mendoj se merr me traktatet ndërkombëtare.”
126
Azem Hajdari - Unë i përmbahem propozimit Sali Berisha - Ju lutem! Nuk ka asnjë
të deputetit Namik Dokle, vetëm duke hequr kontradiktë ndërmjet propozimit tim dhe atij të
shprehjen “merr parasysh” e duke lënë fjalën “u deputetit Namik Dokle. Vetëm se shprehja “njeh dhe
përshtatet” dhe kështu formulimi është i plotë. respekton” është diçka më juridike sesa shprehja
Ndërsa kur bëhet fjalë për individin, atë e rregullon “merr parasysh.”
paragrafi i fundit që thotë: “Të gjithë shtetasit janë E dyta, nuk jam dakord me termin “punonjës”,
të barabartë përpara ligjit.” se ka edhe të papunë. Termi “individ” ka një spektër
Gëzim Luli - Në përgjithësi jam dakord me më të gjerë.
propozimet që paraqitën shokët e mi parafolës, por Kurse në paragrafin e tretë mendoj të mbetet
në paragrafin e parë desha të shtoj që “njeh e formulimi “shtetasit janë të barabartë përpara ligjit”
respekton normat e parimet përgjithësisht të ose “individët shtetas të Shqipërisë janë të barabartë
pranueshme ndërkombëtare dhe ndërton një përpara ligjit”, sepse mund të jetë i huaj dhe si i tillë
legjislacion në përputhje me të drejtat dhe detyrimet s’është i barabartë përpara ligjit tonë. Ai s’ka të drejtë
që rrjedhin prej tij.” të zgjidhet. Këtu duhet të jemi koherentë.
Naim Karriqi - Formulimi im për këtë nen është Namik Dokle - Jam dakord me redaktimet e
ky: “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë njeh zotit Berisha.
dhe pranon normat e së drejtës ndërkombëtare. Fehmi Abdiu - Shoku Kryetar,
Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i ligjeve është
është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore, një nga kërkesat e shtetit juridik. Për këtë jemi të
partitë politike, organizatat e shoqatat e ndryshme, interesuar të gjithë. Prandaj kam mendimin që
si dhe për shtetasit. paragrafi i dytë të mbyllet me fjalën “shtetasit.” Pra,
Të gjithë shtetasit janë të barabartë përpara të emërtohet njëlloj si në paragrafin e tretë, ku themi
ligjit.” që “të gjithë shtetasit janë të barabartë përpara ligjit.”
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka. Kastriot Islami - Atëherë kemi një formulim të
Atëherë hedhim në votim sipas rendit kronologjik tillë: “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë njeh
propozimet e bëra. dhe respekton parimet dhe normat përgjithësisht të
Propozimi i parë i deputetit Namik Dokle: pranuara të së drejtës ndërkombëtare.
“Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë merr Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike
parasysh dhe u përshtatet normave të së drejtës është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore,
ndërkombëtare të njohura përgjithësisht.” partitë politike, organizatat, si dhe për shtetasit.
Pjesa tjetër ngelet siç është. Të gjithë shtetasit janë të barabartë përpara
Kush është pro? ligjit.”
Arben Imami - Unë jam plotësisht dakord dhe Naim Karriqi - Në këtë formulim janë pranuar
do të votoj pro këtij propozimi, por nëse ka ndonjë organet shtetërore, partitë politike dhe organizatat.
sugjerim edhe për dy paragrafët e tjerë, të merren Vetëm fjala “shoqatat” është hequr nga formulimi
parasysh, se mund të ndodhë, siç ndodhi me im. Ju lutem, shiheni edhe këtë fjalë!
propozimin e zotit Xhuveli te neni 5, që ishte shumë Ismail Lleshi - Mua më duket se paragrafi i
i arsyeshëm dhe nuk u mor dot parasysh vetëm për parë i këtij neni në formulimin e propozuar është
çështje procedure. më i goditur. Aty thuhet që “merr parasysh dhe u
Kastriot Islami - Ramë dakord që nenet do t’i përshtatet normave të së drejtës ndërkombtare.”
miratojmë në tërësi. Në qoftë se bini dakord të Domethënë detyrimi ynë si Kuvend në çdo rast të
gjejmë një kompromis ndërmjet dy propozimeve, jam legjislacionit është që me të vërtetë ta kemi në
dakord. konsideratë. Dhe derisa e fiksojmë këtë si një normë
Ali Spahia - Do të isha i mendimit që, në qoftë kushtetuese, do ta mbajmë parasysh në çdo hap
se bien dakord deputeti Berisha me deputetin Dokle, legjislativ.
ta formulojnë së bashku nenin dhe ta votojmë. Në paragrafin e dytë mundet të merret parasysh
Muharrem Mezini - Më duket që propozimi edhe sugjerimi që kanë shokët deputetë, që në vend
është me vend, qoftë për paragrafin e parë nga të fjalës “nëpunës” të vihet fjala “shtetas.” Veçse
deputeti Namik Dokle, qoftë për paragrafin e dytë të këtu bëhet fjalë për detyrimin që kanë organizma të
bërë nga të gjithë shokët që fjala “nëpunësit” të caktuar dhe punonjësit e tyre. Kurse detyrimi që do
zëvendësohet me fjalën “punonjësit.” të kenë shtetasit ndaj ligjit, për respektimin dhe
127
zbatimin e tij, do të jetë në atë pjesë që bën fjalë shokut Shane, duke e plotësuar me argumentin që,
për liritë dhe të drejtat. Por nuk ka ndonjë gjë të në qoftë se ne për një moment fjalën “nëpunës” apo
keqe që të jetë edhe këtu. “shtetas” e zëvendësojmë me fjalën “individ”, kemi
Bashkohem me sugjerimin, që paragrafi i tretë thënë një koncept më të gjerë, sepse tek individi
të mbetet kështu siç është. futet ndaç shoferi, ndaç nëpunësi, ndaç biznesmeni,
Një deputet - Jam plotësisht dakord me vërejtjet pra të gjithë, dhe nuk na prish punë, aq me tepër që
e deputetit Ismail Lleshi. Këtu është fjala për detyrimet jemi përpara një pakete ligjesh që duhet të hapë
që kanë organet shtetërore për zbatimin e horizont, të mos kufizojë. Nuk ka asgjë të keqe që
legjislacionit. Pra, duhet thënë “nëpunësit”, se ata e fjalët “nëpunës” dhe “shtetas” të kthehen në fjalën
zbatojnë legjislacionin. Nuk është fjala për të drejtat e “individ”, se çdo shtetas apo nëpunës është individ.
shtetasve, por për detyrat që kanë nëpunësit e shtetit. Meqë e mora fjalën, do të doja ta lexoja edhe
Sali Berisha - Më falni, po detyrohem të replikoj. një herë formulimin tim për paragrafin e parë:
E para, një marrëveshje që ke nënshkruar, je i “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë merr
detyruar ta respektosh dhe jo ta marrësh parasysh. parasysh, u përshtatet dhe respekton normat e së
Ajo ka akte, nene, të cilat do t’i respektosh. Ta drejtës ndërkombëtare të njohura përgjithësisht.”
marrësh parasysh është gjë tjetër. Falemnderit!
E dyta, mund të themi që shtetasit janë të Shane Korbeci - Individ është edhe anëtari i
barabartë para ligjit. Ata janë të detyruar të zbatojnë ndërmarrjes së përbashkët, por ai është i huaj, pra
ligjin. Kështu që unë nuk jam dakord të kufizohet nuk është nëpunës.
me fjalën “nëpunës” apo “punonjës.” Prandaj, ju Xhemal Dauti - Po bëjmë lojë fjalësh, shoku
lutem, hidheni në votë propozimin që deshët të Kryetar. Kemi vendosur ta quajmë këtë ligj “dispozita
votonit! kryesore kushtetuese”, jo paketë. Të mos bëjmë
Shane Korbeci - Duhet të jemi të saktë. Në lojë fjalësh.
qoftë se themi “shtetas”, unë, ta zëmë, jam anëtar Kastriot Islami - Mos u shqetësoni për këtë,
i një ndërmarrjeje të përbashkët dhe në këtë rast se nuk e kemi vendosur akoma si do ta quajmë.
nuk jam shtetasi juaj. Prandaj mendoj se duhet të Sadedin Balla - Për mendimin tim më i
qëndrojë fjala “nëpunës.” përshtatshëm është përkufizimi që tha profesor Ylli
Fehmi Abdiu - Zoti Kryetar, Vejsiu dhe mendoj se në paragrafin e parë kishte nevojë
Po vazhdojmë ta përsëritim këtë problem. Ideja të theksohej se legjislacioni i Republikës së Shqipërisë
në kuptimin juridik mendoj se është e drejtë. Është hartohet në përshtatje me normat e së drejtës
detyrimi i të gjitha organeve, i të gjitha partive, i të ndërkombëtare. Kjo paraqitje më duket më komode.
gjitha organizatave të tjera dhe i punonjësve ose i Ilir Dushi - Mendoj se duhet të mbajmë
nëpunësve, ta quajmë si të doni, një nga kërkesat parasysh edhe ngjyrat tona kombëtare dhe të
themelore të shtetit juridik. Kjo kërkesë është e respektojmë edhe shtetin tonë që po ngremë, unë
veçuar nga një detyrim tjetër që kanë shtetasit në propozoj këtë formulim:
vetvete, për të respektuar dhe zbatuar ligjin, detyrim “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë njeh
ky që gjen pasqyrim te të drejtat dhe detyrat e dhe respekton normat e së drejtës ndërkombëtare
shtetasve. Por, në qoftë se shumica është e të njohura përgjithësisht.
mendimit që këto dy detyrime, si të organeve Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike
shtetërore, të organizatave, të partive, të punonjësve është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore,
dhe të shtetasve të shkrihen në një, mund të bëhej partitë politike, organizatat e tjera, si dhe për
ajo që thamë, që të emërtohen “shtetas.” Po nuk nëpunësit.”
ka asgjë të keqe që të mbetet siç është dhe te ligji Paragrafi i fundit të mbetet siç është.
që do të kemi për shtetasit do të gjejë pasqyrim po Shokët duhet ta kuptojnë se ky nen ka të bëjë
ky detyrim i tyre për të zbatuar ligjet e shtetit. vetëm me administratën shtetërore, i vë asaj një
Shane Korbeci - Më falni të bëj një shpjegim, detyrim ligjor; nuk është një normë në përgjithësi,
duke iu referuar gjendjes aktuale. Ne sot në Shqipëri por e specifikuar vetëm për nëpunësit e
kemi ndërmarrje të përbashkëta dhe ka përfaqësues administratës shtetërore.
të firmave të huaja që marrin vizën, po nuk janë Panajot Barka - Meqë bëhet fjalë për problemet
shtetas. Prandaj mund të lëmë fjalën “shtetas.” administrative, mendoj se duhet të shtohet që
Bashkim Kopliku - Jam dakord me vërejtjen e normat juridike janë të detyrueshme edhe për
128
personat juridik. Këtu hyjnë edhe administratat e procedurën sipas rregullave. Do të hedh në votë të
ndërmarrjeve, sido që të jenë këto, të përbashkëta, të gjitha propozimet sipas renditjes kronologjike.
veçanta, të huaja. Pra, mendoj që pas fjalëve Gëzim Luli - Kisha një propozim.
“organizatat e tjera” të shtohet shprehja “për personat Meqenëse deputetët bënë shumë propozime,
juridik, si dhe për shtetasit.” të lexohen dhe deputetët të zgjedhin ato që janë
Një deputet - Bashkohem me mendimin e më të përshtatshme.
parafolësit për të zëvendësuar fjalën “nëpunës” me Arben Imami - Qëllimi është që këtë punë ta
fjalët “personat juridikë dhe fizikë” ku do të bëjmë sa më mirë. Unë do të propozoja që meqë
përfshiheshin të gjithë kategoritë në vendin tonë. parimisht të dy propozuesit kanë rënë dakord,
Kastriot Islami - Ka një nen të formuluar në jashtë seancës të hartohet formulimi përfundimtar,
këtë formë, pa u hequr të drejtën të gjitha të shihet nga një grup dhe, kur të bëjmë diskutimin
propozimeve që janë bërë: tërësor, ta miratojmë. Kështu merr fund ky problem.
“Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë njeh Se, siç po veprojmë, nuk po arrijmë dot të
dhe respekton parimet dhe normat përgjithësisht të koordinojmë të dy propozimet. Me votimin që kërkoni
pranuara të së drejtës ndërkombëtare. (Varianti tjetër të bëni ju për çdo propozim veç e veç, përjashtohet
është “merr parasysh dhe u përshtatet). secili prej tyre.
Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike Sali Berisha - Me Namikun ramë dakord dhe
është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore, unë nuk po shoh ndonjë ndryshim substancial,
partitë politike, organizatat e tjera, si dhe për ndryshimet ishin thjesht çështje redaktoriale, në
personat juridikë e fizikë. koncept ishin një. Prandaj mendoj që të dy
Të gjithë shtetasit janë të barabartë përpara propozimet të paraqiten si të përbashkëta.
ligjit.” Kastriot Islami - Atëherë hedh në votë
Një deputet - Po the “personat juridikë”, ke propozimin e përbashkët, meqë deputetët Dokle dhe
përsëritur ato që the përpara. Mund të thuhet “dhe Berisha janë dakord të bëhet një formulim i
për çdo person juridik tjetër.” përbashkët. Po lexoj formulimin:
Lufter Xhuveli - Kam mendimin që Kryesia të “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë merr
respektojë radhën e paraqitjes së propozimeve. parasysh dhe u përshtatet normave të së drejtës
Së dyti, mendoj se nuk është e dobishme që ndërkombëtare të njohura përgjithësisht.
Kryesia të merret me riformulime. Në rast se Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike
deputetë të veçante kanë mendimin të bien dakord është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore,
me propozimet e njëri-tjetrit, t’i bëjnë vetë ata, t’i partitë politike, organizatat e tjera, si dhe për
dërgojnë në sekretari dhe të mos na pengohet puna. individët.
Kastriot Islami - Dakord. Keni të drejtë. Të gjithë individët, shtetas të Republikës, janë
Rushen Golemi - Zoti Kryetar, të barabartë përpara ligjit.”
Ju kam dërguar një formulim për nenin 7 dhe do Sali Berisha - Unë propozova shprehjen “njeh
t’ju lutesha që t’ua lexonit zotërinjve deputetë, me dhe respekton normat përgjithësisht të pranuara të
një ndryshim (bashkohem me mendimin e një së drejtës ndërkombëtare” dhe më duket se deputeti
parafolësi) që në vend të fjalës “individ”, në paragrafin Dokle me këtë ra dakord, në qoftë se nuk gabohem.
e dytë, të vihen fjalët “persona juridikë dhe fizikë.” Kastriot Islami - Deputeti Dokle, jeni dakord
Kastriot Islami - Po i hedh në votë propozimet me këtë formulim?
me radhë. Propozimi i parë është i deputetit Namik Namik Dokle - Çfarë kuptohet me fjalën “njeh”?
Dokle. Sali Berisha - Në radhë të parë është kushti i
Lufter Xhuveli - Deputeti Dokle ra dakord që njohjes, pastaj i respektimit të atyre normave
propozimi i tij të bashkohet me propozimin e zotit përgjithësisht të pranuara, sepse je nënshkruesi i
Berisha. tyre.
Namik Dokle - Pas propozimit që kam bërë, Namik Dokle - Në qoftë se është fjala që janë
unë kam thënë se jam dakord me redaktimet e zotit të pranuara nga shteti ynë, natyrisht që fjalët “njeh”,
Berisha. Pra, jam dakord me redaktimet, jo me “respekton”, “merr parasysh” nuk kanë ndonjë
ndryshimet. ndryshim. Por, në qoftë se është fjala për norma që
Kastriot Islami - Propozimet e juaja janë s’kanë të bëjnë me ne...
kontradiktore, prandaj detyrohem të zbatoj Sali Berisha - Shprehja “përgjithësisht të
129
pranuara” nënkupton që janë të pranuara edhe nga ne. të së drejtës ndërkombëtare.Zbatimi i përpiktë dhe
Kastriot Islami - Këtu problemi është që i njëllojtë i normave juridike është i detyrueshëm
shprehja “merr parasysh dhe u përshtatet” të për të gjitha organet shtetërore, partitë politike,
zëvendësohet apo jo me shprehjen “njeh dhe organizatat e tjera, si dhe për personat fizikë e
respekton.” juridikë.
Jeni dakord me këtë zëvendësim, zoti Dokle? Të gjithë personat fizikë e juridikë janë të
Namik Dokle - Atëherë, meqë po i ngatërrojmë barabartë përpara ligjit.”
shumë deputetët, fillo e hidhi në votim propozimet Fatos Nano - Dëshiroj t’ju jap një formulim, me
sipas radhës. angazhimin për të konverguar të gjitha propozimet
Neritan Ceka - Në qoftë se deputetët kanë bërë që u dhanë, në qoftë se ju duket i arrirë, duke pasur
vërejtje për çdo paragraf, pranimi në total i një parasysh shqetësimin e të gjithë kolegëve që çdo
propozimi do të eleminonte shumë vërejtje me vlerë. term të shprehë një shkallë angazhimi të caktuar
Prandaj mendoj që votimi të bëhet për çdo paragraf. ndaj legjislacionit dhe të drejtës ndërkombëtare. Do
Ndryshe do të djegim propozime me vlerë, siç ishte të sugjeroja këtë formulim:
ai për të shtuar fjalët “persona juridikë dhe fizikë.” “Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë merr
Çun Jonuzi - Në këtë rast unë do të propozoja parasysh, njeh dhe respekton parimet dhe normat
që të bashkoheshin të katër këto atribute, duke përgjithësisht të pranuara të së drejtë ndër-
qëndruar njëra pranë tjetrës e duke plotësuar shoqja- kombëtare.
shoqen, domethënë “njeh, respekton, merr parasysh Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike
dhe u përshtatet”, dhe kështu zgjidhet ky problem. është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore,
Një deputet - Në fakt janë tri vërejtje. Vërejtja e partitë politike, organizatat e tjera, si dhe për
parë është për të qëndruar shprehja “njeh dhe personat juridikë e fizikë.
respekton” ose “merr parasysh.” Vërejtja e dytë Të gjithë shtetasit janë të barabartë përpara
është për të shtuar shprehjen “norma përgjithësisht ligjit.”
të njohura.” Vërejtja e tretë është për të lënë fjalën Kastriot Islami - Kush është dakord me këtë
“nëpunës” ose “individ” ose “persona juridikë e fizikë.” propozim?
Propozoj t’i votojmë me radhë këto tri vërejtje, pra Genc Ruli - Jam plotësisht dakord me
të bëjmë tri votime. formulimin që u dha për paragrafin e parë. Ndërsa
Kastriot Islami - Kush është dakord që këtë për paragrafin e dytë do të thosha që të jemi më të
nen ta votojmë pjesë-pjesë? kujdesshëm dhe të kuptojmë intensionin e këtij
Ismail Lleshi - Mundet që në paragrafin e parë paragrafi. Ky paragraf do t’i japë garancinë qytetarit
të bëhet ndonjë korrigjim apo redaktim, me idenë e shqipëtar që të drejtat e tij nuk do të shkelen nga
konvergimit të propozimeve të deputetëve Dokle dhe nëpunësit, në radhë të parë, që janë hallka që
Berisha, dhe të jetë ky formulim: realizon në fund të fundit çdo ligj. Prandaj po të
“Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë njeh thonim që zbatimi i normave juridike është i
dhe merr parasysh normat e së drejtës detyrueshëm për të gjithë individët apo personat
ndërkombëtare të njohura përgjithësisht” fizikë e juridikë, nuk do të dilnim te qëllimi i vërtetë.
Ali Spahia - “Merr parasysh” dhe “respekton” Nëpunësi duhet t’i zbatojë mirë dhe në mënyrë të
janë dy koncepte aspak të afërta. Mund ta marr njëjtë të gjitha normat dhe ligjet që nxjerr ky Kuvend,
parasysh një e ligj ose një nen dhe megjithatë mund ashtu si dhe të gjitha organet shtetërore, të gjitha
ta hedh poshtë. “Respektoj” është një koncept krejt partitë dhe organizatat e tjera, për të mbrojtur të
tjetër. Prandaj të jemi të saktë. drejtat e individit.
Gafur Shameti - Të mos nisemi nga fakti se Fehmi Abdiu - Në vijim të mendimit që shfaqi
kush e bëri propozimin dhe t’i mbetet besnik atij. E parafolësi, kjo është sa kërkesë e shtetit juridik, aq
mira është që nga të gjitha propozimet të shkëputim edhe një garanci për shtetasit. Kjo dispozitë u
ato që janë të përshtatshme për ligjin. Në fund të siguron të gjithë shtetasve tanë, individëve, një
fundit ne nuk vendosim poshtë ligjit emrin e atij që e garanci të madhe, u vë detyrë organeve shtetërore,
përpilon, por miratojmë një ligj që do të qëndrojë. partive, organizatave, nëpunësve që të mos u shkelë
Unë do të kisha këtë mendim për formulimin: të drejtat. Konkretisht medoj që paragrafi i dytë të
“Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë njeh mbetet si është, domethënë me fjalën “nëpunësit.”
dhe respekton normat përgjithësisht të pranueshme Shane Korbeci - Unë jam dakord me sugjerimin
130
e zotit Genc Ruli për të hequr fjalët “personat fizikë shtohen fjalët “ndjek politikën e fqinjësisë së mirë.”
e juridikë” dhe për të mbetur vetëm fjala “nëpunësit.” Arben Imami - Unë nuk jam i mendimit që të
Fatos Nano - Shoku Kryetar, bëhet kjo shtesë, sepse mendoj që shteti i ardhshëm
Unë vlerësoj shtesën që bëri deputeti Ruli. Do shqiptar duhet të ketë një politikë të jashtme unike.
ta konsideroja shtesë, sepse legjislacionit tonë duhet Agron Dibra - Edhe unë mendoj që të shtohen
t’i binden edhe pronarët e huaj dhe vendas, të cilët fjalët “ndjek politikën e fqinjësisë së mirë.”
janë persona juridikë. Prandaj medoj që fundi i Azem Hajdari - Propozoj të bëhet kjo shtesë:
paragrafit të dytë të shprehet në këtë mënyrë: “si .”.. dhe është i interesuar të bashkëpunojë me
dhe për nëpunësit dhe personat e tjerë juridikë e të gjitha organizatat e njohura demokratike paqësore
fizikë.” dhe të aderojë në to.”
Shane Korbeci - Personi i huaj nuk i Sadedin Balla - Mendoj se do të dilte më bukur
nënshtrohet në Shqipëri ligjeve që nxjerrim ne. po të formulohej kështu:
Fatos Nano - Në Shqipëri ai do të jetë i detyruar “Republika e Shqipërisë në marrëdhëniet me
të zbatojë ligjet e shtetit shqiptar. jashtë mbron pavarësinë dhe interesat kombëtarë,
Halil Hasko - Unë jam i mendimit se formulimi ndjek politikën e bashkëpunimit, të paqes e të
i paragrafit të parë është i diskutueshëm. Ne sigurimit ndërkombëtar.”
Kushtetutën e bëjmë për një kohë të gjatë. Që të Namik Dokle - Edhe unë jam dakord me
pohojmë sot si Kuvend Popullor që do të njohim e propozimin e deputetëve Arbnori dhe Dibra për të
do të respektojmë edhe ato që do të dalin me vonë, shtuar idenë e fqinjësisë së mirë. Ne nuk mund ta
më duket se i lidhim duart vetvetes, sepse do të harrojmë këtë fakt. Çfarëdolloj politike që të ndjekim,
dalin edhe ligje të tjera të të drejtës ndërkombëtare në radhë të parë do të kemi politikën e fqinjësisë së
që s’i kemi në Kushtetutën që do të jetë në fuqi. mirë. Prandaj jam i mendimit që ta hedhim në votë
Prandaj mendoj të lihet “merr parasysh dhe i përshtat këtë propozim.
për kushtet e vendit tonë.” Ali Spahia - Jam i mendimit që të shtohet edhe
Ali Spahia - Është fjala për norma e parime kjo fjali: “Republika e Shqipërisë mbron të drejtat e
përgjithësisht të pranueshme për sot, për nesër e pakicave tona kombëtare, kudo që ndodhen.”
kështu me radhë. Xhevahir Tahiraj - Në çështjen e fundit të këtij
Azem Hajdari - Kemi propozimin e zotit Nano, formulimi të merrnim konsideracionin që i shprehu
që ra në marrëveshje me zotin Ruli. Ta hedhim në zoti Peres De Kuelar shokut Ramiz Alia, që politika
votë dhe të mos humbim kohën kot. juaj të përputhet me parimet e Kombeve të
Fatos Nano - Më lejoni ta lexoj edhe një herë Bashkuara për çështjen e paqes, të sigurimit dhe
formulimin: të solidaritetit ndërkombëtar.
“Legjislacioni i Republikës së Shqipërisë merr Agustin Shqalësi - Te propozimi im kam
parasysh, njeh dhe respekton parimet dhe normat parasysh që të shprehet ideja se Republika e
përgjithësisht të pranuara të të drejtës Shqipërisë mbron interesat e të gjithë popullsisë
ndërkombëtare. shqiptare, kudo që është, dhe të mos përdorim
Zbatimi i përpiktë dhe i njëllojtë i normave juridike termin “pakicë kombëtare”, sepse popullsia e
është i detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore, Kosovës, për shëmbull, nuk është pakicë
partitë politike, organizatat e tjera, për nëpunësit, kombëtare, por pjesë e kombit shqiptar etj.
si dhe për personat e tjerë juridikë e fizikë. Sali Berisha - Në plotësim të propozimeve të
Të gjithë shtetasit janë të barabartë përpara bëra do të thosha se “Republika e Shqipërisë në
ligjit.” marrëdhëniet e jashtme mbron pavarësinë dhe
Kastriot Islami - Kush është pro? Kundër? interesat kombëtarë, të drejtat e ligjshme të
Abstenim? Miratohet me mbi dy të tretën e votave. shqiptarëve kudo që janë.”
Neni 8. Ali Spahia - Zoti Kryetar, e tërheq propozimin
Spikeri - Neni 8. “Republika e Shqipërisë në tim.
marrëdhëniet e jashtme mbron pavarësinë dhe Ilir Dushi - Mendoj që të theksohet se
interesat kombëtarë, ndjek politikën e Republika e Shqipërisë kujdeset për njohjen dhe
bashkëpunimit, të paqes e të sigurimit respektimin e të drejtave kombëtare e demokratike
ndërkombëtar.” të popullsisë shqiptare që jeton jashtë kufijve të
Pjetër Arbnori - Unë them që në nenin 8 të Republikës së Shqipërisë.
131
Ismail Lleshi - Bashkohem me propozimin që formulimin e nenit në total, do të djegim propozime

në nenin 8 të shtohet çështja e marrëdhënieve me me vlerë për paragrafë të veçantë. Prandaj sugjeroj
fqinjët dhe konkretisht me idenë e fqinjësisë së mirë. që votimi të bëhet me paragrafë.
Gjithashtu, bashkohem me sugjerimin që në Ahmet Kamberi - Shoku Kryetar, ju lutem
fushën e politikës së jashtme të përcaktohet kujdesi shtoni edhe propozimin tim:
për popullsinë shqiptare jashtë kufijve shtetërorë. “Republika e Shqipërisë në marrëdhëniet e
Për këtë pikë ndoshta mund të shprehet si paragraf jashtme mbron pavarësinë dhe interesat kombëtarë,
i dytë ky formulim: “Republika e Shqipërisë kujdeset ndjek politikën e bashkëpunimit, të fqinjësisë së
për njohjen dhe respektimin e të drejtave kombëtare mirë, të paqes e të sigurimit ndërkombëtar. Ajo
e demokratike të popullsisë shqiptare që jeton jashtë kujdeset për mbrojtjen e të drejtave të ligjshme të
kufijve shtetërorë të saj.” shqiptarëve kudo që janë.”
Arben Imami - Zoti Kryetar, Xhemal Gazidede - Unë do të isha me
Në qëllimin e politikës së jashtme të shtetit mendimin që u shfaq këtu, për të shtuar idenë e
shqiptar ne vëmë interesat kombëtarë. S’ka arsye fqinjësisë së mirë dhe me propozimin e deputetit
që ky intension në politikën e jashtme të Shqipërisë, Ismail Lleshi për të shtuar një paragraf me këtë
pra interesat kombëtarë, të kufizohet nga një diçka formulim: “Republika e Shqipërisë kujdeset për
tjetër, që mund të jetë fqinjësia e mirë ose fjala vjen njohjen dhe respektimin e të drejtave kombëtare e
lidhjet me Europën Perëndimore apo me Amerikën demokratike të popullsisë shqiptare që jeton jashtë
Jugore. Intensioni i vetëm i politikës shqiptare është kufijve të Republikës së Shqipërisë.”
interesi kombëtar. Nuk ka pse të kufizohet ky qëllim Azem Hajdari - Unë e tërheq propozimin tim
në politikën e jashtme me fqinjësinë e mirë. Kjo dhe u bëj thirrje deputetëve të reflektojnë për
nuk do të thotë se jemi kundër fqinjësisë së mirë, propozimin më të mirë dhe të mos qëndrojnë
por jo për ta futur në parimin më themelor të politikës kokëfortë në propozimin e vet. Propozimi i fundit
së jashtme të shtetit shqiptar. ishte më i mirë.
Nuk i heq të drejtën askujt për të bërë Një deputet - Zoti Kryetar,
propozime, por duhet të kemi parasysh që të Unë jam i mendimit se çështja e popullsisë sonë
shpjegojmë pse e bëjmë këtë propozim dhe, në që jeton jashtë kufijve të atdheut është një çështje
qoftë se do të bëjmë diskutim, të japim edhe me rëndësi themelore për çdo qeveri tonën, për çdo
kundërargument. Mundet që kundërargumenti të jetë parti politike e për çdo individ. Prandaj jam dakord
më i dobët. Faji është i atij që kundërargumenton me propozimin e deputetit parafolës.
pastaj. Një deputet - Të gjithë jemi dakord me atë
Falemnderit! propozim, prandaj të hidhet në votë.
Naim Karriqi - Nuk jam dakord me relacionin Kastriot Islami - Hedhim në votë formulimin e
që bën deputeti Arben Imami, pasi specifikimi i propozuar nga deputeti Ahmet Kamberi:
politikës për fqinjësinë e mirë është një normë “Republika e Shqipërisë në marrëdhëniet me
ndërkombëtare. jashtë mbron pavarësinë dhe interesat kombëtare,
Kastriot Islami - Ka propozime të tjera? Nuk ndjek politikën e bashkëpunimit e të fqinjësisë së
ka. mirë, të paqes e të sigurimit ndërkombëtar.
Hedhim në votë propozimet sipas radhës Ajo kujdeset për mbrojtjen e të drejtave të
kronologjike. Propozimi i parë është i deputetit Balla ligjshme të shqiptarëve kudo që janë.”
(Lexohet i gjithë propozimi). Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Neritan Ceka - Po i kthehem edhe një herë Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
propozimit që bëra më parë. Në qoftë se e votojmë Punimet rifillojnë në orën 1700.
132

Kastriot Islami - Meqenëse shumica e zoti Kryetar.

deputetëve është e pranishme në sallë, rifillojmë Kastriot Islami - Kush është dakord që të
punimet. rimarrim në shqyrtim nenin 8?
Anastas Pone - Duke pasur parasysh Ismail Lleshi - Pata bërë një propozim që në
shqetësimin tuaj, shoku Kryetar, që e keni shprehur nenin 8 të dalë si paragraf i dytë formulimi që vijon:
disa herë, të vetë Kuvendit Popullor dhe të të gjithë “Republika e Shqipërisë kujdeset për njohjen dhe
popullit, që duhet t’u hapim rrugë zhbllokimit dhe respektimin e të drejtave kombëtare e demokratike
zgjedhjes së organeve udhëheqëse, të Presidentit të popullsisë shqiptare e të shqiptarëve të veçantë
dhe të Qeverisë, si dhe duke pasur parasysh që që jetojnë jashtë kufijve shtetërorë të Republikës.”
kemi dhjetë ditë që populli pret kur të vijë darka që Unë mendoj që është në interesin tonë të
të dëgjojë e të shikojë në televizor se çdo të përcaktojmë një pozicion të tillë siç propozohet.
vendosim ne, unë kam një mendim shoqëror për të Azem Hajdari - Të na e shpjegojë pak zoti
gjithë kolegët deputetë. Lleshi pse duhet t’i rikthehemi edhe një herë këtij
Së pari, u paraqit një Projektkushtetutë, e cila neni.
nga pjesa më e madhe e deputetëve të Partisë Bardhyl Baltëza - Zoti Kryetar, kam një
Demokratike nuk u miratua për arsyet që paraqitën propozim të përgjithshëm.
ata dhe mbi këtë bazë të tërë vendosëm të paraqitim Në përgjithësi shikohet që të gjithë deputetët
një paketë ligjesh apo disa dispozita ligjore, apo kanë tendencë të krijojnë ligje dhe këtë paketë
nuk e di se çfarë, pasi shtatë emra janë përmendur ligjesh ta bëjnë sa më të përshtatshme për
deri tani dhe nuk e dimë ç’emër do të marrë funksionimin e shtetit tonë ligjor. Natyrisht, qëllimi i
përfundimisht. të gjithëve është shumë i mirë dhe s’ka si të jetë
Së dyti, edhe për këto dispozita që po ndryshe. Megjithatë, vërej një gjë që e ka penguar
shqyrtojmë sot, po bëjmë diskutime të gjata, kur seancën e paradites dhe shpeshherë ka shtyrë
nuk janë as Kushtetutë, as Projektkushtetutë, por kohën, aq të nevojshme për të miratuar sa më parë
janë pikërisht për atë shqetësim që teorikisht e këtë paketë ligjesh.
shprehëm të tërë. Kam një mendim, si rrugë të përshtatshme në
U propozoj tërë shokëve me dashamirësi, që gjithë ecurinë e miratimit të këtyre dispozitave. Dje
diskutimet të bëhen koncize dhe mundësisht të kemi punuar mjaft mirë, duke ardhur për të gjitha
mbarojmë që sonte me këto dispozita e nesër t’i ligjet në një emërues të përbashkët. Me një fjalë e
hapim rrugë atij shqetësimi që e shprehëm quajtëm “konsensus”, por unë do ta quaja një
bashkërisht të tërë. marrëveshje. Dhe do t’i ftoja të gjithë deputetët, edhe
Ismail Lleshi - Do t’ju lutesha juve si Kryesi, juve si Kryesi, që t’i mëshojmë këtij konsensusi,
do t’u merrja leje të gjithë të nderuarve deputetë që kësaj marrëveshjeje.
mua së bashku me deputetin Imami, që u konsultuam Të gjitha vërejtjet që kanë bërë shokët paradite
me njëri-tjetrin, të na krijoni mundësinë të kthehemi kanë qenë me qëllimin e mirë për të rregulluar ligjet,
edhe një herë te neni 8, në qoftë se do ta gjykoni të që të bëhen të përshtatshme, sa më të kuptueshme
nevojshme. dhe sa më të sakta. Dhe unë mendoj se në këtë
Sali Berisha - Meqenëse mangësia në këtë drejtim duhet te ecim. Gjykoj se sistemi i
nen na duket serioze, unë e mbështes propozimin vazhdueshëm i votës për çdo fjalë, për çdo gjë na
e deputetit Ismail Lleshi, që të reflektojmë edhe një ka humbur shumë kohë. Natyrisht, nuk përjashtohet
herë për formulimin e tij. Të na falin Kryesia dhe që për nene të veçanta do të ketë edhe votime, por
deputetët, por është me interes që ajo mangësi të unë do t’u bëj thirrje të gjithë kolegëve të ecim në
mos kapërcehet, meqë është kapur. rrugën e konsensusit dhe të marrëveshjes. Ma merr
Kastriot Islami - Ka një mendim të përbashkët? mendja që edhe populli e pret këtë prej nesh.
Arben Imami - Po. Nxitimi i drekës na kushtoi Kastriot Islami - Ju lutem, më lejoni të rilexoj
që nuk u përqendruam në një problem të formulimin e deputetit Lleshi.
rëndësishëm, i cili ju ka ardhur në formë propozimi, Ismet Ferizaj - Para se ta rilexoni atë, kisha
133
një propozim pikërisht për zotin Ismail Lleshi. Në thotë njëri apo tjetri, atij neni që votojmë e miratojmë
qoftë se ka mundësi, formulimit të tij t’i shtojë edhe njëherë nuk duhet t’i kthehemi përsëri. Nga ana
fjalët: “Në trojet e veta”, duke pasur parasysh tjetër, nga diskutimet që bëhen në grupet
shqiptarët që jetojnë në Kosovë. Është një term që parlamentare, Kryesia duhet t’i sistemojë, të nxjerrë
shteti shqiptar e ka përdorur vazhdimisht, është racionalen dhe të vendosë. Prandaj ju kemi vënë në
saktësuar në të gjitha instancat tona politike, qoftë Kryesi, që të na drejtoni ju ne dhe jo ne ju.
si shtet, qoftë si parti etj., i njohur edhe në arenën Kastriot Islami - Keni plotësisht të drejtë, por
ndërkombëtare. në këtë rast unë do ta shkarkoja përgjegjësinë te
Kastriot Islami - Atëherë rilexoj propozimin e kryetarët e grupeve parlamentare.
deputetit Lleshi, në mirëkuptim me deputetin Imami. Ismail Lleshi - Është e drejtë. E pranojmë.
Nuk e di a do të ishit dakord me shtesën që bëri Kastriot Islami - Ky rast nuk do të përsëritet
deputeti Ferizaj. më. Ta kenë parasysh edhe kryetarët e grupeve
Rilexoj nenin 8 të përmirësuar: parlamentare.
“Republika e Shqipërisë në marrëdhëniet me Kush është pro me riformulimin e nenit 8, duke
jashtë mbron pavarësinë dhe interesat kombëtarë, hequr fjalën “të veçantë”?
ndjek politikën e bashkëpunimit e të fqinjësisë së Abdi Baleta - Mos e votoni me kaq nxitim, se
mirë, të paqes e të sigurimit ndërkombëtar. Republika ka një problern që do të na dalë përsëri. Të mos
e Shqipërisë kujdeset për njohjen dhe respektimin harrojmë se termat “qytetarë” dhe “shtetas” nuk kanë
e të drejtave kombëtare e demokratike të popullsisë të njëjtin kuptim juridik. Po të flasim për të marrë
shqiptare e të shtetasve shqiptarë të veçantë që në mbrojtje shqiptarët që janë jashtë, duhet të dijmë
jetojnë jashtë kufijve shtetërorë të Republikës.” nëse janë apo s’janë shtetas shqiptarë, sepse jo të
Azem Hajdari - Mendoj që shprehja “e të gjithë shqiptarët që janë jashtë, janë shtetas
shtetasve shqiptarë të veçantë që jetojnë jashtë shqiptarë. Prandaj sugjeroj që të presim edhe pak
kufijve shtetërorë të Republikës” të zëvendësohet për këtë formulim, të bëhet një konsultim i vogël, të
me shprehjen “e të qytetarëve të tjerë shqiptarë që rrihen mendimet, sepse më vonë do të dalin
ndodhen jashtë Republikës.” Fjala “qytetarëve” mund probleme të karakterit të të drejtës së brendshme
të bëhet edhe “individëve.” dhe asaj ndërkombëtare.
Arben Imami - Do të ishte më e drejtë të thuhej Kastriot Islami - Më duket se nuk u nxituam,
“shqiptarëve”, që të jetë gjithëpërfshirëse. sepse paradite diskutuam për këtë nen, bëmë një
Kastriot Islami - Atëherë paragrafi i dytë merr gabim procedurial që e rimorëm në shqyrtim...
këtë formulim: “Republika e Shqipërisë kujdeset për Abdi Baleta - Nuk e kam fjalën aty, por te
njohjen dhe respektimin e të drejtave kombëtare e saktësimi.
demokratike të popullsisë shqiptare e të shqiptarëve Kastriot Islami - Për çështjen e saktësimit, në
të veçantë që jetojnë jashtë kufijve shtetërorë të qoftë se ka ndonjë gabim nga pikëpamja juridike,
Republikës.” materialin do ta shikojnë juristët dhe para së të bëjmë
Kush është pro? miratimin e tij në tërësi, do t’ju themi që është bërë
Azem Hajdari - Mendoj që shprehja “e të ky redaktim teknik juridik.
shqiptarëve të veçantë” të zëvendësohet me Kush është kundër? Abstenim?
shprehjen “e të gjithë shqiptarëve të tjerë” ose me Ky nen miratohet me mbi dy të tretat e votave.
shprehjen “e të gjithë shqiptarëve”, pa fjalën “të Neni 9.
veçantë”, se kë kemi parasysh me fjalën “të Spikeri - Neni 9. “Ekonomia e vendit bazohet
veçantë”? në iniciativën e lirë të të gjitha subjekteve
Kastriot Islami - Ju Iutem, redaktime të këtij ekonomike.
lloji t’ua lëmë t’i bëjnë juristët, para se të bëhet Iniciativa ekonomike e personave juridikë dhe
miratimi në tërësi. fizikë nuk mund të zhvillohet në kundërshtim me
Vehap Daku - Unë kam një vërejtje për interesin shoqëror dhe nuk duhet të dëmtojë sigurinë,
Kryesinë. lirinë dhe dinjitetin e njeriut.”
Nga ana proceduriale më duket se ajo nuk po Kastriot Islami - Ka vërejtje?
vepron mirë, për arsye se nga punimet e ditës së Huzri Hoxha - Paragrafi i parë i nenit 9 propozoj
sotme mund të na kujtohet ndonjë gjë nesër që të formulohet në këtë mënyrë:
duhet shtuar e duhet plotësuar. Pavarësisht se e “Ekonomia e vendit bazohet në shumë-
134
llojshmërinë e pronave, në rolin rregullues të shtetit formulimin e zotit Ruli dhe formulimi i pjesës së dytë
dhe në iniciativn e lirë të të gjitha subjekteve të bëhet siç propozoi zoti Emin Musliu.
ekonomike.” Bashkim Kopliku - Më duket se ajo që do t’i
Ndërsa për paragrafin tjetër nuk kam vërejtje. shtohet paragrafit të parë është fare e qartë në
Emin Musliu - Në paragrafin e dytë mendoj se paragrafin e dytë, ku thuhet se “nuk mund të
mund të bëhet ky formulim: “Iniciativa ekonomike e zhvillohet në kundërshtim me interesin shoqëror.”
personave juridikë dhe fizikë të zhvillohet në Dhe interesin shoqëror është pikërisht shteti që e
përputhje me interesin shoqëror dhe nuk duhet të mbron. Deformimi i paragrafit të parë nuk do të bënte
demtojë sigurinë, lirinë dhe dinjitetin e njeriut.” gjë tjetër vetëm se do të na shpinte mbrapsht.
Enver Naska - Në paragrafin e dytë mendoj që Pjetër Arbnori - Kam një vërejtje. Mendoj që
pas fjalës “shoqëror” të shtohet fjala “e kombëtar.” fjala “rregullues’’ të bëhet “harmonizues”, ndërsa fjala
Bujar Koloneci - Propozoj që në fund të “të dëmtojë”, të bëhet “të cenojë.”
paragrafit të parë të shtohet shprehja “dhe në Shane Korbeci - Shteti në ekonominë e tregut
harmonizimin e interesave nga ana e shtetit.” luan rolin rregullues, prandaj ka të drejtë zoti Genc
Banush Xhabrahimi - Në paragrafin e dytë Ruli.
mendoj që fjala “të dëmtojë” të zëvëndësohet me Një deputet - Jam dakord me propozimin e zotit
fjalën “të prekë.” Genc Ruli. Ai bëri vetëm një ndryshim radhe.
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (Nuk ka). Gjithashtu, fjalën “të dëmtojë” e zëvëndëson me
Hedhim në votë propozimin e parë, atë të fjalën “të prekë.” Të gjithë jemi dakord ta votojmë.
deputetit Huzri Hoxha. (Lexon propozimin). Bardhyl Baltëza - Mendoj që në paragrafin e
Ylli Vejsiu - Mendoj që shprehja “bazohet në parë formulimi të mbetet siç është, ndërsa paragrafi
shumëllojshmërinë e pronave” dublohet me atë që i dytë të korrigjohet me propozimin e zotit Musliu
thuhet në nenin 10 se “subjekte të të drejtës së dhe në fund të shtohet një paragraf i tretë me këtë
pronësisë janë shteti, personat juridikë e fizikë.” Pse përmbajtje:
duhet ta themi këtu, kur është thënë më poshtë? “Shteti ushtron një rol rregullues në ekonominë
Genc Ruli - Do të isha dakord me formulimin e e vendit.”
propozuar, vetëm së do të bëja një ndryshim në Kastriot Islami - Po lexoj formulimin e nenit 9.
renditje: “Ekonomia e vendit bazohet në shumë-
“Ekonomia e vendit bazohet në llojshmërinë e pronave, në iniciativën e lirë të të gjitha
shumëllojshmërinë e pronave, në iniciativën e lirë të subjekteve ekonomike dhe në rolin rregullues të
të gjitha subjekteve ekonomike dhe në rolin shtetit.
rregullues të shtetit.” Iniciativa ekonomike e personave juridikë e fizikë
Gjithashtu, jam dakord me zëvëndësimin e fjalës të zhvillohet në përputhje me interesin shoqëror dhe
“të dëmtojë” me fjalën “të prekë” dhe besoj se me nuk duhet të cenojë sigurinë, lirinë dhe dinjitetin e
këto rregullime neni 9 i kënaq të gjitha kërkesat. njeriut.”
Prandaj propozoj ta hedhim në votë. Enver Naska - Propozoj që pas fjalës “shoqëror”
Gramoz Pashko - Formulimi është shumë i të shtohet fjala “kombëtar.”
mirë, vetëm se ka një problem: krijohet një lloj Azem Hajdari - Ne deputetët i njohim edhe
parazitizmi dhe përsëritjeje midis këtij formulimi dhe programet e partive tona. Nuk shtrohet fjala
komplet nenit 10, i cili përcakton subjektet e “kombëtare.” T’u përmbahemi pak edhe programeve,
pronësisë në shumëllojshmërinë e pronave. E dyta, përveç të tjerave.
paragrafi i dytë i nenit 10 krijon një lloj parazitizmi. Kastriot Islami - Rilexoj paragrafin e dytë:
Mua më duket së është e tepërt. Prandaj mund ta “Iniciativa ekonomike e personave juridikë e fizikë
lemë këtu rolin rregullues të shtetit e të zhvillohet në përputhje me interesin shoqëror e
shumëllojshmërinë e pronave dhe të qëndrojmë në kombëtar dhe nuk duhet të cenojë sigurinë, lirinë
parimin e iniciativës së lirë te neni tjetër. dhe dinjitetin e njeriut.”
Engjëll Beshaj - Jam dakord me propozimin e Kush është pro? Kundër? Abstenim.
deputetit Ruli. Janë dy çështje të ndryshme dhe po Miratohet neni 9 me këtë formulim me mbi dy
qe se duhet rregulluar ndonjë gjë në nenin 10, ta të tretat e votave.
shikojmë. Të mbarojmë një herë me nenin 9. Neni 10.
Shane Korbeci - Unë propozoj të mbështesim Spikeri - Neni 10. “Subjekte të të drejtës së
135
pronësisë janë shteti, personat juridikë, dhe fizikë. Konkretisht sugjeroj që në fund të paragrafit të
Të gjitha llojet e pronësisë gëzojnë mbrojtje të dytë, pas fjalëve “në kushtet e përcaktuara me ligj”
barabartë me ligj. Pasuritë që përbëjnë objekte të të shtohen fjalët “dhe t’i njihet e drejta e riatdhesimit të
pronës shtetërore, përcaktohen me ligj.” fitimeve në përputhje me obligacionet ndërkombëtare”,
Kastriot Islami - Ka vërejtje? (Nuk ka). Kush sepse në aktet kryesore ndërkombëtare është një kusht
është pro? Kundër? Abstenim? që kërkon akomodimin e legjislacioneve nacionale
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. sipas rregullave ndërkombëtare dhe një garanci
Neni 11. kushtetuese për një gjë të tillë.
Spikeri - Neni 11. “Personi i huaj mund të fitojë Fehmi Abdiu - Gjykoj që paragrafi i parë të
të drejtën e pronësisë në kushtet e parashikuara formulohet në këtë mënyrë:
me ligj. Personit të huaj i garantohet e drejta të “Personi i huaj fizik dhe juridik mund të fitojë të
kryejë veprimtari ekonomike të pavarur, të investojë drejtën e pronësisë në kushtet e parashikuara dhe
brenda vendit, të formojë ndërmarrje të përbashkëta të garantuara me ligj.”
ose të vetën në kushtet e përcaktuara me ligj.” Paragrafi i dytë të vijojë me ato vërejtje që bëri
Kastriot Islami - Ka vërejtje? deputeti Gramoz Pashko.
Gafur Shameti - Për paragrafin e parë kam këtë Gramoz Pashko - Ka shumë të drejtë zoti
vërejtje: Më duket se formulimi nuk është i saktë, Abdiu. Duhet vënë edhe fjala “të garantuara.”
për arsye se, në qoftë se do të themi që “personi i Kostandin Hoxha - Në propozimin e zotit
huaj mund të fitojë të drejtën e pronësisë në kushtet Pashko ndoshta fjala “riatdhesim” mund të ishte
e parashikuara me ligj”, na lind e drejta të themi që “transferim.”
këto kushte nuk qenkan parashikuar në rregull. Emin Musliu -Unë mendoj që të dy paragrafët
E dyta, duke thënë “mund të fitojë” lë diçka mund t’i përmbledhim në një paragraf. Konkretisht
ekuivoke, njëfarë nënkuptimi sikur ai e paska propozoj këtë formulim:
humbur këtë të drejtë dhe mund ta fitojë. “Personit të huaj fizik dhe juridik i garantohet e
Më e saktë do të ishte të shprehej në këtë drejta e pronësisë për të kryer veprimtari ekonomike
mënyrë: të pavarur, të investojë brenda vendi, të formojë
“Personi i huaj fiton të drejtën e pronësisë në ndërmarrje të përbashkëta ose të vetën në kushtet
kushtet e parashikuara me ligj.” e përcaktuara me ligj.”
Leontiev Çuçi - Më duket se vetë fjala “person” Kastriot Islami - Ka edhe një shtesë nga
është një përcaktim që nuk ka përmbajtje të saktë deputeti Pashko. Nuk e di nëse do të ishit dakord.
ekonomike. Më i saktë do të ishte emërtimi “personi Emin Musliu - Besoj se edhe ajo e plotëson
juridik ose fizik i huaj.” këtë formulim.
E dyta, deputeti parafolës ka një të drejtë kur Arben Imami - Zoti Kryetar, meqenëse shumica
thotë që paragrafi i parë mund të përcaktohet më janë dakord me të tëra propozimet që janë bërë këtu,
saktë. Sugjeroj këtë formulim: mendoj që të merren ato e të shqyrtohen veç e veç
“Personi juridik e fizik i huaj ka të drejtë të fitojë dhe të përpilohet përfundimisht neni nga disa juristë,
të drejtën e pronësisë në kushtet e parashikuara në mënyrë që të përshpejtojmë punën këtu.
me ligj.” Kastriot Islami - Për të bërë këtë duhet të
I njëjti sugjerim është edhe për paragrafin e dytë. kishim një sekretari juristësh.
Shprehja “personit të huaj” të bëhet “personit juridik Xhevahir Tahiraj - Për sqarim, termat
e fizik të huaj.” “riatdhesim” dhe “transferim” janë të komplikuar
Gramoz Pashko - Jam dakord me ato që thanë midis termave juridikë dhe ekonomikë. Mendohet
parafolësit. Vetëm desha të shtoj diçka që më duket se termi “transferim” mund të ishte më i çliruar në
shumë e rëndësishme në paragrafin e dytë të këtij marrëdhëniet aktuale të investimeve.
neni. Me ç’kam parë unë disa akte të rëndësishme Gramo Pashko - Janë koncepte të ndryshme
ndërkombëtare, siç janë aktet e Bonit e të ekonomike...
Kopenhagenit, kërkohet nga standardet Xhevahir Tahiraj - Nuk marr përsipër të kem
ndërkombëtare që të përcaktohen disa momente një kulturë që ta plotësoj atë ide, por nga
bazë: çfarë të drejtash duhet të gëzojë një investitor bashkëpunimi aktual me firma të huaja, në
i huaj, gjë që do t’u hapë rrugë investimeve të huaja inskluzivitetin që vendosin, kërkojnë vetëm
në Shqipëri për periudhën që vjen. transferimin, jo riatdhesimin, sepse në bosht të
136
marrëdhënieve me të huajtë janë shlyerja, përqindja me propozimin e zotit Pashko.

e fitimit dhe e drejta e pronësisë. Shane Korbeci - Unë jam dakord me
Shane Korbeci - Zoti Pashko ka të drejtë. propozimin e zotit Ruli.
Teknologjia dhe kapitali transferohen në Shqipëri dhe Abdi Baleta - Unë mendoj që në këtë fazë të
riatdhesohen aty nga ai që u dhanë. punimeve tona këto probleme nuk i zgjidhim dot me
Shkëlqim Cani - Unë përkrah propozimin e hollësi. Megjithëse mendimet janë të gjitha të mira
shokut Arben Imami që një grup shokësh ekonomistë e duhen pasqyruar, do të bëjmë një ligj të veçantë
e juristë ta formulojnë nenin gjatë pushimit dhe për to, se me dy-tri fjalë nuk u japim dot zgjidhje.
menjëherë ta paraqesin, se më duket që jemi aty- Prandaj mendoj që neni 11 i ka të gjitha elementet
aty në mendime, por të gjejmë formulimin më të e domosdoshme që duhet të vendosim ne në këtë
saktë. Kjo do të ishte më oportune. çast.
Leontiev Çuçi - Më mirë harxhojmë këtu edhe Formulimi më i përshtatshëm është ai i zotit
dy minuta, sesa të rrimë e të na kujtohet ndonjë gjë Musliu që “personat e huaj juridikë e fizikë kanë të
pas një ore e gjysmë. drejtën (duhet shtuar fjala “në Shqipëri”, se nuk
Gramoz Pashko - Mendoj se para fjalëve figuron asgjëkundi këtu) e pronës dhe të kryejnë
“riatdhesimit të fitimeve” që propozova të shtohen, veprimtari ekonomike (siç është në tekst) në kushtet
mund të vinim fjalët “dhe e drejta e lëvizjes së lirë të e përcaktuara me ligj.”
kapitaleve”, që t’ua garantojmë të huajve me Ne sot nuk po bëjmë ligje për të gjitha këto
Kushtetutë këtë gjë dhe formulimi të vazhdojë siç probleme. Konkretisht në këtë nen po vëmë dy
është. parime kryesore: i huaji ka të drejtën të këtë pronësi,
Xhevahir Tahiraj - Jam dakord me këtë që s’e ka pasur më parë, dhe të kryejë veprimtari
formulim të zotit Pashko. ekonomike, që edhe këtë s’e ka pasur. Pastaj do t’i
Fatos Nano - Unë sugjeroj këtë formulim: rregullojmë problemet e tjera, siç thashë, me ligjet
“Personi juridik e fizik i huaj ka të drejtë të fitojë që do të nxjerrim. Sot nuk i zgjidhim dot këto
pronë, të kryejë veprimtari të pavarur ekonomike, të probleme, ndaj të kufizohemi tek këto dy elemente
investojë brenda vendit, të formojë ndërmarrje të dhe të mos e komplikojmë çështjen më shumë.
përbashkëta ose të vetën, të transferojë fitimet dhe Një deputet - Të hidhet në votë propozimi i
kapitalin në kushtet e përcaktuara me ligj.” deputetit Ruli.
Genc Ruli - Po ta linim shprehjen “transferim të Lutfi Dautllari - Edhe unë i këtij mendimi jam.
kapitalit”, do të dilnim një shtet shumë zemërgjerë. Xhevahir Tahiraj - Së pari, na takon e drejta
Shumë shtete e pengojnë transferimin e kapitalit mua dhe zotit Pashko që ta saktësojmë propozimin.
jashtë. Kështu që shprehja “riatdhesim i fitimit” është Unë, nisur nga praktika konkrete e tri kontratave
formulimi më i drejtë dhe një garanci themelore që i me firma të huaja në fazën fillestare, në sanksionet,
japim investitorit të huaj. Ne duam të hyjë kapital që kanë përcaktuar firmat italiane në ndërmarrjen
brenda dhe jo të transferojmë kapital jashtë. tonë, kërkojnë transferimin në fazën e
Mendoj së këtu ngelim më tepër në çështje eksperimenteve pilot që kemi ngritur. Kësisoj është
stilizimi ose redaktimi të frazës, sepse mendimet, e detyrueshme në pikëpamjen juridike dhe
me ç’pashë, kanë konverguar të gjitha. Paragrafi i ekonomike që t’u krijosh garanci firmave të huaja
parë, me ndërhyrjen e parë që bëri deputeti Çuçi, në bashkëpunimin me ta në këtë fazë që jemi ne.
duke shtuar fjalët “personi juridik e fizik”, mori një Prandaj kërkoj që propozimi i zotit Pashko, me
kuptim me të plotë. Në paragrafin e dytë iu dha një mendimin konkret, që më duket se ramë në një
garanci shumë e plotë investitorëve të huaj, për t’i emërues të përbashkët, të hidhet i pari në votë.
bërë ata më të interesuar për të ardhur këtu. Dhe Ahmet Kamberi - Formulimi im për këtë nen
me duket se kështu neni fitoi tiparet e atë synim që është ky: “Personit fizik ose juridik të huaj i
kishim dhe mund ta votojmë. garantohet e drejta e fituar me ligj për pronësi, për
Sali Berisha - Sugjerimi i deputetit Ruli në të investuar brenda vendit, për të formuar ndërmarrje
pamjen e parë të duket sikur të mbron, por në fakt të përbashkëta ose të vetën dhe për lëvizje të lirë të
mund të dëmtojë. Prandaj duhet t’i përmbahemi fitimit.”
parimit të lëvizjes së lirë, i cili është një parim Bashkim Kopliku - Jam dakord me diskutimin
universal i konsakruar në aktet e Helsinkit për e shokut Baleta. Më duket se jemi në shqyrtimin e
vendosjen e demokracisë. Kështu që unë jam dakord neneve të përgjithshme dhe sado që të mundohemi,
137
të gjitha gjërat nuk i përfshijmë dot në të. lidhet një kontratë me një firmë të huaj.
Shane Korbeci - Kam mendimin se propozimi Kastriot Islami - Ju lutem, ka ndonjë vërejtje
që bëri zoti Ruli është më i plotë, prandaj ta dëgjojmë tjetër?
edhe një herë atë propozim dhe ta miratojmë. Halil Hyseni - Unë mendoj që paragrafi i parë i
Gramoz Pashko - Po e pyesim zotin Ruli se këtij neni duhet të ngelet si është. Në radhë të parë
cili është propozimi i tij, por ai më thotë mua se personi i huaj fizik ose juridik duhet të fitojë të drejtën
është ai yti, nuk kam ndonjë propozim përpara. e pronësisë dhe pastaj t’i garantohet kjo e drejtë,
Shane Korbeci - Jo, nuk është kështu. Ai hoqi sipas ligjeve që kemi ne. Dhe këtë të drejtë nuk e
nga propozimi juaj shprehjen “lëvizja e lirë e kapitalit.” fitojnë të gjithë.
Gramoz Pashko - Domethënë është pa Jam plotësisht dakord me propozimet e zotit
transferimin e kapitalit. Por mund ta lëmë lëvizjen e Pashko dhe me plotësimet që bëri shoku Leontiev
kapitalit, se nuk na prish asgjë. Çuçi për personat fizikë e juridikë, edhe me
Shkëlqim Cani - Mua më duket se ka të drejtë sugjerimet e shokëve të tjerë, por mendoj se duhet
zoti Gramoz dhe formulimi që mbështeti zoti Ruli të ngelen dy paragrafë me këtë formulim:
është tamam ajo që tha deputeti Pashko, “Personi juridik e fizik i huaj fiton të drejtën e
domethënë t’i jepet e drejta e riatdhesimit të fitimit. pronësisë në kushtet e parashikuara dhe të
Dy janë mendimet që diskutohen këtu: të garantuara me ligj.
shtohet ose të hiqet shprehja “eksportimi i kapitalit.” Personit juridik e fizik të huaj i garantohet e drejta
Për mendimin tim kjo shprehje të hiqet dhe të lihet të kryejë veprimtari ekonomike të pavarur, të
vetëm shprehja “riatdhesimi i fitimit.” investojë brenda vendit, të formojë ndërmarrje të
Kastriot Islami - Atëherë ka një propozim të përbashkëta ose të vetën, në kushtet e përcaktuara
deputetit Emin Musliu, me të cilin bie dakord edhe me ligj”, dhe me shtesën që bëri zoti Gramoz për
deputeti Gramoz Pashko, me shtesën që propozoi: riatdhesimin e fitimeve.
“Personit të huaj fizik e juridik i garantohet e Argjir Panariti - Unë mendoj që ky nen ka dy
drejta e pronësisë për të kryer veprimtari ekonomike probleme. Problemi i parë, ai i fitimit të pronës, siç
të pavarur, të investojë brenda vendit, të formojë e shtroi shumë drejt deputeti parafolës, duhet të
ndërmarrje të përbashkëta ose të vetën, në kushtet jetë i rregulluar me ligj, duke pasur parasysh aftësinë
e përcaktuara me ligj dhe i garantohet e drejta e shumë të ulët blerëse të shtetasve shqiptarë në
riatdhesimit të fitimeve në përputhje me marrëveshjet momentet e tanishme. Prandaj të dy këta paragrafë
dhe obligacionet ndërkombëtare.” duhet të shihen si kapituj të veçantë dhe të jenë të
Shkëlqim Cani - Mendoj që të hiqen fjalët e rregulluar me ligje të veçanta. Në momentet e
fundit “në përputhje me marrëveshjet dhe obligacionet tanishme mendoj se fitimi i të drejtës së pronësisë
ndërkombëtare”, sepse nuk i njohim tani tërë ato nga shtetasit e huaj në vendin tonë është shumë i
marrëveshje dhe s’kemi pse t’i hyjmë kësaj pune. lehtë dhe në kushte mjaft të favorshme në krahasim
(Me këtë mendim janë edhe disa deputetë të tjerë). me shtetasit shqiptarë.
Gramoz Pashko - Problemi është shumë i Kostandin Hoxha - Mua më duket se problemin
thjeshtë. Lëvizja e lirë e kapitaleve, e mallrave etj., po e ndërlikojmë kot. Ai është mjaft i thjeshtë. Ky
etj., rregullohen nëpërmjet politikave ekonomike, nen është për të dhënë garanci, jo për të shpjeguar
sistemit fiskal etj. dhe s’ka nevojë të vihen në të gjithë procedurën se si do të bëhen investimet e
Kushtetutë. Por vetëm se duhet theksuar shprehja huaja në Shqipëri. Ky nen ka për qëllim t’i sigurojë
“e drejta e riatdhesimit të fitimeve”, sepse kështu të investitorët e huaj që ne jemi shtet serioz, nuk i
huajve u jepet garancia që ne jemi shtet serioz dhe prekim e nuk i cenojmë të drejtat e tyre. Ashtu si në
që e kemi të sanksionuar këtë në Kushtetutë. tërë vendet e tjera, edhe te ne ata kanë mundësi të
Kastriot Islami - Pra, mendimi i përgjithshëm sigurojnë fitim, t’i transferojnë lirisht këto fitime apo
është që ky formulim të mbetet deri te fjalët “e t’i riatdhesojnë. Qëllimi i këtij neni është ky. Në qoftë
riatdhesimit të fitimeve.” se ne tani do ta stërhollojmë e do të bëjmë shumë
Emin Musliu - Këtu mendoj se është puna e propozime, do ta ndërlikojmë kot. Unë mendoj të
kapitaleve. Për shembull, duam të ndërtojmë një hedhim në votë propozimin që u bë fillimisht nga
fabrikë, por nuk biem dakord për ta çuar më tutje zoti Pashko apo zoti Ruli dhe atë shtesën për
këtë punë. I huaji në këtë rast ka të drejtë ta tërheqë eksportimin e kapitaleve ta vëmë ashtu siç u tha.
kapitalin e tij. Ky është elementi i pari që vihet, kur Në qoftë se del që e kemi gabim, ma merr mendja
138
që juristët nuk do të na lejojnë. nënkuptojmë që këta persona juridikë dhe fizikë janë
Fehmi Abdiu - Qëllimi i këtij neni, sipas edhe shqiptarë, edhe të huaj. Po nëse një person i
mendimit tim, është ky: së pari, t’u krijojë mundësinë huaj ka një vit që ka ardhur në Shqipëri dhe nuk
personave juridikë apo fizikë të huaj për të fituar të është në marrëdhënie pune, edhe ai paska të drejtë
drejtën e pronësisë. Prandaj paragrafi i parë është e për detyrë të kontribuojë në përballimin e
përcaktuar drejt. U bë një sugjerim që ky paragraf shpenzimeve? Prandaj mendoj që formulimi të jetë
të plotësohet me fjalën “të garantuara”, sepse ato në këtë mënyrë:
kanë interes jo vetëm të fitojë të drejtën e pronësisë “Personat juridikë dhe fizikë që kryejnë
në kushtet e caktuara nga ligji, por të kenë edhe veprimtari ekonomike në vendin tonë kanë për detyrë
garancinë nga ne. të kontribuojnë në përballimin e shpenzimeve të
Paragrafi i dytë është zbërthimi i gjërave shtetit në raport me të ardhurat e tyre.”
themelore të këtyre garancive dhe më duket se u Banush Gozhdari - Në njëfarë mase parafolësi
plotësua mirë nga shokët, duke pranuar mendimin ma konsumoi propozimin tim, që e kam dërguar në
e deputetëve Pashko, Ruli etj., që arritën në një sekretari, me këtë formulim:
emërues të përbashkët. “Personat juridikë dhe fizikë kanë për detyrë të
Kastriot Islami - Atëherë po lexoj variantin e kontribuojnë në përballimin e shpenzimeve të
parë: shtetit.”
“Personi i huaj fizik ose juridik fiton të drejtën e Shprehja “në raport me të ardhurat e tyre”
pronësisë në kushtet e parashikuara dhe të mendoj të hiqet, mbasi është më tepër një kriter që
garantuara me ligj. mund të rregullohet me ligj mbi bazën e paragrafit
Personit të huaj fizik e juridik i garantohet e të dytë.
drejta e pronësisë për të kryer veprimtari ekonomike Vangjel Stamo - Për paragrafin e dytë kam këto
të pavarur, të investojë brenda vendit, të formojë vërejtje:
ndërmarrje të përbashkëta ose të vetën në kushtet Në radhë të parë fjalët “taksë” dhe “tatim” janë e
e përcaktuara me ligj dhe i garantohet e drejta e njëjta gjë dhe duhen shkruar “detyrime dhe taksa.”
riatdhesimit të fitimeve.” Së dyti, sipas këtij formulimi që na është
Kush është pro? Kundër? Abstenim. paraqitur, del që çdo lloj takse duhet të përcaktohet
Miratohet me mbi dy të tretën e votave. vetëm nga Kuvendi Popullor. Në fakt për aktivitetet
Neni 12. ekonomike lokale do të kenë të drejtë edhe organet
Spikeri - Neni 12. “Personat juridikë dhe fizikë e pushtetit lokal të vendosin taksa apo detyrime
kanë për detyrë të kontribuojnë në përballimin e për ekonomitë lokale. Kështu që unë mendoj të
shpenzimeve të shtetit në raport me të ardhurat e formulohet në këtë mënyrë paragrafi i dytë:
tyre. “Mënyra e vjeljes së detyrimeve dhe taksave nga
Asnjë taksë apo tatim nuk mund të vendoset shteti është e përcaktuar me ligj.”
vetëm me ligj” Muharrem Kanjolli - Së pari, kam mendimin
Kastriot Islami - Ka vërejtje, ju lutem? se fjalët “taksë” dhe “tatim” nuk janë e njëjta gjë.
Ali Spahia - Unë mendoj që paragrafi i fundit të Së dyti, propozoj që formulimi i paragrafit të dytë
formulohet kështu: të jetë kështu:
“Taksat apo tatimet duhet të vendosen vetëm “Taksat dhe tatimet vendosen vetëm me ligj.”
me ligj.” Dhe jo të thuhet “sistemi fiskal”, sepse sistemi fiskal
Stavri Kallço - Edhe unë jam dakord që të është tatim.
ndryshohet paragrafi i dytë, sepse ashtu siç është Genc Ruli - Mendoj se nuk ka nevojë të
ndërtuar, të lë të kuptosh se të gjitha subjekteve, theksohet “personat e huaj apo të vendit” për arsye
përfshirë edhe personave fizikë do t’u specifikohet se edhe personat e huaj paguajnë taksa, edhe ata
tatimi apo taksa e tyre me ligj, gjë që nuk mund të përfitojnë nga shërbimet e shtetit, nga trualli, nga e
ndodhë. Prandaj kam mendimin se formulimi drejta e përdorimit të rrugës, me një fjalë edhe ata
“sistemi fiskal caktohet me ligj” është më i saktë. do të kontribuojnë me të ardhurat e tyre dhe më
Gafur Shameti - Mua më duket se paragrafi i duket se shprehja “në raport me të ardhurat e tyre”
parë i këtij neni nuk është formuluar drejt. Këtë e është e drejtë.
argumentoj në këtë mënyrë: Edhe sqarimi që bëri deputeti parafolës është
Nëse do të themi ashtu siç është formuluar, shumë i drejtë. Në gjuhën profesionale fjalët “taksë”
139
dhe “tatim” janë krejt të ndryshme. Shprehja “asnjë Neni është i formuluar shumë drejt, prandaj mendoj
taksë apo tatim nuk mund të vendoset, vetëm me ta miratojmë siç është. Të mos zgjatemi kot, se
ligj”, pra ky sens kaq taksativ i formulimit do të kemi boll punë përpara për të bërë.
tregojë atë që taksa në fund të fundit nuk ka të drejtë Një deputet - Mendoj që është më e saktë fjala
të vendosë as komiteti ekzekutiv, as çdo lloj organi “në varësi” nga fjala “në raport”, sepse raporti është
shtetëror, por vetëm organet e larta shtetërore. Ky njësi kostante, ndërsa varësia mund të jetë njësi e
është një parim i vjetër, që mund ta gjesh në çdo ndryshueshme. Prandaj propozoj që fjala “në raport”
Kushtetutë. të zëvendësohet me fjalën “në varësi .”
Kastriot Islami - Domethënë ju jeni për Shkëlqim Cani - Raportet mund të jenë të
formulimin që është dhënë. drejta, të zhdrejta etj., prandaj të mos i hyjmë kësaj
Genc Ruli - Po. pune. Formulimi është shumë i saktë.
Leontiev Çuçi - Kështu siç është formuluar neni Panajot Barka - Mendoj se në nen duhet të
12, kam mendimin se më shumë merret me thuhet “që kryejnë veprimtari ekonomike tregtare ose
elemente të marrëdhënieve midis subjekteve që realizojnë fitime”, se një parti, një organizatë ose
ekonomike, sesa me vetë thelbin dhe përmbajtjen një shoqatë që kërkon ndihmë ekonomike nga shteti,
e këtyre marrëdhënieve, sepse qoftë shpenzimet nuk mund t’i kthejë atij ndonjë taksë. Në qoftë se
apo të ardhurat, qoftë taksat apo tatimet janë nuk mund të thuhet kështu, atëherë të thuhet që
elemente të këtyre marrëdhënieve. Mendoj së mund “personi juridik dhe fizik që realizon fitime gjatë një
të jetë një formulim më i saktë sikur ta shprehnim veprimtarie të caktuar, të ketë ...
më shkurt, duke realizuar thelbin e këtyre Kastriot Islami - Është fjala në raport me të
marrëdhënieve, dhe konkretisht: ardhurat. Po qenë të ardhurat zero ose negative,
“Marrëdhëniet ekonomike midis personave të atëherë s’ka çfarë të japë.
huaj juridikë e fizikë dhe shtetit shqiptar rregullohen Gramoz Pashko - Nuk është e thënë që taksa
me ligj.” apo tatime, në një sistem të caktuar fiskal, në një
Ajet Baci - Për formulimin e këtij neni do të shtet të paguajnë vetëm ata që merren me veprimtari
kisha këtë propozim: ekonomike. Edhe ne, nesër-pasnesër, edhe pse nuk
“Personi juridik dhe fizik që ushtron veprimtari kryejmë veprimtari ekonomike, do të paguajmë nga
ekonomike tregtare ka për detyrë të kontribuojë në rrogat tona. Mënyra se si do të vendosen taksat
përballimin e shpenzimeve të shtetit në raport me rregullohet me ligj. Unë mbështes propozimet e zotit
të ardhurat e tyre. Taksat dhe tatimet vendosen me Hajdari dhe të zotit Cani. Formulimi është i plotë.
ligj.” Kastriot Islami - Kush është dakord me
Azem Hajdari - Nga dëshira e mirë për të formulimin e dhënë? Kundër? Abstenim? Miratohet.
përmirësuar nenin 12 u dhanë shumë mendime, por Arben Imami - Zoti Kryetar, Para se të kalojmë
unë mendoj se ky që na është paraqitur është më i te neni 13, që flet për njohjen dhe garantimin e të
goditur. Prandaj ta miratojmë këtë dhe kështu do të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, a nuk do të
jemi më racionalë. ishte më mirë të kishim edhe një nen për sindikatat?
Fehmi Abdiu - Mendoj që paragrafi i parë të Dje puna e kryesive ka qenë disi e nxituar dhe
jetë me këtë formulim: teknikisht na ka dalë jashtë vëmendjes problemi i
“Personat juridikë dhe fizikë që kryejnë sindikatave. Mirëpo në një shoqëri të zhvilluar mbi
veprimtari ekonomike janë të detyruar të kontribuojnë bazën e iniciativës private etj., etj., parimi i
në përballimin e shpenzimeve të shtetit në raport organizimit sindikal është i domosdoshëm. Mendoni
me të ardhurat e tyre.” një situatë të tillë: Zhvillimin e privatizimit dhe njeriun
Shkëlqim Cani - Unë mendoj se formulimi i i cili nuk është i mbrojtur nga sindikata përballë
dhënë nga parafolësi është i gabuar, sepse aktivitetet privatit. Prandaj do t’u sugjeroja të gjithë të
kulturore, për shembull, që krijojnë të ardhura, nderuarve deputetë dhe juve zoti Kryetar që ta
s’quhen ekonomike. Prandaj, ju lutem shumë, pranoni këtë propozim. Një formulim të përafërt për
formulimi i dhënë është i saktë. Unë përkrah këtë do ta paraqesë zoti Pashko. Sindikata, si
mendimin e deputetit Hajdari dhe propozoj ta hedhim kontraktuese kolektive, lidhet me aktivitetin
në votë atë formulim. ekonomik të shtetit, prandaj do të ishte më e
Blerim Çela - Më duket se po zgjatemi kot. arsyeshme që të vendosej këtu.
Ato që thanë zoti Hajdari dhe zoti Cani janë të drejta. Gramoz Pashko - Janë vetëm dy rreshta. U
140
përpoqëm t’i formulojmë duke u nisur nga Karta e kështu: “Republika e Shqipërisë njeh dhe garanton
KSBE-së. Mund të jetë një formulim i tillë: “Në të drejtat e liritë themelore të njeriut të pranuara
Republikën e Shqipërisë garantohet e drejta e përgjithësisht në dokumentet ndërkombëtare, të cilat
punonjësve për bashkim të lirë dhe vullnetar në rregullohen me ligj të veçantë.”
sindikata.” Në një të ardhme të shpejtë ne do të merremi
Sot ka sindikata që ne nuk i kemi të garantuara. me të tëra të drejtat e liritë e njeriut dhe për këto
Derisa të hartojmë Kushtetutën, këto 6 muaj ato mund të kemi edhe një ligj të veçantë, prandaj
s’kanë asnjë mbrojtje ligjore. mendoj që të shtohet shprehja “të cilat rregullohen
Fatos Nano - Shoku Kryetar, ne kemi futur këtu me ligj të veçantë.”
një dispozitë të përgjithshme, që njeh të drejtat dhe Natasha Lako -Unë mendoj se i gjithë populli
liritë themelore të njeriut të pranuara përgjithësisht ynë në këto momente e ka vëmendjen te ne dhe në
në dokumentet ndërkombëtare, ku përfshihen edhe mënyrë të veçantë për një nga problemet më të
e drejta e organizimit në sindikata, edhe e drejta e rëndësishme, siç është ai i depolitizimit të ushtrisë,
grevës, edhe e drejta e punës, e pushimit etj. Pra, të organeve të drejtësisë etj., të cilat, për mendimin
nuk marrim përsipër të përmendim në mënyrë tim, sipas nenit 5 janë ende evazive. Mendoj se ne
eksplicite të gjitha të drejtat dhe liritë themelore të duhet të përqendrohemi dhe t’i japim një rëndësi
njeriut. Dhe unë do të sugjeroja të themi “të cilat shumë të madhe kësaj çështjeje.
rregullohen me ligj të veçantë”, gjë të cilën do ta Kastriot Islami - Ju lutem, jemi te neni 13. Ta
bëjmë. Po futëm në mënyrë të cunguar këtu njërën mbarojmë një herë këtë nen.
ose tjetrën të drejtë, me plot të drejtë edhe bota, Jani Gjyzeli - Te neni 13 propozoj të bëhet një
edhe punonjësit tanë do të na thonë “Vetëm të ndryshim, duke e formuluar në këtë mënyrë:
drejtën e organizimit sindikal u jepni njerëzve”? “Republika e Shqipërisë njeh dhe garanton të
Prandaj t’i qëndrojmë konceptit në princip që kemi drejtat e liritë themelore të njeriut e të pakicave
zgjedhur këtu dhe pastaj të bëjmë ligjin e veçantë, kombëtare të pranuara në dokumentet
për të cilin mund të jetë angazhimi i menjëhershëm ndërkombëtare.”
i Kuvendit. Zef Nikolla - Kur bëhet fjalë për të drejtat e
Arben Imami - Një sqarim, zoti Kryetar. njeriut, njerëz janë edhe pakicat kombëtare, ato
Sigurisht që e drejta e punonjësve për t’u përfshihen këtu dhe nuk ka nevojë të shtohen në
bashkuar në sindikata është një e drejtë njerëzore, nen.
po mendimi ynë do të ishte që të mos shikohej Abdi Baleta - Lidhur me nenin 13 unë kam këto
vetëm nga ky prizëm, por si një palë kontraktuese, mendime: E para, neni duhet të qëndrojë siç është,
pra të përmblidhej në këto 3-4 nene, që kanë karakter pa shtesat që u bënë “në përgjithësi” dhe “të cilat
ekonomik. rregullohen me ligj”, se po të fillonim kështu, do të
Xhelil Gjoni - Në nenin 5, ku flitej për bënim Kushtetutë të re. Dhe ky nen ka hyrë këtu
pluralizmin politik, si një nga kushtet themelore të pikërisht për të mos i trajtuar gjatë sot këto
demokracisë në shtetin shqiptar, në pikën e dytë probleme, në këtë fazë të rregullimeve ligjore ku
thamë që “partitë politike dhe organizatat e tjera jemi. Po të bëheshin këto shtesa, do të prishej
krijohen e ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje ekuilibri.
me ligjin dhe janë të ndara nga shteti.” Kujtoj se E dyta, unë përkrah propozimin për të shtuar
këtu përfshihen edhe sindikatat. fjalët “dhe të pakicave kombëtare.” Dua të them që
Kastriot Islami - Jeni dakord që të bëhet nuk janë e njëjta gjë të drejtat e njeriut dhe të drejtat
plotësimi me propozimin e deputetit Pashko? e pakicave kombëtare. Vërtet të drejtat e pakicave
Zëra nga salla - Jo. kombëtare janë të drejta njeriu, por kanë specifikën
Kastriot Islami - Atëherë kalojmë në nenin l3, e tyre. Prandaj mirë është të bëhet shtesa e
megjithëse miratimin e bëtë me gojë. propozuar, se kjo vetëm e rregullon, nuk e prish
Spikeri - Neni 13. “Republika Shqiptare njeh formulimin e nenit.
dhe garanton të drejtat e liritë themelore të njeriut Shane Korbeci - Unë jam i mendimit që të
të pranuara në dokumentet ndërkombëtare.” qëndrojë propozimi që bëri shoku Dokle.
Engjëll Beshaj - Mendoj të thuhet “Republika Azem Hajdari - Pak më përpara ne u
e Shqipërisë”, se kështu e thamë edhe në nenin 2. angazhuam për mbrojtjen e të drejtave të të gjithë
Namik Dokle - Nenin 13 unë do ta formuloja qytetarëve shqiptarë në botë dhe tani nuk pranojmë
141
të drejtat e pakicave kombëtare në shtetin shqiptar. “Republika e Shqipërisë njeh dhe garanton të drejtat
Po kjo është mohimi i të drejtave të njeriut në bazë e liritë themelore të njeriut dhe të pakicave kombëtare
të dokumenteve të hartuara nga KSBE-ja. Pse të të pranuara përgjithësisht në dokumentet
mos i njohim ato? ndërkombëtare, që rregullohen me ligje të veçantë.”
Kastriot Islami - Nuk shtrohet kështu problemi. Ka edhe një formulim tjetër, duke hequr fjalën
Ishte çështje interpretimi: kur themi “të njeriut”, me “përgjithësisht” dhe shprehjen “që rregullohen me
këtë fjalë do të quajmë edhe pakicat kombëtare, ligje të veçanta.”
apo duhet ta themi në trajtë eksplicite “dhe pakicat Genc Ruli - Më falni të bëj një sqarim. Më duket
kombëtare”? se është e panevojshme të shtohen fjalët “që
Arben Imami - Mendoj se në momentin që rregullohen me ligj të veçantë”, ashtu edhe propozimi
kalojmë, do të ishte më mirë që kjo çështje të për të shtuar një nen për shfuqizimin e Kushtetutës
trajtohej në mënyrë eksplicite sesa në menyrë së vitit 1976, sepse kemi rënë dakord që në fund do
implicite. të jetë një kapitull me dispozita të fundit, ku do të
Xhemal Dauti - Jam dakord me formulimin përfshihen edhe shfuqizimi i Kushtetutës së vjetër,
përfundimtar që bëri deputeti Abdi Baleta. njëkohësisht edhe referimi që për disa probleme të
Ismail Lleshi - Edhe unë bashkohem me mbetura zbuluar në këtë paketë ligjesh, siç janë të
sugjerimin për të përcaktuar dhe statusin e pakicave drejtat e njeriut etj., do të ketë ligj më vete.
kombëtare, por do të desha që të kuptohet Namik Dokle - Sugjerimi që bëri deputeti Ruli
propozimi i bërë që pas fjalëve “në dokumentet më duket me vend. Në qoftë se në dispozitat e fundit
ndërkombëtare” të shtohet referimi “me ligj të do të kemi dy apo tre nene, aty mund të përfshihen
veçantë”, sepse, e para, bëhet fjalë që ne si shtet, edhe këto propozime.
si Kuvend Popullor do të përcaktojmë medoemos, Sali Berisha - Unë nuk e gjej shumë me vend
pasi kemi njohur dhe garantuar, të drejtat dhe liritë propozimin e zotit Ruli dhe mendoj se për rëndësinë
themelore të pranuara në dokumentet e madhe që ka kjo çështje, duhet të spostohet e të
ndërkombëtare, në përputhje me disa apo ndonjë vendoset si neni 3 i këtyre dispozitave dhe të
veçori tonën; e dyta, edhe për faktin se duke e botuar zhvillohet më gjerësisht nga ç’është formuluar, të
këtë dokument, i bëjmë të njohur opinionit tonë që citohen në mënyrë eksplicite të drejtat themelore,
për këtë çështje medoemos do të nxjerrim një ligj siç janë, për shembull, e drejta e lëvizjes së lirë, e
të veçantë. bashkimit në sindikata, e lirisë së shprehjes së
Napolon Roshi - Mendoj se nuk duhet vënë mendimit, e lirisë së besimit.
fjala “përgjithësisht.” Po kështu as shprehja “me ligj Kastriot Islami - Ramë dakord që do të
të veçantë”, se me thënë të drejtën jemi djegur detajohet sapo të marrim në shqyrtim ligjet e
shumë nga këto ligje të veçanta. Kur të hartojmë veçanta, kurse për renditjen të biem dakord pasi ta
Kushtetutën, do t’i kemi të plota. Tani t’i lëmë kështu formulojmë përfundimisht.
siç janë formuluar: “të pranuara në dokumentet Atëherë lexoj edhe një herë formulimin e nenit
ndërkombëtare”, duke shtuar edhe fjalët “dhe të 13: “Republika e Shqipërisë njeh dhe garanton të
pakicave kombëtare.” drejtat e liritë themelore të njeriut dhe të pakicave
Gafur Shameti - Kam mendimin që në fund të kombëtare të pranuara përgjithësisht në dokumentet
këtij neni apo të nenit 14 të shtojmë që “këto ndërkombëtare.”
dispozita kryesore kushtetuese shfuqizojnë Varianti i dytë është që të shtohet edhe shprehja
Kushtetutën e vitit 1976.” “që rregullohen me ligje të veçanta.”
Kastriot Islami - Po nuk kemi mbaruar, se është Hedhim në votë variantin e parë, pa shprehjen
edhe neni 15 “që rregullohen me ligje të veçanta.”
Agim Mero - Duke e konsideruar këtë nen si Kush është pro? Kundër? Abstenim?
një nga nenet më të rëndësishëm, në formulimin Miratohet me mbi dy të tretën e votave.
përfundimtar që do të miratojmë, mendoj ta kalojmë Kush është dakord për ta spostuar nenin 13 tek
në vend të nenit 3, pa prishur radhën tjetër, se ka të neni 3?
bëjë me të drejtat e njeriut, që janë nga gjërat më të Kundër? Abstenim? Miratohet.
shenjta. Në parim nuk ka ndonjë gjë, por them që Gjysmë ore pushim, për të rifilluar në orën l9
meriton një vend më përpara. 00.
Kastriot Islami - Atëherë ka një formulim të tillë: * * *
142
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, rifillojmë ka kohën dhe vendin aty. Prandaj do të ishte me
punimet. Fjalën e ka deputetja Natasha Lako, për vlerë për të gjitha partitë dhe për shtetin që përpiqemi
të bërë një propozim për një nen të ri. të ndërtojmë, për më tepër për këtë peruidhë
Natasha Lako - Propozimi im i përsëritur ka të tranzitore deri në hartimin e Kushtetutës së re, që i
bëjë me dispozitat kryesore Kushtetuese dhe që gjithë sistemi shtetëror të ishte pa njësitë e partive
mendoj se do t’i përgjigjet mbarë opinionit tonë. të ndryshme në to.
Është një premtim i dhënë prej kohësh nga instancat Unë mbështes mendimin e zonjës Lako dhe një
më të larta që, menjëherë sapo të fillojë Kuvendi mendim që është shfaqur edhe në
Popullor, do të merreshim me këtë çështje. Propozoj Projektkushtetutën që ofroi komisioni paraprakisht
të shtojmë një nen me këtë përmbajtje: për një depolitizim të plotë të organeve të ruajtjes
“Në Republikën e Shqipërisë organet e mbrojtjes së rendit, të drejtësisë, të ushtrisë dhe të mjeteve
së rendit, të drejtësisë e të mbrojtjes janë të të informacionit zyrtar.
depolitizuara.” Falemnderit!
Gëzim Cane - Përfitoj nga rasti të mbështes Vehap Daku - Unë mendoj se problemi i
edhe tri ndërhyrjet që ka bërë deputeti Baleta për depolitizimit të të gjithë sistemit dhe aparatit
sqarimin në formë e në përmbajtje të këtyre neneve shtetëror nuk është një problem kaq i thjeshtë që ta
që po miratojmë këtu e që janë dispozita të ngrejë një nga deputetët këtu dhe ne ta miratojmë.
përgjithshme. Unë gjykoj që, për të votuar e miratuar nenin për
Më duket se propozimin e deputes Lako e kemi depolitizimin e të gjithë këtij aparati shtetëror, duhet
përfshirë te neni 5, ku kemi folur për partitë politike të kemi parasysh që nuk janë vetëm organet e
dhe organizatat e tjera që ushtrojnë veprimtarinë e ruajtjes së rendit apo të mbrojtjes, por është një
tyre në përputhje me ligjin. Kështu, që të flasim për sistem i tërë. Prandaj kam mendimin që për këtë
depolitizimin, mendoj se kjo çështje kërkon një ligj problem të bëhet një projektligj apo projektdekret
të veçantë, ku mund të shprehet shumë më gjerë nga një grup specialistësh, që mundësisht të jenë
sesa e tha shoqja Natasha. juristë, t’i paraqitet Kuvendit me një studim të
Kastriot Islami - Atëherë ka dy propozime. Njëri posaçëm dhe pastaj të gjykojmë si të vendosim.
është që të merret në konsideratë ky formulim, kurse Daniel Karanxha - Një nga shokët tha që
tjetri që të mos merret në konsideratë. depolitizimi është përfshirë te neni 5. Konkretisht
Arben Imami - Zoti Kryetar, aty thuhet që “partitë politike janë të ndara nga shteti
Sigurisht që problemi i depolitizimit është një dhe e ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje me
nga problmet thelbësore për periudhën që kalojmë ligjin.” Unë di që sot ka një ligj në ushtri, sipas të
dhe, meqenëse këto dispozita që po hartojmë i cilit ndalohet veprimtaria e organizatave të ndryshme
përkasin një periudhe tranzitore deri në hartimin e politike. Ama në ushtri janë të krijuara organizatat-
Kushtetutës së re, duke marrë parasysh edhe faktin bazë të partisë. Ndërsa organizata të partive të tjera,
që problemi i depolitizimit të tërë sistemit tonë për shembull, të Partisë Demokratike, Republikane
shtetëror është shumë i rëndësishëm për ne, mund etj. nuk ka. Kështu që këto, me ligjet ekzistuese,
të futej në këto dispozita. Diskutimi i këtij neni qëndrojne në minoritet. Mendoj se ka ardhur
ndoshta mund të na kushtonte një gjysmë ore kohë, plotësisht koha të bëhet depolitizimi i ushtrisë dhe
por për të gjithë shtetin dhe popullin tonë do të kishte i organeve të ruajtjes së rendit.
një vlerë shumë më të madhe sesa koha që do të Në fjalët e shokut parafolës vë re një
shpenzonim për të. Është një problem shumë i madh kontradiksion. Nga njëra anë thuhet se ky problem
për arsye se në ndërmarrjet tona ekonomike, në është përfshirë në nenin 5, nga ana tjetër na thuhet
institucionet shtetërore etj., organizatat e Partisë që është një problem i një rëndësie të madhe, që
së Punës, seksionet e Partisë Demokratike, të nuk mund ta propozojë një deputet i vetëm.
Partisë Republikane, të Partisë Ekologjike, të Unë mendoj që kjo çështje të përfshihet në
Partisë Agrare, tij Partisë Socialdemokrate dhe të dispozitat e përgjithshme. Pastaj se si mund të
partive të tjera që mund të krijohen në të ardhmen, bëhet ndarja në dispozita të veçanta është tjetër
nuk krijojnë mundësinë e një klime ku të punohet gjë. Për anët teknike, proceduriale dhe zbërthimi
seriozisht, por shpesh herë kalohet në diskutime të mund të bëhet me një ligj të veçantë. Unë mbështes
karakterit politik dhe lihet puna, lihet veprimtaria mendimin e koleges Lako për ta futur këtu si një
shtetërore, duke u marrë me një veprimtari që nuk e nen të veçantë.
143
Xhelil Gjoni - Në parim jam dakord me probleme: problemi i depolitizimit dhe ai i

propozimin që bëhet këtu nga deputetja Natasha departizimit. Formulimi që propozoj unë ështe ky:
Lako. Presidiumi i Kuvendit Popullor ka ngarkuar “Shtetasve u sigurohet e drejta e bashkimit në
Qeverinë, me sa di unë, për ta studiuar këtë problem organizata të ndryshme që veprojnë në fushën
dhe neni 5 kujtoj se e parashikon dhe duhet të politike, sindikale, ekonomike, kulturore, si dhe në
realizohet. Kështu siç po bëhet dhe me këtë shtet çdo fushë tjetër të jetës.
që po ndërtojmë, është padrejtësi që të rrijë vetëm Ndalohet pjesëmarrja në to e nëpunësve që
Partia e Punës. Jam i mendimit që të shihet në punojnë në organet e Ministrisë së Mbrojtjes, të
kompleks gjithë aparati shtetëror, se nuk janë vetëm Ministrisë së Punëve të Brendshme, të Ministrisë
ushtria dhe organet e punëve të brendshme që duhen së Punëve të Jashtme, të prokurorisë, hetuesisë
depolitizuar, por mund të jetë edhe Ministria e dhe gjykatës në nivele të përcaktuara me ligj.
Jashtme etj., dhe mbi këtë bazë të veprojmë. Ndalohet veprimtaria e partive politike në të gjitha
Agim Mero - Unë gjykoj se ia vlen barra qiranë institucionet, organet dhe ndërmarrjet shtetërore.”
të ndalojmë në propozimin që bëri deputetja Natasha Kostandin Hoxha - Shoku Kryetar,
Lako. Është e vërtetë që ky problem ka dalë dhe Neni 46 i projektkushtetutës që iu shpërnda këtij
mund të interpretohet drejt në nenin 5, po është Kuvendi, e përmban shprehimisht paragrafin e parë
shumë anësor, ka dalë pak si mbrapa. Mendoj që siç e lexoi deputeti Bashkim Kopliku. Ndërsa
duhet vënë në dukje në mënyre të theksuar, sepse paragrafi i dytë thotë: “Ndalohet veprimtaria e partive
është një problem që ka karakter politik, social e politike në repartet dhe institucionet ushtarake të
psikologjik dhe me shumë rëndësi në momentet që Ministrisë së Mbrojtjes dhe të Ministrisë së Punëve
po kalojmë dhe për të ardhmen. Prandaj të kemi të Brendshme, në Ministrinë e Punëve të Jashtme
durim, në qoftë se zgjatemi në këtë çështje, se ia dhe në përfaqësitë diplomatike jashtë shtetit, në
vlen. Shokët juristë të bëjnë një formulim dhe të prokuroritë, hetuesitë dhe gjykatat.”
vihet si nen i veçantë. Mua më duket se ky formulim është shumë i
Xhemal Gazidede - Unë jam dakord me saktë për çështjen që po diskutojmë.
mendimet që u shfaqën këtu, për të shtuar një nen Tritan Shehu - Problemi është që çështjen e
për këtë problem, ose për ta theksuar te neni 5, me departizimit në repartet ushtarake, në Ministrinë e
këtë përkufizim: Punëve të Brendshme etj. ta zgjerojmë më tej. Këtu
“Ndalohet veprimtaria e partive politike në repartet puna nuk është vetëm që të mos lejohet të krijohen
dhe institucionet ushtarake të Ministrisë së organizata partie, nga çdo parti qofshin, por të
Mbrojtjes, të Ministrisë së Punëve të Brendshme, përcaktohet që punonjësit e këtyre reparteve, të
të Ministrisë së Punëve të Jashtme, në përfaqësitë forcave të rendit e me radhë të mos bëjnë pjesë në
diplomatike jashtë shtetit, në prokurori, në hetuesi asnjë parti. Është ajo që u bë në Bullgari, ku të
dhe në gjykatë.” gjithë punonjësit e këtyre organeve që thamë më
Ylli Vejsiu - Edhe unë jam dakord me mendimin lart, nuk bëjnë pjesë në asnjë parti.
e deputetit parafolës. Mendoj të shtohet pranë nenit Sali Berisha - Unë desha të shtoj se pluralizmi
5, në vazhdim të tij, dhe të dalë në mënyrë eksplicite. politik, si një kusht themelor i demokracisë, në
Për rëndësinë dhe aktualitetin që ka kjo çështje, ne kushtet e politizimit të disa organeve dhe
duhet t’i japim patjetër një vend këtij neni, duke mos institucioneve të caktuara, ka krijuar probleme jo
lënë jashtë edhe organin e televizionit. vetëm psikologjike, por të gjithanshme. Kështu që
Jani Jani - Edhe ne si OMONIA mbështesim është në interesin e stabilizimit të jetës politike dhe
propozimin e deputetes Natasha Lako që ekonomike të vendit që ky hap, për të cilin është
depolitizimi i ushtrisë, i organeve të punëve të diskutuar gjërësisht dhe është i projektuar, të
brendshme dhe i mjeteve të informacionit masiv të ndërmerret. Por në nenin 46 të Projektkushtetutës
hyjë si nen i veçantë në këto dispozita. formulimi mendoj se është i mangët, për arsye se
Sulejman Pepa - Unë jam dakord që të përfshihet vetëm Ministria e Mbrojtjes, ajo e Punëve
miratohet një nen i tillë, që e gjejmë të shprehur në të Brendshme dhe e Punëve të Jashtme. Mendoj
nenin 46 të Projektkushtetutës. Përkufizimi është i se departizimi duhet të përfshijë të gjitha dikasteret
qartë dhe nuk na harxhon aspak kohë për ta dhe institucionet shtetërore, ndërmarrjet ekonomike
miratuar. dhe ato çka parashihen në nenin 46. Kurse çështja
Bashkim Kopliku - Mendoj se këtu ka dy e depolitizimit është një çështje që vërtet meriton
144
diskutime të mëtejshme dhe më mirë se kushdo Ismet Ferizaj - Zoti Kryetar,

tjetër këtë duhet ta zgjidhin vetë ushtarakët me Unë jam i mendimit, që përsa u përket partive
diskutimet e tyre. Ata të pyeten dhe, në qoftë se politike edhe ushtarakët, mund ta zgjedhin vetë
preferojnë depolitizimin në vend të departizimit, ne vendin se ku mund të jenë anëtarë partie, në cilën
t’ua krijojmë atyre këto mundësi. Në rast se lagje apo vend. Këtu ne po diskutojmë për një nen
ushtarakët nuk janë dakord për depolitizim të plotë, të dispozitave të përgjithshme që do të bëjë
çka nënkupton lënien e partive nga ana e tyre, ne depolitizimin e të gjitha këtyre organeve që u thanë.
mund të vendosim, duke respektuar të drejtat e tyre, Jam i mendimit që propozimi i Natasha Lakos jo
departizimin e dikastereve dhe të institucioneve vetëm se është me vend, por edhe i detyrueshëm
përkatëse, por jo nxjerrjen e tyre jashtë partive, për kohën dhe situatën në të cilën jetojmë sot.
sepse kjo duhet të bëhet nëpërmjet një diskutimi Bujar Golemi - Që departizimi të realizohet në
me ta, me ushtarakët, oficerët etj. kushte sa më të afërta e sa më të favorshme,
Gramoz Ruci - Problemi që ngritën shokët mendoj që veprimtaria e partive politike të zhvillohet
është diskutuar jo vetëm në Kuvend, por mendoj te mbi baza territoriale. Kjo do të realizonte pikërisht
të gjitha forcat tona të armatosura, si të Ministrisë atë dëshirë që mund të shprehin të gjithë deputetët
së Mbrojtjes, ashtu edhe të Ministrisë së Brendshme për departizimin e organeve shtetërore, të ruajtjes
dhe mund të them që është arritur në përfundime, së rendit etj.
janë përgatitur edhe projektligjet, që i janë paraqitur Ahmet Kamberi - Më duket se problemit i
Qeverisë, për të cilat do të thosha se ndoshta mund dhamë një drejtim tjetër nga ai i fillimit të tij. Pati
të ishte një nga pikat e rendit të ditës, pasi është një propozim nga deputetja Lako për depolitizimin
ashtu sikurse tha zoti Berisha, që këtu ja dy e disa sektorëve të caktuar. Pati edhe një propozim
probleme: depolitizimi dhe departizimi. Tjetër gjë të kundërt me të, prandaj çështja shtrohet që do të
mund të bësh në institucionet shtetërore, tjetër gjë miratohet apo jo ky nen dhe pastaj të hyjmë të
mund të bësh në Ministrinë e Mbrojtjes dhe në diskutojmë për përmbajtjen e tij. Unë mendoj që
Ministrinë e Brendshme. Pra, do të duhen një tog është e parakohshme ta shtrojmë ndryshe çështjen
ligjesh. Prandaj unë mendoj që ne të vazhdojmë nga neni 5, sepse ne këtë nen e kemi shtruar në
me dispozitat kryesore kushtetuese dhe këtë parim e në përgjithësi. Problemi i departizimit dhe
shqetësim të drejtë ta zgjidhë ky sesion i këtij depolitizimit është shumë i rëndësishëm, ndaj duhet
Kuvendi, pasi Qeveria t’i paraqitë Kuvendit trajtuar me një ligj më të gjerë sesa me një nen të
projektligjet përkatëse dhe ne t’i miratojmë. vetëm të Kushtetutës. Projektligji i hartuar për këtë
Ilir Manushi - Në mbështetje të propozimit që çështje mendoj që t’i vijë menjëherë Kuvendit.
bëri deputetja Lako, deputeti Sali Berisha dhe Kastriot Islami - Jam dakord me vërejtjen e
deputeti Gramoz Ruci, unë propozoj të shtohet një deputetit Kamberi. Ka një propozim, për të formuluar
nen në dispozitat e përgjithshme me këtë formulim: një nen të veçantë në përputhje me propozimin e
“Në kuadrin e shtetit juridik të bëhet departizimi deputetes Lako dhe një propozim tjetër që të mos
dhe depolitizimi i organeve të ndryshme të bëhet ky nen.
përcaktuara me ligj.” (Meqënëse ky studim është Një deputet - Të vijë projektligji.
gati, të paraqitet menjëherë). Azem Hajdari - Të mos e bëjmë diskutimin
Xhelil Gjoni - Departizimi mund të bëhet me bardh e zi. T’i mohosh të drejtën dikujt për t’u
dy variante: me dëshirën e anëtarëve të secilës parti, angazhuar në një forcë politike, i mohon atij një të
për të mos marrë pjesë në ndonjë parti ose me drejtë themelore. Në e shtrojmë problemin që në
largim nga veprimtaria dhe funksionimi i organizatës këto institucione të rëndësishme të mos ketë
së partisë, të cilësdo parti, të institucionit që ka të veprimtari të partive politike. Kjo ndalohet me ligj
bëjë me departizimin. Kurse për depolitizimin mua nëpërmjet këtyre dispozitave kryesore që kanë të
më duket se do të ishim joreal që të flisnim për ta bëjnë me drejtimin dhe organizimin e shtetit. Kur të
vënë, se do të ishte e pamundur. Edhe ne që jemi bëhet fjalë për ndërmarrjet e ndryshme ekonomike
këtu në Kuvend, më duket se politikë po bëjmë. Atë dhe institucionet e tjera, mund të bëhet marrëveshje
që shtroi zoti Berisha për departizimin dhe me partitë politike për tërheqjen e organizatave dhe
depolitizimin, them që duhet ta kemi në konsideratë kalimin e tyre në bazë territori. Kurse në ushtri, në
dhe ta vendosim nenin për departizimin, me idenë polici e në këto organet e tjera, depolitizimin mund
pa cenuar ndërgjegjen e personit. ta bëjmë nëpërmjet Kushtetutës. Po ta lëmë me
145
një ligj të miratuar nga Qeveria, atëherë s’e kemi parashtruar në nenin 46 të Projektkushtetutës,
parashikuar në Kushtetutë. sugjeroj këtë formulim:
Një deputet - Është te neni 46 i Projekt- “Ndalohet veprimtaria e partive politike në repartet
kushtetutës. dhe institucionet ushtarake të Ministrise së
Fehmi Abdiu - I nderuar Kryetar, Mbrojtjes dhe të Ministrisë së Punëve të
Problemi që trajtojmë, përsa i përket rëndësisë, Brendshme, në Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe
gjerësisë dhe thellësisë së tij, është shumë i në përfaqësitë diplomatike jashtë shtetit, në
rëndësishëm dhe i përmasave të tilla që me të drejtë prokurori, hetuesi e gjykata dhe në organe të tjera
na shqetëson të gjithëve. Për atë është paraqitur të përcaktuara me ligj të veçantë” (i cili le të vijë në
projekti, i parashikuar në nenin 46 të Kuvend sa më parë).
Projektkushtetutës. Në parim të gjithë jemi dakord Sali Berisha - Unë përsëri insistoj që ne duhet
që përmbajtja e dy paragrafeve të nenit 46 qëndron, të adaptojmë të dy termat: termin “departizim” dhe
është e mbështetur. Në paragrafin e parë shtetasve termin “depolitizim.” Në dokumentet ndërkombëtare
u sigurohet e drejta e bashkimit në organizata të përdoret termi “depolitizim” në kuptimin e gjerë të
ndryshme që veprojnë në fushën politike, sindikale, fjalës. Por edhe ne, në qoftë se, për shembull, për
ekonomike, kulturore etj. dhe sipas paragrafit të dytë një oficer të ushtrisë apo të policisë do të pranojmë
ndalohet veprimtaria e partive politike në repartet që të jetë anëtar i një partie, nuk do të pranoja për
dhe institucionet e përcaktuara të Ministrisë së një gjykatë, për një zbulues, për një oficer të
Mbrojtjes, të Ministrisë së Brendshme, të Ministrisë Sigurimit që të jetë anëtar partie. E përsëris që ne
së Punëve të Jashtme, të përfaqësive diplomatike, duhet të adaptojmë të dy këta terma dhe pastaj të
në prokurori, hetuesi dhe gjykatë. gjykojmë. Por të mos ia mbyllim vetes, sepse ndalimi
Unë kam mendimin që, në qoftë se do të biem i veprimtarisë së partisë është diçka tjetër.
dakord për ta trajtuar këtë përoblem përpara se të E dyta, po shkoj pak më tej, i zhveshur
vijë ligji përkatës, së paku mund të qëndrojmë në krejtësisht nga interesat partiakë. Në ndërmarrjet
miratimin e përmbajtjes së nenit 46 të ekonomike nuk kemi pse t’i mbajmë organizatat dhe
Projektkushtetutës, të shprehur nëpërmjet dy seksionet e partive. Le të jemi të gjerë. Të kalojmë
paragrafëve. Probleme të veçanta që mund të lindin në ndërtimin e partive mbi bazë rajoni dhe të jemi të
për zbërthimin e këtyre ideve kushtetuese, mund të sigurt që do të fitojë stabiliteti, do të fitojë e
trajtohen në ligjin e veçantë që do të miratohet me përgjithshmja. Kjo është më me interes.
vonë. Çun Jonuzi - Unë nuk e kuptoj pse ne të
Pjetër Arbnori - Na thuhet me të drejtë se duhet ndërhyjmë te të drejtat e njeriut, pikërisht për ato
të shpejtojmë miratimin e dispozitave kryesore që jemi duke folur më shumë. Departizimi e
kushtetuese, për arsye se janë bllokuar punët e depolitizimi nuk duhet të kenë të bëjnë aspak me
shtetit. Edhe depolitizimi i ushtrisë, i organeve të të drejtën e njeriut për të marrë pjesë në një parti
ruajtjes së rendit, i organeve të drejtësisë dhe i politike, cilado qoftë. Ndryshe, jemi në kundërshtim
mjeteve të informacionit do të ndihmonte shumë në me pjesën më esenciale të Kushtetutës që po
krijimin e një atmosfere demokratike dhe në miratojmë. Në këtë moment ne e quajmë
zhbllokimin e punëve të shtetit. Në këtë kuadër, departizimin dhe depolitizimin një akt tepër serioz,
mendoj se duhet të bëhet edhe çarmatosja e por nesër nuk do të jetë ndonjë akt serioz që të
anëtarëve dhe simpatizantëve të Partisë së Punës zerë një nen të veçantë në Kushtetutë. Prandaj nenit
nëpër fshatra dhe malësi, që ka shkaktuar tensione 5, që sapo miratuam, t’i bëjmë atë shtesë që u
në popullsi. Jam dakord me propozimin e deputetes propozua nga të tjerët, duke mos prekur aspak të
Natasha Lako. drejtën e asnjërit nga ata që janë në gjykata, në
Kastriot Islami - Çarmatosja dhe e atyre që i prokurori, në ushtri, në diplomaci, ashtu siç nuk
kanë armët pa leje. duhet të prekim ata që janë në prodhim. Për
Fatos Nano - Në mbështetje të propozimit të mendimin tim departizimi e depolitizimi kanë më
deputetit Ilir Manushi, të deputetit Fehmi Abdiu dhe shumë rëndësi në prodhim sesa në administratë,
të disa kolegëve të tjerë do të sugjeroja që të mos e në strukturë sesa në superstrukturë. Jam i mendimit
lëmë jashtë vëmendjes këtë problem të rëndësishëm që departizimin dhe depolitizimin (t’i quajmë të dyja
dhe të shtruar për zgjidhje. Duke bashkuar si të duam) t’i realizojmënë të gjitha fushat e jetës
propozimin e deputetit Ilir Manushi me konceptin e dhe partitë të kalojnë mbi baza territoriale ose në
146
rrugë të tjera. në parti, por tani për tani është e nevojshme të

Neritan Ceka - Zoti Kryetar, ndalohet veprimtaria politike në repartet ushtarake,
Ndoshta kjo çështje ka një zgjidhje më praktike, ashtu siç propozoi edhe deputeti Nano.
duke bashkuar propozimin përfundimtar të zotit Një deputet - Jam plotësisht dakord me vërejtjet
Nano. Domethënë, të mbetemi te neni 46, me e mendimet e deputetëve parafolës dhe mendoj se
shtesat që u bënë, duke përfshirë edhe shprehjen mund të gjejmë një emërues të përbashkët për këtë
“dhe në organet e tjera”, si dhe te propozimi i zotit çështje. Unë propozoj këtë formulim:
Ruçi, duke thënë si paragraf i fundit që “mënyrat e “Organet shtetërore, ekonomike, ushtria, organet
depolitizimit dhe të departizimit përcaktohen me këtë e punëve të brendshme, të punëve të jashtme,
ligj” dhe në dispozitat e fundit të futim miratimin e përfaqësitë diplomatike jashtë shtetit, prokuroritë,
projektligjit të përgatitur nga Qeveria. hetuesitë, gjykatat dhe Radiotelevizioni e ATSH- ja
Një deputet - Ne po diskutojmë shumë për këtë janë të pavarura nga partitë politike dhe veprojnë në
problem, që me të vërtetë është shqetësues, por bazë të Kushtetutës dhe të ligjeve të shtetit.”
unë mendoj që në nenin 5 të shtohet një paragraf Më duket se mund të jetë e pranueshme.
me këtë përmbajtje:”Në kuadrin e shtetit juridik Panajot Barka - Unë dua të këmbëngul te
problemi i depolitizimit dhe i departizimit të zgjidhet propozimi i bërë pak më përpara, që fillimisht të
me ligj brenda këtij sesioni të Kuvendit Popullor.” pranojmë nëse duhet shtuar apo jo ky nen. Dhe më
Namik Dokle - Këtu po flitet për një nen të ri. duket se të gjithë ishin të mendimit se duhet shtuar.
Unë për vete gjykoj dhe ma merr mendja se kështu Në qoftë se jemi dakord me këtë mendim, nga të
gjykojnë edhe mjaft deputetë të tjerë, që jemi të gjitha grupet politike ose nga një grup i caktuar të
papërgatitur për të diskutuar të tëra hollësirat e këtij paraqiten disa projekte dhe të diskutohen pasi të
neni të ri. Si propozime më racionale më duken ato kemi vazhduar punën me korpusin tjetër të
që shtrojnë problemin se ky nen ose të gjitha dispozitave që kemi në dorë, që të mos bllokohemi.
rrjedhojat e tij të diskutohen më vonë, në mënyrë Kastriot Islami - Diskutime u bënë shumë.
që të mos ngutemi e të miratojmë një nen që më Problemi është shumë i rëndësishëm. Meqënëse
von, kur të diskutojmë rrjedhojat e tij, të themi që në praktikën e këtyre ditëve pamë që për të arritur
ishim përgatitur apo s’ishim përgatitur për këtë nen në formulimin përfundimtar të një neni dalin shumë
dhe t’u rikthehemi çështjeve përsëri. probleme, mendojmë që për këtë nen të mblidhen
Propozimi i deputetes Natasha Lako është me në pushim grupet, ta formulojnë dhe t’ua paraqitin
vend dhe unë e çmoj si një propozim që ka nevojë deputetëve për miratim.
të parashikohet në këtë kuadër që po diskutojmë. Baki Shehu - Shoku Kryetar,
Megjithatë, përderisa është një nen i ri, jemi një Kam edhe një propozim për të shtuar një nen
çikë të papërgatitur. Më duket se është shumë e tjetër, sepse vë re që në dispozitat e përgjithshme
arsyeshme ajo që tha deputeti Nano, që të përfshijmë për ushtrinë dhe mbrojtjen nuk flitet fare. Konkretisht
diçka në këtë nen dhe të lëmë diçka hapur, që, duke propozoj të përfshihen nenet 93 dhe 94 të
parë edhe dokumentet dhe projektet që janë Projektkushtetutës.
përgatitur, të vendosim pastaj në mënyrë më Kastriot Islami - Atëherë do të merrni pjesë
racionale. edhe ju, meqënëse jeni ushtarak, në formulimin e
Baki Shehu - Lidhur me këtë propozim që këtij neni.
bëhet, zoti Kryetar dhe të nderuar deputetë, ne në Kalojmë në nenin l4.
ushtri e kemi diskutuar çështjen e depolitizimit dhe Spikeri - Organet e larta të pushtetit shtetëror.
të departizimit dhe jam dakord me disa propozime a. Kuvendi Popullor.
që bëhen, sepse me të vërtetë ashtu është. Neni 14: “Kuvendi Popullor është organi më i
Ushtarakët për këtë çështje kanë dhënë mendime lartë i pushtetit shtetëror dhe i vetmi organ ligjvënës.
të ndryshme. Dhe këto mendime janë dhënë në Kuvendi Popullor ushtron sovranitetin në emër
raport të drejtë me dekretin e Presidiumit të Kuvendit të popullit e të shtetit, në format dhe caqet e
Popullor. parashikuara në Kushtetutë.”
Unë mendoj dhe propozoj që aktualisht ne të Agim Mero - Mendoj që fjala “në Kushtetutë”,
jemi me nenin 46 të Projektkushtetutës. Materiali meqë ne efektivisht nuk kemi Kushtetutë, të
që do t’i paraqitet Kuvendit Popullor është më i plotë. zëvendësohet me fjalët “në këtë ligj.”
Ushtarakët kanë mendimet e veta për qenien e tyre Kastriot Islami - Dakord.
147
Ka propozim tjetër? (Nuk ka). njërën pas tjetrës, sepse ndryshe do të hynim në
Kush është pro? Kundër? Abstenim? përplasje, bashkime, gërshëtime pikash, që do të
Miratohet me mbi dy të tretën e votave. na humbnin kohë.
Neni 15. Kastriot Islami - Kush është pro për të
Spikeri - Neni 15: “Kuvendi Popullor ka këto proceduar pikë për pikë, meqë është një nën që ka
kompetenca kryesore: shumë pika? Kundër? Abstenim?
1. Përcakton drejtimet kryesore të politikës së Miratohet me shumicën e votave.
brendshme e të jashtme të shtetit. Pika e parë. Ka vërejtje? S’ka.
2. Miraton e ndryshon Kushtetutën dhe ligjet, Pika e dytë. Ka vërejtje?
vendos përfundimisht për pajtueshmërinë e ligjeve Fehmi Abdiu - Mendoj që të hiqet fjala
me Kushtetutën dhe bën interpretimin e tyre. “kushtetutën”, se nuk e kemi tani, që të
3. Miraton treguesit kryesorë të planeve për harmonizohet edhe me nenin 14.
zhvillimin ekonomik e kulturor të vendit dhe Buxhetin Fatos Nano - Ne do të ngarkojmë një komision
e Shtetit. kushtetues, që do të hartojë Kushtetutën
4.Vendos për mobilizimin e pjesshëm e të përfundimtare, prandaj miratimi i Kushtetutës është
përgjithshëm për gjendjen e jashtëzakonshme, si kompetencë e këtij Kuvendi dhe s’ka pse ta
dhe për gjendjen e luftës në rast agresioni të ndryshojmë.
armatosur kundër Republikës së Shqipërisë ose kur Kastriot Islami - Ka vëretje tjetër? S’ka.
kjo është e nevojshme për të përmbushur detyrimet Kush është pro? Kundër? Abstenim? Miratohet.
që rrjedhin nga traktatet ndërkombëtare. Pika e tretë. Ka vërejtje?
5. Ratifikon dhe denoncon traktatet me karakter Genc Ruli - Mendoj që kjo pikë meriton një
politik, traktatet ose marrëveshjet me karakter formulim të ri, se nuk mund të themi më që “miraton
ushtarak, traktatet ose marrëveshjet që kanë të treguesit kryesorë të planeve për zhvillimin ekonomik
bëjnë me kufijtë e Republikës së Shqipërisë, e kulturor të vendit dhe Buxhetit e Shtetit.”
traktatet ose marrëveshjet që kanë të bëjnë me të Propozimi im është për këtë formulim: “Miraton
drejtat dhe detyrat themelore të shtetasve, traktatet programet ekonomike dhe kulturore të hartuara nga
që kanë si rrjedhim detyrimet financiare për shtetin, Qeveria dhe Buxhetin e Shtetit.”
traktatet ose marrëveshjet që kanë si rrjedhim Blerim Çela - Ndoshta për këtë fazë të
ndryshimet në legjislacion, traktatet ose organizimit të shtetit ky formulim i pikës 3 dhe mund
marrëveshjet e tjera në të cilat parashikohet që të qëndrojë siç është, por mendoj se kalimi drejt
ratifikimi ose denoncimi i tyre të bëhet nga Kuvendi ekonomisë së tregut, lidhja dhe mundësia e aderimit
Popullor. në Fondin Monetar Ndërkombëtar, në Bankën
6. Jep amnistinë. Botërore e në organizmat e tjerë financiarë, që janë
7. Vendos për referendumet popullore. masa të drejta të ndërmarra nga Qeveria deri tani,
8. Zgjedh Presidentin e Republikës së do të çojnë detyrimisht në decentralizimin e
Shqipërisë. ekonomisë e, për pasojë, nuk do të ketë vend që në
9.Zgjedh, emëron dhe shkarkon Këshillin e parlament të miratohen treguesit kryesorë të
Ministrave, Këshillin Kushtetues, Gjykatën e Lartë, planeve.
Prokurorinë e Përgjithshme dhe zëvendësit e tij. Mendimi im është që këtu të miratohet ritmi i
10.Kontrollon veprimtarinë e Këshillit të rritjes së produktit kombëtar bruto, sasia e parave
Ministrave dhe të Prokurorisë së Përgjithshme. në qarkullim, gjendja e thesarit e ndonjë tregues
11.Cakton strukturën administrativo-tokësore të tjetër i kësaj natyre, si dhe Buxheti i Shtetit, i cili
vendit. është sintezë e gjithë veprimtarinë ekonomike e
12.Vendos krijimin ose prishjen e ministrive.” financiare të shtetit. Ai duhet trajtuar, diskutuar e
Kastriot Islami - Mendoj t’i kalojmë pikat një miratuar në detaje, pasi marrëdhëniet mall-para dhe
nga një. fitimi do të dalin në plan të parë, së bashku me
Pëllumb Kapo - Unë mendoj që të mos e shpërndarjen e rishpërndarjen e të ardhurave
marrim pikë për pikë se është një nen. Kush ka kombëtare. Këtu në Kuvendin Popullor mendoj të
vërejtje për pika të veçanta, le t’i bëjë. përcaktohen raportet midis fondit të akumulimit dhe
Fatos Nano - Mendoj se do të ishte shumë atij të konsumit, pasi kjo ka të bëjë jo vetëm me të
praktike nga pikëpamja proceduriale që t’i likuidonim tashmen e perspektivën e zhvillimit të investimeve
148
kapitale, por mbi të gjitha ka të bëjë me nivelin e të përmbushim ato detyrime që do t’i marrë përsipër
jetesës së popullit. Në Kuvendin Popullor apo në me ndërgjegje, vullnetarisht, në mënyrë sovrane
Qeveri duhet të miratohen politikat ekonomike dhe shteti ynë dhe, siç thashë, nuk kemi pse t’ia lidhim
programet e zhvillimit e të rimëkëmbjes, që do të duart vetes në gjëra të tilla. Formulimi është në
na ofrojnë Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka rregull.
Botërore. Prandaj mendoj që pika 3 të riformulohet Fatos Nano - Këtë nen e kuptoj si dispozitë
në këtë mënyrë: me frymë mbrojtëse, jo sulmuese. Pra, marrim
“Kuvendi Popullor miraton programet e politikat angazhime që kanë të bëjnë me sigurimin e vendit
ekonomike dhe disa tregues sintetikë, cilësorë të dhe me detyrimet në kuadrin e strukturave të reja të
zhvillimit të ekonomisë, shqyrton e miraton Buxhetin sigurimit që do të lindin në të ardhmen dhe po lindin
e Shtetit dhe vendos për përparimin e kulturës, të në kuadrin europian. Këtu nuk është fjala që
arsimit dhe të shëndetësisë.” Shqipëria do të sulmojë një vend tjetër.
Fatos Nano - Unë mbështes propozimin e Kastriot Islami - Atëherë, kush është pro me
deputetit Ruli si me konciz e racional, sepse nuk pikën 4 siç është? Kundër ? Abstenim?
na lidh as këmbët dhe na jep mundësi që të gjitha Miratohet me dy të tretën e votave.
këto shqetësime shumë të drejta të deputetit Çela Pika 5. Ka vërejtje?
t’i zgjidhim brenda këtij koncepti. Bashkim Kopliku - Mendoj që të hiqet shprehja
Kastriot Islami - Kush është pro me propozimin e fundi “traktatet ose marrëveshjet e tjera në të cilat
e deputetit Ruli? Kundër? Abstenim? Miratohet me parashikohet që ratifikimi ose denoncimi i tyre të
mbi dy të tretën e votave. bëhet nga Kuvendi Popullor”. Jam i mendimit që të
Pika e katërt. Ka vërejtje? gjitha traktatet dhe marrëveshjet t’i ketë Kuvendi
Ajli Alushani - Shoku Kryetar, Popullor për ratifikim dhe asnjë pushtet tjetër, sepse,
Unë mendoj të heqim nga kjo pikë shprehjen po të lexohet kjo shprehje me vëmendje, del që
“ose kur kjo është e nevojshme për të përmbushur qenkan edhe disa traktate e marrëveshje që dikush
detyrimet që rrjedhin nga traktatet ndërkombëtare”, tjetër paska të drejtë t’i ratifikojë.
për arsye se s’do të mendoja kurrë të merrnim pjesë Ismail Lleshi- Shqetësimi i deputetit Kopliku
në traktate të tilla që të na detyrojnë të bëjmë luftë. është i drejtë, veçse realisht, marrëdhëniet në të
Argjir Panariti - Në fakt, në njëfarë mënyre cilat hyn shteti ynë me shtete të tjera janë të tilla
deputeti parafolës ma parapriu mendimin tim. Unë që ka traktate e marrëveshje që për natyren e tyre
bashkohem plotësisht me mendimin e tij. Ndër mund t’i lihen, për shembull, presidentit të
avantazhet e mëdha që kemi trashëguar nga regjimi Republikës. Do të parashtroja, ta zëmë, një traktat
i së kaluarës është pikërisht mosangazhimi në ose marrëveshje të kësaj natyre në fushën e kulturës
traktate. Në qoftë se do ta linim këtë shtojcë, në ose në atë të shkëmbimeve sportive. Do të merremi
këtë rast do të ishte një shtojcë parazitare. Ose, në ne si Kuvend deri në detaje me këto lloj
qoftë se do të angazhoheshim seriozisht, mendoj marrëveshjesh ose traktatesh? Mund t’ia linim atij.
se do të ishte një minus në politikë. Prandaj e mira Abdi Baleta - Mendoj së formulimi i kësaj pike
është që të ruajmë këtë status që kemi sot dhe ta është në rregull dhe duhet të mbetet siç është. Ky
abrogojmë këtë shtojcë. nen, në krahasim me të kaluarën, ka specifikuar
Petrika Minga - Në pikën 4 kemi të bëjmë me më hollësisht disa traktate ndërkombëtare, që duhet
konceptin e gjendjes së jashtëzakonshme, që haset të mbeten ekskluzivisht për ratifikim e denoncim
edhe nenin 16. Duam të dimë për sqarim se cilët nga Kuvendi Popullor dhe është një përparim në këtë
janë kriteret e shpalljes së gjëndjes së drejtim. Kjo pikë duhet të mbetet për arsye se në
jashtëzakonshme. traktatet ndërkombëtare, që do të përfundojë në të
Abdi Baleta - Lidhur me propozimin që u bë ardhmen vendi ynë, mund të specifikohet
për të hequr atë shprehje, unë nuk jam dakord. Kjo shprehimisht që, për rëndësinë që mund të kenë,
duhet të qëndrojë. Ne nuk mund të paragjykojmë do t’i ratifikojë traktatet. Sot nuk mund ta dimë se
situata që nuk i dimë se si do të jenë në të ardhmen cilat traktate mund të jenë. Veç kësaj, ka shumë
dhe s’kemi pse t’ia lidhim duart vetes për këtë. Edhe traktate, të cilat nuk shtrohen as për ratifikim, as
herë të tjera i kemi bërë ca nene të tilla, shumë të për denoncim, por mbeten për t’u përfunduar thjesht
prera e të forta dhe pastaj vet kemi qenë të detyruar nga mekanizma të tjerë shtetërore. Pra, nuk hyjmë
t’i heqim. Kjo nuk na shkakton asnjë vështirësi; do në hollësi, se traktatet janë të panumërt. Kjo pikë
149
është në rregull. e Republikës së Shqipërisë.”

Neritan Ceka - Kam mendimin që aty ku thuhet Abdi Baleta - Edhe unë kisha këtë propozim.
se “traktatet që kanë si rrjedhim detyrimet financiare Kastriot Islami - Kush është pro me formulimin
për shtetin” të shtohet fjala “dhe marrëveshjet”, duke “zgjedh dhe shkarkon Presidentin e Republikës së
u shprehur “traktatet dhe marrëveshjet….” Shqipërisë?”
Fatos Nano - Krahas reformës drejt ekonomisë Miratohet me 100 për qind të votave.
së tregut, për privatizimet etj., do të kemi, bie fjala, Pika 9. Ka vërejtje?
edhe bankë kombëtare dhe një marrëveshje bankare Agim Mero - Desha të bëhet një sqarim, që
që nuk do të priste për t’u ratifikuar. Do të ishte pse të mos futet në këtë pikë edhe Kryetari i
jooportune që të mblidhej Kuvendi për të përcaktuar Hetuesisë së Përgjithshme.
qëndrimin që do të mbahet. Prandaj Kuvendit mendoj Napolon Roshi - Në pikën 9 mendoj të shtohet
t’i lëmë traktatet kuadër që u imponojmë organizmave ky paragraf: “Zgjedh Drejtorin e Përgjithshëm të
të tjerë se ç’lloj marrëveshjesh do të lidhim dhe më Radiotelevizionit Shtetëror, mban nën kontroll
duket se kështu e zgjidhim këtë shqetësim. përmes komisionit parlamentar natyrën
Gramoz Pashko - Unë mbështes propozimin mbarëkombëtare, pluraliste të informacionit dhe të
e zotit Nano, sepse do të këtë shumë marrëveshje, programeve radiotelevizive.” E kuptoj që ju kam
në të cilat do të implikohen hallka të caktuara të shqetësuar me Radiotelevizionin, por para së të vija
shtetit dhe s ‘ka nevojë të kalojnë në Kuvendin këtu, u jam betuar kolegëve të mi që do të luftoj për
Popullor. Në asnjë vend të botës nuk kalojnë para depolitizimin e Radiotelevizionit dhe mendoj së
organit më të lartë ligjvënës të gjitha marrëveshjet. miratimi i kësaj shtese është vetëm në favor të
Kastriot Islami - Mbas shumë diskutimesh, me kombit.
sa duket, mbetëm në këtë formulim, siç e tha dhe Arben Imami - Ideja e zotit Roshi është e
deputeti Baleta. frytshme. Mund të dalë si një pikë e vetme që
Tonin Alimëhilli - Në paragrafin e pestë mendoj përgjithësisht organet e informacioni zyrtar të
që fjala “shtetasve” të zëvendësohet me fjalën kontrollohen. Është një përvojë e tërë botërore që
“njeriut.” televizionet zyrtare kanë komisione që pasqyrojnë
Gramoz Pashko - I gjithë ky paragraf mua më përbërjen e parlamentit dhe vendosin për politikën e
duket si parazit. Nuk e di përse duhet dhe çfarë televizioneve dhe të radiove.
janë këto traktate ose marrëveshje të mundshme Kurse për pikën që është në tekst, mendoj se
që kanë të bëjnë me të drejtat dhe detyrat themelore aty flitet edhe për Këshillin Kushtetues, që ende
të individit. KSBE-ja është e angazhuar në një nuk e kemi ndërtuar. Por, edhe po ta kishim ndërtuar,
kuadër shumë më të përgjithshëm sesa thjesht me nuk ka mundësi që Këshilli Kushtetues të
të drejtat dhe liritë e individit. shkarkohet, sepse nuk ka mundësi që gjykatësi
Ilir Dushi - Për shembull, çështja e ekstradimit, kushtetues, i cili duhet të jetë i palëvizshëm, i
a nuk është një traktat ose një marrëveshje që ka garantuar, që të bëjë një gjykim të drejtë e të
të bëjë me të drejtat themelore të shtetasve? Prandaj paanshëm, të mund të shkarkohet nga Kuvendi
mendoj se është një pikë dominante, që do t’i kalojë Popullor. Në këtë moment është më mirë që ta
pikërisht Kuvendit Popullor dhe askujt tjetër. heqim fare titullin “Këshilli Kushtetues” dhe më pas,
Kastriot Islami - Atëherë ta votojmë këtë pikë kur të hartojmë kapitullin e Këshillit Kushtetues ta
kështu siç është. shqyrtojmë e ta votojmë.
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Viktor Doda - Nuk jam dakord me mendimin e
Miratohet me dy të tretën e votave. deputetit Roshi që Kuvendi Popullor të mbajë nën
Pika 6. Ka vërejtje? Nuk ka. mbikëqyrje Radiotelevizionin.
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Kastriot Islami - Propozimin e deputetit Roshi
Miratohet me mbi dy të tretën e votave. mund ta marrim si pikë të 13-të.
Pika 7. Ka vërejtje? Nuk ka. Fatos Nano - Koncepti bashkëkohor është që
Kush është pro? Kundër? Abstenim? organet zyrtare të informacionit duhet të jenë nën
Miratohet me mbi dy të tretën e votave. kontrollin e parlamentit dhe unë e mbështes këtë
Pika 8. Ka vërejtje? koncept, por po të shikojmë më poshtë nenin 19,
Naim Karriqi - Kam mendimin që kjo pikë të që bën fjalë për komisionet e përhershme dhe të
formulohet kështu: “Zgjedh dhe shkarkon Presidentin përkohshme të Kuvendit Popullor, nuk na pengon
150
asgjë që të ngremë edhe një komision vigjilence lëmë si shteg të hapur që, në qoftë se do të vendosim
ose kontrolli për këto organe dhe t’i ngarkojmë këtë për Këshillin Kushtetues, të kemi të drejtë që pikën
detyrë e të na raportojë në Kuvend. 9 ta shënojmë, përndryshe, në qoftë se nuk do të
Gafur Shameti - Jam dakord me pikën 9, por shprehemi për Këshillin Kushtetues, do të mbetej
do të shtoja se deri më sot, në këto 46 vjet me diçka pa kuptim. Pra, ta lëmë këtë me një
hetuesinë janë bërë eksperimentime, duke qenë pikëpyetje. Nëse në të ardhmen do të shprehemi
herë nën drejtimin e Ministrisë së Drejtësisë, herë për të, do ta shtojmë në vendin që ka këtu në pikën
nën drejtimin ose kontrollin e Ministrisë së Punëve 9 dhe që e meriton. Nëse nuk do të shprehemi për
të Brendshme etj., etj. Mendoj se edhe Hetuesia e të, paraprakisht ta kemi të hequr.
Përgjithshme, ashtu si Gjykata e Lartë dhe Gramoz Pashko - Në qoftë se këtu do të mbetet
Prokuroria e Përgjithshme, të vihet patjetër nën termi “Këshilli Kushtetues”, ideja nuk është që i
kontrollin e Kuvendit Popullor. gjithë Këshilli Kushtetues do të zgjidhet nga
Abdi Baleta - Unë mendoj se kështu siç është Parlamenti, por vetëm disa anëtarë të tij, kurse disa
shprehur pika 9, është zgjidhur drejt. Hetuesia duhet anëtarë të tjerë duhet të jenë jashtë Parlamentit.
të jetë nën varësinë e Ministrisë së Drejtësisë. Prandaj, në qoftë se do të mbetej, të shprehej
Organi për dhënien e drejtësisë janë gjykatat, ndërsa “anëtarë të Këshillit Kushtetues që do të jenë
hetuesia është një organ që do të kryejë funksione parlamentarë.”
të mirëfillta administrative dhe ka për detyrë të gjejë Fatos Nano - Unë e kuptoj kështu këtë çështje:
fakte, të vërtetojë ose të hedhë poshtë një pretendim, këtij Kuvendi do t’i paraqitet përbërja e të gjithë këtyre
jo të bëjë gjykime. Ajo ka nevojë për të bashkëpunuar organizmave që përmenden në këtë nen dhe për
me organizma të tjerë administrativë dhe mendoj pjesëtarët deputetë ose jo të tyre do të gjykojmë
se do të ishte më mirë të lihet kështu siç e kemi një për një dhe në tërësi do të miratojmë emërimin
këtu. ose shkarkimin e tyre. Më duket se në koncept e
Fatos Nano - Mbështes mendimin e zotit Baleta në parim është zgjidhur drejt, por të kemi parasysh
edhe për një arsye tjetër: meqenëse hetuesia nuk edhe këtë anë procedurale.
është në strukturen e organizmave që varen nga Sali Berisha - Lidhur me Këshillin Kushtetues
Qeveria, e kemi ndjerë mungesën e saj dhe kemi e kemi të vështirë të shprehemi pa njohur
qenë të paaftë, me këmbë e duar të lidhura, për ta kompetencat dhe strukturën e këtij organizmi.
vënë në pozita më të mira. Prandaj do të ishte mirë Prandaj do t’u lutesha grupeve të juristëve, të na
që ajo të hynte në strukturën e Qeverisë dhe të paraqitnin brenda këtij sesioni një material për
Ministrisë së Drejtësisë. konceptimin e këtij Këshilli, në mënyrë që ne pastaj
Fehmi Abdiu - Është e vërtetë që problemi i të bënim plotësimin e duhur.
hetuesisë në situata të caktuara është zgjidhur në Ismail Lleshi - Unë jam dakord me sugjerimin
mënyra të ndryshme dhe s‘ka pasur stabilitet, por e deputetit Sali Berisha, për ta hequr Këshillin
në kohën që hetuesia u caktua si organ i Kuvendit, Kushtetues nga kjo pikë dhe pastaj, brenda këtij
në pëgjithësi në opinionin publik përparimtar nuk u sesioni, në qoftë se ne, me një ligj të veçantë të
prit mirë. Kam mendimin se në projekt është natyrës kushtetuese, do të biem dakord për
parashikuar drejt, që hetuesia të mos mbetet organ ndërtimin e Këshillit Kushtetues, aty do të
i Kuvendit Popullor, por si organ i administratës përcaktonim edhe nga del, kompetencat, funksionet
shtetërore, i pavarur, i varur nga Ministria e Drejtësisë dhe detyrat e tij.
vetëm për sa i përket kontrollit administrativ. Kastriot Islami - Atëherë hedhim në votë pikën
Kastriot Islami - Kush është pro për pikën 9 9 me vërejtjen për të hequr Këshillin Kushtetues.
siç është në tekst? Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Arben Imami - Më falni. Unë bëra një propozim Miratohet me mbi dy të tretën e votave.
për heqjen e fjalës “Këshilli Kushtetues”, i cili nuk Pika 10. Ka vërejtje?
ekziston. Franko Kroqi - Propozoj që pika 10 të këtë
Fehmi Abdiu - Në qoftë se do të biem dakord këtë formulim: “Kontrollon veprimtarinë e organeve
të gjithë, që në përfundim të këtyre dispozitave të të zgjedhura prej tij dhe të organeve që vendos për
diskutojme edhe për disa dispozita për sistemin t’i krijuar ose prishur.”
gjyqësor, ndër të cilat është parashikuar edhe Ismail Lleshi - Nga Kuvendi Popullor del edhe
problemi i Këshillit Kushtetues, unë mendoj që ta Gjykata e Lartë, por pasi del, ajo nuk ka lidhje më
151
me të në pikëpamje të drejtësisë që jep. ka edhe zona fshatrash apo qytetesh që kalojnë në

Petrika Minga - Në pikën 10 nuk përfshihet rajone të veçanta, të cilat kohët e fundit janë trajtuar
Gjykata e Lartë. Kush e kontrollon veprimtarinë e nga Qeveria.
saj? Argjir Panariti - Jam dakord me sugjerimin që
Ilir Dushi - Nuk mund të pranojmë që Gjykata bëri zoti Nano, vetëm se problemi është për të
e Lartë të vihet nën pushtetin e një organi legjislativ. caktuar një të mesme midis propozimit të deputetit
Ne pranojmë në parim ndarjen e tri pushteteve. Pra, Imami dhe të deputetit Nano. Do të ishte shumë e
formulimi i paraqitur është i saktë. udhës që miratimi në ndarjen e njësive më të mëdha
Bashkim Kopliku - Në nenin 14 themi që territoriale të vendit të ishte kompetencë e Kuvendit
Kuvendi Popullor është organi më i lartë i pushtetit Popullor. Sot kemi 26 rrethe. Në të ardhmen mund
shtetëror dhe i vetmi organ ligjvënës. Unë mendoj të mbesin kaq ose mund të grupohen ndryshe.
që kontrolli duhet të jetë një e drejtë e organit që Kastriot Is1ami - Sipas rregullit procedural
emëron. Prandaj sugjeroj që në pikën 10 të thuhet hedhim në votë propozimin e deputetit Imami.
që “kontrollon veprimtarinë Këshillit të Ministrave Kush është pro? Kundër? Abstenim?
dhe të gjithë atyre që emëron.” Nuk miratohet, meqë nuk merr dy të tretat e
Abdi Baleta - Rregullimi që është bërë këtu, votave.
është një përparim në legjislacionin tonë. Ne Hedhim në votë propozimin e paraqitur në
pranojmë ndarjen e pushteteve, gjë që s ‘e kemi material.
patur, madje kishim frikë edhe ta thonim nganjëherë. Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Duhet pasur parasysh që veprimtaria gjyqësore Miratohet me mbi dy të tretën e votave.
kontrollohet vetëm në rrugë gjyqësore. Gjykata më Pika 12. Ka vërejtje?
e lartë kontrollon zgjidhjen e çështjeve të gjykatës Franko Kroqi - Si do të vendoset për krijimin
më të ulët, ndërsa Gjykata e Lartë ushtron ose prishjen e ministrive kur nuk i kontrollon? Sepse
vetëkontroll, kur bëhet kërkesë për mbrojtje u hoq e drejta e propozuar për t’i kontrolluar organet
ligjshmërie, përsa i përket veprimtarisë gjyqësore. që krijon dhe prish.
Prandaj mendoj se formulimi është në rregull dhe Fatos Nano - Përderisa i lëmë në kompetencë
nuk ka ndonje gjë për t’u shqetësuar. Kuvendit Popullor kontrollin e veprimtarisë së
Kastriot Islami - Në fillim hedhim në votë Këshillit të Ministrave, ky është një organ kolegjial
propozimin e deputetit Franko Kroqi. që ka brenda edhe ministritë. Prandaj deputetët
Kush është pro? Kundër? Abstenim? janë të plotfuqishëm ndaj çdo anëtari të Këshillit të
Ky propozim bie. Ministrave.
Gafur Shameti - Këshillat popullorë nga do të Kastriot Islami - Ka vërejtje të tjera?
varen dhe ku do të japin llogari? Një deputet - Kam një vërejtje për Kryesinë,
Kastriot Islami - Kjo duhej të ishte sqaruar në sepse jeni duke ua dhënë fjalën shumë shpesh atyre
grupin parlamentar. Por, me sa duket, grupet deputetëve që janë në radhën e parë, ndërsa neve
parlamentare kanë punuar me sistemin e që jemi nga fundi, nuk po na vëreni.
korrespondencës. Kastriot Islami - Sa për t’ju sqaruar, Gafur
Hedhim në votim pikën 10 kështu si është. Shameti është në radhën e fundit dhe sa herë që ka
Kush është pro? Kundër? Abstenim? ngritur dorën, bashkë me Bashkim Koplikun, ua
Miratohet me mbi dy të tretën e votave. kam dhënë.
Pika 11. Ka ndonjë vërejtje? Po ai deputet - Unë kisha vërejtje pikërisht për
Arben Imami - Megjithëse e dimë që miratimi pikën 9 dhe kam kërkuar leje për të folur disa herë,
i njësive administrativo-tokësore është shumë e por s’ma dhatë fjalën. Prandaj , ju lutem shumë,
vështirë të bëhet në Kuvendin Popullor, nuk do të shikoni edhe këtej nga fundi ndonjëherë.
ishte e papërshtatshme nëse do t’i shtonim kësaj Tonin Alimëhilli: Mendoj që formulimi i pikës
pikë edhe fjalinë “dhe miraton ndarjen e njësive 12 të jetë kështu: “Vendos krijimin ose prishjen e
administrativo-tokësore me propozimin e Këshillit ministrive dhe të institucioneve të barabarta me to”,
të Ministrave.” sepse në Këshillin e Ministrave marrin pjesë edhe
Fatos Nano - Do ta rëndonte mjaft zgjidhjen e drejtorët e këtyre institucioneve.
këtyre problemeve kalimi i miratimit të çdo njësie Kastriot Islami - Ka propozim tjetër?
administrativo-tokësore në Kuvendin Popullor, sepse Agron Dibra - S’më duket i drejtë propozimi që
152
bëri deputeti Alimëhilli, sepse s’ka pse të ngarkohet Po sikur të qe ai vetë punonjës i Radiotelevizionit, a
Kuvendi në përcaktimin e drejtorive të përgjithshme, do ta bënte këtë propozim?
siç është ajo e PTT-s, e ekonomisë komunale, e Kastriot Islami - Ju lutem, të mos futemi në të
peshkimit etj. Këto të kalojnë në kompetencë të tilla debate, se kemi përpara një detyrë shumë më
Kshillit të Ministrave. të rëndësishme sesa të tilla debate.
Fatos Nano - Mua më duket racional mendimi Sali Berisha - Zoti Kryetar,
i deputetit Alimëhilli, po qe se nënkuptojmë organe Në tufën e ligjeve që po miratojmë, konkretizimi
shtetërore të barasvlefshme me ministritë, siç është, i pikës së amnistisë me një rezultat konkret do të
për shembull, Komiteti i Riorganizimit të Ekonomisë ishte një gëzim i madh për qytetarët shqiptarë.
që krijuam tani me dekrete të Presidiumit, në Prandaj mundësisht le të punojë një grup juristësh
mungesë të mbledhjes së Kuvendit, por në të për këtë dhe në rast së arrijmë të konkretizojmë
ardhmen do ta krijojmë ne, kurse Drejtoria e shpalljen e një amnistie deri në fund të punimeve të
Përgjithshme e Peshkimit e të tjera, sigurisht që do këtij sesioni, do të ishte një vepër bamirësie fort e
të ishin të diferencuara. mirë e këtij Kuverdi, me implikacione politike
Kastriot Islami - Hedhim në votë propozimin e pozitive. Propozoj që një grup juristësh të punojë
deputetit Tonin Alimëhilli: “Vendos krijimin ose për përgatitjen e materialit për amnistinë dhe, në
prishjen e ministrive dhe të organizmave të tjera të rast se arrijmë ta kemi gati deri në fund të këtij
njësuara me to.” sesioni, do të ishte kënaqësi për të gjithë deputetët
Nuk e di nëse do të ishte dakord deputeti që ta mbyllnim sesionin me një amnisti.
Alimëhilli, që fjala “të njësuara” të zëvendësonte Kastriot Islami - Mendoj që ta mbyllim një herë
fjalën “të barabarta.” punën me këtë material që po shqyrtojmë, ta
Tonin Alimëhilli - Atë e rregullojnë juristët. miratojmë në tërësi atë dhe pastaj të shikojmë
Kastriot Islami - Kush është pro me propozimin propozimet, për të shtuar në rendin e ditës problemet
e deputetit Alimëhilli? Kundër? Abstenim? më të rëndësishme që ekzistojnë. Jam dakord me
Fiton ky propozim me mbi dy të tretën e votave. shqetësimet që keni qoftë për këtë problem, qoftë
Ali Spahia - Në lidhje me pikën 6 të nenit 15, për depolitizimin, por pasi ta mbarojmë këtë detyrë
për hir të forcimit të unitetit gjithëkombëtar dhe të që kemi.
uljes së tensioneve sociale, i propozoj Kuvendit të Ka ndonjë vërejtje për propozimin e deputetit
japë amnisti për të gjithë të burgosurit që kanë kryer Roshi?
krime kundër shtetit. Natasha Lako - Unë mbështes propozimin e
Kastriot Islami - Këtë propozim mund ta deputetit Roshi, me ndryshimin që të shtohen fjalët
shqyrtojmë kur të miratojmë materialin në tërësi. “kontrollon mjetet e informacionit.”
Leontiev Çuçi - Mendoj se problemi që ngriti Një deputet - Do t’u lutesha të gjithë shokëve
deputeti parafolës është me të vërtetë një problem deputetë të mos bëjmë lojë fjalësh këtu. Populli nga
që ia vlen për ta parë, por ne jemi të papërgatitur ne pret bukë, punë, kulturë, investime e jo politikë
për të, nuk është një problem që mund ta trajtojë ky dhe lojë fjalësh. Dje u tha që në Shqipëri mund të
Kuvend në këtë sesion, pasi nuk është bërë as krijohen stacione private radiotelevizive e ku di unë,
përgatitja e duhur shtetërore dhe më duket se, duke sot thuhet që ta futim Radiotelevizionin nën kontrollin
trajtuar atë, dalim jashtë rendit të ditës. e Kuvendit Popullor e të mbajmë përgjegjësi ne.
Fehmi Abdiu - Jo vetëm aq, shoku Kryetar, Një deputet - Zoti Kryetar,
por përgatitja dhe dhënia e amnistisë është e lidhur Problemi që ngre zoti Roshi është shumë i
me marrjen e një sër masash organizative, ligjore, rëndësishëm dhe unë mendoj që njerëzit nuk duhet
përgatitore, që duhen zgjidhur paraprakisht, së këtu të nguten për ta hedhur menjëherë në votë. Deri
nuk vihet me një mendim të rastit e të çastit, qoftë tani kemi punuar mirë dhe shpesh votimi është bërë
edhe jashtë rendit të ditës, për t’i dhënë rrugë një formal, se shumë herë kemi rënë në konsensus.
problemi kaq të madh. Prandaj mendoj që të Mendoj që kush ka ndonjë gjë të paqartë për këtë
vazhdojmë sipas procedurës së caktuar në rendin problem, le të pyesë, të sqarohet, por duhet
e ditës. medoemos të biem në konsensus për të, se është
Napolon Roshi - Mendoj që propozimi im të shumë i rëndësishëm.
kalojë si pikë më vete. Lutfi Dautllari - Televizioni, si shumë struktura
Flamur Çani - Desha ta pyesja zotin Roshi: të tjera, është pjesë e strukturës qeveritare. Unë
153
jam për atë që televizioni dhe tërë strukturat monopolizimi që fryn këtu në Kuvendin Popullor.
qeveritare të kontrollohen, sa herë ndihet e Ndërkohë që flasim për iniciativë dhe ngarkojmë
nevojshme nga Kuvendi Popullor. Përderisa ne kemi Qeverinë si organ ekzekutiv, nga ana tjetër, për
ngritur pranë Qeverisë organizma të caktuar, kemi çështje që na mundojnësentimentet, mendimet ose
një Komitet të Kulturës dhe Arteve, që e ka në paragjykimet, duam t’i centralizojmë. Kjo nuk më
mbikëqyrje, nuk lind nevoja të ngremë organizma duket e drejtë.
të tjerë për këtë çështje. Problemi i ngritjes së një Sali Berisha - Mjetet e informacionit vërtet
komisioni të posaçëm të shikohet kur të diskutojmë mund të varen nga Kryeministri. Detyra dhe
për komisionet e Kuvendit Poullor. korrektesa profesionale e tyre kërkon që të kritikojnë
Xhemal Dauti - Deputeti Fatos Nano tha që do Kryeministrin sa herë që ai të gabojë, prandaj dhe
të krijohet një komision. Ne e dimë që do të krijohen duhet të jetë komisioni i vigjilencës, i përbërë nga
komisionet e Kuvendit Popullor. Në komisionin e multipartiakë e nga parlamenti.
përhershëm sigurisht do të ketë deputetë që do të Agustin Shqalësi: Zoti Kryetar, shtrohet
kontrollojnë tërë këtë aktivitet. Më duket e tepër ta çështja për vënien nën kontroll të të gjitha mjeteve
ngarkojmë Kuvendin edhe me drejtorë. të informacionit zyrtar. Në qoftë se këmbëngulet
Ahmet Kamberi - Po përsëris disa herë të për Televizionin, ky është një nga ato mjete. Kjo
njëjtën gjë, shoku Kryetar, për të cilën edhe insistoj. mund të arrihet nëpërmjet komisionit të posaçëm
Duhet të na kurseni energjitë, që të jemi më rentabël. që do të krijohet dhe e mbështes në këtë pikë zotin
Ka një propozim. Në qoftë se ky propozim u Nano, por nuk duhet të bëhet objekt diskutimi i gjatë
mbështet edhe nga një tjetër dhe nuk kundërshtohet e me tendencë, negative këtu në Parlament. Një
nga askush, është i pranuar me konsensus. Por në propozim i tillë të duket sikur është privilegj që po i
qoftë se ai u mbështet nga një tjetër dhe u bëhet zotit Roshi. Ky nuk është privilegj, se çdo
kundërshtua nga një tjetër, atëherë s’ka konsensus, njeri ka të drejtë të shprehë mendimin e tij dhe ta
por votohet. Dhe ne përpara se të hyjmë në thellësi mbrojë deri në fund. Kontrolli ndaj mjeteve të
të nenit që propozohet, duhet të biem dakord në informacionit zyrtar është një kërkesë jo vetëm për
parim: ta marrim apo jo në shqyrtim, pastaj të Parlamentin, por mbi të gjitha për kombin, për
formulohet neni që propozohet. Ne duhet t’i popullin.
përmbahemi këtij rregulli, ndryshe largohemi nga Osman Murati - Mendoj që edhe nga ju si
rendi i ditës dhe merremi me probleme të tjera që Kryesi, bashkë me ne t’i përmbahemi me rigorozitet
nuk janë të së njëjtës rëndësi. Ju duhet të qortoni rendit të ditës. Jeta ka probleme nga më të
deputetët që nuk i përmbahen këtij rregulli. ndryshmet. Kur diskutojmë këtë ligj themelor ose
Sali Berisha - Zoti Kryetar, dispozitat e përgjithshme, këtu është gjithë jeta
Çështja e informacionit është e lidhur direkt me politike, ekonomike dhe shoqërore. Në kohë të
të vërtetën, pa të cilën nuk ka e nuk mund të këtë caktuar dhe me rend dite të caktuar të gjykojmë
demokraci. Preokupimi i deputetëve për entin edhe për problemet që nxjerr jeta, sepse nuk na e
shtetëror të Radiotelevizionit dhe Agjencisë privon kush të drejtën si deputetë të ngremë në kohë
Telegrafike Shqiptare është i madh. Edhe unë problemin që na shqetëson dhe të gjykojmë për të.
bashkohem me propozimin e deputetit Nano që ky E dyta, kam mendimin se në komisionet e
Kuvend të ngrejë një komision të posaçëm për Kuvendit Popullor që do të ngremë, me këtë rend
mbikëqyrjen e veprimtarisë së këtij enti shtetëror dite që kemi parashikuar për këtë sesion, bën pjesë
dhe ky komision të konsultohet me drejtorin e edhe kontrolli i komisionit përkatës për
përgjithshëm të këtij enti. Radiotelevizionin, ndaj nuk e quaj të arsyeshme që
Engjëll Beshaj - Kuvendi Poullor edhe për të ngremë një komision të posaçëm për
Radiotelevizionin do t’i kërkojë llogari Kryeministrit, Radiotelevizionin.
kushdo që të jetë, dhe nuk ka pse t’i kërkojë llogari Xhelil Gjoni - Unë mendoj se një institucion i
këtij enti direkt. Kryeministri do të përgjigjet para tillë siç është Radiotelevizioni duhet të këtë një
Kuvendit si për të gjitha problemet e tjera, edhe për status më vete, jashtë të cilit nuk duhet të ketë të
Radiotelevizionin. Unë jam dakord me propozimin e drejtë asnjë drejtues prej tyre që ta lëvizë. Ky status
deputetit Ahmet Kamberi dhe propozoj ta hedhim të caktohet nën kujdesin e Parlamentit apo të dikujt
në votë. tjetër dhe pastaj drejtorët e tij të emërohen sipas
Halil Hasko - Unë nuk jam dakord me këtë frymë përkatësisë. Ashtu siç mund të flas edhe për
154
shtypin, i cili po kaloi kompetencat e tij, do të përkohshme të Kuvendit Popullor. Të miratojmë

ndërhyjë Prokuroria në të ardhmen. njëherë këtë nen, pastaj në rendin e ditës që kemi
Pëllumb Shpata - Për problemin që ngriti miratuar ditën e parë është edhe zgjedhja e
deputeti Roshi dhe që e zgjeroi më tej zoti Nano, komisioneve dhe, kur ta shqyrtojmë këtë problem,
mendoj që shembullin më të mirë e ka dhënë ky të diskutohet edhe për komisionin parlamentar,
Kuvend. Masat që u morën nga ndërhyrja e Kryesisë komisionin e vigjilencës, të kontrollit apo të kujdesit,
së Kuvendit Popullor për Radiotelevizionin bëri që si do ta quajmë, për Radiotelevizionin dhe të mjeteve
punimet e këtij Kuvendi të jepen aq mirë sa dhe ne të tjera të informacionit. Që kjo është e
që jemi këtu, dhe të tjerët që na shohin e na dëgjojnë domosdoshme, edhe unë jam dakord me deputeten
të jenë të kënaqur. Prandaj mendoj që medoemos Natasha Lako, por ama të bëhet sipas një rregulli
të merret parasysh kërkesa që shtrohet nga zoti të caktuar.
Roshi dhe që u zgjerua nga zoti Nano. Gramoz Pashko - Sugjeroj që të votohet
Neritan Ceka - Besoj që kemi arritur në njëfarë propozimi i zotit Nano, që kjo çështje të kalojë në
konsensusi dhe jam i mendimit për ta kaluar këtë pikën 19.
pikë në diskutimin që do të bëhet për komisionet Kastriot Islami - Në qoftë se nuk do të fitonte
kur të vijë puna. Përkrah mendimin e zotit Nano dy të tretat e votave, do të rihapnim diskutimin te
dhe të zotit Murati. pika e komisioneve. Atëherë, meqenëse këtë
Kastriot Islami – Megjithatë, unë do të diskutim e bëmë, të propozojmë vetëm komisionin.
respektoj procedurën. Ka një propozim të deputetit Nuk e di a do të ishit dakord me këtë propozim.
Roshi. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Medin Duraj - Më duket se po merremi me
Atëherë bie ky propozim, meqenëse nuk merr probleme anësore. Shqetësimin e deputetit Roshi
dy të tretat e votave. e kemi të gjithë. Deputeti Nano mendoj se e dha
Ka një propozim të deputetes Natasha Lako: mendimin të plotë e të qartë për të gjithë sallën.
“Të emërohet një këshill pluralist për drejtimin e Por fakti që Kryesia nuk po zbaton rregulloren, për
Televizionit nga Parlamenti.” të cilën kemi votuar këtu, ka deputetë që po
Kush është pro? Kundër? Abstenim? diskutojnë dhjetë herë për një problem, bëri që ta
Bie edhe ky propozim, meqenëse nuk fiton dy ndërlikojmë problemin dhe të zgjatemi kot, sepse
të tretat e votave. në pikën 19 zgjidhet problemi i komisionit që
Atëherë mbetet konsensusi: meqenëse kjo propozoi deputeti Nano.
çështje nuk është në këtë pikë, do ta rimarrim në Fatos Nano - Desha të sqaroj që interpretimin
shqyrtim te pika e komisioneve të Kuvendit Popullor. më të saktë propozimit tim ia bëri shoku Dokle dhe
Azem Hajdari - Siç e tha edhe zoti Gjoni, t’i do t’ju ftoja për një konsensus që, pasi të miratojmë
caktohet statusi Radiotelevizionit, këtij institucioni ekzistencën e komisioneve të përhershme e të
të rëndësishëm kombëtar, pastaj të merremi me posaçme dhe kur të vijmë te pika përkatëse e rendit
problemet e tjera. Pra, duhet të ndiqet kjo procedurë, të ditës, të diskutojmë edhe nevojën e një komisioni
sepse ti mund ta emërosh e ta shkarkosh sa herë të tillë dhe ta zgjidhim plotësisht.
të duash drejtorin e saj se ke shumicën e votave. Kastriot Islami - Rifillojmë punimet në orën
Kastriot Islami - Kur të vijmë të neni që ka 21.30
statusin, ta diskutojmë.
Një deputet - Të votohet propozimi i zotit Nano. * * *
Kastriot Islami - Kur të vijmë te çështja e
komisioneve. Kastriot Islami - Para së të fillojmë diskutimin
Gramoz Pashko - Më falni. Kjo s’është fare e e nenit 16 të kalojmë në tërësi nenin 15.
rregullt. Zoti Nano propozoi që, kur të vijmë te Kush është pro? Kundër? Abstenim?
komisionet, të krijojmë një gjë të tillë. Ne ishim që Miratohet neni 15 me mbi dy të tretën e votave.
kjo pikë të vihej këtu dhe propozojmë që të votohet Neni 16
për ta vënë këtu apo te komisionet. Është krejtësisht Spikeri - Neni 16
normale që të hidhet në votë. “Kuvendi Popullor përbëhet nga 250 deputetë,
Namik Dokle - Lidhur me çështjen e komisionit që zgjidhen në zona zgjedhjeje me numër afërsisht
që propozohet, në nenin 19 të kësaj pakete ligjesh të barabartë zgjedhësish. Kuvendi Popullor zgjidhet
flitet për komisionet e përhershme dhe të për një kohë prej 4 vjetësh. Kuvendi Popullor thirret
155
në sesionin e parë jo më vonë së dy muaj nga dita Imami, duke pasur parasysh që edhe zonat e
e zgjedhjes. Zgjedhjet e Kuvendit Popullor bëhen jo zgjedhjeve do t’i caktojë ky Kuvend.
më vonë së tre muaj nga dita e mbarimit të mandatit Ajet Barçi - Mendoj se duhet mbajtur parasysh
të tij. Në raste lufte ose gjendjeje të zona, po edhe territori. Këtu kam parasysh rrethin
jashtëzakonshme, Kuvendi Popullor mund ta zgjasë tim. Në qoftë se do të pakësohej ky numër
veprimtarinë e vet përtej afatit të caktuar, derisa të deputetësh, është krejtësisht e pamundur që
vazhdojë lufta ose gjendja e jashtëzakonshme.” deputeti të marrë takim me zgjedhësit, brenda dhe
Kastriot Islami - Ka vërejtje ? një legjislature, sepse nuk ta lejon territori.
Rushen Golemi - Në këtë nen midis të tjerave Lufter Xhuveli - Kam mendimin se numri i
thuhet: “me numër afërsisht të barabartë deputetëve prej 250 vetash është i madh në raport
zgjedhësish.” Do të ishte mirë që këtë ta saktësonim, me popullsinë e vogël të vendit tonë. Megjithatë,
për të mos ndodhur keqkuptime dhe propozoj që të praktikisht Kuvendi është i zgjedhur për këtë
shtohet: “me plus - minus 5 për qind.” legjislaturë. Ne nuk kemi pse të ndryshojmë numrin.
Rexhep Uka - Sugjeroj që t’i shtohet këtij Për ta lënë hapur këtë çështje dhe të tjera që lidhen
paragrafi: “diferencat e të cilëve (zgjedhësve) me mënyrën e zgjedhjes, propozoj që paragrafi i
përcaktohen me ligj.” Pra, mbështes mendimin e parë i nenit 16 të ndryshojë atë, të mos jetë në
deputetes Golemi dhe propozoj të shtohet edhe kjo radhë si paragraf i parë, por të vijë pas të tjerëve.
fjali që thashë. Mund të gjendej një formulim i tillë, që të linim hapur
Sali Berisha - Zoti Kryetar, në konceptin e shtegun për ta zgjidhur këtë çështje me ligj elektoral.
zgjedhjeve të lira parakuptohet edhe një përcaktim Praktikisht propozoj këtë formulim: “Numri i
përafërsisht i njëjtë me një plus-minus të caktuar të deputetëve të Kuvendit Popullor dhe mënyra e
zonave elektorale. Që nga viti 1814 e deri më sot në zgjedhjes së tyre për caktohet me ligj elektoral ose
terminologjinë e zgjedhjeve përdoret fjala angleze ligj të veçantë.”
“derimenter”’, e cila është e lidhur me emrin e një Gramoz Ruçi - Edhe unë mbështes shqetësimin
statisti hilecak amerikan, që luftoi duke bërë ndarjen e drejtë të koleges deputete për këtë çështje, por
me hile të zonave elektorale. Kjo nuk është në nderin ashtu siç e theksoi deputeti Xhuveli, ne nuk mund
e asnjë shteti që praktikon “derimenterin.” Prandaj ta përcaktojmë sot. Jo vetëm pse këtë paketë
ne, për seriozitetin tonë, duhet të përcaktojmë ligjesh nuk e kemi definitive, por edhe për faktin tjetër
saktësisht se sa përqind do ta kemi tolerancën në që nuk e dimë sa zona zgjedhjeje do të kemi dhe
diferencën e zonave elektorale. Unë nuk po them numrin e zgjedhësve në zona. Unë kam medimin
të jetë 5 për qind, ajo mund të jetë edhe 10 për se, qoftë numri i zgjedhësve, qoftë dhe numri i
qind, se nuk jam specialist që ta përcaktoj me zonave duhen përcaktuar në ligjin e zgjedhjeve.
saktësi, pasi këtu hyjnë disa faktorë, por mendoj Azem Hajdari - Kuvendi vërtet ka 250 deputetë,
se kjo duhet përcaktuar në këtë dispozitë, në por në një të ardhme do t’i sugjeroja komisionit që
mënyrë që “derimenteri” në Shqipëri të jetë minimal. do të ngrihet, se këtë nuk ia lëmë dot ligjit, përderisa
Arben Imami - Duke qenë se paragrafi i parë Kuvendi i cakton ligjet, jo ligji Kuvendin, që numri i
nënkupton një sistem të caktuar të ligjit elektoral, deputetëve të jetë më i vogël, madje jo më shumë
pra sistemin mazhoritar, dhe në zgjedhjet e se 150 për vetë kushtet dhe numrin e popullsisë që
ardhshme nuk dihet nëse do të zbatohet sistemi ka vendi ynë. Atëherë mund të bëhet edhe ndarja e
mazhoritar, ai proporcional apo do të jetë mazhoritar zonave elektorale me plus-minus dhe kjo mund të
i korrektuar, mendoj se në përgjithësi shprehja “në rregullohej nëpër mjet komisionit që do të merret
zona zgjedhjeje me numër afërsisht të barabartë me hartimin e Kushtetutës. Këtë ta ketë si sugjerim
zgjedhësish” mund të hiqet fare dhe të bëhet: “që zgjidhet komisioni, ndërsa ne tani të vazhdojmë punën.
me votim të fshehtë, të lirë, të drejtpërdrejtë etj.” Bashkim Kopliku - Po u referohem pak edhe
Nga salla - Kjo është thënë. shembujve të kushtetutave që kam parasysh. Unë,
Arben Imami - Në qoftë se është thënë, atëherë në bazë të leximit të tyre, di sa deputetë ka në
të thuhet vetëm që Kuvendi Popullor përbëhet nga bazë të Kushtetutës së saj Italia dhe sa ka
250 deputetë dhe nuk ka nevojë të përcaktojmë këtu Gjermania. Prandaj nuk e kuptoj pse nuk u dashka
edhe sistemin e zgjedhjeve. Ose të thuhet që të jetë numri i deputetëve pjesë e Kushtetutës.
“mënyra e zgjedhjes përcaktohet me ligj.” Ismail Lleshi - Unë mbështes propozimin e
Medin Duraj - Mbështes propozimin e deputetit deputetit Imami, që në paragrafin e parë të nenit 16
156
të përcaktohet përbërja e Kuvendit Popullor prej 250 Rushen Golemi - Unë nuk diskutova problemin
deputetësh. Natyrisht, shqetësimi që paraqesin e numrit të deputetëve, por numrin e elektoratit që
shokët për ecurinë e mëtejshme të këtij numri, mund do të zgjedhë deputetin. Këtë ta saktësojmë, të mos
të jetë i drejtë dhe i diskutueshëm, por nuk na takon ketë ndryshim me shumë se plus-minus 5 për qind,
neve ta diskutojmë këtë çështje në miratimin e këtij që të mos ketë ekuivoke.
ligji, i cili është i lidhur me veprimtarinë tonë. Arben Imami - Në propozimin tim unë nuk u
Arqile Naqellari – Meqenëse kjo çështje lidhet shpreha as pro, as kundër numrit 250 të deputetëve.
me problemet demografike dhe nuk merret me Mendimi im është që në këto dispozita të mos
ndryshime zonash, propozoj që Kuvendi Popullor përcaktojmë mënyrën se si do të zgjidhen, sepse
të përbëhet nga deputetë që zgjidhen në zona në qoftë se do të vendosim këtu shprehjen “që
zgjedhjeje me numër afërsisht të barabartë zgjidhen në zona zgjedhjeje me numër afërsisht të
zgjedhësish të përcaktuar në ligjin përkatës barabartë zgjedhësish” qoftë me plus-minus 5 për
elektora1. qind ose pa plus-minus 5 për qind, ne përsëri
Themie Thomai - Unë mbështes propozimin nënkuptojmë një sistem të caktuar elektoral. Prandaj
e deputetit Imami. Shqetësimet e kolegëve deputetë duhet t’i japim mundësi këtij Kuvendi të gjykojë më
Berisha e të tjerë i shikoj të drejta, por kjo rregullohet me pjekuri dhe në kohën e duhur, se cili sistem do
me ligj. Kur të dalë ligji për zgjedhjet, mund të të ishte më i përshtatshëm për momentin e
mbahet parasysh numri i deputetëve, ardhshëm të zgjedhjeve, cili sistem do t’i shërbente
proporcionaliteti dhe një marzh i pranueshëm në më tepër demokracisë. Asnjëri nga sistemet nuk
këtë çështje. Prandaj unë mendoj që, për të mos është më demokratik se tjetri, por fakti është që në
humbur kohë, ta hedhim në votë. zgjedhjet e kaluara sistemi mazhoritar u tregua më
Xhemal Dauti - Propozimi i deputetes Golemi pak demokratik se sistemi tjetër.
ishte me vend, prandaj më duket shumë e tepërt që Një deputet - Më duket se këtu nuk ka të bëjë
të zgjatemi në këtë pikë. Të gjithë jemi dakord që as sistemi mazhoritar, as sistemi proporcional, për
ta rregullojmë këtë çështje me ligj, po ne sot nuk të thënë se duhet të jenë kaq apo aq deputetë.
jemi në gjendje ta përcaktojmë as 5 për qind, as 10 Prandaj përkrah mendimin e zonjës Rushen, që
për qind. zonat e zgjedhjeve të jenë afërsisht të barabarta
Ylli Vejsiu - Numri 250 që është caktuar, është me njëfarë përqindjeje, që unë nuk jam në gjendje
fare a priori dhe pa ndonjë kriter deri më sot. Është ta përcaktoj sa duhet të jetë.
një numër që mund të lëvizë me kohën, duke marrë Sotir Kokeri - Po diskutohet për numrin e
parasysh edhe faktorin demografik që përmendi një deputetëve. Ne jemi 250 veta. Në qoftë se me ligj
nga kolegët. Prandaj mendoj ta lëmë evazive dhe të sot do të ndryshojmë këtë numër, do të jetë 210,
themi që numri i deputetëve do të caktohet me ligj e 260 apo 280, do ta vemë veten tonë në një
do të varet nga madhësia e një zone. Mundet që kjo kontradiktë. Unë jam për numrin 250 deputetë.
zonë sot të jetë me 10 mijë banorë, nesër me 20 Gafur Shameti: Në paragrafin e parë të nenit
mijë. Po përcaktuam sa zgjedhës do të këtë një 16 thuhet që Kuvendi Popullor përbëhet nga 250
zonë elektorale, vetvetiu del edhe numri i zonave. deputetë. Kjo i shërben edhe të sotmes. Edhe të
Fehmi Abdiu - Kam mendimin që paragrafi i nesërmes. Nëse do të thuhej që “të përbëhet nga
parë të mbetet siç është. Numri i deputetëve duhet 250 deputetë” do të ishte diçka më ndryshe. Kështu
të përcaktohet. Ndërmarrja e veprimeve për ta që unë them se kjo shkon. Ndërsa për fjalinë e dytë
ndryshuar atë do të kishte pasoja të ndjeshme dhe “që zgjidhen në zona zgjedhjeje me numër afërsisht
do të krijonte probleme të mëdha. Mendimet që të barabartë zgjedhësish”, mendoj që numri i tyre
ekzistojnë, mund të diskutohen në një kohë të të rregullohet me ligj, sepse tani për tani nuk mund
përshtatshme, natyrisht para zgjedhjeve të reja. ta përcaktojmë dot sa do të jetë.
Ahmet Kamberi - Ne sot jemi 250 deputetë. Gjithashtu, kam mendimin se numri 250
Pra, ky ligj ka të bëjë edhe me ne këtu. Ne kaq jemi deputetë nuk ka të bëjë me numrin e elektoratit,
dhe s’ bëhemi as më pak, as më shumë. Unë jam sepse elektorati ndryshon, ndërsa numri i deputetëve
me propozimin e deputetëve Imami e Lleshi që të mbetet aq.
shkojë fjalia deri te numri 250 deputetë dhe pjesa Stavri Frashëri - Esenciale këtu është çështja
tjetër të mbetet e hapur, duke thënë që do ta e numrit të zgjedhësve. Propozimi im është që plus-
përcaktojmë me ligj. minusi të jetë 500 zgjedhës
157
Shkëqim Cani - Mendoj që paragrafi i parë të (deputetëve) për caktohet me ligj zgjedhjesh.”
lexohet kështu “Kuvendi Popullor përbëhet nga 250 Ndriçim Hysa - Më duket se të gjithë kemi
deputetë, që zgjidhen në zona zgjedhjeje me numër konverguar në një pikë, prandaj të votojmë për nenin
afërsisht të barabartë zgjedhësish, sipas përcaktimit siç na është paraqitur. I sugjeroj shokut që është
konkret në ligjin për zgjedhjet.” deputet po i Elbasanit, të mos e zërë frika për numrin
Kastriot Islami - Jeni dakord ta hedhim në votë 250, sepse kur të bëhen zgjedhjet e ardhshme, do
propozimin e fundit apo të zbatojmë rregullin të jemi prapë ne që do të vendosim për ligjin e ri të
procedural? zgjedhjeve.
Preç Zogaj - Kur themi 250 deputetë, mendoj Abedin Elmazi - Unë mendoj se në mënyrën
se pohojmë numrin që ka aktualisht ky Parlament. siç është formuluar, paragrafi nuk lë alternativë për
Unë sugjeroj këtë formulim: “Kuvendi Popullor t‘u shkelur. Kur themi “në numër afërsisht të
përbëhet nga 250 deputetë. Ndryshimet që mund barabartë zgjedhësish”, vetëm në qoftë se e bën
të pësojë ky numër përcaktohen në ligjin elektoral me qëllim mund të krijosh diferenca të mëdha. Mua
përkatës, i cili përcakton edhe sistemin e më duket se është shumë i saktë.
zgjedhjeve.” Kastriot Islami - Të votojmë këtë formulim që
Ali Kaza - Mendoj që ky paragraf të formulohet është në projekt, apo t’i marrim propozimet me
kështu: “Kuvendi Popullor përbëhet nga 250 radhë?
deputetë. Zonat e zgjedhjeve dhe mënyra e votimit (Ka zëra nga salla që të hidhen në votë
përcaktohen me ligj.” Fjala “mënyra” mund të propozimet.)
zëvendësohet edhe me fjalën “sistemi”. Dakord. Atëherë hedhim në votë sipas
Bashkim Kopliku - Shprehjen “plus-minus 5 procedurës të gjitha propozimet e bëra nga deputetët.
për qind” që propozon zonja Golemi, unë do ta Propozimi i deputetit Arben Imami.
zëvendësoja me shprehjen “përcaktohet me ligj.” Arben Imami - E tërheq propozimin.
Muharrem Mezini - Me sa duket formulimi më Kastriot Islami - Propozimi i deputetes Rushen
i mirë është ky që është paraqitur, prandaj të hidhet Golemi. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Nuk
në votë dhe të vazhdojmë. miratohet meqenëse nuk fiton dy të tretat e votave.
Muharrem Kajolli - Mendoj që ky paragraf të Propozimi i deputetit Rexhep Uka. Kush është
formulohet kështu: “Kuvendi Popullor për bëhet nga pro? Kundër? Abstenim? Nuk miratohet meqenëse
250 deputetë. Zonat e zgjedhjeve, numri i zgjedhësve nuk fiton dy të tretat e votave.
dhe mënyra e zgjedhjes përcaktohen me ligj .” Propozimi i deputetit Kiço Mustaqi. E ka
Kostandin Hoxha - Ndoshta na mungon paraqitur me shkrim: “Numri i deputetëve caktohet
eksperienca e duhur për këtë punë. Mjafton të me ligj nga Kuvendi Popullor në zona zgjedhjeje me
përmendim faktin që, si në vendin tonë, edhe në numër afërsisht të barabartë.” E tërheq.
vendet e tjera, asnjëherë zgjedhjet nuk janë bërë pa Propozimi i deputetit Shkëlqim Cani. Kush është
ligj. Çdo zgjedhje paraprihet nga një ligj, nga cilido pro? Kundër? Abstenim? Nuk miratohet.
parlament. Ne këtu po miratojmë një paketë ligjesh Propozimi i deputetit Preç Zogaj. Kush është
që do të shërbejë deri në miratimin e Kushtetutës. pro? Kundër? Abstenim? Nuk miratohet.
Më duket se duke lënë formulimin që kemi përpara, Propozimi i deputetit Muharrem Kajolli. Kush
nuk humbasim asgjë, pasi në zgjedhjet e ardhshme është pro? Kundër? Abstenim? Nuk miratohet.
do të këtë një ligj që do ta miratojë po ky Kuvend. Tani hedhim në votë formulimin siç është dhënë
Aty mund të përcaktojmë zonat, diferencat midis në nenin 16.
zonave, mënyrat e zgjedhjeve etj. Prandaj ngul Kush është pro? Kundër? Abstenim? Miratohet
këmbë që ta hedhim në votë siç është paraqitur. me dy të tretën e votave.
Osman Murati - U lutem shokëve të Kryesisë Petrit Llaftiu - Kam vetëm një vërejtje të vogël
dhe të nderuarve deputetë që të marrim në për nenin 16, më tepër të karakterit redaktorial. Në
konsideratë e ta hedhim në votë propozimin e rreshtin e dytë nga fundi fjala “mund ta” është mirë
deputetit Shkëlqim Cani. të mos jetë. “Në rast lufte ose gjendjeje të
Një deputet - Paragrafi i parë mendoj të jashtëzakonshme Kuvendi Popullor zgjat
formulohet në këtë mënyrë: “Kuvendi Popullor veprimtarinë e vet për tej afatit ...” kështu mendoj
përbëhet nga deputetë të zgjedhur me numër unë të formulohet kjo pjesë e këtij neni.
afërsisht të barabartë zgjedhësish, numri i të cilëve Kastriot Islami - Neni 17
158
Spikeri - Neni 17: “Kuvendi Popullor zgjedh Kuvendi Popullor, më duket se kjo është e
Kryesinë e vet, e cila përbëhet nga Kryetari dhe dy arsyeshme, pasi 50 deputetë përfaqësojnë një
zëvendëskryetarët. Veprimtaria e Kuvendit Popullor elektorat të madh.
dhe e Kryesisë së tij zhvillohen sipas rregullores së Anastas Pone - Unë jam për variantin e parë
miratuar prej tij .” dhe, e dyta, aty ku flitet për thirrjen e sesioneve të
Kastriot Islami - Ka vërejtje? Kuvendit Popullor, mendoj se mund të thuhet kështu:
Kush është pro? Kundër? Abstenim? “Sesionet e Kuvendit Popullor thirren me vendim të
Miratohet neni 17 me dy të tretën e votave. Kryesisë së tij, nga Presidenti i Republikës, nga
Neritan Ceka - Unë propozoj që seanca për Këshilli i Ministrave ose nga një e treta e deputetëve.”
sot të mbyllet dhe të vazhdojmë nesër. Kërkoj që Sali Berisha - Zoti Kryetar, unë nuk arrij të
propozimi im të hidhet në votë. konceptoj se si Kuvendi Popullor mund të thirret
Kastriot Islami - Para se ta hedhim në votë, nga Këshilli i Ministrave. Duke pasur parasysh
do t’ju sugjeroja që të punonim, meqenëse edhe ndarjen e pushteteve e të tjera, kjo klauzolë më ka
populli pret një punë të madhe nga ne dhe për t’i çuditur.
miratuar ligjet sa më shpejt. Kastriot Islami - Aty thuhet “kur kjo kërkohet
Dhimo Dundo - Të vazhdojmë punën. Ne thamë nga Këshilli i Ministrave.”
që do të punojmë me intensitet të lartë. Sali Berisha - Pse të mblidhet Kuvendi Popullor
Kastriot Islami - Kush është dakord që të kur kërkohet nga Këshilli i Ministrave? Sepse Këshilli
vazhdojmë? Kundër? Abstenim? i Ministrave në këtë rast bëhet i barasvlefshëm me
Miratohet propozimi për të vazhduar. Presidentin dhe me deputetët. Unë kërkoj shpjegime
Neni 18 për këtë.
Spikeri - Neni 18: “Kuvendi Popullor mblidhet Fatos Nano - Unë e quaj të domosdoshme këtë,
në sesione jo më pak së katër herë në vit”. Varianti për cilindo këshill ministrash. Ai mund të vihet para
i dytë: “jo më pak së gjashtë herë.” një situate të tillë, kur ta ketë vërtet të nevojshme
Sesionet e Kuvendit Popullor thirren me vendim të konsultohet e të takohet në Kuvendin Popullor,
të Kryesisë së tij. Kryesia është e detyruar të për të raportuar dhe për të kërkuar rrugëzgjidhje për
thërrasë sesionin e Kuvendit Popullor edhe kur kjo situata të veçanta. Kjo është njëra nga alternativat,
kërkohet nga Presidenti i Republikës, nga Këshilli i pra nuk është e vetmja. Në të kundërtën do t’i duhej
Ministrave ose nga një e treta e deputetëve. Këshillit të Ministrave të mblidhte një të tretën ose
Mbledhjet e Kuvendit Popullor hapen kur është e një të pestën e deputetëve apo të bisedonte me
pranishme shumica e deputetëve. Mbledhjet e Kryesinë për ta zgjidhur këtë çështje.
Kuvendit Popullor bëhen të hapura, me përjashtim Një deputet - Unë jam dakord me vërejtjen që
të rasteve të veçanta kur Kuvendi Popullor vendos bëri deputeti Berisha. Këshillit të Ministrave mund
ndryshe.” t’i lindin probleme, por ai do të konsultohet me
Kastriot Islami - Ka vërejtje? Presidentin e me Kryesinë e Kuvendit Popullor dhe
Faik Memushi - Meqenëse në paragrafin e parë këta, po e gjetën të arsyeshme, do ta mbledhin
na serviren dy variante, unë jam për variantin e parë. Kuvendin. Prandaj mendoj se nuk ka nevojë të
Blerim Çela - Unë jam për variantin e dytë: të thuhet: “me kërkesën e Këshillit të Ministrave.”
mblidhemi jo më pak se gjashtë herë në vit, aq më Vangjel Stamo - Në paragrafin ku flitet për
tepër që kemi shumë punë përpara për të bërë. hapjen e mbledhjeve të Kuvendit Popullor, kur është
Arben Imami - Meqenëse janë paraqitur dy e pranishme shumica e deputetëve, mendoj që
variante, sugjeroj të votohet për variantet, se po të “shumica e deputetëve” të zëvendësohet me “70 për
fillojmë të 250 deputetët të shfaqin mendimin për qind të deputetëve.”
to, do të bëhej i panevojshëm votimi. Ilir Dushi - Jam në mbështetje të këtij neni.
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër përveç Këshilli i Ministrave në këtë rast nuk i imponohet
problemit të dy varianteve? Kuvendit Popullor, duke e urdhëruar që të mblidhet.
Napolon Roshi - Këtu thuhet: “Nga Këshilli i Por ai kërkon dhe rastet se kur mendon për t‘u
Ministrave ose nga një e treta e deputetëve.” mbledhur Kuvendi Popullor nuk mund të
Propozoj që “një e treta” të bëhet “një e pesta” dhe parashikohen dot me ligj, prandaj është e
kam përshtypjen që, në qoftë se një e pesta e domosdoshme që ne t’i japim mundësi Qeverisë të
deputetëve e sheh të arsyeshme të mblidhet konsultohet me Kuvendin Popullor.
159
Përsa i përket propozimit të deputetit Roshi për marrë përsipër nga Kuvendi e për të zgjidhur
ta bërë “një të tretën” “një të pestën e deputetëve”, problemet që vendosen në këtë Kuvend. Mendoj se
mendoj se duhet ta pranojmë. Propozoj ta hedhim kufiri minimal prej katër mbledhjesh është i
në votë siç është, me ndryshimin që propozoi mjaftueshëm.
deputeti Roshi. Lidhur me propozimin që u bë për ta ndryshuar
Sali Berisha - Zoti Kryetar, në nenin 18 “një të tretën e deputetëve” në “një të pestën e
theksohet që “Kryesia është e detyruar të thërrasë deputetëve”, aty ka një shqetësim të drejtë, që unë
sesionin e Kuvendit Popullor.” Kjo më duket tepër e kuptoj, por do të gjykoja se në rastin konkret është
obligative. e arsyeshme që minimumi duhet të jetë një e treta
Muharrem Kajolli - Mendoj që shprehja “është e deputetëve, për të propozuar thirrjen e Kuvendit
e detyruar të thërrasë” të zëvendësohet me Popullor.
shprehjen: “kur e sheh të arsyeshme thërret.” Shkëlqim Cani - Do të kërkoja dy gjëra nga ju
Kastriot Islami - Më duket se nuk janë në një drejtuesit e seancave të Kuvendit: Së pari, të
plan Presidenti, Këshilli i Ministrave dhe një e treta përdorni të drejtën e qortimit në rast se deputetë të
e deputetëve. ndryshëm flasin pa dhënë ndonjë mendim konkret
Genc Ruli - U duk sikur kjo ishte një lloj dhe këtë gjë e përsërisin disa herë, sepse po flitet e
imponimi ose ulje pushteti që i bëhet Kuvendit. po flitet dhe askush s’po jep një mendim konkret si
Kuvendi nga të mbledhurit nuk humbet asgjë. Sa duhet formuluar. Sqarojmë njëri-tjetrin, pikërisht atë
më shumë ditë të jetë i mbledhur, aq më shumë punë që duhet ta bëjmë jashtë Kuvendit. Ju lutem
fuqi ka ai. Prandaj në këtë rast nuk i cenohet gjë shumë, shoku Kryetar, është e mira që ta përdorni
Kuvendit. Madje a ka mundësi që në 365 ditë që ka edhe qortimin kur është rasti.
viti, Kuvendi të jetë i mbledhur 300 ditë? Kështu as Së dyti, mendimi im për këtë nen është ky: Në
Presidenti, as kush tjetër gjatë kësaj kohe nuk mund paragrafin e parë jam me variantin e parë, kurse në
të nxjerrë dekrete të tjera, se është vetë Kuvendi i paragrafin e dytë sugjeroj që në vend të shprehjes
mbledhur. “është e detyruar të thërrasë”, të thuhet “ thërret”.
Tritan Shehu - Unë mendoj se veçanërisht për Arben Imami - Kryesia e Kuvendit Popullor
periudhën që jemi, është e domosdoshme që është më tepër një kryesi e karakterit teknik, prandaj
Kuvendi Popullor të mblidhet sa më shpesh. Më duhet të jetë e detyruar që, me kërkesën e
duket se varianti i dytë, që të mblidhet në çdo dy Presidentit ose të një grupi, një e treta apo një e
muaj, është i pamjaftueshëm. Unë do të propozoja pesta e deputetëve, ta mbledhë Kuvendin. Problemi
që Kuvendi Popullor, veçanërisht për këtë periudhë, qëndron vetëm për Këshillin e Ministrave. Do të
të mblidhet në çdo fillim muaji, për të zgjidhur sugjeroja që Këshilli i Ministrave, nëpërmjet
problemet e tij, pra, jo më pak se 12 herë në vit. Presidentit, të bëjë kërkesën pranë Kryesisë së
Vehap Daku - Për paragrafin e parë të nenit 18 Kuvendit Popullor.
unë kam mendimin që Kuvendi Popullor të mblidhet Pra, në qoftë se do ta lëmë: “nga Këshilli i
në sesionet e tij sa herë që shihet e nevojshme nga Ministrave (nëpërmjet Presidentit)”, ndoshta do të
Kryesia e Kuvendit për probleme pune. ishte një zgjidhje për t’i dhënë fund dhe këtij
Nuk kemi pse ta caktojmë me ligj që të mblidhet diskutimi.
4, 6 apo 8 herë në vit. Bujar Kolaneci - Mua më duket se neni është
Osman Murati - Unë gjykoj se ky është kufiri përcaktuar shumë drejt. Ai vë kufirin minimal. Ne
minimal i mbledhjeve të Kuvendit Popullor. Sa herë nuk e dimë ç’punë do të na dalin, prandaj të mos e
që lindin probleme për t‘u diskutuar, nuk na e heq humbasim kohën kot. Propozimi im është ky:
kush të drejtën për të propozuar qoftë nga një e Variante mund të ndërtojmë sipas dëshirave sa të
treta e ne deputetëve, qoftë nga Presidenti ose edhe duash. Të votojmë këto variante që janë paraqitur
nga Këshilli i Ministrave. Këtu kam parasysh se do në nen.
të funksionojnë njëkohësisht komisionet e Kuvendit Bashkim Kopliku - Dihet që ne opozita jemi
Popullor, që do ta lehtësojnë punën e tij. më pak se një e treta. Në botë për këtë rast përdoren
Gjithashtu, kam mendimin se ne deputetët, që disa shifra që janë bërë si rregull: një e treta, dy të
përfaqësojmë popullin e zonave që na kanë zgjedhur, tretat, gjysma. I bëj thirrje shumicës që, në qoftë se
veç detyrave funksionale që kemi, duhet të kemi do të vendosni për “një të tretën”, do të na hiqni të
dhe kontakte të vazhdueshme me popullin, për të drejtën ne të tjerëve të mbledhim Kuvendin Popullor.
160
Prandaj insistoj që të jetë “një e pesta”, edhe për është një paketë ligjesh që do t’i nënshtrohet edhe
mirësjellje. një ridiskutimi tjetër me hartimin e Kushtetutës. Të
Falemnderit! hedhim në votë propozimet dhe ky nen të kalojë,
Skënder Dika - Unë nuk e kam për komoditetin ndërsa për thirrjen e Kuvendit, këtë do ta vendosë
e deputetit, se do ta kisha më të lehtë të vija këtu,, me vonë Kushtetuta me ligjet që do të përmirësohen.
qoftë dhe një herë ose dy herë në vit, por duke e Panajot Barka - Përsa i përket numrit të
konsideruar Parlamentin një vend pune të dobishëm deputetëve të pranishëm për hapjen e seancave ose
për problemet e popullit, them se sa më shumë të të sesioneve të Kuvendit Popullor, në rastin konkret
mblidhemi, aq më mirë do të ishte. Unë jam me nuk duhet t’u referohemi kushtetutave europiane,
propozimin e deputetit Tritan Shehu, që të për arsye se ato kanë parlamente funksionare,
mblidhemi çdo muaj, pra 12 herë në vit, me rend ndërsa ne nuk e kemi një gjë të tillë. Kështu që në
dite. rast se nuk janë të pranishëm dy të tretat e
Argjir Panariti - Duke qenë se jemi para deputetëve me fillimin e një sesioni, nuk ka mundësi
vendosjes së një legjislacioni të ri, që ka shumë të hapet.
punë dhe që duhet të vazhdojë për një kohë të gjatë, Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka.
dëshmi për këtë është edhe fakti që po punojmë Atëherë në fillim hedhim në votë dy variantet e
deri në orët e vona, gjë që nuk ka ndodhur në paragrafit të parë.
mbledhjet e mëparshme të Kuvendit, mendoj se do Kush është për variantin e parë? Kundër?
të ishte më e udhës që të mblidheshim dy herë në Abstenim? Miratohet varianti i parë me mbi dy të
vit, me një kohë më të gjatë pune. Pse e bëj kështu tretat e votave.
propozimin? Sepse në periudhën ndërmjetëse do Propozimi i deputetit Roshi: “ ose nga një e pesta
t’u jepej mundësia komisioneve, juristëve apo e deputetëve.”
specialistëve të përgatisnin bazat dhe kolonat për Kush është pro? Kundër? Abstenim? Nuk
sistemin e ri legjislativ dhe, kur të vinim këtu, të miratohet meqenëse nuk merr dy të tretat e votave.
punonim, ta zëmë, tre muaj rresht, për të kaluar një E njëjta gjë është edhe në propozimin e deputetit
pjesë të mirë të legjislacionit dhe më pas të Bashkim Kopliku.
mblidheshim për herë të dytë për të vazhduar përsëri Propozimi i deputetit Vangjel Stamo: “Mbledhjet
punën. e Kuvendit Popullor hapen kur është e pranishme
E dyta, lidhur me nenin 126, kam frikë se kur të 70 për qind e deputetëve.”
vijmë më poshtë, ku thuhet se vendimet në Kuvend Kush është pro? Kundër? Abstenim?
merren me shumicën e të pranishmëve, mund të na Nuk miratohet meqënëse nuk merr dy të tretat
krijohet një situatë paradoksale, domethënë, e votave.
vendimet merren edhe me 64 veta. Mendoj që ky Propozimi i deputetit Arben Imami: “kryesia
numër është i mjaftueshëm. Do të ishte më mirë që është e detyruar të thërrasë sesionin e Kuvendit
Kuvendi Popullor të fillonte punë kur të ishin të Popullor edhe kur kërkohet nga Presidenti i
pranishëm dy të tretat e deputetëve. Republikës, nga Këshilli i Ministrave (me miratimin
Kastriot Islami - Kur merren vendime duhet të e Presidentit) ose nga një e treta e deputetëve.”
jenë dy të tretat e deputetëve, jo të të pranishmëve. Arben Imami - Jo, unë votova për “një të pestën
Ali Kaza - Unë gjykoj që neni është formuluar e deputetëve”, unë tani kërkoj të votohet propozimi
drejt, por kam mendimin se mund të ishte edhe im që Këshilli i Ministrave të ketë të drejtën të
kështu paragrafi i dytë: “Kryesia është e detyruar të thërrasë Kuvendin, por me miratimin e Presidentit.
thërrasë sesionin e Kuvendit Popullor me kërkesë Kastriot Islami - Kush është pro me propozimin
të Presidentit, të Qeverisë ose nga një e katërta e e deputetit Arben Imami? Kundër? Abstenim? Nuk
deputetëve.” miratohet meqenëse nuk merr dy të tretat e votave.
Agron Fishta - Ky paragraf mendoj të Propozimi i deputetit Neritan Ceka: “Kuvendi
formulohet kështu: “Kryesia është e detyruar të Popullor mblidhet edhe kur kërkohet nga një e
thërrasë sesionin e Kuvendit Popullor, kur kjo katërta e deputetëve.” Kush është pro? Kundër?
kërkohet nga Presidenti i Republikës, si dhe kur e Abstenim?
shikon të arsyeshme me kërkesën e Këshillit të Nuk miratohet meqenëse nuk fiton dy të tretat
Ministrave ose nga një e treta e deputetëve.” e votave.
Azem Hajdari - U bënë shumë propozime. Kjo Azem Hajdari - Kërkoj që votat të numërohen
161
mirë dhe të thuhet numri i saktë i tyre, sepse në për variantin “një të katërtën.” Tani përsëri votuam
këtë rrugë nuk ecet më. Po deshët të bëni punën për “një të tretën”. Mua më duket se kjo nuk është
tamam, veproni kështu ose ndryshe Grupi i normale, pasi votat duhej të numëroheshin, që të
Deputetëve të Partisë Demokratike është gati ... bindeshim që fitohen dy të tretat e votave me një
Kastriot Islami - Ju lutem, deputeti Hajdari, mos votim serioz, apo jo.
bëni presione. Për numrin e saktë të votave keni të Kastriot Islami - S’është gabimi i procedurës
drejtë. Atëherë e hedhim edhe një herë në votë së numërimit. Secili ka të drejtë të jetë dakord për
propozimin e deputetit Ceka. të dyja variantet. Mundet ndonjëri të këtë votuar për
Kush është pro? 74 vota pro. Abstenim? Nuk të dyja variantet. Dhe juve ju ka ndodhur, kam
fiton meqenëse nuk merr dy të tretat e votave. përshtypjen.
Propozimi i deputetit Argjir Panariti: “Kuvendi Gramoz Pashko - Ky është një problem mjaft
Popullor mblidhet dy herë në vit në seanca të i rëndësishëm, është një problem kyç. Opozita në
përhershme ... Kuvendi Popullor të mblidhet kur të këtë mënyrë nuk ka asnjëherë të drejtë të thërrasë
jenë dy të tretat e deputetëve të pranishëm.” Kuvendin Popullor. Të mos e kalojmë këtë problem
Kush është pro? 32 vota pro. Kundër? Abstenim? kështu, meqë jemi të lodhur dhe si punë fëmijësh.
Nuk miratohet meqenëse nuk fiton dy të tretat Kastriot Islami - Ju lutem! Diskutuam shumë
e votave. për këtë pikë. Propozimet i bëtë. Folët nga një e dy
Propozimi i deputetit Agron Fishta:”... si edhe herë, edhe jashtë procedurës.
kur e shikon të arsyeshme, me kërkesën e Këshillit Arben Imami - Zoti Kryetar, në seancën e
të Ministrave.” Gjithashtu, është hequr propozimi paradites, duke vazhduar punën tej mundësive të të
për një të tretën e deputetëve. gjithë deputetëve, u bënë edhe gabime, të cilat u
Agron Fishta -”Një e treta” është harruar. Unë përpoqëm t’i rregullojmë në seancën e mbasdites.
jam për “një të tretën e deputetëve.” Mos na detyroni të gjithëve të bëjmë gabime në këtë
Kastriot Islami - Kush është pro? Kundër? orë e me këtë lodhje dhe nesër në mëngjes t’i
Abstenim? Edhe ky propozim bie meqenëse nuk thërrasim mendjes për atë që bëmë sonte.
fiton dy të tretat e votave. Kastriot Islami - Ju lutem, kemi arritur në
Tani mbetet për të votuar tekstin me variantin e momentin e votimit.
parë. Abedin Elmazi - Po bëj një llogari të vogël. U
Një deputet - I nderuar Kryetar, kam propozimin pranua që të fillojnë punimet e Kuvendit Popullor
që të ketë të drejtën për të thirrur mbledhjet e me gjysmën e deputetëve. Pak më vonë do të
Kuvendit Popullor jo vetëm Grupi i Partisë pranohet si bllok që të merret vendimi me gjysmën
Demokratike, por edhe ai i OMONIA-s. e votave. Domethënë do të arrijmë në një përfundim,
Kastriot Islami - Propozimi juaj përmbahet në që ne do të marrim vendime të rëndësishme për
ato propozime që nuk u miratuan. vendin, me 64 deputetë.
Kush është pro tekstit që është paraqitur, me Kastriot Islami - Ju lutem, këtë arsyetim e bëtë,
variantin e parë, duke hequr variantin e dytë: “jo më sollët edhe propozimin. Tani nuk më pëlqen fare që
pak së gjashtë herë”. të rrimë të bëjmë inskenime, kur kemi arritur në
(Sekretaria numëron votat) procesin e votimit. Më lejoni të mbaroj votimin, pastaj
Neritan Ceka - Tani më duket se arritëm në një të diskutojmë.
pikë, kur mund të votohet çdo gjë që dëshirohet Namik Dokle - Lidhur me këtë që thuhet, se do
nga Grupi i Partisë së Punës. Qëndrimi ndaj të vijë dita të votojmë për probleme shumë të
propozimeve të opozitës për këtë nen nuk ka qenë rëndësishme me 64 deputetë, më duket se është e
aspak tolerant dhe aspak në frymën e punës së padrejtë të akuzojmë paraprakisht deputetët, se po
bërë deri tani. Në qoftë se vazhdojmë kështu, puna të jenë gjëra të rëndësishme, besoj se do të vijnë të
nuk ka për të ecur më mbarë. gjithë të votojnë këtu. Për sa i përket vërejtjes që
Gramoz Pashko - Zoti Kryetar, kam një vërejtje bënë shokët për lodhje e për ndonjë parregullsi, unë
për procedurën e llogaritjes së votave. U votua për jam i mendimit që me të vërtetë deputetët sot kanë
“një të pestën” dhe nuk u miratua me dy të tretën e punuar shumë intensivisht, ndaj do të ishte e
votave. Pastaj u votua për “një të katërtën.” Pati nga arsyeshme që ta ndërpresim këtu punën dhe të
Grupi i Partisë së Punës, se votat janë të hapëta fillojmë nesër me nenin 19 e tutje.
dhe mundëm të shikonim mjaft nga ata që votuan Gafur Shameti - Të them të drejtën, mua po
162
më bën shumë përshtypje ky problem. Nuk ka bërë pa rrugëzgjidhje të tjera. Tërë ditën kemi punuar me
vaki në asnjë vend tjetër që është si ne, republikë një frymë shumë të mirë mirëkuptimi. Prandaj ta
parlamentare, që dy grupe të mos kenë të drejtë në lëmë për sot dhe nesër ta gjykojmë më mirë këtë
raste të veçanta të thërrasin parlamentin. Unë them propozim që bëjnë shokët e opozitës.
që këtu duhet menduar mirë, sepse mund të lindin Gramoz Ruçi - Mendoj që pas gjithë kësaj pune
probleme të tilla që e kemi të domosdoshme ta të lodhshme ta mbyllim këtë nen sot me votim.
bëjmë këtë. Ndaj nuk ka asnjë arsye që të lëmë një Gjithë këtë mundim e djersë ta kurorëzojmë me një
kusht të tillë për të thirrur Kuvendin me kërkesën e mirëkuptim për “një të katërtën e deputetëve.” Kjo
një të tretës së deputetëve. Unë them që kjo çështje është shumë demokratike e shumë normale.
të shikohet me qetësi. Në qoftë se për çështje të Shkëlqim Cani - Shoku Kryetar, më duket e
tjera janë bërë lëshime, kemi rënë, si të thuash, në arsyeshme kjo që tërë deputetët pothuaj po shprehin
një emërues të përbashkët, kjo duhet shikuar me umanimisht mendimin që të ndërpriten sot punimet,
precedencë, sepse edhe ne, edhe OMONIA të takohemi nesër me grupe dhe ta diskutojmë edhe
privohemi nga kjo e drejtë. një herë këtë problem. Unë nuk e kuptoj pse
Fatos Nano - Unë do të propozoja një rrugë të hezitohet. Ky është mendimi i përgjithshëm, se jemi
ruajtjes së mirëkuptimit të deritanishëm. Unë votova të lodhur.
me bindje, si shumë shokë të tjerë të Grupit Leontiev Çuçi - Mua nuk më vjen për mbarë
Parlamentar të Partisë së Punës, për minimumin e fare që pas një ore e ca diskutimesh, dhe unë jam
deputetëve që kanë të drejtë të thërrasin mbledhjen dakord me përcaktimin që bëri deputeti Azem
e Kuvendit Popullor, domethënë për një të katërtën. Hajdari, që këto gjëra mund t’i rregullojmë edhe në
Do t’i ftoja, në rast se nuk do të ma quani shkelje të Kushtetutën e re që do të hartohet. Diskutuam një
procedurës, edhe kolegët e mi që ta hidhnim edhe orë për gjëra mjaft të pavlefshme, duke pasur
një herë në votë minimumin prej një të katërtës ose parasysh që gjithë problemi u përqendrua te çështja
të binim në konsensus për minimumin prej një të e numrit të deputetëve që kanë të drejtën të thërrasin
katërtës së deputetëve që kanë të drejtën për të mbledhjen e Kuvendit. Jam i mendimit që ta
kërkuar thirrjen e mbledhjes së Kuvendit. gjykojmë këtë punë më me gjakftohtësi, megjithëse
Fadil Nasufi - Më duket se këtë nen po e jemi të lodhur. Nuk do të isha dakord, dhe pajtohem
kalojmë nga dispozitë kushtetuese, në rregullore të me propozimin e deputetëve Nano e Ruçi, që me
brendshme të Kuvendit aktual. Ne po i bëjmë konsensus të miratojmë numrin “një të katërtën e
llogaritë midis dy forcave të polarizuara. Të deputetëve”, me qëllim që t’i japim të drejtën
diskutojmë këtu si do të jetë neni përkatës opozitës të thërrasë mbledhjen e Kuvendit Popullor.
kushtetues dhe jo ta kthejmë në rregullore të Ismail Lleshi - Unë mbështes propozimin që
brendshme të parlamentit të sotëm. bëri deputeti Shkëlqim Cani, që ta lëmë nenin 18
Lumturi Rexha - Unë kam mendimin të biem pa votuar.
dakord që sot të pushojmë dhe nesër ta diskutojmë Kastriot Islami - Neni 18 është hedhur në votë
këtë çështje në grupet parlamentare, duke qenë më dhe fiton me 167 vota pro ose me dy të tretat e
të qetë. votave, varianti ekzistues.
Neritan Ceka - Më duket se edhe votimi tregoi Fatos Nano - Shoku Kryetar, do t’ju lutesha
të njëjtën gjë. Varianti që u paraqit në fund fitoi vetëm edhe një herë që me konsensus të miratojmë “një
165 vota, domethënë më pak se dy të tretat. Kjo të katërtën e deputetëve.” Këtë propozim e kam me
kërkon që ne të reflektojmë për këtë nen dhe këtë shumë lutje. Në qoftë se nuk biem dakord me
nuk mund ta bëjmë në kushtet e sotme. Prandaj konsensus, ta rihedhim në votë vetëm çështjen e
mendoj ta lëmë për nesër, të mblidhemi dhe të “një të katërtës së deputetëve.”
vendosim për këtë çështje. Dritëro Agolli - Edhe unë mendoj që duhet ta
Një deputet - Unë mendoj se ne duhet ta bëjmë “një të katërtën” ose “një të pestën” dhe ta
vazhdojmë rrugën e mirëkuptimit midis dy forcave votojmë.
politike, plus OMONIA-n. Kjo çështje ka nevojë për Kastriot Islami - Kush është dakord për “një të
një konsultim, qoftë midis dy kryesive të grupeve katërtën e deputetëve”? Sekretaria të numërojë votat.
parlamentare. Por do të thosha që nuk është dhe Mirë, punimet rifillojnë nesër në orën 10 00.
163
E shtunë, 27.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, duan të na vënë rregulla kazerme. Këtu jemi në
meqenëse shumica është e pranishme, seancën e Parlamentin pluralist Shqiptar dhe nuk i përcakton
deklaroj të hapur. asnjë grup parimet demokratike të njohura të këtij
Gramoz Ruçi - Si deputet dhe i ngarkuar me Parlamenti. Dhe në qoftë se ne miratuam një nen të
detyrën e Ministrit të Punëve të Brendshme për tillë në Dispozitat Kryesore Kushtetuese, duhet ta
periudhën që jemi, kërkoj të më jepet fjala në fund respektojmë.
të seancës, që të informoj Kuvendin lidhur me një Kastriot Islami - Qëllimi i përbashkët është të
ngjarje të hidhur që ka ndodhur dje në qytetin e jemi racionalë. Të mos futemi në këto debate pa
Lezhës e të Shkodrës dhe për të kërkuar ndihmën fryt.
dhe mbështetjen edhe të kolegëve të mi Me kryetarët e grupeve parlamentare ramë
parlamentarë. dakord që për nenin 18, për të cilin u zgjatëm
Falemnderit! mbrëmë, të kemi këtë formulim përfundimtar:
Kastriot Islami - Kush është dakord për të futur “Kuvendi Popullor mblidhet në sesione jo më pak
në fund të seancës informimin e Ministrit të Punëve se katër herë në vit.
të Brendshme? Kundër? Abstenim? Miratohet. Sesionet e Kuvendit Popullor thirren me vendim
Agim Mero - Kisha një sugjerim për Kryesinë. të Kryesisë së tij.
Nëpërmjet shtypit shikojmë që Kuvendit Popullor Kryesia thërret sesionin e Kuvendit Popullor
i janë drejtuar letra, telegrame, peticione dhe edhe kur kjo kërkohet nga Presidenti i Republikës,
kërkesa nga populli, nga zgjedhës, nga kolektiva, nga Këshilli i Ministrave ose nga një e katërta e
nga institucione. Deri tani nuk kemi ndonjë deputetëve.
informacion nga Kryesia ose nga sekretaria. Unë Mbledhjet e Kuvendit Popullor hapen kur është
do të sugjeroja që, në qoftë se ka dokumente të e pranishme shumica e deputetëve.
tilla, kërkesa e letra që i janë dërguar Kuvendit, të Mbledhjet e Kuvendit Popullor bëhen të hapura,
informohemi nga Kryesia, kur ta shohë të me përjashtim të rasteve të veçanta, kur Kuvendi
arsyeshme, dhe pastaj, mbi bazën e tyre, ne mund Popullor vendos ndryshe.”
të gjykojmë çfarë do të marrim në konsiderat. Kush është pro? Kundër?
Falemnderit! Naim Karriqi - Zoti Kryetar,
Ismail Çerri - Dita e djeshme mendoj se qe Mua më duket se kazermimi që na bëri deputeti
më e mirë nga rendimenti në krahasim me ditët e parafolës influencoi te Kryesia. Nuk më duket e
tjera. Por kam një vërejtje. Së pari nga ndërhyrjet drejtë të votohet, pasi kemi mendime për të dhënë
dhe përsëritjet që janë bërë dje kemi humbur dy orë për këtë nen. Dhe në qoftë se do të vazhdojmë
e tridhjetë minuta kohë. Gjithashtu, për probleme kështu, ne si opozitë jemi të pavlefshëm në këtë
jashtë rendit të ditës kemi humbur një orë e Kuvend.
pesëmbëdhjetë minuta kohë. Prandaj, propozoj që Kastriot Islami - Ju lutem. Unë flas me kryetarët
të mos hallakatemi në shumë probleme, por të e grupeve parlamentare, që kam përshtypjen se i
qëndrojmë tek ato që janë më akute dhe që i pret keni zgjedhur në mënyrë demokratike, duke qenë
populli. Të zbatohet me rreptësi rendi i ditës. njerëzit që ju përfaqësojnë më mirë nga kushdo. Në
Njëkohësisht mendoj që edhe Televizioni të qoftë se keni probleme me kryetarët, mblidhuni dhe
paraqesë ata diskutantë që parashtrojnë një punë zgjidhni kryetarë të tjerë. Në qoftë se dikush do që
të mirë, të vlerësueshme dhe jo të flasë cilido simbas të fitojë një pavarësi, të krijojë një grup më vete; le
qejfit e të humbim kohë. Ky është mendimi i 13 të krijojë grup më vete. Ne ramë dakord me kryetarët
deputetëve të Elbasanit. Do t’u lutemi shumë juve e grupeve parlamentare dhe nuk është as imponim
si Kryesi, që të jeni të rreptë në zbatimin e kësaj nga diskutimi i shokut parafolës. Unë shpreha një
rregulloreje dhe të mos dalim jashtë rendit ditës. shqetësim të të gjithë juve për të qenë racionalë
Neritan Ceka - Të gjitha këto lloj diskutimesh dhe nuk thashë të respektojmë këtë apo atë rregull.
s’janë gjë tjetër veçse humbje kohe dhe u lutem Naim Karriqi - Edhe ne kërkojmë të jemi
deputetëve të kenë kujdes nga diskutime të tilla, që racional, bile edhe të koncentruar. Në këtë nen unë
164
kam mendimin që të hiqet e drejta e Këshillit të ka nevojë të zgjatemi.

Ministrave, për të kërkuar thirrjen e sesionit të Ismet Ferizaj - Unë e kam shprehur edhe në
Kuvendit Popullor dhe t’u mbetet kjo e drejtë vetëm Grupin e Deputetëve të Partisë Demokratike, që
Presidentit të Republikës dhe një të katërtës së kryesinë e grupit e autorizojmë vetëm kur marrim
deputetëve. vendime të përbashkëta, kolektive. Unë si deputet
Azem Hajdari - Unë jam dakord që, ashtu siç kam individualitetin tim dhe nuk mund ta njoh një
kanë vendosur Kryesia me kryetarët e grupeve vendim të një kryetari të grupit parlamentar të
parlamentare, të hidhet në votë neni 18 dhe ndërhyrje zgjedhur, në qoftë se nuk merr mendimin e
të tjera të mos pranohen, përderisa i kemi zgjedhur përgjithshëm. Mbrëmë ne nuk kemi qenë në një
vetë. Në rast se ka probleme të tjera, të kërkohet mbledhje të përgjithshme që t‘i kemi dhënë mandatin
leje dhe të sqarohen me vetë kryetarët e grupeve. atij të flasë në emrin tonë.
Ju si Kryesi jeni të shfajësuar në këtë drejtim. Për nenin 18 unë kam këtë vërejtje: Mendoj që
Kastriot Islami - Falemnderit! mbledhja e Kuvendit Popullor të mos hapet në qoftë
Abdi Baleta - Për rendin e punimeve unë kam se nuk marrin pjesë të paktën tre të katërtat e
këtë vërejtje për të bërë: Ne vërtet kemi kryesi deputetëve dhe një ligj ose një nen të miratohet vetëm
grupesh parlamentare, por kam filluar të krijoj në qoftë se ka miratimin e shumicës së deputetëve,
përshtypjen sikur takimet dhe vendimet që merr kjo nga 250 veta që janë gjithësej. Me një pakicë, me
Kryesi po spostojnë Parlamentin. Ne jemi deputetë. një të katërtën e deputetëve nuk ka mundësi të
Kryesitë e grupeve parlamentare të takohen për të nxirret një ligj.
shpejtuar punimet, por që të na dalin me vendime Kastriot Islami - Unë thashë që kryesitë e
të gatshme dhe të mbështetemi te mendimi se grupeve parlamentare ju sugjerojnë këtë formulim,
“kështu vendosën kryesitë e grupeve”, mendoj që ata nuk ju imponojnë, prandaj të mos keqkuptoheni
nuk është e rregullt. Ndryshe ne po spostojmë edhe brenda grupeve parlamentare. Qëllimi ynë
Parlamentin nëpërmjet një mekanizmi, që është është të merremi vesh edhe brenda grupeve, edhe
vetëm mekanizëm pune dhe jo mekanizëm zyrtar. midis grupeve.
Arben Imami – Meqenëse seanca e Ismet Ferizaj - Zoti Kryetar,
mbrëmshme qe shumë e gjatë dhe relativisht e Ne që në fillim kemi diskutuar që me bisedime,
pafrytshme dhe pikërisht për këtë nen, kryesitë e me njëfarë konsensusi të eliminohet problemi i
të dy grupeve menduan të takohen e t’i japin një votave me dytë tretat, për arsye se duke fituar Partia
zgjidhje, e cila do të ishte e pranueshme dhe nuk e Punës shumicën në Parlament, sistemi i votave
do të angazhonte më tej Parlamentin në nenin 18. nuk na lejon të zgjidhim asnjë nga problemet që
Duke parë që ne mbrëmë u morëm aq shumë me mund të shtrohen për zgjidhje. Jam i mendimit që
këtë nen dhe nuk arritëm në një rezultat konkret, të konsideratat tona të merren parasysh. Ne nuk
dy kryesitë sugjeruan një propozim. Është e drejta shtrojmë probleme pa qenë shqetësime të popullit
e kujtdo të votojë pro apo kundër, madje edhe të dhe të zgjedhësve tanë.
diskutojë. Megjithatë, mendimi im personal është Kastriot Islami - Keni shumë të drejtë, po ne
që kjo përbën një zgjidhje pozitive, një zgjidhje që si Kryesi jemi shumë të kënaqur që shumica e
shkon drejt mirëkuptimit, një zgjidhje që ka vendimeve janë marrë me mbi dy të tretat e votave.
toleranca, me ndryshimet që i bëhen formulimit të Këtë e them hapur dhe me sinqeritet. Kështu që
parë: nga “është e detyruar të thërrasë sesionin e kam përshtypjen se mendimi juaj, ndoshta tani nuk
Kuvendit Popullor” në “Kryesia thërret...”, domethënë qëndron. Ka edhe vota kundër, edhe abstenime dhe
jepet në një formë jo kaq të imponuar, jo kaq kjo është normale në një Kuvend pluralist.
urdhëruese, si dhe nga një e treta të bëhet një e Ahmet Kamberi - Që të mos i kthehemi votimit
katërta e deputetëve për të pasur të drejtë të të një çështjeje disa herë, është e mira që para se
kërkojnë thirrjen e Kuvendit. Këto ishin dy nga pikat të hidhet neni në votë, të mbarojnë të gjitha vërejtjet
kryesore të diskutimit të djeshëm, që me mirëkuptim e deputetëve. Në qoftë se nuk do t’i përmbahemi
arritëm të koordinojmë në Kryesi mendimet e palëve kësaj, atëherë për çdo nen e për çdo pikë që do të
përkatëse dhe u arrit në këtë sugjerim. diskutojmë, do të votojmë nga dy apo tri herë. Është
Falemnderit, zoti Kryetar! normale që secili të bëjë vërejtjet e tij. Është
Gafur Shameti - Meqenëse edhe mbrëmë, normale që, në fund të fundit, kur nuk arrihet në një
edhe sot u fol shumë për nenin 18, mendoj se nuk mendim të përbashkët, të votohet dhe kështu, as
165
shumica nuk i imponohet pakicës dhe as pakica E para, kemi deklaruar solemnisht se Shqipëria
nuk mund t’i imponohet shumicës, sepse është republikë parlamentare. Si e tillë, një shtet
demokracia eshtë e njëjtë për të dyja palët. juridik që do të ndërtohet nga ne, duke mos pasur
Kastriot Islami - Falemnderit! Vërejtja juaj kushtetutë, lihet në dorën e ekzekutivit. Prandaj,
qëndron. E kemi fajin ne si Kryesi. në rrethana të tilla, kur kemi vetëm një paketë
Tomor Malasi - Unë kisha këtë vërejtje:Ne këtu ligjesh, do të ishte e domosdoshme që ekzekutivi
jemi mbledhur për të bërë ligje. Në qoftë se këto të mbështetet në një legjislativ shumë të fuqishëm.
ligje nuk i bëjmë mirë, mbajmë përgjegjësi para Kjo e bën të domosdoshme jetëgjatësinë gjatë vitit
popullit dhe para historisë. Edhe në rast se ka ligje të punimeve të Parlamentit. Në fazën fillestare kjo
që nuk janë bërë mirë dhe që i kemi kaluar, nëse u është një domosdoshmëri. Do të ishte shumë e
kthehemi për së dyti nuk bëjmë gabim. Në qoftë se thjeshtë që ne të thoshim se Parlamenti do të
nuk do të kemi urtësi, gjakftohtësi e mençuri, dhe mblidhet katër herë në vit dhe t’i binim kaq thjeshtë
në momente të caktuara t’u kthehemi disa pikave, kësaj çështjeje e në të njëjtën kohë t’i ulnim vlerën
të cilat janë të kontestueshme, bëjmë një gabim atij termi solemn që kemi thënë në pikën e parë se
fatal. Shqipëria është republikë parlamentare. Konkretisht
Unë e kërkova fjalën, shoku Kryetar, që në fillim, unë propozoj që Parlamenti të mblidhet 12 herë në
i pari, po nuk ma dhatë. Nuk e di me ç’qëllim e për vit në fazën fillestare. Më lejoni t’u kujtoj zotërinjve
ç’arsye. Kisha shumë për të thënë për nenin 18 se shumica e shteteve të përparuara europiane, të
dhe po ua them të gjithë shokëve se ky nen është cilat kanë një traditë demokratike, e mbajnë
shumë i kontestueshëm, është shprehës i Parlamentin vazhdimisht të mbledhur, vazhdimisht
parlamentarizmit dhe i pluralizmit, është një nga në aktivitet. Kjo është e domosdoshme, sepse
nenet më të rëndësishme. Prandaj, në qoftë se nuk kështu e kërkon niveli i zhvillimit që kemi sot,
ndalemi në të, bëjmë gabim. Në qoftë se pranoni të mungesa e një legjislacioni të mirëfilltë, që nuk e
flas, unë do të bëj shpjegimet e nevojshme. kemi ende në dorë dhe që po mundohemi ta bëjmë
Kastriot Islami - Unë pranoj të flisni, megjithëse duke përgatitur vetëm një paketë ligjesh.
ne diskutuam mbrëmë një orë e gjysmë për këtë E dyta, në qoftë se themi që Shqipëria është
nen. republikë parlamentare dhe i japim prominent, i japim
Tomor Malasi - Edhe dy orë e gjysmë mund lartësinë Parlamentit. Si na lejohet atëherë që
të diskutojmë. Të më falin shokët për replikën. Qeveria, domethëne ekzekutivi, ka të drejtën të
Qëllimi im është të arrijmë ato objektiva që janë më kërkojë thirrjen e Parlamentit? A nuk është
të mira. Në qoftë se bëjmë këtë, kemi bërë detyrën. kontradiktore kjo? A nuk i thyen normat e një
Mund të rrijmë edhe 15 orë të tjera, derisa të nxjerrim demokracie dhe të një parlamentarizmi të mirëfilltë?
punime me cilësi. Nga cilësia e punimeve këtu do E treta, kemi pohuar përpara që një nga themelet
të varen punimet e të gjithë Republikës, e të gjithë e demokracisë është pluralizmi. Në qoftë se në nenin
shtetit tonë të ardhshëm, e atij shteti juridik që 18 është vënë që një e treta e deputetëve ka të
duam të ngremë. drejtë të thërrasë Parlamentin në çdo kohë e kur
Kastriot Islami - Këtë merak ju siguroj se e nevojitet, kjo do të thotë që në mënyrë implicite
kam edhe si shkencëtar, edhe si Kryetar i Kuvendit, opozita është përjashtuar nga kjo e drejtë. Kur ne
që të nxjerrim punime sa më të sakta. Mbrëmë kemi jemi një opozitë prej 75 vetash, vaj halli për një
diskutuar një orë e gjysmë dhe, në fund kam pyetur opozitë prej 5 vetash çfarë të drejtash ka! Kjo,
disa herë: ka më vërejtje? Nuk kishte. Nuk e di pse natyrisht, lidhet edhe me statusin e deputetit, por
nuk u ngritët mbrëmë. Megjithatë keni të drejtën ç’të drejta do të kemi ne në momente emergjence,
edhe sot të flisni. në momente të domosdoshme, edhe historike, që
Tomor Malasi - U kthyem edhe një herë te ky të vijmë të kërkojmë të mblidhet Parlamenti për të
nen, sepse e pamë që nuk ishte tamam. Pra, kishte kryer detyrat urgjente që na paraqiten?
arsye që të kontestohej, prandaj në qoftë se më Si përfundim, propozoj:
lejohet, të them disa fjalë. 1. Parlamenti të mblidhet 12 herë në vit.
Kastriot Islami - Dakord. 2.Qeveria të mos ketë të drejtë të kërkojë thirrjen
Tomor Malasi - Neni 18 në një mënyrë e Parlamentit, kjo të bëhet vetëm nëpërmjet
përfaqëson edhe koherencën e të gjithë neneve të Presidentit.
tjera. Pse? 3.Parlamenti të mund të mblidhet me kërkesën
166
e një të pestës së depuëtetëve. Spikeri - Neni 19. “Kuvendi Popullor zgjedh nga
Falemnderit! gjiri i tij komisionet e përhershme dhe të
Kastriot Islami - Më lejoni të sqaroj disa gjëra. përkohshme.
Përsa i përket propozimit të parë për t’u Kuvendi Popullor, në sesionin e tij të parë, zgjedh
mbledhur Kuvendi Popullor 12 herë në vit, mbrëmë një komision për shqyrtimin e mandateve të
e bëri deputeti i grupit tuaj, Tritan Shehu. E hodhëm deputetëve. Me propozimin e këtij komisioni Kuvendi
në votë dhe ra. Popullor vërteton ose anulon mandatet e deputetëve.
E dyta, lidhur me problemin për të mos e kërkuar Komisionet e përhershme kanë për detyrë të
thirrjen e Kuvendit Këshilli i Ministrave, edhe ky shqyrtojnë projektligjet, si dhe dekretet me karakter
propozim u hodh në votë dhe ra. normativ të Presidentit të Republikës, të ndjekin e
E treta, edhe propozimi për të vepruar në rastet të kontrollojnë veprimtarinë e organeve shtetërore,
kur ka grupe të vogla parlamentare ra. sipas sektorëve përkatës dhe t’i parashtrojnë
Pra, të tre propozimet tuaja mbrëmë u diskutuan probleme Kuvendit Popullor ose Këshillit të
shumë, u votuan dhe ranë se nuk morën dy të tretat Ministrave. Komisionet e përkohshme krijohen për
e votave. Më vjen keq që, në qoftë se keni qenë, s’i çështjet e caktuara.”
keni parasysh. Në qoftë se s’keni qenë, është Kastriot Islami - Ka vërejtje?
muhabet tjetër. Ylli Vejsiu - Mendoj që në paragrafin e tretë
Ishte edhe një propozim i deputetit Naim Karriqi duhet të dalë në mënyrë eksplicite që komisionet e
që të jenë në sallë mbi 70 për qind e deputetëve, përhershme të ndjekin e të kontrollojnë veprimtarinë
për t’u hapur mbledhja e Kuvendit Popullor, por edhe e të gjitha dikastereve dhe organeve të tjera
ky u hodh në votë mbrëmë dhe ra. shtetërore, duke mos lënë shteg që të përjashtohen
Tani mbetet për t’u hedhur në votë vetëm Ministria e Mbrojtjes dhe Ministria e Punëve të
sugjerimi i kryetarëve të grupeve parlamentare, për Brendshme, që për mendimin tim kanë nevojë më
të votuar formulimin që lexova pak më parë. të madhe për t’u ndjekur e kontrolluar, sepse kam
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Miratohet përshtypjen që gjatë gjithë kësaj kohe kanë qenë
me mbi dy të tretën e votave. jashtë këtij kontrolli.
Bardhyl Fasko - Unë kam një sugjerim: Falemnderit!
Kryesitë e grupeve parlamentare duhet të jenë më Leontiev Çuçi - Kam një pyetje për sekretarinë
aktive dhe më konstruktive për t’i lehtësuar punën e juristëve.
Kryesisë së Kuvendit Popullor. Jo gjithmonë duhet Kastriot Islami - Të mos futemi në këto debate,
të biem në konsensus, sepse nuk do të kishte se nuk do të dalim dot. Sekretarinë do ta kemi për
kuptim edhe parlamenti pluralist. Mekanizmi i votës të bërë ndonjë formulim teknik. Me të sqarohuni në
do të përdoret kur vështirësohet konsensusi. pushime.
U rekomandoj kolegëve të mi deputetë që, për Azem Hajdari - Më duket se bëmë një gabim
t’i lehtësuar përsëri punën Kryesisë, t’i kufizojmë kur votuam për sekretarinë e juristëve. Nga cili grup
replikat, të shfaqim një herë mendimet dhe pastaj parlamentar është propozuar ajo? Sekretaria e
le të gjykojnë kolegët deputetë rreth mendimeve të juristëve është e pranueshme, por përderisa kemi
secilit. juristë parlamentarë, t’i marrim nga të dy grupet dhe
Mundësisht të evitojmë fyerjet karshi njëri-tjetrit, të formojmë sekretarinë për redaktimet e nevojshme,
siç ishte përdorimi i fjalës “kazermë” etj. që të jemi ne rregull me procedurën.
Për t’i lehtësuar punën Parlamentit dhe Kastriot Islami - Keni të drejtë. Ne krijuam një
Kryesisë, propozoj që, veç sekretarisë ekzistuese, sekretari pune për të bërë vetëm ndonjë redaktim
të krijohet një sekretari me grup juristësh. teknik. Nuk donim që disa nga deputetët juristë t’i
Së fundi, propozoj që punimet të fillojnë më herët vinim në bankën e sekretarisë.
dhe të përfundojnë më herët, që edhe diskutimet të Azem Hajdari - Jo, kështu nuk ulet vlera e
mos bëhen bajate e të bezdisshme. tyre, përkundrazi, dhe është e pranueshme. Me
Falemnderit për respektin. rregullore nuk ka asnjë parlament në botë që
Kastriot Islami - Kemi marrë dy juriste në sekretaria të zgjidhet jashtë grupeve parlamentare.
sekretari për të bërë ndonjë redaktim të vogël teknik. Maksim Konomi - Në paragrafin e tretë, ku
Jeni dakord? Me shumicë votash jemi dakord. flitet për dekretet me karakter normativ të Presidentit
Neni 19. të Republikës, mendoj se kjo lidhet me nenin që
167
bën fjalë për Presidentin e Republikës, nëse do të organizmi ose personi ndaj pushtetit ligjvënës të
vendoset apo jo që ai të nxjerrë dekrete me karakter Kuvendit.
normativ. Nuk jam dakord që kjo shprehje të jetë Lidhur me sugjerimin e deputetit Vejsiu, që
këtu. Mbase me ndonjë pikëpyetje ose me ndonjë gjithashtu është konstruktiv, mendoj se nuk na
klauzolë që të shikohet në nenin përkatës. pengon asgjë që në konceptimin dhe miratimin e
Arben Imami - Mbështes propozimin e zotit komisioneve të përhershme ose të përkohshme, të
Konomi, për arsye se ne ende nuk kemi shqyrtuar specializuara ose gjenerike, që do të miratojmë në
kapitullin për të drejtat dhe kompetencat e pikën përkatëse të rendit të ditës, të përfshijmë edhe
Presidentit dhe do të ishte e parakohshme të zgjidhjen e këtij problemi, domethënë për organet
shpreheshim këtu që Presidenti ka të drejtë ose jo konkrete të punëve të brendshme, të mbrojtjes etj.,
të nxjerrë dekrete me karakter normativ. Kur ta etj. Unë personalisht do të kisha mendimin që të
shohim këtë frazë në kapitullin që bën fjalë për kemi edhe një komision të përhershëm të ruajtjes
Presidentin, të gjykojmë nëse shkon apo nuk shkon së rendit ose të mbikëqyrjes së punës të organeve
aty dhe, në qoftë se vendosim pozitivisht, të që merren me sigurimin publik etj., etj. Koncepti
rivendoset këtu. Është e parakohshme vendosja e “organe shtetërore” sipas sektorëve i përfshinte
kësaj fraze këtu, mendoj unë. gjitha këto, nuk le asgjë jashtë. Ndërsa ne mund të
Fehmi Abdiu - Jam i mendimit që paragrafi i specializohemi në punën e Kuvendit për të ndjekur
tretë i nenit 19, përsa i përket problemit që u pikërisht ato shqetësime prioritare ose që dalin si
parashtrua nga një deputet para folës, që ka të bëjë të tilla në momentet e caktuara, me konceptin e
me kompetencat, me ndjekjen dhe kontrollin që u komisioneve të përkohshme ose të përhershme.
bën komisioni veprimtarive të organeve shtetërore, Falemnderit!
e trajton përgjithësisht drejt dhe e zgjidh si duhet. Abdi Baleta - Edhe unë mbështes propozimin
Nga përmbajtja e këtij paragrafi nuk vihet asnjë e deputetit Vejsiu për ta theksuar këtë aspekt.
kufizim për asnjërën nga ato ministri apo organe Ndërsa lidhur me propozimin për të hequr
për të cilat foli shoku. Unë mendoj që komisioni shprehjen “si dhe dekretet me karakter normativ të
përkatës duhet të ketë të drejtë t’u kërkojë llogari Presidentit të Republikës”, përveç arsyes që u tha
secilës prej atyre dy ministrive dhe, për rrjedhojë, se paragjykojmë një nen të mëvonshëm, unë do të
nuk ka nevojë të bëhen ndryshime në këtë paragraf. thosha që kjo pjesë të hiqet edhe për një arsye tjetër:
Lidhur me mendimin tjetër, që u shfaq nga shprehja e mësipërme “komisionet e përhershme
deputeti Imami, është e natyrshme që në dispozita kanë për detyrë të shqyrtojnë projektligjet” i përfshin
të ndryshme do të ketë edhe probleme që i të gjitha dhe nuk ka nevojë të specifikojmë dekretet.
paraprijnë njëri-tjetrit. Në qoftë se ne në dispozitën Sali Berisha - Unë do të dëshiroja që në këtë
konkrete, ku do të flitet për kompetencat e nen të shtonim një paragraf, në të cilin të theksohet
Presidentit, do ta miratojmë të drejtën e tij për të se “Kuvendi Popullor ka në varësinë e tij direkte
nxjerrë dekrete me karakter normativ, të biem dakord Radiotelevizionin Shqiptar dhe Agjencinë Telegrafike
që, nëse do ta lëmë atë kompetencë të tij, do ta Shqiptare.”
pasqyrojmë edhe në nenin 19, siç është. Në të Këtu mund të ketë ndonjë zotëri deputet që
kundërt, në qoftë se do të vendosim të mos jetë kjo edhe mund të jetë mërzitur nga diskutimet për këtë
kompetencë e tij, të mos e pasqyrojmë edhe në çështje, por dua të theksoj se është fjala për mjetet
nenin 19. ushqyese të trurit të popullit, është fjala për mjetet
Fatos Nano - Edhe unë kështu e kuptoj këtë e informacionit, që duhet të përçojnë të vërtetën,
paragraf, të formuluar në një frymë shumë është fjala për rindreqjen e lirisë së shtypit, lirisë së
demokratike, brenda konceptit që kemi miratuar, të informacionit. Është njëra prej të drejtave themelore,
një republike parlamentare, ku pushteti suprem e cila, siç jemi të ndrgjegjshm të gjithë, deri më sot
ligjvënës i takon Kuvendit Popullor. Ne këtu nuk ka qenë mjaft e cunguar. Historia e Radiotelevizionit
njohim të drejtën e Presidentit për të nxjerrë dekrete Shqiptar gjatë këtyre muajve të fundit ka njohur
me karakter normativ, përkundrazi. Edhe në qoftë variacione të ndryshme. U tha njëherë që do të kalojë
se do të ekzistojë kjo e drejtë, që e ngrenë me në atë varësi ku ishte, pastaj u diskutua për të kaluar
objektivitet kolegët, ajo vihet nën kontrollin e në varësi të Këshillit të Ministrave, më vonë u
Kuvendit, nën kontrollin e komisioneve të diskutua për t’ia lënë në varësi Këshillit
përhershme. Unë këtë e kuptoj si nënshtrim i çdo Presidencial.
168
Pse them unë të kalojë në varësi të Parlamentit? se cilat do të jenë komisionet e përhershme të
Sepse fryma demokratike që ekziston në këtë Kuvendit Popullor, mbasi në rregulloren e punës së
Kuvend, dhe më vjen mirë që ekziston kjo frymë, të Kuvendit, që do të miratojmë, do ta specifikojmë
përçohet edhe në Radiotelevizion. Dhe jam i sigurt vetë se cilat do të jenë këto komisione.
që gjerësia e trajtimit të problemeve këtu do t’u japë Halil Elezi - Në paragrafin e tretë, pas shprehjes
mundësi gazetarëve dhe punonjësve të këtij “t’i parashtrojnë problemet Kuvendit Popullor ose
institucioni të ruajnë të paprekur korrektesën Këshillit të Ministrave”, mendoj të shtohet kjo fjali:
profesionale të tyre. Nuk e gjej me vend që ky ent i “Këshilli i Ministrave dhe dikasteret janë të detyruar
rëndësishëm informativ të varet nga Qeveria, sepse t’i marrin në analizë jo më vonë se 15 ditë nga
kjo do t’i diktojë, aq më tepër në kushtet tona, përfundimi i kontrollit që kryejnë komisionet e
vullnetin e vet dhe nuk do të mund të informojë si Kuvendit Popullor.”
duhet. Madje, do të isha i mendimit që vetë Qeveria, Vangjel Stamo - Mendoj se në paragrafin e
për nevojat e mëdha që ka informacioni në Shqipëri, parë është e arsyeshme të shtohet shprehja “dhe
të hiqte dorë nga kontrolli i tij dhe t’ia linte këtë të fikson organzimin dhe funksionimin e tyre.”
drejtë Parlamentit Shqiptar. E theksoj edhe një herë Neritan Ceka - Zoti Kryetar,
që është fjala për ushqimin e trurit. Përkrah propozimin e deputetit Xhelil Gjoni të
Së dyti, zoti Kryetar, nuk e kisha ndër mend të ditës së djeshme për nevojën e përcaktimit të statusit
futesha në komisione të veçanta, sepse, me sa të Radiotelevizionit Shqiptar dhe mendoj se kështu
kuptoj, çështja e komisioneve, është një pikë më kemi arritur edhe në pikën e propozuar nga deputeti
poshtë në rendin tonë të ditës, por meqenëse filloi Berisha dhe nga deputeti Nano. Është e nevojshme
këtu diskutimi për to, e konsideroj të nevojshme që që në këtë status jo vetëm të përcaktohet saktësisht
ndërmjet këtyre komisioneve të jetë një komision i varësia dhe mënyra e funksionimit të
posaçëm nga ky Parlament për thesarin shqiptar. Radiotelevizionit Shqiptar dhe të mjeteve të
Muajt e shkuar është zhvilluar një polemikë në shtyp informacionit, duke u ndalur kryesisht tek Agjencia
lidhur me thesarin. Në familje e kudo diskutohet për Telegrafike Shqiptare, por edhe statusi i punonjësve
të. Prandaj është në nderin e këtij Parlamenti që të të tyre. Në mbështetje të kësaj ideje bëj formulimin
ngrejë një komision, për të studiuar çështjen e e mëposhtëm:
thesarit dhe për të vënë pikat mbi “i” mbi fatin e tij. “Nëpërmjet një komisioni të posaçëm Kuvendi
Falemnderit! Popullor drejton dhe kontrollon veprimtarinë e
Emin Musliu - Lidhur me formulimin e paragrafit Radiotelevizionit Shqiptar e të Agjencisë Telegrafike
të fundit të nenit 19, kam këtë propozim: Shqiptare dhe i ka ato në varësi.
“Komisionet e përhershme kanë për detyrë të Statusi i Radiotelevizionit dhe i mjeteve të
shqyrtojnë projektligjet, të ndjekin e të kontrollojnë informacionit, si dhe i punonjësve të tyre përcaktohet
veprimtarinë e organeve shtetërore sipas sektorëve me ligj.”
përkatës dhe t’i parashtrojnë probleme Kuvendit Do të dëshiroja që të dy pjesët e këtij formulimi
Popullor, Presidentit dhe Këshillit të Ministrave. të analizoheshin të veçantë dhe të mos
Komisionet e përkohshme krijohen për çështje përfshiheshin në një votim të vetëm.
të caktuar.” Xhelil Gjoni - Unë e dhashë edhe dje mendimin
Përsa i përket problemit të komisioneve, unë që institucione të tilla, siç është Radiotelevizioni dhe
do të propozoja, o në këtë nen, o në një nen tjetër, Agjencia Telegrafike, ndoshta edhe ndonjë tjetër,
si ta shikojmë të arsyeshme, ne të caktojmë duhet të kenë statusin e tyre të pavarur ku të
komisionet që do të jenë. Dhe po caktuam ato, përcaktohet se si duhet të veprojnë dhe të mos varen
zgjidhet problemi. nga asnjë lloj institucioni tjetër përveç Parlamentit.
Falemnderit! Mbështes sugjerimin që u bë këtu, për të pasur një
Ismail Lleshi - Vërejtja që bëhet për paragrafin komision për këtë qëllim. Madje unë do të thosha
e tretë që të mund të redaktohet, unë do të mendoja se edhe në Qeverinë e ardhshme, ku mund të
të merret parasysh në atë mënyrë, që komisionet e ndërtohet në përgjithësi informacioni publik, ai të
përhershme kanë për detyrë të shqyrtojnë jetë më i organizuar, më i përqendruar, ku të jepet
projektligjet. Mund të hiqet shprehja “si dhe dekretet llogari, dhe do të sugjeroja një çikë edhe më tej,
me karakter normativ të Presidentit të Republikës.” edhe për shtypin. Ne duhet t’i japim kompetenca
Gjithashtu, mendoj që këtu të mos e fiksojmë prokurorisë, e cila të jetë në gjendje që, kur shtypi i
169
veçantë atakon interesa kombëtarë dhe hyn në Agim Mero - Unë jam shumë dakord me
probleme që nuk i takojnë, të veprojë. mendimet që shfaqi deputeti Dritëro Agolli.
Solidarizohem dhe bashkohem me mendimin që Radiotelevizionin dhe mjetet e tjera të informacionit
dhanë këtu deputetët Sali Berisha dhe Neritan Ceka. nuk duhet t’i kalojmë nga një hallkë kontrolli, në një
Gafur Shameti - Më duket që po lihet jashtë hallkë tjetër kontrolli. Ky ishte në esencë edhe
vëmendjes propozimi që bëri zoti Berisha, që për mendimi racional që dha deputeti Sali Berisha. Nuk
mua është shumë i rëndësishëm, lidhur me krijimin besoj se ka ndonjë dizonancë midis propozimit të
e një komisioni të posaçëm parlamentar për thesarin deputetit Sali Berisha dhe deputetit Dritëro Agolli.
e shtetit. Është një problem që detyrimisht duhet të E shoh të domosdoshme që të veprohet ashtu siç
shprehet dhe të vendoset në nenin 19. propozoi deputeti Dritëro Agolli.
Dritëro Agolli - Unë mendoj që Radiotelevizioni Përsa i përket mendimit që u dha nga deputeti
dhe Agjencia Telegrafike, ashtu siç tha deputeti Ylli Bufi, që ështe ngarkuar një komision nga Qeveria
Berisha, duhet të jenë të varura vetëm nga Kuvendi për të paraqitur një projektligj për këtë çështje,
Popullor, ashtu siç janë Gjykata e Lartë, Prokuroria mendoj që ky problem të zgjidhet në Parlament,
e Përgjithshme dhe ndonjë tjetër. Pse e them këtë? ashtu siç u propozua.
Sepse duke qenë Radiotelevizioni i varur drejtpërdrejt Propozoj që të hidhet në votë mendimi dhe
nga Qeveria, do të bëhet një mekanizëm i nënshtruar propozimi që bënë deputetët Sali Berisha dhe
ndaj Qeverisë. Ne sot e shohim se si ndryshoi edhe Dritëro Agolli.
dhënia e lajmeve në televizion, pasi ndërhyri Kuvendi Bardhyl Reso - Në vijim të shtjellimit të
Popullor. Të metat e tij sot janë ngaqë i nënshtrohet mendimeve që dhanë deputetët Berisha e Gjoni, kam
këtij kontrolli, kësaj censure. Madje mendoj që të mendimin që, në qoftë se në Qeveri do të krijohet
mos ketë as komision të posaçëm, siç u tha këtu, një dikaster për informacionin në përgjithësi,
për Radiotelevizionin, por të ketë komision për të komisionet parlamentare, si për të gjithë veprimtarinë
gjitha mjetet e informacionit, jo për t’i kontrolluar e organeve shtetërore, do të kenë nën kontroll edhe
ato, po për të kontrolluar censurën e këtyre mjeteve, Televizionin. Prandaj, duke pasur parasysh që
domethënë për të kontrolluar ministritë nga varen informacioni është bërë një nga problemet
ato, për të kontrolluar Qeverinë se si e ushtron këtë shqetësuese, besoj se edhe Qeveria mund ta ketë
kontroll të rreptë. në konsideratë, për të ngritur ndonjë dikaster të
Ju e dini shumë mirë fatin e mjeteve tona të veçantë ose ndonjë gjë tjetër.
informacionit, Radiotelevizioni varej nga dy hallka: Propozimi im konkret është që Televizioni, si të
nga sektori i shtypit i aparatit të Komitetit Qendror gjitha organet shtetërore, të jetë nën kontrollin e
dhe nga Qeveria. Shikoni sa kontroll i madh ishte komisionit përkatës parlamentar.
mbi këto mjete. Po të ketë edhe në Kuvendin Ahmet Kamberi - Unë kam këtë formulim për
Popullor, sado liberal të jetë ai, një komision tjetër, paragrafin e tretë të nenit 19:
atëherë do të prishet informacioni. Ne duhet të “Komisionet e përhershme kanë për detyrë të
synojmë të shkojmë drejt pavarësisë së këtyre shqyrtojnë projektligjet, të ndjekin e të kontrollojnë
mjeteve dhe vetëm nga Kuvendi Popullor duhet të veprimtarinë e organeve shtetërore, sipas sektorëve
varen ato. përkatës, përfshirë edhe ata të Radiotelevizionit
Ylli Bufi - Dua të informoj, që kohët e fundit Shqiptar e të Agjencisë Telegrafike Shqiptare dhe
Qeveria ka ngritur një komision të saj, të drejtuar t’i parashtrojnë probleme Kuvendit Popullor,
nga Kryetari i Komitetit të Kulturës, për të përgatitur Presidentit ose Këshillit të Ministrave, të cilët duhet
një projektligj në lidhje me shtypin e televizionin dhe t’i shqyrtojnë ato brenda 15 ditëve. Komisionet e
me informacionin në tërësi. Në këtë projektligj do të përkohshme krijohen për çështje të caktuara.”
parashikohet të zgjidhet statusi i këtyre organeve Ismail Lleshi - Nuk jam i mendimit se s’është
dhe varësia e tyre. Projektligji është paraqitur në problem i mprehtë çështja e një kontrolli të Kuvendit
aparatin e Këshillit të Ministrave, do të miratohet Popullor mbi veprimtarinë dhe funksionimin e
nga Këshilli i Ministrave dhe do t’i paraqitet Kuvendit institucioneve të tilla si Radiotelevizioni, se realiteti
Popullor. Në thelb edhe unë jam i mendimit që të imponon dhe angazhimi i Kuvendit Popullor duhet
varësia dhe statusi i këtyre organeve duhet të të jetë serioz, veçse në nenin 19 bëhet fjalë për ato
zgjidhet sipas propozimeve që bënë deputetët lloj organesh që dalin nga gjiri i Kuvendit Popullor.
parafolës. Domethënë, nga pikëpamja e ndërtimit të këtij neni
170
nuk është e përshtatshme që këtu të vihet në një e tyre dhe të bashkohen me propozimin e deputetit
paragraf të veçantë statusi i institucioneve të cilat Dritëro Agolli, po kështu me propozimin e deputetit
nuk dalin nga gjiri i Kuvendit Popullor. Në qoftë se Xhelil Gjoni, përsa i përket statusit të mjeteve të
do të bihet dakord që Kuvendi Popullor të këtë një informacionit, sepse me të vërtetë janë propozime
komision të përhershëm të tij për të ndjekur mjaft të mira dhe mendoj t’i hedhim në votë.
problemin e mjeteve masive të informacionit, të Dritëro Agolli - Për sqarim, shoku Kryetar do
natyrës së Radiotelevizionit, atëherë po dhe kjo do të thosha se problemi i Televizionit nuk është
të ishte e specifikuar në rregulloren që do të problem komisioni, se në asnjë vend të botës nuk
përmbajë komisionet që do të nxjerrim nga gjiri ynë. ka një komision që të merret me televizionin. Ai
Arben Imami - Unë mbështes propozimin e merret me informacionin, detyron Qeverinë si të
bërë nga deputeti Berisha për një varësi të veprojë me fondet etj. Ku ka komision që të qëndrojë
Radiotelevizionit Shqiptar e të Agjencisë Telegrafike pas bishtit të Televizionit? Mendoj që kjo çështje (nga
Shqiptare nga Kuvendi Popullor dhe jo nga Qeveria, do të varet Televizioni) hyn në pikën 9 të nenit 15.
sepse çdo qeveri që të jetë, zakonisht do të jetë Sali Berisha - I nderuar Kryetar,
njëngjyrëshe, kurse Kuvendi Popullor gjithmonë Në propozimin tim që keni në tavolinë thuhet
është me më shumë ngjyra se Qeveria. Në këtë shprehimisht që “Kuvendi Popullor ka në varësinë e
pikëpamje mbështes, gjithashtu, mendimin e thënë tij Radiotelevizionin Shtetëror Shqiptar dhe Agjencinë
mbrëmë nga zoti Gjoni, që është shumë konstruktiv, Telegrafike Shtetërore Shqiptare.” Unë, pra, jam
lidhur me statusin e Radiotelevizionit. Këtu nuk flitet plotësisht dakord me propozimin e deputetit Xhelil
thjeshtë për një komision që kontrollon veprimtarinë Gjoni dhe deputetit Dritëro Agolli, kemi të njëjtin
e Televizionit, që merr vendime të posaçme, zgjedh konceptim. Unë nuk jam për të pasur komision për
ose nuk zgjedh drejtorë, për të cilën unë personalisht Televizionin, por për statusin e tyre dhe për varësinë
nuk do të isha dakord, por Televizioni, i parë ky si e këtyre enteve nga Kuvendi Popullor.
mjet informacioni, po kështu dhe ATSH ja si mjet Neritan Ceka - Zoti Kryetar,
informacioni, shtypi në përgjithësi duhen parë në E tërheq pikën e parë të propozimit tim.
një status të veçantë. Dhe kur është fjala sidomos Ismet Ferizaj - Unë e mbështes plotësisht
për mjetet e informacionit zyrtar, këto duhet të mendimin e zotit Xhelil Gjoni për statusin e pavarur
kalojnë në varësi të Kuvendit Popullor. të mjeteve të informacionit dhe mendimin e zotit
Problemi, nëse mund të futet kjo dispozitë në Sali Berisha që Radiotelevizioni dhe mjetet e tjera
nenin 19, ndoshta nuk e ka vendin këtu, pra, do të të informimit shtetëror të varen nga Kuvendi Popullor.
bashkohesha me mendimin e zotit Lleshi, mund ta Njëkohësisht kërkoj që të merret në konsideratë
vendosim fare mirë në nenin 15, duke shtuar pikën propozimi i zotit Sali Berisha për krijimin e një
13. Kjo vërtet kërkon një kthim prapa, por kthimi komisioni pranë Kuvendit Populor për thesarin.
prapa i kokës jo gjithmonë është i padobishëm. Kam Stavri Kallço - Ne këtu po diskutojmë parimet
përshtypjen që parimisht të gjithë po e miratojmë e përgjithshme, po diskutojmë që Kuvendi Popullor
këtë mendim, ndërsa ku do të futet, është një do të zgjedhë komisionet e përhershme dhe të
çështje thjesht e karakterit teknik. përkohshme, njëkohësisht po caktojmë detyrat e
Falemnderit, zoti Kryetar! tyre të përgjithshme. Mua më duket spostim i
Engjëll Beshaj - Në pikën 12 të rendit të ditës çështjes diskutimi për një komision të veçantë, siç
kemi caktuar diskutimin dhe miratimin e mund të jetë ai i Radiotelevizionit. Kur të vijë koha
komisioneve të Kuvendit Popullor. Atëherë do të që të diskutojmë për komisionet, të caktojmë, po
diskutojmë edhe për shumëllojshmërinë e të jetë dakord Kuvendi, edhe një komision të
komisioneve, edhe për rregulloren e punës së tyre, posaçëm, qoftë për Televizionin, qoftë për thesarin.
edhe për kompetencat e secilit komision. Problemi Unë mendoj që kur të miratojmë ligjin për
që po diskutojmë, më duket se i përket kësaj pike. Televizionin, ku do të caktojmë statusin e tij, aty do
Ndërsa për shqetësimin që kanë shumë shokë të caktojmë edhe se si do emërohen organet
deputetë, kam mendimin që te neni 19, në paragrafin drejtuese të këtij institucioni.
e tretë, pas shprehjes “organeve shtetërore”, të Propozoj të kalojmë direkt në diskutimin dhe
shtohet shprehja “dhe institucioneve qendrore.” miratimin e këtij neni, duke përjashtuar propozimet
Napolon Roshi - Ftoj kolegët deputetë, zotin që u bënë për komisionet e veçanta, të cilat nuk i
Berisha dhe zotin Ceka, që të tërheqin propozimet përkasin këtij neni, i cili ka parimet e përgjithshme.
171
Falemnderit! Gjoni, Berisha. Problemi është i qartë dhe mendoj

Fatos Nano - I quaj plotësisht të drejta se ka ardhur momenti ta hedhim ne votë, veçanërisht
shqetësimet. Më duket se deputeti Imami i dha një propozimin e zotit Nano dhe të zotit Berisha në lidhje
zgjidhje të mundshme. Në pikën 10 të nenit 15 ne me përcaktimin e varësisë dhe të statusit të mjeteve
mund ta përfshinim këtë çështje, sepse edhe unë e të informacionit.
quaj të padiskutueshëm faktin, që këto organe Xhelil Gjoni - Unë nuk jam dakord me frymën
shtetërore të informacionit, veçanërisht e ndërhyrjes së shokut Bardhyl, që ju bën vërejtje
Radiotelevizioni, Agjencia Telegrafike etj. duhet të juve. Këtu jemi për të diskutuar dhe për të ardhur në
jenë nën kontrollin e dikujt. Çështjen e varësisë do gjëra sa më racionale. Se po të ishte ashtu, hidhnim
ta vendosë ky Kuvend, nëpërmjet statusit të tyre të votën dhe do të kishim mbaruar punë që para 10
përcaktuar me ligj nga ky Kuvend. ditësh. Që të mos jemi të irrituar, jam dakord, por të
Po të futej në pikën 9, siç propozoi deputeti gjykojmë. Unë e quaj shumë të drejtë mendimin që
Agolli, do të shkaktonte një inkosekuencë në të varen nga Parlamenti këto institucione, po varësia
konceptimin e këtij neni, sepse është fjala për organe e tyre nuk duhet kuptuar në mënyrë kaq vulgare,
kolegjiale. sikur do t’i drejtojë Parlamenti përditë. Duke u dhënë
Mendoj që në pikën 10 të nenit 15 mund të një status, në kuadrin e të cilit këto institucione do
shtohej shprehja “dhe të mjeteve zyrtare të të veprojnë, ato do të veprojnë brenda politikës së
informacionit.” Dhe se si mund ta bëjë Kuvendi këtë, këtij Parlamenti. Njerëzit që do të drejtojnë, pastaj
me komision apo jo, prapë ne do ta vendosim, në të gjenden dhe të emërohen, siç emërohen
bazë të ligjit përkatës. Por që të jetë drejtpërsëdrejti, pjesëtarët e Qeverisë, duke caktuar organizmin që
siç propozon deputeti Berisha, në varësi të Kuvendit, do ta ketë këtë kompetencë për emërimin dhe
do të lindte problemi: po kur Kuvendi nuk është i shkarkimin e tyre.
mbledhur, kush do të merret me Televizionin dhe Dritëro Agolli - Varësia nga Parlamenti krijon
organet e tjera të informimit? Pra, do të propozoja pavarësi. Këtu nuk është kuptimi që do të kontrollojë.
që në pikën 10 të nenit 15 të zgjidhnim këtë merak Prandaj duam të varen këto institucione nga
të madh që kemi, duke e konceptuar pastaj tërësisht Parlamenti, që të kenë pavarësi.
me ligjin që do t’i paraqitet Kuvendit. Ky ligj nuk Blerim Çela - Unë jam plotësisht dakord me
është punuar nga Qeveria, por nga një komision i deputetin Xhelil Gjoni dhe propozoj ta hedhim në
tërë. Vërtet është humbur shumë kohë, siç sugjeroi votim propozimin e deputetit Nano dhe të zotit
deputeti Mero, në kuptimin që duhej ta kishim bërë Berisha, i mbështetur nga zoti Gjoni dhe Agolli.
më përpara, por kemi menduar ta ndihmojmë Problemi është fare i qartë dhe s’kemi pse të
Kuvendin me një projektligj për këtë çështje. Ju zgjatemi me këtë.
hidheni poshtë, po të doni, dhe hajde ta bëjmë sa Kastriot Islami - Këtu ka dy probleme: së pari,
më të mirë. duhet gjetur një formulim i përbashkët dhe, së dyti,
Falemnderit! duhet të integrohet ai në nenin 19 apo do të vendoset
Sali Berisha - Unë e kuptoj se mund të ketë në një nen tjetër.
vështirësi çështja e varësisë, por e konsideroj jetike Xhemal Dauti - Mendoj që këtë nen ta
varësinë e këtyre mjeteve nga Kuvendi Popullor. Unë formulojnë deputetët Nano e Berisha.
nuk shtroj këtu një varësi permanente nga kjo sallë, Kastriot Islami - Me kryetarët e grupeve
por kam besim në meçurinë e këtij Kuvendi, që do parlamentare do të krijojmë një komision për
të gjejë forma për t’i siguruar popullit një informacion formulimin e këtij neni, që do të ndihmohet edhe
të vërtetë e demokratik. Po le t’ia lëmë në varësi nga sekretaria me juristë. Do ta formulojmë në
Kuvendit Popullor, them unë. pushim dhe do t’jua paraqitim për miratim.
Bardhyl Fasko - Unë para pak kohe bëra një Për nenin 19 ka disa propozime, t’i marrim me
sugjerim dhe kam vërejtje direkt për ju si Kryetar radhë. Ka ndonjë që kërkon të tërheqë propozimin?
dhe për Kryesinë. T’i ndalojmë replikat. Të mos ia Propozimi i parë është i deputetit Vejsiu, lidhur
japim fjalën sa herë të dojë, cilitdo deputet qoftë. me paragrafin e tretë, sepse dy paragrafët e parë
Unë si deputet me këtë procedurë nuk jam dakord. mbeten siç janë.
Ju lutem shumë, mbani drejtim të rregullt të Kuvendit! “Komisionet e përhershme kanë për detyrë të
Tritan Shehu - Më duket se u bënë mjaft shqyrtojnë projektligjet, të ndjekin e të kontrollojnë
propozime nga shumë deputetë, si zoti Nano, Agolli, veprimtarinë e të gjitha dikastereve dhe të organeve
172
të tjera shtetërore dhe t’i parashtrojnë probleme “Deputeti i Kuvendit Popullor në veprimtarinë e tij i
Kuvendit Popullor ose Këshillit të Ministrave. përmbahet me konsekuencë betimit të bërë.
Komisionet e përkohshme krijohen për çështje të Të drejtat dhe detyrat e tij caktohen me ligj, ku
caktuara.” Kush është dakord? përcaktohet edhe statusi tij.”
Miratohet me mbi dy të tretën e votave. Kalojmë Agim Mero - Deri tani asnjë nen nuk kemi
te neni 20. miratuar pa vërejtje. Dhe kjo është pozitive, sepse
Spikeri - Neni 20: “Deputeti i Kuvendit Popullor tregon që po i shikojmë me pjekuri. Megjithatë,
në veprimtarinë e tij ka për detyrë t’u shërbejë me mendoj ta lëmë këtë nen kaq të thjeshtë e kaq
ndërgjegje popullit dhe atdheut. konciz siç është dhe të mbetet në histori që e
Të drejtat dhe detyrat e deputetit caktohen me miratuam pa vërejtje. Propozoj të votojmë.
ligj.” Naim Karriqi - Unë jam dakord me mendimin
Fatmir Minguli - Mendoj që në fund të fjalisë e deputetit parafolës, megjithatë m’u duk shumë
së parë të shtohen fjalët “sipas betimit të bërë prej me vend propozimi i deputetit Minguli për të shtuar
tij.” fjalët “sipas betimit të bërë prej tij.”
Gafur Shameti - Sugjeroj që paragrafit të parë Bashkim Kopliku - Jam dakord me propozimin
t’i shtohet kjo pjesë: “Ai vepron sipas statusit të tij e zotit Spiro Doraci, që nuk është gjë tjetër vetëm
të miratuar në Kuvendin Popullor.” përsëritje e nenit të Kushtetutës së vitit 1976.
Petrit Llaftiu - Unë propozoj këtë formulim: Shkurtimi i nenit 20 nuk mendoj se është një harresë
“Deputeti i Kuvendit Popullor në veprimtarinë e apo një dëshirë për ta pasur të shkurtër për kursim
tij ka për detyrë t’u shërbejë me ndërgjegje popullit kohe. Këtë shkurtim e kemi në Projektkushtetutën
dhe atdheut. që na u paraqit para 10 ditëve, po ky shkurtim hyn
Iniciativën e formulimit të të drejtave dhe të edhe në dispozitat kryesore. Pra, nuk është pa
detyrave të deputetit e kanë kryesitë e grupeve qëllim. Në një Kuvend pluralist i lihen të drejta
parlamentare të miratuara nga vetë Kuvendi deputetit, ndërsa në një Kuvend jopluralist i
Popullor.” kufizohen ose i mohohen ato. Besoj se shumica e
Spiro Doraci - Mendoj që në këtë nen të të pranishmëve do të jenë dakord me mendimin se
shtohen edhe dy paragrafë të tjerë. në kushtet e pluralizmit puna e deputetit rritet
Me qëllim që t’i vijmë në ndihmë elektoratit për disafish në krahasim me punën e tij në një shtet
zgjidhjen e problemeve, mendoj të shtohet ky monopartiak. Kufizimi i të drejtës së deputetëve për
paragraf: të vepruar edhe individualisht, edhe jashtë kësaj
“Deputeti i Kuvendit Popullor ka të drejtë të salle është kundërvënie ndaj vetë pluralizmit,
kërkojë shpjegime nga të gjitha organet shtetërore republikës parlamentare. Çdo ditë na takojnë
dhe të ndërhyjë pranë tyre për zbatimin e përpiktë zgjedhës, duke shfrytëzuar pushimin në mes të
të ligjeve. Organet shtetërore janë të detyruara të seancave, për hallet e tyre. Si mund të bëjmë së
shqyrtojnë kërkesat dhe propozimet e deputetëve paku përgjithësime e jo më pastaj edhe ndërhyrje
dhe t’u japin përgjigje brenda rregullave të caktuara.” të veçanta për zgjidhjen e halleve të zgjedhësve, në
E dyta, meqenëse deputeti është në shërbim qoftë se na hiqet e drejta të kërkojmë shpjegime
të zgjidhjeve të problemeve të popullit gjatë 24 orëve, nga organet shtetërore? E di që përgjigjja është: do
mendoj të shtohet edhe ky paragraf: të caktohen me ligj. Dihet se këtij nënligji nuk do t’i
“Deputeti merr një shpërblim të caktuar me ligj”, vijë radha të miratohet nesër, sepse kemi shumë
gjë të cilën e kanë dhe parlamentet e tjera pluraliste. ligje të tjera më të rëndësishme se ai. Unë vetë i
Emanuel Heba - Në fund të paragrafit të parë, pari do të votoja që me këtë ligj tani për tani të mos
pas fjalës “atdheut”, propozoj të shtohen fjalët “dhe merremi. Janë hallet e popullit më përpara dhe ligjet
mbarë kombit.” shumë më të rëndësishme. Kështu që ligji do të
Albert Karriqi - Mua neni më duket shumë i vijë patjetër pas disa muajsh. Prandaj të mos i
saktë e i koncentruar dhe s’ka pse të shtojmë komplikojmë gjërat e t’i shtyjmë në kalendat greke.
paragrafë të tjerë dhe gjëra të tilla si shpërblimi e të Pra, ju ftoj që të mos e kufizojmë deputetin në
tjera, të cilat përfshihen te shprehja “Të drejtat dhe kryerjen e funksioneve dhe të detyrave të tij ndaj
detyrat e deputetit caktohen me ligj.” popullit.
Agustin Shqalësi - Më duket se neni 20 është Përsa i përket faktit të mospërmendjes së
i saktë, por mund të redaktohet në mënyrë të tillë: shpërblimit material edhe në Kushtetutën e vitit 1976,
173
arsyet dihen. Ishim në vitet ’70-të, në periudhën e punojmë këtu si bij të denjë të tij, edhe duke
luftës frontale për barazitizëm, kundër individit, për sakrifikuar diçka nga vetvetja.
shpërblimin e të gjithëve njësoj, pavarësisht nga puna Azem Hajdari - Mbështes mendimin e deputetit
dhe aftësitë, që ishte një infeksion kinez i gardistëve Dokle, i cili bëri një ndërhyrje shumë të zgjuar dhe
të kuq. unë jam i mendimit ta miratojmë këtë nen siç është.
Së fundi, nuk është gabim të mësojmë edhe Nuk është e nevojshme tani të diskutojmë për
nga bota. Në Kushtetutën e Gjermanisë shpërblim. Neni është sanksionuar shumë mirë dhe
Perëndimore, ju kujtoj se janë dhjetë paragrafë që ne humbim kohën kot. Këtë mendim kam edhe për
flasin për të drejtat e deputetit dhe e theksoj se nenin 21. Kur të diskutojmë nenet e tjera më me
janë më të gjata të drejtat e deputetit, sesa të drejtat rëndësi, t’u përkushtohemi, të gjykojmë, të marrim
e Presidentit. mendimin e të gjithë deputetëve dhe të mos
Falemnderit! ndërhyjmë te këto dy nene që janë formuluar saktë.
Ismet Ferizaj - Unë e shoh gati të formuluar Gramoz Pashko - Ne themi që të drejtat dhe
plotësisht nenin për të cilin diskutojmë, duke detyrat e deputetit caktohen me ligj, që deputeti
sugjeruar që propozimi i deputetit Fatmir Minguli është përfaqësuesi më i lartë i popullit, është ai që
ishte shumë i rregullt dhe përmblidhte të gjithë nxjerr ligje. Tani ai duhet të nxjerrë ligje për t’i vënë
diskutimet tona. kufij vetes së tij, gjë që krijon një rreth vicioz.
E dyta, e shoh të arsyeshme që në paragrafin e Domethënë si do të jetë e mundur që ky deputet,
dytë të thuhet që “të drejtat dhe detyrat e deputetit që është përfaqësuesi më i lartë i pushtetit të
përcaktohen në statusin e tij.” popullit, t’i vërë vetes së tij një kornizë veprimi?
Abedin Elmazi - Unë mendoj që përmbajtja e Prandaj unë propozoj që të hiqet fare fraza e dytë
nenit del shumë e qartë vetëm me fjalinë e fundit “të dhe neni 2l rregullon pikërisht atë, se deri ku e ka
drejtat dhe detyrat e deputetit caktohen me ligj.” të drejtën deputeti. Flas për të drejtën e tij, jo si
Fraza e mësipërme është një pjesë e tyre. deputet, jo si përfaqësues i popullit, e cila duhet të
Skënder Dika - Duke u nisur nga vetë fakti që jetë e pakufizuar, por në aspektet e tjera. Neni 2l e
kemi një bllok ligjesh, duhet të priremi për të qenë rregullon këtë pikë.
sa më të koncentruar. Me paragrafin e dytë ne kemi Ylli Vejsiu - Nuk jam dakord as me deputetin
parasysh një status të qartë të deputetit. Dokle, as me deputetin Hajdari lidhur me heqjen e
Gjithashtu, mbështes kolegun Kopliku dhe të drejtës së shpërblimit për deputetin. Populli thotë
mendoj se statusi i deputetit, statusi i Presidentit që vetëm zogjtë këndojnë pa para. Siç shikohet, ne
dhe statusi i Kuvendit janë tre komponentë të lidhur po bëjmë një punë tepër të vështirë, tepër të
me njëri-tjetrin. Duke qenë i bindur se këtë ligj do ta lodhshme, me mjaft përgjegjësi. Prandaj ky problem
bëjmë po ne vetë dhe shumë shpejt, u bëj thirrje nuk mund të kalohet në këtë mënyrë. Unë mendoj
kolegëve ta votojmë nenin siç është. që të shikohet me mjaft seriozitet dhe përgjegjësi
Namik Dokle - Mendoj se neni 20 është financiare.
formuluar saktë e drejt. Të gjitha të drejtat e detyrat, Falemnderit!
duke përfshirë edhe statusin e deputetit brenda, Blerim Çela - Unë nuk jam dakord as me zotin
thuhet që përcaktohen me ligj. Dhe më duket se Gramoz Pashko për ato çfarë tha. Neni 20 është
është një zgjidhje që ne do ta japim vetë, me tërë fare i qartë. Ne kot zgjatemi. Kur të vijë puna pastaj
komponentët që kanë të bëjnë me të drejtat dhe për të diskutuar për të drejtat dhe detyrat e deputetit,
detyrat e deputetit. Por nuk jam dakord që ne, qysh ato do të caktohen me ligj. Kush më mirë se Kuvendi
këtu, të kërkojmë shpërblim për deputetin, duke Popullor do ta caktojë këtë gjë? Ju lutem shumë,
bërë krahasime me Gjermaninë Perëndimore. Po zotërinj deputetët të të dyja palëve, ta votojmë këtë
të rrimë të bëjmë krahasime të tilla, duhet të themi nen dhe të mos zgjatemi me llafe, se kemi shumë
që në raport me numrin e popullsisë që kanë Shtetet punë për të bërë.
e Bashkuara të Amerikës, duhet të kishim këtu 3,4 Kastriot Islami - Hedhim në votë propozimin e
deputetë. Krahasimet duhen bërë me gjendjen reale deputetit Fatmir Minguli:
të vendit tonë, me kërkesat e popullit tonë, me “Deputeti i Kuvendit Popullor në veprimtarinë e
gjendjen ekonomike të vendit. Në qoftë se ne do të tij ka për detyrë t’u shërbejë me ndërgjegje popullit
kërkojmë shpërblim, mendoj se populli nuk do ta dhe atdheut, sipas betimit të bërë prej tij. Të drejtat
mirëpriste. Ai na ka dhënë mandatin që të vijmë të dhe detyrat e deputetit caktohen me ligj.”
174
Kush është pro? Bashkim Kopliku - Më falni t ‘ju them vetëm

Me mbi dy të tretat e votave mbetet ky propozim. një gjë: Me dhjetë deputetë që kam biseduar, edhe
Rifillojmë punimet në orën 12 00. ata kanë votuar në këtë mënyrë siç kam votuar
unë. Kryesorja është që nga neni 76 i Kushtetutës
* * * së vjetër është bërë heqje, dhe heqja është shumë
shqetësuese për të gjithë nëpunësit me të cilët do
Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. të kemi punë në aktivitetin tonë si deputetë. Po të
Bashkim Kopliku - Dihet që shpeshherë na mos ishte kjo, nuk do të kishte shqetësim.
takon të votojmë dy tri herë për të njëjtën çështje, Propozimi i deputetit Doraci nuk është gjë tjetër
duke qënë pro këtij veprimi. vetëm kopje e Kushtetutës së vitit 1976, që ka jetuar
Jam dakord me propozimin e deputetit Fatmir me vite në mendjen e nëpunësve tanë.
Minguli për nenin 20 dhe votova pro, por ky propozim Kastriot Islami - Neni 21.
ka të bëjë vetëm me paragrafin e parë të këtij neni, Spikeri - Neni 21. “Deputeti i Kuvendit Popullor
ndërkohë që kemi edhe propozimin e deputetit Spiro gëzon imunitet.
Doraci, që i shton nenit edhe dy paragrafë të tjerë, Deputeti nuk mund të ndalohet, të arrestohet
me të cilët unë jam plotësisht dakord. Kërkoj që të ose të ndiqet penalisht pa pëlqimin e Kuvendit
lexohet edhe një herë propozimi i deputetit Doraci Popullor, me përjashtim të rasteve kur kryen një krim
dhe të kërkohet mendimi, nese jemi apo s’jemi të dukshëm e të rëndë.
dakord. Deputeti nuk ka përgjegjësi ligjore për shfaqjen
Do të bëja edhe një sqarim për shokun Namik e mendimeve të tij ose për votën e dhënë.”
Dokle. Dua t’i bëj një deklaratë. Në jetën time kam Ali Kaza - Mendoj se neni 2l është vazhdimi i
riparuar me mijëra televizorë dhe asnjërit s’i kam nenit 20, që ka të bëjë me të drejtat dhe detyrat e
kërkuar asnjë dhjetëlekësh. Ajo që kërkohet, është deputetit, kuptohet në një shkallë më të lartë.
për të qenë në rregull me shembullin tonë, për t’i Ligjërohet mbrojtja dhe paprekshmëria e deputetit,
treguar popullit që njerëzit paguhen sipas punës. si dhe përgjegjësia ligjore e tij. Në nenin 20 pranuam
Falemnderit! që të drejtat dhe detyrat e deputetit përcaktohen
Kastriot Islami - Lidhur me atë që thoni ju, me ligj. Siç e vendosëm, ne do të miratojmë një
unë lexova të gjithë nenin dhe jo vetëm shtesën që status të veçantë për të drejtat dhe detyrat e
bëri deputeti Minguli. Pra, neni u hodh në votim në deputetit, prandaj them që të mos zgjatemi me
tërësi dhe u miratua i gjithë në tërësi. Tani, diskutime për këtë nen, por ta hedhim në votim siç
meqënëse u miratua ai nen sipas propozimit të parë, është.
propozimet e tjera nuk mund të hidhen në votë, Pjetër Arbnori - Unë mendoj që nenit 2l t’i
sepse nuk mund të fitojnë dy propozime. shtohet edhe kjo pjesë: “Deputeti nuk mund të
Bashkim Kopliku - Nuk e di sa qe e qartë për revokohet, me përjashtim të rastit kur dënohet për
votuesit, nëse votonim për nenin 20 me apo pa tradhti.”
shtesat. Për pjesën e parë që votuam, edhe unë Xhevahir Tahiraj - Mendoj se është e e
jam dakord. Kërkoj, në qoftë se ka mundësi, të domosdoshme që të përputhet vota e mendimi i
lexohet propozimi komplet i deputetit Spiro Doraci secilit deputet me vullnetin dhe interesat e
dhe nëse biem dakord të votojmë për të. Është një zgjedhësve tanë. Ndoshta do të ishte me vend që
procedurë që nuk zgjat më tepër se një minutë. në paragrafin e fundit mund të shtohet shprehja
Elvira Shapllo - Shoku Kryetar, “përveçse kur nuk përputhet me vullnetin dhe
Ne votuam me ndërgjegje për të gjithë nenin dhe interesat e zgjedhësve të tij.”
s’kemi pse t’i kthehemi prapë kësaj pune. Nuk është Tritan Shehu - Në paragrafin e dytë mendoj që
serioze për 250 deputetët që votuan një herë për të. pas fjalëve “ose të ndiqet penalisht” të shtohen fjalët
Kush qe kundër, sigurisht që votoi kundër. “nuk mund të kontrollohet e të survejohet.”
Kastriot Islami - Kam përshtypjen që të gjithë E dyta, mendoj që deputeti mund të shprehë
deputetët, kur votojnë, e kanë të qartë për çfarë mendimin e tij, pavarsisht se është o nuk është në
votojnë dhe, në qoftë se do të kishte ndonjë përputhje me mendimin e zgjedhësve të vet.
paqartësi, do ta thonin. Më duket se unë u shpreha Dritëro Agolli - Propozoj qe paragrafi i dytë të
shumë qartë, e lexova nga fillimi deri në fund nenin formulohet në këtë mënyrë:
dhe u miratua. “Deputeti nuk mund të ndalohet, të kontrollohet
175
në dogana, të arrestohet ose të ndiqet penalisht pa e tretë “krim të dukshëm e të rëndë” është shumë
pëlqimin e Kuvendit Popullor etj., etj..” E bëj këtë eksplicit për të kuptuar, për shembull, që në qoftë
shtesë, sepse deputeti bëhet leckë nëpër dogana. se deputeti ka bërë një shpifje, që është një krim jo
Ca picirukë të vegjël, ca vajza të vogla t’i fusin duart i dukshëm e jo i rëndë”, ai nuk mund të ndiqet
nëpër xhepa, domethënë të vjen turp të jesh deputet. penalisht. Por, në qoftë se ka vrarë një njeri ose ka
Gafur Shameti - Mua më duket se me këta 3- bërë tradhti ndaj atdheut, në këto raste krimi është
4 paragrafë të nenit 21 ngushtohen shumë të drejtat i dukshëm, njëherazi është i vërtetuar dhe nuk ka
e deputetit. Përderisa ne në nenin 20 themi që “të pse të pritet të merret leja nga Kuvendi Popullor për
drejtat dhe detyrat e deputetit caktohen me ligj” dhe t’u ndjekur penalisht.
ma merr mendja që duhet të jenë shumë të drejta e Paragrafi i fundit ështe një garanci shumë e fortë
detyra, pse t’i ngushtojmë me këtë nen të vogël? që i jepet deputetit, jo për t’i dhënë atij vlera mbi
Propozoj që të hiqet fare, përderisa është statusi i individët e tjerë, vlera mbinjerëzore, por përkundrazi,
deputetit. për ta bërë atë me gjithë mend një shprehës të
Roland Tafili - Te neni 21 pasqyrohet një opinionit demokratik, të elektoratit që përfaqëson.
diferencë që ekziston midis të drejtave të deputetit Deputeti nuk ka se si të ketë përgjegjësi ligjore, në
dhe të individit të thjeshtë. Te paragrafi i dytë jam qoftë se shfaq një mendim ta zëmë kundër organeve
dakord me diferencat që ekzistojnë midis individit të ruajtjes së rendit dhe nesër në mënyrë abuzive i
dhe deputetit, ndërsa te paragrafi i tretë mendoj se nënshtrohet një akuze ose një përgjegjësie ligjore
kjo diferencë që ekziston midis deputetit dhe individit për këtë gjë. Kështu që ky nen e ruan deputetin, i
nuk duhet të jetë, sepse duket sikur kufizon të drejtat ruan të drejtën për të pasur kurajën civile e qytetare
e njeriut të thjeshtë. Prandaj mendoj që ky paragraf për shfaqjen e mendimeve të tij.E gjithë përmbajtja
të mos jetë kështu. e këtij neni mua më duket plotësisht e saktë. Është
Shane Korbeci - Për mendimin tim neni 21 një garanci ligjore, madje edhe mbiligjore që i jepet
duhet të ekzistoj, sepse ka të bëjë me deputetit në ushtrimin e funksioneve të tij.
paprekshmërinë e deputetit, dhe nuk është e vërtetë Fehmi Abdiu - Në vijim të mendimeve që
që janë njëlloj neni 21 dhe neni 20. shfaqën shokët, edhe unë kam mendimin se
E dyta, për të sqaruar problemin e kontrollit të përmbajtja e nenit 2l në tërësi është e goditur.
doganës, shoku Dritëro ndoshta ka parasysh një Paragrafi i parë ka të bëjë me një veçori specifike
ligj për doganat që ka qenë para shumë kohësh që e njohin të gjitha kushtetutat lidhur me këtë
dhe mund të mos i ketë rënë rasti tani ta dijë, që kategori njerëzish, që e diferencojnë nga gjithë të
ligji i vjetër për doganat është abroguar. Tani tjerët, që e bëjnë të paprekshëm për shkak të
doganieri jo më që nuk bën kontroll për deputetin, funksioneve të veçanta që kryen.
por për asnjë qytetar të zakonshëm. Lidhur me paragrafin e dytë, siç u shfaq mendimi
Dritëro Agolli - Kjo duhet të vendoset me ligj, edhe nga parafolësi, duhet të ekzistojnë fjalët “krim
sepse Qeveria gjithnjë e ka ndryshuar këtë praktikë, të dukshëm e të rëndë”. Pra, ai mund të vihet para
duke nxjerrë urdhëresa njëra pas tjetrës. përgjegjësisë penale vetëm kur ka kryer një krim të
Ylli Vejsiu -Unë kam vetëm një vërejtje të vogël rëndë dhe që është i dukshëm. Se cila vepër penale
në paragrafin e dytë, që ndoshta vjen edhe ngaqë do të quhet krim i rëndë, ky problem zgjidhet sipas
ne nuk i njohim mirë këto probleme. Në këtë paragraf dispozitave të Kodit të Procedurës Penale ose
thuhet “me përjashtim të rasteve kur kryen një krim dispozitave të tjera ligjore.
të dukshëm e të rëndë.” Kjo shprehje më duket Kam mendimin, gjithashtu, se edhe paragrafi i
evazive dhe e papërcaktuar. Mos vallë duhej të ftonim tretë ka interes, nëse do të mbetet kështu siç është,
shokët juristë, për të qenë më eksplicitë në këtë sepse e vë deputetin në pozita pune, nuk e ndrydh,
formulim, që të qëllohej më mirë dhe të dilte më i nuk e kufizon për të shfaqur mendimet e tij për punën
qartë? që bën, qoftë brenda Parlamentit, qoftë jashtë tij.
Kastriot Islami - Juristët, me sa duket, janë Gëzim Luli - Në përgjithësi jam dakord me
munduar dhe këtu kanë arritur. mendimet që u shprehen këtu, por do të bëja vetëm
Genc Ruli - Desha të bëj nja dy sqarime, që të një plotësim (që mendoj se ka rëndësi të theksohet)
kuptohet mirë përmbajtja e këtij neni, përpara se ta në paragrafin e dytë, duke e formuluar në këtë
komentojmë atë ose të bëjmë propozime. mënyrë:
Në radhë të parë përkufizimi i dhënë në paragrafin “Deputeti nuk mund të ndalohet, të kontrollohet
176
nga dogana, të arrestohet ose të ndiqet penalisht Popullor. Në Kushtetutën e deritanishme e kemi
pa pëlqimin e Kuvendit Popullor, me përjashtim të pasur që merrej edhe mendimi i Presidiumit të
rasteve kur kapet me faj për një krim të rëndë.” Kuvendit Popullor në rastet kur Kuvendi nuk ishte i
Kjo ka rëndësi, mendoj unë, sepse më duket mbledhur. Duhet të zgjidhet vetëm rasti i ndalimit.
se gjatë periudhës që mund të vërtetohet faji i Pa pëlqimin e Kuvendit Popullor deputeti mund të
deputetit, atij mund t’i cenohet e drejta për imunitet. ndalohet vetëm në rastet e kryerjes flagrante të një
Neritan Ceka - Përkrah propozimet e bëra këtu krimi të rëndë. Për shembull, kur kapet deputeti duke
nga deputetët Shehu dhe Agolli, që të drejtat e vrarë ose duke vënë zjarrin, organet e rendit do ta
deputetit duhet të jenë pak më të larta se të drejtat ndalojnë. Por, pastaj, midis momentit të ndalimit
e zakonshme të njeriut, përsa i përket lirive të tij. E dhe brenda afatit ligjor të ndalimit duhet të sigurohet
kam fjalën për atë që u theksua këtu, që deputeti të miratimi i Kuvendit Popullor.
mos survejohet e të mos kontrollohet. Nuk është Lidhur me paragrafin e tretë, shqetësimi që ngriti
fjala vetëm në doganë, por në çdo moment ose rast kolegu ynë edhe mua më duket i drejtë. Shprehja
tjetër. “për shfaqjen e mendimeve” përpara ka qenë për ta
Bardhyl Reso - Mua më duket se midis nenit mbrojtur deputetin nga akuza për agjitacion e
20 dhe nenit 21 ka një kontradiktë. Derisa ne themi propagandë, se nga tjetër gjë s’kishte nga ta mbronte
që të drejtat dhe detyrat e deputetit përcaktohen dhe, është e vërtetë, që për shfaqjen e mendimeve
me ligj, të tëra këto mund të futeshin te neni 20. Më nuk duhet të ndiqet asnjë qytetar ligjërisht. Prandaj
tej kemi edhe një kontradiktë tjetër: pa dalë ky ligj, unë do të propozoja që “deputeti nuk ka përgjegjësi
deputeti nuk mund të ushtrojë asnjë aktivitet. ligjore për qëndrimet që mban dhe për veprimet që
Prandaj unë mendoj që ato dy përcaktimet, që kanë kryen në ushtrimin e detyrës së tij, si dhe për votën
qenë në Kushtetutën e mëparshme, duhet të jenë, e dhënë.”
që të hapin horizont për të drejtat e deputetit, dhe Kastriot Islami - Ka vërejtje apo propozim
nuk ka nevojë fare të bëhen zbërthimet te neni 21, tjetër? Nuk ka. Atëherë hedhim në votë propozimet
por të gjitha këto mund të futen te përkufizimi i nenit sipas radhës kronologjike.
20 që “të drejtat dhe detyrat e deputetit përcaktohen Hedh në votë propozimin e deputetit Pjetër
me ligj.” Arbnori.
Namik Dokle - Unë mendoj se nuk ka Kush është pro? Kundër? Abstenim?
kontradiktë midis neni 20 dhe nenit 21, sepse në Napolon Roshi - Zoti Kryetar,
nenin 20 përcaktohen të drejtat si deputet, ndërsa Mua, ndoshta gabohem, m’u duk më i
në nenin 21 përcaktohen kufizimet e organeve të arsyeshëm propozimi i zotit Abdi Baleta. Në qoftë
tjera për veprime mbi deputetin. se do të jenë dakord edhe shokët, mendoj të hedhim
Abdi Baleta - Mendoj se ky formulim që kemi në votë këtë propozim.
këtu është pasojë e një tradicionalizmi në formulime Kastriot Islami - Unë jam i detyruar të ndjek
të këtilla dhe ka mbetur kështu, sepse në praktikën rregullat procedurale. Ju lutem, na lini të qetë të
tonë nuk kanë dalë probleme që ta verifikonin në kryejmë detyrën.
jetë saktësinë dhe të shtynin për plotësime të Hedh në votë propozimin e deputetit Xhevahir
mëtejshme. Megjithatë, disa korrigjime do të ishin Tahiraj. Kush është pro? Kundër? Abstenim?
të nevojshme. Nuk miratohet, se nuk fiton mbi dy të tretën e
Kam mendimin që paragrafi i parë të mbetet, votave.
ndërsa paragrafi i dytë të plotësohet në këtë mënyrë: Ismail Lleshi - Propozimet janë të ndryshme,
“Deputeti nuk mund të pengohet në ushtrimin e siç mundet që edhe paragrafët e propozuar të jenë
detyrave të tij dhe në sigurimin e të dhënave që nuk të ndryshëm dhe të mos përputhet në të njëjtin
përbëjnë sekret shtetëror. Ai nuk mund të kontrollohet propozim zgjedhja më e përshtatshme e tyre.
dhe të survejohet, as të ndalohet, të arrestohet ose Ndoshta, në qoftë se do ta gjykoni të drejtë, në të
të ndiqet penalisht pa pëlqimin e Kuvendit Popullor.” tilla raste të votohet për secilin paragraf, në mënyrë
Kurse për fjalinë “me përjashtim të rasteve kur që të bëjmë një zgjedhje të mirë të formulimit të
kryen një krim të dukshëm e të rëndë”, unë do të vetë nenit përkatës.
bëja një dallim midis ndjekjes penale, ndalimit dhe Kastriot Islami - Kush është pro, që për këtë
arrestimit. Për ndjekje penale dhe arrestim ka nen të votojmë paragraf për paragraf?
gjithmonë kohë për t’u marrë mendimi i Kuvendit (Tritan Shehu e tërheq propozimin)
177
Hedh në votë propozimin e deputetit Gafur Kastriot Islami - E deputetëve...

Shameti. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Neritan Ceka - Ta shikojmë rregulloren dhe ta
Nuk miratohet, se nuk fiton mbi dy të tretën e lexojmë edhe një herë atë pjesë, se mos bëjmë
votave. Hedh në votë propozimin e deputetit Roland ndonjë gabim, sepse në këtë votim që bëmë tani
Tafili. (E tërheq propozimin). është puna për dy-tri veta.
Hedh në votë propozimin e deputetit Neritan Kastriot Islami - Unë e kam lexuar me kujdes,
Ceka. (E tërheq propozimin). Hedh në votë se e kisha këtë merak.
propozimin e deputetit Gëzim Luli. (E tërheq Ismet Ferizaj - Unë jam i mendimit se më
propozimin) shumë se shumica ishin dakord me propozimin e
Është një propozim i deputetit Bardhyl Reso, zotit Abdi Baleta dhe, në qoftë se ka ndonjë fjalë
që përveç asaj që është shkruar, të bëhet edhe kjo ose fjali që duhet hequr nga ai formulim, ta propozojë
shtesë: ai që është kundër dhe ta hedhim edhe një herë në
“Deputeti ka të drejtë të kërkojë shpjegime nga votë atë propozim, se më duket shumë i arsyeshëm.
të gjitha organet shtetërore dhe të ndërhyjë pranë Stavri Kallço - I propozoj deputetit Abdi Baleta
tyre për zbatimin e përpiktë të Kushtetutës e të që mundësisht të heqë nga propozimi i tij fjalën “në
ligjeve. Organet shtetërore janë të detyruara të flagrancë” për shkak se nuk shkon me kontekstin,
shqyrtojnë kërkesat e propozimet e deputetëve dhe pasi flagranca ka një afat tepër të shkurtër, i cili
t’u japin përgjigje brenda rregullave të caktuara. edhe mund të mos ndikojë në veprën që mund të
Deputetit i jepet një shpërblim i përcaktuar me ligj.” kryejë deputeti. Po ta heqim këtë fjalë dhe të lëmë
Kush është pro? Kundër? Abstenim? vetëm ndalimin, them se formulimi është i qartë dhe
Nuk miratohet, meqë nuk merr mbi dy të tretën unë për vete jam dakord të votoj për të.
e votave. Propozimi i deputetit Dritëro Agolli. (E Lumturi Rexha - Edhe unë jam dakord me
tërheq propozimin). Propozimi i deputetit Abdi propozimin e deputetit Baleta. Më duket më i qartë
Baleta: dhe më i drejtë përkufizimi që i bëhet këtij neni,
“Deputeti i Kuvendit Popullor gëzon imunitet. duke hequr fjalën “në flagrancë”, në qoftë se është
Deputeti nuk mund të pengohet në ushtrimin e dakord edhe vetë zoti Baleta.
detyrave të tij e në sigurimin e të dhënave që nuk Abdi Baleta - Unë jam dakord. Bile pranoj çdo
përbëjnë sekret shtetëror. Ai nuk mund të kontrollohet lloj formulimi tjetër që e përmirëson këtë përkufizim.
e as të ndalohet, të arrestohet ose të ndiqet Kastriot Islami - Të bëjmë edhe votimin tjetër
penalisht pa pëlqimin e Kuvendit Popullor. Deputeti dhe pastaj i rikthehemi, meqenëse kishte njëfarë
mund të ndalohet pa pëlqimin e Kuvendit Popullor mendimi të përbashkët për propozimin e deputetit
vetëm në rastet e zënies në flagrancë, duke kryer Baleta.
një krim të rëndë e të dukshëm. Kush është pro me nenin 2l të formuluar siç e
Deputeti nuk ka përgjegjësi ligjore për qëndrimet keni përpara? Kundër? Abstenim?
që mban dhe për veprimet që kryen në ushtrimin e Edhe ky propozim bie, meqënëse nuk merr mbi
detyrës së tij ose për votën e dhënë.” dy të tretat e votave.
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Xhevahir Tahiraj - Propozoj t’i kthehemi
Meqenëse merr vetëm 161 vota pro, pra jo mbi propozimit që bëri deputeti Lleshi. Të mos e
dy të tretat, bie edhe ky propozim. cungojmë formulimin me një propozim, por të marrim
Abdi Baleta - Në cilën dispozitë mbështetet diçka që është racionale nga të gjithë propozimet e
kjo, që miratimi i këtyre neneve do të bëhet me mbi kolegëve deputetë, për ta përmirësuar nenin në çdo
dy të tretën e votave? paragraf të tij, që të dalë më i kompletuar.
Kastriot Islami - Në Kushtetutën ekzistuese, Neritan Ceka - Zoti Kryetar,
e cila nuk është shfuqizuar akoma. Më duket se propozimi i deputetes Lumturi
Hedhim në votë nenin 21 siç është i formuluar Rexha ishte mjaft konstruktiv dhe na shkurton mjaft
në tekst. punë. Jam dakord të votojmë atë formulim të
Neritan Ceka - Ky rregull për miratimin e deputetit Baleta, pa fjalën “flagrancë.”
dispozitave të tilla me mbi dy të tretën e votave Lush Përpali - Unë në përgjithësi jam dakord
patjetër ekziston në rregulloren e përkohshme, por me formulimin, por para se ta hedhim në votë kam
duhet ta kemi të saktë: me dy të tretën e personave mendimin që zoti Baleta ta shikojë edhe një herë,
prezentë apo... se ka gjëra që edhe nuk shkojnë, siç e gjykoj unë.
178
Për shembull, në paragrafin e fundit thuhet që më duket bëri një sugjerim të drejtë, por që ra poshtë
deputeti nuk ka përgjegjësi ligjore për qëndrimin që gjatë votimit në tërësi të nenit siç ishte ai i të drejtës
mban dhe për veprimet që kryen në ushtrimin e së revokimit të deputetit nga zgjedhësit e vet dhe
detyrës së tij ose për votën e dhënë. Këto të dyja do të dëshiroja që grupi, që do ta formulojë këtë
nuk shkojnë bashkë, për mendimin tim, sepse për nen, ta marrë në konsideratë këtë sugjerim.
votën e dhënë nuk ka përgjegjësi ligjore, ndërsa për Kastriot Islami - Dakord.
qëndrimet që mban dhe për veprimet që kryen, çfarë Vehap Daku - Unë kam mendimin se pak a
konceptohet këtu, sepse gjatë ushtrimit të detyrës shumë i gjithë auditori ka rënë në një mendim
ai mund të kryejë çfarëdo lloj veprimi. unanim. Zoti Abdi Baleta e tha që vetëm kur
E dyta, kam mendimin që në paragrafin e dytë, përmbush detyrën në funksionin e vet si deputet
pas fjalëve “pa pëlqimin e Kuvendit Popullor” të dhe nuk foli për veprimet e qëndrimet që mund të
vazhdohet me fjalët “veçse në rastet...”, duke hequr mbajë ai, ta zëmë, si vandal në bulevard. Pra, ai e
fjalët “deputeti mund të ndalohet pa pëlqimin e plotësoi tamam idenë për këtë nen.
Kuvedit Popullor”, sepse ka përsëritje. Kastriot Islami - Nuk ka nevojë tani të
Kam mendimin se këto dy gjëra duhen mbështesim apo të kundërshtojmë formulimin e
saktësuar. dhënë dhe të rrimë duke u marrë përsëri me këtë
Fehmi Abdiu - Meqenëse edhe deputeti Baleta punë. Thamë që do ta riformulojë një grup shokësh
pati mendimin që mund të bisedohet për dhe do ta hedhim në votim pas pushimit.
përmirësimin e formulimit të dhënë, në qoftë se të Panajot Barka - Zoti Kryetar,
gjithë kolegët nuk kanë kundërshtim, të mblidhen Kisha një propozim në mbështetje të propozimit
në pushim 3- 4 veta dhe të bëjnë përpjekje për të që bëri deputeti Lleshi.
gjetur një formulim më të pranueshëm dhe që të Mendoj se këtu jepen mendime tepër të
jetë sa më afër të gjitha mendimeve të shfaqura. vlefshme, por për arsye se vihet një garë për të votuar
Abdi Baleta - Unë jam dakord t’i pranojmë të atë propozim që e jep nenin më të kompletuar,
gjitha përmirësimet e mundshme, natyrisht në mendimet e vlefshme dhe gjithë ai diskutim që bëhet
kuadrin e këtij formulimi, jo të formulimeve të tjera për orë të tëra, bien kur vepron mekanizmi i votës
që ndryshojnë nga ai. për nenin në përgjithësi. Më duket se kjo është e
Lidhur me problemin se ç’kuptojmë me “veprime papranueshme. Mendoj se të gjithë ato elemente
e qëndrime” në formulim është thënë “në ushtrimin që ne i pranojmë si të dobishme, të futen në
e detyrës së tij si deputet” dhe, kur themi kështu, mekanizmin e votës me paragrafë.
sigurisht nuk kemi parasysh qëndrimin e tij si klient Kastriot Islami - Atëherë do të ndjekim këtë
në një lokal, por kemi parasysh të gjitha veprimet procedurë: për nene që kanë shumë paragrafë, do
që bën ai për përmbushjen e detyrës. Këtu mund të t’i votojmë paragraf për paragraf.
hyjnë: fjala e tij, vajtja për të kërkuar diçka në një Neni 22.
institucion, kontakti me qytetarët etj., etj., pra të Spikeri - Neni 22. “Iniciativa ligjvënëse u përket
gjitha llojet e veprimeve dhe të qëndrimeve. Me Presidentit të Republikës, Këshillit të Ministrave dhe
qëndrime kuptojmë deklaratat që deputeti bën në deputetëve.
Kuvend. Dhe këtu s’mund të ketë përgjegjësi ligjore. Ligjet dhe aktet e tjera të Kuvendit Popullor
Ai do të mbajë përgjegjësi për ato veprime që i kryen quhen të miratuara kur ka votuar për to shumica e
jashtë detyrave të tij. Ndërsa për ndalimin, deputeti deputetëve të pranishëm.
duhet të ndalohet vetëm në ato raste që përmenda, Ligjet shpallen jo me vonë se 15 ditë pas
dhe unë në formulimin tim vura fjalën “flagrancë”, (ju miratimit dhe hyjnë në fuqi 15 ditë pas botimit të
mos u trembni nga kjo fjalë, për të cilën jam dakord tyre në Gazetën Zyrtare, përveç rasteve kur
të hiqet) që do të thotë kapja në çastin e kryerjes parashikohet ndryshe nga ato vetë.”
së një krimi të rëndë. Arrestimi dhe ndjekja penale Kastriot Islami - Kush është pro ta hedhim në
pastaj duhet të bëhen me miratimin e Kuvendit votë paragraf për paragraf?
Popullor, se prandaj është imuniteti i deputetit. Me shumicë votash bihet dakord për ta hedhur
Kastriot Islami - Unë do të isha dakord me në votë paragraf për paragraf.
mendimin që të mblidhet një grup shokësh, ta Kush ka vërejtje për paragrafin e parë?
riformulojnë nenin 21 dhe pastaj ta hedhim në votë. Naim Karriqi - Propozoj që në fund të paragrafit
Preç Zogaj - Një deputet i Partisë së Punës të parë të shtohen edhe fjalët “dhe popullit me
179
referendum prej 10 mijë qytetarësh.” Karriqi, që vetëm e përmirëson dhe aspak nuk e
Aleksandër Meksi - Unë bashkohem me dëmton formulimin e paragrafit. Argumentet e tij, për
mendimin e deputetit Karriqi, me një vërejtje të vogël: mendimin tim, janë të sakta. Nuk mund t’u heqim
duhet përcaktuar sa deputetë duhet të jenë që të të drejtën banorëve, qoftë edhe të zonave të
bëjnë propozimin, si dhe numri i qytetarëve, që ndryshme elektorale, që të bashkohen dhe të
mund të jetë 10 apo 15 mijë. Kjo është një mënyrë paraqesin propozimet e tyre, kur deputeti i tyre
që e kanë shumë vende të botës. Në fund të fundit s’është në gjëndje, s’do ta bëjë një gjë të tillë ose
ne jemi dakord që edhe poplli ka të drejtën ta për ndonjë arsye tjetër.
ushtrojë pushtetin e tij sovran. Dhe kjo ka qenë në E dyta, besoj se është e qartë për të gjithë që,
traditën tonë. në qoftë se deputeti nuk ka të drejtën të paraqesë,
Naim Karriqi - Edhe në Kushtetutën tonë thuhet qoftë edhe individualisht në Parlament një propozim
dhe vazhdimisht do ta kemi që populli e ushtron të për një ndryshim në ligj ose për një ligj, atëherë
drejtën e pushtetit nëpërmjet përfaqësuesve dhe çfarë roli do të luajë ky deputet? Përse është këtu?
direkt. Kjo që propozoj unë është forma direkte. Në fund të fundit misioni i përfaqësuesve të popullit
Agaçe Bregu - Paragrafi i parë kam mendimin në Kuvendin ligjvënës është pikërisht që të bëjnë
të formulohet në këtë mënyrë: propozime. Kjo s’shkakton asnjë vështirësi,
“Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të përkundrazi i ka të gjitha të mirat: Bëhet propozimi,
Republikës, mbi 20 deputetëve dhe Këshillit të diskutohet, miratohet ose jo. Pse duhet ta bëjmë
Ministrave.” me dhjetë ose me 15 deputetë këtë gjë?
Sali Berisha - Zoti Kryetar, Xhevahir Tahiraj - Paragrafi i parë mendoj që
Iniciativa ligjvënëse duhet t’i përkasë, për mund të përcaktohet edhe kështu: “Iniciativa
mendimin tim si Presidentit, Këshillit të Ministrave, ligjvënëse mund të lindë në Kuvend. Ajo u përket
ashtu edhe një deputeti të veçantë, sikundër është deputetit, një grupi të caktuar deputetësh, Presidenti
një normë tashmë e demokracisë, që ajo i përket Republikës dhe Këshillit të Ministrave.”
edhe popullit mbi bazën e një numri firmash të Një deputet - Propozoj që në fund të paragrafit
caktuara, që do të biem dakord. Në historinë e të parë shtohet edhe kjo pjesë: “edhe kur kërkohet
demokracisë së vendeve të ndryshme ka sa të me peticione të paraqitura nga organizata
duash ligje të mençura që lidhen me emrin e këtij shoqërore, politike dhe nga sindikatat”, se këtu kam
apo atij deputeti nismëtar. Ne nuk kemi pse t’i parasysh që edhe populli ka të drejtë të shprehë
trembemi kësaj, në qoftë se në mendjen e ndonjë vullnetin e vet në legjislacionin e vendit.
zotërie të nderuar deputet lind ndonjë ide e mirë. Namik Dokle - Mendoj që ky paragraf në
Ne do ta mirëpresim atë. përgjithësi është formuluar drejt. Do të bëja vetëm
Xhemal Gazidede - Edhe unë jam i mendimit një korrigjim gjuhësor. Mund të thuhej “dhe deputetit.”
që të mos lëvizë fare paragrafi i parë, sepse përderisa Kjo zgjidh të tëra shqetësimet që kanë deputetët
thuhet që u jepet iniciativë ligjvënëse edhe parafolës. Deputeti, në konsultim me popullin e
deputetëve, do të thotë që këta deputetë zonës së tij, kur e sheh të nevojshme dhe kur ka
përfaqësojnë atë popullsi që i ka zgjedhur, kështu kërkesë nga populli i zonës që e ka zgjedhur për
që rrjedhimisht merret edhe dëshira e popullit që ndryshimin e një ligji apo për të propozuar një ligj të
përfaqësojnë këta deputetë. Mendoj se është fare e ri, fare mirë, me iniciativën e tij ligjvënëse, mundet
qartë dhe mjaft mirë e shprehur në tekst. ta propozojë në Kuvendin Popullor, pa asnjë
Ylli Vejsiu - Në vijim të idesë që dha zoti vështirësi praktike. Ai s’ka nevojë të mbledhë firmat
Berisha, propozoj që ligjet, përveç numrit dhe datës, e popullit dhe t’i paraqesë këtu në Kuvendin Popullor,
të njihen edhe me emrin e atij që i propozon dhe kjo por në konsultim me popullin vjen këtu dhe paraqet
të jetë e shprehur në këtë nen. propozimin për një ligj të ri.
Gafur Shameti - Unë jam dakord me paragrafin Agustin Shqalësi - Paragrafi i parë më duket
e parë, por duke i bërë një redaktim të vogël: se është përcaktuar mirë, me përmirësimin që i bëri
“Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të zoti Berisha, duke shtuar fjalën “deputetit.” Unë
Republikës, Këshillit të Ministrave dhe deputetit”, mendoj të shtohen edhe fjalët “si dhe të një pjese të
pra jo deputetëve, sepse këtu ka një diçka që mund popullsisë në numër përafërsisht të barabartë sa
të manovrohet. ç’është zona e një deputeti.” Pse e bëj këtë shtesë?
Abdi Baleta - Jam dakord me propozimin e zotit Sepse mundet që në dy zona elektorale popullsitë
180
konvergojnë me njëra-tjetrën dhe i përfaqësojnë dy miratohet.

deputetë. Kështu që për një problem, që mund të Ismail Lleshi -Mendoj që në qoftë se do të
ketë popullsia e dy ose më shumë zonave, gjejmë një numër të caktuar të një mesatareje, nuk
konvergojnë njëra me tjetrën dhe parashtrojnë si ka ndonjë gjë të keqe. Kjo është e lidhur me numrin.
iniciativë ligjvënëse në Kuvend. Po kështu edhe një Një deputet - Ta zëmë se del një rrugëtar e
pjesë tjetër e popullsisë, siç janë organizatat thotë që kam marrë firmat e 30 mijë vetave. Kuvendin
shoqërore etj., etj. Pra, nuk duhet ta kufizojmë edhe Popullor do ta kthejmë tani në një hetues për të
iniciativën e popullit nga poshtë. gjetur nëse i ka marrë apo jo? Kurse deputeti, që e
Sali Berisha - Mendoj se nuk mund ta ka zgjedhur populli dhe përfaqëson atë, do të sjellë
kushtëzojmë të drejtën e qytetarëve me deputetin, propozimin në Kuvend. Supozojmë që deputeti qenka
sepse nismëtari i një ligji mund të jetë një mendje i mefshët ose frikacak. Populli i asaj zone do ta
më e mençur se vetë deputeti i asaj zone, i cili mund marrë vesh që nuk e ngre në Kuvend atë propozim
të parashikojë dobitë e mëdha që sjell ligji. Përveç dhe do t’i thotë që ti s’bën për ne.
kësaj, unë jam që të rritet numri i firmave, duke Arben Imami - Mendimi i zotit Lleshi është
shkuar deri në 20 mijë, ose të jetë një numër i shumë konstruktiv dhe unë jam i sigurt që po të
caktuar. Këto firma mund të mos mblidhen në të perceptohet me kujdes, të gjithë ne nuk do të jemi
njëjtën zonë ose në dy zona, për arsye të ndryshme, dakord t’i heqim iniciativën ligjvënëse popullit, për
por mund të mblidhen në mbarë vendin dhe kjo nuk të cilin themi që na ka zgjedhur, ushtron sovranitetin
përbën asnjë të keqe, asnjë mangësi. Duke mos e etj., etj. Kështu që, në qoftë se numri 25 mijë është
lidhur me deputetin, ne e nxjerrim shtetasin si një një numër ende i vogël për një pjesë të deputetëve,
propozues të veçantë, njëlloj me Presidentin dhe ne e vëmë 30 mijë dhe mendoj se me 30 mijë firma,
Këshillin e Ministrave. që mblidhen dhe janë dakord për të propozuar një
Ilir Dushi - Jam dakord me formulimin që është projektligj, të cilin e ka në dorë ky Kuvend nëse do
dhënë për paragrafin e parë. Me sa shoh, nga ana të bëhet ligj apo jo, mund të gjëndet rruga për t’u
juridike e formulimit të këtij paragrafi, nuk mund të mirëkuptuar.
vihet në diskutim, që iniciativa ligjvënëse i përket Skënder Muço - Kam mendimin që të vazhdojë
edhe një deputeti të vetëm. Ky e ushtron këtë të votimi sipas vërejtjeve dhe propozimeve që janë
drejtë jo vetëm duke propozuar për një ligj, por duke paraqitur, sepse ka vërejtje shumë të rregullta e të
propozuar edhe për një ndryshim ose amendament bëra me vend.
të një neni të caktuar. Mendoj që formulimi të mos Stavri Frashëri - Unë nuk e shikoj të
ndryshohet, sepse nga ana juridike është i plotë. arsyeshme që të mos i lëmë popullit të drejtën të
Filip Taço - Jam plotësisht dakord me thotë mendimin e tij. Vetë ne jemi të zgjedhur nga
propozimin e zotit Berisha. Ndërsa për përcaktimin populli dhe s’mund t’ia kufizojmë të drejtën që të
e numrit të deputetëve nuk jam dakord, siç u tha vendosë vetë me anë të një peticioni.
nga parafolësit, që të jenë të paktën 20 deputetë që Kastriot Islami - Nuk ka nevojë tani të rrini të
të kenë të drejtën e iniciativës ligjvënëse. Ne duhet na mbushni mendjen nëse duhen 25 mijë, 30 mijë
të kemi parasysh edhe një diçka tjetër, që kemi apo 40 mijë firma. T’i hedhim në votë propozimet
edhe organizatat e tjera politike, siç është OMONIA, një nga një dhe po qe se nuk miratohen, të gjejmë
që nuk e përmbush dot kushtin e 20 deputetëve. si për nenin e mëparshëm një formulim me një grup
Prandaj solidarizohem me mendimin e zotit Berisha, deputetësh. Propozimi i dytë është i deputetit Agaçe
që edhe një deputet ka të drejtën e iniciativës Bregu. (E tërheq).
ligjvënëse në Kuvendin Popullor. Propozimi i deputetit Sali Berisha:
Kastriot Islami - Ka ndonjë propozim të ri? “Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të
Nuk ka. Republikës, Këshillit të Ministrave, deputetit, si dhe
Atëherë hedhim në votë propozimet për qytetarëve mbi bazën e 20 mijë firmave të mbledhura
paragrafin e parë. Propozimi i parë është i deputetit për këtë qëllim.”
Arben Imami që të shtohet dhe kjo fjali: “Populli e Kush është pro?
ushtron të drejtën e iniciativës ligjvënëse me anë të Xhemal Dauti - Në nenin 3 të dispozitave të
propozimit të projektligjit nga jo më pak se 25 mijë përgjithshme që miratuam, thuhet: “Populli e ushtron
zgjedhës.” pushtetin nëpërmjet organeve përfaqësuese të tij,
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Nuk si dhe me referendume.” Pra, e kemi miratuar këtë
181
çështje, më duket mua. drejtën për të paraqitur propozime.

Kastriot Islami - Ju Iutem, pse bëni diskutime Vehap Daku - Në kuadrin e të drejtave të njeriut,
në momentin e votimit? që ne i trumbetuam, dhe ashtu duhet në fakt, me
Kush është pro për këtë propozim? Kundër? aq forcë e aq këmbëngulje, unë them që s’kemi
Abstenim? pse të vëmë norma standarde: 5 mijë, 10 mijë, 20
Nuk miratohet, meqënëse nuk merr dy të tretat mijë. Deputeti përfaqëson atë masë njerëzish që i
e votave. ka dhënë votë besimin për të ardhur këtu dhe vetëm
Propozimi i deputetit Ylli Vejsiu: në kuadrin e këtyre të drejtave ne kemi iniciativën
“Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të për ta shpallur një ligj. Nëse do të miratohet apo jo,
Republikës, Këshillit të Ministrave dhe çdo deputeti është anë tjetër.
të veçantë. Ligjet, përveç numrit e datës, të njihen Lumturi Rexha - Ne me të vërtetë votuam, por
edhe me emrin e atij që e propozon.” në parim iniciativën ligjvënëse unë e kuptoj drejt nga
Kush është pro? Kundër? Abstenim? shokët dhe duhet shtruar drejt. Derisa këtë të drejtë
Nuk miratohet, meqë nuk fiton dy të tretat e e kanë deputetët, mendoj që një masë e caktuar e
votave. Propozimi i deputetit Naim Karriqi: popullit duhet të vihet dhe jam dakord me deputetin
Naim Karriqi - Kërkoj ta tërheq propozimin tim, parafolës që e shtroi këtu, pavarësisht pastaj sa do
meqë e shoh që dy të tretat e deputetëve nuk e të jetë numri. Dhe nuk jam dakord me mendimin se
kërkojnë popullin në Parlament. “ jo është deputeti etj.” Unë e mirëpres mendimin e
Kastriot Islami - Ju lutem, deputeti Karriqi, të shokëve.
mos e prishim këtë atmosferë mirëkuptimi me të Agustin Shqalësi - Zoti Kryetar, më falni që e
tilla vërejtje. futa në siklet Parlamentin, por unë e tërheq
Naim Karriqi - Nuk e shoh fare këtë atmosferë. propozimin tim.
Shoh që atmosfera është prishur. Sali Berisha - Të më falë deputeti Shqalësi,
Kastriot Islami - Ju lutem! Po s’u treguam të por unë e konsideroj pak të shpejtuar veprimin e tij.
kujdesshëm ne, do të prishet atmosfera. Jo se reagimi ishte i përshtatshëm nga ana e
Propozimi i deputetit Xhevahir Tahiraj: zotërinjve deputetë, por se problemi është
“Iniciativa ligjvënëse mund të lindë në Kuvend, i jashtëzakonisht i rëndësishëm. Kemi të bëjmë me
përket deputetit, grupit të caktuar të deputetëve, një të drejtë themelore demokratike të shtetasve
Presidentit të Republikës dhe Këshillit të tanë, me të drejtën e inicimit të ligjeve, të cilëve ky
Ministrave.” Parlament, në një tërësi të caktuar, nuk duhet t’ua
Kush është pro? Kundër? Abstenim? mohojë. Prandaj, meqënëse propozimi im ishte
Nuk miratohet, meqë nuk fiton dy të tretat e identik me atë të deputetit Shqalësi, do t’ua kërkoja
votave. Propozimi i deputetit Agustin Shqalësi. deputetëve, që së bashku t’i rivotonim edhe një herë
Agustin Shqalësi - Desha t’u kujtoj zotërinjve këto propozime, se është një çështje e rëndësishme,
deputetë se është fjala vetëm për iniciativë ligjvënëse. parimore dhe nuk kemi të bëjmë këtu me kurrfarë
Në qoftë se e kuptojmë dhe mendojmë t’ia mohojmë interesash partiore.
këtë të drejtë një popullsie prej 20 mijë banorësh, Halil Elezi - Kam mendimin se ky diskutim jo
mbase është gjykimi i tyre, por unë kisha këtë vetëm nuk shpreh prishje atmosfere të Parlamentit,
propozim që bëra. Dhe këtu nuk është fjala për por përkundrazi shpreh seriozitet. Ndaj mendoj se
referendum, por për një iniciativë që mund ta duhet të mbështetet mendimi i kolegëve deputetë.
shprehin 20 mijë banorë dhe që paraqitet po në Madje do të thosha se mund të fillohej qysh aty:
Kuvendin Popullor. iniciativa ligjvënëse u takon pikërisht këtyre njerëzve,
Kastriot Islami - Formulimi i propozimit është pastaj të përmenden me radhë: Këshilli i Ministrave
i tillë: “Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të e deri në majën e piramidës, Presidenti.
Republikës, Këshillit të Ministrave, deputetit dhe Namik Dokle - Lidhur me këtë problem unë
popullsisë me një numër më të madh se 20 mijë qëparë thashë që të bëjmë korrigjim në nen, duke
banorë.” thënë që iniciativa ligjvënëse i takon edhe deputetit
Ismail Lleshi - Unë mendoj që të kemi një çikë (Këtu kam parasysh një deputet) dhe shtrova
reflektim ndaj këtij momenti dhe ta miratojmë, sepse problemin e vështirësisë praktike për mbledhjen e
është fjala për një masë të tërë njerëzish që na kanë firmave nga deputeti por, në qoftë se ne jemi dakord,
dhënë votëbesimin, së cilës duhet t’ia njohim të dhe me sa shikoj jemi dakord të gjithë, që një deputet
182
të ketë iniciativë ligjvënëse dhe kemi parasysh që spontaneitet jo të vogël, por të përmasave krahinash
një deputet zgjidhet nga 5,7,8 apo 9 mijë banorë etj. Kjo punë do një mendim të organizuar. Nuk mund
etj., etj., nëse përcaktojmë këtë iniciativë ligjvënëse të biem ne në spontaneitete, në firma e në letra. Në
të një numri të caktuar të popullsisë, më duket se parim nuk jemi kundër që populli të shprehë
numri i propozuar për 30 mijë a 20 mijë, është mendimin e ai të vijë këtu. Derisa populli na ka
shumë. Përderisa 7 apo 10 mijë banorë kanë të zgjedhur, edhe ne reciprokisht duhet të shkojmë te
drejtë të zgjedhin një deputet, i cili ka të drejtën e populli. Mënyra se si duhet të vijë ky mendim ka
iniciativën ligjvënëse, unë propozoj që të drejtën e vend për t ‘u parë.
kësaj iniciative ta kenë deri 10 mijë banorë. Preç Zogaj - Unë në përgjithësi nuk jam dakord
Abdi Baleta - Zoti Kryetar, procedura e kërkon që të aktivizojmë retorikën këtu për popullin e jo
që, për dispozitën që shqyrtohet, të bëhet diskutim, popullin, sepse me popullin jemi të gjithë. Unë shoh
të bëhen propozime dhe, kur të marrin fund që këtu po diskutojmë për organet e larta të
propozimet, të kalohet në votim. Kur kalohet në pushtetit, përkatësisht për Kuvendin Popullor, dhe
votim, nuk ka më nevojë për diskutime dhe për mendoj se paragrafi i parë, ashtu siç është formuluar,
ripropozime. Deri tani kemi votuar disa propozime. nuk privon asnjë person e grup personash, për të
Mendoj që të vazhdohet më tej me të gjitha nxjerrë në pah aftësitë e tyre ligjvënëse. Të gjithë
propozimet që kanë mbetur ende të pavotuara dhe ne e dimë se ligjet zakonisht dalin nga mendjet e
të mbyllet kjo pikë. zgjuara që bazohen në një përvojë, dhe kjo vërtetohet
Panajot Barka - Unë nuk jam dakord me sot e gjithë ditën. Prandaj mendoj se duke e kthyer
propozimin që bën kolegu Baleta. Ne do t’i kthehemi fjalën “deputetëve” në numrin njëjës nuk lind asnjë
një neni ose një paragrafi sa herë që do ta shikojmë problem dhe s ‘është e nevojshme të tjerrim retorikën
të arsyeshme për të bërë diçka që është e drejtë, e pa fund për popullin e për jo popullin.
saktë dhe e vlefshme për ligjet tona. Bashkohem Fehmi Abdiu - Mendoj se për aq kohë sa jemi
me propozimin që bën kolegu Dokle, që ky numër të ndërgjegjshëm se iniciativa ligjvënëse në mënyrë
zgjedhësish dhe jo qytetarësh, siç thotë deputeti të domosdoshme duhet t’u përkasë Presidentit,
Berisha, duhet të jetë sa më i vogël, në kufijtë që Këshillit të Ministrave dhe secilit deputet, për të cilët
përmban një zonë zgjedhjesh, që përcaktojnë edhe nuk kemi asnjë vërejtje, parimisht nuk do të bënim
zgjedhjen e një deputeti. mirë që këtë drejtë t’ua mohonim zgjedhësve tanë,
Blerim Çela - Habitem pse ngurrojnë deputetët popullit. Problemet këtu janë dy: duhet të diskutojmë
e Partisë së Punës për t’i dhënë të drejtën popullit që të njohim të drejtën për ta pasur këtë iniciativë
që na ka zgjedhur, të ketë iniciativë ligjvënëse. Më edhe populli, kurse problemi i dytë që shtrohet është
duket me shumë vlerë mendimi i zotërinjve Berisha, ai i numrit dhe varianteve të ndryshme për këtë
Karriqi, Imami dhe i shokëve të tjerë të Partisë së numër. Unë kam mendimin që parimisht duhet ta
Punës, që të bihet dakord për një shifër të caktuar pranojmë që edhe populli, zgjedhësit tanë të kenë
e të votohet. Për shembull, mendimi i zotit Dokle të drejtën e iniciativës ligjvënëse.
për 10 mijë veta mua më duket i arsyeshëm. Kështu Emin Musliu - Unë mendoj se kjo është një
ne përligjim dëshirën e popullit për të bërë propozime çështje parimore, me të cilën duhet të jemi dakord
të ndryshme me anë peticionesh për një ligj që ata të gjithë. Populli është ai që na ka zgjedhur, populli
e duan të diskutohet në Parlament. ka votuar për ne dhe ai ka besim se ne do të sjellim
Falemnderit! këtu zërin e tij. Unë kam këtë propozim konkret:
Halil Hasko - Një herë nuk jam dakord me këto “Populli e ushtron iniciativën ligjvënëse nëpërmjet
mendime, që pse hezitojnë deputetët e Partisë së propozimit nga ana e të paktën 20 mijë zgjedhësve
Punës etj. Po u nisëm nga këto lloj ndarjesh, nuk me një projektligj.”
është e drejtë. Ne këtu diskutojmë me përgjegjësi. Ylli Bufi - Shqetësimi që ka një pjesë e
Dhe pse e kemi një ngurrim? E kemi pikërisht tek deputetëve, për futur në nenin 22 pjesëmarrjen
ajo që tha shoku Namik Dokle. Ligji ështe koncentrat direkte të zgjedhësve në iniciativën ligjvënëse, më
i një mendimi të gjerë, është një sintezë dhe unë duket një çikë i pabazuar. Ne nuk jemi që zgjedhësit
për veten time presupozoj që të tërheqësh këtë ose populli të mos e ketë këtë iniciativë ligjvënëse,
mendim, do një punë edhe procedurale, edhe ligjore. por kemi shqetësimin tjetër: në qoftë se një pjesë e
Nuk e konsideroj një veprim spontan: merr firma e zgjedhësve të zonës ku unë, ta zëmë, jam zgjedhur
mblidh firma, sepse kështu do të binim në një deputet, do të ketë mendime për të propozuar një
183
ligj, atëherë si unë të mos e sjell zërin e zgjedhësve të kërkojë të vendoset një ligj në Kuvendin Popullor,
të mi në Kuvend? Unë do të mendoja që, edhe kur mund t’i parashtrohet Kuvendit për miratim ose jo
një pjesë e zgjedhësve tanë kanë mendimin për të kjo kërkesë e tyre. Është një e drejtë demokratike
propozuar një ligj, ne e kemi për detyrë si deputet brenda kuadrit të të gjitha të drejtave të njeriut.
që ta marrim këtë mendim e ta sjellim në Kuvend. Mohimi i kësaj të drejte mua më duket se është në
Pjetër Arbnori - Unë mendoj se iniciativa kundërshtim me të drejtat e njeriut që ekzistojnë
ligjvënëse e deputetit është tjetër nga iniciativa sot.
ligjvënëse e një grupi qytetarësh apo zgjedhësish. Muharrem Kanjolli - Kam mendimin që edhe
Të marrim, për shembull, sindikatat. Sikur një grup një pjesë të popullit t’i lejojmë iniciativën ligjvënëse,
i madh punëtorësh të ketë një problem për ta shtruar e cila është shprehje e demokracisë.
në Kuvendin Popullor, ta zëmë për të abroguar një Ismet Ferizaj - Zoti Kryetar, aty te ju më duket
ligj, do të ishte e arsyeshme që ky grup zgjedhësish se ka edhe formulime të tjera, prandaj mendoj t’i
të ketë të drejtën për të parashtruar këtë ligj në hedhim në votim një nga një, ashtu siç kemi vazhduar
Kuvendin Popullor. Ata nuk janë zgjedhës të një procedurën deri tani.
zone, por të zonave të ndryshme. Prandaj kjo Shane Korbeci - Ne kemi rënë në një emërues
iniciativë mendoj se duhet t’u lejohet edhe grupeve të përbashkët për të miratuar iniciativën ligjvënëse
të caktuara qytetare. të popullit. Ndoshta unë s’do të isha që edhe të
Gëzim Haxhiu - Meqënëse ka mendime të votohej për këtë çështje. Në qoftë se ka ndonjë
ndryshme dhe pak a shumë të përafërta, sugjeroj kundër, le ta thotë, por unë them se s’ka pse të
që përfaqësues nga të tri grupet parlamentare të ketë.
mblidhen në pushim dhe ta riformulojnë, siç vepruam E dyta, të përcaktojmë atë masë që do të
edhe me një nen më përpara, se kështu nuk do ta mendojmë se do të jetë më e përshtatshme, 10
sqarojmë dot. mijë apo sa do ta gjykojmë numrin e zgjedhësve që
Ridvan Peshkëpia - Sipas propozimit të disa kanë të drejtën e paraqitjes së një ligji. Propozimi i
deputetëve të nderuar të Partisë Demokratike dhe shokut Dokle mua më duket racional.
sipas një propozimi të disa deputetëve të nderuar Shkëlqim Cani - Do të më falni një çikë, po
të Partisë së Punës është një mendim, që në parim desha të them që ka diskutime që japin efekte për
të pranohet që populli të ketë të drejtën e iniciativës kredo politike. Mua nuk më pëlqeu fare ndarja që i
ligjvënëse. Unë, me sa pashë, mosmarrëveshjet bëri deputeti i Partisë Demokratike, Blerim Çela,
ishin te numri. Atëherë propozoj që në parim të duke thënë: pse nuk e pranojnë deputetët e Partisë
votohet që duhet të ketë populli iniciativë ligjvënëse së Punës dhe e pranojnë ata të Partisë Demokratike.
dhe pastaj, për numrin e banorëve që mund ta marrin Unë nuk mendoj se deputeti Blerim Çela i kaloi
këtë iniciativë ligjvënëse, të votohet veç. deputetët Ismail Lleshi e Namik Dokle, që
Tritan Shehu - Nuk është e vërtetë që janë dy diskutuan para tij, në Partinë Demokratike. Edhe
mendime të përafërta. Më duket se janë dy mendime ne që votuam pro atij propozimi (ndërprerje incizimi)
krejt të kundërta dhe nuk jemi dakord në parim në unë nuk mund ta kuptoj se si mund të jetë iniciativë
radhë të parë, sepse nga njëra anë propozohet ta ligjvënëse e 20 mijë vetave. Mos biem prapë tek
ketë të drejtën e iniciativës ligjvënëse një masë e individi, te grupi?
popullsisë, mendimi tjetër është që të mos e ketë Unë propozoj konkretisht që këtij paragrafi t’i
këtë të drejtë. Mua më duket i gabuar mendimi për bëhet kjo shtojcë: “si edhe zgjedhësit nëpërmjet
të organizuar njerëzit në zona ose në grumbuj të deputetit të tij.”
caktuar, pra, në forma të tilla organizimi të ngurta e Ismail Lleshi - Në propozimin e deputetit
strikte, sepse mund të jenë dakord për një ligj, ta Shkëlqim Cani unë do të shtoja edhe këte pjesë të
zëmë, 500 veta që punojnë në një ndërmarrje, të fundit: “mënyra se si shtetasit e ushtrojnë
cilët nuk janë të një zone elektorale, ose mund të drejtpërsëdrejti iniciativën ligjvënëse rregullohet me
jenë një mijë në Tiranë, një mijë në Shkodër, dy ligj” .
mijë në Vlorë e të tjera me radhë. Kjo është një e Ali Spahia - Desha t ‘u kujtoj të nderuarve
drejtë e pamohueshme, që e gjejmë edhe në deputetë se ne po diskutojmë se duhet t’i njohim
kushtetutat e vendeve të tjera të përparuara e një pjesë të popullsisë të drejtën e iniciativës
demokratike. Nuk mund t’ua mohosh njerëzve këtë ligjvënëse apo këtë të drejtë duhet t’ia njohim vetëm
gjë. Kur një grup i madh njerëzish është dakord që deputetit. Do të ishte shumë mirë që deputeti në
184
çdo rast e në çdo kohë dhe për çdo problem të tërheq). Propozimi i deputetit Emin Musliu:
ishte në lartësinë e kërkesave të popullit. Por vallë, “Populli e ushtron iniciativën ligjvënëse përmjet
a mund të jemi gjithmonë në këtë lartësi? Nuk propozimit të paktën të 20 mijë zgjedhësve me
përjashtohet rasti që për një problem të caktuar, në projektligj.” Pjesa tjetër mbetet siç është.
një moment të caktuar deputeti të mos ketë atë Kush ështe pro? Kundër? Abstenim? Nuk
ndriçim mendjeje që t’i kuptojë nevojat e popullit. miratohet, meqë nuk merr dy të tretat e votave.
Dhe atëherë duhet të ketë të drejtë masa e popullit Propozimi i deputetit Namik Dokle.
(ta caktojmë këtu numrin, 10 ose 20 mijë veta) që Namik Dokle - E tërheq propozimin tim, duke
të marre vetë iniciativën e ligjvënësit. Kjo më duket qënë në favor të propozimit të Shkëlqim Canit, meqë
se është një e drejtë që nuk mund t’ia heqim popullit ështe më i saktë.
që na ka zgjedhur. Prandaj mendoj që të hidhet në Kastriot Islami - Propozimi i deputetit Shkëlqim
votë propozimi i deputetit Shkëlqim Cani. Cani:
Një deputet - Ngulim këmbë që të hidhet ne “Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të
votë propozimi i deputetit Shkëlqim Cani. Republikës, Këshillit të Ministrave, çdo deputeti dhe
Gafur Shameti - Këtu më duket se po bëhet një numri prej 20 mijë shtetasve me të drejtë vote.”
një keqkuptim ndërmjet deputetit dhe numrit. Nuk Kush është pro? Kundër? Abstenim?
është e thënë që ky numër njerëzish që do të bëjnë Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
propozimin, do të jenë të një zone. Të marrim, për Vazhdojmë me paragrafin e dytë. Ka vërejtje?
shembull, rastin e punonjësve të pyjeve të të gjithë Xhevat Sinoruka - Paragrafi i dytë i nenit 22
vendit, të cilët mund të jenë 7, 8 ose 10 mijë veta mendoj të rregullohet në këtë mënyrë: “Ligjet dhe
dhe kanë një problem, kanë iniciativën për të aktet e tjera të Kuvendit Popullor, përveç
propozuar një ligj. Atëherë kë deputet duhet të Kushtetutës, quhen të miratuara kur ka votuar për
takojnë ata? Kështu që nuk ka mundësi të bëhet to shumica e deputetëve të pranishëm.” Pra, shtohen
në këtë formë që e themi ne. Unë mendoj se duhet fjalët “përveç Kushtetutës.”
të jetë një numër sa më i vogël që të ketë iniciativë Ylli Vejsiu - Unë mendoj se ky paragraf lidhet
ligjvënëse. me nenin 18. Po t’i referohemi këtij neni, del se
Një deputet - Unë propozoj që të drejtën për të mbledhjet e Kuvendit Popullor hapen kur është e
paraqitur një ligj ta ketë çdo shtetas. Përderisa tek pranishme shumica e deputetëve. Po të bëjmë një
të drejtat e përgjithshme ne ia kemi dhënë këtë llogari të vogël, del që ligjet dhe aktet e tjera mund
iniciativë individit dhe në rast se njëri paraqit një ligj të miratohen po të ketë 64 deputetë të pranishëm.
të mirë, që i shërben tërë shoqërisë, tërë shtetit, Unë propozoj që të hiqet fjala “të pranishëm”, sepse
është një mendje e ndritur, si të mos e miratojmë është absurde të pranojmë një ligj me 64 veta, dhe
ne? të lihet ky formulim: “Ligjet dhe aktet e tjera të
Skënder Dika - Unë propozoj këtë formulim: Kuvendit Popullor quhen të miratuara kur ka votuar
“Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të për to shumica e deputetëve ose shumica absolute
Republikës, Këshillit të Ministrave, deputetëve dhe e deputetëve të Kuvendit.”
një grupi zgjedhësish, numri i të cilëve rregullohet Abdi Baleta - Unë kam një propozim për një
me ligj.” saktësim. Nuk mjafton koncepti “deputet i
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (Nuk ka) pranishëm”, sepse mund të jesh i pranishëm dhe
Atëherë hedhim në votë propozimin e deputetit s’merr pjesë në votim. Koncepti klasik është “i
Dhimitër Miho (E tërheq propozimin). pranishëm dhe që ka marrë pjesë në votim.” Ngritja
Propozimi i deputetit Agustin Shqalësi. (E e kartelës së bardhë nuk numërohet për pjesëmarrje
tërheq). në votim. Në votim numërohen votat pro dhe kundër.
Propozimi i deputetit Qazim Laçi: Mund të ketë shumë deputetë që janë në sallë, po
“Iniciativa ligjvënëse u përket Presidentit të nuk marrin pjesë të gjithë në votim. Prandaj duhet
Republikës, Këshillit të Ministrave, deputetit dhe thënë “shumica e deputetëve të pranishëm që kanë
popullit të një zone zgjedhjeje në kushte të marrë pjesë në votim” dhe do të shtoja “jo më pak
përcaktuara me ligj.” se një e treta e numrit të përgjithshëm të
Kush është pro? Kundër? Abstenim? deputetëve.”
Nuk miratohet, meqë nuk merr dy të tretat e Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (Nuk ka)
votave. Propozimi i deputetit Ajli Alushani. (E Atëherë kalojmë në votim.
185
Propozimi i parë është ai i deputetit Gafur i hyrjes në fuqi të ligjeve. Propozoj këtë formulim:
Shameti: “Ligjet dhe aktet e tjera të Kuvendit Popullor “Ligjet shpallen jo më vonë se 10 ditë pas miratimit
quhen të miratuara kur ka votuar shumica e dhe hyjnë në fuqi 5 ditë pas botimit të tyre në
deputetëve të përhershëm.” Gazetën Zyrtare, përveç rasteve kur parashikohet
Kush është pro? Kundër? Abstenim? ndryshe nga vetë ato.”
Nuk miratohet, meqë s’merr dy të tretat e votave. Kastriot Islami - Ka propozim tjetër, ju lutem?
Propozimi i deputetit Xhevat Sinoruka: “Ligjet dhe (Nuk ka).
aktet e tjera të Kuvendit Popullor, përveç Hedhim në votë propozimet.
Kushtetutës, quhen të miratuara kur ka votuar për Propozimi i deputetit Maksim Konomi (lexon
to shumica e deputetëve të pranishëm.” propozimin me shkrim).
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Nuk Kush është pro? Kundër? Abstenim?
miratohet. Miratohet me mbi dy të tretat e votava. Ka një
Propozimi i deputetit Ylli Vejsiu: “Ligjet dhe aktet propozim deputeti Ilir Manushi.
e tjera të Kuvendit Popullor quhen të miratuara kur Ilir Manushi - Zoti Kryetar, dje, Kur diskutuam
ka votuar për to shumica absolute e deputetëve të për Dispozitat Kryesore Kushtetuese, ramë dakord
Kuvendit.” që ju si Kryesi do të formulonit ligjin që kishte të
Kush është pro? Kundër? Abstenim? bënte me departizimin dhe depolitizimin.
Nuk miratohet, meqë s’merr dy të tretat e votave. Njëkohësisht do të bisedonit për të futur në rendin e
Propozimi i deputetit Abdi Baleta: “Ligjet dhe aktet ditës raportin e Këshillit të Ministrave, që ishte gati,
e tjera të Kuvendit Popullor quhen të miratuara kur siç u tha edhe nga zoti Nano. Mendoj që duhet të
ka votuar shumica e deputetëve të pranishëm, që na kishit sqaruar në lidhje me këtë mendim që ramë
kanë marrë pjesë në votim, por jo më pak se një e dakord dje.
treta e numrit të përgjithshëm të deputetëve.” Gjithashtu, do t’u sugjeroja zotërinjve që janë
Namik Dokle - Më duket se ky formulim është në llozha të mos ndikojnë në votime.
tepër i saktë ligjërisht dhe unë jam dakord me të. Kastriot Islami - Dakord.
Gramoz Pashko - Ju lutem, zoti Kryetar, të Fjalën e ka Ministri i Punëve të Brendshme,
mos lejohen më qëndrime të tilla si ky i zotit Namik Gramoz Ruçi.
Dokle, i cili nuk bëri asnjë sugjerim, vetëm ftoi Gramoz Ruçi - Të nderuar deputetë,
mbështetësit e vet të votojnë për mendimin e tij. Kërkova fjalën dhe falemnderit që ma dhatë, pasi
Propozimi ishte duke u hedhur në votë dhe s’ kishte është jashtë radhe dhe jashtë rendit të ditës. Por e
pse të bëheshin vlerësime të tilla si “më duket i kërkova atë nisur nga shqetësimi i madh që kam
saktë, e mbështes” dhe t’i ftonte njerëzit: urdhëroni për detyrën që më është ngarkuar për këtë periudhë
votoni se kështu mendoj unë! dhe që kam bindjen se me këtë shqetësim që kam
Kastriot Islami - Kush është pro për propozimin unë, bashkohet i gjithë Parlamenti, pasi këtu brenda
e deputetit Abdi Baleta? Kundër? Abstenim? ku jemi, duhet të dimë se ç’shqetësime ka mbarë
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. populli ynë. Por edhe zgjedhësit tanë duan të dinë
Paragrafi i tretë. Ka vërejtje? sa e si jetojnë e kontribuojnë përfaqësuesit e tij në
Maksim Konomi - Për këtë paragraf kam këtë shqetësimet që kanë ata. Prandaj mbështetur në
formulim: “Ligjet shpallen jo më vonë se 15 ditë pas informacionet që kam, kryesisht nga rrethi i Lezhës
miratimit dhe hyjnë në fuqi 15 ditë pas botimit të dhe nga ai i Shkodërs, informoj Parlamentin se:
tyre në Gazetën Zyrtare, përveç rasteve kur Në datën 25 prill, rreth orës 1600, një turmë
parashikohet ndryshe nga ato vetë për ligjet njerëzish me rreth 700 veta vërshoi në drejtim të
organike.” Portit të Shëngjinit. Forcat e Kufirit u përpoqën t’i
Ky përjashtim, pa këtë shtesë që po bëj, nuk pengonin, duke përdorur edhe armët e zjarrit për të
mund të zbatohet kurrsesi për ato norma që kanë paralajmëruar në ajër, por nuk mundën t’i ndalonin
efekte juridike kundrejt personave fizikë e juridikë. ata, pjesëtarët e së cilës, me not e me mjete të
Presupozohet që të kalojë njëfarë kohe nga dalja e thjeshta rrethanore, u futën në anijet që ishin
ligjit deri në hyrjen e tij në fuqi. ankoruar në port. Me ndërhyrjen dhe veprimet e
Gjyl Brahimi - Nisur dhe nga dobia që kanë forcave të rendit u arrit që pas tri orësh të rivendosej
ligjet për të zgjidhur një problem të rëndësishëm, gjendja normale.
mendoj të shkurtohet si afati i shpalljes, ashtu edhe Në datën 26 prill, rreth orës 1000, në qytetin e
186
Shëngjinit nisën të grumbullohen edhe qytetarë nga së, duke bërtitur e hedhur parulla politike tashmë të
Shkodra, nga Kruja dhe Lezha sepse, sipas tyre, njohura: ‘’Enver-Hitler”, “Komunizmi mbaroi”, “Do ta
ishin njoftuar për gjendjen e mirë teknike të anijeve bëjmë si në Shkodër’” etj., si dhe filluan të qëllonin
dhe se në Shkodër qarkullonin llafe se do të vinte me gurë forcat e rendit e të thyenin xhama të
një traget për të marrë rininë shkodrane. Rreth orës ndërtesës së Komitetit Ekzekutiv, të Postës etj. Pas
1100 këto grupe dhe qytetarë të tjerë të Shëngjinit, ndërhyrjes së forcave të rendit, turma u kthye dhe u
midis tyre edhe gra e fëmijë, afërsisht 1000 veta, u fut në rrugën kryesore të qytetit, ku nisi të qëllojë
sulën në drejtim të portit dhe mundën që të futeshin me gurë njësi tregtare dhe ato të shërbimit komunal
forcërisht në mol. Tri anijet që ishin në gjendje të përgjatë rrugës kryesore të këtij qyteti. Në këtë kohë
mirë teknike, me insistimin e organeve të punëve të janë dëgjuar edhe të shtëna armësh nga turma, si
brendshme, u nxorën një natë më parë në radin e dhe një shpërthim me lëndë eksplozive. Rreth 1000
brendshëm, kurse dy të tjerat, me pretendimin se veta që mbështetnin grupet e sulmit dhe që në krye
kishin defekte të rënda, nuk u larguan. Rreth 300 kishin vendosur fëmijë, hynë nëpër dyqane, i thyen
veta rrëmbyen anijen “Zadrima” dhe u drejtuan nga e i dëmtuan, i vodhën e i shkatërruan disa prej
anijet që ishin në gjendje të mirë teknike. Me ardhjen njësive më kryesore të qytetit të Lezhës. Për të
e forcave të tjera të ruajtjes së rendit nga Lezha u penguar veprimet e mëtejshme shkatërruese, u
ndërhy energjikisht dhe në port e në mol u rivendos rindërhy disa herë nga pjesa e forcave të ruajtjes së
gjendja normale; një anije e kufirit i doli përpara anijes rendit që ishin në Lezhë. Ndërkohë pjesa e turmës
në fjalë dhe nuk e lejoi atë të afrohet tek anijet që që ishte në stacionin e trenit i vuri zjarrin sallës së
ndodheshin në radë. Personat e hipur në këto anije udhëtarëve të stacionit të trenit. Me veprimin e
gjatë kësaj periudhe thërrisnin: “Liri, demokraci”, forcave të rendit turma e ndarë në grupe u largua
“Komunizmi mbaroi”,”Ushtria e policia është me ne” nga qyteti dhe u grumbullua te stacioni. Forcat e
etj. policisë tentuan të bënin ndalime në stacion, po
Në orën 1500 me trenin e Shkodrës erdhën për shkak të kundërshtimit e të rrethimit të madh të
turma të mëdha njerëzish, të cilat u nisën për në turmës nuk arritën të realizonin qëllimin e tyre. Me
Shëngjin nga rrugë e drejtime të ndryshme. Në orën ardhjen e trenit, turma kryesore u nis për në qytetin
1700 në Shëngjin u grumbulluan rreth 4 mijë veta, e Shkodrës. Rreth orës 2215, kur treni po hynte në
rreth 700 prej të cilëve, duke vënë fëmijët përpara, u stacionin e Shkodrës, turmat e njerëzve që
drejtuan nga baza ushtarake, për të rrëmbyer anijet ktheheshin nga Lezha u vunë zjarrin vagonave të
luftarake. Baza e pengoi futjen e tyre duke hapur e fundit. Flakët përfshinë tre vagona dhe u dogjën dy
paralajmëruar zjarr në ajër. Pas kësaj, turma rrethoi qytetarë, deri tani të paidentifikuar.
pikën e kontrollit të kalimit të kufirit, për të marrë Në stacionin e Mjedës, gjithashtu, ka pasur
kshoribotin që ishte brenda rrethimit dhe kërkoi të dëme materialesh, janë thyer xhama e janë kryer
sillnin anijet në mol. Pas paralajmërimit të forcave akte të tjera. Turma e irrituar me mbi 300 veta u fut
të rendit, turma u largua duke sulmuar edhe një herë në qytetin e Shkodrës nga drejtime të ndryshme
portin. Me thirrjet dhe ndërhyrjet disa herë të forcave dhe thyen xhamat e pesë lokaleve tregtare. Forcat
të rendit, duke parë pamundësinë e realizimit të e rendit bllokuan në këtë qytet drejtimet kryesore
qëllimit, për të kaluar kufirin në mënyrë të paligjshme, dhe morën masa për sigurimin e objekteve të
turma mori rrugën e kthimit duke thyer xhama e rëndësishme të qytetit. U ndaluan dy persona
objekte të ndryshme të qytetit të Shëngjinit. Grupet paraprakisht dhe forcat e ruajtjes së rendit morën masa
e njerëzve që shkonin, duke u kthyer për në Lezhë, për sigurimin e stacionit të trenit dhe të objekteve të
kthyen grupet e tjera që ishin drejtuar për në Shëngjin tjera me përparësi sulmi. Në qytet nuk pati veprime të
dhe u grumbulluan nga stacioni i trenit, ura e Drinit organizuara apo eksese të tjera. Gjendja në këtë qytet
e deri te Banka e Shtetit, duke bllokuar plotësisht në këtë moment relativisht është e qetë.
trafikun. Me forcat rezervë të rendit u morën masa Veprimet e organeve të punëve të brendshme,
për ruajtjen e objekteve të rëndësishme në qytet. në mbështetje ndaj këtyre akteve, qenë:
Në këto çaste në urën e Drinit ndodhën dy incidente: - Kur turma mbërriti në Lezhë dhe filloi me aktet
u sulmua një makinë “Zis” e Ndërmarrjes Komunale shkatërruese, u nisën në përforcim edhe 100 forca
Lezhë dhe u dogj në mes të urës një makinë tjetër të tjera nga Fushë-Kruja, si dhe një autozjarrfikse,
e ndëmarrjes bujqësore e po këtij qyteti. Pas kësaj së cilës iu thyen xhamat në momentin e mbërritjes.
turma u drejtua nga blloku i komiteteve dhe i PTT- - U vu në gatishmëri Shkodra për të pritur trenin,
187
me qëllim që të parandaloheshin aktet vandaliste dhe masive të ligjshmërisë sonë.

dhe për të identifikuar e kontrolluar persona konkretë Së katërti, siç del nga informacioni dhe nga
dhe, po të kishte shkaqe ligjore, të bëheshin gjendja, të nderuar deputetë, populli nga kjo sallë
ndalimet ligjore. kërkon të rivendoset rendi e qetësia publike dhe
- U morën në ruajtje objektet e thyera në Lezhë, siguria e jetës së njerëzve nga forca që kanë dalë
që të mos vidheshin më tej. Evituam shkatërrimin e jashtë kontrollit, nga forca që po djegin, po
plotë të objekteve kryesore dhe sulmin e nisur kundër shkatërrojnë, po plaçkitin, që po shkaktojnë viktima
Fabrikës së Letrës. U fikën nga ana e forcave të rendit të pafajshme.
disa vatra zjarri të ndezura në dyqane dhe në objekte Të nderuarës Kryesi i ka ardhur edhe një
të tjera. I erdhën në ndihmë popullit të ndodhur në kërkesë nga organet e pushtetit lokal të Lezhës, të
stacionin e trenit të Lezhës, i cili ishte i lebetitur e i cilët kërkojnë tri gjëra: Presidentin, Qeverinë dhe
tmerruar, për t’i shpëtuar ata nga flakët e zjarrit. ajo menjëherë të vërë në funksionim levat përkatëse
Nga i gjithë ky informacion rezulton se në të për t’i kthyer popullit qetësinë.
gjitha rastet e grumbullimeve të paligjshme, duke Së pesti, forcat e rendit janë munduar e po
filluar që nga muaji dhjetor e deri tani, organizatorët vazhdojnë të kryejnë detyrat e njohura me ligj, por
rreshtojnë, siç del dhe nga informacioni, në ballet e në kushtet e vështira e tepër të vështira të krijuara.
tyre fëmijë e gra. Qëllimi është që policia të mos Ato nuk mund të veprojnë të vetme, siç po veprojnë,
godasë dhe, nëse do të godasë, siç e kërkon ligji, pa ndihmën e të gjitha organeve, të drejtësisë, të
atëherë organet e shtypit e konferencierët e tjerë, pushtetit, të partive politike e të organizatave
siç e dimë, janë përpjekur të sensibilizojnë opinionin shoqërore. Prandaj do të kërkoja, duke përfunduar
kundër policisë, gjë që nuk mund të thuhet se nuk informacionin, që ky apel e ky angazhim në emër
ia ka arritur edhe qëllimit. të popullit duhet të dalë nga kjo mbledhje Kuvendi.
Së dyti, shkeljet e ligjshmërisë në forma tashmë Shkurt gjendja psikologjike dhe materiale e forcave
të njohura, me grumbullime të ashtuquajtura të policisë duhet ta dimë që është e rënduar. Kjo
paqësore, por që asnjëherë nuk kanë përfunduar të s’do të thotë se ato do të dekurajohen, por kërkojnë
tilla, si në rastet kur policia ka kryer detyrën, ashtu në emër të tyre, që ta mbështesim këtë forcë të
edhe në rastet që ajo me ndërgjegje nuk ka ndërhyrë. atdheut e të pushtetit të popullit, pa përjashtim,
Së treti, forcat politike në mbledhje e në edhe nga kjo mbledhje e Kuvendit, të gjithë si Kuvend
bashkëbisedime, në të gjitha rastet deklarojnë se dhe individualisht secili nga ne, si të vetmit
janë të distancuar dhe s’kanë ç’t’u bëjnë këtyre përfaqësues legjitimë të tij.
forcave, por jo të gjithë angazhohen realisht me Falemnderit!
shtypin, për të ndikuar fuqimisht në shkeljet e rënda Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 1700.

Kastriot Islami - Meqenëse shumica e unitetin e popullit.”

deputetëve është prezente, rifillojmë punimet. Kastriot Islami - Ka vërejtje?
Neni 23. Blerim Çela - Jam dakord me formulimin, vetëm
Ylli Vejsiu - Kemi një problem pa përfunduar dua të bëj edhe një shtesë. Në fund të nenit të
nga seanca e mëngjesit. Sikur morëm përsipër të shtohet edhe kjo fjali: “Ai nuk duhet të jetë
riformulonim nenin 21, i cili nuk është votuar. udhëheqës i asnjë partie, organizate politike apo
Kastriot Islami - Janë dy-tri nene që nuk na i shoqërore.”
kanë sjellë ende të riformuluara. Është neni 21, neni Petraq Kolevica - Ky nen mendoj të formulohet
për Radiotelevizionin dhe ai për depolitizimin. Në kështu:
pushimin e seancës do të mbledh kryetarët e grupeve “Presidenti i Republikës së Shqipërisë duhet të
parlamentare dhe do të diskutojmë për të arritur në jetë me kombësi dhe shtetësi shqiptare. Ai është
një formulim. Kryetar i Shtetit, siguron funksionimin dhe aplikimin
Spikeri - Neni 23. “Presidenti i Republikës së e parimeve të demokracisë dhe mosshkeljen e të
Shqipërisë është Kryetar i Shtetit dhe përfaqëson drejtave themelore të njeriut.”
188
Azem Hajdari - Unë propozoj këtë formulim: 30 vetash.

“Presidenti i Republikës Parlamentare të Në rast se për funksionin e Presidentit të
Shqipërisë është Kryetar i Shtetit dhe përfaqëson Republikës janë më shumë se dy kandidatë, në
unitetin e popullit.” votimin e dytë kanë të drejtë të paraqiten dy
Banush Xhabrahimi - Mendoj që formulimi të kandidatët që kanë fituar numrin më të madh të votave
jetë i tillë: “Presidenti i Republikës së Shqipërisë në votimin e parë. Quhet i zgjedhur kandidati që
është Kryetar i Shtetit dhe përfaqëson unitetin e fiton shumicën absolute të votave të të gjithë
mbarë popullit.” deputetëve.”
Dritëro Agolli - Unë mendoj që zotërinjtë dhe Kastriot Islami - Jeni dakord të diskutojmë e
shokët deputetë, para se të propozojnë një nen të votojmë për çdo paragraf?
duhet të shohin edhe nenet e tjera, në mënyrë që të Kush është pro? Kundër? Abstenim? Miratohet.
mos tregohemi profanë në këtë drejtim. Si duhet të Paragrafi i parë. Kush ka vërejtje?
jetë Presidenti, është te neni 25. Këtu bëhet fjalë Bashkim Kopliku - Problemi i zgjedhjes së
se ç’është Presidenti. presidentëve në përgjithësi është një problem për
Blerim Çela - Jam dakord me çfarë tha zoti të cilin ka diskutime të gjata në literaturën politike.
Dritëro Agolli. E tërheq propozimin tim. Ka vend të Dimë që kemi Presidentin e Amerikës apo të
diskutohet ky problem në nenin 25. Francës që zgjidhen direkt nga populli. Dimë,
Abdi Baleta - Unë do të propozoja një formulim gjithashtu, që kemi Presidentin e Italisë apo të
gati si ky që është, por vetëm me një ndryshim të Gjermanisë që nuk zgjidhen direkt, po kështu siç e
vendeve të termave: “Kryetar i Shtetit të Republikës propozojmë ne, nga Kuvendi Popullor. Çfarë të keqe
Parlamentare të Shqipërisë është Presidenti.” ka zgjedhja direkt nga populli? Sidomos për vendet
Maksim Konomi - Unë propozoj këtë formulim: që kanë një prejardhje nga kohë totalitare, ka të
“Presidenti i Republikës së Shqipërisë është keqen sepse figura e presidentit merr një institucion
Kryetari i Shtetit”, duke hequr shprehjen “dhe sikur është përfaqësues direkt i të gjithë votuesve
përfaqëson unitetin e popullit.” Kjo lidhet me pranimin dhe, nga ana tjetër, gjatë fushatës elektorale figura
ose jo të dispozitës që shprehet në nenin 27, pika e tij si një njeri deri diku mbi parti errësohet, bëhet
9, ku thuhet se ka të drejtë, kur e çmon të i njëanshëm. Prandaj nga kjo anë do të ishte mirë
nevojshme, të kryesojë mbledhjet e Këshillit të të zgjidhej nga përfaqësuesit. Gjermanët e zgjedhin
Ministrave. Me këtë cilësi ai jep drejtimet në politikën në një mbledhje që quhet mbledhja e popullit, Ku
e brendshme e të jashtme dhe, për pasojë, qëndron marrin pjesë, ta zëmë si në rastin tonë, 250 deputetë
në krye të pushtetit ekzekutiv. të zgjedhur dhe 250 përfaqësues nga partitë politike
Sali Berisha - Mendoj që neni 23 të jetë i të zgjedhur në mënyrë proporcionale. Pak a shumë
formuluar si vijon: kështu e kanë edhe italianët.
“Presidenti i Republikës së Shqipërisë është Këtu propozohet që ta zgjedhim ne dhe unë në
Kryetar i Shtetit Shqiptar.” përgjithësi jam dakord. Tani po ju lexoj propozimin
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka. tim:
Hedhim në votim propozimet. “Presidenti zgjidhet nga Kuvendi Popullor për 5
Propozimi i deputetit Banush Xhabrahimi (lexon vjet me votim të fshehtë. Zgjedhja e Presidentit bëhet
propozimin). Kush është pro? Kundër? Abstenim? me jo më pak se me dy kandidatura. Fiton kandidati
Miratohet me mbi dy të tretën e votave. që ka fituar jo më pak se dy të tretat e votave të të
Neni 24. gjithë deputetëve. Në qoftë se kjo nuk arrihet që në
Spikeri - Neni 24. “Presidenti i Republikës votimin e parë, atëherë bëhet një votim i dytë, ku
zgjidhet nga Kuvendi Popullor për 5 vjet me votim të paraqiten vetëm dy deputetët që kanë fituar më tepër
fshehtë dhe me një shumicë prej dy të tretash të vota. Quhet i zgjedhur kandidati që fiton dy të tretat
votave të të gjithë deputetëve. Në rast se në votimin e votave të të gjithë deputetëve. Në qoftë se nuk
e parë nuk sigurohet shumica e kërkuar, bëhet një arrihet që asnjëri nga kandidatët të marrë dy të tretat
votim i dytë, në të cilin Presidenti i Republikës e votave, atëherë zgjedhjet bëhen në një asamble,
zgjidhet me shumicën absolute të votave të të gjithë ku marrin pjesë 250 deputetë dhe 250 zgjedhës të
deputetëve. asamblesë. Zgjedhësit e asamblesë zgjidhen nga
Kandidati për President i propozohet Kuvendit votimet direkt në të gjitha zonat elektorale. Quhet i
Popullor nga një grup deputetësh prej jo më pak se zgjedhur tani kandidati që fiton vetëm shumicën e
189
votave.” atëherë mbeten dy kandidatë, që futen në një votim

Në rastin praktik, që ne e kemi këtë vetëm për të dytë. Në qoftë se asnjë nga këta nuk fiton dy të
8 muaj, dihet që kjo s’ka për të hyrë në fuqi, por do tretat, atëherë i lejohet Parlamentit të propozojë
të mbesë si rrugë për të ardhmen, se president kandidatë të tjerë.”
Shqipëria do të ketë për vite me radhë. Albert Karriqi - Unë kam mendimin të bëhet
Falemnderit! vetëm një ndryshim i vogël në këtë paragraf:
Agaçe Bregu - Unë jam dakord me formulimin “Presidenti i Republikës zgjidhet nga jo më pak se
e dhënë, por më një ndryshim të vogël: “Presidenti dy kandidatë”, dhe vazhdon më poshtë siç është.
i Republikës së Shqipërisë zgjidhet nga Kuvendi Agustin Shqalësi - Mendoj që propozimi i bërë
Popullor për 5 vjet me votim të fshehtë dhe me një nga zoti Vejsiu, ku bëhet fjalë që Presidenti i
shumicë prej dy të tretash të votave të të gjithë Republikës duhet të zgjidhet për 4 vjet me votim të
deputetëve të zgjedhur. Në rast se në votimin e parë fshehtë me një shumicë prej dy të tretash të votave,
nuk sigurohet shumica e kërkuar, bëhet votimi i dytë, është i saktë. Gjithashtu, nuk jam dakord me
në të cilin Presidenti i Republikës zgjidhet me formulimin që “në rast se në votimin e parë nuk
shumicë absolute të votave të të gjithë deputetëve sigurohet shumica e kërkuar. bëhet një votim i dytë.”
të zgjedhur.” Kjo të bëhet pas votimit të dytë dhe në votimin e
Ylli Vejsiu - Unë kam një vërejtje lidhur me fjalinë tretë ai të fitojë me shumicën absolute të votave.
e parë të paragrafit të parë. Mendoj se ka një Abdi Baleta - Unë kam mendimin që në fjalinë
argument që kundërshton afati prej 5 vjetësh të e parë, pas fjalës “zgjidhet” të shtohen fjalët “dhe
zgjedhjes së Presidentit, sepse ky afat bie në shkarkohet.” Këtë shtesë e bëj për ta sjellë në
kontradiktë me afatin 4-vjeçar të mandatit të konformitet fjalinë me vendimin që morëm mbrëmë.
deputetëve të Kuvendit Popullor. Ku qëndron Për të tjerat përkrah mendimin që të ketë të
kontradikta? Rezulton që Kuvendi i parë pluralist do paktën dy kandidatë dhe të zgjidhet për 4 vjet, sepse
t’i lërë në kurriz të dytit për një vit Presidentin që ka është shumë praktike dhe i thjeshton gjërat. Jam
zgjedhur. Ky i fundit do të zgjedhë Presidentin pas kundër idesë, që Presidenti i Republikës të zgjidhet
një viti të funksionimit të tij dhe do t’ia lërë në kurriz me shumicë absolute, me 50 për qind plus një. Në
Kuvendit të tretë. Kështu do të vinim deri te Kuvendi një anë themi se përfaqëson unitetin e popullit, bile
i pestë. Prandaj shtrohet pyetja: Ky Kuvend do të sot i shtuam edhe fjalën “mbarë” për ta theksuar, në
zgjedhë president që do të fillojë detyrën pas anën tjetër dalim e themi që me 50 për qind plus një
përfundimit të mandatit të Kuvendit që po e zgjedh, e bëjmë president. Procedura duhet të jetë që, kur
apo nuk do të zgjedhë farë president dhe gjithçka ka të paktën dy kandidatë, të bëhet turi i parë i
do të fillojë nga e para në Kuvendin e gjashtë? Nëse zgjedhjes dhe në rast se nuk fiton asnjëri, dy të
do të gjendej zgjidhja e dytë, me ç’farë të drejte do tretat, bëhet turi i dytë, që u jep mundësinë
t’i hiqej Kuvendit të pestë e drejta kushtetuese e deputetëve të mendojnë më mirë, të rishikojnë
zgjedhjes së Presidentit? Nëse pranohet zgjidhja e qëndrimet e tyre për ta lehtësuar zgjedhjen dhe
parë, me çfarë logjike do t’i lihet Kuvendit të zgjedhë pastaj, në qoftë se nuk është e mundur, lejohet futja
presidentin paradhënie për vitet e ardhshme? Pra, e kandidatëve të tjerë dhe kështu mund të
arrijmë në një kontradiktë logjike, duke u nisur nga kapërcehet gjendja.
një premisë fillestare që Presidenti duhet zgjedhur Ismail Lleshi - Mendimet si mund të zgjidhet
për 5 vjet. Unë mendoj se ky kontradiksion logjik Presidenti janë të shumta. Unë bashkohem me
mund të zgjidhet duke dhënë këtu afatin për 4 vjet propozimin që kemi në tekstin ekzitues dhe me
dhe jo për 5 vjet e duke i lënë natyrisht të drejtën e sugjerimin e deputetit Ylli Vejsiu. Sugjerimi i zotit
zgjedhjes së Presidentit, që në fillim të punimeve, Ylli Vejsiu për ta ndryshuar afatin nga 5 në 4 vjet
Kuvendit të ri pluralist. mund të merret parasysh. Për të tjerat mendoj të
Naim Karriqi - Unë propozoj këtë formulim: “Për qëndrojnë siç janë.
funksionin e Presidentit të Republikës së Shqipërisë Fehmi Abdiu - Mendoj që përmbajtja e paragrafit
duhet të jenë jo më pak se dy kandidatë. Presidenti të parë të mbetet siç është, me shtesën e fjalës “së
i Republikës zgjidhet nga Kuvendi Popullor për 4 Shqipërisë”, siç u prozua nga një shok. Ekzistojnë
vjet me votim të fshehtë dhe me një shumicë prej dy qëndrime përsa i përket mënyrës së zgjedhjes
më shumë se dy të tretat e votave të të gjithë së presidentit: nga parlamenti dhe nga populli, por
deputetëve. Në rast se nuk zgjidhet me dy të tretat, për kushtet e vendit tonë, më të pranueshme, më
190
efikase dhe më të domosdoshme do të quaja këtë funksionet shteti dhe të mos nisemi thjesht nga
që është në projekt, ashtu siç ekzistojnë edhe gjërat utilitare: meqe është kjo parti tani në fuqi, ta
praktikat e ndryshme, lidhur me afatin e mandatit bëjë 4 apo 5 vjet mandatin e Presidentit.
të Presidentit dhe të Kuvendit. Këto dy mandate Ilir Dushi - Dua të mbështes të dy shokët
nuk duhet të ngatërrohen me njëri-tjetrin dhe nuk parafolës, sidomos shokun Dritëro. Mandatin e
është e domosdoshme të jenë në harmoni. Madje Presidentit nuk duhet ta lidhim me atë të Kuvendit
do të thosha që për shkak të nevojave, që mund të edhe për faktin tjetër: duke e vënë Presidentin në
lindin në periudha të caktuara kur bëhen zgjedhjet, një mandat 4-vjeçar, mund të na qëllojë që në
nuk duhet të përkojnë me njëri-tjetrin. mandatin e ri Kuvendi të ketë forca të atilla politike
Jam i mendimit që paragrafi i parë të mbetet siç brenda tij që s’e zgjedhin dot kryetarin e shtetit dhe
është, me atë shtesë fare të vogël. e bllokojnë, duke shkaktuar krize parlamentare.
Arben Demeti - Lidhur me afatin e zgjedhjes Brenda kësaj periudhe, a mundet shteti të qëndrojë
së Presidentit 5 apo 4 vjet, edhe unë mendoj që pa një kryetar? Si do të funksionojë shteti dhe kush
këtu paraqitet një kontradiktë e tillë që Kuvendi do ta drejtojë atë? Prandaj mendoj që të ngelet
Popullor e gjen të zgjedhur Presidentin dhe nuk ka kështu siç është.
të drejtë ta zgjedhë atë edhe për 4 vjet të tjera. Nga Falemnderit!
kjo pikëpamje jam dakord me propozimin e deputetit Gëzim Luli - Në përgjithësi jam dakord me
Vejsiu, që mandati i Presidentit të jetë 4 vjet dhe të propozimin e zotit Baleta, vetëm se lidhur me afatin
zgjidhet në seancën e parë të Kuvendit pasardhës. mendoj që Presidenti të zgjidhet nga Kuvendi
Por mund të ndodhin, sipas neneve të mëposhtme, Popullor për 4 vjet dhe të qëndrojë në fuqi derisa ta
edhe situata të tilla. Parashikohet, për shembull, zgjedhë përsëri Kuvendi i ri.
që edhe Kuvendi mund të shkarkohet, ashtu si edhe Ismet Ferizaj - Populli shqiptar për kaq dekada
Presidenti. Kjo mund të ndodhë në mes të mandatit ka qenë shumë i zoti dhe do të jetë i zoti ta zgjedhë
të njërit apo tjetrit. Rrjedhimisht, sipas neneve në deputetin e vet në çfarëdolloj momenti. Çfarëdolloj
fuqi, qoftë Kuvendi i ri, qoftë Presidenti i ri duhet të parlamenti që do të mblidhet, kemi bindjen e plotë
zgjidhen me mandate që përcaktohen me vite fikse, se forcat përparimtare dhe shumë të ngritura
4 ose 5 vjet Presidenti dhe 4 vjet Kuvendi. Ta zëmë mendore do të jenë në gjendje të zgjedhin një
se pas dy vjetëve punë të Kuvendit, ai u shpërnda, president.
por Presidenti ngeli. Kuvendi i ri do të zgjidhet për 4 Kam mendimin se deputeti Ylli Vejsiu e shtroi
vjet dhe i bie prapë që të mos përkojnë këto dy shumë drejt problemin, duke u bazuar në përvojën
mandate. Prandaj unë shtroj problemin: a është e që ka pasur Kuvendi ynë Popullor, që për dekada të
lidhur pazgjidhshmërisht zgjedhja e Presidentit me tëra e ka zgjedhur presidentin në atë moment që
zgjedhjen e Kuvendit? Në qoftë se po, atëherë këtu është mbledhur parlamenti i ri. Mendoj se ky është
duhet të ndalemi një çikë gjatë. Në qoftë se jo, nuk një argument. Unë e shoh të arsyeshme që
ka nevojë për shumë koment në çështjen e afatit 4 Presidenti të zgjidhet në çdo 4 vjet.
apo 5 vjet. Kam dhe një propozim tjetër, që në turin e parë
Dritëro Agolli - Lidhur me afatin, 4 apo 5 vjet, Presidenti të zgjidhet me tre të katërtat e votave. Ja
mendoj se kjo nuk ka rëndësi. Por edhe afati i si e kam formuluar propozimin tim:
zgjedhjes së Presidentit për 5 vjet ka një arsyetim, “Presidenti i Republikës zgjidhet dhe shkarkohet
sepse kur Presidentit i mbaron mandati, shteti nga Kuvendi Popullor për 4 vjet, me votim të fshehtë
mbetet pa kryetar dhe nuk i kryen dot funksionet. dhe me një shumice prej tri të katërtave të votave të
Praktikisht ka disa muaj që ne Presidentin e të gjithë deputetëve. Në rast se në votimin e parë
mbajmë jashtë ligjit themeltar. Kam mendimin që nuk sigurohet shumica e kërkuar, bëhet një votim i
të mos e shohim çështjen nisur nga qëllime thjesht dytë, në të cilin Presidenti i Republikës zgjidhet me
partiake, domethënë, meqë një parti është në dy të tretat e votava të të gjithë deputetëve të
pushtet sot, të arsyetohet: pse duhet të jetë Kuvendit.”
Presidenti 5 vjet i zgjedhur? Nesër kjo parti mund të Leontiev Çuçi - Kam mendimin se problemi i
mos jetë në pushtet, por një parti tjetër. Presidenti afatit të zgjedhjes së Presidentit nga njëri mandat
duhet të jetë kur s’është i mbledhur Kuvendi, sepse në tjetrin nuk është thjesht një problem që ka të
ndodh që s’ka kush t’i kryejë funksionet e shtetit. bëjë me mbajtjen e këtij ose atij personaliteti.
Pra, ta shohim çështjen në prizmin si t’i kryejë Megjithëse nuk pretendoj të jem njohës i mirë i
191
përvojave të tilla, kam parasysh që pjesa më e Unë jam për votimin e paragrafit të parë, duke
madhe e vendeve europiane, që kanë edhe një mbështetur edhe parafolësin, për arsye se këto
eksperiencë të gjerë në këtë drejtim, nuk u dispozita janë të përkohshme dhe në rast se nuk
korrespondon afati i mandatit të deputetëve të miratohen në Kushtetutë, ato do t’i nënshtrohen
parlamenteve me afatin e mandatit të zgjedhjes së përsëri një ridiskutimi tjetër, ndërsa, në rast se
presidentit. Këtu kam parasysh Greqinë, Italinë e miratohen, do të ngelin në fuqi. Këtu zgjidhet edhe
ndonjë shtet tjetër, që shokët i dinë. Dua të them propozimi i deputetit Vejsiu, për arsye se përderisa
se kjo është sintezë e një përvojë që ka rrjedhur dispozitat parashikohen të jenë të përkohshme, një
nga vetë vështirësitë që ka paraqitur zëvendësimi i vit, atëherë propozimi për 4 vjet hyn në fuqi, sepse
mandateve në mënyrë të njëpasnjëshme dhe futet në Kushtetutë dhe zgjidhet rrjedhshmëria e
pajtohem me mendimin e deputetit Dushi, i cili me mëvonshme që Kuvendi i ri e zgjedh Presidentin në
mjaft të drejtë e trajtoi problemin e pajtueshmërisë seancën e parë.
kohore të këtyre dy mandateve me domosdoshmërinë Ismail Lleshi - Duke dëgjuar dy diskutantët e
e vazhdimësisë së funksionit të shtetit, kur mund të fundit, unë e tërheq propozimin tim dhe mbetem në
ndodhin ose kanë ndodhur situata që nuk mund të projektin që është paraqitur.
vazhdojë ecuria normale e tij pa një kryetar shteti. Ylli Vejsiu - Unë e tërheq propozimin tim, duke
Nga kjo pikëpamje pajtohem me variantin që është u solidarizuar me propozimin e deputetit Gëzim Luli,
parshtruar në tekst. i cili dha zgjidhjen e saktë, por po u la kështu siç
Emin Musliu - Unë propozoj këtë është, do të ndodhemi përpara një kontradikte,
formulim:”Presidenti i Republikës së Shqipërisë përpara një absurditeti logjik. Ne vijmë nga shkencat
zgjidhet nga Kuvendi Popullor për 4 vjet dhe vazhdon ekzakte, zoti Kryetar, dhe e dimë që, në qoftë se
deri në sesionin e parë të legjislaturës së Kuvendit nisesh nga një hipotezë e gabuar dhe arrin në një
të ri Popullor.” Pjesa tjetër mbetet siç është. kontradiktë, hipoteza do të rrëzohet.
Gafur Shameti - Unë do të thosha që përderisa Kastriot Islami - Edhe Greqia dhe Italia s’e
ne në nenin 15 e kemi miratuar që Kuvendi Popullor besoj të ketë shkencëtarë më të këqij sesa ne.
zgjedh Presidentin e Republikës së Shqipërisë, tani Ali Kazazi - Unë jam dakord me propozimin që
me një variant të tillë, domethënë zgjedhja pas 5 bëri zoti Hajdari, si dhe me tërheqjen që bëri deputeti
vjetësh e Presidentit, del që Kuvendi Popullor nuk e Lleshi dhe propozoj të hidhet në votë mendimi që
zgjedhka Presidentin. dhanë këta shokë.
E dyta, Presidenti me të vërtetë mund të rrijë Ilir Manushi - Jam dakord me mendimet e
një kohë më të gjatë nga ajo e deputetëve, por ama fundit, sidomos me mendimin e zotit Hajdari, por
kur e ka zgjedhur populli. Ndërsa në rastin kur ky kam një propozim, pasi nuk përcaktohet numri
zgjidhet nga Parlamenti, ku janë deputetët e minimal i kandidatëve për President dhe, në qoftë
zgjedhur nga populli, këta medoemos do të zgjedhin se do të mbetet vetëm një, kjo s’do të ishte
Presidentin e tyre dhe nuk mund ta kenë trashëgimi demokratike dhe pjesa tjetër e paragrafit do të binte
nga një grup tjetër deputetësh. Kështu që unë poshtë. Prandaj jam i mendimit që në fund të
mendoj se Presidenti të zgjidhet nga Kuvendi paragrafit të shtohet: “Për zgjedhjen e Presidentit
Popullor për 4 vjet, aq sa ç’është edhe për deputetët. duhet të ketë jo më pak se dy kandidatë.”
Stavri Kallço - Ne po diskutojmë disa dispozita Fran Pjetri - Desha të bëj një sqarim. Në
kushtetuese që do të jenë në fuqi për një kohë të paragrafin e tretë thuhet se kandidati për President
shkurtër. Kur të hartojmë Kushtetutën e re, aty do i propozohet Kuvendit Popullor nga një grup
të diskutojmë edhe për afatin e mandatit të deputetësh prej 30 vetash. Kështu që neve na lejohet
Presidentit: 4, 5 apo më shumë vjet. Unë kam të propozojmë deri 8 veta e më shumë. Pra, nuk e
mendimin se asnjëherë nuk duhet të përkojë kemi kufizuar këtë.
legjislatura e Kuvendit me kohën e qëndrimit të Bardhyl Baltëza - Përsa i takon afatit të
Presidentit në funksionet e tij. Megjithatë, për zgjedhjes së Presidentit prej 4 vjetësh, mendoj se
momentin them se kjo nuk është kryesore. Koha vërejtjet e bëra nga shokët, që Kuvendi Popullor mund
kërkon që të zgjedhim sa më parë Presidentin. të mbetet pa kryetar shteti në një moment të
Prandaj sugjeroj që të mos zgjatemi shumë në këtë caktuar, është e zgjidhur në nenin 25 dhe objeksionet
çështje. janë të pavlefshme. Aty thuhet që zgjedhja e
Azem Hajdari - Zoti Kryetar, Presidentit të Republikës bëhet jo më vonë se 30
192
ditë përpara mbarimit të mandatit të Presidentit të Nga kjo pikëpamje nuk ka pse të na krijojë
mëparshëm. Pra, arsyeja për të kondicionuar afatin përshtypje ose efekte jo të kënaqshme fakti që mund
e zgjedhjes së Presidentit 4 ose 5 vjet me çështjen të kalojë në propozimin e parë të radhës, ashtu siç
e mungesës së tij nuk qëndron. Mendoj që është neni i shkruar në materialin që kemi përpara.
argumentimi që bëri zoti Vejsiu është plotësisht i Në fund të fundit, ky është material i pranuar në
saktë dhe të mos i heqim të drejtën asnjë legjislature parim.
për të zgjedhur president. Gjykoj se është plotësisht Neritan Ceka - Zoti Kryetar,
i justifikueshëm afati i zgjedhjes së Presidenti për 4 Propozimi i fundit, i deputetit Çuçi na çon në
vjet, i sinkronizuar me Kuvendin Popullor. atë nga e cila ne hoqëm dorë, domethënë në
Lidhur me votimin e zgjedhjes së Presidentit pranimin në parim. Në qoftë se do të vazhdojmë
mendoj se zgjidhja me shumicë absolute nuk e kështu, do të miratojmë dispozitat me ndonjë
justifikon postin e Presidentit. Prandaj nga neni redaktim të vogël, me “ë” ose me “i”, pra s’bëjmë
përkatës duhet të hiqet zgjedhja me shumicë gjë tjetër vetëm e miratojmë në parim. Prandaj kam
absolute, të përsëritet një tur i dytë dhe, në qoftë mendimin që votimi të bëhet për ato nene të cilat ka
se nuk arrihet të zgjidhet me dy të tretat e votave, ndryshime të dukshme.
të paraqiten kandidatura të tjera. Emanuel Heba - Mendoj që ju si Kryesi duhet
Falemnderit! të mbani një qëndrim më aktiv në këtë drejtim. Ju
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka. kemi zgjedhur, duke pasur parasysh se jeni dhe
Atëherë i hedhim në votim propozimet e bëra. shkencëtarë. U bë fjalë për një paradoks. Me
Ka një propozim të deputetit Petraq Kolevica, qëndrimin tuaj më aktiv duhet ta merrni parasysh
po që s’është i plotë. Ju lutem, riformulojeni! këtë gjë dhe të mos na lejoni të biem në ndonjë
Abedin Elmazi - Unë mendoj se argumenti që gabim, që mund të bëhemi objekt talljeje.
paraqiti zoti Ylli Vejsiu ka të bëjë me një paradoks. Kastriot Islami - Ju lutem, unë jam asnjanës.
Ta shohim me qetësi. Si mund të pranohet ai variant Po të doni mendimin tim për paradoksin, mund të
që është paraqitur, kur ka brenda një paradoks logjik? diskutojmë mbas seancës. Për të vlerësuar Kryesinë
Gjithashtu, jam i mendimit që në asnjë rast, në asnjë si shkencëtarë apo jo, ju lutem jini të kujdesshëm
votim Presidenti të mos zgjidhet pa siguruar dy të në të tilla situata.
tretat e votave, ngaqë nuk zgjidhet nga populli. Muharrem Mezini - Unë jam dakord me
Kastriot Islami - Propozimi i deputetit Age vërejtjen që bëri parafolësi, prandaj të zbatojmë
Bregu (lexohet propozimi). Në krahasim me rregullat, të hidhet në votë propozimi i parë siç është,
formulimin e paraqitur, këtu janë shtuar fjalët “së me një “ë”, me një “i” apo me një fjalë shtesë, siç
Shqipërisë “ dhe “të zgjedhur.” kemi bërë deri tani, dhe të vazhdojmë.
Kush është pro? Shkëlqim Cani - Unë nuk do të isha dakord
Naim Karriqi - Zoti Kryetar, me ç’tha parafolësi. Më duket se kanë të drejtë disa
Ky propozim nuk ka asnjë vërejtje lidhur me shokë parafolës që në rast se do të rrimë të merremi
tekstin, prandaj nuk e kuptoj si mund të hidhet në me një germë dhe kjo do të na duket ndryshim nga
votë. Më duket se ka hequr vetëm një presje. teksti bazë, do të thotë të tallemi me njëri-tjetrin.
Arben Imami - Zoti Kryetar, ju lutem, të mos e Deputeti Agaçe shton vetëm fjalën “së Shqipërisë.”
bëjmë qesharak Parlamentin. Ai ka shtuar vetëm Ky nuk është ndryshim, prandaj nuk do ta quaja as
fjalën “të zgjedhur”, a thua se ka deputetë të propozim. Për të qënë më seriozë, të bëjmë
pazgjedhur. propozime për ndryshime që janë të dukshme.
Dritëro Agolli - Unë mendoj që të mos luajmë Kastriot Islami - Dakord. Mbi bazën e
në Kuvend, duke kopjuar tekstin dhe duke e propozimit të deputetit Cani unë reflektoj dhe e kaloj
paraqitur si propozimin tonë. në fund propozimin e deputetit Agaçe Bregu.
Agaçe Bregu - Në propozimin tim kam shtuar Hedhim në votë propozimin e deputetit Albert
fjalën “së Shqipërisë” dhe kjo fjalë mendoj të Karriqi:
theksohet në çdo nen. E tërheq fjalën “të zgjedhur.” “Presidenti i Republikës zgjidhet nga jo më pak
Propozoj të votohet. se dy kandidatë nga Kuvendi Popullor për 5 vjet,
Leontiev Çuçi - Për mendimin tim, edhe në me votim të fshehtë dhe me një shumicë prej dy të
qoftë se do të ketë ndryshime të vogla, ky është një tretash të votave të të gjithë deputetëve. Në rast se
material i paraqitur nga të dy grupet parlamentare. në votimin e parë nuk sigurohet shumica e kërkuar,
193
bëhet një votim i dytë, në të cilin Presidenti i bëhet edhe një modifikim i tillë paragrafit, duke
Republikës zgjidhet me shumicën absolute të votave shtuar shprehjen “si dhe nga grupe parlamentare”
të të gjithë deputetëve.” në mënyrë që edhe opozitave apo fraksioneve
Kush është pro? parlamentare të mos u heqim mundësinë për të
Fatos Nano - Mendoj që fjala “nga” (nga jo më propozuar kandidatët e tyre për President.
pak) të zëvendësohet me fjalën “ndërmjet.” Agustin Shqalësi - Formulimi i këtij paragrafi
Naim Karriqi - Kam mendimin që propozimi mendoj që nuk është shumë i saktë, sepse flitet
(të mos ma marrë për keq kolegu) nuk ka asnjë sikur vetëm një kandidat propozohet, nga 30 veta.
ndryshim me tekstin bazë, pasi atë që shton ai e Prandaj mendoj që të jetë një formulim i tillë:
ka neni 24 më poshtë. “Çdo grup parlamentar prej jo me pak se 15
Albert Karriqi - Zëvendësimi i fjalës “nga” me vetash ka të drejtë të paraqesë një kandidat për
fjalën “ndërmjet” mendoj se shkon, duke thënë President”.
“ndërmjet jo më pak se dy kandidatëve.” Bashkim Kopliku - Ideja ime është të ulet
Kastriot Islami - Dakord. (E lexon edhe një madhësia e grupit që propozon kandidatin për
herë propozimin me këtë zëvendësim që u bë). President me 6 veta për t’i dhënë mundësi edhe një
Kush është pro? Kundër? Abstenim? grupi të vogël deputetësh, siç është “OMONIA” , të
Miratohet ky propozim me mbi dy të tretat e dalë me propozim.
votave. Kalojmë në paragrafin e dytë. Ka vërejtje? Sali Berisha - Meqenëse po bëhen diskutime
Petraq Nasi - Paragrafi i dytë mendoj të për arbitraritetin e numrave, mendoj që të drejtën
formulohet kështu: “Kandidati për President i për të paraqitur kandidatura për President ta kenë
propozohet Kuvendit Popullor nga një grup prej jo të gjitha forcat politike të harkut parlamentar. Kjo u
më pak se 30 deputetësh.” jep të drejtë partive dhe organizatave politike të
Gramoz Pashko - Ky numër prej 30 vetash në paraqesin, në rast se duan, kandidaturat e tyre.
njëfarë kuptimi ka rëndësi, sepse shpreh forcën dhe Ismail Lleshi - Mua më duket se propozimin e
mbështetjen ndaj personit që do të propozohet për kandidatit për President do ta bëjnë deputetët dhe
President, mirëpo neve na mungon një përcaktim jo partitë politike që kanë deputetët e tyre në
shumë i rëndësishëm në rregullore, se ç’duhet të Kuvend. Në këtë pikëpamje përcaktimi, siç është
quajmë grup parlamentar. Mund të ketë grupe në tekst i numrit prej 30 deputetësh, ka parasysh
parlamentare më të vogla, që kërkojnë të paraqesin që ky numër mund të jetë i njërës apo tjetrës force
kandidatin e tyre për President. Supozojmë sikur politike, sikurse mund të jetë i përbashkët,
do të kishim këtu brenda Partinë Republikane me domethënë i deputetëve të forcave të ndryshme
15 deputetë. Ajo do të ishte e detyruar të bënte politike, por gjithnjë në emër të deputetëve.
koalicion me deputetë të tjerë dhe të formonte atë Genc Ruli - Desha të bëja këtë sqarim:
tridhjetëshe të domosdoshme për të propozuar Në fakt përcaktimi i një numri në një marzh
kandidatin e saj. Ose sikur të kishim këtu minimal ka logjikën e vet. Sikur të supozojmë që t’i
socialdemokratët prej 20 vetash dhe ata të kishin linim të drejtën çdo deputeti për të paraqitur një
të drejtën të propozonin deputetin e tyre. Mirëpo kandidature, do të ndodhte që vetë procedura e
ata kurrë nuk mund të krijojnë atë numër deputetësh zgjedhjes së Presidentit të zgjatej pa masë, vetëm
që të propozojnë kandidatin e tyre. Prandaj sugjerimi për shkak të numrit të madh të kandidatëve të
im është ky: e drejta për të propozuar kandidatin propozuar. Në qoftë se një kandidaturë nuk arrin të
për President t’i caktohet një grupi me të vogël këtë të paktën qoftë edhe 15 veta, ajo s ‘ka asnjë
deputetësh, do të thosha prej 15 vetash. Pra, 30-ta shans të fitojë. Prandaj ka edhe një logjikë që
të bëhet 15. vendoset një numër minimal. Mendoj që nuk ka pse
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka. të zgjatemi shumë për numrin, mund ta lëmë
Ka një propozim të deputetit Pashko që ndoshta te 15-a.
“kandidati për President i propozohet Kuvendit Hamit Çota - Këtu thuhet shqip fare “jo më pak
Popullor nga një grup deputetësh prej jo më pak se Se 30 veta, pra është përcaktuar kufiri minimal.
15 vetash.” Propozoj ta hedhim në votë.
Kush është pro? Gramoz Pashko – Të sqaroj diçka lidhur me
Daniel Karanxha - Mua më duket i drejtë numri propozimin që bëra.
prej 30 deputetësh. Megjithatë mendoj se mund t’i Në rastin konkret, për të cilin ne do të votojmë
194
nesër apo pasnesër, kur t’i vijë radha, problemi është na qeshin. Kemi një gjysmë ore që po diskutojmë:
i zgjidhur automatikisht. Mirëpo shtrohet situata për e lagu bishtin dhelpra, s’e lagu bishtin dhelpra. Kjo
më vonë. Sikur të kemi të bëjmë me një parlament nuk është e drejtë.
në të cilin të jemi dy forca politike në raportin 51% Sadedin Balla – Unë mendoj se formulimi
me 49%, do të kemi 126 deputetë nga njëra anë është shumë në rregull. Kur themi që Presidenti
dhe 124 nga ana tjetër dhe që të kapen dy të tretat përfaqëson unitetin e mbarë popullit dhe është një
e votave duhet që njëri grup të marrë nga grupi tjetër figurë me të vërtetë për t’u zgjedhur, nuk do të ketë
një pjesë të deputetëve. Problemi bëhet problem numri, 15,30,5 apo 10 veta. Propozoj që ta
jashtëzakonisht i vështirë në qoftë se 30 deputetë votojmë paragrafin sië është.
nga njëra anë dhe 30 deputetë nga ana tjetër kanë Kastriot Islami – Hedhim në votë propozimin e
propozuar për kandidatin e tyre. Domethënë, deputetit Gramoz Pashko: “Kandidati për President
mundësia që grupi me 126 deputetë të arrijë deri te i propozohet Kuvendit Popullor nga një grup
numri 164 i votave është me probabilitet shumë më deputetësh prej jo më pak se 15 vetash”.
të ulët sesa po të ishte 15, sepse nga 124-a Kush është pro? Kundër? Abstenim? Nuk
detyrimisht 30 veta do të përjashtohen, se janë ata miratohet.
që kanë propozuar kandidatin e tyre. Prandaj një Propozimi i deputetit Agustin Shqalësi. (E
numër më i vogël rrit edhe probabilitetin që impasi tërheq). Propozimi i deputetit Daniel Karanxha:
që krijohet në rastin kur kemi raportin 51% dhe 49% “Kandidati për President i propozohet Kuvendit
të kapërcehet. Kjo është e vetmja arsye e thjeshtë. Popullor nga një grup deputetësh prej jo më pak se
Unë nuk kisha për të bërë digresion për 30 vetash, si dhe nga fraksione parlamentare
socialdemokratët ose për të tjerë, por ishte vetëm opozitare.” (E tërheq).
arsyeja teknike. Propozimi i deputetit Sali Berisha. (E tërheq).
Napolon Roshi – Meqenëse bëhet fjalë për Mbetet propozimi i tekstit.
Presidentin, për një personalitet mbipartiak, po qe Kush është pro? Kundër? Abstenim?
se do ta kufizonim që çdo grup parlamentar të bënte Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
propozim, do ta futnim problemin në caqe partiake. Kalojmë në paragrafin e tretë. Ka vërejtje?
Unë mbështes propozimin e deputetit Genc Ruli, Ahmet Kamberi – Unë nuk kam vërëejtje për
bile e ul edhe më shumë numrin. Çdo deputet të paragrafin e tretë, por kam këtë sugjerim, të cilin e
ketë të drejtë të propozojë, pastaj këto do t’i bëra edhe mbrëmë dhe insistoj: të merren të tëra
shoshitim. Nuk na vjen e keqja nga pesë propozime. vërejtjet e deputetëve një për një, aq sa janë. Ama,
Thoma Angjellari – Këtu është shprehur qartë po filloi hedhja e tyre në votë, do të thotë që s’ka
“jo më pak se 30 veta”. Prandaj kam mendimin, me vërejtje të tjera dhe Kryesia nuk duhet të marrë
shoku Kryetar, që të bëhen propozimet konkrete parasysh kërkesat e tjera. Unë propozoj që ky
dhe të merren një nga një. qëndrim të mbahet për tërë procedurën, në çdo
Namik Dokle – Më duket se po bëjmë punë kohë.
shifrash, po bëjmë llogarira që s’po i marrim vesh. Muharrem Mezini – Për paragrafin e tretë unë
Këtu s’ka asgjë parimore. Propozimi për numra nga kam këtë formulim: “Për funksionin e Presidentit të
njëshi te 30-a e te 300-a, siç po bëhen, duhet një Republikës në votimin e dytë kanë të drejtë të
kompjuter për t’i marrë vesh. Prandaj unë mendoj paraqiten dy kandidatët që kanë fituar numrin më të
se formulimi në materialin e paraqitur nga të dy madh të votave në votimin e parë. “Pjesa tjetër të
grupet është i saktë dhe është një numër as i madh, mbetet siç është.
asi vogël deputetësh për të propozuar Presidentin. Ismet Ferizaj – Jam i mendimit të mos e
Përsa u përket llogarive që bën zoti Pashko, ndryshojmë paragrafin e tretë, pasi deputeti Albert
mendoj se këtu votimi për Presidentin është i Karriqi të gjithë përmbajtjen e tij e futi te paragrafi i
fshehtë, pra s’ka pse të bëjmë parallogarita në këtë parë.
çështje. Mendoj se numri 30 është i mjaftueshëm Ismail Lleshi – Mendoj që ky paragraf duhet të
për paraqitjen e kandidatit për President. mbetet kështu siç është dhe nuk ka lidhje me
Kastriot Islami – Ka propozim tjetër? ndryshimin që bëmë në paragrafin e parë, mbasi
Xhemal Dauti – Unë kam këtë propozim: U aty ne përcaktuam “jo më pak se dy kandidatë”,
lutem shokëve të Televizionit që këtë pjesë të bërjes kurse këtu thuhet “në qoftë se janë më shumë se
së kësaj llogarie të mos e transmetojnë, se do të dy kandidat”.
195
Kastriot Islami – Ka vërejtje tjetër? Nuk ka. Duke qenë se në këtë nen jepen disa atribute
Muharrem Mezini – Unë e tërheq propozimin dhe disa kushte që duhet të plotësojë pozita e
tim, meqenëse e plotësoi deputeti Lleshi. Presidentit, do të thosha se do të ishte mirë të
Kastriot Islami – Kush është dakord me shtoheshin dy cilësime:
paragrafin e tretë sipas tekstit? Kundër? Abstenim? Së pari, fill pas paragrafit të dytë të bëhet cilësimi
Miratohet. “Mbasi zgjidhet, Presidenti betohet përpara Kuvendit
Hedhim në votim nenin 24 në tërësi? Popullor”.
Xhelil Gjoni – E kërkova fjalën qëpari, po nuk Së dyti, pas këtij cilësimi, por si paragraf më
ma dhatë dhe kujtoj se nuk bëtë mirë. Kisha vete, të bëhet cilësimi: “Funksioni i Presidentit të
parasysh ndryshimet që propozojnë deputetët për Republikës është i papajtueshëm me çdo funksion
nenin dhe pikat e tij. Të më falin shokët deputetë, tjetër”.
se ne i votuam të gjitha pikat e nenit 24, por unë Cila do të ishte përmbajtja e këtij paragrafi?
isha i mendimit që në pikën e parë të bëheshin Duke qenë se Presidentit, si kryetar shteti, ka një
ndryshimet që propozuan deputeti Agaçe Bregu për pozicion mjaft të rëndësishëm, por dhe mjaft delikat
të shtuar fjalën “së Shqipërisë”, si dhe deputeti në tërë shtetin, sidomos në një mekanizëm
Baleta për të shtuar fjalën “dhe shkarkohet”, shtetëror të ndërtuar mbi një ndarje të hapur të tre
gjithashtu edhe për afatin 4 vjet. (Reagim nga salla). pushteteve, ai shërben si një pikë ekuilibri, si një
Vërejtjet mendoj se nuk duhen marrë “en bloc”, person që koordinon veprimtarinë e të tre lloj
sepse këto ndryshime nuk janë thjesht çështje pushteteve. Prandaj do të ishte mirë që kjo figurë,
fraze, por janë koncepte. që është i vetmi qytetar i shtetit që ka më shumë
Kastriot Islami – Hedhim në votë nenin 24 në pushtet se çdo qytetar tjetër, të ishte i pajisur me
tërësi, me të gjitha vërejtjet që i bëmë. një status të veçantë, i cili t’i lejonte që të shikonte
Kush është pro? Kundër? Abstenim? interesat gjithëkombëtare, pavarësisht nga forcat
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. politike përkatëse; njëkohësisht të kishte dhe një
Gjysmë ore pushim. garanci morale dhe një ndershmëri morale të
pacenueshme. Ai nuk duhet të marrë pjesë në asnjë
* * * ent shtetëror, në asnjë ent privat, nuk mund të jetë,
për shembull, president i një firme, president i një
Kastriot Islami – Të nderuar deputetët, klubi sportiv. Po kështu nuk mund të ketë funksione
Rifillojmë punimet. të një partie të caktuar, në mënyrë që ai të qëndrojë
Ajli Alushani – Po të jetë e munduar, në fund mbi të gjitha forcat politike që formojnë strukturën e
të seancës kërkoj fjalën për të bërë një propozim Parlamentit ose strukturën e përgjithshme politike
lidhur me informimin e shokut Gramoz Ruçi. të vendit. Ky ishte argumenti për këtë paragraf.
Kastriot Islami – Vazhdojmë me nenin 25. Sali Berisha – Unë e gjej pak të mangët
Spikeri – Neni 25. “President i Republikës mund klauzolën e dytë të propozimit të deputetit Ruli, e
të zgjidhet çdo shtetas shqiptar që ka mbushur cila duhet të specifikojë funksione të tjera përveç
moshën 40 vjeç dhe që plotëson kushtet për t’u atyre që parashikohen në këtë ligj, se Presidenti
zgjedhur deputet. është parashikuar të jetë, ta zëmë, Komandant i
Zgjedhja e Presidentit të Republikës bëhet jo Përgjithshëm i Forcave të Armatosura apo Kryetar i
më vonë se 30 ditë dhe përpara mbarimit të mandatit Këshillit të Drejtësisë etj. Prandaj atij propozimi
të Presidentit të mëparshëm. mendoj t’i shtohet shprehja “përveç funksioneve të
I njëjti person nuk mund të zgjidhet President i parashikuara nga ligji”.
Republikës më shumë se dy herë radhazi. Xhelil Gjoni – Në parim jam dakord me dy
Në rast se Presidenti i Republikës zgjidhet nga propozimet që bën deputeti Genc Ruli, po pikën e
radhët e deputetëtve, ai heq dorë nga mandati i dytë do ta quaja të arsyeshme kur të hartojmë
deputetit”. Kushtetutën. Atëherë të gjykojmë për këtë çështje
Genc Ruli – Zoti Kryetar, dhe ta fiksojmë në Kushtetutën. Atëherë të gjykojmë
Ndonëse e vendosëm që do t’i kalojmë paragraf për këtë çështje dhe ta fiksojmë në Kushtetutën e
për paragraf, desha të shtoja një mendim që nuk ka re.
të bëjë me prekjen e ndobnjë paragrafi të veçantë të Një deputet – Në paragrafin e parë propozoj të
këtij neni. bëhet një korrigjim i tillë: “President i Republikës
196
mund të zgjidhet çdo shtetas me kombësi themi President, nënkuptojmë të gjitha funksionet
shqiptare...” dhe të vazhdojë siç është në tekst. që ka ai në Kushtetutë.
Refik Disha - Paragrafi i katërt i këtij neni Jam dakord edhe me propozimin tjetër për
mendoj të formulohet në këtë mënyrë: paragrafin e katërt, duke hequr fjalën “radhazi”, dhe
“Presidenti i Republikës mund të zgjidhet edhe më duket se ka nevojë për një sqarim. Në rast se
nga radhët e deputetëve. Në këtë rast ai heq dorë Presidenti i Republikës zgjidhet nga radhët e
nga mandati i deputetit.” deputetëve, ai heq dorë nga mandati i deputetit. Nuk
Ylli Vejsiu - Lidhur me këtë nen unë kam tri është sqaruar se çfarë bëhet me këtë mandat,
vërejtje: pavarësisht se vetëkuptohet. Prandaj mendoj të
Në radhë të parë, jam i mendimit që, me shtohet: “Për mandatin e tij ribëhen zgjedhje në
zgjedhjen e tij, Presidenti duhet të japë dorëheqjen zonën ku është zgjedhur.”
nga funksionet udhëheqëse partiake dhe për këtë Falemnderit!
propozoj këtë fomulim: “Me zgjedhjen e tij Presidenti Roland Tafili - Unë kam një vërejtje për
jep dorëheqjen nga forumet e larta të partisë ku mund paragrafin e tretë. Kam mendimin që Presidentit të
të bëjë pjesë.” parë të Republikës së Shqipërisë t’i jepet një e drejtë
E dyta, po t’i referohemi paragrafit të parë, më pak sesa presidentëve të tjerë, që mund të vijnë
rezulton që në cilësinë e Presidentit mund të zgjidhet më vonë. Mendoj që Presidenti i parë të zgjidhet
një deputet ose jo deputet. Në këto dy raste të vetëm një herë, ndërsa presidentët e tjerë, që mund
ndryshme, raporti që do të ketë Presidenti me të vijnë më pas, mund të zgjidhen dy herë. Kjo,
pjesën që i mbetet Kuvendit Popullor është i sepse populli shqiptar ka parë shumë gjatë të njëjtin
ndryshëm, sepse në qoftë se ai është deputet, pjesa njeri në të njëjtin vend dhe ndoshta derisa të
që mbetet, përmban 249 deputetë, pasi ai ngrihet realizohet demokracia në Shqipëri, është e
në një status tjetër. Në rastin e dytë, kur ai nuk nevojshme të ndërrohen pak figurat.
është deputet, mbeten 250 deputetë. Për të Spiro Doraci - Unë kam një mendim lidhur me
rregulluar këtë diference apo ndryshim midis këtyre moshën e Presidentit. Meqënëse në paragrafin e
dy raporteve, mendoj që në këtë nen të shtohet edhe parë vihet një limit minimal “çdo shtetas shqiptar që
një formulim i tillë: “Në rast se Presidenti zgjidhet ka mbushur moshën 40 vjeç”, duke marrë parasysh
nga radhët e deputetëve, brenda tre muajve (kjo që mandati i Presidentit është 5 vjet, kam mendimin
mund të jetë variabël, mund të mendohet edhe një që të vihet edhe limiti maksimal “jo me shumë se
afat tjetër) duhet të bëhet rizgjedhja e deputetit të ri 70 vjeç”, me qëllim që, duke u nisur nga ana
në zonën elektorale që e ka zgjedhur.” fiziologjike, të kemi një president të aftë e energjik.
E treta, në paragrafin e tretë mendoj se fjala Ajli Alushani - Nga ana mjekësore truri i
“radhazi” të hiqet sepse mund të ndodhë që dy ushtruar, që nuk vuan nga sëmundje, nuk ka kufi.
deputetë të alternojnë njëri-tjetri dhe të shkojnë Kështu që të mos jetë kjo arsyeja e moshës deri 70
kështu deri në fund të jetës se tyre duke u zgjedhur vjeç. Në qoftë se parafolësi ka ndonjë arsye tjetër,
herë njëri e herë tjetri. Kësisoj formulimi do të ishte është tjetër hesap.
më i prerë, më i saktë e më i mirë. Sali Berisha - Presidenti mund të jetë edhe 75
Bardhyl Fasko - Unë mendoj që paragrafi i parë vjeç, pra nuk mund të pranojmë një normë të tillë.
të formulohet kështu, me një ndryshim esencial, do Azem Hajdari - E lamë që neni të miratohet
të thosha: “President i Republikës mund të zgjidhet paragraf për paragraf.
çdo shtetas shqiptar që ka mbushur moshën 40 Për paragrafin e parë jam dakord me shtojcën
vjeç dhe është zgjedhur deputet dhe më vonë i hiqet që bëri zoti Ruli. Kishte dy mendime edhe deputeti
mandati.” Xhelil Gjoni. Nuk duhet ta lëmë që Presidenti të
Bashkim Kopliku - Jam dakord me propozimin largohet nga funksionet e tjera kur të miratohet
e zotit Ruli. Vetëm se po e formuloj me qëllimin për Kushtetuta, por të hyjë në fuqi menjëherë me këtë
ta sqaruar, në qoftë se e arrij: ligj që miratojmë, që të jemi në rregull edhe me nenin
“Presidenti, pasi zgjidhet, heq dorë nga çdo 24 që miratuam, që Presideni përfaqëson unitetin e
funksion tjetër shtetëror, partiak ose privat për sa mbarë popullit.
kohë është deputet.” Xhemal Dauti - Lidhur me paragrafin e tretë,
Nuk jam shumë dakord me zotin Berisha për të nga deputeti Bardhyl Fasko u vu një kusht: të jetë
specifikuar funksionet e Presidentit. Në qoftë se nga radhët e deputetëve. Duke ku caktuam se kush
197
ka të drejtë të vendosë ligje, i cili u shpreh me Në paragrafin e tretë mendoj se nga mosha 40
shumë të drejtë që nuk mund të lëmë jashtë mendjet vjeç deri 70 vjeç Presidenti mund të zgjidhet disa
e mprehta të popullit për të propozuar ligje të mira, herë, pra, s’kemi pse ta kufizojmë “nuk mund të
kam mendimin se nuk është e thënë që të gjithë ne zgjidhet me shumë se dy herë”, ndërsa fjalën
deputetët jemi me të zgjuarit e kombit dhe se nuk “radhazi” mund ta heqim.
kanë ngelur mendje më të mprehta nga mendjet Në paragrafin e fundit sugjeroj të shtohet “dhe
tona jashtë këtij Kuvendi. Prandaj mendoj që nga anëtarësia përkatëse partiake”, pra të mos jetë
Presidenti të jetë edhe nga radhët jashtë deputetëve. as anëtar i partisë, për aq kohë sa të jetë President.
Tritan Shehu - Në lidhje me paragrafin e parë Ismail Lleshi - Ky nen përcakton disa kritere
është një problem, që ndoshta tani nuk qëndron te themelore të një personaliteti jo të çfarëdoshëm,
ne, se nuk kemi imigracion për në vendin tonë, por por të një njeriu që përfaqëson unitetin e popullit,
që më vonë do të dalë. Ne themi që President i një figurë tepër e spikatur e jetës politike dhe
Republikës mund të zgjidhet çdo shtetas shqiptar. shoqërore të vendit. Mua më duket se edhe
Në kushtetutat e disa vendeve të botës ka kufizim shqetësimi i disa shokëve në sugjerimet që bënë
në këtë drejtim. Unë nuk jam dakord me atë që u rreth këtij neni, është për të gjetur një zgjidhje sa
tha që të ketë edhe kombësi shqiptare. Kjo nuk më të plotë për këtë personalitet që do të ketë nderin
është e drejtë. Por megjithatë duhet përcaktuar të dalë në funksionin e Presidentit. Besoj që të gjithë
diçka. Për shembull, vjen në Shqipëri një njeri në do të kemi maturinë që atë ta gjejmë në jetën
moshën 25 vjeçare dhe merr shtetësinë shqiptare shqiptare, një shtetas shqiptar, një shtetas të
në moshën 30-vjeçare. Mund të zgjidhet ky president sprovuar në angazhimet e tij ndaj popullit shqiptar.
në moshën 40 vjeçare? Mendoj se jo. Prandaj Për këtë arsye e gjej me vend formulimin e paragrafit
ndoshta do të ishte më mirë të thuhej që President të parë ashtu siç është. Kur të vijë rasti i ripunimit
i Republikës mund të zgjidhet çdo shtetas që qysh të Kushtetutës, atëherë edhe problemi i kombësisë
në lindje është shtetas shqiptar. Ka vende të botës mund të jetë një çështje e diskutueshme dhe
që e kanë të përcaktuar kështu. komisioni mund të këtë variantet e tij.
Gjithashtu, dua të mbështes, si të Bashkohem me sugjerimin e bërë që mund të
domosdoshëm për momentin aktual, madje si një shtohet një paragraf në nenin 25, të cilin e formuloi
problem tepër imediat e të rëndësishëm, mendimin deputeti Genc Ruli, që “funksoni i Presidentit të
e shkëputjes së Presidentit nga të gjitha funksionet Republikës është i papajtueshëm me çdo funksion
e tjera që mund të ketë. Kjo është për të mirën e tjetër.”
kombit, për të mirën e unitetit, veçanërisht për këto Dritëro Agolli - Unë paragrafin e fundit do ta
momente të vështira që po kalojmë sot. fomuloja kështu: “Në rast se Presidenti i Republikës
Preç Zogaj - Në mbështetje të idesë që u soll zgjidhet nga radhët e deputetëve, ai heq dorë nga
pak me parë, sipas së cilës Presidenti i Republikës mandati i deputetit, nga funksionet dhe nga
duhet t’i lëshojë funksionet partiake, doja të sillja anëtarësia partiake.”
një argument që buron nga vetë neni 25, me të cilin Përsa i përket propozimit që bëri një deputet,
në përgjithësi jam dakord. Në paragrafin e fundit të që Presidenti që do të zgjidhet tani të jetë vetëm
këtij neni thuhet se “në rast se Presidenti i për 4 vjet, mendoj se Kushtetuta nuk është një
Republikës zgjidhet nga radhët e deputetëve, ai heq pasaportë që njërit t’i jepet për 4 vjet dhe tjetrit për
dorë nga mandati i deputetit”, pra ne lejojmë që ai 8 vjet. Ky është një ligj themeltar, prandaj edhe të
të heqë dorë nga mandati i 7-8 ose 12 mijë tilla propozime nuk duhen bërë.
zgjedhësve. Pra, është e arsyeshme që ai të heqë Arben Imami - Mendoj që propozimi i zotit Ruli,
dorë edhe nga funksionet partiake, që e kanë që u mbështet edhe nga zoti Lleshi dhe zoti Agolli,
zgjedhur një plenum ose një byro apo një komision është një propozim me vlerë, por do të tërhiqja
drejtues, siç ka në partitë e reja që janë krijuar tani. vëmendjen për propozimin e zotit Tritan Shehu për
Ky është një argument që buron nga vetë teksti, pa lindjen e shtetasit që do të bëhet President, në
shtuar këtu se këtë e kërkon edhe mozaiku politik i Shqipëri, për arsye se edhe në ndonjë shtet të ish-
Shqipërisë sot. demokracive kanë ndodhur probleme. Prandaj
Falemnderit! mendoj se edhe kjo pikë duhet menduar që sot,
Gafur Shameti - Për paragrafin e parë jam pavarësisht se do të hartojmë Kushtetutën më vonë.
dakord me vërejtjen që bëri zoti Ruli. Megjithatë mund t’i dalim përpara kësaj çështjeje.
198
Unë mendoj se Presidenti Republikës së për të gjithë materialin.

Shqipërisë mund të zgjidhet çdo shtetas shqiptar Xhelil Gjoni - Unë e tërheq propozimin tim,
që ka mbushur moshën 40 vjeç, që ka lindur dhe ka meqenëse pjesa dërrmuese e deputetëve s’janë me
jetuar të paktën 10 vjetët e fundit në Shqipëri, për këtë mendim, por nuk jam dakord me atë aspekt
arsye se një njeri që mund të ketë lindur në Shqipëri, që sugjeroi shoku Dritëro dhe që e përkrahu edhe
por nuk njeh zhvillimet politike aktuale, nuk i ka doktor Berisha, por jam me mendimin e deputetit
ndjekur ato nga afër, nuk ka punuar, nuk ka luftuar Çun Jonuzi që në nuk duhet ta vëmë këtu si kusht
për këto zhvillime politike demokratike, do të ishte për të mos qenë Presidenti në ndonjë parti. Kjo nuk
e vështirë që të mund t’i udhëhiqte më pas. më duket e drejtë. Kurse lidhur me mendimin për të
Falemnderit! mos patur funksione të papajtueshme me funksionin
Çun Jonuzi - Unë jam dakord me të gjitha ato e Presidentit jam dakord.
që u thanë përpara, por edhe çështja e Presidentit Themie Thomai - Edhe unë e mbështes
mendoj se u përket të drejtave të njeriut. Nga mendimin e deputetëve Lleshi dhe Ruli, i cili më
funksionet e tjera Presidenti të shkarkohet, por jo duket mjaft konstruktiv e i pranueshëm dhe jam i
të hiqet nga radhët e çdo partie që të jetë ai, se kjo mendimit ta hedhim në votë.
është një e drejtë e tij personale. Agustin Shqalësi - Desha t’u them zotërinjve
Neritan Ceka - E përkrah plotësisht propozimin Jonuzi dhe Gjoni se Presidenti nuk është njeri i
e fundit dhe më duket se formulimi i zotit Ruli çfarëdoshëm. Heqja e tij nga radhët e një partie,
përputhet plotësisht me këtë mendim. cilado qoftë, do ta forconte më tepër unitetin popullit,
Sali Berisha - Dua të bëj një sqarim lidhur me sepse një njeri me përkatësi partiake nuk mund të
çështjen e të drejtave të njeriut që e ngriti mbrëmë jetë i zhveshur nga gjithçka.
dhe sot deputeti i nderuar Jonuzi. Është një problem Kastriot Islami - Ka propozim ose vërejtje
shumë i rëndësishëm dhe themelor. Veçse ato nuk tjetër? S’ka.
cenohen kur lihen në dëshirën e individit. Tjetrit i Atëherë hedhim në votë propozimet e bëra.
thuhet: “Në qoftë se do të jesh gjykatës, do të jesh Propozimi i deputetit Genc Ruli:
pa parti, në rast se do të zgjedhim President, do të “President i Republikës mund të zgjidhet çdo
jesh pa parti.” E përkrah propozimin e deputetit Agolli shtetas shqiptar që ka mbushur moshën 40 vjeç
edhe për faktin se në nenin e parë thamë që dhe që plotëson kushtet për t’u zgjedhur deputet.
Presidenti shpreh unitetin e popullit, pjësë për të Presidenti, pasi zgjidhet nga Kuvendi, bën
cilën propozova që në fillim të hiqej dhe që s’u betimin para tij.
aprovua me të drejtë nga deputetët e nderuar në Zgjedhja e Presidentit të Republikës bëhet jo
këtë sallë. Kur bëra atë propozim, pata parasysh më vonë se 30 ditë përpara mbarimit të mandatit të
pikërisht këtë faktor. Presidentit të mëparshëm.
Namik Dokle - Meqë u bë puna me të përkrahur, I njëjti person nuk mund të zgjidhet President i
unë them se formulimi që bëri deputeti Lleshi në Republikës më shumë se dy herë.
përkrahje të deputetit Ruli se “funksioni i Presidentit Në rast se Presidenti i Republikës zgjidhet nga
të Republikës është i papajtueshëm me çdo radhët e deputetëve, ai heq dorë nga mandati i
funksion tjetër” më duket i saktë dhe i mjaftueshëm. deputetit.
Gramoz Pashko - Unë kam dy gjëra: njëra s’ka Funksioni i Presidentit të Republikës është i
të bëjë fare me këtë nen, por do t’i jepja si këshillë papajtueshëm me çdo funksion tjetër, veç atyre të
Kryesisë të ketë parasysh se në projektin e parashikuara në këtë ligj.”
rregullores që do të na paraqesë (është materiali i Kush është pro? Kundër? Abstenim?
parë fare) është neni 42, pika e parë, që thotë se Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
Kuvendi Popullor zgjedh nga gjiri i tij Presidentin e Neni 26.
Republikës, të cilin jua rekomandoj ta hiqni, se me Spikeri - Neni 26. “Presidenti i Republikës nuk
ç’u pa këtu, kjo pikë sikur ra. Kjo është përshtypja mund të hiqet përpara mbarimit të mandatit të tij,
ime. Ta kenë parasysh ata që do të na i paraqesin, përveç rasteve kur:
që të mos bien në kontradiktë me njëra-tjetrën. a) ka kryer krimin e tradhtisë ndaj atdheut ose
E dyta, mendoj që ky nen për Presidentin të ka shkelur Kushtetutën;
jetë i mbështetur në këtë ligj dhe jo në Kushtetutë. b) gjendja shëndetësore e tij nuk lejon
Kastriot Islami - Ajo është çështje redaktimi përmbushjen e detyrave;
199
c) ka dhënë dorëheqjen me vullnetin e tij të lirë.” ushtrimit të funksioneve të tij, me përjashtim të

Kastriot Islami - Kush është dakord që t’i rasteve të tradhtisë ndaj atdheut ose të shkeljes së
marrim pikat me radhë ? (Ka zëra që të merret i Kushtetutës.” Prandaj në nenin 26 mendoj të mos
tërë neni). bëjmë shtesa të tjera.
Kush ka vërejtje? Ylli Vejsiu - Kam vërejtje për paragrafin e parë,
Një deputet - Kam një vërejtje te paragrafi i që nuk është formuluar, sipas mendimit tim, në
parë. mënyrë korrekte nga ana gjuhësore e logjike. Këtë
Fjala “të hiqet” mendoj të zëvendesohet me fjalën ma përforcoi diskutimi që bëri tani deputeti Fehmi
“të shkarkohet.” Abdiu, i cili i dha tamam këtë interpretim. Me këtë
Vangjel Stamo - Në përgjithësi nuk kam ndonjë formulim, po ta shikojmë me kujdes, “Presidenti i
vërejtje thelbësore, por në formulimin e paragrafit të Republikës nuk mund të hiqet para mbarimit të
parë mendoj të bëhet ky korrigjim: “Presidenti i mandatit të tij, përveç rasteve”, le të kuptohet që ai
Republikës nuk është i përgjegjshëm në veprimet e ka raste që mund të mos hiqet. Domethënë lihet
kryera gjatë ushtrimit të funksioneve të tij, përveç shteg e mundësi që ai, megjithëse ka kryer një nga
rasteve kur: “ ato aktet që parashtrohen në pikat “a”, “b” dhe “c”,
Arsyet që bëj këtë korrigjim janë këto: prapëseprapë nuk mund të hiqet. Pra, ky formulim
Në radhë të parë, nuk duhet ta privojmë në mohim jep tamam interpretimin që dha zoti Abdiu.
Presidentin, ashtu sikurse edhe deputetët, për Formulimi mund të jetë i qartë po të jepet në mënyre
papërgjegjshmërinë e tij në veprimet e kryera gjatë pohore: “Presidenti i Republikës hiqet (ose
funksionit, sikurse e kemi thënë edhe për të gjithë shkarkohet) përpara mbarimit të mandatit të tij në
deputetët. këto raste:”, sepse kështu siç është, interpretohet
Në radhë të dytë, Presidenti i Republikës është keq.
me të vërtetë një figurë e nderuar, por së pari është Dhimitër Çili - Mendoj se te pika “a” krimi i
qytetar dhe ka edhe jetën e tij jashtë ushtrimit të tradhtisë ndaj atdheut nuk është i barabartë me
funksioneve si President. Për këto raste edhe ai, si shkeljen e Kushtetutës, prandaj mund të thuhet “ose
gjithë qytetarët e tjerë, nuk mund të mos jetë i të gjykohet kur ka shkelur Kushtetutën.” Pra, kështu
përgjegjshëm në rast se kryen vepra të cilat janë të i lihet një e drejtë që të gjykohet, jo të shkarkohet,
përgjegjshme. Prandaj ky formulim mendoj se e se po u tha në këtë mënyrë, është shumë e prerë.
saktëson pozicionin edhe si qytetar, edhe si Arben Imami - Kam përshtypjen që të gjithë
President. deputetët janë të një mendimi për këtë nen, nuk ka
Një deputet - Mendoj se fjala “i përgjegjshëm” ndonjë problem, redaktimi gjuhësor të bëhet nga
nuk mund të shkruhet këtu, pasi më poshtë bëhet ndonjë jurist dhe ta miratojmë, me ndryshimin (atë
fjalë edhe për gjendjen shëndetësore të Presidentit, që kemi thënë edhe herë tjetër) që jo “ka shkelur
njëkohësisht edhe për dorëheqjen me vullnetin e tij. Kushtetutën”, por “ka shkelur këtë ligj”, derisa të
Prandaj të mbetet fjala “shkarkohet” ose “lirohet.” hartohet Kushtetuta. Këto janë redaktime të
Sadedin Balla - Përderisa në një nen më sipër karakterit gjuhësor, prandaj të mos harxhojmë kohën
kemi thënë që Kuvendi zgjedh dhe shkarkon duke qëndruar në këtë nen.
Presidentin e Republikës, mendoj se duhet ta Fatos Nano - Mua më duket se karakteri
reduktojmë kështu paragrafin e parë: taksativ i dispozitës duhet të ruhet. Ky karakter
“Presidenti i Republikës shkarkohet në rastet taksativ qëndron në faktin që Presidenti nuk mund
kur:” të hiqet ose të shkarkohet etj., etj. përpara mbarimit
Fehmi Abdiu - Problemi i parashtruar nga të mandatit të tij, përveç atyre rasteve. Por mund të
parafolësi më duket i drejtë. Përkufizimi i kësaj bëhet edhe ndryshe. Fjala “shkarkohet” i përket
dispozite mund të jetë ky: “Presidenti i Republikës pikës “a”, kurse fjala “lirohet” i përket pikës “b.”
mund të shkarkohet para mbarimit të mandatit vetëm Prandaj do të sugjeroja këtë formulim: “Presidenti i
kur: “ Republikës shkarkohet apo lirohet përpara mbarimit
Përsa i përket problemit dhe shqetësimit që të mandatit të tij vetëm kur.”
parashtron deputeti Stamo, me duket se nuk ka vend Sadedin Balla - Unë sugjeroj që t’i shtojmë
për t’u diskutuar në këtë dispozitë, për arsye se formulimit tim fjalët “shkarkohet ose lirohet në rastet
parashtrohet në nenin 30, ku thuhet se “Presidenti i kur:” dhe mendoj se s’ka gjë tjetër për të shtuar.
Republikës nuk përgjigjet për aktet e kryera gjatë Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (Nuk ka).
200
Atëherë hedhim në votë propozimet. që Presidenti ka shumë fuqi ekzekutive, e cila në

Deputeti Vangjel Stamo, e tërhiqni propozimin vetvete do të ndikojë në një prishje të këtij ekuilibri.
tuaj? Prandaj, sugjerimi im do të ishte që pushtetet
Vangjel Stamo - Meqenëse është edhe në ekzekutive të Presidentit të kufizohen dhe atij t’i
nenin 30, kam mendimin që mund të bëhet ndonjë lihej ajo masë e pushteteve legjislative, që është e
bashkim për të shkurtuar përsëritjen e ideve. nevojshme për funksionimin normal të mekanizmit
Megjithatë, nga redaktimi që do të bëhet nga shtetëror. Kështu do të sugjeroja që paragrafit me
specialistët, mund të kombinohet edhe në një numër 7, 8 dhe 9, në të cilët janë këto kompetenca
mënyrë tjetër. të mirëfillta dhe jo të pakta ekzekutive, duhej të
Kastriot Islami - Propozimi i deputetit Vangjel hiqeshin. Ndërsa kompetenca legjislative e
Stamo është ky: “Presidenti i Republikës nuk është mjaftueshme e Presidentit, që duhet të mbulojë atë
i përgjegjshëm në veprimet e kryera gjatë ushtrimit interval midis dy sesioneve të Kuvendit Popullor,
të funksioneve të tij, përveç rasteve kur:” Pjesa tjetër gjendet e mishëruar në nenin 20. Gjatë shqyrtimit
është njësoj si në tekst. të këtyre paragrafëve mendoj se duhet të merret
Kush është pro? Kundër? Abstenim? parasysh edhe ky argumentim tërësor.
Nuk miratohet meqë nuk merr mbi dy të tretat e Falemnderit!
votave. Propozimi i deputetit Sadedin Balla: Kastriot Islami - Kush ka vërejtje për paragrafin
“Presidenti i Republikës shkarkohet ose lirohet e parë?
nga Kuvendi Popullor vetëm në këto raste:” Pjetër Arbnori - Për këtë paragraf unë do të
Fatos Nano - Më falni. Nuk duhet lënë jashtë kisha këtë formulim: “Siguron respektimin e
shprehja “përpara mbarimit të mandatit.” Kushtetutës, të ligjeve dhe të të drejtave e lirive të
Kastriot Islami - Dakord. Duke shtuar edhe shtetasve gjatë kohës kur nuk është i mbledhur
shprehjen “përpara mbarimit të mandatit”, formulimi Kuvendi Popullor.” Kur është i mbledhur Kuvendi
është i njëjtë me atë që propozoi deputeti Fatos Popullor, këtë kompetencë e ushtron ai, që është
Nano: “Presidenti i Republikës shkarkohet apo përmbi Presidentin.
lirohet përpara mbarimit të mandatit të tij vetëm kur:” Agustin Shqalësi - Mendoj që fjala “shtetasve”
Jeni dakord t’i bashkojmë këto dy formulime? të zëvendësohet me fjalën “njeriut” ose “individit”,
Kush është pro? Fjalën “Kushtetutë” do ta sepse në Shqipëri mund të ketë edhe banorë të
zëvendsojmë në të gjitha rastet me fjalët “këtë ligj.” tjerë që nuk janë shtetas shqiptarë dhe Presidenti
Kundër? Abstenim? duhet të sigurojë liritë dhe të drejtat e tyre.
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. Albert Karriqi - Më duket e drejtë vërejtja e
Neni 27. deputetit parafolës, sepse në qoftë se nuk do të
Spikeri - Neni 27. “Presidenti i Republikës ka ishte ajo fjalë, do të thoshim “edhe të pakicave
këto kompetenca: kombëtare.” Prandaj më mirë do të ishte që të
1. Siguron respektimin e Kushtetutës, të ligjeve thoshim “të drejtat dhe liritë e individit.”
dhe të të drejtave e lirive të shtetasve. Arben Imami - Kam përshtypjen se një pjesë
2. Thërret sesionin e parë të legjislaturës së re e mirë e deputetëve është e mendimit se pika e
të Kuvendit Popullor. parë qëndron shumë mirë ashtu siç është. Megjithatë
3. Cakton datën e zgjedhjeve të Kuvendit të hidhen në votim vërejtjet që u bënë dhe të
Popullor dhe të këshillave popullorë. procedojmë.
Fatos Nano - Shoku Kryetar, meqenëse janë Emin Musliu - Mendoj të bëhet vetëm një
21 pika, do të sugjeroja që jo vetëm t’i lexonim një korrigjim i vogël duke thënë “siguron respektimin e
për një, por edhe t’i shqyrtonim një për një. këtij ligji.”
Genc Ruli - Jam dakord që diskutimi më i mirë Kastriot Islami - Këtë korrigjim thamë që do
është ajo procedurë që zgjodhëm, paragraf për ta bëjmë për të gjithë materialin.
paragraf, por kisha një sugjerim në parim për tërë Ka propozim tjetër, ju lutem? Nuk ka.
nenin. Atëherë hedhim në votë propozimin e deputetit
Në vazhdim të mendimit që thashë se Presidenti Pjetër Arbnori.
është një pikë ekuilibri midis tri pushteteve, mendoj Kush është pro? Kundër? Abstenim?
se nga një lexim dhe studim që mund t’u bëjmë të Nuk miratohet meqë nuk siguron dy të tretat e
gjitha kompetencave që jepen në këtë nen, vihet re votave. Hedhim në votë formulimin e tekstit:
201
“Siguron respektimin e këtij ligji, të ligjeve dhe miratimi i ligjit prej Kuvendit Popullor t’ia kthejë këtë
të të drejtave e lirive të individit.” për rishqyrtim vetëm një herë.”
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Ka vërejtje? Nuk ka. Kush ështe pro? Kundër?
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. Pika e Abstenim?
dytë. Ka vërejtje? (Nuk ka). Kush është pro? Kundër? Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
Abstenim? Pika e gjashtë: “I propozon Kuvendit Popullor
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. Pika e caktimin e Kryetarit të Këshillit të Ministrave dhe
tretë. Ka vërejtje? pranon dorëheqjen e tij.”
Napolon Roshi - Meqenëse ne akoma nuk Ka ndonjë vërejtje? Nuk ka. Kush është pro?
kemi vendosur nëse do të kemi këshilla popullorë Kundër? Abstenim?
apo këshilla bashkiakë, mendoj që shprehja “të Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
këshillave popullorë” të zëvendësohet me shprehjen Pika 7: “Emëron dhe shkarkon midis dy
“të organeve të pushtetit lokal.” sesioneve të Kuvendit Popullor dhe me propozimin
Emin Musliu - Unë mendoj që kjo kompetencë e Kryetarit të Këshillit të Ministrave anëtarë të
duhet t’i hiqet Presidentit dhe ta ketë Kuvendi veçantë të Qeverisë në një numër të kufizuar. Këtë
Popullor. Ai të këtë të drejtën vetëm për të shpallur dekret Presidenti i Republikës ia paraqet për miratim
datën e zgjedhjeve, jo të ketë të drejtën për ta Kuvendit Popullor në mbledhjen e tij më të afërt.”
vendosur, sepse kjo është një e drejtë shumë e Ka vërejtje?
madhe, për mendimin tim, sidomos në momentet e Tritan Shehu - Unë mendoj se kjo pikë nuk
sotme. qëndron, sepse Presidentit i jepet edhe fuqi
Fatos Nano - Më duket, qofsha i gabuar, që ekzekutive, që në fakt nuk duhet ta ketë dhe bie në
sugjerimi i deputetit Musliu mund të na krijojë ndonjë kundërshtim me dispozitat e përgjithshme që
kundërsens me periudhën pesëvjeçare të miratuam, ku ndahet pushteti ekzekutiv nga ai
mospërputhjes se mandatit të Presidentit me atë legjislativ.
të Kuvendit, sepse Kuvendi mund ta këtë mbaruar Viktor Doda - Unë jam dakord që këtë
mandatin e tij e mund të mos jetë i mbledhur dhe kompetencë ta ketë Presidenti, për arsye se në
pikërisht në këtë kohë duhet caktuar data e periudhën midis dy sesioneve të Kuvendit i cili nuk
zgjedhjes së Kuvendit të ri. Pra, duhet mbajtur kjo është i mbledhur, Kryeministri i propozon Presidentit
rezervë për të evituar ekuivokun. për të shkarkuar një numër të kufizuar anëtarësh të
Medin Duraj - Atakon edhe rastin tjetër, kur Qeverisë (ministra). Këtë kompetencë më parë e
Kuvendi, për një arsye ose tjetër, është i shpërndarë. ka patur Presidiumi i Kuvendit Popullor, tani ta ketë
Në këtë rast kush do ta caktojë datën e zgjedhjeve? Presidenti, i cili miratimin e këtij dekreti do t’ia kthejë
Gafur Shameti - Unë them se s’ ka mundësi prapë Kuvendit dhe këtu s’ka asgjë për pushtet
të ndodhin këto gjëra që ngrenë deputetët parafolës. ekzekutiv.
Vetëm se do të kisha mendimin që të thuhej se “i Agustin Shqalësi - Jam dakord me mendimin
propozon Kuvendit Popullor datën e zgjedhjeve të e parafolësit, vetëm mendoj të formulohet në këtë
Kuvendit Popullor dhe të këshillave lokale.” mënyrë: “Midis dy sesioneve të Kuvendit Popullor,
Engjëll Beshaj - Unë mendoj të hedhim në votë me propozim të Kryetarit të Këshillit të Ministrave,
propozimin e shokut Napolon Roshi. emëron dhe shkarkon anëtarë të veçantë të
Kastriot Islami - Hedhim në votë propozimin e Qeverisë.” S’ka nevojë të shkruhet shprehja “në një
deputetit Napolon Roshi: “Cakton datën e zgjedhjeve numër të kufizuar”, sepse thuhet qartë “anëtarë të
të Kuvendit Popullor dhe të organeve të pushtetit veçantë të Qeverisë.” Vazhdimi të mbetet siç është
lokal.” në tekst.
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Gafur Shameti - Unë nuk jam dakord me këtë
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. pikë. Për këtë çështje i referohem nenit 15, pika 9,
Pika e katërt: “Shpall ligjet dhe referendumet e që thotë se Kuvendi Popullor zgjedh, emëron dhe
vendosura nga Kuvendi Popullor.” shkarkon Këshillin e Ministrave etj. dhe nuk ka të
Ka vërejtje? Nuk ka. Kush është pro? Kundër? bëjë fare me ministritë. Domethenë këto s’kanë
Abstenim? lidhje fare me Presidentin e me Kuvendin Popullor.
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. Kështu që këtë kompetencë, për mendimin tim nuk
Pika e pestë: “Ka të drejtë brenda 15 ditëve nga duhet ta ketë Presidenti.
202
Fatos Nano - Duke përdorur të njëjtën logjikë Ismail Lleshi - Shqetësimi i deputetëve lidhur
konstruktive të deputetit Berisha në rastin e me pozicionin e Presidentit është i drejtë, veçse në
mëparshëm, në rastin kur një portofol ngelet vakant, fund të fundit, sikurse mbyllet ky paragraf, çdo hap
me vullnetin e lirë ose jo apo për fatkeqësi, në që do të bëjë Presidenti në këtë drejtim do t’i vijë
Këshillin e Ministrave, kur kërkohet shkarkimi nga për gjykim Kuvendit Popullor. Është çështja e kohës,
një kolektiv, kur anëtari i Këshillit të Ministrave shkel por të kemi besimin se ashtu sikurse i japim
ligjet etj., etj. dhe kur Kuvendi nuk është i mbledhur, mandatin Presidentit, për të na përfaqësuar si popull,
kush do ta bëjë këtë punë? Prandaj koncepti i edhe hapat që ai do të bëjë në këtë drejtim, do t’i
kontrollit të këtij pushteti ekzekutiv, siç po e quajmë, bëjë me ndjenjën e madhe të përgjegjësisë ndaj
të Presidentit nga Kuvendi dhe karakteri i kufizuar i Kuvendit që e ka zgjedhur, para të cilit do të japë
këtij pushteti, që janë të pranishëm në këtë formulim, llogari për emërimet që do të bëjë.
më duket se e bëjnë krejt të ekuilibruar. Arben Demeti - Nuk jam fare dakord me
Arben Imami - Mbështes zotin Nano në propozimin e deputetit Berisha që Presidentit t’i
mendimin e tij, por pikërisht numri i kufizuar i thuhet shkarko një të tretën e anëtarëve të Qeverisë,
papërcaktuar më duket në njëfarë mase i se kaq na lejohet. Në qoftë se Presidenti ka
papërshtatshëm. Mendoj të vëmë një lloj kufiri këtu, ndërmend dhe e sheh të arsyeshme të shkarkojë
se Presidenti mund të ndikojë në mënyrë të Qeverinë komplet, ky është rasti me emergjent dhe
drejtpërdrejtë në vendimet që merr Qeveria, po qe nuk ka ku të shkojë më. Prandaj jam i mendimit që
se mund të emërojë ose të shkarkojë një numër të në formulimin e pikës 7 të shënohet që “të shkarkojë
kufizuar, por të papërcaktuar. jo me shumë se një të tretën e anëtarëve të Këshillit
E dyta, jam i mendimit që kjo gjë mund të mos të Ministrave.”
bëhet vetëm me propozimin e Kryetarit të Këshillit E dyta, nuk jam dakord me propozimin e
të Ministrave, por me propozimin e Këshillit të deputetit parafolës, që thotë se zgjedhja e
Ministrave. Presidentit, kur ne i japim kaq besim etj., etj.,
Haxhi Lleshi - Jam i mendimit që të qëndrojë nënkupton edhe këto të tjerat. Në asnjë mënyrë.
ky formulim, por me shtesën “jo më shumë se Ne jemi djegur në këtë punë. Kuvendi Popullor duhet
gjysma e numrit të Këshillit të Ministrave ose e të ketë nën kontroll të vazhdueshëm Presidentin.
anëtarëve të Qeverisë.” Kështu të jetë kufizimi. Prandaj të mos merremi me të tilla përkufizime, por
Sali Berisha - Mendoj se juridikisht pika 7 është të vendosim juridikisht saktë kompetencat e njërit
hartuar shumë saktë. Ne, zotërinj deputetë, nuk e të tjetrit.
mund t’i lejojmë Kryetarit të Këshillit të Ministrave Shane Korbeci - Mua më duket se problemi
të shkarkojë ata që aprovojmë këtu. Prandaj midis është i qartë dhe jam dakord me mendimin e zotit
nesh dhe Këshillit të Ministrave, në kohën kur s’jemi Berisha. Mendoj të hidhet në votë ajo që u propozua
të mbledhur, është Presidenti. Është shumë logjike. këtu.
Nuk mund t’i caktojmë as numër. Në rast se Genc Ruli - Emergjenca që mund të lindë, dhe
përfshihen në një skandal të madh disa anëtarë patjetër që lind në një shtet në raste të veçanta, që
qeverie, çfarë të thotë Presidenti: më lejon ligji të mund të kërkojë një ripërtëritje të Këshillit të
shkarkoj ju të tre, kurse ju dy të tjerët rrini, se s’më Ministrave pjesërisht apo tërësisht, nuk e le zbuluar
lejon ligji? Prandaj mendoj se shprehja “në një numër Kryesinë dhe Kryetarin e Këshillit të Ministrave,
të kufizuar”, është fare e saktë. Me këtë shprehje i sepse ne në nenin e mëparshëm kemi aprovuar të
thuhet Presidentit mos abuzo. drejtën e tij që t’i kërkojë Kuvendit në raste
Maksim Konomi - Jam dakord me propozimet emergjence të thirret. Por, po t’i lihet kjo kompetencë
e deputetëve Nano dhe Berisha, por kërkoj të Presidentit, qoftë edhe në një numër të kufizuar, në
precizohen rastet kur mund të bëhet ky lloj fund të fundit dihet që postet kryesore, që kanë të
shkarkimi, se kështu është fare e paqartë. bëjnë me fatet e shtetit në një qeveri, 3-4 janë.
Mëhill Kaca - Jam dakord me propozimet e Kështu që në fund të fundit i lë të drejtën Presidentit
bëra, por mendoj që të shtohen fjalët “ose liron”, që të ripërtërijë pikërisht postet më kryesore të
sepse mund të ketë anëtarë të Qeverisë që, për Qeverisë dhe që kanë dalë nga Parlamenti. Pra,
arsye shëndetësore ose për arsye të tjera, mund të megjithëse Qeveria ka dalë nga Parlamenti,
japin dorëheqjen. Propozoj të thuhet “emëron, Presidenti potencialisht me këtë nen ka të drejtën
shkarkon ose liron...” të kërkojë një qeveri pjesërisht ose krejtësisht të re
203
nga ajo që ka dalë nga Parlamenti. Prandaj kjo Popullor në mbledhjen e tij më të afërt.
kompetencë i takon vetëm Parlamentit dhe në raste Enver Naska - Deputeti Gramoz Ruli në seancën
emergjence ai mund të mblidhet, sepse këtë të e paradites na dha një informacion për ngjarjet e
drejtë e gëzon. Lezhës. Unë mendoj që secili deputet t’i thërrasë
Halil Hasko - Më duket se po e zgjatim kot ndërgjegjes, sepse ne tani me ndërhyrjet tona po
diskutimin për këtë pikë, duke i bërë shumë moral bëjmë vetëm lojë fjalësh, duke ndërruar fjalët e
njëri-tjetrit. Unë jam i mendimit të lihet ai formulim formulimit nga një vend në vendin tjetër, dhe të mos
që është paraqitur. i vazhdojmë më këto.
Një deputet - Lidhur me këtë pushtet ekzekutiv Arben Imami - Këtu nuk po bëjmë lojë fjalësh,
që i japim sot Presidentit, në nenet e mëparshme e zoti Kryetar, por po diskutojmë për një problem me
theksuam që në rast së ai do të bëjë një veprim të rëndësi kapitale.
padrejtë në caktimin qoftë edhe të katër ministrave, Azem Hajdari - Në rast se është përgatitur
që do të rigjeneronin komplet Qeverinë, kjo mund të skenari me qëllim që të ngutemi, thuajeni! Në rast
rregullohej menjëherë nëpërmjet 30 deputetëve ose se nuk e keni përgatitur skenarin, por është një
një të katërtës së deputetëve, që do të thërrisnin ngjarje që ka ndodhur, na lini të vazhdojmë punën.
Parlamentin dhe do të vendosnin menjëherë Jemi përfaqësues të popullit. E përsëris edhe
drejtësinë në vend. Prandaj këtë kompetencë nuk e një herë: në rast se e keni përgatitur vetë me qëllim
konsideroj një pushtet të madh ekzekutiv, ca më që të merret propozimi për këtë punë, thirrni
tepër që miratimin do ta bëjë një Kuvend që mund mendjes! Në rast se nuk e keni bërë një gjë të tillë,
të mblidhet që të nesërmen, po të jetë diçka e na lini të punojmë.
gabuar. Kastriot Islami - Ju lutem, deputeti Hajdari,
Themie Thomai - Problemi që po diskutohet mas flisni pa leje! Jini të kujdesshëm në deklaratat
për pikën 7 është i rëndësishëm, se ka të bëjë me tuaja! Secili ka të drejtë të japë mendimin e tij e të
punën e përditshme të Qeverisë. Mua me duket se bëjë propozime dhe nuk ka nevojë të bëni moral
argumentet që sollën deputeti Nano dhe deputeti dhe t’i tregoni pozicionin këtij apo atij deputeti. Ju
Berisha janë të drejta. Në fund të fundit propozimet lutem, jini të kujdesshëm, se ju dëgjon gjithë populli!
që do të bëhen, do të vijnë në Kuvendin Popullor. Qëllimi ynë është ta qetësojmë popullin. Një
Pra, ne do të jemi ata që do të vendosim nëse është deklaratë e bërë këtu në Parlament ngacmon
marrë drejt një vendim apo jo. Për t’i dhënë kohë vëmendjen e një numri mjaft të madh njerëzish.
Qeverisë të punojë edhe më mirë, mendoj së kjo Kush ka propozim të ri lidhur me pikën 7?
kompetencë i takon ta ketë Presidenti. Ismet Ferizaj - Unë e gjej me vend dhe shumë
Xhemal Gazidede - Unë kam mendimin që të të saktë formulimin e pikës 7, prandaj ta hedhim në
mos përsëriten të njëjtat formulime, por të votojmë votë dhe ta mbyllim diskutimin për këtë pikë.
për propozimet që janë bërë. Kastriot Islami - Hedhim në votë propozimet.
Azem Hajdari - Duket që shqetësimet e Propozimi i deputetit Tritan Shehu është që pika
deputetëve të të dy krahëve janë të mëdha, por unë 7 të hiqet.
do të gjeja një vijë mesi midis shqetësimit të Kush është pro? Kundër? Abstenim?
deputetit Demeti dhe të tjerëve: të përcaktohet numri Nuk miratohet meqënëse nuk fiton dy të tretat
i kufizuar i ministrave në rastet e parashikuara me e votave. Propozimi i deputetit Agustin Shqalësi:
ligj. Kështu do të ishte më mirë, sepse po ta lemë “Midis dy seancave të Kuvendit Popullor, me
si numër të kufizuar, Presidenti mund të ndërrojë 4- propozimin e Këshillit të Ministrave, emëron dhe
5 ministra e të veprojë si të dojë. Kurse kështu shkarkon (kam përshtypjen që duhet edhe fjala
parashikojmë rastet me ligj, për shembull, kur një “lejon”) anëtarë të veçantë të Qeverisë. Këtë dekret
ministër të jetë i sëmurë etj. Ligjin e bëjmë ne dhe Presidenti i Republikës ia paraqet për miratim
s’ka asnjë problem. Kuvendit Popullor në mbledhjen e tij më të afërt.”
Xhevahir Tahiraj - Unë propozoj këtë formulim: Kush është pro? Kundër? Abstenim?
“Midis dy seancave të Kuvendit Popullor dhe me Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
propozim të Kryetarit të Këshillit të Ministrave Pika 8. “Emëron dhe shkarkon, me propozimin
emëron, shkarkon, liron anëtarë të veçantë të e Kryetarit të Këshillit të Ministrave, drejtuesit e
Qeverisë. Këtë dekret Presidenti i Republikës ia institucioneve të tjera qendrore”
paraqet për shqyrtim (jo për miratim) Kuvendit Muharrem Mezini - Kam mendimin që pika 8
204
dhe pika 9 të hiqen fare. të sugjeroja që kjo të bëhet pasi të merrte mendimin
Neritan Ceka - Përkrah propozimin e deputetit ose miratimin e mbi një të tretës së deputetëve, me
parafolës, sepse ndihmon për të diferencuar qartë qëllim që të mos ishte një kompetencë vetëm e
funksioniet legjislative, që janë themelore për Presidentit.
Presidentin, nga funksionet ekzekutive. Bashkim Kopliku - Unë mendoj të jetë ky
Ylli Vejsiu -Edhe unë jam i mendimit të hiqet formulim:
fare, sepse bie në kontradiktë me nenin 15 pika 9, “Mund, pasi merr miratimin e Kryetarit të Këshillit
ku flitet për emërim të drejtuesve të institucioneve të Ministrave dhe të Kryetarit të Kryesisë së Kuvendit
të tjera që janë jashtë Këshillit të Ministrave dhe që Popullor, të propozojë shpërndarjen e Kuvendit
s’ka asnjë arsye të merret leje nga Kryetari i Këshillit Popullor përpara mbarimit të afatit të legjislaturës,
të Ministrave për këto arsye. kur përbërja e tij nuk lejon ushtrimin e funksioneve
Sulejman Pepa - Unë kam mendimin që pika të vetë Kuvendit dhe e bën të pamundur qeverisjen
8 flet për drejtuesit e institucioneve qendrore, që e vendit. Shpërndarja e Kuvendit bëhet vetëm kur
janë të njësuar afërsisht me ministrat dhe nuk është Kuvendi e miraton me një të tretën e votave.”
fjala për drejtorë të çdo insititucioni. Prandaj mund Arben Demeti - Ne sapo kemi miratuar nenin
të kalojë te pika 7 dhe s’ka nevojë të jetë pika 8. 26, ku jepen rastet kur mund të shkarkohet apo të
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (S’ka). lirohet Presidenti i Republikës. Në një nen më
Propozimi i parë është të hiqet pika 8. poshtë, në të 30-in pika “a”, këtë çështje e merr në
Kush është pro? Kundër? Abstenim? shqyrtim Kuvendi Popullor, me propozimin e një të
Hiqet me mbi dy të tretat e votave. katërtës së deputetëve. Në pikën 10 të nenit që po
Propozimi i dytë është të hiqet pika 9. shqyrtojmë është rasti kur Presidenti mund të
Kush është pro? Kundër? Abstenim? shkarkojë Kuvendin. Pra, mund të ndodhemi në një
Hiqet me mbi dy të tretat e votave. situatë të tillë: sipas nenit 30 me shumë se dy të
Pika 10. “Mund, mbasi merr mendimin e tretat e deputetëve janë dakord që Presidenti të
Kryetarit të Këshillit të Ministrave dhe të Kryetarit shkarkohet apo të lirohet nga detyra, ndërsa sipas
të Kryesisë së Kuvendit Popullor, të shpërndajë pikës 10 të ketij neni që po shqyrtojmë, Presidenti,
Kuvendin Popullor përpara mbarimit të afatit të ndoshta pasi ka marrë edhe miratimin e Kryetarit të
legjislaturës, kur përbërja e tij nuk lejon ushtrimin e Kryesisë së Kuvendit Popullor dhe të Kryetarit të
funksioneve të vetë Kuvendit dhe e bën të Këshillit të Ministrave, ndoshta dhe të një pjesë
pamundshme qeverisjen e vendit. Në këtë rast deputetësh, ndoshta deri një të tretën, siç bëhet
zgjedhjet e Kuvendit Popullor ribëhen jo më vonë se propozimi, mund të shpërndajë Kuvendin. Hajde ta
45 ditë nga dita e shpërndarjes.” zgjidhim tani këtë problem! Secili ka mendimin e
Ka vërejtje? vet. Dikush mund të thotë që kjo mund të
Tritan Shehu - Unë mendoj që në këtë pikë të kanalizohet në anën juridike. Këtu edhe mund të
bëhet një shtesë e vogël, ashtu siç është edhe në ketë objektivitet, po mund të ketë edhe subjektivitete.
shumë legjislacione të tjera pas fjalës “legjislaturës” Prandaj unë kam mendimin që ta saktësojmë këtë
të shtohen fjalët “por jo në 6 muajt e fundit të punë në favor të njërës apo tjetrës palë.
mandatit të tij.” Pse? Sepse mundet që me anën e Unë jam i mendimit që Presidenti të mos ketë
makinacioneve të ndryshme të forcave politike që të drejtën të shkarkojë Kuvendin Popullor, sepse
janë, të krijohen premisa që ai të rizgjidhet përsëri. njohja e kësaj të drejte Presidentit krijon sa të duash
Prandaj duhet që në gjashtë muajt e fundit ai të një individ sovran që del mbi unitetin e popullit, mbi
mos mundet ta kryejë këtë veprim. sovranitetin e tij. Ai nuk përfaqëson më unitetin e
Ylli Vejsiu - Në radhë të parë fjala “mund” mbarë popullit, siç e theksuam pak më parë, por
mendoj se është parazitare dhe mund të hiqet. ndoshta unitetin e një elite të vogël politiko-
Së dyti, kam një vërejtje thelbësore. Akti i shoqërore. Ne duhet ta vëmë Presidentin nën
shpërndarjes së Kuvendit Popullor më duket me të kontrollin e plotë të Parlamentit. Populli shqiptar dhe
vërtetë një akt tepër ekstrem. Shqipëria kanë paguar haraç të rëndë nga
Kështu që nuk shoh asnjë arsye që t’i merret përqendrimi i pakufizuar i pushtetit në duart e një
leje Kryetarit të Këshillit të Ministrave. Njëkohësisht njeriu të vetëm. Prandaj nuk duhet ta lejojmë kurrë
mendoj që në këtë akt tepër të rëndësishëm duhet me këtë gjë.
të mbështetet edhe nga vetë deputetët. Prandaj do Unë kam mendimin që duhet të parashikohen
205
në Kushtetutë juridikisht rastet kur bllokohet puna qeverisjen normale të vendit. Në këtë rast zgjedhjet
e Kuvendit Popullor dhe të mos i lihet shpërndarja e e Kuvendit Popullor organizohen jo me vonë se 45
Kuvendit një personi të vetëm. ditë nga dita e shpërndarjes.”
Gjithashtu, mendoj se duhet të përcaktohet E bëj këtë propozim për këto arsye:
edhe një rast tjetër, që Kuvendi mund të shpërndahet E para, nuk ka përse ta vëmë që t’i mbetet
ndoshta edhe kur ai funksionon normalisht, por të Presidentit të gjykojë nëse duhet shpërndarë apo
gjithë deputetet mund të tërheqin mandatet dhe të jo Parlamenti. Parlamenti mund të shpërndahet vetë
bien dakord që të bëhen zgjedhje të reja. Pra, duhet kur ka krizë qeveritare, domethënë kur ështe prishur
të saktësohet në Kushtetutë një gjë e tillë, me raporti i forcave midis koalicioneve të mundshme,
kërkesën e vetë Kuvendit, por ama duke tërhequr që e bën të pamundur Parlamentin të marrë vendime.
mandatet pjesa dërrmuese e deputetëve. Arsye tjetër për shpërndarjen e Parlamentit nuk ka.
Përfundimisht unë kam dy propozime: Presidentit i mbetet e drejta për ta shpallur.
E para, të përcaktohet kur bllokohet Parlamenti Kastriot Islami - Hedhim në votë propozimin e
dhe juridikisht ai të quhet i pezulluar. deputetit Tritan Shehu:
E dyta, të përcaktohet rasti që me vendim të “Mund, pasi merr mendimin e Kryetarit të
vetë deputetëve, në qoftë së tërheqin mandatet, Këshillit të Ministrave dhe të Kryetarit të Kryesisë
mund të bëhen zgjedhje të jashtëzakonshme. së Kuvendit Popullor, të shpërndajë Kuvendin
Lutfi Dautllari - Unë mendoj që pushteti i Popullor para mbarimit të afatit të legjislaturës,
Presidentit s’ka të bëjë fare me pushtetin e përveçse në 6-mujorin e fundit të mandatit të tij, kur
deputetëve, pra janë të ndarë. Duke qënë të ndarë, përbërja e tij nuk lejon ushtrimin e funksioneve të
Presidenti s’ka pse të marrë mendim nga deputetët. vetë Kuvendit dhe e bën të pamundshme qeverisjen
Rasti kur Presidenti shpërndan Parlamentin është e vendit. Në këtë rast zgjedhjet e Kuvendit Popullor
e shkruar në pikën 10, domethënë kur vetë Kuvendi ribëhen jo me vonë se 45 ditë nga dita e
nuk lejon ushtrimin e funksioneve të veta, kur ai nuk shpërndarjes.”
është në gjendje të marrë asnjë vendim, ka krizë Kush është pro? Kundër? Abstenim?
parlamentare. Kjo është gjithnjë në disfavor të asaj Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
partie që është në pushtet dhe ky nen duhet më Pika 11. “Lidh traktate ndërkombëtare, ratifikon
tepër kur nga zgjedhjet dalin rezultate afërsisht të dhe denoncon ato që nuk i shqyrton vetë Kuvendi
barabarta. Popullor.”
Falemnderit! Ka vërejtje?
Ali Spahia - Zoti Kryetar, Ylli Vejsiu - Unë mendoj së këtu nuk del e qartë
Tashmë po bëhet gjithnjë e më e qartë për të cilat janë traktatet ndërkombëtare që nuk i shqyrton
gjithë se për të shmangur komplikacione të Kuvendi Popullor. Në qoftë se s’ka, duhet ta heqim
rrezikshme, që mund të vijnë si pasojë e një krize këtë pikë.
parlamentare, Presidentit duhet t’i njihet medoemos Hysen Godole - Mendoj që pika 11 të
e drejta për të shpërndarë Parlamentin, por me formulohet në këtë menyrë: “Lidh, ratifikon dhe
kufizimin, që tha njëri nga deputetët parafolës, të 6 denoncon traktate ndërkombëtare jothemelore që
muajve të fundit të mandatit të tij. Përveç kësaj nuk i shqyrton vetë Kuvendi Popullor”, sepse çfarë
mendoj së s’ka nevojë t’i bëhet ndryshim tjetër shqyrtonte Kuvendi Popullor, i miratuam në një pikë
formulimit të kësaj pike. më parë.
Ismail Lleshi - Unë kam mendimin së propozimi Falemnderit!
i parë që u bë për të vënë kufizimin e 6 muajve të Ilir Dushi - Gjykoj se pika 11 është konceptuar
fundit të mandatit të tij është një propozim i drejtë me së miri nga ana juridike. Nuk kemi pse t’i ndajmë
dhe më duket se e zgjidh shqetësimin që kemi. traktatet ndërkombëtare në themelore dhe në
Prandaj propozoj ta hedhim në votë atë. jothemelore. Kurse përsa i përket çështjes së kush
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? janë traktatet ndërkombëtare që Kuvendi Popullor
Abdi Baleta - Propozimi im për këtë pikë është nuk e ka në kompetencën e tij t’i shqyrtojë, po marr
ky: “Presidenti shpall shpërndarjen e Kuvendit, kur si shëmbull një traktat kulturor me një shtet tjetër.
Kuvendi ka arritur në përfundim se në gjirin e tij është Një traktat të tillë nuk ia kemi lënë në kompetencë
krijuar një gjendje që çon në krizë parlamentare për Kuvendit Popullor dhe nuk kemi pse t’ia lemë.
një periudhë tremujore, gjë që e bën të pamundur Prandaj mendoj që ta votojmë këtë pikë kështu siç
206
është. Pika 14. “Jep shtetësinë shqiptare dhe pranon

Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (Nuk ka). lënien e saj.” Ka vërejtje?
Deputeti Godole e tërhiqni propozimin tuaj? (E Tonin Alimëhilli - Mendoj se kjo pikë nuk është
tërheq). Atëherë, kush është pro me pikën 11, siç formuluar mirë, sepse të le të kuptosh që pranon
është në tekst? Kundër? Abstenim? lënien e shtetësisë, domethënë që unë, ta zemë,
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. dua të lë shtetësinë dhe ai duhet ta pranojë. Prandaj
Pika 12. “Emëron dhe shkarkon përfaqësuesit unë sugjeroj të formulohet në këtë mënyrë: “Miraton
diplomatikë me propozimin e Kryetarit të Këshillit shtetësinë shqiptare dhe lënien e saj.”
të Ministrave.” Kastriot Islami - Ka propozim tjetër, ju lutem?
Ka vërejtje? Fehmi Abdiu - Kam mendimin që kjo pikë të
Agron Dibra - Kam mendimin që kjo pikë të formulohet në këtë mënyrë: “Jep shtetësinë
hiqet fare, ashtu siç vepruam me pikën 8, dhe ta shqiptare dhe miraton lënien e saj.”
bashkëngjitim te pika 7 e ta nënkuptojmë si Medin Duraj - Mendoj që pika 14 të formulohet
kompetencë të Presidentit. në këtë mënyrë: “Miraton dhënien dhe lënien e
Arif Halili - Unë mendoj që pika 12 të mbetet shtetësisë shqiptare.”
dhe të formulohet në këtë mënyrë: Kastriot Islami - Ideja është e qartë. Ka një
“Emëron, shkarkon dhe liron përfaqësuesit problem të redaktimit nga juristët.
diplomatike, si dhe drejtuesit e institucioneve Hedhim në votë propozimin e deputetit Alimëhilli.
qendrore, me propozim të Kryetarit të Këshillit të Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Ministrave.” Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
Mendoj se këtu duhet të përfshihen edhe Ilir Dushi - Më falni. Pikën 14 e miratuam, por
drejtuesit e institucioneve qendrore, për faktin se unë ngrita dorën, që ju nuk e patë, se e kishit
ata marrin pjesë në Këshillin e Ministrave dhe po mendjen të votimi, për të thënë se më duket që
nuk i përfshimë këtu, kujt do t’ia lëmë emërimin e është më mirë nga ana juridike po të themi “miraton
këtyre drejtuesve të institucioneve qendrore, siç janë dhënien e shtetësisë shqiptare dhe lënien e saj.”
për shembull. Drejtoria e Përgjithshme e PTT-së, Kastriot Islami - E rregullojnë këta shokët
Drejtoria e Përgjithshme e Mekanikës, e Ekonomisë juristë.
Komunale, Kryetari i Komitetit të Shkencave etj. Ali Spahia - Më falni, ju lutem! Një person që
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka. nuk e ka shtetësinë shqiptare, si ka mundësi t’ia
Propozimi i parë është që pika 12 të hiqet. Kush miratojë? Atij duhet t’ia japë dikush. Kush do t’ia
është pro? Kundër? Abstenim? japë? Do t’ia japë pikërisht Presidenti. Kjo është e
Nuk miratohet meqë nuk merr dy të tretat e saktë.
votave. Propozimi i deputetit Arif Halili. Kastriot Islami - Pika 15. “Ushtron të drejtën e
Shane Korbeci - Për sqarim, ne nuk mund t’i faljes.”
lemë në kompetencë, për mendimin tim, emërimin Ka ndonjë vërejtje?
apo shkarkimin e Drejtorit të Drejtorisë së Tonin Alimëhilli - Kjo pikë mendoj të formulohet
Përgjithshme Mekanike, apo të një drejtorie tjetër e në këtë mënyrë: “Ushtron të drejtën në masë të
të tëra këto me radhë. Derisa nuk i lamë në kufizuar të faljes.”, sepse të drejtën e faljes në
kompetencë emërimin apo shkarkimin e ministrit, mënyre masive e ka Kuvendi Popullor. Me të drejtën
por ia lamë Kuvendit, s’mund të bëjmë këtë formulim. e Presidentit, për të bërë falje në masë, mund të
Kastriot Islami - Kush është pro me propozimin spekulohet në fushatat elektorale.
e deputetit Arif Halili? Panajot Barka - Është në interes të të drejtës
Kundër? Abstenim? së njeriut që Presidenti i Republikës të ketë të
Nuk miratohet, meqë nuk merr mbi dy të tretat drejtën e faljes. Këtu nuk duhet të ngatërrojmë
e votave. Hedhim në votë variantin e tekstit. Kush amnistinë me faljen (Ndërprerje incizimi).
është pro? Kundër? Abstenim? Kastriot Islami - Deputeti Alimëhilli, e tërhiqni
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. propozimin tuaj? (E tërheq).
Pika 13. “Pranon letrat kredenciale dhe letrat e Atëherë kush është pro me formulimin siç është
thirrjes së përfaqësuesve diplomatike të shteteve të në tekst? Kundër? Abstenim?
huaja.” Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
(Miratohet pa asnjë vërejtje dhe propozim). Pika 16. “Jep dekorata dhe tituj nderi.” Ka ndonjë
207
vërejtje? Nuk ka. të ndryshme. Gjendja e jashtëzakonshme nuk

Hedhim në votë propozimin siç është në tekst. shpallet vetëm në rast lufte, por edhe në raste
Kush ështe pro? Kundër? Abstenim? tërmetesh, përmbytjesh, fatkeqësish të mëdha
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. natyrore e të tjera me radhë.
Pika 17. “Jep të drejtën e strehimit politik.” Ylli Vejsiu - Më duket se këtu ka prapë një
Ka vërejtje? kontradiktë: Thuhet se “shpall, kur është e pamundur
Agron Dibra - Kam mendimin që të caktohen të mblidhet Kuvendi Popullor, mobilizimin e
kriteret se kur jepet strehimi politik dhe për këtë do pjesshëm dhe të përgjithshëm”, por shpallja i
të ishte mirë t’i referoheshim projektit të Kushtetutës, paraqitet për miratim Kuvendit Popullor brenda 5
ku thuhet që t’u jepet strehimi politik shtetasve dhe ditëve. Në qoftë se ai s’ka kohë, pse e shpall këtë
personave pa shtetësi që ndiqen për shkak të mobilizim?
veprimtarisë së tyre në dobi të demokracisë e të Fatos Nano - Për të zgjidhur kontradiktat që
çlirimit kombëtar e shoqëror, si dhe të përparimit të po na lindin, unë do të thosha se këtu është fjala
shkencës e të kulturës. Kam mendimin që këto për afatin nga një deri pesë ditë, meqenëse deputetët
duhet të cilësohen. mbase nuk vijnë dot për 24 orë.
Agustin Shqalësi - Desha t’u kujtoj zotërinjve Kastriot Islami - Ka ndonjë problem tjetër?
deputetë, që këtu është fjala për të drejtat e Nuk ka.
Presidentit, jo kur mund të jepet strehimi politik e Atëherë hedhim në votë formulimin siç është në
gjëra të tjera. tekst.
Vehap Daku - Unë s’jam dakord me shokun Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Agron, për arsye se di që ka rregulla ndërkombëtare Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
dhe ndërshtetërore që po kaloi një person nga një Pika 19. “Shpall, kur është e pamundur të
shtet në një shtet tjetër dhe kërkon strehim politik, mblidhet Kuvendi Popullor, gjendjen e luftës në rast
i jepet. agresioni të armatosur kundër Republikës së
Kastriot Islami - Ka ndonjë propozim tjetër Shqipërisë.”
racional? Nuk ka. Ka vërejtje?
Kush është pro me formulimin e dhënë në tekst? Thoma Angjellari -Në formulimin e paraqitur
Kundër? Abstenim? mendoj që pas fjalës “agresioni” të shtohet fjala “të
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. befasishëm.” Kjo sepse lufta mund të jetë shpallur
Pika 18. “Shpall, kur është e pamundur të që më përpara dhe pret koha të mblidhet Kuvendi
mblidhet Kuvendi Popullor, mobilizimin e pjesshëm Popullor? Ose shteti ynë ka hyrë në koalicion për
dhe të përgjithshëm, si dhe gjendjen e mbrojtjen me një sërë shtetesh të tjera dhe përsëri
jashtëzakonshme. Në këto raste shpallja i paraqitet pret koha të mblidhet Kuvendi Popullor?
për miratim Kuvendit Popullor brenda 5 ditëve.” Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (Nuk ka).
Ka vërejtje? Hedhim në votë propozimin e deputetit Thoma
Naim Karriqi - Zoti Kryetar, kam mendimin të Angjellari.
bëhet një shtesë pas fjalës “e jashtëzakonshme” Kush është pro? Kundër? Abstenim?
dhe konkretisht shprehja “kur atdheut (ose vendit) i Nuk miratohet, meqë nuk fiton dy të tretat e
kërcënohet agresion nga jashtë.” Vazhdimi të mbetet votave.
siç është. Hedhim në votë formulimin siç është i shkruar
Fisnik Hyka - Unë mendoj se janë të drejta në tekst. Kush është pro? Kundër? Abstenim?
kompetencat që ka Presidenti për çdo situatë të Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
jashtëzakonshme ose emergjence. Propozoj që kjo Pika 20. “Nxjerr dekrete me karakter individual
pikë të bashkohet me pikën 19 dhe të jetë ky dhe vendime; në raste të ngutshme nxjerr edhe
formulim: “Shpall, kur është e pamundur të mblidhet dekrete me karakter normativ, të cilat i paraqiten
Kuvendi Popullor, mobilizimin e pjesshëm ose të për miratim Kuvendit Popullor në sesionin e tij të
përgjithshëm, gjendjen e jashtëzakonshme dhe të ardhshëm.”
luftës në rast agresioni kundër Republikës së Ka vërejtje?
Shqipërisë….”. Vazhdimi të mbetet siç është. Neritan Ceka - Kompetencat e Presidentit këtu
Tritan Shehu - Kam mendimin se këto dy pika me duket së kalojnë pak tek ekzekutivi. Nuk do të
nuk mund të bashkohen, sepse janë dy gjëra krejt kisha ndonjë kundërshtim, por është mirë që për
208
këtë arsye të kufizohet një çike koha, domethënë Kastriot Islami - Kush është pro? Kundër?
të mos pritet sesioni i ardhshëm, por të caktohet Abstenim?
një kohë, e cila do të mendoja që të mos ishte me Nuk miratohet, meqenëse nuk fiton mbi dy të
shumë se 45 ditë. tretat e votave.
Maksim Konomi - Mendimi im është që pjesa Tani hedhim në votë formulimin siç është në
“në raste të ngutshme nxjerr edhe dekrete me tekst. Kush është pro? (170 veta) Kundër?
karakter normativ”, të hiqet fare, sepse ka të bëjë Abstenim? Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
me funksionet ekzekutive të Presidentit. Pika 21. “Drejton Këshillin e Lartë të Drejtësisë.”
Fehmi Abdiu - Kam mendimin që përmbajtja e Ka vërejtje?
pikës 20 të mbetet siç është. Dekretet me karakter Fehmi Abdiu - Ky problem ështe i lidhur me
individual dhe vendimet i është lënë e drejta problemin që diskutuam mbrëmë për Këshillin e
Presidentit për t’i nxjerrë në çdo kohë. Për këto s’ka Lartë Kushtetues. Në qoftë se do ta shqyrtojmë në
as kundërshtime nga shokët. Për rastet e ngutshme dispozitat e fundit dhe do të shprehemi edhe për
(të gjithë jemi dëshmitarë të situatave të veçanta që Këshillin e Lartë të Drejtësisë, kam mendimin që të
mund të krijohen në vend për probleme nga më të mbetet kështu siç është parashikuar. Në qoftë se
ndryshmet), kur koha nuk pret dhe problemet duhen nuk do të shprehemi për të, kur të vijë koha do të
zgjidhur, e drejta e Presidentit për të nxjerrë dekrete diskutohet rreth këtë problemi. Them ta miratojmë
me karakter normativ dhe detyrimi i tij për ta çuar të kushtëzuar.
në mënyrë të domosdoshme në sesionin më të parë Bashkim Kopliku - Mendoj që kësaj pike t’i
të Kuvendit Popullor, me duket një gjë normale dhe kthehemi pasi të përcaktohet Këshilli i Lartë i
e pranueshme. Drejtësisë.
Gafur Shameti - Mendoj të hiqet pjesa “në raste Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka.
të ngutshme nxjerr edhe dekrete me karakter Ka një propozim që kjo pikë të rishikohet kur të
norrnativ”, sepse nuk i takon Presidentit dhe nuk vendoset nëse do të formohet ose jo Këshilli i Lartë
duhet ta marrë këtë kompetencë. i Drejtësisë.
Blerim Çela - Unë jam dakord me propozimin Ismail Lleshi - Mua më duket se nuk duhet të
e zotit Abdiu. Pika 20 është e rregullt dhe mendoj nxitohemi me miratime të karakterit me kusht. Në
të miratohet kështu siç është. Ndërsa lidhur me qoftë se ne më vonë do të biem në diskutim të kësaj
paraqitjen për miratim në Kuvendin Popullor, do të çështjeje, atëherë përcaktojmë konkretisht edhe
isha dakord me zotin Neritan Ceka që kjo të bëhej çështjen e drejtimit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë.
jo më larg se 45 ditë. Kastriot Islami - Dakord. Atëherë propozimi i
Sali Berisha - Unë mbështes propozimin për parë është që të hiqet kjo pikë dhe të vendoset pasi
45 ditë dhe mendoj se është një mençuri po ta vëmë, të ndërtohet Këshilli i Lartë i Drejtësisë.
sepse përjashton mundësinë e abuzimit dhe të Kush është pro? Kundër? Abstenim?
teprimit në nxjerrjen e dekreteve. Miratohet ky propozim me mbi dy të tretat e
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? Nuk ka. votave.
Hedhim në votim propozimin e deputetit Maksim Gramoz Pashko - Kisha një sugjerim. Mundet
Konomi: “Nxjerr dekrete me karakter individual dhe që në të ardhmen të lindë nevoja për të krijuar
vendime, të cilat i paraqiten për miratim Kuvendit komisione ose këshilla të tjerë si puna e Këshillit të
Popullor në sesionin e tij të ardhshëm.” Lartë të Drejtësisë, të cilat me ligj të parashikohen
Kush është pro? Kundër? Abstenim? që të jenë nën drejtimin e Presidentit. Kështu që ne
Nuk miratohet, meqenëse nuk fiton dy të tretat nuk duhet ta lëmë shtegun të mbyllur për të shtuar
e votave. Propozimi i deputetit Neritan Ceka: pika të tjera këtu.
“Nxjerr dekrete me karakter individual dhe Kastriot Islami - Dakord. Ne jemi këtu dhe,
vendime; në raste të ngutshme nxjerr edhe dekrete kur të bëjmë ligjin, vendosim edhe për këtë gjënë
me karakter normativ, të cilat i paraqiten për miratim tjetër.
Kuvendit Popullor në sesionin më të afërt, por jo më Gramoz Pashko - Domethënë ta lëmë të hapur
larg se 45 ditë nga data e hyrjes në fuqi.” Juristët problemin edhe për komisione ose këshilla të tjerë.
thonë që të shkruhet “brenda 45 ditëve” në vend të Kastriot Islami - Jo vetëm për këtë pikë, por
fjalëve “jo më larg se 45 ditë.” për gjithçka është e hapur e gjithë Kushtetuta.
Neritan Ceka - Në rregull. Hedhim në votë nenin 27 në tërësi. Me miratimet
209
që bëmë. Kush është pro? Kundër? Abstenim? shkuar deputetët nëpër rrethe që të pushojnë, të
Miratohet neni 27 në tërësi me mbi dy të tretat çlodhen dhe seancën ta fillojmë ditën e hënë
e votave. pasdite. Siç po tregohet shumë devotshmëri nga
Neritan Ceka - Zoti Kryetar, ana e deputetëve të Partisë së Punës për punë
Pas një pune mjaft frytdhënëse dhe për t’u dhënë komuniste edhe nesër, le ta bëjnë ditën e 1 Majit
mundësi deputetëve që të çlodhen, propozoj që ta atë punë komuniste dhe kështu përfitojmë një ditë
mbyllim seancën për sot dhe seanca tjetër të fillojë e gjysmë.
ditën e hënë. Kastriot Islami - Kam një vërejtje për deputetin
Fatos Nano - Do të mbështesja propozimin e Pashko: Jini i kujdesshëm në deklaratat që bëni!
deputetit Ceka, me sugjerimin konstruktiv që buron Ora është vonë. Të mos e prishim këtë atmosferë
nga nevoja që kanë të gjithë shokët për t’u çlodhur, të mirë këtu në Parlament.
aq më tepër deputetët e rretheve për t’u çmallur me Xhevahir Tahiraj - Falënderoj shokun Nano dhe
familjet, dhe gjatë kësaj kohe do të sugjeroja që zotin Pashko për kujdesin ndaj deputetëve të
deputetët që kanë vërejtje nga studimi paraprak ose rretheve pas kaq ditësh dhe në të njëjtën kohë dua
i mëtejshëm i këtij dokumenti, t’i paraqesin me t’u kujtoj që këtë kujdes ta kishin treguar qysh në
shkrim dhe një grup juristësh me deputetë nga fillim të punimeve.
Kuvendi të vazhdojnë të punojnë deri të hënën për E dyta, është edhe një kritikë kjo për shokun
të shkurtuar punën. Nano, që të tregojë më kujdes për tërë deputetët
Panajot Barka - Mendoj se oferta që na bëhet edhe në trajtim, edhe për të ndjekur punët e mëdha
nuk është kaq në dobi të atyre që kanë mall për që kemi.
familjet, aq më tepër që është 1 Maji përpara. Unë Për t’i shërbyer punës për të vazhduar këtë klimë
mendoj që të punojmë edhe nesër, edhe pasnesër kaq të mirë, këtë bashkëpunim e mirëkuptim, këtë
dhe të bëjmë pushim ditën e martë dhe të mërkurë. rezultat, jam i mendimit vazhdojnë punimet nesër
Engjëll Beshaj - Unë kam mendimin se, meqë në orën 6 00.
ecëm shumë në miratimin e neneve për Presidentin, Lutfi Dautllari - Shoku Kryetar,
edhe këto 4 nene që kanë ngelur t’i miratojmë sonte Të nderuar deputetë,
dhe të vazhdojmë punimet nesër, pa përmendur ato Do të bënim një akt qytetarie dhe do të
fjalë që tha deputeti Panajot Barka, me të cilin jam qetësonim shumë popullin sikur të bënim një shkelje
dakord. në rendin e ditës dhe sonte të zgjidhnim Presidentin
Gafur Shameti - Unë jam dakord edhe me e pastaj të bënim tri ditë pushim.
mendimin e zotit Ceka, edhe me mendimin e zotit Xhelil Gjoni - Unë mendoj që të gjejmë një orë
Nano, por me ndryshim nga zoti Nano që jo me më të përshtatshme për nesër dhe të vazhdojmë
kushtin për të nxjerrë vërejtjet me shkrim, se nuk punimet e të mbarojmë me këto dispozita, sepse
kemi kohë. është shumë e vështirë që shokët të nisen në Kukës
Ndriçim Hysa - Unë nuk jam dakord as me zotin apo në Tropojë nesër dhe të kthehen pasnesër.
Ceka, as me deputetin Nano për ndërprerjen e Bardhyl Fasko - Unë mendoj se për situatat që
punimeve. Në qoftë se janë lodhur sonte, le të po kalojmë, të vazhdojmë punimet. Jemi të
pushojnë dhe nesër jam i mendimit të fillojmë në ndërgjegjshëm se jemi lodhur shumë, por për situatat
orën 9 , sepse këtu kemi ardhur për punë. Edhe kritike që po kalon vendi ynë, pa përfunduar edhe
halle të tjera kemi, por mendoj se më e rëndësishme zgjedhja e Qeverisë, pa u stabilizuar situata në
është që të vazhdojmë punimet. vendin tonë të mos bëhet pushim.
Kastriot Islami - Ka dy propozime: njëri për t’i Fatos Nano - Unë e tërheq propozimin tim,
ndërprerë punimet dhe tjetri për të vazhduar punimet. sepse nuk tregova arsyen e vërtetë: deshëm të
Ka ndonjë propozim të ndërmjetëm? bënim një mbledhje të shpejtë qeverie nesër për disa
Gramoz Pashko - Përfitoj nga rasti, meqë kemi probleme të ngutshme, pra, nuk e kisha fjalën për
këtu drejtuesit e Qeverisë, të cilët natyrisht kanë të bërë pushim.
pushtetin më të madh ekzekutiv aktualisht, dhe Bashkim Kopliku - Meqë jemi organ ligjvënës,
meqë shumë nga lajthitjet e vogla që kemi berë sot dua t’ju kujtoj pak ligjet. Ka një të drejtë të njerëzimit
kanë ardhur nga lodhja, mbasi mbrëmë dhe sot kemi të fituar prej kohësh. Bota e ka 40 orë punë në javë.
punuar shumë, të sugjeroj që Qeveria nesër të Ne nuk e di sa kemi bërë, por më duket se na bie të
sigurojë disa autobusë e mjete transporti për të kemi bërë më tepër se 70 orë punë në javë.
210
E dyta, po vendosim për gjëra shumë kryesore deputetët që janë në periferi. Unë do të kisha shumë
të shtetit. Nuk dua as ta zvogëloj, as ta zmadhoj dëshirë të merrja deputetin nga Kalaja e Dodës.
situatën që po kalojmë, por më duket se po kalojmë Ju të tjerët zgjidhni vetë. Kjo të jetë një ditë
në ekstreme. Unë jam me propozimin që punimet pushimi miqësor.
të vazhdojnë të hënën pasdite. Të na lihet kohë që Ahmet Kamberi - Kemi një gjysmë ore që po
të jemi të qetë dhe të vendosim me mend në kokë. humbasim kohën kot duke diskutuar: të vazhdojmë
Falemnderit! punimet nesër apo t’i shtyjmë për një ditë më pas.
Petrit Llaftiu - Të nderuar deputetë, Ne jemi mbledhur këtu për një problem shumë të
Do t’ju bëj një propozim shumë dashamirës, rëndësishëm. Unë jam mjek dhe them se po të
shumë të ngrohtë dhe me një sens krejtësisht të pushojmë sonte, nesër ështe plotësisht e
kundërt nga dy propozimet e bëra. Po të jetë puna mundshme për të punuar. Ne duhet të punojmë
për të punuar, të gjithë jemi dakord. Po deshët e edhe nesër, që t’i japim popullit atë që kërkon prej
gdhijmë deri nesër në mëngjes, po dijeni mirë, si nesh. Prandaj ju lutem, shok Kryetar, hidhini në votë
mësues që jam, se truri ka një ngarkesë të caktuar. propozimet!
Unë jam nga Shijaku dhe do të dëshiroja që nesër Kastriot Islami - Punimet rifillojnë nesër, ora
pushimin disa nga shokët e largët ta bëjnë te 10 00.
E diel, 28.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, Genc Ruli - Unë do të thosha që ky nen

Meqenëse shumica është e pranishme, rifillojmë përmban një garanci. Në qoftë se në diskutimet e
punimet. Neni 28. seancës së kaluar pati rezerva lidhur me
Spikeri - Neni 28. “Aktet që nxjerr Presidenti i kompetencat legjitime që ka Presidenti për nxjerrjen
Republikës për ushtrimin e kompetencave të e dekreteve me karakter normativ, mendoj që
parashikuara në pikat 11,12 dhe 20 të nenit 27 të pikërisht një kufizim, për të mos pasur këtu teprim
kësaj Kushtetute, duhet të kundërfirmohen sipas pushteti në nxjerrjen e këtyre dekreteve, një garanci
rastit nga Kryetari i Këshillit të Ministrave ose nga në këtë drejtim është pikërisht neni 28, sepse në
ministri përkatës.” këtë rast kundërfirmuesi, që është Kryetari i Këshillit
Kastriot Islami - Kush ka vërejtje? të Ministrave ose ministri përkatës, fut edhe
Bujar Golemi - Neni 28 që na paraqitet për përgjegjësinë e tij individuale në drejtësinë dhe në
miratim, më duket se është i pajustifikueshëm, për legjitimitetin e këtyre akteve. Domethënë, ky nen
faktin se në pikat 11, 12 dhe 20 të nenit 27 është i domosdoshëm dhe shumë garantues për të
Presidentit i jepet e drejta të nxjerrë akte për lidhjen zhdukur çdo mundësi të një teprimi apo abuzimi të
e traktateve, për emërimin e shkarkimin e pushtetit nga ana e personit më të lartë.
përfaqësuesve etj., që është masë e ligjshme dhe Shane Korbeci - Edhe unë jam i mendimit që
në e miratuam. Por të kërkohet që të kundërfirmohet ky nen duhet të jetë dhe, përveç atyre që tha zoti
nga Kryeministri ose ministri përkatës, me duket e Ruli, do të theksoja që konfirmimi ose kundërfirmimi
pajustifikueshme, sepse ne, kur e miratuam këtë si nga Kryetari i Këshillit të Ministrave ose ministri
të drejtë të Presidentit, në qoftë se nuk do të përkatës rrit dhe shkallën e sigurisë, përveç
kundërfirmohet nga Kryetari i Këshillit të Ministrave garancisë, sepse praktikisht janë dy hallka të
ose ministri përkatës, do të ketë ndonjë pasojë specializuara për ato probleme që firmosen nga
juridike? Prandaj do të thosha që meqenëse Presidenti.
Presidenti i miraton dhe i nxjerr këto akte, menjëherë Gëzim Luli - Mua më duket i drejtë ky nen,
me nxjerrjen e tyre lind e drejta juridike që këto akte vetëm se kam mendimin të shtohet në fund shprehja
të marrin legjitimitet dhe të mos ketë nevojë që të “dhe nga personat e barazuar me ta”, që mund të
kundërfirmohen nga Kryetari i Këshillit të Ministrave jenë drejtorë drejtorie në rang ministrie etj.
ose nga ministrat përkatës. Meqenëse është i Pavllo Bojaxhiu - Jam dakord me propozimin
pajustifikueshëm, propozoj që ky nen të hiqet. që bëri zoti Ruli dhe shoku Shane Korbeci. Do të
211
kisha mendimin vetëm për një shtesë: aty ku thuhet një ndryshim, që fjalët “sipas rastit” të hiqen ose të
“ose nga ministri përkatës” të thuhet “dhe nga zëvendësohen me fjalët “në çdo rast”.
ministri përkatës.” Xhevahir Tahiraj - Duke parë si
Sali Berisha - Zoti Kryetar, domosdoshmëri kundërfirmimin, si një përgjegjësi
E konsideroj të domosdoshëm nenin 28. direkte të Kryeministrit dhe ministrit përkatës, e shoh
Mbrëmë, të detyruar ndaj formës gjysmëaksioni të të domosdoshme të shtohet edhe pika 8 e nenit 7
punës që po përdoret në këtë Kuvend, duke punuar të nenit 28. Kjo e ruan nga kompromentimi vetë
edhe ditën e diel, ne u nxituam kur hoqëm një nga figurën e Presidentit dhe i rrit përgjegjësinë
pikat e rëndësishme të funksioneve të Presidentit Kryeministrit.
që bënte fjalë për emërimin e disa i drejtuesve të Ismail Lleshi - Për mendimin tim neni 28 është
institucioneve qendrore. Është në interesin e vendit i nevojshëm, sikurse e tha edhe ndonjë diskutant
që poste të caktuara të jenë nomenklaturë e dyfishtë tjetër, sepse jep garancinë se hapat që do të
dhe jo e një personi, sepse, duke qenë nomenklaturë ndërmarrë Presidenti i Republikës në këto drejtime,
e një personi, i japim atë fuqi të mëdha, që në që lidhen me pikat 11, 12, dhe 20 të nenit 27, do të
momente të caktuara bëhen të rrezikshme për kenë medoemos edhe angazhimin e personave të
vendin. Të më falin zotërinj të deputetë që iu riktheva tjerë, që në këtë rast është më se e nevojshme.
kësaj pike, por më proekupoi mbrapa çështja që Përsa i përket ndonjë redaktimi që propozohet të
trajton ajo. Nuk jam dakord që ajo pikë të mbetet bëhet këtu, megjithëse ndonjëri prej tyre mund të
siç është, por të thuhet që për poste të caktuara ketë vlerë, unë them se nuk shton ndonjë element
me ligj, të cilat duhet të përcaktohen, se ka disa, të ri në raport me formulimin ekzistues. Më mirë të
nuk duhet të pranojmë që të jenë ekskluzivisht mbesë kështu siç është.
vetëm kompetencë e Kryetarit të Këshillit të Neritan Ceka - Edhe unë jam dakord që ky
Ministrave. Është në interesin e vendit që ato të nen, i cili është shumë i rendësishëm (theksoj
jenë kompetencë e dy personave: e Kryetarit të rëndësinë e veçantë të tij për të gjithë veprimtarinë
Këshillit të Ministrave dhe e Presidentit. dhe statusin e Presidentit), të mbetet kështu siç
Gafur Shameti - Unë kam këtë mendim për është, duke përjashtuar vetëm fjalët “sipas rastit.”
këtë pikë: Gjithashtu, kthehem edhe një herë te propozimi i
Përderisa në nenin 27, në pikat 11,12 dhe 20 i deputetit Berisha për pikën 8 të nenit 27, i cili u
është vënë kompetencë e plotë Presidentit dhe nuk përjashtua në total dhe unë isha një nga përkrahësit
shprehet që mund të lidhë, pori lidh traktate, emëron e këtij përjashtimi. Mbështes propozimin që t’i
etj., etj., duhet të bëhet ky korrigjim: shprehja “duhet rikthehemi këtij neni, sepse doli dy herë. Të mos
të kundërfirmohen” të zëvendësohet me “mund të harrojmë këtu që një deputet theksoi nevojën e futjes
kundërfirmohen”, sepse edhe nëse nuk së këtij neni aty ku flitet për përfaqësitë diplomatike.
kundërfirmohen, përsëri ato janë të ligjshme, pasi Kjo tregon që kemi bërë një gabim. Propozoj që
këtë të drejtë ia kemi dhënë Presidentit. kësaj pike t’i rikthehemi pas miratimit të nenit që
Bardhyl Baltëza - Kam mendimin se neni 28 po shqyrtojmë.
duhet të qëndrojë kështu siç është, me një korrigjim Blerim Çela - Neni 28 mendoj të mbetet siç
të vogël: fjalët “kësaj Kushtetute” të zëvendësohen është. Është më se e natyrshme që Presidenti i
me fjalët “të këtij ligji kushtetues”, sepse ky ligj që Republikës të nxjerrë akte për ushtrimin e
po shqyrtojmë ne tani, nuk është “Kushtetutë.” kompetencave dhe këto të kundërfirmohen nga
Kastriot Islami - E thamë që ky redaktim do Kryeministri apo ministri përkatës, qoftë dhe për
të bëhet për të gjithë materialin. kompetencat që ata kanë në fushat që drejtojnë dhe
Shkëlqim Cani - Jam plotësisht dakord me që i dinë më mirë këto probleme.
fjalën e zotit Berisha, e cila më duket me shumë Jam dakord, gjithashtu, me propozimin e zotit
vend dhe mendoj që t’i rikthehemi asaj pike. Më Berisha, të zotit Nano e të zotit Ceka që të shihet
duket se është me shumë interes dhe për të mirën pika 8 e nenit.
e punës që t’i rikthehemi, duke u formuluar ashtu Kastriot Islami - Ngatërruat një çikë emrat, po
siç e propozoi zoti Berisha. s’ka gjë.
Kastriot Islami - Të mbarojmë njëherë me këtë Bashkim Kopliku - Në përgjithësi jam dakord
pikë. me nenin 28. Ndoshta shprehja “sipas rastit” mund
Rexhep Uka - Jam dakord me nenin 28, me të zëvendësohej me fjalën “përkatësisht” .
212
Kastriot Islami - Para se të hedhim propozimet Kush është pro me propozimin e deputetit
në votim, do të bëjë një sqarim juristi Krenar Loloçi. Gëzim Luli?
Krenar Loloçi - Fjalët “sipas rastit” janë dhënë Ajli Alushani - Më falni. Po të jetë e mundur, ta
në kuptimin që, në qoftë se kemi të bëjmë me një miratojmë shtesën që propozon deputeti Luli, si dhe
kompetencë të karakterit të përgjithshëm, që e ka atë që propozoi deputeti Berisha dhe deputeti Ceka
Kryetari i Këshillit të Ministrave, do ta kundëfirmojë për dispozitën e mëparshme dhe i bëjmë të dy punët
ai, kurse kur është fjala për një fushë të caktuar, ta njëherësh.
zemë në Ministrinë e Bujqësisë, do ta kundërfirmojë Kastriot Islami - Me një fjalë të bëjmë një
Ministri i Bujqësisë. Mendoj se nuk ka ndonjë gjë kombinim të të dyjave. Nejse, atë formulim e bëjnë
po të lihet kjo shprehje. juristët, pra s’ka problem. Atëherë, duke pasur
Kastriot Islami - Mund të zëvendësohej edhe parasysh riformulimin që do të bëjnë juristët, me
me fjalën “përkatësisht” që propozoi deputeti shqetësimin që ka deputeti Berisha, po shtojmë
Bashkim Kopliku. Atëherë hedhim në votë edhe shprehjen e propozuar nga deputeti Luli “dhe
propozimet e bëra. Propozimi i deputetit Gëzim Luli. nga personat e barazuar me ta.”
Sali Berisha - Më falni që po ndërhyj dhe besoj Azem Hajdari - Unë s’do të isha dakord të
se do të më jepni të drejtë. shtonim shprehjen “dhe nga personat e barazuar
Kështu siç është formuluar neni, të më falin edhe me ta”, që të mos e ulim Presidentin deri tek drejtori
zotërinjtë juristë, nuk i përgjigjet qëllimit për të cilin i një drejtorie, por ta lëmë te ministrat.
po e miratojmë, sepse kjo në një mënyrë i lejon Shane Korbeci - Për të sqaruar zotin Azem,
Presidentit dorë shumë të gjatë. E vërteta është, njësohet me ministrin, për shembull, Kryetari i
që të justifikojë atë për të cilën jemi të gjithë dakord, Komisionit të Planit të Shtetit, kurse Drejtori i
se asnjë nga aktet e nxjerra nga Presidenti i Drejtorisë së Përgjithshme Mekanike, i Drejtorisë
Republikës për ushtrimin e kompetencave të së Përgjithshme të PTT-ve, i Drejtorisë së
parashikuara nuk mund të jetë i vlefshëm pa u Përgjithshme të Bankës etj., nuk njësohen me
konfirmuar sipas rastit nga Kryetari i Këshillit të ministrin. Janë të njësuara me ministrin funksione
Ministrave ose ministri përkatës. Ju lutem, zotërinj të përcaktuara, që emërohen nga Kryetari i Këshillit
deputetë, të theksohet kjo, se është shumë i të Ministrave dhe miratohen nga Kuvendi. Drejtorët
rëndësishëm ky moment. e drejtorive nuk miratohen nga Kuvendi.
Kastriot Islami - Fjala “duhet” e përmban Kastriot Islami - Atëherë e hedhim në votë
shqetësimin tuaj. edhe me shtesën “dhe nga personat e barazuar me
Sali Berisha - Jo, fjala “duhet” është me dy ta” (ose “e njësuar me ta”).
kuptime, është detyrim për të dy palët, kurse ky Kush është pro? Kundër? Abstenim?
formulim e sqaron përfundimisht. Në qoftë se ne po Miratohet ky nen, me këtë formulim, me mbi dy
punojmë pa nënkuptime dhe jemi të kthjellët, edhe të tretat e votave.
këtu duhet të jemi të kthjellët, ju lutem. Neni 29.
Kastriot Islami - Ju shqetëson e kaluara më Spikeri - Neni 29. “Kur vendi i Presidentit të
duket. Republikës mbetet vakant për çfarëdo arsye,
Sali Berisha - Jo, përkundrazi, prokupohem për kompetencat e tij i ushtron përkohësisht Kryetari i
të ardhmen, aspak për të kaluarën. Kjo është shumë Kryesisë së Kuvendit Popullor, me përjashtim të
e kthjellët. atyre të parashikuara në pikat 5 dhe 10 të nenit 27
Juristi (Leon Kosta) - Nuk kemi kundërshtim të kësaj Kushtetute.”
me mendimin e zotit Berisha, por formulimi mundet Kastriot Islami - Kush ka vërejtje?
të jetë i tillë: “Aktet që nxjerr Presidenti i Republikës Fehmi Abdiu - Kam mendimin që neni 29 mund
për ushtrimin e kompetencave të tij, të parashikuara të përsoset në dy drejtime, si përsa i përket
në pikat 11, 12 dhe 20 të nenit 27, marrin fuqi juridike përmbajtjes, ashtu edhe ndryshimi redaktorial.
mbasi kundërfirmohen sipas rastit nga Kryetari i Konkretisht mendoj që të formulohet në këtë mënyrë:
Këshillit të Ministrave ose nga ministri përkatës.” “Kur vendi i Presidentit të Republikës mbetet
Sali Berisha - Jam plotësisht dakord, por vakant për çfarëdo arsye, kompetencat e tij, me
mendoj të shtohet fjala “vetëm” pas fjalës “juridike.” përjashtim të atyre të parashikuara në pikat 5,6,7,10
Kastriot Islami - Zoti Berisha, nuk do t’ju lejojmë dhe 20 të nenit 27 të këtij ligji, i ushtron përkohësisht
më të ndërhyni dy herë. Kryetari i Kryesisë së Kuvendit Popullor.”
213
Pikat 6,7 dhe 20 që mendoj të shtohen, janë Gëzim Luli - Më duket se në këtë nen janë nja
mjaft të rëndësishme dhe për rrjedhojë duhet të dy shprehje që nuk kanë atë vlerë që duhet të kenë.
mbeten kurdoherë të drejta të Presidentit. Prandaj mendoj të formulohet kështu: “Kur
Tonin Alimëhilli - Kisha një vërejtje për Presidenti hiqet për arsye të parashikuara me ligj,
radhitjen e pikave, sepse pikën 9 e kemi hequr, kompetencat e tij, me përjashtim të atyre të
kështu që pika 10 duhet të dalë si pikë e nëntë. Po parashikuara në pikat 5 dhe 10 të nenit 27 të këtij
kështu duhet të shikohen edhe pikat e tjera. ligji, i ushtron përkohësisht Kryetari i Kryesisë së
Arben Imami - Mendoj se propozimi i zotit Kuvendit Popullor deri në zgjedhjen e Presidentit të
Abdiu është shumë i vlefshëm, sepse Kryetari i ri, që duhet të bëhet brenda 15 ditëve.”
Kuvendit Popullor nuk mund të barazohet me Kastriot Islami - Ka propozim tjetër, ju lutem?
Presidentin, kështu që edhe gjatë kohës që për një (S’ka). Atëherë hedhim në votë propozimet e bëra.
arsye apo një tjetër Kryetari i Kuvendit Popullor mund Propozimi i deputetit Fehmi Abdiu (lexon
të ushtrojë kompetencat e Presidentit, ato duhet të propozimin).
jenë shumë më të kufizuara. Kështu, me shumë të Kush është pro? Kundër? Abstenim?
drejtë zoti Abdiu thotë që, Kryetari i Kuvendit nuk Miratohet me mbi dy të tretat e votave.
mund të shpërndajë Kuvendin, sepse këtë Ahmet Kamberi - Ka edhe një propozim nga
kompetencë e ka Presidenti. E mbështes plotësisht deputeti Faik Çina, për paragraf shtesë.
sugjerimin e tij. Kastriot Islami - Dakord. Ka edhe një propozim
Faik Çinaj - Më duket se këtu ka një pasaktësi, për të shtuar një paragraf (lexon propozimin).
se thuhet “përkohësisht” dhe nuk përcaktohet koha. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Nuk
Gjykoj se do të ishte e arsyeshme që të shtohet: miratohet meqënëse nuk merr mbi dy të tretat e
“Zgjedhja e Presidentit, kur vendi mbetet vakant të votave.
bëhet në sesionin e parët e Kuvendit” ose të Kostandin Hoxha - Kishte edhe propozime të
caktohet sa kohë do të mbetet vendi pa President. tjera, po meqë fitoi propozimi i deputetit Abdiu, sipas
Petrika Minga - Mendoj se nenit 29 mund t’i procedurës që kemi miratuar, të tjerat nuk mund të
japim një pamje me të plotë, meqenëse kemi të fitonin. Megjithatë, unë do të thosha që pse ta lëmë
bëjmë me republikë parlamentare dhe jo me një në qoftë se do të diskutohet ky problem, që të
republikë presidenciale, sepse në rastin e republikës zgjidhet në sesionin e ardhshëm të Kuvendi Popullor.
presidenciale, kur vendi mbetet vakant pafundësisht, Mundet që Kuvendi (ia vlen shumë) të mblidhet vetëm
domethënë kur Presidenti jep dorëheqjen apo vdes, për të zgjedhur Presidentin. Prandaj të zbatojmë
zëvendësohet nga zëvendëspresidenti. atë procedurë që kemi zbatuar gjatë gjithë këtyre
Në rastin tonë konkret ne duhet të parashikojmë ditëve.
edhe këto raste. Në qoftë se Presidenti jep Falemnderit!
dorëheqjen apo vdes, Kuvendi Popullor organizon Kastriot Islami - Një sqarim nga juristi Leon
zgjedhjet e reja të Presidentit brenda 15 ditëve, Kosta.
sepse këtu flitet për një vend vakant në hapësirë Leon Kosta - Lidhur me formulimin që mund t’i
kohe të pakufizuar. bëhet këtij neni, mendoj se duhet të dalë si paragraf
Rushen Golemi - Meqenëse në raste të më vete ky përcaktim:
caktuara Kryetari i Kuvendit Popullor merr detyrat e “Zgjedhja e Presidentit të Republikës bëhet jo
Presidentit, do t’u lutesha zotërinjve deputetë t’i më vonë se 15 ditë nga dita kur vendi i Presidentit
kthehen edhe një herë nenit 17, ku të shtohen dy ka mbetur vakant.”
fjalë e të thuhet që Kuvendi Popullor zgjedh Kryesinë Xhevahir Tahiraj - Më duket se po
e vet, e cila përbëhet nga Kryetari e nga dy ngatërrohemi e po harrojmë çfarë kemi miratuar më
zëvendëskryetarë dhe domosdo duhet të zgjidhen përpara. Te neni 25 është përcaktuar afati i
me vota të fshehta. domosdoshëm për zgjedhjen e Presidentit brenda
Albert Karriqi - Në qoftë se do të shtonim edhe 30 ditëve. S’ka pse t’u referohemi paragrafëve të
pikën 6, çfarë do të bëhej në këtë mes? Le të marrim tjerë.
një fakt shumë të thjeshtë: sëmuret Presidenti. Panajot Barka - Nuk jam dakord me
Atëherë kush do ta propozojë Kryetarin e Këshillit parafolësin, se ai afat është kur përfundon mandati
të Ministrave? Prandaj mendoj se dy pikat e i Presidentit, ndërsa këtu bëhet fjalë për rastin kur
formulimit në tekst janë tamam. ai tërhiqet për arsye të ndryshme dhe vendi mbetet
214
vakant. Mendoj se afati prej 15 ditësh është shumë me shërbim apo është sëmurë, ai është prapë
pak, prandaj propozoj të bëhet 30 ditë. President. Prandaj detyrimisht mendoj se duhet lënë
Napolon Mërtiri - Kam mendimin së shtesa e një afat për këtë punë.
propozuar nga shoku Faik Çina mund të vihet te Albert Karriqi - Mendoj ta lëmë kështu siç
neni 26, ku përcaktohet heqja, shkarkimi ose lirimi është. Edhe ato pika që propozoi të futen në këtë
i Presidentit. nen deputeti Fehmi Abdiu, më duken se janë të
Napolon Roshi - Kam vetëm një sugjerim. tepërta.
Meqenëse hedhim në votë propozimin e parë që Halil Hasko - Edhe unë reflektoj në këtë çështje.
bëhet, kam mendimin që të lihet në dorë të Përderisa themi që pushtetet janë të ndara, unë
propozuesit të parë, për të gjykuar se ç’pjesë mendoj se është logjike që Kryetari i Kryesisë së
mendon të shtohet nga propozimet e tjera. Kjo Kuvendit Popullor të zëvendësojë kompetencat e
mendoj se do të lehtësonte mjaft punën. Presidentit. Dhe përsëri këtë ta propozon Kuvendi
Vangjel Stamo - Meqënëse doli problemi që Popullor, pra nuk ka ndonjë pushtet ekzekutiv
sa ditë do të qëndrojë Kryetari i Kuvendit Popullor personal. Mendoj se kjo është normale dhe i jep
në funksionin e Presidentit, kur është vend vakant gjerësi funksionimit të Kuvendit e veprimtarisë së
përkohësisht, kjo mendoj se mund të rregullohet po shtetit. Prandaj le ta lëmë ashtu siç ishte.
te neni 29, duke shtuar pas fjalës “përkohësisht” Ahmet Kamberi - Mendoj se nuk është një
shprehjen “jo më shumë se 30 ditë.” Kështu më çështje jo pak serioze ajo e zëvendësimit të
duket se zgjidhet ky problem. Presidentit të Republikës. Këtu propozohet që
Shane Korbeci - Mua më duket se po të vëmë përkohësisht të zëvendësohet nga Kryetari i
afate, 15 ditë apo 30 ditë, vëmë ca korniza në Kryesisë së Kuvendit Popullor, kur vendi të mbetet
vetvete, që do t’i shihja të arsyeshme për t’u vakant. Dhe më duket se vendet vakante janë
përcaktuar me ligj. Ne mund të mblidhemi edhe për përcaktuar në nenet e mëparshme. Këtu nuk është
një javë, në qoftë se do të gjykohet. Prandaj mendoj fjala për rastet kur Presidenti është me leje ose
ta lemë siç e miratuam. Ne këtu jemi. Ose edhe të është i sëmurë, por kur ai nuk është më për ta
tjerët që do të përfaqësojnë Kuvendin në të ardhmen, ushtruar funksionin e tij. Atëherë në këtë rast nuk
këtu do të jenë dhe do të gjejnë një zgjidhje që do mund t’i lëmë fuqi të përhershme Kryetarit të
të jetë edhe më racionale. Kryesisë së Kuvendit Popullor për të ushtruar
Engjëll Beshaj - Ne e miratuam këtë nen dhe funksionet e Presidentit. Prandaj është normale që
s’ka pse t’i kthehemi. Në qoftë se vendi i Presidentit kjo punë të bëhet për aq kohë sa është e
ngelet vakant, për arsye se sëmuret dhe rri ta zëmë domosdoshme, për aq kohë sa Kuvendi të mblidhet
tre muaj në spital ose vdes, ne kemi kriteret e tjera për ta zgjedhur Presidentin. Unë e quaj të drejtë
se kush e mbledh Kuvendin. Atë mund ta mbledhim propozimin e deputetit Çina dhe ne ose do ta lëmë
edhe brenda javës me propozimin e deputetëve, të që kjo të bëhet në sesionin e ardhshëm të rregullt
Kryesisë së Kuvendit Popullor ose të Kryetarit të të Kuvendit, ose të caktojmë një afat, 30 a 40 ditë,
Këshillit të Ministrave. Pra, ky problem është i sa të duam, po nuk mund ta lëmë në dëshirën e
zgjidhur në nenet e mëparshme që miratuam. Kryetarit të Kryesisë së Kuvendit Popullor për të
Kështu që s’ka pse të zgjatemi dhe të humbasim vendosur se sa kohë do të jetë president.
kohë. Neritan Ceka - Më duket se e kemi kalur një
Leontiev Çuçi - Kam parasysh që Presidenti çikë shpejt nenin 26, ku tregohen rastet që vendi i
mund të mungojë për disa arsye, qoftë arsye Presidentit mbetet vakant, po nuk tregohet mënyra
shërbimi, sëmundjeje etj. Mendoj se këto dispozita e veprimit. Prandaj aty mendoj se duhet të theksohet
që po miratojmë, kanë karakter të përkohshëm, në që në rastet kur vendi i Presidentit mbetet vakant
kuptimin që mbi to do të punohet për të hartuar para mbarimit të mandatit, Kryetari i Kryesisë së
Kushtetutën e re. Prandaj, meqë e votuam, ta lëmë Kuvendit Popullor cakton jo më vonë se 15 ditë (30
siç është dhe Komisioni Kushtetues le ta saktësojë ditë është shumë) mbledhjen e Kuvendit Popullor
përfundimisht. për zgjedhjen e Presidentit të ri dhe kështu zgjidhet
Gafur Shameti - Më duket se kjo çështje po kontradikta. Me këtë rast propozoj t’i kthehemi edhe
keqkuptohet. Nuk është fjala këtu se Presidenti iku një herë pikës së famshme 8, domethënë të
me shërbim. Vend vakant është kur e ke liruar, e ke korrigjojmë disa gabime, por mund ta lëmë edhe në
hequr nga ai funksion ose ka vdekur. Sepse kur ikën fund.
215
Bujar Kolaneci - Unë mendoj se kjo mund të Ç’mendim kanë juristët?

rregullohet në nenin 29, duke parashikuar të dy Kostandin Hoxha - Shoku Kryetar, kam vërejtje
variantet: edhe kur vendi mbetet vakant edhe në për Kryesinë, kemi 40 minuta që diskutojmë për
rastin e mungesave të përkohshme. Prandaj propozoj një nen të miratuar. Nuk më duket e drejtë dhe kërkoj
që ky nen të formulohet kështu: të zbatohet me rigorozitet procedura.
“Kur vendi i Presidentit të Republikës mbetet Falemnderit!
vakant ose në mungesë të tij për çfarëdo arsye, Kastriot Islami - Që të mos keqkuptohemi,
kompetencat e tij i ushtron përkohësisht Kryetari i këtu u bë një propozim për shtesë neni. Doli që
Kryesisë së Kuvendit Popullor…” propozimi i bërë nga deputeti Faik Çina qenka me
Fehmi Abdiu - Neni 29, siç është ndërtuar dhe interes. Tani ju thoni të zbatojmë rregulloren dhe të
siç diskutojmë ne për ta plotësuar, tregon se kush kthehemi prapë nesër te ky nen e për këtë e ka
është ai person që do të ushtrojë funksionet e fajin Kryesia. Më mirë të humbasim 5 minuta tani,
Presidentit, kur vendi i tij ka mbetur vakant. sesa t’i kthehemi nesër.
Gjithashtu, përcaktohet se cilat funksione do t’i Arben Imami - Kam përshtypjen që nga ana
besohen atij dhe cilat nuk do t’i lejohen. Për parimore të gjithë deputetët janë në një mendim që
rrjedhojë, shqetësimi që ngrenë shokët për zgjidhjen Kuvendi Popullor mblidhet 15 ditë pas mbetjes
e faktit se kur e si duhet të mblidhet Kuvendi dhe si vakant të vendit të Presidentit. Këtë ta votojmë
duhet të zëvendësohet Presidenti, kur vendi i të parimisht; sekretaria juridike ta hartojë në mënyrë
mbetet vakant, duhej të ishte rregulluar, ashtu siç të saktë dhe kur të bëhet miratimi tërësor i këtij
tha dhe deputeti Ceka, në dispozitën e mëparshme ligji, të jetë në formën e duhur.
që bën fjalë për këtë problem. Prandaj në fund të Kastriot Islami - Kush është pro për të bërë
nenit 26 mund të jetë e udhës, me një mendim tonin shtesën? Kundër? Abstenim?
unanim, të vëmë në formën e një paragrafi atë ide Me mbi dy të tretat e votave mbetet shtesa që
që hodhën shokët dhe që e propozoi një nga propozoi deputeti Faik Çina dhe juristët le t’i gjejnë
deputetët dhe që e miratuan edhe deputetët e tjerë. pozicionin në nenin 29 apo 25. Tani është edhe
Domethënë neni 26 të zgjidhë rastet kur vendi propozimi i deputetit Sali Berisha. Kush është
mbetet vakant dhe mënyrën e zëvendësimit të dakord që t’i rikthehemi pikës 8?
Presidentit, kur vendi i tij mbetet vakant. Kurse neni Kush është pro njëherë që të shtohet? Kundër?
29 të mbetet ashtu siç e votuam dhe kështu nuk ka Abstenim?
asnjë lloj kontradikte midis tyre. Kush është pro që të shtohet ashtu siç është
Shane Korbeci - Unë jam dakord me shkruar? Kundër? Abstenim?
propozimin e zotit Neritat Ceka që në nenin 26 të Mbetet pika 8 ashtu siç është e formuluar.
shtohet që Kryetari i Kuvendit Popullor, jo me vonë Neni 30.
se 15 ditë, cakton mbledhjen e Kuvendit për Spikeri - Neni 30. “Presidenti i Republikës nuk
zgjedhjen e Presidenti të ri. përgjigjet për aktet e kryera gjatë ushtrimit të
Faik Çina - Jam dakord me deputetin Ceka dhe funksioneve të tij, me përjashtim të rasteve të
me deputetët e tjerë që në nenin 26 të shtohet edhe tradhtisë ndaj atdheut ose shkeljes së Kushtetutës.”
ky paragraf dhe të mbyllet ky problem. Në raste të tilla çështja e përgjegjësisë mund
Sali Berisha - Mendoj se aty duhet shtuar të shtrohet në Kuvendin Popullor me kërkesën e jo
shprehja “përveç rasteve kur Kuvendi është i me pak se një të katërtës së deputetëve. Vendimi
shpërndarë”, se mund të koincidojë të dyja në të përkatës merret me një shumicë prej dy të tretash
njëjtën kohë, domethënë Kuvendi mund të jetë i të deputetëve.”
shpërndarë, kur lind nevoja e zëvendësimit të Kastriot Islami - Ka vërejtje, ju lutem?
Presidentit. Kjo klauzolë mendoj se është e Xhorxhi Marku - Jam dakord me këtë nen, me
domosdoshme të shtohet pas fjalës “15 ditë.” një rregullim të tillë: “Presidenti i Republikës nuk
Gëzim Luli - Në propozimin që bëra unë, më përgjigjet për aktet e kryera gjatë ushtrimit të
duket se i kam dhënë një farë zgjidhjeje këtij funksionit të tij...”, jo “të funksioneve të tij”, mbasi
problemi. Ju lutem, lexojeni që ta dëgjojmë edhe në nenin 25, paragrafi 4, miratuam që Presidenti të
një herë, sepse më duket e parashikon edhe mos ketë funksione të tjera njëherazi. Pjesa tjetër
zgjidhjen e kësaj kontradikte. të mbetet siç është.
Kastriot Islami - (Pasi lexon propozimin) Falemnderit!
216
Mëhill Kaca - Kam mendimin se paragrafi i parë pikëpamje, në këtë proces mund të dalin edhe akte
i këtij neni është përsëritje e nenit 26, germa “a.” që nuk përputhen, që mund të mos kenë bazë
Prandaj mendoj që të shikohet. ligjore, kushtetuese. Do të quhet në një rast të tillë
Gramoz Pashko - Unë desha të shtroj një shkelje e Kushtetutës? Kam parasysh, në
problem. Ne themi që çështja e përgjegjësisë së praktikën e procedurës së Kuvendit Popullor
Presidentit do t’i shtrohet Kuvendit me kërkesën e probleme të tilla të papajtueshmërisë ndodhin
jo me pak se një të katërtës së deputetëve. Mirëpo përderisa ekziston dhe një organ i tillë: Gjykatë ose
kush do të përcaktojë konkretisht rastet që Këshill Kushtetues. Prandaj do të thosha se këtu
Presidenti ka kryer tradhti ndaj atdheut ose ka do të ishte e nevojshme që pas fjalës “Kushtetutes”
shkelur Kushtetutën? Mendimi im do të ishte që në të shtohej fjala “me vetëdije” .
paragrafin e dytë, meqë kemi parashikuar të ngremë Neritan Ceka - Tërheq vëmendjen edhe një herë,
një Gjykatë Kushtetuese ose Këshill Kushtetues se më duket që nuk është kuptuar esenca e këtij
dhe në qoftë se kjo do të jetë në Kushtetutë, duhet neni, sidomos lidhur me korrigjimet në paragrafin e
shtuar shprehja “edhe me kërkesën e këtij numri të parë. Kur themi që Presidenti i Republikës nuk
anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese ose të Këshillit përgjigjet për aktet e kryera gjatë ushtrimit të
Kushtetues”, sepse janë ata që do të dedektojnë funksionit të tij, kemi të bëjmë me esencën e
gabimin që ka bërë Presidenti dhe s’mund të lindë funksionit të Presidentit, që është legjislativ dhe jo
spontanisht nga Kuvendi. ekzekutiv. Kjo do të thotë që për aktet e kryera jashtë
Foto Fuqi - Pa dashur të ndryshoj përmbajtjen kompetencave të tij nuk është përgjegjës Presidenti,
e këtij neni, se më duket se është e saktë, do të por ata që duhet të kundërfirmojnë aktet e nxjerra
mendoja që ai të formulohej si më poshtë: prej tij e kështu me radhë.
“Për aktet e kryera gjatë ushtrimit të funksionit Prandaj ky është një nen shumë i rëndësishëm
Presidenti i Republikës përgjigjet vetëm për rastet dhe duhet pranuar kështu siç është.
e tradhtisë ndaj atdheut dhe të shkeljes së këtij Halil Elezi - Kam mendimin që ky nen duhet të
ligji. pësojë këtë riformulim:
Çështja e përgjegjësisë shtrohet në Kuvendin “Presidenti i Republikës mban përgjegjësi vetëm
Popullor me kërkesën e mbi një të katërtës së kur gjatë ushtrimit të funksioneve të tij tradhton
deputetëve dhe vendimi përkatës merret me një atdheun dhe shkel Kushtetutën me vetëdije. Në këtë
shumicë prej mbi dy të tretash të të gjithë rast Kryesia e Kuvendit Popullor ose një e katërta e
deputetëve.” deputetëve e shtrojnë çështjen për gjykim në
Skënder Muço - Në paragrafin e dytë kam Kuvendin Popullor.”
mendimin që fjala “mund” të hiqet dhe të thuhet “të Roland Tafili - Te neni 24, për zgjedhjen e
shtrohet në Kuvendin Popullor.” Presidentit, në votimin e dytë u tha që ai do të
Bujar Golemi - Më duket se ky nen nuk është zgjidhet me shumicën absolute të votave. Ndërsa
shprehur drejt, prandaj mendoj që shprehja “aktet e këtu thuhet se vendimi përkatës merret me një
kryera” të zëvendësohet me shprehjen “aktet e shumicë prej dy të tretash të votave. Unë jam i
nxjerra.” mendimit që përderisa në rastin e zgjedhjes së tij e
Kastriot Islami - Është fjala për veprimet, jo kemi lënë “me shumicën absolute të votave” edhe
për aktet. vendimi përkatës në këtë nen të merret me shumicen
Pëllumb Kapo - Unë jam dakord në përgjithësi absolute, me votim të fshehtë.
me këtë nen, njëkohësisht edhe me sugjerimin e Fehmi Abdiu - Unë mendoj se ky nen ka
zotit Pashko. Do të shtoja vetëm diçka te marrja e rëndësi të veçantë dhe trajton një problem, që në
vendimit: “Vendimi përkatës merret me votim të mënyrë të domosdoshme duhet të gjejë pasqyrim
fshehtë me një shumicë prej dy të tretash të në Kushtetutë apo në këtë ligj. Presidenti i
deputetëve.” Republikës, siç e pranojnë të gjitha kushtetutat e
Leontiev Çuçi - Sugjerimin e deputetit Pashko botës, është një figurë e veçantë. Ai gjatë ushtrimit
unë e quaj të drejtë. Megjithatë, në kuadrin e atij të veprimtarisë së tij legjislative duhet të ketë në
sugjerimi mendoj se duhet bërë një shtesë. Gjykata mënyrë të domosdoshme të gjitha ato kompetenca
apo Këshilli Kushtetues do të përcaktojë saktësinë që thamë, por edhe iniciativë për t’i kryer ato; të
ose vlefshmërinë e vendimeve dhe të akteve që do mos ketë asnjë ndrydhje nga frika se për çdo gjë
të dalin nga Kuvendi ose nga Presidenti. Nga kjo mund të vihet para përgjegjësisë ligjore. Prandaj
217
është parashikuar që të vihet para përgjegjësisë shprehja “me votim të fshehtë” .

vetëm për rastet kur kryen atë që ne e quajmë krimin Naim Karriqi - Meqenëse edhe zgjedhja e
me të rëndë, tradhtinë ndaj atdheut ose kur shkel Presidentit bëhet me 50% plus një, domethënë me
ligjin apo Kushtetutën, që mendohet të hartohet në shumicë absolute, propozoj që edhe në këtë nen të
të ardhmen. Këto dy kufizime me duket se janë të mbetet shumica absolute për marrjen e vendimit
pranueshme dhe kuptohet që këtu është fjala për përkatës.
shkeljen e ligjeve në mënyrë të ndërgjegjshme dhe Gafur Shameti - Jam shumë dakord me
jo nga padijenia ose nga interpretimi i gabuar i një përmbajtjen e nenit, vetëm kam dy vërejtje të vogla:
dispozite. Nuk jam dakord me shprehjen “jo më pak se një të
Për paragrafin e dytë, në mënyrë të veçantë ka katërtës së deputetëve” për arsye se në nenin 24
rëndësi një fakt tjetër: kush do të vërë në lëvizje thuhet që kandidati për President i propozohet
këtë problem? Kuvendit Popullor nga një grup prej jo më pak se 30
Një e katërta e deputetëve me duket një numër deputetësh. Prandaj po ky grup ka të drejtë ta
i pranueshëm, domethënë çereku i Kuvendit vë në paraqesë kërkesën edhe në këtë nen.
dyshim një fakt me rëndësi: që Presidenti ka kryer E dyta, jam dakord me një koleg parafolës, që
një nga fajet e rënda. Por ky numër deputetësh që propozoi që vendimi përkatës të merret me votim të
e vë në dyshim, nuk e ngarkon automatikisht me faj fshehtë.
atë dhe nuk e bën përgjegjës. Shane Korbeci - Jam dakord me propozimin e
Çështjen e përgjegjësisë do ta vendosë ai organ zotit Spahia dhe sugjeroj të hidhet në votë.
që ka ngarkuar Kuvendi me ligj për ta shqyrtuar Argjir Panariti - Kolegë të nderuar, mendoni
Presidentin, që në rastin konkret, të paktën sipas një situatë të tillë sikur 165 deputetë të votojnë për
parashikimit të Kushtetutës, është Gjykata e Lartë, heqjen e Presidentit dhe 85 të kërkojnë ta mbajnë.
që gjykon në shkallë të parë çështjet penale që kanë Mendoj se duhet të kemi pak me tepër respekt për
të bëjnë edhe me deputetët, edhe me ministrat, edhe Kuvendin. Propozoj që vendimi të merret me
me Presidentin. gjysmën plus një. Në qoftë se Presidenti nuk arrin
Mua më duket së këto probleme, nuk duhet të të sigurojë ‘’as gjysmën plus një për të ruajtur
ngatërrohen me njëra-tjetrën, se dispozita, mandatin e tij, mendoj se s’ka pse të zgjidhet. Të
pavarësisht nga nevoja për ndonjë meremetim dhe kalohet në përmasa të tilla: 166 me 85 dhe ta kemi
redaktim gramatikor, në përmbajtje duhet të miratohet prapë President, është një ekzagjerim tepër i madh.
kështu siç është. Stavri Kallço - Unë mendoj se në tërësi neni
Ismet Ferizaj - Unë jam i mendimit se nga 30 është formuluar mirë, por mendoj që të mos e
përvoja e pakët juridike që kemi, shpeshherë po lëmë mënjanë propozimin e deputetit Pashko, për
bëjmë kërkesa edhe në kundërshtim me ato shkak se Këshilli Kushtetues, që mendojmë të
mendime shumë të drejta që shprehëm. Mua me krijojmë, është ai që do të vendosë e do të cilësojë
duket se neni është ndërtuar shumë mirë dhe nuk nëse aktet që ka nxjerrë Presidenti apo funksionet
kemi të drejtë t’ia heqim ato funksione Presidentit e tij janë apo jo në pajtim me Kushtetutën. Propozoj
që mund t’i ketë në të ardhmen. Këtu nuk që fjalia e fundit të shprehet kështu: “Kuvendi
diskutojmë për funksione partiake, por për funksione Popullor, pasi merr mendimin e Këshillit Kushtetues,
të tjera që mund të ketë Presidenti, për shembull, vendos me një shumicë votash prej dy të tretave të
si Kryetari i Këshillit të Mbrojtjes, si Komandant i deputetëve.”
Përgjithshëm i Forcave të Armatosura. Me një fjalë, para se të vendosë Kuvendi
E dyta, jam i mendimit që ne nuk e kemi të Popullor, duhet të marrë edhe mendimin e Këshillit
saktësuar kërkesën që bën zoti Pashko se do të apo të Gjykatës Kushtetuese që mendojmë të
ketë apo jo kompetencë Këshilli Kushtetues t’i bëjë krijojmë .
kërkesë Kuvendit Popullor për shkarkimin e Një deputet - Në radhë të parë unë kam një
Presidentit apo për të marrë në analize pikërisht vërejtje për ju si Kryetar i seancës. Duhet të jeni
këto akte, kur ai i shkel. Prandaj mendoj se neni 30 pak me konciz në propozimet që bëjnë deputetët.
është shumë i saktë dhe duhet ta hedhim në votë. Kastriot Islami - Konciz duhet të jeni ju, ju
Ali Spahia - Neni 30 është formuluar drejt. Nuk lutem, në formulimet që propozoni. Këtë vërejtje nuk
duhet të lëvizet asnjë fjalë, sepse e prish përmbajtjen e pranoj.
e tij, vetëm në rreshtin e fundit mendoj të shtohet Po ai deputet - Duhet ta pranoni sepse mjaft
218
nga deputetët që po bëjnë propozime, nuk po japin e lejon të përmbushë detyrën, çështja e lirimit të tij
ndonjë formulim të ri. Unë kam mendimin që ky shtrohet në Kuvendin Popullor me këkesën e jo me
formulim, siç thanë shumica e deputetëve, të hidhet pak se një të katërtës së deputetëve. Vendimi
në votë bashkë me propozimin e shokut Pashko, përkatës merret me një shumicë prej dy të tretash
që në një të katërtën e deputetëve të jenë edhe të deputetëve, me votim të fshehtë.”
anëtarët e Këshillit Kushtetues. Ndërkohë unë personalisht jam për shumicën
Ismail Lleshi - Unë mendoj që paragrafi i parë absolute. I kam të dy variantet. Me atë që do të
të mbetet siç është dhe të na falet të gjithëve miratojë Kuvendi, jam dakord.
mungesa e kulturës së nevojshme juridike, në qoftë Xhevahir Tahiraj - Mendimi i deputetit Lleshi
se bëjmë shumë ndërhyrje të kësaj natyre. Duhet përfaqëson mendimin e shumicës në sallë. Ftoj të
të kuptohet thelbi i këtij paragrafi. Është fjala për hidhet në votë.
rastet kur Presidenti do të përgjigjet në ushtrimin e Fadil Daci - Unë mendoj se propozimi që bëri
funksioneve të tij. Këtu jepen dy momente, për të shoku Ismail Lleshi është i saktë e i plotë, prandaj
cilat ai duhet të përgjigjet. propozoj ta miratojmë ashtu siç e shprehu ai.
Paragrafi i dytë ka një moment tjetër thelbesor: Agustin Shqalësi - Jam parlamentari më i ri
kush ka të drejtë të marrë inicimin e vënies para dhe mbase më falet po të them ndonjë gjë gabim,
përgjegjësisë Presidentin. Dhe në këtë rast për por më duket se këtu asnjë nuk po jep mendim të
mendimin tim është përsëri e drejtë që këtë inicim ri, vetëm po mbështesim propozimet. Mbështetja
do ta marrë një numër i caktuar deputetësh dhe do nuk është mendim i ri. Ajo mund të shprehet edhe
ta gjykojnë vetëm deputetët. Se sa nga deputetët me votë. Në këtë situatë, kur të gjithë flasim për
në numërin prej një të katërtës kanë të drejtën për paqe, për siguri, për çështje shumë esenciale, nuk
ta shtruar çështjen, ky është një problem i hapur, e di pse merremi me këto gjëra. Apo mos ndoshta
që nuk mund të përcaktohet në këtë dipozitë. Do disa kanë dëshirën vetëm për të folur?
të bashkohesha vetëm me sugjerimin e fundit, që Shane Korbeci - Në qoftë se salla ra të dakord,
vendimi përkatës të merret me një shumicë prej dy unë propzoj të hidhet në votë i pari propozimi i
të tretash të deputetëve, me votim të fshehtë. deputetit Spahia.
Banush Xhabrahimi - Jam dakord me Xhemal Dauti - Unë protestoj, sepse Shane
formulimin e nenit siç është dhe me propozimin që Korbeci për këtë pikë ka folur pesë herë, kur ne
bëhet për të shtuar shprehjen “me votim të fshehtë”, kemi vendosur të flitet vetëm një herë. Ju lutem,
por kam edhe një propozim tjetër: E drejta e çdo mos ia jepni fjalën më shumë se një herë!
deputeti për të folur, zoti Kryetar, është e drejtë Stavri Frashëri - Unë mendoj që neni të mbetet
ekskluzive e tij, por edhe mbi këtë të drejtë ka një siç është, me përjashtim që vendimi të merret me
vullnet tjetër. Nëse tërë salla është e predispozuar shumicën absolute të votave, dhe propozoj ta hedhim
që iks nen të hidhet në votë, nuk mund t’i kundërvihet në votë.
mendimi i një deputeti. Edhe ne këtu kemi ca Kastriot Islami - Ka më propozim tjetër? Nuk
parime. Mendoj se këtë problem duhet ta zgjidhni ka.
ju. Atëherë hedhim në votë propozimet e bëra.
Kastriot Islami - Dakord, po s’e mora vesh Propozimi i deputetit Foto Fuqi. E tërheq.
pse u ngritët ju të flisni, kur e gjithë salla është për Propozimi i deputetit Xhorxhi Marku. E tërheq.
ta hedhur në votë. Propozimi i deputetit Gramoz Pashko.
Banush Xhabrahimi - U ngrita pikërisht për “Presidenti i Republikës nuk përgjigjet për aktet
këtë, që herë tjetër të mos ndodhë kështu. e kryera gjatë ushtrimit të funksioneve të tij, me
Arben Demeti - Lidhur me nenin që po përjashtim të rasteve të tradhtisë ndaj atdheut ose
diskutojmë, unë do të pajtohem me atë propozim të shkeljes së Kushtetutës.
që do të vendosë shumica dhe jam dakord që të Në raste të tilla çështja e përgjegjësisë mund
hidhet në votë, por mendoj të bëhet ose shtesë e të shtrohet në Kuvendin Popullor me kërkesën e jo
këtij neni ose një nen i ri, që të lidhet po me faktin e më pak se një të katërtës së deputetëve dhe një
lirimit të Presidentit, në përputhje me nenin 26 që numri anëtarësh të Gjykatës Kushtetuese ose të
kemi miratuar, kur gjendja shëndetësore nuk e lejon Këshillit Kushtetues, të cilët ia paraqesin
atë të kryejë detyrën e tij. Propozimi im është ky: Parlamentit. Vendimi përkatës merret me një
“Në rast se gjendja shëndetësore e Presidentit nuk shumicë prej dy të tretash të deputetëve, me votim
219
të fshehtë.” tuaj. Atëherë, kryesitë le të bëjnë një punë sa më të

Kush është pro? Kundër? Abstenim? mirë me anëtarët e tyre, për ta bërë mbledhjen sa
Nuk miratohet, meqënëse nuk merr mbi dy të më racionale dhe për të arritur në vendime sa më
tretat e votave. shpejt. Sugjerimi më duket shumë i drejtë.
Propozimi i deputetit Leontiev Çuçi. (E tërheq). Natyrisht, pa i hequr asnjërit mundësinë të thojë
Propozimi i deputetit Pëllumb Kapo. (E tërheq). mendimin e vet. Përsa i përket propozimit të zotit
Propozimi i deputetit Roland Tafili: Daniel Karanxha, ne e hodhëm në votim edhe
“Vendimi përkatës merret me votim të fshehtë, propozimin e tij bashkë me justifikimin që bëri,
me shumicën absolute të deputetëve.” kështu që nuk do t’i rikthehemi më nenit 30.
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Neni 31.
Nuk miratohet, meqenëse nuk merr mbi dy të Spikeri - Neni 31. “Për drejtimin, organizimin
tretat e votave. dhe mobilizimin e të gjitha forcave dhe burimeve të
Propozimi i deputetit Ali Spahia: shtohet vetëm vendit për mbrojtjen e atdheut krijohet Këshilli i
shprehja “me votim të fshehtë.” Mbrojtjes.
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Presidenti i Republikës së Shqipërisë është
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura
Punimet rifillojnë në orën 12.00 dhe Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes.
Përbërja e Këshillit të Mbrojtjes caktohet nga
*** Kuvendi Popullor me propozimin e Kryetarit të
Kastriot Islami - Rifillojnë punimet. Këshillit të Mbrojtjes.”
Daniel Karanxha - Zoti Kryetar, Kastriot Islami - Ka vërejtje?
Doja të bëja një sugjerim të vogël, lidhur me Genc Ruli - Në lidhje me këtë nen, duke pasur
nenin që sapo miratuam.Vendimi më duket i parasysh edhe faktin si është inkorporuar ai në këtë
pabalancuar, sepse më përpara këtu morët një pjesë, kisha vetem një vërejtje redaktoriale.
vendim të formuluar shumë qartë: “Kuvendi emëron Meqenëse këtu jemi te grupi i neneve për Presidentin,
dhe shkarkon Presidentin e Republikës.” Për ta do të ishte mirë që ky nen të fillonte me paragrafin e
emëruar Presidentin e Republikës, këtij Kuvendi i dytë. Si paragraf vijues duhej të ishte paragrafi i parë,
mjaftojnë 126 vota, ndërsa për ta shkarkuar nuk i i redaktuar në këtë mënyrë: “Këshilli i Mbrojtjes
mjaftojnë as 165 vota. Drejtësia është e pabalancuar. krijohet për drejtimin, organizimin dhe mobilizimin
Mundësisht, vetëm mbi këtë pikë them që të e të gjitha forcave dhe burimeve të vendit për
reflektojmë edhe një herë. Ky Kuvend, ashtu sikurse mbrojtjen e atdheut” . Në vazhdim të jetë paragrafi i
ka mundësinë për ta zgjedhur Presidentin me 126 fundit .
vota, të ketë mundësinë që po me 126 vota edhe ta Xhemal Dauti - Mendoj që në paragrafin e parë
shkarkojë. të bëhet ky ndryshim: “Për mobilizimin, organizimin
Azem Hajdari - Do të lutesha ty personalisht, dhe drejtimin e të gjitha forcave njerëzore dhe të
zoti Kryetar t’u bësh thirrje edhe kryesive të grupeve burimeve teknike e materiale për mbrojtjen e atdheut
parlamentare (kam parasysh edhe Frontin) që të krijohet Këshilli i Mbrojtjes” pjesa tjetër të ngelet
tërhiqen dhe të reflektojnë për këto dispozita të siç është.
miratuara në parim, sepse megjithë punën e mirë Ali Lamaj - Jam dakord me nenin 31. Ai edhe
që po bëjmë, shpeshherë po humbim edhe kohën. një herë tregon pushtetin civil të plotë e të
Vërejtjet që kemi si grupe t’i vendosim te disa gjithfuqishëm mbi komandat ushtarake. Gjithashtu,
persona të caktuar, me qëllim që të kursejmë kohën. jam dakord me ndërhyrjen që bëri deputeti Genc
Unë i vlerësoj mendimet e shokëve. Ato shpeshherë Ruli, me një ndryshim: duke qënë se arti ushtarak
janë racionale, por, të them të drejtën, kemi apo doktrinat ushtarake janë atribut dhe përpunohen
mundësinë të reflektojmë në grupe për një orë apo nga udhëheqjet më të larta të vendit, do të kisha
për dy orë, të caktohen njerëzit që do të flasin në mendimin që Presidenti i Republikës të kishte njohuri
emër të grupeve, pa i kufizuar kujt të drejtën për të ushtarake. Të kuptohemi, s’e kam fjalën që të ketë
diskutuar, dhe kjo besoj se do t’i shërbejë punës, një kulturë të mirëfilltë ushtarake, por krahas gjithë
do ta përshpejtojë atë dhe mendimet do të jenë më këtij kompletimi që ka, të ketë dhe këtë pjesë.
racionale. Ju lutem, hidheni mendimin tim në votë! Tonin Alimëhilli - Unë kam vërejtje për
Kastriot Islami - Jam dakord me propozimin paragrafin e tretë, ku thuhet që përbërja e Këshillit
220
të Mbrojtjes caktohet nga Kuvendi Popullor. Me i saktë. Në paragrafin e parë flitet për një drejtim
termin “përbërje” mund të kuptohet edhe raporti, kolegjial, që aktualisht është Këshilli i Mbrojtjes.
mosha, seksi etj. Prandaj mendoj se duhet Një shok parafolës tha që Komandanti i
formuluar më mirë. Propozimi im është të formulohet Përgjithshëm duhet të jetë anëtar i Këshillit të
kështu: “Këshilli i Mbrojtjes zgjidhet nga Kuvendi Mbrojtjes, pra, pjesëtar i këtij Këshilli. Unë mendoj
Popullor. Propozimin e bën Kryetari i Këshillit të që edhe paragrafi i dytë është i saktë. Ne Këshillin
Mbrojtjes.” e Mbrojtjes aktualisht e kemi. Është tjetër gjë që
Bashkim Kopliku - Këtu mendoj se ka disa do të zgjedhim të riun. Mendoj se ai duhet të jetë
probleme. Në radhë të parë Këshillin e Mbrojtjes e patjetër në dorë të Presidentit. Edhe përvoja botërore
kemi akoma të papërcaktuar në këtë dokument. E tregon që Presidenti është Kryetar i Këshillit të
dyta, ne nuk jemi një shtet militarist. Forcat e Mbrojtjes. Me sa dimë, vetëm në dy vende Presidenti
Armatosura janë pjesë e ekzekutivit e jo një fare nuk është Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes, në Kili
pushteti i katërt. Prandaj ato duhet të varen nga dhe në Nikaragua. Jam i mendimit që neni të
Kryeministri dhe jo nga Kryetari i Shtetit. Kjo varësi qëndrojë siç është.
bën të mundur që edhe Parlamenti të ketë të drejtën Ilir Dushi - Gjykoj se përcaktimi që është dhënë
t’i kontrollojë këto Forca të Armatosura. në nenin 31 është shumë i saktë dhe me redaktimin
Në rast paqeje, normalisht si çdo ministri tjetër, e zotit Ruli, që duhet ta pranojmë, ky nen të mbetet
kemi Ministrinë e Mbrojtjes dhe në raste të siç është.
jashtëzakonshme kemi Kryeministrin, të cilin e Sqaroj se nuk ka pse të kemi frikë nga
kontrollojmë. Do t’ju tregoj një histori: në Republikën kompetencat, të cilat mund të duken të mëdha, që
e Vajmarit hipja e Hitlerit në fuqi u bë e mundur mund të marrë Presidenti si Kryetar i Këshillit të
ngaqë presidenti i atëhershëm i asaj republike, Mbrojtjes. Ne jemi republikë parlamentare, pra
përveç të tjerave, ishte dhe komandant i forcave të kompetencat, të drejtat dhe detyrat e këtij Këshilli i
armatosura. Dhe Republika Gjermane, duke u djegur caktojmë ne. Dhe, po të shkojmë me frikë në zemër,
nga Hitleri, e ka kështu siç ju them unë. Ju ftoj të atëherë duhet të kemi frikë edhe nga komandant
gjykoni në këtë drejtim me paanësi. Propozimi im reparti apo divizioni se mund të na bëjë grusht shteti.
është që ky nen të mos jetë fare sot për sot. Duhet të kemi më shumë besim të fuqia jonë ligjore.
Falemnderit! Propozoj që neni të mbetet siç është, me redaktimet
Kiço Mustaqi - Unë mendoj që ky nen i që janë të domosdoshme për t’u bërë.
përcakton drejt çështjet e drejtimit, të mobilizimit Osman Murati - Presidenti është figura dhe
dhe të krijimit të Këshillit të Mbrojtjes, të këtij organi, personaliteti kryesor që siguron unitetin e popullit.
për t’i drejtuar Forcat e Armatosura në çdo rast. Si i tillë është kjo pikë referimi në rastin konkret që
Pastaj korrigjime të tjera mund t’i bëhen kur të do ta përfaqësojë tej kompetencave që ka Qeveria,
miratohet Kushtetuta. Unë jam dakord me për të drejtuar veprimtarinë e Ministrisë së Mbrojtjes
korrigjimet redaktoriale që duhet t’i bëhen nenit 31, ose të Ministrisë së Brendshme. Prandaj jam dakord
siç propozoi deputeti Genc Ruli. që ky problem të mbetet siç është parashikuar në
Azem Hajdari - Unë mendoj që në nenin 31 të nenin 31, me redaktimet plotësuese që u propozuan.
vendoset që Këshilli i Mbrojtjes zgjidhet nga Kastriot Islami - Ka ndonjë propozim të ri, ju
Parlamenti. Ndërsa lidhur me çështjen që Presidenti lutem?
të jetë edhe Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes, unë Bardhyl Baltëza - Jam i mendimit që
them që të jetë Komandant i Forcave të Armatosura kompetenca e Presidentit, për të qenë Kryetar i
dhe anëtar i Këshillit të Mbrojtjes. Këshillit të Mbrojtjes, të mos jetë dhe mendoj se
Gafur Shameti - Kam mendimin që ky nen kap është plotësisht e motivuar. Në nenin e parë kemi
dy objekte. Ai duhet të kapë vetëm objektin për të thënë se Republika e Shqipërisë është shtet
cilin diskutojmë, atë të Presidentit. Do të kisha parlamentar dhe, duke qenë i tillë, Presidenti ka
mendimin që do të ishte i nevojshëm të mbetej ky vetëm funksione legjislative. Duke I dhënë këtij
paragraf: “Presidenti i Republikës së Shqipërisë funksione ekzekutive si Kryetar i Këshillit të
është Komandant i Forcave të Armatosura dhe Mbrojtjes, ne shkelim nenin e parë të këtij grup
Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes.” Vetëm kaq. Ndërsa ligjesh që kemi projektuar bashkë. E dyta, duke i
pjesa tjetër mund të futet diku gjetkë. dhënë Presidentit fuqi të tilla, e bëjmë të
Baki Shehu - Kam mendimin se ky nen është papërgjegjshëm për vendimet në nenin 30, ku kemi
221
thënë se Presidenti i Republikës nuk përgjigjet për në krahasim me Kushtetutën e parë, ku anëtarët e
aktet e kryera gjatë ushtrimit të funksioneve të tij. Këshillit të Mbrojtes i zgjidhte Presidiumi i Kuvendit
Ne do të urojmë që gjithe jetën të kemi President të Popullor, ndërsa këtu parashikohet të zgjidhen nga
mençur, të mirë e të urtë, por të mos përjashtojmë Kuvendi Popullor.
rastet e ekseseve. Kushtetutat nuk bëhen duke Ky qëndrim, që mbahet në këtë projekt, tregon
menduar vetëm gjërat e mira, por për të parandaluar se jo të gjitha kompetencat që kishte Presidiumi i
edhe të këqijat. Dhe një president i plotfuqishëm në Kuvendit Popullor më përpara i kanë kaluar tani
këtë drejtim i përjashton të gjitha ato që kemi thënë Presidentit.
më parë. Unë mendoj se duhet t’i përmbahemi Mendoj që në këtë dispozitë të parashikohet
vendimit tonë për të qenë një republikë parlamentare. një paragraf i veçantë, ku të thuhet që “veprimataria
Falemnderit! e Këshillit të Mbrojtjes rregullohet me ligj të veçantë.”
Skënder Dika - Në vijim të arsyetimeve të Kjo do të bëjë që vetë Kuvendi Popullor, me anë të
kolegëve parafolës, në veçanti të zotit Kiço Mustaqi, këtij ligji, të përcaktojë në mënyrë të qartë
do t’u jepsha kolegëve dy argumente, me të cilat do kompetencat e Këshillit të Mbrojtjes, sepse
të mbroj fuqishëm tekstin që kemi përpara. kompetenca në këtë fushë kanë edhe organet e tjera,
Ne jemi vetë ata që propozojmë për ngritjen e siç është vetë Kuvendi Popullor, Presidenti, Qeveria,
shumë komisioneve të ndryshme dhe nuk e gjej me ministritë.
vend ta quajmë të tepërt një komision që ka të bëjë Jam plotësisht dakord me ato rregullime
me mbrojtjen e Atdheut. Pra, paragrafin e parë e redaktoriale që u thanë, por propozoj të shtohet edhe
mbroj me këtë argument. paragrafi që parashtrova.
Pati një arsyetim nga një koleg parafolës, që Falemnderit!
ushtria të mbetet vetëm në varësi të Këshillit të Sadedin Balla - Nuk mendoj se ka të drejtë
Ministrave dhe jo të Presidentit. Unë do të isha për deputeti Shameti kur thotë që duhet hequr paragrafi
një rrugë të mesme për të qenë në varësi të Këshillit i pare. Ne themi se po hartojmë një paketë ligjesh.
të Mbrojtjes. Kjo për arsye se në momente të (Ndërprerje incizimi, fundi i shiritit)... dhe kemi dhënë
ndryshme historike Qeveria mund të bëjë pjesë për këtë çështje dy kompetenca:
vetëm në një parti dhe ne ishim vetë ata që kërkuam Shpall, kur është e pamundur të mblidhet
depolitizimin e ushtrisë. Kurse po ta lëmë në varësi Kuvendi Popullor, mobilizimin e pjesshëm dhe të
të Këshillit të Mbrojtjes, këtë e mendojmë pluralist përgjithshëm, gjendjen e jashtëzakonshme;
dhe do të jemi larg këtij shqetësimi. gjithashtu, shpall, kur është e pamundur të mblidhet
Për këto dy arsye u lutem kolegëve të miratojmë Kuvendi Popullor, gjendjen e luftës, në rast agresioni
tekstin pa humbur kohë. të armatosur kundër Republikës së Shqipërisë. Pra,
Arben Imami - Me përmbajtjen e këtij neni jam efektivisht, që kur kemi miratuar kompetencat e tij
plotësisht dakord, nuk kam asnjë vërejtje, asnjë që të jetë Komandant i Përgjithshëm i Forcave të
sugjerim. Por për vendin që mund të zënë këta tre Armatosura të Shqipërisë, mendoj se nuk ka vend
paragrafë, do të thosha që paragrafi i parë të kaloje për të diskutuar për këtë çështje.
te neni 41 i dispozitave të fundit, ndërsa paragnafi i Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Shkëlqim
tretë, që bën fjalë për një nga kompetencat e Kuvendit Cani.
Popullor, të kalojë te neni 15, që flet për Shkëlqim Cani - Do të më falni, por unë me
kompetencat e Kuvendit, dhe këtu të mbetet vetëm ndërgjegje po marr një qortim nga ju. Besoj, shpreh
kaq: “Presidenti i Republikës së Shqipërisë është mendimin e shumicës që të pranojmë formulimin e
Komandant i Përgjithshëm i Forcave të armatosura deputetit Genc Ruli dhe ta hedhim në votë.
dhe Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes.” Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Franko
Falemnderit, zoti Kryetar! Kroqi.
Halil Hyseni - Në nenin 31 mendoj se Franko Kroqi - Unë mendoj që ky si nen
parashikohet drejt që Presidenti është njëkohësisht qëndron, po të bëhet një ndryshim paragrafësh dhe
edhe Komandant i Përgjithshëm i Forcave të gjithë neni të lexohet kështu: Paragrafi 1: “Presidenti
Armatosura, edhe Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes. i Republikës së Shqipërisë është Komandant i
Përsa i përket përbërjes së Këshillit të Përgjithshëm i Forcave të Armatosura dhe Kryetar i
Mbrojtjes, mendoj se në këtë projekt që është Këshillit të Mbrojtjes.” Paragrafi i dytë: “Përbërja e
paraqitur është bërë një hap i rëndësishëm përpara Këshillit të Mbrojtjes caktohet nga Kuvendi Popullor
222
me propozim të Kryetarit të Këshillit të Mbrojtjes.” Kush ka vërejtje? Avash, koncentrohuni atëherë. (E

Paragrafi i tretë:”Për drejtimin, organizimin dhe lexon edhe një herë tjetër).
mobilizimin e të gjitha forcave dhe të burimeve të Fjalën e ka deputeti Emin Musliu.
vendit për mbrojtjen e Atdheut krijohet Këshilli i Emin Musliu - Kam këtë propozim: “ Të bëhet
Mbrojtjes.” Pra, të vëmë të parin paragrafin për menjëherë departizimi dhe depolitizimi i organeve
Presidentin, se për atë po flasim. Komplet neni të punëve të Brendshme, të Ministrisë së Mbrojtjes,
qëndron. të Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe përfaqësive
Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj diplomatike, Ministrisë së Drejtësisë, Gjykatës së
me shkrim. Lartë dhe Prokurorisë së Përgjithshme. Punonjësit
Franko Kroqi - Dakord. e këtyre sektorëve, gjatë kohës që punojnë në to,
Kastriot Islami - Ka ndonjë deputet tjetër? S’ka. nuk lejohen të bëjnë pjesë në asnjë parti politike.
Atëherë ta hedhim në votë. Propozimi i parë është i Vazhdojmë. “Të bëhet departizimi i organeve
Xhemal Dautit. Tërhiqeni? shtetërore të ekonomisë e të kulturës, në të gjitha
Xhemal Dauti - Tërhiqem. dikasteret, në të gjitha institucionet, ndërmarrjet dhe
Kastriot Islami - Propozimi i dytë është i kooperativat bujqësore. Veprimtaria partiake të
deputetit Ali Lamaj. organizohet në bazë territori, në lagje, fshatra, qytete
Ali Lamaj - Tërhiqem. dhe në rrethe.”
Kastriot Islami - Propozimi 3 është i deputetit Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj
Genc Ruli. me shkrim, ju lutem.
Zoti Ruli, Presidenti i Republikës së Shqipërisë Fjalën e ka deputeti Ridvan Peshkëpia.
është praktikisht po ai, vetëm se ka një ndryshim Ridvan Peshkëpia - Unë do të doja që të
të vendeve të paragrafëve. Atëherë lexojmë: shtohet dhe “në institucionet arsimore.”
“Presidenti i Republikës së Shqipërisë është Kastriot Islami - E thotë atje, dhe në organet e
Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura tjera që përcaktohet me ligj.
dhe Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes. Këshilli i Mbrojtjes Ridvan Peshkëpia - Në qoftë se nuk shtohet
krijohet për drejtimin, organizimin e mobilizimin e këtu, ky mund të jetë propozim për atë grup pune
të gjitha forcave dhe burimeve të vendit për mbrojtjen që do të hartojë këtë ligj.
e Atdheut. Përbërja e Këshillit të Mbrojtjes caktohet Kastriot Islami - Dakord. Bëjeni me shkrim.
nga Kuvendi Popullor me propozimin e Kryetarit të Fjalën e ka deputeti Fatos Nano.
Këshillit të Mbrojtjes.” Kush është pro? Kundër? Fatos Nano - Ftoj Kuvendin se, në diskutimet
Abstenim? Mbetet propozimi i deputetit Genc Ruli midis grupeve parlamentare, që zhvilluam për këtë
me mbi dy të tretat e votave. qëllim, nuk u bënë pak debate dhe të gjithë këto
Tani rimarrim dy nene shtojcë ose shtojcë të sugjerime të vlefshme që kemi dëgjuar, po dëgjojmë
neneve që kemi diskutuar dje, lidhur me veprimtarinë dhe do të dëgjojmë, do të sugjeroja t’i kanalizonim
politike të institucioneve dhe me veprimtarinë e Radio në shtegun e hapur që përfshin ky formulim,
-Televizionit e ATSH-së dhe institucioneve të tjera domethënë në “organet e tjera të caktuara me ligj”,
të informimit publik. Ju lutem, thamë që do bëhet për faktin sepse gjykuam dhe arritëm në një
formulimi nga grupet; i morëm, diskutuam shumë, konsensus paraprak që, menjëherë, në ketë
ridiskutuan grupet parlamentare. Doja t ‘ju sugjeroja angazhim kushtetues që marrim, atë projekt të mirë
që, mundësisht, sa më pak diskutime nga ato që ose të keq që është përgatitur për depatizimin, t’ia
keni bërë. Tani po ju rilexoj formulimet e bëra nga japim Kuvendit për shqyrtim, komisionit juridik a
grupet parlamentare, kryesitë e grupeve ndonjë grupi parlamentar, si do të vendosim, dhe t’i
parlamentare. zgjidhim përfundimisht të gjitha këto probleme që
Shtojcë e nenit pesë: “Ndalohet veprimtaria e janë shtruar realisht për zgjidhje. Prandaj, shprehja
partive politike në repartet dhe institucionet “organet e tjera të caktuara me ligj” duhet të na
ushtarake, në Ministrinë e Mbrojtjes , në Ministrinë angazhojë që të mos ngutemi në përfshirjen në
e Punëve të Brendshme, në Ministrinë e Punëve të dispozitat kryesore kushtetuese të angazhimeve që,
Jashtme dhe përfaqësitë diplomatike jashtë shtetit, qysh nesër, mund të kenë pengesa në zbatimin
në prokuroritë, hetuesitë, gjykatat dhe në organet e praktik.
tjera që caktohen me ligj.” Falemnderit.
Ka, vërejtje? Kush është pro? Uleni. Me falni. Kastriot Islami - Deputeti Ismet Ferizaj.
223
Ismet Ferizaj - Zoti kryetar, unë mendoj se, në ushtarake bëhet me ligj.” Do të sigurojmë edukimin
qoftë se lejohet organizimi i partive politike në këto ushtarak me idealin e lartë të mbrojtjes së
organe të cilat kërkojnë t’ i depolitizojmë, nuk mund Republikës Shqiptare, me unitetin kombëtar, duke
të ndalohet edhe veprimtaria e tyre e mbledhjeve krijuar e konsoliduar më tej bashkimin luftarak të
dhe e problemeve që mund të shtrojnë në organizata- mendimit e të veprimit, disiplinën e hekurt,
bazë partie që janë nëpër këto institucione; prandaj përvetësimin e artit ushtarak e të teorisë e të
jam i mendimit që, krahas asaj veprimtarie, që praktikës ushtarake, vigjilencën, gatishmërinë e
kërkojmë të ndalojmë, ne duhet, pikësëpari, të gjithanshme në ushtri. E siguroj Kuvendin.
ndalojmë organizimin e partive politike nëpër këto Falemnderit!
institucione. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Maksim
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sadedin Konomi.
Balla. Maksim Konomi - Me formulimin e nenit, siç u
Sadedin Balla - Më falni zotëri, se ndoshta po paraqit, jam dakord, veçse desha të shtoj të jetë e
e teprojmë përdorimin e fjalës paketë; aktualiteti i organizuar vetëm në bazë territori.
sotëm e kërkon që të bëhet shtesa e zotit Musliu Kastriot Islami - Ju lutem, paraqitni propozimin
dhe, po të jetë se nuk është e domosdoshme, të tuaj me shkrim. Fjalën e ka deputeti Sali Berisha.
bëhet kjo shtesë në Kushtetutë, ndoshta kjo shtesë Sali Berisha - Personalisht jam plotësisht
mund të ketë një jetë 7-8 muajshe, por sot mendoj dakord me propozimin që bëri deputeti Kiço Mustaqi
se është e domosdoshme të bëhet. dhe mendoj se propozimi i tij plotëson të gjithë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kiço perspektivën e këtij procesi, me të cilin ne do të
Mustaqi. merremi që sot e tutje. Me plotësimin që bëri
Kiço Mustaqi - Unë e gjej të udhës që në këtë deputeti Kiço Mustaqi, të hedhim në votë propozimin
paragraf në fund, dikush e tha dje ose pardje, të e bërë nga grupet parlamentare, menjëherë,
shtohet: “mënyra e departizimit dhe e depolitizimit meqenëse është i pari, pastaj të procedojmë me
të organeve shtetërore dhe ushtarake, të bëhet me propozimet e deputetëve të tjerë.
ligj.” Kështu i hapim rrugën edhe departizimit dhe Kastriot Islami - Ju thoni për shkelje procedure.
depolitizimit të të gjitha organeve që do të Sali Berisha - Kjo nuk është shkelje procedure,
përcaktohen me ligje të veçanta, të cilat prapë ne ju lutem, më falni edhe ai është propozim, zoti
do t’i shohim dhe do t’i miratojmë. Kryetar, nuk ekziston në botën që kemi pasë përpara.
Tani, meqë jam në organin që kërkohet Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Napolon
depolitizimi dhe departizimi, desha dhe unë të bëj Roshi.
një shtesë. Në qoftë se e ndjen më shumë këtë Napolon Roshi - Jam plotësisht i mendimit që
punë, jam unë ose e gjithë Ushtria Popullore, si të vihet mendimi që u tha nga kolegu Emin Musliu,
dhe organet e tjera drejtuese. Në kushtet e pluralizmit por të them të drejtën, nuk di sa do jetë i përgatitur
partiak, ndarjet e mëdha politike dhe ideologjike Kuvendi për këtë, megjithatë kam një shtesë të tillë.
krijojnë përçarje të mëdha të unitetit, që e dëmtojnë Për të kaluar nga fjalët në vepra, unë shfrytëzoj edhe
shumë rëndë ushtrinë tonë; përçarjet politike do të fjalën këtu dhe mendoj se do të jepet në televizion,
jenë goditje shkatërruese për ushtrinë. Njerëzit që të shërbejë si një thirrje. Ju lutem, është jetike
duhet, detyrimisht, të bashkohen, në radhë të parë, për vendin tonë dhe nuk pret puna, gjersa të bëhen
në një mendim, pastaj mund të kryejnë një veprim. ligjet. Le të kalojmë nga fjalët në vepra. Pak ditë më
Kjo është domosdoshmëri jo vetëm për ushtrinë, parë ne patëm një aktiv, ku më shumë se 1000 vetë
por edhe për organet e tjera drejtuese. Duke u nisur bëmë një propozim konkret që të hiqen organizatat
nga qëllimi që të sigurohet uniteti kombëtar e e Partisë Demokratike nga Radio Televizioni dhe i
ushtarak, edukimi me idealet e strategjisë sonë bëmë thirrje Partisë së Punës ta bëjë të njëjtën gjë.
kombëtare për mbrojtjen e lirisë e të pavarësisë së Mendoj që kjo të shtrihet më tej. Edhe ushtria të
vendit tonë, lind nevoja e departizimit ose e vetëveprojë. Edhe organet e Ministrisë së Mbrojtjes
depolitizimit të ushtrisë, duke nënkuptuar heqjen e të vetëveprojnë. Edhe Ministria e Drejtësisë le ta
veprimtarisë partiake nga çdo hallkë ushtarake. Për bëjë këtë gjë pa ligj. Më duket se është në të mirën
këtë jam dakord me paragrafin e nenit, po e përsëris, e kombit. Falemnderit!
46 që miratuam, duke shtuar: “Mënyra e depolitizimit Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agim
dhe e departizimit të organeve shtetërore dhe Mero.
224
Agim Mero - Unë jam dakord në tërësi me Emin Musliu - Unë nuk do të flas shumë gjatë.
propozimin që u bë nga grupet parlamentare, po Jemi të gjithë të ndërgjegjshëm. Ka 4 muaj që është
ashtu edhe me gjykimin më të gjerë që dha deputeti futur pluralizmi në Shqipëri. Nëse do të kishim marrë
Kiço Mustaqi. Vetëm që kam një shqetësim. masa për depolitizimin e këtyre organeve, ne nuk
Ndoshta, deri sa të dalë ligji, mund të kalojë një do të kishim sot këtë situatë që kemi. Prandaj, u
kohë, e cila do të na krijojë ndonjë boshllëk, prandaj lutem deputetëve që ta vleresojnë këtë çështje si
nuk e di se si mund të zgjidhet ky problem; është e nga më të rëndësishmet dhe propozoj, ndaj kam
qartë se në mënyrë të shpejtuar ne nuk mund të shkruar “menjëherë”, në këtë sesion të Kuvendit
vendosim për gjëra të tilla që janë kardinale e që Popullor.
kanë të bëjnë me të ardhmen e vendit, por edhe Kastriot Islami - Dakord. Propozim tjetër, ju
aktualisht me unitetin kombëtar. Këtë duhet ta kemi lutem? S’ka?
patjetër, në qendër të vëmendjes, por të përcaktojmë Xhemal Dauti - Kam mendimin që, siç u
që ky ligj kur do t’i vijë Kuvendit Popullor për miratim. propozua dhe radhën e parë, që Radio-Televizioni
Do të ishte e udhës që, brenda këtij institucioni të të ketë statusin, në ligjin për departizimin dhe
Kuvendit Popullor, ky ligj të vijë detyrimisht. depolitizimin e këtyre organeve, të shtojmë që
Kastriot Islami - Më duket se Fatos Nano ju ushtarakët në organet e ruajtjes së rendit të kenë
siguroi për këtë gjë. Ka një ligj që është i gatshëm. statusin e tyre.
Agim Mero - Brenda këtij sesioni të Kuvendit Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Themie
Popullor. Thomai.
Kastriot Islami - Dakord, s’ka problem. Është Themie Thomai - Që në fillim të seancës, ju
ligj për të cilin është harxhuar kohë, i mirë ose i bëtë një sqarim: nga gjithë deputetët, nga dy grupet
keq, hajde ta vendosim e ta bëjmë. parlamentare bëhet propozimi dhe ngrihet
Agim Mero - Dakord, po nuk e kuptova, isha shqetësimi për depolitizimin dhe departizimin e
dakord me propozomin e deputetit Fatos Nano, por ushtrisë. Mua më duket që propozimi i paraqitur
nuk përcaktoi kohën se kur do të vinte. Unë shtoj: nga të dy grupet parlamentare është i drejtë dhe ne
“brenda këtij sesioni të Kuvendit Popullor.” ta hedhim në votë. Një herë përnjëherë, ajo
Kastriot Islami - E kemi ne në dorë. Fjalën e disiplinohet dhe, përderisa thuhet me ligj, pësëri ne
ka deputeti Arben Imami. deputetët që jemi në këtë sallë do ta miratojmë.
Arben Imami - Një sqarim, desha t’ju kujtoj, të Mua më duket i drejtë përkufizimi që kanë bërë
nderuar deputetë, se një nga pikat e rendit të ditës grupet parlamentare. Ta hedhim në votë.
është miratimi i dekreteve të lëshuara nga Kuvendi Kastriot Islami - Ju keni të drejtë. Kjo është
Popullor. Një ndër ta ishte ligji për partitë dhe mesatarja, por dihet që ka ajo ekstremumet e veta,
depolitizimi do të jetë detyrimisht brenda këtij prandaj ka dhe diskutime.
sesioni. Propozimi i zotit Mustaqi i hap perspektiva Tjetër propozim?
pikërisht shqyrtimit dhe miratimit brenda këtij Propozimi i parë i deputetit Emin Musliu. Ju
sesioni. Falemnderit, zoti Kryetar! lutem, Emin Musliu e ka bërë propozimin e parë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kol Tonaj. dhe nuk tërhiqët. (Në sallë flasin pa leje).
Kolë Tonaj - Deputet i rrethit të Shkodrës. Ju lutem, mos flisni nga vendi. Ju kështu vetëm
Jam dakord me mendimet që u dhanë për e vononi seancën, asgjë tjetër s’bëni. Prishni
depolitizimin dhe departizimin e enteve kaq të rregullin, prishni qetësinë, mërzisni njerëzit që ju
rëndësishme. Në veçanti, me mjaft efektivitet ishte shikojnë. Asgjë tjetër s’bëni.
sqarimi i dhënë nga deputeti Kiço Mustaqi dhe Fatos Nano - I nderuar Kryetar, zoti Berisha e
mbështes personalisht propozimin e Emin Musliut. vlerësoi, me të drejtë, propozimin e paraqitur nga
Mendoj që t’i koncentroj në këtë mënyrë mendimet grupet parlamentare si propozim të parë, sepse ai
e mia. Në këtë pikë të shtohet dhe një paragraf: mungon në këtë paketë. U diskutua gjatë dhe u
“Veprimtaria partiake të organizohet vetëm mbi bazë rezultua në atë. Prandaj ai është propozimi i parë.
territori”. Më falni që ju sugjeroj për procedurën.
Falemnderit! Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali
Kastriot Islami - Bëni propozimin tuaj me Berisha.
shkrim. Fjalën e ka, vetëm për një sugjerim, deputeti Sali Berisha - Unë vlerësova propozimin me
Emin Musliu. plotësimin që bëri deputeti Kiço Mustaqi. Ky ishte
225
vlerësimi im për të qenë i sinqertë, për të qenë i më duket dhe mendoj se është e domosdoshme që
hapur. në këtë ligj themelor ne të parashtrojmë jo thjesht
Kastriot Islami - Ju lutem, e mbaj unë në mënyrë të përgjithshme të drejtën e shtetasve
përgjegjësinë. Do lexoj, së pari, propozimin e për grumbullimin e ku e di unë si janë ato, këtu
deputetit Emin Musliu. Ju keni të drejtën e votës: thuhet shumë ngushtë: liritë në përputhje me aktet
“Të bëhet menjëherë departizimi dhe depolitizimi i ndërkombëtare. Ne duhet të specifikojmë këtë
organeve të Ministrisë së Mbrojtjes, të Ministrisë çështje; është një nga çështjet më të rëndësishme,
së Punëve të Brendshme, të Ministrisë së Punëve juridike, është çështje e ditës, është e njerëzve që
të Jashtme e përfaqësive diplomatike, të Ministrisë janë jashtë. Për mendimin tim, unë do të sugjeroja
së Drejtësisë, të Gjykatës së Lartë dhe Prokurorisë këtë gjë, që po atje të shtonim dhe një rresht ose
së Përgjithshme. Punonjësit e këtyre sektorëve, dy rreshta: Shtetasve u garantohet me ligj e drejta
gjatë kohës që punojnë në të, nuk lejohen të bëjnë e riorganizimit në bashkime të lira dhe sindikata të
pjesë në asnjë parti politike. Të bëhet departizimi i pavarura.
organeve shtetërore, të ekonomisë e të kulturës në Kastriot Islami - Nuk e ke te neni 5 (zëra nga
të gjitha dikasteret, institucionet, ndërmarrjet dhe salla i drejtohen K.Islamit: Sikur e lamë për
kooperativat bujqësore. Veprimtaria partiake të organizata të tjera).
organizohet në bazë territori, në lagje, fshatra, qytete Gramoz Pashko - Po nuk mjafton për
e në rrethe. organizata të tjera, mor shokë. Duhet: organizimi
Kush është pro? Ju lutem, sekretaria? Ju lutem në sindikata të lira dhe të pavarura.
mbani qetësi. Ngrini dorën (i bie ziles). Sekretaria, Kastriot Islami - Ju lutem, të përfundojmë dhe
ju lutem. Kundër? Abstenim? Ky propozim bie, ketë, pastaj rimarrim propozimin tuaj. Dakord jam.
meqënëse nuk merr 2/3 e votave. Gramoz Pashko - Si të doni. Unë propozoj që
Propozimi i deputetit Kol Tonaj. Është ashtu siç ta marrim këtë në shqyrtim, t’i bëjmë një formulim e
është formuluar në tekst, vetëm shtohet: “veprimtaria ta sjellim atje, sepse shokët mund të mos të duan,
partiake të organizohet mbi baza territoriale.” se votuan njëherë për këtë, por mua më duket se
Kush është pro? Ju lutem, sekretaria? Kundër? është një nga çështjet më të rëndësishme.
Abstenim? Edhe ky propozim bie, meqënëse nuk Kastriot Islami - Bëheni formulimin tuaj me
merr mbi 2/3 e votave. shkrim.
Propozimi i deputetit Kiço Mustaqi. Është teksti Gramoz Pashko - Dakord.
që keni përpara dhe në fund: “ndalohet veprimtaria Kastriot Islami - Ndërkohë kalojmë në pikën
e partive dhe e organizatave politike në reparte dhe 11 të nenit 15, meqenëse diskutimet janë bërë dje,
institucionet ushtarake, të Ministrisë së Mbrojtjes kryesitë e grupeve parlamentare janë mbledhur dhe
Popullore, të Ministrisë së Punëve të Brendshme, kanë arritur në një formulim të përbashkët. Pra, neni
të Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe të 15 pika 11. Neni i veçantë te neni 15, Kuvendi
përfaqësive diplomatike jashtë shtetit, në prokuroritë, Popullor ka këto kompetenca kryesore. Shtohet një
në hetuesitë, në gjykatat etj. Mënyra e departizimit pikë: “kontrollon veprimtarinë e Radio-Televizionit
dhe e depolitizimit të organeve bëhet me ligj.” Shqiptar, të ATSH dhe të mjeteve të tjera zyrtare të
Doni dhe njëherë ta lexoni? Kush është pro? informacionit publik, të cilat varen prej tij. Statusi i
(dëgjohen kundërshtime) Kundër? Abstenim? Mbetet këtyre organeve caktohet me ligj.
ky propozim me 2/3 e votave. Ju lutem, të mbarojë Fjalën e ka deputeti Ali Spahia.
sipas procedurës, pastaj në fund merreni fjalën. Ali Spahia - Jam dakord me formulimin, por
Në nenin 15 propozohet të shtohet një pikë. Ju duhet të shtohet fjala “kontrollon dhe ka në varësi.”
lutem, sa ta mbaroj. Kastriot Islami - Ju lutem,dëgjojeni me kujdes
Gramoz Pashko – T’ju them diçka: Kur (E lexon edhe një herë nenin).
diskutuam problemet e parime themelore, më Ali Spahia - Të na bëjë juristi një zbërthim,
kujtohet që ngrita problemin që të parashikohej në atëherë!
një nga këto nene çështja e sindikatave dhe ju thatë Kastriot Islami - Ka ndonjë propozim kundër?
që do t’i kthehemi kësaj çështjeje kur të diskutojmë Kush është pro? Kundër ? Abstenim? Atëherë
përsëri problemin e organizatave politike. Unë nuk mbetet dhe kjo pikë me mbi dy të tretat e votave.
ndërhyra se është çështje e departizimit dhe Ju lutem, propozimi i deputetit Gramoz Pashko.
depolitizimit dhe m’u duk që s’ishte e radhës. Tani Fjalën e ka deputeti Gramoz Pashko.
226
Gramoz Pashko - Ky problem, e ritheksoj edhe Projektkushtetutës kemi këtë formulim: “‘Shtetasve
një herë, është i përfshirë në të gjitha aktet u sigurohet e drejta e bashkimit në organizata të
ndërkombëtare, në dokumentet e Kopenhagenit e ndryshme që veprojnë në fushën politike, sindikale,
dokumente të tjera të rëndësishme, ku jepen në ekonomike, kulturore, si dhe në çdo fushë tjetër të
mënyrë të detajuar, të specifikuar të gjitha të drejtat jetës së vendit. Te pjesa “Të drejtat dhe detyrat e
e njerëzve e probleme të tjera. Por, në mënyrë të shtetasve.” Po në këtë pjesë në nenin 31 thuhet:
veçantë, theksohet si një nen më vete. Prandaj unë “Sindikatat, si dhe vetë punonjësit, në bazë të
do të sugjeroja që mundësisht ky të dilte si një nen rregullave të përcaktuara me ligj kanë të drejtën e
më vete. Ia lëmë grupit të juristëve ta gjejnë grevës për mbrojtjen e interesave të tyre shoqërore
pozicionin se ku mund të futet në variantin e profesionale.” Mendoj që kjo çështje që trajtohet
përfundimtar, por për ta miratuar si nen ose të duhet të hyjë te “Të drejtat dhe liritë themelore të
shtohet te pika 5, ku flitet “për pluralizmin dhe të shtetasve.”
drejtat politike të shtetasve” ose të futet te “pjesa Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Lufter
ekonomike.” Mendoj të futet te momenti i të drejtave Xhuveli.
politike, sepse po ta shtonim te “dispozita të Lufter Xhuveli - Mendoj që ideja e përfaqësimit
përgjithshme” kjo do të ish krejtësisht pa kuptim. në mënyrë eksplicite të sindikatave në ketë
Dhe të gjendet një mënyrë redaktimi tjetër. Për dokument është e dobishme dhe duhet ta përkrahim.
mendimin tim, është e rëndësishme të miratohet si Më duket se në nenin 5 mund të gjëndet një zgjidhje
nen, në parim. e pranueshme për ta përfaqësuar këtë ide dhe
Një deputet - Ku? konkretisht: tek paragrafi i dytë i nenit 5, me këtë
Gramoz Pashko - Te dispozitat e fundit, po formulim:
them. “Partitë politike, sindikatat dhe organizatat e tjera
Kastriot Islami - Ju lutem, mos bëni replikë krijohen dhe ushtrojnë veprimtarinë e tyre në
me njëri-tjetrin! përputhje me ligjin.” Pra, vetëm me këtë fjalë mendoj
Gramoz Pashko - Ishte një lapsus nga ana ime. që mund t’i radhisim sindikatat drejtpërdrejt me
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhelil partitë politike, të jenë në një plan me ato.
Gjoni. Falemnderit.
Xhelil Gjoni - Zoti Gramoz Pashko propozon, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Arben
por mua më duket se neni 5 që sugjeron ai, kur Imami.
thuhet në pikën e dytë: Partitë politike dhe Arben Imami - Ajo që do të doja të specifikoja
organizatat e tjera krijohen dhe ushtrojnë është që propozimi i zotit Gramoz Pashko nuk
veprimtarinë e tyre në përputhje me ligjin dhe janë parasheh sindikatat nga e drejta për t’u bashkuar,
të ndara nga shteti”…. por në aspektin ekonomik. Pra, sindikatat mund të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja... jenë palë kontraktuese për punën. Gjithashtu, duhet
Kastriot Islami - Nuk e dëgjuam emrin. të kemi parasysh një realitet, tashmë social të
Lindita Prifti - Lindita Prifti. Në emër të një krijuar, krijimin e disa sindikatave aktualisht në
grupi deputetësh mendoj se kjo nuk hyn në nenin 5 vendin tonë, të cilat kanë një reputacion dhe një
dhe duhet të formulohet si një nen më vete. Mendoj ndikim të madh në opinionin publik të ditës. Prandaj
se juria, sekretaria juridike duhet ta shohë si një do t’ju ftoja që ta respektonim këtë forcë e ta fusnim
nen më vete. Mbështes fjalën e doktor Gramoz këtë nen si të veçantë, pranë neneve ekonomike.
Pashkos. Duhet të lexohet ajo njëherë si nen i Falemnderit, zoti kryetar.
formuluar. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Lutfi
Kastriot Islami - Dakord. Dëgjojeni njëherë Dautllari.
formulimin: “Punonjësve u njihet e drejta të krijojnë Lutfi Dautllari - Këtu më duket se nuk hedhim
bashkime të lira dhe sindikata të pavarura. Sindikatat ndonjë hap të ri, për arsye se organizimin e kemi
gëzojnë personalitet juridik dhe mund të lidhen pasur edhe në Kushtetutën e mëparshme, mbi
kontrata pune kolektive.” bazën e të cilave kemi dhe ligjin që e ka zbatuar
Ali Kaza - Me leje? Ministria e Drejtësisë, si për krijimin e partive politike,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ali Kaza. ashtu dhe të sindikatave që i kemi aktualisht. Po t’i
Ali Kaza - Lidhur me këtë propozim që bëhet hynim me emërtime, do të kishim pastaj sindikata,
për bashkimin e shtetasve, në nenin 46 të konfederata etj. Falemnderit.
227
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali ndërmarrjet, institucionet, kooperativat, të gjitha së

Berisha. bashku me punonjësit, të organizuar së bashku në
Sali Berisha - Zoti Kryetar, njohja e të drejtës sindikata, në sindikata profesionale e shoqata të
së sindikatave për kontratën e punës është një kusht tjera prodhuese, duhet të dekretohen që të futen të
i domosdoshëm për normalizimin e jetës ekonomike gjitha kategoritë e punonjësve në sistemin
të vendit. Besoj se njohja e kësaj të drejtë është e kontraktues.
rëndësishme për sindikatat, për Qeverinë dhe për Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Namik
funksionimin e saj. Në këtë mënyrë siç janë të Dokle.
krijuara, pa këtë të drejtë, krijohen probleme shumë Namik Dokle - Lidhur me këtë problem do të
të mëdha. Ne duhet të shohim detyrimisht këtë të bëja një sqarim. Këtu më duket se ngatërrohen dy
drejtë këtu, e cila është e drejtë e ligjshme koncepte: kontrata e punës dhe kontrata kolektive
elementare e grupimeve sindikale. që ka sindikata me shtetin ose punëdhënësin.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Engjëll Kontrata e punës lidhet individualisht nga çdo qytetar
Beshaj. me përfaqësuesin shtetëror ku punon, ndërsa
Engjëll Beshaj - Shqetësimi i shumë kontrata kolektive ka të bëjë me disa të drejta
deputetëve për këtë problem mendoj se është i sindikale, të cilat janë në programet e sindikatave;
drejtë. Por e gjykoj që për këtë problem të ngarkojmë por për t’u aprovuar janë një sërë nenesh, ka kontrata
përfaqësitë e të tri grupeve parlamentare, të kolektive me 50 vetë, ka kontrata kolektive me më
bisedojnë me njëri-tjetrin, të shikojnë si mund ta shumë se kaq, prandaj mendoj se formulimi që bëri
formulojnë dhe të vazhdojmë punën me nenet e tjera. deputeti Lufter Xhuveli për nenin 5, ku shtohet: “partitë
Të mos humbasim kot me diskutime sa në një politike, sindikatat dhe organizatat e tjera krijohen
drejtim në tjetrin. dhe ushtrojnë veprimtarinë e tyre në përputhje me
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agim ligjin”, e lë të hapur problemin dhe e lë të saktësuar,
Mero. sepse këtu futim të drejtën e sindikatave, bashkë
Agim Mero - Na falni, se disa herë japim dhe me organizatat e tjera, bile me një prioritet sindikatat
konsiderata të përgjithshme, megjithëse ju keni bërë nga organizatat e tjera; mendoj se kjo plotëson,
vërejtje që të mos bëni shumë komente, por unë ndërsa për hollësirat e këtyre kontratave kolektive
mendoj që (Kastriot Islami thotë: sugjerim, jo ne do të merremi natyrisht në Kuvendin Popullor.
vërejtje) disa komente janë të nevojshme, jo për Aq më tëpër që pardje ne pranuam dhe atë që ka të
presion, as për t’u mbushur mendjen të tjerëve, por drejtë iniciative ligjvënëse edhe një sasi zgjedhësish
për të shkëmbyer më shumë mendime dhe për të prej nja 20000 vetësh. Kjo u takon pastaj kolektivave
formuar bindjen tonë, për ato që diskutojmë, për të punëtore për të propozuar ligje në favor të
mos mbetur thjesht si njerëz mekanikë që të ngremë sindikatave.
letrën jeshile, të kuqe ose të bardhë. E shoh të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Tomor
nevojshme këtë diskutim, veçanërisht, kur ka Malasi.
probleme të tilla të një rëndësie të veçantë. Unë Tomor Malasi - Ne këtu jemi mbledhur për të
mendoj se e meriton një pozicion të veçantë në këtë caktuar shtetin juridik dhe e dimë që ky shtet,
grup ligjesh, problemi i sindikatave, sepse nuk duhet sikundër e përcaktuam në fillim, ka dhe dimensionin
ta semplifikojmë pa i nënvleftësuar organizatat e social që në fillim e kontestuam shumë gjatë. Pra,
tjera shoqërore që përmblidhen në nenin 5. Prandaj shteti është shteti i njeriut dhe në qoftë se themi
e shoh këtë shqëtësim me vend dhe jam dakord kështu konsiderojmë që dhe njeriut i japim të drejtën
me propozimin e fundit që u bë që grupet e krijimit të kolektivitetit shoqëror. Më duket se ky
parlamentare ta shohim dhe të bien një formulim, kolektivitet shoqëror do të manifestohet në
ndofta më të saktë e më të plotë,që ta hedhim në organizimet e sindikatave të lira që janë, jo vetëm
votë këtë çështje. një zbatim i kësaj të drejte të njeriut, por janë,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Çun gjithashtu, dhe një përgjithësim i përvojës botërore
Jonuzi. të sotme. E gjithë bota, me gjithë këto rregullime
Çun Jonuzi - Unë jam i mendimit që problemet që po bëjmë, ose Europa do të na pranojë denjësisht
e kontraktimit në fushën e të prodhuarit janë për t’u futur atje, natyrisht, na koncepton me të gjitha
probleme që meritojnë një nen në këtë grup ligjesh përmasat që kemi në të gjitha drejtimet shoqërore.
kushtetuese që po aprovojmë ne. E konsideroj se Prandaj duke qënë se nga një praktikë botërore pika
228
e propozimit të deputetit Gramoz Pashko qëndron, sindikatave në lidhje me rregullimin e marrëdhënieve

mund të thosha, në mënyrë figurative me të dyja të punës. Është një element mjaft i rëndësishëm;
këmbët. Në qoftë se nuk e bëjmë këtë, nuk i njohim vendi i këtij neni duhet të jetë pikërisht mbas nenit
statusin sindikatave dhe statusi juridik i sindikatave 12. Ky të dalë si nen i 13-të. Kjo do t’u shërbejë dhe
është një domosdoshmëri historike, sidomos në gjithë organeve të Qeverisë që do të vijojnë në një
momentet që po kalojmë sot. Falemnderit. organizim më të stabilizuar dhe të marrëdhënieve
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Leontiev ekonomike. Qoftë në marredhëniet e punësimit të
Çuçi. punonjësve, qoftë në marrëdhëniet e punësimit
Leontiev Çuçi - Me të drejtë e quaj me vend ndërmjet ndërmarrjeve private dhe atyre të
shqetësimin që paraqiti deputeti Gramoz Pashko, punonjësve. Kuptohet ne do të bëjmë ato ligje që
si dhe vlerësimet që bënë parafolësit për këtë përmendi deputeti Leontiev Çuçi, por këtu jepet
problem. Dhe unë jam i mendimit që në nenin 5 ose pikërisht kriteri kryesor se çfarë statusi duhet të
në ndonjë nen tjetër, të përfshihet si paragraf ose si kenë këto sindikata, duhet të kenë statusin e
nen i veçantë evidentimi i problemit të sindikatave personit juridik; në të kundërt, ato s’mund të lidhin
në mënyrë të veçantë. Por desha të them që përkrah as edhe një lloj kontrate, qoftë me shtetin, qoftë me
më tepër atë propozim të parë që bëri deputeti ndërmarrësit e ndryshëm privatë ose shtetërorë.
Gramoz Pashko, duke pasur parasysh se sindikatat Prandaj ato pika të formulimit janë më se koncize
aktualisht janë krijuar, por nuk kanë një status të dhe shprehin atë ç’ka mund të jepen si parim i
rregulluar me ligj. përgjithshëm për të lejuar pastaj ligjet në vijim.
Kam parasysh tjetër se në kuadrin e këtij statusi Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dritëro
nuk janë përcaktuar të drejtat dhe detyrat e Agolli.
sindikatave. Kam parasysh se në kuadrin e reformës Dritëro Agolli - Mua më duket se s’ka asnjë
ekonomike drejt ekonomisë së tregut duhet patjetër arsye për ta kundërshtuar deputetin Gramoz
të kemi një ligj për kontratat. Kam parasysh tjetër Pashko; ne lejojmë lloj-lloj organizatash, lejojmë lloj-
se marrëdhëniet e këtyre sindikatave në mënyrë të lloj demokracish, ndërsa këtu ngulim këmbë kot së
veçantë, në tërë aspektin e rregullimeve ekonomike koti për një gjë që është krejtësisht e zakonshme.
duhet të rregullohen me ligj. Nga kjo pikëpamje do Ne po shkojmë në ekonominë e tregut. Mendoj një
të ishte më e saktë që të jepesh me një nen të grup deputetësh ta formulojë e ta përfundojmë, të
veçantë njohja e këtyre sindikatave me idenë që shpëtojmë.
marrëdhëniet e tyre ekonomike me subjektet e Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos
veçanta të rregullohen me ligj. Prandaj më duket Nano.
më i arsyeshëm propozimi i parë që bën deputeti Fatos Nano - Ekzistenca dhe funksioni shumë
Gramoz Pashko dhe jo ajo që lexuat ju. i dobishëm në marrëdhëniet e sotme shoqërore të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc Ruli. bashkimeve të lira dhe të pavarura sindikale duhet
Genc Ruli - Mendoj që problemi është ngritur njohur dhe legalizuar me një status të përpiktë në
dhe vetë formulimi i dhënë nga deputeti Gramoz këto dispozita të përgjithshme, vetëm desha të
Pashko, më duket, i plotëson të gjitha aspektet që tërheq vëmendjen e kolegëve deputetë që
duhet të vihen në pah dhe të pësojnë një marrëdhëniet e tyre me shtetin, me anëtarët, me
koncepsionalizim në këtë moment që jemi sot. I ka subjekte të tjera ekonomike, qofshin këto publike
paraprirë Kushtetuta e vjetër, por asnjë nga ne s’ka ose private do të na çojnë në një punë me shumë
dyshim se për çfarë sindikatash flitesh më parë dhe angazhim dhe ngarkesë për të ndryshuar një tërësi
për atë lloj të ri bashkimesh profesionale dhe kodesh që aktualisht kemi në fuqi dhe që nuk i
organizatash që janë krijuar sot. Është një fakt dhe përshtaten jo më realiteteve, por as dispozitave që
një realitet, të cilin ne vetëm do ta ligjërojmë, atë të po diskutojmë. E kam fjalën për Kodin e Punës,
sindikatave të pavarura etj. Kemi të bëjmë këtu me Kodin Civil dhe një varg dispozitash të tjera të fushës
një realitet që shpreh jo thjesht njohjen përfundimtare ekonomike, me të cilat do të duhet të merremi
të një demokracie që kanë këta punonjës, por këtë menjëherë për t’i hapur rrugë zgjidhjes së problemeve
e shohim në aspektin e një demokracie ekonomike që do të shtrohen në bashkimet sindikale dhe për
që u japim ne punonjësve të ndryshëm të vendit. të mbrojtur të drejtat e punëtorëve me subjektet,
Formulimi është i rëndësishëm, cilëson shumë mirë me të cilat ata kanë të bëjnë në jetën tonë.
funksionin ekonomik dhe shoqëror të këtyre Falemnderit.
229
Kastriot Islami - Ju lutem, ju propozoj që këtë Kuvendin Popullor e ne të marrim ndonjë pushkë e
mendim grupet parlamentare, bashkë me juristët, të dalim aty përjashta; prandaj, propozoj që të
ta riformulojnë dhe ta paraqesin për ta miratuar. merremi me këtë çështje e të diskutojmë gjysmë
Huzri Hoxha - Deputet i rrethit të Dibrës. Mirë ore, të themi dhe ne mendimin tonë çfarë kemi ose
që po mendohet këtu nga deputetët për të zënë një kur ta gjykoni juve si Kryesi.
vend të veçantë e drejta sindikaliste në këto Kastriot Islami - Atëherë unë po e shtroj,
dispozita kryesore kushtetuese, por unë do të bëja meqenëse problemi është i rëndësishëm. Kush është
një pyetje: Po vallë fshatarësia, që përbën 45 % të pro që të ndërpresim shqyrtimin e neneve dhe të
popullsisë, si do të mbrohet? A nuk do të përbënte diskutojmë rreth problemit të ngjarjes së Lezhës?
të drejtën dhe ajo të zinte një vend dhe në dispozita? Fjalën e ka deputeti Nano.
Aktualisht të fusim atë nen që propozoi Lufter Fatos Nano - Do të sugjeroja që ashtu si doli
Xhuveli. Vetëm mbrojtjen me ligj, pastaj në një të nga informacioni preokupant që na bëri deputeti
ardhme, kur mund të rishikohen format e organizimit Gramoz Ruci, që kryeson piramidën e organeve të
sindikalist në tërësi për gjithë popullsinë, mund të ruajtjes së rendit, nga ky Kuvend të ngarkojmë një
vendoset kjo me hollësi. grup deputetësh të hartojnë një apel; deputeti
Kastriot Islami - Ju lutem, unë shikoj që nga të Gramoz Ruci foli për një apel që do të shprehte
gjitha diskutimet ka një preokupim për të gjetur një angazhimin e këtij Kuvendi për trajtimin me
zgjidhje, që sindikatat të zënë një pozicion të përparësi, me seriozitet të problemeve të qetësimit
veçantë. Pra, jemi në mënyrë unanime për të zënë të situatës, të sigurimit të rendit publik, të garancive
një pozicion sindikatat. Le të mblidhet kryesia legjislative për jetën e qytetarëve, për stabilizimin e
parlamentare, të japë atë zgjidhje mesatare dhe gjendjes. Ky apel do të ishte, më duket, me ose pa
pastaj të diskutojmë rreth asaj zgjidhjeje mesatare diskutime, shprehje e angazhimit solemn të këtij
që s’po biem dot në mirëkuptim. Ka ndonjë merak forumi të lartë legjislativ ndaj zgjidhjes së
të fundit ndonjëri? Atëherë kalojmë në nenin 32. problemeve që kanë njerëzit jashtë kësaj salle.
Gramoz Pashko - Në nenin 27, për të cilin folëm Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agustin
dje: “Kompetencat e Presidentit”, lamë të hapur Shqalësi.
problemin e këshillit të drejtësisë etj., etj. dhe thamë Agustin Shqalësi - Problemi që diskutohet
do biem dakord që do bëjmë një formulim të tillë: është tepër aktual, tepër i rëndësishëm; gjendje
“që, ai drejton komisione, të cilat me ligj shumë e komplikuar ekziston. Informacioni që dha
parashikohen të jenë nën drejtimin e Presidentit.” mbrëmë deputeti Gramoz Ruçi duhet të diskutohet,
Më thatë do ta rishikojmë edhe një herë. Është e duhet të bëhen pyetje. Ky mund të ishte apeli më i
domosdoshme. Nëse aty do të krijohen komisione madh që mund t’i bëhet popullit nëpërmjet organeve
që do të jenë të njohura me ligj nën drejtimin e të informacionit dhe të shtypit. Ne duhet t’i
Presidentit (ndërhyn z.Aleksandër Meksi: Thuhet i ndërpresim punimet, të diskutojmë rreth situatës
drejton Presidenti dhe kanë fuqi). Po ti nuk ia ke që është krijuar nga zoti Gramoz Ruçi si Ministër i
hapur, mor shoku Leka (dëgjohet një zë: zoti Leka Brendshëm. Ky debat që po bëhet këtu, mendoj që
thuaj), në dispozitat kushtetuese; ti mund ta është apeli më i madh që i bëhet popullit që na
ndërtosh me ligj që kjo është kompetencë e ndjek nëpërmjet mjeteve të informacionit. Pra,
Presidentit, por në Kushtetutë ti nuk ia ke lënë. Si mendoj që të ndërpritet diskutimi i dispozitave dhe
të dojë Kryesia (dëgjohen zëra: e ke lënë hapur). të vazhdohet me ngjarjen e Lezhës.
Kastriot Islami - Kryesia do të vazhdojë me Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Leontiev
nenin 32 “Organet e larta të administratës Çuçi.
shtetërore.” Ju lutem, një sekondë. Propozimi juaj? Leontiev Çuçi - Mua më duket se një nga
Një deputet: Propozimi im është për atë që problemet shqetësuese, që ngriti deputeti Gramoz
tha shoku Gramoz Ruci mbrëmë; ai kërkoi ndihmën Ruçi, ishte dhe apeli ose kërkesa e letrave që kanë
e Kuvendit Popullor për gjëndjen në zonën e Lezhës. ardhur në adresë të Kuvendit Popullor, për të zgjidhur
Me sa kuptova unë, me fjalët e tij ka probleme aq të sa më shpejt problemet e përfundimit të këtij sesioni
mëdha, sa kërkohej ndihma e Kuvendit, e tërë në drejtim të zhbllokimit të organeve shtetërore.
deputetëve etj. Kjo çështje u la në një heshtje të Prandaj nuk e konsideroj të pavlefshëm atë sugjerim
tillë, që po të vazhdojë dhe më tutje, mua më duket që bën parafolësi, por jam i mendimit që t’i
që nesër t’i presim këto forca të errëta të sulmojnë ndërpresim punimet, të përgatitet ai apel që sugjeroi
230
deputeti Fatos Nano, që ky apel të shërbejë për të parlamentare, të vendosin për një grup, që një pjesë
qetësuar dhe për të angazhuar Kuvendin në drejtim e shokëve të venë atje, t’i ndjekin problemet nga
të realizimit të kërkesave që paraqet gjithë situata afër, të ulen me organet (ka kundërshtime në sallë)…
komplekse që po kalon vendi. ky është mendimi im. Me seanca e me diskutime
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gramoz nuk zgjidhen problemet.
Pashko. Kastriot Islami - Ju lutem, bëhuni të
(Dëgjohen zëra nga salla) durueshëm. Fjalën e ka deputeti Dritëro Agolli.
Nuk është punë diskutimi. Ka një propozim për Dritëro Agolli : Unë mendoj që nuk duhet t’i
t’i ndërprerë punimet. Ka një propozim për t’i ndërpresim punimet. Nuk i ndërpremë punimet as
diskutuar, ka një propozim për një thirrje, tani do të për ngjarjet tragjike të Shkodrës. Nuk mund t’ia lëmë
diskutojmë atë për propozimin e deputetit Pashko. ne njërës ose tjetrës; kjo është një kompleks; ngjarja
Gramoz Pashko - Zoti Kryetar, në fakt s’mund e Lezhës është shumë e keqe, shumë e vështirë,
të ecim kështu spontanisht. Në një moment të por ne nuk mund t’i ndërpresim punimet, kur kemi
caktuar themi të ndërpresim diskutimet e një problem të madh, të zhbllokimit të Qeverisë, të
përgjithshme. Unë shqetësimin e kam shumë të shtetit tonë.
madh për ngjarjet e Lezhës, e dëgjova informacionin, Kastriot Islami - Dakord. Atëherë, tani
e pashë atë mbrëmë në televizor se ç’kishte ndodhur. vazhdojmë me nenin 32, me kryesitë pas mbledhjes.
Shqetësimet janë vërtet shumë të mëdha; Ju lutem zoti Berisha, mbas mbledhjes; po
shqetësimi më i madh është që ngjarja të mos mbledhim kryesitë, vendosim një zgjidhje dhe jua
përsëritet, por që t’i hyjmë një debati, mua më duket propozojmë.
se ia lëmë këtë punë spontaneitetit, që të fillojmë Fjalën e ka deputeti Sali Berisha.
të bëjmë debate nuk mjafton të dëgjosh një Sali Berisha - Ngjarjet e fundit na tronditën
informacion dhe mbas dy ditësh të bësh debate. thellë dhe deputetët e Partisë Demokratike shprehin
Ne duhet të përgatitemi e të vijmë të bëjmë debate. keqardhjen dhe dhimbjen për viktimat e djegura në
Përsa i përket letrave e thirrjeve, përsa i përket atyre ngjarjen e Lezhës. Ato shprehin dramën që po
që thotë deputeti Leontiev Çuçi, ne s’jemi vënë në përjeton ky popull në njërin prej proceseve me të
dijeni të këtyre; nuk di si i kanë rënë në dorë rënda që ka përjetësue në historinë e tij, atë të
deputetit Leontiev Çuçi letrat e telegramet që i kanë desintegrimit të tij, i cili filloi me ngjarjet e 2 korrikut
ardhur Parlamentit. Nuk e di çfarë statusi të dhe tani ka paksue 3 për qind popullin tonë të vuajtur.
privilegjuar ka Leontiev Çuçi. Ne të tjerët jemi të Kastriot Islami - Ju lutem, zoti Berisha, jepi
gjithë të barabartë këtu, por unë pajtohem me një zgjidhje, mos të bëjmë deklarata.
propozimin e tij, që ne të vazhdojmë këtu dhe të Sali Berisha - Nuk e bëra deklaratën as për
përcaktojmë një seancë të veçantë, sot pasdite a apel, as për deklaratë, por për kompleksitetin e këtij
nesër, dhe të diskutojmë problemin në tërësi. problemi.
Pajtohem me propozimin e tij, përjashto atë pjesën Kastriot Islami - Puna është të gjejmë një
e letrave. zgjidhje si ta trajtojmë këtë problem, ky është
Kastriot Islami - Unë në disa seanca kam thënë shqetësimi ynë. Të mblidhemi veç ne si kryesi
se ekziston shqetësimi i mbarë popullit, për të parlamentare, të bëjmë një thirrje apo ndonjë gjë
zgjidhur sa më shpejt problemin e zhbllokimit të tjetër. Shqetësimi është ta zgjidhim, secili deputet
shtetit. të ngrihet të bëjë deklarata apo apele të veçanta.
Gramoz Pashko - Ju të caktoni një seancë të Unë e mbaj përgjegjësinë si kryetar. Do vazhdojmë
veçantë ku ne, të gjithë bashkë, sipas propozimit me nenin 32. Do mblidhen kryesitë e grupeve
të zotit Kiço Mustaqi, do të diskutojmë për këtë parlamentare, për të vendosur se si do të
punë. Bëjmë dhe apelin në atë kohë. vazhdojmë.
Një deputet - Shoku Kryetar. Të them vetëm Neni 32.Organet e larta të administratës
një fjalë? shtetërore... (Përsëri ka ndërhyrje nga salla). Mbaj
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti ... unë përgjegjësi.
Një deputet - Me shqetësim mendoj se jeton Spikeri - Neni 32. Këshilli i Ministrave, Qeveria
gjithë salla. Nuk do të isha dakord për diskutimin e është organi më i lartë ekzekutiv dhe urdhërdhënës.
këtij problemi këtu. Me llafe nuk zgjidhen problemet. Këshilli i Ministrave emërohet në sesionin e parë të
Do isha për atë që Kryesia, së bashku me grupet Kuvendit Popullor. Në sesionin e parë të Kuvendit
231
Popullor dhe, në çdo rast tjetër, Kryetari i Këshillit Kastriot Islami - Ju lutem, paraqiteni propozimin
të Ministrave i paraqet Kuvendit Popullor përbërjen tuaj me shkrim! Vërejtje tjetër? E ka fjalën deputeti
dhe programin e Qeverisë, duke kërkuar votëbesimin. i Korçës, Petraq Kolevica.
Në rast se nuk merr votëbesimin, Kryetari i Këshillit Petraq Kolevica - Propozoj: 1) Përpara pjesës
të Ministrave i paraqet menjëherë dorëheqjen që është shkruar të jenë dhe këto: “Qeveria nën
Presidentit të Republikës, i cili propozon kryetarin kontrollin e Kuvendit Popullor përcakton dhe siguron
e ri të Këshillit të Ministrave. politikën e brendshme dhe të jashtme të shtetit sipas
Kastriot Islami - Ju lutem, diskutojmë paragraf programit të paraqitur prej saj. 2) Qeveria përbëhet
për paragraf. Kush është pro të diskutojmë paragraf prej Kryeministrit, ministrat dhe anëtarët e tjerë të
për paragraf? Kundër? Atëherë diskutojmë nenin në parashikuar nga ligji. 3) Mund të jetë anëtar i
përgjithësi. Qeverisë çdo qytetar me nënshtetësi shqiptare që
Fjalën e ka deputeti Gramoz Pashko. gëzon të drejtat civile ose që ka të drejtë të zgjidhet
Gramoz Pashko - Unë do të thosha që neni e deputet. 4) Cilësia e anëtarit të Qeverisë është e
pasqyron atë që duhet, Qeveria është organi më i papajtueshme me të gjitha funksionet e tjera publike,
lartë ekzekutiv dhe urdhërdhënës. Mirëpo ka disa me përjashtim të atij të deputetit. Pjesa tjetër
kapërcime nga paragrafi në paragraf, të cilat do të vazhdon siç është dhënë në materialin e
pengojnë punën e ardhshme të formimit të Qeverisë, daktilografuar. Rreshti i shtatë të shkruhet me shtesë
mënyrën si formohet Qeveria, nga se përbëhet, si si më poshtë: Kryetari i Këshillit të Ministrave i
përbëhet. Në pikën e fundit këtu flitet në rast se nuk paraqet Kuvendit Popullor, brenda një kohe prej 5
merr votëbesimin, ndërkohë që më parë të fliste si ditësh përbërjen dhe programin e Qeverisë, duke
e merr votëbesimin, si paraqitet kjo Qeveri para kërkuar votëbesimin. Më falni, brenda një kohe prej
Presidentit a Parlamentit; të gjitha këto hallka këtu 5 ditësh, për arsye se ne, brenda këtij sesioni
mungojnë. zgjedhim Presidentin, Kryetarin e Qeverisë, ai formon
Kastriot Islami - Ju lutem, jepni propozimin Qeverinë. Ne nuk kemi thënë asnjë afat dhe Qeveria
tuaj. paraqet programin pa afat. Prandaj them që Qeveria
Gramoz Pashko - Atëherë propozimi im do të të ketë një afat për të paraqitur programin e saj.
ishte, le të flasi ai që s’po duron, që po kërkon leje Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj
(ka zëra nga salla); e po të më presi mua të mbaroj me shkrim, ju lutem! Fjalën e ka deputeti Anastas
atëherë. Pone.
Kastriot Islami - Ju lutem mbani qetësi, mos Anastas Pone - Unë mendoj që në paragrafin e
na krijoni situata të papëlqyeshme këtu në sallë. Ju tretë, Këshilli i Ministrave i paraqet Kuvendit Popullor
sheh gjithë populli. Jini të durueshëm. përbërjen dhe programin e Qeverisë, e cila miratohet
Gramoz Pashko - Këshilli i Ministrave (të hiqet me votim të hapur me shumicën absolute të votave
ajo Qeveria se s’ka nevojë, nënkuptohet) është të deputetëve ose, në të kundërt, sipas nenit 18 të
organi më i lartë ekzekutiv dhe urdhërdhënës. Ai të rregullores dhe vazhdon duke kërkuar votëbesimin.
përbëhet nga Kryetari dhe ministrat. Këshilli i Duke pasur parasysh që këtu përbërjen ne nuk e
Ministrave emëron sesionin e parë të Kuvendit kemi të qartë, si dhe duke pasur parasysh
Popullor. Kryetari i Këshillit të Ministrave emërohet problemet që kemi ne në rrethe, unë flas vetë si
nga Presidenti i Republikës, që të jemi në përputhje drejtues rrethi që jam, nuk e quaj jashtë këtij neni
me kërkesat e Presidentit, i cili, me propozim të për të shprehur një mendim timin kur të paraqitet
Kryetarit, emëron dhe ministrat. Kuvendi Popullor përbërja e Qeverisë dhe Qeveria e Përkohshme që
miraton përbërjen dhe programin e Këshillit të është sot dhe për atë kryetar qeverie që do të
Ministrave me shumicë votash, gjë që është e formohet të ketë parasysh ketë mendim timin. E
domosdoshme. Vazhdon kjo fraza që është, në para, duhet të riorganizohet Ministria Komunale.
sesionin e parë, në votëbesimin dhe vazhdon këtu (Në sallë ka reagime)
fraza para marrjes se funksioneve Kryetar i Këshillit Kastriot Islami - Ju lutem, mos hyni në gjëra
të Ministrave dhe ministrat, para marrjes së konkrete tani, se do të kërkojmë...
seksioneve i betohen Presidentit në prani të Kuvendit Anastas Pone - Unë kërkoj, besoj se shpreh
Popullor. Si do të fillojë një Qeveri pa bërë betimin, dhe mendimin e shumicës së shokëve kolegë të
gjë që mungon këtu. Dhe vazhdon fraza, në rast se punës shtetërore …
nuk merr votëbesimin etj. Kastriot Islami - Propozimi tuaj është shumë
232
i vlefshëm, kur të zgjidhet Kryetari i Këshillit të Stamo.

Ministrave propozoni dhe këtë. Vangjel Stamo - Unë, në fakt, kisha një
Anastas Pone - Shoku Kryetar, ju lutem juve formulim të ri për nenin 34, por meqenëse në
dhe gjithë deputetëve, që për 1 minutë mbyll propozimin e deputetit Gramoz Pashko u fol dhe
diskutimin tim; e para unë nuk jap arsyen pse, por për përbërjen e Qeverisë, në qoftë se do vendoset
i ndiejmë atje; e dyta, të shikohet mundësia edhe që përbërja e Qeverisë të cilësohet qysh në nenin
për një ministri pune dhe punësimi, por jo në rangun 32, mendoj që formulimi me i plotë e më i saktë të
e drejtorisë së punës dhe të pagave që ka Komisioni jetë ky: “Qeveria ose Këshilli i Ministrave përbëhet
i Planit si deri tani, që s’i kemi parë hajrin fare. Unë nga Kryeministri, ministrat dhe anëtarë të tjerë të
rezervoj të drejtën time që kur të paraqitet ky përcaktuar me ligj”. Duke futur këtë formulim, kam
program, të jap mendime konkrete. Prandaj e them parasysh që të gjithë personat që në nenin 34
para kohe këtë. cilësohen si persona të barazuar me ta, një shprehje
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti … jo shumë e saktë juridike dhe e papërcaktuar, do
Një deputet - Në lidhje me paragrafin e tretë: thoja është mirë që të thuhet “anëtarë të tjerë të
Në sesionin e parë të Kuvendit Popullor dhe në çdo caktuar me ligj”. Gjithashtu, në nenin 34 futet si
rast tjetër, Kryetari i Këshillit të Ministrave i paraqet përbërës i Qeverisë dhe Kryeministri; në fakt
Kuvendit Popullor përbërjen dhe programin e zëvendëskryeministri. Kam mendimin që posti i
Qeverisë. Përbërja dhe programi janë dy gjëra të zëvendëskryeministrit të mos jetë i cilësuar në
veçanta. Këtu mendoj se duhet shtuar që votëbesimi mënyrë të veçantë, sepse siç i kemi dhe ne
duhet të marrë me vete për të dyja, për secilën me mendimet tona, që në postin e
shumicën e votave. Më pas, në rast se nuk merr zëvendëskryeministrit janë ministrat e tjerë të
votëbesimin për përbërjen e Qeverisë, Kryetari i Qeverisë. Kështu që, kur themi ministra, i
Këshillit të Ministrave i paraqet një herë dorëheqjen presupozojmë dhe zëvendëskryeministrat. Prandaj
Presidentit të Republikës, i cili propozon përsëri në qoftë se formulimi i përbërjes edhe një herë tjetër
Kryetarin, jo Kryetarin e ri të Këshillit të Ministrave. do të futet në propozimin e deputetit Pashko, për të
Kur nuk merr votëbesimin për programin e Qeverisë, cilin unë jam plotësisht dakord në parim, mendoj
Kryetari i Këshillit të Ministrave i paraqet dorëheqjen që përbërja të formulohet siç e paraqita unë. Unë
Presidentit, i cili propozon Kryetarin e ri të Këshillit do të paraqes vetëm për atë formulimin e përbërjes.
të Ministrave. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sadedin
Kastriot Islami - Ju Iutem, më jepni propozimin Balla.
tuaj konkret. Fjalën e ka deputeti Agron Fishta. Sadedin Balla - Unë mendoj se këtu në nenin
Agron Fishta - Deputet i rrethit të Durrësit. Pa 32 jepet procedura si veprohet për të hartuar Qeverinë
hyrë në komente, mendoj që të formulohet kështu: e re dhe s’jam dakord me atë që tha zoti Gramoz
Dy paragrafët e parë të mbeten siç janë, pa Pashko, se në nenin 34 specifikohet tamam nga se
ndryshime. Paragrafi i tretë të formulohet: “Në përbëhet Qeveria. Pastaj ka dhe një pasaktësi, në
sesionin e parë të Kuvendit Popullor dhe në çdo bazë të nenit 27, pika 7. Presidenti emëron, por i
rast tjetër kur formohet Qeveria e re, Kryetari i propozon Kuvendit Popullor personin që ai mendon
Këshillit të Ministrave, i cili propozohet nga se mund të formojë Qeverinë e re. Prandaj unë
Presidenti dhe miratohet me shumicën e votave nga mendoj se në përgjithësi neni 32 është në rregull
Kuvendi Popullor, i paraqet atij përbërjen dhe dhe s‘ka përse ta diskutojmë.
programin e Qeverisë së re, duke kërkuar Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pëllumb
votëbesimin për të. Pra, edhe kjo fjala për të është Kapo.
shtëse. Paragrafi i fundit të formulohet kështu: Në Pëllumb Kapo - Nuk ka nevojë të bëhen
rast se nuk merr votëbesimin, Kryetari i Këshillit të përzierje nenesh dhe konkretisht formulimi i nenit
Ministrave i paraqet menjëherë dorëheqjen 32 të jetë konkretisht: “Këshilli i Ministrave është
Presidentit të Republikës, i cili bën ripropozimin për organi më i lartë ekzekutiv dhe urdhërdhënës; ai
Kryetarin e Këshillit të Ministrave, sepse mund të emërohet në sesionin e parë të Kuvendit Popullor
propozohet po ai kryetar, por me kabinet të ri, pra dhe në çdo rast tjetër, kur formohet Qeveria e re.
për Kryetarin e Këshillit të Ministrave, duke caktuar Kryetari i Këshillit të Ministrave i paraqet Kuvendit
të mëparshmin ose një të ri. Popullor përbërjen dhe programin e Qeverisë, duke
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Vangjel kërkuar votëbesimin e tij. Mbasi merret votëbesimi
233
prej shumicës së deputetëve, përcaktohet një limit. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Panajot
Qeveria e re bën betimin para Kuvendit. Në rast se Barka.
nuk merr votëbesimin, Kryetari i Këshillit të Panajot Barka - Desha të jepja përsëri disa
Ministrave i paraqet menjëherë dorëheqjen mendime lidhur me procedimin për miratimin e
Presidentit të Republikës, i cili ripropozon Kryetarin neneve. Këtu ka shumë propozime, mendoj se çdo
e ri të Këshillit të Ministrave. propozim ka një element të ri në përbërjen e nenit;
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gramoz në përgjithësi janë këto: Kush e emëron
Pashko. Kryeministrin, afati i krijimit të Qeverisë dhe i
Gramoz Pashko - Dua të sqaroj diçka për paraqitjes së programit, kërkesën për votëbesimin
propozimin tim. Problemi është këtu. Nuk ka ndonjë që është i dyfishtë për përbërjen dhe programin;
problem thelbësor në propozimin tim; këtu është përcaktimi i limitit, që përcakton marrjen e
fjala vetëm për të kapërcyer këto momente të votëbesimit mbi 50 për qind, betimin që duhet të
emërimit. Dhe varianti që propozoi deputeti Pëllumb bëjë, afati i emërimit të Kryeministrit të ri, mënyra e
Kapo nuk ka asgjë të keqe. Unë jam plotësisht votimit. Të gjitha këto elemente që dolën, nuk e di
dakord, vetëm mbetet e papërcaktuar se kush e në qoftë se ka dhe të tjerë, t’i nënshtrohen
emëron Kryetarin e Qeverisë dhe kush i emëron mekanizmit të votimit dhe këto t’i marrë pastaj grupi
ministrat. Domethënë në nenin 34 janë të tjera i juristëve dhe të përpilojë një ligj të ri përfundimtar,
probleme, domethënë përcaktohen parimet si një mënyrë procedimi që mund të na përshpejtojë
formohet Qeveria, por është tjetër gjë neni 34, nuk shumë për avancimin në aprovimin e neneve të tjerë.
duhet ngatërruar me nenin 32. Kastriot Islami - Ju lutem, fjalën e ka juristi
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi Leon Kosta.
Abdiu. Leon Kosta - Është e qartë që ky vartant që
Fehmi Abdiu - Siç e mendoj unë, qëllimi i nenit paraqitet, duke pasur parasysh që kemi të bëjmë
32 është ky: që të përcaktojë se cili është organi me një ligj organik që i referohet Qeverisë jo vetëm
më i lartë ekzekutiv dhe urdhërdhënës; kjo e para, në një nen, po në disa nene, ka të bëjë me variantin
dhe, e dyta, që të përcaktojë kriteret e zgjedhjes që nuk do ta caktojë Presidenti ministrin dhe as
dhe të emërimit të Qeverisë. Problemin e parë, neni përbërjen e Qeverisë. Por Presidenti do t’ja propozojë
32 në mënyrë të plotë e përcakton paragrafin e parë, ministrin Kuvendit. Kuvendi do ta zgjedhë, do ta
ndërsa problemin procedural për mënyrën e miratojë dhe përbërjen e Qeverisë. Ky është një
zgjidhjes, emërimit do t’i përziej, të dyja këto i variant që është përdorur dhe tradicionalisht nga ana
përcaktojnë dispozitat e tjera. Nuk duhet të fusim jonë. Unë s ‘kam kundërshtim që të hidhet në votë
në këtë nen problemet që kanë të bëjnë me dhe varianti i deputetit Gramoz Pashko, për shkak
përbërjen e Këshillit të Ministrave, për të cilën neni se në republikën e kulluar parlamentare, Presidenti
34 e ka përcaktuar në mënyrë të shkoqur dhe të është ai që cakton Kryeministrin dhe miraton
qartë. Duke mbaruar me kaq, të mos bezdis e përbërjen e Qeverisë e mandej Qeveria si përbërje
mërzis shokët, pajtohem pjesërisht me propozimin dhe si program i saj miratohet dhe merr votëbesimin
e deputetit Fatos Nano që në nenin 32 të bëhet e saj në Kuvend. Unë them, me që ka dy propozime,
vetëm një shtesë apo që të tregojë se si dhe kush e të bihet dakord në parim nga Kuvendi, cilën linjë do
propozon Kryetarin e Këshillit të Ministrave. Pra, ndjekim, atë të Presidentit, domethenë të republikës
për pasojë, të shtohet që Presidenti propozon parlamentare të mirëfilltë, apo variantin që kemi
Kryetarin e Këshillit të Ministrave. (Ka përpara dhe mbi këtë bazë të bëjmë riformulimin e
kundërshtime). Po mirë, ky ishte propozimi im. nenit, bashkë me procedurën që kërkohet dhe që u
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Natasha hodh në propozim këtu dhe pastaj ta shikojmë
Lako. përfundimisht, në marrëveshje me grupet ose t’i
Natasha Lako - Unë kam një propozim, që të paraqitet dhe një herë Kuvendit, si të bien dakord
shtohet në marrëveshjen e përpilimit të plotë, nuk deputetët, sepse kështu nuk do të arrijmë ta
kam ndonjë mendim, por të shtohet me votim të miratojmë asnjëherë. Ka dy variante bazë, njëri nga
fshehtë, sepse më duket problem shumë i këta duhet të fitojë: o me sistemin parlamentar ose
rëndësishëm të miratohet nga Kuvendi Popullor me me variantin e paraqitur që derogon nga sistemi i
votim të fshehtë: përbërja e Qeverisë dhe caktimi i kulluar parlamentar, i republikës parlamentare.
Kryetarit të Shtetit. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ali Kaza.
234
Ali Kaza - Lidhur me problemin që po Propozimi i deputetit Gramoz Pashko: “Këshilli

diskutojmë, unë mendoj se këtë çështje, domethënë i Ministrave është organi më i lartë ekzekutiv dhe
si përbëhet Qeveria dhe si miratohet, e kemi zgjidhur urdhërdhënës. Ai përbëhet nga Kryetari dhe
njëherë dhe konkretisht në pikën 6. Te kompetenca ministrat. Këshilli i Ministrave emërohet në sesionin
të Presidentit kemi thënë: “I propozon Kuvendit e parë të Kuvendit Popullor. Kryetari i Këshillit të
Popullor caktimin e Kryetarit të Këshillit të Ministrave emërohet nga Presidenti i Republikës, i
Ministrave dhe pranon tërheqjen e tij”. Kjo është cili me propozim të Kryetarit emëron edhe ministrat.
zgjidhur, ndërsa lidhur me përbërjen e Qeverisë, te Kuvendi Popullor miraton përbërjen, programin e
pika 9 “Kompetencat e Kuvendit Popullor” kemi Këshillit të Ministrave me shumicë votash. Në
thënë: “Zgjedh, emëron dhe shkarkon Këshillin e sesionin e parë, para marrjes së funksioneve,
Ministrave, Gjykatën e Lartë, Prokurorinë e Kryetari i Këshillit të Ministrave dhe ministrat i
Përgjithshme dhe zëvendësit e tij. Kështu që nga betohen Presidentit në prani të Kuvendit Popullor
pikëpamja procedurale është e zgjidhur kjo çështje. dhe, në çdo rast tjetër, kur formohet Qeveria e re,
Kam mendimin që nuk ka vend të diskutohet të ky Kryetari i Këshillit të Ministrave i paraqet Kuvendit
nen që diskutojmë sot. (Ka zëra nga salla) Miratimin Popullor përbërjen dhe programin e Qeverisë, duke
e Kryeministrit dhe miratimin e Qeverisë ia kemi kërkuar votëbesim. Në rast se nuk merr votëbesimin,
lënë Kuvendit Popullor. Kryetari i Këshillit të Ministrave i paraqet menjëherë
Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem? dorëheqjen Presidentit të Republikës, i cili propozon
Neritan Ceka. Kryetarin e ri të Këshillit të Ministravë. E qartë
Neritan Ceka - Më duket se propozimi i zotit (dëgjohen zëra) keni votën, unë thashë të bëhet një
Gramoz Pashko përputhet me procedurën që kemi redaktim.
ndjekur deri tani, domethënë për një republikë Kush është pro? Ju lutem, sekretaria numëroni
parlamentare të mirëfilltë dhe duket që nga pika 7. votat! Nuk pranoj sqarime, ju lutem. I dhashë për
Emëron dhe shkarkon midis dy sesionëve Kryetarin sqarim variantet, për të bërë një formulim të
e Këshillit të Ministrave, anëtarët e veçantë të përbashkët jo me vota; tani me vota deri në fund
Qeverisë, një numër të kufizuar etj., etj. ose i (dëgjohen zëra që kundërshtojnë). Ju lutem! Kundër?
propozon Kuvendit Popullor caktimin e Kryetarit të Abstenim! Bie ky propozim, meqenëse nuk merr
Këshillit të Ministrave, domethenë këto përputhen, dy të tretat e votave.
prandaj duhen të jenë patjetër në këtë nen dhe Fatos Nano - Mbase e riformulonim, p.sh.
kështu jemi brenda caqeve të republikës elementi betim është i nevojshëm. Referoni ndaj
parlamentare. Një vërejtje e dytë, ndoshta figuron ndonjë neni tjetër që Presidenti emëron etj., etj,.,
aty, është mënyra e votimit të mocionit të prandaj ta konceptojmë në tërësi, që elementi
mosbesimit. Këtu thuhet që është me shumicë, jam përbërje e Këshillit të Ministrave është neni 34 dhe
dakord, por ka të bëjë, do t’ia kërkonit grupit të mund ta diskutonim aty, se kemi lënë jashtë
juristëve si do të jetë kjo, në ç’mënyrë do të jetë ky zëvendëskryetarët.
lloj votimi. (“I fshehtë”, dëgjohet zëri i Natasha Lakos). Neritan Ceka - Zoti Kryetar, zhvillimi i kësaj
Unë do të qëndroja, pra, të miratojmë propozimin e pjese të punimeve tona tregon një lodhje dhe
zotit Gramoz Pashko, që i përmbledh të gjitha këto mosndjekje të punimeve nga një pjesë që është
që u propozuan dhe qëndron brenda procedurës. prezente ose dhe nga ata që nuk janë prezent.
Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem. Jeni Propozoj që të punohet ashtu siç thatë ju mbi
dakord që ta hedhim në votë apo të mblidhet një formulimin më të saktë të këtij neni dhe të marrim
grup tjetër, bashkë me juristët ta fomulojnë? një pushim. Seanca, mundësisht, të fillojë nesër.
(Dëgjohen zëra, dakord). Dakord, por të mos biem Kastriot Islami - Ju lutem, atëherë mbaj
në fund pastaj që... (mendimi është lënë përgjegjësinë vetë. Do të mblidhen grupet
përgjysmë). Asnjeri s’duhet të flasë gjatë kohës parlamentare, ta riformulojnë atë pastaj t’jua
që hidhet në votë, se në momentin që fiton apo paraqesin nenin të riformuluar me të gjitha elementet
s’fiton, pastaj fillojnë të ngrenë gishtat. Dakord e pozitive që ka secili propozim. Punimet rifillojnë
hedhim në votë. nesër, në orën 10.00
235
Ehënë, 29.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, caktuar të politikës ose me një projektligj. E kam
meqenëse shumica e deputetëve është e pranishme, dërguar formulimin që të vihet pas paragrafit të parë
seancën e deklaroj të hapur. Dje diskutuam për një paragraf tjetër, ku të thuhet: “Këshilli i Ministrave
nenin 32 dhe, mbi bazën e të gjithë materialeve, ka të drejtë të kërkojë nga Kuvendi Popullor pranimin
është bërë ky formulim: “Këshilli i Ministrave është e mocionit të votëbesimit për një çështje të caktuar
organi më i lartë ekzekutiv dhe urdhërdhënës. që ka lidhje me politikën e Qeverisë ose një
Këshilli i Ministrave emërohet në sesionin e parë të projektligj të paraqitur prej saj”; është një normë
Kuvendit Popullor; Presidenti i Republikës emëron parlamentare.
Kryetarin e Këshillit të Ministrave dhe, me propozimin Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem?
e tij, edhe ministrat. Përbërja e Qeverisë dhe Mirë. Hedhim në votë propozimin e deputetit Maksim
programi i saj, brenda 5 ditëve, caktohen nga Konomi, i cili është formuluar në këtë mënyrë:
Kuvendi Popullor me shumicë votash. Në rast se “Deputetët kanë të drejtë të paraqesin në çdo kohë
nuk merr votëbesimin, Kryetari i Këshillit të një mocion mosbesimi ndaj Këshillit të Ministrave
Ministrave i paraqet menjëherë dorëheqjen ose anëtarëve të veçantë të tij. Mocioni i mosbesimit
Presidentit të Republikës, i cili cakton Kryetarin e duhet të shkruhet nga të paktën një e dhjeta e
ri të Këshillit të Ministrave. Para marrjes së deputetëve dhe nuk mund të shqyrtohet nga Kuvendi
funksioneve, Kryetari i Këshillit të Ministrave dhe Popullor pa kaluar 3 ditë nga paraqitja e tij. Këshilli
ministrat i betohen Presidentit të Republikës.” Kush i Ministrave ka të drejtë të kërkojë nga Kuvendi
është pro për këtë propozim? Popullor pranimin e një mocioni votëbesimi për një
Sali Berisha - Dhe në çdo rast tjetër kur çështje të caktuar që ka lidhje me politikën e
formohet Qeveria se duke thënë “në sesionin e parë”, Qeverisë ose për një projektligj të paraqitur prej saj.
ju s’mund të përjashtoni mundësitë e tjera; boca e Mosmiratimi nga Kuvendi Popullor i një propozimi
vjetër e ka. të paraqitur nga Qeveria nuk sjell si pasoje
Kastriot Islami - Dakord, është një korrigjim dorëheqjen e detyrueshme të Qeverisë”.
teknik që do bërë. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Miratohet
Sali Berisha - Dakord. neni 33 me dy të tretat e votave.
Kastriot Islami - Pra, kush është dakord për Neni 34
propozimin e bërë? Kundër? Abstenim? Miratohet Spikeri - Neni 34. “Në përbërjen e Këshillit të
neni 32, me mbi dy të tretat e votave. Ministrave hyjnë: Kryetari, zëvendëskryetarët,
Neni 33. ministrat dhe personat e barazuar me ta. Në
Spikeri - Deputetët kanë të drejtë të paraqesin përbërjen e Këshillit të Ministrave mund të ketë dhe
në çdo kohë një mocion mosbesimi ndaj Këshillit ministër pa portofol. Këshilli i Ministrave mund të
të Ministrave dhe anëtarëve të veçantë të tij. Mocioni përbëhet edhe nga persona që nuk janë deputetë.
i mosbesimit duhet të nënshkruhet të paktën nga Këshilli i Ministrave vendos me shumicë votash kur
një e dhjeta e deputetëve dhe nuk mund të shqyrtohet është e pranishme shumica e tij”.
nga Kuvendi Popullor, pa kaluar 3 ditë nga paraqitja Kastriot Islami - Vërejtje? Fjalën e ka deputeti
e tij. Gramoz Pashko .
Mosmiratimi nga Kuvendi Popullor i propozimit Gramoz Pashko - E biseduam me shokët e
të paraqitur nga Qeveria, nuk sjell si pasojë tjerë, kemi përgatitur një formulim të propozuar nga
dorëheqjen e detyrueshme të Qeverisë. grupi i shokëve dhe nga grupi i zotërinjve. Në qoftë
Kastriot Islami - Ka vërejtje? se doni ta lexoj, për t’i paraprirë sipas këshillave
Maksim Konomi - Në këtë nen thuhet se shumë të urta që ju na dhatë dje, zoti Kryetar, që ta
deputetët kanë të drejtë të paraqesin në çdo kohë kalonim më me shpejtësi këtë punë.
mocion mosbesimi ndaj Këshillit të Ministrave. Jam Kastriot Islami - Falemnderit.
i mendimit që dhe Këshillit të Ministrave t’i njihet e Gramoz Pashko - Ideja jonë është që të
drejta t’i kërkojë Kuvendit Popullor pranimin e një formulohet kështu neni 34: “ Në përbërjen e Këshillit
mocioni votëbesimi. Në lidhje me një çështje të të Ministrave hyjnë: Kryetari, zëvendëskryetarët (Për
236
zëvendëskryetarët mund të kishim disa diskutime, organizatave ekonomike tregtare, për shembull të
por po e lëmë, meqenëse e kishte merak zoti Fatos jetë presidenti i një firme. Kjo është për ta zhveshur
Nano), ministrat dhe personat e tjerë që vëmë me ministrin nga funksione të tjera. Të mos kemi
ligj. funksione partiake, ai mund të jetë në çfarëdolloj
Në përbërjen e Këshillit të Ministrave mund të funksioni partiak. Anëtari i Këshillit të Ministrave
ketë dhe ministër pa portofol. Anëtar i Këshillit të mund ta lërë postin vakant, kur nuk siguron
Ministrave mund të jetë çdo shtetas shqiptar me votëbesimin ose kur jep dorëheqjen, gjë që nuk
banim të përhershëm në Republikën e Shqipërisë figuronte, domethënë ishte lënë këtu e drejta që të
dhe që gëzon të drejtën e zgjedhësit. Anëtari i futej Qeveria dhe të mos kishte të drejtën të largohej
Këshillit të Ministrave, përveç mandatit të deputetit, Qeveria, qoftë edhe kur nuk i jepej votëbesimi. Është
nuk mund të ketë asnjë funksion tjetër shtetëror organ kolegjial dhe vendos me shumicë votash, kur
ose përfaqësim profesional dhe as të marrë pjesë është e pranishme shumica e tij. Kjo është e qartë
në organizma drejtues, në organizata ekonomike e për të gjithë. Kemi shtuar këtë paragraf që ministrat
tregtare. Anëtari i Këshillit të Ministrave mund të janë përgjegjës kolegjialisht për aktet e Këshillit të
lërë postin e tij vakant dhe kur nuk siguron Ministrave që janë marrë bashkërisht dhe
votëbesimin ose kur jep dorëheqjen. Këshilli i individualisht për aktet e dikastereve të tyre. Dhe
Ministrave është organ kolegjial. Ai vendos me kjo është një normë bazë që ekziston në të gjitha
shumicë votash kur është e pranishme shumica e kushtetutat dhe kanë të bëjnë me formimin e
tij. Ministrat janë përgjegjës kolegjialisht për aktet Qeverisë. Pastaj kemi vënë ligjin, i cili do të rregullojë
e Këshillit të Ministrave dhe individualisht për aktet strukturën dhe drejtimet kryesore dhe organizimi që
e dikastereve të tyre. Përbërja, atributet dhe do të ketë Këshilli i Ministrave. Këto kisha.
organizimi i Këshillit të Ministrave rregullohen me Kastriot Islami - Paraqiteni me shkrim
ligj”. Doni të bëjmë dhe sqarime për këtë gjë? Është propozimin tuaj, ju lutem! Fjalën e ka deputeti Ylli
nevoja apo jo? Si mendoni, zoti Kryetar, se ju i jepni Vejsiu.
drejtim. Ylli Vejsiu - Unë kam një çështje të vogël: Sipas
Kastriot Islami - Bëni sugjerime deputeti këtij neni, rezulton se Këshilli i Ministrave vendos
Pashko! dhe me një të katërtën e tij, anëtarë, në rast se do
Gramoz Pashko - Atëherë paragrafi i parë, në ishin të pranishëm një e dyta plus një e anëtarëve
krahasim me materialin e paraqitur në këtë që votojnë pro, domethënë sikur të supozojmë që
dorëshkrim, nuk ndryshon. Këtu thuhet personat e Këshilli i Ministrave të përbëhet nga 12 veta, mund
barazuar me ta, gjë që është krejt e papërcaktuar të ndodhë, sipas këtij formulimi, që një vendim të
dhe ne themi personat e përcaktuar me ligj, sepse merret me 3 ose 4 veta. Mund të jetë, për shembull,
nesër, pasnesër me ligj do të përcaktohen persona Ministri i Mbrojtjes, Ministri i Punëve të Brendshme
të ndryshëm që do të kenë atribute të ndryshme dhe Kryetari i Komitetit të Arteve dhe i Kulturës, të
me ministrat, për shembull Kryetari i Komisionit të marrë një vendim për një problem të industrisë,
Planit të Shtetit mund të mos ketë ose Kryetar i ndoshta do të ishte logjike të thuhej me shumicën
Komisionit Ekologjik do ta përcaktojë saktë. Kjo absolute të votave jo të anëtarëve të pranishëm, po
mbetet siç është, ministrat pa portofol. Ne japim të anëtarëve të Qeverisë. Ta formuloj mendimin?
disa cilësime që duhet të ketë anëtari i Këshillit të Kastriot Islami - Formulojeni mendimin tuaj,
Ministrave, sepse këtu ishte lënë bosh. Çfarë duhet ju lutem! Propozim tjetër? Ilir Manushi.
të jetë, d.m.th. shtetas shqiptar dhe gëzon të drejtën Ilir Manushi - Duke qenë plotësisht dakord me
e zgjedhësit. Problemi kyç, për mendimin tonë, propozimin që bëri deputeti Pashko, duke pasur
ramë dakord dhe biseduam me shokë dhe me parasysh dhe formulimin që është këtu në paragrafin
zotërinj, është që, përveç mandatit të deputetit, i e dytë, ku thuhet: “Këshilli i Ministrave mund të
cili është një mandat përfaqësimi, ai s ‘mund të ketë përbëhet dhe nga persona që nuk janë deputetë”.
mandate të tjera përfaqësimi, për shembull të ketë Duke pasur parasysh këtë paragraf, propozoj që të
një funksion shtetëror tjetër, ministër ose një thuhet: “Kryetari i Këshillit të Ministrave duhet të
përfaqësim profesional, domethënë të vijë këtu dhe jetë deputet; për ministrat të përcaktohet numri i
të përfaqësojë në të njëjtën kohë ku e di unë, tyre që nuk do të jenë deputetë të Kuvendit”. Nuk
sindikatat apo një organizatë tjetër profesionale dhe kam propozim konkret, por mendoj që të shikohet
as të marrë pjesë në organizma drejtues të nga grupe specialistësh për këtë punë.
237
Kastriot Islami - Namik Dokle. propozimin? Fjalën e ka deputeti Besnik Mustafaj.

Namik Dokle - Lidhur me propozimin që Besnik Mustafaj - Mendoj që nuk është
paraqitën bashkërisht dy kryesitë, ndoshta do të shqetësuese nëse ministrat janë apo nuk janë
ishte me vend të diskutohej propozimi i Ylli Vejsiut, deputetë. Në shumë vende të botës, me sa kemi
lidhur me numrin dhe më duket se është i dëgjuar, nuk lejohet të jetë deputet ministri. Nuk
arsyeshëm; në qoftë se marrim një rast ekstrem që mund të kryejë detyrën e tij si deputet. Ne nuk kemi
merr pjesë gjysma e Qeverisë dhe vendimi merret pse vëmë këtë kondicion që ai të mos jetë deputet,
me një të dytën (gjysmë), arrin në atë llogari që por mendoj se duhet të na shqetësojë ideja se
thotë deputeti Ylli Vejsiu, mendoj se është mirë që ministrat duhet të jenë deputetë. Mendoj se nuk
në ligje të parashikohen edhe raste të tilla të kemi pse inkludojmë në këtë ligj me përqindje të
jashtëzakonshme, prandaj më duket i drejtë caktuar, për të qenë deputet ose jo një anëtar i
sugjerimi i deputetit Ylli Vejsiu, për t’iu shtuar asaj Këshillit të Ministrave.
që hartuam bashkërisht. Kastriot Islami - Dakord. Atëherë, fjalën e ka
Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem? deputeti Fatos Nano.
Fjalën e ka deputeti Leontiev Çuçi. Fatos Nano - Edhe mua më duket i drejtë
Leontiev Çuçi - Një pyetje kisha për deputetin mendimi i deputetit Mustafaj. Do të ishte vërtet e
Pashko. Nuk e di, në atë formulim a e ka parasysh dëshirueshme që në përbërjen e Parlamentit të
se një anëtar qeverie mund të ngarkohet me detyra kishim në një kohë të caktuar, si rezultat i zgjedhjeve,
shtetërore për të përfaqësuar, për shembull, njerëzit me aftësi më të spikatura administrative
komisione bashkëpunimi ekonomik ose tregtar... drejtuese dhe profesionale apo politike; por kjo nuk
Gramoz Pashko - Problemi i përfaqësimit në është e thënë të ndodhë gjithmonë. Kështu që,duke
këtë rast është kontabël, është si të thuash, lënë në parim që në përbërjen e Këshillit të
funksionin që ai ka si anëtar i Qeverisë, ndërsa flasim Ministrave mund të jenë dhe pjesëtarë që nuk janë
për përfaqësime, nënkuptojmë përfaqësime që janë deputetë, më duket se e lëmë të hapur problemin
jashtë funksionit, përfaqësime të tjera që janë jashtë për të thithur në këtë organ të lartë të ekzekutivit
këtij funksioni, sepse do të ishte krejt pa kuptim që dhe njerëz të tjerë që nuk janë pjesëtarë të
një ministër, i cili përfaqëson organin më të lartë të Parlamentit.
ekzekutivit shqiptar, përfaqëson, në të njëjtën kohë, Falemnderit.
edhe hallka të tjera, domethënë të dublohen, ai Kastriot Islami - Atëherë lexoj propozimin e Ilir
mund të jetë dhe kryetar i shoqatës së gjuetarëve, Manushit për ta integruar në formulimin, i cili do të
nuk prish asnjë punë, por kur është fjala për miratohet. “Kryeministri duhet të jetë deputet dhe
funksione të këtilla. numri i anëtarëve, jo deputetë, do të përcaktohet”.
Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem? Ju Kush është pro? Ju lutem, unë po lexoj atë që ka
lutem, propozimin e Ylli Vejsiut, sekretaria! sjellë me shkrim Ilir Manushi. Në qoftë se ka ndonjëri
Po e kam fjalën e kësaj një e dyta e shumicës. propozim tjetër, dakord. Pra, propozimi i Ilir Manushit
Si ta bëjmë ta integrojmë? Jeni dakord të integrohet? është propozuar një i tërë: “Kryeministri të jetë
Mendoj të procedojmë në një mënyrë. Kush deputet dhe numri i anëtarëve, jo deputetë, të
është pro që të integrohet propozimi i Ylli Vejsiut? përcaktohet.” Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Kundër? Abstenim? Atëherë në propozimin që do Bie ky propozim, meqenëse nuk merr dy të tretat e
të bëhet do të integrohet dhe propozimi i Ylli Vejsiut. votave ose më saktë nuk merr dy të tretat e votave.
Propozimi i parë është i deputetit Gramoz Pashko. Propozimi i deputetit Gramoz Pashko me pjesën
Napolon Roshi - T’i propozohet Kuvendit, më e integruar që thamë të propozimit të Ylli Vejsiut.
duket se dhe kjo është mjaft e arsyeshme që të “Në përbërjen e Këshillit të Ministrave hyn: Kryetari,
jetë një numër, një përqindje e caktuar deputetësh zëvendëskryetarët, ministrat dhe personat e tjerë
që nuk do të jenë anëtarë parlamenti, se mund të të përcaktuar me ligj. Në përbërjen e Këshillit të
na bëhet një këshill ministrash nga të gjithë jo Ministrave mund të jetë çdo shtetas shqiptar me
deputetë. Të paktën të vihet një e katërta ose një e banim të përhershëm në Republikën e Shqipërisë
treta. Mendoj se është logjike (Në sallë dëgjohen dhe që gëzon të drejtën e zgjedhjes. Anëtari i
zëra). Pra, të integrohet në propozimin e Gramoz Këshillit të Ministrave nuk duhet të ketë, përveç
Pashkos. mandatit të deputetit, asnjë funksion tjetër shtetëror
Kastriot Islami - Dakord. Sekretaria ju lutem, e profesional dhe as të marrë pjesë në organizmat
238
drejtues të organizatave ekonomike e tregtare. Ndaj Genc Ruli - Duke qenë se në dispozitat e para
Këshilli i Ministrave mund të lërë postin e tij vakant të përgjithshme ne lamë një tolerancë më të madhe
dhe kur nuk siguron votëbesimin ose kur jep në lidhje me raportin e marrëdhënieve organ qendror
dorëheqjen. Këshilli i Ministrave është organ e organe lokale, nuk do të thosha që do të ishte e
kolegjial. Ai vendos me shumicë votash (më falni përshtatshme një formulim i tillë: Unë do të
është propozimi i deputetit Ylli Vejsiu). Këshilli i propozoja një formulim tjetër të pikës së tretë, ku
Ministrave vendos kur voton pro më shumë se thuhet: “Drejton dhe kontrollon veprimtarinë e
gjysma e anëtarëve të tij. Ministrat janë përgjegjës ministrive dhe organeve të tjera qendrore të
kolegjialisht për aktet e Këshillit të Ministrave dhe administratës.” Pra, në pjesën e parë, vërtet në lidhje
individualisht për aktet e dikastereve të tyre. me organet qendrore të administratës e ka këtë
Përbërja, atributet dhe organizimi i Këshillit të kompetencë, por do të thosha ta linim më të lirë
Ministrave rregullohen me ligj.” Kush është pro? raportin e tij me organet e administratës lokale, duke
Kundër? Abstenim. Ky propozim i bërë nga grupet e plotësuar në këtë mënyrë pas presjes, si dhe e
parlamentare miratohet me dy të tretat e votave. koordinon dhe mbikëqyr veprimtarinë e komiteteve
Neni 35 ekzekutive dhe të këshillave popullorë, në përputhje
Spikeri - Neni 35. Këshilli i Ministrave ka këto me ligjin përkatës. Duke qenë se ne kemi qenë dhe
kompetenca kryesore: në parim dakord që raportet e administratës qendrore
1. Drejton veprimtarinë për krijimin e politikës dhe të pushtetit qendror me atë lokal të rregullohen
së brendshme dhe të jashtme të shtetit. me një ligj në të ardhmen. Prandaj formulimin e plotë
2. Nxjerr vendime, urdhëresa dhe udhëzime në të pikës së tretë po e përsëris edhe një herë:
bazë të Kushtetutës …” (Dikush ndërhyn, Kastriot “Drejton dhe kontrollon veprimtarinë e ministrive, të
Islami e ndërpret). organeve të tjera qendrore të administratës
Kastriot Islami - T’i kalojmë një nga një pikat? shtetërore, si dhe koordinon dhe mbikëqyr
Atëherë, pika e parë: Kush ka vërejtje ose sugjerime veprimtarinë e komiteteve ekzekutive të këshillave
për pikën e parë? Atëherë, kush është pro për pikën ekzekutivë në përputhje me ligjin përkatës.”
e parë? Kundër? Abstenim? Mbetet pika e parë, Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj
me mbi dy të tretat e votave. me shkrim! Ju lutem, mbani qetësi. Fjalën e ka
Spikeri - Pika e dytë: “Nxjerr vendime, deputeti Napolon Roshi.
urdhëresa dhe udhëzime në bazë të Kushtetutës e Napolon Roshi - Është e qartë, në vend të
të ligjeve dhe për zbatimin e tyre ato nënshkruhen “këshillave popullorë”, të vërë “pushtetit lokal”.
nga Kryetari i Këshillit të Ministrave dhe kur kanë Kastriot Islami - Propozim tjetër? Ju lutem,
karakter normativ botohen në “Gazetën Zyrtare”, me sekretaria? Fjalën e ka deputeti Leontiev Çuçi.
përjashtim të rasteve të veçanta të parashikuara me Leontiev Çuçi - Unë në parim nuk kam ndonjë
ligj.” gjë për ta kundërshtuar formulimin e deputetit Genc
Kastriot Islami - Kush ka vërejtje për pikën e Ruli; s’di si e ka kuptuar e konceptuar ai, se kam
dytë? Kush është pro? Kundër? Abstenim? Mbetet parasysh që Këshilli i Ministrave ka dhe akte
pika e dytë, me mbi dy të tretat e votave. normative të tij, që janë të detyrueshme për zbatim
Spikeri - Pika e tretë: “Drejton dhe kontrollon në nivelin e gjithë ekonomisë dhe në gjithë aspektin
veprimtarinë e ministrive dhe të organeve të tjera territorial. Nga kjo pikëpamje, a është e drejtë që të
qendrore të administratës shtetërore të komiteteve hiqet roli i kontrollit të Këshillit të Ministrave?
ekzekutive të këshillave popullorë dhe cakton Kastriot Islami - Fjalën e ka zoti Genc Ruli.
strukturën e tyre.” Genc Ruli - Jo, nuk e presupozon aspak heqjen
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Namik e kontrollit dhe s’do të isha dakord me atë gjë, se
Dokle. ç’do të mbetej pastaj?
Namik Dokle - Në një diskutim të përbashkët u Leontiev Çuçi - Në formulim më duket se hiqet.
mendua që kjo pikë të formulohet pak më saktë Genc Ruli - Si dhe koordinon e mbikëqyr.
dhe konkretisht kështu: I lutem sekretarisë ta mbajë Leontiev Çuçi - Është fjala për akte normative
shënim. “Drejton dhe kontrollon veprimtarinë e të Këshillit të Ministrave në nivelin e gjithë
ministrive, të organeve qendrore e lokale të ekonomisë. S’do t’i kontrollojë fare në nivel.
administratës shtetërore.” Genc Ruli - Pikërisht, fjala mbikëqyr është
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc Ruli. kontroll se si ata do t’i kontrollojnë këto akte. Nuk e
239
kam hequr atë mendim. Ajli Alushani - Me leje? Propozimi i parë është
Kastriot Islami - Le t’ia lëmë juristëve për ta propozimi i Namik Dokles (Në sallë ka kërkesa të
gjetur termin përkatës. Ideja është e qartë, është e shumta për të marrë fjalën).
njëjta gjë. Fjalën e ka deputeti Ilir Dushi. Bashkim Kopliku - Zoti Kryetar, unë do të
Ilir Dushi - Falemnderit. Do t’ju sugjeroja që thosha, meqë jemi te pika 3, a duhet të përgjigjet
nga ana juridike janë dy koncepte të kundërta: apo jo Këshilli i Ministrave për veprimtarinë e
“mbikëqyr” dhe “kontrollon”. Ndaj do të shtoja, që organeve e të ministrive? Mos duhet të shtojmë:
deputeti Genc Ruli, në përcaktimin e tij të vendosë “Drejton, kontrollon dhe përgjigjet për veprimtarinë
fjalën “kontrollon”. Është një nocion më i saktë dhe e ministrive e të organeve të tjera qendrore të
që i jep kompetencë të plotë Qeverisë për aktet që administratës shtetërore” (Në sallë ka zëra). Ju
nxjerr. lutem, mos flisni pa leje! E kam kërkuar më përpara
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos fjalën, e kam ngritur dorën, por Kryetari s’i kishte
Nano. sytë këtej.
Fatos Nano - Mbase kjo mund të zgjidhej, duke Kastriot Islami - Thuhet “ka këto kompetenca
e përforcuar me konceptin: “siguron zbatimin e kryesore.” Derisa theksohet që “ka kompetenca... “
detyrueshëm dhe të njësuar të akteve normative, Bashkim Kopliku – “Drejton, kontrollon dhe
që kanë shtrirje për gjithë territorin ose për gjithë përgjigjet,” se na dalin shpeshherë probleme të tilla
vendin.” të lindjes së përgjegjësisë nga poshtë lart dhe të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Vangjel grumbullimit të përgjegjësisë; secili përgjigjet për
Stamo. varësit si princip i përgjithshëm; nuk e di, e kam si
Vangjel Stamo - Unë dua të them, meqenëse mendim për diskutim. A duhet të përgjigjet, apo jo?
u saktësua në propozimin që bëri deputeti Genc Kastriot Islami - Ka dy momente: E para,
Ruli që të tilla marrëdhënie të pushtetit qendror dhe “Këshilli i Ministrave ka këto kompetenca,” ose më
të pushteteve lokale do të rregullohen me ligj; prandaj saktë ka atë që thoni ju; e dyta, në nenin 34 thuhet
mendoj se nuk duhet të krijojmë kufizime të tjera të që “mban dhe përgjegjësi.”
parakohshme, të cilat mund të na prishin punë në Ylli Bufi - Me leje? Sugjerimi i deputetit Kopliku
të ardhmen. Siç ishte formuluar, deputeti Ruli, më zgjidhet në nenin 34, kur thamë që “Këshilli i
duket shumë e përshtatshme, sepse në të ardhmen Ministrave ka përgjegjësi kolegjiale dhe individuale.”
dhe shumë shpejt do të lindë nevoja që të bëjmë Kastriot Islami - Propozimi i parë është i
dhe organizimin e organeve të pushtetit lokal dhe deputetit Namik Dokle: “Drejton dhe kontrollon
ajo që thuhet aty se “do të rregullohet me ligj,” më veprimtarinë e ministrive, të organeve qendrore
duket se i merr parasysh këto situata që do të lokale, të administratës shtetërore.” Kush është pro?
krijohen. Neritan Ceka - Si herën e kaluar duhet të
Kastriot Islami - Propozim tjetër? Atëherë procedojmë në atë mënyrë, domethënë të na
është propozimi i deputetit Genc Ruli. propozoni bashkë me shtesën e bërë nga zoti Fatos
Genc Ruli - Me leje, mendoj që formulimi që Nano.
dha deputeti Fatos Nano e lë më të lirë dhe këtë lloj Kastriot Islami - Dakord, po është një propozim
ekuivoku ku jemi futur; në fakt ideja, me ç’shoh, i veçantë.
është e njëjtë nga të dyja palët, pra ai formulim e lë Neritan Ceka - Më duket se aty jemi.
më të hapur dhe, në të vërtetë, nuk lë idenë e një Kastriot Islami - Deputeti Namik Dokle, e
centralizmi të tepruar. Siguron zbatimin e njësuar, tërhiqni propozimin tuaj?
është mëse logjike, domethënë e tërheq në favor Namik Dokle - Jo, unë nuk e tërheq, por jam
të atij formulimi. dakord me propozimin e Neritan Cekës që
Kastriot Islami - Duke bërë shtesën. propozimit tim t’i shtohet propozimi i deputetit Fatos
Genc Ruli - Ndoshta mund të bëhet një formulim Nano.
më konkret, në qoftë se na lihet kjo. Fatos Nano - Mund ta koordinojmë.
Kastriot Islami - Ta hedhim në parim me idenë Kastriot Islami - Ju lutem, silleni propozimin
e qartë të korrigjimit të çdo lloji, apo ta lëmë për në tuaj me shkrim, për të integruar të tria propozimet
pushim? (Në sallë reagojnë). Dakord. Atëherë ta bashkë.
votojmë me idenë e një korrektimi sa më të saktë. Fatos Nano - Unë mendoj ta miratojmë në parim
Kush është dakord, shokë? me këto ide që u përmendën dhe ta riformulojmë.
240
Kastriot Islami - Atëherë, kush është pro që dhe siguron.” Hidhet në votë propozimi i deputetit
ta miratojmë në parim me këto ide që thamë dhe t’i Bardhyl Reso:”Siguron ruajtjen dhe forcimin e rendit
bëjmë një redaktim teknik në pushim? Kundër? juridik dhe të drejtave të individit.” Kush është pro?
Abstenim? Miratohet dhe pika e tretë me mbi dy të Ju lutem, sekretaria? Kundër?
tretën e votave me klauzolën e një korrektimi teknik. Një deputet - Zoti Kryetar, mbase nuk është
Spikeri - Pika e katërt: “Drejton veprimtarinë kuptuar mirë, “siguron ruajtjen dhe forcimin e rendit
për plotësimin e detyrave në fushën e mbrojtjes së juridik.”
vendit, në përputhje me vendimet e Këshillit të Kastriot Islami - Kështu e lexova. Ju lutem!
Mbrojtjes.” Kundër? Abstenim? Bie ky propozim, meqenëse
Kastriot Islami - Kush ka vërejtje? Propozim? nuk merr dy të tretat e votave. Kush është për
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Miratohet me formulimin, siç është i shkruar, dhe zëvendësimi
mbi dy të tretën e votave. “shtetas” me “individin”, dakord.
Spikeri - Pika e pestë: “Merr masat për Fatos Nano - Si në gjithë botën, “Këshilli i
sigurimin, ruajtjen dhe forcimin e rendit juridik dhe Ministrave.”
të të drejtave të shtetasve.” Kastriot Islami - Po, Ismet Ferizaj.
Kastriot Islami - Kush ka vërejtje? Propozim? Ismet Ferizaj - Zoti Kryetar, unë isha i mendimit
Fjalën e ka deputeti Bardhyl Reso. që propozimi që bëri deputeti i mëparshëm qe i
Bardhyl Reso – Jo “ merr masat”, por “siguron.” drejtë, por formulimi nuk m’u duk i saktë. Jam i
Kastriot Islami - Dakord. Fjalën e ka deputeti mendimit që, duke marrë për bazë mendimin e tij,
Ali Spahia. ta formulojmë: “merr masa dhe siguron ruajtjen dhe
Ali Spahia - Unë do të thosha të formulohet forcimin e rendit juridik dhe të të drejtave të
kështu:”Përgjigjet për sigurimin, ruajtjen dhe forcimin individit.”
e rendit juridik dhe të të drejtave të shtetasve”. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc
Kastriot Islami - Është fjala “kompetencë”, kur Ruli.
është kompetencë; megjithatë bëni propozimin tuaj Genc Ruli - Më falni për ndërhyrjen. Unë do të
me shkrim. Fjalën e ka deputeti Naim Karriqi. thosha që ne në nenet e para i fiksuam parimet dhe
Naim Karriqi - Zoti Kryetar, më duket se duhet konceptet demokratike që u përmbahet shteti ynë,
të kthehemi te pika e katërt se, meqë na iku ashtu, njohjen e të drejtave të individit dhe nuk ka nevojë
dua të jap një sugjerim meqë themi “drejton për që ajo të përsëritet me një xhelozi në çdo paragraf
veprimtarinë e detyrave në fushën e mbrojtjes së që vjen prapa. Në qoftë se këtu flasim që shteti ynë,
vendit, në përputhje me vendimet e Këshillit të për më tepër Këshilli i Ministrave, merr masa për
Ministrave” dhe kam mendimin se për Kryetarin e sigurimin dhe ruajtjen e forcimit të rendit juridik, në
Këshillit të Ministrave nuk është bërë asnjë..., unë radhë të parë, ai është një detyrim konkret që ai ka
them duhet të jetë anëtar i Këshillit të Mbrojtjes, ndaj shtetasve të tij, se po ta themi të individit, do
Kryetar i Këshillit të Ministrave; ku di, ta mendojmë. të bëjmë një republikë kozmopolite, ku Këshilli ynë
Zotërinjtë të mendojnë vetë, por unë kam mendimin i Ministrave do të interesohet edhe për amerikanin
që të jetë me ligj, anëtari i Këshillit të Mbrojtjes. që jeton në Amerikë dhe për afrikanin që jeton në
Kastriot Islami - Ta mendojmë më vonë. Të Afrikë e me radhë. Është një përkufizim shumë
mbarojmë pikën e pestë njëherë. Ka vërejtje tjetër konkret, është raporti i Këshillit të Ministrave me
për pikën e pestë? Fjalën e ka deputeti Argjir shtetasit e tij. Këtu ka detyrimin ligjor konkret.
Panariti. Kështu që shprehja më duket shumë e drejtë dhe
Argjir Panariti – Falemnderit! Po për njerëzit nuk e mohon fare angazhimin që ka marrë shteti
që janë pa shtetësi nuk përgjigjet? ynë për individin në tërësi, angazhime demokratike.
Kastriot Islami - Jepni propozimin tuaj, ju lutem, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abdi
jo pyetje. Baleta.
Argjir Panariti - Ajo fjala “shtetasit” duhet Abdi Baleta - Unë mendoj që mund të qëndrojnë
“qytetarët” ose një fjalë tjetër që është tamam. të dy këto formulime, nuk ka ndonjë përmbysje të
Kastriot Islami - Jepeni tamam! Propozim madhe. Veç kësaj, ai ka detyrë të mbrojë këdo që
tjetër? Ju lutem, sekretaria propozimet. Është hyn në territorin e Shqipërisë, banon këtu, është
propozimi i deputetit Bardhyl Reso, që nuk ka gjë me shërbim. Ajo mund të ishte shumë mirë; kjo e
tjetër veçse një redaktim: “Merr masa për sigurimin individit është tepër specifike, mund të ishin ato
241
qytetare, por e shtetasve nuk është shumë e saktë. drejtat themelore të shtetasve” të trajtohet në
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Argjir mënyrë të veçantë edhe një nen ose dy nene, sa do
Panariti. të jetë e nevojshme, pikërisht për statusin e
Argjir Panariti - Shpjegimin që dha zoti Ruli personave të huaj. Ketë mendim kam unë, pastaj le
unë e shoh me rrezik dhe në një aspekt tjetër. Ç’do të vendosin deputetët.
të mendonim ne sikur ta vinim veten tonë në vendin Kastriot Islami - Deputeti Baleta, e tërhiqni
e italianëve që po presin emigrantët shqiptarë. Po propozimin, apo ta hedhim në votë?
të mos i kishte shteti italian në mbrojtje dhe në Abdi Baleta - Nuk e tërheq, hidheni në votë!
trajtim emigrantët italianë. Kështu që unë mendoj Kastriot Islami - Dakord. Atëherë është
që çdo shtet ka për detyrë kujdesin, mbrojtjen dhe propozimi i deputetit Baleta.
të emigrantëve. Sot Shqipëria, sigurisht, nuk është Fatmir Manushi - Një minutë.
në gjendje të presë emigrantë. Por nuk është e thënë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatmir
që ligjet që marrim këtu të jenë të zbatueshme për Manushi.
një ose për dy. Fatmir Manushi - Mendoj që frazën e fundit ta
Kastriot Islami - Kush është për formulimin formulojmë për “ individët brenda territorit të saj.”
siç është i shkruar: “Merr masat për sigurimin, Kastriot Islami - Dakord. Silleni propozimin
ruajtjen dhe forcimin e rendit juridik dhe të të drejtave tuaj me shkrim. Propozim tjetër? Atëherë hedhim
të shtetasve.”? (Nga salla dëgjohen fjalët: “A u bënë në votë në fillim propozimin e zotit Baleta. Është
vërejtjet, zoti Kryetar, t’i hedhim në votë ato që u njësoj si në material, por fjala “shtetas” të
bënë vërejtje. Nga zoti Baleta u tha për të drejtat e zëvendësohet me “qytetar.” Kush është pro? Ju
qytetarit”). lutem,sekretaria? Kundër? Abstenim? Bie ky
Zoti Baleta tha: “Jam dakord me formulimin se propozim, meqenëse nuk merr dy të tretat e votave.
s’ka asgjë, por interpretimi nuk m’u duk i drejtë.” Propozimi i deputetit Fatmir Manushi.
Një deputet - Aty është Baleta, por ai e shprehu Sekretaria! Ju lutem, kur bëni propozimet bëjini me
të hiqet “shtetasit” e të vihet “qytetarit.” shkrim, apo e tërhiqni propozimin tuaj? Sekretaria,
Kastriot Islami - Sikur s’e dëgjova kështu. Më ju lutem, merrni propozimin! Propozimi i deputetit
falni, në qoftë se e dëgjova keq. M’u duk se tha Fatmir Manushi është i tillë: Fjala “shtetasit”
“jam dakord me formulimin aty, megjithatë s’jam zëvendësohet me “individit brenda territorit të saj.”
dakord me interepretimin.” Zoti Baleta mund ta thoni Kush është pro? Kundër? Abstenim. Bie dhe ky
prapë vetë. propozim, meqenëse nuk merr dy të tretat e votave.
Abdi Baleta - Unë kisha parasysh këtë që sido Atëherë hidhet në votë propozimi siç është i shkruar.
që ta bëjmë, mund të jetë e pranueshme. Për mua Kush është pro? Kundër? Abstenim? Mbetet, me
e preferueshme është “qytetarit”. mbi dy të tretat e votave.
Kastriot Islami - Termi “shtetas” është më i Pika e gjashtë.
gjerë se “qytetar.” Fjalën e ka juristi Leon Kosta. Spikeri - Pika e gjashtë. “Lidh marrëveshje
Leon Kosta - Mua më duket se propozimi që ndërkombëtare, miraton dhe denoncon ato që nuk i
bëri deputeti Genc Ruli është i saktë, sepse në tërë nënshtrohen ratifikimit.”
legjislacionin tonë ne përdorim termin “shtetas”, edhe Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Petrika
në Kushtetutën që do të bëhet, ma merr mendja, Minga.
që kështu do të vihet, se kjo Kushtetutë bëhet, në Petrika Minga - Me një ndryshim të vogël do të
radhë të parë, për shtetasit tanë. Sigurisht, që nuk dalë më e qartë pika e gjashtë: “Lidh dhe miraton
do të thotë që ne mohojmë të drejtat e personave marrëveshje ndërkombëtare, denoncon ato që nuk i
pa shtetësi ose të të huajve që vijnë në vendin tonë. nënshtrohen ratifikimit.”
Ata kanë status të veçantë juridik. Madje, kjo nuk Kastriot Islami - Redaktim teknik, dakord.
duhet parë në sensin negativ, sepse kanë shumë Fatos Nano - Më falni, zoti Kryetar.
gjëra që i kanë më pozitive, pikërisht për shkak të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos
ndryshimeve që kanë me shtetasit tanë. Prandaj Nano.
do të thosha që do të ruhet terminologjia e fjalës Fatos Nano - Është tjetër koncept ky që u dha,
“shtetas”, jo qytetar, se na duket sikur lëmë mënjanë domethënë Këshilli i Ministrave miraton dhe
fshatarët, por shtetas në tërë Kushtetutën, në tërë denoncon vetëm ato marrëveshje që nuk i
ligjin. Kur të bëhet Kushtetuta përfundimisht, te “Të nënshtrohen ratifikimit. I ndryshon kuptimi.
242
Kastriot Islami - Po, fjalën e ka deputeti Tomor planeve) ekonomike dhe të buxhetit”, tjetra është
Malasi. njëlloj, “bashkërendon, disiplinon dhe kontrollon
Tomor Malasi - Unë mendoj të formulohet në financat e shtetit dhe sistemin monetar e të kreditit.”
këtë mënyrë: “Lidh marrëveshje ndërkombëtare, Arsyet janë këto, se kjo përputhet me ndryshimet e
miratohen ose denoncon ato që nuk ratifikohen nga pikës 3 të nenit 15, ku u pranua e u votua pro zotit
Kuvendi Popullor.” Genc Ruli, që u cilësua se Kuvendi Popullor miraton
Kastriot Islami - Bëni propozimin tuaj me programet ekonomike të hartuara nga Qeveria dhe
shkrim! Propozim tjetër? Sekretaria, propozimet, ju Buxheti i Shtetit. Pra, atë që ka kompetencë Kuvendi
lutem! Me qëllimin e mirë për të vepruar shpejt, kur Popullor, atë duhet të paraqesë edhe Qeveria për
bëni propozime, shkruajini. Fjalën e ka deputeti shqyrtim e miratim. Ky është shkaku.
Fatos Nano. Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj
Fatos Nano - Në shqyrtimin e këtyre me shkrim!
propozimeve mendoj se duhet të mbajmë parasysh Fjalën e ka deputeti Ylli Vejsiu.
klasifikimin që u kemi bërë traktateve; në të gjitha Ylli Vejsiu - Mua ky nen më ngacmon mendimin
dokumentet janë të veçuara; pra është grupi më i për një problem të shtruar nga doktor Sali Berisha,
rëndësishëm i traktateve ai që ratifikohet ose i cili u kalua shkarazi dhe u la në harresë. Është
denoncohet nga Kuvendi Popullor. Pastaj në fjala, meqë kemi bërë marrëveshje që mund edhe
kompetencat e Presidentit kemi lënë një grup tjetër t’u kthehemi, për të mirën e punës, edhe neneve të
që përjashton ato që ratifikon Kuvendi Popullor; së mëparshme. Ju lutem, të më dëgjojë me qetësi dhe
fundi ngelen të gjitha ato që nuk ratifikohen, pra as salla. Është fjala për përdorimin e thesarit të shtetit,
nga Kuvendi, as nga Presidenti. Kështu që gjithçka të rezervave dhe sendeve të tjera të çmueshme. Do
është në një kontroll vertikal nga Kuvendi. të mendoja që me inteligjencë t’u kthehemi dhe një
Kastriot Islami - Hidhet në votë propozimi i herë neneve 68 e 15 se 68 e lexojmë të vjetrin që
deputetit Petrika Minga: “Lidh dhe miraton flet për të drejtat e Kuvendit Popullor, në mënyrë që
marrëveshje ndërkombëtare, denoncon ato që nuk i të gjenim një vend të përshtatshëm aty për të futur
nënshtrohen ratifikimit.” Kush është pro? Ju lutem, ketë formulim, të cilin e kam menduar dhe...
sekretaria! Kundër? Abstenim. Bie ky propozim, Kastriot Islami - Ju lutem deputeti Ylli Vejsiu,
meqenëse nuk fiton dy të tretat e votave. për pikën e shtatë, pastaj kur të mbarojmë këtë,
Propozimi i deputetit Tomor Malasi: “Lidh propozim tjetër; të mos e zhvendosim vëmendjen.
marrëveshje ndërkombëtare, miraton ose denoncon Për pikën e shtatë keni ndonjë vërejtje?
ato që nuk ratifikohen nga Kuvendi Popullor.” Kush Ylli Vejsiu - E kemi lënë diskutimin e hapur.
është pro? Kundër? Abstenim? Bie dhe ky propozim Mbasi ta mbarojmë këtë nen, do të ma jepni përsëri
meqenëse nuk merr 2/3 e votave. Atëherë është fjalën.
formulimi i pikës së gjashtë si është e shkruar. Kush Kastriot Islami - Të mbarojmë këtë nen njëherë.
është pro? Kundër?Abstenim? Miratohet me mbi Ylli Vejsiu - Apo këtë pikë.
dy të tretat e votave. Kastriot Islami - Këtë nen, nenet e tjera dhe
Pika e shtatë. pastaj, në qoftë se kemi propozim nenesh. Propozim
Spikeri - Pika e shtatë. “Harton projektin e tjetër, ju lutem? Fjalën e ka deputeti Rexhep Uka.
treguesve kryesorë të planeve të përgjithshme për Rexhep Uka - Kam përshtypjen se te neni 15,
zhvillimin ekonomik e kulturor të vendit, kur folëm për kompetencat e Kuvendit Popullor,
projektbuxhetin e shtetit, organizon e kontrollon bëmë disa korrigjime, siç e tha një parafolës, për
zbatimin e planeve dhe të buxhetit bashkërendor, sa i takon terminologjisë. Ajo duhet bërë dhe këtu;
disiplinon dhe kontrollon financat e shtetit dhe duhet krehur pak nga e kaluara dhe duhet dhënë
sistemin monetar e të kreditit.” një sherbet i ri. Mendoj se duhet thënë: “harton
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Blerim programe me treguesit kryesorë për zhvillimin
Çela. ekonomik e social të vendit, projektbuxhetin e
Blerim Çela - Unë kisha një mendim të tillë, që shtetit, ndjek në vend, organizon e kontrollon ecurinë
të formulohet kështu: “Harton programet e politikës e programit e të buxhetit, bashkërendon disiplinën
ekonomike e kulturore, si dhe treguesit ekonomikë dhe kontrollon financat e shtetit dhe sistemin
më sintetikë: projektbuxhetin e shtetit, organizon e monetar të kreditit.”
kontrollon zbatimin e programeve (aty e ka e Kastriot Islami -Paraqiteni propozimin tuaj me
243
shkrim, ju lutem! Fjalën e ka deputeti Namik Dokle. Kastriot Islami - Kush është pro për propozimin
Namik Dokle - Unë do të mendoja që e deputetit Blerim Çela, me klauzolën e një redaktimi
shqetësimi i shokëve për ta përputhur këtë nen me teknik?
ato që kemi aprovuar më përpara është i drejtë, por Një deputet - Shoku Kryetar, si do të bëhet ai
është e mjaftueshme të shprehet kështu: “Harton redaktimi, se s’e kemi shumë të qartë? (Në sallë
projektin e treguesve kryesorë, drejtimet e ka zëra: “Lexojeni”).
përgjithshme për zhvillimin ekonomik e kulturor” dhe Kastriot Islami - Redaktimi të bëhet duke pasur
vazhdon neni ashtu siç është, domethënë parasysh, mendoj unë, dhe dy propozimet e tjera,
zëvendësohen fjalët “planeve të përgjithshme” me në qoftë se ka diçka racionale
“drejtimet e përgjithshme”, sepse kështu kemi rënë Namik Dokle - Sidomos më duket racional
dakord edhe më përpara. Sekretaria të paraqitet të propozimi i deputetit Emin Musliu për mbrojtjen e
marrë propozimin. vendit.
Kastriot Islami - Propozim tjetër? Fjalën e ka Kastriot Islami - Dakord, edhe me shtesën.
deputeti Emin Musliu. Ju lutem, juristët.
Emin Musliu - Edhe për mbrojtjen e vendit Leon Kosta - Në ligjin për buxhetin do të
(është fjala për shpenzimet). përfshihet pjesa e shpenzimeve, veç fushës
Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj me ekonomike, pjesa e shpenzimeve administrative,
shkrim! Buxheti i Shtetit për mbrojtjen, domethënë janë
Propozim tjetër? Ju lutem, përqendrohuni, se pjesë të ndara, në buxhet. Kur themi projektbuxhet
ka disa shokë që lexojnë gazetat. përfshihet mbrojtja dhe sektorë të tjerë, prandaj më
Hedhim në votë propozimin e deputetit Blerim duket që është e saktë kjo zgjidhje, nuk ka nevojë
Çela: “Harton programet e politikës ekonomike e të bëjmë specifikim këtu.
kulturore, si dhe treguesit ekonomikë më sintetikë, Kastriot Islami - Atëherë, dhe një herë tjetër e
projektbuxhetin e shtetit, organizon e kontrollon hedhim në votë propozimin e deputetit Blerim Çela,
zbatimin e programeve ekonomike dhe të buxhetit, me klauzolën për të bërë ndonjë ndreqje të karakterit
bashkërendon, disiplinon dhe kontrollon financat e teknik. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Mbetet
shtetit dhe sistemin monetar e të kreditit”. Kush kjo pikë, me mbi dy të tretat e votave.
është pro? (Me kërkesë nga salla Kastriot Islami e Pika e tetë.
lexon edhe një herë propozimin). Fjalën e ka deputeti Spikeri - Pika tetë: “Bën ndarjen e njësive
Ylli Bufi. administrative tokësore.”
Ylli Bufi - Për të qenë më të saktë për formulimin Kastriot Islami - Vërejtje?
e kësaj pike, unë do të propozoja: në rastin e Fehmi Abdiu - Mendoj që pika e tetë të
Kuvendit ne thamë miraton, atëherë në rastin e formulohet në këtë mënyrë: “ Bën ndarjen ose
Këshillit të Ministrave ne duhet të themi”atë që bashkimin e njësive administrative.”
miraton Kuvendi.” Pra, pjesa e parë e pikës së shtatë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pjetër
ku thuhet: harton projektin e treguesve kryesorë të Arbnori.
planeve të përgjithshme për zhvillimin ekonomik të Pjetër Arbnori - Të thuhet: “Propozon ndarjen
bëhet siç e miratuam në rastin e Kuvendit Popullor; dhe bashkimin e njësive administrative tokësore.”
por kur thamë miraton dhe të vazhdojë pjesa e dytë, Meqë në pikën e njëmbëdhjetë neni 15 thuhet se
“organizon dhe kontrollon zbatimin e planeve dhe të “Kuvendi Popullor ka kompetencë të caktojë
buxhetit, bashkërendon disiplinën, kontrollon strukturën administrative tokësore të vendit”.
financën e shtetit” etj., për të qenë të bashkuara të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Argjir
dy pikat, atë që miraton Kuvendi, e miraton Këshilli Panariti.
i Ministrave. Argjir Panariti - Elementi që futi Fehmi Abdiu
Blerim Çela - Nuk më keni kuptuar shoku Ylli. më duket shumë konstruktiv dhe u përsërit dhe nga
Është e njëjta gjë si për Kuvendin Popullor dhe për Pjetër Arbnori. Ajo që do ta saktësonte më tej këtë
këtë. Unë prandaj e bëra propozimin që të kenë nen është vendosja e kufirit deri në ç’nivel ka të
përputhje të dyja. Ajo që kërkon Kuvendi Popullor, drejtë ta bëjë Këshilli i Ministrave këtë punë,
atë do të paraqesë dhe Qeveria. Prandaj, me një domethënë deri në ç’nivel të njësisë administrative
redaktim nga ana gjuhësore, rregullohet. Esenca ka të drejtë të propozojë bashkimin ose ndarjen e
është e rregullt. tyre. Le ta bëjë këtë formulim kompetenti pastaj.
244
Kastriot Islami - Thamë që Kuvendi përcakton disa zona të vendit dhe në një pjesë të madhe të
strukturën, se po futem unë, struktura është gjë tjetër qytetarëve, duke krijuar sëmundje dhe dëmtime të
dhe pastaj ndarja. Pasi përcakton strukturën, ndarjen, ndryshme të njeriut. Mendoj që Qeveria duhet të
megjithatë vazhdoni diskutimet. Fjalën e ka deputeti marrë masa të menjëhershme, urgjente, për
Nano. sigurimin e mbrojtjes së njeriut dhe për mbrojtjen e
Fatos Nano - Ajo mund të zgjidhesh: mjedisit tonë, duke e vendosur këtë gjë në një pikë
“ekzekuton, bën ndarjen dhe bashkimin e njësive, të posaçme në këtë nen. Ne do ta propozojmë më
duke ruajtur strukturën e miratuar nga Kuvendi poshtë për të krijuar një komision parlamentar për
Popullor.” verifikimin dhe marrjen e masave në lidhje me këto
Kastriot Islami - Jepeni me shkrim propozimin probleme.
tuaj! Propozim tjetër, ju lutem! Fjalën e ka deputeti Kastriot Islami - Propozoni pikën tuaj, ju lutem,
Ilir Dushi. me shkrim!
Ilir Dushi - Më falni, zoti Kryetar, por mbase Tritan Shehu - Ta propozoj?
dhe shokët duhet ta kuptojnë. Unë po e them njëherë Kastriot Islami - Po.
për konsum, por kur themi ndarjen, ajo presupozon Tritan Shehu - Pika ime është kështu: “Kryesia
bashkimin, sepse derisa themi ndarje, ato që janë e Këshillit të Ministrave merr masa për të siguruar
ndahen-bashkohen-ndahen; më duket se saktësimi mbrojtjen e shëndetit të njeriut.”
ndarje-bashkim nuk prish ndonjë gjë, megjithatë unë Kastriot Islami - Ju lutem, keni parasysh te
jam dakord edhe me këtë formulim që është dhënë. neni 35, asnjë shtesë.
Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem? Tritan Shehu - Te neni 35 pika 9, mendoj unë.
Sekretaria, propozimet ju lutem? Sekretaria, Kastriot Islami - Po, pra, po. Këshilli i
propozimin e deputetit Fehmi Abdiu. E solli, po unë Ministrave ka këto kompetenca kryesore: tani duhet
s’e kam akoma. shtuar nga fjalia.
Propozimi i parë është i deputetit Fehmi Abdiu. Tritan Shehu - Po, “merr masa”.
Tërhiqet, apo ta hedhim në votë? Atëherë thuhet: Kastriot Islami - “Ka kompetenca, merr masa”,
“Bën ndarjen apo bashkimin e njësive administrativo- sikur nuk shkon .
tokësore.” Kush është pro, por në qoftë se do të Tritan Shehu - Po mirë, nuk e di, ajo mund të
ishit dakord për një integrim në përputhje me formulohet. Po dhe pika e pestë me “merr masa”
strukturën e përcaktuar nga Kuvendi Popullor. fillon.
Kundër? Abstenim? Miratohet kjo pikë me mbi dy Kastriot Islami - Edhe ajo s’shkon.
të tretën e votave. Tritan Shehu - Kështu që s’është problem fare,
Tritan Shehu - Zoti Kryetar. Unë mendoj që në prandaj nisa “merr masa për të siguruar mbrojtjen e
nenin 35 duhet të shtohet një pikë tjetër që, për shëndetit të njeriut, për sigurimin e kushteve të
mendimin tim, është e rëndësishme, e cila lidhet higjienës së punës, për mbrojtjen ekologjike, si dhe
me mbrojtjen e shëndetit të njeriut, mbrojtjen për mbrojtjen ndaj ndotjes së mjedisit”.
ekologjike, higjienën e punës dhe me mbrojtjen e Kastriot Islami - Paraqiteni në sekretari! Fjalën
ndotjes së ambientit. Pse e them këtë gjë? E e ka deputeti Rexhep Uka.
theksoj këtë, sepse problemi i ndotjes së mjedisit Rexhep Uka - Për propozimin pata parasysh:
dhe mbrojtjes ekologjike janë një masë, veçanërisht hoqa atë “kulturor” dhe futa atë “social” që i
tani me industrializimin e vendit, që krijon premisa përmbledh këto, sepse aspekti të mësipërme mund
për dëmtimin e tij; gjithashtu, në vendin tonë të trajtohen në ligje të veçanta, shumë më analitike
ekzistojnë dëmtime të mëdha ekologjike me ndotje sesa në një nen. Fjala “social” i zëvendëson këto,
të theksuara të mjedisit nga masat jo të plota që pastaj...
janë marrë për sigurimin e mbrojtjes së vendit nga Kastriot Islami - Kur të riformulohet, futet kjo.
këto dëmtime. Gjithashtu, ju lutem, një sekondë, Propozim tjetër? Ali Spahia.
një sugjerim që më duket tepër i rëndësishëm në Ali Spahia - Meqë jemi në këtë pikë që shtroi
këtë pikë. Vendi ynë po dëmtohet rëndë në drejtim deputeti Tritan Shehu, unë i propozoj Kuvendit të
të ndotjes së mjedisit nga ardhje nga jashtë dhe na paraqesë një raport: si qëndron çështja me
groposje, nga ana jonë, e mbeturinave të ndryshme ardhjen nga jashtë i produkteve toksike?
të botës, toksike dhe të rrezikshme për jetën e Kastriot Islami - Ju lutem të mos e zhvendosim
njeriut, gjë që ka krijuar shqetësime të mëdha në sot vëmendjen nga shqetësimi kryesor që kemi; në
245
fund fare ta diskutojmë. Ka ndonjë tjetër? Neritan Ceka. * * *

Neritan Ceka - Kthehem edhe njëherë tek
argumenti i dhënë nga deputeti Tritan Shehu, për të Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. Formulimi
theksuar nevojën e futjes si një nga detyrat e ose propozimi i pikës së nëntë, të cilën e votuam
ngutshme, sepse këtu janë përfshirë detyrat më në parim, është ky: “Merr masa për të siguruar
kryesore, më themelore dhe, në pamjen e parë, ruajtjen e mjedisit, kushtet e përshtatshme të punës
duket sikur është një detyrë që mund të përfshihet dhe mbrojtjen e zhvillimin e shëndetit të shtetasve.”
në detyrat e mësipërme, por unë mendoj se është Ka ndonjë vërejtje? (E përsërit). Ka vërejtje? Kush
e veçantë pikërisht në momentin që duhet të është pro? Kundër ?Abstenim? Miratohet pika e
kalojmë, kur duam të vendosim ekonominë e tregut, nëntë me mbi dy të tretat e votave. E hedhim në
kur duam të bëjmë një zhvillim të shpejtë industrial votë nenin 35 në tërësi, me të gjitha ndryshimet që
të vendit, me investime kolosale, me investime të u bënë. Kush është pro? Kundër? Abstenim?
mëdha, me ndërtime që do të prekin kryesisht Miratohet neni 35, në tërësi, me të gjitha ndryshimet
bregdetin tonë dhe, si rrjedhim, do të kenë pasoja që thamë, me mbi dy të tretat e votave.
të pandreqshme për ekologjinë e vendit. Prandaj, Neni 36.
mendoj se kjo duhet të jetë detyra e theksuar dhe, Spikeri - Neni 36. “Këshilli i Ministrave shfuqizon
veçanërisht, ruajtja e natyrës shqiptare, e asaj aktet e paligjshme ose të padrejta të ministrave dhe
pasurie që trashëgojmë nga e kaluara. Ruajtja e të organeve të tjera qendrore të administratës
natyrës duhet të jetë nga detyrat themelore të shtetërore”.
Qeverisë. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi
Falemnderit! Abdiu.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Lufter Fehmi Abdiu - Mendoj që neni 36 të formulohet
Xhuveli. në këtë mënyrë: “Këshilli i Ministrave shfuqizon aktet
Lufter Xhuveli - Falemnderit! Edhe unë e paligjshme të ministrave dhe të personave që me
bashkohem me shqetësimin që treguan shokët ligj janë barazuar me ato”. Pra, kam mendimin që
parafolës për të evidentuar në mënyrë të veçantë të hiqen fjalët “ose të padrejta”, që janë të tepërta,
detyrimin e Këshillit të Ministrave ndaj problemit dhe fjalët “të organeve të tjera qendrore të
shumë të madh të ruajtjes së mjedisit tonë, të administratës shtetërore”, siç kemi vepruar dhe në
ujërave, të ajrit, të jetës e të shëndetit të njerëzve, dispozita të mëparshme, të barazohen me fjalët “të
në mënyrë të veçantë; kam parasysh këtu jo vetëm personave që me ligj janë të barazuar me ato”’. Pra,
gjendjen e rënduar aktuale, por dhe premisat që kjo të ketë një terminologji në dispozita të ndryshme.
të keqësohet akoma më tej, po qe se nuk vihet me Pra,të mos kenë kontradikta.
theks të veçantë kjo detyrë për Këshillin e Ministrave. Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj
Por për të mos penguar ecurinë e punimeve të me shkrim, ju lutem! Propozim tjetër? Sekretaria,
kësaj seance, propozoj që formulimi i kësaj pike të ju lutem, propozimin! Mbani qetësi, ju lutem! Hedhim
bëhet në pushim dhe të paraqitet në seancën e në votë propozimin e deputetit Fehmi Abdiu: “Këshilli
ardhshme. i Ministrave shfuqizon aktet e paligjshme të
Falemnderit! ministrave dhe të personave që me ligj janë të
Kastriot Islami - Dakord. Kush është pro? barazuar me ta.” Kush është pro? Kundër?
Fjalën e ka deputeti Minguli. Abstenim? Miratohet neni 36 me mbi dy të tretat e
Fatmir Minguli - Te ky propozim mendoj që të votave.
shtohet në mënyrë të veçantë bregdeti i Shqipërisë. Neni 37
Falemnderit! Spikeri - Neni 37. “Kryetari dhe zëvendës-
Kastriot Islami - Dakord. Do ta riformulojmë. kryetarët e Këshillit të Ministrave përbëjnë Kryesinë
Kush është dakord që kjo pikë në parim të mbetet e Këshillit të Ministrave.Me vendim të Këshillit të
dhe të riformulohet më tej? (Zëra nga salla). Ministrave Kryesia mund të ngarkohet me shqyrtimin
Jo po do të thotë ai pse s’u votua. Dakord. dhe zgjidhjen e disa çështjeve në lidhje me
Kundër? ekonominë dhe kulturën. Kryetari i Këshillit të
Atëherë miratohet në parim që do të futet një Ministrave përfaqëson Këshillin e Ministrave, kryeson
pikë për këtë problem. Atëherë rifillojmë në orën mbledhjet e tij. Drejton veprimtarinë e tij të
1200. përgjithshme dhe përgjigjet për të. Siguron unitetin
246
e drejtimit politik dhe administrativ të Qeverisë, duke Kastriot Islami - Unë mendoj që ta miratojmë
bashkërenduar punët e ministrive dhe të nenin 37 dhe pastaj do të jemi ne ata që do të
institucioneve të tjera qendrore”. vendosim se si do të jetë; ta miratojmë njëherë këtë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gramoz nen. Ka ndonjë propozim tjetër? Fjalën e ka deputeti
Pashko. Xhelil Gjoni.
Gramoz Pashko - Kam një vërejtje shumë të Xhelil Gjoni - Unë e quaj të arsyeshëm
vogël. Jam dakord me përmbajtjen e nenit, vetëm sugjerimin që bën deputeti Sali Berisha, sepse
desha të shtoj një pikë në fund, e cila mund të përderisa diferencojmë çështjen e ekonomisë a të
formulohej kështu: “Vendimet e Këshillit të Ministrave kulturës dhe lihet mënjanë sigurimi i rendit, që është
nënshkruhen nga Kryetari dhe kundërfirmohen nga një problem kapital ose siç janë problemet e
ministri përkatës.” mbrojtjes, të cilat mbetën jashtë kësaj vëmëndjeje,
Mbase mund të jetë njëçikë e tepërt, por më më duket... presupozohet që ka në total; ose të
duket se, në momentin që jemi, është e ritheksojmë dhe këto dy momente të mbrojtjes etj.,
domosdoshme për të qenë në përputhje me pjesën kam përshtypjen se duhet plotësuar. Dhe ekonominë
që kemi përshkruar më përpara. e kulturën e kemi thënë te kompetencat. Për fat të
Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj keq me ekonominë, se me kulturën jemi futur në
me shkrim, ju lutem! detaje të atilla, sa...
Gramoz Pashko - Si urdhëroni! Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos
Kastriot Islami - Propozim tjetër? Fjalën e ka Nano. Një herë për një problem, ju lutem!
deputeti Azem Hajdari. Fatos Nano - Mbase nuk duhet specifikuar, por
Azem Hajdari - Unë jam dakord me mund të ngelet gjenetike, domethënë që Kryesia
përmbajtjen e ligjit, por nuk kuptoj fjalët: “Me vendim mund të ngarkohet me shqyrtimin dhe zgjidhjen e
të Këshillit të Ministrave Kryesia mund të disa kompetencave të tij, të Këshillit të Ministrave.
ngarkohet”; Kryesia ngarkohet, të hiqet fjala “mund”, Jo vetëm ekonomi, kulturë etj., se në praktikë lindin
të largohet se ajo, me vendim të Këshillit të mjaft probleme të mbrojtjes etj. Për shqetësimin e
Ministrave është e detyruar të largohet; me të tjerat drejtë që ka deputeti Sali Berisha, unë mendoj se
jam dakord, jam dakord dhe me shtesat që bëri zoti zgjidhja që i dhatë ju është racionale për faktin se,
Pashko. në konceptin legjislativ që po përpunojmë, këto
Kastriot Islami - Është e arsyeshme se ajo nuk dikastere janë të barasvlershme me të tjerat dhe
do të ngarkohet për të tëra çështjet, por Qeveria e statusin e tyre, meqë e kemi lënë, ta përcaktojmë
autorizon për ndonjë problem të veçantë, mund të me ligj; këtu do ta filtrojmë.
ngarkohet. Kastriot Islami - Fjalën e ka juristi Krenar
Fjalën e ka deputeti Sali Berisha. Loloçi.
Sali Berisha - Unë kam një preokupim, duke Krenar Loloçi - Në fakt, dua të sqaroj diçka të
lexuar këto, megjithëse në këtë fushë një grup vogël. Meqenëse Kryesia e Këshillit të Ministrave
njerëzish pak më të profilizuar po japim një kontribut nuk mund të zëvendësojë Këshillin e Ministrave, janë
të rëndësishëm në përpunimin e këtyre ligjeve, por lënë kompetenca, do të thoshim, të karakterit të
një shqetësim kam këtu lidhur me dy dikasteret, vogël, jo shumë të rëndësishëm, siç është ekonomia
dikasterin e Ministrisë së Mbrojtjes dhe dikasterin dhe kultura. Nuk mund t’i lëmë Kryesisë së Këshillit
e Ministrisë së Punëve të Brendshme, të cilat deri të Ministrave probleme të mbrojtjes, të Ministrisë
tani kanë pasur një varësi, pothuajse, formale nga së Punëve të Brendshme. Ato ia lëmë Këshillit të
Qeveria. Duhet të di, këtej e tutje, në këtë Ministrave. Kryesia do të merret me probleme,
legjislacion si po e pasqyrojmë në varësinë e tyre përgjithësisht, të një karakteri më pak të
në Qeveri. Ose cili do të jetë pozicioni i Qeverisë rëndësishëm.
ndaj këtyre dy dikastereve? Unë do të doja shpjegim Xhelil Gjoni - Ky nuk është arsyetim, kuptoj
nga specialistët, qoftë dhe nga deputetë të këtyre unë, sepse dhe te Ministria e Rendit ka probleme
dikastereve. Shoh, për shembull, të përmendet parciale të përditshme, do të kujtoja bile më të ditës
ekonomia dhe kultura. Citohet vetëm një herë sipas sesa probleme të kulturës dhe të ekonomisë.
udhëzimeve të Këshillit të Mbrojtjes. Historikisht, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abdi
dihet se si kanë qenë. E rëndësishme është si do Baleta.
të jenë në të ardhmen. Abdi Baleta - Unë mendoj që duhet të kemi
247
parasysh dhe një praktikë shtetërore tonën që, herë jepet përparësia e duhur për rëndësinë e momentit
pas here është kritikuar. Për shembull, ndonjëherë aktual dhe politik që ka.
është lënë Këshilli i Ministrave pa kryetar funksionar Për sa i përket problemit që ngre parafolësi, më
për t’u dhënë rëndësi titullarëve të dikastereve. duket se ky komision parlamentar, si komision i
Ekziston njëfarë rreziku që, në këtë mënyrë, të na plotfuqishëm për këtë problem ka privilegjin e duhur,
krijohet një qeveri në Qeveri. Unë do të isha për atë kompetencën e duhur që t’i kërkojë llogari organeve
formulim: “me vendim të Këshillit të Ministrave, përkatëse të hetuesisë dhe të rendit dhe, me të
Kryesia mund të ngarkohet me shqyrtimin dhe marrë informacionin, le të jetë ky komision që të
zgjidhjen e disa çështjeve, për të cilat Qeveria ka ndërpresë seancën dhe të njoftojë si është situata
vendosur në parim dhe nuk është e nevojshme të e ecurisë së hetimeve deri tani. Pse duhet që ne ta
mblidhet për zbatimin e tyre praktik.” Ta bëjmë ndërpresim aktivitetin dhe punën e Kuvendit dhe të
ndarjen jo për sa u përket ekonomisë dhe kulturës, deputetit dhe të presim ç’do të bëjë ky komision?
që janë më pak të rëndësishme se të tjerat, por për Komisioni përkatës parlamentar le të fillojë punën
ato çështje kur vendimin kryesor Qeveria e ka marrë dhe, po të jetë e nevojshme, nesër ose pasnesër,
dhe vetëm për konkretizimin, pastaj mund t’ia lërë kur ta gjykojë ai, të vijë të informojë në bazë të
Kryesisë. raportimit që do t’i bëjnë organet përkatëse të rendit.
Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj Dhe më duket se ne mund të vazhdojmë normalisht
me shkrim, ju lutem! Jo për të diskutuar dy herë. punën.
Gramoz Pashko - Kam vetëm një sqarim të Kastriot Islami - Paraqituni, ju lutem!
vogël për dy idetë që u shfaqën, ose për të njëjtën Blerim Çela - Blerim Çela, deputet i rrethit të
ide që u shfaqën nga dy deputetët, nga zoti Sali Shkodrës.
Berisha dhe shoku Xhelil Gjoni. Ideja qëndron këtu: Në qoftë se i themi vetes shqiptar, kërkojmë, në
Në nenin 34 parashikuam një pikë të caktuar që radhë të parë, qetësinë, e cila është gati të prishet
përbërja, atributet etj. të Këshillit të Ministrave do në çdo çast, në qoftë se nuk jepen fajtorët e
të përcaktohen me ligj. Pra, me ligje të veçanta, të Shkodrës, para çdo gjëje. Kujt do t’i shërbente kjo?
cilat do të miratohen nga ky Parlament do të kalojnë Demonstratat që mund të ndodhin, nga çasti në çast
të tëra strukturat, kompetencat, politikat e për kërkimin e fajtorëve, përsëri me plumba do të
ndryshme që do të ndiqen në funksionet që po sheshohen? Ju lutem shumë, si vëllezër, të mos
flasim. Shqetësimi është i drejtë. Për sa i përket çojmë në prishjen e qetësisë dhe derdhjen e gjakut,
nenit 35, aty ku ne flasim për programin e Qeverisë, vetëm se ne nuk jemi të zotë të shprehim lirisht
në pikën e shtatë, atje do të mund të shtoheshin mendimin e ndjenjat tona; ne thërresim, mbi të gjitha,
edhe dy atribute të tjera, do të kishin të bënin me që jeta e njeriut të jetë mbi çdo gjë. Ajo po na
mbrojtjen, siç e propozoi deputeti Musliu dhe që do rrezikohet nga një vendim i shpejtuar që mund të
të kishin të bënin me sigurimin e rendit, që u marrim këtu. Ju bëj thirrje të sqarohet çështja e
sugjerua këtu nga deputeti Sali Berisha dhe Xhelil Shkodrës, që ky Kuvend të vazhdojë punimet
Gjoni. normalisht. Mendoj ta vendosim me konsensus. Me
Kastriot Islami - Falemnderit, zoti Gramoz vota e fiton Partia e Punës, por e humb Shqipëria.
Pashko! Fjalën e ka deputeti Bashkim Kopliku. Sali Berisha - Me leje?
Bashkim Kopliku - Unë i kam dy rregullime, Kastriot Islami - Më falni një minutë. Në qoftë
njëri formal: Meqë në nenin 36 e rregulluam, mos se keni propozim të ri, në qoftë se s’keni propozim
duhet rregulluar dhe këtu, dhe “institucioneve të tjera të ri, argumente të tjera më duket se...
qendrore” të zëvendësohen “organeve të tjera të Sali Berisha - Unë kam propozim të ri, i nderuar
barazuara me to”? Kjo është e karakterit formal. Kryetar.
Tjetri, mendoj se nuk është i karakterit formal dhe, Njëherë duhet të shpreh kënaqësinë se po
në një formë, bashkohem me zotin Sali Berisha, afrohemi drejt konsensusit. Shoh që kolegët e mi
sikur ne për ta theksuar, meqë kemi pasur deputetë, vërtet me propozimet e tyre po përpiqen
precedencë që nuk na pëlqen... të gjejnë një konsensus dhe kështu duhet të
Leontiev Çuçi - ….. u arrit në një konsensus veprojmë, nuk duhet të shkojmë drejt bllokimit, në
që, pavarësisht se është një problem i rëndësishëm, asnjë mënyrë; unë do të shtoja vetëm një kërkesë,
ka dhe probleme të tjera të rëndësishme dhe me do të specifikoja pak më me detaje kërkesën që
propozimin e deputetit Fatos Nano, më duket se i paraqitën deputetët e Gjirokastrës. Pra, do të thosha,
248
po të jetë e mundur, jo komisioni hetimor por Qeveria shumë e rëndësishme në kompetencat e Qeverisë
përpara grupit parlamentar të paraqesë këtu një apo ku doni ta quajmë. Ne themi që Këshilli i
raport për gjendjen dhe situatën mbi këto zhvillime, Ministrave drejton veprimtarinë e politikës së
sepse kjo, ma do mendja mua, do të na lejonte ne brendshme dhe të jashtme të shtetit. Politika e
të procedonim; besoj se është në nderin dhe detyrën shtetit është atë në fushën e mbrojtjes, politika e
e Qeverisë të paraqesë këtu një raport me aq çka di shtetit është dhe në fushën e sigurisë, në fushën e
për këtë problem. mbrojtjes së rendit, unë jam i mendimit që kjo të
Kastriot Islami - Në qoftë se ka propozim të jetë e zhvilluar plotësisht dhe pa kufizime. Në të
ri, paraqiteni, ju lutem. gjitha drejtimet, për Këshillin e Ministrave, Kryesinë
Pjetër Arbnori - Deputet i rrethit të Shkodrës, e tij, për Qeverinë. Mirëpo, nuk e gjej të reflektuar
me leje? në shkallën e duhur në dokument, mbasi këtu edhe
Kastriot Islami - Në qoftë se keni ndonjë gjë një gjë tjetër më del: t’i kthehem nenit 35, “drejton
të re, argumentet dolën dhe, ashtu siç tha dhe veprimtarinë për plotësimin e detyrave në fushën e
deputeti Sali Berisha, duhet gjetur një konsensus. veprimtarisë së mbrojtjes së vendit në përputhje me
Pjetër Arbnori - Propozimi im është në vendimet e Këshillit të Ministrave.”Pra, Qeveria del
përkrahje të deputetëve të Omonias, të cilët thonë e ndërvarur këtu nga Këshilli i Mbrojtjes. Këto
që, para se të fillojë çdo pikë tjetër e rendit të ditës, probleme duan një përpunim të plotë, sepse këtu
duhet që të paraqiten organet hetimore, ndryshon praktika jonë nga e përparshmja dhe duhet
përfaqësuesit e Qeverisë dhe të japin këtu para të ndryshojë nga e përparshmja. Ne, pra, duhet
Parlamentit informacion për gjendjen e hetimeve në ligjërisht të mos krijojmë kufizime për këtë.
Shkodër, sepse kur u bë demonstrata me 14 të Kastriot Islami - Propozim tjetër? Ilir Manushi.
janarit, që atë natë, u arrestuan 120 veta. Të gjithë Ilir Manushi – Meqenëse ka disa probleme, siç
menjëherë iu nënshtruan hetuesisë. Kur u bë e ngritën të gjithë deputetët, mendoj që një grup
demonstrata e 13 dhjetorit 1990, përsëri u arrestuan specialistësh ta hartojnë më saktë dhe të na paraqitet
brenda natës të gjithë pjesëmarrësit dhe u dënuan për miratim pas pushimit të seancës.
brenda 2-3 ditëve, ndërsa kanë kaluar më tepër se Kastriot Islami - Juristët, ju lutem!
dy javë dhe nuk është gjetur asnjëri për t’u vënë Krenar Loloçi - Desha të shtoj vetëm kaq këtu,
përpara përgjegjësisë për derdhjen e gjakut të çështja e Kryesisë është një problem që do të merret
Shkodrës që është gjak i gjithë Shqipërisë. Prandaj me probleme të karakterit të vogël, korrente, praktike
unë them se, para se të shqyrtohet çdo pikë tjetër të përditshme dhe nuk mendoj që të mbeten
e rendit të ditës, përfaqësuesit e grupit të Qeverisë, kompetencat e Kryesisë probleme të rëndësishme,
të na japin llogari. Gjithashtu, të vihen para siç është mbrojtja dhe ajo e punëve të brendshme,
përgjegjësisë dhe të gjithë ata përgjegjës të RTV, kurse për sa i përket asaj të Këshillit të Mbrojtjes,
që kanë dezinformuar shumë keq popullin shqiptar ajo mund të bëhet në bashkëpunim me Këshillin e
dhe opinionin publik ndërkombëtar. Mbrojtjes: “Kontrollon mbrojtjen e Këshillit të
Kastriot Islami - Ju jeni me propozimin e Ministrave në bashkëpunim e koordinim me Këshillin
Omonias. Të mos bëjmë akuza, por të diskutojmë e Mbrojtjes.”
rreth propozimeve. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Naim
Pjetër Arbnori - Me leje, shoku Kryetar? Karriqi.
Kastriot Islami - Jua dhashë njëherë fjalën. Të Naim Karriqi - Zoti Kryetar, mora të flas më
flasin dhe të tjerët... (Dëgjohet keq) ministri, sikurse shumë se e shoh të arsyeshme që këto probleme
është drejtori i drejtorisë mekanike drejtor i drejtorisë janë mjaft të rëndësishme dhe jam dakord me të dy
komunale, drejtori i PTT ka për detyrë që të deputetët, Sali Berisha dhe Xhelil Gjoni, mbasi
bashkërendojë me to, janë organe që varen nga problemi i mbrojtjes, me sa duket edhe neve na kaloi,
Qeveria, por jo në nivelin ose të krahasuara me megjithëse unë, në pikën 5 të nenit 35, theksova
ministrin. Prandaj them që është paraqitur drejt këtu për Kryeministrin që të ishte anëtar i Këshillit të
dhe duhet të qëndrojë kështu. Mbrojtjes në këtë ligj. Tani del një problem akoma
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali më i mprehtë. Qeveria ose Këshilli i Ministrave
Berisha, duke thyer rregullin. distancohet nga dy dikastere shumë të fuqishme:
Sali Berisha - Dakord, por ç’është e vërteta, Ministria e Mbrojtjes dhe ajo e Punëve të
kjo pjesë më duket se është e mangët dhe është Brendshme, të cilat duhet të jenë si të gjitha
249
dikasteret e tjera dhe në atribute dhe në kontroll. deputeti Ilir Dushi.

Pra, Këshilli i Ministrave duhet t’i ketë si të gjitha Ilir Dushi - Falemnderit, shoku Kryetar! Jam
dikasteret e tjera kur flasim për politikën ekonomike dakord dhe me redaktimet që bënë shokët e tjerë,
dhe për kulturën nuk duhet të harrojmë asnjëherë por dua të sqaroj vetëm një diçka. Këshilli i
që duhet të futet edhe mbrojtja dhe rendi që e Ministrave është një organ administrativ, Këshilli i
përfshin Ministria e Punëve të Brendshme.Unë them Mbrojtjes dhe të tjerë që krijohen janë organe të
që duhet domosdo ose në nenin 35, ose në këtë specializuara. Pra Këshilli i Mbrojtjes drejton dhe
nen që po diskutojmë të shtohen këto dy organizon vetëm anën administrative dhe nuk mund
dikastere,që të kuptohet mirë që janë dikastere në të japë kompetencat më të mëdha. Organet e
varësi, si të gjitha dikasteret e tjera të Këshillit të Ministrisë së Punëve të Brendshme, organet e
Ministrave dhe asnjë iluzion tjetër nuk duhet të na Mbrojtjes Popullore veprojnë në bazë të ligjit, janë
përçojë, domethënë në një rrugë tjetër. të detyruara të respektojnë ligjin, kurse për sa i
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhelil përket anës administrative, komandohen nga
Gjoni. Këshilli i Ministrave. Prandaj nuk kemi pse kërkojmë
Xhelil Gjoni - Formulimi mund të ishte i tillë: komanda të tjera. Komanda e vetme është ligji.
“Me vendim të Këshillit të Ministrave, Kryesia mund Falemnderit!
të ngarkohet dhe me shqyrtimin dhe zgjidhjen e disa Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem?
çështjeve në lidhje me ekonominë dhe me kulturën, Fjalën e ka deputeti Napolon Roshi.
mbrojtjen e rendit dhe të vendit.” Edhe mbrojtja e Napolon Roshi - Ne themi që t’i bëjmë edhe
rendit dhe e vendit kanë çështje kapitale dhe të Ministrinë e Mbrojtjes edhe Ministrinë e Brendshme
mëdha,dhe të vogla. E dyta, kur diskutova në njësoj si ministritë e tjera. Propozimi i kolegut
Parlament, shtrova një problem jashtë qëndrimeve parafolës, kam përshtypjen, se i vë në pozitë të
partiake. Edhe projekti që na u paraqit, thashë ka veçantë. Unë them që nuk duhet t’i vëmë gjersa
kufizime njohjeje, kufizime historike, ka dhe kufizime kemi Këshill Ministrash. Ai vepron njëlloj si për
ideore, për shembull u trajtua këtu problemi i Ministrinë e Mbrojtjes, si për Ministrinë e
Këshillit të Mbrojtjes. Unë nuk e konceptoj se mund Shëndetësisë dhe ne po arritëm ketë që të veprojmë
të ketë, pavarësisht se e miratuam; kur të vijmë te njëlloj edhe për Ministrinë e Shëndetësisë, edhe për
Kushtetuta e re, unë e konceptoj se s’duhet të ketë Ministrinë e Drejtësisë, më duket se do të arrijmë
Këshill Mbrojtjeje. një shkallë të madhe demokratizimi.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Blerim Falemnderit!
Çela. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Azem
Blerim Çela - Mbështes zotin Xhelil Gjoni, Hajdari.
është e dyta herë që bën sqarime me shumë të Azem Hajdari - Zoti Kryetar, edhe mbrëmë, dje,
drejtë, sqarim tepër konstruktiv dhe unë e kam bërë kur miratuam nenin që Presidenti i Republikës është
propozimin tim dhe me shkrim, i cili përputhet njëkohësisht edhe Kryetar i Forcave të Armatosura
plotësisht me propozimin e zotit Gjoni. Do të isha i dhe Kryetar i Këshillit të Mbrojtjes, ne bëmë një
mendimit që të hidhen propozimet në votë. gabim, për arsye se Këshilli i Mbrojtjes propozohet
Kastriot Islami - Paraqitni me shkrim nga Kryetari i Këshillit të Mbrojtjes dhe miratohet
propozimin tuaj, deputeti Xhelil Gjoni! Propozim nga Kuvendi. Si mund të propozohet një këshill nga
tjetër? Fjalën e ka deputeti... kryetari i tij i pazgjedhur? Aty duhet të sanksionojë.
Një deputet - Më duket se ka një kontradiktë. Këshilli i Mbrojtjes miratohet nga Kuvendi dhe
Nga njëra anë themi se problemet e mbrojtjes janë Kryetari i saj zgjidhet me dy të tretat e votave. Kjo
shumë të rëndësishme, nga ana tjetër i përziejmë është jodemokratike dhe Këshilli i Mbrojtjes,
gjërat. Pikërisht se janë shumë të rëndësishme, kryesisht, kanë pasë partitë e Lindjes. Unë do të
menduam të krijojmë për to një organ të posaçëm, mbaj arsyetimin tim. Unë do të isha dakord me
Këshillin e Mbrojtjes. Nga njëra anë thamë që propozimin e zotit Xhelil Gjoni që këto dy ministri të
Qeveria mund të jetë dhe monopartiake, nga ana ishin të varura me ministritë e tjera. Të gjitha ministritë
tjetër duam t’i lëmë Qeverisë më shumë kompetenca aktivitetin e tyre e bazojnë në bazë të ligjit.
në fushën e mbrojtjes. Mbase ia vlen të thellohemi Kjo përputhet dhe me nenin 38. Ndërsa anën
më shumë në këtë pikë. administrative të tyre e merr Këshilli i Ministrave.
Kastriot Islami - Propozim tjetër? Fjalën e ka Unë do të isha që këto kompetenca t’i ketë Këshilli
250
i Ministrave dhe mos i linim në hava si Këshill dhe organizëm merr formën e vet sipas tij.
Mbrojtjeje, siç pretendohet. Janë koncepte të vjetra. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ismail
Besoj, unë them se këta shokë të thellohen, mbase Lleshi.
duhet të jetë një formulim më i qartë dhe më i Ismail Lleshi - Për mendimin tim, paragrafi i
pranueshëm. dytë, me ndonjë redaktim të vogël të qëndrojë kështu
Kastriot Islami - Fatos Nano. siç është, domethënë me shqyrtimin dhe zgjidhjen
Fatos Nano - Më falni që detyrohem të ndërhyj e çështjeve të ndryshme. Për sa u përket problemeve
për herë të dytë, por po të kemi parasysh logjikën që kanë të bëjnë me organizimin dhe funksionimin
vertikale të trajtimit të këtyre problemeve, nenet që e Këshillit të Mbrojtjes, ai si organizëm nuk është
kemi miratuar deri tani, Këshilli i Mbrojtjes është një krijesë e një vendi, apo e vendeve të caktuara,
një organ që varet nga Kuvendi. Kryetari i tij është nga të cilat mund të jetë huazuar. Mund të jetë një
fiksuar që është Presidenti i Republikës dhe Këshilli përvojë e tërë e vendeve të ndryshme që për ato
i Mbrojtjes përcakton një politikë mbrojtjeje ose arsye e argumentuam dhe në nenin përkatës që
sigurimi kombëtar që sigurisht është më e miratuam, del gjithnjë nevoja e krijimit të një
rëndësishme sesa politika shëndetësore. Këshilli i organizmi të tillë. Natyrisht, është kryetar i shtetit
Ministrave nuk mund të merrte atribute të tilla mbi ai person i cili mban mbi supet e tij, në një proces
një këshill kaq të rëndësishëm dhe mbi Kuvendin të tërë jete drejtimin e shumë aspekteve të
Popullor, por si për çdo ministri tjetër, në përputhje rëndësishme të kësaj jete, ndërmjet tyre dhe të
me politikat e mëdha që harton Kuvendi Popullor, ai çështjeve të mbrojtjes. Prandaj, më duket e kemi
do të ndjekë edhe zbatimin rigoroz të tyre, si për menduar mirë dhe kjo është përvoja e të tjerëve që
dikasteret e tjera, ashtu dhe për dy dikastere, sepse ai është njëkohësisht edhe kryetar i këshillit të
ministritë janë organe ekzekutive. mbrojtjes për vetë funksionin që ka; ndërsa çështja
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gëzim e natyrës së funksionimit të këtij organi është një
Luli. çështje tjetër. Natyrisht, nuk është në kuptimin e
Gëzim Luli - Deputet i rrethit të Shkodrës. Zoti jetës së përditshme një organ që ushtron
Kryetar, në lidhje me problemin që diskutohet, unë veprimtarinë, por është një organ, i cili në një mënyrë
do të isha dakord me propozimet që bën deputeti të përcaktuar gjithashtu me një rregullore të tij apo
Sali Berisha dhe Xhelil Gjoni dhe për sa i takon në një mënyrë tjetër të formuluar, e ka të përcaktuar
çështjes së Këshillit të Mbrojtjes, unë e shikoj se natyrën e veprimtarisë dhe mënyrën e veprimtarisë.
Këshilli i Mbrojtjes nuk duhet të jetë një organ i Ne duhet si ta përfshijmë këtu, apo ta zgjerojmë në
përhershëm edhe në rast se do të krijohet Këshilli i atë mënyrë, sikurse u shpreh ndonjë diskutues,
Mbrojtjes, për mendimin tim, ai do të ishte vetëm është më gjerë sesa qëllimi që merr përsipër ky
në rastet e emergjencës ose në raste të paragraf. Prandaj të mbetim me këtë.
jashtëzakonshme që do të krijohen në kushte të Kastriot Islami - Fjalën e ka Dritëro Agolli.
veçanta, në rast agresioni, lufte etj. Bile Këshilli i Dritëro Agolli - Unë mendoj që nuk mund t’i
Mbrojtjes, për mendimin tim, do të vihesh edhe mbi japim Qeverisë kompetenca të mëdha për të ushtruar
Qeverinë, domethënë do të zëvendësonte Qeverinë veprimtari kaq të gjerë mbi ushtrinë dhe sigurimin.
më momente të veçanta, të krijuara në kushte të Me këto kompetenca mund të instrumentalizohet
veçanta. Prandaj propozoj: në rast se do të lihet ushtria në duart e një qeverie që mund të mos jetë
Këshilli i Mbrojtjes ai, duhet të ketë karakter të pluraliste. Ushtria dhe sigurimi duhet të jenë të
përkohshëm, domethënë të mos jetë i përhershëm. kontrolluar nga Kuvendi që është pluralist, që
Kastriot Islami - Halil Elezi. kontrollohet në mënyrë pluraliste.
Halil Elezi - Me leje, shoku Kryetar, Kuvendi Kastriot Islami - Meqenëse ka shumë
Popullor po punon që të arrijë në atë që të vendosë mendime, unë mendoj që propozuesit të formulojnë
ligje për çdo organ e organizëm. Pra, efektivisht nenin 37. Që të mos e bëjmë thjesht me mekanizmin
për të gjitha ministritë. Prandaj, edhe unë jam dakord e votës. Kush është pro që ta riformulojmë?
që, me një riparim të vogël që mund t’i bëhet Xhelil Gjoni - Mendoj që në këtë nen ne s’kemi
paragrafit të tretë, duke bashkërenduar punët e pse futemi me Këshillin e Mbrojtjes, sepse e kemi
ministrive pa përjashtim dhe të institucioneve të tjera parë më përpara se kur të bëhet Kushtetuta, thashë,
qendrore që njësohen me to, them që të inkludohen do të rishikohet si do të jetë më e përshtatshme;
dhe ato brenda; pastaj ligjet dalin dhe secili organ kurse në rastin konkret të jetë paragrafi: “Me vendim
251
të Këshillit të Ministrave Kryesia mund të ngarkohet Blerim Çela - Nuk ka gjë. Në qoftë se do të
me shqyrtimin e rendit dhe të vendit.” Ndodhi një lihet në zgjidhjen e disa çështjeve, ku këtu
gjë në postë të kufirit xhanëm, ose do të mblidhet nënkuptohen të gjitha, unë jam dakord të ngelë deri
Kuvendi, iu desh qarkullimi rrugor, do të mblidhet aty. (Një zë nga salla: “jo”).
Këshilli i Mbrojtjes. Mendoj se praktika të tilla për Kastriot Islami - Mirë atëherë.
Kryesinë ka plot, prandaj dhe ngushtohet, siç thuhet Fatos Nano - ... deputetit Ismail Lleshi:
dhe për ekonominë, kulturën, janë bile një mori “ngarkohet me shqyrtimin e zgjidhjeve e çështjeve
problemesh; jeta ishte më e mbarsur me këto punë, të ndryshme”, ajo i ka të gjitha brenda, kështu që...
pa i dhënë politikën e mbrojtjes e politikën e rendit, Kastriot Islami - Atëherë, ngelet me këtë
të cilat i ka në kompetencë komplet Kuvendi i formulim siç është, duke bërë vetëm ndryshimin: “e
kontrolluar, jam dakord me Dritëroin, më duket mua. çështjeve të ndryshme.” Ndërkohë deputeti Neritan
Kastriot Islami - Fjalën e ka Ylli Bufi. Ceka bën shtesë. Nuk di nëse do të ishit dakord,
Ylli Bufi - …prek paragrafi i dytë është më i në këto raste për Kryesinë, vendimet do të firmohen
thjeshtë sesa po e zgjerojmë këtë diskutim. Se çfarë nga ministri përkatës. Fjalën e ka deputeti Neritan
çështjesh diskuton Kryesia, mua më duket e drejtë Ceka.
ta vendosë Këshilli i Ministrave. Unë këtë e Neritan Ceka - Ta saktësojmë, pse kështu kjo
konsideroj si një praktikë pune për të lehtësuar krijon idenë që në këtë mënyrë i jepet dorë e lirë një
Këshillin e Ministrave. Kjo nuk e përjashton grupi të Qeverisë. Në mënyrë që të mos e lejojmë
përgjegjësinë e Këshillit të Ministrave për ndonjë këtë, atëherë bëjmë po atë gjë që i bëjmë Presidentit,
mangësi apo padrejtësi në vendimet që merr domethënë të kundërfirmohen vendimet përkatëse
Kryesia, por kjo është vetëm një praktikë pune që nga ministri përkatës.
lehtëson Këshillin e Ministrave, pa i hequr Kastriot Islami - Fjalën e ka juristi Krenar
përgjegjësinë Këshillit të Ministrave për punën që Loloçi.
bën Kryesia. Prandaj, mendoj që të mbesë siç e Krenar Loloçi - Këtu nuk është fjala për t’u
propozoi deputeti Fatos Nano që “me vendim të bërë analogjia me çështjen e Presidentit, sepse aty
Këshillit të Ministrave Kryesia mund të ngarkohet ka përgjegjësi të plotë ekzekutive Kryesia ose
me shqyrtimin dhe zgjidhjen e çështjeve që janë në Këshilli i Ministrave për detyrën që kryhet; s’është
kompetencë të tij.” Kjo është një praktikë pune, sesa nevoja të firmosë një ministër, se për një detyrë të
një diskutim i tillë parimor që bëhet në lidhje me caktuar që ngarkohet Kryesia, për këtë ka qenë
Këshillin e Mbrojtjes etj. dakord gjithë Këshilli i Ministrave, prandaj e merr të
Kastriot Islami - Atëherë hedhim në votë plotë përgjegjësinë Këshilli i Ministrave. Nuk është
propozimet. nëvoja të kundërfirmohet nga një ministër përkatës,
Propozimi i parë është i deputetit Gramoz kurse në rastin e Presidentit ndryshon.
Pashko. Tërhiqeni, apo jo? Kastriot Islami - Deputeti Ceka, e tërhiqni, jo?
Gramoz Pashko - Po s’ka pse, se ajo shtesë Neritan Ceka - Në qoftë se juristët mendojnë
në fund fare nuk ka lidhje fare me këtë pjesën e se këtu ka një kundërsens, e tërheq.
mësipërme. Kastriot Islami - Atëherë është ky formulim:
Kastriot Islami - Dakord. “Me vendim të Këshillit të Ministrave Kryesia
Gramoz Pashko - Nuk e di, mundet, hidheni ngarkohet me shqyrtimin dhe zgjidhjen e çështjeve
në votë, nuk insistoj, nuk prish punë, nuk ka lidhje të ndryshme në kompetencë të tij.” Nejse, është
me diskutimin. një riformulim që mund ta rregullojmë. Kush është
Kastriot Islami - Propozimi i dytë është i pro? Kundër? Abstenim? Mbetet ky formulim, me
deputetit Blerim Çela. Tërhiqeni? Atëherë paragrafi mbi dy të tretat e votave. Fjalën e ka deputeti Ilir
i parë është siç është. I dyti është: “Me vendim të Manushi.
Këshillit të Ministrave Kryesia mund të ngarkohet Ilir Manushi - Ju lutem, nuk dua t’ju bezdis. Në
me shqyrtimin dhe zgjidhjen e disa çështjeve në lidhje me propozimet që bënë deputetët Sali Berisha
lidhje me ekonominë, shëndetësinë, kulturën, rendin dhe Xhelil Gjoni më parë, për çështjen që sapo
e mbrojtjen”, kurse pjesa tjetër është ashtu siç është. votuam, është e mira të mos e lëmë në heshtje, të
(Në sallë ka debat lidhur me këtë) diskutohet nga grupe specialistësh, për ato probleme
Kastriot Islami - Ky është propozimi i deputetit që u thanë dhe, në kuadrin e ngritjes së komisioneve
Blerim Çela, i cili nuk tërhiqet. Kush është pro? të përhershme pranë Kuvendit Popullor, për ushtrinë
252
dhe për Ministrinë e Punëve të Brendshme që deri mos përqendruar shumë kompetenca dhe pushtet
tani s’ka pasur, mendoj që do të ishte më e ndaj ministrive, të shtohen dhe fjalët “Ata (kemi
arsyeshme që të formulohej dhe të zgjidhej ky parasysh ministrat) kontrafirmojnë aktet e nxjerra
problem shqetësues që u paraqit nga të gjitha anët. nga Këshilli i Ministrave.”
Falemnderit! Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj
Kastriot Islami - Deputeti Gramoz Pashko, e me shkrim! Propozim tjetër? Ju lutem, sekretaria.
tërhiqni propozimin tuaj? Kishte shtesë, jo për Propozimi i parë është i deputetit Tonin Alimëhilli:
pjesën. “Ministrat e personat e barazuar me ta, drejtojnë
Neni 38. veprimtarinë e ministrive e të institucioneve të tjera
Spikeri - Neni 38. “Ministrat drejtojnë ministritë që ka në varësi direkte. Ministrat e personat e
në degët e caktuara të veprimtarisë. barazuar me ta përgjigjen për aktivitetin e Këshillit
Ministrat përgjigjen për veprimtarinë e ministrive të Ministrave.” Paragrafi i tretë mbetet siç është me
përkatëse dhe për ato të Këshillit të Ministrave. propozimin për t’u redaktuar nga juristët. Kush është
Ministrat, për çështjet që janë në kompetencën pro me propozimin e deputetit Tonin Alimëhilli? Edhe
e tyre nxjerrin urdhra, rregullore e udhëzime, në bazë njëherë: “Ministrat e personat e barazuar me ta
të ligjeve dhe të urdhëresave e të vendimeve të drejtojnë veprimtarinë e ministrive e të institucioneve
Këshillit të Ministrave dhe për zbatimin e tyre. Aktet të tjera që kanë në varësi direkte.
e ministrave me karakter normativ botohen në Ministrat e personat e barazuar me ta përgjigjen
Gazetën Zyrtare, me përjashtim të rasteve të veçanta për aktivitetin e Këshillit të Ministrave.” Paragrafi i
të parashikuara me ligj.” tretë mbetet siç është me ndonjë redaktim nga
Kastriot Islami - Tonin Alimëhilli. juristët (zëra në sallë). Ky është propozimi i tij, ka
Tonin Alimëhilli - Unë e quaj si formulim të një harresë. Kush është pro? Juristët.
pasaktë këtë nen, sepse lë jashtë përgjegjësisë Juristi (Krenar Loloçi) - Më falni, ne e kishim
ministrat pa portofol, gjithashtu më duken jashtë bërë këtë formulim në përputhje me të gjitha nenet.
përgjegjësisë personat e barazuar me ta. Unë kam Neni 34 e përcakton shprehimisht që ministrat janë
bërë këtë formulim: “Ministrat dhe personat e përgjegjës kolegjialisht për aktet e Këshillit të
barazuar me ta drejtojnë veprimtarinë e ministrive Ministrave dhe individualisht për aktet e dikastereve
dhe të institucioneve që kanë varësi direkte; ministrat të tyre. Unë mendoj, është e drejtë që të përsëritet
e personat e barazuar me ta përgjigjen për aktivitetin këtu. “Ministrat përgjigjen për veprimtarinë e
e Këshillit të Ministrave”, kurse paragrafin e tretë e ministrive përkatëse.” Për të evituar një përsëritje
lë ashtu siç është. të tillë them, nëse ne e kemi thënë në nenin 34
Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj shprehimisht në këto kushte mundet të qëndrojnë
me shkrim. paragrafi i parë dhe i tretë.
Albert Karriqi - Ky paragraf i parë më duket Kastriot Islami - Kush është pro? Ju lutem,
njëçikë i pasqaruar mirë. Unë do ta filloja në këtë sekretaria të numërojë votat! Kundër? Abstenim?
mënyrë; ndoshta dhe këtë ta përfshijmë që tha Bie edhe ky propozim, meqenëse nuk merr dy
parafolësi: “Ministrat drejtojnë dhe përgjigjen për të tretat e votave.
veprimtarinë e ministrive përkatëse dhe për atë të Propozimi i deputetit Petrika Minga. Formulimi
Këshillit të Ministrave.” Vazhdimi:”që janë mbetet siç është, por në paragrafin e dytë shtohet
kompetencë etj., etj.” të ngelet ashtu siç është; kjo frazë: “Ata kundërfirmojnë aktet e nxjerra sipas
ndoshta kjo ministrat e personat të futet edhe kjo, ministrive përkatëse.”
se paragrafi i parë më duket shumë i pasaktë. Ju lutem, juristët ç’mendim kanë?
Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj Juristi - Kjo nuk ka kuptim të vihet. Nuk është
me shkrim, ju lutem! Fjalën e ka deputeti Petrika në praktikën konstitucionale të asnjë shteti që aktet
Minga. që merren nga këshilli i ministrave të kundërfirmohen
Petrika Minga - Jam dakord me propozimet e nga ministrat. Thamë që këto do të merren me
shokëve dhe mendoj që në paragrafin e dytë të shumicë votash. Secili ministër i nënshtrohet, në
bëjmë një shtesë, duke marrë shkas nga propozimet fund të fundit, vullnetit të shumicës. Prandaj nuk ka
e zotit Gramoz Pashko në lidhje me nenin 34 dhe përse të kundërfirmohet. Kundërfirma që i dhamë
më pas me miratimin e tij. Mendoj se për t’i dhënë Presidentit në rastet që nxjerr dekretet normative,
një frymë më demokratike këtij neni, si dhe për të ka të bëjë me ndarjen e pushteteve që kemi
253
sanksionuar që në fillim. Brenda Këshillit të këtë gjë, për mendimin tim. Unë prandaj e tërhoqa
Ministrave nuk ka pse të ruhet një lidhje e tillë, propozimin tim. Megjithatë propozimin e ka bërë
mendoj. Çështja e kundërfirmimit ka të bëjë me deputeti Minga.
kalimin e përgjegjësisë nga Presidenti te ministrat, Kastriot Islami - Nuk tërhiqesh? Atëherë e
të cilët përgjigjen. Kurse në rastin konkret ministria hedhim në votë. Kush është pro? Kundër?
ose Këshilli i Ministrave janë të ngarkuar plotësisht Abstenim? (Sekretaria numëron votat). Bie edhe
me përgjegjësi, janë organe unike, pa ndarje. ky propozim, meqë nuk merr dy të tretat e votave.
Kastriot Islami - Tërhiqesh nga propozimi i Propozimi i deputetit Albert Karriqi: “Ministrat
bërë prej jush, deputeti Minga? Nuk tërhiqesh? drejtojnë dhe përgjigjen për veprimtarinë e ministrive
Petrika Minga - Duke kundërfirmuar si nga përkatëse dhe për atë të Këshillit të Ministrave”,
aktet e nxjerra nga Këshilli i Ministrave dhe nga ndërkohë që vazhdimi është i njëjtë me formulimin
ministrat përkatës, mendoj se ministrat përkatës e paraqitur. Pra, paragrafi i parë e i dytë janë
janë specialistë në ato fusha dhe përforcojnë më bashkuar dhe janë formuluar në atë mënyrë që
mirë mendimin e tyre e mbajnë përgjegjësi të plotë thamë. Është i njëjtë me atë të Fatmir Mingulit, të
ndaj atij mendimi. cilin e votuam, dhe nuk u miratua.
Kastriot Islami - Atëherë e hedhim në votë Tërhiqesh? (Deputeti Karriqi e tërheq
propozimin. propozimin).
Bardhyl Caco - (deputet i rrethit të Lushnjës) - Propozimi i deputetit Pëllumb Kapo: “Ministrat
A ka ndonjë rast kur ndonjë ministër lirohet nga drejtojnë ministritë përkatëse dhe përgjigjen për
përgjegjësia ose çlirohet nga përgjegjësia e veprimtarinë e tyre e atë të Këshillit të Ministrave.”
veprimtarisë së Këshillit të Ministrave, fjala vjen, kur Pëllumb Kapo - Shoku Kryetar, për paragrafin
nuk ka qenë dakord në një votim në Këshillin e e tretë s’kam ndonjë vërejtje, veçse ka një gabim,
Ministrave? ndoshta në të shtypur, në rreshtin e tretë, aty ku
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos thuhet: “ministrat, për çështjet që janë në
Nano. kompetencën e tyre, nxjerrin urdhra, rregullore e
Fatos Nano - Mua më duket i drejtë interpretimi udhëzime në bazë të ligjeve, urdhëresave e
juridik që i bënë specialistët. Ministri përkatës merr vendimeve të Këshillit të Ministrave dhe për zbatimin
përgjegjësi për këtë çështje qysh kur paraqet e tyre.” Kjo fjalë e fundit, për mendimin tim, s’ka
projektin që lidhet me zgjidhjen e asaj çështjeje që kuptim. Ndoshta duhet bërë: “... dhe përgjigjen për
varet nga dikasteri që ai drejton. Mekanizmi zbatimin e tyre”, se, siç është formuluar, nuk ka
demokratik i miratimit me shumicë votash në kuptim.
Këshillin e Ministrave që sapo vendosëm, e bën dhe Kastriot Islami - Ju lutem, juristët.
atë përgjegjës për vendimin që do të marrë Këshilli Juristi - Në rastin konkret çështja e zbatimit ka
i Ministrave. të bëjë me ligjin, domethënë një akt që do të nxjerrë,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gramoz ta zëmë, ministri, do ta nxjerrë pikërisht për zbatim
Pashko. të ligjit. Pra, siç thamë, lidhet me ligjin.
Gramoz Pashko - Unë jam dakord që kjo frazë Kastriot Islami - Mua më duket se ky formulim
dhe mund të mos vihet. Ne e kemi diskutuar edhe është i njëjtë me atë të nenit 38, vetëm është bërë
me juristët këtë punë kur përgatitëm nenin 34, duke një redaktim letrar. Tërhiqeni deputeti Pëllumb Kapo?
u konsultuar me ta. Vetëm ka një problem: në një Pëllumb Kapo - S’kam ndonjë vërejtje tjetër,
qeveri koalicioni, një ministër mund të mos jetë veç atë që thashë për formulimin e dy paragrafëve
dakord për një vendim kolegjial dhe atëherë ai, në të parë. Ose mund të qëndrojë edhe ai formulim që
të njëjtën kohë, përgjigjet individualisht për atë që i është, në qoftë se ka kuptim, siç thonë juristët dhe
përket dikasterit të tij. Në një rast të tillë ai ka dhe unë tërhiqem.
të drejtën, së paku morale, që të mos kundërfirmojë Kastriot Islami - Ata e dinë. Domethënë
atë vendim që ka marrë Këshilli i Ministrave me tërhiqeni. Pra, hedhim në votë nenin 38, siç është i
shumicë votash, për të cilin s’ka qenë dakord. Por formuluar. Kush është pro?
ky rast s’do të thotë që ai ministër duhet të japë Azem Hajdari - Të mos bëjmë dy votime për të
dorëheqjen. Kështu që për të mos e komplikuar dhe humbur kohë. Thamë që do të heqim paragrafin e
sa të gjejmë sqarimet e tjera: kur e kundërfirmon dytë, se është parashtruar në nenet e tjera. Që të
dhe kur s’e kundërfirmon, më mirë e lëmë jashtë mos humbim kohë, propozoj ta hedhim në votë, po
254
të jenë dakord shokët. Më falni për ndërhyrjen. shkrim, ju lutem! Tërhiqeni deputeti Musliu? Ju
Kastriot Islami - Dakord. Kush është dakord lutem, deputeti Ruli, formulimi juaj!
për nenin 38 me klauzolën që paragrafi i dytë të Genc Ruli - Formulimi im ndryshon vetëm te
hiqet? (Reagime nga salla). Nuk jeni dakord kështu? paragrafi i dytë: “Ministrat përgjigjen për veprimtarinë
Mirë. Atëherë hedhim në votë variantin e parë: e ministrive përkatëse.” Kaq.
“Ministrat drejtojnë ministritë në degë të caktuar Kastriot Islami - Mirë. Atëherë ka një propozim
veprimtarie....” pastaj vazhdon: .”.. Ministrat, për të tillë: “Ministrat drejtojnë ministritë në degë të
çështjet që janë në kompetencën e tyre, nxjerrin caktuara veprimtarie. Ministrat përgjigjen për
urdhra...” etj., etj. pra paragrafi i dytë është i hequr. veprimtarinë e ministrive përkatëse.” Dhe pjesa tjetër
Kush është pro për këtë propozim? (Reagim nga ngelet siç është e formuluar. Kush është pro?
salla). Ju lutem, juristët të japin shpjegimin! Kundër? Abstenim? (Sekretaria numëron votat).
Juristi - Meqenëse në nenin 34, që u bë Mbetet kjo pikë me mbi dy të tretat e votave. Kalojmë
riformulim, përmendet shprehimisht që ministrat të neni 39.
janë përgjegjës kolegjialisht për aktet e Këshillit të Spikeri - Neni 39. “Ministrat shfuqizojnë urdhrat
Ministrave dhe individualisht për aktet e dikastereve e udhëzimet e paligjshme ose të padrejta të
të tyre, mendoj që nuk është e udhës nga pikëpamja organeve, të ndërmarrjeve e të institucioneve që
juridike të përsëritet edhe një herë në nenin 38. varen prej tyre.”
Kastriot Islami - Prandaj thashë të votojmë Kastriot Islami - Kush ka vërejtje?
për nenin 38, duke hequr paragrafin e dytë. Ka dy Ligor Balla (deputet i rrethit të Elbasanit) -
mënyra: një herë të votojmë që ta heqim këtë Mendoj që neni 39 të formulohet si më poshtë:
paragraf, ose ta votojmë që në fillim propozimin me “Ministrat dhe personat e barazuar me ta
paragraf të hequr. Atëherë hedhim në votë propozimin shfuqizojnë urdhrat dhe udhëzimet e paligjshme të
me paragrafin e dytë të hequr. Kush është pro? organeve, të ndërmarrjeve e të institucioneve që
Genc Ruli - Zoti Kryetar, një minutë, ju lutem. varen prej tyre dhe kërkojnë nxjerrjen e përgjegjësisë
Këtu duhet të bëjmë mirë sqarimin: nëse me fjalën ndaj këtyre shkeljeve.” Heq fjalën “e padrejtë”, sepse
“akte” kuptojmë dhe nocionin “veprimtari “, se me është dhe koncept moral e juridik.
“akte” mund të kuptojmë vetëm dispozitat e nxjerra. Kastriot Islami - Paraqiteni propozimin tuaj
Atëherë përgjegjësia për veprimtarinë e ministrisë me shkrim, ju lutem!
është mëse e nevojshme të shprehet, mbase te neni Bashkim Kopliku - Më falni, por kam një
34, kur thuhet se kanë përgjegjësi për aktet, për mendim krejt të kundërt edhe si ide. Unë do ta
dispozitat që kanë nxjerrë ministritë. Të mos i formuloja kështu dhe do ta shpjegoj pak mendimin
konfondojmë të dyja. tim: “Ministrat (jam dakord me atë “dhe personat e
Juristi - Veprimtaria e përfshin nxjerrjen e barazuar me ta”) pezullojnë për 15 ditë urdhrat e
akteve, bile kjo është aspekti kryesor i veprimtarisë udhëzimet që i konsiderojnë të paligjshme ose të
së një dikasteri. Prandaj mund të hiqet te neni 34 padrejta të organeve, të ndërmarrjeve e të
dhe të lihet këtu. Rëndësi ka që kjo të mos jetë në institucioneve që varen prej tyre. Në rast se pezullimi
dy vende paralelisht. Pastaj rregullimi mund të bëhet. nuk pranohet nga organet varëse, problemi i kalohet
Genc Ruli - Për nenin 38 propozimi im do të për zgjidhje arbitrazhit.”
ishte: “Ministrat përgjigjen për veprimtarinë e Paragraf tjetër: “Drejtuesit e institucioneve e të
ministrive përkatëse” dhe të lihej me kaq, se në këtë ndërmarrjeve shtetërore që varen nga ministritë,
nen po flasim për ministrin. Pse të hyjmë me tej? zgjidhen me votim të fshehtë nga punonjësit e tyre.
Kastriot Islami - Po. Fjalën e ka deputeti Emin Arsimi e profili i drejtuesve të zgjedhur, si dhe mënyra
Musliu. e zgjedhjes së tyre, përcaktohen me ligj.” Tani, më
Emin Musliu - Desha të bëj një shtesë të vogël. falni, do t’u bëj edhe komentin, se them që është
Rregulloret dhe udhëzimet të mos kalojmë më një problematikë e madhe ... (Ka reagim nga salla
shumë se 30 ditë nga data që janë miratuar. Kjo që po zgjatet shumë).
është një çështje shumë e rëndësishme, sepse kanë Kastriot Islami - Ju lutem, Bashkim.
dalë dekrete e shumë gjëra të tjera dhe mund të Bashkim Kopliku - Më fal, se është një pikë
kenë kaluar 5 muaj, 6 muaj apo 7 muaj nga koha që që e quaj me shumë interes për ekonominë. Nuk
janë miratuar. do të kaloj as një të dhjetën e dhjetëminutëshit.
Kastriot Islami - Bëni propozimin tuaj me (Përsëri reagim nga salla). Më falni, ju lutem, se
255
jam përfaqësues edhe nga prodhimi, kam shumë sado të flasim ne, do t’i bëjë hyzmetin atij që e
zgjedhës në prodhim dhe i di hallet e tyre. A mund emëron dhe jo ndërmarrjes. E kundërta do të ndodhë,
të vihet në Kushtetutë apo të bëhet ligj një gjë e në qoftë se ai do të zgjidhej nga ndërmarrja. Lidhja
tillë? Në Kushtetutë vihen ligje të përgjithshme të me ministrinë mbetet, sepse është lidhje shtetërore,
shtetit, do të thotë dikush. Por kur një problem, në por ama puna e tij do të ishte më e lirë, më në favor
kushtet specifike të një vendi, është shumë të zhvillimit të ndërmarrjes dhe, për pasojë të
shqetësues, atëherë edhe në kushtetutë lejohet që zhvillimit të vendit, në rrugën me të manovrueshme.
të vihen të tilla probleme, që në dukje do t’i takonin Ndërmarrja do të ishte më e lidhur me rrethin, me
një ligji e jo një kushtetute. Po ju jap një shembull mjedisin ku punon në këto kushte. Falemnderit dhe
nga një kushtetutë e një vendi tjetër: “Pjesëtarët e ju ftoj të mendoni!
pasardhësit e familjes Savoja nuk janë zgjedhës e Kastriot Islami - Falemnderit deputeti Kopliku!
nuk mund të jenë zyrtarë shtetërorë apo ofiqarë të Fjalën e ka deputeti Franko Kroqi.
zgjedhur”. Ose një shembull nga një kushtetutë Franko Kroqi (deputet i rrethit të Tiranës) - Unë
tjetër: “I ndalohet ish-mbretit të familjes filan, mendoj që neni 39 të formulohet kështu: “Ministrat
bashkëshortes së tij dhe pasardhësve të tyre shfuqizojnë urdhrat e urdhëresat e paligjshme të
meshkuj hyrja dhe qëndrimi në territorin italian.” organeve, të ndërmarrjeve e të institucioneve që
Kjo qe sa për të vertetuar që në kushtetuta ka varen prej tyre.” Fjala “të padrejta” të hiqet, se nuk
dhe gjëra të tilla. Pra, për gjëra, problematika të ka njësi matëse për të vërtetuar nëse është “e drejtë
tilla, mund të kalohet deri në hollësi dhe më të apo e padrejtë.” Kaq.
mëdha nga ajo që propozoj unë. Falemnderit!
E dyta, a është problem shtetëror se kush janë Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem! (Nuk
e kush duhet të jenë drejtuesit e ndërmarrjeve? Besoj ka).
se s’ka nevojë ta zgjas këtu, se është një fushatë e Hedhim në votë fillimisht propozimin e deputetit
tërë e shtypit, qoftë e “Zërit të popullit”, qoftë e Ligor Balla. Propozimi është ky: “Ministrat dhe
“Rilindjes demokratike” dhe e gazetave të tjera, ku personat e barazuar me ta shfuqizojnë urdhrat e
flitet mjaft për paaftësi drejtuesish, për drejtues udhëzimet e paligjshme të organeve, të ndërmarrjeve
prepotentë me varësit, servilë me ministritë, pa arsim e të institucioneve që varen prej tyre dhe kërkojnë
etj., etj. Një nga faktet dhe shkaqet që nuk po ecim nxjerrjen e përgjegjësisë ndaj këtyre shkeljeve.”
si duhet në ekonomi, është dhe problemi i drejtuesve Kush është pro? Kundër? Abstenim? (Sekretaria
që kemi. numëron votat).
E treta, a është në unitet ky nen me sa kemi Ky propozim bie, meqenëse nuk merr dy të
thënë deri tani? tretat e votave. Propozimi i deputetit Bashkim
Po t’i kthehemi nenit 9, vendosëm në parim Kopliku:
iniciativën e lirë në ekonominë e vendit. Në nenin 38 “Ministrat pezullojnë për 15 ditë urdhrat e
pika 3 diskutuam që komiteteve ekzekutive do t’u udhëzimet që i konsiderojnë të paligjshme ose të
sigurohet vetëveprim, pra një pavarësi relative. Ta padrejta të organeve, të ndërmarrjeve e të
kalojmë më thellë. Duhet të krijojmë kushte reale institucioneve që varen prej tyre. Në rast se pezullimi
për afarizëm, edhe në mes të ndërmarrjeve shtetërore nuk pranohet nga organet varëse, problemi i kalohet
dhe privatëve që do t’i kemi këtu. Atëherë të jemi për zgjidhje arbitrazhit. Drejtuesit e institucioneve e
praktikë dhe realistë. Në nenin që propozoj sigurohet të ndërmarrjeve shtetërore që varen nga ministritë,
zbatimi i së njëjtës ide edhe në nivelin e zgjidhen me votim të fshehtë nga punonjësit e tyre.
ndërmarrjeve. Arsimi e profili i drejtuesve të zgjedhur, si dhe mënyra
Të gjitha këto shërbejnë për të vendosur tashmë e zgjedhjes së tyre, përcaktohen me ligj.”
me ligj luftën që ka bërë dhe Partia e Punës dhe Kush është pro? Ju lutem, sekretaria numëroni
Partia Demokratike, them së bashku, kundër votat!
centralizmit të tepruar. Është faktor shumë me Kundër? Abstenim?
rëndësi e jo formal që drejtuesit e ndërmarrjes të Bie edhe ky propozim me dy të tretat e votave.
zgjidhen nga ndërmarrja, që tashmë është person Lexojmë tekstin për nenin 39 siç është i
juridik mjaft më i lirë se ç’e kemi pasur. E nuk mund formuluar:
të jetë e lirë një ndërmarrje, në qoftë se drejtuesit e “Ministrat shfuqizojnë urdhrat e udhëzimet e
saj caktohen nga ministria. Drejtuesi, praktikisht, paligjshme të organeve, të ndërmarrjeve e të
256
institucioneve që varen prej tyre.” Pra është një Arben Demeti (deputet i rrethit të Elbasanit) -
propozim ku është hequr fjala “të padrejta.” Ndjekja penale bëhet me miratim të Kuvendit
Fjalën e ka deputeti Ilir Manushi. Popullor, por neni në fjalë nuk përcakton se me
Ilir Manushi - Mendoj se do të ishte e ç’numër deputetësh pro ose kundër votohet kjo gjë.
arsyeshme që dhe sipas propozimit të deputetit Nuk e di ç’përgjigje mund të na japë juristi për këtë.
Kopliku, i cili ka diçka me shumë vlerë, mund të Juristi - Mbasi çështje të tilla janë njëçikë dhe
bëhet një bashkim i formulimit ekzistues me atë të të karakterit të imët, përgjigjja do të ishte kjo: për
tij. Të mos jemi kaq të prerë në lidhje me ato gjëra çdo deputet, sikurse edhe për një ministër, mund të
me vlerë që ekzistojnë në propozimet e deputetëve. bëhet kërkesa nga ana e organeve të hetuesisë ose
Ju sugjeroj juve si Kryetar ta keni parasysh dhe ta e ndonjë organi tjetër në Kuvendin Popullor, i cili do
vlerësoni këtë gjë. të japë miratimin për ndjekjen penale të ministrit
Kastriot Islami - Falemnderit! Atëherë hedhim ose të deputetit.
në votë propozimin që thashë, duke hequr vetëm Arben Demeti - Me shumicën absolute të
fjalën “të padrejta.” Kush është pro? Kundër? deputetëve të zgjedhur, 126 vota, apo me dy të tretat
Abstenim? e deputetëve të pranishëm?
Mbetet ky propozim me dy të tretën e votave. Juristi - Ja, ta sqarojmë këtë. Ne themi që
Neni 40. Kuvendi Popullor i merr vendimet e tij me shumicën
Spikeri - Neni 40. “Anëtarët e Këshillit të e të pranishmëve. Edhe në këtë rast do të zbatohet
Ministrave janë përgjegjës penalisht për shkeljen e rregulli i përgjithshëm.
Kushtetutës dhe të ligjeve në lidhje me ushtrimin e Arben Demeti - Të theksohet atëherë kjo, se
funksioneve të tyre. Ndjekja penale bëhet me më duket është moment i rëndësishëm çuarja në
miratimin e Kuvendit Popullor.” gjyq e një anëtari të Këshillit të Ministrave.
Kastriot Islami - Kush ka vërejtje, ju lutem? Juristi - Është tjetër punë pastaj nëse do të
Vangjel Stamo - Lidhur me nenin 40 kam vendoset këtu të shkojë në gjyq me 126 vota,
mendimin që nuk e përcaktuam se kush e ka të domethënë me shumicën absolute, apo me
drejtën t’i kërkojë Gjykatës së Lartë ose Këshillit të shumicën relative. Por ne për këtë zbatojmë rregullin
Lartë të Drejtësisë ndjekjen penale të ministrave ose e përgjithshëm, që Kuvendi Popullor i merr vendimet
anëtarëve të Qeverisë për rastet që parashikon ky e tij me shumicën e të pranishmëve.
nen. Një formulim më i saktë për këtë mendoj se do Arben Demeti - Atëherë, zoti Kryetar, kam
të ishte ky: “Kuvendi Popullor, si dhe Presidenti i propozimin: “Me shumicën absolute të deputetëve
Republikës kanë të drejtë të kërkojnë ndjekjen të zgjedhur, 126 vota.”
penale të anëtarëve të Qeverisë dhe daljen e tyre Kastriot Islami - Ju lutem, paraqitni propozimin
para Këshillit të Lartë të Drejtësisë ose të Gjykatës tuaj me shkrim! Propozim tjetër? Nuk ka.
së Lartë (kjo do të vendoset kur të shqyrtohen Fjalën e ka deputeti Imami.
organet e drejtësisë) për shkelje të kryera gjatë Arben Imami - Para se të votohet, kisha një
ushtrimit të funksioneve të tyre.” propozim jashtë nenit: Do të ishte mirë që Kryesia
Kastriot Islami - Paraqitni propozimin tuaj me të mos votonte. Kjo nuk do të ndikonte shumë në
shkrim, ju lutem! Propozim tjetër? rezultatin, për arsye se tridhjetë për qind është e
Ju lutem, juristët kanë ndonjë shpjegim? opozitës, pak a shumë, siç është edhe përbërja e
Juristi - Këtu është bërë përpjekje që të Kuvendit. Kryesia të votonte vetëm në rastet e
barazohet disi statusi i ministrave me atë të domosdoshme, kur, me votat e saj, mund të
deputetit, se kuptohet: për ata ministra që janë ndryshojë rezultatin e votimit, domethënë të
deputetë, statusi është i njëjtë, kurse për ata miratohet ose të mos miratohet një nen. Kjo nuk
ministra që s’janë deputetë, kjo barazohet për shkak është çështje e heqjes së të drejtës së votës, por
të funksionit të rëndësishëm që kanë. Dhe e njëjta një praktikë parlamentare e njohur.
gjë që do të ndiqet për ndjekjen penale të çdo Falemnderit!
deputeti, do të ndiqet edhe për ministrat. Në fakt Kastriot Islami - E kemi vendosur në rregullore,
kësaj do t’i kushtohet një vend i veçantë kur të bëhet e para, dhe kam përshtypjen që në një mjedis
fjalë për kompetencat e Gjykatës së Lartë. pluralist s’ka pse të ndikoheni nga ne. Fjalën e ka
Kastriot Islami - Vërejtje tjetër? Fjalën e ka Halil Elezi.
deputeti Arben Demeti. Halil Elezi - Shoku Kryetar, kam mendimin që
257
përpara marrjes së vendimit në Kuvendin Popullor, me nenin tjetër që miratuam më parë, që Kuvendi
në rastet kur gjykohet çështja, duhet të theksohet Popullor i merr vendimet me shumicën e të
qenia prezent e ministrit ose e deputetit në Kuvend. pranishmeve.
Kastriot Islami - Fillimisht hedhim në votë Napolon Roshi - Për të votuar mund të votojmë
propozimin e deputetit Vangjel Stamo: “Kuvendi lehtë, por mendoni: me shumicën e të pranishmëve
Popullor, si dhe Presidenti i Republikës, kanë të do të thotë të mblidhen 70 deputetë, të votojnë me
drejtë të kërkojnë ndjekjen penale të anëtarëve të shumë se gjysma e tyre dhe të shkarkojnë një
Qeverisë dhe daljen e tyre para Këshillit të Lartë të ministër. Pra, nuk shkon. Mendoj që për të
Drejtësisë (ose të Gjykatës së Lartë) për shkelje të shkarkuar apo për të dënuar një ministër, të paktën
kryera gjatë ushtrimit të funksioneve të tyre.” të jetë gjysma e deputetëve të shumicës absolute.
Tërhiqeni apo e mbani propozimin tuaj? Më duket se ka një logjikë në këtë mes.
Vangjel Stamo - Unë qëndroj te ky propozim Kastriot Islami - Qartë. Propozoni një formulim,
në përmbajtje, duke i bashkëngjitur vërejtjet që bënë ju lutem!
shokët e tjerë lidhur me numrin e deputetëve që do Juristi - Meqenëse ka mendim që këtu të ndiqet
të votojnë për këtë çështje dhe me praninë e të një procedurë më vete, domethënë të mos merret
interesuarit. Domethënë, me një redaktim nga vendimi me shumicë të thjeshtë votash të deputetëve
komisioni i juristëve të specializuar që disponon ky të pranishëm, por me shumicën absolute të votave
Kuvend, të rishikohet, por përmbajtja insistoj që të të të gjithë deputetëve, mund të bëhet një formulim,
qëndrojë. në qoftë se janë dakord deputetët, dhe ta vendosim.
Kastriot Islami - Atëherë, kush është pro? Pra, të mbetet siç është neni dhe të shtohet në
Kundër? Abstenim? fund: “miratimi merret me shumicën absolute të
Bie ky propozim, meqë nuk merr dy të tretat e votave të deputetëve dhe me votim të fshehtë”, në
votave. Propozimi i deputetit Arben Demeti. Fraza e qoftë se jeni me propozimin që bëhet. Në të kundërt,
fundit formulohet në këtë mënyrë: “Ndjekja penale do të zbatohet procedura e zakonshme: me
bëhet me miratim të Kuvendit Popullor, me shumicën shumicë të thjeshtë votash e me votim të hapët.
absolute të deputetëve të zgjedhur, me votim të Ndërsa për kërkesën, domethënë për numrin e
fshehtë.” deputetëve që e kërkojnë këtë, nuk ka nevojë, sepse
Kush është pro? Ju lutem, sekretaria të numërojë tjetër është statusi i deputetit, pavarësisht nëse
votat! Kundër? Abstenim? është ministër apo jo, dhe tjetër është statusi i një
Bie edhe ky propozim, meqenëse nuk merr dy ministri që s’është deputet. Për deputetët kërkohet
të tretat e votave. një numër i caktuar deputetësh, ndërsa kur ministri
Atëherë hidhet në votë propozimi siç është i nuk është deputet, do të ndiqet procedura e
formuluar në tekst. zakonshme, siç e kanë Kodi i Procedurës Penale
Kush është pro? Ju lutem, sekretaria të numërojë dhe të tëra ligjet që kemi. Domethënë këtu shtrohet
votat! vetëm mënyra e votimit.
Arben Demeti - Më falni, por është e Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Azem
papërcaktuar këtu. Të përcaktohet, me 10 veta, 20 Hajdari.
apo 30 veta. Azem Hajdari - Zoti Kryetar, unë doja që të
Kastriot Islami - Ju lutem, juristët ç’mendim mos i shtohej gjë këtij neni, për arsye se nënkuptohet
kanë? mënyra e votimit. Fakti tjetër është se këto dispozita
Juristi - Ne thamë që atë mund ta kërkojnë dhe do të shtypen dhe ata që do t’i marrin, të mos shohin
organet e hetimit, siç mund ta kërkojnë dhe një pjesë në to shumë “ujë.” Pra të jemi më racionalë, më të
e deputetëve ose një deputet i vetëm, meqenëse ngushtuar. Nuk kemi pse t’i zmadhojmë, kur
nuk është e përcaktuar këtu. Për çështjen nëse nënkuptohet, sidomos për faje të tilla që
duhet të përgjigjet penalisht për këtë shkelje, duhet parashikohen në këtë paragraf.
të merret mendimi i shumicës së deputetëve të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Panajot
pranishëm. Barka.
Për sa i përket asaj tjetrës, është puna juaj nëse Panajot Barka - Unë nuk do të pajtohesha me
e doni me shumicë absolute apo me shumicë mendimin e deputetit Hajdari në këtë çështje, po
relative. Në rastin konkret, siç është shprehur këtu, do të shtoja diçka në mbështetje të asaj që tha
nënkupton shumicën e të pranishmëve, sepse lidhet Napolon Roshi. Unë nuk pajtohem me
258
indiferentizmin dhe me maninë për të votuar çdo gjë e pranishme shumica absolute e deputetëve, sepse
që thuhet këtu. Kur është fjala për të drejtuar një është një mendim më i pjekur, me i qëndrueshëm
anëtar të Qeverisë në hetuesi ose në prokurori, ne dhe, në njëfarë mënyre, i jep qetësinë e duhur edhe
nuk kemi përcaktuar mënyrën, prandaj është e ministrit. Nuk është njësoj të çohet në gjyq ministri
arsyeshme dhe do të pajtohesha me atë propozim me propozimin e 126 vetave dhe me propozimin e
që bëri këtu juristi. Mendoj të pranohet ajo gjë, duke 64 vetave. Unë mendoj se është e arsyeshme që të
hedhur përsëri poshtë maninë që ta votojmë ashtu përcaktohet, ashtu siç u tha, për t’u bërë kjo me
siç është, pa pasur parasysh gjërat e tjera kaq të votim të fshehtë dhe me shumicën absolute të
rëndësishme. Bën përjashtime tepër të rralla, në deputetëve.
qoftë se nuk jemi pajtuar deri më sot, që të shikojmë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi
një ministër në gjyq. Kjo është tjetër gjë. Por duhet Abdiu.
të pajtohemi me këtë e ta kemi parashikuar në një Fehmi Abdiu - Mua më duket se këtu diçka po
ligj të tillë themelor. ngatërrojmë, megjithëse kolegët u munduan ta
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Rushen sqarojnë këtë problem. Të gjithë jemi të
Golemi. ndërgjegjshëm që edhe ministri, edhe anëtari i
Rushen Golemi - Në përgjithësi jam dakord me Qeverisë, po qe se shkel ligjin dhe formon vepër
formulimin e nenit 40, le të ngelet ashtu siç është, penale, duhet të gjykohet, duhet të përgjigjet. Por,
duke u shtuar (bashkohem me mendimin e ashtu siç është thënë edhe për deputetin, me të
parafolësve) “me shumicën absolute të deputetëve, drejtë është menduar që jo për çdo gjë ministri mund
me praninë e të interesuarit dhe me votim të mbyllur”, të vihet përpara përgjegjësisë penale. Është vënë
për t’u liruar nga ato problemet që kemi ne. një kufizim që mua më duket shumë i drejtë, që
Falemnderit! ministri mund të ndiqet penalisht vetëm me miratim
Kastriot Islami - Paraqitni propozimin tuaj me të Kuvendit Popullor.
shkrim, ju lutem! Fjalën e ka deputeti Ajet Baci. Duhet të kuptojmë një gjë: është e
Ajet Baci (deputet i rrethit të Gramshit) - Mendoj domosdoshme të merret mendimi i Kuvendit Popullor
se nuk ka nevojë t’i shtohet gjë këtij neni, sepse për të lejuar që ministri të vihet para ndjekjes penale,
edhe ministri (në qoftë se e vëmë, fjala vjen, dhe me por ky vendim nuk nënkupton faktin që po qe se
dy të tretat ose me shumicën absolute) do të Kuvendi do të jetë dakord që të lejohet ndjekja penale
përgjigjet njëlloj si gjithë të tjerët para ligjit, do të ndaj një ministri, ky ka faj patjetër. Kuvendi do të
gjykohet. Pra nuk ka asnjë problem që të zgjatemi lejojë vetëm lejimin e ndjekjes penale, kurse organet
në këtë çështje. përkatëse, mbas atij vendimi, kanë të drejtë të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti … fillojnë ndjekjen penale dhe janë të detyruar të
Një deputet - Neni 40 është plotësisht i hetojnë, si për çdo njeri tjetër, që ka faj apo s’ka faj
përpunuar drejt e saktë dhe në bazë të nenit 10 të dhe çfarë shkalle faji ka ministri. Në qoftë se del që
projektrregullores mbledhjet e Kuvendit Popullor ai s’ka faj, nuk mund të përgjigjet për asgjë. Pra,
hapen kur janë të pranishëm më shumë se gjysma fakti që Kuvendi do ta ketë miratuar, ta zëmë, për
e numrit të përgjithshëm të deputetëve. Prandaj një çast lejimin e ndjekjes penale, nuk paragjykohet,
mendimi që dha deputeti Roshi nuk qëndron lidhur nuk e vë në mënyrë të parakohshme para
me numrin e deputetëve. përgjegjësisë atë, nuk e parakupton atë fajtor. Ky
Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? është vetëm një vendim që, pasi e diskuton, duke
Bardhyl Baltëza - Mendoj se lidhur me dëgjuar patjetër dhe atë, sepse ai është personi
problemin që diskutohet për mundësinë e ndjekjes kryesor, lejon ose jo fillimin e ndjekjes penale ndaj
penale të ministrave, bëhet fjalë për personalitete tij. Në qoftë se Kuvendi do të jetë objektiv, i matur,
që, ashtu siç e tha juristi, janë në njëfarë mënyre të do ta dëgjojë atë, pretendimet e tij, do t’i saktësojë
barasvlershëm me deputetët. Dhe ashtu siç gjërat para se të marrë vendimin, nuk do të lejojë që
përcaktohet saktësisht statusi i deputetit, ashtu të bëhen gabime as në këtë drejtim, pra do të ruajë,
duhet të saktësohet edhe statusi i ministrit. në qoftë se është vendi për ta ruajtur, edhe ministrin,
Vetëkuptohet që kemi të bëjmë me persona që kanë kur ai është në pozita të drejta, kur mendohet se
një ngarkesë pune shumë të madhe dhe që të merret s’ka faj. Prandaj zgjidhja më duket normale,
vendim për ta kaluar në ndjekje penale apo në gjyq, dispozita është e mbeshtetur.
ma merr mendja se nuk do të ishte keq që të ishte Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali
259
Berisha. kuptimin e përgjegjësisë ligjore që mban dhe

Sali Berisha - Më duket se në këtë dispozitë ndjekjes penale të tij. Në nenin 21, ku bëhet fjalë
ne në mënyrë të paligjshme betonojmë ministrat për deputetin, thuhet: “Deputeti nuk mund të
ndaj së drejtës. Ata duhet të jenë si gjithë qytetarët e ndalohet, arrestohet ose të ndiqet penalisht pa
tjerë, përveç rasteve kur janë deputetë të Kuvendit pëlqimin e Kuvendit Popullor, me përjashtim të
Popullor. Unë nuk kuptoj se ç’nevojë ka një ministër rasteve kur kryen një krim të dukshëm e të rëndë.”
të mbrohet. Ministri duhet ta mbrojë veten vetë, në Këtu nuk bëhet fjalë fare për ministrin. Pra, më duket
radhë të parë, nga shkeljet dhe, në rast se nuk është se më privilegj e imunitet ka ministri sesa deputeti.
deputet, të përgjigjet njëlloj si qytetarët e tjerë para Prandaj unë nuk jam dakord me këtë lloj formulimi,
ligjit. por jam me propozimin që bëri doktor Berisha.
Kastriot Islami - Propozim tjetër? Fjalën e ka Kastriot Islami - Doktor Berisha bëri pyetje, jo
Drini Mezini. propozim. Fjalën e ka deputeti Hysen Godole.
Drini Mezini - Nuk jam dakord me propozimin Hysen Godole - Unë mendoj se ka një dallim
e fundit që ministrat të trajtohen njëlloj si qytetarët midis ministrit që është deputet dhe ministrit jo
e tjerë, për vetë faktin se ky Kuvend i ka dhënë deputet. Ndërsa deputetët kanë edhe imunitet në
votëbesimin Qeverisë, pra edhe secilit prej punën a funksionin ku janë, edhe imunitet civil, për
ministrave, qofshin dhe jo deputetë. gjëra të tjera jashtë pune nuk mund të ndiqet, nuk
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ilir Dushi. mund të arrestohet pa miratim nga Kuvendi, në këtë
Ilir Dushi - Unë e mbështes mendimin e rast ministri që barazohet me të (për vepra penale
parafolësit edhe me një fakt tjetër. Duhet të kuptojmë bëhet fjalë), përderisa i ka dhënë votëbesimin
që ministri përgjigjet për ato veprime ose shkelje që Kuvendi, ky votëbesim është votëbesim pune.
ka bërë gjatë ushtrimit të detyrës, gjersa i kemi Prandaj, nuk mund t’i barazosh dhe nuk jam dakord
dhënë votëbesimin atij dhe Këshillit të Ministrave. me gjykimin e shokëve parafolës.
Kurse jashtë ushtrimit të detyrës ai është si gjithë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Haxhi
qytetarët e tjerë dhe mban përgjegjësi penale për Lleshi.
veprimet që kryen. Haxhi Lleshi - Ministri është figurë politike dhe
Sali Berisha - Të nisemi se nga buron imuniteti. për probleme shumë të rëndësishme mund të merret
Ai buron nga mandati i deputetit, është i garantuar para përgjegjësisë penale. Pavarësisht se është
nëpërmjet zgjedhësve dhe ne nuk mund të krijojmë deputet apo s’është deputet, mirë është të jetë në
artificialitete. Më falni, unë kërkoj ndërhyrjen e një rang me të gjithë ata që janë të zgjedhur nga
zotërinjve të sekretarisë teknike në këtë pikë. populli. Ai gjithnjë përgjigjet për çështje të
Kastriot Islami - Fjalën e ka juristi. rëndësishme. Edhe Qeveria, edhe opinioni do të dijë
Juristi - Ky rregull nuk është diçka e re, se si mund të dënohet një ministër që s’është
origjinale. Këtë rregull, me sa kemi parë, e kanë deputet. Ai është gjithnjë personalitet. Unë jam i
pothuajse shumica e kushtetutave të shteteve mendimit që të gjithë të jenë të barabartë përpara
parlamentare. Në të tëra këto shtete është vendosur ligjit, pra edhe ministrat që nuk janë deputetë.
një rregull, në kapitullin e fundit të dispozitave për Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Arben
këshillin e ministrave, që parashikon marrjen në Imami.
përgjegjësi penale të ministrave, anëtarëve të Arben Imami - Jam i mendimit që ministri nuk
qeverisë, vetëm në mbledhje të përbashkët të është një figurë e karakterit politik, por është një
parlamentit dhe me vendim të tij. Pra, është një funksionar i lartë shtetëror dhe duhet të përgjigjet si
garanci konstitucionale për anëtarët e qeverisë, çdo funksionar shtetëror, si çdo punonjës para ligjit.
gjithmonë për veprat që kryhen lidhur me ushtrimin Megjithatë, edhe vetë fakti, neni 40, ku thuhet që
e funksioneve që kanë, jo për vepra penale të ndjekja penale bëhet me miratim të Kuvendit
zakonshme. Prandaj mendoj se një rregull i tillë Popullor, i jep njëfarë statusi më të privilegjuar se
është i nevojshëm edhe në këtë ligj të rëndësishëm qytetari i zakonshëm dhe unë mendoj se kjo është
që po merret me dispozitat themelore kushtetuese. e mjaftueshme.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti... Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Çun
Një deputet - Zoti Kryetar, në mbështetje të Jonuzi.
diskutimit që bëri zoti Berisha, mua më duket se Çun Jonuzi - Unë jam i mendimit që nuk duhet
deputeti ka më pak kompetenca se sa ministri, në të bëjmë dallime midis ministrit deputet dhe ministrit
260
jo deputet. Ministrat janë të gjithë ministra dhe marrë fuqi më të madhe.

emërohen nga Kryetari i Shtetit, prandaj i gëzojnë Kastriot Islami - Falemnderit! Fjalën e ka
në mënyrë të barabartë të drejtat lidhur me detyrën deputeti Abdi Baleta.
duke qenë si deputetë, si jo deputetë. Gjithashtu Abdi Baleta - Mendoj se ka ardhur koha që
ne s’kemi pse ecim kundër një korrenti të përbashkët mund t’i ndërpresim diskutimet për këtë pikë.
në këtë çështje. Kështu që me duket se është Jam i mendimit se neni qëndron kështu siç
trajtuar drejt në tekst. është e nuk ka ndonjë gjë për t’u shqetësuar shumë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Neritan nga pikëpamja juridike. Pranohet përgjegjësia penale
Ceka. e ministrave. Ky është thelbi i nenit. Ndjekja penale
Neritan Ceka - Në përgjigje të këshilltarëve tanë bëhet me miratim të Kuvendit Popullor. Edhe në qoftë
juridikë, të cilët herët e tjera duhet të jenë të saktë. se nuk caktojmë modalitete të detajuara se si bëhet,
Na cituan këtu kushtetutat e vendeve të tjera. veprojnë rregullat e përgjithshme dhe problemi
Po ju them ç’thotë Kushtetuta Italiane: “Kryeministri zgjidhet. Kryesorja është ta dinë ministrat që kanë
dhe ministrat vihen nën akuzë nga Parlamenti në përgjegjësi penale për atë që bëjnë dhe, e dyta,
një mbledhje të zakonshme për shkeljet e bëra në garancia që ndjekja penale bëhet nëpërmjet Kuvendit
ushtrimin e funksioneve të tyre.” Pra nuk Popullor. Kështu që nuk ka pse të vazhdohet më
parashikohet një imunitet parlamentar. Koncepti me diskutimin e këtij neni, mendoj, por të kalojmë
është krejt tjetër, nuk flitet këtu për një imunitet në miratimin e tij.
parlamentar. Për këtë arsye ky nen meriton të Daniel Karanxha(deputet i rrethit të Elbasanit)
shqyrtohet edhe një herë. - Dua të mbështes mendimin e Abdi Baletës për
Kastriot Islami - Juristët, ju lutem! nenin 40, duke thënë që jam plotësisht dakord me
Juristi - Mbase nuk ia vlen të zgjatemi kaq këtë nen. Këtu bëhet e qartë që ndjekja penale
shumë. Mundet edhe të përpilohet, por problemi kryhet me miratim të Kuvendit Popullor. Kjo
është këtu: një herë ne sigurojmë deputetin nga nënkupton që deputeti ose ministri apo Këshilli i
ndjekja penale, pavarësisht nëse ka apo nuk ka Ministrave do të japin llogari para Kuvendit, pra ajo
funksione. Deputeti dallohet për të gjithë që u tha nga zoti Neritan Ceka që Kuvendi vë nën
veprimtarinë e tij. akuzë Këshillin e Ministrave dhe ministrat, ekziston
Për sa i përket ministrit që nuk është deputet, edhe në këtë nen. pra, Kuvendi Popullor ka të drejtë
dallimin e kemi bërë vetëm për kryerjen e funksioneve t’u kërkojë llogari Këshillit të Ministrave dhe
të tij, kurse për çështjet e tjera, ai ndiqet njëlloj si ministrave. Këtu duhet të kuptohet drejt që bëhet
çdo qytetar. Megjithatë, në rastin konkret, disa fjalë për ndjekje penale. Pra, ndjekja penale e tyre
kushtetuta përcaktojnë që edhe gjykimin mund ta bëhet me miratim të Kuvendit Popullor. Prandaj jam
bëjë parlamenti. Kurse disa të tjera, siç është rasti plotësisht dakord me mendimin e zotit Abdi Baleta
i Italisë, po ta përkthejmë me gjuhën juridike të vendit që neni 40 të formulohet në atë mënyrë siç është
tonë formulimin përkatës të saj, ministrit i lejohet të trajtuar edhe në rregullore.
shkojë në gjyq me mbledhjen e të dy dhomave të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agustin
Parlamentit Italian, në seancë të përbashkët. Jo se Shqalësi.
do ta bëjë gjykimin parlamenti, se atëhere do të Agustin Shqalësi - Unë nuk jam dakord me dy
shkelim të drejtën e pushtetit, nuk mund të gjykojë parafolësit, sepse ministri është një person që
parlamenti, gjyqin do ta bëjë gjykata e lartë ose një ushtron pushtet ekzekutiv dhe në çdo rast atij i jepet
organ tjetër i caktuar për këtë problem. mundësia e abuzimit të postit zyrtar. Kjo vepër
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dritëro penale që është me pasoja mjaft të mëdha, mund
Agolli. të mos evidentohet ashtu siç është dhënë në
Dritëro Agolli - Unë mendoj që ministri është paragrafin këtu, domethënë sa të presim të mblidhet
personalitet, por nuk është figurë e gjerë publike Kuvendi Popullor etj., etj., në fund të fundit flasim
dhe politike si deputeti. Sferën e veprimit ai e ka të për imunitet, për mbrojtje nga populli. Ministrin nuk
ngushtë, të specializuar, pra jo si deputeti. Si i tillë, e mbron asnjë shtresë e popullsisë, atë e mbron
nuk duhet të barazohet para drejtësisë me deputetin, ligji, e mbron e drejta, e mbron puna e tij. Të 250
duhet të ndiqet si të gjithë. Deri tani ministrat kanë deputetët janë persona që kanë të gjithë imunitetin,
qenë te ne mbi deputetin e mbi të gjithë. Prandaj sepse i mbron populli, ndërsa ministri nuk e di nga
kjo praktikë duhet të shfuqizohet dhe deputeti të e gëzon këtë paprekshmëri të personit të tij. Në
261
qoftë se ai bën ndonjë faj të rëndë, ka të drejtë ta por, në të njëjtën kohë, nuk ia dhamë edhe për
akuzojë edhe një deputet i vetëm, edhe një person imunitetin e popullit. Logjikisht mendoj se kemi
i vetëm që e konstaton atë. Dhe nuk ka nevojë të shkelje të demokracisë .
pritet sa të mblidhet Kuvendi etj., etj., për të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ali Spahia.
evidentuar fajin e tij. Kam parasysh faktin që përveç Ali Spahia - Unë mendoj se në asnjë mënyrë
ministrit ka edhe persona të tjerë që ushtrojnë nuk duhet barazuar statusi i ministrit me statusin e
aktivitet. Çdo njeri, në fund të fundit, ka personalitetin deputetit. Prandaj propozoj që neni 40 të formulohet
e tij, pra edhe të tjerë që nuk janë në rang ministri. ashtu siç është, duke i hequr fjalinë e fundit:
Prandaj, siç thashë, nuk jam dakord me mendimet “anëtarët e Këshillit të Ministrave janë përgjegjës
e dy parafolësve dhe mendoj se ministri nuk duhet penalisht për shkeljen e Kushtetutës dhe të ligjeve
të gëzojë imunitet, pra paprekshmëri. në lidhje me ushtrimin e funksioneve të tyre.”
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Banush Kastriot Islami - Propozim tjetër? Fjalën e ka
Xhabrahimi. Ismet Ferizaj.
Banush Xhabrahimi - Unë mendoj që te neni Ismet Ferizaj - Unë, zoti Kryetar, më shumë
21 që sapo miratuam, i konfirmuam të gjitha atributet se propozim, kisha sqarim. Si deputet nuk e kuptoj,
e deputetit, duke i saktësuar me radhë. Mendoj, që ta shpreh edhe unë mendimin tim pak më vonë,
duke mbështetur edhe mendimin që dha zoti Abdi se ministrat detyrimisht duhet të ndiqen penalisht
Baleta, që në rastin e ministrit, edhe pse i jepet në qoftë se shkelin Kushtetutën. Këtu dallohet
njëfarë imuniteti, ne nuk e barazojmë me deputetin, ministri që është deputet nga ai që s’është deputet.
i bëjmë vetëm një favor në funksionin e madh që ka Ministrin që është deputet do ta propozojë për
si ministër. përgjegjësi penale Kuvendi Popullor. Po ministrin
Për ta bërë më praktike këtë punë, që të mos e që s’është deputet, cili organ do ta propozojë për
barazojmë me deputetin në një çështje të tillë të përgjegjësi penale dhe kush do ta miratojë që ai të
rëndësishme siç është imuniteti, mendoj që ndjekja shkojë në gjyq? Këtë nuk e kam të qartë.
penale të bëhet me miratim të Presidentit dhe kështu Mendimi im është ky: në qoftë se ne e kemi të
në çështjen e imunitetit nuk ngatërrohet problemi qartë që edhe për ministrin që nuk është deputet,
që do të diskutojmë, sepse në nenin 21, siç thashë, ndjekjen penale duhet ta miratojë Kuvendi Popullor,
kemi konfirmuar edhe momente të tjera, kurse këtu formulimi është shumë i saktë, por vetë duhet
i japim vetëm një avantazh. Ky është mendimi im. caktuar se sa veta duhet të jenë dakord që ai të
Kastriot Islami - Paraqitni propozimin tuaj me ndiqet penalisht, një e treta, gjysma, pra një numër
shkrim, ju lutem! Fjalën e ka Kostandin Hoxha. i caktuar deputetësh.
Kostandin Hoxha - Mua m’u duk mjaft racional Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem!
mendimi i deputetit Baleta dhe ngul këmbë që ta Fjalën e ka deputeti...
hedhim në votë nenin 40 ashtu siç është shkruar në Një deputet - Zoti Kryetar, nuk e kuptoj pse
tekst. nuk po e merrni ju përgjegjësinë dhe të kaloni në
Falemnderit! votim.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti... Kastriot Islami - As unë spo e kuptoj pse ju po
Një deputet - Unë desha të shtoj diçka. Në vazhdoni me diskutime. Ka ndonjë propozim tjetër?
radhë të parë, uroj të mos kemi rast që ndonjë (Nuk ka). Propozimi i deputetit Arben Demeti. Ka
ministër të vijë deri në bankën e të akuzuarve. Kjo e ndryshim vetëm në frazën e fundit: “Ndjekja penale
para. E dyta, në një nen kemi përcaktuar që ministra bëhet me miratim të Kuvendit Popullor me shumicën
mund të jenë edhe persona që s’janë deputetë. Pra absolute të deputetëve të zgjedhur, me votim të
biem në marrëveshje që në qeveritë futim persona fshehtë.” (Zëra nga salla: “Këtë propozim e hodhëm
që kanë aftësi individuale për të qenë ministër. Por në votë”).
ama kurrsesi nuk pranojmë që kemi venë një shenjë Kastriot Islami - Po, e hodhëm në votë. Keni
barazimi ndërmjet një ministri deputet dhe një të drejtë. Propozimi i deputetes Rushen Golemi:
ministri jo deputet. Me të drejtë juria ndërhyri. Ky “Ndjekja penale bëhet me miratim të Kuvendit
nen mund të qëndrojë për të dalë ky ministër para Popullor, me shumicën absolute të deputetëve, me
Kuvendit atëherë kur ai gëzon imunitetin. Kur nuk e votim të fshehtë dhe në praninë e të interesuarit.”
gëzon këtë imunitet, ai s’ka përse të dalë në Kuvend, Pra është shtuar shprehja: “dhe në praninë e të
përderisa ne i dhamë besimin për aftësitë individuale, interesuarit.” Tërhiqeni apo e mbani propozimin tuaj?
262
E mbani. Kush është pro? Sekretaria numëroni votat, Kuvendit Popullor, që vendos për ndjekjen penale.”
ju lutem! Kundër? Abstenim? Kush është pro? Sekretaria, ju lutem, numëroni
Bie ky propozim, meqenëse nuk merr dy të tretat votat! Kundër? Abstenim? Bie dhe ky propozim,
e votave. Propozimi i deputetit Sali Berisha. Është meqenëse nuk merr dy të tretat e votave. Propozimi
njësoj, vetëm ndryshon fraza e fundit:”Ndjekja penale i deputetit Banush Xhabrahimi. Është njësoj,vetëm
e ministrave që janë deputetë bëhet me miratim të ndryshon fraza e fundit; në vend të Kuvendit Popullor
Kuvendit Popullor.” Këtë e kemi miratuar njëherë bëhet “me miratim të Presidentit.” Tërhiqeni? Nuk
për deputetin. E tërhiqni propozimin tuaj apo e tërhiqeni. Kush është pro? Kundër? Abstenim?
mbani? Bie dhe ky propozim, meqenëse nuk merr dy të
Sali Berisha - Frazën e fundit e tërheq, por jam tretat e votave. Ka një propozim të deputetit Ali
për atë që ministrat që nuk janë deputetë, të ndiqen Spahia. Të mbetet neni 40 siç është, vetëm të hiqet
penalisht si gjithë qytetarët e tjerë. fjalia e fundit: “Ndjekja penale bëhet me miratim të
Kastriot Islami - Mirëpo e keni thënë në një Kuvendit Popullor.” Kush është dakord me
mënyrë të tillë që nuk e nxjerr dot këtë që doni ju. propozimin e deputetit Ali Spahia? Kundër?
Propozimi i deputetit Neritan Ceka. Është njësoj, Abstenim? Bie dhe ky propozim. Ngelet formulimi
vetëm ndryshon fraza e fundit:”për shkelje të bëra siç është në tekst. Kush është pro? Kundër?
gjatë ushtrimit të funksioneve të tyre Kryeministri Abstenim? Mbetet ky formulim me dy të tretat e votave.
dhe ministrat vihen, së pari, nën përgjegjësi para Punimet rifillojnë në orën 17.00
E hënë, 29.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, këtë formulim: “Sindikatat e njohura me ligj janë
meqenëse shumica është e pranishme, rifillojmë persona juridikë dhe mund të lidhin kontrata pune
punimet. kolektive me subjektet publike ose private. Mënyra
Gramoz Pashko - Kemi lënë pa miratuar, pa e lidhjes së kontratave përcaktohet me ligj.”
vazhduar më poshtë me nenet e tjera, disa nene, Ka vërejtje? (s’ka). Kush është pro? Kundër?
që sipas fjalës ramë dakord t’i shikojmë. Abstenim?
Kastriot Islami - Po. Është neni 35 pika 3, për Miratohet edhe kjo pikë me mbi dy të tretën e
të cilën ramë dakord në parim, tani të miratojmë votave.
formulimin me këtë përmbajtje: “Drejton dhe Neni 41.
kontrollon veprimtarinë e ministrive e të organeve të Spikeri - Dispozita të fundit.
tjera qendrore të administratës shtetërore, koordinon Neni 41. “Krijimi, organizimi dhe veprimtaria e
dhe mbikëqyr veprimtarinë e organeve lokale të organeve lokale të pushtetit, të administratës, të
administratës, duke siguruar zbatimin e gjykatës dhe të prokurorisë zhvillohen sipas
detyrueshëm e të njëjtë të ligjeve e të akteve të rregullave të caktuara me dispozitat ligjore
Qeverisë.” ekzistuese. Hetuesia varet administrativisht nga
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Ministri i Drejtësisë.
Miratohet kjo pikë me mbi dy të tretën e votave. Kastriot Islami - Ka vërejtje? Fjalën e ka
Neni 35, pika 7, propozohet të ketë këtë deputeti Karriqi.
formulim: “Harton programet ekonomike e sociale Naim Karriqi - Nuk kam vërejtje, zoti Kryetar,
të zhvillimit të vendit dhe treguesit ekonomikë por mendoj se fjala “ekzistuese” nuk duhet të jetë,
sintetikë, Buxhetin e Shtetit, ndjek e kontrollon sepse ky ligj do të vazhdojë me dispozita ligjore
zbatimin e tyre, bashkërendon, disiplinon dhe dhe përderisa themi “dispozita ligjore”, nuk kemi pse
kontrollon financat e shtetit dhe sistemin monetar e të shtojmë edhe fjalën “ekzistuese.”
të kreditit.” Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc
Kush është pro? Kundër? Abstenim? Ruli.
Miratohet edhe kjo pikë me mbi dy të tretën e Genc Ruli - Do të doja të bëja një sqarim qoftë
votave. Është, gjithashtu, neni për sindikatat, me për kolegun Karriqi dhe, në qoftë se do ta quanin të
263
nevojshme, edhe për kolegët e tjerë. Në nenin 41 u nenet e tjera.

referohemi dispozitave ligjore ekzistuese për Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gëzim
organizimin e organeve lokale të pushtetit, të Luli.
administratës, të gjykatës, të prokurorisë jo në Gëzim Luli (deputet i rrethit të Shkodrës) - Unë
këndvështrimin që nuk jemi për një rinovim të kam vërejtje në përmbajtje për paragrafin e dytë të
legjislacionit, por në këtë paketë dispozitash që po këtij neni. Megjithëse problemi i hetuesisë më duket
miratojmë tani, nuk i mbulojmë dot të gjitha se është marrë në analizë para dy ditësh dhe është
problemet e legjislacionit. Më duket se kjo qe dhe diskutuar për të, kam përshtypjen se mbase ka
një nga pikat e konsensusit të arritur në fillim që në nevojë të rishikohet edhe një herë. Unë mendoj se
këtë paketë ligjesh do të përfshihen problemet më hetuesia, duke marrë shkas edhe nga diskutimet e
themelore, që u japin zgjidhje çështjeve më të nja dy kolegëve të mi në seancat e mëparshme, të
domosdoshme, të shpejta dhe imediate, kurse për varet direkt nga Kuvendi Popullor. Cilat janë disa
të tjerat, deri në nxjerrjen e ligjeve përkatëse (urojmë nga arsyet që më shtyjnë mua të bëj këtë propozim?
që t’i nxjerrim sa më shpejt) do të vazhdojnë me 1. Siç propozohet në nenin 41, mendoj se fillimi
ligjet ekzistuese. Do të jetë ligji për organizimin i ndjekes penale do të bëhet nga prokuroria. Pra,
gjyqësor, për veprimtarinë e organeve lokale të veprimet e para, në vendin e ngjarjes dhe me
pushtetit e të administratës, të cilave u referohet kallëzimet, do t’i bëjë policia, ndërsa hetuesia do të
kjo dispozitë. Përjashtimi bëhet vetëm për një merret vetëm me sistemimin e fakteve të
ndryshim thelbësor për varësinë administrative të grumbulluara, domethënë zhvishet nga ai detyrim
hetuesisë, që, sipas ligjit të vjetër, varej nga Kuvendi ligjor që kishte për zbulimin e autorëve të veprave
Popullor, kurse tani kalon, siç u ra dakord në këtë penale. Kjo, mendoj unë, ka dy të këqija: e para,
sallë, në varësinë e drejtpërdrejtë të Ministrit të aktualisht policia është e papërgatitur nga ana
Drejtësisë. profesionale për të kryer këtë detyrë dhe, e dyta,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bashkim ekziston rreziku që policia mund të mos jetë e
Kopliku. interesuar për t’i evidencuar provat, sidomos kur ajo
Bashkim Kopliku - Për të qenë në rregull edhe është e implikuar në këto vepra, gjë që rrezikon
formalisht, do të mendoja që pas fjalëve “me zbulimin e së vërtetës.
dispozitat ligjore ekzistuese” të shtonim fjalët “përveç 2. Lënia e hetuesisë në varësitë e Ministrisë së
rasteve kur ato bien ndesh me këtë ligj që po Drejtësisë, nga e cila varet gjykata, avokatia, hap
miratojmë.” Pjesa tjetër të mbetet siç është. E bëj shteg për cenimin e objektivitetit në dhënien e
këtë shtesë, sepse mund të ketë nene në ligjet drejtësisë. Ministri i Drejtësisë, kur nuk është i
ekzistuese që janë në mënyrë flagrante në interesuar për zbulimin e një të vërtete, mund të
kundërshtim me këto që miratuam deri tani. Këto ndikojë edhe në hetim, edhe në gjykim, edhe në
nene s’duhen përdorur. Se si do të shprehet kjo nga mbrojtje. Do të ndodhë pak a shumë ashtu siç
ana juridike, është një gjë teknike, por ky mendim ndodhte kur hetuesia varej nga Ministria e Punëve
duhet të pasqyrohet në këtë nen. të Brendshme, gjë që bëri të domosdoshme edhe
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Arben pavarësinë e saj nga organet e administratës
Imami. shtetërore.
Arben Imami - Logjika e zotit Kopliku më duket 3. Meqenëse hetuesia mund të angazhohet me
e drejtë se e plotëson nenin në atë frymë me të hetime për krime të rënda, të kryera edhe nga
cilën është hartuar i gjithë ky grup dispozitash. përfaqësues të organeve të larta të pushtetit e të
Falemnderit! administratës shtetërore, të cilat varen nga Kuvendi,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Lufter mendoj se ky është përsëri një argument tjetër që
Xhuveli. shtron domosdoshmërinë që hetuesia të varet direkt
Lufter Xhuveli - Mendoj se atë çka kërkojmë, nga Kuvendi Popullor. Në paragrafin e parë të nenit
ky formulim e plotëson. Por shqetësimi i parafolësit 4l mendoj të bëhet një shtesë e vogël. Pas fjalës “të
është i drejtë dhe mund të merret parasysh kur të administratës” të vendoset fjala “të hetuesisë” dhe
shikojmë nenin 44, i cili do të ketë nevojë të të vazhdojë fraza që është, kurse paragrafi i dytë të
riformulohet. Dhe ky përmirësim mendoj se do të kalojë në pikën 9 të nenit 15. Aty ku bëhet fjalë për
përfshijë të gjitha nenet e tjera të këtij ligji që po kompetencat e Kuvendit për zgjedhjen, emërimin e
miratojmë, pra të jetë i vlefshëm edhe për të gjitha shkarkimin e organeve të larta të pushtetit, të
264
shënohet edhe Kryetari i Hetuesisë së Përgjithshme bazë të Kodit të Procedurës Penale, me fjalë të
dhe zëvendësit e tij. tjera, me ligj kur themi që hetuesia varet
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi administrativisht nga Ministri i Drejtësisë, kuptohet
Abdiu. që nuk ka asnjë varësi veprimtarie. Ne kemi futur
Fehmi Abdiu - Paraprakisht u bisedua dhe në Edhe konceptin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, i
përgjithësi u ra dakord që në pamundësi të miratimit cili do të merret me emërimin, shkarkimin dhe
në këtë Kuvend të të gjitha dispozitave ligjore që transferimin e hetuesve, gjyqtarëve e prokurorëve,
kanë të bëjnë me veprimtarinë e organeve lokale të duke mos i lënë këto hallka në varësi nga organet
pushtetit, me punën e gjykatave, të prokurorive, të e tyre të larta. Ky fakt e bën hetuesin shumë të
gjendet një rrugëzgjidhje, duke miratuar një dispozitë pavarur në kryerjen e veprimtarisë së tij, veprimtari
kalimtare, në qoftë se mund ta quajmë të tillë, që të kjo që përcaktohet vetëm në ligj, që natyrisht
mos krijonte pengesa e vështirësi për mbarëvajtjen miratohen këtu në Kuvendin Popullor. Pra, varësia
e punës së këtyre organeve dhe që të mos binte administrative nuk duhet të na krijojë përshtypjen
ndesh me të gjitha kërkesat e ligjit që kemi diskutuar që hetuesia futet në varësinë e Ministrisë së
deri tani. Drejtësisë për çfarë dëshiron kjo ministri. Hetuesia
U ra dakord dhe më duket se është bërë mirë do të jetë plotësisht e pavarur në veprimtarinë që do
që mbas kësaj dispozite, me përmbajtjen e saj, të ushtrojë si organ.
krijohet mundësia që organet lokale të pushtetit, të Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Neritan
administratës, të gjykatës, të prokurorisë të Ceka.
vazhdojnë ta zhvillojnë veprimtarinë e tyre në bazë Neritan Ceka – Më duket se argumentet e
të ligjeve të veçanta që ekzistojnë për secilin organ, paraqitura janë bindëse. Ato i trajtuam edhe përpara.
pa qenë nevoja t’i përmendim tani këtu. Meqenëse Kur folëm për sistemin e organeve që varen nga
të gjithë ramë dakord për ato argumente që u Kuvendi Popullor. Prandaj ky formulim më duket i
diskutuan më parë, që hetuesia vetëm në rrugë arsyeshëm dhe qendron. Por theksoj nevojën e
administrative të varet nga Ministri i Drejtësisë, u futjes së atij paragrafi që propozon deputeti Kopliku,
mendua që në formë të një paragrafi të veçantë të sepse do të na lejonte të evitonim të gjitha pengesat
pasqyrohet ky fakt, meqenëse në ligjin për hetuesinë që do t’i dilnin zbatimit të këtij ligji.
dhe në Kushtetutën e vjetër bëhet fjalë ndryshe. Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Namik
Duke gjetur një rrugëzgjidhje të tillë për gjithë Dokle.
veprimtarinë e organeve të lartpërmendura, që të Namik Dokle – Edhe unë mbështes propozimin
vazhdohet puna sipas rregullave të vendosura në e deputetit Kopliku, sepse, megjithëse mund të kemi
ligjet e tyre dhe në mënyrë specifike për hetuesinë, garancinë në këtë formulim që është, gjithsesi ne
duke përcaktuar ndryshimin që thamë, më duket si deputetë, nuk kemi njohuri ligjore, me gjithë
që nuk lidhen duart, por lejohet mbarëvajtja e punës shpjegimet që na u dhanë, duke shtuar fjalinë “përveç
së këtyre organeve deri në kohën që do të miratohet rasteve kur bien në kundërshtim me këtë ligj” kemi
përfundimisht Kushtetuta që kërkojmë të gjithë. garancinë se këto dispozita që kemi miratuar deri
Prandaj kam mendimin që kjo dispozitë të mbetet tani, do të jenë të zbatueshme. Mendoj që ky
siç është, duke shprehur, gjithashtu, faktin që nuk propozim të hidhet në votë.
bie ndesh as me ligjin për organizimin gjyqësor, as Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Kujtim
me atë për prokurorinë, as me ligjin për hetuesinë, Gina.
me përjashtim të këtij ndryshimi që bëjmë me një Kujtim Gina - Për sa i përket problemit të
paragraf të veçantë. hetuesisë, formulimi i dhënë që “hetuesia varet
Falemnderit! administrativisht nga Ministri i Drejtësisë”, ka të bëjë
Kastriot Islami - Fjalën e ka juristi. me emërimet e hetuesisë? A është emërimi veprim
Juristi (Krenar Loloçi) - Desha të bëj një sqarim administrativ?
lidhur me hetuesinë. Diçka e përmendi edhe deputeti Kastriot Islami – Ju lutem, juristët?
parafolës, po ideja ka qenë se hetuesia vetëm nga Juristi – Nuk ka të bëjë me emërimet e
pikëpamja administrative, sikurse do të varet edhe hetyuesisë, as të kryetarit të hetuesisë, as të
gjykata, për çështje jo të veprimtarisë së këtyre hetuesve, gjë e cila do të bëhet nga Këshilli i Lartë
organeve, do të varet nga Ministri i Drejtësisë. i Drejtësisë. Duke u larguar në këtë drejtim nga
Veprimtaria e këtyre organeve do të rregullohet në Ministria e Drejtësisë ose nga gjykatat apo dhe nga
265
hetuesia vetë, ato bëhen organe krejtësisht të Drejtësisë. Mirë që administrativisht varen nga
pavarura në ushtrimin e veprimtarisë së tyre. Ministri i Drejtësisë, po për emërimet, transferimet
Kujtim Gina – Falemnderit për sqarimin! etj.? Më duket se kjo çështje ka mbetur e
Kastriot Islami – Ka ndonjë sugjerim tjetër? pazbërthyer.
Fjalën e ka deputeti Ajli Alushani. Kastriot Islami – Ju lutem, juristët?
Ajli Alushani – Problemin e hetuesisë mendoj Juristi(Leon Kosta) – Këtu ka dy probleme: njëri
ta diskutojmë mirë, sepse varësia e saj nga Kuvendi është për varësinë administrative dhe tjetri për
Popullor apo nga Ministria e Drejtësisë është një kuadrin. Problemi i kuadrit do të zgjidhet me krijimin
gjë më duket parimore. Ndoshta është e drejtë që e Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Ky është një organ
kjo varësi të jetë nga Kuvendi Popullor. Çështjet që ekziston kudo, është garanci e madhe për
administrative, që kanë të bëjnë me sekretarinë, hetuesit, gjyqtarët e prokurorët, me qëllim që të
me makinat etj. Janë gjëra që rregullohen dhe për sqarojë sa më mirë kryerjen e detyrave të tyre.
këto mund të jetë më vete. Pse ta lëmë bashkë me Sigurisht që me këtë paketë ligjesh që po miratojmë
Ministrinë e Drejtësisë? Këtë problem mendoj që tani, duke i parë në mënyrë të reduktuar mjaft
shokët specialistë ta shikojnë mirë. probleme të organizimit të këtyre organeve, është e
Kastriot Islami – Ka ndonjë sugjerim tjetër? pamundur të zgjidhet problemi i krijimit të
(S’ka). Propozimi i parë është i deputetit Gëzim Luli. menjëhershëm të Këshillit të Lartë të Drejtësisë.
Tërhiqeni nga propozimi juaj? (Nuk tërhiqet). Fjalën Megjithatë, kjo do të zgjidhet në një kohë mjaft të
e ka deputeti Azem Hajdari. shpejtë.
Azem Hajdari – Duke dëgjuar propozimin e Ndërsa varësia administrativisht e hetuesisë nga
deputetit Alushani, mendoj të bëjmë një ndryshim Ministri i Drejtësisë do të thotë që ministri ose aparati
aty ku thuhet që “Hetuesia varet administrativisht i tij nuk do të ndërhyjë në veprimtarinë procedurale
nga Ministri i Drejtësisë”. Pse ta theksojmë këtë? të hetuesit, nuk do të cenojë parimin e autonomisë
Këtu kam parasysh edhe propozimin e zotit Baleta në marrjen e provave, ashtu siç veprohet edhe në
për organet e hetuesisë, gjithashtu edhe mendimin rastin e varësisë administrative që ka gjykata nga
e zotit Nano kur tha që kemi pasur vështirësi për ta Ministri i Drejtësisë, domethënë ruan pavarësinë e
vënë në punë të mbarë. Unë do të thosha që këtyre organeve në punën e tyre, pra nuk futet në
hetuesia të varet plotësisht nga Ministria e dosjet konkrete, në çështjet konkrete. Këto do të
Drejtësisë. Më duket se këtu është një shkëputje jenë monopol, në kuptimin e mirë të fjalës, i hetuesit
dhe do të ketë vështirësi në punën e mëtejshme. që heton çështjen. Prandaj këtu nuk prish ndonjë
Varësia e hetuesisë nga Ministria e Drejtësisë nuk problem në parim.
mendoj se mund t’i sjellë ndonjë të keqe këtij organi, Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Xhelil
përderisa punët e saj, për sa u pqërket proceseve Gjoni.
gjyqësore, gjetjes së fakteve etj. etj. Varen me ligj Xhelil Gjoni – Po mirë, vetëm për sekretari,
sipas Kodit të Procedurës Penale. Unë propozoj që për bazë materiale, për godinë do të varet hetuesia
të hiqet fjala “administrativisht” dhe hetuesia të varet nga Ministri i Drejtësisë? Ne kemi drejtori të tjera
nga Ministria e Drejtësisë edhe për emërimet dhe që i bëjmë më pak të rëndësishme nga pikëpamja
çështje të tjera. Kështu do të bëhej më mirë kontrolli e problematikës. Le ta ketë edhe këtë anë
i këtij organi të rëndësishëm. Prandaj, mendoj që administrative të pavarur, se nuk prish punë fare.
ta shikojmë edhe njëherë, më me qetësi, duke u Mendoj se në kuadrin e kursimeve nuk është
thelluar në klëtë problem. Do t’u lutesha deputetëve argument drejtësie.
që të gjykojnë më thellë për këtë punë. Juristi (Leon Kosta) – Këtu nuk shtrohet çështja
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Gafur e kursimit, po problemi këtu është se ky organ do
Shameti. të jetë në varësi të Ministrisë së Drejtësisë edhe
Gafur Shameti – Te neni 41 ka një problem. për sa i përket natyrës së punës që ka hetuesia.
Nëse Gjykata e Lartë dhe Prokuroria, sipas nenit Asgjëkundi hetuesia nuk është organ në varësi të
15 emërohen nga Presidenti dhe Kuvendi Popullor, Parlamentit, siç është këtu, por përgjithësisht varet
po punonjësit e hetuesisë, tani për tani, nga do të nga Ministria e Drejtësisë, është një organ që nuk
emërohen, kush do t’ia transferojë, sepse shkëputen mund të barazohet me gjykatën,fjala vjen, që është
që andej? Kështu që patjetër dhe sa më shpejt duhet organ i mirëfilltë për dhënien e drejtësisë, kurse punë
të dalë ligji për krijimin e Këshillit të Lartë të e hetuesisë është një veprimtari paraprake, që
266
përgatit çështjet, pastaj përfundimisht vulën e vë sqaruan qartë problemin që po diskutojmë dhe unë
gjykata dhe në parim ato nuk janë të barabarta. i mbështes plotësisht mendimet e tyre. Duke thënë
Gjykata mund ta kthejë çështjen për plotësim se hetuesia varet administrativisht nga Ministria e
hetimesh, mund ta nxjerrë të pandehurin të Drejtësisë, siç varet sot edhe gjykata, në këtë
pafajshëm etj., pra nuk mund të krahasohen këto mënyrë nuk e pengojmë rolin e saj si organ drejtësie.
dy organe. Duke pasur parasysh faktin që pranojmë ndarjen e
Juristi (Krenar Loloçi) – Edhe një gjë tjetër. Edhe tre pushteteve, nuk mundet ta mbajmë hetuesinë
kur ishte hetuesia në varësi të drejtpërdrejtë të siç e kemi mbajtur deri më sot, si organ i Kuvendit
Kuvendit Popullor, e vetmja gjë që bënte ky ishte Popullor, por është e domosdoshme që ajo të veprojë
caktimi i Kryetarit të Hetuesisë së Përgjithshme. në bazë të ligjit. Pra, rregullimni juridik që është
Mos vallë kontrollonte veprimtarinë e hetuesisë? bërë në këtë nen për hetuesinë është plotësisht i
Kontrolli i kësaj veprimtarie bëhej sipas rregullave saktë dhe mendoj të hidhet në votë.
procedurale nga gjykata. Asnjëherë nuk mund të Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Pjetër
mendohet që të ndërhyjë drejtpërdrejt Kuvendi Arbnori.
Popullor në veprimtarinë efektive të drejtpërdrejtë të Pjetër Arbnori – Përvoja e hidhur e viteve të
hetuesit. Prandaj në këto situata, për të kursyer kaluara, kur hetuesia ishte hallkë e Ministrisë së
dhe aparat, nga pikëpamja administrative do të varet Punëve të Brendshme, duhet të na bëhet mësim
nga Ministria e Drejtësisë. Ashtu siç varet edhe për hartimin e saktë të këtij neni. Praktika e
gjykata po nga kjo pikëpamje. Kurse veprimtaria shëmtuar kur i njëjti organ bënte ndjekjen, arrestimin,
është e ndarë veç. hetimin dhe jepte rekomandimin vendimtar, që të
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Azem mos themi urdhrin e prerë, për dënimin e të
Hajdari. pandehurit, ka sjellë shumë fatkeqësi dhe tragjedi
Azem Hajdari – Më falni që e mora fjalës për të pandreqshme në gjirin e shoqërisë shqiptare.
së dyti herë, por unë këmbëngul në mendimin se Mbajtja në mënyrë arbitrare e njerëzve nga 3 vjet në
është tjetër gjë statusi i hetuesit, i cili angazhohet hetuesi, në izolim, është një shembull i shëmtuar
në veprimtarinë e vet gjatë proceseve hetimore, që duhet të na bëjë të matur për përcaktimin drejt e
lirshmëria e tij për t’i zgjidhur këto procese e për të saktë të pavarësisë së hetuesisë...
shkuar drejt së vërtetës etj... etj., dhe është tjetër Kastriot Islami – Ju lutem, deputeti Arbnori,
gjë të themi që hetuesia varet nga një Këshill i Lartë jini konkret! Bëni propozimin tuaj si duhet të jetë
i Drejtësisë për emërimet e kuadrit etj. Prandaj unë neni!
do të thosha që veprimtaria e saj parashikohet me Pjetër Arbnori – Unë jam për krijimin e Policisë
ligj, me aq sa e njoh unë ligjshmërinë, ku mund të Gjyqësore dhe të institucionit të gjykatësit-hetues,
jetë nga Ministria e Drejtësisë, sepse në të ardhmen sikurse ka qenë në vendet e tjera. Përkohësisht jam
do të ketë probleme në këtë çështje. Unë mund t’i dakord që të jetë ashtu siç është përcaktuar në këtë
referohem për këtë periudhës që nga 2 korriku e nen. Por vetëm përkohësisht.
këndej. Të gjitha kanë rënë mbi shpinën e policit, Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Bardhyl
që siç e dimë, është më i varfër, pa shtëpi etj., etj., Baltëza.
kurse hetuesia ka mbajtur një qëndrim të Baldhyl Baltëza – Unë mendoj se të qenët e
njëanshëm, nuk ka qenë e disiplinuar siç duhet nga hetuesisë në varësinë e Ministrisë së Drejtësisë
organet eprore të saj. Mënyra se si i është afruar së është plotësisht e justifikuar, për të vetmen arsye
vërtetës lë shumë për të dëshiruar. Po t’u referohemi kryesore se hetuesia është një organ teknik në
fakteve se kush ishin organizatorët, si i kapi, si iu kuptimin e mirëfilltë të fjalës. Ajo mbledh prova dhe
afrua së vërtetës etj., etj., vëmë re që njëanshmëria statusi i saj është i trajtuar me ligj të veçantë. Por
e saj ka qenë tepër e madhe. Ne te hetuesi mund nga ana teknike, ndoshta duhet konsideruar si hapi
të ndikojmë me rritjen e rrogës, me sigurimin e i parë i kalimit të hetuesit në gjykatës-hetues. Do
kushteve etj., por nuk ka asgjë të keqe që varësia të ishte mirë që, si hap i parë, hetuesia të varej nga
të jetë nga Ministria e Drejtësisë. Do t’i lutesha Ministria e Drejtësisë. Gjatë periudhës që hetuesia
ndërgjegjes së secilit që ta disiplinojmë këtë çështje, ka qenë organ i varur nga Kuvendi Popullor, kishte
sepse në të ardhmen do të kemi shumë probleme. një status mbi ministritë, efektivisht ishte e
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ilir Dushi. pakontrollueshme. Ndërsa, duke qenë e varur nga
Ilir Dushi – Mendoj se edhe dy shokët juristë e Ministria e Drejtësisë, edhe nga Gjykata e Lartë,
267
edhe nga Qeveria. këtë ligj mund të paraqiten prej Presidentit të

Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Stavri Republikës së Shqipërisë, prej Këshillit të Ministrave
Kalço. ose prej dy të pestave të deputetëve.
Stavri Kallço – Unë gjykoj se duke shkuar drejt Miratimi i ndryshimeve bëhet nga Kuvendi
asaj që mendojmë, te ndarja e roleve dhe detyrave Popullor me një shumicë prej dyvtë tretave të të
të organeve të veçanta të drejtësisë, ku ndjekjen gjithë deputetëve”.
penale do ta ushtrojë tjetër organ, hetimin organ Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Preç
tjetër, dhe gjykimin tjetër organ, në këtë kuptim Zogaj.
hetuesisë do t’i reduktohen disi kompetencat. Ajo Preç Zogaj – Unë mendoj se për të ruajtur
s’do të ketë më të drejtë të fillojë çështjen penale. koherencën me nenet e mëparshme, përkatësisht
Po kështu nuk mund të shkojë më me akuzën, me me nenin 18, pjesa e fundit e këtij neni mund të
të cilën do të çojë të pandehurin në gjyq, pa marrë formulohet kështu: “ose prej një të katërtës së
miratimin e prokurorit. Në këtë drejtim prokurorit do deputetëve”. Ne pranuam që iniciativë ligjvënëse ka
t’i rriten kompetencat diçka më shumë sesa i ka edhe një deputet. Prandaj është krejt normale të
sot.Kjo bën që kompetencat e hetuesisë të pranojmë që iniciativë ligjndryshuese të ketë së paku
reduktohen disi dhe, për rrjedhojë, ajo do të bëjë një e katërta e deputetëve.
një punë tamam administrative, do të mbledhë prova, Falemnderit!
do t’i sistemojë dhe, mbasi të marrë miratimin e Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Genc
prokurorit, do t’i çojë në gjyq. Në këtë kuptim them Ruli.
se formulimi në nenin 41 është i saktë dhe i hap Genc Ruli – Duke qenë me të njëjtën ide që ka
rrugën asaj, drejt së cilës do të shkojmë në të edhe deputeti Zogaj, do të thosha se meqenëse ky
ardhmen. Mendoj të mbetet kështu siç është. ligj në vetvete është një ligj themelor, me një fuqi
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Mero. më të madhe se ligjet e zakonshme, ndonëse
Agim Mero - Unë isha një nga ata që pardje zakonisht në procedurat ligjore kërkohet që projektet
vura dyshimin se nga duhej të varej hetuesia. Me për ndryshime bëhen me dy të pestat e votave,
sqarimet që dhanë edhe të nderuarit juristë, u binda mendoj se një veçori ekziston në këtë rast dhe se
që është me vend formulimi i dhënë. Varja e saj nga do të gjejmë një konsensus edhe nga salla lidhur
Ministria e Drejtësisë nuk do të ishte e drejtë, sepse me këtë gjë. Kjo paketë ligjesh u ndërtua komplet
kjo ministri nuk është një organ drejtësie, megjithëse mbi bazëen e një bashkëpunimi dhe të një rezultati
e ka emrin Ministria e Drejtësisë, nuk e di në qoftë të frytshëm që u arrit në këtë Parlament, ku u morën
se bëj ndonjë gabim këtu, ndërsa hetuesia është parasysh si propozimet e opozitës, ashtu edhe ato
një organ drejtësie. Më duket se problemin na e të shumicës. Prandaj në ndryshimet që do t’i bëhen
ndërlikoi ajo që shtuam në këtë nen se hetuesia ose që mund t’i bëhen në të ardhmen, për ta
varet administrativisht nga Ministri i Drejtësisë. Nuk përmirësuar atë, të mos i hiqet mundësia opozitës
e di sa do të ishte e nevojshme të thuhej kjo në që të paraqesë projekte. Duke e bërë me një të
këtë nen. Megjithatë, unë mbetem me propozimin katërtën, besoj se nuk do të ishte ndonjë dalje që
që bëri deputeti Bashkim Kopliku dhe mendoj ta s’do të na falej nga normat kushtetuese me të cilat
hedhim në votë. veprohet.
Kastriot Islami – Ka vërejtje tjetër? (S’ka). Kastriot Islami – Ka propozim tjetër? (Nuk ka).
Atëherë hedhim në votim propozimin e deputetit Atëherë hedhim në votim propozimin e deputetit
Bashkim Kopliku. Preç Zogaj, ku gjithçka është e njëjtë me formulimin
“Krijimi, organizimi dhe veprimtaria e organeve e paraqitur, vetëm se në vend të dy të pestave është
lokale të pushtetit, të administratës, të gjykatës dhe vënë një e katërta e deputetëve.
të prokurorisë zhvillohet sipas rregullave të caktuara Kush është pro? Kundër? Abstenim?
me dispozitat ligjore ekzistuese, përveç rasteve kur Miratohet neni 42 me këtë ndryshim.
ato bien ndesh me dispozitat kryesore. Hetuesia Neni 43.
varet administrativisht nga Ministri i Drejtësisë.” Sali Berisha – I nderuar Kryetar, para nenit 43
Kush është pro? Kundër? Abstenim? mendoj se duhet të jetë një nen tjetër, i cili të
Mbetet ky formulim me mbi dy të tretën e votave. parashohë krijimin e komisionit kushtetues për
Neni 42. hartimin e Kushtetutës së re. Ky komision mendoj
Spikeri – Neni 42. “Projektet për ndryshime në të jetë i përbërë nga parlamentarë, juristë,
268
përfaqësues të forcave të ndryshme politike të vendit, prej nesh dhe ne duhet të pranojmë që të hartojmë
si dhe nga specialistë të institucioneve të ndryshme një kushtetutë të re, duke futur në të parimet që ka
ndërkombëtare. E them këtë, sepse Kushtetuta jonë dhe bota, siç janë ato të mbrojtjes së të drejtave të
e re, që siç u tha dhe u aprovua në këtë Kuvend, njeriut etj., etj. Unë mendoj se edhe nga ana e
duhet të ketë një projekt tjetër të ri, ku të sintetizojë konceptimit juridik nuk kemi pse ta futim këtë çështje
në një anët më të mira të traditës sonë dhe arritjet me një nen të veçantë në këto dispozita, por për të
më të spikatura, më të shquara të qytetërimit të të merret një vendim i veçantë në fund të kësaj
sotëm në fushën e së drejtës. Prandaj e gjej me seance.
vend që para nenit 43, në një nen të posaçëm, të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abdi
shpallim apo të përcaktojmë krijimin e këtij komision Baleta.
i kushtetues. Abdi Baleta – Unë nuk jam për nen të veJantë,
Kastriot Islami – Të biem dakord në parim, them por për plotësimin e nenit 43 me atë ide, sepse ne
unë, që do të futim një nen të tillë dhe të vazhdojmë e kemi të shprehur këtu që dispozitat e këtij ligji
me nenet e tjera, për të pasur mundësi të formulojmë veprojnë deri në miratimin e Kushtetutës së
propozimin tuaj. Republikës së Shqipërisë. Pra, në këtë nen e kemi
Sali Berisha – E keni. shtruar detyrën për hartimin e Kushtetutës. Ç’na
Ismail Lleshi – Shoku Kryetar. kushton neve të themi që për këtë qëllim do të
Në parim dhe konkretisht jam dakord me krijohet një komision i posaçëm dhe kështu mendoj
propozimin që bëhet. Është një Jështje e diskutuar se zgjidhet problemi.
nga të gjithë dhe e miratuar për të krijuar një Kastriot Islami – Ju lutem, juristët?
komision të posaçëm për hartimin e Kushtetutës Juristi (Leon Kosta – Nuk ka ndonjë gjë, mund
së re. Mendoj që ndoshta të mos e përfshijmë këtë të vihet që “dispozitat e këtij ligji veprojnë deri në
çështje në këto dispozita të fundit, por ta miratimin e Kushtetutës së Republikës të
përfundojmë miratimin e gjithë këtij procesi që kemi Shqipërisë, të hartuar nga komisioni i posaçëm i
në shqyrtim dhe pastaj të marrim një vendim të ngarkuar nga Kuvendi Popullor, përbërja e të cilit
veçantë lidhur me këtë çështje, që është e drejtë caktohet me vendim të veçantë të Kuvendit Popullor,
dhe me vend. se çështja e përbërjes dhe e afatit kur do të paraqitet
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Azem është anë organizative dhe nuk e vëmë dot në një ligj
Hajdari. normativ, prandaj duhet të dalë medoemos vendimi që
Azem Hajdari – Zoti Kryetar. do të përcaktojë përbërjen e komisionit dhe deri në
Ne nuk kemi pse të lëmë jashtë këtyre ç’afat do ta kryejë këtë punë.
dispozitave propozimin për krijimin e një komisioni Abdi Baleta - Jam dakord me këtë sugjerim,
kushtetues dhe mbasandaj të marrim një vendim që të plotësohet neni me idenë se do të krijohet një
tjetër, përderisa dihet që këto dispozita kryesore komision i veçantë dhe pastaj me një vendim të
(ose si do t’u vihet emri) të organizimit të shtetit posaçëm të krijohet komisioni me përbërjen dhe me
janë të përkohshme. Prandaj unë e mbështes specifikimet e tjera.
propozimin për krijimin e një komisioni pluralist për Kastriot Islami - Atëherë hedhim në votim nenin
hartimin e Kushtetutës së re. Përderisa ne të gjithë 43 me këtë përmbajtje: “Dispozitat e këtij ligji
e shohim të ardhmen nën dritën e demokracisë, të veprojnë deri në miratimin e Kushtetutës së
marrim arrijet më të mëdha të legjislacionit Republikës të Shqipërisë”, bashkë me shtesën që
demokratik evropian dhe të hartojmë një Kushtetutë propozoi deputeti Baleta që “për këtë qëllim krijohet
që t’i qëndrojë kohës. Për këtë besoj se asnjë nga komisioni i Kushtetutës”
zotërinjtë deputetë nuk do të ketë kundërshtim. Kush është pro? Kundër? Abstenim?
Mendoj që ta miratojmë në parim aprovimin e këtij Miratohet edhe ky nen me mbi 2/3 e votave.
neni. Neni 44.
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Ilir Dushi. Spikeri - Neni 44. “Kushtetuta e Republikës
Ilir Dushi – Jam dakord me propozimin që bëri Popullore Socialiste të Shqipërisë e miratuar më
deputeti Berisha. Është një propozim i drejtë. Por 28. 12. 1976, si dhe ndryshimet e mëvonshme të
mendoj që, ashtu siç tha dhe deputeti Lleshi, nuk saj, shfuqizohen.”
ka pse të vihet në këto dispozita të fundit, duke Kastriot Islami - Ka vërejtje?
shtuar një nen të veçantë. Ky vendim duhet të merret Kush është pro? Kundër? Abstenim?
269
Miratohet dhe ky nen me mbi dy të tretat e ndodhemi sot kërkojnë që Kushtetuta e vjetër
votave. mundësisht sa më shpejt të abrogohet e të mos
Neni 45. gjejë zbatim në të ardhmen. Për këto rrethana, duke
Spikeri - Neni 45. “Ky ligj hyn në fuqi pasur edhe mendimin se nuk kemi lënë ndonjë problem
menjëherë.” thelbësor, për të cilin mund të krijohen kontradikta dhe
Kastriot Islami - Kush është pro? Kundër? shqetësime, jam i mendimit që të shprehemi për
Abstenim? Miratohet dhe ky nen me mbi dy të tretat shfuqizimin e saj në tërësi.
e votave. Sali Berisha - Zoti Kryetar, është historik
Ilir Dushi - Më falni, shoku Kryetar, që ndërhyj. momenti i shkëputjes nga Kushtetuta e vitit 1976.
Mbase mund ta kem edhe gabim, por u sugjeroj një (Duartrokitje)
gjë shokëve deputetë. Genc Ruli - Me leje? Ndoshta edhe sekretaria
Në nenin 41 vendosëm që organet lokale të juridike do të na ndihmonte për ta zgjidhur këtë
pushtetit, të administratës, të gjykatës, të problem, sepse shprehja”Ky ligj hyn në fuqi menjëherë”
prokurorisë të zhvillojnë veprimtarinë e tyre sipas është një shprehje tipike e çdo ligji, por në fakt zbatimi
rregullave të caktuara me dispozitat ligjore i tij fillon 15 ditë pas botimit në Gazetën Zyrtare.
ekzistuese, domethënë sipas Kushtetutës që kemi Edhe shpalljen e ligjeve me procedurë e kemi
sot në fuqi. Kështu mund të biem në një konfrontim që e bën Presidenti.Pra, do të ndodhemi para një
në kuptimin e ligjit që një kushtetutë e shfuqizojmë, gjendjeje të tillë që nuk do të procedojmë dot për
ndërsa disa organe lejohet të veprojnë në bazë të rendin e ditës, në qoftë se në këtë rast për këtë ligj
Kushtetutës që kishim. Prandaj mendoj të thuhet nuk do të bëhet një përjashtim, duke thënë që
që Kushtetuta e vjetër të shfuqizohet, me përjashtim “shpallet me vendim të posaçëm të Kuvendit
të atyre ligjeve që kanë të bëjnë me këto organe. Popullor.”
Pra mund të ketë nevojë për një redaktim nga shokët Fehmi Abdiu - Me leje? Unë jam dakord me
specialistë që kemi në sekretarinë juridike, sepse shqetësimin e paraqitur nga deputeti parafolës, por
nuk mundet apriori ta zhvlerësojmë Kushtetutën e në këtë përjashtim, në mënyrë të ndërgjegjshme, e
vitit 1976. kemi lejuar te neni 22, ku kemi pranuar që ligjet
Kastriot Islami - Ju lutem, juristët? shpallen jo më vonë se 15 ditë etj., etj., me përjashtim
Juristi (Leon Kosta) - Në nenin 41 u vu dhe të rasteve që parashikohen vetë nga ligji, domethënë
shtesa që propozoi deputeti Kopliku “me përjashtim nga ky ligj që bëjmë. Pra ky ligj vetë do ta parashikojë
të atyre që bien ndesh më këtë ligj.” Prandaj mund hyrjen e tij në fuqi menjëherë. Në këtë mënyrë e
ta lëmë kështu. zgjidhim këtë shqetësim që kemi të gjithë. Natyrisht,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dhimitër këtë nuk do ta bëjmë praktikë pune për gjithë
Çili. veprimtarinë ligjvënëse, por ta lejojmë vetëm për
Dhimitër Çili (deputet i rrethit të Lushnjës) - rastet përjashtimore, siç është ky që diskutojmë
Unë mendoj që ne nuk duhet ta shfuqizojmë tërësisht sot.
Kushtetutën ekzistuese, por të themi që vetëm për Kastriot Islami - Ka një propozim të deputetit
këto nene që miratuam këtu, të shfuqizohet, se ka Ylli Vejsiu për një shtesë në nenin 15, pas pikës së
nene që nuk i përfshin kjo paketë ligjesh. Atëherë tretë, me këtë përmbajtje: “Shqyrton dhe miraton
pa Kushtetutë do të punojmë? Mendoj që të mos burimet e krijimit të rezervave të arit e të sendeve të
themi që shfuqizohet plotësisht, se ngelemi pa tjera të çmueshme të thesarit të shtetit dhe kontrollon
Kushtetutë. përdorimin e tyre.” Kjo shtesë propozohet të futet te
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi kompetencat kryesore të Kuvendit Popullor.
Abdiu. Sali Berisha - Ju lutem, më falni, zoti Kryetar,
Fehmi Abdiu - Unë mendoj se parimet por meqenëse u përdora si pikë reference nga
themelore të veprimtarisë shtetërore u përfshinë në deputeti Vejsiu, dua të bëj një sqarim para Kuvendit.
dispozitat që diskutuam e miratuam bashkërisht këto Nuk kisha ndër mend që ajo çështje të përfshihej
ditë. Të gjitha këto dispozita janë kalimtare dhe në një formë të tillë, por te komisionet që do të
do të përshkojnë veprimtarinë e këtyre organeve krijohen për probleme të ndryshme, të krijohet edhe
deri në hartimin e Kushtetutës së re, që do të komisioni i thesarit dhe financës. Ky ka qenë qëllimi
bëhet shpejt. Gjithashtu të gjithë jemi të i propozimit tim.
ndërgjegjshëm se kushtet aktuale në të cilat Fehmi Abdiu - Rreth këtij mendimi unë them
270
që nuk është në praktikën e veprimtarisë Buxheti përfshin gjithçka. Neve do të na lindë nevoja
parlamentare, domethënë edhe shumica e të krijojmë një komision të përkohshëm edhe për
parlamenteve të tjera nuk e kanë pasqyruar në këtë çështje. Kjo është në dorë të Kuvendit dhe ai
kompetencat e tyre këtë problem, por kur të mund ta krijojë menjëherë. Në qoftë se nuk na
diskutojmë për komisionet, kur t’i caktojmë ato, të mbushet mendja që ta përfshijë vetë komisioni i
gjejmë një rrugëzgjidhje të tillë që edhe këtë problem buxhetit, mund të krijojmë një komision të
ta shqyrtojë e ta kontrollojë komisioni përkatës. përkohshëm për thesarin. Më duket se nuk ia vlen
Azem Hajdari - Unë them se nuk kemi pse ta fare ta diskutojmë më këtë çështje. Po të doni, për
lëmë më vonë krijimin e këtij komisioni, për shumë merak, hidheni edhe në votë, por më duket se s’ia
arsye. Problemi i thesarit është diskutuar shumë vlen as për ta hedhur në votë këtë çështje, sepse
në popull. Ne nuk kemi pse të frikësohemi nga do të vijë radha për të diskutuar për çështjen e
krijimi i një komisioni të tillë, prandaj do t’u lutesha komisioneve, një nga të cilat do të jetë për buxhetin,
zotërinjve që ta miratojmë. Unë them që ky komision dhe po nuk na u mbush mendja për ta përfshirë
të jetë i përkohshëm, derisa të bëhen verifikimet këtu edhe problemin e thesarit, mund të shtojmë
për këtë problem etj., etj. Mendoj se nuk ka ndonjë edhe një komision tjetër të përkohshëm për trajtimin
logjikë dhe argument për të mos e pranuar ngritjen e çështjes së thesarit.
e këtij komisioni. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Napolon
Kastriot Islami - Juristët, ju lutem? Roshi.
Juristi (Krenar Loloçi) - Lidhur me komisionet, Napolon Roshi - Kam shumë respekt për fjalën
me sa kemi parë, në parlamente krijohet komisioni e deputetit Shkëlqim Cani, por të them të drejtën
i bilancit dhe thesarit, i cili përfshin edhe problemet ne jetojmë në Shqipëri dhe të gjithë jemi dëshmitarë
financiare, edhe problemet që kanë të bëjnë me të atyre shqetësimeve që ka ngjallur në mënyrë të
thesarin. Koha se kur do të krijohet, është puna veçantë problemi i thesarit, i arit. Ne në këtë vend
juaj. jetojmë dhe do t’u bëjmë ballë këtyre problemeve.
Pjetër Pepa (deputet i rrethit të Shkodrës) - Prandaj mendoj se nuk ka asgjë të keqe, përveç të
Mua më duket se disa probleme që u trajtuan, do të mirës, që ne të shprehim këtë shqetësim dhe ta
jenë objekt i komisioneve që do të caktohen. Ndaj konsakrojmë në këtë bllok ligjesh. Pastaj kjo do t’i
mendoj se në qoftë se çështja e këtij komisioni do hapë rrugën edhe krijimit të komisionit përkatës, i cili
të diskutohet më vonë, nuk përjashton mundësinë detyrimisht duhet të krijohet dhe këtu nuk shoh asnjë
që të shtrohet këtu si problem dhe pastaj, si për të kontradiktë. Mendoj se duhet ta vëmë në këtë ligj.
gjitha problemet e tjera, do t’i takojë komisionit Falemnderit!
përkatës që do të caktohet më vonë. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gafur
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Baleta. Shameti.
Abdi Baleta - Më duket se midis dy mendimeve Gafur Shameti - Edhe unë e mbështes këtë
nuk ka ndonjë kontradiktë, ato plotësojnë njëri-tjetrin. mendim dhe them se vendosja në këtë ligj e
Përderisa po flasim për mundësinë e krijimit të një propozimit të deputetit Vejsiu është e domosdoshme.
komisioni, ku të përfshihen edhe çështjet e thesarit, Pavarësisht se ndonjë parafolës tha që këtë nuk e
është shumë e natyrshme që kjo detyrë të figurojë kanë edhe shtete të tjera, ne dimë konkretisht që
edhe në kompetencat që ka Kuvendi Popullor. Në për sa i përket thesarit janë bërë shumë spekulime
një pikë të këtyre kompetencave thuhet që “miraton edhe në shtete të tjera, ndaj është e domosdoshme
treguesit kryesorë të planeve për zhvillimin ekonomik që në nenin 15 të këtij ligji të vihet ky problem,
e kuturor të vendit dhe Buxhetin e Shtetit.” Ndaj ndërsa komisioni për këtë çështje del pastaj si
mendoj se nuk prish asgjë, vetëm plotëson e rezultat i pasqyrimit të këtij formulimi që ka bërë
rregullon, që të shtohet këtu edhe problemi i thesarit, zoti Vejsiu në nenin përkatës.
që nuk është më pak i rëndësishëm se problemi i Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Shane
buxhetit dhe, për mendimin tim, nuk ka absolutisht Korbeci.
asnjë vështirësi për pranimin e një sugjerimi të tillë. Shane Korbeci - Mua më duket se në
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Shkëlqim përgjithësi të gjithë jemi në një mendje. Në rendin
Cani. e ditës ne kemi përcaktuar një pikë të veçantë për
Shkëlqim Cani - Çështja më duket se është krijimin e komisioneve të Kuvendit Popullor për
fare e thjeshtë, atë e sqaroi mirë deputeti Berisha. probleme të ndryshme, qoftë dhe të përkohshme,
271
prandaj unë jam dakord më propozimin e zotit vërteta. Në rast se nuk janë të vërteta, votoni kundër,
Berisha dhe të shokut Shkëlqim Cani që në atë po në rast se janë të vërteta, votoni që të fiksohet
pikë të rendit të ditës të caktojmë edhe një komision komisioni dhe kaq.
të veçantë për buxhetin dhe thesarin. Dhe kështu Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Berisha.
më duket se e plotësojmë gjithçka që kërkohet dhe Sali Berisha - Zoti Kryetar,
e zgjidhim këtë shqetësim. E drejta për të korrigjuar qëndrimin është një e
Kastriot Islami - Kush është pro që propozimi drejtë fisnike. Unë e admiroj preokupimin e drejtë të
i deputetit Ylli Vejsiu të futet në nenin 15, pas pikës disa deputetëve këtu për të korrigjuar një qëndrim
3? Kundër? Abstenim? të gabuar. Le të procedojmë me krijimin e komisionit
Bie ky propozim, meqenëse nuk merr dy të që në këtë moment, por jo me propozimin e zotit
tretat e votave. Nano që ta miratojmë në parim.
Arben Demeti - Kërkoj të marr fjalën që të bëj Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Faik Çina.
një propozim për një nen shtesë që duhet përfshirë Faik Çina - Mendoj se propozimi që bëri deputeti
në këtë paketë ligjesh... Berisha është plotësisht i drejtë dhe duhet ta hedhim
Shkëlqim Cani - Të paktën në parim ne të themi në votë. Pse të krijojmë iluzione në popull? Këtë e
që do të ndërtohet komisioni, xhanëm, se e tha edhe deputeti Hajdari. Të krijohet komisioni dhe
mbështetëm njëri- tjetrin për këtë punë. të verifikohet çështja e thesarit. Kur e kemi këtë të
Kastriot Islami - Krijimin e komisioneve e kemi drejtë, përse i mohohet Kuvendit Popullor?
në rendin e ditës. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Nano.
Shkëlqim Cani - Më fal, shoku Kryetar! Për të Fatos Nano - Unë nuk shikoj asnjë kontradiksion
mos pasur keqkuptime mua më duket se nuk ka midis nesh. Është thjesht çështje procedurale. E
ndonjë të keqe tani që ta themi në parim, se jemi theksova që të miratohet në parim, sepse s’kemi
dakord të tërë më duket. mbërritur te pika për krijimin e komisioneve.
Arben Imami - Zoti Kryetar, Pra, ta njohim në parim domosdoshmërinë e
Votimi është bërë, kështu që tani është e krijimit të një komisioni të tillë dhe kur të vijmë tek
panevojshme t’i kthehemi prapë kësaj procedure. ajo pikë, ta specifikojmë. Nuk është fjala për ta
Xhemal Dauti - Kam mendimin që këtë miratuar në hava.
atmosferë kaq të mirë të mos e mbyllim me ndarje, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Tritan
por të bëjmë një konsensus. Ne në parim ramë Shehu.
dakord ta kemi këtë komision. Kur të miratojmë Tritan Shehu - Pika e krijimit të komisioneve
komisionet, edhe ky komision do të jetë një pjesë e është në fund të rendit të ditës. Ne kërkojmë që ky
tyre. Të mos e mbyllim kështu. Po të jetë e mundur, komision i përkohshëm të krijohet sot dhe brenda
ta hedhim edhe një herë në votë, që të mos e mbyllim këtij sesioni ai të paraqesë materialin e tij për
me kundërshtim. gjendjen e thesarit të shtetit.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos Nano. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kostandin Hoxha.
Fatos Nano - Mendoj se duhet hedhur në votë Kostandin Hoxha - Shoku Kryetar,
edhe miratimi në parim i krijimit të një komisioni për Mua më duket se këtu u bënë dy propozime.
këtë çështje. Propozimi i parë qe i deputetit Ylli Vejsiu për të
Azem Hajdari - Zoti Kryetar, përfshirë në këtë paketë ligjesh një shtojcë në nenin
T’i largohemi fjalës së vjetër “në parim.” Po qe përkatës, ndërsa propozimi i dytë u bë nga deputeti
se duhet të krijojmë një komision për këtë çështje, Sali Berisha për të krijuar një komision për çështjen
ta krijojmë dhe ta fiksojmë në këto dispozita. Po qe e thesarit. Ne votuam për propozimin e parë të
se nuk e krijojmë, nuk kemi pse t’i themi popullit që deputetit Vejsiu dhe Kuvendi nuk qe dakord. Tani
do ta bëjmë kështu dhe nuk bëjmë asnjë gjë. Ai ta mua më duket se është koha të votojmë për
shohë konkretisht. Prandaj të bëjmë një formulim propozimin e dytë. Unë si deputet mendoj se nuk
me konsensus, ta miratojmë siç duhet dhe ta ka pse të vëmë një gjë të përkohshme, që është
fiksojmë në nenin përkatës. për një moment, në një dispozitë që do të ketë një
Ju bëtë një gabim në parim. Për këtë propozim jetë relativisht disamujore,(nuk e dimë sa do të jetë,
shumica votoi kundër. Populli jashtë do të thotë që tre, shtatë apo dymbëdhjetë) derisa të miratojmë
krahu tjetër nuk është dakord të miratojë këtë Kushtetutën e re.
komision, për arsye se ato që themi ne, janë të Falemnderit!
272
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Baleta. e një komisioni të formulohet nga shoku Gjoni dhe
Abdi Baleta - Unë mendoj se brenda një kohe zoti Berisha, si e sugjeruan ata, dhe pastaj të
kaq të shkurtër nuk duhet t’i komplikojmë diskutohet për këtë komision, ç’mandat do të ketë,
problemet, saqë të mos orientohemi dot midis çfarë afati etj. Dhe të miratohet jo me dy të tretën e
propozimeve të ndryshme që bëhen. votave, por me më shumë se gjysmën, sipas
Zoti Vejsiu propozoi një detyrë të përhershme procedurës që është.
të Kuvendit Popullor lidhur me thesarin. Zoti Berisha Meqenëse problemi u shfaq në mënyrë
shpjegoi se nuk ishte kuptuar tamam ideja e tij dhe shqetësuese këtu, gjithashtu edhe zoti Cani, edhe
se e kishte fjalën për një komision, por, sipas zoti Abdiu etj. thanë që nuk ka asnjë problem, mund
mendimit tim, ai nuk e specifikoi nëse duhet të jetë të krijohet menjëherë ky komision, pra u vu re pak
komision i përhershëm apo i përkohshëm për një a shumë një konsensus për krijimin e këtij
çështje konkrete sot. Në qoftë se është fjala për një komisioni, mendoj se nuk kemi pse të zgjatemi
komision të përhershëm, ne këtë do ta diskutojmë me këtë punë, por dy propozuesit e kësaj ideje bile
kur të shqyrtojmë çështjen e krijimit të komisioneve unë them që edhe emrin këtë komisioni t’ia vëmë
të përhershme dhe sot nuk ka vend, vetëm për të “Komisioni Gjoni - Berisha” (të qeshura), ta formulojnë
ndryshuar një përshtypje që mund të krijojë votimi. dhe ta hedhim në votë.
Në qoftë se ndonjë nga zotërinjtë deputetë e quan Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhelil Gjoni.
se sot ka një çështje urgjente lidhur me thesarin, Xhelil Gjoni - Unë në parim jam dakord që të
se ka lindur ndonjë problem shumë shqetësues krijohet një komision i tillë, siç u shpreh edhe doktor
lidhur me gjendjen e thesarit tonë në këtë moment Sali Berisha. Unë nuk shoh, edhe pse ka pasur
aktual dhe propozon një komision hetimor për sot, sensacione në shtyp, me njohjen që kam, dhe gati
ta bëjë propozimin direkt siç është, që të dimë se s’kam njohje, se nuk jam marrë ndonjëherë me këtë
përse do të orientohemi. problem, por në qoftë se ka problem dite, siç qe,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pashko. për shembull, problemi i Shkodrës, s’ka asnjë arsye
Gramoz Pashko - Unë desha të mbështes që ne të mos e ngremë një komision të tillë. Unë
zotin Baleta duke bërë një sugjerim. Natyrisht, këtu vetë nuk shoh ndonjë problem dite, por në qoftë se
nuk është fjala për krijimin e një komisioni të ne do të kthehemi te komisionet, është e udhës që
përhershëm, që do të ketë, siç tha shoku Cani, ai komision ta marrë e ta shqyrtojë problemin,
buxhetin dhe problemet që kanë të bëjnë me financat pavarësisht nga interpretimet që më bëri shoku
e shtetit shqiptar. Këtu është fjala për të rregulluar Pashko, që desh të më fuste në një komision që unë
një shqetësim që u shfaq dhe që u vu re sidomos s’marr vesh dhe do ta qorrollepsja e do ta ngatërroja,
mbas propozimit të zotit Berisha, edhe nga zoti prandaj, duke qenë më autoritar për këtë punë, mund
Gjoni. Atëherë krijimi i këtij komisioni do të duhej të ishte zoti Pashko autor i këtij komisioni. Por jashtë
t’u përshtatej dispozitave që kemi miratuar deri tani, humorit unë them që parimisht jam dakord të ketë
këtu figuron në nenin 22, por i bie të jetë neni 23. një komision të tillë, në qoftë se ka problem dite.
Në qoftë se neni 13 është ai për sindikatat, i cili Unë, edhe nga shkrimet që kam lexuar, nuk shoh të
thotë që “ligjet dhe aktet e tjera të Kuvendit Popullor ketë ndonjë problem të tillë dite. Po qe se shihet e
quhen të miratuara kur ka votuar për to shumica e arsyeshme që ka problem dite, jam dakord ta ngremë.
deputetëve.” Pra propozimi në këtë rast për krijimin Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 1900
E martë, 30.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. dhe ligjet e saj, duke garantuar liritë e të drejtat
Fillimisht le të marrim në shqyrtim formulën e shtetasve dhe duke plotësuar me vullnet e ndërgjegje
betimit të Presidentit. të lartë të gjitha detyrat që i takojnë Presidentit të
“Betohem solemnisht se do t’i shërbej me Republikës së Shqipërisë.”
besnikëri popullit dhe atdheut tonë, duke zbatuar Ka ndonjë vërejtje?
me rreptësi Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë Fjalën e ka deputeti Emanuel Heba.
273
Emanuel Heba - Unë jam dakord me Daniel Karanxha - Zoti Kryetar, kam edhe unë
formulimin, vetëm me dy ndryshime të vogla. Nuk një tekst për këtë formulë betimi:
më bie mirë në vesh fjala “rreptësi.” Kam mendimin “Betohem solemisht se do t’i shërbej me
që fjalët “me besnikëri” të zëvendësohen me fjalën besnikëri kombit dhe popullit shqiptar në rrugën e
“devotshmëri”, ndërsa fjala “rreptësi” të lirisë e të mirëqenies, se do të respektoj Kushtetutën
zëvendësohet më fjalën “besnikëri .” dhe ligjet e saj, do të mbroj demokracinë dhe liritë
Falemnderit! themelore të njeriut, sovranitetin dhe integritetin
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi kombëtar duke plotësuar me devocion detyrat ndaj
Abdiu. popullit si President i Republikës së Shqipërisë.”
Fehmi Abdiu - Fillimi i formulës së betimit mund Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ylli Vejsiu.
të bëhet edhe kështu: “Betohem solemnisht se do Ylli Vejsiu - Neve, një grupi deputetësh, na
t’i shërbej me besnikëri popullit dhe atdheut tonë, pëlqeu mjaft propozimi i zonjës Rushen Golemi dhe
duke zbatuar me përpikëri Kushtetutën e mendojmë që të bëjmë vetëm shtesën që paraqiti
Republikës...” dhe vijon siç është. doktor Saliu “përpara këtij Kuvendi.” Kështu besoj
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Berisha. se merr një formë të plotë, shumë të pranueshme
Sali Berisha - Unë mendoj që betimi të shprehet dhe shumë të bukur.
kështu: “Betohem solemisht para këtij Kuvendi….” Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ajli
Kastriot Islami - “Para popullit” kam Alushani.
përshtypjen se është më mirë. Ajli Alushani - Unë mendoj të mos e vëmë
Sali Berisha - Ose “para popullit” e lëmë, po shprehjen “para këtij Kuvendi”, sepse duke qenë
të doni, po këtu është Kuvendi dhe betimi bëhet kështu siç na u paraqit në fillim, nënkuptohet se ky
në Kuvend. Se para dikujt do të betohesh, ose betim bëhet para Kuvendit, popullit, vendit, prandaj
para Kushtetutës, ose para popullit, ose para të mos e kufizojmë duke thënë “para këtij Kuvendi”.
Kuvendit. Kurse fjalët “me rreptësi” mund t’i heqim fare ose
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Rushen mund t’i plotësojmë me fjalë të tjera.
Golemi. Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem?
Rushen Golemi - Unë kam një tekst të plotë të Agustin Shqalësi - Përgjithësisht më pëlqeu
këtij betimi. Të mbështetur edhe në ndonjë betim të shumë fomulimi i zonjës Rushen Golemi. Gjithsecili
ndonjë kushtetute tjetër: mund të bëjë nga një formulim të bukur. Mendoj se
“Betohem në nderin tim për besnikëri ndaj shtesa “para këtij Kuvendi” është e rëndësishme,
popullit shqiptar për idealet e tij të lirisë dhe të sepse, në fund të fundit, është Kuvendi ai që e
përparimit. Betohem të respektoj Kushtetutën dhe zgjedh dhe që do ta ndjekë detyrën e Presidentit.
ligjet e vendit tim, të mbroj demokracinë, të drejtat Nuk ka asnjë problem, asnjë prishje të rregullit sikur
dhe liritë themelore të njeriut, pavarësinë dhe të vihej shprehja “para këtij Kuvendi”, vetëm se do
paprekshmërinë tokësore të Shqipërisë.” ta rregullonte tekstin e zonjës Golemi dhe propozoj
Kastriot Islami - Ju lutem, propozim tjetër? ta hedhim në votë.
Bashkim Kopliku - Sipas mendimit tim, teksti Falemnderit!
i kësaj formule betimi mund të ishte kështu: Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Namik
“Betohem se do t’i shërbej me devotshmëri popullit Dokle.
dhe atdheut tonë, duke zbatuar me besnikëri Namik Dokle - Formulimi që dha deputetja
(“rreptësi” më duket fjalë e ashpër, ndërsa “përpikëri” Golemi më duket poetik dhe i mirë, po na e prish
është fjalë teknike). Kushtetutën e Republikës së pak qejfin vetëm ajo që thotë se “e kam të
Shqipërisë, ligjet e saj, duke garantuar liritë e të mbështetur edhe në ndonjë kushtetutë tjetër”. Këtu
drejtat e individit dhe të shtetasve (këtu s’kam ndonjë betohet Presidenti Shqiptar dhe s’kemi pse ta
diskutim të madh) e duke plotësuar me vullnet e marrim formulën e betimit nga kushtetutat e tjera.
ndërgjegje të lartë, me frymën e demokracisë Më duket se doktor Sali Berisha dha një mendim
pluraliste, të gjitha detyrat që i takojnë Presidentit.” racional, që mendoj se duhet marrë parasysh, duke
E theksoj fjalën “pluraliste”, sepse Presidenti, thënë “betohem solemnisht para këtij Kuvendi”, ose
pavarësisht i kujt partie është, do të jetë yni, pra i mund të themi “para përfaqësuesve të popullit”, të
përbashkët. bëjmë edhe zëvendësimin e fjalës “rreptësi” me fjalën
Falemnderit! “përpikëri” dhe të mbetet ky tekst që është.
274
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gafur kushtetutë e përparuar, ku presidenti betohet për
Shameti. nderin e tij dhe të popullit të tij, besoj se do të ishte
Gafur Shameti - Mua do të më pëlqente dhe nder për ne.
m’u duk shumë i përshtatshëm konceptimi i zonjës Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Halil
Golemi, me një ndryshim të vogël që të futim dhe Elezi.
detyrimet e Presidentit ndaj kombit, jo vetëm ndaj Halil Elezi - Kam mendimin që ta votojmë
popullit. propozimin për ngritjen e grupit të punës, secili
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Mero. deputet të japë votën e vet pro ose kundër, t’i japim
Agim Mero - Unë mendoj se kështu mund të zgjidhje kësaj çështjeje dhe të kalojmë në pikat e
rrimë tërë natën duke shtuar njëri një fjalë e tjetri tjera.
duke hequr një presje, prandaj propozoj të caktohen Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Marie
dy tre shokë, të cilët të punojnë sot me këtë formulë Biba.
betimi, duke u mbështetur dhe te mendimet që u Marie Biba - Unë gjykoj se ky është betim i
dhanë këtu, dhe nesër në mëngjes të na i paraqitin. Presidentit dhe nuk e di nga ana ligjore, mbase dhe
Konkretisht propozoj që në këtë grup pune të jenë mund të gaboj, që të ndalemi ne kaq shumë në
shokët: Preç Zogaj, Namik Dokle, Petraq Kolevica. këtë problem, kur këtë betim do ta bëjë vetë
Ndoshta mund të shtojmë edhe të tjerë. Presidenti. Kështu ai do të ndiejë më mirë
Një zë nga salla - Edhe Dritëro Agollin. autorësinë e atij betimi dhe atë çfarë do t’i thotë
Agim Mero - Ose dhe Dritëro Agollin. popullit.
E kam këtë mendim, sepse ky tekst që na është E dyta, nëse bëhet fjalë për të shtuar shprehjen
paraqitur, është shumë prozaik. Unë nuk them se “para këtij Kuvendi”, ne themi që është President i
do të bëjmë ndonjë vjershë, por më duket prozaik Republikës, pra jo vetëm i Kuvendit.
dhe shumë i vjetëruar. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Imami.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Spiro Arben Imami - Vërejtja që bën zonja është e
Doraci. drejtë, po ne akoma nuk kemi mundësi t’i japim
Spiro Doraci (deputet i Durrësit) - Në qoftë se Presidentit këtë formulë betimi, se nuk e dimë kush
do të krijohet ky komision, mendoj se duhet të jetë do të jetë. Kështu që, praktikisht, është e
në përbërje të tij edhe deputeti Dritëro Agolli. pamundur.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Imami. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhevahir
Arben Imami - Vërejtja e zotit Dokle, që ne Tahiraj.
kemi nevojë për një betim tonin, është me interes Xhevahir Tahiraj - Mendime mund të shprehim
për t’u marrë parasysh. Por betimi që kemi përpara të tërë sot, po më duket se Presidenti për t’u betuar
nuk ka ngarkesë emocionale dhe është e para Kuvendit dhe popullit të tij duhet të shprehë
domosdoshme për një betim që ta ketë këtë edhe vullnetin e popullit të tij me fjalët e popullit të
ngarkesë. Kështu që sugjerimi i zotit Mero më duket tij. Prandaj unë mendoj se është më racionale, siç
i drejtë dhe ta votojmë. Nesër le të paraqitet ky u shprehën edhe deputetët e nderuar parafolës, të
grup pune me betimin përfundimtar, që besoj se do miratojmë atë grup pune që u propozua dhe ai të
të jetë më i mirë se ky i sotmi. shprehë një betim origjinal të popullit shqiptar e të
Kastriot Islami - Mirë. Atëherë grupi i punës le Presidentit Shqiptar.
ta përgatitë sonte formulimin dhe nesër gjëja e parë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gafur
që do të miratojmë, të jetë pikërisht formula e Shameti.
betimit. Gafur Shameti - Mua më duket se tingëllojnë
Azem Hajdari - Unë nuk jam dakord me tamam fjalë shqiptare, të popullit tonë, ato të
propozimin që të krijohet një grup pune për këtë konceptimit të betimit që ka bërë zonja Golemi. Ndaj
qëllim. S’kemi pse t’ia heqim të drejtën e autorësisë mendoj të lexohet edhe një herë ai formulim dhe ta
zonjës Golemi, formulimi i së cilës m’u duk i goditur. hedhim në votë. Nuk duhet të marrim parasysh atë
Unë e vlerësoj punën e atij që e ka përgatitur këtë që nga e kemi marrë, por derisa tingëllon shqip dhe
formulë betimi, por ky mund të jetë kopja e betimit është i përshtatshëm për Shqipërinë, për popullin
që mund të ketë bërë Stalini mbas Leninit. Propozoj tonë, s’kemi pse të kemi frikë.
që formulimi i saj të hidhet në votë, dhe besoj se Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos Nano.
nuk ka ndonjë problem. Pse e marrim nga një Fatos Nano - Unë mendoj që të gjitha tekstet e
275
formulës së betimit që u propozuan, t’i jepen grupit ndërkombëtare për të drejtat e njeriut, ku përfshihet
të punës, me nocionin tonë të besimit, dhe ai të edhe neni që propozon shoku deputet, prandaj
hartojë formulën më të saktë e të na e paraqesë. s’kemi pse t’i kthehemi këtij problemi.
Pra, të mos ia humbasim autorësinë asnjërit, por le Kastriot Islami - Atëherë,duke pasur parasysh
t’ia lëmë në fund të fundit, me zemërgjerësi, që është neni 13 për këtë qëllim, kush është dakord
autorësinë Kuvendit. Ai grup do të dalë nga gjiri ynë, për të shtuar nenin që u propozua?
duke marrë të gjitha propozimet që u bënë. Neritan Ceka - Unë e ftoj deputetin Demeti ta
Kastriot Islami - Duke futur edhe zonjën Golemi tërheqë këtë propozim, për faktin se ne e kemi futur
këtu. në punimet e këtë sesioni ligjin për të drejtat e
Fatos Nano - Pa dyshim. njeriut. Kështu kursejmë edhe kohën.
Kastriot Islami - Atëherë, me konsensus, të Arben Demeti - Nuk jam fare dakord për ta
pranojmë ngritjen e këtij grupi për të hartuar këtë tërhequr propozimin për nenin shtesë.
formulë betimi. Kastriot Islami - Kush është pro që të futet ky
Fjalën e ka deputeti Demeti. nen në këtë paketë ligjesh?
Arben Demeti - Ju kërkova fjalën qëparë, ma Kundër? Abstenim?
dhatë, por ma ndërprenë të tjerët. Unë kam Nuk miratohet ky propozim, meqenëse nuk merr
propozim për një nen shtesë, i cili nuk ka qenë në dy të tretat e votave.
Kushtetutën e vjetër, kurse në këtë projektin që u Ka propozim tjetër?
shqyrtua ka qenë disi i formuluar. Është fjala për Tani kalojmë në diskutimin për emërtimin e këtij
nenin 54, ku thuhet që ndalohet përdorimi i torturës materiali që shqyrtuam.
dhe çdo trajtim ose dënim çnjerëzor e poshtërues. Ka propozime?
Kam mendimin që një nen i tillë duhet futur në këtë Fatos Nano - Unë mendoj ta quajmë ligj “Për
paketë ligjesh dhe të miratohet menjëherë. dispozitat kryesore kushtetuese” si hap i parë
Propozimi im është i formuluar në këtë formë: ligjvënës i këtij Kuvendi.
“Ndalohet kategorikisht përdorimi i dhunës, çdo Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem?
presion fizik e psikologjik, si dhe çdo trajtim tjetër Blerim Çela - Unë jam i mendimit që t’i quajmë
antinjerëzor e poshtërues për dinjitetin e njeriut”. “Dispozita të përgjithshme të organizimit të shtetit
Mendoj se është në interesin e çdo shqiptari shqiptar.”
dhe të çdo deputeti që është këtu dhe që Agustin Shqalësi - Unë mbështes propozimin
përfaqëson denjësisht popullin e zonës së tij që kjo e zotit Nano, që mendoj se është një formulim i
e drejtë, e cila u është mohuar shqiptarëve në këta saktë dhe s’ka nevojë për shumë komente, për të
dhjetëra vjet, të vendoset e të miratohet menjëherë, gjetur formulime më të bukura, më poetike.
pa koment. Ndoshta do të kishte nevojë edhe për Naim Karriqi - Meqë këto dispozita janë të
koment, por nuk po e bëj një gjë të tillë për të mos përkohshme, kam mendimin që duhet futur fjala “e
i zgjatur kohën Kuvendit. përkohshme” në emërtimin e këtij materiali.
Kastriot Islami - Fjalën e kanë juristët. Kastriot Islami - S’ka asgjë të përjetshme.
Juristi (Krenar Loloçi) - Në fakt, siç e latë dhe Naim Karriqi - Derisa të hartohet Kushtetuta
ju, duhej të vendosej vetëm një nen për të drejtat e e re, këto dispozita janë të përkohshme.
njeriut, pasi ai do të shtjellohej plotësisht në ligjin Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc
kushtetues për të drejtat e njeriut. Kështu që mendoj Ruli.
se kjo pikë duhet të përfshihet në atë ligj. Genc Ruli - Pa dashur të zgjatem, mendoj ta
Kastriot Islami - Me këtë ide u përmbajta edhe lëmë shkurt, siç u tha, ligj “Për dispozitat kryesore
unë për të mos thënë asgjë për arsimin. Megjithatë, kushtetuese.” Edhe shqetësimi për ta cilësuar me
sekretaria le të sjellë propozimin me shkrim. epitetin “provizore” përmbahet në nenet e fundit, ku thuhet
(Lexohet neni shtesë i propozuar nga deputeti se ka vlerë deri në hartimin e Kushtetutës së re.
Arben Demeti.) Kush është pro që të shtohet ky Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Blerim
nen? Çela.
Një deputet - Po të jetë puna për të drejtat e Blerim Çela - Meqenëse shokët nuk më
njeriut, nuk besoj të ketë kundërshtim asnjë deputet. përkrahën, unë e tërheq propozimin tim, duke qenë
Ne kishim hartuar 40 nene për të drejtat e njeriut, dakord me formulimin e zotit Nano.
por në nenin 13 thamë që u pëmbahemi normave Kastriot Islami - Ka propozim tjetër? (S’ka).
276
Atëherë, kush është pro me formulimin: ligj “Për faji i këtij populli që mbi të veproi me diktat
dispozitat kryesore kushtetuese”? Kundër? diplomacia e vjetër e shteteve duke e ndarë atë më
Abstenim? dysh.
Miratohet me mbi dy të tretat e votave. Ne kërkojmë:
Me sugjerimin e tri kryesive të grupeve 1.Të hiqet dorë nga pushtimi e dhuna
parlamentare është menduar të lexohet një rezolutë sistematike që po ushtrohet prej shtetit serb mbi
për problemet e Kosovës. popullin martir shqiptar.
Fjalën e ka deputeti Esat Myftari. 2. Shqiptarët, në trojet e veta, brenda shtetit
Fatos Nano - Pa cenuar solemnitetin e këtij federativ jugosllav, të njihen si popull e si komb
momenti, a duhet miratuar në tërësi dokumenti që dhe të garantohet pjesëmarrja e tyre në bisedime
shqyrtuam, me të gjitha ndryshimet që bëmë? për marrëveshjen e re si të barabartë me popujt e
Kastriot Islami - Do ta kalojmë edhe në tërësi. tjerë të Jugosllavisë.
Esat Myftari - Projektrezolutë. 3. Të mos lejohet rajonizimi i Kosovës.
E nderuara Kryesi, 4. Të njihen e të respektohen të gjitha të drejtat
Të nderuar deputetë, e vëllezërve tanë shqiptarë me banim në trojet e
Populli autokton shqiptar që jeton në trojet e veta në Jugosllavi, që garantohen nga Kushtetuta e
veta, por që është i përfshirë në shtetin federativ Jugosllavisë dhe nga të drejtat e Helsinkit, përfshirë
jugosllav dhe që për nga numri zë vendin e tretë, këtu edhe të drejtën e vetëvendosjes.
ndodhet para një rreziku të ri, me pasoja të 5.Qeveria Shqiptare autorizohet të bëjë
paparashikuara. Shovinizmi serbomadh nuk po demarzhe pranë shteteve dhe organizatave
kufizohet vetëm në shkeljet e rënda e sistematike ndërkombëtare për garantimin e këtyre të drejtave.
të të drejtave elementare të shqiptarëve, në Duke qenë se këto çështje janë tepër
burgosjet, deportimet e vrasjet e tyre, por ka marrë shqetësuese, e shohim të nevojshme që opinionit
revan edhe në zhdukjen e autonomisë. Ky europian e atij botëror t’u bëjmë apel për mirëkuptim
shovinizëm ka vendosur këto ditë të shkojë më më të madh, për një angazhim më të plotë e
tutje, të bëjë rajonizimin e Kosovës, në mënyrë që konkret, në mënyrë që të parandalohet ndezja e
miti i tij mesjetar të marrë përfundimisht fytyrë reale, zjarrit nga shovinistët serbomëdhenj, se një zjarr i
duke çuar deri në fund krimin më të shëmtuar tillë nuk do të njihte kufij.
kundër njerëzimit, atë të gjenocidit kundër rreth tre Të nderuar deputetë,
milionë shqiptarëve në trojet e tyre. Ju ftojmë të miratojmë këtë rezolutë, pasi ajo
Me këtë artificë dhe me mjetet e mënyrat që do të jetë jo vetëm një mesazh për vëllezërit tanë,
po përdorin liderët e shovinizmit serbomadh, po por edhe një detyrë themelore e gjysmës së kombit
orvaten të përligjin pushtimin e Kosovës, duke tonë për gjysmën tjetër të tij.
kërcënuar kështu paqen dhe stabilitetin jo vetëm Falemnderit!
në Jugosllavi, po edhe në Ballkan e në Evropë. Kastriot Islami - Së fundi kalojmë në miratimin
Mirëpo dihet që populli shqiptar i Kosovës e ka në tërësi të dispozitave kryesore kushtetuese, duke
shprehur qartë vullnetin e tij sovran në vendimet e ju siguruar, në radhë të parë, për seriozitetin me të
Kuvendit të Kosovës më 2 korrik 1990. Ai, me këtë cilin ka punuar sekretaria dhe me klauzolën për të
akt, nuk kërkon asgjë më shumë nga sa kanë bërë ndonjë retushim të materialit përfundimtar në
popujt e tjerë sllavë në Jugosllavi. Prandaj pretendimi rastet e gabimeve eventuale.
se gjoja shqiptarët, duke u njohur si popull, duan të Kush është pro për miratimin në tërësi të
realizojnë separatizmin imediat, është një pretekst materialit?
për të bllokuar çdo iniciativë ndërtuese që mund të Arben Imami - Më falni. Fjala është për këtë
vinte eventualisht nga republikat e tjera jugosllave, projektrezolutë?
të paralizojë popujt e tjerë sllavë, duke nxitur tek Kastriot Islami - Jo për projektrezolutën, po për
ata idenë e sëmurë pansllaviste të mosbesimit ndaj dispozitat kryesore kushtetuese.
popujve jugosllavë. Arben Imami - Më falni, por zoti Myftari, që
Në dybisedimet lidhur me krizën jugosllave kërkoi në emër të disa deputetëve aprovimin e kësaj
populli shqiptar po përjashtohet, duke u shkelur rezolute, do të ...
kështu parimi universal i vetëvendosjes, i garantuar Kastriot Islami - Rezoluta u bë me konsensus
edhe në vetë Kushtetutën Federative. Por nuk është nga të gjithë dhe unë mendova se është e votuar
277
nga i gjithë Kuvendi. Megjithatë, kush është pro për Problemi i fundit i pikës së parë të rendit të ditës
rezolutën? është ngritja e Komisionit për Kushtetutën. Kush
Miratohet me njëqind për qind të votave. është pro ngritjes së një komisioni për Kushtetutën?
(Duartrokitje). Kundër? Miratohet.
Tani kush është pro për miratimin në terësi të Kush është pro që numrin dhe përbërjen, si dhe
dispozitave kryesore kushtetuese? detyrat e këtij komisioni t’i përcaktojë Kryesia e
Kundër? Abstenim? Kuvendit Popullor, duke u konsultuar me kryesitë e
Miratohen dispozitat kryesore kushtetuese. grupeve parlamentare?
Arben Imami - Votuam nëse do t’i miratojmë Kundër? Abstenim? Miratohet.
në tërësi ose jo? Kalojmë në pikën e dytë të rendit të ditës:
Kastriot Islami - Po. zgjedhja e Presidentit të Republikës.
Arben Imami - Më falni, ka një problem Lindita Prifti - I nderuar Kryetar,
procedural. Këto dispozita që do të miratojmë, janë Para se të fillonim këtë seancë, kisha disa
dispozita kushtetuese, miratohen me votim të kërkesa:
fshehtë dhe me mbi dy të tretat e votave. Ju u 1. Në fillim të këtij sesioni na u komunikua nga
prononcuat kështu: kush është dakord që pas këtyre ju rendi i ditës, që unë mendoj se nuk është i
fazave që kaluam, ne tani të hyjmë në fazën tjetër, mjaftueshëm dhe është në rregullin procedural të
në atë të miratimit përfundimtar dhe tërësor të këtij Kuvendi që rendi i ditës të na jepet me shkrim.
dispozitave kushtetuese. Unë, personalisht, nga 2. Deri tani kemi miratuar nen për nen paketën
pikëpamja procedurale, jam dakord që të kalojmë prej 45 ligjesh, të cilave iu bënë ndryshimet dhe
në miratimin përfundimtar të tyre, domethënë që nuk korrekturat përkatëse. Mendoj se është mëse e
ka më gjëra për të shtuar, nuk ka ndonjë mendim të domosdoshme që para se të bëjmë miratimin në
ri, nuk ka ndonjë propozim, por, më falni, nuk është tërësi të këtyre dispozitave, të na vihet në
serioze që të votojmë tani me karton të ngritur dispozicion materiali i përgatitur me ndryshimet
ligjin themelor të shtetit tonë, të paktën për disa përkatëse.
muaj. (Këtu ndërpritet incizimi, është fundi i shiritit). 3. Në seancën e parë u trajtua problemi i
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, shqyrtimit të mandatit për çdo deputet. Me sa di
meqenëse shumica e deputetëve janë të pranishëm, unë, është përgatitur një materiali për përfundimin e
rifillojmë punimet. zgjedhjeve. A nuk do të ishte e nevojshme që çdo
Fillojmë me formulën e betimit të Presidentit të deputet të kishte një kopje nga ky material?
Republikës. 4. U kërkua këtu nga disa deputetë që të dalë
Grupi i zgjedhur mbrëmë ka paraqitur këtë një buletin për zhvillimin e punimeve të këtij sesioni.
formulim: “Betohem solemnisht në nderin tim për Deri tani, mbas 15 ditësh, nuk po e shohim një gjë
besnikëri ndaj popullit dhe Atdheut, ndaj idealeve të të tillë. A ka ndonjë vështirësi teknike për këtë
lirisë dhe të përparimit, të pavarësisë dhe të problem apo ndonjë arsye tjetër?
paprekshmërisë tokësore të Shqipërisë. Betohem I lutemi Kryesisë të na sqarojë dhe të na
të respektoj Kushtetutën dhe ligjet e vendit tim, të plotësojë këto kërkesa.
mbroj e të zhvilloj demokracinë, lirinë e të drejtat e Falemnderit!
njeriut dhe të plotësoj me vullnet e ndërgjegje të Kastriot Islami - Do t’ju sqarojmë mbasi të
gjitha detyrat si President i Republikës së mbarojmë pikën e dytë.
Shqipërisë. Betohem!”. Kalojmë në pikën e dytë të rendit të ditës:
Ka ndonjë vërejtje? zgjedhja e Presidentit të Republikës. Fjalën e ka
Fjalën e ka deputeti Namik Dokle. deputeti Xhelil Gjoni.
Namik Dokle - Në hartimin e kësaj formule të Xhelil Gjoni - Të nderuar deputetë,
betimit të Presidentit grupi i punës u mbështet në I nderuar Kryetar,
sugjerimet shumë të vlefshme të të gjithë deputetëve Është një privilegj i veçantë për mua që në emër
që folën mbrëmë dhe, duke respektuar edhe ndjenjën të mëse 30 deputetëve të këtij Kuvendi, shokëve:
poetike të deputetes së nderuar Rushen Golemi, Pavllo Bojaxhi, deputet i Beratit, Haxhi Lleshi i
hartoi këtë formulë betimi që sapo e dëgjuam. Dibrës, Fatmir Minguli i Durrësit, Sulejman Pepa i
Kastriot Islami - Atëherë, kush është pro? Elbasanit, Ylli Bufi i Fierit, Ajet Baci i Gramshit,
Kundër? Miratohet. Adil Çarçani i Gjirokastrës, Sotir Kokeri i Kolonjës,
278
Dritëro Agolli i Korçës, Gëzim Haxhiu i Krujës, Të nderuar deputetë,

Muharrem Mezini i Kukësit, Agron Dibra i Lezhës, Në emër të 3l deputetëve dhe konkretisht:
Hamit Çota i Librazhdit, Dhimitër Çili i Lushnjës, Përparim Ruzi i Beratit, Petraq Nasi i Vlorës, Halil
Hashim Zogu i Matit, Marije Biba e Mirditës, Halil Gosturani i Tropojës, Leontiev Çuçi i Tiranës, Xhevat
Hyseni i Përmetit, Dhimitër Bardhi i Pogradecit, Sinoruka i Tepelenës, Myftar Mataj i Shkodrës,Enver
Pjetër Dema i Pukës, Kosta Kallojeri i Sarandës, Naska i Skraparit, Nexhmi Hoxha i Sarandës, Fran
Gëzim Cani i Skraparit, Çun Jonuzi i Shkodrës, Pjetri i Pukës, Feim Bardhi i Pogradecit, Arqile
Medin Duro i Tepelenës, Lumturi Rexha e Tiranës, Naqellari i Përmetit, Ndue Kaza i Mirditës, Qemal
Halil Elezi i Tropojës, Llazar Gjindali i Vlorës, Elvira Disha i Matit, Skënder Muça i Lushnjës, Sami
Shapllo e Gjirokastrës, Fadil Nasufi i Beratit, Kushta i Librazhdit, Zef Nikolla i Lezhës, Qemal Elezi
Xhevahir Tahiraj i Fierit, Qazim Laçi i Kukësit të i Kukësit, Hajdar Sinani i Krujës, Meleq Gupi i
paraqes propozimin tonë për vendin e Presidentit të Korçës, Gjyl Brahimi i Lezhës, Hysen Godole i
Republikës. Gramshit, Engjëll Beshaj i Fierit, Ndriçim Hysa i
E kam për nder e kënaqësi që në emër të tyre Elbasanit, Pëllumb Dema i Durrësit, Fehmi Abdiu i
të ftoj Kuvendin për të zgjedhur në këtë detyrë me Dibrës, Gëzim Gurazi i Beratit, Flamur Abedini i
përgjegjësi historike shokun Ramiz Alia. Beratit, Ligor Balla i Elbasanit, Halil Lamaj i Fierit,
Shoku Ramiz është sot personaliteti politik më Stavri Kallço i Korçës dhe në emrin tim propozoj si
i shquar i vendit tonë. Ai gëzon një popullaritet të kandidat për postin e Presidentit të Republikës
padiskutueshëm brenda vendit dhe një afirmim të deputetin Namik Dokle. I ftoj deputetët ta miratojnë.
gjerë në shkallë ndërkombëtare. Ne të gjithë kemi Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
pasur rastin të njohim mençurinë, maturinë, Propozim tjetër? Fjalën e ka deputeti Arben
gjakftohtësinë dhe shpirtin e tij demokratik në Imami.
zgjidhjen e situatave delikate e plot konfliktime që Arben Imami - Kisha një pyetje, zoti Kryetar.
kemi kaluar, cilësi këto aq të domosdoshme për Të propozuarve u është marrë pëlqimi?
një udhëheqës, për një kryetar shteti. Kastriot Islami - Po. Namik Dokle është këtu
Zhvillimet demokratike të viteve të fundit janë në sallë...
një prirje e natyrshme dhe objektive e historisë së Ismail Lleshi - Në emër të Grupit Parlamentar
shoqërisë sonë. Ato janë vepër e gjithë popullit, por të deputetëve të Partisë së Punës i kërkuam shokut
në këto zhvillime roli i Ramiz Alisë ka qenë i madh. Ramiz Alia që të miratonte mendimin tonë për ta
Ne të gjithë jemi të vetëdijshëm se ç’rrugë të vështirë propozuar si President të Republikës dhe ai këtë
kemi përshkuar derisa erdhëm këtu. Besoj se të mendim, pas takimit me të gjithë grupin, na e ka
gjithë jemi të një mendjeje që prezenca dhe ndikimi dhënë me shkrim.
i Ramiz Alisë në këto ngjarje ka qenë me rëndësi Kastriot Islami - Po për propozimin tjetër, ju
historike për evitimin e traumave dhe të tronditjeve lutem?
sociale, shpesh të paevitueshme në faza kalimtare, Namik Dokle - Jam dakord me propozimin. Po
për ta realizuar demokracinë tonë sipas shprehjes të jetë nevoja, mund t’jua paraqes edhe me shkrim.
së tij vetëm me mjete demokratike. Kastriot Islami - Propozim tjetër nga Grupi
Ne, të nderuar deputetë, kemi nevojë edhe për Parlamentar i Partisë Demokratike?
më tutje për një figurë të tillë. Është garanci e paqes Agustin Shqalësi - Nuk kisha propozim, por
sociale dhe qetësisë, shpresëdaljes nga situata e desha të pyes atë që paraqiti kandidaturën e zotit
rënduar dhe shprehja e unitetit të popullit. Prandaj, Namik Dokle. Ku është bazuar që e paraqet atë
të nderuar deputetë, ju ftoj ta miratojmë kandidaturën kandidaturë dhe a kishte ndonjë të dhënë biografike
e tij njëzëri. për zotin Namik?
Kastriot Islami - Propozim tjetër, ju lutem! Kastriot Islami - Ju lutem, mos bëni pyetje!
(Heshtje) Në qoftë se keni vërejtje dhe propozime.
Propozim tjetër, ju lutem! Propozim tjetër? Fjalën e ka deputeti Baleta.
Ju rikujtoj që për postin e Presidentit duhet të Abdi Baleta - Unë mendoj që për uniformitet
konkurrojnë jo më pak se dy kandidatë. (Përsëri edhe zoti Namik Dokle pranimin ta paraqesë me
momente heshtjeje). Mbani qetësi, ju lutem! shkrim.
Fjalën e ka deputeti Ahmet Kamberi. Kastriot Islami - Ju lutem, sekretaria të marrë
Ahmet Kamberi - I nderuar Kryetar, pranimin me shkrim.
279
Propozim tjetër, ju lutem? Në qoftë se s’ka grevë urie për të realizuar kërkesat e tyre të ligjshme
propozim tjetër, atëherë kush ka vërejtje ose për depolitizimin e shkollës dhe heqjen e emrit të
mendime? Universitetit, kur këtë gjë mund ta kishte pranuar
Fjalën e ka deputeti Ritvan Peshkëpia. Ramiz Alia edhe duke marrë parasysh kërkesat
Ritvan Peshkëpia - I nderuar Kryetar, paraprake të studentëve?
Të nderuar deputetë, Presidenti që i duhet Shqipërisë lipset të ketë
Si i ri kam pasur shumë shpresa 6 vjet më parë, ndershmërinë e duhur politike dhe të ketë dhënë
kur Ramiz Alia u vu në krye të Shtetit Shqiptar dhe prova për qëndrime asnjanëse gjatë përiudhës kur
Partisë së Punës, e vetmja parti në atë kohë, por në vendin tonë u krijuan edhe parti të tjera politike.
për fat të keq iluzionet e mia, ashtu si ato të shumë Por Ramiz Alia jo vetëm nuk e ruajti ekuilibrin midis
njerëzve, u tretën shpejt. Kjo për arsye se në Shqipëri partisë në pushtet dhe partive të tjera të opozitës,
vazhdoi mënyra staliniste e drejtimit të vendit. por disa herë i ka sulmuar ato, veçanërisht PD në,
Ndonëse me radhë, njerëzit vazhdonin të herë në mënyrë të tërthortë e herë në mënyrë të
dënoheshin nga nenet famëkeqe të agjitacion- drejtpërdrejtë.
propagandës e të tentativë- arratisjes. Një amnisti Në kohën kur populli ynë u nda më dysh në
fare modeste e 11 janarit të 1986-s shërbeu vetëm lidhje me qëndrimin ndaj figurës së Enver Hoxhës,
si reklamë dhe nuk kontribuoi realisht në zbrazjen ai jo vetëm nuk mbajti paanshmërinë, por mori hapur
e burgjeve. Po në janar të 1986-s pati dhe internime anën e njërës palë. Ndërkohë, gjatë drejtimit të tij
për motive politike. Burgimet dhe internimet, këto këto kohët e fundit u vranë njerëz në demonstrata,
të fundit pa gjyq, për çështje politike vazhduan të në mënyrë të pajustifikueshme, në Tiranë, Fier,
mbeten plagë e shoqërisë sonë. Ndërkohë filloi të Kavajë, Shkodër dhe asnjëherë fajtorët nuk u
qëllohej në kufi dhe ne përditë merrnim vesh viktima gjendën e nuk iu dhanë drejtësisë.
të reja. Stalini vazhdoi të himnizohej dhe programet Kështu, në përfundim, dua të them se Ramiz
televizive e gazetat vazhdonin të përkujtonin Alia nuk e ka treguar ekuilibrin e duhur politik për të
përvjetorët e tij. Për sulme kundër statujave të tij që garantuar drejtimin me objektivitet e paanësi të
kishin mbushur vendin, njerëzit rriheshin e vendit në periudhën pasuese. Për këto që thashë e
burgoseshin. për shumë të tjera që nuk më premton koha t’i them,
Opinioni i huaj mundohej ta paraqiste qëndrimin unë jam kundër kësaj kandidature.
e Ramiz Alisë si përpjekje për të ruajtur ekuilibrin Falemnderit!
midis forcave konservatore në pushtet dhe prirjeve Kastriot Islami - Mendim tjetër, ju lutem?
demokratike që kishin filluar të shfaqeshin tek Fjalën e ka deputeti Hajredin Tahiri.
intelektualët, të rinjtë, punëtorët dhe fshatarët Hajredin Tahiri - I nderuar Kryetar,
shqiptarë, Por ne që jetonim këtu, dita-ditës po Të nderuar deputetë,
shihnim se qëndrimi i tij qe thellësisht i njëanshëm Duke përjetuar plotësisht ndryshimet që kanë
dhe partiak. Ai ngurronte të zbraste burgjet nga të ndodhur në jetën politike, shoqërore e ekonomike
burgosurit politikë, të prishte sistemin famëkeq të në dy vjetët e fundit, me bindje e them se figura
tufëzimit që rrënoi përfundimisht fshatin tonë, të qendrore e progresit të këtyre ndryshimeve ka qenë
lidhej me Europën e botën që aq shumë na afroi. shoku Ramiz Alia. Ai i kuptoi i pari ndryshimet
Po dhe atëherë kur i bëri, ishte shumë vonë. demokratike që ndodhën përreth nesh dhe i ideoi,
Tensionet ishin rritur shumë, mjerimi pa kufi. Europa i projektoi e i zhvilloi sipas kushteve të vendit tonë.
dhe bota e kishin bjerrë interesin për vendin tonë Herë-herë ka pasur ekstreme të majta e të
dhe i kishin drejtuar sytë te vendet e tjera eurolindore, djathta që e kanë kritikuar për ngadalësim ose
të cilat me seriozitet të plotë po ecnin drejt shpejtim të këtyre proceseve, por kur i kanë analizuar
demokracisë. Kur ato flisnin fjalën e plotë të lirisë, me qetësi, ata, me zë ose nën zë, i kanë dhënë të
ne belbëzonim. drejtë.
Përse Ramiz Alia i la në shesh katër ditë me Edhe në disa momente shumë të vështira që
radhë studentët, të cilët me vetëmohim kërkonin ka sjellë rrjedha e ndryshimeve, siç ishin ngjarjet e
pluralizmin, si të vetmin shpëtim kombëtar, ndërkohë 2 korrikut, ato të dhjetorit, në Qytetin e Studentëve,
që vetë duhej ta kishte marrë inciativën për këtë? ngjarjet e Shkodrës, Durrësit, Kavajës, Elbasanit e
Përse duhej që studentët të rinin 12 ditë të shkurtit të 20 shkurtit në Tiranë, eksodi i fuqishëm i largimit
të 1991-shit në demonstrata dhe të përfundonin në të njerëzve në kufijtë jugorë e në Durrës, shoku
280
Ramiz ka qenë ekuilibrator mjaft i fuqishëm dhe e cila ndërtoi një sistem burokratik, të centralizuar,
gjithmonë ka dhënë zgjidhje të studiuara e të që shpeshherë kaloi në një administratë të ngurtë
mençura. Duke e parë në kompleks figurën e tij, burokratike, me një mendim jo të kthjellët, unë e
shoh tek ai njeriun më të kompletuar për të marrë vlerësoj , dhe vërtet është për t’u vlerësuar, por për
postin e Presidentit e për të përfaqësuar atë unitet sa i përket postit të Kryetarit të Shtetit që ka pasur
mbarëpopullor që mbart ky post. Prandaj, dhe në që nga viti 1983, përmirësimi i legjislacionit te ne
emrin e 5 kolegëve e 44 mijë zgjedhësve matjanë, nuk u bë i shpejtë, legjislacioni demokratik europian
ju ftoj ta miratojmë këtë kandidaturë. hyri me vështirësi në Shqipëri. Këtu mund të ketë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Azem pasur edhe pengesa nga krahu konservator, por
Hajdari. megjithatë këto ndryshime mund të bëheshin më
Azem Hajdari - I nderuar Kryetar, të shpejta.
Të nderuar deputetë, Gjithashtu unë jam i bindur që asnjë nga ju nuk
E filloj diskutimin tim duke marrë në konsideratë e bën të palindur opozitën, sepse atë që shkuli
propozimin e dy grupeve të deputetëve, duke opozita, ju si parti në pushtet nuk do ta shkulnit
vlerësuar mendimin e tyre se vërtet popullit tonë i shumë lehtë, sepse pothuaj kishin hedhur rrënjë të
duhet një figurë, e cila do të përfaqësojë mbarë thella. Prandaj gjatë gjithë aktivitetit të Partisë
unitetin e popullit. Demokratike nuk u ruajt një ekuilibër midis forcave
Unë do të shfaqja rezervat e mia për të dy ekstremiste dhe forcave demokratike, megjithëse u
kandidaturat dhe do t’u lutesha deputetëve që të mundua që të ruhej një ekuilibër. U bënë akuza të
mos bëjmë qarje, sepse qarja këtu në Kuvend, në mëdha ndaj një force të re politike që lindi e po
popull është humnerë. mbështetej fuqimisht nga shpirti demokratik i
Reflektimi nga të gjithë për këtë moment historik ringjallur i popullit shqiptar, u dëgjuan dhe akuza që
do të ishte një nder dhe detyrë e gjithë deputetëve, Partia Demokratike do e shesë këtë popull, këtë
do të ishte një nder dhe detyrë e çdo qytetari, sepse tokë tek Amerika ose te dikush tjetër, lindën shoqata
dihet që ne kemi bërë një kthesë historike, jemi të tmerrshme, pa program të caktuar, si shoqata e
ndarë nga e kaluara e hidhur dhe po shkojmë drejt vullnetarëve të Enverit, që në vetvete kishte
Europës. Dhe të shkosh drejt Europës së ngurtësinë, jo ndjenjën për ndonjë figurë, kishte një
qytetëruar, duhet të shkosh me thellësi mendimesh, ekstremizëm dhe nga tribunat e saj u hodhën thirrje
i vendosur në rrugën që ke nisur, të kesh një unitet të tmerrshme që kishin të bënin dhe me jetën e
jo mendimi, por një unitet pluralist, një objektiv të njerëzve. Ndërsa nga tribuna e Partisë Demokratike
qartë që ne të hyjmë në kombet e qytetëruara. nuk u bënë thirrje të tilla, por thirrje për vëllazërim,
Unë për figurën e Ramiz Alisë kam rezerva. për qytetërim. (Reagim nga salla)
Megjithatë, jam i bindur që populli nuk i ka këto Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
konsiderata që kam unë, por e vlerësojnë. Azem Hajdari - Unë do të kërkoja, duke i bërë
Proceset demokratike në Shqipëri filluan jo thirrje ndërgjegjes së Ramiz Alisë, që ai, në radhë
ndoshta nga dëshira e mirë e njërit ose tjetrit, por të parë, të distancohej nga partia e vet. Të dalë me
ishte konfrontimi, ishte një frymë paqtimi në botë, një fjalim të qartë, jo si fjalimi që mbajti ditën e
ishte takimi Bush- Gorbaçov në Maltë, ishte ndërrimi premte përpara popullit, por të flasë vërtet për
i pozicioneve të këtyre dy superfuqive që luajnë me proceset demokratike dhe për atë që ka nevojë
fatin e popujve, ishte një frymë e re demokratike populli shqiptar, këtu, para Kuvendit, të prononcohet
botërore, ishin ndryshimet radikale në Europën fuqimisht me pluralizmin politik, të cilin e ka quajtur
Lindore, ishte dëshira e mirë e popujve për të ecur shkatërrim kombëtar, të prononcohet për integrimin
në rrugën e demokracisë dhe për t’u shkëputur nga drejt Europës së qytetëruar dhe të reflektojë ndaj
sistemi socialist që në praktikë dështoi. shumë veprimeve.
Megjithëse ai ka bërë një punë të Vëllezër, pasionet për figurat politike në këto
konsiderueshme për të demokratizuar partinë e vet, momente them që duhet t’i heqim. Të ruash figurën,
e cila u ngurtësua në një kohë të caktuar, për arsye të ruash unitetin e mbarë popullit është një detyrë
se proceset u panë me një palë syze në Shqipëri, tepër e madhe. Figura duhet të jetë e kompletuar.
ata që e themeluan, ata e udhëhoqën dhe jam i Ndërsa për propozimin që bëhet për Namik
bindur që, po të ishin gjallë, prapë në krye të saj do Doklen, do të thosha se kjo erdhi si rezultat i asaj
të ishin. Punën e tij në gjirin e asaj partie të ngurtë, që janë dy kandidatura dhe duhet të konkurrojnë.
281
Do t’u lutesha shokëve, grupeve parlamentare të veçanërisht në çlirimin e mendimit nga akujt e
tërhiqeshin, të mendoheshin, të reflektonin, pastaj dogmatizmit dhe në lirinë e ndërgjegjes së njeriut.
të hynin në mbledhje. Një orë nuk na prish punë. Në këto procese, në pika të nxehta kulmore, ai
Këtë e them me bindje. është përpjekur ta ruajë shoqërinë nga ndeshjet e
Kastriot Islami - Fjalën e ka detuteti i rrethit të përgjakshme sociale masive. Në sajë të këtij kujdesi
Gramshit. nuk kanë ndodhur ngjarje të llahtarshme si në ndonjë
Një deputet - Të nderuar deputetë, vend të Europës Lindore.
Shqipëria, me pluralizmin politik dhe shtetin Unë do të mendoja që Ramiz Alia, duke u
juridik që po ndërtojmë, po bën një hap historik, që zgjedhur si President i Republikës dhe duke filluar
shënon një arritje kolosale. Kjo arritje është e aktivitetin në një periudhe të re të një Kuvendi
njëkohshme me thellimin e mëtejshëm të pluralist, është e domosdoshme: e para, të
demokracisë së re. Zhvillimet e reja në Shqipëri janë shkëputet nga nostalgjia e së kaluarës, nostalgji
rrjedhojë e zhvillimit të natyrshëm të ngjarjeve brenda që pak a shumë e kanë mjaft prej nesh, e cila e
dhe jashtë vendit, rrjedhojë e një klime të re që e dëmton veprimtarinë e një burri shteti, pasi ia tërheq
përgatitën e po e forcojnë të gjitha forcat prapa një pjesë të energjive, në kohën kur e sotmja
përparimtare e progresive. dhe e ardhmja i kërkojnë ato më të plota dhe më të
Në këtë rrugë të re e të domosdoshme për pasuruara.
Shqipërinë, shembulli që ka dhënë dhe roli që ka E dyta, të veprojë më shpejt dhe më në kohë,
luajtur shoku Ramiz Alia është i jashtëzakonshëm. pa shumë lëkundje në kapjen e momentit
Si ideator i proceseve demokratike e reformuese në përparimtar e demokratik të lindur në procesin e
Shqipëri, ai po shërben si faktor i padiskutueshëm demokratizimit. Të mos shtyhet momenti e të mos
uniteti e mirëkuptimi, që Shqipëria të ecë përpara zgjidhet me vonesë, pasi kjo e dëmton zhvillimin
në rrugën e saj. ekonomik, politik, shoqëror e shpirtëror të vendit .
Roli që ka luajtur e po luan shoku Ramiz në Ramiz Alia është i prerë drejt përparimtares, e
jetën e vendit e ka ngritur atë në një figurë qendrore, do atë, por përqafimi i kësaj përparimtareje nuk duhet
tek e cila është përqendruar e gjithë vëmendja. Është të bëhet me vonesë. Shkaku i përqafimit me vonesë
kjo arsyeja që në çdo mjedis ku ndodhemi, na bëhet mund të jetë edhe kujtesa e së kaluarës dhe
dhe dëgjojmë pyetjen: “A do të zgjidhet President nostalgjia për të kaluarën.
Ramiz Alia?” Unë mendoj se kushtet e punës dhe të
Unë nuk flas dot për tërë Shqipërinë, por në veprimtarisë në një Kuvend pluralist do të bëjnë që
Gramsh nuk gjendet njeri që të mos kërkojë shokun shoku Ramiz Alia ta udhëheqë me urtësi vendin dhe
Ramiz Alia President. Kjo nuk lidhet me Partinë e të luajë rol të rëndësishëm në bashkimin kombëtar,
Punës, po me garancitë që i jep vendit personaliteti në unitetin e popullit dhe në të gjithë veprimtarinë,
i tij i plotë në të gjitha fushat e sidomos prirjet e tij për ta nxjerrë shoqërinë tonë nga kriza e thellë
reformuese, që i kanë çelur Shqipërisë dritën jeshile ekonomike, politike, shoqërore e shpirtërore.
të një perspektive të re. Ndaj, duke shprehur vullnetin Unë jam një ndër ata 30 deputetët që propozuan
dhe kërkesën e të gjithë zgjedhësve të rrethit të kandidat për deputet shokun Ramiz Alia dhe këtë
Gramshit, në emër edhe të shokëve të mi deputetë propozim e përforcoj dhe e shoh si kandidatin më
të këtij rrethi, mbështes propozimin e bërë për të të mirë, si personalitet e si figurë të shquar. Prandaj
zgjedhur President të Republikës së Shqipërisë ju ftoj që ta votojmë.
shokun Ramiz Alia dhe ju ftoj ta miratojmë atë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Preç
njëzëri. Zogaj.
Falemnderit! Preç Zogaj - I nderuar Kryetar,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dritëro Të nderuar deputetë,
Agolli. Pozita në pakicë i kushtëzon deputetët e Partisë
Dritëro Agolli - I nderuar Kryetar, Demokratike, përkatësisht dhe mua, të diskutojmë
Të nderuar deputetë, për kandidatët për president të paraqitur nga
Ramiz Alia është sot personaliteti më i shquar shumica.
politik në vendin tonë dhe një figurë e njohur në botë. Kandidati i nderuar Ramiz Alia, për mendimin
Në procesin e gjatë dhe të vështirë të demokratizimit tim, i përcolli ngjarjet e jashtëzakonshme të rënies
të vendit ai ka luajtur një rol të rëndësishëm, se murit shqiptar me detyrën e dyfishtë: të Sekretarit
282
të Parë të Partisë së Punës të Shqipërisë dhe të Këtë pyetje e bëj duke pasur parasysh se një
Kryetarit të Presidiumit të Kuvendit Popullor. Në alternativë për ne, për Shqipërinë është drita jeshile
pozitën e dyfishtë, të një partiaku shumëvjeçar në e Europës. Shqipëria për Europën është pak a
shtetin totalitar të diktaturës shqiptare dhe inicuesit shumë emri i Presidentit dhe nga kredibiliteti i këtij
të proceseve të para të demokratizimit në Shqipëri, personi do të varet mjaft hapja ose mbyllja e portave
ai, me sa kuptoj unë, mori përsipër të ishte çliruesi, për ne. Për këtë kredibilitet e shoh të nevojshme që
duke mos qenë vetë aq i lirë, për shumë arsye që Presidenti të shkëputet e të distancohet hapur e
burojnë nga realiteti shqiptar. prerë nga gjithë trashëgimia e keqe që të gjithë po
Kur vendosja e pluralizmit dhe dalja e partive të e lëmë pas dhe që në të vërtetë e kemi mohuar. E
opozitës e çau përfundimisht shkëmbin e monizmit shoh të arsyeshme që ai të çlirohet me guxim dhe
në Shqipëri dhe e futi në një ritëm tjetër shumë më prerë nga trysnia e mundshme e konservatorizmit
të shpejtë procesin e demokratizimit këtu, Shqipëria që e rrethon, me qëllim që të realizohet ajo që
jonë u trondit fund e krye. Nuk qe e mundur që shkruam këtu në dispozitat ligjore që Presidenti të
polarizimi politik të evitonte shumë veprime të përfaqësojë unitetin e popullit.
pakontrolluara. Kjo për mua ishte e kuptueshme, Falemnderit!
sepse ky vend jo vetëm ishte i etur për liri, por shumë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Natasha
e shumëkujt edhe i ishte marrë liria. Lako.
Në këto situata tepër delikate, kur vazhdimisht Natasha Lako - Zoti Kryetar,
në skenë dukeshin premisat e luftës civile, populli Të nderuar deputetë,
ynë tregoi tolerancë të shkëlqyer, duke shuar kudo Jemi përpara çasteve solemne dhe më dinjitoze
çdo vatër konflikti. Meritë për këtë kanë, pa dyshim, të popullit. Isha e mendimit që ky moment të vinte
edhe partitë politike e për mendimin tim edhe Partia pas sqarimit të masakrës së Shkodrës, megjithatë
Demokratike, e cila në çdo rast luftoi dhe u përpoq dhe unë i nënshtrohem mendimit të shumicës.
të shmangte çdo acarim e konflikt. Në kundërshtim me solemnitetin kombëtar,
Për mendimin tim, meritë të pamohueshme ka fatkeqësisht dëgjuam këtu kandidaturën e dytë për
edhe Presidenti, i cili, për natyrën e vendit tonë, të kandidat për president, zotit Namik Dokle,
mësuar vazhdimisht me unin, me personin, gjithnjë pavarësisht se në ndryshim nga paraqitja e parë
ka shërbyer dhe shërbente si pikë referimi për të nuk iu dha asnjë meritë, në të cilën të mbështetej
gjitha forcat, duke iu ngarkuar atij meritat, fajet, kandidatura.
gabimet etj., etj. Meqë për propozimin për kandidat duhet
I gjendur mes demokratëve dhe mes njerëzve serioziteti më i madh kombëtar, jam e mendimit si
të lodhur e të dëshpëruar nga kriza e rëndë deputete se kandidatura e Namik Dokles është fare
ekonomike, politike, morale dhe sociale në Shqipëri, e papërshtatshme për reputacionin shoqëror e
i gjendur në mes pseudodemokratëve e mes kombëtar. E vetmja meritë e Namik Dokles si
konservatorëve, që kanë tundur e vazhdojnë të kryeredaktor i “‘Zërit të popullit” është përballimi
tundin parullat e një të vjetre të kaluar tashmë e të jashtë çdo etikete publicistike e morale i fushatës
ndryshkur, pra i gjendur në mes këtyre forcave, që elektorale që siguroi fitoren e Partisë së Punës me
ç’është e drejta, në mjaft raste shiheshin vëngër rrugë sulmesh e shtrembërimesh të panumërta.
me njëri-tjetrin si në një ring, është dashur një njeri U lutem deputetëve të tërheqin propozimin për
që të ekuilibronte sa të ishte e mundur ndarjet, kandidaturën e Namik Dokles, të japin kandidatura
konfliktet, madje të ekuilibronte edhe urrejtjet. të tjera, në dinjitet të popullit tonë dhe respekt për
Unë mendoj se personi që sot merr përsipër demokracinë, e cila kështu më duket e dyshimtë.
detyrën e Presidentit në Shqipëri, më shumë sesa Falemnderit!
nderohet, i bën nder këtij vendi të rrënuar. Duke Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali
respektuar mendimin e mjaft zgjedhësve të zonës Berisha.
së Lezhës, të 12 fshatrave të rrethit të Lezhës që Sali Berisha - Zoti Kryetar,
në të vërtetë kanë votuar për Partinë Demokratike Të nderuar deputetë,
dhe për programin e saj, por vlerësojnë kontributin Partia Demokratike, besnike e parimeve të veta
e Presidentit Ramiz Alia, unë dëshiroj t’i drejtohem demokratike, sot nuk paraqet kandidaturë për
atij me këto fjalë: “A ia jep edhe ai votëbesimin president. Dhe jo se nuk e di që zgjedhjet e sotme
vetes?” nuk janë ato të cilat pret populli ynë në këto çaste
283
pothuaj dramatike që po kalon, por Partia rëndësishme aq edhe e vështirë. Shoku Ramiz e
Demokratike nuk paraqet kandidat, sepse ajo në ka udhëhequr me sens dhe urtësi këtë periudhë;
zgjedhjet e 3l marsit pati një fitore jo të plotë. Prandaj është meritë e tij që në momente tepër delikate e
ajo, duke qëndruar larg çdo forme koalicioni apo të kritike, si ato që kemi jetuar kohët e fundit, ka ditur
ngjashme me të, zotohet se do të vazhdojë luftën të evitojë përplasjet e rrezikshme që mund të çonin
dhe përpjekjet e saj gjithnjë me mjete dhe metoda në destabilizimin e politikës së vendit, në përçarje
demokratike gjer në vendosjen e demokracisë së dhe në humbjen e lirisë e të pavarësisë.
vërtetë në Shqipëri, të cilën, për bindjet e Partisë Shoku Ramiz është një politikan e burrë shteti i
Demokratike, mund ta realizojë vetë programi i kësaj shquar, reformator i vërtetë, i mprehtë e largpamës,
partie dhe jo ajo parti që me politikën e saj i solli që e ka plotësisht të qartë perspektivën e zhvillimit
vendit krizën e rëndë politike, sociale dhe ekonomike të vendit tonë. Ai mendon e punon për të sotmen e
që po përjeton. për të ardhmen e Shqipërisë, vepron në përputhje
Trashëgimia e rëndë, praktikat dogmatike që me aspiratat e popullit e të kombit shqiptar. Prandaj
zbaton, inkoherencë e programit të Partisë së jam plotësisht dakord me propozimin e bërë që
Punës, të gjitha këto dhe faktorë të tjerë bënë që shoku Ramiz Alia të zgjidhet President. Kjo është
asnjëra nga kandidaturat e paraqitura nga PPSH në të mirën e popullit dhe të kombit shqiptar. Ju ftoj
dhe as të tjera që ajo mund të paraqesë, nuk do të që ta miratojmë atë.
mund të justifikojnë shpresat e këtij populli për Falemnderit!
demokraci. Historia këtë mision ia ka besuar Partisë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti …
Demokratike dhe opozitës shqiptare. Një deputet - Shoku Kryetar,
Falemnderit! Shokë deputetë,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Flamur Kandidatura e shokut Ramiz Alia, që na paraqitet
Çani. sot për ta zgjedhur si President të Republikës, është
Flamur Çani - Të nderuar deputetë, figura më qendrore, figura më e nderuar e popullit
Duke shprehur edhe dëshirën e zgjedhësve që shqiptar, është personalitet i njohur në botë. Ne i
unë përfaqësoj, jam plotësisht dakord me propozimin kemi parë aftësitë e shokut Ramiz Alia: burrë i
që u bë për të zgjedhur President shokun Ramiz mençur, largpamës, që me zgjuarsi përballoi
Alia. proceset demokratike, të cilat nuk ishin e nuk janë
Shoku Ramiz Alia është nismëtar për platformën të lehta. Këtë duhet ta kemi mirë parasysh. Këtu
e demokracisë shqiptare, është flamurtar dhe shoku Ramiz Alia ka meritën e veçantë të tij.
zbatues i saj. Ato nisën me ndryshime më rrënjësore Ne si ushtarakë kemi parë, krahas të tjerash,
në legjislacion, me kalimin nga sistemi administrativ edhe aftësitë e veçanta të shokut Ramiz Alia si
komandues në ekonomi, në atë të drejtimit me Komandant i Përgjithshëm i Ushtrisë, kujdesin e
metoda ekonomike të saj. Ai është nismëtar për veçantë të tij për forcimin e aftësisë mbrojtëse dhe
vendosjen e shtetit juridik dhe ndarjen e veprimtarisë të gatishmërisë luftarake të saj.
partiake nga ajo shtetërore, për demokratizimin e Me këtë merak kemi ardhur edhe këtu në
ekonomisë e të politikës, të kulturës, të artit, të Kuvend, me këtë merak na ka dërguar populli që na
tërë jetës së vendit, kur nuk kishte asnjë parti politike ka zgjedhur, por këtë merak kishte dhe gjithë efektivi
opozitare. Ai është frymëzuesi për një kushtetutë i Divizionit “Korabi.” Prandaj, shokë, ju ftoj ta
të re, e cila i nënshtrohet një reforme radikale miratojmë njëzëri kandidaturën e shokut Ramiz.
demokratike në tërë strukturat e pushtetit politik. Falemnderit!
Ishte shoku Ramiz Alia që futi një koncept të ri në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kujtim
jetën shoqërore të vendit mbi të drejtat e njeriut, Gina.
duke i ngritur ato në nivele bashkëkohore Kujtim Gina - E nderuara Kryesi,
ndërkombëtare. I nderuar Kryetar,
Shoku Ramiz, me ndjenjë të lartë, thirri në skenë Të nderuar deputetë,
opozitën, që, siç thonë edhe të huajt, është një Kandidatura e paraqitur nga zoti Xhelil Gjoni në
rast unikal në botë, sepse e pa atë si një zhvillim të përgjithësi qëndron. Them në përgjithësi qëndron,
natyrshëm për brenda dhe jashtë vendit. sepse në një drejtim unë kam rezerva. Ne si deputetë
Si kudo edhe në vendin tonë proceset bëjmë betimin dhe mendoj se nuk është nevoja t’jua
demokratike konsiderohen si një periudhë sa e kujtoj. Ndaj edhe në propozimin e bërë më duket se
284
ka më shumë simpati personale sesa mbështetje t’u lidhur me botën, në përpjekjet për të bërë kthesën
në interesat e popullit. Shtrohet pyetja: A gëzon e plotë politike e ekonomike. Me qetësi e paanësi
simpati në opinionin politik dhe afarist botëror zoti ka ndjekur kohezionet e ndryshme, edhe kur
Alia? Unë them jo. Pse? Siç dihet, zoti Alia deri në grumbullime të mëdha jo rallë e kanë thirrur vendin
këto zgjedhje ka qenë Kryetar i Presidiumit të drejt konfrontimeve dhe përçarjeve. Në mes të
Kuvendit Popullor dhe funksionar i lartë i PPSH. Në trysnive të tilla vetëm figura e pastër dhe qartësia
këtë periudhë është miratuar ligji për ndalimin e në rrugën ku na orientoi Ramiz Alia na kanë
çfarëdolloj kredie e ndihme nga jashtë, të cilat do të shmangur nga shumë përplasje. Në mendim i qartë,
ishin për interesat e popullit, ligj për të cilin zoti Alia në figurë i pastër, një personalitet i njohur botëror,
ka pasur ndikim të padiskutueshëm. Ndaj mendoj prandaj populli ka besim e ne vullnetit të popullit e
se Europa dhe afaristë të veçantë nuk mund të besimit tonë t’i bindemi me ndërgjegje duke votuar
shfaqin gatishmërinë për të marrë pjesë në dhënien për të.
e ndihmave e të kredive, të cilat kanë rëndësi jetike Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Besnik
për mbarë kombin. Mustafaj.
Mendoj se ashtu siç u hoq ky ligj nga ky Kryetar Besnik Mustafaj - I nderuar Kryetar,
Kuvendi, mund të vihet po një ligj tjetër që heq të Të nderuar deputetë,
gjitha të drejtat e kredive dhe të afarizmit. Mendoj Së pari, do të thosha se dje ne shënuam një
se konditën për mobilizimin e një pjese të popullsisë nga datat më të rëndësishme të historisë së
së vendit deri-diku e plotëson. Shqipërisë të këtij shekulli. Me ligjet që aprovuam
Ju ftoj dhe një herë ta mendoni mirë vënien e dhe me mënyrën demokratike si i aprovuam këto
kandidaturës e të mos vihet kandidaturë për numër. ligje, ne të gjithë së bashku i dhamë fund një
Është fjala për zotin Dokle. periudhe të palavdishme, gjatë së cilës populli dhe
Unë mendoj se thjesht për nevojat ekonomike atdheu ynë e thelluan shkëputjen nga zhvillimi politik
që ka kombi sot për ndihma e kredi nga jashtë për dhe qytetërimi europian, që e kishim trashëguar
zhbllokimin e gjendjes së krizës, kandidatura e tashmë nga pushtimi i gjatë otoman. Tani mund të
Presidentit Alia më duket e papërshtatshme për themi se iu hap rruga ligjërisht vendosjes së
faktin e mësipërm. Kokës sot i duhet vënë gishti, demokracisë së vërtetë në Shqipëri dhe neve, që
që më vonë të mos e zëmë me duar. Mendoj se rasti historik e solli të jemi hartuesit e votuesit e
këtu shpreh dhe mendimin e zgjedhësve të mi. këtyre ligjeve, na takon të jemi krenarë.
Falemnderit! Realiteti nuk lejon më askënd ta cilësojë rrugën
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhevahir e zhvillimit në të cilën po hyn vendi ynë si vazhdim
Tahiraj. të veprës së Enverit. Pas vendosjes së pluralizmit
Xhevahir Tahiraj - E nderuar Kryesi, mendoj që kjo është fitorja e dytë esenciale që arriti
Të nderuar deputetë, populli ynë në përparimin e tij drejt demokracisë së
Për mua qe një nder i veçantë si pjesëtar i 30 vërtetë. Kjo fitore bëhet edhe më e rëndësishme
deputetëve që autorizuam shokun Xhelil Gjoni të nga fakti që u mundësua me kontributin e gjithë
propozonte kandidat për President shokun Ramiz përfaqësuesve të popullit, pavarësisht nga përkatësia
Alia. Propozimi përmban mesazhin e popullit, që e e tij partiake.
ka parazgjedhur me kohë shokun Ramiz Alia Në këtë frymë mendoj se duhet të hedhim edhe
President. Këtë e them në emër të zgjedhësve të hapin tjetër që është zgjedhja e Presidentit. Mendoj
mi, si dhe të 260 mijë banorëve të rrethit të Fierit. se me ligjet që miratuam, ne e krijuam terrenin e
Është e vërtetë që shans e dhuratë e zhvillimeve përshtatshëm për të pasur një President të vërtetë
ndërkombëtare epokale është demokracia. Por që të luajë rolin që i takon në procesin e filluar.
është, gjithashtu, e vërtetë që iniciator, inspirues e Vazhdimi i këtij procesi, siç po shihet dita-ditës,
udhëheqës i ekuilibruar, që na çoi deri në zgjedhjet nuk është aspak i lehtë. Kemi trashëguar një gjendje
e para pluraliste, në udhëheqjen e luftës kundër ekonomike katastrofike, kemi trashëguar një gjendje
burokratizmit e konservatorizmit, është përsëri psikologjike dhe morale të popullit mjaft të acaruar,
Ramiz Alia. kemi të trashëguar një mori problemesh të mprehta
Si Kryetar Shteti, me ndjenjë të veçantë të kombëtare.
domosdoshmërisë historike për ta futur vendin tonë Është e vërtetë se vendi ynë është tashmë një
në këtë rrugë, e shohim në krye të përpjekjeve për republikë parlamentare. Pra, në përmirësimin e
285
situatës jemi të angazhuar detyrimisht të gjithë ne pandalshme e të pakthyeshme, drejt progresit

që ndodhemi këtu në sajë të besimit që na ka dhënë shoqëror, drejt mirëqenies së vendit. Për sa i përket
populli. Por do të jetë apo s’do të jetë nga radhët figurës së Ramiz Alisë, unë them që tek ai janë të
tona, në përmirësimin e kësaj situate do të ketë një mishëruara të gjitha cilësitë dhe virtytet më të mira,
rol të veçantë edhe Presidenti, rol që ia kemi më njërëzore nga ana politike, shoqërore, ideologjike
përcaktuar paraprakisht ne tashmë me kompetencat e kulturore që mund të ketë një shqiptar për
e detyrat që i kemi dhënë nëpërmjet ligjeve që reputacionin që ka Ramiz Alia në shkallë kombëtare
miratuam. dhe ndërkombëtare, është një reputacion tashmë i
Përmbushja e këtyre kompetencave dhe njohur dhe nuk mund të ketë aluzion nga ndokush.
detyrave kërkon nga personi që do të ulet në karrigen Prandaj dhe në emër të të gjithë zgjedhësve të
e Presidentit aftësi të rralla, por edhe një figurë të zonës sime, që janë rreth 15 mijë banorë, u bëj
pastër, dhe me këtë të fundit unë kuptoj qenien e tij thirrje tërë deputetëve, kolegëve të mi, që të votojmë
jashtë implikimeve të drejtpërdrejta në politikën e për Ramiz Alinë, për Presidentin tonë të ardhshëm,
dhunës, nga e cila fatmirësisht u ndamë. Ndryshe tek i cili shikojmë progresin e shtetit tonë, të kombit
personaliteti i Presidentit nuk do të mund t’i shërbejë tonë.
krijimit të një atmosfere të mirëkuptimit kombëtar, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Petrit
për të cilën Shqipëria sot ka nevojë më shumë se Llaftiu.
kurrë. Petrit Llaftiu - I nderuar Kryetar,
Siç kanë ardhur punët sot, mendoj se në Shqipëri Të nderuar deputetë,
vështirë të gjendet një figurë ideale. Prandaj mendoj Të nderuar pjesëmarrës, të pranishëm në këtë
se do të na duhej një njeri që të kishte jo vetëm Kuvend,
përgatitjen, por edhe vullnetin dhe energjitë e Flas si deputet i qytetit të Shijakut, një qyteti të
nevojshme për t’u ballafaquar me problemet tepër lashtë, me tradita të larta patriotike, i dalluar për
të ndërlikuara e të vështira që po kalon vendi, një trimëri dhe për besë.
njeri që të jetë në gjendje të japë një kontribut efikas Duke folur sot, në këtë moment historik të
në zgjidhjen e shpejtë e drejt të këtyre problemeve. zgjedhjes së një presidenti të parë të një kombi
Mendoj se për ne të gjithë që ndodhemi në këtë shumëpartiak, e ndiej për detyrim të shpreh zërin e
sallë është një detyrim fort i madh, një detyrim nënave, vëllezërve dhe motrave të Shijakut, me
historik që të vëmë dorë pa u gabuar mbi njeriun që modestinë për t’i shërbyer, së pari, popullit dhe
mund të marrë përsipër një mision të tillë. Çdo pastaj interesave partiakë.
zgjedhje e gabuar në këtë rast do të na ngarkonte Qyteti i Shijakut nuk e ka kursyer asnjëherë
me një përgjegjësi të rëndë para popullit dhe atdheut. patriotizmin dhe dëshirën për punë. Por fatkeqësisht,
Prandaj u bëj thirrje gjithë kolegëve të nderuar që të duke dëgjuar shokët propozues, do të ishim shumë
dalin, për hir të interesave të shenjtë që na kanë të interesuar të dinim të paktën diçka më tepër nga
mbledhur këtu, jashtë preferencave partiake e ato momente negative në të cilat sot populli është i
pëlqimeve subjektive personale. përjetuar. Ndoshta parafolësit nuk u zhveshën dot
Falemnderit! nga mendimet partiake dhe kjo është një fatkeqësi.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Vehap Këtë mund t’jua argumentoj vetëm me fakte se
Daku. praktikën kaqvjeçare të Partisë së Punës
Vehap Daku - I nderuar Kryetar, konkurrentët në fushata elektorale asnjëherë nuk
Të nderuar deputetë, kanë qenë në pozita të barabarta. Dhe kjo nuk është
Desha të them dy fjalë për figurën e Ramiz Alisë, aspak dinjitoze, të paktën për figurën që mbrojnë.
pa fjalime libreske. Unë për veten time opozitën, në Unë do të dëshiroja t’ju vija në dukje se ne kemi
këndvështrimin dialektik, e shikoj zhvillim se të patur gjithnjë figura të larta që kanë drejtuar kombin.
korrigjon të metat e gabimet dhe kështu patjetër që Por a nuk është e ligjshme që përgjegjësia për këtë
do të shkosh drejt progresit. Dhe kur kam unë këtë gjendje katastrofike të dilte më së miri pikërisht në
ide për opozitën dhe pluralizmin, nga lartësia më e këtë Kuvend? A nuk është normale që populli,
madhe e vendit, nga Korabi madhështor, mendoj që nëpërmjet zërit tonë këtu në Kuvend, të dinte të
Ramiz Alia është ideatori i këtyre reformave paktën cilët ishin ata engjëj partie apo pushteti që
demokratike që kanë nisur e po vazhdojnë në vendin abuzuan me burokracinë në kurriz të popullit?
tonë dhe që, sipas deklaratave të tij, janë të Figurat e ndritura nuk do të mungojnë. Është edhe
286
kjo një fjalë e vetë shokut Ramiz Alia. Kombi, thotë dëgjofshim të mirën Shqipërisë sonë të dashur! Iu
ai, do të lindë gjithmonë politikanë dhe njerëz rrittë ndera!
mendjemprehtë. Kujtoj këtu me shumë dashamirësi Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abdi
një deklarim të zotit Muhamet Kapllani në një Baleta.
intervistë: a do të jesh apo nuk do të jesh deputet? Abdi Baleta - I nderuar Kryetar,
Thënia e tij shumë modeste ishte: “Unë e kam Të nderuar deputetë,
zanatin tim.” Kandidatura e zotit Ramiz Alia, për mendimin
A nuk ka ardhur koha të shikojmë me një intuitë tim, ka kohë që përgatitet. Kandidati për president
më të lartë popullore? Unë do të kisha një zë të Ramiz Alia ka një jetë dhe veprimtari të gjatë politike.
brendshëm për të sjellë nga qyteti i Shijakut. Dhe Por a duhet quajtur gjithnjë jetëgjatësia në jetën
këtë do t’ia adresoja, në radhë të parë, Kuvendit e politike si meritë? Kjo është një pyetje, që mbetet
pastaj zotit Alia. Mendimi im dhe në interesin e gjithnjë e shtruar kur diskutohen çështje të kësaj
kombit do të ishte që në këta katër vjet Ramiz Alia natyre. Ne jemi mësuar ta gjykojmë atë dhe duhet
të mos bënte jetë partie. Ky do të ishte arbitri më i ta gjykojmë jo vetëm nga fjalët që dëgjuam për
denjë për të drejtuar kombin mbi interesat e partisë. meritat dhe të metat, por edhe nga një përvojë
Duke pasur të drejtën të flas në emër të popullit jetësore në përgjithësi që ka gjithsecili.
të Shijakut, mund t’ju kujtoj: gjendja është tepër e Kandidati për president Ramiz Alia nuk është
rëndë. Atëherë populli nga ne në mënyrë urgjente dhe nuk mund të jetë i lirë as nga e kaluara e tij,
kërkon: si do ta zgjidhim problemin e ushqimit? Si domethënë nga trashëgimia e tmerrshme e kësaj
do ta zgjidhim problemin e veshmbathjes? Si do ta të kaluare për vendin tonë, as nga komplekset që
zgjidhim problemin e punësimit? Në qoftë se këto ka krijuar rreth vetes, me gjithë veprimet e tij politike
probleme nuk i mjaftuan zotit Alia kaq vite, me siguri të viteve të fundit. Kandidati, për mendimin tim, ka
që ky katërvjeçar do të ishte dhe katërvjeçari i fundit përgjegjësi të madhe për gjendjen katastrofike ku
i provës së tij në karrierën politike. ka mbërritur vendi ynë sot në të gjitha drejtimet.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Halil Për të na thuhet se është figurë e njohur. Ashtu
Elezi. është. Por do të thosha se është i njohur edhe në
Halil Elezi - I nderuar Kryetar, sajë të mundësive të mëdha që ka patur për t’u bërë
Të nderuar deputetë, i njohur, dhe jo vetëm të rezultateve të veprimtarisë
Rruga nga erdhëm ishte nga më të vështirat. së tij politike, që lënë mjaft për të dëshiruar.
Natyrisht, këtyre arritjeve u rritet vlera e do t’u rritet Ramiz Alia e ka pasur dhe do ta ketë të vështirë,
edhe më tej. Sa më shumë që të kalojnë vitet, aq për mendimin tim, të shkëputet nga e kaluara e tij
dhe më pak do të dalin ato. Edhe sot e tutje ka e do dhe e vendit tonë. Dhe nuk jam i sigurt se ai dëshiron
të këtë vështirësi të mëtejshme. Këto i njohim dhe e është i vendosur të shkëputet përfundimisht e në
i pranojmë. çdo drejtim nga kjo e kaluar. Dhëntë Zoti që e
Shpreh besimin se populli ynë i zgjuar do të ardhmja të tregojë se është i gabuar ky dyshim!
dijë ta ndihmojë shokun Ramiz, për të cilin unë jap (Reagim nga salla me fjalën “amin! “).
votën, në çuarjen më tej të këtij procesi në nivelin e Falemnderit për shoqërimin sipas ritit!
vendeve të zhvilluara për mirëqenien e popullit. Kam Ramiz Alia ka vepruar gjithnjë me vonesë ndaj
bindjen se edhe partitë politike do të shërbejnë si ngjarjeve dhe kjo provon se nuk e ka pasur të
një mbështetje e mëtejshme për realizimin e kësaj zhvilluar në masën e duhur sensin e parashikimit
aspirate. Partia e Punës e Shqipërisë duhet dhe do dhe të paraprirjes se perspektivës. Edhe ato masa
të punojë për zbatimin e programit që vetë shoku të dobishme që janë marrë në vendin tonë, ai i ka
Ramiz ideoi për rinovimin e saj në kushtet e mbështetur me vonesë, në një kohë kur këto masa
pluralizmit politik. ishin zhvlerësuar shumë dhe efekt i tyre ishte i dobët.
Propozoj dhe ftoj të gjithë deputetët që me Nuk duhet të zvogëlojmë karakterin tragjik të
koshiencë të njohim vështirësitë, të vlerësojmë shumë ngjarjeve që kanë ndodhur në vendin tonë
ekuilibrin dhe gjakftohtësinë e shokut Ramiz Alia në kohën që në postet më të larta shtetit ka qenë
për zgjidhjen e problemeve të këtyre situatave zoti Ramiz Alia.
shumë të ndërlikuara që kaluam e të tjerave që kemi Ngjarjet tronditëse që kanë ndodhur, sidomos
përpara dhe të japim votëbesimin për të, për ta që nga mesi vitit të kaluar, ngarkojnë me përgjegjësi
zgjedhur President të Republikës Shqiptare. I të rëndë të gjithë drejtuesit e shtetit tonë që kanë
287
qenë në kohën e ngjarjeve, duke përfshirë edhe zotin Jemi para një zgjedhjeje të madhe. (Ilaritet)
Ramiz Alia. Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
Për mua si deputet është e vështirë të pranoj Napolon Roshi - Mendoj së pakkush mund t’i
se në vendin që ka patur dhe në rolin që ka luajtur mohojë meritat që ka kandidati për president Ramiz
në jetën politiko-shoqërore të vendit, ai mund të Alia për rrugën demokratike ku është futur Shqipëria.
përfaqësojë me të vërtetë unitetin e popullit ashtu Do të thosha që deri në Plenumin e 10-të me të
siç duhet e siç do të dëshironim ne, për këto arsye vërtetë këto merita janë tepër të mëdha. Por dilema
që thashë. nis pikërisht aty, në një kohë kur populli priste që
Për sa i përket kandidaturës së zotit Namik Ramiz Alia të bashkohej me popullin dhe të mos
Dokle, mua më bën përshtypje që edhe deputeti që fajësonte demokracinë për ato që ndodhën, për
e propozoi, nuk gjeti fjalë pozitive për të argumentuar ngjarjet e 2 korrikut, moszbatimin e demokracisë,
kandidaturën e tij, por vetëm na e paraqiti dhe u ul të fajësonte pikërisht burokratët dhe të mbështetej
në vend. Mos vallë zotërinjtë deputetë që e te populli, pasuan plenumet regresive: i 11-ti, i 12-ti
propozuan, e pranojnë që të jetë President dhe të e me radhë. Pasoi dhjetori i vonuar.
qeverisë vendin pikërisht një kandidat, të cilin shumë Nuk kishte pse t’i shkonim ne Europës në atë
prej nesh, dhe jo vetëm prej nesh, nuk do ta mbledhje aq të rëndësishme, ku dyert ishin gati të
pranonin, për shkak të mënyrave ekstremiste dhe hapura për të hyrë Shqipëria, me një “jo” për
paradoksale me të cilat ai ka drejtuar “Zërin e pluralizmin. Dhe pas 10 ditësh duhej të ngriheshin
popullit” këta muajt e fundit? Mos vallë do të studentët, të cilëve do t’u jemi mirënjohës tërë jetën,
dëshironin që po kështu të qeverisej dhe të drejtohej dhe Ramiz Alia t’i thoshte “po” pluralizmit. Përse
Shqipëria? Prandaj, mendoj, mirë është që duhej ta bënte këtë?
kandidaturën e dytë propozuesit ta tërheqin. Megjithatë populli priste, sepse kishte besim te
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ndriçim Ramiz Alia. Priste që në konferencën e partisë, kur
Hysa. populli kishte aq halle, që Ramiz Alia të shkëputej
Ndriçim Hysa - I nderuar Kryetar, nga partia, të vihej në rolin e Kryetarit të Shtetit, aq
Të nderuar deputetë, të dëshiruar nga secili prej nesh, të ishte forca e
Ndoshta unë përfaqësoj grupmoshat më të reja unitetit, sepse, nuk e teproj kur them, ishte i vetmi
të deputetëve këtu e që të jem më i saktë, të njeri në Shqipëri, të paktën i afirmuar, që mund ta
deputetëve të Partisë së Punës, mbasi do të ketë mbante të bashkuar popullin. Dhe Ramiz Alia nuk e
ndonjë shok këtej nga opozita që mund të jetë më i bëri këtë, sepse mbi interesat e kombit vuri interesat
ri se unë. partiakë. Dhe në këtë rrugë të rrezikshme vazhdoi
Jam i mendimit që shoku Ramiz Alia është më tej, duke nxitur dhe himnizuar Enver Hoxhën.
personaliteti e figura më e shquar e popullit dhe e Nuk jam nga ata ekstremistët, por ama vetë
kombit tonë. Ne bijtë e fshatarëve vijmë këtu në Ramiz Alia tha: “Ta lëmë problemin e Enver Hoxhës
Kuvend me bindjen dhe mbështetjen mbarëpopullore pas zgjedhjeve, t’ia lëmë historisë”. Përse duhej tërë
se i vetmi njeri ku populli ynë sot ka drejtuar shikimin ajo histori? Përse duhej ta çonim vendin gati në prag
e besimin e tij është shoku Ramiz Alia. Mbarë populli të luftës? Si nuk gjeti aq forca të shkëputej nga
i zonës së Dumresë, prej afro 45 mijë banorësh, këto forca? Mendoj se janë gjëra që na kanë çuar
para se të niseshim, na thoshte: “Nuk duhet të në momente tepër të rrezikshme. Dhe pikërisht këtu
ktheheni në zonën tonë pa zgjedhur President qëndron dilema.
Ramiz Alinë”. Ndaj unë e kisha edhe si detyrë morale Një dilemë tjetër që ma forcon edhe më shumë
të dilja këtu para jush dhe t’ju thosha se ky është mendimin tim është kandidatura e Namik Dokles,
një zë që del nga mbarë populli, që del nga zemra sepse janë me të vërtetë të lidhur, të nderuar
ime. Prandaj i ftoj të gjithë deputetët të votojmë për deputetë, pasi Ramiz Alia, me atë centralizëm që
shokun Ramiz Alia si kandidat për president. ka Partia e Punës, nuk mund të shkëputet nga ajo
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Napolon fushatë e pashembullt shpifjesh e sulmesh
Roshi. personale që shpërtheu “Zëri i popullit” dhe që mund
Napolon Roshi - I nderuar Kryetar, ta kishin çuar vendin edhe në prag të luftës civile.
Kur po ngjitesha në tribunë, një shok më (Ilaritet në sallë).
shoqëroi me fjalët që ti ke punuar gjithë jetën me Ju mund të bëni zhurmë...
të. Dhe me të vërtetë është një dilemë e madhe. Kastriot Islami - Ju lutem mbani qetësi!
288
Napolon Roshi - ... por ju them si një gazetar i demokracinë në Shqipëri, atij që i preu rrugën
vjetër dhe në mënyrë kategorike që në botë sot, në anarkisë, e cila mund ta zëvendësonte në çdo hap
mënyrë absolute, nuk gjendet asnjë vend ku shtypi të brishtë që kemi hedhur, këtë rrugë në të cilën
të bëjë sulme të tilla personale. Thuaj për mua çfarë kemi hyrë? Cili prej nesh është në gjendje ta marrë
të duash me argumente, por sulme personale të në këto momente kaq të vështira dhe me rëndësi
tilla, të kësaj natyre, shpifje, gënjeshtra, në asnjë historike rolin e lundërtarit të barkës së Noes?
vend të botës nuk bëhen. Dhe pavarësisht se Mendoj që alternativë më të mirë nuk do të gjejmë.
kryeredaktor ishte Namik Dokle, për kandidaturën Falemnderit!
e të cilit as që kam ndër mend të flas, se nuk ia Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gafur
vlen, në krye të partisë ishte Ramiz Alia që e lejoi Shameti.
këtë fushatë. Gafur Shameti - I nderuar Kryetar,
Kjo është dilema. Megjithatë këto fjalë kanë më Të nderuar deputetë,
tepër vlerë për të ardhmen sesa sot. Ai, për të qenë Populli na ka pyetur vazhdimisht këto ditë: kur
realist, me sa duket, do të zgjidhet, por mendoj që do të zgjidhni Presidentin dhe kush mendohet të
këto fjalë i duhen thënë për t’i pasur parasysh. jetë President? E, pra, momenti erdhi, kandidaturat
Populli, në këtë situatë të rëndë që është kombi, u dhanë dhe është e kuptueshme që ai do të zgjidhej
kërkon një njeri që të vihet mbi interesat partiakë. nga radhët e shumicës në Kuvend.
Natyrisht, është e drejta qytetare e secilit që të jetë Sigurisht, midis dy kandidaturave të vëna veçohet
anëtar i kujtdo partie, por ama interesat e lartë të ajo e njohura e Ramiz Alisë. Por do të thosha se
atdheut, ajo gjendje aq e rëndë, në të cilëm ndodhemi koha dhe populli sot kërkon nga Ramiz Alia që
sot, kërkon një njeri që të vërë interesat e kombit krahas betimit, kuptohet, nëse fiton, për të forcuar
mbi gjithçka. unitetin kombëtar, i duhet domosdoshmërisht të
Faleminderit! paraqesë programin e tij, ku të shprehë se në
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatos aktivitetin e tij pesëvjeçar do të analizojë në mënyrë
Nano. analitike jo vetëm gabimet që janë bërë gjatë këtyre
Fatos Nano - I nderuar Kryetar, 46 vjetëve, por ajo që është më kryesorja, të nxjerrë
Të nderuar deputetë, shkaqet pse janë bërë dhe rrugët konkrete në të
Të gjithë jemi koshientë për vështirësitë e thella cilat do ta drejtojë vendin për rimëkëmbjen sa më
të kohës që jetojmë. Fryma me të cilën punuam shpejt të ekonomisë sonë të rrënuar.
gjatë tërë këtyre ditëve ishte shembulli i parë i Gjatë gjithë këtyre viteve që ai drejton, sidomos
bashkëjetesës, në një kohë kur gjithçka po gjatë kohës së kësaj kthese të rëndësishme
riorganizohet. Do të më falni, por do ta krahasoja historike, do të thosha në mënyrë figurative se Ramiz
Kuvendin tonë të parë dhe të ri pluralist, në një Alia ka vepruar si tenxhere me presion me
gjendje kaq të vështirë që jemi dhe kur të gjithë manovrimet ndoshta pak të zgjatura të valvulave të
presin zgjidhje të mençura politike nga ne, me barkën kësaj tenxhereje. Demokracia këtej e tutje nuk
e Noes, ku bartim me vete drejt një shoqërie të re, pranon valvula. Kapaku duhet hequr. Interesat
drejt një bote të re, specie të shoqërisë nga e cila partiakë duhen lënë mënjanë. Të distancohet
ne të gjithë kemi dalë. Nuk mund të gjykojë dot detyrimisht nga konservatorët, sepse ishin këta
asnjëri nga ne me logjikën bardhezi që dikush është konservatorë që Partisë Demokratike të
autor dhe dikush është aktor, dikush është saporegjistruar në gjendjen civile kërkonin t’i
përgjegjës, dikush është pa faj. Po të vazhdonim firmosnin aktin e varrimit. Konservatorizmit i duhet
kështu, do të shkatërronim edhe këtë lundër që vënë kapak pa shfryrje. Ndoshta kapaku do të kishte
bashkë e krijuam. nevojë për saldim.
Shoqëria jonë ka krijuar disa vlera. Në fund të Falemnderit!
fundit, na ka krijuar ne, të gjithë siç jemi, dhe pas Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kosta
nesh një popull që shikon nga ne. Ne mbërritëm në Kallojeri.
një moment vërtet vendimtar. E vumë këtë lundër Kosta Kallojeri - I nderuar Kryetar,
në lëvizje. Tani po kërkojmë lundërtarin. Të nderuar deputetë,
Besoj se duhet t’u japim fund diskutimeve me Jam dakord me propozimin që u bë këtu nga
pyetjen që duhet t’i bëjmë vetes: Cili tjetër përveç shoku Xhelil në emër të 30 deputetëve të Partisë së
kandidatit që propozohet, atij që e organizoi Punës, pjesëtar i të cilëve jam edhe unë. Edhe një
289
herë, në emër të të gjithë zgjedhësve të qytetit të në mes të shkakut dhe pasojës.

Sarandës, që unë përfaqësoj, e them se figura më Më duket sikur edhe ato lule pyesin: ku ishte
e kompletuar e vendit tonë është ajo e shokut Ramiz Ramiz Alia më 2 prill? Pra, ato lule, që janë simbol
Alia. I madh e i vogël gëzojnë respekt për shokun i demokracisë së ardhshme, le të jenë thirrje edhe
Ramiz. Këtë e shohim edhe në opinionin për Presidentin e ardhshëm të këtij populli kaq
ndërkombëtar. Besimi i popullit u rrit veçanërisht nga shumë të vuajtur!
kapërcimi i situatave të vështira që ka kaluar vendi Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Thoma
ynë. Ishte mençuria, largpamësia, vendosmëria dhe Angjellari.
urtësia e tij që bëri të mundur çeljen e rrugëve të Thoma Angjellari - Të nderuar deputetë,
demokratizimit në vendin tonë. U bënë tashmë disa seanca që Kuvendi ynë
Ramiz Alia, duke parë nga afër hallet e popullit, Popullor jeton çastet e tij të para të një atmosfere
u ngrit mbi interesat e ngushtë partiakë, diti të të re demokratike e pluraliste. Të gjitha këto takime
zbulojë e të kritikojë me kurajë të metat e së që kemi realizuar, jemi të mendimit se janë
kaluarës, të gjejë rrugët dhe t’i përballojë ato me karakterizuar nga një debat i gjallë e konstruktiv,
sukses. nga toleranca e mirëkuptimi, si dhe nga përpjekjet
Unë kam besim se duke zgjedhur shokun Ramiz e të gjithëve për të arritur në një konsensus të
Alia President, perspektiva është e sigurt, popullit përbashkët, atë çka do populli prej nesh, atë çka
do t’i rritet akoma me tepër besimi e respekti dhe është më e mirë dhe më e frytshme për kombin dhe
me siguri vendi do të ecë më përpara, drejt thellimit atdheun tonë.
të demokratizimit në të gjitha fushat e sektorët e Edhe me kaq sa kemi arritur deri më sot, jemi
jetës së vendit. duke i treguar gjithë botës mbarë se ne shqiptarët
Duke ju ftuar, të nderuar deputetë, që të votojmë jemi në gjendje të ambientohemi shpejt edhe me
për shokun Ramiz Alia për President, njëkohësisht këtë shoqëri të re pluraliste, ashtu sikurse jemi në
ju propozoj që të mbyllim edhe diskutimet për këtë gjendje që, duke ndihmuar e korrigjuar njëri-tjetrin,
pikë dhe të kalojmë në votime. të çelim rrugët e reja që na nevojiten, për t’u futur
Falemnderit! sa më shpejt e me dinjitet në Europën e qytetëruar.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pjetër Meqenëse tani kemi arritur në një kapitull nga
Pepa. më të rëndësishmit e diskutimit tonë, sikurse është
Pjetër Pepa - I nderuar Kryetar, ai i zgjedhjes së Kryetarit të Shtetit dhe meqenëse
Të nderuar deputetë, janë propozuar edhe kandidaturat më të mundshme
Cilido që mund të shkojë në qytetin tim do të për të, unë, në emër të deputetëve të rrethit të
bëhet dëshmitar okular i një të papriture të Pogradecit dhe të popullit që përfaqësojmë në këtë
trishtueshme. Katër pika të ndryshme, njëra në mes Kuvend, do të them atë çka ndiej për kandidaturën
të sheshit, tjetra pranë një shtylle, tjetra pak më e shokut Ramiz Alia, Presidentit të deritanishëm të
tej, të rrethuara me blloqe guri zbardhin çdo ditë me vendit tonë.
lule të freskëta. Një popull i paidentifikuar, pa e ditur Bazuar në bindjet e krijuara në mënyrë të
se kush, i mban ato si një kujtim i një ngjarjeje të drejtpërdrejtë dhe për një kohë relativisht të gjatë
kaluar, por edhe si një premtim i një zgjidhjeje për rreth figurës dhe personalitetit të shokut Ramiz Alia,
të ardhmen. S’bëhet, pra, fjalë për një mendim a ne gjykojmë për kandidaturën e tij për Kryetar Shteti
veprim të një individi, por për një akt shumë kryesisht sipas këtyre argumenteve:
domethënës: reagimi i një populli. Së pari, puna, jeta, aftësitë, talenti dhe urtësia
Natyrisht, ky simbol i përket një ngjarjeje që e kanë afirmuar atë si burrë shteti të nderuar, si
pati katër viktima e shumë të plagosur dhe që ngjau diplomat e politikan të njohur, si shtetas besnik e
tri javë më parë. Pra një realitet që prej tri javësh udhëheqës largpamës.
pret zgjidhjen, që lëkundet midis shkakut e pasojës, Së dyti, ne njohim te figura e shokut Ramiz Alia
dhe kjo natyrisht për atë që kaloi. Po sa e rëndë do nismëtarin dhe përkrahësin e zellshëm të proceseve
të jetë për ne në qoftë se ato lule të freskëta të demokratike e pluraliste të jetës së vendit tonë dhe,
hidhen çdo ditë atje, pa ditur nga kush? Në qoftë se duke qenë i tillë, kemi bindjen se ai do të tregojë po
i sillemi së vërtetës, ato do të bëhen përsëri shkak aq zell për t’i çuar ato akoma më përpara.
për pasoja të tjera në të ardhmen, duke na lënë Së treti, ne mendojmë se duke qenë i pranishëm
neve përsëri detyrën të përcaktojmë këto zgjidhje e në qendër të rrjedhës së ngjarjeve të vendit tonë,
290
në tërësi, dhe atyre të kohëve të fundit, në veçanti, dy në mes tyre s’kanë të shkuar...”. Me formulën e
ai do të jetë më i ndërgjegjshëm se gjithkush tjetër vazhdimësisë ai na dha zhgënjimin e parë të madh.
për të ndier e lidhur përgjegjësinë e së kaluarës, të Në vitet 1986,1987, 1988, me revolucionet në
sotmes e të së ardhmes, si një burrë shteti përpara Europën Lindore, kur ne të gjithë prisnim se çfarë
popullit për plotësimin e nevojave dhe të aspiratave do të ndodhte në Shqipëri, kur shqiptarët prisnin që
të tij. të ktheheshin në vendin ku u takonte, në mes të
Së katërti, duke gjykuar pa përkatësinë partiake Europës, Ramiz Alia jepte përsëri receta të njohura:
që kemi, në mendojmë se është disi e vështirë të “Në Shqipëri nuk do të ketë pronë private”, “në
gjendet sot një figurë tjetër po aq autoritare dhe e Shqipëri nuk do të këtë pluralizëm”, “në Shqipëri
respektuar për të ekuilibruar forcat e subjekteve jo kjo botë është më e mira e më të mirave”.
të pakta politike që kanë lindur e që me siguri do të Ngjarjet rrodhën krejtësisht në të kundërtën e
lindin përsëri në shoqërinë tonë dhe për të ndihmuar asaj që profetizoi ai. Ngjarjet e korrikut ishin çarja e
që ato të gjitha së bashku të japin kontributin e vet parë e madhe e kësaj ndërtese që projektoi Ramiz
për të çuar vendin, me hap të matur e të sigurt, drejt Alia, ndërsa mospranimi i Shqipërisë në
familjes së qytetëruar europiane. Konferencën e Parisit ishte goditja e dytë e madhe
E theksojmë, të nderuar deputetë, se me që iu bë këtij populli nën drejtimin e Ramiz Alisë.
mendimet që dhamë për këtë kandidaturë të Po kështu, ngjarjet e dhjetorit, eksodi masiv, greva
mundshme në rolin e Kryetarit të Shtetit, ne e urisë që sot po bëjnë fshatarët në Elbasan, ku 60
shprehim vullnetin tonë si deputetë të rrethit të njerëz po presin atje, një peticion me 3 mijë firma
Pogradecit e të elektoratit që përfaqësojmë në këtë ka ardhur këtu, anarkia për të cilën po flasin të gjithë,
Kuvend. të tëra këto janë rezultat i drejtimit të Ramiz Alisë.
Duke shprehur bindjen se ajo është ndër Unë nuk ju bëj asnjë ftesë, bëni si të doni, ndaç
kandidaturat më të goditura për këtë post të lartë e votoni, ndaç mos votoni, ndaç mbajeni, ndaç mos e
me përgjegjësi, i ftojmë të gjithë deputetët e tjerë, mbani. Më vjen keq që Partia e Punës, këta deputetë
pavarësisht nga përkatësia e tyre partiake, ta të shquar të saj, s ‘kishin kandidat tjetër më të mirë
miratojmë së bashku atë. sesa ai. Por unë do të doja, dhe dua të pastroj
Falemnderit! shpirtin tim këtu para se të votoj për Presidentin e
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gramoz ardhshëm, t’i bëja një thirrje: të na thotë nga vjen
Pashko. dhe ku po shkon; ta pastrojë shpirtin e tij nga e
Gramoz Pashko - I nderuar zoti Kryetar, kaluara dhe të na thotë: ku po e çon Shqipërinë, ku
Të nderuar deputetë, do ta çojë Shqipërinë? Me shumicën që ka në
Propozimi që u bë për të dy kandidaturat nga Kuvend, ai mund të bëjë shumë gjëra, po të mos
Partia e Punës, më duket se shpreh hapur krizën e dëgjojë opozitën.
rëndë që po kalon kjo parti. Ajo gjeti dy kandidatura Do të doja që Ramiz Alia të ishte Gorbaçovi.
që mua më duken se janë më të papërshtatshmet. Dhe ai u përpoq ta imitonte, por lidhja e tij me
Ramiz Alia, siç dihet, u bë pika qendrore e Gorbaçovin i ngjan asaj fabulës së famshme, në të
politikës shqiptare në vitet 1985 e këtej. Do të donim cilën breshka hipi në krahët e shqiponjës dhe kërkoi
atëherë që ai të ishte Gorbaçovi i Shqipërisë, të të fluturonte. Kur arriti lart, tha: “U mësova vetë”.
ishte babai i reformave. Nga shumëkush u tha këtu Dhe filloi të fluturojë vetë breshka. Ju e dini
që ai ishte babai i reformave. Cilave reforma? Le t’i përfundimin.
marrim me radhë shkurtimisht. Do t’i bëja këtë thirrje Ramiz Alisë: të na thotë
Ramiz Alia, fillimisht, është ai që precizoi se në deri ku di të fluturojë.
Shqipëri nuk do të ketë kurrë pluralizëm, se në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ndue
Shqipëri nuk do të ketë kurrë pronë private, se Kaza.
Shqipëria është vendi që realizon më mirë se kudo Ndue Kaza - Të nderuar deputetë,
tjetër në botë të drejtat e njeriut. Këto ishin tri Unë vij në këtë Kuvend nga një zonë ndër më të
profecitë e tij të mëdha. thellat e vendit tonë dhe nuk kam punuar me shokun
Më 1986-n ai u njoh si ideatori i së famshmes Ramiz, sepse jetoj dhe punoj prej disa vitesh në
“vazhdimësi”. Unë do të thosha që pozicioni i tij midis zonën e Fanit të Mirditës. Por kjo nuk më ka penguar
reformatorit dhe joreformatorit është si ajo shprehja të shoh e të vlerësoj meritat e padiskutueshme të
e Gëtes: “Dy shpirtra kishte në kraharuar dhe që të figurës së tij, si një personalitet i rrallë historik, i cili
291
në momentet aktuale që kaloi vendi ynë, diti me edhe vetë Ramiz Alisë. Duhet të pranojmë se rolin
mençuri e zgjuarësi t’u hapë rrugë proceseve kryesor në favorizimin e kësaj iniciative të vetë
demokratike. I filloi e i organizoi dhe, për mendimin Ramiz Alisë e pati populli shqiptar. Ai i bëri këto
tim, vlerat e tij janë të pamohueshme për kalimin vetëm duke ditur se populli do të përkrahte këtë
me gjakftohtësi, urtësi e mençuri të këtyre situatave. aktivitet të tij.
Cili do të ishte ai personalitet që ngjarjet, që Ndeshja midis këtyre dy drejtimeve: drejtimit
nga 2 korriku e deri këtu në këtë Kuvend të ri pluralist, demokratik, të përkrahur nga gjithë populli, dhe
do t’i përcillte më mirë? Cili është ai personalitet drejtimit liberal, që ishte i kufizuar në Partinë e Punës
tek i cili do të këtë besim populli ynë, për t’i çuar dhe në sektorë të caktuar të pushtetit, ka përbërë
deri në fund këto ligje të reja që ne miratuam? karakteristikën themelore të këtyre tre muajve. Duhet
Unë mendoj dhe shpreh edhe mendimin e të të pranojmë se tensionet kanë qenë shkaktuar
gjithë zgjedhësve të rrethit të Mirditës e në emër të pikërisht edhe nga ndeshja midis këtyre dy
tyre ju ftoj, shokë deputetë, ta miratojmë e të drejtimeve. Nuk mund të themi se këto dy drejtime
votojmë për shokun Ramiz, sepse ai është e vetmja kanë qenë në të njëjtin kah dhe se gjithmonë ai që
shpresë, për mendimin tim dhe të popullit të ka punuar për liberalizimin ka punuar edhe për
Mirditës, që mund të na çojë me siguri drejt një demokratizimin.
mirëqenieje, sigurie e paqeje kombëtare. Për këtë arsye do të thosha, duke iu referuar
Falemnderit! edhe figurës që përdori zoti Nano, se proceset
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Neritan demokratike në vendin tonë nuk kanë nevojë për
Ceka. një timonier personal. Proceset liberalizuese po.
Neritan Ceka - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar Barka e Noes nuk mund të jetë Shqipëria, nuk mund
deputetë, të jetë as Kuvendi. Barka e Noes në këtë rast mund
Kuvendi Popullor, me diskutimin e sotëm, po të ishte një parti e caktuar, një administratë e
tregon forcën dhe jo dobësinë e vet. Ai tregon në caktuar. Populli shqiptar ka gjetur Kuvendin si
këtë mënyrë se qëndron mbi çdo person e mendim timonierin e tij dhe pikërisht sot u tregua që Kuvendi
dhe mbi çdo interes partiak. Iniciatori i demokracisë qëndron mbi çdo figurë, sado të mëdha të jenë
duhet diferencuar nga iniciatorët e liberalizmit dhe meritat e saj. Si rrjedhim, ne mendojmë se timonieri
të hallkave të caktuara të partisë e të pushtetit. i këtij populli në jetën legjislative, në krijimin e shtetit
Iniciatori i vërtetë i demokracisë në tërë historinë e juridik, në vendosjen e lirive të njeriut, në ndërtimin
popullit tonë ka qenë vetë populli. Ndërsa iniciatorët e një Shqipërie të pasur e demokratike është gjetur
e fazave që përcaktojnë rrugën e demokracisë, me vullnetin e të gjithë popullit dhe ky është
segmente të caktuara të kësaj rruge, janë edhe mbledhur sot për të vendosur në mënyrën më
persona të veçantë. Dhe në historinë e këtyre muajve demokratike, më të hapur, se cili do të jetë drejtuesi
të fundit është e qartë se iniciativa për demokracinë i shtetit, por jo i kombit.
i ka takuar popullit shqiptar, i nisur nga një traditë e Diskutimi i sotëm, duke u larguar nga
lashtë demokratike, nga favorizimi i proceseve konsideratat e ndryshme që u shprehën këtu, tregoi
demokratike nga situata ndërkombëtare, nga roli i më tepër atë që nuk kemi nevojë sesa atë që është
veçantë që luajti vetë populli, veçanërisht studentët, e domosdoshme, domethënë tregoi se mbaroi
punëtorët, intelektualët, që u angazhuan në një luftë njëherë e mirë koha e njerëzve të vetëm që
të drejtpërdrejtë demokratike, duke lënë prapa vendosnin mbi fatin e atdheut dhe duke u shkëputur
iluzionet e një periudhe kur shumica prej nesh nga mendimi i figurave dominuese, ashtu siç u
punuan me ndërgjegje për të arritur në një shoqëri shkëputëm dje nga Kushtetuta e vjetër, mendoj se
ku të sundonte drejtësia dhe të mbisundonte po hyjmë në rrugën e demokracisë, duke ia lënë
përparimi. këtë të drejtë Kuvendit dhe nëpërmjet tij popullit.
Natyrisht, në procesin e liberalizimit duhet t’i Falemnderit!
njohim edhe Ramiz Alisë meritën që ka. Këtu asnjëri Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sulejman
s’besoj të ketë një kundërshtim themelor, por duhet Pepa.
ta diferencojmë rolin e tij në liberalizimin e partisë Sulejman Pepa - I nderuar Kryetar,
së tij me liberalizimin e segmenteve të caktuara të Të nderuar deputetë,
shtetit ku u ndie ndikimi i këtij liberalizimi, sesa Cili është Ramiz Alia e si ka vepruar ai, të tërë e
duhet të pranojmë se pati sektorë që iu kundërvunë njohin dhe e dimë bashkë me popullin. Unë dua të
292
them dy gjëra: sado të diskutojmë e të rrimë të 2 prillit dhe, e dyta, eksodi tragjik, që prej më shumë
kërkojmë kandidat tjetër në këtë periudhë për se një viti vazhdon pa asnjë shenjë ndërprerjeje. Po
President të Republikës, person më të goditur, më për asnjërën prej këtyre dy çështjeve Presidenti nuk
të kompletuar s’kemi për të gjetur veç Ramiz Alisë. u prononcua asnjëherë. Për asnjërën nuk dha asnjë
A ka vend secili nga ne të përmirësojë mendimin kontribut pozitiv. Këto vërejtje themelore kam.
e veprimit në kushtet e reja të pluralizmit? Unë them Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Lush
se ka e do të kemi edhe në të ardhmen, secili nga Përpali.
ne e kushdo tjetër, sepse jemi e duhet të jemi Lush Përpali - I nderuar Kryetar,
dialektikë. Të nderuar deputetë,
Ne si qytetarë, me kulturë e dije dhe si Nuk kam asnjë vërejtje për të dy kandidaturat e
përfaqësues të popullit, aspak nuk duhet të shesim paraqitura.
njerëzit tanë të mëdhenj për një e për dy mangësi Sigurisht, kushdo, pra edhe opozita ka të drejtë
që mund të ketë, sepse diamanti, sado i prerë të bëjë vërejtje, ashtu siç mund të bëjmë dhe ne të
shtrembër të jetë, është shumë më i vlefshëm se Partisë së Punës. Po kështu siç u veprua nga disa
një gur i zakonshëm i prerë në formën më të deputetë të Partisë Demokratike, duke hedhur
përsosur. poshtë të dy kandidaturat, pa bërë asnjë propozim
Në emër të zgjedhësve të zonës sime elektorale konkret, qoftë nga radhët e Partisë Demokratike ose
ju ftoj për t’i dhënë votëbesimin shokut Ramiz për të forcave të tjera politike, më duket se mbetet vetëm
President. Duke e zgjedhur ne President shokun një alternativë të importojmë një president nga jashtë
Ramiz, rritim reputacionin si deputetë, si Kuvend shtetit. Kjo nuk është për t’u çuditur, sepse për
para zgjedhësve, para gjithë popullit. importimet kohët e fundit është folur shumë, aq sa
Falemnderit! dikush di të shohë vetëm jashtë kufijve. Një variant
Kastriot Islami - Si Kryetar i Kuvendit do t’ju na u dha: të importojmë Gorbaçovin. Po nuk e di
sugjeroja që t’i mbyllnim diskutimet për të arritur te nëse i është marrë mendimi atij dhe është harruar
çasti solemn i zgjedhjes së Presidentit. Megjithatë... që në nenin 26 të dispozitave që sapo kemi
fjalën e ka deputeti Ali Spahia. miratuar, nuk na lejohet një gjë e tillë. Ndoshta dhe
Ali Spahia - I nderuar Kryetar, kjo konsiderohet fatkeqësi, sepse, siç ka dalë dhe
Të nderuar deputetë, gjatë fushatës elektorale, dikush ka shfaqur
Shpesh kemi dëgjuar t’i jepen meritat për mendimin se në Shqipëri mund të vijë dhe Leka Zogu.
proceset e demokratizimit një partie, Partisë së Është fitore që shprehim mendime të lira, por të
Punës, dhe një personaliteti, Presidentit Ramiz Alia. mos harrojmë se pas mendimit vjen edhe gjykimi
Duhet thënë veç, për hir të së vërtetës, se për to dhe populli këto gjykime i hedh me neveri në
demokratizimi të ne erdhi si rezultat, nga njëra anë, koshin e plehrave.
i ndryshimeve të thella në Europë dhe në botë, që Për figurën e shokut Ramiz Alia nuk dua të shtoj
sollën shembjen e komunizmit si ideologji e të asnjë fjalë, sepse ai njihet, por desha të theksoj se
sistemit ekonomik e ushtarak dhe, nga ana tjetër, është fatmirësi e kënaqësi që ai është thjesht
që është dhe më kryesorja, si rezultat i asaj lëvizjeje shqiptar e jo Gorbaçov e ku di unë për kë tjetër
të fuqishme demokratike mbarëpopullore, që kishte shprehet.
filluar në vendin tonë prej disa vjetësh. Ballin e kësaj Siç thashë, edhe për kandidaturën e dytë nuk
lëvizjeje e përbënte rinia dhe në radhët e para të saj kam vërejtje, por midis këtyre të dyve unë votën do
rinia studentore. t’ia jap shokut Ramiz Alia dhe për këtë i ftoj të gjithë
Qëndrimet e Presidentit Alia shumë shpesh, për deputetët, edhe ata të opozitës, pra të të dy grupeve
fat të keq, nuk ishin ato që priste populli. Në parlamentare.
konsideracionin e politikanëve të Partisë së Punës, Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 11.30
Ramiz Alia, pa dyshim, është figura qendrore, por
duhet thënë se Ramiz Alia, duke qenë për shumë * * *
vjet në majat e pushtetit partiak dhe shtetëror, nuk
mund të përjashtohet nga përgjegjësia për atë Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, rifillojmë
gjendje katastrofike ku ka arritur vendi ynë. punimet. Kam një propozim nga një numër mjaft i
Dy çështje kanë mbërthyer sot mendjet e madh deputetësh dhe nga kryesitë e grupeve
kombit tonë: e para, ngjarjet tragjike të Shkodrës të parlamentare për t’i mbyllur diskutimet. Kush i tërheq
293
diskutimet nga ata që kanë paraqitur emrin në kryesorët specifik që ndikoi edhe për Shqipërinë,
sekretari? paçka se shpeshherë u tha që nuk janë faktorët e
Deputeti Karriqi, e tërhiqni? (Po) jashtëm që na diktojnë.
Rexhep Uka ? (Po) Unë dua t’ju them vetëm një fakt, po ta quajmë
Gëzim Haxhiu ? (Po) si lindje të proceseve të demokratizimit një vendim
Arben Demeti? (Jo) të Këshillit të Ministrave të janarit të vitit të kaluar,
Dodë Kaçaj ? (Jo) që ndodhi vetëm disa ditë pasi u ekzekutua diktatori
Fatmir Manushi? (Po) Çaushesku, ku pas 10 vjetësh tufëzimi fshatarësisë
Agron Dibra ? (Po) i njihej e drejta të kishte dy keca në dispozicion,
Sadedin Balla ? (Jo) një për shtetin e një për vete.
Pjetër Arbnori? (Jo) Ngjarjet demokratike të këtij viti nuk mund të
Ylli Vejsiu ? (Jo) mohohen. Nuk mund të mohohet që janë hedhur
Bashkim Kopliku? (Po) hapa për demokratizimin, por, ashtu siç u tha nga
Fran Pjetri ? (Po) diskutantët, ata kanë qenë tepër-tepër të
Atëherë fjalën e ka deputeti Arben Demeti. ngadalshëm. Imagjinoni sikur këto procese
Pyetje nga salla - A ka emra të tjerë në listë? demokratizimi që janë bërë këta muajt e fundit, të
Kastriot Islami - Në listë janë edhe këta emra: kishin ndodhur jo shumë përpara, por para 2 vjetësh
Arif Hasani, Halil Hasko, Mehmet Loci, Gagaçe në Shqipëri. Ku do të ishte Shqipëria? Me pak fjalë,
Bregu, Xhemal Dauti, Fadil Nasufi, Muharrem Mezini, jo vetëm që nuk do të kishin ndodhur masakra e 2
Skënder Muço, Halil Hyseni, Kolë Tonaj. korrikut, ngjarja e ambasadave, eksodi masiv dhe
Fjalën e ka deputeti Arben Demeti. fatkeqësi të tjera të shqiptarëve, përfshirë edhe
Arben Demeti - I nderuar zoti Kryetar, masakrën politike të Shkodrës dhe këtë situatë që
Të nderuar zotërinj deputetë, kemi sot, por Shqipëria do të kishte gëzuar dhe
Do të jap edhe unë disa mendime për siguruar përkrahjen e fuqishme të vendeve
kandidaturat e paraqitura. perëndimore europiane dhe të Shteteve të Bashkura
Në të gjitha diskutimet e deputetëve të Partisë të Amerikës, do të kishte siguruar ndihmat shumë
së Punës vihej re vetëm njëfarë idealizimi i kultit të të nevojshme që ka sot, do të ishte pranuar me
kandidaturës së Ramiz Alisë për President, si siguri në KSBE dhe do të ishim në një stad të tillë
nismëtar, reformator e ideator i të gjitha proceseve të lumtur që shumëkush nga ne këtu e ka të vështirë
demokratike. Kam mendimin, megjithëse është e ta imagjinojë. Shqipëria, pra, i kishte të gjitha
drejta e tyre, që të paktën duhej të kishin bërë qoftë mundësitë që të ndërmerrte këta hapa historikë drejt
edhe një vërejtje, qoftë formale, për ndonjë të metë, lumturisë së saj të sigurt, por atë e penguan
që besoj se janë me shumicë të madhe. (Reagime) paaftësia dhe miopia e udhëheqjes dhe sidomos
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! konservatorizmi antikombëtar i kësaj udhëheqjeje.
Arben Demeti - Ramiz Alia nuk mund të quhet Për sabotatorët e lumturisë së popullit shqiptar,
me atë kult ideator, nismëtar dhe reformator i këtyre po t’i quajmë me këto fjalë që jemi mësuar t’i
proceseve. quajmë, ne sot ndiejmë vetëm neveri dhe përçmim.
Nuk dua të zgjatem shumë, se mjaft nga Prandaj ju bëj thirrje, të nderuar zotërinj deputetë,
diskutantët parafolës i konsultuan këto probleme, që veprimtaria jonë sot e në vazhdim të jetë e tillë
por unë do të thosha që kur ky proces historik nisi që nesër të tjerët të mos na gjykojnë kështu.
para një viti e gjysmë në vendet e Lindjes, ishte Nuk dua të zgjatem me ngjarjet e këtij viti, nuk
Ramiz Alia që deklaronte se Shqipëria nuk është dua të zgjatem me metamorfozën kontradiktore të
Lindje e të tjera e të tjera parulla më tej. Dua të zotit Ramiz Alia gjatë gjithë kësaj kohe, që u
theksoj që nismëtari i demokracisë këtu është vetë diskutua dhe nga shokët përpara, në fillimin e
populli shqiptar, opozita demokratike shqiptare, e pluralizmit politik në dhjetor, iu dha edhe një herë
cila ka jetuar dhe ekzistuar gjatë gjithë këtyre shansi i mirë zotit Ramiz që të vihej tamam në krye
dekadave, paçka se është shtypur me egërsi, është të kësaj lëvizjeje demokratike, ta udhëhiqte vendin
shpirti demokratik i popullit shqiptar, nga njëra anë, siç duhet dhe ta çonte Shqipërinë drejt Europës. E
nga ana tjetër, kushtet e jashtme specifike për them që në fillim se në këtë drejtim nuk e justifikoi
proceset që ndodhen në Europën Lindore dhe veten aspak. Gjithë kjo periudhë prej 4 muajsh e
mendoj se ky ishte ndoshta dhe kushti nga më situatës së pluralizmit u karakterizua nga një
294
mungesë e theksuar sinqeriteti ndaj opozitës në Në mbështetje të deputetëve Lako dhe Roshi,
përgjithësi, gjë që çoi në këtë realitet ku jemi sot. unë do të thosha, natyrisht duke shprehur habinë
Dikush nga diskutantët parafolës iu referua faktit time, që nuk e di se si ka arritur, nuk mund ta
që këto procese të demokratizimit ndodhën pa konceptoj dot, që zoti Dokle ta pranojë këtë
shumë dhimbje e pa shumë gjak. Por unë mendoj kandidaturë me gojën plot dhe ta paraqesë edhe
se ka një pikë tjetër referimi, jo ajo se si u kalua për me shkrim. Nuk e di, është mungesë e theksuar
të ardhur këtu ku jemi, po ajo se ku do të ishim ne modestie, mendjemadhësi e mendjeshkurtësi, apo
sikur të mos ndiqej kjo politikë, domethënë mungesa besnikëri e verbër dhe pa dinjitet ndaj PP-së.
e sinqeritetit me të cilën u trajtua opozita. Ne (Reagim nga salla). Unë i bëj thirrje të tregohet i
humbëm një shans historik në zgjedhjet e 31 marsit ndershëm, të tërheqë kandidaturën e tij këtu ose
për të hyrë në Europë (Ilaritet në sallë). grupit që e propozon, ndryshe kam përshtypjen se
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! Ju do të vërë në dilemë të plotë edhe popullin e zonës
dëgjon gjithë populli. që e ka zgjedhur. (Përsëri reagim nga salla). Besoj
Arben Demeti - Kulmi arrriti me fjalimin e 29 se nuk i ka shkuar mendja asnjë njeriu që do të
marsit, ku zoti Alia humbi përfundimisht shumë pikë arrinte deri në këtë fazë.
në postin e Presidentit, u shfaq krejtësisht Së fundi, kam nja dy fjalë, që ndoshta nuk lidhen
monopartiak dhe rezultati i zgjedhjeve në zonën ku direkt me problemin. Po në përgjithësi me diskutimet
ishte vënë kandidatura e tij, në zonën ku ndodhet në Kuvend lidhur me Televizionin. Televizioni ka arritje
shtëpia e themelimit të Partisë, e vërtetoi më së të mëdha në paraqitjen e këtij Kuvendi pluralist për
miri këtë. ta parë populli. Megjithatë, unë kam mendimin, nga
Unë mendoj se ai duhet të ndahet përfundimisht aq sa kam parë, që ka kufizime të caktuara dhe
nga e kaluara me fakte dhe jo vetëm nga nostalgjia këto kufizime i ka në pikat më të mprehta. Mundohet
e së kaluarës që përmendi deputeti Agolli. Mendoj ta paraqesë këtë Kuvend vërtet pluralist, vërtet në
se nuk është vetëm nostalgjia ajo që e ka penguar kontradikta, por në një kontradiktë më tepër si uniteti
zotin Alia të mos shkëputet deri tani nga ai realitet dhe kam vënë re se ka cunguar (nuk dua të flas me
i së kaluarës. Duhet të ketë ndoshta dhe lidhje të fakte këtu) disa pjesë të mprehta kontradiktore që
tjera të padukshme me të kaluarën. Dhe me lidhje janë shfaqur këtu. Lidhur me këtë nuk arrij ta
të tilla të padukshme ai nuk mund ta kryejë siç duhet konceptoj dot si mund të jepen diskutimet e
rolin e Presidentit që i propozohet sot. Prandaj duhet deputetëve, por kërkoj që këto seanca të ditës së
në mënyrë të prerë të shfaqet para Kuvendit, për hir sotme të transmetohen të plota, pa asnjë lloj
të interesave kombëtarë, t’i lërë mënjanë interesat ndërprerjeje. Kaq kisha.
personalë dhe kështu do të ketë ndihmën edhe të Falemnderit!
Kuvendit, edhe të gjithë popullit për këtë shkëputje Kastriot Islami - Vetëm desha t’ju them diçka
përfundimtare. të vogël lidhur me punën e mrekullueshme e shumë
Ky diskutim që u bë sot, ndoshta është i pari të vështirë të punonjësve të radiotelevizionit gjatë
dhe historik për figurën e një Presidenti të Shqipërisë këtyre ditëve. Në emër të Kryesisë i përshëndes
dhe unë mendoj se përveçse pozitives nuk ka asgjë dhe gjithë populli i falenderon. (Duartrokitje)
të keqe. Ai do t’i bëjë mirë, edhe në qoftë se zgjidhet Fjalën e ka deputeti Fadil Nasufi.
President, që ta kuptojë se është populli, Kuvendi Fadil Nasufi - I nderuar Kryetar.
ai që vendos përfundimisht për fatet e Shqipërisë Të nderuar deputetë,
dhe jo kulti i vetëm i një personi. Ndërkaq kjo e vë Zërin tim këtu në Kuvend e sjell si bartës të
para një përgjegjësie të jashtëzakonshme. votëbesimit që më ka dhënë populli dhe si
Në përgjigje të një pyetjeje që bëri deputeti Fatos përfaqësues i rinisë. Bashkimi i Rinisë, kur vuri
Nano se kush më shumë se Ramiz Alia mund të kandidaturën e shokut Ramiz në fushatën
jetë President, unë do të thosha se më shumë se elektorale, vlerësoi tek ai ideatorin e realizuesin e
gjithë të tjerëve, përgjigjja e kësaj pyetjeje i takon pakthyeshëm të demokracisë në Shqipëri dhe ai
deputetit Ahmet Kamberi, që në emër të një grupi bëri ftesën e parë zyrtare të demokracisë. Dhe rinia
deputetësh propozoi kandidaturë tjetër për nuk ka gabuar.
President, zotin Namik Dokle, një kandidaturë Kur votojmë për Ramiz Alinë si President, ne
paradoksale, mendoj, po ja që edhe me këtë realitet nuk kemi kompleksin e ithtarit, të timonierit, siç u
duhet të mësohemi. përpoq ta ngushtojë seriozitetin e deputetëve të
295
Partisë së Punës një zotëri. Por besoj se si asnjë drejt Europës? A nuk ishim ne në Europë, vallë? A
tjetër Ramiz Alia do të dijë që realitetit të sotëm nuk ishim ne fanari i popujve të Europës?
shqiptar, aq shumë kontradiktor, t’i japë gjithnjë e Pse, vallë, Europa nuk erdhi drejt nesh të marrë
më shumë udhën e qytetërimit e të demokracisë. dritën tonë? Përse makina jonë kishte mbetur e fikur
Unë besoj që ai është qytetar e demokrat i klasit të në baltë?
parë dhe e bashkoj mendimin tim me gjithë ata Dikush kujtoi këtu barkën e Noes. Kush na futi
kolegë deputetë, që me dashamirësi rekomanduan në këtë barkë të Noes? Nuk po zgjatem. Janë mijëra
edhe vërejtje, që demokracia në Shqipëri, nën pyetje që i sjell Malësia e Madhe, që burojnë nga
drejtimin e shtetit prej shokut Ramiz, të realizohet kaq plagë. Por le t’i lëmë këto pyetje dhe në emrin
në rrugë të mbarë, simbas dëshirës së popullit, larg tim e të Malësisë së Madhe që përfaqësoj, t’i bëj
pasioneve partiake. apel Ramiz Alisë: nise, vëre në udhë, në lëvizje
Barrët e përgjegjësisë që ka mbajtur shoku Shqipërinë, braktise prerë, pa nostalgji, të kaluarën,
Ramiz Alia mendoj se do ta bëjnë edhe më shumë se dhe ne e kemi braktisur atë. Tani, në kushtet e
përgjegjës ndaj së ardhmes së Shqipërisë reja, duket tamam e plotë figura juaj, puna juaj, tani
halleshumë. Unë e kuptoj që zgjedhja e Presidentit, fillon vlerësimi i vërtetë për ju. Po na fute në Europë,
për momentet e vështira që po kalojmë, para se të ti do të futesh në histori. Po të jesh me ne, do të
jetë nder, solemnitet e kurorëzim, është në radhë jemi të lidhur shumë fort me ty edhe ne Malësia e
të parë përgjegjësi e barrë e rëndë. Dhe këtë shoku Madhe, në qoftë se na braktis, atëherë braktisja do
Ramiz e ka justifikuar, duke u bërë realizues dhe të shtrihet edhe mbi ju. Por mos qoftë kështu!
shpresëdhënës. Falemnderit!
Ju ftoj ta votojmë njëzëri kandidaturën e shokut Shaqir Vukaj - Jam një ndër tre deputetët e
Ramiz, pasi nuk kemi ç’të shtojmë në biografinë e Malësisë së Madhe të rrethit të Shkodrës. Kush e
njerëzve si ai, biografi të cilën ia ka bërë populli. ka autorizuar zotërinë të flasë në emër të deputetëve
Falemnderit! të Malësisë së Madhe, kur ai përfaqëson vetëm një
Besnik Mustafaj - Zoti Kryetar, ju lutem, doja pjesë shumë të vogël të kësaj malësie?
ta pyesja diskutantin parafolës se kush e ka Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhemal
autorizuar të flasë në emër të rinisë, sepse unë jam Dauti.
anëtar i byrosë së Komitetit Qendror të Rinisë dhe, Xhemal Dauti - Të nderuar deputetë,
me sa di, nuk kemi autorizuar asnjeri. Figura e Ramiz Alisë është, pa dyshim, për
Fadil Nasufi - Më falni, t’i jap përgjigje Besnik mendimin tim, figura më e spikatur për President
Mustafajt. Unë dhe shoku Fatos Nano jemi dhe Kryetar të Shtetit Shqiptar. Mendoj se të gjithë
kandidaturë e dyfishtë. Unë jam deputet edhe i diskutantët bëjnë thirrje për të mos e parë problemin
BRPSH-së dhe pohova që Plenumi i Komitetit me gjykime partiake. Por, pa më të voglin dyshim,
Qendror të BRPSH-së gjatë fushatës elektorale vuri të gjithë po e diskutojmë problemin në përkatësi
kandidaturë të dyfishtë edhe shokun Ramiz Alia. partiake.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dodë Është e vërtetë që në tërë këtë situatë të rëndë
Kaçaj. e të vështirë që është krijuar në vendin tonë, ka
Dodë Kaçaj - Zoti Kryetar, përgjegjësi edhe Ramiz Alia, edhe ai ka pjesën e
Të nderuar kolegë, tij, të cilën ka filluar ta ndiejë e të kritikojë hap pas
Momenti i shumëpritur nga populli dhe nga ne hapi të metat e dobësitë që janë krijuar, që kanë
erdhi. Shqipëria, si një makinë e vjetër, kishte mbetur sjellë këtë situatë. Dhe këtë, mendoj, mund ta bënte
në baltë, për arsye që tashmë gjithkush i di dhe i vetëm një njeri i mençur e i ekuilibruar si Ramiz
përjeton. Me punën tonë prej dy javësh, me debate Alia.
historike, demokratike, pluraliste arritëm të ndezim Jam shumë dakord me deputetin Preç Zogaj, i
motorin e fikur të makinës dhe tani po diskutojmë cili shpjegoi gjendjen dhe pozitën e Ramiz Alisë në
për shoferin e kësaj makine që quhet Shqipëri, ato kushte të luftës politike midis forcave
Atdhe, të kësaj makine ku do të udhëtojë një popull demokratike dhe konservatore, në kushtet kur
drejt një jete të bukur dhe si një ëndërr, drejt opinioni i brendshëm dhe ai botëror pyeste: ç’do të
Europës. bëhet me Shqipërinë dhe shqiptarët? Tërë këtë
Por, natyrshëm, duke u nisur në këtë udhëtim, shqetësim e mendim e zgjidhi dhe i dha përgjigje
në këtë kurs të ri, na lind pyetja: përse shkojmë Ramiz Alia me mençuri, me urtësi, bile edhe me
296
trimëri. leninizmit.
Me këtë rast, në këtë çast historik të Shqipërisë, Ju kujtoj këtu shprehjen e zotit Gensher:
ju ftoj të gjithë të votojmë për Ramiz Alinë, se edhe “Ideologjitë nuk mund të qëndrojnë mbi popujt”. Pra
ata që e kritikojnë dhe vënë në dukje të metat, s’do bëj pyetjen: A do të mund të shkëputet nga ideologjia
të thotë që nuk e duan. marksiste-leniniste ai që për 46 vjet e përpunoi atë
Në të njëjtën kohë, kam mendimin dhe i bëj në vendin tonë?
thirrje deputetit të nderuar Sali Berisha, i cili gjatë Falemnderit!
diskutimit konstruktiv disaditor dha një kontribut me Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Mehmet
vlerë për arritjen e mirëkuptimit dhe përmirësimin e Loci.
dukshëm edhe të projektligjeve, që, për hir të popullit Mehmet Loci - Unë jam zgjedhur deputet në
e të atdheut tonë, të heqë dorë nga mendimi i shfaqur rrethin e Tiranës vetëm dy muaj pasi kisha filluar
për të mos marrë pjesë në koalicionin qeveritar, për punën në këtë rreth. Nëse ndodhi kështu, ka vetëm
të cilin mendoj së duhet të marrin pjesë të gjitha një arsye: që nga Priska e Madhe e Daj Cenit deri
forcat politike të vendit tonë, për të mirën e në skajin më verior të rrethit, në Herrajn e largët,
Shqipërisë. me kanë pyetur kudo: a je me Ramiz Alinë? Po, u
Falemnderit! kam thënë. Hallall votën! Këtë pyetje ma kanë thënë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sadedin edhe në Pezën heroike, edhe në Vrap, në Shëngjergj
Balla. e kudo në rrethin e Tiranës.
Sadedin Balla - I nderuar Kryetar, Në vendlindjen time, në Fushë-Krujë më kanë
Të nderuar deputetë, thënë: “Haram të qoftë, nuk je djali ynë, po nuk
Mendoj se më shumë se kushdo tjetër na takon zgjodhët President Ramiz Alinë”. Me këtë porosi
ne deputetëve të njohim, të respektojmë e të më ka përcjellë, sa herë shkoj në Burrel, ku kam
zbatojmë ligjin në çdo hap, në çdo mendim dhe punuar kohët e fundit dhe ku banon familja ime, i
veprim. gjithë populli i rrethit të Matit. Përkulem para popullit
Neni 23 i ligjit kushtetues thotë: “Presidenti i dhe jap votën për Ramiz Alinë.
Republikës së Shqipërisë është Kryetar i Shtetit Jam gazetar dhe nuk më mungon aftësia për të
dhe përfaqëson unitetin e mbarë popullit”. E mua folur e kthyer këtë tribunë të shenjtë të Kuvendit
m’u ngulit thellë në kujtesë e më ngjalli shumë Popullor në tribunë të propagandës partiake. Por
shpresa për të ardhmen veprimi i matur i deputetëve me ndërgjegje nuk mund ta pranoj këtë. Po qe për
të Partisë së Punës kur propozuan që të shtohej atë, ne anëtarët e Partisë së Punës të Shqipërisë
doemos fjala “mbarë”. Pra, të gjithëve së bashku na po bëjmë sakrificën më të madhe, po pranojmë që
preokupon problemi më kardinal që shtrohet sot para të lëmë udhëheqësin tonë për t’u vënë në krye të
nesh: uniteti. Kjo fjalë u përdor dendur gjatë 46 shtetit për hir të interesave të kombit.
vjetëve, na ka shoqëruar kudo nëpër mbledhje e Po qe për pozita partiake, po sakrifikojmë e
mitingje, në festa e në emisionet e radios e të durojmë shumë gjëra që s’ka aspak vend të thuhen
televizionit, aq sa na u bë e mërzitshme, e këtu. Ju lutem zotërinj të opozitës, kuptojeni drejt
bezdisshme, ngacmuese, irrituese. Sa herë e këtë, si edukatë e tolerancë e jo si dobësi. Nëse ne
dëgjonim, aq më shumë shihnim që në praktikë e po i arrijmë ato, është meritë, në radhë të parë, e
kishte humbur kuptimin e saj. Dhe sa trishtim Ramiz Alisë. Përkulem edhe një herë para popullit
ndiejmë sot tek shohim masa të tëra njerëzish që dhe votoj për Ramiz Alinë.
tentojnë të largohen. Mos vallë këto dhe dukuri të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ylli Vejsiu.
tjera nënkuptonte uniteti? Ylli Vejsiu - Diskutimi im do të jetë më i
Përfaqësoj në Kuvend popullin e qytetit të Krujës shkurtër.
dhe njëherësh mbaj mbi shpatulla përgjegjësinë e Desha t’u kujtoj disa zotërinjve deputetë që
madhe historike të këtyre momenteve, sepse në përmendën barkën e Noes se e vërteta rreth kësaj
historinë tonë binomi Krujë-Skënderbe është historie, sipas Biblës, qëndron si më poshtë:
shndërruar në një formulë pagëzimi në altarin e Momenti përpara nisjes së kësaj barke ka qenë
kombit. Kush ngre lart flamurin e Skënderbeut, ka dënimi që dha Zoti, kataklizmoja, katastrofa e
ngritur lart flamurin e unitetit, të bashkimit. Por njerëzimit. Asnjë rrugë tjetër nuk dha Zoti përveç
fatkeqësisht gjer më sot të gjitha fjalimet përfundonin hyrjes së kësaj barke në rrugën e kishës, në rrugën
me këtë fjali: të ngremë lart flamurin e marksizëm- e klemencës, të ndarjes me të kaluarën, pastrimit
297
të shpirtit e të dashurisë. Njerëzit që nisën këtë të keq, edhe me futjen në Kuvendin shumëpartiak,
lundrim do të kërkonin një të ardhme tjetër, sepse e caktimin e Presidentit po e paraprijmë me
kaluara ishte dënuar përgjithmonë. Ata do të formalizëm, me qëndrime të lashta, me dëshirën e
ndërtonin një botë tjetër. votimit 99,99 për qind për kandidatin e saj. Vetëm
Faleminderit! (Ilaritet në sallë). kësaj dëshire atavike i shërben kandidatura e zotit
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gëzim Namik Dokle. Kandidatura e tij është zgjedhur me
Haxhiu. të vetmen karakteristikë: të mos marrë asnjë votë.
Gëzim Haxhiu - Të nderuar deputetë, Uroj shërim sa më të shpejtë nga formalizmi.
Ishte një nder për mua që isha një nga të 30 Uroj, uroj një mijë herë për të mirën e popullit, të
deputetët që propozuan për President kandidaturën çdo individi që zoti Ramiz Alia, si President, të këtë
e shokut Ramiz Alia. aftësinë të kthehet, të transformohet në President
Duke folur në emër të katër deputetëve dhe të të shqiptarëve, nga ai që është sot, Sekretar i Parë
50 mijë zgjedhësve të rrethit të Krujës, do të thosha i Komitetit Qendror të Partisë së Punës të
se është kandidatura më e nderuar, më e Shqipërisë.
përshtatshme, brenda vendit dhe me një reputacion Falemnderit!
të gjerë ndërkombëtar, me bindje të plotë se do të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Çun
përfaqësojë denjësisht unitetin e popullit. Jonuzi.
Ju ftoj, të nderuar deputetë, që të miratojmë Çun Jonuzi - I nderuar Kryetar,
kandidaturën e shokut Ramiz, me bindjen se me Të nderuar shokë deputetë,
këtë Kuvend pluralist Shqipëria jonë do të ecë vetëm Roli i individit dhe i iniciativës së personit historik
përpara. Është në nderin e këtij Kuvendi që ashtu në histori janë të njohura dhe, duke folur për të drejtat
siç miratuam bashkërisht këto ligje, të angazhohemi e njeriut, ne pikërisht këtë rol ngremë. Unë do të
totalisht për zbatimin e tyre. thosha që i tillë është edhe reformatori i transformimit
Falemnderit! nga një shoqëri autokratike në një shoqëri
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bashkim demokratike në vendin tonë. Presidenti që
Kopliku. propozohet, shoku Ramiz Alia, është një person
Bashkim Kopliku - Ju falënderoj në mënyrë të konkret, të cilin populli e njeh shumë mirë. Ai tashmë
veçantë, zoti Kryetar, është i afirmuar si kandidati më i natyrshëm i
Të nderuar deputetë, opinionit publik të vendit tonë dhe i atij opinioni
Akoma jetojmë në një shtet jojuridik e ndërkombëtar që është shprehur në mënyrë aq të
jotransparent. Janë vrarë shqiptarë pa asnjë faj. qartë.
Duhej të na raportohej për Shkodrën e ne merremi Është e vërtetë që masat përcjellin rolin e
me fjalime. Jemi të detyruar, sepse në Shqipëri nuk individit.
ka pluralizëm, por vetëm janë lejuar partitë politike. Nuk dimë ndonjëherë në histori që të kenë dalë
Nuk ka pluralizëm në kuptimin se Partia e Punës masat para individit. Ky është një proces i
ka në Kuvend mbi dy të tretat e votave, në një kohë përjetshëm i gjithë zhvillimit biologjik e sociologjik.
që e dimë se si i mori dhe vetëm pak më shumë se Prandaj nuk mund të ngremë në rolin e transformimit
50 për qind të votave të popullit. të jetës sonë nga një stad autokratik në stadin
Nuk kemi të dhëna për të bërë një vlerësim të demokratik masat që e luajtën këtë rol, por këtu
plotë të figurës së zotit Ramiz Alia. Ka thashetheme, jemi para një realiteti historik që këtë rol e luajti
diskutime pa fund rreth tij. S’dua të merrem me to. Ramiz Alia në krye të Partisë së Punës të
Po një gjë është fakt: zoti Ramiz Alia deri sot si Shqipërisë.
Sekretar i Parë i Partisë së Punës dhe si Kryetar i Këtu nuk është çështja të ngremë sot rolin e
Presidiumit të Kuvendit Popullor ka pasur pushtet partive dhe unë nuk e quaj me vend të merremi me
personal shumë më të madh se nesër si President këtë temë në procedurën e zgjedhjes së Presidentit,
i Republikës së Shqipërisë. por roli i Ramiz Alisë është aq evident, saqë ai është
U veprua në mënyrë të çuditshme. Tienanmeni bërë sot një kërkesë mbarëpopullore. Demokratizimi
i Shkodrës akoma është i pazgjidhur. Uroj me gjithë është një proces i brendshëm e jo një proces që
zemër të jetë sa më larg zoti Ramiz Alia nga ky importohet nga jashtë. Influencat nga jashtë janë të
Tienanmen. pashmangshme, si huazimet etj., por në këtë proces
Dihet që do të zgjidhet Ramiz Alia. Por, për fat demokratizimi Partia e Punës e Shqipërisë po kryen
298
detyrën e saj dhe udhëheqja e Ramiz Alisë edhe në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Lufter
Partinë e Punës të Shqipërisë ka qenë një faktor Xhuveli.
determinant për proceset tona të demokratizimit. Lufter Xhuveli - Propozoj që diskutimet të
Unë do të thosha se personi më i përshtatshëm mbyllen me këtë diskutim të deputetit ndoshta më
dhe më garantues për proceset e mëtejshme të të moshuar që sapo foli. Qëndrimet janë ekspozuar
demokratizimit të shoqërisë sonë shqiptare sot dhe ndoshta nuk kemi ç’t’i shtojmë ndonjë gjë të re
është vetëm një, ky është Ramiz Alia, dhe në këtë çështjes që kemi në diskutim.
drejtim e quaj për nder që edhe unë jam një nga ata Falemnderit!
që kanë firmuar kërkesën e tij për President. Unë e Kastriot Islami - Tërhiqen diskutimet?
quaj se çdo denigrim ndaj personit të Ramiz Alisë Vangjel Stamo - Nuk kam gjë për të diskutuar,
nuk i shërben çështjes së demokratizimit tonë. vetëm kërkoj nga Kryesia që para se të kalohet në
Prandaj i ftoj të gjithë shokët që të mos nisemi nga votime, të na lexohen dy deklaratat e kandidatëve
pozitat denigruese, sepse nuk ekziston proces të paraqitura për President.
demokratizues në jetën e shoqërisë që të mos ketë Kastriot Islami - Tërhiqen diskutantët? Fjalën
edhe spiralen në rrugën e zhvillimit. Filozofikisht s’ka e ka Pjetër Arbnori.
ngjitje, as tendencë pa spirale dhe të gjithë e dimë Pjetër Arbnori - Më pëlqyen vërejtjet e poetit
sa të vështira janë e sa me dhembje bëhen proceset Dritëro Agolli, që janë edhe porosi për Presidentin e
e kalimit nga një shoqëri autokratike në një shoqëri ardhshëm. Në procesin e demokratizimit në Shqipëri
demokratike. Ramiz Alia ka qenë si një lojtar shahu që pretendon
Mjafton të bëjmë krahasimin e proceseve tona se ka në mendje një plan interesant loje, por që
demokratike në Shqipëri me proceset demokratike gjendet gjithnjë një lëvizje prapa kundërshtarit.
në vendet e Europës Lindore që të nxjerrim rolin e Veçse duhet ditur që kundërshtarin e vërtetë ai nuk
madh e vendimtar që ka luajtur Ramiz Alia në vuajtjet e kishte përballë në tavolinë, po diku tjetër, prapa
minimale që po kapërcen populli ynë në këto karriges së tij. Kështu, sa herë që humbte nga një
procese. figurë, pa e kuptuar se nga i vinte e keqja, thoshte:
Unë mendoj se vetë kjo tribunë e Kuvendit tonë e dhashë vetë. Në lojën e ardhshme, në qoftë se
është një shprehje e tillë e një konvergimi të Ramiz Alia fiton si President, ne do të dëshironim
jashtëzakonshëm, që e bazoj te traditat shqiptare që ai të gjejë forca për të kaluar një lëvizje përpara
demokratike, të demokracisë sonë të lashtë, po dhe dhe për të bërë mat konservatorizmin. Vetëm atëherë
te puna e vetë Ramiz Alisë, te roli i tij në këto do të besonim me gjithë zemër se ai përfaqëson
procese, që ne edhe këtu konverguam kaq mirë. unitetin e popullit.
Dhe unë e quaj se ne jemi duke konverguar edhe Falemnderit!
për problemin e Presidentit dhe i përshëndes si Kastriot Islami - Skënder Muço, e tërheq
diskutimet e Dodë Kaçajt edhe të shokëve të tjerë diskutimin?
të krahut tonë të djathtë, se janë kovergime shumë Skëndër Muço - I bëj thirrje gjithë Kuvendit që
pozitive, sigurisht nga baza opozicionare, por bazat të votojmë për Ramiz Alinë, pasi në këtë mënyrë
e opozitës janë stadi më i lartë i demokratizimit të votojmë për Shqipërinë.
shoqërisë. Kastriot Islami - Tahir Osmani e tërhiqni
Kastriot Islami - Ju lutem, respektoni dhjetë diskutimin? (Po).
minutëshin! Kolë Tonaj (Po), Emanuel Heba (Jo). Është
Çun Jonuzi - Meqenëse jemi në momentin e propozimi i gjithë sallës për ta tërhequr. Megjithatë
zgjedhjes së Presidentit dhe do të kalojmë në keni të drejtën tuaj për të folur.
momentin e zgjedhjes së Qeverisë, duke mos dashur Emanuel Heba - E nderuar Kryesi,
të marr fjalën për së dyti për këtë çështje, por duke Të nderuar deputetë,
e integruar këtu, do t’u bëja thirrje deputetëve të Do të më falni, nuk kam përgatitur gjë me shkrim
Partisë Demokratike që të krijojmë një Qeveri që t’ju zgjas shumë, por u kam dhënë fjalën
koalicioni dhe do të thosha që Qeveria e Ramiz Alisë zgjedhësve të mi që për çështje të rëndësishme të
si President në këtë Qeveri të koalicionit do të ishte them dhe unë fjalën time.
garancia më e madhe e proceseve tona të Nuk kam asgjë të re për të shtuar. Mbështes
demokratizimit të mëtejshëm. të gjitha diskutimet që bënë kolegët deputetë të
Falemnderit! Partisë Demokratike, të opozitës, po më vjen keq
299
për një gjë për deputetët e Partisë së Punës. Më Alia. Firma. Data 28.4.1991.
falni, do t’jua bëj një kritikë, ta merrni në mënyrë “Jam dakord të paraqitet kandidatura ime për
shoqërore. Gjithmonë kam pasur përshtypjen që të President të Republikës” Namik Dokle. Firma. Data
këqijat e Partisë së Punës kanë ardhur vetëm sepse 30.4.1991 (Duartrokitje)
anëtarët e saj nuk kanë qenë të aftë e të zotë për të Ju lutem, jo duartrokitje!
thënë atë që ndiejnë, se praktika e viteve të kaluara Sali Berisha - Në jetën parlamentare mendoj
ka treguar që përjashtimi nga Partia e Punës ka se raportet duhet të përfillen në të gjithë veprimtarinë
qënë gjithmonë me reperkusione. parlamentare. Ato nuk implikojnë koalicion, por
Unë mendoj se sot që garantuam demokracinë, respektimi i raporteve është një normë elementare
ka shumë për të thënë që Ramiz Alia, si një anëtar në veprimtarinë e një parlamenti pluralist. Në
me rëndësi i udhëheqjes së vendit tonë, ka përbërjen dhe në të gjitha drejtimet nuk ekziston e
përgjegjësi për këtë katastrofë të ekonomisë që drejta e shumicës që ajo të kryesojë çdo komision.
kemi aktualisht. Këtë gjë, megjithëse mund ta Duhet të kuptohemi në këtë çështje.
pranoni me zemër, me ndjenjë, asnjë nga ju nuk e Kastriot Islami - Atëherë, meqenëse është kjo
ka guximin ta thotë. Është çudi që po bëjmë një vërejtje, le t’ia lëmë komisionit të zgjedhë kryetarin
zgjedhje me shumë rëndësi dhe po ndjekim tamam e saj.
praktikën e biografisë. Propozohen anëtarë të komisionit të votimit: Ylli
Mua më kanë bërë pyetje zgjedhësit e mi Bufi, Muharrem Mezini, Mehmet Loci, Gagaçe
(fshatarë të zonës së Tiranës janë) se ç’mendim ke Bregu, Panajot Barka, Naim Karriqi, Esat Myftari.
për Ramiz Alinë. U ndodha në një pozitë të vështirë, Kush është pro? Kundër? Abstenim ?
sepse ne deputetët e Partisë Demokratike nuk kemi Atëherë rifillojmë procesin e votimit në orën
dhe njerëz aparatçikë që të na përgatisin si duhet 1300.
(ilaritet në sallë). Megjithatë u dhashë mendimin tim.
Unë mendoj që nuk ishte Ramiz Alia ai që i dha * * *
demokraci këtij vendi. Ai ka një meritë, që me ato
forca, me ato kompetenca që kishte, mund ta kishte Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, rifillojmë
ndalur këtë rubinet, këtë vrull të madh që e pati punimet. Kalojmë në procesin e votimit. Fjalën e ka
populli ynë për demokracinë. Por merita tjetër, për kryetari i komisionit të votimit Panajot Barka.
mendimin tim, është ajo që me politikën e tij arriti Panajot Barka - I falënderoj shokët që më
të kalojë disa situata, duke shmangur tamam një zgjodhën mua si kryetar të këtij komisioni kaq të
katastrofë të vërtetë në kuptimin e gjakderdhjes. Dhe rëndësishëm. Dy fjalë për procedurën me të cilën
në qoftë se Ramiz Alia do të jetë po prapë i aftë të do të votojmë për zgjedhjen e Presidentit të
vazhdojë me këtë politikë për ta shmangur këtë Republikës.
gjakderdhje, për mendimin tim ai do të mbetet në Komisioni i mbledhur kontrolloi të 250 fletët e
histori. Kaq kisha. votimit dhe vërtetoi se ato ishin të rregullta.
Kastriot Islami - Meqenëse nuk ka më Tani dy fjalë për mënyrën e votimit. Sekretaria e
diskutime të tjera, propozoj që të formojmë komisionit që rri në krahun tonë të majtë ose të
komisionin e votimit. Kemi menduar që në këtë djathtin tuaj, do të lexojë emrat simbas një liste të
komision të jenë 7 veta. Ka vërejtje për numrin? caktuar. Votimi, pra, do të bëhet një nga një. Çdo
Kush është pro? Kundër? Abstenim? deputet është i detyruar të paraqesë letërnjoftimin
Propozohet që në komisionin e votimit të jenë: dhe mandatin e deputetit. Atje do të marrë edhe
Ylli Bufi kryetar. Kush është pro? Ka vërejtje? fletën e votimit, do të kalojë tek ajo dera atje, ku
Vangjel Stamo - Unë bëra një kërkesë. Nuk e janë dy anëtarë të tjerë të komisionit që do ta
di pse nuk po e plotësoni. Më duket se është brenda drejtojnë te dhoma e fshehtë, deri te kutia e votimit,
procedurës. Kërkova që të lexoheshin deklaratat e që është kjo që kemi përpara. Po këtu, para jush,
të dy kandidatëve. Nuk ka asgjë të keqe, më duket, do të bëhet edhe kontrolli i vlefshmërisë së fletëve
që të vihet në dijeni Kuvendi me tekstin e plotë të të votimit. Urojmë punë të mbarë! Ka ndonjë vërejtje?
atyre deklaratave. (Nuk ka).
Kastriot Islami - Nuk ka asnjë problem, rrini të Atëherë të fillojmë në bazë të emrave që do të
qetë. “Jam dakord me propozimin tuaj që të vihet dëgjoni nga sekretaria e komisionit.
kandidatura ime për President të Republikës” Ramiz Ju lutemi, kjo është një punë që do durim,
300
prandaj duhet mbajtur edhe qetësi, që të mbarojmë sa të Legjislaturës së 12-të të Kuvendit Popullor dhe i
më shpejt. (Deputetët, sipas radhës në listë, veprojnë përbërë nga deputetët: Panajot Barka, Ylli Bufi,
ashtu siç u tha dhe votojnë për kandidatin për President). Muharrem Mezini, Gagaçe Bregu, Naim Karriqi, Esat
Myftari, Mehmet Loci, në përfundim të votimit që u
*** bë për zgjedhjen e Presidentit të Republikës së
Kastriot Islami -Të nderuar deputetë, rifillojmë Shqipërisë, pasi hapi kutinë e votimit dhe numëroi
punimet me procesin e numërimit të votave. një për një votat, vëren se: Morën pjesë në votim
Panajot Barka - Atëherë hapim kutinë. Para 245 deputetë ose 98 për qind e deputetëve të
se të fillojmë të numërojmë votat, do të procedojmë Kuvendit Popullor. U gjetën të vlefshme 174 vota.
kështu: ato fletëvotimi që janë të vlefshme për njërin Nga këto 172 vota ose 68,8 për qind të të gjithë
kandidat do të vihen në kutinë e parë, kurse për deputetëve janë pro kandidatit për President, Ramiz
kandidatin tjetër do të vihen në kutinë tjetër. Ato që Alisë. (Duartrokitje). Dy vota ose 0,8 për qind janë
janë të pavlefshme do t’i lëmë mbi tavolinë dhe të pro kandidatit për President, Namik Dokle. U gjetën
gjitha do t’i shikojë komisioni i votimit. të pavlefshme 71 vota apo fletëvotimi, ose 28,4 për
(Kryetari i komisionit të votimit i hap fletët e qind të deputetëve të Kuvendit Popullor. Për këto
votimit një nga një dhe për secilën, para anëtarëve arsye, komisioni i votimit, duke u mbështetur në
të komisionit dhe deputetëve, thotë: “e vlefshme për ligjin nr.7491, datë 29.4.1991 “Për dispozitat
Ramiz Alinë” apo “e vlefshme për Namik Doklen” kryesore kushtetuese” e gjen këtë votim të vlefshëm
ose “e pavlefshme”). dhe vërteton zgjedhjen e Ramiz Alisë si President
Panajot Barka - Tani do të na falni, ne do të të Republikës së Shqipërisë, meqenëse ka fituar
tërhiqemi për t’i numëruar dhe një herë votat, për të mbi dy të tretat e votave të deputetëve të
bërë konkludimin e fundit, atë për të dhënë rezultatet Legjislaturës së 12-të të Kuvendit Popullor.
përfundimtare. (Duartrokitje).
(Komisioni i votimit tërhiqet për të kryer veprimet Falemnderit dhe para së të largohemi e kemi
sipas procedurës). për nder të themi dy fjalë. Jam dhe unë pak, si të
Kastriot Islami - Ju lutem, zini vendet! Fjalën e thuash, i emocionuar që uroj Presidentin e parë të
ka kryetari i komisionit të votimit, Panajot Barka. Republikës së Shqipërisë për suksese.
Panajot Barka - Po japim njoftimin për Falemnderit! (Duartrokitje).
përfundimin e votimit për zgjedhjen e Presidentit të Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 17.00
Republikës së Shqipërisë. me seancën solemne të paraqitjes dhe betimit të
Komisioni i votimit, i ngritur në sesionin e parë Presidentit.
E martë, 30.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Seanca e paradites, ora 10:00 zoti Kastriot Islami
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, tim, të mbroj e të zhvilloj demokracinë, liritë e të

Seanca solemne për paraqitjen dhe betimin e drejtat e njeriut dhe të plotësoj me vullnet e
Presidentit deklarohet e hapur. Më lejoni të shkoj ndërgjegje të gjitha detyrat si President i Republikës
për të shoqëruar Presidentin. Ju ftoj që, kur të vijë së Shqipërisë. Betohem!”.
Presidenti, të ngrihemi në këmbë. Pasi ekzekutohet Himni i Flamurit, e merr fjalën
(Hyrja e Presidentit Ramiz Alia, i shoqëruar nga përsëri
Kryetari i Kryesisë, Kastriot Islami, pritet me Presidenti Ramiz Alia - I nderuar Kryetar,
duartrokitjet e deputetëve të ngritur në këmbë). Të nderuar deputetë,
I nderuar President, ju ftoj të fillojmë me betimin. Zotërinj të trupit diplomatik,
Presidenti Ramiz Alia - “Betohem solemnisht Të dashur miq e të ftuar,
në nderin tim për besnikëri ndaj popullit dhe Atdheut, Kuvendi Popullor më ngarkoi një detyrë me
ndaj idealeve të lirisë dhe të përparimit, të pavarësisë përgjegjësi shumë të madhe përpara popullit e
e të paprekshmërisë tokësore të Shqipërisë. atdheut, përpara Kushtetutës e shtetit. Për këtë ju
Betohem të respektoj Kushtetutën dhe ligjet e vendit falemnderit! Besimi juaj me obligon që, i udhëhequr
301
kurdoherë nga interesat e shenjtë të popullit, t’i zgjidhur detyrat që kemi përpara. Asnjë forcë politike,
kushtoj kësaj detyre sublime të gjitha energjitë e asnjë organizëm shtetëror nuk mund t’i zgjidhë i
mia, të vë në shërbim të atdheut çdo gjë të vlefshme vetëm ato. Flas për të ardhmen që na pret, duke
që mund të ketë në personin tim, të sakrifikoj dhe mos pasur as më të voglin iluzion për momentin e
jetën, po ta lypë nevoja, për të mirën e mbarësinë e vështirë që po kalojmë si në pikëpamje ekonomike,
tij. Ju siguroj se kurrë nuk do të më mungojnë as ashtu dhe në atë politike. Të gjithë jemi të
vullneti, as gatishmëria, as vendosmëria për t’ia dalë vetëdijshëm për këtë. Por i kemi mundësitë, ashtu
mbanë kësaj pune, në nxjerrjen me sukses të së siç e kemi për detyrë të mos e lëmë këtë gjendje të
cilës shpresoj të kem kurdoherë ndihmën tuaj zgjasë më tej.
konstruktive, përkrahjen dhe solidaritetin e popullit. Ne kemi një popull punëtor e krenar që nuk është
Sesioni i parë i kësaj legjislature të Kuvendit mësuar të jetojë me djersën e të tjerëve, por ka bërë
Popullor është pasqyrë e klimës së re demokratike kurdoherë një jetë të ndershme. Kemi njerëz të mendjes
pluraliste të krijuar në vend pas zgjedhjeve të 31 e të dijes që janë në gjendje të parashikojnë rrjedhat e
marsit. Ai po vendos gurë themelesh, po zgjidh e kohës dhe të ndihmojnë pushtetin, për ta orientuar
ka për të zgjidhur çështje me rëndësi kapitale për vendin në rrugën më të mbarë. Kemi një Kuvend
të ardhmen e vendit e të shtetit tonë. Populli me të Popullor që ka një bazë të gjerë shoqërore, kemi një
drejtë shpreson se aktet parlamentare që do të dalin ligj kushtetues, që ju miratuat dje, i cili garanton
nga ky Kuvend do të çojnë në vendosjen e rregullit themelet e shtetit juridik, ato të mbrojtjes së të drejtave
dhe në funksionimin e një jete politike të qytetëruar, të njeriut dhe të realizimit të drejtësisë sociale. Kemi
në lehtësimin e vështirësive dhe në ngjalljen e frymës një popull të tërë, që ka dëshirën e vendosmërinë të
optimiste për të ardhmen, në ristrukturimet e thella marrë pjesë drejtpërsëdrejti në drejtimin e vendit dhe
ekonomike dhe në një reformim të gjithanshëm të përparimin e tij.
tërë veprimtarisë së brendshme e të jashtme të Koha na ofron mundësi më të gjera
vendit. bashkëpunimi politiko-shoqëror dhe ekonomiko-
Unë, gjithashtu, jam plot shpresë që Kuvendi financiar me botën. Këta faktorë janë një avantazh i
Popullor, siç e vërtetoi edhe praktika e këtyre ditëve, madh në dobi të kapërcimit të krizës ekonomike e të
do të shndërrohet në një tribunë të funksionit mungesës së besimit, në funksion të një ripërtëritjeje
shembullor të pluralizmit politik, të shprehjes së lirë të gjithanshme të shoqërisë, gjallërimit të forcës së
të mendimit, të etikës demokratike e të tolerancës, brendshme e lëvizëse të saj dhe të freskimit të
karakteristikë për njerëzit e kulturuar. veprimtarisë shtetërore në të gjitha nivelet.
Atdheu ka nevojë për mendjet, për punët dhe Duke ua nënshtruar interesave të popullit
kontributin e të gjithëve. Të bashkojmë vlerat në konceptet tona politike dhe ideologjike, të bashkuar,
funksion të tij, të debatojmë lirisht në të mirë të tij, jemi në gjendje të kthehemi në jetën normale, për
të marrim vendime që shprehin vullnetin e tij e të t’iu futur një faze transformimesh më të thella, do ta
mos kursejmë as energjinë e fundit për t’ia bërë bëjmë Shqipërinë një vend të mirëqenies, me vlera
jetën popullit sa më të bukur. të larta materiale e morale.
Shqipëria kishte nevojë për një parlament Shqipëria ka kërkuar e do të kërkojë edhe në të
pluralist. Sot ajo ka nevojë për një parlament pluralist ardhmen bashkëpunim sa më të ngushtë me botën.
të integruar, ku të konvergojnë interesat e tij Ajo do të ndërtojë një politikë të jashtme të hapur.
themelorë dhe të vuloset demokracia popullore. Këtë Ne jemi të gatshëm t ‘ia pranojmë miqësinë kujtdo
e kërkojnë interesat e atdheut. që ia do sinqerisht të mirën popullit tonë dhe ka
Ne kemi përpara rrugë të gjatë. Në këtë rrugë interes të bashkëpunojë me ne. Në politikën e
na bashkojnë aspiratat e popullit, dëshira për ta bërë jashtme të Shqipërisë nuk do të ketë paragjykime
Shqipërinë një vend ku ekonomia e kultura e dhe as qëndrime që nuk përputhen me tendencën e
përparuar, jeta demokratike e shteti ligjor të ecin në demokratizimit të marrëdhënieve ndërkombëtare. Në
një hap. këtë çast solemn dëshiroj t’i shpreh mirënjohjen time
Le të punojmë bashkërisht, në frymë më të thellë tërë popullit shqiptar, punëtorëve,
konstruktive, duke respektuar mendimet dhe fshatarëve, intelektualëve, grave, të rinjve e
pavarësinë e shoku-shokut, që të mos ketë veteranëve, besimi dhe përkrahja e vazhdueshme e
zhgënjime në rrugën që po ndjekim. Na duhet vullneti të cilëve më kanë dhënë e më japin forcë për të
i shëndoshë, frymë mirëkuptimi e unitet për të punuar pa u lodhur për çështjen tonë të madhe të
302
ruajtjes së lirisë dhe të pavarësisë së atdheut, atij punë të mbarë e të frytshme në krye të shtetit
përparimit të gjithanshëm të tij. tonë demokratik për të mirën e popullit dhe
Rroftë populli shqiptar! (Duartrokitje). përparimin e Atdheut.
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, më lejoni Rroftë Shqipëria! (Duartrokitje).
që, në emër të Kryesisë, të kryetarëve të grupeve Punimet rifillojnë më datën 3 maj, në orën 10.00.
parlamentare dhe të deputetëve, të falënderoj Seancën e deklaroj të mbyllur.
Presidentin për fjalën e tij në këtë sesion, t’i urojmë (Duartrokitje).

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, meqenëse projektkushtetutën brenda muajit mars të vitit 1992.
shumica e deputetëve është e pranishme, seancën e 3. Pranë Komisionit të atashohen grupe
deklaroj të hapur. specialistësh shqiptarë të fushave të ndryshme.
Pika e tretë e rendit të ditës bie, meqenëse 4. Të konsultohet me grupe specialistësh, me
në ligjin që sapo miratuam, detyra ose juristë të huaj dhe me institute të specializuara
kompetenca për emërimin e Kryetarit të Këshillit jashtë shtetit.
të Ministrave i takon Presidentit të Republikës. Numri i anëtarëve të Komisionit të Kushtetutës
Mbi këtë bazë kam këtë letër: të jetë 31 veta, nga të cilët një kryetar e një sekretar,
“Kryesisë së Kuvendit Popullor. dhe me përbërje:
Pasi pranova dorëheqjen e Kryetarit të Këshillit 16 anëtarë nga Grupi Parlamentar i Partisë së
të Ministrave dhe u konsultova me përfaqësuesit e Punës,
grupeve parlamentare e të partive politike, në bazë 9 anëtarë nga Grupi Parlamentar i Partisë
të nenit 28, pika 6 e ligjit nr. 7491, datë 29.4.1991 Demokratike,
“Për dispozitat kryesore kushtetuese” vendosa të 1 anëtar nga Grupi Parlamentar i OMONIA-s,
emëroj në detyrën e Kryetarit të Këshillit të Ministrave, 1 anëtar nga Partia Socialdemokrate,
shokun Fatos Nano për të formuar Qeverinë e re. 1 anëtar nga Partia e Unitetit Kombëtar,
1 anëtar nga Partia Agrare,
PRESIDENTI I REPUBLIKËS 1 anëtar nga Partia Republikane,
Ramiz Alia” 1 anëtar nga Partia Ekologjike.
Mbi bazën e ligjit që sapo miratuam, Kryetari i Kush është dakord për detyrat dhe për përbërjen
Këshillit të Ministrave të përgatisë përbërjen e e Komisionit të Kushtetutës?
Qeverisë, të marrë masa për përgatitjen e programit Neritan Ceka - Mendoj se për Partinë
të saj dhe brenda afatit të përcaktuar me ligj t’ia Republikane, që ka dhënë një ndihmesë më të
paraqesë Kuvendit Popullor. madhe në tërë jetën politike të deritanishme dhe ka
Një pikë tjetër në rendin e ditës ishte shqyrtimi një numër më të madh anëtarësh, numri i anëtarëve
i materialit të grupit parlamentar për ndjekjen e që përfaqësojnë Komisionin e Kushtetutës të jetë
ecurisë së hetimeve për ngjarjet në qytetin e jo një, por dy veta.
Shkodrës. Meqenëse ka një vonesë në këtë çështje, Sali Berisha - Kam mendimin se në këtë
atë do ta shtyjmë për në seancën e ardhshme. Komision duhen të përfaqësohen edhe sindikatat.
Ne, si Kryesi, në konsultim dhe me kryesitë e Kushtetuta, si bibla politike e shtetit, duhet të ketë
grupeve parlamentare, kemi vendosur të merremi në Komisionin e vet të gjitha forcat e rëndësishme
me miratimin e Komisionit të Kushtetutës. politike e shoqërore të vendit. Kështu që unë mendoj
Kryesia e Kuvendit Popullor ka vendosur këto se Sindikata e Pavarur duhet të ketë përfaqësuesin
detyra për Komisionin e Kushtetutës: e saj në këtë Komision.
1. Të hartojë e të përgatisë për diskutim Kastriot Islami - Ka vërejtje tjetër?
projektkushtetutën brenda muajit dhjetor të vitit 1991. Arben Imami - Kam mendimin që në këtë
2. Të diskutojë e të marrë vërejtje, si dhe të vendim që po marrim sot, do të ishte mirë të
paraqesë për shqyrtim në Kuvendin Popullor parashikonim se cili organ do të ishte ai që do të
303
miratonte Kushtetutën. Është hedhur mendimi, edhe na bëhen rreth 50, nuk është nevoja të bëjnë pjesë,
këtu, edhe në shtyp, që do të ishte mirë të krijohej sepse atëherë nuk do të ishte komision, por do të
Asambleja Kushtetuese mbi bazën e Kuvendit quhej një Kuvend i dytë.
Popullor. Mënyrat se si të caktohen përqindjet, Kastriot Islami - Vërejtje tjetër, ju lutem?
raportet dhe zgjedhja e deputetëve të kësaj Xhevahir Tahiraj - Duke u mbështetur tek
Asambleje Kushtetuese mund të jenë të organizimi i Komisionit në forcat politike, ndoshta
diskutueshme, por jam i mendimit që parimisht ka mundësi të ngelen jashtë edhe shtresime të
mund dhe duhet të biem dakord që Kuvendi Popullor mëdha, ku janë interesat më të dukshme, siç është
nuk është Asambleja Kushtetuese dhe nuk mund fshatarësia, prandaj duhet bërë kujdes nga vetë
të aprovoj një Kushtetutë të plotë të Republikës së Kryesia për ta përfaqësuar më mirë këtë 68% të
Shqipërisë. popullsisë së vendit, pavarësisht nga përkatësia
Faleminderit, zoti Kryetar! partiake: janë të Agrares, të Partisë së Punës, të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Namik Republikanes ose të ndonjë partie tjetër.
Dokle. Duke qenë se shtresimet përfaqësojnë edhe
Namik Dokle - Duke qenë dakord me interesat më të dukshme, duhet të shikojmë kriterin
propozimin e doktor Sali Berishës, do t’i shtoja atij e përfaqësimit më të mirë në këtë komision, pikërisht
propozimi kërkesën që në Komisionin e Kushtetutës nga përbërja e këtyre shtresimeve, dhe jo të nisemi
të përfshihen të dy sindikatat që kemi aktualisht në nga përfaqësimi i forcave të ndryshme politike .
vendin tonë. Madje në Komision mund të kemi edhe Kastriot Islami - Ju rikujtojmë që ky është
përfaqësues nga organizatat e tjera shoqërore. komision parlamentar. Përveç atyre të partive të tjera
Kastriot Islami - Vërejtje tjetër, ju lutem! politike që s’bëjnë pjesë në këtë Kuvend, të gjithë
Jani Jani - Edhe ne si organizatë e OMONIA-s anëtarët e tjerë të këtij komisioni janë parlamentarë,
mbështesim propozimin e zotit Neritan Ceka që në d.m.th. deputetë.
Komisionin e Kushtetutës të jenë 2 përfaqësues nga Xhevahir Tahiraj - Do të ishte me vend që
Partia Republikane. Gjithashtu mbështesim edhe Partia Agrare të përfaqësohej më mirë në këtë
propozimin që të ketë pjesëmarrës edhe nga komision, qoftë për programin e saj, të përqafuar
sindikatat. përgjithësisht nga fshatarësia, por edhe për një
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Skënder përbërje më të madhe.
Dika. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gafurr
Skënder Dika - Kolegët deputetë e ngritën me Shameti.
të drejtë problemin e shoqatave për t’u përfaqësuar Gafurr Shameti - Unë nuk jam dakord me
në komision, por meqë kohët e fundit janë krijuar propozimin e shokut parafolës, për arsye se në këtë
shumë shoqata, desha të trajtoj si të veçantë Kuvend janë mbi 65 vetë të profesionit agronom dhe
shoqatën “Çamëria”. Do të ishte mirë që dhe ajo të shumë të aftë, me shikimin e parë, të cilët mund ta
kishte një pjesëmarrës në këtë komision. japin mirë kontributin e tyre përsa i përket problemit
Falemnderit! të fshatarësisë. Ndërsa përsa u përket problemeve
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pjetër të tjera që u ngritën, qoftë për sindikatat, qoftë për
Arbnori. partitë e tjera politike, është e domosdoshme të
Pjetër Arbnori - Unë mendoj që në Komisionin marrin pjesë, sepse, duke marrë pjesë dhe ato,
Kushtetues të bëjnë pjesë edhe nga një pjesëtar i kuptohet që edhe projektkushtetuta do të përgatitet
tri komuniteteve fetare që kemi në Shqipëri. cilësisht më mirë.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Muharrem Përsa u përket organizatave të tjera, mendoj që
Mezini. ato e kanë përfaqësuesin e tyre këtu në Kuvend, si
Muharrem Mezini - Duke dëgjuar propozimin për shembull, Rinia, Fronti etj.
tuaj dhe të kolegëve deputetë, kam mendimin që, Falemnderit!
me përjashtim të partive politike, duke u bashkuar Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ismail
me sugjerimin që u bë për Partinë Republikane, që Lleshi.
për mendimin tim mund të gjykohet rritja nga një e Ismail Lleshi - Në qoftë se do të mbesim në
dy përfaqësuesve të saj në komision, sepse ka një propozimin që bën Kryesia për Komision
kontingjent më të madh anëtarësh nga disa parti të Parlamentar, atëherë nuk dua të përjashtoj
tjera, për organizatat shoqërore, që, po t’i shikojmë, angazhimet e të tjerëve, por ai do të jetë i mirëfilltë
304
parlamentar. Kjo do të thotë që përbërja e tij do të Berisha.

jetë prej deputetëve të këtij Parlamenti. Sali Berisha - Unë do të bëja dhe një objeksion.
Mund, dhe më duket e drejtë ideja, që forcat e Mendoj që ne nuk duhet të insistojmë për një
tjera politike, të cilat morën pjesë në gjithë këtë komision parlamentar, por duhet të insistojmë për
fushatë elektorale, të kenë angazhimet e tyre, veçse një komision kushtetues, sepse duhet të jemi të
rrethi deri ku shkojnë këto angazhime, për mendimin ndërgjegjshëm që jashtë këtij Parlamenti mund të
tim, duhet diskutuar dhe nuk e mendoj që, duke e ketë forca shumë më të kualifikuara, kontributi i të
quajtur komision parlamentar, ai të ishte pa kufi. cilave mund të jetë i domosdoshëm në hartimin e
Natyrisht, jam dakord me atë që sa më shumë të Kushtetutës së re. Ndokush mund të thotë që i
ketë angazhime të forcave të ndryshme, aq më mirë marrim dhe specialistët e këshilltarët. Jo t’i marrim,
do të tërhiqnim opinionin e grupeve të organizuara. por të kenë titullin e plotë: “anëtarë të Komisionit”.
Veçse nuk e mendoj që hartimi i këtij projekti do të Dhe këtu duhet të bëjmë një diferencë, zoti Kryetar,
jetë thjesht punë e komisionit. Ky do të bëjë atë midis komisionit parlamentar dhe komisionit
punë parapërgatitore, e cila do të shoqërohet pastaj kushtetues. Ne nuk kemi thënë deri tani që do të
me tërheqjen e një opinioni shumë të gjerë të ngremë një komision parlamentar për hartimin e
masave të popullit dhe të vetë forcave të organizuara. Kushtetutës, por kemi thënë që do të ngremë një
Prandaj, nuk jam kundër idesë së pjesëmarrjes së komision kushtetues për hartimin e Kushtetutës së
forcave të tjera, por duke e parë gjithnjë në një raport re dhe ky komision, mendoj unë, nuk duhet të
të pranueshëm, për vetë atë lloj trajtimi që i bëjmë, dominohet në një masë kaq absolute nga
duke e quajtur Komision Parlamentar . parlamentarët. Për shembull, mund të ketë pedagogë
E dyta, më duket se duke angazhuar këtë në Universitet, siç është këtu një shok i së drejtës
Komision Parlamentar, ne angazhojmë dhe vetë kushtetuese. Ai pse të jetë me cilësinë e “Demkës”?
Kuvendin tonë. Prandaj do të thoja që gjithë Jo. Të jetë me cilësinë e plotë të anëtarit të
përgatitja e këtij materiali do të jetë për destinim të komisionit. Prandaj, ndoshta, mos është më e drejtë
diskutimit të këtij Kuvendi. ta diskutonit edhe një herë me kryesitë e grupeve
Natyrisht, e kuptoj shqetësimin e një projekti parlamentare vetë konceptin e këtij komisioni? Kjo
që do të përfaqësonte në vetvete një Kushtetutë për hir të asaj që ne kemi insistuar këtu për të pasur
krejtësisht të re, por për mendimin tim ne jemi komision kushtetues, jo komision parlamentar.
Kuvendi, i cili, për atë larmishmëri të përbërjes së Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dritëro
tij, e përfaqëson opinionin e gjerë të masave dhe do Agolli.
të thosha që, me atributet që ka, është në gjendje Dritëro Agolli - Unë mendoj që ai duhet të jetë
ta përballojë këtë detyrë, pa nevojën e një komision kushtetues, jo parlamentar. Këtu në
rizgjedhjeje të një Asambleje Kushtetuese ose të Kuvend ne nuk kemi aq specialistë të kësaj natyre
një Kuvendi Kushtetues. sa të kemi mundësi t’i zgjedhim dot. Në këtë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Viktor komision mendoj të ketë edhe deputetë, por ky duhet
Doda. të jetë me specialistë dhe njerëz të zotë.
Viktor Doda - Përsa i përket Komisionit për Kastriot Islami - Fjalën e ka edhe një herë
hartimin e Kushtetutës jam dakord me deputetin deputeti Ismail Lleshi.
Ismail Lleshi. Ismail Lleshi - Edhe unë jam i mendimit që ai
Përsa i përket propozimit që bëri deputeti Imami, të jetë komision kushtetues, sikurse e kam
që të kemi një Asamble Kushtetuese për miratimin parashtruar edhe më parë. Kjo do t’i shërbejë një
e Kushtetutës nuk jam dakord. Ku e bazoj mendimin përgatitjeje më serioze, pikërisht për ato arsye që u
tim? Ne ligjin që kemi miratuar për Kuvendin thanë, të specialistëve të shumtë që ka në këtë
Popullor, neni 16, pika 2 thuhet: “Miraton e ndryshon fushë, po që janë jashtë Kuvendit.
Kushtetutën dhe ligjet. Vendos përfundimisht mbi Kastriot Islami - Ne si Kryesi patëm, pak a
pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën dhe bën shumë, shijen e hidhur të projektit tjetër dhe nuk
interpretimin e tyre”. Pra, kjo është në kompetencë donim të fusnim njerëz të tjerë, se do të thuhej : “U
të Kuvendit. Ne atë e kemi miratuar, prandaj s‘ka fut dhe ky nga kjo ose nga ajo parti ose gjetët këtë
përse të kemi një Asamble Kushtetuese. ose atë”. Mendimi ishte që t’i zgjedhim pjesëtarët
Falemnderit ! nga ky Kuvend, ndërkohë që grupin me të cilin do
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali të konsultohet komisioni, do ta kemi gjithmonë në
305
dispozicion, të përbërë nga specialistët më të mirë. tonë si Kuvend Popullor deri tani kemi ndjekur rrugën
Megjithatë, në pushim mund të ridiskutojmë me e konsensusit, atë rrugë që na sjell një të mirë më
kryesitë e grupeve parlamentare për ta vendosur të madhe.
përfundimisht të jetë komision kushtetues apo Unë gjykoj që pavarësisht si do ta quajmë:
komision parlamentar. komision parlamentar apo komision kushtetues, të
Dritëro Agolli - Doja të bëja edhe një shtesë mos i mëshojmë shumë këtij problemi, ta quajmë
të vogël. Unë mendoj se ata deputetë që kanë qenë ashtu si të na sjellë të mira më shumë për Kuvendin.
anëtarë të komisionit për hartimin e projektit të parë Të trokasim në ato dyer, për të gjetur atë
të Kushtetutës, të mos jenë më, por të futen të rinj, rrugëzgjidhje që do të ketë jetë më të gjatë. Edhe
pra të tjerë. Unë isha vetë anëtar i atij komisioni unë jam me mendimin e deputetit Ismail Lleshi që
dhe, sa dija, e dhashë gjykimin tim, tani le të jenë ta quajmë ose komision kushtetues, ose komision
të tjerë në këtë komision. parlamentar (konkretisht jam për komision
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc kushtetues), me atë përbërje që u tha këtu dhe të
Ruli. jetë ashtu siç duhet, me qëllim që të mos na i rrëzojë
Genc Ruli - Duke ndjekur mendimet dhe koha.
propozimet që u bënë, do të thosha që ky, në radhë Për numrin e partive, të organizatave etj., në
të parë, është një komision me karakter studimor, komision, këtë mendoj ta gjykojë Kryesia e Kuvendit
për të përgatitur materialin etj .,etj. Ai nuk do të jetë Popullor me kryesitë e grupeve parlamentare, duke
vendimor, sepse, kuptohet, vendimi për miratimin e i koordinuar punët që të plotësohet më së miri.
Kushtetutës do të merret nga Kuvendi. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bashkim
Megjithatë, nuk është pa objektivitet edhe ideja Kopliku.
që hodhi deputeti Imami, por i ngelet Kuvendit të Bashkim Kopliku - Mendoj që problemin se
vendosë në kohën e duhur nëse aprovimi i kush do ta miratojë Kushtetutën të mos e vendosim
Kushtetutës së re do të bëhet nëpërmjet Kuvendit sot. T’u lihet kohë deputetëve për ta diskutuar këtë
Popullor apo nëpërmjet një Asambleje Kushtetuese. problem afër dhjetorit.
Edhe kjo ngelet për diskutim, por mendoj për më Jemi po ne që do të vendosim edhe për
vonë. ndryshimet e Kushtetutës në qoftë se e shohim të
Numrat e propozuar këtu për pjesëmarrjen e çdo logjikshme të gjithë së bashku.
partie në këtë komision. për shembull, kur thuhet Unë jam për ta quajtur komision kushtetues dhe
që Partia e Punës ka 16 anëtarë, ata mund të mos është e domosdoshme që në të të përfaqësohen
jenë të gjithë deputetë. Pra, vendet në komision t’i forcat politike ekzistuese, ato forca që tashmë i
lihen në dispozicion çdo force politike dhe ajo të kemi të organizuara në parti, në sindikata etj.
vendosë vetë për personat që do të caktojë, si juristë, Shtypi dhe mjetet e tjera të informacionit duhet
specialistë etj. Për shembull, Partia Demokratike ta bëjnë objekt të tyre diskutimin e Kushtetutës, që
në këta 9 veta që ka si vende për të futur në do të ndihmonte të përfaqësohej edhe mendimi
komision, 2-3 mund t’i zgjedhë nga deputetët, pjesën mbarëpopullor në Kushtetutë, ai mendim që ndoshta
tjetër mund ta përbëjnë ata që ajo mendon se janë akoma nuk është i organizuar nga forcat politike.
të nevojshëm të futen në këtë komision, si juristë, Falemnderit!
specialistë të fushave të ndryshme. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti...
Për tre forcat politike që ekzistojnë në Kuvend, Një deputet i Korçës - Flas për herë të parë si
mund të mos jetë i detyrueshëm parimi që anëtarët deputet. Kur na intereson, ia ngremë rolin deputetit;
e komisionit të jenë patjetër deputetë. Kuptohet që kur s ‘na intereson, ia ulim. Kjo më bie në sy. Ne
secila nga këto ka edhe interesin që të ketë deputetë këtu përfaqësojmë të gjithë shtresat dhe mendoj që
brenda, por ama pa e vënë me kusht që të 9 personat jemi në gjendje t’i përfaqësojmë e të marrim edhe
e Partisë Demokratike, për shembull, të jenë mendime prej tyre.
deputetë. Ky numër të jetë si një orientues. Thashë që flas për herë të parë dhe jo se s’di të
Vërejtjen e deputetit Ceka që Partisë flas, po shikoj disa që flasin shumë herë për një
Republikane mund t’i lihet edhe një përfaqësues më problem, ndaj u lutem që të na lenë dhe ne të japim
shumë, e quaj të drejtë dhe jam dakord me të. mendimet tona.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Halil Elezi. Unë jam për atë që ka menduar Kryesia. Ne
Halil Elezi - Shoku Kryetar, mendoj se në punën jemi në gjendje t’i përfaqësojmë të gjitha shtresat.
306
Ky është mendimi im. Demokratike dhe një nga grupi parlamentar i

Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Fehmi OMONIA-s. Gjithashtu grupet parlamentare kanë
Abdiu. sjellë edhe emrat, përveç OMONIA-s, me të cilën
Fehmi Abdiu - Mendoj se preokupacioni ynë nuk pata kohë të lidhesha. Në komision janë këta
më i madh ka të bëjë me faktin që të caktojmë një deputetë: Fehmi Abdiu, Ilir Dushi, Stavri Kallço,
komision, i cili, pavarësisht nga emërtimi dhe titullimi Ahmet Kamberi, Lufter Xhuveli, Faik Çinaj, Dhimitër
si do ta quajmë, të jetë në gjendje t’i parashtrojë Anagnosti, Pjetër Arbnori, Petraq Curri. Mendojmë
Kuvendit ose organit kompetent që do të mendojmë që brenda një jave ky komision të hartojë
për ta miratuar, një projekt dinjitoz, me vlera, të projektrregulloren.
Kushtetutës, që është ligji themelor. Panajot Barka - Në komision propozojmë të
Në këtë vështrim duam të kërkojmë e të gjejmë jetë edhe Andrea Zarballa për OMONIA-n.
atë kategori njerëzish që të jetë në gjendje të japë Kastriot Islami - Ka vërejtje për përbërjen e
një kontribut sa më të madh, gjithmonë me mendimin Komisionit? Kush është pro që të miratohet kjo
që tonin kësaj pune t’ia japin deputetët e këtij përbërje në Komisionin për projektrregulloren?
kuvendi. Për rrjedhojë, kam mendimin se numri që Kundër? Abstenim? Atëherë me mbi dy të tretat e
keni caktuar ju si Kryesi, më duket i mjaftueshëm. votave miratohet përbërja e komisionit për
Po ashtu edhe raportet e përbërjes më duken të projektrregulloren.
mjaftueshme dhe normale, me përjashtim të atij fakti E ripërsëris edhe një herë tjetër se grupi
që mund të jetë për t’u diskutuar, qoftë dhe për t’u parlamentar që po punon lidhur me ngjarjen e
shtuar një person në komision nga ajo forcë politike Shkodrës, ka kërkuar që këtë problem ta shqyrtojmë
që shokët shfaqën mendimin për ta pasur në në orën 12:00. Prandaj punimet rifillojnë në orën
konsideratë. Por brenda atyre raporteve që keni 12:00
caktuar ju, mendoj se secila forcë politike të ketë
të drejtën për të parashtruar e për të vënë në listën * * *
e komisionit qoftë deputetë, qoftë specialistë të tjerë,
që me gjithë mend mund të japin një kontribut të Kastriot Islami - Rifillojmë punimet.
rëndësishëm në këtë drejtim, gjithmonë me Lidhur me problemin e Komisionit të
mendimin që komisioni në shumicën dërrmuese të Kushtetutës, në konsultim me kryesitë e grupeve
përbëhet nga deputetë dhe mundësisht me parlamentare, ramë dakord që ai të quhet Komision
specialistë të fushave të ndryshme të së drejtës. Kushtetues me këtë përbërje: 10 specialistë, nga
Duke pasur këto raporte, këtë përbërje që dhatë ju Grupi Parlamentar i Partisë së Punës 11 deputetë,
dhe këto që thamë përsa u përket profesioneve të nga Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike 7
tyre, kam mendimin se ata do të jenë në gjendje të deputetë, nga Grupi Parlamentar i OMONIA-s një
tërheqin dhe mendimin e masave punonjëse, të deputet, nga Partia Republikane 2 përfaqësues, nga
shtresave e të profesioneve të ndryshme, të Partia Ekologjike një përfaqësues, nga Partia e
organizatave shoqërore etj., për të na sjellë në Unitetit Kombëtar një përfaqësues, nga Partia Agrare
Kuvend mendimin e tyre sa më të pjekur, sa më të një përfaqësues, nga Partia Socialdemokrate një
matur, për të hartuar e miratuar një Kushtetutë përfaqësues, nga Sindikatat e Lira një përfaqësues,
serioze e bashkëkohore. nga Sindikatat e Pavarura një përfaqësues.
Kastriot Islami - Diçka për t’ ju sqaruar. Ne si Ka vërejtje? Fjalën e ka deputeti Hysen Godole.
Kryesi vendimin e morëm mbi bazën e një konsultimi Hysen Godole - Në ligjin “Për dispozitat
që bëmë me kryesitë e grupeve parlamentare. kryesore kushtetuese”, kreu 4, neni 44 e kemi
Megjithatë, ne jemi shumë të kënaqur që grupet emërtuar si do ta ketë emrin ky komision dhe është
parlamentare janë më dialektike sesa ne dhe në thënë që dispozitat e këtij ligji veprojnë deri në
pushim do të bëjmë një konsultim për të vendosur miratimin e Kushtetutës së Republikës së
përfundimisht se si do ta zgjidhim këtë problem. Shqipërisë, projekti i së cilës do të hartohet nga
Problemi i dytë është ngritja e Komisionit për komisioni i posaçëm i ngarkuar nga Kuvendi
projektrregulloren. Si Kryesi kemi menduar që në Popullor. Pra, derisa ne kemi miratuar këtë emërtim:
përbërjen e këtij komisioni të jenë 10 veta, me këtë “Komision i posaçëm”, nuk do ta shikoja të drejtë
strukturë: 6 nga grupi parlamentar i Partisë së që ta ndryshonim. Të mbetet ai emërtim që kemi
Punës, 3 nga Grupi Parlamentar i Partisë miratuar.
307
Falemnderit! grumbulluara na lejojnë të insistojmë edhe një herë

Kastriot Islami - Mund t’ia shtojmë këtij në atë që ngjarja e 2 prillit duhej të ishte parandaluar.
komisioni fjalën “i posaçëm” dhe me këtë përbërje Në këtë drejtim rolin kryesor e determinant duhej ta
nuk prishet pikërisht ajo që vendosëm me kryesitë luante Komiteti Ekzekutiv i Këshillit Popullor të
e grupeve Parlamentare. Rrethit, i cili duhej të ndërhynte më energjikisht kur
Kush është pro me këtë strukturë? iu kërkua ndihmë nga Dega e Punëve të Brendshme
Me shumicë votash vendoset struktura e që bashkë me forcat politike dhe organizatat e tjera
Komisionit Kushtetues. të qetësonin tensionet e forcave të pakontrolluara,
Ne si Kryesi do të marrim kontakte me kryesitë të grumbulluara para Komitetit të Partisë së Punës
e grupeve parlamentare dhe me përfaqësitë e partive të rrethit dhe për t’i shpërndarë ato.
jashtë Kuvendit për të vendosur konkretisht për Drejtuesit e Komitetit të Partisë së Punës të
përbërjen e këtij komisioni. Rrethit duhej të mbanin qëndrim aktiv dhe të mos
Kalojmë në pikën tjetër të rendit të ditës: qëndronin mbyllur e të ndaheshin nga masa e
Informacion mbi ecurinë e ngjarjeve në qytetin e demonstruesve, por të dilnin para tyre për t’i qetësuar.
Shkodrës. Kishte një propozim nga grupi Po kështu, drejtuesit e Partisë Demokratike të
parlamentar për këtë çështje që seanca të zhvillohej rrethit, me gjithë angazhimin, duhej të gjenin mënyra
e mbyllur, por ne si Kryesi vendosëm që seancën e forma pune për të qetësuar zemërimin e
ta zhvillojmë të hapur. demonstruesve. Nga ana tjetër, drejtuesit e forcave
Fjalën e ka deputeti Ajli Alushani. të rendit të rrethit të Shkodrës duhej të
Ajli Alushani - Konkluzione të komisionit të parapërcaktonin më drejtë e saktë veprimet që do
posaçëm parlamentar dhe masat që propozon ai të kryenin në vend, meqenëse situatën e prisnin,
për të ndjekur ecurinë e hetimeve rreth ngjarjeve të për shpërndarjen e demonstruesve në përputhje me
Shkodrës të l-2 prill 1991. dekretin e Presidiumit të Kuvendit Popullor të datës
Komisioni i posaçëm parlamentar, në vijim të 5.1.1991. Forcat e rendit duhej të përcaktonin mjete
njoftimit të datës 25.4.1991, sipas detyrës së lënë të tjera për shpërndarjen e demonstruesve në
nga Kuvendi dhe në përgjigje të pyetjeve e përputhje me dekretin. Në këtë çështje mungesa e
shqetësimeve të deputetëve e të shumë kolektivave udhëzimeve, që duhej të ishin nxjerrë për zbatimin
dhe personave të tjerë në të gjithë vendin, paraqet e këtij dekreti nga Ministria e Punëve të Brendshme,
disa konkluzione dhe propozime për ngjarjen e ngarkon këtë të fundit me përgjegjësi.
Shkodrës. Në vijim të këtij arsyetimi del përgjegjësia
Në kushtet e vështira të një mungese të konkrete për shkeljen e dekretit të Presidiumit të
paarsyeshme të bashkëpunimit të njerëzve që kanë Kuvendit Popullor të datës 5 janar 1991 nga drejtuesit
parë me sy ngjarjet e Shkodrës, grupet e hetimit e Degës së Punëve të Brendshme të rrethit, kryetari,
vazhdojnë punën hetimore, që tani plotësohet edhe shefi i policisë, zëvendësshefi i policisë, të cilët janë
me ndjekjen penale të 4 personave. Ndërkohë janë marrë në përgjegjësi penale. Përgjegjësi mbajnë
në fazën e eksperimentimit balistik armët e bllokuara gjithashtu edhe personat që kanë qëlluar me armë
që janë përdorur.Megjithatë, nga vlerësimi i në njerëz, gjë që mbetet akoma objekt i hetimeve
përgjithshëm i të dhënave të deritanishme komisioni të mëtejshme.
mendon se ngjarjet që ndodhën menjëherë pas Drejtuesit e Hetuesisë së Përgjithshme, për
zgjedhjeve në Shkodër e kanë origjinën në zvarritjet e hetimeve, pavarësisht nga vështirësitë
mospërgatitjen e mjaftueshme të elektoratit për të që paraqesin,dhe për pasojë mosnxjerrjen e shpejtë
pranuar pa tensionime sa fitoren aq dhe humbjen të shkaktarëve të së vërtetës, mbajnë përgjegjësi. I
në zgjedhje. Ky pësim duhet të bëhet mësim për propozojmë Kuvendit që Kryetari i Hetuesisë së
partitë politike, sidomos për një pjesë të përkrahësve Përgjithshme, Qemal Lame, të lirohet nga kjo detyrë.
të tyre, në mënyrë që rezultatet e zgjedhjeve të Drejtuesit e Prokurorisë së Përgjithshme, që nuk
pranohen ashtu siç janë dhe format e punës pas luajtën si duhet rolin e tyre, siç e kërkonin ngjarje
tyre të organizohen në përshtatje me ligjet e shtetit kaq të mëdha, ngarkohen me përgjegjësi. Komisioni
juridik e të pluralizmit, siç është realisht. Këtu e propozon lirimin nga detyra të Prokurorit të
shohim burimin e atyre demonstrimeve të 1-2 prillit Përgjithshëm, Rrapi Mino.
në Shkodër. Brenda mundësive që pati komisioni Mendojmë që organet përkatëse të marrin masa
për shqyrtimin e kësaj ngjarjeje, të dhënat e administrative për përgjegjësit e grupeve të hetuesisë
308
dhe të prokurorisë, të ngarkuara direkt me hetimet, ndërkombëtar. Çfarë masash dhe përgjegjësi u
si dhe për hetuesinë dhe prokurorinë e rrethit të morën në kryesinë e kësaj ministrie, kur dihet që
Shkodrës. në shtete totalitare si Serbia, me vrasjen e dy
Ministri i Punëve të Brendshme, megjithëse studentëve, ministri i Punëve të Brendshme dha
ishte i ri në këtë detyrë në kohën e ngjarjeve, mban dorëheqjen?
përgjegjësi për mosdhënien e udhëzimeve konkrete Përgjigje: Zëdhënësi i Ministrisë së Punëve të
se si duhej vepruar në atë rast dhe për mungesën e Brendshme dha informacionin e dërguar nga kryetari
analizës që duhej të kishte bërë në kolegjiumin e i Degës së Punëve të Brendshme të rrethit të
Ministrisë. Propozojmë që Ministri i Brendshëm, për Shkodrës, i cili u pushua nga puna dhe u mor në
këto arsye dhe duke qenë se nuk është i përgjegjësi penale.
specialitetit, të lirohet nga kjo detyrë. Pyetje: Në ç’ konkluzion kanë arritur ekspertët
I rekomandojmë Këshillit Popullor të Rrethit të specialistë për plagën e Arben Brocit? Fjala është
Shkodrës që ta analizojë atë të gjykojë për për llojin e armës që e ka shkaktuar atë.
përgjegjësinë e drejtuesve të Komitetit Ekzekutiv. Përgjigje: Plaga e hyrjes së predhës është 2.5
I rekomandojmë Qeverisë së ardhshme të marrë x 1.8 cm, që nuk i përgjigjet asnjë arme të njohur,
masat e nevojshme që ngarje si ajo e Shkodrës të të përdorur nga forcat e rendit. Deri tani nuk është
mos përsëriten. Gjithashtu të marrë masa urgjente përcaktuar lloji i armës. Ka interpretim të ndryshëm
që, në bashkëpunim me të gjitha ministritë dhe lidhur me këtë çështje.
organet e rrethit, të hartojë një program konkret për Pyetje: Flitet se është dhënë urdhër për të hapur
të rregulluar e shëndoshur gjendjen mjaft të rënduar zjarr me armë. Ç’materiale ka hetuesia për këtë?
të rrethit të Shkodrës. Përgjigje: Nuk ka të dhëna që të vërtetojnë
Shkollat e Shkodrës duhet të vazhdojnë dhënien e urdhrit për hapje zjarr.
rregullisht mësimin e të zbatojnë me përpikëri Pyetje: A ka ndonjë mendim konkret pse u
rregullat dhe disiplinën. Në shkollat “29 Nëntori” dhe organizua mitingu fill pas zgjedhjeve të 31 marsit?
“Jordan Misja” të bëhen analiza të hollësishme në Përgjigje: Siç u tha edhe në material, ky ishte
këshillin pedagogjik për rregullin, disiplinën dhe për një reaksion i grumbuj njerëzish të ndryshëm që
nxjerrjen e nxënësve për manifestim. me sa duket nuk pranonin rezultatin e zgjedhjeve,
I rekomandojmë Këshillit të Ministrave që të një reaksion jonormal, sigurisht, siç u tha në fillim
nxjerrë akte nënligjore për të përcaktuar funksionet të materialit. Aty del edhe përgjegjësia e partive
që kanë të drejtë të mbajnë armë. Gjithashtu të politike.
shpejtojë punën për përgatitjen e akteve ligjore që Pyetje: Kush e organizoi këtë miting? Flitet se
kanë të bëjnë me statusin dhe paprekshmërinë e drejtues të Partisë Demokratike u ndodhën aty. A
organeve të ruajtjes së rendit. është e vërtetë apo jo dhe nëse kanë qenë aty, me
Komisioni i posaçëm parlamentar i bën thirrje ç’probleme u morën ata?
popullit të Shkodrës, forcave të tij politike, Përgjigje: Se kush e organizoi mitingun, sigurisht
sindikatave, organizatave shoqërore, komuniteteve ky është një problem i hetuesisë. Hetimet akoma
fetare për një angazhim me të madh në stabilizimin vazhdojnë dhe deri tani nuk ka dalë ndonjë gjë.
e gjendjes dhe në dhënien e një ndihme më të Natyrisht, kjo lidhet dhe me mosdëshminë e njerëzve
organizuar forcave të rendit për të vendosur kudo të ndryshëm që pyeten, ku asnjeri nuk flet. Kurse
qetësinë dhe jetën normale në qytet e në fshatrat e lidhur me drejtuesit e Partisë Demokratike që u
rrethit të Shkodrës. Gjithashtu komisioni ndodhën atje, në datën 1 prill ka qenë Azem Hajdari
parlamentar i bën thirrje forcave të rendit që në Shkodër, është kthyer dhe në datën 2 prill ka
pavarësisht nga kjo ngjarje, të mos dekurajohen dhe vajtur prapë. Ai nuk qenka tani këtu në sallë që ta
të jenë në lartësinë e detyrës së tyre për zbatimin thoshte vetë me ç’probleme u morën ata. Shokë të
me përpikëri të ligjeve. tjerë, kush ka qenë atje, ndoshta mund ta dinë e
Përgjigje pyetjeve të ndryshme që janë bërë nga mund të thonë me se u morën. Nuk ka të dhëna
deputetët: nga ana e hetuesisë se me se u morën.
Pyetje: Lidhur me masakrën tragjike në Pyejtje: A ka të dhëna, fakte ose ndonjë mendim
Shkodër, në komunikatën e dhënë nga zëdhënësi i konkret që pse u vranë të katër vetat, kur thuhet se
Ministrisë së Punëve të Brendshme në televizion u zhvillua miting paqësor, por nuk thuhet se kush e
gënjehet në mënyrë të ulët opinioni i vendit e ai organizoi atë?
309
Përgjigje: Të dhëna të sakta se kush i vrau të është vrarë që në fillim, kur demostruesit nuk ishin
katër vetat nuk ka. Pikërisht ky është dhe objekti i shpërndarë. Ka të dhëna të tjera që është vrarë kur
hetuesisë, domethënë ajo me këtë punë po merret. demostruesit janë shpërndarë. Pra, asnjë dëshmi
Hetimet dhe ndalimet që ka bërë deri tani, ekspertimi nuk përputhet me njëra-tjetrën. Secili thotë një variant
i armëve, i cili vazhdon, e të tjera, me të gjitha këto më vete.
bëhet përpjekje për të vajtur drejt së vërtetës. Pyetje: Në datën 1.4.1991, ora 3 e gjysmë të
Sigurisht, dyshimet janë të shumta, ka shumë llafe mëngjesit, “forca të paidentifikuara” kanë shtënë me
sikur janë vrarë nga forcat e rendit, nga forca të treta breshëri disa herë në disa anë të qytetit për të festuar
etj., me pak fjalë interpretohet, por faktet janë të fitoren e Partisë së Punës. Ky veprim ka eksituar
këtilla që mund të themi se deri tani nuk është masat.
zbuluar vrasësi. Përgjigje: Nga të dhënat e hetuesisë nuk ka
Pyetje: A ka të dhëna se kush e dogji godinën e dëshmi e fakte që të vërtetojnë këto thënie.
Komitetit të Partisë së Punës dhe për ç’arsye u Gjithashtu nuk ka dëshmi që kjo ka eksituar masat.
dogj ajo, kur dihej që Komiteti i Partisë nuk kishte Kjo është përgjigjja e hetuesisë.
lidhje me këtë miting? Pyetje: Kush mban përgjegjësi personale për
Përgjigje: Në këtë drejtim po hetohet dhe të gjithë informimin e rremë që është dhënë në televizion në
dëshmitarët që merren në pyetje, asnjëri nuk flet. datat 2-3-4-5 prill?
Nuk e dimë pse nuk flasin, ç’presion i detyron që të Përgjigje: Informimi i fillimit është bërë sipas
mos flasin. Domethënë fakte nuk jepen. njoftimit që ka ardhur nga kryetari i Degës së Punëve
Pyetje: Kush e nxiti apo e orientoi manifestimin të Brendshme të rrethit të Shkodrës.
para Komitetit të Partisë së Punës të rrethit të Pyetje: A i ka bërë analizë teknike Qeveria këtij
Shkodrës? problemi, kur dhe si? Po Presidenca a e ka bërë?
Përgjigje: Edhe në drejtim të nxitësve dhe të Përgjigje: Qeveria ka bërë analizë fillimisht në
organizatorëve ka një grup hetimor që merret datën 4 prill nga një informacion me të dhënat që
posaçërisht me këtë çështje. ekzistonin deri atëherë. Ka vënë detyra për organet
Megjithatë nuk ka arritur akoma në asnjë përgjegjëse dhe ka ngarkuar ato për hetimin e
konkluzion. Edhe kjo me të njëjtin arsyetim, që nuk ngjarjes. Pas përfundimit të hetimeve është lënë
dëshmon njeri. detyra e analizës tjetër. Kurse Presidenca ka marrë
Pyetje: Ka zvarritje të qëllimshme në nxjerrjen informacione dhe ka vënë detyra për organet varëse.
e rezultatit përfundimtar? Pyetje: Ka të dhëna për ndikim të partive politike
Përgjigje: Nuk na rezulton të ketë zvarritje të në këtë ngjarje?
qëllimshme. Sigurisht, vështirësitë e hetimit lidhen Përgjigje: Të dhëna të sakta, fakte që hetuesia
me gjendjen e krijuar në Shkodër, me gjendjen që të thotë se është implikuar kjo ose ajo parti, nuk
njerëzit nuk flasin. ka. Fakte nga ana e hetuesisë për këtë nuk ka.
Pyetje: Në qytetin e Shkodrës thuhet se Pyetje: Ka të dhëna që të jetë urdhëruar goditja
nxënësit e shkollave janë nxitur nga persona dhe vrasja e viktimave?
madhorë për të dalë në demonstratë. Çfarë thotë Përgjigje: Nuk ka të dhëna. Disa pyetje më
hetuesia dhe Dega e Brendshme për këtë? duket se përsëriten, por kanë një nuancë tjetër.
Përgjigje: Nuk dëshmon njeri ekzaktësisht, Pyetje: Ka të dhëna që të jetë qëlluar nga lart
sepse kanë frikë. Nxënësit nuk flasin, as mësueset dhe nga pas?
nuk flasin. Të dhëna, të folura anonime se i kanë Përgjigje: Nuk ka asnjë goditje nga lart-poshtë:
detyruar mësuesit, njerëz të tjerë (2-3 veta) i kanë Dy goditje janë bërë nga pas, një nga përpara, kurse
detyruar dhe mësuesit dhe nxënësit ka, po puna në drejtim të Arbenit anash. Plagët janë të gjitha
është se asnjeri nuk dëshmon me emër. horizontale, në vijë të drejtë.
Pyetje: Kam vërejtje për kronologjinë e ngjarjeve, Pyetje: Ka thashetheme që Azem Hajdari ka
konkretisht për momentin e vrasjes së Arben Brocit. qenë në Shkodër më 1 prill deri natën vonë dhe më
Duhet theksuar se ai u vra në momentin që kishte 2 prill është nisur në mëngjes nga Tirana në Shkodër
qetësuar demonstruesit, se ishte thirrur nga policia me gazetarë të huaj. Sipas hetuesisë, ka ndonjë
për ndihmë, dhe në distancë nga Komiteti i Partisë. influencë të tij në këtë ngjarje?
Përgjigje: Për vrasjen e Arben Brocit hetimet Përgjigje: Zoti Hajdari mund t’i përgjigjej vetë
vazhdojnë. Këtu ka disa versione. Ka të dhëna që kësaj pyetjeje, po ai nuk është këtu. Sidoqoftë, më
310
1 prill ka qenë dhe më 2 prill ka vajtur me gazetarë me pasojat, kur analiza nis nga shkaqet. Kush e
atje. A ka influencë të tij në këtë ngjarje? Na e pret mblodhi turmën te selia e Partisë Demokratike, pse
mendja që po të kishte influencë të tij në këtë u mblodhën, kush e drejtoi?
ngjarje, ajo nuk do të zhvillohej, por me sa duket Përgjigje: Në fakt, si dhe hetuesia, ne jemi marrë
nuk ka influencuar dot. Në një nga diskutimet atje u me pasojën, sepse ajo është e dukshme, edhe e
tha se ka folur një herë përpara Partisë Demokratike rëndë, sigurisht, por pa lënë shkakun në harresë.
për të qetësuar grumbullin e njerëzve, por me sa Vetëm se shkaku fshihet me fanatizëm, nën
duket nuk e kanë dëgjuar. I thashë këto ngaqë nuk presionin e frikës kudo në Shkodër. Kush e ka futur
është, se po të ishte prezent, mund të përgjigjej këtë frikë? Nuk e di tani, por në këtë drejtim hetohet,
vetë. për t’u gjetur shkaqet, nxitësit. Nuk gjendet sot as
Pyetje: Kemi dëgjuar se edhe nga demostruesit kush e risolli, për shembull, trupin e Arben Brocit
ka pasur të armatosur. Ç’thonë hetimet për këtë? përsëri në shesh. Ky është një akt që i shërben
Përgjigje: Të dhëna konkrete për armë nga vërtet nxitjes së turmës. Mbasi vdiq, pse duhej ta
demostruesit nuk ka, por një polic është goditur me sillnin të vdekur e ta ekspozonin aty? Kjo vetëm për
armë zjarri. Është vërtetuar se demostruesit kanë të nxitur. Mirëpo as ata njerëz që e sollën, që janë
pasur lëndë plasëse dhe djegëse. parë me siguri nga shumë veta dhe dihet kush janë,
Pyetje: Ç’punë është bërë nga organet e hetimit nuk dalin të thonë cilët janë.
për gjetjen e shkaktarëve të djegies së godinës të Pyetje: Çfarë qëndrimi mbajtën krerët e degës
Komitetit të Partisë? së Partisë Demokratike me manifestuesit?
Përgjigje: Është ngarkuar një grup që merret Përgjigje: Ditën e parë u morën direkt me
posaçërisht me këtë punë, hetimet vazhdojnë, asnjë qetësimin e njerëzve në shesh. Nga referimet e
nuk flet. drejtuesve të Partisë Demokratike në Shkodër,
Pyetje: Cili është qëndrimi i mësuesve ndaj thuhet se ata që organizonin demonstrimin atje, u
nxënësve që organizuan dhe morën pjesë në bërtisnin dhe i akuzuan si bashkëpunëtorë të polici-
demonstratë? së e të komunistëve, prandaj, thonë ata, ditën e
Përgjigje: Nuk flasin, kanë frikë me sa duket. dytë ne ishim të konsumuar nga dita e parë, kështu
Pyetje: Thuhet se në organizimin e demonstratës, që nuk na dëgjonin. Megjithatë, drejtuesit e Partisë
si dhe në hedhjen e parullave destabilizuese kanë dorë Demokratike shkuan bashkë me drejtuesit e
anëtarët e komisionit drejtues të Partisë Demokratike. organizatave të tjera politike në Komitetin Ekzekutiv
A ka të dhëna hetimore për këtë? dhe bashkë me drejtuesit e këtij komiteti ndoqën
Përgjigje: Nuk ka të dhëna hetimore. problemet e përpunuan masat që do të merrnin.
Pyetje: Ngjarjet e 1 prillit fillojnë që në orën 3 e Aty u dha mendimi që të merreshin përfaqësues
gjysmë me qitje, për fitoren e Partisë së Punës në nga demonstruesit, por nuk arritën ta bënin këtë,
votime. Ka të dhënë për këtë? sepse ngjarjet precipituan shpejt dhe nuk u arrit që
Përgjigje: Nuk ka të dhëna hetimore që të të frenoheshin.
faktojnë këtë. Pyetje: Manifestimi, si i kundërligjshëm, a nuk i
Pyetje: Ngjarjet e 2 prillit fillojnë me manifestimin rëndon organizatorët? Këtë na sqaroni.
paqësor të nxënësve të dy shkollave të mesme para Përgjigje: Po. Manifestimi i kundërligjshëm i
Komitetit të Partisë së Punës dhe vazhdojnë me rëndon, por organizatorët janë akoma të panjohur,
thirrjen që shefi i policisë u bën drejtuesve të Partisë nuk dihet cilët janë, hetuesia s’i ka gjetur akoma.
Demokratike të rrethit për të ndihmuar në Pyetje: Kemi dëgjuar se në Radio-Shkodra
shpërndarjen e manifestuesve. A është e vërtetë kjo? është bërë thirrje për përmbysjen e pushtetit. Dy të
Përgjigje: Nuk na rezultoi kështu. Nxënësit panjohur kanë tentuar të japin këtë lajm, por drejtori
erdhën më vonë ose rrugës u bashkuan me ata që i Radios nuk i ka lejuar.
shkuan në shesh. Përgjigje: Drejtori nuk i njeh cilët janë këta dy
Pyetje: Dikush në shesh ka thënë që do të vijnë persona.
edhe nxënësit më vonë. A vërtetohet kjo? Pyetje: Thuhet që në ngjarjet e Shkodrës ka
Përgjigje: Ka dhe versione të tjera që thonë se pasur edhe nga krerët e Partisë Demokratike të
manifestimi filloi direkt me nxënësit. Kjo nuk na doli qendrës. A mund të hidhet dritë mbi këtë?
gjatë punës që bëri komisioni atje. Përgjigje: Ka patur në datën 1 dhe 2 prill, por
Pyetje: Nga sa dëgjuam, ju më tepër jeni marrë ata që kanë qenë, është mirë të referojnë vetë, kur
311
nga ata ka deputetë që janë këtu. Të dhëna që të Pyetje: A janë bërë ekspertizat e armëve të tyre,
kenë influencuar në këto drejtime nuk ka. për të parë cilat kanë shtënë, cilat jo?
Pyetje: Ç’efekte do të bënte dënimi pa faj i Përgjigje: Është bërë ekspertiza dhe del se asnjë
organeve për revoltat e tjera që mund të lindin? armë nuk ka shtënë. Madje nga të dhënat e
Përgjigje: Shqetësimi që ngrihet këtu është me hetuesisë thuhet që ato kanë qenë me pluhur e të
vend. Edhe Komisioni i posaçëm parlamentar e ka papastruara.
patur parasysh shumë këtë çështje. Ne jemi Pyetje: Në një artikull të Rudolf Markut thuhet
munduar të ndikojmë mbi grupet hetimore që të mos se Arben Brocin e ka vrarë Xhorxhi Grabova. Ç’mund
influencohen nga qenia jonë atje, ose nga ajo që të konkludohet për këtë ?
këtë problem po e ndjekim dhe ne. Në mbledhjet e Përgjigje: Artikulli nuk qëndron. Në takimet që
tyre, sigurisht, u kemi thënë që shikoni faktet, të patëm me të gjithë drejtuesit e partive politike, të
zbatohet ligjshmëria, të mos ketë asnjë shkelje dhe Partisë së Punës, të Partisë Demokratike etj., u
të veprohet në bazë të atyre fakteve që keni tha që ky artikull nuk qëndron, dhe nga të dhënat e
konstatuar dhe shikoni. Edhe nga të dhënat që japin hetuesisë del që artikulli nuk ka pasur bazë, nuk
grupet e prokurorisë, del që ligjshmëria është zbatuar është i vërtetë.
në këto hetime. Duke qenë kështu, sigurisht, jemi Pyetje:Ç’mund të thuhet paraprakisht, jemi para
përpjekur që të mos dënohet njeri pa faj. Por kjo, veprimeve terroriste, veprimeve të bëra me dashje
natyrisht, nuk lë mënjanë që fajtorët të zbulohen. apo para veprimeve të bëra nga pakujdesia?
Edhe në këtë drejtim puna e hetuesisë zhvillohet. Përgjigje: Siç duket këtë pyetje na e ka bërë
Këtë duhet ta kuptojnë edhe njerëzit, edhe forcat e ndonjë specialist. Hetimet vazhdojnë. Sigurisht,
rendit. djegia e Komitetit të Partisë është një akt i dënuar
Pyetje: Sa i saktë është deklarimi i ndonjë nga të gjithë. Emërtimet “me dashje”, “terroriste”
deputeti për numrin 54 të të plagosurve, apo është i ose “nga pakujdesia” mund t’ia bësh çdo ngjarjeje
rremë? në mënyrë të veçantë, por që t’i përkufizosh të gjitha
Përgjigje: Të dhënat ekzakte që ka hetuesia janë bashkë ne e kemi të vështirë. Sidoqoftë këtë do
ato të parat: 14 të plagosur, nga të cilët 11 qytetarë t’ua lëmë hetimeve, të cilat vazhdojnë dhe do t’u
dhe 3 nga forcat e rendit. Kush pretendon se ka më japin emrin e tyre.
shumë, edhe ata që kanë refuzuar që janë kaq e Komisionit të posaçëm parlamentar dhe
aq, nuk dorëzojnë lista. Sigurisht, ka njerëz të tjerë Kryesisë së Kuvendit Popullor u kanë ardhur një
që nuk janë të plagosur, por të dëmtuar në forma të sërë letrash nga kolektiva, persona etj. Ato janë
tjera, që nuk duan të vijnë në hetuesi. Ndoshta shumë. Me disa prej tyre mund t’ju njohim shpejt e
fshihen nga frika se i marrin e i pyesin, se futen në shpejt, që Kuvendi të ketë njëfarë imazhi. Në njërën
telashe etj. Në Shkodër flitej (nga takimet që bëmë) prej tyre thuhet:
se janë 50, janë 59 apo 40, por lista ekzakte të Shokut Kastriot Islami, Kryetar i Kryesisë së
dorëzuara në hetuesi nuk ka. Kush i ka, është mirë Kuvendit Popullor.
t’i dorëzojë. Efektivi i Rajonit të Policisë Nr. 2 Tiranë, si mbarë
Pyetje: Për këto grumbullime a janë zbatuar populli shqiptar, po ndjek me vëmendje punimet e
rregullat e përcaktuara me ligj? Kuvendit të parë pluralist në vendin tonë. Ne ju
Përgjigje: Nuk janë zbatuar. Grumbullimet janë urojmë suksese e mbarësi në punën tuaj. Jemi të
të jashtëligjshme. shqetësuar dhe u detyruam t’ju shkruajmë, pasi në
Pyetje: Përse të mos thuhet në raport se Arben datën 26.4.1991 nëpërmjet televizionit dhe shtypit
Broci është ndër të thërriturit për të shpërndarë dëgjuam e lexuam njoftimin e paraqitur nga
grumbullimet paqësore dhe që u vra duke kryer këtë Komisioni i posaçëm parlamentar i ngritur nga
punë? Kuvendi Popullor për të ndjekur ecurinë e hetimeve
Përgjigje: Përgjigjja për këtë u dha në pyetjet rreth ngjarjeve në Shkodër. Nga ky njoftim
më lart. konstatojmë se Komisioni është munduar të
Pyetje: Si shpjegohet që shumica dërrmuese e paraqesë drejt tablonë e ngjarjes, por jo të autorëve
anëtarëve të Komitetit të Partisë kanë qenë të të saj dhe ne mendojmë se për këtë arsye ky njoftim
armatosur dhe pse nuk u janë marrë armët që më është i njëanshëm. Në këtë njoftim nuk del cilët
2.4.1991? ishin nismëtarët e grumbullimit të paligjshëm në
Përgjigje: 3-4 veta kanë pasur armë “Trofe “. datën 1.4.1991, ku janë hedhur parulla irrituese, si:
312
“nuk e duam komunizmin”, etj. Pra, siç mund të Kuvendi në një mënyrë të padrejtë.
konstatohet lehtë nga kushdo, në këtë material, në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Emin
mënyrë të njëanshme, jepen vetëm pasojat dhe jo Musliu.
shkaqet, shkaktarët e grumbullimit. (Ka reagime nga Emin Musliu - I nderuar Kryetar,
salla) Të nderuar deputetë,
Kastriot Islami - Ju lutemi, mos flisni pa leje! Komisioni i Kuvendit Popullor, i ngarkuar nga
Është një grup parlmentar, të cilit i kemi dhënë ky Kuvend për ndjekjen e ngjarjeve të Shkodrës,
detyrën të hartojë një informacion. Është një material gjatë gjithë periudhës së tij mund t’ju themi se ka
që e kanë paraqitur 10 veta me firmë. Këtë e ka punuar në unitet të plotë mendimi dhe veprimi.
gjykuar vetë komisioni i posaçëm parlamentar, të Qoftë informacioni i parë që iu dha Kuvendit
cilin e miratuat ju. Bëni vërejtje mbasi të mbarojë Popullor, qoftë konkluzionet që dhamë sot, janë
informacioni. mendimi i përgjithshëm i komisionit parlamentar që
Ajli Alushani - Ne, si komision parlamentar, ngriti Kuvendi Popullor. Gjithashtu ne si komision
kemi menduar t’ju japim 3-4 nga këto materiale dhe parlamentar shqyrtuam edhe pyetjet, si dhe vërejtjet
pastaj Kuvendi le ta çmojë. e ndryshme që u bënë me shkrim nga ana e
Në një letër tjetër thuhet: “Për ne është naivitet deputetëve, për të cilat dhamë ato përgjigje në fazën
konkluzioni se turma u irritua nga qëndrimi i forcave që njohim gjer më sot. Dhe kjo çështje, si të thuash,
të rendit. Na falni për fjalën ndoshta të është bërë me miratimin e plotë të të gjithë anëtarëve
papërshtatshme që përdorëm, por duam t’ju të komisionit parlamentar.
kujtojmë se grumbullimet e paligjshme, aktet Për sa i përket problemit të leximit të letrave,
vandaliste me pasoja të rënda sociale e ekonomike këtu, të na falni, ka një keqkuptim. Një pjesë e
kanë ndodhur në disa raste muajt e fundit dhe populli anëtarëve të komisionit menduan që letrat të lexohen
jo vetëm i dënoi me forcë, por dhe kritikoi forcat e aty ku ishin, kurse një pjesë menduan që letrat të
rendit për gjakftohtësi të tepruar etj., etj. (Ka përsëri lexohen këtu në Kuvend. Ne që pamë disa nga këto
reagime nga salla dhe deputetë që kërkojnë të letra menduam se do të ishte në dobi të çështjes
flasin.) që të jepnim një njoftim për 2-3 nga këto letra, për
Kastriot Islami - Ju lutem, mos flisni pa leje! arsye se atakohej, si të thuash, me pa të drejtë
Të procedojmë siç ka vendosur komisioni i posaçëm puna e komisionit parlamentar, duke i adresuar edhe
parlamentar. (Ka insistim nga disa deputetë për të disa fjalë fyese. Këtë çështje e pamë edhe një herë
folur pa lejen e Kryetarit të seancës.) në grupin tonë dhe kemi menduar që të gjitha
Seanca pezullohet. Kryesitë e grupeve problemet që kanë të bëjnë me ngjarjet e Shkodrës
parlamentare të paraqiten në Kryesi! t’i çojmë deri në fund, me drejtësinë më të madhe.
Në këtë çështje ne ju kërkojmë ndjesë që nuk
*** vepruam si duhet. Mund të kishim thënë që ka edhe
letra të ndryshme, të ardhura në adresë të Kuvendit,
Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. që mund të lexoheshin më vonë. Nuk ishte mendimi
Ne si Kryesi jemi të shqetësuar lidhur me i deputetit Ajli Alushani për të lexuar letrat këtu në
zbatimin e Rregullores. Edhe një herë tjetër ju bëjmë Kuvend, por ishte mendimi i një pjese të grupit të
thirrje që këtë frymë mirëkuptimi, në kuadrin e deputetëve. Ne për këtë çështje ju kërkojmë ndjesë,
zbatimit të Rregullores, ta kemi gjithmonë parasysh. se, siç u pa, kishte edhe keqkuptime. Ne e sqaruam
Fjalën e ka deputeti Neritan Ceka. këtë punë si grup i tërë dhe menduam të dalim me
Neritan Ceka - Zoti Kryetar, këtë shpjegim për sa i përket leximit të letrave.
Bashkohem me mendimin tuaj për të ndjekur Prandaj edhe një herë ju kërkojmë falje për këtë
rrjedhën e qetë, por logjike të zhvillimit të punimeve të punë.
Kuvendit. Ftoj të gjithë anëtarët e grupit tim parlamentar Për sa u përket pyetjeve që mund të kenë
që të respektojnë Rregulloren e përkohshme, të cilën deputetët, do t’u luteshim shumë që t’i bëjnë në
e miratuam të gjithë së bashku dhe shpjegoj se sekretari, mbasi të gjitha veprimet që kemi kryer
protesta, ndërhyrja ime u shkaktua për të ruajtur deri tani kërkojnë të jemi korrektë, të mos dalim me
pikërisht rrjedhën e qetë të këtyre punimeve, për të mendime të ndryshme, por, pasi t’i diskutojmë, t’i
mos lejuar që të kalojmë jashtë kompetencave të rrahim me radhë, t’u japim në këto momente të
ngarkuara nga Kuvendi dhe për të mos u ofenduar caktuara përgjigje të saktë dhe sa më të drejtë. Ky
313
ka qenë synimi ynë. Të gjithë deputetët e angazhuar unitet mendimi e veprimi, ndërsa këtu deklaron që
në këtë komision kanë kërkuar që të dalë e vërteta një pjesë e grupit e dinte që duheshin lexuar letrat
ashtu siç është për të gjitha problemet e Shkodrës. këtu, një pjesë tjetër jo. Atëherë, unë si deputet si
Nëse ia kemi arritur ose jo kësaj, është vlerësimi mund të gjykoj në këtë rast kur një anëtar i grupit
që do të bëjnë të gjithë deputetët e Kuvendit Popullor ngrihet e proteston atje? Ky paska qenë uniteti i
për këtë punë, por drejtësia ka qenë çështja më mendimit të këtyre?!
themelore që na ka udhëhequr në tërë punën tonë. Emin Musliu - Me leje.
Mund të kemi edhe gabime, që nuk i përjashtojmë, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Emin
prandaj vërejtjet dhe sugjerimet do të na ndihmojnë Musliu.
shumë. Emin Musliu - Për sa i përket njoftimit të parë
Falemnderit! kemi rënë të gjithë në unanimitet të plotë, nuk ka
Sali Berisha - Kisha një pyetje për deputetin pasur asnjë nga anëtarët e komisionit që të kishte
Musliu. mendim tjetër.
Zoti Musliu, ju jeni në dijeni të përgjigjeve që u Përsa i përket njoftimit që mori sot Kuvendi,
dhanë? Janë të miratuara unanimisht ato përgjigje edhe për këtë kemi qenë të gjithë dakord, me shkallën
që u dhanë nga kryetari i komisionit tuaj? e njohjes që kemi pasur, dhe e kemi firmosur të
Emin Musliu - Të gjitha përgjigjet që dha gjithë.
kryetari i komisionit parlamentar i kemi parë në Për sa i përket përgjigjes së pyetjeve, që janë
komision dhe me ato mendime kemi dalë që të bërë, edhe për këtë kemi rënë në unanimitet të plotë.
gjithë, nuk ka ndonjë shok që të këtë mendim Për sa i përket leximit të letrave ka një
tjetër. Sa janë të vërteta, sa janë të drejta, këtu keqkuptim, një pjesë menduan se do të lexoheshin
mund të ketë ndonjë pasaktësi, ndonjë mangësi. aty ku ishin, një pjesë menduan se do të lexoheshin
Ne këtë çështje nuk e kemi mbyllur deri në fund këtu në Kuvend. Thamë të lexohen 2-3 letra. Për
dhe do të kërkojmë që çdo gjë të jetë me saktësinë këtë nuk kemi rënë në mendim të plotë.
më të madhe. Kastriot Islami - Ashtu siç e tha dhe deputeti
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sadedin Musliu, në qoftë se keni pyetje ose vërejtje,
Balla. depozitojeni me shkrim në sekretari. Në punën e
Sadedin Balla - Nuk jam i një mendimi me tyre ata kanë vendosur që të përgjigjen si grup në
zotin Musliu, sepse në një çështje kaq të thjeshtë mënyrë unanime. Ndërsa për sa u përket
për leximin e letrave ky thotë që kemi rënë në një diskutimeve, i rifillojmë në orën 17.00.

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, rifillojmë shkarkimin tim nga detyra e Ministrit të Punëve të
punimet. Fjalën e ka deputeti Gramoz Ruçi. Brendshme. Është problem tjetër nëse Kryeministri,
Sali Berisha - Mendoj se duhet të procedohet Presidenti ose Kuvendi do të më ofrojnë një vend të
me pyetjet rreth raportit dhe pastaj të vazhdojmë tillë në Qeverinë e re dhe nëse unë do ta pranoj,
me diskutimet. dhe është gjë tjetër propozimi që bëhet nga komisioni
Kastriot Islami - Në seancën e paradites thashë parlamentar. Për arsyet që do të them më poshtë
që të gjitha pyetjet dhe sugjerimet t’i depozitonit në dhe shpjegimet që do të jap, më duket i pabazuar.
sekretari, në mënyrë që komisioni i posaçëm Ministria e Punëve të Brendshme dhe unë
parlamentar të përgjigjet në mënyrë unanime, siç personalisht kam qenë i informuar për grumbullimin
ka bërë deri tani. e paligjshëm të datës 1 prill në Shkodër me ata
Gramoz Ruçi - I nderuar Kryetar, pjesëmarrës, kërkesa e parulla që është informuar
Të nderuar deputetë, edhe Kuvendi nga komisioni i posaçëm parlamentar
Para se të jap shpjegime për ngjarjet e në informacionin e parë.
Shkodrës, desha të shpreh mendimin tim në lidhje Meqenëse kishte shkaqe për të menduar për
me propozimin që bëri komisioni parlamentar për një grumbullim tjetër të jashtëligjshëm në datën 2
314
prill, Ministria ka dhënë porosi që, në radhë të parë, kushtet që u krijuan, opinioni duhej informuar
të bëheshin përpjekje me forcat politike dhe ato të paraprakisht dhe ky qe qëllimi i vetëm i njoftimit.
pushtetit të rrethit që të evitohej grumbullimi dhe, Për këto arsye që u përmendën, në njoftim nuk
së dyti, për respektimin e kërkesave të ligjit për shprehej se ç’pasojë erdhi, e para, cila e dyta apo e
mbledhjet e grumbullimet të angazhoheshin forcat fundit. Renditja e fjalëve në njoftim, që interpretohet
e vetë rrethit. si radhë për kohën e pasojave, nuk ka patur për
Në datën 2 prill, në orët e para të orarit të punës, qëllim radhën e ardhjes së tyre, që ishin vërtetuar
jam informuar se në Shkodër ishte realizuar në atë kohë e të tjera që u vërtetuan edhe më vonë.
grumbullimi i paligjshëm dhe turmat po demonstronin Radhitja me qëllim, siç dyshohet, për të
përpara Komitetit të Partisë së Punës. Më vonë, dizinformuar opinionin se vrasja e katër personave
rreth orës 9, më ka informuar kryetari i Degës së justifikohet nga djegia e komitetit të Partisë së
Punëve të Brendshme të rrethit të Shkodrës se Punës, do të ishte naivitet. Një dizinformim i tillë
gjendja është e rëndë, pjesëmarrja në demonstratë nuk do t’i rezistonte as momentit fillestar për qytetin
është e madhe, një masë e konsiderueshme janë e Shkodrës dhe aq më tepër për opinionin në shkallë
të irrituar kundër forcave të rendit, me këto forca që vendi.
kemi është e pamundur të sigurojmë qoftë edhe Dua të sqaroj Kuvendin se dy ditë pas ngjarjes
objekte të tjera, ndaj kërkoj forca, si dhe pyeti nëse së Shkodrës unë si Ministër i Brendshëm kam
të vinte në lëvizje transportuesit e blinduar. Iu raportuar para Qeverisë, ku kronologjia e ngjarjes
përgjigja se forca nuk do t’i dërgoheshin, ndërsa ishte ashtu siç ka ndodhur dhe që këtu e bëri prezent
çështja e transportuesve të blinduar ishte në informacioni i parë që iu dha këtij Kuvendi nga
kompetencë të tij. komisioni i posaçëm parlamentar.
Megjithatë, duke rivlerësuar informacionin, Vlerësimi, masat dhe konkluzionet tona
bashkë me shokët drejtues që ishin të pranishëm paraprake:
kur fola me kryetarin e degës, vendosëm të nisej Mbi bazën e informacionit që kishim, analizuam
Drejtori i Drejtorisë së Policisë dhe një forcë e situatën dhe vendosëm të shihej gjendja në vend
gatshme. Mbas marrjes së këtij vendimi nuk mora nga një grup kuadrosh nën drejtimin e një
më informacion tjetër se shkova në mbledhjen e zëvendësministri, që kishte si synim kryesor
Presidencës, e caktuar një ditë më parë, ku do të analizën e ngjarjes, zbulimin e shkaqeve, të
raportoja për gjendjen dhe problemet në shkallë vendi shkaktarëve dhe për të përcaktuar përgjegjësitë.
pas zgjedhjeve. Mbi bazën e informacionit të marrë paraprakisht,
Para se të futesha në mbledhje, pyeta në telefon qysh në datën 4 prill u vendos pezullimi nga puna i
zëvendësministrin, i cili më tha se sapo më njoftuan kryetarit të degës dhe shefit të policisë të rrethit të
që në Shkodër ka një të vrarë, por nuk kam Shkodrës, mbasi paraprakisht dilte se nuk kishin
informacion për rrethanat e vrasjes. marrë masat e duhura për të parashikuar,
Duke raportuar në mbledhjen e Presidencës, më parandaluar e përballuar situatën e pritshme e që
informojnë nga Ministria se në Shkodër janë vrarë me vonë u bë fakt.
edhe dy qytetarë të tjerë, është djegur Komiteti i Ekipi i kuadrove të dërguar në Shkodër u
Partisë së Punës, si dhe janë plagosur disa të tjerë, plotësua nga të tjerë të profilizuar, që e prekën më
numri i të cilëve nuk dihet. në detaje punën e Degës së Brendshme të Shkodrës
Dy fjalë e shpjegime për njoftimin e Ministrisë në përgjithësi, por pa e shkëputur atë nga ngjarjet
për mjetet e propagandës. konkrete.
Njoftimi, siç u tha edhe nga komisioni Për dobësitë e konstatuara u vendos shkarkimi
parlamentar, është përpiluar nga zëdhënësi i i kryetarit të degës, i shefit të policisë, nxjerrja në
Ministrisë se Punëve të Brendshme mbi bazën e lirim e rezervë, transferim e ulje në detyrë të disa
informacionit të Degës së Punëve të Brendshme të kuadrove të tjerë. Por këto analiza nuk ngarkuan në
Shkodrës, i cili nuk mund të ishte përfundimtar për përgjegjësi asnjë kuadër ose punonjës tjetër për
dy arsye: e para, situata vazhdonte të shtjellohej vrasjen e katër qytetarëve. Sigurisht që ky nuk është
dhe, e dyta, informacionin e dha kryetari i Degës së një konkluzion i organit, por rezultat i një analize të
Punëve të Brendshme, që ishte në kryerje e sipër bërë duke pyetur persona dhe kryer verifikime të
të detyrës, gjendja psikologjike e të cilit nuk mund tjera. Konkluzionin do ta japë hetimi i plotë i
të mos merret në konsideratë. Megjithëkëtë, në çështjes që përfshin eksperimentime shkencore dhe
315
analizën e tërësisë së provave që do të grumbullohen. dhimbshëm të të katër të vrarëve, duke u kufizuar

Nga analizat nuk rezultoi ajo që është përfolur për të përmendur pasojat e tjera të Shkodrës.
shumë dhe me të drejtë, po jo dhe pa teprim, që E ndiejmë se vështirësitë janë të mëdha, por jo
dikush të ketë dhënë urdhër për të hapur zjarr që të të pakapërcyeshme. Natyrisht, punën e udhëheq
vriten njerëz. Dëshiroj dhe e quaj të domosdoshme hetuesia. Paanshmëria e saj dhe gjithanshmëria e
të sqaroj, në radhë të parë, Kuvendin se as mua hetimeve janë kusht përcaktues për të arritur tek e
nga varësit e mi dhe as unë nga eprorët e mi nuk vërteta. Me provat materiale, siç janë plumbat, ajo i
kam kërkuar dhe nuk më është kërkuar që në një ka më të mëdha mundësitë të përcaktojë se cila
situatë të tillë të qëllohet me armë zjarri dhe se armë, pra, cili person, të paktën nga radhët e forcave
gjatë kohës së ngjarjeve të Shkodrës Presidenca të rendit, ka sjellë pasojën. Kjo është shumë e
ka qenë në mbledhje dhe unë në raport tek ajo. rëndësishme. Por për të pasur tablonë e plotë të
Së dyti, forcat e rendit janë ndodhur dhe herë të shkaqeve, nuk do të mjaftonte as kjo dhe as
tjera para rasteve analoge, madje edhe më indentifikimi i autorëve të djegieve e shkatërrimeve.
ngacmuese për ndjenjat e popullit dhe drejtuesit e Këto kanë pasuar njëra-tjetrën. Fillimi ishte tek
tyre nuk kanë dhënë urdhër për të shtënë me armë organizimi i turmave në një demonstratë të
zjarri mbi ta. paligjshme. Në fakt fillimi është më i hershëm, që
Së treti, një urdhër që sjell pasoja të tilla, për në datën 1 prill, me mendimin që është shprehur
vetë rrugën që ndjek kur jepet nga komanda, siç nga pjesëtarët e turmës për t’u mbledhur përsëri në
është Ministria, qoftë edhe nga kryetari i degës, nuk datën 2 prill.
shmang dijeninë për përmbajtjen e tij të shumë Tabloja do të ishte e plotë kur të marrë përgjigje
kuadrove dhe punonjësve të tjerë, gjë që e bën më pyetja: cilat forca ishin të interesuara për këtë
të konstatueshëm faktin edhe një analizë e thjeshtë, ngjarje, që ka një fillim të kundërligjshëm dhe një
për më tepër e arrin këtë një hetim i mirëfilltë. pasojë tragjike? Janë partitë politike të interesuara?
Së katërti, dhënia e urdhrit për të qëlluar në turmë Ne, Ministria e Punëve të Brendshme, nuk i
do të ishte i papranueshëm për cilindo pjesëtar të përgjigjemi dot pozitivisht kësaj pyetjeje. Ndër të
forcave të rendit. Papranueshmëria ka të bëjë me tjera ka një arsye që mendoj se vlen të merret me
formulimin e qartë që i është bërë nga neni 5 i dekretit konsideratë nga ne dhe hetuesia e më gjerë. Kjo
“Për përdorimin e armëve”, ku shprehet: “Armët e qëndron qoftë dhe te parullat që janë hedhur. Ka
zjarrit nuk lejohet të përdoren në vende publike, ku nga ato parrulla, si “Shkodra Republikë”, që nuk
ka mbledhje e grumbullime njerëzish dhe vihet në mund të ketë parti politike në Shqipëri t’i përkrahë.
rrezik jeta e tyre”. Janë të tjerë ata që përpiqen e dëshirojnë që
Ky formulim, përveç porosive të dhëna herë pas Shkodra të jetë tjetër nga ajo që është. Ose, ndërsa
here organeve të bazës, është i plotë për të mos hetuesia jonë nuk futet dot as pas 2 ditësh për të
qëlluar me armë zjarri mbi turmën e njerëzve. kryer detyrën, telekronisti i Malit të Zi, siç del nga
Rregullorja që do të merret për zbatimin e paragrafit kronika e filmuar që dha televizioni i tij, u ndodh në
që u citua, as mund të mendohet se do të zgjerojë vend dhe i përgatitur për të filmuar ngjarjen. Ose një
kompetencat e forcave të rendit. moment tjetër: kush përfitonte nga transmetimi
Megjithatë, nga ana ime, me marrjen e detyrës nëpërmjet Radio-Shkodrës i lajmit që Tirana ra etj.,
së re, për rregulloren që bëhet fjalë edhe në etj.? Atëherë lind pyetja: kush janë këto forca brenda
konkluzionet e komisionit parlamentar, kam ngritur apo jashtë kufijve të Shqipërisë të interesuara për
grupin e punës për kufirin më vete dhe për policinë këtë tragjedi?
më vete, grupe këto që kanë punuar atë mbasi kanë Është detyra jonë, bashkë me organet e tjera
marrë edhe mendimin e specialistëve të bazës, i të specializuara, që të zhbirojmë të vërtetën, të cilën
kanë ripunuar dhe ato tashmë janë të miratuara. do të përpiqemi ta arrijmë, pavarësisht nga
Do të më falni të shpreh në lidhje me kërkesën vështirësitë që shtrihen edhe në kohë. Por për këtë
e mësipërme të dekretit një përfundim që arrin na duhet edhe kontributi i forcave politike, edhe ai i
kushdo: djegia e komitetit të Partisë së Punës nuk popullit të Shkodrës, që jemi të bindur se nuk do ta
do të justifikonte dhe nuk justifikon vrasësit. kursejë, siç nuk e ka kursyer asnjëherë. Jo për të
Megjithëkëtë, ne si organe që mbajmë armë, por vënë para përgjegjësisë dy apo tre persona kërkohet
dhe të ngarkuar posaçërisht me gjurmimin, zbulimin të sqarohet kush i shtyu nxënësit e dy shkollave
dhe nxjerrjen e së vërtetës, jemi përpara faktit të për të dalë në demonstratë. Jo për të bërë aludime
316
të kota, jo për të shpërndarë përgjegjësinë e forcave tyre këtu nuk do të ishte i drejtë, jo vetëm që të
të rendit, por për të shkuar tek e vërteta kërkojnë mos influencohej Kuvendi, por dhe për mungesë
shpjegime nga ekspertë të shumë fushave e më të kohe e ngecje në vend të punimeve e sidomos për
mirët e vendit: ç’lloj arme ka shkaktuar vdekjen e të mos ngritur tensionet, të cilat po mundohemi t’i
Arben Breeeeocit, që më tepër del se është goditur ulim. Në këtë kuptim është e lavdërueshme puna e
nga brinja sesa nga prapa apo nga shpina, plaga e këtij Kuvendi, ku është krijuar një atmosferë
të cilit nga përmasat nuk justifikon armët që mirëkuptimi, që po jep ndikimin e vet pozitiv edhe
disponojmë? Ç’mjet apo armë i ka shkaktuar tri në popull.
plagë në shpinën e një viktime tjetër, dy prej të cilave Zoti Alushani u dha përgjigje disa pyetjeve që
janë sipërfaqësore, ndërsa e treta, megjithëse fare mirë mund t’ua jepte zoti Gramoz Ruçi, në një
vdekjeprurëse, nuk ka as daljen dhe as mbetje kohë që ai kërkoi t’u jepej përgjigje nga zoti Azem
plumbi apo materiali tjetër në trup sipas rezultatit Hajdari disa pyetjeve të tjera. Për zotin Hajdari do
të autopsisë? Plumbi i gjetur në trupin e viktimës të përgjigjem unë, meqë isha me të në Shkodër
së tretë, i kujt pistolete është? Kështu, shkallë- pas ngjarjeve të paradites së 2 prillit të këtij viti. Po
shkallë mendojmë se e vërteta do të ndriçohet e shpjegoj rrjedhimisht e kronologjikisht ngjarjen:
plotësisht dhe bashkë me të edhe përgjegjësitë. Sa Në të gdhirë të datës 1 prill 1991 janë dëgjuar
parashtrova më lart, qëndrojnë edhe në themel të breshëri të gjata automatiku nga Dega e Punëve të
shkaqeve pse nuk është mbledhur kolegjiumi i Brendshme të Shkodrës për të festuar fitoren
Ministrisë së Punëve të Brendshme për të bërë numerike të Partisë së Punës në zgjedhjet e 31
analizën përfundimtare. Pra, para nesh këto e të marsit. Një gjë e tillë e acaroi popullin shkodran
tjera probleme janë objekt i punës sonë dhe i dhe jo humbja numerike e Partisë Demokratike në
organeve tona për të na çuar në këtë analizë të këto zgjedhje. Ky qe një provokacion i hapur ndaj
shumëpritur përfundimtare dhe për përgjegjësitë popullsisë demokratike shkodrane, që protestoi
përkatëse. paqësisht para Komitetit të Partisë së Punës në
Kemi dëshirë që të arrijmë shpejt ku kërkon mbasditen e datës 1.4.1991. Në atë kohë atje ka
Kuvendi, mbareeeeë opinioni, por duam që çdo hap qenë edhe zoti Hajdari, i cili kontribuoi për
ta hedhim me siguri, të mos bëjmë gabime, që do shpërndarjen e demostruesve dhe u kthye në Tiranë
të linin, në mes të tërën, pjesë të saj në errësirë. po atë natë.
Për këtë po punohet dhe do të mbështesim akoma Në datën 2.4.1991, ora 8, kishim mbledhje në
më mirë organet e hetimit. Selinë e Partisë Demokratike. Kur po vazhdonim
Falemnderit! mbledhjen telefonoi dega e Partisë Demokratike në
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Blerim Shkodër për vrasjen e Arben Brocit. Doktor Sali
Çela. Berisha kërkoi të shkonim urgjentisht në Shkodër
Blerim Çela - I nderuar Kryetar, zoti Azem Hajdari, zoti Edmond Tako dhe unë. U
Të nderuar deputetë, nisëm rreth orës 10.30 nga Tirana dhe mbërritëm
Dëgjuam me vëmendje për së dyti konkluzionet në Shkodër pas rreth 2 orësh, kur po digjeshin
e komisionit të posaçëm parlamentar. Është e Komiteti i Partisë së Punës dhe tanket e policisë. I
pamohueshme puna e këtij komisioni, por raporti i bëmë thirrje popullit me megafon nga tarraca e
dytë nuk solli asgjë të re përveç disa lirimeve nga Radio-Shkodrës që të shpërndahej, të qetësohej,
detyra. Raporti i parë na dha shpresën se po shkohej duke i thënë se Partia Demokratike është kundër
drejt së vërtetës, ndërsa ky i sotmi tregoi se puna dhunës dhe marrjes së pushtetit me gjak. Madje
ka ngelur në vend numëro, madje do të thosha se aty edhe na kanë ofenduar duke na thënë spiunë,
konkluzionet bien erë monizëm, pa përmendur letrat provokatorë etj.
që na u lexuan padrejtësisht nga zoti Alushani. Me Populli u shpërnda pasi i premtuam se do të
këtë veprim komisioni parlamentar e tejkaloi detyrën gjendeshin fajtorët dhe për këtë do të jepej një
e tij, sepse Kuvendi Popullor qëndron mbi çdo komunikatë në Radio-Shkodra nga zoti Azem
opinion, i kujtdoqoftë ai, aq më tepër i një rajoni Hajdari. Ne u larguam nga tarraca menjëherë kur
policie. pamë se populli po shpërdahej, po ndërkohë
Grupit tonë parlamentar i kanë ardhur shumë megafonin filluan ta merrnin njerëz të tjerë të
peticione, me mijëra firma për ngjarjet e Shkodrës, panjohur, që mund të flisnin edhe për destabilitet. I
me kërkesën që të lexohen në Kuvend. Leximi i thamë drejtorit të Radio-Shkodrës, zotit Gëzim
317
Podgorica, që t’ua merrte megafonin dhe ashtu u Në datën 19.4.1991 aktivistët e Partisë
veprua. Radio- Shkodra nuk ka thënë ndonjëherë Demokratike të Shkodrës kapën një person nga
që Tirana ra, por kjo është thënë nga turma. Zoti Postriba duke thyer xhamat e autobusëve e të
Azem Hajdari ngeli në Radio-Shkodra për të dyqaneve të Parrucës. Atë e dorëzuan në Degën e
formuluar komunikatën, ndërsa unë së bashku me Punëve të Brendshme, por për çudi ndaj tij nuk u
dy shokë të Partisë Demokratike (midis tyre ishte mor asnjë masë, sepse u quajt i sëmurë psikik.
dhe zoti Agustin Shqalësi që është këtu deputet) Kujt i shërben ky qëndrim? Qofsha i gabuar, por më
shkuam te kryetari i Degës së Punëve të Brendshme duket se këto veprime bëhen me qëllim që Ministrisë
të rrethit të Shkodrës. Theksoj se kryetari i Degës së Punëve të Brendshme t’i lihet dorë e lirë për të
së Punëve të Brendshme ishte i qetë dhe biseduam vepruar pa kufi. Ngjarjet e Lezhës e më vonë ato të
me të në mënyrë shumë paqësore. Pra, dhënien e Milotit ishin të turpshme, por zoti Gramoz Ruçi, kur
lajmit të gënjeshtërt ai e ka bërë me ndërgjegje të raportoi për Lezhën, i vuri fajin vetëm popullit. Populli
plotë, për të shmangur përgjegjësinë e vetes e të kërkon qetësi e stabilitet ekonomik. Përse zoti
varësve të tij. Prandaj nuk jam dakord me zotin Ruçi Gramoz Ruçi nuk nxjerr përgjegjësinë e Ministrisë
se duhet marrë parasysh gjendja psikologjike e tij. së Punëve të Brendshme për këto akte? Përse nuk
I thamë atij që të mos nxirrte policë në qytet, se u kapën thashethemexhinjtë dhe organizatorët e
populli ishte tepër i acaruar nga vrasjet. Ai na tha ngjarjeve të Lezhës që në embrion? Përse nuk u
se janë plagosur rëndë shefi i policisë e 10 policë arrestuan e u dënuan vandalët e plaçkitësit e
dhe është vrarë një polic. Këto ishin gënjeshtra, pasi dyqaneve? Policia duhet të kryejë detyrën e saj me
zoti Ali Spahia, me cilësinë e mjekut, i pa me sytë mjetet që i ka vënë në dispozicion ligji, me shumë
e tij që ishin vetëm dy policë të frikësuar dhe asgjë rigorozitet, që rrugaçët të dënohen ashpër. Jo çdo
më shumë. person që ngre dy gishtat lart është anëtar i Partisë
Kur u dha lajmi në televizion se u dogj Komiteti Demokratike apo demokrat. Të ngresh dy gishtat e
i Partisë dhe pastaj u vranë vandalët, siç i quajtën, të shkatërrosh nuk je demokrat, por antidemokrat.
dhe se ishin thyer xhamat e selisë së degës së Për këta njerëz nuk duhet pasur mëshirë. Ata e
Partisë Demokratike, populli u irritua më shumë, kërcënojnë dhe e prishin demokracinë dhe frymën
sepse ato ishin mashtrim e gënjeshtër e paskrupullt. e mirëkuptimit kombëtar.
Përveç të tjerave, xhamat e selisë së degës së Partia Demokratike e ka thënë dhe e deklaron
Partisë Demokratike nuk ishin thyer. se nuk ka asgjë të përbashkët me ta dhe
Gjatë kohës që ne ishim aty zbrazeshin breshëri distancohet në mënyrë kategorike prej tyre. Është
automatiku, duke terrorizuar psikologjikisht popullin. për të ardhur keq që hetuesia më shumë është marrë
Madje dhe unë vetë me popullin kam vrapuar disa me hetimin e organizatorëve të demonstratës,
herë, se nuk merrej vesh nga vinte plumbi. Breshëritë djegien e Komitetit të Partisë së Punës e të tankeve
vazhduan me ndërprerje deri në orët e vona të natës. të policisë sesa me shkaktarët e dhunimeve,
Në rrugë, pasi u err, nuk kishte kalimtarë përveç plagosjeve e vrasjeve të popullit. Vrasja qe shkaku
forcave të ruajtjes së rendit. Të nesërmen u gjetën e djegia pasoja. Hetuesia u mor me pasojën dhe
të thyer dy xhama të selisë së degës të Partisë rezultati vazhdon të jetë i pakënaqshëm. Dhe nuk
Demokratike. ka si të ndodhë ndryshe, përderisa kryetari i
Në takimin që patëm në zyrën e kryetares së Hetuesisë së Përgjithshme deklaroi palë Oltën 12 -
Komitetit Ekzekutiv, shoqes Tereza Marubi, unë e vjeçare në ngjarjet e Shkollës së Bashkuar, kur
akuzova direkt kryetarin e Degës së Punëve të shumë e përndershmja hetuesi, me gjithë provat e
Brendshme të Shkodrës për thyerjen e xhamave të pakundërshtueshme, nuk arrestoi vrasësit e Artan
selisë së degës së Partisë Demokratike, duke e Lenies në Tiranë etj ., etj.
cilësuar si një akt që donte të konfirmonte lajmin e Të vrasësh njerëz të pafajshëm, si më 2 prill, t’i
gënjeshtërt se u thyen edhe xhamat e selisë së thërrasësh për ndihmë e t’i godasësh pabesisht pas
degës se Partisë Demokratike, të cilët, derisa u err shpine, këtë nuk e pranon askush, as Partia
e nuk kishte këmbë njeriu në qytet, ishin në rregull. Demokratike dhe as kanuni shqiptar. Populli shqiptar
Pas kësaj aty kishte vetëm policë. Kush i theu dhe mbarë opinioni publik ndërkombëtar, veçanërisht
xhamat? Logjika më elementare të tregon se ato i ai shkodran, kërkon të dalin fajtorët e vërtetë e jo të
thyen forcat e ruajtjes së rendit. Mund t’ju duket e na serviren koka turku. Populli kërkon drejtësi e
habitshme, por kështu është. qetësi, e cila është në funksion të nxjerrjes së
318
fajtorëve të vërtetë, se çdo alternativë tjetër do të bërtitën: “Shkodra Republikë, nuk e duam
ishte me pasoja të padëshirueshme. komunizmin” etj., etj., të cilat janë të interesuara të
Faleminderit! ndezin në Shqipëri një luftë civile e pastaj të vjelin
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bilbil Jaupi. të qetë frytet e saj. Ekzistenca dhe qëllimet
Bilbil Jaupi - I nderuar Kryetar, antikombëtare të këtyre forcave duhet t’i kemi mirë
Të nderuar deputetë, parasysh të gjithë ne, forcat politike të vendit, me
Ngjarjet e 1 dhe 2 prillit në Shkodër, me rrjedhojat qëllim që, me veprimtarinë tonë politike, të mos u
që patën ishin shumë të dhimbshme. Secili nga ne, japim atyre asnjë pretekst për të vepruar pas emrit
çdo shqiptar shqetësohet sinqerisht për çdo të demokracisë, për të goditur e për t’u fshehur pas
përleshje e incident që ndodh, në një kohë kur duhet tyre. Personalisht nuk besoj që një parti politike,
qetësi. Kujtdo i ther në shpirt kur mëson për vrasje, cilado qoftë ajo, të orientojë anëtarët ose
në një kohë që duhet të forcojmë unitetin tonë simpatizantët e vet të thyejë xhama, të djegë farmaci
kombëtar. Gjendja e vështirë ekonomike dhe situata e librari, të vjedhin e të bëjnë batërdinë nëpër dyqane
e nderë shoqërore kërkojnë një stabilitet të fuqishëm e magazina. Por këto forca shpesh gjejnë sebep
politik. Ja, pse dhimbja për ngjarjet e Shkodrës është nga deklaratat e pamatura të vetë forcave politike.
njëherësh thellësisht njerëzore, sepse u vranë 4 veta Bëhen përpjekje për të akuzuar Partinë e Punës
dhe u plagosën dhjetëra të tjerë. Por ajo është të Shqipërisë lidhur me ngjarjet e Shkodrës, por pas
njëkohësisht edhe një trishtim politik për pasojat zgjedhjeve të 31 marsit nuk ishte PPSH që konstatoi
sociale që solli në Shkodër dhe njëherësh një rezultatet ose që bëri thirrje e parashikime për fatet
shkatërrim ekonomik për vetë dëmet që u shkaktuan. e ardhshme të opozitës. Përkundrazi, qysh para
Shqetësimi i ligjshëm e human për të përcaktuar zgjedhjeve u bë vetëm një deklaratë publike nga
përgjegjësitë e vërteta të këtyre ngjarjeve çuan në udhëheqësi i PPSH se Partia jonë do ta pranonte
ngritjen e grupit qeveritar hetimor, në krijimin e rezultatin e votimeve, pavarësisht se si do të ishte
komisionit të posaçëm parlamentar dhe në vetë ai dhe zotohej se do të vazhdonte procesin e
faktin e vendosjes së kësaj çështjeje në rendin e reformave demokratike. Përkundrazi, nga ana e
ditës të punimeve të këtij Kuvendi. Partisë Demokratike dhe shtypit të saj, akoma pa
Ngjarjet në Shkodër u komplikuan së tepërmi, u numëruar votat, që në ditën e zgjedhjeve,
sepse pikërisht në kohën kur duhej punuar me zgjedhësit e saj të zellshëm filluan të ngrenë akuza
gjakftohtësi për të zbuluar e përcaktuar shkaktarët gjoja për çrregullime, falsifikime e manipulime të
e vërtetë të ngjarjeve tragjike, një sulm i paparë filloi zgjedhjeve, të cilat i lëshuan pa fre në konferencat
kundër Partisë së Punës të Shqipërisë nga forcat e tyre të shtypit me gazetarë të huaj, që ato ditë
opozitare dhe shtypi i tyre. PP e Shqipërisë u akuzua ishin shumë të shpeshta.
prej tyre si autore e skenarëve të fshehtë, sikur ishin Edhe pse, si para dhe pas zgjedhjeve, anëtarët
forcat e saj konservatore që përgatitën këto trazira, e PPSH e simpatizantët e saj u kërcënuan e u
vrasje të paramenduara. Këtë akuzë e përsëriti në dëmtuan në mënyra nga më të ndryshmet, Partia
diskutimin e tij në Kuvend, në seancën e dytë, edhe jonë nuk bëri asnjë deklaratë për opinionin e
deputeti Azem Hajdari. Dua t’i them këtij deputeti, brendshëm ose për shtypin e huaj. U dogj zyra e
por edhe kolegëve tanë në këtë sallë, meqë ai sekretarit të byrosë së Partisë në fshatin Rrilë të
s’është, që janë të tjera forca dhe kanë qëllime tepër Lezhës, por komunistët nuk dhanë asnjë deklaratë.
të rrezikshme ata që përgatisin dhe zbatojnë herë Në qendrën e votimit nr. 7 të zonës elektorale 240
pas here skenare të tillë antinjerëzore e në Vlorë një grup të rinjsh, me dy gishtat përpjetë,
antikombëtare. Ngjarjet e muajit të fundit kanë në kundërshtim me rregullat, hynë aty dhe, pasi e
evidentuar në mënyrë të pakundërshtueshme se provokuan, e qëlluan me pëllëmbë vëzhguesin e
proceset e mëdha e legjitime të demokratizimit të PPSH-së Faik Sheme, kurse në fshatin Labovë e
jetës së vendit i kanë shfrytëzuar dhe forcat aspak Sipërme të Libohovës në Gjirokastër simpatizantë
demokratike, forca që kërkojnë mjegull e synojnë të Partisë Demokratike u prenë hardhitë e i dëmtuan
të destabilizojnë situatën në Shqipëri. kopshtet sekretarit të byrosë së partisë dhe
Është e vërtetë që përleshja në Shkodër u bë komunistëve të tjerë të fshatit, therën fshehurazi
midis demonstruesve dhe forcave të ruajtjes së bagëtitë e tyre dhe kryen akte të tjera rrugaçërie, si
rendit, por të tjera forca e shfrytëzuan atë dhe i dhanë thyerje xhamash, përmbysën makinën e drejtorit të
drejtimin që deshën. Ishin pikërisht ato forca të cilat NB-së etj.
319
Për këto e dhjetëra raste të tjera, të cilat nuk e demokratizimit. Fakt bindës për këtë janë edhe
është vendi dhe koha për t’i përmendur këtu, Partia punimet e këtij Kuvendi, ku me qetësi e durim, dialog
nuk u dha asnjë deklaratë të huajve. Ajo ishte e e mirëkuptim, kanë ecur të gjitha problemet, duke
bindur që këto eksese do të kapërceheshin pa u distancuar nga mendimi që ajo përbën shumicën
rrjedhoja të tjera, vetëm me gjakftohtësi e urtësi. në Kuvend e duke shmangur mekanizmin e votës.
Kjo logjike nuk të fut kurrë në lojën politike, sepse Për sa u tha këtu nga komisioni i posaçëm
do të ishte me pasoja të rrezikshme. Ndaj akuza parlamentar, unë nuk e gjej me vend që të
se ngjarjet e Shkodrës u bënë sipas skenarëve të shkarkohet Ministri i Punëve të Brendshme, me sa
PPSH është thellësisht një akuzë absurde. u raportua këtu dhe me sa dëgjova nga ai.
Po shtroj një problem të thjeshtë: mos vallë Falemnderit!
PPSH i grumbulloi ato masa e u tha bërtisni kundër Kastriot Islami - U sugjeroj deputetëve të
fitores së PPSH-së, kundër komunizmit etj.? Pa përqendrohen kryesisht në ngjarjen e Shkodrës.
dyshim që jo. Fjalën e ka deputeti Tritan Shehu.
Ngjarjet e 2 prillit në Shkodër u paraprinë nga Sali Berisha - Ju lutem, edhe një herë, zoti
grumbullimi i këtyre masave më 1 prill para selisë Kryetar, që në pozicionin që jeni, të ruani
së Partisë Demokratike në Shkodër, ku u hodhën imparcialitetin, të ruani paanësinë, se po lejoni që
parulla, si zgjedhjet janë të parregullta etj. Ato u kjo tribunë të shfrytëzohet për qëllime partiake dhe
paraprinë edhe nga grumbullimet në Tiranë para jo për ato qëllime për të cilat jemi mbledhur këtu.
selisë së Partisë Demokratike, ku anëtarë dhe Ndërhyrja juaj ishte tepër e vonuar, kur në raste të
simpatizantë të saj, të deziluzionuar që Partia e tjera nuk keni nguruar të tregoni gatishmërinë për
tyre nuk fitoi shumicën ose siç kishin deklaruar në një ndërhyrje imediate.
mënyrë euforike brenda dhe jashtë vendit drejtues Tritan Shehu - I nderuar Kryetar,
të Partisë Demokratike se ne do të arrijmë një fitore Të nderuar deputetë,
totale, bërtisnin kundër zgjedhjeve dhe i frynë Që në fillim dua të protestoj përpara Kryesisë
psikozës së manipulimit të tyre etj. Pikërisht kjo për një problem. Ditën e parë, kur referoi komisioni
psikozë bëri që në ato grumbullime të hidheshin parlamentar për ngjarjet e Shkodrës, na u tha nga
edhe parulla nga më ekstremet kundër Partisë së Kryesia që do të na viheshin në dispozicion të gjitha
Punës e anëtarëve të saj. “Poshtë Partia e Punës!”, procesverbalet që lidhen me këtë çështje. Ne e kemi
“Komunistët në litar !” janë dy nga parullat më të kërkuar këtë gjë disa herë me shkrim e me gojë, na
egra drejtuar kundër Partisë sonë. Psikoza e sëmurë është thënë që do të bëhet sot ose nesër, por deri
dhe dufi çuan në veprime vandale, siç ishin më sot kjo nuk është bërë. Për këtë, ju lutem, zoti
shkatërrimet e dëmtimet e prodhimeve të fshatarëve Kryetar, të jepen shpjegime publike.
në disa qytete, duke përfshirë edhe Tiranën, si dhe Që në fillim dua të them që komisioni
në veprime të atilla, si ato të nëpunësve të stacionit parlamentar i përkohshëm është përpjekur të bëjë
të Mjedës, të cilët nuk pranonin të ngarkonin me një punë të mirë për të hedhur dritë mbi ngjarjet e
grurë makinat e Kukësit, me akuzën se kuksianët Shkodrës, por theksoj se analiza e ngjarjeve të bëra
e kishin fajin për humbjen e Partisë Demokratike, nga ky komision është e cekët. Gjithashtu, mendoj,
pasi kishin votuar 100% për PPSH. siç shikohet, që edhe mundësitë reale për të hedhur
Duke dënuar gjakderdhjen, nuk duhen mbyllur dritë ky komision i ka pasur të kufizuara, gjë që
sytë edhe përpara këtyre ngjarjeve, sepse shkaku duket mirë në dy materialet që na janë paraqitur.
e pasoja lidhen ngushtë me njëra-tjetrën. Natyrisht, Është e qartë nga të gjithë, siç del dhe nga
asgjë s’e justifikon goditjen me armë dhe vrasjen e materialet, se organet e hetuesisë jo vetëm nuk
njerëzve, por pikërisht tragjedi të tilla të rënda që kanë kryer mirë detyrën, por për arsye të paqarta e
çojnë në humbjen e jetës së njerëzve, duhet të na kanë zvarritur shumë atë.
bëjnë të gjithëve të nxjerrim mësime, që veprimet e Është shumë kuptimplotë fakti që edhe
forcave politike kurrë të mos çojnë në rritjen e ekspertiza e armëve të përdorura atë ditë u bë me
tensioneve sociale, të cilat mund të çojnë, siç kanë mbi 10 ditë vonesë, që procesi hetimor ka filluar
çuar, edhe në veprime të pakontrolluara. Partia e disa ditë më vonë etj.
Punës e Shqipërisë i hyri rrugës së pluralizmit me Komisioni parlamentar na propozon masa
vullnet të mirë dhe ndershmëri, e ndërgjegjshme që ndëshkimore përkatëse, por unë nuk jam dakord
do të ecë në mënyrë të pakthyeshme në proceset që niveli i fajtorit për realizimin e krimit të ulet vetëm
320
tek ndonjë oficer ose polic. Mendoj se kjo ngjarje zvarritet dalja e së vërtetës. Pyetja është e qartë:
nuk është e organizuar nga ushtarakë të veçantë, Pse kjo heshtja misterioze? Nga se vjen? Përse
por nga forca të caktuara me qëllime të qarta. Ata nuk shprehen ngushëllime zyrtare për viktimat e
që e zbatuan, pa dyshim, kanë fajin e tyre të madh, Shkodrës, kur ne s’kemi munguar të ngushëllojmë
por organizimi i punës në vendin tonë, siç dihet nga dhe Kuvajtin? Pra, siç shihet, ngjarja e Shkodrës
të gjithë, është i tillë që për të këtilla ngjarje nuk është e izoluar, por shumë më tepër dhe që
gjithmonë merret urdhër nga lart. Nuk besoj kurrë vazhdon të rrethohet nga një mister.
që një oficer i Ministrisë së Punëve të Brendshme, Nxjerrja në dritë e së vërtetës për ngjarjet e
me iniciativë, të mund të krijojë të tilla ngjarje. Shkodrës mendoj se ka një rëndësi kolosale për
Ngjarja e Shkodrës, nga përmasat, është mbarëvajtjen e demokracisë te ne. Puna e bërë deri
masakra më e madhe e realizuar në ndonjë vend të tani le shumë për të dëshiruar, është e zbehtë, e
Evropës, në raport me popullsinë, pas ngjarjeve të pasaktë, me plot ekuivoke. Kjo nuk është në interes
Hungarisë të vitit 1956. Si e tillë dhe nga të kurrkujt tjetër përveç atyre që e krijuan.
implikacionet që ka, kjo nuk mund të jetë kurrë një Falemnderit!
ngjarje më vete, nuk mund të jetë një mosmësim Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Shaqir
me rezultatin e zgjedhjeve, siç na u tha nga Vukaj.
komisioni parlamentar, por duhet analizuar e lidhur, Shaqir Vukaj - I nderuar Kryetar,
së paku, me të gjitha dramat që po përjeton ky vend Vëllezër deputetë;
që nga 2 korriku e këtej. Është shumë pozitiv fakti që ngjarjet e 1-2 prillit
Analiza e këtyre ngjarjeve të çon pikërisht në të Shkodrës po diskutohen me kaq seriozitet,
këtë konkluzion: një skenar i përgatitur nga një grup vëmendje e preokupacion për të zbuluar të vërtetën
konservator me fuqi e pushtet. Kështu, ngjarjet e deri në fund.
Shkodrës nuk mund të sqarohen pa gjetur përgjigje E them me bindje se ne, si Kuvendi i parë
disa pyetje: kush qenë ato forca që hapën e mbyllën pluralist, po i tregojmë popullit tonë dhe mbarë
ambasadat me 2 korrik, duke ftuar njerëzit të hynin opinionit se me përgjegjësinë tepër të madhe që
në to? Pse ndodhi pikërisht më 2 korrik kjo ngjarje, kemi marrë mbi vete, do të punojmë e përpiqemi
krahas ngjarjeve të Kosovës? Ishte vetëm një valvul me të gjitha forcat tona, ashtu siç jemi betuar për të
shkarkimi kjo? Cilat ishin ato forca që organizuan mirën e tij, për të drejtat e tij, që ato të mos shkelen
eksodin e madh në kufirin grek, në Durrës, Shëngjin e dhunohen asnjëherë. Njëkohësisht, me mendimin
dhe Vlorë? Pse anijet tona, me t’u acaruar situata tepër të mirë se këto diskutime do të jenë një
aty, nuk dolën në radë ose në Sazan? Kush i pikënisje e mbarë që ngjarje të tilla të mos përsëriten
përhapte lajmet në një çast në të gjithë Shqipërinë më kurrë në vendin tonë.
dhe pse persona shtetërorë u thoshin njerëzve të Siç dëgjuam nga referimet e komisionit
mos shtyheshin, por të hipnin me rregull në anije? parlamentar të ngritur për këtë qëllim, e vërteta nuk
Si është e mundur që deri më sot nuk është gjetur ka precipituar plotësisht. Besoj dhe i bëj thirrje
asnjë nga nxitësit e këtyre fenomeneve? Siç duket, hetuesisë që kjo të përfundojë sa më parë, sepse
për ta kanë qenë të interesuara disa forca të plaga e hapur mbyllet vetëm kur mjekohet njëherë
caktuara. Shkodra në këtë linjë përbën një hallkë të e mirë e jo kur gërvishtet herë pas here.
veçantë, që vjen pas zgjedhjeve. Pra, kjo tingëllon E them që në fillim se kam vërejtje për
si një larje hesapesh, një demonstrim force po nga hetuesinë, e cila nuk po tregohet në lartësinë e
këta konservatorë pas rezultateve të 31 marsit. Me duhur. Veçanërisht kam vërejtje për vonesën dhe
këtë rast ata donin t’u tregonin dhëmbët popullit. ngathtësinë e saj për fillimin e procesit hetimor,
Është mjaft karakteristike që ngjarjet e Shkodrës, sepse ajo duhej të vinte në Shkodër që atë ditë, më
si të gjitha ngjarjet e tjera paraardhëse, u pasuan 2 prill, e jo pas 2-3 ditësh, pavarësisht nga
nga një heshtje e plotë zyrtare, nga një fushatë pretendimet e saj. Njëkohësisht deklaroj këtu se
dizinformimi në Radiotelevizion. Përveç një nuk jam dakord as me kronologjinë e dhënë për
komunikate të rreme në televizion nga Ministria e rrjedhën e ngjarjeve, as me emërtimin e
Brendshme për Shkodrën, nuk u tha asgjë tjetër pjesëmarrësve. Për hir të së vërtetës them se më
zyrtare atëherë. Deri më sot asnjë nga drejtuesit e përpara janë plagosur e vrarë njerëzit pastaj është
lartë të vendit nuk ka dhënë shpjegime publike për djegur Komiteti i Partisë. Njëkohësisht nuk jam
këto ngjarje dhe nuk ka kërkuar publikisht përse dakord me emërtimet e bëra për pjesëmarrësit si
321
“vagabondë”, “‘vandalistë” etj., etj. Shumica e tyre të gjenden nga hetuesia dhe të marrin dënimin e
janë fëmijët e njerëzit tanë, por që, siç dihet, nuk merituar. Unë shprehem hapur kundër insinuatave
është punuar me ta, nuk janë orientuar. Një pjesë dhe fajësive të tilla për organizatën e Partisë së
nuk u është gjetur punë ose nuk u është siguruar Punës të rrethit të Shkodrës. Ajo nuk është marrë
lënda e parë për punë normale, nuk është shpjeguar asnjëherë e nuk merret me gjëra të tilla.
mirë se ç’është pluralizmi, ç’janë partitë, ç’është Unë edhe në emër të deputetëve të Partisë së
fushata elektorale, si respektohet ai që fiton në të Punës të rrethit të Shkodrës, ndoshta fajësoj
etj., etj. drejtuesit kryesorë të Komitetit të Partisë së Punës
Janë bërë e vënë emra të ndryshëm për të vrarët të rrethit të Shkodrës që nuk patën guximin e
e të plagosurit. Për mendimin tim ata janë viktima burrërinë t’u dilnin përpara demonstruesve, që për
të demokracisë, ashtu siç mund të ishin edhe të hir të së vërtetës duhet thënë se parullat që ata
tjerë. Demokracia fatkeqësisht nuk vijka lehtë, hidhnin, si “PPSH të japë dorëheqjen”, “Poshtë
dashka dhe ajo viktima e ndoshta dëshmorë. Bëj komunizmi!” etj., nuk ishin aq paqësore. Kam
thirrje nga zemra që këto të jenë të fundit e kjo në bindjen se po të bëhej një gjë e tillë, Shkodra nuk
shkallë të madhe varet nga ne, nga ky Kuvend. do të përjetonte ato ngjarje të dhimbshme e tragjike.
Iu drejtova që në fillim me fjalët “vëllezër Së fundi, kam dy probleme tepër shqetësuese:
deputetë” e kjo jo pa qëllim, ne jemi vëllezër të një Së pari, megjithëse Qeveria vërtet ishte e
gjaku, që punojmë për një qëllim, për këtë popull, përkohshme, duhej të vlerësonte më shumë situatën
për këtë komb, për këtë atdhe. Nga ne varet shumë, e krijuar në Shkodër. Nuk ishte e tepërt, përkundrazi,
tepër shumë, për të vendosur qetësinë, demokracinë sikur në Shkodër të vinte që të nesërmen e ngjarjes
e vërtetë, sepse të ne i kanë drejtuar sytë të gjithë, zëvendëskryeministri, për të mos thënë Kryeministri,
i madh e i vogël, sepse jemi ne, ky Kuvend, që do me 5-6 ministra dhe populli të shihte që me të vërtetë
të vendosim për t’i hapur rrugë së mirës, përparimit Qeveria angazhohet për këtë popull. E them këtë,
e vëllazërimit. E theksoj këtë të fundit, sepse në sepse ato ditë në Shkodër kishim, madje edhe sot
Shkodër partitë politike, sindikatat, komunitetet e kësaj dite kemi mungesa të jashtëzakonshme në
fetare, shoqatat dhe organizatat e ndryshme po çështjen e furnizimit të popullit në përgjithësi, të
tregojnë me punën dhe shembullin e tyre se kanë furnizimit me lëndë të para etj. Po jap vetëm një
në dorë shumë për të bërë, për të ruajtur qetësinë e shembull. Në qoftë se vendi sot ka rreth 40-50 mijë
qytetit, për t’i treguar popullit dhe shtresave të punonjës pa punë për mungesë lëndësh të para, të
ndryshme të tij se janë të gjitha mundësitë që, me paktën siç deklaron propaganda jonë, vetëm në
punë e angazhim të përbashkët, ashtu siç u veprua Shkodër gjatë këtij 4-mujori kemi 8-10 mijë punonjës,
gjatë kësaj periudhe, të ecet edhe në të ardhmen. domethënë afërsisht 25% e të gjithë Republikës.
Unë jam deputet i Partisë së Punës të Së dyti, problemi i ruajtjes së rendit ka dalë në
Shqipërisë, sigurisht tani jam i popullit. Si i tillë, që plan të parë. Nuk dua të akuzoj asnjeri se kush e
ditën e parë u propozova deputetëve të Partisë ka fajin, por i bëj thirrje këtij Kuvendi Popullor që të
Demokratike të shkonim bashkërisht në familjet e vërë dorë menjëherë, urgjentisht, me ligje, rregulla
viktimave për ngushëllim, që do të ishte një nder etj., etj., sepse problemet në rrethin e Shkodrës sa
për ne si përfaqësues të këtij Kuvendi pluralist. Mbas vijnë e thellohen.
pak ditësh, në një pozicion të ri, si përfaqësues i Së fundi, u drejtohem të gjithë bashkëqytetarëve
PPSH-së dhe si deputet, u bëra thirrje drejtuesve të të mi shkodranë që të kenë besim të patundur se
Partisë Demokratike të shkonim bashkërisht në ato ky Kuvend do të punojë me të gjitha forcat për
familje. Ma mirëpritën propozimin, por ai nuk u zgjidhjen e halleve e të problemeve të tyre, që sa
realizua jo për mungesën time. vijnë e shtohen.
Vlerësoj si të dëmshme e që nuk i shërbejnë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pjetër
unitetit, vlerësime, konsiderata e insinuata të tilla Arbnori.
për ngjarjet e Shkodrës, si “masakër politike e Pjetër Arbnori - Do të dëshironim që komisioni
përgatitur me paramendim” etj.,etj. Këto janë të i parë pluralist parlamentar të bëhej shembull i një
dëmshme nga kushdo që të bëhen, nuk i vlejnë pune efektive për të ndihmuar që të zbulohet e vërteta
popullit dhe qetësimit të tij. Unë distancohem nga e masakrës së 2 prillit në Shkodër. Ai është ngritur
deklarata të tilla dhe u bëj thirrje të gjithëve që të për të shpejtuar e gjallëruar veprimtarinë e organeve
bëjnë të njëjtën gjë, shkaktarët dhe autorët e krimit hetimore dhe jo për të ecur me hapin e breshkës.
322
Kur u bë demonstrata e parë në Shkodër, më në shtyp e në Radiotelevizion, del se deklaratat e

14 janar 1990, për rrëzimin e bustit të diktatorit autoriteteve janë prerë me gërshërë dhe kështu
Stalin, sado që organet zyrtare e mohuan kryekëput ushqehen mendime të tilla, si ai i një gazete që e
një lëvizje të tillë, në bazë të firmave të fshehta të mban veten serioze, por që flet me keqdashje “Çfarë
marra nga apartamentet sekrete, brenda natës u donte Arben Broci përpara Komitetit të Partisë së
ndaluan dhe u arrestuan mbi 120 veta, djem e vajza Punës të Shqipërisë”? Unë po ju them se Arben
shkodranë, dhe shumë prej tyre u dënuan me Broci shkoi aty i thirrur nga ata që e vranë, ashtu
burgim. sikurse u thirra edhe unë dhe vajta aty, siç u thirr
Po kështu, më 13 dhjetor 1990, kur në Shkodër edhe doktor Ali Spahia, si dhe të gjithë anëtarët e
u bë demonstrata e fuqishme antidiktatoriale që komitetit drejtues të Partisë Demokratike të degës
rrëzoi bustin e Enver Hoxhës, përsëri, në bazë të së Shkodrës. Forcat e errëta donin të na vrisnin të
fotografimeve të marra nga kamerat e fshehta, u gjithëve dhe të na akuzonin si autorë të trazirave.
arrestuan brenda natës shumë djem shkodranë të Kjo, pra, është një vrasje politike me paramendim
cilët u dënuan me një gjykim rrufe brenda 2-3 ditëve, dhe komisioni parlamentar duhet të zbulojë rrënjët
me akuza të gatshme për terrorizëm dhe subversion, e saj.
sado që gjithë bota e di se demonstrata e 13 dhjetorit Së fundi, duhet të dalë e qartë se grumbullimet
ishte hapur demonstratë politike. paqësore u kthyen në grumbullime të irrituara vetëm
Tani, më 2 prill, kur ndodhi demonstrimi paqësor mbas vrasjeve e plagosjeve, në një kohë kur sheshi
i nxënësve të shkollave të mesme, për çudi, na qenka para Komitetit të Partisë së Punës të Shqipërisë
djegur filmi dhe hetuesia e paska të vështirë të gjejë ishte fare bosh nga njerëzit, kishte vetëm këpucë,
fajtorët e masakrës së Shkodrës. Unë them se filmi çanta dhe libra përtokë, që i kishin lënë nxënësit e
nuk është djegur. Filma bëhen me tepër se një, por goditur me shkopinj.
ato mbahen prej atyre që nuk duan të dalë e vërteta Gjendemi përpara një situate të tillë: hetuesia
në shesh. Po të shfaqej ky film, do të dilte se ka zvarritur hetimet me qëllim, kalohen lehtë këto
manifestimet e nxënësve nuk kanë nisur nga selia probleme të rëndësishme. Përse s’u bë ekspertiza
e PD-së, sikurse thuhet, por nga shkolla “Jordan e viktimave prej mjekëve ligjorë , që në datën 2 prill
Misja” dhe ishin krejtësisht paqësore. Në në spital? Pse s’u paraqitën autoritetet në spital
grumbullimin e tyre ndikoi për keq Radiotelevizioni më 2 prill, kur aty ishte doktor Ali Spahia që vizitonte
Shqiptar, i cili kurrsesi nuk donte të jepte informacion të plagosurit dhe kontrollonte të vrarët?
për rezultatet e zgjedhjeve në Shkodër, Tiranë e Cilët ishin civilët dhe ushtarakët e armatosur
Durrës, ku humbi në mënyrë të ndjeshme Partia në brenda Komitetit të PPSH? Çfarë lloj armësh kishin?
fuqi. Në rast se dikush thotë se ishin vonuar të Ekspertiza për armët që kanë qëlluar, pse s’u bë
dhënat, unë mund të them se këto të dhëna diheshin brenda ditës? Përse në pluralizëm vetëm një parti
mirë dhe u transmetuan nga organet e specializuara është e armatosur? Ne do të donim të barazoheshim
që në datën 1 prill duke u gdhirë, në orën 3.30, kur me të, por në sensin negativ: jo të armatoseshim,
të gjithë policët, sambistët, bashibozukët, civilë me por të çarmatoseshin ata. Përse komisioni hetimor
automatikë dhe vullnetarë të armatosur nga Partia lejon që të spostohet vëmendja nga vrasjet dhe
e Punës shkrehën armët me eufori, aq sa njerëzit çështjet e tjera që janë pasojë dhe jo shkak? Sa
pandehën se krisi lufta, ndërsa në të vërtetë kishte për parullën “Shkodra Republikë”, nuk e ka dëgjuar
ardhur fshehtas lajmi se Partia e Punës kishte fituar asnjëri përveç policisë.
shumicën. Pra provokacioni i parë në shkallë Si deputet i Shkodrës dëshiroj të theksoj që në
kombëtare që shkaktoi acarimin, ndodhi nga qoftë se nuk dalin fajtorët e vërtetë dhe nuk vihen
shkrehja e pajustifikueshme e baterive. përpara përgjegjësisë, kjo do të thotë se disa forca
Ka dalë e qartë se me kërkesën e nuk janë të interesuara të vendoset qetësia në
herëpashershme të autoriteteve lokale, Terezina Shkodër. Pra dikujt i pëlqen që të ketë trazira në
Marubi dhe Dilaver Papare, të cilët na kanë marrë Shkodër e në tërë Shqipërinë.
në telefon dhe kanë ardhur edhe vetë në selinë e Për të gjetur të vërtetën duhet vullnet i mirë dhe
Partisë Demokratike, anëtarët e Partisë guxim. Po për të arritur këtu duhen kapërcyer
Demokratike kanë ndihmuar në qetësimin e gjendjes. ngurrimet e trashëguara nga e kaluara moniste. Dhe
Kjo është pranuar në të gjitha mbledhjet ne shohim se akoma nuk po duken shenjat.
shumëpartiake, por, kur vjen puna për t’u pranuar Më 1921 Ahmet Zogu me deputetët e Partisë
323
në pushtet nuk pati frikë të ngrihej me respekt në çështjes e për të nxitur përfundimin e saj, edhe në
këmbë kur Avni Rustemi propozoi një minutë zi për qoftë se do të dëshironte ta ndërmerrte këtë hap,
Leninin dhe Uillsonin. 70 vjet më vonë, kur zoti pra ta hetonte këtë çështje me kompetencë, do ta
Neritan Ceka në emër të deputetëve të Partisë kishte të pamundur ta kryente atë, për shkaqe
Demokratike propozoi të mbahej një minutë heshtje objektive: mungesë të aftësive profesionale.
për katër djemtë martirë të vrarë pas shpine, Së treti, edhe sikur të pranohej e kundërta, që
deputetët e Partisë në pushtet, sado që folën në ai të përmbushte këtë detyrë, konkluzionet e tij për
teori për ngjarjen e dhimbshme nuk lëvizën nga problemet profesionale do të paragjykonin çështjen
karriget, duke bërë kështu që populli të nxirrte e do të krijonin probleme, si për të lidhur duart e
konkluzionet logjike. E pra historia ka treguar se, organeve përkatëse të drejtësisë e të hetimit, që
të nisur nga ideologjizmat, shumë shqiptarë monistë hetojnë e gjykojnë çështjen sipas ligjit, ashtu dhe
kanë mbajtur zi për ca afrikanë aziatikë apo për të krijuar ndonjë situatë të papritur për të
amerikano-latinë fare të panjohur, të cilëve mund ardhmen lidhur me konkluzionet që do të arrijnë këto
t’ua çmonin më mirë vlerat popujt e vet sesa ne. organe, pasi çështja sot nuk është hetuar në mënyrë
Faleminderit! të plotë e përfundimtare. Pra, në këtë mënyrë do të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi shkelnim kërkesat e ligjit, sipas të cilave organet e
Abdiu. hetimit e të gjykatës duhet të vendosin për këto
Fehmi Abdiu - I nderuar Kryetar, probleme vetëm sipas ligjit.
Të nderuar deputetë, Alternativa e dytë: të insistohet për t’i shkuar
Marrja nga ky Kuvend i vendimit për krijimin e deri në fund kësaj çështjeje të madhe, duke
komisionit për ndjekjen e ecurisë së punës lidhur pretenduar që komisioni të ndjekë e të informojë
me hetimin e çështjes së Shkodrës është obligimi për ecurinë e punën që bëhet për ta përfunduar atë
që kemi ne ndaj popullit, ndaj familjeve të viktimave sa më shpejt, por për të pritur që çdo gjë të
dhe ndaj detyrës sonë si deputetë. Veç kësaj, në përfundojë në bazë të ligjit nga organet përkatëse
emër të ndjenjave humane njerëzore, në emër të dhe sipas kompetencave të tyre. Le ta vështrojmë
demokracisë së vërtetë, të ndjenjës së përgjegjësisë këtë me kujdes.
për punën dhe detyrën tonë, ne marrim pjesë në Kjo më duket se ka disa epërsi. Vetë Kuvendi
hidhërimin e pamasë që pësuan ato familje, por në Popullor, që u angazhua me seriozitet për këtë
të njëjtën kohë shfaqim besimin dhe vendosmërinë problem të rëndësishëm, në këtë mënyrë do të japë
tonë që kjo çështje të përfundojë sa më shpejt, sa shembullin e qëndrimin e vet që për çdo problem të
më drejt e që fajtorët, kushdo qofshin, të vihen para vendoset vetëm në bazë të ligjit, vetëm me
përgjegjësisë. objektivitetin e duhur, vetëm nga organet përkatëse
I kuptoj vështirësitë në të cilat është ndodhur dhe sipas kompetencave që kanë. Në këtë mënyrë
komisioni përkatës, duke besuar se atë duhet ta vendimet që do të merren, pasi të jetë hetuar çështja
lehtësojmë ne, me mendimet tona, duke qëndruar e sqaruar plotësisht, do të zgjidhin çdo problem,
sa më larg subjektivizmit e ndikimeve partiake. madje dhe ato dyshime që kanë të bëjnë me
Çfarë alternativash parashtrohen para nesh për aluzionet për ndikime të forcave të ndryshme politike
këtë problem? Sipas meje ato janë dy: Alternativa e partiake e të personaliteteve të ndryshme shtetërore
parë, e shtruar me forcë nga deputetët e Partisë ose partiake. Pra, në këtë mënyrë do të jemi në
Demokratike, është që ky organ t’i shkojë deri në gjendje të japim argumente bindëse ndër masat
fund këtij problemi, hetimit të çështjes dhe të kërkojë punonjëse e të sqarojmë çdo dyshim që mund të
masa përkatëse për personat fajtorë e për të tjerë lindë rreth këtij problemi të madh e të rëndësishëm.
që kanë shkelur ligjin. Mendoj se pranimi i kësaj Me këtë qëndrim nuk do të pengojmë përpjekjet për
alternative në këto kushte ka këto kufizime: të qenë sa më objektivë në gjykim dhe as të drejtën
Së pari, ky organ, si Kuvendi ashtu dhe e detyrat që kanë organet e specializuara për të
Komisioni që kemi miratuar, që për mendimin tim vepruar vetëm në bazë të ligjit.
ka bërë një punë serioze, nuk janë organe Sipas ligjit, organet e drejtësisë, organet
kompetente për të përmbushur këtë detyrë, me gjithë gjyqësore, me rastin e përfundimit të shqyrtimit të
predispozicionin që mund të kenë. çështjeve, janë të detyruara të parashtrojnë përpara
Së dyti, ky komision, që në fakt është caktuar organeve përkatëse problemet që kanë ndikuar për
për të ndjekur e informuar ecurinë e hetimit të kryerjen e veprave penale, që lidhen me veprimtarinë
324
e organeve shtetërore, të organeve ekonomike, të se një gjë është e njohur dhe e vërtetë (që organet
organizatave politike, duke pasur të drejtën dhe shtetërore kanë ligjet në dorë), kanë përgjegjësinë
detyrën ligjore për të kërkuar marrjen e masave kryesore e të drejtpërdrejtë dhe ato nuk duhet t’i
përkatëse për çdo punonjës, për çdo veprimtar ose shpëtojnë dhënies së llogarisë para këtij Kuvendi.
shtetas. Këtë detyrë mund ta përmbushin vetëm Kështu siç paraqitet, kjo është një ngjarje që
duke parë me kujdes alternativën e dytë. ka ngjyrën e një terrori shtetëror. Përse hezitohet
Lidhur me propozimet e bëra kam mendimin se dhe zvarritet kaq shumë një ngjarje e tillë që ka
për shumë probleme që lidhen me të vërtetën, nuk prekur e tronditur me të drejtë gjithë popullin dhe
është hedhur dritë me kompetencë për mjaft gjëra. vendin?
Shfaq mendimin se Komisioni ka mbështetur Insinuatat që bëhen edhe në raportin që na u
alternativën e dytë, por me gjithë këtë ka shtuar paraqit, edhe në disa nga diskutimet, mendoj se
propozimin për marrjen e masave përkatëse. Kam më shumë e shtojnë mjegullën mbi ngjarjen sesa e
mendimin se të gjitha këto organe të Prokurorisë kristalizojnë atë. Insinuatat edhe në këtë rast, si në
së Përgjithshme, të Hetuesisë së Përgjithshme, të disa raste të tjera, janë të qarta që për këto është
Ministrisë së Brendshme dhe kompetencat e fajtore demokracia, duke mos munguar edhe
personave konkretë, për të cilët kërkohet marrja e atakimet e drejtpërdrejta ose të tërthorta për Partinë
masave përkatëse, janë të përcaktuara dhe kanë Demokratike dhe drejtues të saj të veçantë. Ndërsa
kompetencat e tyre në bazë të ligjit. Nuk jam për unë mendoj se në fakt këto ngjarje nuk janë pjellë e
marrjen e atyre masave sot, për aq kohë sa nuk demokracisë, por përkundrazi janë pasoja të
vërtetohet që këto organe nuk e kanë përmbushur diktaturës.
detyrën, se e kanë neglizhuar qëllimisht atë ose se Ato masa që u propozuan sot, aq të zbutura,
kanë neglizhuar qoftë dhe pa dashje. duke gjetur fjalën “lirim” në vend të fjalës “shkarkim”,
Në kohë të caktuar, kur të jemi në gjendje të që do të mendoja, duhej të ishin marrë menjëherë
flasim me më kompetencë rreth këtij problemi, këtë nga Qeveria për disa nga të propozuarit, që në ditën
organ nuk do ta pengojë askush të kërkojë marrjen e parë të ngjarjes, kur ne e dimë se sa shpejt ka
e masave për çdo person që mund të njihet si fajtor vepruar Qeveria në të kaluarën, jo më për ngjarje të
në bazë të ligjit ose si neglizhent ose tilla, por edhe për djegien e një stalle kecash, ku
mospërmbushës i detyrës. ngrihej në këmbë Qeveria dhe udhëheqësit kryesorë
Falemnderit! të vendit shkonin në vendin e ngjarjes e nuk hezitonin
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agim Mero. të merrnin masa të rrepta për fajtorët ose për të
Agim Mero - I nderuar Kryetar, tjerë që mendohej se mund të ishin fajtorë. Prandaj
Të nderuar deputetë, bashkohem me ato vërejtje që u bënë nga disa
E dhimbshme është dhe duhet të jetë për deputetë për ngathtësinë e Qeverisë dhe të organeve
Kuvendin Popullor që në sesionin e tij të parë të larta shtetërore në këtë drejtim për këtë ngjarje.
diskuton për një ngjarje dhe masakër me të vërtetë Ne, sigurisht, nuk analizojmë këtu partitë, por
tragjike, por mendoj se aq sa është e dhimbshme, si mund të kalohet aq lehtë sa ç’thuhet në raportin
aq është edhe humane që Kuvendi diskuton për që na u paraqit, përgjegjësia e Komitetit të Partisë
një ngjarje të tillë dhe që insiston e kërkon me të rrethit të Shkodrës? Pa hequr viza paralele, se
forcë që t’u thuhet “ndal” ngjarjeve të tilla të janë ngjarje fare të ndryshme, dua të rikujtoj që para
gjakderdhjes e dhunës te ne. disa vjetësh në Tepelenë u bë një vetëvrasje për
Unë nuk jam për t’i hedhur benzinë zjarrit, por motive vulgare, do të thosha, dhe atëherë për atë
as për atë që t’i hidhet verës ujë, ashtu siç na u bë ngjarje u ngrit në këmbë vendi, u ngritën në këmbë
në raportin që na u paraqit nga Komisioni i ngarkuar udhëheqësit më të lartë, duke e çuar deri në fund,
para këtij Kuvendi. Na u duk se informacioni i parë dhe që në ditën e parë ose 2-3 ditët e para u morën
që na u dha nga ky komision, linte në njëfarë mase masa shumë të rrepta për të gjithë drejtuesit e rrethit
shpresë për njëfarë predispozicioni për ta ndriçuar, dhe për të tjerë që kishin përgjegjësi për atë ngjarje.
në mos plotësisht, por afërsisht, ngjarjen e për të Atëherë, si të mos na çuditë ky fakt, kur një gjë e
nxjerrë konkluzione deri diku të sakta. tillë nuk bëhet sot dhe zvarritet për ta kaluar në
Ndërsa me raportin që na u dha, u hodh, mendoj, kalandra greke?
më shumë mjegull sesa dritë mbi këtë ngjarje. Të çudit patjetër vonesa dhe indiferenca që në
Shumë të panjohura duken në të vërtetë, por mendoj fillim e organeve qendrore deri te Presidenca. Vetëm
325
zbulimi i së vërtetës do ta qetësonte popullin. T’ia Unë nuk besoj dhe nuk dua të besoj (këtu shpreh
japim popullit këtë të vërtetë, se vetëm kështu do të edhe mendimin e deputetëve të tjerë të Partisë së
jemi përfaqësues adekuat të ndërgjegjes së tij, Punës) që ndonjë parti politike, cilado qoftë ajo, të
vetëm atëherë do të kemi qetësi e paqe sociale, aq veprojë qëllimisht kështu. Problemi, mendoj se duhet
të nevojshme dhe të dëshirueshme për proceset shtruar drejtpërdrejtë. Kujt i intereson që në Shqipëri
demokratizuese në Shqipëri. të mos ketë stabilitet, që shqiptarët të grinden e të
Falemnderit! vriten me njëri-tjetrin, që te ne të mbretërojë kaosi,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kostandin anarkia, paligjshmëria, rrëmuja, frika?
Hoxha. Po t’ia bëjmë vetes këto pyetje, do të dalë
Kostandin Hoxha - E nderuar Kryesi, vetvetiu përgjigjja: asnjë partie e force politike
Të nderuar deputetë, shoqërore nuk i intereson kjo. Cilado prej partive,
Së pari, dëshiroj të hedh poshtë krahasimin që qoftë këto që bëjnë pjesë në Kuvend, qoftë ato që
bëri këtu zoti Arbnori në diskutimin e tij dhe janë jashtë Kuvendit, kanë vënë në programin e tyre,
njëherësh t’i them që unë personalisht dhe deputetë në radhë të parë, unitetin e kombit, zhvillimin e
të tjerë bashkë me mua nuk jemi Ahmet Zogu. Nuk mirëqenies së tij.
ka vend për krahasime të tilla dhe do t’ju Pas kësaj përgjigjeje imediate e të logjikshme
rekomandoja shumë miqësisht që të jeni më i secili prej nesh nuk mund të mos e pranojë faktin
kujdesshëm herë tjetër. se në situatat aktuale në Shqipëri fatkeqësisht
Kërkova fjalën, sepse nuk mund të rri pa ngjarjet shpesh kanë dalë nga kontrolli dhe në raste
shprehur dy shqetësime të mëdha, të cilat dua t’i të tilla gjithnjë kanë dalë në skenë e kanë vepruar
ndaj me ju si kolegë, si vëllezër, si përfaqësues të elementë ose forca që kërkojnë mjegull, që duan
popullit. Para së gjithash dëshiroj të shpreh destabilizimin politik.
sinqerisht keqardhjen time të thellë për ngjarjen e Shqetësimi është që partitë e ndryshme politike,
dhimbshme e tragjike të Shkodrës, ku humbën jetën në veprimtarinë e tyre të gjithanshme, sidomos me
katër veta dhe e rrezikuan atë dhjetëra të tjerë. propagandën në shtyp e me mjetet e tjera të
Për mua, ashtu si për këdo qytetar shqiptar, informacionit, duhet të bëjnë shumë kujdes për të
pavarërisht nga përkatësia partiake, ishte e papritur, mos u dhënë pretekst e ushqim këtyre elementëve
madje krejt e padëshirueshme, që menjëherë pas të destabilizimit politik, të cilët i ndeshëm jo vetëm
zgjedhjeve të para pluraliste, kur vendi kishte më në ngjarjet e Shkodrës, por edhe në ato që kanë
tepër nevojë se kurrë për qetësi e stabilitet politik, ndodhë në disa qytete të tjera.
që të niste jetën normalisht ky kuvend dhe të Sado të jenë në konflikt politik partitë njëra me
zgjidhnim Qeverinë pluraliste, pikërisht atëherë kur tjetrën, qoftë këto në Kuvend ose jashtë Kuvendit,
më tepër se çdo gjë kërkohej bashkëpunimi i askush s’do të kishte përfitim po qe se ky konflikt
sinqertë për të mirën e kombit i të gjitha forcave do të shndërrohej në luftë vëllavrasëse e do të çonte
politike të vendit, të ndodhte ai akt tronditës që ngjau në rrënimin e vendit. Prandaj e them sinqerisht se
më 2 prill. E përjetuam me dhimbje këtë ngjarje dhe më pëlqen shumë dhe e përkrah pa rezerva devizën
shpreh bindjen time si përfaqësues i popullit se ajo “opozitarë, por vëllezër”. Në qoftë se do të luftojmë
nuk duhej të kishte ndodhur. Për këtë arsye me këtë devizë të gjithë si parlamentarë këtu në
mbështes plotësisht përpjekjet e bëra nga Kuvendi Kuvend dhe si anëtarë të denjë të partive përkatëse
dhe nga Komisioni i posaçëm parlamentar për ta jashtë Kuvendit shpreh bindjen se shumë shpejt
çuar deri në fund zbulimin e plotë të së vërtetës për mirëkuptimi, konsensusi i arritur brenda mureve të
këtë ngjarje dhe nxjerrjen e përgjegjësisë konkrete tij midis forcave politike përbërëse, do të shtrihet
për të, ashtu siç u kërkua me të drejtë nga shokët edhe jashtë tij, në jetën e përditshme, duke i kthyer
diskutantë. vendit dhe popullit qetësinë që kërkon prej kohësh.
Shqetësimi i parë që dua të konsultoj me ju, të Shqetësimi i dytë lidhet me qëndrimin që
nderuar deputetë, është ky: nga njoftimi paraprak i mbajnë shpeshherë partitë karshi njëra-tjetrës jo
komisionit të posaçëm parlamentar, por dhe nga objektivisht. Më bën përshtypje që prej disa kohësh
njoftimet e vazhdueshme të shtypit të partive të në disa organe të opozitës, si dhe në disa deklarata
ndryshme të vendit, rezulton që ngjarjet në Shkodër publike të disa drejtuesve të partive të opozitës,
kanë pasur në themel një konflikt politik midis partive është hedhur dhe lakuar teza që gjoja të gjitha
të ndryshme. situatat e vështira që ka kaluar Shqipëria nga 2
326
korriku deri më 2 prill, janë projektuar sipas forcat politike vepruan kështu. Në disa intervista (u
skenarëve të hartuar nga Partia e Punës. Bile mund përmend edhe nga një diskutant tjetër), edhe në
të citoja ndonjë nga gazetat, ku thuhet se që nga shtypin tonë, po veçanërisht në shtypin e huaj, u
themelimi deri sot Partinë Demokratike e shoqëroi bënë akuza për parregullsi në votime, për
si një hije e zezë strategjia e dhunës dhe terrori i manipulime, falsifikime. Në qoftë se Partia e Punës
ushtruar nga Partia e Punës (botuar në “Rilindjen do të bënte këto falsifikime e këto abuzime që flitet
Demokratike, më 10.4.1991). Ose u tha këtu në të paktën do të kishte siguruar zgjedhjen e njerëzve
Kuvend nga disa diskutantë që Partia e Punës është të saj më të mirë, të cilët, siç e kanë thënë njerëzit
organizatorja e këtyre ngjarjeve. Bile në datën 20 e opozitës, për fat të keq humbën në disa qytete të
prill shkruhet prapë në shtyp që “katër të rënët e mëdha. Prandaj më duket se edhe kjo tezë është
pafajshëm dhe shumë të plagosur janë viktima të pak e nxituar, nuk i përgjigjet së vërtetës.
një skenari të parapërgatitur nga forcat konservatore Mendoj, shokë, që edhe disa parulla që hidhen
të Partisë së Punës (kjo u tha dhe sot këtu). Këto nëpër mbledhje e mitingje të ndryshme, kanë nevojë
ne i quajmë vrasje politike të paramenduara nga këto që partitë politike, ne që jemi deputetë, të mësohemi
forca ... vetë njëherë, por të edukojmë edhe masën,
Mua më duket që duke u ushqyer shtypi, duke elektoratin, që të jetë një çikë më i përmbajtur. Nuk
shkruar kështu në gazetë, nuk çojmë ujë në vijën i shërben askujt hedhja e atyre parrullave që u
drejt konsensusit, drejt asaj pune të madhe, për të përnendën këtu nga diskutantët e të dy partive. Nuk
cilën të tërë së bashku duhet të jemi të interesuar, e di, raste ka shumë, por më duket veçanërisht
që t’i japim popullit, Shqipërisë qetësinë, mirëqenien shqetësues fakti që në disa organe, në komitetet e
dhe të gjitha ato që na i do zemra të tërëve, Partisë së Punës, të paktën, në bazë të të dhënave
pavarësisht nga përkatësia partiake. që ka Komiteti Qendror i Partisë së Punës, ka
Nuk kam ndër mend të shfrytëzoj diskutimin për kërcënime mjaft serioze. Mua më duket se këtyre
të bërë polemikë, për t’u futur në akuza, por më gjërave urgjentisht duhet t’u jepet fund. Nuk duhet
duket se bashkërisht, duhet të punojmë për të gjetur të harrojmë, shokë, që tani jemi jo një, po shumë
të vërtetën rreth ngjarjeve të Shkodrës. Për hir të palë dhe duke qenë kështu, elementët për grindje
së vërtetës unë shpreh bindjen dhe sigurinë që ekzistojnë në çdo hap të jetës sonë në qoftë se do
Partia e Punës nuk ka pasur dhe nuk ka nevojë për t’u fryjmë këtyre zjarreve, fatkeqësisht pasojat do
asnjë lloj skenari për këtë rast. Është alogjike të të jenë tepër tepër të dhimbshme për ne.
mendosh se do të ishte në interes të Partisë së Natyrisht askush nuk e dëshiron dhe është krejt
Punës të organizonte vrasje të tilla derisa fitoi në e pajustifikuar vrasja me armë e njerëzve nga radhët
zgjedhje. Pse? Për ç’arsye? T’i bënte dëm vetes? e demonstruesve në Shkodër, po pikërisht tragjedi
Prandaj më duket se janë jo shumë të bazuara të tilla të rënda që çojnë në humbjen e jetës së
deklarata të tilla, të dhëna me bindje të madhe qoftë njerëzve, që trondisin thellë ndërgjegjen e kombit,
në shtyp, qoftë dhe këtu në Kuvend, që veprimet duhet të na bëjnë të gjithëve, tërë forcave politike,
janë kryer simbas një skenari të organizuar nga të reflektojmë thellë dhe të mendohemi mirë, për të
Partia e Punës. llogaritur mirë pasojat e afërta e të largëta të çdo
Sinjifikativ është edhe fakti se pas zgjedhjeve hapi që ndërmarrim në shtyp ose në praktikë, që
të 31 marsit, megjithëse Partia e Punës humbi një këto veprime të tyre të mos çojnë në nxitje të
numër relativisht të madh vendesh, veçanërisht në tensioneve sociale, prej të cilave mund të priten edhe
qytetet e mëdha, siç u tha këtu (sigurisht asaj nuk veprime të pakontrolluara nga grupime të ndryshme.
i erdhi mirë që humbi këto vende, do të bëja gabim, Me psikoza dhe veprime jo shumë dashamirëse
do të ishte absurditet të thosha se u gëzua që nuk shkojmë drejt unitetit dhe mbarësisë, por drejt
humbi), por në fund të fundit pati dhe një gjë pozitive. përçarjes dhe shkatërrimit të Shqipërisë. Do ta
Pse? Se u realizua ky Kuvend i parë pluralist, që lejojmë një gjendje të tillë apo do ta frenojmë për hir
pavarësisht nga përkatësia partiake është një gjë e të kombit, vëllezër deputetë? Ky është shqetësimi
mirë për kombin dhe për këtë tashmë kemi bindjen im, kolegë; për këtë ju bëj thirrje që pëpara se të
të gjithë sa jemi këtu në sallë. Pra, Partia e Punës mendojmë për interesat partiake apo për pushtetin
e pranoi hapur e me ndershmëri rezultatin e partiak, të mendojmë të gjithë së bashku për
zgjedhjeve, sepse e konsideroi atë si një shprehje interesat e nënës Shqipëri dhe të popullit shqiptar.
të vullnetit të popullit. Por më duket se jo të gjitha Faleminderit!
327
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kolë Tonaj. këtyre problemeve edhe sot e kësaj dite është në
Kolë Tonaj - I nderuar Kryetar, nderin tonë si deputetë të këtij parlamenti.
Të nderuar deputetë, Ngjarjet trishtuese të Shkodrës vërtet kanë
Siç dihet, ngjarjet e Shkodrës kanë hyrë ndër ndodhur në Shkodër, por ato i kanë kaluar së tepërmi
objeksionet kryesore të punës sonë parlamentare. kufijtë e këtij qyteti dhe rrethi. Ato janë bërë
Kjo ka arsyet e veta dhe është në nderin e këtij preokupacion i mbarë opinionit tonë kombëtar.
Kuvendi që të hedhë dritë të plotë për të vërtetën e Arsyeja është fare e thjeshtë, një tension i madh që
kësaj ngjarjeje, që për nga momenti në të cilën karakterizon mbarë opinionin tonë kombëtar, ka
ndodhi, për nga mënyra e shtjellimit të ngjarjeve e shkelur kudo e ka prekur miliona mendje e zemra
për nga pasojat që pati,është e pashembullt. njerëzish.
Me kalimin e kohës, në vend që të saktësohej e Ngjarjet e 2 prillit ishin, siç mund t’i quajmë,
vërteta e të hetohej me saktësi ndodhia, u veprua pika kulmore të këtij tensioni mbarëpopullor. Jepen
tepër ngadalë, pa përgjegjësinë e duhur shtetërore mendime të ndryshme, ndoshta edhe me pasione
e morale, gjë që çoi në komplikimin më shumë të partiake (kjo gabimisht) se shkaktarët e vërtetë të
ngjarjes, kur sot mund të deklarojmë se ka hyrë në këtij tensioni janë këto ose ato subjekte politike.
një udhë të vështirë, ndoshta edhe pa rrugëdalje. U Nuk dua të prek askërkënd, por marr shkas nga
fillua me dizinformimin e opinionit nga burime origjina e ngjarjeve të 2 prillit në Shkodër, ku nga
informative, po vazhdon me fillimin e hetimeve në deklarata përfundimtare e komisionit u theksua se
datën 5.4.1991, pra tri ditë pas ngjarjes. Dhe kjo arsyeja e vërtetë është mospërgatitja sa duhet e
ndoshta la shteg edhe për një konflikt imediat të elektoratit për t’u mësuar me fitoret dhe humbjet e
mëtejshëm. U vijua më pas me zvarritjen zgjedhësve.
vdekjeprurëse në hetimin e ngjarjeve, që u shpërblye Duke marrë shkas nga sa u tha për ngjarjen në
me deklaratat qesharake për djegien e filmit e të Shkodër, ku unë nuk kam qenë prezent, por duke u
tjera vështirësi absurde, që ngjallën antipati te nisur nga thëniet e elektoratit tim, fitorja numerike
njerëzit, madje edhe tek anëtarët e PP-së në shenjë e Partisë së Punës u prit me krisma armësh,
proteste për këtë zvarritje edhe grupi ynë kuptohet nga ata që i kishin. Dhe e vërteta është se
parlamentar, siç dihet, bojkotoi seancën e parë të ata që i kanë me leje dhe grupi tjetër i pushkatarëve,
hapjes së kësaj legjislature. i nxorën nga brezi ose nga arka dhe e pritën fitoren
Ne erdhëm këtu me dëshirën e mirë se ky e Partisë së Punës me krisma armësh. Kjo (e kupton
Kuvend do të ketë preokupacionin e duhur për t’i secili) i shërben vetëm tensionimit të mëtejshëm të
shkuar problemit deri në fund. Në shërbim të kësaj situatës. Fatmirësisht në zonën time akoma nuk
ideje u krijua edhe komisioni i posaçëm parlamentar, kanë prekur në mish, akoma nuk kanë shkaktuar
i cili premtonte mjaft. U përforcua kjo ide edhe me vdekje, por fatkeqësisht në Shkodër ndodhi kjo.
informacionin e pjesshëm që na u dha në datën Për të mos u zgjeruar më tej, të vijmë te rasti i
25.4.1991. Prisnim që së vërtetës tashmë po i fundit. Vetëm para 2-3 ditësh në disa fshatra të
ndriçohej fytyra, por u zhgënjyem sot me këto Lezhës ku kalova unë, fitorja e Ramiz Alisë si
konkluzione që na u dhanë, me këto alamet masash President i Republikës sonë është pritur me krisma
që u propozuan e që konverguan të gjitha në një armësh po nga këta persona të këtyre kategorive,
pikë, në lirimin nga detyra, gati sa nuk u tha: do të sikur fitorja për Presidentin nuk është fitore e mbarë
ngarkohen me detyra të tjera, pse jo edhe me ngritje. popullit, por fitorja e një partie.
Të nderuar kolegë deputetë, Me këtë dua të dal te një pikë që duhet të na
Sot, kur i diskutojmë këto probleme, serioziteti shqetësojë të gjithë. Grumbullimi i armëve, të cilat
është në nderin tonë si deputetë, që shprehim direkt janë dhënë për motive të ndryshme, për kohë dhe
vullnetin e popullit në këto momente tepër delikate. qëllime të ndryshme, siç e dimë të gjithë, në këtë
Ndoshta ngaqë ka kaluar rreth një muaj, dikujt mund kohë do t’i shërbente stabilitetit dhe qetësisë së
t’i vijë edhe për të shkaktuar ilaritet, por të kthehemi mbarë njerëzve. Unë mendoj që të gjitha armët e
një çikë në retrospektivë dhe të hyjmë në ambientin atyre që u janë dhënë me leje, aktivistëve, anëtarëve
e ngjarjeve të 2 prillit në Shkodër, kur fytyrat e mbarë ose funksionarëve të ndryshëm, të grumbullohen,
qytetarëve shkodranë, nga të gjitha sferat dhe me qëllim që të sigurohet stabiliteti dhe qetësia.
kategoritë, ishin të dëshpëruara, qanin me lot. Për këtë ne nga Dukagjini, para dy muajsh, i kemi
Prandaj serioziteti i kësaj ngjarjeje dhe i trajtimit të dërguar një peticion Kuvendit Popullor, i cili, me sa
328
duket, nuk është marrë ende në konsideratë. dhimbjen për viktimat dhe kam kërkuar që e vërteta
Dua të sjell një fakt nga termat e përgjithshëm të dalë në dritë të diellit sa më shpejt. Ajo nuk duhej
që po përdoren, në lidhje me epitetet që i vihen të ndodhte, por sot ka ndodhur dhe neve na duhet
popullit tonë, si turma vandalësh, shkatërrues, të analizojmë në disa seanca të Kuvendit, na duhet
huliganë etj., etj., që tashmë u bënë të zakonshme, të spostojmë vëmendjen nga problemet e mëdha
në një kohë që populli, mendoj, nuk i meriton, që ka kombi dhe ta vëmë atë në qendër të këtij
përderisa deri dje i kemi thënë popull duarartë, Kuvendi historik, për t’i kthyer popullit të Shkodrës
punëtor, engjëll etj., etj., prandaj në këtë mes them qetësinë, natyrën gazmore, punën aq të nevojshme.
t’ia shpërblejmë vetëm me atë që e meriton. Unë mendoj që ngjarja e Shkodrës u përcoll në
Për ngjarjen konkrete të Shkodrës unë mendoj këtë Kuvend si pasojë e trysnive dhe paaftësisë së
që komision parlamentar nuk e ka kryer ashtu siç forcave politike shkodrane. Them “trysnive dhe
duhet detyrën e tij. E vërteta është se vështirësitë paaftësisë” për arsye se nuk mund të ngre akuzë
janë në rritje, komplikimi i gjendjes është në për nxitje të veprimit nga Komiteti i Partisë së Punës
maksimum. Për këtë meritojmë të paktën një të Shkodrës, që në jetën e saj afro 50 vjeçare nuk e
sinqeritet nga ky komision. Nga disa diskutantë u ka pasur asnjëherë në traditën dhe përvojën e saj
pa këtu që më tepër i shqetëson problemi që të për të vrarë njerëz. Ngelem te paaftësia, sepse forcat
mos shkarkohet një ministër ose një tjetër. Këtu politike u shkëputën nga populli, nuk patën kurajën
mendoj se nuk kanë pse të shqetësohen, se t’u dilnin në ballë demonstruesve dhe kam bindjen
konkretisht, po të marrim Ministrin e Brendshëm, se turma, ndonëse e irrituar, nuk do të kishte shkuar
në informacion është thënë që lirohet ngaqë është në këto ngjarje që tashmë i njohim publikisht. Për
tepër i ri dhe nuk është specialist i kësaj fushe. këtë paaftësi për ngjarjet e Shkodrës Partia e Punës
Unë mendoj që shqetësimi ynë kryesor duhet të është distancuar publikisht, duke shpërndarë forumet
jetë dalja e së vërtetës së këtyre ngjarjeve, me qëllim e Partisë në Shkodër dhe vetë sekretarët, masë kjo
që popullit t’i kthehet shpresa për jetën, siguria dhe e paaplikuar ndonjëherë në jetën e saj afro 50-
qetësia, në çdo hap që e shoqëron, dhe për këtë të vjeçare.
jemi të bindur se vetëm e vërteta zgjon shpresat Në qoftë se nga hetimet përgjegjësia del edhe
dhe na kthen besimin për jetën. në plan të nxitjes së kësaj ngjarjeje, ne jemi në
Falemnderit! gjendje ta thellojmë, të disitancohemi dhe të
Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 19.00 kërkojmë që nxitësit të vihen para ligjit. Por ne të
mos merremi me hetimet. Ato duhet t’i bëjë hetuesia
*** dhe vetëm ajo. Kuvendi, edhe sikur të dojë, nuk do
ta arrijë kurrë një gjë të tillë. Ne do të ngeleshim,
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, rifillojmë për mendimin tim, tek ajo që thotë populli “kapni
punimet. hajdutin, kapni hajdutin dhe hajduti hedh valle”, siç
Fjalën e ka deputeti Lutfi Dautllari. hodhi në Lezhë, siç shkatërroi fabrikën e verës në
Lutfi Dautllari - Të nderuar deputetë, Milot dhe dhunoi dy deputetë të Kuvendit Popullor,
Krijimi i Komisionit parlamentar për të vëzhguar një nga të cilët sot nuk ndodhet në këtë sallë.
dhe shpejtuar hetimet për ngjarjet e Shkodrës sa Mund të lindë një pyetje logjike: kujt i intereson
shpreh kujdesin tonë, aq ngjalli shpresë për të mos gjendja e pasigurisë në popull? Kujt i intereson
u kthyer në një shkak për destabilizimin e Shkodrës. paralizimi i forcave të rendit? Kujt nuk i intereson
Gjithnjë e kam dënuar dhe e dënoj gjakun. Në zbatimi i ligjit? Gjithkujt mundet, vetëm ne
emër të kësaj devize më duket se kemi përcjellë shqiptarëve jo, shkodranëve jo e jo.
shumë ngjarje të hidhura nga 2 korriku deri sot. Kemi Nisur nga kjo logjikë gjykimi, ngjarjeve u duhet
arritur në atë pikë sa sot konkludojmë se krahas bërë analizë si shqiptarë, jo si anëtarë të partive
vendosjes së pluralizmit e demokracisë në Shqipëri, politike. Dhe në qoftë se nuk do ta bëjmë këtë,
arritja e dytë me vlerë kombëtare është shmangia e historia do të na gjykojë, në fund të fundit, jo si
gjakderdhjes. Për hir të kësaj nuk duhej në mënyrë deputetë partiakë, por si deputetë shqiptarë.
kategorike të kishim dhimbje, gjak në Shkodër. Duke diskutuar ngjarjet e Shkodrës pa
Është kjo arsyeja që e kam dënuar dhe e dënoj përfunduar hetimet, nuk bëjmë gjë tjetër veçse
ngjarjen e Shkodrës, e dënoj vrasjen. Është kjo amplifikojmë ngjarjen e tensionojmë situatën më tej.
arsyeja që nën zë dhe publikisht kam shprehur Prandaj mendoj se përfundimi i hetimit do të ishte
329
kushti minimal që të shfaqnim mendimet për ndryshe po i shohim në këtë sallë? Atëherë, në qoftë
propozimet që u bënë. Pra çështja më themelore se i përmbahemi asaj që kemi deklaruar në
është shpejtimi i hetimeve, qoftë edhe duke plotësuar programet, që jemi për unitetin kombëtar, mendoj
grupin e hetimit, qoftë, po të duhet, edhe me hetues që papërgjegjësitë në nxjerrjen e llafeve duhet t’i
e ekspertë nga bota, të cilët le të vijnë. dënojmë reciprokisht si deputetë.
Unë mendoj, gjithashtu, se e vërteta në Shkodër Lidhur me Shkodrën bashkohem me propozimet
duhet të dalë duke mobilizuar vetë forcat shkodrane dhe mendimet që shfaqi deputeti Vukaj. Mendoj se
për sqarimin e ngjarjeve. Sado do të shkojnë nga Qeveria e re që do të dalë nga ky Kuvend, duhet të
Hetuesia e Përgjithshme dhe nga Prokuroria e angazhohet seriozisht për ta kapërcyer këtë situatë
Përgjithshme, po qe se populli i Shkodrës, vetë Shkodra, me bazë materiale e ç’të ketë. Për mua
forcat e saj, qoftë politike, qoftë jopolitike, nuk ky është problemi themelor në Shkodër. Dhe po t’i
pozicionohen për ta kapërcyer këtë situatë, mendoj bëjmë këtë Shkodrës, shumë çështje mund të
se do të jetë tepër i vështirë sqarimi i problemit. kapërcehen, me bashkëpunim të përbashkët të
Së dyti, është në interes të popullit, në radhë të forcave politike të Shkodrës.
parë atij të Shkodrës, që të ndihmohen forcat e Falemnderit!
rendit të kryejnë detyrën sipas ligjit. Në Europë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Thoma
duhet të shkojmë me pluralizëm, me ekonominë e Miço.
tregut, por edhe me ligjet që ka Europa për rendin. Thoma Miço - I nderuar Kryetar,
Më kanë thënë, se vetë nuk kam qenë jashtë, Të nderuar deputetë,
që për rendin Europa ka ligje, madje të mira. Të Grupi parlamentar i ngritur për problemet e
lejon të mendosh ç’të duash, por s’të lejon të bësh Shkodrës, në të cilin marr pjesë edhe unë, pas një
ç’të duash. Ne ligjet po i vëmë, por më duket se po pune këmbëngulëse për zbulimin e së vërtetës, arriti
bëjmë disa veprime që edhe pranojmë shtetin juridik, të informojë Kuvendin për të vërtetën e deritanishme.
edhe e përjashtojmë atë. Pse e kemi policinë? Të Konkluzionet e dhëna dhe masat e propozuara nga
mbrojë ligjet me mjete ligjore, të ndëshkohen pa ky grup nuk janë as moniste, siç u përmend këtu,
kapërcyer kompetencat ligjore. Por e shoh të tepërt dhe as pa baza. Faktet janë ato që jep ky grup
të them atë që shkruhet në shtyp, ku merret në parlamentar plotësisht pluralist nga përbërja e
gojë policia vend e pa vend. Dhe këtu do të thosha anëtarësisë së tij.
se s’bën mirë as prokuroria, kur ajo ka pritur në Po të kihet më shumë respekt për këtë grup,
shtëpinë e vet gurët, kur ajo ka merituar dhe i meriton që vetë ky Kuvend e propozoi, nuk duhet të këtë
qoftë dhe një përgëzim për atë që na solli, me intepretime të tjera, gjoja më të sakta, për ngjarjet
tolerancën dhe durimin e nevojshëm, deri në këtë e Shkodrës.
sallë, duke shkelur ligjet, por duke mos shkaktuar Është e vërtetë të thuhet se ende hetimi i
gjak. çështjes është larg së vërtetës. Është dhe e vërtetë
Prandaj do të kisha mendimin se propozimi që që ngjarjet sa vjen e ndërlikohen, për vetë
bëhet për shkarkimin e Ministrit të Punëve të vështirësitë që krijohen në hetime. Por është e
Brendshme nga komisioni parlamentar, nuk është vërtetë, gjithashtu, që atje ka viktima, si akte
me vend. Kush do të dëshironte të rrinte sot, në përfundimtare të një rruge të paligjshme, në një kohë
këtë situatë, Ministër i Brendshëm? Kush e ka qejf? që kishte rrugë dhe mjete të tjera për zgjidhjen e
Ministri i Punëve të Brendshme mund të shkarkohet grumbullimit të njerëzve në Shkodër.
kur të përfundojnë hetimet. Dhe jo vetëm të Me këtë që ndodhi dhe tronditi çdo njeri, a mund
shkarkohet, por, po qe se është fajtor, edhe të ndiqet të besohet se nuk ka asnjë fajtor? Fajtorët e
ligjërisht. Por jo kështu. deritanishëm janë ata që u paraqitën në materialin
Së fundi, do të thosha një gjë. Nuk e di, të tërë e Komisionit parlamentar dhe do të jenë të gjithë
deklarojmë nevojën e mirëkuptimit dhe më duket ata që do të rezultojnë nga hetimet përfundimtare.
se deri këtu kemi ardhur me mirëkuptim. Vuaj nga Si s’kanë përgjegjësi personat e përmendur në
një gjë: nuk e shikojnë shokët që dhe ne të Partisë material? Përse ngjarjet në informacionin e parë u
së Punës jemi rinovuar e po mendojmë ndryshe nga dhanë të shtrembra? Mos është kjo “metodë e një
ç’kemi menduar disa muaj më parë? Nuk e shikojnë avazi të vjetër të paraqitjes së gjërave, ndodhive,
që edhe disa deputetë të Partisë Demokratike, ngjarjeve dhe duhej një opozitë t’i ndryshonte ato e
ndryshe i kemi menduar disa muaj më parë dhe të korrigjohej informacioni?
330
Përderisa dihej që në datën 2 prill do të kishte rëndësishme për jetën e popullit, me frymë
manifestim, cilat ishin masat përgatitore për të bashkëpunimi e konsensusi, me të cilën erdhëm
shpërndarë manifestuesit? Apo u pa e udhës që t’i deri tani. E themi këtë, sepse në ngjarjet e Shkodrës
kërkohej Ministrit të Punëve të Brendshme, në orët dënohet dhuna në përgjithësi, përdorimi i forcës,
e mëngjesit të datës 2 prill, se si duhej vepruar? marrja nëpër këmbë e të drejtave dhe lirive themelore
Dhe u gjet zgjidhja: përdorimi i armës. A nuk kishte të njeriut.
mjete të tjera, që kemi parë të demonstrohen në Jemi dhe ne minoritarët dëshmitarë të akteve të
raste të tjera, për të shpërndarë turmat e irrituara? shëmtuara të dhunës në kufi, ku janë kryer me
Mungonte rregullorja për të? Përse forcat e rendit metoda mesjetare përdhunime, deri në tërheqjen
dhe drejtuesit e tyre nuk ndihmuan aspak që hetimet zvarrë pas zetorit të një djali frashanjot dhe vrasjeve
të fillonin në kohë, sa më shpejt, menjëherë pas të ndryshme të papërgjegjshme të njerëzve në kufi,
ngjarjeve në Shkodër? Kush qëlloi me armë? Kush deri në ngjarjen e vëllezërve Frasho, që të gjithë e
ka armë? Nuk dihet? Ka kontroll për armët, ka kanë të njohur, në ngjarjet e Malshanit, të Vivrit, të
status që përcakton se kush duhet ta mbajë, kush Alikos e plot të tjera në zonat minoritare, që pjesë
duhet ta përdorë armën? Nuk e di Dega e Punëve të pjesë, duke u shtuar edhe largimet masive të ditëve
Brendshme këtë? dhe kohëve të fundit, plotësojnë aktet e një drame
Këtu do të hap një parantezë. Nisur nga këto të vërtetë. Sot ai kufi, ku lanë kockat dhjetëra njerëz
ngjarje që ndodhën në Shkodër, ka disa konstatime minoritarë e shqiptarë, thjesht për të parë vëllai
të përgjithshme nga shumë persona dhe vërejtje të vëllanë, vëllai motrën, nëna djalin, është vetëm si
popullit, që mund të përmendet si një shqetësim i simbol martirizmi i një Shqipërie të mbyllur
tij. Lart e poshtë shihen njerëz të armatosur. hermetikisht, e izoluar nga përparimi europian, pa
Këtu,kuptohet, nuk është fjala për forcat e rendit që ditur asnjëherë shkakun përse e bënte.
e kanë të ligjshme të mbajnë armë, as për njerëzit Ne jemi kundër dhunës, nderojmë viktimat tona
që në organikë duhet ta kenë këtë, por për njerëz ashtu siç ditëm të nderojmë edhe viktimat e
që sot janë të zakonshëm, të një pune të thjeshtë Shkodrës, dhe duam që t’i jepet fund njëherë e
dhe nesër gdhihen me një armë a me një balxhik në përgjithmonë përdorimit të forcës, të armës, për të
shtëpi. vendosur rregullin e qetësinë aq të nevojshme për
Mendoj që në këto raste të vështira që po kalon çdo shtetas shqiptar në kushtet që po kalon vendi
në jetën e tij politike vendi ynë, do të ishte me vend ynë.
që këto fenomene të shiheshin më seriozisht dhe, Falemnderit!
sigurisht, nga Ministria e Punëve të Brendshme, nga Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ali Spahia.
degët e saj në çdo rreth, deri te hartimi e miratimi i Ali Spahia - I nderuar Kryetar,
një rregulloreje të veçantë, që mund të realizonte si Të nderuar deputetë,
grumbullimin e armëve nga persona të ndryshëm, Ajo që ndodhi në Shkodër më 2 prill qe një
të cilëve nuk ka pse u duhet arma në këto kushte, tragjedi e madhe. Nuk u vranë vetëm Arben Broci,
ashtu dhe të përcaktonte disa kritere më të drejta Nazmi Kryeziu, Bishanaku dhe Besnik Ceka, por
të lejimit të armës. Këtë problem e ngre si shqetësim aty u vramë të gjithë, edhe ju, edhe ne, u vra
qytetar, për zonën tonë minoritare në veçanti, për të demokracia që po hidhte hapat e parë në rrugën e
paraprirë çdo ngjarje, që më vonë do të jetë e sapoçelur.
padëshiruar. Tani po flitet shumë, por përshtypja ime është
Në materialin që theksova më sipër ka shumë që po flitet jo aq për të sqaruar gjërat, por më tepër
pyetje, por e vërteta nuk del as duke krijuar shtesa (nga disa, jo nga të gjithë) për të dendësuar atë
të ndryshme, të paqena për ngjarjen, që pamë këtu mjegull që përhapën qysh në fillim.
nga shumë deputetë, as duke sharë e ofenduar, por Më bëri përshtypje përsëri fjala e zotit Ministër
as duke mbajtur dhe krahun tjetër: një qëndrim të të Punëve të Brendshme, ku komunikata e
qetë, indiferent sikur në Shkodër nuk ka ndodhur Ministrisë së Punëve të Brendshme e datës 2 prill
asgjë. Në të dyja rastet populli ynë e në veçanti ai i cilësohet si vetëm renditje e evenimentëve, pa
Shkodrës do të fyhet, ai nuk do që të shohë një pretenduar për të dhënë kronologjinë e ngjarjes. Jo,
parlament me dy palë, ku secili të diskutojë për zotërinj deputetë, të mos shkojmë deri aty, se është
hesap të vet, duke i dhënë ngjyra partiake ngjarjes. shkruar e zezë mbi të bardhë që në mëngjesin e
Parlamenti ynë lypset të përballojë ngjarje të datës 2 prill forca vandaliste sulmuan Komitetin e
331
Partisë së Punës dhe në mbrojtje forcat e rendit të Brendshme dhe Qeveria të zgjidhë, në qoftë se
vranë 3 veta. Dhe jo vetëm kaq, por në të gjitha nuk është e angazhuar për zgjidhjen e këtyre
mbledhjet qeveritare që janë zhvilluar në Shkodër, problemeve?
ku unë, për fat të keq, kam pasur rastin të marr Më duket se të gjithë e kemi kohën që të
pjesë, është ngulur këmbë të jepet e vërteta për kërkojmë llogari për këto çështje. Për mua
ngjarjen, por akoma sot nga Qeveria nuk është dhënë personalisht tashmë është e qartë që ka forca të
një deklaratë e plotë e renditjes kronologjike të huaja, të interesuara në këtë destabilizim, në këtë
ngjarjeve. Jemi mjaftuar vetëm me një emision shprishje të vendit tonë. Dhe është gjak i arbrit ky
televiziv, ku njëri nga pjesëtarët e grupit hetimor tha që shprishet për rreth 500 vjet e s’gjendet forcë ende
që kronologjia është kjo, me një fjalë vrasja përpara ta mbledhë në një kulm, rreth një sofre, për të mos
etj. Megjithëse në të tëra mbledhjet, qoftë dalë e bredhur dyerve të botës si lypsarë. Kjo forcë
përfaqësuesit e Qeverisë, qoftë përfaqësuesit e e huaj që na e ka dashtë dhe na e do të keqen
Prokurorisë së Përgjithshme apo të Hetuesisë së vazhdimisht dhe është e interesuar që ne të shuhemi
Përgjithshme, qoftë përfaqësuesit e partive politike, si komb, për fat të keq bindja ime është që gjen
duke përfshirë edhe ata të Partisë së Punës në rreth, mbështetje edhe brenda. Nuk di si t’i shpjegoj
kanë pranuar që kronologjia e ngjarjeve është ashtu ndryshe këto që po ndodhin. Kaq për këtë.
siç thonë populli dhe Partia Demokratike, përsëri Tash po vij te çështja e Shkodrës. Rreth orës
me një këmbëngulje, do të thosha të 8.00 ose 8.10 të datës 2 prill isha në selinë e degës
pashpjegueshme, me një kokfortësi, Qeveria ngul së Partisë Demokratike të rrethit të Shkodrës. Para
këmbë vetëm në deklaratat e saj, të cilat, për fat të selisë ishin grupe të vogla njerëzish, gjithsej rreth
keq, kanë qenë fund e krye të gënjeshtërta. Përse? 40 ose 50 veta. Në këtë kohë vjen shefi i policisë
Si ta shpjegojmë këtë këmbëngulje? Në të vërtetë, dhe thotë: “ Doktor Aliu, ç’janë këto grumbullime?
megjithëse nuk ka lidhje me ngjarjen, duke dashur Ç’janë këto gjëra që po ngjasin?” Përse e keni fjalën?
t’i përgjigjem zotit Ministër të Punëve të Brendshme, - i thashë. “Ja, për këto grumbullimet e paligjshme”,
po largohem pak te disa çështje të tjera. - tha, - dhe vazhdoi:”Ju i përkrahni.” Përse mendoni
Duke filluar që nga data 2 korrik, ne të gjithë kështu? - i thashë unë. “Po ja për këndej, - tha, -
jemi dëshmitarë që po përsëritet i njëjti skenar, dalin parulla “(Ishte një fëmijë i vogël rreth moshës
mbase për të dhjetën herë ose më shumë. 8-9 vjeç që kishte në dorë një pankartë nga ato me
Vazhdimisht gjendet dikush që jep një lajm të rremë, dy gishtat lart të Partisë Demokratike). Për këtë,
madje shpesh ky lajm i rremë parajmërohet nga duket, e kishte fjalën. Unë iu përgjigja: Prej këndej
zëdhënësit e Qeverisë nëpërmjet mjeteve të nuk del asnjë parullë. Ne nuk i përkrahim
komunikimit masiv që “ju mos i dëgjoni e mos u grumbullimet e paligjshme. Shefi i policisë tha që
besoni fjalëve që në filan datë do të hapet filan ne do t’i shpërndajmë me forcë. Një qytetar që
ambasadë”. Lajm i gënjeshtërt. Ose lajme të tjera ndodhej atje i tha: “Njerëzve u ka ardhur komunizmi
të gënjeshtërta: në filan datë hapet kufiri i Jugut, në majë të hundës”. Shefi iu përgjigj: “Këto janë
ose hapet kufiri i Veriut; ose vjen një traget nga aksh grumbullime të paligjshme. Ne e kemi lejuar Partinë
shtet në filan port e kështu me radhë. Dhe fill pas Demokratike të bëjë mitingje, por nuk do t’i lejojmë
këtyre lajmeve të rreme do të grumbullohen disa të gjitha”. “Mirë, - i tha qytetari, - ato janë
mijëra veta, aty do të fillojnë eksese, vandalizma, grumbullime të paligjshme, po t’i ç’do të bësh, do
eksod ose jo eksod etj. t’i vrasësh?” “Edhe do t’i vras,” - tha shefi i policisë.
Si shpjegohet që përsëriten të njëjtat gjëra të Ç’është e vërteta, në mbledhjet zyrtare shefi i
paralajmëruara dhe asnjëherë nuk na u dhanë në policisë i ka pranuar të gjitha, ka pranuar që na ka
bankën e të akuzuarve ekzekutorët, veglat, bërë thirrje për ndihmë, por nuk e ka pranuar që ka
organizatorët? Çfarë forcash fshihen prapa këtyre thënë “edhe do t’i vras” Atëherë unë ndërhyra. Partia
organizatorëve? Çfarë qëllimesh kanë këto forca? Demokratike e ka njohur zyrtarisht rezultatin e
Këto, më duket, janë pyetje të thjeshta për ne që zgjedhjeve, - i thashë, - dhe e konsideron sukses të
nuk jemi të zanatit. Si ta shpjegojmë: me paaftësi Partisë Demokratike. Shefi ndërhyri. “Po, - tha - , ju
profesionale, me amatorizëm në kryerjen e detyrës? në Shkodër keni fituar.” Unë vazhdova: “Ne jemi
A mos vallë janë çështje që nuk kanë rëndësi përgatitur për luftë parlamentare, si në të gjithë botën
kapitale për kombin, për shtetin? Atëherë pyesim: ku ka parlamente pluraliste, dhe gjithë ditën dje kemi
çfarë çështjesh është angazhuar Ministria e Punëve ndihmuar forcat e policisë.” “Na ndihmoni, - tha, -
332
atëherë edhe sot.” “Atë punë po bëjmë,” - i thashë. Ministri i Punëve të Brendshme, as Qeveria, që
Ndërkohë ai doli dhe u nis për në Komitetin kështu ka qenë rrjedha reale e ngjarjeve?
Ekzekutiv, kurse unë bashkë me Arben Brocin dhe Edhe në të dhënat e zotit Ministër të Punëve të
shokë të tjerë të komisionit drejtues, si dhe me 2-3 Brendshme ka pasaktësi orësh. Jo në orën 9 u vra
qytetarë të tjerë, morëm drejtimin e Komitetit të Arbeni, por në orën 8.20. Dihet edhe se kur është
Partisë së Punës. Rrugës duke shkuar atje u vrarë Nazmiu, se janë dokumentet në spital, është
ndeshëm me forcat e policisë që po rrihnin nxënës, kartela e shtrimit, pasi është operuar.
fëmijë e të rinj që gjuanin me gurë. Hymë ndërmjet Kastriot Islami - Deputeti Spahia, ju kujtoj se e
tyre, i shpërndamë, arritëm t’i hipnim në makinë kaluat shumë kohën në dispozicion të diskutimit
forcat e policisë dhe vazhduam rrugën drejt Komitetit tuaj.
të Partisë. Edhe 30 metra na duhej për të arritur Ali Spahia - Edhe një gjë tjetër. Është
para sheshit, kur në këtë kohë krisën batare pretenduar nga forcat e ruajtjes së rendit se ka pasur
pushkësh. M’u desh të ndalesha që të vizitoja një 13 të plagosur dhe unë e kam deklaruar në Shkodër
të sëmurë, një fëmijë të plagosur, kurse Arbeni me dhe e deklaroj edhe këtu që ka pasur gjithsej një
shokë të tjerë vazhduan rrugën. Mbas dy minutash oficer të gërvishtur nën lëkurë, krejt superficialisht,
kam parë makinat që u nisën drejt spitalit me të dy policë të trembur, të cilët i kemi ç’armatosur dhe
vrarë e të plagosur. Në këtë kohë sheshi para ua kemi dërguar armët në Degën e Punëve të
Komitetit të Partisë ishte i boshatisur. Brendshme. Kurse pasdreke ka pasur një polic të
Prandaj, duke pasur parasysh fjalët që tha zoti plagosur nga forcat e policisë, e pranuar kjo nga
Ministër i Brendshëm që “ne e dinim se në datën 2 vetë këto forca. Kaq kanë qenë dëmtimet e
prill do të kishte grumbullime të paligjshme në përgjithshme të forcave të ruajtjes së rendit. Por
Shkodër”, duke pasur parasysh faktin që erdhi e na edhe sot e pamë në raportin që dha komisioni
thirri vetë shefi i policisë dhe kjo është pranuar (nuk parlamentar, që po përpiqen të thonë se kanë gjuajtur
e di pse nuk e theksoi askush deri më sot) në të nga populli dhe kanë vrarë popullin. Vetëm në një
gjitha mbledhjet zyrtare që janë bërë në Shkodër vend ndodh kjo. Shqiptarë janë edhe ata që
(për këtë ftoj të dëshmojë deputeti Shaqir Vukaj, akuzohen për terrorizëm dhe vriten shqiptarët. Ju e
Prokurori i Përgjithshëm dhe Kryehetuesi i dini ku ngjet kjo. Është e dhimbshme të heqim
Republikës, që kanë qenë prezentë në këto paralelizma të tilla. Është e turpshme të pranojmë
mbledhje), duke pasur parasysh që erdhën e na se ashtu si Milosheviçi që i akuzon kosovarët se
thirrën, duke pasur parasysh që u vramë pas shpine, vrasin kosovarët, të ketë njerëz që akuzojnë popullin
kur sheshi ishte boshatisur, kemi të drejtë plotësisht e Shkodrës se vrasin bijtë tanë.
që këto vrasje t’i quajmë vrasje politike, të Faleminderit!
organizuara dhe me paramendim. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Tomor
Kam edhe një fakt tjetër. Që në mbledhjen e Beqollari.
datës 2 prill iu tha kryetarit të Degës së Punëve të Tomor Beqollari - I nderuar Kryetar,
Brendshme që të ulte snajperët që kishte vendosur Të nderuar deputetë,
në tarracat dhe pozicionet e fshehta zotëruese rreth Unë e vlerësoj punën e mirë të komisionit
sheshit para Komitetit të Partisë dhe para Radio parlamentar, pasi po qartësohet mendimi për
Shkodrës. ngjarjen, po ngushtohet problemi e, në radhë të parë,
Kryetari i Degës së Punëve të Brendshme e po largohemi nga vorbulli i madh i thashethemeve
mohoi një gjë të tillë. Dolëm nga mbledhja, i gjetëm, të shumta dhe shpreh besimin se e vërteta do të
u kthyem në mbledhje pas një ore dhe u detyruam dalë së shpejti e saktë në dritë të diellit.
me keqardhje ta cilësojmë kryetarin e Degës së Ngjarjet e Shkodrës, si moment kulmor i
Punëve të Brendshme gënjeshtar. Atëherë ai tha: ngjarjeve të mëparshme, kanë tronditur thellë
“E di unë se si e organizoj mbrojtjen e ruajtjes së zemrat e nënave tona. Ato na bëjnë thirrje të
rendit”. Pyes këtu zotërinjtë deputetë të pranishëm: fuqishme, edhe parlamentit tonë pluralist, për t’iu
për çfarë ruajtje rendi duhet snajperi në pozicionet dhënë fund këtyre veprimeve e ngjarjeve me dhimbje
dominuese? A mund të ketë dyshime për atë se të rëndë. E theksoj me forcë dhe mendoj se nuk
çfarë duhet një snajper në tarracën e pallatit gaboj që këtë rrugë të domosdoshme e këto
pesëkatësh? Përse nuk thuhet asnjëherë, përse nuk ndryshime për të mirën e shoqërisë sonë, në
i pranon askush, në asnjë deklaratë zyrtare, as demokratizimin e jetës së vendit, nuk duhet t’i
333
mallkojë asnjëherë nëna shqiptare. Puna e qëllimi të dashur, se e kemi treguar veten që në momente
mbeten të mira, pa njolla gjaku, pa plagosje, pa të tilla ne shqiptarët, trima, krenarë e të ndershëm,
kërcënime, pa vjedhje, pa shkatërrim e djegie. Nuk nuk kursejmë as djalin e vetëm. Boll me akuza të
duhet t’u prishet qetësia e jetës njerëzve tanë, përgjithshme e me parcelime.
garancia dhe optimizmi për të ardhmen e mirë që Gjykoj që punimeve të Parlamentit tonë jo vetëm
populli pret dhe tani e pret edhe Kuvendi ynë. t’u ruajmë mbarësinë, por ne kemi detyrimin e madh
Unë mendoj se organet e hetuesisë dhe ato të për ta bashkuar popullin, duke u dhënë fund disa
prokurorisë nuk kanë vepruar me shpejtësinë e duhur ndarjeve. Të shpejtojmë edhe punën për aktet ligjore
dhe me pjekurinë profesionale të kërkuar. që lidhen me funksionimin normal të shtetit, me
Pavarësisht nga vështirësitë që ka ky proces, me qetësinë publike, me statusin e organeve të rendit
një punë më këmbëngulëse, me një vështrim më të dhe në tërësi.
qartë, mund të pastrohej e vërteta nga mjegulla që Falemnderit!
e kishte mbuluar, pa dashje ose nga pakujdesia. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Vehbi
Këto organe, sipas mendimit tim, kanë përgjegjësi Gruda.
jo vetëm para popullit të Shkodrës, por, ashtu siç u Vehbi Gruda - I nderuar Kryetar,
tha nga shokët, edhe para Kuvendit, me një detyrim Të nderuar deputetë,
që gjithçka të mos mbetet anonim, po të zbatohet Në datën 2 prill, që nga ora 8 e mëngjesit deri
konkretisht. në orën 15.00 kam qenë pranë selisë së Partisë
Unë si deputet jam për atë që e vërteta të Demokratike në Shkodër dhe jam plotësisht në dijeni
shikohet në sy, pa paragjykimin më të vogël, duke të ngjarjes së dhimbshme të kësaj dite.
hedhur prapa krahëve emrat e ndryshëm që mund Nuk dua të përsëris këtu kronologjinë e ngjarjes,
të jenë implikuar në këtë ngjarje. Dalja e së vërtetës sepse shumë mirë e sqaroi doktor Ali Spahia, por
dhe gjykimi e dënimi i të gjithë fajtorëve të vërtetë desha të theksoj vetëm diçka lidhur me zotin Azem
është garancia numër një për të pasur atë qetësi Hajdari. Që në momentin kur gjendja u tensionua
dhe siguri të vërtetë sociale. shumë e filloi të arrinte kulmin e saj, drejtuesit e
Jam i bindur se edhe me ligjin “Për dispozitat Partisë Demokratike në Shkodër u lidhën me
kryesore kushtetuese” që miratuam në këtë kuvend, komisionin drejtues të Partisë Demokratike në
organet e drejtësisë, më mirë se çdo herë tjetër, do Tiranë dhe që në këtë moment nga doktor Sali
të përcaktojnë qartë e do të zbatojnë me fanatizëm Berisha u tha që po dërgoj njerëz në Shkodër e
parimin që ato varen nga ligji dhe vetëm nga ligji, pikërisht anëtarët e komisionit drejtues të Partisë
veprojnë vetëm në emër të tij. Kjo është një garanci Demokratike e njëkohësisht deputetë të Shkodrës,
e madhe për t’i kthyer popullit tonë qetësinë aq të zotërinjtë Blerim Çela dhe Azem Hajdari. Këta, me
mirëpritur dhe që e ka më të shtrenjtë se çdo gjë të mbërritur në Shkodër, pas një ore e gjysmë ose
tjeter. dy nga momenti që u bë telefonata, menjëherë u
Populli ynë ka një fjalë të urtë: “Ujku mjegull bënë thirrje njerëzve që u ndodhën aty, për qetësi
do”. Është detyrë e të gjithë ne përfaqësuesve të dhe përgënjeshtruan fjalët se Tirana siç flitej nga
popullit, por, për mendimin tim, edhe e të gjitha disa persona aty, është në luftë, se ra Komiteti
forcave politike të vendit që të mos e lënë popullin Qendror etj., etj. Pastaj, me ndihmën e drejtorit të
të bjerë në këtë mjegull, e, për më shumë, ta Radio Shkodrës, u krijuan kushte që zotërinjtë
pastrojmë atë. Azem Hajdari e Blerim Çela, si dhe drejtues të
Është një detyrim i grupit hetimor për të bërë Partisë Demokratike në Shkodër, t’i flisnin popullit
maksimumin e duhur për nxjerrjen e së vërtetës e ta qetësonin atë. Dhe këtë e arritën, megjithëse
në shesh e të pastër, duke kërkuar zbatimin e ligjeve në këto momente pati edhe provokime nga ana e
një për një për shkaktarët dhe për pasojat, me forcave të ruajtjes së rendit.
korrektesë, e parë kjo në të gjitha përgjegjësitë dhe Zoti Azem Hajdari dha edhe një intervistë në
shtrirë pastaj edhe në përgjegjësinë morale e Radio Shkodra, e cila mund të themi se shërbeu
disiplinore. shumë mirë për qetësimin e gjendjes në Shkodër.
Dëshiroj të theksoj se duhet të veprojnë anëtarët E bëra këtë sqarim, sepse u fol nga disa shokë
e PPSH-së në Shkodër, edhe anëtarët e Partisë deputetë që “Rilindja Demokratike” ka nxitur
Demokratike, qytetarët e ndershëm dhe të ndonjëherë popullin. Desha t’ju kujtoj se tribuna e
deponojnë të vërtetën për hatër të Shqipërisë sonë Partisë së Punës, gazeta “Zëri i Popullit” ka bërë
334
shumë shpifje dhe në këtë rast unë përmenda vrarë atë që do ti në një turmë njerëzish. Pra, këtu
zotin Azem Hajdari, sepse edhe në drejtim të tij ka kemi të drejtë të dyshojmë që vrasjet kanë karakter
pasur shumë shpifje, sikur ai irriton njerezit, sikur politik.
shprehet me parulla për luftë etj., etj. Unë dua të Falemnderit!
theksoj se sa herë kam qenë pranë këtij njeriu, nuk Kastriot Islami - Pyetjet bëjini me shkrim, ju
i kam dëgjuar ndonjëherë të bëjë thirrje për luftë lutem! Fjalën e ka deputeti Ali Gosturani.
ose të nisë e të irritojë njerëzit, por ai vetëm ka Ali Gosturani - I nderuar Kryetar,
qetësuar njerëzit. Dhe pikërisht në momentin kur Të nderuar deputetë,
jam larguar dhe në një rreth njerëzish (kryesisht ishin Ne dëgjuam dy informacionet e komisionit
komunistë) dëgjova që Azem Hajdari sa mbërriti në parlamentar për ngjarjet e Shkodrës. Siç del nga
Shkodër tha që në Tiranë bëhet luftë, se ka rënë infomacioni, nuk janë zbuluar autorët dhe fajtorët e
Komiteti Qendror, unë menjëherë e përgënje-shtrova, vërtetë të kësaj ngjarjeje. Pra nuk është zbuluar
sepse është turp të hapen parulla të tilla (Ilaritet në shkaku, por na është prezantuar vetëm pasoja,
sallë). ecuria e ngjarjes, paaftësia e organeve të
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! specializuara për të zbuluar këta autorë, kur disa
Vehbi Gruda - Pasi dëgjuam raportin e parë të individë i nënshtrohen ndjekjes penale për dyshime
Komisionit parlamentar, na lindi njëfarë besimi që e e shpërdorime të pozitës.
vërteta do të dalë në dritë dhe kudo që takoheshim Për viktimat e kësaj ngjarjeje rezervoj dyshime
me njerezit, u thonim që të kenë besim te Kuvendi të ndryshme. Përjashtoj këtu terrorizmin shtetëror.
ynë. Edhe gjatë këtyre dy ditëve që ishim në Prandaj jam i mendimit që procesit t’i shkohet deri
Shkodër, ngado që shkonim, njerëzit na rrethonin në fund nga grupi hetimor, me korrektesë të madhe.
duke na pyetur për shumë gjëra, por pyetja që ishte Në të vërtetë ngjarja e Shkodrës është
bërë si refren qe ajo se çfarë po bëhet për masakrën tronditëse, e dhimbshme për të gjithë. Unë, si
e Shkodrës, a janë gjetur kriminelët? Dhe unë përsëri qytetar e si deputet, marr pjesë sinqerisht në këtë
i sigurova që të kenë besim te ne, se çdo gjë do të hidhërim. Por kisha për të thënë se ngjarje tronditëse
zgjidhet më së miri. Por a mund t’i qetësojnë i kanë ndodhur çdo kombi para dhe pas fushatës
njerëzit fjalët tona, kur kryetari i komisionit elektorale, po ato nuk janë bërë pengesë për të
parlamentar, Ajli Alushani, pa lejen e komisionit, të bllokuar ose shtyrë punimet e Kuvendit. Me këtë
paktën të anëtarëve që janë të Partisë Demokratike, nuk dua të them që të mos merremi me këtë
na lexon një letër të dërguar nga një grup policësh? problem. Jam që të merremi si Kuvend në parametrat
(Ilaritet në sallë). e një informacioni e në këndin që na takon, duke
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! dënuar rëndë shkaktarët e tyre e ndriçuar ndonjë
Vehbi Gruda - Duhet theksuar se zoti Ajli problem, të përcaktojmë masat konkrete në fushën
Alushani në dorë kishte disa letra të ardhura nga i e legjislacionit, për të eliminuar në maksimum
gjithë vendi. Të çuditë fakti që ai lexoi vetëm këtë të ngjarje të tilla.
fundit. A thua edhe kjo ishte një rastësi? Ma merr Gjithashtu, jam i mendimit që me aludime,
mendja se ky veprim do të këtë acaruar edhe më akuza e përgjithësime të pabazuara të mos merremi
tepër gjendjen në Shkodër dhe në qytete të tjera të e të mos flasim. Prandaj do ta quaja krejt të ligjshme
vendit tonë. e burrërore ndihmën që do të na japin edhe familjet
Kemi dëgjuar shpesh në këtë Kuvend që shumë e viktimave, populli i Shkodrës dhe tërë kombi, që
deputetë janë të shqetësuar për t’i kthyer popullit të vazhdojnë normalisht punimet e Kuvendit, mbi
qetësinë, stabilitetin. Por a mund të flasim për bazën e qëndrimit kritik e autokritik të deputetëve
qetësi e stabilitet pa vënë në vend drejtësinë, pa u për këtë ngjarje.
dhënë dënimin kriminelëve që shkaktuan masakrën Nuk jam që këtij procesi t’i kalohet shkarazi,
e Shkodrës? Unë mendoj se jo. por që e vërteta të dalë në shesh. Përfitoj nga rasti
Para se ta mbyll kisha një pyetje për Ministrin e t’u drejtohem qytetarëve të Shkodrës, cilido qoftë ai
Punëve të Brendshme. Përse u dërguan në Shkodër që mund të ndriçojë me fakte këtë ngjarje, të
në datën 2 dhe 3 prill persona të pajisur me snajper? ndihmojë me të dhënat e tij grupin hetimor.
Unë nuk jam specialist për këtë punë, por, me sa Jam dakord me informacionet e shtesat që bënë
di, me armë të tipit “snajper” nuk mund të ndalësh shokët e Komisionit parlamentar. Gjithashtu, jam
një turmë, ato mund t’i përdorësh vetëm për të dakord edhe me disa nga masat që propozohen, të
335
cilat janë si rrjedhojë e paaftësisë për të qartësuar Brendshme, Zylyftar Ramizi, për çdo problem
këtë ngjarje në kohë e për të marrë masat me deklaron me gojën e tij se për arrestimet ose lirimin
kohë nga organet kompetente. e njerëzve do të pyetet Komiteti i Partisë dhe
Gjendjen në disa zona të vendit e vlerësoj të sekretari i parë, Muho Asllani. Biseda me të
tensionuar e shumë të çorroditur, ku mbisundon një zhvillohet në Komitetin e Partisë së Punës të
pasiguri. Prandaj kërkoj që brenda këtij sesioni Kavajës dhe pastaj bëhet prerja e fletarresteve për
Kuvendi Popullor të miratojë ligje të veçanta për dhjetëra demonstrues.
ruajtjen e rendit në përgjigje të nivelit bashkëkohor. Në datën 10 korrik rreth orës 18.30 në Komitetin
Gjithashtu, nuk jam i mendimit që për këto e Partisë të Kavajës, sekretari i parë Agron Tafa ka
ngjarje të flitet me pasione partiake. Në thelb i dënoj thirrur shefin e seksionit të Degës së Punëve të
të dy ekstremitetet. Të gjithë sa jemi këtu, edhe Brendshme dhe kuadro të ushtrisë.
partitë politike, mendoj, e duan qetësinë, jetën Kastriot Islami - Ju lutem, përqendrohuni te
normale dhe sigurinë e individit e të popullit. ngjarjet e Shkodrës!
Themelore, mendoj unë, në këtë ngjarje është të Naim Karriqi - Pas 5-10 minutash mbledhje
dalë në shesh e vërteta si drita e diellit, në afatin dalin me dhjetëra policë e sambistë dhe, të hapur
më të shkurtër. Këtë ta realizojë grupi hetimor dhe në formacion zinxhirë, sulmojnë në parkun e madh
shkaktarët të vihen para përgjegjësisë ligjore. të qytetit, ku gjendja deri në atë moment ishte krejt
Pikërisht këtu insistoj. Qëllimin e kam që të mos e qetë, njerëz të shkujdesur, grupe-grupe, duke
bëjmë lojën e një të treti këtu në Kuvend. luajtur e biseduar. Filluan raprezaljet, kapen të rinj
Në përfundim, e shoh si detyrë imediate t’u nga mosha 14 deri 30 vjeç dhe dërgohen forcërisht
drejtohem të tëra forcave politike në Shkodër që të në polici. Populli, i trembur, s’kupton asgjë. Afër
punojnë për të gjetur një gjuhë të përbashkët në është bar lulishtja “Rinia” e qytetit. Qytetarë kavajas,
mes tyre e me popullin për të normalizuar gjendjen duke pirë të qetë, merren forcërisht nga forcat e
në këtë rreth. Kjo është në interes të popullit të ruajtjes së rendit. (Reagim nga salla).
Shkodrës e të tërë vendit. Kastriot Islami - Ju lutem, deputeti Karriqi,
Falemnderit! përqendrohuni në ngjarjen e Shkodrës! Mbani qetësi,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Naim ju lutem!
Karriqi. Naim Karriqi - Aty do të përqendrohem, zoti
Naim Karriqi - I nderuar zoti Kryetar, Kryetar.
Të nderuar deputetë, Unë e kuptoj që nuk do të dalë e vërteta, sepse
Për sa u përket ngjarjeve të Shkodrës dhe për janë komitetet e Partisë ata që i kanë realizuar të
materialet që u dhanë këtu ruaj shumë rezerva, si gjitha veprimet.
për materialin e Komisionit parlamentar, ashtu dhe Me indinjatë po ju them se, pasi u bënë të gjitha
për atë të Ministrit të Punëve të Brendshme. ato raprezaljet me makina, sambistë e policë, me
Do ta kaloj pak ngjarjen në planin e disa dhjetëra qytetarë futen forcërisht nëpër makina dhe
ngjarjeve që kanë ndodhur, për të përcaktuar një të dërgohen në një drejtim të pacaktuar. Në orën 21
vërtetë që ndodh vazhdimisht të ne: vritet i riu 22 - vjeçar Josif Buda. Edhe për këtë
Së pari, janë ngjarjet e 26 marsit 1990 në Kavajë, moment menjëherë sekretari i parë, Muho Asllani,
ku pati demonstrim para Degës së Punëve të gjendet në qytetin e Kavajës, analizon gjendjen dhe
Brendshme të rreth 2000 vetave që kërkonin lirimin thuhet se i vrari është goditur nga pallatet me një
e njerëzve të arrestuar pa asnjë bazë, duke hedhur mjet të fortë. Faktikisht më vonë del se nuk është
parullat: “Rroftë Ramiz Alia”, “Poshtë dinastia”, vrarë me një mjet të fortë, por me armë. Dhe
“Poshtë Nexhmije Hoxha”. Në datën 26 mars në përfundohet me një polic të arrestuar e të dënuar,
Komitetin e Partisë së Punës të Kavajës u bë një në një kohë që edhe ai vetë nuk pranon asnjëherë
mbledhje e jashtëzakonshme, deri në orët e vona se është vrasësi.
(pas orës 24). Po kështu, në Shkodër ngjarjet fillojnë në
Në datën 27 mars 1990 filluan arrestimet, Komitetin e Partisë. Janë 4 njerëz të vrarë dhe
raprezaljet. Sekretari i parë i rrethit të Durrësit, dhjetëra të tjerë të plagosur. Çdo gjë buron nga
Muho Asllani, ndodhej në krye të punëve. Benzi i tij Komiteti i Partisë, ndërsa mjetet me të cilat
qëndronte deri në orët e vona në Degën e Punëve të realizohet janë policia, sambistët etj., etj. Për
Brendshme. Zëvendësministri i Punëve të ngjarjet në Shkodër krijohen pengesa artificiale të
336
pakalueshme. Për shkakun dhe pasojën asgjë nuk tragjik, kanë humbur jetën ose janë llagosur njerëz,
thuhet, përveç alibive. qytetarë, demonstrues, kufitarë, simpatizantë të
Sjellja e trupit të Arben Brocit na hiqet sikur njërës ose tjetrës partie. Një njeri është vrarë këtu,
është bërë për të nxitur popullin e Shkodrës. Ta një atje, një në një manifestim, një në një grumbullim
pranojmë. Pra kërkojmë nxitësin për një veprim turme. Për këto jetë të humbura ka pasur pak
vandalist, kur nuk kërkojmë realizuesit e masakrës, shqetësim qytetar, pak ose aspak përgjigje nuk
kur hetuesia nuk kap gjurmët e freskëta me qëllim është dhënë. Pluhuri i harresës i ka mbuluar, ndërsa
të përcaktuar. A duhet nxituar për të goditur forcat e të afërmit dhe shokët e viktimave përherë nuk i ka
ruajtjes së rendit, duke menduar këtu paralizimin e lënë të qetë dëshpërimi.
iniciativës së tyre në realizimin e detyrave? Unë Në Shqipëri, gjatë procesit të demokratizimit,
mendoj se në ngjarjet që parashtrova, për t’u shkuar nuk janë bërë vrasje masive në turma si në Kinë
deri në fund ka qenë e kollajshme. Pse e them këtë? apo në Rumani. Nuk kanë ndodhur sepse edhe kemi
Sepse iniciativën e çdo fillese e kanë pasur komitetet qenë të arsyeshëm, edhe pse jemi një populI i vogël,
e partisë dhe sekretarët e parë. Kush i ka analizuar me lidhje të ngushta shpirtërore, farefisi, miqësie
ngjarjet ndonjëherë kështu? dhe shoqërie; nuk kanë ndodhur sepse edhe opinioni
Edhe në ngjarjet e Shkodrës po këtu duhet të botëror do të na dënonte rëndë, nuk kanë ndodhur
jetë pikënisja. Kush i lëviz forcat sambiste, këto edhe për gjykimin e matur dhe tolerant të Ramiz
forca të errëta, të cilat, kudo që kanë shkuar, kanë Alisë.
kryer terror deri në masakra? Pse zoti Ministër i Por vrasje të veçuara, tek - tuk, njësh e çift,
Punëve të Brendshme i implikon me mjegullën e nuk kanë ndodhur pak. Vrasje të kësaj natyre janë
agjenturave të huaja? Unë e ftoj zotin Ministër të të liga dhe tinzare, finoke dhe të ulëta, pasi fshehin
thotë të vërtetën deri ku i ka kompetencat dhe të djallëzi, mbulohen me mjegull para opinionit
mos e lodhë veten e organet e punëve të brendshme, kombëtar e ndërkombëtar dhe vrasësi apo shkaktari,
me poliagjenturat, që për dekada i ka zbuluar vetëm urdhëruesi i hapjes së zjarrit apo ngritjes së dorës
PPSH dhe Enver Hoxha. humb gjurmët lehtë dhe forcat e drejtësisë bien në
Për këtë kërkoj që pikënisja të jetë sekretari i qetësi. Kur ndodhin këto vrasje tek e tuk, e çift e
parë i Shkodrës, personat që kanë kompetencë, çift në manifestime, grupime apo turma, të duket
organizojnë e lëvizin forcat e errëta, sambistët ose sikur dikush urdhëron fshehurazi, me qëllime të
forcat e tjera sekrete, që nuk i dimë se kush janë. caktuara dhe prapamendime. Dhe kulmin kjo
Falemnderit! mënyrë e arriti me ngjarjet e Shkodrës, më 2 prill të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dritëro këtij viti, ku nuk u vranë një apo dy, por katër veta.
Agolli. Me këtë vrasje u ngrit në këmbë një opinion i tërë
Dritëro Agolli - Të nderuar deputetë, kombëtar, foli edhe shtypi botëror dhe çështja u shpu
Ngritja për diskutim e problemit të ngjarjeve të deri këtu, në forumin më të lartë të Republikës, në
Shkodrës ishte mëse e domosdoshme, veçanërisht Kuvendin Popullor, duke paralajmëruar: asnjë pikë
komisioni i posaçëm parlamentar. Kjo do të thotë gjaku të mos derdhet në kohën e demokracisë dhe
se Kuvendi Popullor nuk mund të rrijë indiferent ndaj të qytetërimit, përndryshe turpërojmë veten dhe
ngjarjeve që kanë të bëjnë me jetën e njerëzve, me vendin.
gjakun, që kërkon respekt dhe përgjegjësi të madhe Deklaratat zyrtare të gënjeshtërta i rritën akoma
qytetare. Prandaj vështrimi i ngjarjeve tragjike të dyshimet ndaj fajtorëve dhe e shtuan mjegullën drejt
Shkodrës në Kuvendin PopulIor, me këmbënguljen së vërtetës.Neve na vjen, me të drejtë, keq që, sipas
e disa deputetëve dhe me përkrahjen e të gjithëve, të dhënave të Komisionit të posaçëm parlamentar,
ishte një gjest fisnik dhe një tregues i rritjes së hetimet nuk kanë dhënë përfundime të qarta. Me
përgjegjësisë qytetare të përfaqësuesve të popullit. sa duket, këto lloj vrasjesh hetuesia dhe organet e
Kuvendi PopulIor, me shqyrtimin e kësaj drejtësisë i kanë nënvleftësuar prej kohësh, i kanë
ngjarjeje, jep paralajmërimin e rreptë se askujt nuk quajtur si gjëra pa rëndësi, të nisur nga një
i lejohet të përdorë në mënyrë arbitrare dhe psikologji e dëmshme, nga psikologjia e
ç’njerëzore dhunën e armës dhe të përgjakë fëmijët kundërshtarit, e armikut politik: “s’ka gjë, një opozitar
e popullit, djemtë dhe vajzat e vendit të vet. u vra”. Kjo psikologji nuk të lejon të hetosh e të
Në procesin e gjatë dhe të vështirë demokratik, zbulosh nëse me të vërtetë kjo ekziston. Nuk duhet
ku të lodhshëm e ku ngazëllyes, ku të gëzuar e ku të nisemi nga mendimi dhe tendenca politike se
337
për çdo skandal, që bëjnë turmat është faji i një e të tjerë me sentimentalizëm dhe s’duam t’i
partie apo i një tjetre, i Partisë Demokratike apo i shkarkojmë, pasi ende punojmë me mendje të vjetër.
Partisë së Punës ose qoftë edhe i të tjerave. Po në Po sikur të ishin vrarë katër veta të Partisë së Punës,
Itali që refugjatët shqiptarë e dogjën vetë kampin ku a nuk do të shkarkoheshin? Është ky
strehoheshin, mos vallë Partia Demokratike i ka sentimentalizëm që ngadalëson edhe hetimet ...
nxitur që ta djegin? Po të gjykosh në këtë mënyrë, (Deri këtu është incizimi).
hetimet i bën të ftohta e pa pasion, i bën si nëpunës Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Faik
indiferent. Memushi.
Ka ardhur koha që partitë politike të luftojnë më Faik Memushi - Mendimi im, po dhe i
shumë për vendosjen e qetësisë në Shqipëri, zgjedhësve të zonës është se zgjidhja e problemit
përndryshe anarkia dhe pasiguria do të bëhet rrezik lidhur me ngjarjet e Shkodrës ka të bëjë me sigurimin
i vetë partive, do të humbë jo vetëm autoritetin e e qetësisë dhe atmosferës së punës normale në
tyre, por edhe do të kthehet në kërcënim të Shkodër e në mbarë Shqipërinë. Në radhë të parë
drejtpërdrejtë, pasi anarkia duket si besnike, por në duhet të qetësohen në maksimumin e mundshëm
të vërtetë është një bushtër e keqe dhe e pabesë. ndërgjegjet e familjeve të viktimave, pastaj të
Ne kemi hyrë në epokën e një parlamenti të ri pjesëtarëve të grumbullimeve dhe të atyre të ruajtjes
pluralist, si rrjedhim i procesit të vështirë demokratik së rendit, se që të gjithë janë me gjak shqiptari, që
përparimtar. siç thashë, derisa të vinim në këtë ngjarje të tilla të mos përsëriten më, siç ndodhi
epokë, kemi lënë pas viktima dhe të rënë nga të mbas kësaj në Lezhë e ditët e fundit dëgjojmë edhe
gjitha korentet, partite dhe organizatat. Ka pasur të për në Milot, dhe që të mos krijohet pasiguria se
tjerë që kanë gjetur fatkeqësinë në tokë dhe të tjerë mund të përsëriten e të ndodhin edhe gjetkë. Prandaj
në det, të mbytur duke ikur nga vendi ynë. Gjaku i mendoj se duhet ta ndiejmë më shumë se kushdo
tyre meriton nderim dhe dhimbje njerëzore. Për të tjetër këtë përgjegjësi ne të 250 deputetët, që së
gjithë këta të rënë, që janë fëmijët tanë, duke arritur pari përfaqësojmë popullin në këtë Kuvend, pastaj
kulmin me katër djemtë e Shkodrës, Kuvendi ynë subjektet të cilave u përkasim. Duhet ta ndiejnë më
duhej të kishte mbajtur një minutë heshtje. Me këtë shumë këtë përgjegjësi edhe presidenti Ramiz Alia
ne do të respektonim popullin që na ka zgjedhur dhe Qeveria, edhe pse vazhdon të jetë e
dhe do të respektoheshim nga populli më shumë. përkohshme, si dhe partitë politike, organizatat e
Gjaku i të rënëve nuk njeh nomeklaturë. S’ka pavarura e shoqërore, po kështu edhe vetë organet
këtu të mendojmë se për ç’rang njerëzish do të e ruajtjes së rendit e ato të drejtësisë.
mbajmë një minutë heshtje. Heshtje do të mbajmë Kam mendimin se komisioni i posaçëm
për të gjithë të rënët dhe viktimat në këtë kohë të parlamentar që krijoi ky Kuvend, po punon mirë
fitores së demokracisë, siç mbajmë për viktimat e dhe nuk duhet mohuar puna e deritanishme në
një tërmeti. Ky që kaluam dhe po kalojmë është shpejtimin e ecurisë së hetimeve nga grupi hetimor,
një tërmet shoqëror i ngadaltë, i zgjatur, jo i që e kishte filluar shumë javash, në kërkesat cilësore
përnjëhershëm. Prandaj viktimat e tij kërkojnë për këtë hetim dhe për caktësimin e kronologjisë
respekt edhe në zbulimin e shkaktarëve, edhe në së ngjarjes, për nxjerrjen e përgjegjësisë në
nderin që ne duhet t’u bëjmë. momentet kryesore, si dhe për masat ndëshkimore
Qeveria e ardhshme të angazhohet më që i propozohen këtij Kuvendi, i cili do të vendosë
seriozisht dhe më me vetëdije për Shkodrën dhe për to.
për të gjitha problemet e saj. Gjendja e Shkodrës Unë mendoj që na takon, së pari, të dëgjojmë
mund të qetësohet po të shpejtohen hetimet dhe të me durim nga komisioni informacionin dhe përgjigjet
jepen përfundime të vërteta, pa marrë parasysh asnjë e pyetjeve që ne vetë kemi bërë në datën 26 prill,
lloj autoriteti që do të të jetë fajtor. kur dëgjuam informacionin e parë dhe ndonjë
Lidhur me masat që u propozuan këtu, ato janë element të kronologjisë së ngjarjes e të vërtetësisë
me vend dhe i shoh shumë të arsyeshme. Ne nuk së të dhënave të deritanishme. Çdo gjë që
jemi mësuar me shkarkime ministrash dhe mendojmë, t’ia kërkojmë me urtësi e durim këtij
personalitetesh pas ngjarjeve tragjike. Para pak komisioni, si dhe Hetuesisë e Prokurorisë së
kohësh u shkarkua Ministri i Brendshëm i Koresë Përgjithshme dhe përfaqësuesve të organeve të
së Jugut pasi vdiq një student i rrahur nga policia. rendit apo kujdo tjetër.
Këtu u vranë katër të rinj dhe ne i vështrojmë ministrin Gjithashtu të japim mendim dhe të caktojmë
338
detyra të tjera ose të propozojmë e të marrim edhe funksion, po e propozojmë për lirim, por me situatat
masa për këdo, se jemi organi më i lartë legjislativ. që ndodhin, kot që nuk e quajtëm shkarkim. Por të
Por jo të japim shembull të keq, si me reagimin e mos harrojmë se forca të ndryshme politike kanë
qëndrimin e nxituar të një pjesë deputetësh në vlerësime të ndryshme për grumbullime e veprime
seancën e parë, në shkeljen e Rregullores dhe në të paligjshme, disa duke sharë më shumë organet
mosdëgjimin e Kryesisë. e rendit. Atëherë shtrohet pyetja: kush do të vendosë
Duhet të bëjmë kujdes, shokë, që jo një pjesë, qetësinë dhe sigurinë tashmë, që gati një vit i ka
në mënyrë të përsëritur, të ekspozojnë veten si ikur popullit tonë? Unë mendoj se, në radhë të parë,
ithtarë të prekjes së ndërgjegjes së popullit, sepse partitë politike, të vjetra apo të reja qofshin ato, por
respektin dhe obligimin ndaj tij e kemi të gjithë më e zellshme është Partia Demokratike me
njësoj. Jemi në Parlament, shokë, dhe jo në informacionet që jep nëpërmjet shtypit të saj.
fushatën elektorale. Edhe ajo, kur ka vendin, duhet Së dyti, organet e ruajtjes së rendit, që me
bërë më serioze. Nëse u irritua dikush në leximin e vetëmohim e përkushtim atdhetar të zbatojnë ligjet
letrës së parë nga kryetari i komisionit të posaçëm që kemi dhe ato që po miratojmë si shtet
parlamentar, mendoj se duhet bërë durim dhe, në demokratik, por edhe juridik.
qoftë se nuk do të kënaqeshim, të kërkonim të Së treti, ne si Kuvend duhet t’i drejtohemi gjithë
lexoheshin edhe letra të tjera për të bërë vlerësimet popullit me një thirrje, mesazh apo apel, si do ta
e duhura. Biem për keq në sy të popullit ashtu siç quajmë atë, për durim, maturi e pjekuri, si dhe partive
vepruam, por edhe siç veproi një pjesë deputetësh, të ndryshme politike e organeve të ruajtjes së rendit,
që me diskutimet që bënë, qëndrojnë ngurtësisht që secili të kontribuojë më shumë e të bëjë më mirë
në qëndrimet partiake. detyrën, që të mbetemi në histori ashtu siç kemi
Edhe unë mendoj se komisioni hetimor që ka qenë gjithmonë, ballëlart e sypatrembur.
caktuar Qeveria dhe po punon në Shkodër, ka Falemnderit!
javashllëk të pajustifikuar. Me gjithë vështirësitë që Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Petraq
paraqiten, prapë ata duhet të gjejnë mënyrën dhe Çurri.
format e punës, sepse vetëm ata janë organe të Petraq Çurri - I nderuar Kryetar,
specializuara, ndryshe mund t’ia bënim kujtdo këtë Të nderuar deputetë,
kërkesë. S’mund të akuzojmë gjithë një populI që Si pjesëtar i komisionit parlamentar doja të jepja
s’deponon fakte, por nëpërmjet Komitetit Ekzekutiv disa sqarime lidhur me veprimtarinë e grupit tonë.
e kontributit të të gjitha partive politike e organizatave Grupi ynë përbëhej nga deputetë të tri grupeve
shoqërore të pavarura në Shkodër, e pse jo edhe parlamentare. Qenia jonë në grup ka qenë thjesht
me kontributin e drejtpërdrejtë, të mirëfilltë, të si deputetë të Kuvendit Popullor, jashtë çdo ndikimi
deputetëve të zonave të qytetit të Shkodrës, t’i partiak dhe gjithë veprimtaria jonë si grup u bë nisur
kërkohej më shumë ndihmë dhe ata të mos e nga kjo cilësi. Gjithë kjo veprimtari kishte për qëllim
kursejnë atë, sepse kjo është për Shkodrën, është të bënte një sqarim të ngjarjeve të Shkodrës, duke
për gjithë Shqipërinë. bërë verifikimet e mundshme, konform ligjeve, pa
Vërtet me ndërgjegje shqetësohemi se kush na ndikuar në punën e hetuesisë, e cila, konform ligjeve,
i vrau të katër njerëzit në datën 2 prill dhe kush i është e pavarur në punën e saj. Qëllimi ynë ishte
dogji dy të tjerë në datën 24 apo 25 prill. Duhet që të nxitej shpejtimi i veprimtarisë hetimore për të
gjetur e ndëshkuar rreptë kushdo qoftë ai kriminel. vënë përpara përgjegjësisë fajtorët.
Por duhet analizuar edhe shkaku për grumbullimet Nga hetimet e zhvilluara deri tani, në momentin
e paligjshme dhe për personat drejtues. Gjithashtu aktual, pa i vendosur ca ngjarje në ngjyra politike,
dhe faktin tjetër që, edhe pse flasim të gjithë për për të cilat mund të kem rezervat e mia personale,
qetësi e maturi, nuk po evidentojmë se kush vazhdon pasoja ka ardhur si rezultat i veprimtarisë së
të bëjë të kundërtën për këtë. Pse nuk stabilizohet kundërligjshme të forcave të ruajtjes së rendit.
gjendja dhe pyetjes që bëjnë organet e rendit, kush Prandaj me të drejtë grupi ynë parlamentar kërkoi
duhet t’u japë përgjigje? shkarkimin nga detyra të Ministrit të Punëve të
Ministrin e parë të Punëve të Brendshme e Brendshme. Këto shkelje konsistojnë në këto
shkarkuam në kuadrin e ngjarjeve të shkurtit, me drejtime:
dorëheqjen e Qeverisë. Këtë të riun, që ndokush e E para, kemi të bëjmë me një demonstrim të
quan edhe pak të nxituar caktimin e tij në këtë nxënësve të shkollave, përzier këta edhe me qytetarë
339
të tjerë të Shkodrës. të cilët, ashtu siç u shpërndanë hetuesisë, e cila, me ndihmën e forcave
qetësisht në datën 1.4.1991, mund të demokratike, të sqarojë këtë çështje kaq delikate e
shpërndaheshin qetësisht dhe në datën 2.4.1991, të mprehtë, në mënyrë që populli i Shkodrës të
në rast se nga drejtuesit e Degës së Punëve të gjejë qetësinë e vet shpirtërore.
Brendshme dhe forcave të ruajtjes së rendit mund Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhelil
të arrihej një bashkëpunim me forcat demokratike Gjoni.
politike etj., për shpërndarjen e tyre, gjë që nuk Xhelil Gjoni - Të nderuar deputetë,
është bërë. Kur vendosëm të diskutojmë për Kushtetutën,
E dyta, përgjegjësia e Ministrit të Punëve të thamë se do të hartojmë një dokument bazë, ku të
Brendshme qëndron në faktin që ai konform ligjit mos luhet me fatet e njeriut dhe u përpoqëm, me
nuk ka nxjerrë aktet nënligjore për zbatimin e ato parime që mundëm të vendosnim këtu, të hidhnim
dekreteve të Presidiumit të Kuvendit Popullor për një bazë për këto çështje, që pastaj më vonë t’i
grumbullimet e paligjshme dhe përdorimin e armëve thellojmë e konkretizojmë.
të zjarrit, pasi është detyrë e tij me ligj për të nxjerrë Kam mendimin se të vrasësh sot njerëz, kur
këto akte nënligjore. Pra, është fatkeqësi që në krye gati kemi hequr ligjin e dënimit me vdekje, është
të Ministrisë së Punëve të Brendshme qëndron një një veprim i pafalshëm, i çdo natyre qoftë.
mësues. Unë kujtoj se komisioni parlamentar ka bërë një
Dua të shpjegoj se në fjalën e tij zoti Gramoz punë serioze e me përgjegjësi, sepse dhe e lehtë
Ruçi tha se e ka përfunduar çështjen e akteve nuk është për funksionin që ka ai. Ngjarjet e
nënligjore, por në pyetjet që i janë bërë atij nga ana Shkodrës, aq sa janë të dhimbshme, aq janë edhe
e komisionit parlamentar, në datën 24.4.1991, ka tragjike dhe për të tilla ngjarje mund të shprehësh
shpjeguar se ka qenë i ri dhe nuk e dinte që mund veçse hidhërim, nuk ke si vepron ndryshe. Por duke
të nxirreshin akte nënligjore, kështu që nuk ka shprehur hidhërimin, duhet të nxjerrim edhe mësime
nxjerrë asnjë prej tyre. për të ardhmen, pa mohuar dhe pa i dhënë
E treta, faktet dhe provat hetimore të sadisfaksionin kujto qoftë.
grumbulluara deri tani tregojnë se veprimet e forcave Preokupacioni kryesor sot është qetësia e rendit.
të rendit në ngjarjet e Shkodrës kanë qenë të Aktualisht njeriu ynë është i tronditur, pa qetësi,
kundërligjshme e kriminale, prandaj nga ana e madje do të thosha dhe i pasigurt. Nëse kemi patur
hetuesisë dhe grupit hetimor janë marrë në pasuri, qetësia ka qenë pasuria më e madhe që
përgjegjësi penale kryetari i Degës së Punëve të kemi pasur gjer tani. Këtë, duket, po e humbasim
Brendshme, shefi i policisë dhe persona të tjerë. dhe po na ikën nga duart për fajin tonë. Pse them
E katërta, vetë dizinformimi i opinionit publik në kështu, shokë deputetë? Shkaqet, më duket mua,
njoftimin e dhënë më 2.4.1991, si dhe mosdhënia e janë të ndryshme. Unë, pa iu shmangur disa
ndihmës hetuesisë nga forcat e policisë, të cilat konkluzioneve të dy informacioneve që na u dhanë
bllokimin e armëve dhe sqarimin e ngjarjeve e kanë nga komisioni parlamentar, ashtu dhe një pjesë të
bërë me vonesë, kanë bërë që shumë prova t’i madhe të diskutantëve këtu, ethet partiake,
mbulojë pluhuri dhe të mjegullohen. elektorale, por dhe të pamësuar me pluripartizmin,
Të nisur nga të gjitha këto, komisioni ynë më duket mua kanë të veten.
parlamentar arriti në konkluzionin që duhet marrë Unë, si anëtar i Partisë së Punës, nuk ua fal
masë shkarkimi për Ministrin e Punëve të sekretarëve të partisë të rrethit të Shkodrës
Brendshme. mosdaljen në turmë, edhe sikur të vriteshin. S’është
Duke lënë vrasjet mënjanë, vetëm një fakt mund humane të fshihesh vetë, kur digjet pazari. E aq më
të vëmë në dukje: në datën 3.4.1991 nga ana e tepër, siç na thonë këtu shokët, atje kanë qenë
forcave të ruajtjes së rendit janë vënë snajperë në fëmijët e tyre, në radhë të parë, nxënës shkollash,
hotelin e madh në Shkodër. Shtrojmë pyetjen: çfarë të vegjël, qofshin edhe të rritur etj. Nuk do të bëhej
donin këta snajperë? Të ketë qenë vetëm qëllimi i qameti se do të vritej një sekretar partie. Këtu shoh
vrojtimit, siç na u shpjegua nga ana e grupit hetimor, atë shkëputje të Komitetit të Partisë dhe ky besoj e
apo kanë patur qëllime të tjera? Pra, për çështjen ka analizuar vetë gjendjen, duke shkarkuar tërë
e Shkodrës ka shumë pikëpyetje. strukturën dhe duke ngritur një komitet organizator
Komisioni ynë parlamentar u mundua të hedhë me shokun Shaqir Vukaj në krye, shoh atë
një dritë sado të vogël mbi këto ngjarje dhe t’ia lërë shkëputje flagrante të këtij komiteti me njerëzit. Deri
340
dje, pardje, komiteti i partisë ka pasur organizatën këto kushte unë e kam të vështirë të jap gjykim.
e partisë në shkollën e mesme “Jordan Misja’”. Ku Prandaj mendoj se hetimi duhet të vazhdojë
janë këta komunistë? Si nuk dolën këta në ballë të intensivisht, për dy arsye: edhe për të dalë e vërteta,
fëmijëve dhe t’u bënin thirrje sekretarëve të partisë edhe për t’u prerë një herë e mirë rrugën, duart, krahët,
të dilnin para turmës e të mos rrinin brenda, futur kokën, kujtdo qoftë që vë dorë mbi gjakun e popullit.
skutave! Kësaj i thonë të ruash lëkurën e të mos Jam me atë frymë të diskutimit të Dritëroit këtu.
mendosh për popullin. Gjithashtu desha t’i bëj Kuvendit një propozim,
Të më falin shokët, ndoshta edhe unë jam i megjithëse radha nuk është sot, por problemi është
emocionuar, këtë ethe partiake e shoh që është që të krijojmë një komision të veçantë, të
hapur edhe në popull poshtë. Të them të drejtën, përhershëm të Kuvendit Popullor për të drejtat e
këto ditë kisha një gëzim, vajta në një dasmë në njeriut dhe liritë themelore të tij. Edhe pse këtu do
fshat. Gjysma e fshatit s’erdhi, megjithëse në raste të kemi komision të ligjeve apo si është, ky le të
të tjera ishin njësh. Dukej sikur qe futur një grindje, jetë, se më duket që ka plot çështje e probleme për
mëri te njerëzit. Unë kujtoj që këtu partitë duhet të t’i parë. Se si mund të jetë, e kam materialin, po
mbledhin mendjen, t’i propagandojnë pikëpamjet e nuk e shoh të arsyeshme të mbajë Kuvendin.
tyre, por jo të fusin ndasitë në njerëzit për të keq. Falemnderit!
Unë shoh në këtë çështje edhe inkopetencat e Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 21.
organeve kompetente. S’dua të bëj llafologji këtu. Kryetari dhe nënkryetari i komisionit për
Këto organe, më duket mua, akoma e shohin veten çështjen e Shkodrës dhe kryetarët e grupeve
e tyre si dikur, kur hetuesia duhej t’i shërbente parlamentare të vijnë në Kryesi!
Ministrisë së Punëve të Brendshme, apo prokuroria
të mbështeste njërën ose tjetrën dhe nuk janë të * * *
shkëputura ta shohin veten në oponencë me njëra- Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, mbas
tjetrën për të shkuar drejt së vërtetës. Një nga arsyet një konsultimi me kryetarët e grupeve parlamentare,
thelbësore e shoh këtë. Dhe shoh edhe inkopetentë. me kryetarin dhe nënkryetarin e komisionit të
Ne sot nuk kemi asgjë të saktë ligjërisht. posaçëm parlamentar për ndjekjen e ecurisë së
Me pyetjet, me mundin, me lodhjen që ka bërë ngjarjeve në qytetin e Shkodrës, vendosëm që
komisioni parlamentar, shokët janë për t’u përgëzuar. punimet t’i vazhdojmë nesër, në orën 10.00, me
Këtu mund të kishte dhe përjashtime, mund të kishte diskutime, por me sugjerimin që ato të përqendrohen
shokë edhe më të zotë. Unë kujtoj se kanë bërë një kryesisht në ngjarjen e Shkodrës dhe konkretisht
punë jo thjesht voluminoze, pa i spostuar organet e në raportin që ka paraqitur ky komision, duke bërë
hetimit, sepse do të bënin një gabim të dyfishtë vërejtje dhe sugjerime lidhur me punën e këtij
apo të kundërt, por duke i vënë këto në lëvizje. Nga komisioni. E përsëris edhe një herë tjetër, punimet
kjo pikëpamje, duke mos patur gjë të saktë, në rifillojnë nesër, në orën 10.00

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, bënte homazhe në Varrezat e Dëshmorëve të

meqenëse shumica është e pranishme, seancën e Shkodrës, të bënte vizita në familjet e dëshmorëve
deklaroj të hapur. Fjalën e ka deputeti Namik Dokle. të këtij qyteti dhe do të propozoja që, me këtë rast,
Namik Dokle - Të nderuar deputetë, po ky grup parlamentarësh të bëjë vizita edhe në
Nesër është 5 Maji, Dita e Dëshmorëve. Unë katër familjet e të vrarëve të Shkodrës, që në vazhdën
mendoj t’u bëj propozim deputetëve të nderuar dhe e këtij angazhimi serioz të Parlamentit tonë për
Kryesisë që grupe parlamentarësh të bëjnë çështjen e Shkodrës mendoj se do të ishte një gjë
homazhe në Varrezat e Dëshmorëve në disa qytete. shumë e mirë.
Kështu, për shembull, do të ishte shumë mirë që ta Kastriot Islami - Fjalën e ka Jani Jani.
bënim këtë në Tiranë, por do të ishte mirë ta bënim Jani Jani - Po i drejtohemi Kryesisë nga
edhe në Shkodër, ku një grup parlamentarësh të OMONIA. Shohim që Radiotelevizioni Shqiptar
341
vazhdon të censurojë e të na hajë minutat e familjet e dëshmorëve. Kjo është një traditë e bukur,
diskutimeve tona. Fjala e mbrëmshme e që duhet të vazhdojë. Dëshmorët e Luftës
përfaqësuesit tonë, Thoma Miço, është prerë pothuaj Nacionalçlirimtare, si dhe martirët e demokracisë
e tëra. Në Radio është dhënë vetëm 30 sekonda, përbëjnë një unitet në altarin e kombit. Prandaj jam
kurse në Televizion janë dhënë 2-3 fraza, kur për të plotësisht dakord që nesër të vazhdojë kjo traditë e
tjerët po jepen nga 2-3 minuta. Siç duket, Televizioni vizitave në Varrezat e Dëshmorëve e në familjet e
ynë vazhdon në rrugën që ka ndjekur për dhjetëra tyre dhe këtu të angazhohen të gjithë deputetët, pa
vjet. Në një kohë që gjithë diskutimi i Thomait ishte asnjë dallim.
për ngjarjet e Shkodrës dhe u thanë disa fraza edhe Së dyti, përkrah propozimin e deputetit të
për vrasjet në kufirin e Jugut, që ishin vrasje barbare OMONIA-s në lidhje me Televizionin. Mendoj se
jo vetëm të minoritarëve, por dhe të shumë kufizimi prej dy minutash e gjysmë është shumë
shqiptarëve (këtë duhej ta thoshte medoemos me drastik, duhet të jepet më tepër mundësi nëpëmjet
mjetet e informacionit masiv), u pre pothuaj e tëra Televizionit që të kuptohet mendimi i plotë i
dhe nuk u bë asnjë hap për të. Protestojmë për deputetëve. Nuk është e mundur që për dy minuta
këtë te Drejtori i Përgjithshëm i RTSH-së, Fatmir të koncentrohen ose të zgjidhen ato fraza të cilat
Kumbaro, dhe te Kryesia e Kuvendit Popullor. shprehin të gjithë përmbajtjen e diskutimit të
Kastriot Islami - Sa për sqarim, dje u mblodhëm deputetëve. Besoj se shpreh mendimin jo vetëm të
si Kryesi dhe dhamë këtë udhëzim për grupit të deputetëve të Partisë Demokratike, por të
Radiotelevizionin: Do të jepet për secilin diskutim të gjithë deputetëve, që të mos censurohet mendimi
të deputetëve nga 2 minuta e gjysmë dhe do të i përfaqësuesve të popullit. E quaj censurim, sepse
përqendrohet vetëm në ngjarjen e Shkodrës. Pra, vura re dhe unë që nuk është bërë vetëm një kufizim
materiali kryesor që do të jepet në Radiotelevizion, në kohë i përmbajtjes së diskutimeve të deputetëve,
do të jetë 2 minuta e gjysmë për secilin dhe por edhe një censurim i mirëfilltë i mendimeve të
kryesisht do të vihet ajo pjesë që flet për ngjarjet e tyre; këtu është bërë një përzgjedhje e njëanshme
Shkodrës, për të mos u shpërndarë në pjesën tjetër, e këtyre diskutimeve. Në qoftë se ne vendosëm të
e cila ishte jashtë këtij konteksti. gjithë njëzëri që Televizioni është nën kontrollin e
Fjalën e ka deputeti Pjetër Arbnori. Kuvendit Popullor, ai nuk duhet të japë shembullin
Pjetër Arbnori - Në lidhje me propozimin e zotit që po e vë Kuvendin nën kontrollin e tij.
Dokle, ka një javë që komisioni drejtues i Partisë Falemnderit!
Demokratike e ka propozuar këtë çështje në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ajli
Komitetin Ekzekutiv të Rrethit të Shkodrës, por nuk Alushani.
na e kanë pranuar që të shkojmë në familjet e Ajli Alushani - U mblodhëm si grup parlamentar
dëshmorëve dhe në varrezat e tyre për t’u çuar nga i ngarkuar për problemet e Shkodrës dhe pamë
një kurorë. Kështu që ne kemi vendosur të shkojmë pyetjet që na drejtohen nga deputetë të ndryshëm.
edhe në Varrezat e Dëshmorëve, edhe te katër Janë shumë pyetje, rreth 60. Herën e parë ishin 40.
viktimat e masakrës së Shkodrës, veç e veç. Janë pyetje të tilla që, pa mbaruar hetimet, nuk do
Megjithatë ne e pranojmë që të shkojmë të gjithë të plotësohen nga përgjigjet që mund të jepen. Disa
së bashku, po qe se shokët e Shkodrës dëshirojnë prej tyre e kanë marrë përgjigjen në materialin e
që të shkojmë. paraqitur, aq sa ka arritur në punën e tij komisioni i
Sali Berisha - Arben Broci ka qenë njëri nga posaçëm parlamentar si ndjekës i ecurisë së
themeluesit e Partisë Demokratike dhe të pluralizmit hetimeve deri në momentin e referimit.
në Shqipëri; ka qenë gjithashtu themeluesi i degës Grupi parlamentar referoi në mënyrë unanime
së Partisë Demokratike për Shkodrën. Ai ishte jo për ato që pa e dëgjoi, pa shtrembëruar asgjë dhe
vetëm martir i demokracisë, por dhe luftëtar i saj. pasi diskutoi lirshëm brenda tij. Ndonjë mendim i
Prandaj, ju lutem, në termin “viktimë” të kemi kundërt brenda u diskutua gjerë dhe në të gjitha
parasysh se nuk kemi të bëjmë me viktimë, por me rastet u arrit në një përfundim të përbashkët. Mundet
martirë të demokracisë. që ndonjërit nuk i shkoi me mendimin e vet ndonjë
Kastriot Islami - Po. Fjalën e ka deputeti Neritan gjë që u referua këtu nga ky grup. Kjo nuk ngarkon
Ceka. me përgjegjësi grupin. Janë rezultatet përfundimtare
Neritan Ceka - Më duket me vend propozimi të hetimit dhe e vërteta që do të dalë, ato që
për të bërë vizita në Varrezat e Dëshmorëve dhe në vërtetojnë ose rrëzojnë dyshimet apo të dhënat që
342
ka njëri ose tjetri për këtë problem. Hetimi i ngjarjeve Në datën 3.4.1991, në orën 7.00, është krijuar
të Shkodrës është problem kryesisht i organeve të grupi hetimor dhe është shkuar në vendin e ngjarjes
specializuara, që duhet të lihen të punojnë të qetë. për t’u bërë këqyrja, por ka qenë e pamundur.
Me punën e tij, komisioni ndikoi pozitivisht e dha aq Dëshmitarë të pranishëm kanë qenë shumë persona,
ndihmë sa mund të jepte një grup jospecialistësh, që vërtetojnë pamundësinë e kryerjes së veprimeve.
por me autoritet. Shprehjet se ai hodhi ujë në verë Siç është njoftuar, deri më 5.4.1991 vazhdonin
ose hije nuk u bëjnë nder atyre që i thonë dhe unë djegiet dhe shkatërrimet në Komitetin e Partisë së
ftoj diskutantët e tjerë t’i ndërtojnë ndryshe Punës. Gjatë këtyre ditëve janë bërë vetëm disa
diskutimet, kur flasim për një grup pluralist dhe veprime të veçanta, por për shkak të gjendjes së
unanim si ai që doli në këtë Parlament. tensionuar dhe pamundësisë së pyetjes të
Për të mënjanuar çdo keqkuptim, ne si grup në dëshmitarëve e kryerjes së autopsisë së viktimave,
seancën e djeshme ngarkuam deputetin Emin nuk mund të vazhdohej më tej.
Mysliu, nënkryetar i komisionit tonë dhe deputet i Më 6.4.1991 kanë filluar të kryhen me intensitet
Partisë Demokratike, të deklaronte se ajo që u veprimet hetimore, duke përballuar shqetësimet e
referua këtu ishte unanime dhe në emër të grupit, krijuara nga mungesa e rendit, për të cilën pati
gjë që ai e tha fare qartë. vërejtje edhe nga forcat politike në takimin e bërë
Personalisht unë do të mendoja që diskutimet më 12.4.1991 në Komitetin Ekzekutiv të Këshillit
për ngjarjet e Shkodrës të mos jenë kaq të shumta Popullor të Rrethit, ku u kërkua të merreshin masat
e të pafund, të mos futemi në hollësira hetimi këtu përkatëse. Hetuesit u janë shmangur me kujdes
në Parlament, sepse çështjes i intereson më mirë presioneve që u janë bërë. Në dy raste janë detyruar
vazhdimi i hetimeve, bile edhe mund të forcohet grupi të largohen nga hoteli në Shkodër e të vendosen në
hetimor, po të ketë ndonjëri merak, sesa gjithë këto Lezhë.
diskutime, duke qenë se këto nuk mund të çojnë Në datën 24.4.1991, në orën 18.30, me gjithë
në ndonjë përfundim konkret për ngjarjen. njoftimin e bërë nga Radio Shkodra dhe ndihmën e
Unë mendoj se ne si grup e mbaruam atë detyrë, dhënë nga grupi i deputetëve, para ndërtesës së
aq sa na u ngarkua nga ky Kuvend, duke ju shprehur hetuesisë u bë një grumbullim në heshtje me më
edhe një herë mendimin se diçka bëmë, dhamë një shumë se 2 mijë veta. Pas marrjes në përgjegjësi
kontribut modest. Madje shpreh besimin se edhe penale dhe arrestimit të zëvendësshefit të policisë
pas ndërprerjes së funksioneve të këtij grupi, efektet e të një polici, si dhe marrjes si të pandehur të
e tij do të ndjehen në punën e mëtejshme të kuadrove drejtues të Degës së Punëve të Brendshme
hetimeve. të rrethit të Shkodrës, ka presione të ndryshme.
Kastriot Islami - Fjalën e ka kërkuar Kryetari i Që në fillim të hetimeve është synuar të zbulohet
Hetuesisë së Përgjithshme, Qemal Lame. Pra, fjalën e vërteta. Në udhëzimin për hetimin e çështjes i
e ka z. Qemal Lame. është kushtuar rëndësi zbulimit të autorëve të
Qemal Lame - Me ndjenjën e përgjegjësisë së vrasjeve, të djegieve dhe të dëmtimeve të pronës, si
plotë për detyrën që kryej dhe për t’u sqaruar deri dhe organizatorëve të grumbullimit të paligjshëm.
në fund e me drejtësi e vërteta për ngjarjen e datës Në datën 4.4.1991 është parashtruar versioni
2.4.1991 në Shkodër, e ndiej të nevojshme të vë në nëse është dhënë urdhër për të qëlluar me armë,
dukje se po punojmë me predispozicion që hetimet nga kush dhe kur është dhënë ky urdhër, me qëllim
t’i çojmë deri në fund, dhe për këtë i sigurojmë të që të vihen para përgjegjësisë penale personat
gjithë. Megjithatë, për vetë njoftimet e dhëna, mendoj fajtorë. Ky version hetimor është ngritur për të thelluar
se ka vend të saktësoj disa probleme, për t’u kuptuar hetimin në mënyrë të plotë e të gjithanshme,
më mirë gjendja në të cilën ndodhemi për hetimet. megjithëse njoftimi i organeve të punëve të
Hetimi i kësaj çështjeje është shumë i vështirë brendshme dhe i organeve të tjera më të larta
dhe ka ndeshur që në fillim pengesa. shtetërore i konsideronte veprime terroriste dhe
Në datën 2.4.1991, që u zhvillua ngjarja, gjendja vandaliste. Për këtë qëllim hetimi është thelluar në
ka qenë shumë e tensionuar. Mbas ngjarjes, forcat marrjen në përgjegjësi penale të drejtuesve të Degës
e policisë janë larguar nga ruajtja e godinës së së Punëve të Brendshme në Shkodër dhe pyetjes
Komitetit të Partisë së Punës dhe nuk është siguruar si dëshmitarë të drejtuesve të Ministrisë së Punëve
ruajtja e rendit. Në këto kushte nuk mund të bëhej të Brendshme.
asnjë veprim. Dëshmitarët Xhemal Uruçi dhe Pjetër Arbnori,
343
që kanë qenë të pranishëm në datën 2.4.1991, në respektohet edhe kur organet e punëve të
takimin e bërë te kryetarja e Komitetit Ekzekutiv të brendshme implikohen vetë në veprimtarinë
Këshillit Popullor të Rrethit, në orën 8.00, kanë thënë kriminale. Po të justifikohet qëndrimi i tyre,
se shefi i policisë, Dilaver Papare, ka thënë në radio përgjegjësia penale e drejtuesve të degës do të
para fillimit të veprimeve: “Veproni për shpërndarjen zbehet e do të ngelet thjesht në kuadrin e
e personave të grumbulluar para godinës së komitetit përgjegjësisë administrative.
të Partisë së Punës”. Pas pak minutash që ka filluar Për ndalimet është kërkuar se përse nuk është
ndërhyrja e policisë për shpërndarjen e grumbullimit vepruar nga hetuesia. Në këtë drejtim ka vend të
të paligjshëm, janë dëgjuar të shtëna armësh. mbajmë parasysh: së pari, se ndalimet bëhen në
Dëshmitarja Terezina Marubi ka thënë: “Mos me kushtet e flagrancës nga organet që i konstatojnë
armë!” Shefi i policisë në radio ka urdhëruar: “Mos direkt veprat penale dhe autorët e mundshëm të tyre.
qëlloni me armë!” Zëvendësshefi i policisë, Gjergj Në këto kushte kjo ka qenë detyrë e policisë. Së
Çelaj, është përgjigjur: “Nuk përmbahen!” Prova të dyti, hetuesia nuk mund të vepronte nga data
tjera për këtë moment nuk ka. 2.4.1991 deri më 6.4.1991 për shkak të situatës së
Në tri takimet e bëra me grupin e deputetëve tensionuar dhe mungesës së rendit. Me kalimin e
është dhënë një tabllo e qartë e hetimeve, si dhe u kësaj kohe nuk mund të bëheshin ndalime. Për
janë vënë në dispozicion materialet e dosjes. personat që vërtetohej fajësia, ligji lejon marrjen si
Njoftimet e tyre përgjithësisht janë të sakta. Ata na të pandehur dhe arrestimin, por jo ndalimin, për
kanë ndihmuar në ecurinë e mëtejshme të hetimeve. shkak të kalimit të kushteve të flagrancës. Së treti,
Megjithatë, mendojmë se ka vend për t’u kuptuar në takimin e bërë më 3.4.1991 në Komitetin
më mirë edhe disa probleme për pamundësinë e Ekzekutiv të Rrethit të Shkodrës me forcat politike
kryerjes së veprimeve hetimore pas ngjarjes, të është kërkuar me forcë që të bëhen ndalime e të
ndalimeve, të bllokimit të armëve, të bërjes së largohen nga qyteti forcat speciale të policisë dhe
autopsisë etj. Hetuesia nuk mund të veprojë për të policët të jenë të veshur vetëm me uniformë. Edhe
bërë veprime kur nuk ka rend. Organet e punëve të në peticionin e sindikatave të pavarura është kërkuar
brendshme nuk bënë kallëzimin në hetuesi dhe as në mënyrë ultimative të mos bëhen ndalime, për të
ndalimin. Në njoftimin e bërë ata i kanë paraqitur si mos u acaruar më tej situata. Së katërti, ndalimet
të ligjshme veprimet e policisë. Në këtë mënyrë për policët nuk mund të bëheshin, pasi nuk kishte
hetuesia nuk mund të kryente veprime ndaj organeve të dhëna për kryerjen e veprave penale prej tyre.
të policisë dhe drejtuesve të Degës së Punëve të Nga hetimi ka vend të saktësohet momenti se
Brendshme. Arben Broci dhe Naim Kryeziu, në kohën që janë
Në bazë të neneve 66 dhe 68 të Kodit të vrarë, kanë qenë duke ndalur dhe kërkuar që
Procedurës Penale, organet e punëve të brendshme personat e grumbulluar të largohen nga vendi i
kanë qenë të detyruara të bëjnë ndalimin, grumbullimit, se kanë qenë në distancë nga Komiteti
kontrollimin, sekuestrime, bllokimin e armëve, të i Partisë së Punës.
ruajnë vendin e ngjarjes, të zbulojnë e të mbledhin Nga disa dëshmitarë del se edhe Bujar
prova etj. Në këtë rast ato nuk kanë bërë veprim Bishanaku, në kohën që është vrarë, ka qenë duke
dhe as kallëzim në hetuesi. Në ngjarjet e tjera ato thënë: “Mos qëlloni me armë!” Për Besnik Cekën
kanë kryer veprime ligjore. Në akuzën që u bëhet nuk kemi të dhëna deri tani, me gjithë veprimet
drejtuesve të Degës së Punëve të Brendshme hetimore të bëra.
parashikohet edhe përgjegjësia për këto shkelje ligji. Organet e hetuesisë kanë punuar për të hetuar
Ky moment i rëndësishëm duhet pasur parasysh me drejtësi çështjet edhe në situatat komplekse të
për t’u vlerësuar detyra e secilit organ në bazë të vitit të kaluar, duke filluar që nga muaji janar në
ligjit. Shkodër e në vazhdim në Kavajë, Tiranë, Durrës,
Thuhet se hetuesia duhej t’i kryente veprimet Elbasan etj.
hetimore, me arsyetimin se organet e punëve të Është bërë një vërejtje për ngjarjen e datës
brendshme nuk mund t’i bënin këto veprime, si 10.7.1990 në Kavajë, ku u vra një person, duke
pjesëmarrëse në këto ngjarje. Ky arsyetim nuk arsyetuar se nuk u vu para përgjegjësisë penale
është i drejtë dhe nuk justifikon këtë veprim, pasi fajtori, por një polic. Sqarojmë se, në bazë të provave
ligji ngarkon me detyra organet e punëve të dhe ekspertimit të armës e të një plumbi të gjetur, u
brendshme. Ligji është i domosdoshëm të vërtetua që fajtor për vrasjen ishte oficer Luan
344
Allajbeu, i cili u dënua me 23 vjet heqje lirie. qytetarë para komitetit të partisë në datën 2 prill,
Për ngjarjen para Shkollës së Bashkuar të në një kohë kur në takimin me forcat politike të
Oficerëve në Tiranë, më 23.2.1991, është bërë Shkodrës, ku kanë qenë të pranishëm përfaqësues
vërejtje se është quajtur palë kundërshtare e mitura të të gjitha partive, është konfirmuar qartë se kanë
Olta Çekrezi. Sqarojmë se intervista e dhënë në qenë gjithsej disa qindra vetë. Kjo ishte pyetja e
Televizion u kërkua në çast dhe të dhënat janë marrë parë.
me telefon. Intervista nuk është dhënë e plotë në Pyetja e dytë : Sa vazhdojnë kushtet e flagrancës
Televizion, ndërsa në Radio ajo u dha e plotë dhe teknikisht?
nuk pati shqetësime. Është kërkuar disa herë që Pyetja e tretë: (Ka reagim nga salla) Kini durim,
nga Televizioni dhe ATSH-ja të bëhej sqarimi, por ju lutem!
nuk është parë e arsyeshme prej tyre. Popullin Kastriot Islami - Ju lutem, zoti Berisha, të mos
dhe aq më tepër këtë të mitur, si dhe një tjetër akoma bëjmë këtu proces hetimor. Bëjini pyetjet me shkrim!
më të mitur, nuk i konsiderojmë dhe nuk ka arsye Sali Berisha - Së fundi, a e ndjeni si detyrë
t’i konsiderojmë palë kundërshtare. Familjarët janë qytetare t’u kërkoni në Televizion të falur atyre
të sqaruar për këtë. Jemi të interesuar që ajo të viktimave të plagosur në ngjarjet e Shkollës së
shkojë edhe për kurime jashtë shtetit. Autori i Bashkuar, që ju i quajtët pala kundërshtare? Unë
artikullit mund të interesohej për këtë problem para nuk do ta hapja këtë kapitull po të mos e hapnit ju.
se të shkruante. Do të ishte në nderin e gazetës Unë, po të isha në vendin tuaj, do t’u kërkoja të
“Rilindja Demokratike” që këtë fakt ta pasqyronte falur.
realisht, ashtu si dhe momentin tjetër të qëllimit me Qemal Lame - Zoti Sali, unë e thashë edhe
armë nga Komiteti i Partisë së Punës në Shkodër, këtu dhe dua ta sqaroj edhe një herë që jo të falur,
duke u akuzuar sekretari i komitetit të partisë. por në rast se kuptohet kështu, unë me përulje të
Për këto probleme unë mendova të jap disa thellë u them atyre personave që e konsiderojnë se
sqarime, në mënyrë që të kuptohen drejt unë i kam konsideruar si palë kundërshtare, që nuk
kompetencat e hetuesisë dhe predispozicioni për kam atë mendim dhe nuk mund ta kem. Që ta dini,
zbulimin e së vërtetës dhe vënien para përgjegjësisë ishte diçka e shkruar në letër në çast. Unë nuk kam
të fajtorëve, cilido qoftë ai. zakon të flas me letër. Në atë çast m’u kërkua, e
Mendoj se këto janë disa momente që unë doja bëra, po në tërësi opinioni tek ne e ka vlerësuar
t’i vija në dukje për t’u gjykuar nga shokët. Ju intervistën, me përjashtim të atij momenti. Familjarët
falemnderit dhe për të gjitha këto probleme e për të janë sqaruar dhe këtu duhet të më kuptoni, që edhe
gjitha vërejtjet që janë bërë, unë dhe shokët e mi, t’i sqarojmë gjërat dhe njerëzit të mbeten të bindur.
me të cilët punoj, kemi nxjerrë detyra dhe po Për kushtet e flagrancës ligji parashikon kryerjen
punojmë me predispozicionin më të madh që e veprimeve në çast, për 1-2-3 ditë, prandaj dhe
çështjen ta çojmë deri në fund. I jemi borxhli popullit, ndalimi vazhdon 3 ditë. Me kalimin e këtyre kushteve
opinionit tonë shoqëror, popullit të Shkodrës dhe në nuk mund të bësh veprim.
veçanti familjeve të viktimave që këtë problem ta Për thëniet që janë bërë, ka disa. Unë po ju
çojmë deri në fund. them juve që marr thëniet më të sakta të
Kastriot Islami - Në qoftë se ka pyetje dhe dëshmitarëve që janë pyetur, që i kemi zotërinj
vërejtje, depozitojini në sekretari! deputetë të pranishëm edhe këtu. Unë marr për bazë
Sali Berisha - Është e drejtë e pamohueshme thëniet e tyre, siç është dëshmia e zotit Pjetër
e deputetit t’i adresojë diskutantit pyetje në mënyrë Arbnori dhe të ndonjë tjetri. Prandaj këtë problem
të drejtpërdrejtë. Ju lutem, respektoni procedurën! mendoj se edhe ju, edhe shumë shokë të tjerë e
Nuk kemi të bëjmë me komisionin për këtë çështje, keni të qartë.
por me një njeri që e kemi thirrur ne këtu. Ali Spahia - Me leje, zoti Kryetar.
Kastriot Islami - Këtu ai erdhi vetë për të sqaruar Kastriot Islami - Ju lutem, do të vazhdojmë me
çështjen. diskutime. Pyetjet dhe vërejtjet bëjini me shkrim!
Sali Berisha - Jo, do ta thërrisnim ne, edhe në Qemal Lame do të vijë në seancën tjetër të përgjigjet,
qoftë se ndokush ka kundërshtim për këtë. në qoftë se e shikon të arsyeshme për t’u përgjigjur.
Do të vazhdoj me pyetje. Zoti Lame, mund të Fjalën e ka deputeti Besnik Mustafaj.
na sqaroni se mbi ç’bazë komunikata e Hetuesisë Një deputet - Ka mundësi të bëj një pyetje?
së Përgjithshme thotë se u grumbulluan mijëra Kush e thirri Qemal Lamen të lexojë këtë material
345
këtu? do të doja që problemin e Shkodrës të mos e

Kastriot Islami - Qemali erdhi në Kryesi dhe shikojmë si një rast të shkëputur, por të na shërbejë
na tha që kam një material e dëshiroj ta paraqes në për të bërë analiza më të gjera dhe më të thella.
Kuvend.Vendosëm në Kryesi për ta lexuar materialin Vetëm kështu mendoj që Arben Broci dhe shokët e
dhe për këtë ju thashë që në fillim e nuk pati tij që u vranë barbarisht më 2 prill do të jenë të qetë
kundërshtim. në altarin ku janë ngjitur si martirë të demokracisë,
Në qoftë se keni vërejtje ose pyetje, dërgojini demaskues të dhunës.
në sekretari dhe në seancën tjetër Qema1 Lame, i Për vetë njohuritë që kam, unë nuk jam në gjendje
cili është këtu, do t’u përgjigjet të gjithave. të përjashtoj asnjë nga variantet që u paraqitën dje
Arben Demeti - Unë kam vërejtje për Kryesinë mbi rrethanat e zhvillimit të ngjarjes, por duke gjykuar
e Kuvendit Popullor, e cila para se t’i japë fjalën për mbi të gjitha këto variante dhe shpjegimet që dëgjova,
diskutim, duhet të marrë aprovimin e të gjithë mua më duket thellësisht e gabuar që gjithçka ta
deputetëve. lidhnim me personin e Ministrit të Brendshëm, cilido
Kastriot Islami - Asnjë nuk doli kundër kur i qoftë ai individ. Mua më duket se ndodhia e
dhashë fjalën z. Qemal Lame. përgjakshme e Shkodrës është një kujtesë tepër e
Arben Demeti - Ndoshta do të ishte me interes rëndësishme për rishikimin e punës së Ministrisë
në qoftë së z.Qemal Lame do të jepte ato përgjigje së Punëve të Brendshme dhe veçanërisht të
për ato që do të pyesnim ne . Sigurimit të Shtetit. Unë jam dakord me shqetësimin
Kastriot Islami - Të lutem, nuk jua hoqa të e ngritur dje këtu nga disa deputetë për teprimet në
drejtën e bërjes së pyetjeve dhe të vërejtjeve. Ju cilësimet negative të policisë. Duhet pranuar që
bëni pyetje me shkrim, i dërgoni në sekretari dhe Policia Shqiptare u gjet e papërgatitur për situatën
në seancën tjetër z.Qemal Lame le të përgjigjet dhe e re politike në të cilën hyri vendi në dhjetor të vitit
mos krijoni të tilla insinuata. Unë që në fillim jua të kaluar dhe kjo jo për faj të saj. Gjatë gjithë
shpjegova që na ka ardhur në Kryesi propozimi për periudhës së sundimit të shtetit të diktaturës së
të folur Qemal Lame dhe këtu në Kuvend nuk doli proletariatit, përgatitjes së policisë si ruajtëse e
asnjë kundër. Në qoftë se ju nuk e keni kuptuar, jini rendit nuk i është kushtuar asnjë kujdes. Kjo
më serioz dhe dëgjoni me kujdes se çfarë themi ne mospërfillje ndaj rendit publik në Shqipëri fillonte që
si Kryesi e Kuvendit Popullor. te mungesa e ligjeve dhe kjo do të çonte medeomos
Besnik Mustafaj - I nderuari zoti Kryetar, si në uljen e personalitetit të policit në sytë e popullit,
Të nderuar kolegë, ashtu dhe në dekualifikimin profesional. Prandaj unë
Siç doli nga diskutimet e ditës së djeshme, do të thosha që masa e efektivave të policisë duhet
ngjarjet tragjike të Shkodrës janë plagë e hapur për të jetë ndër akuzuesit kryesorë të figurës së Enver
ne të gjithë. Angazhimet e përbashkëta që kemi të Hoxhës, i cili është shkaku i vetëm që ka ardhur kjo
gjithë bashkë (të paktën po të gjykojmë nga gjendje e vështirë. Këtu lind nevoja imediate e
deklaratat) për shërimin e kësaj plage, do ta quaja riorganizimit të shpejtë të policisë me një legjislacion
sinqerisht një ndihmë të madhe që i japim të gjithë të detyruar e sipas standardeve ndërkombëtare të
së bashku, pavarësisht nga përkatësitë partiake, përparuara të vendeve demokratike. Vetëm kështu
realizimit të dëshiruar të demokracisë në Shqipëri. e ndihmojmë në policinë të kryej detyrat e saj. Është
Unë ruaj mendimin që për vetë detyrat që ka kryer në nderin e demokracisë të shmangë si viktimat
deri tani, Partia Demokratike është forca parësore ashtu dhe të pakësojë kriminelët. Theksoj që
për realizimin e demokracisë e të paqes së dëshiruar riorganizimi i policisë është i pashkëputur nga
në Shqipëri. Gjithashtu ruaj mendimin që asnjë forcë rishikimi i strukturave të Ministrisë të Punëve të
politike e vetme, qoftë dhe Partia Demokratike, nuk Brendëshme e në mënyrë të veçantë nga rishikimi i
mund ta sjellë e vetme demokracinë në Shqipëri. Sigurimit të Shtetit. Mendoj që shërbimi i parë që
Demokracia në vendin tonë mund të arrihet nëpërmjet do t’i bënim demokracisë në këtë rast do të ishte
bashkëpunimi e mirëkuptimit të të gjithëve së shkrirja e këtij aparati famëkeq, i krijuar sipas
bashku. Prandaj dhe preokupimi i djeshëm i të gjithë mësimeve staliniste për të ushtruar dhunë politike
diskutantëve për zbulimin e së vërtetës të masakrës ndaj popullit. Mbajtja e këtij, përveç që është tepër
së Shkodrës është shumë i rëndësishëm dhe i e kushtueshme për shtetin tonë të varfër, është dhe
lavdërueshëm. Për vetë fazën që kanë hyrë punimet e papërligjur ekonomikisht. Prandaj duke e shkrirë
e sesionit të parë të Kuvendit të parë pluralist, unë nuk bëjmë gjë tjetër veçse fshijmë një njollë që na
346
ka lënë sundimi i gjatë i diktaturës. mendoj që konkluzioni i grupit parlamentar për

Me sa kemi parë gjatë viteve, ndër gjithë sektorët hetimin e kësaj ngjarjeje është pa përgjegjësi. A janë
e Ministrisë së Punëve të Brendshme, Sigurimi i bindëse dhe pranuese ato që u thanë nga
Shtetit ka qenë më dhunuesi i të drejtave të njeriut, informacioni se Ministri i Punëve të Brendshme
por dhe më spekulativi. Nën petkun e sekretit kjo qenka i ri dhe jashtë profilit? Atëherë kush e ngarkoi
armë e mprehtë e Partisë i ka dhënë vetes të drejtën me këtë detyrë para 1 muaj e gjysmë, kur qenka
të veprojë pa ligje, vetëm duke zbatuar idetë e njërit jashtë profilit? A nuk duhet gjykuar ky Këshill
apo tjetrit. Prandaj unë ngjarjen e Shkodrës e shikoj Presidencial që e hoqi dhe e solli këtu në këto
si vazhdim i kësaj tradite të shëmtuar të sigurimit situata? Si duhet t’ua vëmë emrin që për 1 vit u
gjatë gjithë këtyre viteve. Këta që e kanë krijuar këtë hoqën 3 ministra të Brendshëm dhe situatat nuk po
traditë janë shumë të lidhur me këtë praktikë dhe kristalizohen? Unë pajtohem dhe me disa propozime
është shumë e vështirë të shkëputen prej saj. Do t’i të kolegëve që diskutuan dje që duhet parë më thellë
bënim një shërbim të madh demokracisë në Shqipëri, situata, që të dalin me të vërtetë shkaqet dhe të
por edhe atyre njerëzve që punojnë sot në sigurim, stabilizohet gjendja.
duke e shkrirë këtë organizëm dhe unë mendoj që Po Qeveria e Përkohshme në këto momente
jemi në momentin e duhur. Gjykimi i ngjarjes së çfarë ka bërë? Jo, shokë, gjykimi e mendimi ynë
Shkodrës, si dhe përgatitja për formimin e Qeverisë nuk është vënia para përgjegjësisë ndoshta me
së re na japin këtë rast. presione ose dhe me pasione pa pasur parasysh
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Bardhyl kushtet, detyrën e organeve të ruajtjes së rendit dhe
Fasko. mundësitë e tyre, pa pasur parasysh dhe të drejtat
Bardhy Fasko -Të nderuar shokë të Kryesisë, e njeriut. A e kuptojmë që organet e ruajtjes së rendit,
Të nderuar deputetë, veçanërisht policia kanë dalë forca të lira në këto
Ngjarjet sa të dhimbshme e aq të padëshirue- momente? Forcat e ruajtjes së rendit po kërcënohen,
shme të Shkodrës kanë mbetur enigmë,ndërkohë po vriten e priten dhe po qëndrojnë pa mbështetje e
që populli ynë pret ora-orës të mësojë të vërtetën strehim, pa një status të caktuar për të kryer
dhe shkaktarët të përgjigjen para popullit. Janë të detyrën. Unë shtroj pyetjen këtu në Parlament: Kush
pamjaftueshme konkluzionet e grupit parlamentar nga ne del në këtë moment të veshë uniformën e
në informacionin e dytë për të ndriçuar rreth të vërtetës. policisë? Unë mendoj që në këto situata asnjë nuk
Mendoj dhe propozoj të shpejtohen hetimet, mund të do të dilte të vishte uniformën e policit. U bë mirë
shtohet komisioni me specialistë të tjerë dhe propozoj dhe shumë mirë që u këmbëngul për një status të
shokun Xhelil Gjoni e Dritëro Agollin. veçantë për Radiotelevizionin. A nuk do të ishte për
Gjithashtu mendoj që të shtohen në këtë të mirën e kombit që të dilte dhe një status për
komision dhe deputetë të Grupit Parlamentar të punën e këtyre organeve? Ne kërkojmë që t’i kthehet
Partisë Demokratike dhe të Omonias, si dhe nga popullit siguria dhe qetësia e mëparshme.
partitë e tjera që nuk marrin pjesë në Parlament. Unë nuk jam dakord që të lirohet nga detyra
Dikush hedh idenë që shkaku i djegies është goditja Ministri i Punëve të Brendshme ose Kryetari i
me armë dhe pasoja është djegia e komitetit të Hetuesisë pa u kristalizuar situata.
partisë. Jo, nuk është kështu. Më saktë do të ishte, Shokë deputetë, qetësia dhe siguria e popullit
për mendimin tim, se shkaku është grumbullimi i veç organeve të ruajtjes së rendit do të sigurohet
paligjshëm, thirrjet dhe sharjet histerike nga turmat edhe me mbështetjen tonë dhe me një punë më
dhe qëndrimi indiferent, ndoshta edhe nxitës, i këmbëngulëse, por edhe të forcave të tjera politike,
sekretarit të parë të Komitetit të Partisë së Punës duke mos përjashtuar këtu dhe sindikatat e pavarura.
dhe të sekretarëve të tjerë të Partisë të Punës të Shokë, punimet e Kuvendit Popullor i ndjek
Shkodrës dhe pasojat janë vrasjet plus djegiet. A mbarë populli dhe unë kam një sugjerim që të jemi
mund të propozohet me këtë informacion të thatë më racionalë në diskutime dhe në mendime dhe të
lirimi i Ministrit të Punëve të Brendshme nga detyra mos rrëmbehemi nga pasionet partiake. Ne jemi të
ose i Kryetarit të Hetuesisë apo i Prokurorit të zgjedhur nga populli dhe, si të tillë, duhet të flasim
Përgjithshëm? Unë mbështes mendimin e deputetit me gjuhën e popullit dhe të jemi më të kulturuar me
Besnik Mustafaj se nuk do të ishte ky momenti që njëri-tjetrin. Kujt i shërbejnë ato krahasime me
do ta qetësonte situatën, duke liruar ose shkarkuar zogun, breshkën etj., etj. Unë do të thosha që këto
disa ministra, pa u sqaruar plotësisht e vërteta. Unë përbëjnë fyerje.
347
Kastriot Islami - Të lutem, përqëndrohu te mund të përdoren kundër personave të veçantë e

ngjarjet e Shkodrës! drejtues të turmës vetëm kur përdorimi i masave të
Bardhyl Fasko - Komisioni Parlamentar dhe ato tjera shtrënguese nuk ka dhënë rezultate të
organe që kanë vajtur për ta çuar problemin deri në dëshiruara dhe grupi i personave kryen vepra dhune
fund duhet të mbështeten me persona të tjerë, që që në vetvete përbëjnë shkelje të rënda të ligjit.”
hetimet të përfundojnë 1 orë e më parë. Pra, po të kesh këtë formulim të nenit 5 të ligjit dhe
Ajli Alushani - Kam për të bërë një sqarim të deklaratën e Ministrisë të Punëve të Brendshme,
vogël. Lidhur me materialin që ka paraqitur komisioni ku u ngatërrua me dashje renditja kronologjike dhe
mendoj që materiali të mos interpretohet si dy turma u paraqit vandale, me dinamit në dorë, atëherë
materiale, por si një material i dytë që plotëson të kjo a do të thoshte që armët e zjarrit janë përdorur
parin. sipas ligjit?
Kastriot Islami - Falën e ka depueti Daniel Në raport është thënë që është arrestuar kryetari
Karanxha. i Drejtorisë së Punëve të Brendshme, shefi i policisë,
Daniel Karanxha - I nderuar Kryetar, zëvendësshefi e tjerë dhe janë dhënë për ndjekje
Të nderuar deputetë, penale. Por a mund të jenë këta autorë të vërtetë të
Ngjarja e Shkodrës është një ngjarje me rëndësi ngjarjes? Jo, të paktën jo totalisht, këta, shumë-
kombëtare jo vetëm nga përmasat tragjike, por edhe shumë, mund të jenë zbatues të urdhëruesve.
sepse zgjidhja e drejtë e saj do të shënojë fillimin e Ja pse. Këtu kemi dy raste të mundshme. Rasti
drejtësisë sociale, do të shënojë fillimin e shtetit i parë kur këta nuk e kanë ditur ligjin dhe kanë
juridik shqiptar. vepruar me kokën e tyre dhe rasti i dytë kur këta e
Është për të ardhur keq që nga analiza e kanë ditur ligjin dhe me kokë të tyre i kanë kaluar
zhvillimit të ngjarjeve në vendin tonë shihen reagime kompetencat. Tashti le të marrim rastin e parë.
të ndryshme nga forcat politike dhe shtresat sociale. Në qoftë se kryetari ose shefi i policisë nuk e
Për shembull, dihet që në muajin dhjetor në Elbasan ka ditur ligjin mbi përdorimin e armëve, i cili ka dalë
u zhvillua një demonstratë, ku u thyen xhama, u në datën 5 janar 1991, atëherë si shpjegohet fakti
vodhën dyqane e tjerë e tjerë. Për këtë ngjarje u tha që po ky kryetar që jep informacionin, duke pasur
që policia veproi me maturi, të tjerët thanë që veproi qindra dëshmitarë okularë, ngatërron vetëm
jo me shkakthtësi. Megjithatë bashkohem me një kronologjinë e ngjarjeve? Pra, atë kronologji e cila
pikë që policia dhe forcat e rendit vepruan me vërtetonte pafajësinë e tij para ligjit. Gjithashtu
shkathtësi, duke arrestuar gjatë natës qindra veta. mosnjohja e ligjit nga organet e rendit dhe veprimi i
Ky zell u tregua dhe në atë që policia i kapërceu tyre në padije të plotë hidhet poshtë dhe nga një
shumë kompetencat e saj. Ky zell u tregua dhe aty fakt. Në informacionin e parë u tha që shkëmbimet
që disa nga këto persona që u arrestuan u liruan e plumbave nga policia me gurë nga demonstruesit
nga gjykata si të pafajshëm. Ndërsa në Shkodër u vazhduan rreth 2 orë.
vranë disa njerëz dhe policia qëndron inaktive dhe Cili është ai kryetar që hap zjarr mbi njerëzit
kjo në grupin hetimor kalohet me një frazë të mbi dy orë dhe nuk u lidhka me qendrën qoftë me
rrumbullakosur që policia dhe hetuesia vepruan me telefon ose me radio? Pra dhe ky version bie.
vonesë. Shtroj pyetjen: çfarë prisnin ata? Atëherë le të shikojmë rastin e dytë. Kur kryetari
Në datën 6 filloi procesi hetimor dhe në datën ose shefi i policisë e di ligjin dhe me vetëdije e
17 bllokohen armët, pra 15 ditë mbas aktit dhe nuk kapërcen atë në kundërshtim me urdhrat që vijnë
është për t’u habitur kur thuhet që u gjet pluhur, nga qendra, atëherë ai e di që vulos vendimin e tij të
mbasi kishte kohë jo vetëm për të zënë pluhur, por menjëhershëm, mbasi ai është fajtori i vetëm. Fakti
edhe ndryshk. që ky dënim vonohet dhe kryetari i degës, shefi i
A duhet besuar varianti që organet e rendit, policisë e të tjerë arrestohen me vonesë, pas
policia, hetuesia vepruan me vonesë? Mos kemi të presioneve të opozitës dhe krijimit të komisionit
bëjmë me dizinformim, kalim kompetencash? Jo, parlamentar, hedh poshtë edhe këtë version. Prandaj
dhe ja sepse. Neni 5 i dekretit “Mbi armët” thotë: është e qartë që urdhrat duhen të kenë ardhur diku
“Armët e zjarrit nuk lejohen të përdoren kundër per- më lart sesa kryetari i degës ose shefi i policisë.
sonave që në dukje duken të mitur; në vende publike Prandaj është detyrë e hetuesisë të zbulojë fajtorët
ku ka mbledhje, grumbullime njerëzish që vihet në e vërtetë dhe të vihen para ligjit, pavarësisht se nga
rrezik jeta e të tjerëve. Armët e zjarrit në këto raste kanë dalë urdhrat. Shkodra nuk pranon lidhje
348
kompromisi, ajo nuk pranon kokë turku. Ajo do vetëm duhet të kishin bërë të pamundurën, pasi ka pasur
një zgjidhje: të vërtetën dhe vetëm të vërtetën, sado ndonjë variant për shmangien e vrasjeve të njerëzve.
e dhimbshme qoftë ajo. Ndërkohë ne nuk analizojmë as Komitetin e Partisë
(Në sallë bëhet zhurmë) të Shkodrës, as partinë këtu, por ndonjë mendim
Kastriot Islami - Më falni, për një çështje keni japim. Unë bashkohem me mendimin e disa shokëve
ndërhyrë disa herë. që puna e Komitetit të Partisë të Shkodrës, duke
Pjetër Arbnori – Më falni, por ata nuk janë filluar që nga sekretari i parë, ka qenë e
arratisur, janë këtu në Tiranë. pamjaftueshme, ai është strukur para këtyre
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Mezini. ngjarjeve. Ndërkohë dhe Komiteti Qendror i Partisë
Muharrem Mezini - Të nderuar zotërinj të së Punës të Shqipërisë me sekretarët duhet të
Kryesisë, qëndronin më pranë, jo vetëm me një Muharrem
Të nderuar deputetë, Xhafa. E them këtë se e vetmja forcë e PPSH-së ka
Së pari, do të shtroja kërkesën e nevojshme që qenë lidhja me popullin dhe mendoj që kohët e fundit
të përpiqemi të sqarojmë e të zgjidhim çështjen e ka njëfarë shkëputje.
Shkodrës dhe jo ta ngatërrojmë atë më tej, siç po Mendoj që për ngjarjet e Shkodrës duhet
vihet re në disa diskutime. përcaktuar shkaku, se pasojat mund të jenë të
Së dyti, me qëndrimin tonë vlerësues, me shumta. Tani nuk kemi vetëm një Shkodër, por na
prekupacion e gjakftohësi ne ta urtësojmë e ta bindin janë bërë shumë dhe më duket se nuk po shkojmë
popullin dhe jo ta irritojmë e ta përgatisim për ngjarje nga demokracia, por nga terrorizmi, jo nga bota
të tjera, siç u tha dhe në ndonjë zë këtu. Të gjithë demokratike dhe e lirë, por nga mesjeta. Çdo ditë
jemi të interesuar sinqerisht për të nxjerrë të ka presione, fletushka, kërcënime etj. etj. Ku po
vërtetën. Prandaj unë do të kisha vërejtje ndaj disa vemi kështu? E them me bindje të plotë që populli
shokëve që irritohen dhe nuk mbajnë qëndrim është i shqetësuar dhe kërkon hesap ndaj nesh si
konform rregullave, madje bëjnë dhe akuza të shtet dhe ndaj nesh si deputetë që na zgjodhën në
pabazuara. Duket sikur disave u dhemb, ndërsa të këtë Kuvend. Ne sot ligje kemi dhe ligje nuk kemi.
tjerët nuk çajnë kokën. Mungesa e durimit dhe irritimi Organet e ruajtjes së rendit te ne tani janë kthyer si
tregojnë mungesë argumentesh dhe kështu nuk komisariate të dikurshme politike dhe morale, duke
zbulohet e vërteta për këtë çështje. Këtu jemi në ndërruar role. Mendoj që ne menjëherë duhet të
Kuvend dhe duhet të zbatojmë rregullin që kemi përcaktojmë ato ligje ku bëhet fjalë për ruajtjen e
vendosur. rendit e të qetësisë publike. Natyrisht kjo nuk
Për ngjarjen konkretisht unë mund të flas vetëm përjashton partitë politike, që duhet të bëjnë një punë
mbi bazën e atyre që tha komisioni, i cili për të madhe e të kujdesshme për respektimin e ligjeve,
mendimin tim ka dhënë një material të çmuar dhe qoftë nga Partia Demokratike apo dhe Partia e
do të dëshiroja të mos ndërpritej puna e tij. Ne hetim Punës. Duhet bërë nga secila forcë distancimi nga
këtu nuk bëjmë sepse as mundësitë, as aftësitë, veprimet e rrugëve, që të shmangim destabilizimin
as detyrimin për këtë nuk e kemi, por vetëm një e vendit e të shoqërisë sonë.
gjykim për punën e këtij komisioni mund të japim. Gjithashtu dua të theksoj se në qoftë se flasim
Dua të theksoj se organet e policisë dhe të hetimit për shtet juridik duhet të veprojë ligji pa të voglin
në Shkodër duhet të vepronin më me forcë dhe në hezitim kundër kujtdo qoftë. Demokracia shkelet dhe
këtë drejtim më duket njëfarë paaftësie. Mendoj që nga moszbatimi i ligjeve. Këtë e kanë tërë vendet e
këto organe duhet të veprojnë më me forcë në të demokracisë dhe mjetet për të ruajtur rendin ne
ardhmen. andej i kemi marrë, duke filluar nga shkopi i gomës,
Gjithashtu theksoj që ngjarja duhet trajtuar e sepse dihet që ne nuk kemi ndonjë fabrikë të tillë
plotë dhe jo pjesë-pjesë. Unë mendoj që gjykimin për këto. Populli pret nga ne, prandaj ju ftoj të gjithë
përfundimtar mund ta japim vetëm kur të dalë që këtë problem ta shikojmë me objektivitet.
rezultati përfundimtar. Do të këshilloja ndonjë shok Kam dhe një vërejtje lidhur me trajtimin nga ana
që të mos japë deklarata të parakohshme. E vërteta e Qeverisë për disa ndryshime që jepen
nuk është si them unë apo siç thotë tjetri, ajo do të paraprakisht. Është e nevojshme dhe e
dalë mbi bazën ose konform ligjeve që i kanë miratuar domosdoshme që kur ka thashetheme, Qeveria të
shokët tanë para nesh dhe ne që i miratuam këtu vazhdojë me anë të shtypit të japë sqarime për këtë
në Kuvend. Mendoj që organet e ruajtjes së rendit punë.
349
Kastriot Islami - Ju sugjeroj edhe një herë tjetër përdorin atje ku duhet dhe jo kundër popullit.
që të përqendroheni në materialin e paraqitur nga Unë jam edhe për atë që të hiqet dorë nga
Komisioni Parlamentar për ngjarjet e Shkodrës dhe metoda e vjetër e Sigurimit të Shtetit. Mua më bën
si ta ndihmojmë këtë komision. Analizat e punës përshtypje rrethimi me roja i Kuvendit Popullor dhe
së partisë bëjini në mbledhjet e organizatave të nuk e kuptoj se kush ka frikë nga ne këtu. Unë do
partisë atje ku jeni. Fjalën e ka deputeti Baltëza. të mendoja se kjo vetëm krijon tension në popull
Bardhyl Baltëza - E nderuar Kryesi, dhe nuk na lejon ta shohim njëri-tjetrin me qetësi.
Të nderuar deputetë, Gorbaçovi kur vajti në Tokio kishte 22 mijë policë,
Kemi dy seanca që po merremi me problemin e po kishte dhe 288 milionë rusë, kurse ne jemi 3
Shkodrës dhe unë mendoj që kontributi që duhet të milionë shqiptarë dhe ma do mendja se harxhime
japim ne për qetësimin e popullit, në veçanti atij të kaq të mëdha për ne sikur janë të tepërta.
Shkodrës, duhet të jetë më i madh se kjo që bëjmë. Kastriot Islami - Zoti Bardhyl, përqendrohuni
Probleme teknike mund të këtë shumë, por unë në materialin e Shkodrës!
mendoj që kryesorja e asaj që ka ndodhur në Bardhyl Baltëza - Unë jam dakord me
Shkodër është një idealizim i përgjithshëm, është konkluzionin e komisionit parlamentar, në qoftë se
një proces tensioni dhe terrori politik që vazhdon ti shkarkon Kryetarin e Hetuesisë, Ministrin e Punëve
prej shumë kohësh. Mendoj që në vendin tonë nuk të Brendshme dhe Prokurorin e Përgjithshëm. Të
janë të parat vrasjet e Shkodrës, vrasje të tilla kanë paktën janë hapat e parë që tregojnë që vëmë një
ndodhur në shumë qytete të Shqipërisë dhe qetësi në këtë popull, por nga ana tjetër duhet të
fatkeqësisht policia del pa lagur. Dëgjuam dy këmbëngulim që hetimet e Shkodrës të shkojnë deri
materiale, të Ministrit të Punëve të Brendshme dhe në fund.
të shefit të përgjithshëm të policisë. As njëra, as Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Bregu.
tjetra nuk ka faj, atëherë kush ka faj? Unë do t’i Gagaçe Bregu - I nderuar Kryetar,
pyesja të gjithë shokët. Më duket se do të Të nderuar deputetë,
mundohemi t’i gjejmë, do t’i gjejë populli. Duke dëgjuar informacionin për ngjarjet e
Unë mendoj që problemi i Shkodrës duhet parë Shkodrës dua të shpreh dhe unë disa mendime.
pak më gjerë. Vrasjet në Shkodër duhen parë jo se Mendoj që me gjithë punën e mirë të komisionit,
dalin disa djem për të protestuar. Grumbullimi informacioni duhet të ishte më i shpejtë, më i thellë.
ndoshta ishte i paligjshëm, por ata ishin fëmijët tanë, Me ngjarjet e 2 prillit është prekur i gjithë populli
fëmijët e atyre policëve dhe nuk është aq e lehtë të ynë, veçanërisht familjet e të vrarëve. Unë si
shtish ndaj turmës dhe çuditërisht vritet A.Broci. Unë përfaqësues i popullit jam distancuar menjëherë nga
do të pyesja: kujt i duhen snajperët, sepse në çdo ato veprime që na sollën këto pasoja të rënda, të
qytet ku bëhen manifestime ka të tillë? A ka populli cilat po i diskutojmë dhe këtu në Kuvendin Popullor.
ynë armë? Unë ju siguroj se opozita nuk ka armë, Demokracia në vendin tonë nuk duhet shoqëruar
për këtë ju siguroj unë. Opozita për këtë problem e me vrasje, sepse kështu, kjo demokraci krijon shije
ka ngritur zërin kaq herë. shumë të keqe. Kjo ngjarje e shëmtuar, nuk duhet
Është e vërtetë që ka pasur shkrepje armësh të ndodhte dhe secili nga ne pyet pse ndodhi e cilat
ditën e nesërme, mbas zgjedhjeve, dhe për këtë ishin motivet, cilët janë shkaktarët, pse nuk
nuk kemi pse të habitemi, se të gjithë jemi qytetarë. analizohet e gjithë ngjarja, pse nuk vihen para
Nga gëzimi ata shtinë me armë, le të gëzohet Partia përgjegjësisë shkaktarët e gjithë ngjarjes? Unë si
e Punës, ne nuk kemi asnjë gjë, ne i nënshtrohemi deputet i Kuvendit Popullor duke shprehur indinjatën
zgjedhjeve, por ama... dhe keqardhjen u them ndal këtyre veprimeve që
Kastriot Islami -Ju lutem, përqendrohuni te marrin jetë njerëzish dhe kërkoj sa më parë të
problemi i Shkodrës! analizohet kjo ngjarje.
Bardhyl Baltëza - Ky është një problem i Mendoj që të vazhdojmë punën në Kuvendin
përgjithshëm. Unë do t’i propozoja këtij Kuvendi, Popullor dhe të vendosim sa më shpejt shtetin ligjor.
për të qetësuar gjakun e popullit tonë, për të krijuar Lidhur me masat që propozohen nga grupi
imazhin e një Shqipërie demokratike, të aprovohet parlamentar, dhe unë ashtu mendoj, të vihen fajtorët
një ligj ku të mblidheshin armët e popullit. Nuk ka para gjyqit. Për shokët që u propozuan të lirohen
pse të kemi armë, nuk ka pse të kemi frikë. Organet unë mendoj që shkarkimi i tyre nuk do të zgjidhë
që kanë armë le t’i mbajnë armët, por ato armë le t’i çështjen. Unë mendoj që populli i Shkodrës nuk
350
qetësohet, duke marrë disa masa për shkarkimin e në Komitetin e Partisë të PPSH. Duke mos qenë të
disa drejtuesve të organeve të drejtësisë, por populli depolitizuara, kanë qenë dhe janë akoma vegla të
i Shkodrës kërkon që fajtorët të vihen para PPSH-së. Mos vallë këto forca nuk komandoheshin
përgjegjësisë penale. nga PPSH, nga drejtuesit e saj në rrethin e
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Shqalësi. Shkodrës?
Agustin Shqalësi - I nderuar Kryetar, Zoti Ministër i Brendshëm thotë që është
Të nderuar deputetë, përgjegjës për gjithçka kryetari i degës së Shkodrës.
Jetojmë në një kohë kur kriza dhe kaosi i Po pse Ministri i Brendshëm nuk bëri asnjë
përgjithshëm ka mbërthyer gjithë jetën shqiptare, deklaratë, por vetëm mbas 1 muaji të ngjarjes ai
kur jeta e popullit është bërë e pasigurt në trojet e bën një deklaratë para Kuvendit Popullor, ndërkohë
veta, në shtëpitë e veta. Varfëria ekonomike dhe që populli i Shkodrës mezi priste fjalën e tij? A mos
mosstabiliteti social është rënduar me tepër në vallë duhet të besojmë që organet e punëve të
qytetin e Shkodrës, sepse edhe mbas një muaji brendshme janë të decentralizuara dhe të
nga ngjarja e 2 prillit, me gjithë angazhimin e shkëputura nga qendra dhe forcat e policisë nëpër
Parlamentit, e vërteta nuk po del në shesh. Fajtor rrethe veprojnë në mënyrë kaotike, aq më tepër që
për këtë po bëhet nga hetuesia populli shkodran që kjo ngjarje pritej, siç u deklarua këtu?
nuk dëshmon për të vërtetën, sepse ka frikë. Edhe Shtrohet pyetja se cilat forca janë të interesuara
komisioni parlamentar në raportin e tij, megjithëse për këto manifestime të paligjshme. Këtë pyetje e
liron Kryetarin e Hetuesisë së Përgjithshme, duke shtron Ministri i Punëve të Brendshme, pyetje që
cilësuar punën e dobët të saj, kur vjen puna prapë ne deputetët duhet t’ia bënim këtij ministri. Pra, ju,
merr parasysh konkluzionet e kësaj hetuesie. zoti Ministër, duhet të na thoni se cilat forca janë të
Më datën 3-4 prill i gjithë populli i Shkodrës interesuara për këto manifestime të paligjshme,
përcolli bijtë e vet me lot në sy. Ky varrim madhështor kush janë këta që i nxisin këto forca?
ishte hetimi i parë i ngjarjes. Çfarë do të nxjerrë në Jam i mendimit që ngjarjet e Shkodrës kanë
dritë hetuesia? Shumë dëshmitarë të vërtetë të rrënjë të thella dhe detyrimisht lidhen me të kaluarën
ngjarjes nuk u thirrën fare nga hetuesia dhe ato që e palavdishme të këtij vendi, që shijet e tij i pa
thirrën (nxënësit e shkollave) i pyetën se kush ju ka burokracia e PPSH-së. E theksoj, burokracia e
organizuar të dilni te sheshi, ndërkohë që ata PPSH-së. Është kjo burokraci që tradhtoi jo vetëm
firmosin peticionet se nuk i ka organizuar asnjeri, partinë e vet, por gjithë popullin shqiptar. Populli i
por kanë dalë vetë vullnetarisht. Firmat e tyre, thjeshtë, komunistët e thjeshtë, punëtorë, fshatarë,
peticionet e tyre, ndodhen në selinë e Partisë intelektualë besuan në idealin komunist për të mirën
Demokratike të Shkodrës, ne do t’i mbajmë këto e këtij kombi. Jam i bindur që realizimi praktik i
firma, se këto firma akuzojnë, janë bijtë e popullit pseudosocializmit në Shqipëri solli këto pasoja
shkodran. negative, të cilat po i vuajmë të gjithë. Nëse
Pyetet se kush e dogji Komitetin e Partisë të komunizmin nuk e do populli shqiptar, nëse populli
Shkodrës, ndërkohë që u vranë 4 veta dhe akoma shkodran shpërthen në revolta antikomuniste, ndaj
nuk po gjenden fajtorët, vrasjet e të cilëve për burokracisë që projektoi atë, ky nuk është faji i
opinonin e popullit shqiptar dhe atij ndërkombëtar komunistëve të thjeshtë, nuk është faji i Partisë
mbetet i mjegulluar. Por vetëm një gjë duhet të kemi Demokratike, as i popullit tonë. Është përpjekja për
të qartë, të nderuar deputetë, që populli i Shkodrës të nxjerrë masakrën e Shkodrës nga forcat e
e di të vërtetën. Hetuesia duke mjegulluar situatën jashtme, duke i rënë tangent disfatës që pësoi
e ngjarjeve nuk bën gjë tjetër veçse forcon akuzën udhëheqja e palavdishme e PPSH-së, është
me ide fikse se në këtë ngjarje janë implikuar forca mjegullimi i të vërtetës. Shumë nga zotërinjtë
madhore, para të cilave hetuesia hesht dhe nuk ishte deputetë duan të dalin jashtë kuadrit të partive duke
e aftë hetuesia t’i nxjerrë. Ngjarja ndodhi në komitetin theksuar se ne jemi deputetë të popullit. Megjithatë
e Partisë së Punës, i pajisur me telefaks dhe me mendimi im është se ata nuk tregohen të sinqertë.
mjete shumë moderne, i lidhur me korpusin e Çdo deputet në këtë sallë, jam i mendimit se
Komitetit Qendror të Partisë së Punës të Shqipërisë. mendon se programi i Partisë që ai përfaqëson është
Atëherë të lind pyetja: mos kjo ngjarje nuk u mor më i mirë për kombin shqiptar. Atëherë pse e
vesh menjëherë në korpusin kryesor të Partisë së shkëpusin vetën këta zotërinj nga partia që i
Punës të Shqipërisë? Forcat e policisë u ndodhën përkasin? Të gjithë e dënojnë masakrën e Shkodrës.
351
Kastriot Islami - Të lutem, deputeti Shqalësi, dhe ne të presim raportin përfundimtar. Në qoftë se
përqendrohuni te materiali dhe mos bëni analiza! ky komision nuk e bën dot, të japë dorëheqjen dhe
Agustin Shqalësi - Në komisionin parlamentar të krijohet një grup tjetër parlamentar. Kjo duhet bërë
thuhet që hetuesia e ka zvarritur problemin. Në mos menjëherë, sepse kemi rënë dakord që pa u zgjidhur
kjo është bërë me qëllim dhe në mos pa qëllim, por kjo çështje nuk do të krijohet Qeveria.
për mosaftësi, atëherë pse vazhdon të qëndrojë ai Kastriot Islami - Mirë, atëherë, seanca mbyllet
grup hetimor? Unë mendoj të shkrihet ai grup dhe rifillon në orën 12. 00.
hetimor, edhe pse nga komisioni parlamentar merren Grupi për projektrregulloren të vijë në Kryesi.
për bazë argumentet e këtij grupi hetuesish. Dua të
bëj një pyetje: Pse akoma ka njerëz të armatosur, * * *
që nuk janë pjesëtarë të forcave të organeve të
rendit? Kam vënë re se kur deputetët e Partisë Kastriot Islami - Fillojmë seancën. Kush e do
Demokratike janë të armatosur, disa nga deputetët fjalën?
e PPSH-së qeshin. Ju qeshni, sepse keni vetë armë, Dritëro Agolli - Mendoj që asnjë deputeti të
por dua t’ju pyes: nga kush keni frikë? kulturuar nuk i lejohet të ofendojë qoftë personin,
Kastriot Islami - Përqendrohuni te ngjarja e qoftë partinë që i përket. Kritika dhe diskutimi mendoj
Shkodrës dhe ju lutem mos krijoni tensione në sallë! unë nuk duhet të barazohen me fyerjen përmes
Agustin Shqalësi - Do të më falin ata deputetë frazave standarde të dëgjuara me qindra herë.
që nuk kanë armë, por të gjithë sekretarët e parë të Ambienti i pluralizmit është debat dhe kritikë; nuk
PPSH-së kanë armë. Për këtë pyesni zotin Ministër është pajtim, por ama jo ofendim. Asnjëri nuk më
të Punëve të Brendshme se ju sqaron ju që nuk e detyron mua të kem këtë ose atë mendim, këtë
dini. ose atë ideal.
Kastriot Islami - Mos replikoni me sallën! Kastriot Islami - Ka një shqetësim nga
Agustin Shqalësi - Hetimi thuhet se ka qenë deputetët lidhur me renditjen. Renditja është
tepër i vështirë. Unë do të bëj një pyetje: a ishte e kronologjike dhe e alternuar. Pra, kanë ardhur emrat
vështirë të gjendet kush e bëri deklaratën e dhënë e shënuar nga grupet parlamentare dhe ne po bëjmë
në TV Shqiptar? Aty duhet të kishte filluar hetimi një alternim.
mendoj unë. Unë jam i ri dhe kam shpresë që ju do Fjalën e ka deputeti Halil Elezi .
të keni kurajën dhe durimin të na dëgjoni deri në Halil Elezi - Të nderuar deputetë,
fund. Unë nuk dua t’ju ofendoj pse ju keni ofenduar Problemi i Shkodrës që shqyrton Kuvendi
një popull... Popullor ka rëndësi të veçantë, mbështetur në faktin
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! se kësaj çështje ne i dhamë statusin për ta analizuar,
Deputeti Shalësi përqendrohuni te problemi, mos pavarësisht nga rendi i ditës.
krijoni replika me sallën! Natyrisht për çështjen e Shkodrës nuk kam ndër
Agustin Shqalësi - Unë e theksova se një pjesë mend të jap mendime tekniko-profesionale, se kjo
e popullsisë është e armatosur dhe kjo për mua u përket organeve të specializuara, si: hetuesisë,
përbën rrezik, sepse dy javë pas ngjarjes së prokurorisë, organeve të punëve të brendshme.
Shkodrës në zonën time, në Juban të rrethit të Gjithashtu unë nuk di të përshkruaj ngjarjen apo të
Shkodrës, ndodhi një vrasje, një vrasje gjysmë flas me hamendje e ta interpretoj sipas mendjes
politike e gjysmë hasmërie. Njëri ishte përfaqësues sime këtë ngjarje. Analiza këtu duhet bërë në bazë
i Partisë së Punës, tjetri i Partisë Demokratike dhe të argumenteve, përndryshe çështja e Shkodrës do
viktima ishte i Partisë Demokratike. Ju deputetë të të marrë karakter subjektiv, bile dhe partiak dhe
Partisë së Punës po qeshni, por ky problem është Kuvendit pluralist do t’i vështirësohet shumë puna.
shumë serioz. E para, unë mendoj që organet e specializuara
Jam i mendimit që grupi parlamentar i hetimit duhet ta ndjekin më shpejt këtë çështje.
këtë informacion ta quajë si fillimin e punës së tij, E dyta, për punën që bëhet dhe për përpjekjet
se ka shumë pikëpyetje. Ky komision të mos thotë për të nxjerrë të vërtetën duhej sqaruar opinioni, se
lirim të Kryetarit të Hetuesisë, Prokurorit të jo vetëm ilaçi i farmacisë dhe fjala e mirë të
Përgjithshëm, por të thotë shkarkim, sepse kur thua shëndosh.
lirim kupton sikur bëhet me dëshirën e tyre. E treta, duhet të sqarohet me kujdes ajo fije
Mendoj që ky komision të vazhdojë punën e tij dyshimi që po shfaqet këtu se dikush ngulmon të
352
nxjerrë të vërtetën dhe ana tjetër ngulmon për ta tij në Kuvend, në seancën e dytë, deputeti Azem
fshehur atë. Jo, ne, Parlamenti, të gjithë deputetët Hajdari, por dua t’i them këtij deputeti që janë të
duan të dalë e vërteta. Për të shpejtuar punën, nga tjera forca dhe kanë qëllime shumë të rrezikshme
Parlamenti u caktua komisioni pluralist parlamentar ata që përgatisin dhe zbatojnë herë pas here skenarë
dhe siç na njoftuan kolegët, ky komision ka punuar të tillë antinjerëzorë dhe antikombëtarë. Ngjarjet e
mirë në kuadrin e disa vështirësive që janë krijuar, muajit të fundit kanë treguar në mënyrë të
si për shembull njerëzit nuk flasin etj.,etj. Gjaku i 4 pakundërshtueshme se proceset e mëdha të
vetave dhe jeta e disa të tjerëve kërkon nga qytetarët demokratizimit të vendit i kanë shfrytëzuar forcat
e Shkodrës që kanë qënë dëshmitarë të ngjarjeve aspak demokratike që kërkojnë të destabilizojnë
të kallëzojnë ato që kanë parë me sy, se kështu do situatën në Shqipëri. Është e vërtetë që përleshja
të forcohet besimi për jetën që kemi përpara. në Shkodër u bë midis demonstruesve dhe forcave
Ngjarja e Shkodrës është e dhimbshme, e të ruajtjes së rendit, por të tjera forca e shfrytëzuan
dënueshme nga çdo atdhetar. Edhe në ndonjë vend atë dhe ishin pikërisht ato forca që bërtitën “Shkodra
ose rreth tjetër qielli është mbushur me re dhe është Republikë”, “Nuk e duam komunizmin” e të tjera, e
bërë gati për breshër, janë kërcënuar e rrezikuar të tjera, të cilat ishin të interesuara të ndiznin në
individë dhe grupe njerëzish të lirë dhe të pafajshëm. Shqipëri një luftë civile. Qëllimet antikombëtare të
Falë gjakftohtësisë e kujdesit të policëve, ngjarje të këtyreve forcave duhet t’i kemi parasysh mirë me
hidhura janë evituar. forcat politike të vendit me qëllim që, me veprimtarinë
Duke qenë kështu, Kuvendi ynë bën mirë që e tonë politike, të mos u japim atyre asnjë pretekst
gjykon për herë të dytë ngjarjen e Shkodrës. Ngjarja për të vepruar në emër të demokracisë, për të goditur
ka ndodhur e nuk rikthehet më e pra mendoj se e për t’u fshehur pas tyre. Personalisht, mendoj që
vlerësimet e shpejta dhe të nxituara shtojnë humbjet. problemi i Shkodrës të mbetet i hapur, por ama,
Puna e grupit parlamentar dhe e organeve të hetimit masat e propozuara nuk e zgjidhin çështjen. Masat
duhet nxituar, në gjykim duhet qetësi e këmbëngulje duhen marrë vetëm mbasi të jenë përcaktuar mirë
për ta zgjidhur atë me drejtësi. fajtorët. Populli në gjykimin e zgjidhjen e
Deri tani, në Kuvendin Popullor, për problemet ngatërresave që i diktonte jeta, dinte të ishte i njëjtë
që kemi analizuar e vendosur, e kemi dëgjuar njëri- dhe dinte të ishte dhe tolerant, kur e donte interesi
tjetrin me respekt reciprok dhe rezultate kemi pasur. i madh. Për hir të interesit të madh, populli ka
Ana tjetër në fushën e demokratizimit të vendit janë sakrifikuar të voglin. Populli shtronte tri alternativa:
të mëdha në një periudhë shumë të shkurtër. Është e para, dy të ditur nuk zihen kurrë, e dyta, kur një i
detyra e jonë që njerëzit t’i kthehen punës, të japin paditur zihet me një të ditur, mos e ki kujdes, i dituri
shembullin te populli për zgjidhjen e kërkesave dhe gjen rrugëzgjidhje dhe, e treta, aty ku zihen dy të
nevojave vetëm me rrugë demokratike. paditur të mos ndodhesh. Kjo e fundit nuk ndodh
Siç e dimë, kërkesat nuk janë të pakta për me shqiptarët, sepse populli ynë është me kulturë
përmirësimin e kushteve të punës, furnizimin me dhe e di mirë që boll ka derdhur gjak me të huajin.
lëndë të para, për strehim e të tjera. Njohja e Debati për Shkodrën bëhet sipas alternativës së
drejtësisë të këtyre kërkesave nuk do të thotë që të parë, në mes të diturve, pra ka atë rrugëzgjidhje.
qëndrojmë me duar kryq, dhe në të njëjtën kohë, Kjo rrugëzgjidhje duhet të gjendet me durim për hatër
nga moszgjidhja e tyre nuk nënkupton shpërblime të të mirave që na presin në rrugën e demokratizimit
me djegie, braktisje të atdheut e të tjera. Në këto të plotë të jetës së vendit, për të cilën jemi të
kushte, duhet rishpallur qetësia dhe siguria në punë, kënaqur. Mendoj që drejtësia do ta thotë fjalën për
në shëtitje, në dasëm, kudo. Masat e popullit ngjarjen e Shkodrës. Unë kam shumë besim te
përpiqen të ruhen vetë, të ruajnë njëri-tjetrin nga komisioni parlamentar për zbulimin e ngjarjes së 2
ekseset, sepse kanë nevojë për qetësi. Unë mendoj prillit.
që, ato ligje që i mungojnë vendit, të vendosen, kurse Kastriot Islami- Fjalën e ka deputeti Flamur
për ato ligje, që janë por nuk zbatohen nga organet Çani.
përkatëse, duhet t’u kërkojmë llogari këtyre organeve Flamur Çani - I nderuar Kryetar!
pse nuk i zbatojnë. Partia e Punës e Shqipërisë u Edhe unë e vlerësoj shumë problemin e
akuzua nga forcat opozitare si autore e skenave të Shkodrës. Ne dëgjuam informacionin e grupit
fshehta, sikur forcat e saj konsevatore përgatitën parlamentar dhe e vlerësojmë atë. Nuk ka pse të
këto trazira. Këtë akuzë e përsëriti në diskutimin e zgjatemi më për këtë çështje. Kur organet e
353
specializuara, që janë ngarkuar, të bëjnë njoftimin së Përgjithshme, i Prokurorit të Përgjithshëm, i

përfundimtar, atëherë do të gjykojmë më mirë. Ministrit të Punëve të Brendshme, për mua, është i
Mendoj që s’ka pse të zgjatemi më. paargamentuar, aq më tepër që ndodh pikërisht një
Kastriot Islami - Kush nga deputetët kërkon ta ditë para formimit të Qeverisë së re dhe në popull
tërheqë diskutimin? Nuk ka, mirë, atëherë, do të interpretohet me këtë motiv: i liruan se
vazhdojmë. Kryeministri i ri nuk i caktoi në Qeverinë e re. Nuk
Gafurr Shameti - I nderuar Kryetar, jam dakord me formulimin e lirimit të Ministrit të
Të nderuar deputetë, Punëve të Brendshme, se nuk paska arsimin
Populli ynë, mjaft i duruar në këto situata tepër përkatës. Me të drejtë lind pyetja: cili Ministër i
të komplikuara, kërkon nga ne zgjidhjen e tri Brendshëm yni deri tani e ka pasur këtë arsim?
çështjeve kardinale. E para, ruajtjen e pavarësisë Kujdes me këto formulime. E theksoj edhe një herë
së atdheut, e dyta, rivendosjen e qetësisë e të se nuk jam dakord me lirimin e funksionarëve. Në
sigurisë së çdo individi dhe, e treta, përmirësimin e datën 2 e 5 mars në eksodin tragjik detar të Vlorës
shpejtuar të gjendjes së tij ekonomike. Prandaj, nga Ministria e Mbrojtjes është dhënë urdhër që të
është detyra jonë që këto tri çështje t’i zgjidhin sa qëllohet e të mbytet anija me 230 veta, për këtë ka
më shpejt. dhe dokumente. Komandanti dhe komisari i bazës
Për sa i përket informacionit që dha grupi së Vlorës nuk e zbatuan një urdhër të tillë. Populli i
parlamentar për masakrën e Shkodrës, ai nuk e Vlorës i mbështet veprimet e matura të tyre, por
përligj plotësisht funksionin e tij. Të vrasësh një njeri, nga Ministria e Mbrojtjes u morën masa, ata i nxorën
ligjërisht ke kryer një krim, të vrasësh një njeri mbas në pension.
shpine ke kryer një krim të shëmtuar, ndërsa të Si deputet, do t’i rekomandoja Ministrisë së
vrasë vëllai-vëllanë, shqiptari-shqiptarin në mes të Mbrojtes ose Ministrit të ardhshëm të Mbrojtjes të
ditës, është tejet e shëmtuar dhe me paramendim. shikojë vendimin e marrë ndaj tyre.
Duke dëgjuar informacionin e djeshëm, unë nxjerr Po e mbyll diskutimin me një problem shumë
këto konkluzione. të rëndësishëm: duhet të dalë ligji për mbledhjen e
1. Problemi i masakrës së Shkodrës është i menjëhershme të armëve personave civilë.
pazgjidhur dhe kërkon t’i shkojmë deri në fund, të Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Nexhmi
dalin vrasësit dhe urdhëruesit e tyre. Hoxha.
2. Grupi i hetuesisë, që merret me hetimin e Nexhmi Hoxha - I nderuar Kryetar,
kësaj çështjeje, është i pari që duhet të mbajë Të nderuar deputetë,
përgjegjësi të plotë. Për këtë kam dy alternativa: E Dëgjuam dhe informacionin e dytë për ngjarjen
para, ose ky grup është i paaftë nga ana e Shkodrës nga grupi parlamentar që vetë e
profesionale, ose ndodhet nën një trysni të fortë që zgjodhëm. Bashkohem njëzëri për t’i shkuar këtij
nuk e lejon të dalë e vërteta. Kam një fakt të problemi deri në fund. Mendoj që pozicionet e
padiskutueshëm: policët që kanë qenë para sheshit, njëanshme janë të dëmshme dhe për këtë duhet që
kanë shkuar me urdhër dhe dihet se kush kanë qenë, secili prej nesh të distancohet. Të abuzosh me
po kështu edhe punonjësit që kanë qenë me shërbim gjakun e njerëzve për të fituar kredibilitet politik dhe
në komitetin e Partisë së Punës, dihen se kush moral, nuk është e ndershme. Është e vërtetë që
kanë qenë. Pra, grupi hetimor duhet të merret hetimet nuk kanë ecur mirë dhe për këtë
pikërisht me këta njerëz, si dhe me ekspertizën e përgjegjësia duhet të dalë, ashtu siç theksuan edhe
armëve. Është i papranueshëm argumenti i hetuesisë të gjithë deputetët.
që nuk na lanë të bëjmë detyrën. Këtu pikërisht Për sa i përket problemit që diskutojmë, për
fillon mosbesimi i pretendimeve dhe i atyre që ju Shkodrën, mendoj që këto organe duhet të kishin
thoni. vepruar me urgjencë dhe me shpejtësi për t’i dhënë
Në çështjen e Shkodrës cilido qytetar, cilido popullit e Kuvendit Popullor një informacion sa më
deputet që i implikon partitë politike bën jo gabim, të thellë që ne sot të gjykonim. Por njëkohësisht
por faj. Ai person ose grup personash që kanë dorë është e pandershme dhe bashkohem dhe me
në masakrën e Shkodrës janë armiq të partisë që mendimin e deputetit Elezi për të krijuar insinuata
aderon dhe më keq janë armiq të popullit. Unë kërkoj dhe për të shpërndarë përgjegjësinë, duke menduar
që fajtorët të zbulohen, sepse kështu qetësohet që këto sajime i ka bërë kjo forcë politike apo ajo
edhe populli. Lirimi nga detyra i Kryetarit të Hetuesisë forcë politike. Ato le t’ia lëmë në kompetencë
354
organeve profesionale dhe ne të kërkojmë me kur gjithçka pasqyrohet shtrembër e del gënjeshtër,
këmbëngulje drejtësinë e gjykimeve të këtij problemi. këtë nuk e kuptoj. Ngjarja e Shkodrës u zhvillua
Askush nga ne nuk e dëshiron që të derdhet nën sytë tanë (meqenëse për dijeni klinika ishte e
gjak kur kaq shumë kemi nevojë për njëri-tjetrin, ndërtuar në sheshin ku u zhvilluan ngjarjet) dhe e
për unitet. Konfrotimi në këto masa nuk është gjë theksoj që jo vetëm se ishin nxënësit, por ata ishin
tjetër veçse përçarje lokale e kombëtare, ne duhet në rreshta dhe me mësuesit dhe drejtorin. Filluan
të ndalemi te problemi i Shkodrës dhe alterntiva që, të qëllonin mbi nxënësit dhe ngjau ajo që vërtet nuk
do të dalë apo jo e vërteta. Unë them si qytetar dhe duhej të ndodhte, pra shkaqe të vogla sollën pasoja
si deputet, që e vërteta do të dalë dhe se fajtorët do të mëdha. Tani që kjo ndodhi të paktën ta gjykojmë
të dalin para përgjegjësisë. Por dua të theksoj që, drejt se sa e madhe është masakra, po aq e madhe
çfarëdo eksesi që mund të imponohet, veçanërisht është përgjegjësia për të dalë fajtorët e masakrës.
për të sensibilizuar ndjenjat e popullit të Ta mendojmë mirë se me ndjenjat e popullit nuk
mrekullueshëm të Shkodrës, do të ishte e dëmshme luhet. Unë për vete jam kundër ekstremizmit në
dhe me pasoja. cilësimin e fakteve, por jam dhe kundër fshehjes e
Mendoj, së fundi, që shteti ligjor i presupozon hedhjes mjegull për të fshehur ndonjë të vërtetë.
organet e rendit dhe funksionarët e saj dhe nuk duhet Për hir të së vërtetës duhet të pranojmë se kishte
që probleme të tilla të veçanta, që kanë ndodhur në kohë që në të gjithë Shqipërinë ishin hedhur
disa qytete të vendit tonë, t’i përgjithësojmë për monumentet e Stalinit dhe për këtë vepër mbaheshin
gjithë punën dhe aktivitetin e tyre. ndër burgje shumë persona.
Për këtë problem merret si fakt dhe si një pikë Pra, për ngjarjen që diskutojmë krijohet mjegull
referimi respekti që kemi për të huajt dhe që i kanë dhe enigma rreth numrit të të plagosurve, sillen
ndjekur proceset tona demokratike, le ta ruajmë dhe argumente sikur mungojnë dëshmitarët, kurse e
le ta forcojmë atë respekt kur e meritojmë, por le të vërteta është ndryshe. Për shembull unë që po
mos e humbasim edhe për veten tonë. Ne, diskutoj jam mjek, një qytetar e një deputet dhe ju
pavarësisht se jemi opozitarë në bindje, por them listën e të plagosurve. Kjo të kujton shprehjen
njëkohësisht jemi opozitarë dhe vëllezër të nënës popullore “Unë të them ujku, ti më tregon gjurmët”.
Shqipëri. Mund të pranohet se pati vërtet arsye për heshtje,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pjetër ndoshta pati arsye edhe për gënjeshtër, po cilat ishin
Pepa. arsyet që të paktën të përgënjeshtrohej, sado vonë,
Pjeter Pepa - I kam parë dhe jetuar me shumë ajo çka u tha gabim. Por edhe në vendin e ngjarjes
dhimbje ngjarjet e 2 prillit, prandaj dhe në emër të nuk pati telekronistë nga Shkodra dhe i vetmi film
elektoratit tim do të falënderoja komisionin që ishte u dogj se u fut në komitetin e partisë
parlamentar për kontributin që do të japë për pikërisht që të digjet. Nga Tirana erdhën forca e
ndriçimin e së vërtetës rreth masakrës. I detyrohej gjithçka tjetër, por veçse telekronistë jo dhe i mbeti
dikush popullit të Shkodrës, për fatkeqësinë që i faji telekronistit nga Mali i Zi që u gjet vetëm aty.
solli, po ky detyrim dyfishohet kur fatkeqësinë e Tani këto janë vetëm arsye apo vetëm pretekste?
pason gënjeshtra. Po mundohemi t’u japim një interpretim fakteve se
I bëj thirrje ndërgjegjes që, për hir të së vërtetës, nuk po dallojmë dot kush është fajtori dhe kush janë
të korrigjohet të paktën kjo gënjeshtër dhe kur, as viktimat. Këtu po lexohen disa letra që nuk janë as
kjo nuk u bë, natyrisht u kalua çdo kufi. Prandaj dëshmi, as fakte, por po fillohet me një letër nga
nuk duhet të ndodhë kurrsesi që me sofizma, rajoni i policisë. Tani dua të pyes, kush ofendohet
mjegulla apo lojë faktesh, të shkelet përsëri mbi kështu me këtë naivitet qëllimkeq? Ju lutem të mos
gjakun e martirëve. Populli fal ata që e mundojnë, harrojmë popullin i cili nuk duron fyerje, ai do vetëm
por nuk fal kurrë ata që e gënjejnë. Harruan ata që drejtësi se është ai i lënduari, është ai i veshur në
durimi i popullit ishte i madh, por edhe më i madh zi dhe ai ka mjaft dhimbje që i solli masakra dhe të
ishte zemërimi i tij dhe gabon rëndë kush mendon mos harrojmë që jemi edhe mjekë.
të provojë limitet e tij. Ndershmëria, sinqeriteti dhe Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Viktor
transparenca e organeve që prezantojnë ngjarje të Doda.
tilla janë kushte vendimtare për të fituar kredibilitetin Viktor Doda - I nderuar Kryetar,
në popull e për ta bindur atë. Por ai ka logjikën e tij Të nderuar deputetë,
e gjykon vetë dhe se s’mund të fitohet ky kredibilitet Ngjarjet e Shkodrës janë të dhimbshme për
355
këdo, sado sentimentalizma të përdorim në me këtë ngjarje.

diskutimet tona, nuk mjaftojnë për të shprehur I bëj thirrje opinionit dhe gjithë popullit të
dhimbjen e popullit. Ato duhen vlerësuar në këndin Shkodrës që t’i japë ndihmesën e tij organeve
e të gjitha tensioneve sociale-politike që janë kompetente, për të saktësuar të vërtetën dhe vetëm
shfaqur në vendin tonë kohët e fundit, duke mbetur të vërtetën.
një pikë kulmore e tyre. Informacionet që u dhanë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fatmir
nga grupi parlamentar plotësojnë njëri-tjetrin. Ato Manushi.
shprehin seriozitetin dhe përgjegjësinë e këtij grupi, Fatmir Manushi - I nderuar Kryetar,
për t’i dhënë një rrugëzgjidhje këtij problemi. Të nderuar deputetë,
Konkluzionet që tërhiqen për përgjegjësitë e partive Problemi i Shkodrës është një problem i gjithë
politike, të organeve të drejtësisë dhe të organeve shqiptarëve. Materiali i paraqitur nga komisioni
të ruajtjes së rendit janë të drejta. parlamentar lë akoma për të dëshiruar, megjithëse
Masat që propozohen për Kryetarin e Hetuesisë nuk dyshojmë që anëtarët janë angazhuar për këtë
së Përgjithshme e Prokurorin e Përgjithshëm nxjerrin problem. Ai duket më tepër si një zëdhënës i fakteve
në pah përgjegjësinë e tyre. Është fakt se këto që janë vënë përpara nga personat e ngarkuar për
organe, edhe për probleme të tilla, nuk po veprojnë ndjekjen e ngjarjeve dhe të pikëpamjeve të tyre. Do
me saktësi dhe me përgjegjësinë e kërkuar. të theksoja këto vërejtje:
Nuk ka pse të influencohen nga rrymat politike 1.Janë të tepruara zvarritjet nga organet që e
të kujtdo qofshin, sepse veprimtaria e tyre ishte ndjekin problemin apo ndriçimi i fakteve me
ndërtuar mbi bazën e ligjeve dhe vetëm ligjeve duhet pretekstet se heshtet nga të gjithë e, ndërkohë,
t’u falen. Organet e ruajtjes së rendit në këto kohë gjithçka ka ndodhur në mes të ditës dhe në mes të
po përballojnë një punë shumë të lodhshme e me sheshit me dëshmitarë të shumtë okularë. Përse
sakrifica të mëdha. Për ngjarjet e Shkodrës, siç u këto zvarritje për të zbuluar të vërtetën, ndërkohë
tha në informacion, të mbetet detyrë zbatimi i ligjeve që të gjitha këto organe janë të deklaruara me
ku parashikohet grumbullimi i manifestimeve të njëanshmëri politike?
paligjshme, sepse dihet se për veprime të tilla ka 2.Bën përshtypje fakti që komisioni nuk kishte
një dekret të Presidiumit të Kuvendit Popullor. mundur të merrte kontakte me kryetarin e komitetit
Pse duhet pritur urdhër nga lart apo nga poshtë, ekzekutiv ndërsa në krye të listës vendoset komiteti
nga e djathta apo nga e majta për ta zbatuar atë? ekzekutiv, organ i cili ligjërisht ka në varësi kryetarin
Edhe në zbatimin e ligjeve po flitet shumë për e degës së punëve të brendshme, person ndër më
tolerim. Unë mendoj që një qëndrim i tillë sjell të rëndësishmit në këto ngjarje të Shkodrës.
kompromentimin e tyre. Me këtë fakt deri diku lidhen 3. Ndalimet e bëra, lirimet nga detyra jepen të
ngjarjet e Shkodrës, të Lezhës e deri ato të ditëve pamotivuara sikur të bëhet fjalë për një ngjarje që
të fundit në Milot. Ne kemi gjëra për të saktësuar e lidhet për pakujdesi në krye të detyrës.
korrigjuar në ligjet, sidomos për ruajtjen e rendit dhe Personalisht nuk e shoh të drejtë lirimin e
të diskutojmë e ta vendosim këtë në Kuvendin Kryetarit të Hetuesisë së Përgjithshme. Atij duhet
Popullor. Por ama, kur i vendosim, ato duhet të t’i krijohen të gjitha kushtet normale të punës që ta
zbatohen me përgjegjësinë që i vendosim dhe këtu çojë deri në fund këtë çështje.
nuk ka pse të ketë ndikim askush dhe asnjë forcë 4. U lakua shpesh dhe me paramendim emri i
politike. Për sa i përket mendimit për Ministrin e Azem Hajdarit nga kryetari i komisionit parlamentar.
Punëve të Brendshme, shokun Gramoz Ruçi, vërtet 5. Informacioni të krijon mendimin që nuk do të
ai nuk shmanget nga përgjegjësia, por duhet të arrijmë të njohim të vërtetën. Këtë e ndiejmë edhe
marrim parasysh kohën që ka në këtë detyrë, nga ligjërata e zotit Ministër.
momentin që erdhi në krye të këtij organi, si dhe Zotërinj deputetë, të mos i shmangemi së
rrethanat e tjera që u theksuan në materialin e vërtetës për të mos gabuar më pas. Ngjarja e
paraqitur nga grupi parlamentar. Unë nuk jam dakord Shkodrës duhet të zbulohet që të mos ndihet hija e
që të lirohet apo të shkarkohet nga detyra shoku shtetit totalitar mbi njerëzit tanë. Ngjarje të
Gramoz Ruçi. dhimbshme kanë ndodhur edhe në qytetin tonë ditën
Përfundimisht, mendoj që ngjarjet e Shkodrës për diell nga njerëz që përfshihen në forcat e
duhet të dalin në dritë ashtu siç janë, duke vënë ndërhyrjes së shpejtë. Ata vrasin, plagosin dhe,
para përgjegjësisë ligjore cilindo që është i implikuar përkundër këtyre krimeve absurde, futen nën
356
ombrellën e nenit 106 të Kodit Penal, atë të duan të dinë se kush e përfaqëson shumicën e
shpërdorimit të detyrës. Dy ushtarakë në datën 18 këtyre grupeve vandale, simpatizantë të kujt partie
prill, njëri prej tyre është komandant brigade në politike janë. Pse forcat e rendit nuk marrin masa
Gramsh, kërcënojnë hapur fshatarët duke i vënë dhe po tolerojnë në mënyrë të përsëritur veprimet
përpara me armë me pretekstin se prishin rendin shkatërruese të tyre. Me thënë të vërtetën, ne i kemi
me grevat që bëjnë. Mendoj që askush, për këto qetësuar duke thënë që organet e rendit, Ministria
veprime të paligjshme, nuk ka urdhëruar por, e Punëve të Brendshme, hetuesia, prokuroria,
pasiguria dhe përkatësia partiake, që zë fill nga lart, gjykatat do të marrin patjetër masa për të nxjerrë
u jep siguri ushtruesve se kanë të drejtë për veprimet organizatorët përpara ligjeve të popullit. Ngathtësia
që kryejnë. Tingëllojnë paradokse, por janë të vërteta e organeve kompetente për zvarritjen e zbulimit të
dhe mund të përsëriten edhe diku tjetër për sa kohë krimeve, duke filluar që nga ngjarja e Shkodrës,
që ngjarje të tilla si ajo e Shkodrës vlerësohen kaq është e pafalshme dhe i ngarkon me përgjegjësi të
dobët. Përpara se të predikojmë dobinë e rëndë këto organe. Në përgjithësi organet e punëve
bashkëpunimit midis partive për të siguruar të të brendshme populli i ka kritikuar për moszbatim
ardhmen, të mësohemi të shikojmë të vërtetën në të kompetencave nga ana e tyre, për tolerim të
sy. pajustifikueshëm, ndërsa kësaj here në ngjarjen e
Jam dakord me propozimin që bëri zoti Dokle Shkodrës na u raportua për kapërcim të
për nderimin që do t’u bëjmë më datën 5 maj kompetencave mbasi kanë qëlluar mbi turmat e
dëshmorëve të atdheut. Dua t’ju kujtoj, zotërinj, se grumbulluara në mënyrë të kundërligjshme. Unë
zoti Dokle, dhe në çastin e nderimit, nuk guxoi t’i natyrisht nuk them që të mos zbatohen ligjet se,
quante, si gjithë folësit këtu, martirë të natyrisht, kush i shkel ato do të përgjigjet, por të
demokracisë, por thjesht si të vrarët e Shkodrës. këmbëngulet fort që të gjendet plotësisht e vërteta,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bashkim sepse u ngrit dhe një version se këta mund të jenë
Xhahollari. vrarë dhe nga persona të tretë, siç u argumentua
Bashkim Xhahollari - I nderuar Kryetar, nga ana e Ministrit të Punëve të Brendshme.
Të nderuar deputetë, Për sa u përket masave që propozohen për
Ngjarjet e 1-2 prillit në qytetin e Shkodrës ishin Kryetarin e Hetuesisë së Përgjithshme dhe
të dhimbshme, mbasi çuan në humbjen e jetës së Prokurorin e Përgjithshëm jam dakord, kurse për
4 vetave dhe plagosjen e shumë të tjerëve. Gjithë Ministrin e Punëve të Brendshme nuk jam të lirohet
populli shqiptar dhe unë si deputet i Kuvendit nga detyra.
Popullor, duke sjellë këtu dhe zërin e zgjedhësve, Për vendin tonë ngjarje të tilla duhet të shërbejnë
jam shumë i shqetësuar dhe dënoj veprimet që si mësim i hidhur. Mendoj që për ta nxjerrë vendin
ndodhën në ngjarjet e Shkodrës. nga kriza, deri në fund të vitit të mos bëhet asnjë
Grupi parlamentar i ngarkuar për ngjarjet e 1- 2 grevë. Për të arritur këtë, një rol të veçantë kanë
prillit në qytetin e Shkodrës, me informacionet që partitë politike, partitë e opozitës, të cilat luftojnë
na dha, jam i mendimit që e justifikon besimin që i për pluralizmin politik brenda kuadrit të shtetit ligjor
dhamë ne si Parlament dhe jo ashtu siç u etiketua që po ndërtojmë, duke vënë kudo interesat e popullit
këtu, si grup monist, por si një grup parlamentar dhe të atdheut mbi interesat partiakë.
pluralist që po lufton për të dalë e vërteta dhe fajtorët Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Albert
të vihen para ligjeve të popullit. Karriqi.
Gjithashtu, kam mendimin, ashtu siç u tha edhe Albert Karriqi - I nderuar Kryetar,
nga grupi parlamentar, se po të ishte pranuar nga Të nderuar deputetë,
përfaqësuesit e partive të ndryshme politike rezultati Janë të dhimshme dhe mjaft serioze ngjarjet që
i zgjedhjeve të 3l marsit dhe të kultivohej toleranca po ndodhin. Pasiguria ekonomike po shoqërohet me
te simpatizantët e këtyre partive, nuk do të kishin rritjen e tensioneve sociale. Jemi para një
ndodhur ngjarje të tilla si kjo e Shkodrës. hemorragjie ekonomike politike, të cilat po çojnë
Shumë pyetje na bëjnë zgjedhësit për këto drejt një katastrofe sociale. Mendoj që, me
ngjarje, për shkatërrimet, thyerjet etj., etj., që po diskutimet që bëjmë këtu, të kemi kujdes se na
na bëjnë nëpër qytetet tona si në Kavajë, Shkodër, dëgjon populli dhe të mos bëjmë dualizëm brenda
Elbasan, Durrës, Lezhë e Shëngjin dhe duan të dinë Parlamentit. Këtu më në pah dalin ngjarjet e
se cilët janë organizatorët e këtyre vandalizmave, Shkodrës, pasi aty janë kryer vrasje të komanduara.
357
Dua të kujtoj këtu fjalët e një sociologu të madh: i këtij komisioni, zoti Ajli Alushani, del se të vrarët
“Kudo që ngjarjet rrjedhin dhe shtyhen pafundësisht janë qëlluar me armë të paindentifikuara, theksoj
dhe ka anësim brenda kësaj, atje ka probleme se armët e mbledhura nuk kanë qenë aktive, pra
politike”. Prandaj dhe unë kam mendimin që vrasja përjashtohet si rast që policia, e cila ka qenë brenda
e Arben Brocit është bërë me komandim, sepse komitetit të partisë, të ketë qëlluar. Unë mendoj që
këtë e specifikon dhe vetë ngjarja. Populli mezi priste të vrarët janë qëlluar nga turma me armë të
përfundimin e zgjedhjeve. paindentifikuara dhe që nuk i disponojnë forcat e
Nuk dua të ndalem tek analiza e ngjarjeve, por rendit.
dua të theksoj se sot ne kemi alternativën e forcave Ç’është ky përfundim absurd dhe pa
që veprojnë me urdhër. Shumë tani janë të bindur përgjegjësi? Unë mendoj dhe pyes, pse duhet të
se, ku shkel këmba e trupave speciale, ngjarjet janë bëhet ky material kur aty nuk ka asnjë fakt të ri?
shumë të dhimbshme. Ngjarjet që kanë ndodhur Me një fjalë të merreshin këto masa për
kanë pasur të pranishme këto forca dhe të dëmtuarit prokurorinë, hetuesinë kryetarin e rendit, qoftë dhe
kanë qenë masat, por dhe policia. Shpesh na bëhet për Ministrin e Punëve të Brendshme e të tjerë, por
pyetja: nga varen forcat speciale? Do t’ju kujtoja një të mos bëhej ky material, sepse nuk ka asnjë fakt
fakt, më datë 21 shkurt më është kërkuar nga policia të ri, asnjë gjë të re.
që të mbaja turmën që po shkonte drejt bllokut. Një Bëj thirrje që të sqarojmë ngjarjet, duke
person që ishte aty ngulte këmbë që unë të mos kapërcyer mbi interesat partiakë dhe duke u larguar
merrja megafonin e policisë. Në këto momente, disa nga kujtimet e së kaluarës. Kështu dhe vetëm
nga turma e sulmojnë atë pasi i panë që kishte kështu mund të na besojë populli dhe të na vijë pas
revolver dhe ai u fut në hotel “Dajti” me shpejtësi për të ndërtuar një Shqipëri të re demokratike.
shumë të madhe. Atëherë, unë arrita në përfundimin Gjithashtu, propozoj që çdo civil të çarmatoset.
se si është e mundur që mua më bën thirrje të mos E dyta, organet speciale, siç është reparti 326,
veproja, prandaj, e theksoj, këto forca tepër speciale mendoj të shkrihen ose të vishen me një uniformë
kanë kompetenca të tepërta. Mbi të gjitha, pse janë të dallueshme. Unë propozoj që këto forca të
të veshur civilë? Në asnjë vend të botës nuk janë të shkrihen, sepse shumë ngjarje na kanë ndodhur
padallueshëm trupat specialë. Masat e popullit vetëm për hir të këtyre forcave.
duhet ta dinë që këto forca kanë këtë mision, këtë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Zenel
detyrë. Këto forca janë mbi policinë dhe ndoshta Hysa.
janë mbi hetuesinë e prokurorinë. Cilët janë Zenel Hysa - Të nderuar deputetë,
organizatorët? Për këtë shpesh flitet këtu, por na Të gjithë prisnim që pas zgjedhjeve të 3l marsit
duhet të mendojmë së bashku që ka organizatorë. për ne do të fillonte një etapë e re, por ja që jemi të
Unë jam i mendimit që partitë politike të mos detyruar që, krahas problemeve të mëdha që i dalin
përzihen, por brenda këtyre forcave politike janë këtij Parlamenti, të shqyrtojmë këtë ngjarje të
organizatorët. Me atë pjesë të popullit që unë kam dhimbshme. U theksua këtu nga shumë deputetë
pasur kontakt akuzojnë PPSH-në, megjithatë nuk se shumë ngjarje janë të rënda dhe më e keqja është
mund të them që është kjo parti. Ne duhet të kemi që këto ngjarje kanë qenë me humbje njerëzish.
një shtet ligjor që të jetë i shkëputur nga partia. Preokupimi i Parlamentit është plotësisht i ligjshëm
Kushdo që pyetet përgjigjet se shkaktarët e vërtetë dhe i drejtë, sepse i gjithë populli pret nga ne dhe
të kësaj masakre nuk do të gjenden. Atëherë lind këtë forcë askush tjetër nuk e ka përveç Parlamentit.
mendimi që mbi ne ka vetveprues dhe ky vetëveprues Kuptimplotë e optimist është fakti që gjithë sa jemi
është mbi Parlamentin. Masat arrijnë deri aty sa këtu kemi këtë dëshirë, kemi këtë shqetësim dhe
aludojnë që disa në pushtet janë bërë vegla të atyre kjo mendoj që ka rëndësi të madhe.
që qëndrojne mbi partitë, qeveritë. Të jem i sinqertë, Këtu, me dëshirën e të gjithëve, u ngrit komisioni
unë besoj në thënien e popullit se “Ku ka zë nuk parlamentar për ngjarjen e Shkodrës. Ishte ky një
është pa gjë”. fillim vërtet i mirë dhe nuk dua të besoj që mund të
Ministri i Punëve të Brendshme nuk mund të ketë shqiptar të ndershëm që të mos i ketë ardhur
jetë pa shkallë njohjeje më të plotë sesa ajo që keq për të vrarët e Shkodrës, prandaj dhe ndonjë u
relatoi dje në Parlament. Kam bindjen se deri tashti shpreh këtu se disa e ndiejnë më shumë, disa më
ky ministër nuk është prononcuar me përjashtim të pak nuk më duket i drejtë se ata ishin bijtë tanë.
rastit të djeshëm. Në paraqitjen e bërë nga kryetari Kush mendon ndryshe, nuk është as shqiptar dhe
358
nuk është as për demokracinë e vërtetë. Jam dakord, me ç’të drejtë prishet qetësia publike në Shkodër,
gjithashtu, me atë që u tha se njeriu, pavarësisht nga vetë ata që kërkojnë të ruajnë rendin dhe
nga bindjet politike, është njeri dhe duhet të qetësinë aq më tepër atë natë që priteshin rezultatet
mbijetojë. Me gjithë faktet e pamjaftueshme për e zgjedhjeve? Përse dega e punëve të brendshme,
ndriçimin e ngjarjeve, unë mendoj se grupi si organ i ruajtjes së rendit, mban qëndrim të hapur
parlamentar që ngritëm këtu ka bërë një punë të partiak, kur populli e priste me kohë që këto organe
kujdesshme që meriton të lavdërohet. Unë dua t’i të depolitizoheshin? Çfarë do të tregonte ky veprim
rekomandoj grupit parlamentar që të formulojë një kur në Shkodër kishte fituar shumicën Partia
program pune konkret, gjithashtu, duhet shpejtuar Demokratike? Përse ndaj personave të drejtorisë
puna e hetimeve dhe të dalin shkaqet, por, mbi të së punëve të brendshme që shtinë nuk u morën
gjitha, duhen përcaktuar ata që e kanë kryer krimin. masa? Unë këtë veprim e quaj një provokim të hapur,
Natyrisht, kjo u takon organeve të hetuesisë, por një demonstrim force për të frikësuar popullin që
unë bashkohem me mendimin e shokëve që kishte votuar për Partinë Demokratike. Ky veprim
ngathtësia e tyre, inkompetenca e tyre është mban në vetvete dy aspekte. E para, përgatit
evidente për faktin se sa më shumë t’i largohemi psikologjikisht këto forca, për t’iu kundërvënë me
kësaj ngjarjeje, aq më shumë do të humbasin faktet çdo mjet, po të jetë nevoja, dhe, nga ana tjetër, i
dhe mendoj se do të veprojë më dukshëm irritoi masat, të cilat tani nuk frikësohen me forcën
subjektivizmi. Për sa i përket Komitetit të Partisë e armëve.
të Shkodrës, mendoj që drejtuesit e tij kanë Së dyti, në datën 2 prill forcat e rendit qëlluan
përgjegjësi të rëndë për qetësimin e situatës. Ata mbi masat pa hezitim bile dhe pa komandë. Bëj
duhej të ishin aty e të influenconin bashkë me forcat pyetjen, pse nuk u qëllua dhe në datën 1 prill, kur u
e tjera politike që ishin midis turmave, kështu asgjë bë manifestimi paqësor? Përse forcat e rendit
nuk do të ndodhte. Grupi parlamentar propozoi disa ndryshuan qëndrim? Unë mendoj që kjo është diçka
masa, por unë mendoj që për fajësinë e tyre nuk ka e përgatitur, sepse forcat e rendit në mëngjesin e
shumë fakte e të dhëna. Megjithatë koha do të flasë. datës 2 prill ishin shumë të vendosura për të vepruar,
Gjithashtu mendoj që të mos kemi forca ekstreme duke përdorur dhe armët.
të djathta e të majta që dalin jashtë kontrollit e të Edhe një fakt tjetër: cilat janë arsyet që
bëjnë siç duan me popullin. Organet e drejtësisë të funksionarët e djeshëm të Komitetit Ekzekutiv të
bëjnë mirë detyrën dhe me shpejtësi. Për rastin e Shkodrës mbajnë armë zjarri? Për çfarë duheshin
Shkodrës duhet të gjenden me shpejtësi vrasësit; armët e zjarrit në datën 2 prill kur komiteti i Partisë
kjo do ta qetësojë situatën, në mënyrë të veçantë së Punës ruhej nga forcat e armatosura? A nuk
popullin e Shkodrës. Të bashkojmë forcat që të tregon ky fakt për një përgatitje tjetër psikologjike
vendoset qetësia dhe rregulli. për të përdorur forcën ndaj demonstruesve kur dihej
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gëzim se në datën 2 prill do të kishte grumbullime para
Luli. komitetit të Partisë së Punës? Si mund të justifikohej
Gëzim Luli - Zoti Kryetar, armatosja e funksionarëve të Partisë së Punës, të
Të nderuar deputetë, cilët duhej të luftonin me bindje e vetëmohim për
Me diskutimin tim do të mundohem të forcoj qartësimin e shpërndarjen e grumbullimeve? Unë
disa momente që kanë të bëjë me ngjarjen e 2 prillit, mendoj që kjo është diçka e pafalshme që tregon
e cila, në historinë e Shkodrës që pas Çlirimit, është shkëputjen e këtyre funksionarëve partiakë nga
e veçantë. Duke mos marrë përsipër të analizoj populli dhe tendencën për t’iu kundërvënë atij me
kronologjinë e ngjarjes, e cila doli nga diskutimet e mjete dhune. Së treti, nuk më pëlqen fryma
shumë kolegëve të mi, unë do të ndalem në disa justifikuese e diskutimit të Ministrit të Punëve të
momente kryesore që kanë lidhje me shkaqet e Brendshme, i cili kërkon me çdo kusht të largojë
kësaj ngjarjeje tragjike, si dhe në qartësimin e disa vëmendjen nga arsyet e vërteta të shkaqeve të kësaj
pengesave që mendoj se kanë ndikuar në daljen e ngjarjeje. Ai, pa bërë analizë të thellë, fajin kryesor
së vërtetës. ua lë demonstruesve, duke i quajtur ata vandalë,
Së pari, është esencial fakti që në orët e para ekstremistë, të manipuluar nga forcat e jashtme e
të mëngjesit të datës 1 prill në degën e punëve të të tjerë. Unë mendoj që kjo terminologji është e
brendshme është shtënë me armë për festimin e vjetër, e konsumuar dhe aspak bindëse. Meqë flitet
fitores së Partisë së Punës në zgjedhje. Bëj pyetjen, për forca të jashtme, atëherë ku janë ato, pse nuk
359
zbulohen për t’u vënë para përgjegjësisë? Unë me profesion jam mësues, kam si armë timen
Çfarë bën Sigurimi i Shtetit? Kërkojmë vrasësit, një stilograf dhe ju pyes: a duhet ta dorëzoj këtë
po ku janë? Mos janë të padukshëm? Kujt i intereson armë? Tjetër nuk kam dhe nuk do të kem. Duke
që të mos gjenden vrasësit? Unë mendoj që kjo u dëgjuar diskutimet e bëra dje dhe sot shtroj para
intereson drejtuesve të Drejtorisë së Punëve të vetes pyetjen: a ka konsensus më të madhërishëm
Brendshme në Shkodër e në Ministrinë e Punëve sesa përkulja para varreve? Ne duhet të bashkohemi
të Brendshme. Arsyet e këtij mendimi janë: kur plaga na dhemb dhe Shkodra është një plagë
1. Këto organe nuk kanë marrë masat e duhura ashtu si shumë plagë të tjera.
për të parandaluar këtë ngjarje. Gjithashtu, do të shtroj dhe pyetjen tjetër: ç’janë
Mendoj që Ministria e Punëve të Brendshme, e disa fjalë që në shumë raste na vrasin veshin e na
cila kishte dijeni për grumbullimet e 2 prillit, duhej rëndojnë ndërgjegjen; ç’janë fjalët “ne” dhe “ju” dhe
të kishte dërguar specialistë për të ndihmuar në “tanët” dhe “tuajët”? Ato tregojnë kufij ngastrash,
zbatimin e të gjitha rregullave për shpërndarjen e kufij partish. Plaga dhemb dhe ndërkohë ne
grumbullimeve. përçahemi, ne nuk jemi deputetë partish por
2. Menjëherë pas ngjarjeve, kur duhej e vërteta deputetë të një populli, të një populli që thërret:
kronologjike e zhvillimit të saj, nga shkaktarët për “Ç’bëni kështu?” Kur populli kërkon unitet ne flasim
vrasjet e ndodhura, janë bërë përpjekje për të duke mbjellë përçarjen. Mua më vjen keq që disa
mbuluar autorët e vërtetë të krimit dhe gjurmët e shokë i lexuan diskutimet e tyre me syza partiake.
tyre. E them këtë se në bazë të ligjeve procedurore Uroj, që të mos jenë të tilla fjalët që them unë dhe
penale organet e punëve të brendshme kanë fjalët që do të thonë shokët.
detyrim për të krijuar kushte të nevojshme për Dëgjova duartrokitjet për diskutimin e një
hetime dhe për të grumbulluar prova materiale. Kjo deputeti dhe unë do të kisha duartrokitur me shumë
që nuk ishte bërë prej tyre. zell, po të mos ndieja në diskutimin e tij insinuata
3. Për të spostuar vëmendjen e opinionit publik të ndarjes, për shembull, po të mos thuhej që po të
e të organeve të tjera të specializuara nga e vërteta ishin vrarë kaq e aq komunistë, çfarë do të ishte
e kësaj ngjarjeje, organet e punëve të brendshme bërë? Atij unë do t’i përgjigjem se të vrarët janë
në Shkodër, Ministria e Punëve të Brendshme bën njerëz, janë shqiptarë. Gjaku nuk njeh se i kujt partie
një njoftim publik me qëllim që të humbasin gjurmët është, por gjaku është i njeriut, është i shqiptarit,
për të krijuar mundësi për manipulimin e së vërtetës. për të duhet përgjigjur deri në fund. Unë dëshiroj që
Si konkluzion, kam mendimin, që forcat e e vërteta të dalë në shesh, por duke mos qenë
Ministrisë së Punëve të Brendshme duhet të specialist i mirëfilltë, nuk mund të diskutoj pa pasur
kontribuojnë më shumë për zbulimin e së vërtetës një shkallë njohjeje. Materialet që na dha komisioni
dhe vënien para përgjegjësisë të fajtorëve, pasi ata parlamentar hedhin dritë dhe na japin të drejtë të
janë vetë autorët e aktorët e kësaj tragjedie. gjykojmë e të themi fjalën tonë. Mendoj se puna e
Për sa i përket komisionit parlamentar, unë grupit parlamentar është një bashkim dhimbjesh dhe
mendoj që, për kushtet që i janë krijuar atij, nuk ka dhimbjen tonë e bashkon me ato të familjeve të të
pasur mundësi të zhvillojë më shumë veprimtarinë vrarëve.
e vet. Mendoj që ky komision parlamentar duhet të Puna e këtij komisioni mendoj që e përligj punën
ketë një status të veçantë që të kontrollojë këto e Kuvendit Popullor dhe nuk është ashtu siç thanë
hetime, por dhe të bëjë vetë hetime në mënyrë që disa deputetë. Si deputet unë e vlerësoj punën e
të ndihmojë sa më mirë në zbulimin e kësaj këtij komisioni. Duhet të kemi parasysh që ne nuk
ngjarjeje, përndryshe, me këto prova që ka hetuesia, kemi ngritur një grup hetimor por një komision të
asnjëherë nuk do të dalë e vërteta. posaçëm parlamentar, vëzhgues dhe kontrollues.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhemal Me konkluzionet e komisioneve, do të thosha
Nexha. se më e mira do të ishte parandalimi i ngjarjeve të
Xhemal Nexha - I nderuar Kryetar, tilla të dhimbshme, por, fatkeqësisht, kjo nuk ndodhi.
Të nderuar deputetë, Ndaj populli me të drejtë dhe plot zë pyet pse pati
Përpara se të filloj diskutimin, e kam për detyrë vrasës dhe viktima, përse pati lot dhe mallkime në
të denoncoj disa fyerje që më janë bërë mua si ditët e para të demokracisë së brishtë? Por,
deputet. Krahasimi absurd me deputetët e Ahmet fatkeqësisht, pati ndaj dhe unë pyes: kush duhet të
Zogut mendoj që i kalon kufijtë e këtij Parlamenti. ndiejë më shumë përgjegjësi për të vënë gishtin mbi
360
plagë për të ndaluar hemoragjinë e për t’i kthyer Kastriot Islami - Jo, jo e keni kërkuar. Unë e
popullit qetësinë? Këtu bashkohem me ata shokë kam të shënuar emrin nga sekretaria.
deputetë që kritikuan grupin hetimor, se nuk e ka Natasha Lako - Atëherë e tërheq.
përligjur si duhet punën e filluar për të nxjerrë të Kastriot Islami - Mirë, atëherë, fjalën e ka
vërtetën në shesh. Në konkluzion, flitet për raste deputeti Halil Hasko.
lirimi e shkarkimi, edhe masat kanë rëndësinë e Halil Hasko - I nderuar Kryetar, të nderuar
tyre, por mendoj që më shumë rëndësi për çdo lirim deputetë,
ose shkarkim ka dalja e së vërtetës në shesh. Pra, Pas zgjedhjeve të lira të 31 marsit ngjarjet e
e rëndësishmja është të njohim vrasësit e vërtetë. Shkodrës ishin akti i parë i tronditjes së qetësisë
Duke u bazuar gjithmonë te konkluzionet, mendoj që populli e priste shumë. Si ngjarje ajo ishte aq
që marrja në ndjekje penale e disa personave, kontradiktore, me aq të panjohura, që kërkon maturi
bllokimi i armëve të zjarrit, janë punë e specialistëve në hetimin e saj. Dy grupet opozitare grinden t’i
të grupit hetimor që deri tani nuk kanë arritur hedhin të zezat njëri-tjetrit, të ishin në garën se kush
rezultatet e dëshiruara por që mendoj që në të të paraqitet më mirë para zgjedhësve si më trimi
ardhmen do ta zbulojmë të vërtetën. etj. etj. Ndërsa unë mendoj që ne duhet të
Të gjithë ne duhet të japim ndihmesën tonë për diskutojmë me urtësi dhe jo t’u kërkojmë organeve
zbulimin e kësaj të vërtete. Unë dëgjova këtu disa kompetente që të japin rendimentin maksimal, të
deputetë që thoshin se populli e di të vërtetën; do të luftojnë zvarritjet, çdo lloj paragjykimi, dhe ta zgjidhin
ishte mirë që, në qoftë se dihej kjo e vërtetë, të problemin e Shkodrës. Rruga më e drejtë është që
thuhej. Në konkluzionin e paraqitur nga komisioni ne t’i ndihmojmë organet të vihen në pozita pune
parlamentar theksohej që ka dëshmitarë okularë dhe dhe më duket që komisioni që ngritëm për këtë
dëshmitarë të ngjarjes, të cilët nuk dëshmojnë. Këtë qëllim e ka kryer mirë detyrën.
e dëgjuam dhe nga Kryetari i Hetuesisë së Ne deri tani kemi thënë që kemi vuajtur nga
Përgjithshme z.Qemal Lame. Atëherë kush më zgjidhjet empirike e të pastudiuara në politikë, në
shumë se anëtarët e forcave politike në Shkodër do ekonomi, për çështjet sociale etj., etj. Për mendimin
të ndihmojë në këtë problem? Të tillë ka shumë si tim, do të jetë e pafalshme që këto gjëra të bëhen
të Partisë Demokratike, dhe të Partisë së Punës të në një parlament pluralist. Për shembull, fjalët
Shqipërisë, Partisë Republikane etj. Kjo ndihmesë “interesat kombëtarë” me të drejtë të gjithë i
duhet të jetë e përbashkët dhe jo e ndarë në ngastra përsërisin shpesh por, aktualisht, ndër interesat më
partiake. E vërteta e ngjarjes së Shkodrës, siç u të mëdhenj të popullit, janë: sigurimi i qetësisë,
tha në konkluzionet, ka dy anët e saj, por unë mendoj kthimi te puna, aktivizimi i shpejtë i marrëdhënieve
që kryesorja është ajo që të gjenden vrasësit. Ana me vendet e botës etj., etj. Si parti opozitare që
tjetër, zbulimi i iniciatorëve të grumbullimeve, të jemi, secila do të ketë mendimet e veta, por për
parullave destabilizuese është një problem më vete çështje të tilla të mëdha është kërkesë që
që edhe ky duhet parë; pak pret koha për këtë. konsensusi të afrohet në kohë dhe në mendime.
I kisha drejtuar dy pyetje komisionit të posaçëm Dua të dal te ngjarjet e Shkodrës. Përderisa hetuesia
se si e kishte shfrytëzuar grupi hetimor shtypin dhe është e turbullt, si mund të përcaktohen shkaktarët
kryesisht artikujt e A.Grazhdas dhe Rudolf Markut dhe përgjegjësitë? Në këto rrethana çdo akuzë nuk
në gazetën “Partia Demokratike” të datës 3 prill duhet të merret me pasion, askush nuk do të
dhe 10 prill që akuzonin persona konkretë qoftë si pranonte të ishte bartës i një faji imagjinar të
dëshmitarë okularë apo qoftë si mbledhës dëshmish. pavërtetuar nga organet kompetente. Me këtë logjikë
Mendoj se dy shkrimet, duke pasur parasysh dhe mendoj të diskutojmë edhe për masat e paraqitura
përvojën botërore, do të ndikonin sadopak për këtu nga komisioni parlamentar.
zbulimin e së vërtetës, por siç doli dhe nga përgjigjet, Organet e hetuesisë dhe të prokurorisë janë me
nuk ishin të vërteta shkrimet. I kërkoj komisionit eksperiencë e, me gjithë vështirësitë që ka pasur
parlamentar, që i kemi dhënë votën, të ndihmojë kjo ngjarje, në punën e tyre ka pasur ngathtësi e
për shpejtimin e zbulimit të kësaj ngjarjeje aq të vonesë. Deri tani çështja është në mes të rrugës;
dhimbshme. atëherë të luftojmë që të arrijmë te shkarkimi, te
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Natasha Lako. zbulimi i ngjarjes dhe zgjidhjet duhet të jenë bindëse.
Natasha Lako - Unë nuk kam kërkuar për të U diskutua këtu për Ministrin e Punëve të
diskutuar. Brendshme; për mendimin tim shpjegimet që ai dha
361
këtu ishin logjike e shumë bindëse. Duhet ta kemi Mund të diskutohet riorganizimi, varësia e tij, por jo
të qartë që ai sapo kishte ardhur në këtë detyrë; të shkrihet se nuk ka shtet pa sigurim.
situata ishte shumë komplekse dhe unë mendoj se Për sa u përket ngjarjeve të Shkodrës, edhe një
ai ka drejtuar me përgjegjësi e pa nxitim. Pyetjet që herë e përsëris, që fajtorët duhen zbuluar dhe të
shtroj këtu kujt i interesojnë? Këto trazira na bëjnë dalin para gjyqit. Shkodra na dhemb të gjithëve dhe
të mendohemi dhe pa u sqaruar e tërë situata për mua, shkodranët, do të dëshiroja dhe dua të
mendoj që s’duhet të ndërmarrim asnjë veprim. mbeten me imazhin e një populli sa të dashur, aq
Gjithashtu, nuk jam dakord me ndonjë mendim dhe gojëmbël, me kulturë e të qytetëruar.
që u tha këtu për shkrirjen e Sigurimit të Shtetit. Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 17°°.

Aleksandër Meksi - Një sqarim, ka një kërkesë kolegu i Omonias dhe nga deputeti Neritan Ceka.
të përsëritur disa herë që procesverbalet e Shkodrës Mendoj që nuk është e rastësishme puna shumë
të vihen në dispozicion të deputetëve. Kryesia e tendencioze që bëhet në Televizion. Paradite në
Kuvendit Popullor i ka dhënë porosi komisionit diskutimin tim ngrita një shqetësim që për mua ka
parlamentar që të marrë masa teknike që kjo të të bëjë me të sotmen e me të ardhmen, ka të bëjë
bëhet brenda ruajtjes së sekretit, por deri tani kjo jo vetëm me problemin e Shkodrës, por me zhvillimin
nuk është bërë. e demokracisë në Shqipëri. Unë në diskutimin tim,
Nga ana tjetër, na vijnë një sërë propozimesh ngrita problemin shkrirjes së Sigurimit të Shtetit si
me firma të padeshifruara për mbylljen e diskutimeve. një armë me një të shkuar shumë të keqe dhe
Kryesia mund të bëjë vetëm këtë që të qëndroni pikërisht kjo pjesë ishte hequr në diskutimin tim,
brenda temës së Shkodrës dhe kush dëshiron ta ishte censuruar nga Televizioni. Në qoftë se ka
tërheqë diskutimin e tij, mund ta bëjë. njerëz në Televizion që duan t’i ruajnë nderin sigurimit
Më falni, meqenëse erdhi Kryetari i Kryesisë së shqiptar në këtë formë, dua t’u kujtoj këtyre njerëzve
Kuvendit Popullor,seancën do ta drejtojë ai. se kështu nuk mund t’i shërbejnë propagandimit të
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, punimeve të Kuvendit tonë që është një Kuvend
Rifillojmë punimet. Ka një shqetësim lidhur me pluralist. Unë mendoj që ka vështirësi teknike, por
transmetimin e seancave në televizion. Ndoshta, me jo deri në atë masë që e paraqitët ju, unë e njoh
të drejtë apo pa të drejtë, janë prerë pjesë nga shtypin dhe propagandën. Prandaj, unë do t’u
diskutimet e secilit diskutant. Ne si Kryesi e rekomandoja kolegëve që komunikatat në Televizion
Kuvendit Popullor vendosëm që për secilin diskutim të bëhen me spiker, kështu që edhe ata të Televizionit
të jepen dy minuta e gjysmë në televizion. Dua t’ju të mbajnë përgjegjësinë morale për shkurtimet,
theksoj se është e pamundur nga pikëpamja teknike shkatërrimet, censurimet që u bëjnë diskutimeve
të merren nga diskutimi i “x” apo “y” fjalia e 7, e 17 tona.
apo 37 në mënyrë që të dalë ajo që kërkon Kastriot Islami - Unë do t’i shtoja propozimit
diskutanti. Pra, ka dy mënyra: të regjistrohen pesë tuaj që secili diskutant të jepte me shkrim atë pjesë
minuta për secilin dhe këtë punë ta bëjnë ata të që do të lexojë spikeri për të mos ua lënë atyre
Radiotelevizionit ose secili të paraqesë një material barrën e censurimit.
të shkurtër dhe kjo pastaj të bëhet me spiker. Ju Fjalën e ka deputeti Lutfi Dautllari.
lutem ta vendosim këtu së bashku si ta realizojmë Lutfi Dautllari - Shoku kryetar!
dhënien e diskutimeve në Radiotelevizion. Ne si Po qe se shtrohet problemi, edhe unë mund të
Kryesi as nuk kemi, as do të kemi qëllim të protestoja për këtë çështje, sepse edhe thelbi i
censurojmë televizionin. Duam të japim thelbin e diskutimit tim nuk ishte nxjerrë ashtu siç dëshiroja
atyre gjërave që dëshironi ju në Radiotelevizion. unë. Më kishte nxjerrë një pjesë që nuk ishte qëllimi
Besnik Mustafaj - Më vjen mirë që e hapët ju i diskutimit tim e unë mendoj se këtu nuk ka
këtë problem. Unë e përsërisis protestën e bërë nga censurim qëllimkeq për të censuruar një pjesë në
362
dëm të pjesës tjetër, se qëllimi im nuk ishte që të së ardhshme: A ka forca jashtëparlamentare që

mbroja Ministrinë e Punëve të Brendshme, kurse komandojnë këtu në Shqipëri? A ka forca të rendit
Radiotelevizioni atë pjesë dha nga diskutimi im. që nuk i nënshtrohen Qeverisë, Ministrisë së Rendit?
Kastriot Islami - Ju lutem, Kryesia e Kuvendit Unë mendoj që jo.
Popullor, së bashku me kryesitë e grupeve Një lutje kam për Kryetarin e Qeverisë: të
parlamentare, të mblidhet në pushim dhe të veprojnë organet kompetente, të mos lejohen këto
diskutojnë për këtë problem me qëllim që të mos forca të pakontrolluara, gjithçka në Shqipëri të jetë
zgjatemi, sepse kemi probleme më të rëndësishme e kontrolluar, gjithçka në Shqipëri t’i përgjigjet
për të diskutuar. vullnetit të popullit, këtij Parlamenti, këtu të bëhet
Po ju sugjeroj edhe një herë tjetër që të ligji, këtu të bëhet gjithçka. Kjo më duket se është
përqendrohemi te Shkodra, duke thënë mendimet shumë e rëndësishme. Edhe një herë theksoj që
tona sa më të koncentruara rreth materialit të gjetja e fajtorëve të masakrës së Shkodrës është
paraqitur nga komisioni parlamentar. shumë e rëndësishme për fatet tona, se varet siguria
Fjalën e ka deputeti Napolon Roshi. e Shqipërisë. Duhet hequr dorë njëherë e
Napolon Roshi - Nga një numër kolegësh u përgjithmonë nga psikologjia e dhunës.
hodh këtu mendimi që në ngjarjen e Shkodrës kanë Shumë shqetësime solli vendosja e snajperëve
vepruar edhe forca të ndryshme të jashtme të cilat nëpër tarracat e Tiranës dhe shumë na kanë ardhur
janë të interesuara për destabilizimin e vendit tonë. nga zgjedhësit e zonës; na kanë ardhur dhe na janë
Nuk e hedh poshtë këtë variant, por deri më sot ankuar për këtë problem. Snajperët nuk janë për
forcat e specializuara nuk na kanë sjellë asnjë fakt qetësi, ata janë vetëm për të goditur.
dhe mua më shqetëson ky fakt, kur e dimë që ka Këto metoda nuk duhet t’i lejojmë, duhet të
forca të tilla, si është e mundur që këto forca të veprojë vetëm ligji.
brendshme, që i kanë të gjitha pushtetet, e hedhin Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Osman
ujin në favor të tyre, pengojnë në mënyrë të Murati.
pafalshme hetimin e zbulimin e fajtorëve të masakrës Osman Murati - I nderuar Kryetar,
së Shkodrës!? Kjo më shqetëson dhe kam Të nderuar deputetë,
përshtypjen se kjo nuk është gjë e thjeshtë. U tha Ngjarja e Shkodrës të gjithë na ka tronditur, por
këtu që arma më të cilën u qëllua nuk figuron në ato mendoj që Kuvendit Popullor do t’i interesonte të
që përdorin organet tona. Unë shtroj pyetjen se si hidhej dritë nga organet hetimore dhe të na
mund t’i mbushim mendjen popullit që është informonte grupi parlamentar me tri konkluzione
pikërisht kështu, kur ka munguar dhe dëshira kryesore.
minimale për të vepruar ashtu siç duhet. Mua më Së pari, nga kush u krye akti i krimit për vrasjen
kanë ardhur oficerë dhe më kanë thënë se ka një e Arben Brocit e të viktimave të tjera?
libër (që të gjithë e dimë) ku shënohet që ky repart Së dyti, kush i nxiti fëmijët e shkollave të kalojnë
është në shërbim të Komitetit të Partisë të Shkodrës, në këto manifestime të jashtëligjshme?
që është ky repart rezervë që do të shkojë në ndihmë Së treti, ku qëndrojnë gabimet dhe fajet e
në Komitetin e Partisë të Shkodrës. Pra, nuk është organeve të ruajtjes së rendit?
bërë ajo që është më elementare, nuk janë bllokuar Sipas mendimit tim, në analizën e kësaj
këto armë që ditën e parë të ngjarjes së Shkodrës, ngjarjeje, nuk është e drejtë të kalojmë në
nuk janë bërë ato veprime që duheshin bërë për të njëanshmëri, për të krijuar përshtypjen se fajtorë
zbuluar të vërtetën. Do të thosha që janë gjëra të janë vetëm organet e ruajtjes së rendit. Për të hedhur
pafalshme. Si ta shpjegojmë këtë ngathtësi prej kaq dritë mbi të vërtetën bashkohem me mendimin e
e kaq ditësh, derisa u desh të krijohet komisioni deputetit Lutfi Dautllari.
parlamentar?! Pra u desh të bëhej kaq shumë Duke marrë shkas nga kjo analizë, desha të
zhurmë që të krijohej komisioni parlamentar për theksoj dhe faktin e njohur se tashmë janë bërë
ngjarjet e Shkodrës. shqetësuese për popullin disa parulla e kërcënime
Dhe tani dua të jap disa konkluzione për këtë që bëhen, të cilat prekin ndjenjat e tij. E vërteta e
komision parlamentar. Të them të drejtën ka shumë ngjarjes së Shkodrës duhet të shkojë deri në fund,
gjëra që lënë të mendosh pse veprojnë këto forca por mua më duket se na preokupon më shumë,
kështu, kujt i shërbejnë këto; për më tepër është pse nuk u bë analiza në Ministrinë e Punëve të
një pyetje që duhet t’i bëhet Kryetarit të Qeverisë Brendshme; shqetësimi duhet të shkojë më tej. Si
363
është e mundur që telekronistët e huaj të vijnë në Të nderuar zotërinj deputetë,

Shkodër e të filmojnë përpara se të vijë Televizioni Çështja e Shkodrës është një problem
Shqiptar? Populli duhet të dijë se kush i sjell këto. mbarëkombëtar, sepse u godit demokracia dhe, nga
Gjithashtu, nuk dua aspak mbroj organet e ruajtjes kjo pikëpamje, jemi të interesuar që të gjithë, këtu
së rendit që po i kryejnë mirë detyrat e tyre, por nuk ka më kur vritet një komunist apo kur vritet një
është dhe një fakt tjetër që, gjithçka po e kërkojnë demokrat, është e njëjta gjë, vritet një shqiptar.
ta bëjë policia. Për këtë propozoj që, pa humbur Prandaj dhe punimet e këtyre ditëve po tregojnë
kohë të dalë dekreti për policinë, sepse me sa po një dëshirë për të bashkëpunuar, për t’i gjetur një
shikojmë, situatat po vijnë duke u qetësuar. zgjidhje problemit të Shkodrës, që është shumë
Gjithashtu, nuk jam me mendimin e shprehur nga serioz. Të gjithë ne prisnim, mbas ngjarjes së 31
shokët e komisionit parlamentar që të lirohet nga marsit, të ndanim dy kohë, të linim mënjanë shtetin
detyra Ministri i Punëve të Brendshme. Forcat e diktaturës dhe të futeshim në një shtet demokratik.
politike kanë rol të madh për qetësimin e situatave Në fakt, në Shqipëri ka pasur shumë vrasje, burgime,
dhe kjo është e vërtetë. Por, fatkeqësisht, po të internime dhe jo për të gjitha mund të kërkonim njëlloj
përmendim në Parlament deri edhe kohën e Zogut llogari. Vrasja e Arben Brocit dhe e të tjerëve është
si demokraci e të bëjmë fajtor PPSH-në për skenarë një vrasje e rëndësishme, sepse goditi pikërisht këtë
të këtyre ngjarjeve që po jetojmë, për mendimin tim, demokraci që të gjithë bashkë duam ta ndërtojmë.
ky është një absurditet dhe askush nuk mund ta Shqiptarët, vërtet sot kanë nevojë të futen në Europë,
besojë. por, më tepër se për çdo gjë, shqiptarët në këtë
Kam mendimin, gjithashtu, që dhe ne deputetëve moment kanë nevojë për siguri, qetësi, kanë nevojë
që jemi në sallë, për hir të interesave të populIit dhe të dinë që askush nuk mund t’i vrasë më, askush
të Shqipërisë, na përket misioni dhe detyra t’i vëmë nuk mund t’i burgosë më. Të kenë siguri që vrasësit
proceset e demokratizimit në rrugë të mbarë. Nga nuk mund të bredhin të lirë qyteteve të Shqipërisë,
puna jonë varet shumë se do të marrin rrugë disa siç ndodhi me vrasësit në Elbasan, Tiranë e të tjerë,
pika bashkimi për t’i sjellë popullit qetësinë. Ajo forcë ashtu siç po duket që po bëhet dhe me vrasësit e
politike që i mbron ato forca që shkatërrojnë, mendoj Arben Brocit etj. Në këtë pikëpamje, unë mendoj
që i sjell dëm të madh interesave të popullit. Qeveria që, pa zgjidhur problemin e Shkodrës, nuk mund të
e re, që do të dalë nga Kuvendi Popullor, ndodhet shkojmë më tutje. Këtu po flitet për shkaqe e pasoja.
përballë një situate tepër serioze për të sjellë në Këtu po flitet të gjendet shkaku te krismat e armëve,
rrugën e duhur atë që kërkon populli. Por ajo nuk te grumbullimet. Në fakt krisma armësh nuk ka
mund ta bëjë atë detyrë në qoftë se nuk gjen pasur vetëm në Shkodër, krisma armësh ka pasur
përkrahjen dhe mbështetjen tonë si Kuvend Popullor. vetëm në Shkodër, krisma armësh ka pasur gjatë
Detyra jonë si Kuvend Popullor është të përkrahim gjithë ditës së 31 marsit në Tropojë, Tiranë etj.
secilin organ që të kryejë detyrën sa më mirë. Supozohet si shkak mbledhja e njerëzve në mënyrë
Gjithashtu, kam mendimin që, me rastin e kësaj të paligjshme, por gjatë gjithë fundit të shkurtit, ka
analize të ngjarjeve të Shkodrës, t’i drejtojmë popullit pasur me dhjetëra mitingje të paligjshme dhe nuk
apel, ku të vëmë theksin në ruajtjen e qetësisë për janë përdorur armë, nuk është vrarë askush.
t’iu kthyer punëve, për të zbatuar ligjet e shtetit. Ka pasur shumë antimitingje dhe policia nuk ka
Mendoj që me këtë frymë duhet të punojmë edhe ndërhyrë e askush nuk është vrarë, kurse disa qindra
këtu në Kuvendin Popullor, të mos zgjatemi vend e të rinj, të cilët prisnin rezultatet që po vinin me
pa vend me diskutime pa fund e për çështje anësore, vonesë e sigurisht kishin ndjenjat e tyre, u bënë pre
por të shpejtojmë punën që të dalë Qeveria e re. e krismave. Flitet për skenarë, ka mendime të
Gjithashtu, mendoj që edhe ne si deputetë të mos ndryshme, flitet për konservatorë dhe liberalë; një
e konsiderojmë punën tonë vetëm në këtë sallë, gjë është e qartë; që nga 2 korriku shpeshherë është
por të shkojmë edhe midis njerëzve, atje ku punohet parë e njëjta skenë, i njëjti tip i veprimtarive dhe kjo
e atje ku duhet forcuar uniteti i popullit. Kështu e është e pamohueshme. Por, unë do të doja të
kuptoj unë misionin e deputetit dhe për këtë kërkoj nënvizoja faktin që, pikërisht para ditës së zgjedhjeve
dhe përkrahjen e deputetëve të këtij Kuvendi. janë shpërndarë armë, sa ndonjëherë them me vete
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Arben “O Zot, lavdi që nuk fitoi Partia Demokratike se mund
Imami. të ishte bërë ndonjë gjë edhe më e madhe.” Në
Arben Imami - Zoti Kryetar, Korçë ka ndodhur pak a shumë i njëjti skenar. Në
364
Korçë në datën 3 janë shpërndarë fletushka ku Gjithashtu, është e domosdoshme të sqarohen

ftoheshin njerëzit nga Partia Demokratike për t’u strukturat e Ministrisë së Punëve të Brendshme e
mbledhur te sheshi. E, pra, ishin pikërisht aktivistët të Sigurimit të Shtetit. Flasim për forca të errëta
e Partisë Demokratike që ndaluan mbledhjen në dhe kemi një muaj që flasim për këto çështje,
shesh e që ndaluan me siguri vrasjen e ndonjë tjetri atëherë, çfarë ka bërë Sigurimi i Shtetit për zbulimin
aty. Flasim për forca të errëta dhe këtë ide e hodhi e forcave të errëta? Absolutisht, asgjë nuk ka bërë.
ish-Ministri i Punëve të Brendshme. Si ish-Ministri Që ky komision të vazhdojë punën, duhet ta
dhe Ministri i Punëve të Brendshme e të tjerë, po intensifikojë atë dhe të mbajë në presion dhe organet
flasin për forca të errëta, por unë jam i bindur që, në e hetuesisë e të prokurorisë.
kushtet e monizmit, në kushtet e diktaturës, forcat Dua të ngre edhe një problem për repartin 326,
e errëta nuk mund të jenë të organizuara përveçse i cili kudo që shkel, nuk ka bërë ndonjë akt të
brenda përbrenda pushtetit. Atëherë, ne këtu duhet pëlqyeshëm, kurse policia është vënë në pozicion
të përqendrohemi. Unë jam i bindur që në këtë sallë të vështirë dhe në pamundësi të kryejë detyrat e
të gjithë duam të gjenden vrasësit e ngjarjes së saj.
Shkodrës. Në këta 45 vjet ka një varg pyetjesh që kanë
Shumë nga diskutantët këtu, për shembull, unë mbetur pa përgjigje. Pyetjes kush e vrau Qemal
nuk besoj kurrë që K. Hoxha e të tjerë do të mund Stafën nuk duhet t’i shtohet edhe pyetja kush e vrau
të bënin një akt të tillë, por, megjithatë, asnjëherë Arben Brocin.
nuk mund të përjashtojmë në këto kushte disa Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agron
segmente të veçanta brendapërbrenda partisë në Dibra.
pushtet, e cila ka struktura të ndjeshme dhe Agron Dibra - I nderuar Kryetar,
shpeshherë të panjohura, që as Ministri i Brendshëm Të nderuar deputetë,
(jo më Gramoz Ruçi që ka në këtë detyrë vetëm një Dje dëgjuam informacionin e dytë të komisionit
muaj, por edhe sikur të kishte një vit, nuk do të parlamentar për ngjarjen e 2 prillit në Shkodër.
mund t’i njihte) të cilat veprojnë dhe mund ta kenë Pavarësisht nga përmbajtja e ndryshime e
sjellë situatën deri këtu. Faktet janë kokëfortë dhe diskutimeve, në thelb ka disa pika të përbashkëta
çfarëdo që ka ndodhur, ndodhi përpara komitetit të mes tyre edhe në materialin e paraqitur nga ky
Partisë së Punës dhe nuk ndodhi në asnjë vend komision parlamentar. Mendoj që hetuesia, duhet
tjetër. Në qoftë se ngjarja do të kishte ndodhur para të veprojë me shpejtësi me qëllim që të dalin fajtorët
selisë së Partisë Demokratike do të ishim ne të e vërtetë të ngjarjeve të Shkodrës.
parët që do të ndjenim përgjegjësinë morale. Vetë Si informacionin e parë, ashtu dhe të dytin unë
fakti i dizinformimit rreth ngjarjeve tregon konfliktet i vlerësoj pozitivisht dhe shokët e komisionit
në ngjarje dhe ky ishte një moment që duhet parlamentar po punojnë me ndershmëri dhe në
vështruar me kujdes. Prandaj mendoj që një mënyrë realiste. Megjithatë, ndaj informacionit të
përgjegjësi e madhe morale bie mbi Qeverinë, e cila dytë kam rezervat e mia; informacioni i dytë, për
nuk diti ta parandalojë, nuk diti të informojë në kohën vetë kohën e gjatë të hetimeve, rreth një muaj, duhej
e duhur dhe kjo përgjegjësi morale do të bjerë mbi të na jepte një vizion më të gjerë dhe të kishte më
atë për sa kohë nuk do të gjenden përgjegjësit e shumë dritë për të vërtetën e ngjarjeve në Shkodër.
krimit. Nga ky informacion mësuam disa të dhëna nga
Jam i mendimit që komisioni i posaçëm ekspertiza që u ishte bërë viktimave, propozohen
parlamentar në kushtet në të cilat ka punuar, me masa ndëshkimore për organet e pushtetit në rreth
atë informacion që i ka dhënë hetuesia, ka bërë një dhe këtu në qendër propozohen masa për stabilizimin
punë të mirë, askush nga ne nuk kishte ç’të priste në qytet dhe vetëm kaq. Ndërsa unë nuk mora vesh
më tepër, por gjithmonë ngul këmbë te mundësia e se sa kohë do të vazhdojnë hetimet dhe kur do ta
këtij komisioni për të gjetur të vërtetën. Mendoj se marrë vesh të vërtetën populli i Shkodrës dhe i gjithë
masat që sugjeron komisioni jo vetëm që duhen Shqipërisë për ngjarjet e 2 prillit. Në këto kushte,
marrë, por duhet të jenë më të ashpra. Pikërisht kërkoj që komisioni parlamentar të mos bjerë në
për të siguruar njerëzit se nuk do të veprohet më pozitat e hetuesisë, por të ndikojë që organet e
kështu, duhet të mbajnë përgjegjësi edhe ligjërisht hetuesisë të bëjnë punë intensive. Kjo ngadalësi
për shtyrjen e momentit të hetimeve personat që dhe pritje po krijon opinione të ndryshme jopozitive
merren me këtë punë. në popull, bile dhe këtu në Parlament, sepse kur
365
deputeti Dritëro Agolli theksoi se po të ishin vrarë e izoluar dhe nuk i përket vetëm Shkodrës. Këtë e
katër veta të Partisë së Punës, hetimet do të ishin pohon dhe vetë Ministri i Punëve të Brendshme, që
bërë më të shpejta. Sigurisht që opinione të tilla kërkon të gjejë shkaktarët e mëdhenj që luajnë fijet
nuk i shërbejnë unitetit e stabilizimit të gjendjes në në këto ngjarje.
Shkodër. Prandaj kërkoj shpejtësi e cilësi të lartë E keqja është që hetuesi apo organet
hetimesh. Në informacionin e djeshëm u tha që do kompetente, jo vetëm nuk po i gjejnë këta shkaktarë,
të ishin krijuar mundësitë për të shmangur por nuk po gjejnë as shkaktarët e martirëve të
gjakderdhjen, në qoftë se do të ekzistonte një demokracisë dhe kërkesa të tilla duket se duan të
bashkëpunim, veç partive politike, edhe me organet spostojnë vëmendjen e opinionit.
e ruajtjes së rendit e të atyre të pushtetit. Një fakt i Nga të gjitha këto fakte, vlen të theksojmë se
tillë e rrit më shumë përgjegjësinë e tyre para ka disa momente që të bëjnë të dyshosh dhe pa
popullit të Shkodrës dhe para Iigjit. Kjo përbën një qenë hetues, si për shembull, në qoftë se vërtetohet
faj të rëndë për ta. Për mendimin tim, kjo nuk është nga Ministri i Punëve të Brendshme se u dha një
e rastit. Duke iu referuar dhe qëndrimeve të kësaj lajm nga radio Shkodra për rënien e Komitetit
natyre në qytetin e Lezhës e të Shëngjinit është kjo Qendror të PPSH-së, atëherë pse nuk merren masa
mungesë bashkëpunimi e bashkëveprimi e këtyre kundër drejtorit të tij apo kundër gazetarëve, kur dihet
organeve, shto këtu edhe tolerimin e tejskajshëm se edhe për një gabim ka pasoja. Gjithashtu, dua
të tyre, që i kanë hapur dritat jeshile disa prej këtyre të theksoj, po për ata që dizinformuan opinionin,
forcave të caktuara, duke i vënë dhe emra të nuk mbahet përgjegjësi?
ndryshëm si forca të errëta, të irrituara e tjerë që Propozimi i komisionit parlamentar që për
po organizohen e që destabilizojnë vendin. ngjarjen e Shkodrës të shkarkohet Ministri i
Mendoj që këto forca nga të pakontrolluara t’i Brendshëm arsyetohet edhe me faktin se nuk është
kthejmë në të kontrolluara me anë të ligjeve në fuqi. i profilit. Atëherë më lind e drejta të pyes se mos
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Panajot kanë përgjegjësi edhe ata që caktuan një ministër
Barka. të tillë. Ka një ngadalësi të mahnitshme në hetimin
Panajot Barka - I nderuar Kryetar, të nderuar e çështjes së Shkodrës kur dihet se si ishte vepruar
deputetë, për ngjarje të ngjashme në raste të tjera. Mos vallë
Kuptohet që duhet të flas dhe unë për ngjarjet e ka ardhur koha të vihen para përgjegjësisë organet
Shkodrës, por, në radhë të parë, dua të theksoj e hetuesisë për këto vonesa si nga paaftësia apo si
çështjen e Televizionit. Ne i kuptojmë vështirësitë e të qëllimshme? Këto vonesa mos duhen parë si
Televizionit, por edhe Televizioni duhet të kuptojë të kërcënim se mund të vritesh nesër dhe fajtori të
drejtën tonë se në të drejtën e fjalës nuk ka televizion mos gjendet kurrë? Këtë herë komisioni parlamentar
që të vërë dorë, duke shkurtuar dhe prerë fjalën e nuk bëri gjë tejetër vetëm se na dha shkak për të
deputetit. diskutuar për Shkodrën dhe është pikërisht puna e
Për sa i përket ngjarjes së Shkodrës, do të tij e dobët që i referohet vetëm fakteve të sjella nga
thosha që i ngjan një plage të hapur që dhemb se hetuesia dhe jo një veprim i përbashkët si herën e
plumbi që shkaktoi atë mbeti brenda plagës dhe parë, gjë që hapi një diskutim kaq të gjatë. Po
kjo paraqet rrezikshmëri. Paraqet rrezikshmëri se kështu nuk e kuptoj pse nuk u vihet në dispocizion
kjo sjell mahisje dhe gjendja e fajtorëveeeeeeeeee materiali hetimor deputetëve. Komisioni parlamentar
të kësaj masakre lidhet me goditjen vendimtare ndaj që u caktua për ngjarjet e Shkodrës duhet t’i japë
atyre që janë mësuar të vrasin njerëz kaq thjesht, përgjigje gjithë atyre pyetjeve që u bënë këtu se
të bindur se nuk do të mbajnë përgjegjësi. Këtë e përndryshe Kuvendit pluralist në Shqipëri do t’i bëhej
them se muajt e fundit, kur ne protestonim si njerëz një sfidë.
të thjeshtë se nuk mund të vriten njerëz të pafajshëm Petraq Nasi - Jemi një grup deputetësh që
në kufi, kishte nga ata që e shikonin këtë si zgjidhjen kemi bërë një propozim dhe mendoj se ka ardhur
më të arsyeshme. Këtë gjë e dëgjova dhe këtu në koha që t’ia shtroni Kuvendit.
Kuvendin Popullor nga deputeti Xhelil Gjoni, që tha Së dyti, në mbështetje të propozimit të shokut
se, në qoftë se vritej sekretari i Partisë së Punës së Namik Dokle, unë do ta zgjeroja një çikë këtë se
Shkodrës, po të njëjtën reagim do të kishte dhe me mbase do të ishte në nderin e këtij Kuvendi që nesër
thënë të vërtetën, më erdhi shumë keq. Nga sa të vendosim një tufë me lule në varrezat e
dëgjuam këtu, doli që kjo ngjarje nuk është aspak dëshmorëve.
366
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gjergj Qeverisë, për të shpejtuar hetimet, duke angazhuar
Kastrofillaku. në këtë hetim personat më kompetentë dhe me
Gjergj Kastrafillaku - I nderuar Kryetar, mjetet më moderne, me qëllimin që të zbulohen sa
Të nderuar deputetë, më parë shkaktarët e ngjarjes së Shkodrës. Ndërsa
U bë mirë që çështja e Shkodrës për ngjarjet e për propozimin që u bë nga komisioni i posaçëm i
2 prillit po diskutohet në Kuvend me qëllim që organet Kuvendit, unë nuk jam dakord për faktin sepse nuk
kompetente të vihen para një përgjegjësie të madhe na jepet asnjë argument bindës për të vërtetuar
për të shpejtuar dhe për të nxjerrë në dritë të vërtetën fajësinë e tyre. Gjithashtu, dua të theksoj se këtu
dhe për të qetësuar familjet e viktimave të cilat e ne mund të marrim shumë shembuj, ashtu siç u
kanë dhimbjen më të madhe nga të gjithë, por në të morën shembuj dhe nga zotërinj deputetë të Partisë
njëjtën kohë për të qetësuar edhe popullin e Demokratike. Pr, edhe në Korçë ka shumë raste
Shkodrës dhe të mbarë vendit. Ashtu si për të gjithë kur kanë vënë edhe shashka në shtëpitë e
ju, edhe për mua ngjarja e Shkodrës është me të komunistëve, ka pasur raste që kanë zbrazur dhe
vërtetë sa e hidhur, aq dhe e dhimbshme. Komisioni armë, kanë vënë dhe vënë dhe dinamit. Të tilla
parlamentar, që ne e miratuam së bashku, gjykoj diskutime nuk na japin asnjë rrugëzgjidhje, prandaj
se ka punuar mirë për sqarimin e çështjes, duke nuk ka pse t’i hyjmë kësaj pune. Kushdo që mund
vënë në lëvizje organet kompetente dhe jo të merrej të ngrejë të tilla çështje, përkundrazi, në vend që
me hetime siç u kërkua nga ndonjë deputet. Të gjithë shuajë zjarrin e ndez.
deputetët që kanë diskutuar janë shprehur se populli Lidhur me propozimin që bëra, që të mbyllen
kërkon qetësi dhe kjo është një e vërtetë e madhe. diskutimet jo se dua të nënvlerësoj çështjen e
Këndi nga e kërkojmë këtë qetësi e stabilitet nuk Shkodrës, por them se po merremi më shumë me
është i njëjtë, për faktin se mjaft diskutantë ngjarjet llafe sesa me rrugëzgjidhjen e këtij problemi. Një
e Shkodrës i shohin me syze partiake dhe jo si zotëri këtu kur diskutoi tha se vetëm zogjtë këndojnë
përfaqësues të popullit, që të gjykojnë e të japin pa para, prandaj ne do të paguhemi për të bërë llafe.
mendime për qetësi dhe stabilitet. Nuk mund të Unë mendoj që tani duhet të mbyllen diskutimet.
sigurohet qetësia dhe stabiliteti me shkëputje ndaj Falemnderit!
njëri-tjetrit, përkundrazi ajo do të sigurohet me një Neritan Ceka - Protestoj për metodat
bashkëpunim me njëri-tjetrin. Qetësia dhe stabiliteti ushtarake që përdori folësi.
nuk mund të sigurohen në qoftë se të gjitha sulmet Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Esat
do të bëhen ndaj organeve të ruajtjes së rendit. Unë Myftari.
gjykoj se forcat e rendit kanë qenë të matur dhe të Esat Myftari - I nderuar zoti Kryetar,
kujdesshëm në përballimin e situatave të krijuara, Të nderuar deputetë,
megjithëse janë sabotuar nga goditjet. Unë i them Desha të them dy fjalë si anëtar i komisionit
këtij Kuvendi se, po të angazhohen si duhet partitë parlamentar për çështjen e Shkodrës.
politike dhe organizatat shoqërore, mund të evitohet Në datën 3 prill, kur u bë varrimi i dëshmorëve
çdo ngjarje, në qoftë se nga ana e tyre respektohen të Shkodrës, se unë dëshmorë i quaj, kam marrë
ligjet që ka sot shteti ynë për organizimin, pjesë në varrimin e tyre. Unë Shkodrën kurrë nuk e
manifestimin dhe grevat. Gjykoj dhe i bëj thirrje gjithë kam parë më të trishtueme, por edhe më të
partive dhe organizatave politike shoqërore, që të zemrueme. Megjithatë, me ato biseda që kam pasur
mos organizojnë në asnjë rast mitingje, edhe kur me njerëz, ishte mendimi unanim se po të ketë një
ato miratohen nga organet kompetente, në qoftë se angazhim të mirë zyrtar, vrasësit që vranë ditën për
ato nuk vënë gjoksin e të mbajnë përgjegjësi për diell do të kapen.
shkeljen e ligjeve, si për vendin që caktohet, ashtu Ky komision i ngritur këtu për ngjarjen e
dhe për parullat. Shkodrës nuk kishte një status të veçantë, prandaj
Në mjaft diskutime, këtu nuk jepen rrugëzgjidhje në punën e tij ai ishte i kufizuar. Kur u nisëm, këtu
për zgjidhjen e problemit të Shkodrës, por merren na thanë që të mos marrim asnjë takim me popullin
me supozime, të cilat nuk i qetësojnë njerëzit, por dhe as me deputetë të partive të tjera me qëllim që
përkundrazi i irritojnë. të jemi krejtësisht të pavarur. Njoftimi i parë i këtij
Prandaj, i nderuar Kryetar, unë propozoj të komisioni rreth ngjarjeve të Shkodrës i kënaqi të
mbyllen diskutimet dhe t’i vihet detyrë Prokurorit të gjithë të pranishmit. Duke u nisur nga njoftimi i parë,
Përgjithshëm dhe Hetuesisë së Përgjithshme, si dhe pritej që njoftimi i dytë duhej të ishte më bindës për
367
zgjidhjen e kësaj enigme. Unë e them me këtë preokupacion ngritëm grupin parlamentar.
ndershmëri se njoftimi i dytë u bë mbi bazën e të Mendoj që ky grup e ka kryer mirë detyrën, duke
dhënave që na u dhanë nga hetuesia. Kështu që ne marrë parasysh kohën dhe dokumentacionin që
u kthyem si një buletin i hetuesisë së brendshme kishte në dispozicion.
dhe, sipas këtij buletini, elementë të rinj nuk ka. Gjithashtu, mendoj që zgjidhja e çështjes së
Atëherë për të mbushur këtë njoftim ne Shkodrës nuk varet nga numri i diskutimeve këtu
vendosëm të dalim me disa konkluzione e masa që në Parlament, por nga masat konkrete për zgjidhjen
i gjykuam të drejta, natyrisht duke lënë problemin e e problemit.
hapur. Me diskutimet që po bëjmë më duket se nuk
Sa u tha në këtë sallë, nuk dua ta përsëris, por po ndihmojmë këtë çështje, por as për forcimin e
dua të theksoj disa probleme. Njëkohësisht i kam unitetit në tërësi. Në disa raste, diskutimeve po u
thënë shokëve se ruaj të drejtën morale për të japim ngjyrë partiake, duke akuzuar këtë ose atë
shprehur në këtë Kuvend mendimet e mia dhe po pa pasur fakte, por vetëm me hamendje deri në
mundohem t’i them me pak fjalë. E para, sa herë gënjeshtra, që nuk kanë munguar deri në shtyp.
kam shtruar pyetjen e lidhjeve midis Komitetit të Përse bëhen këto dhe kujt i shërbejnë? Përgjigjja
Partisë të Shkodrës dhe Komitetit Qendror të Partisë është e qartë: për të fituar kredibilitet politik, pa
së Punës të Shqipërisë, midis MBP dhe Qeverisë, llogaritur pasojat që të çojnë në prishjen e unitetit,
midis Qeverisë dhe Presidencës, midis Presidencës acarim të mëtejshëm të situatave për destabilizimin
dhe forcave të tjera, përgjigjja ka qenë vetëm heshtje. e vendit, të materializuar këto dhe me ngjarjet pas
Kjo gjë më bën të bindem se prapa kësaj heshtjeje Shkodrës, Lezhës, Milotit e tjerë.
vepron një forcë e ashtuquajtur misterioze dhe, duke Atëherë cila është rruga e zgjidhjes? Rruga e
qenë puna kështu, deputeti ndodhet krejt i zgjidhjes është që ne vetë si deputetë duhet të
çarmatosur, bile fillimisht e ndien veten sikur po ndihmojmë konkretisht, duke i bërë thirrje të gjitha
bëhet fasada e një loje. partive e shoqatave politike të Shkodrës dhe popullit
E dyta, gjatë këtyre kontakteve unë u ndodha shkodran që ka qenë i pranishëm në ngjarjen, të
pranë situatave jo të mira, siç ishte rasti me kryetarin denoncojnë të vërtetën për ngjarjen. E dyta, të
e komitetit e të tjerë. Kisha shumë dëshirë të merrja ndihrnojmë organet kompetente me të gjitha
kontakt me këtë, sepse ishte një prej pikave, nyjeve, mundësitë, bile a ka mundësi që ai filmi Malit të Zi
por na u tha se ishte i sëmurë. të merret.
Fakt ishte që në datën 6 prill ajo pohon se shefi E treta, të mos influencojmë në këto organe duke
i policisë i ka thënë zëvendësshefit të policisë vepro, ushtruar presione dhe si pasojë të devijojmë nga
kurse më datën 12 prill këtë gjë ajo e mohon. hetimi. Disa ditë me radhë ne këtu diskutuam
Prandaj shtroj pyetjen: Të mos përqendrohemi paketën e Ligjit Kushtetues dhe këtë gjë e
vetëm në MPB dhe në Degën e Punëve të konsideruam një arritje të madhe dhe e tillë është
Brendshme të Shkodrës, meqenëse kjo masakër e në të vërtetë. Gjithashtu, këtu aprovuam ligje si
ka emrin masakër politike? Pra, në radhë të parë, depolitizimin e organeve të drejtësisë, ku theksuam
forcat politike duhet ta sqarojnë, ato forca politike që ato duhet të veprojnë në emër të ligjit dhe nuk
që kanë pushtetin, ato forca politike që po tolerojnë duhet të kenë asnjë influencë tjetër.
tash një vit anarkinë në vendin tonë dhe dihet se Në fakt ne po influencojmë mbi ato me pyetjet
anarkia të çon në një diktaturë të re. Prandaj, ju bëj që bëjmë dhe përgjigjet që japim. Derisa ne pranojmë
thirrje që ta marrim këtë punë me seriozitetin më të që hetimet nuk kanë mbaruar, atëherë le t’i lëmë
madh. Shkodra është e këtij mendimi dhe unë jam organet të punojnë, por ashtu si u shprehën dhe
i këtij mendimi, se në qoftë se nuk do të ketë drejtësi deputetë të tjerë, hetuesia duhet të shpejtohet në
në çështjen e Shkodrës, nuk do të ketë as paqë. rezultatin e hetimeve.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Engjëll Kështu do të dalë përgjegjësia e secilit, ashtu
Besho. siç e tha dhe shoku Fehmi Abdiu në diskutimin e tij
Engjëll Beshaj - Të gjithë jemi të interesuar dhe, të veprosh ndryshe, do të thotë të shkelësh
për ngjarjet e Shkodrës dhe të gjithë jemi të ligjin. Komisioni parlamentar, që ngritëm këtu, duhet
interesuar të zbulojmë të vërtetën, me qëllim që të të nisë dhe të kërkojë llogari që hetimet të mos
ndalohen fajtorët. Qëllimi i dytë është që të kenë zvarritje, të mbajë në korrent Parlamentin për
parandalohen ngjarje të tilla në të ardhmen dhe me gjëra thelbësore, por jo të zëvendësojë organet e
368
hetimit. fund në Milot. Ngjarjet e Milotit nuk janë më pak të

Gjithashtu, i bëj thirrje shokëve deputetë të mos rëndësishme dhe këto ngjarje kanë ndodhur me
zgjaten me diskutime të pafund, por të merren me nxënës, me qytetarë dhe tani me deputetë. E
masa konkrete që do t’i shërbente vendosjes së gjykuam të nevojshme që në emër të 7 deputetëve:
qetësisë së vendit. Osman Murati, Xhemal Gazidede, Arif Hasani, Vehap
Ndërsa me masat që propozohen këtu unë nuk Deliu, Hyzri Hoxha, të vëmë në dijeni Kuvendin
jam dakord. Popullor për një incident me dy deputetë të Dibrës.
Kastriot Islami - E theksoj edhe njëherë, që Në datën 30 prill, rreth orës 20.00 duke udhëtuar
deputetët të mos bëjnë propozime për të mbyllur nga Tirana në Peshkopi, në qytetin e Milotit dalin
diskutimet; kush të dojë le të diskutojë dhe ai rreth 200-300 veta me qëllim që të pengonin ardhjen
deputet që nuk do të diskutojë, diskutimin le ta e deputetëve të Veriut. Në makinën e parë ishin
tërheqë vetë. deputetët Osman Murati e Bujar Pata.
Fjalën e ka deputeti Stavri Frashëri. Kastriot Islami - Të lutem, të përqendrohemi
Stavri Frashëri - I nderuar Kryetar, te Shkodra!
Të nderuar deputetë, Arif Hasani - Me kujdes mundëm të kalojmë
Nuk gjenden fjalë për të shprehur këtë hidhërim pa dëme. Makina e dytë e ushtrisë….
të madh mbarëpopullor që shkaktoi masakra e 2 prillit Neritan Ceka - Unë kam këtu një letër nga
në Shkodër. Nderimi për të rënët është një nga virtytet Laçi se si ishte rrahur një i dehur nga makina e
më të fisme të shqiptarit dhe për krimin nuk mund të deputetëve të Dibrës.
ketë konsensus. Është i pajustifikueshëm ngadalësimi Kastriot Islami - Ju lutemi edhe njëherë, po ju
i punës së organeve të hetimit. kujtoj, të diskutojmë për ngjarjet e Shkodrës. Në
Disa ditë më parë, komisionit parlamentar për qoftë se doni, kërkoni ta trajtojmë në mënyrë të
çështjen e Shkodrës unë i bëra një pyetje mbi veçantë.
përgjegjësinë e organeve të punëve të brendshme Arif Hasani - Në rregull.
nga baza deri në dikaster për dizinformimin e opinionit Si pasojë në makinën që ishin deputetët Hysni
publik. Përgjigjja m’u dha që është propozuar Hyka, Arif Hasani …
shkarkimi i Ministrit të Punëve të Brendshme. I Kastriot Islami - Edhe një herë të lutem, të
nderuari zoti Gramoz Ruçi u mundua të justifikohet kujtoj të diskutoni për ngjarjet e Shkodrës!
duke thënë që mbas dy ditëve komunikata u dha e Arif Hasani - Më falni, po a doni ta dëgjoni
saktë. Bukur. Por jo me dëshirën e tij, por me këtë ngjarje? (Shumica e deputetëve do ta dëgjojë).
arsyetimin pluralist të forcave politike. Kastriot Islami - Ju lutem, të mos kalojmë
Kjo është një masakër politike dhe i nderuari nga rendi i ditës. Në fund të seancës e diskutojmë
Ministër duhet të japë dorëheqjen. Fajtorët duhet të këtë problem.
dalin menjëherë para drejtësisë. Arif Halili - Në rregull, por unë kur kam kërkuar
Nuk jam dakord me masën për lirim nga detyra fjalën, e kam kërkuar për ngjarjen e Milotit.
të Ministrit të Punëve të Brendshme, por për Në lidhje me ngjarjen e Shkodrës, ashtu siç e
shkarkim nga detyra për paaftësi. thanë shokët, është ngjarje e hidhur, ngjarje që na
Gjithashtu, duhet menjëherë të çarmatoset shqetëson të gjithë. Ajo ngjarje cenoi demokracinë
popullsia, të prishet reparti famëkeq 326 etj. të cilën e duan të gjithë. Mendimi im është që fajtori
Brenda këtij viti populli ynë po jeton në llahtar, të dalë para përgjegjësisë dhe vetëm atëherë populli
duke filluar nga ambasadat, eksodet e të tjerë, janë i Shkodrës gjen qetësi dhe bashkë me të i gjithë
zhdukur kufoma pa u indentifikuar. Pra, të gjitha populli i Shqipërisë. Deputetët e Dibrës kërkojnë që
këto, i nderuar Ministër, më detyrojnë mua të kërkoj për ngjarje të tilla duhet urgjencë të miratojmë ligjin
bashkë me shkarkimin nga detyra dhe heqjen dorë e ruajtjes së rendit publik.
nga skenarët e përgatitur. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Rushen
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Arif Hasani. Golemi.
Arif Halili - I nderuar Kryetar, Rushen Golemi - I nderuar zoti Kryetar,
Të nderuar deputetë, Të nderuar zotërinj deputetë,
Shumë ngjarje pati Shqipëria për një kohë të Nga ana e Akademisë Franceze të Mjekësisë
shkurtër. Këtë vit ngjarjet tronditëse ndodhën në të viteve ’40 nuk u pranua fillimisht në praktikën
Kavajë, Durrës, Tiranë, Shkodër, Lezhë dhe tani në mjekësore përdorimi i një medikamenti që
369
paralizonte frymëmarrjen dhe që sillte një hap cilësor hedhë balsam në plagët që i janë hapur popullit.
në zhvillimin e anestezisë, sepse frymëmarrja Gjithashtu, mendoj që shpresa që na u dha nga
kthehej sapo ikte efekti i këtij bari, me preteksin se njoftimi i parë i komisionit parlamentar për çështjen
natyra ose perëndia njëherë ia ka dhënë frymën e Shkodrës u zbeh në njoftimin e dytë. Komisioni
njeriut dhe vetëm njëherë mund t’ia marrë. Unë dua parlamentar nuk ka punuar në nivelin e duhur. Përse
të pyes: po për jetët e të pafajshmëve që marrim, a zoti Alushani, kryetar i këtij komisioni, i servir këtij
nuk duhet të preokupohemi të gjithë së toku? Ne u auditori të dhëna jo të plota të autopsive, duke lënë
betuam solemnisht mbi nderin tonë para popullit që mjaft pika të errëta që nuk i shërbejnë nxjerrjes në
përfaqësojmë se do të luftojmë për të mbrojtur të pah të së vërtetës? Uroj me gjithë shpirt që në të
drejtat dhe liritë e individit. A nuk është tejet e ardhmen të dhënat të jenë të pranueshme, për t’i
dhimbshme, që në themelin e demokracisë të dhënë njëherë e përgjithmonë fund dhunës, në
rrjedhë gjak shqiptari nga dora e shqiptarit? Si nënë Shqipëri.
që dhuron dhe përtërin jetën, si mjeke që luftoj për Meqenëse m’u dha fjala, do të shtoja dhe një
ta mbrojtur atë, mendoj se duhet ta ngrejmë zërin preokupim që kanë shumëzotërinj deputetë. Dua të
së bashku me forcat përparimtare dhe të bëjmë të shtroj këtu çështjen e garantimit të shumë
pamundurën për të hedhur dritë mbi masakrën personave, që ligjërisht nuk u takon. Që të mos
tragjike të paramenduar të Shkodrës. Nuk është në ndodhin ngjarje të tilla si plagosja e një djali 20-
nderin e zotit Gramoz që, pas një diskutimi aspak vjeçar nga bahçevani i shokut Haxhi Lleshi. Ju lutem
bindës, pa baza shkencore, të shprehë dhe që në të ardhmen të nxjerrim ligje respektive.
keqardhjen për shkarkimin e tij nga detyra e Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 19.00.
ministrit. Unë mendoj që do ta lartësonte figurën e Kryesitë e grupeve parlamentare të vijnë në Kryesi.
tij. Po kështu duhet të vepronte dhe zoti Fatos Nano
që drejtonte Qeverinë në kohën e ngjarjes dhe që * * *
do ta na drejtojë dhe Qeverinë e ardhshme dhe që
për çudi nuk prononcohet në asnjë diskutim, sikur Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, me
kjo të kishte ndodhur në ndonjë qeveri të ndonjë kryesitë e grupeve parlamentare bëmë mbledhje dhe
shteti tjetër. Figura e tyre do të lartësohej nga ato, ramë dakord për të bërë njëfarë redaktimi të
po të dilnin para këtij Kuvendi dhe të raportonin saktë diskutimeve. Ndërkohë nesër është 5 Maji, Dita e
për aq sa kishin bërë, që të kërkonin falje. Nga kjo Dëshmorëve dhe ka mjaft deputetë që duan të
tribunë i bëj thirrje ndërgjegjes së personave shkojnë në rrethet e tyre për të përkujtuar këtë ditë.
dëshmitarë, autorë në këtë masakër, që të ndihmojnë Prandaj ne vendosëm që diskutimet të vazhdojnë
për zgjidhjen e enigmës, që të vëmë fajtorët para ditën e hënë në orën 17.00.
ligjit, sepse kështu do të ndihmonim sadopak me Seancën e deklaroj të mbyllur.
E hënë, 06.05.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, hidhen të gjitha gjërat në diskutim. Rregulli i parë i
meqenëse shumica është e pranishme, seancën e hetuesisë është që këto gjëra t’i ndjekin një numër
deklaroj të hapur. i caktuar njerëzish që merren me këtë problem.
Fjalën e ka deputeti Ajli Alushani. Tani, unë nga ana ime, do të shtoja që nuk besoj
Ajli Alushani - Dëshiroj t’i bëj një sqarim se ndonjë Parlament në botë të merret gjatë me
Parlamentit lidhur me një kërkesë që është shtruar ndonjë gjë të papërfunduar, sepse jo vetëm që i
këtu. prishet punë hetimit, por edhe se njerëz të ndryshëm
Ndonjë deputet kërkon të njihet me materialin e shfrytëzojnë për qëllime të ndjeshme gjëra evazive
mbledhur nga komisioni parlamentar për ngjarjen e që akoma nuk janë zgjidhur dhe që me zgjidhjen e
Shkodrës. Unë jam munduar t’i sqaroj veç e veç, tyre mund të hidhen poshtë.
por po e sqaroj edhe një herë se kjo nuk është në të Mua më vjen keq kur shoh këtu edhe ndonjë
mirën e çështjes. Hetuesia e Përgjithshme më tha pozicion të papëlqyeshëm të ndonjërit, që ngre
se sa kohë që hetimi nuk ka përfunduar, të mos ndonjë problem të pabazuar. Unë nuk e di, po si
370
mund ta shpjegoj ndërhyrjen e deputetes Rusheni, paragjykim për të mos i dhënë këto materiale. Të
që për një hollësi teknike lidhur me autopsinë, lidhur tre anëtarët e Kryesisë së Kuvendit Popullor nuk
me zbulimin e një trupi të huaj metalik në trupin e të jemi specialistë që të themi që ky material mund të
plagosurit, të nxjerrë konkluzione të pabazuara për jepet dhe ky jo. Këtë detyrë ia lamë komisinit
çështjen. Domethënë nuk janë vetëm ato metoda parlamentar së bashku me hetuesinë.
që kemi studiuar që në kohërat e lashta, por ka Fjalën e ka deputeti Sofo Thomai.
edhe metoda të sofistikuara që zbulojnë trupat Lufter Xhuveli - Më falni, por dua të them dy
metalikë në trupat e të vrarëve. Këtë do t’i thosha fjalë. Kryetari i Hetuesisë së Përgjithshme dhe
doktoreshë Rushenit dhe nuk e kuptoj pse e ngriti Ministri i Punëve të Brendshme Gramoz Ruçi kanë
në atë mënyrë; sigurisht ka ndonjë gjë tjetër prapa. informuar. Mendoj që edhe Prokurori i Përgjithshëm
Unë e them sinqerisht më vjen keq që bie në këtë duhet të vijë këtu e të informojë.
pozitë. Gjithashtu, dëgjova këtu në sallë një deputet Kastriot Islami - Ne si Kryesi e kishim këtë
mjek që vetëm shprehte keqardhjen, kurse unë mendim, por do t’ua shtrojmë juve, sepse kur thirrëm
mund t’i thosha atij mjeku: mirë që shprehët Qemal Lamen të gjithë na u hodhët në fyt. Ne si
keqardhjen, por keqardhja duhet të matet me Kryesi e kemi menduar që ta thërrasim Prokurorin
kontribut. (Në sallë bëhet zhurmë). e Përgjithshëm.
Më falni, ju lutem, unë nuk dua të rëndoj Sofo Thomai - Unë i konsideroj të drejta
asnjërin, vetëm do t’i them këtë, që keqardhjen ta konkluzionet e Komisionit Parlamentar për
masim me kontributin që jep dhe po ju them këtë Verifikimin e Ngjarjes së Shkodrës. Punën e tij e
që secili anëtar i komisionit parlamentar të hetimit vlerësoj, po të kemi parasysh vështirësitë dhe
ka dhënë kontribut më shumë se ndonjëri që është problemet që dihen. Unë nuk jam specialist për atë
në këtë sallë. Këtë duhet ta kemi të sigurt. fushë, por do të jap dhe unë ndonjë mendim.
Dua të shtroj këtu dhe një problem tjetër. U ngrit Në radhë të parë, si deputet marr pjesë në
një problem këtu për kufizimin që i është vënë hidhërimin e familjeve të viktimave dhe unë, si gjithë
komisionit parlamentar në hetimin e çështjes. kolegët e mi, kërkoj që organet kompetente të bëjnë
Një nga anëtarët e grupit ngriti si fakt këtu, për ç’është e mundur për të zbuluar të vërtetën.
të sqaruar këtë problem, se, kur u nisëm, vendosëm Bashkohem me mendimin e kolegëve të mi, që për
që komisioni parlamentar për çështjen e Shkodrës situatën e krijuar në qytetin e Shkodrës duhet që
të veprojë si grup dhe jo veç e veç deputetët. Për edhe qeveria të marrë masat për zgjidhjen e
këtë vendim ka qenë dakord dhe Esati që e ngriti problemeve të veçanta, sidomos për bazën materiale
këtë problem. Atëherë Esati, që ishte dakord për e lëndën e parë.
këtë vendim, pse e ngre këtu këtë problem, në këtë Për sa u përket masave që propozohen nga
mënyrë? Këtë nuk e kuptoj. komisioni parlamentar, unë do të shfaq mendimin
Gjithashtu, dua t’i drejtohem edhe një herë se mos duhet zgjeruar shkalla e njohjes me ecurinë
shokëve deputetë, se nuk ka kuptim të zgjaten e problemeve që ka atje, duke punuar më shumë
diskutimet për probleme të papërfunduara. Mendoj nga Hetuesia e Përgjithshme, nga organet e punëve
që mbasi të përfundojnë problemet, t’u futemi për të brendshme dhe, mbi këtë bazë, të dalë dhe
diskutim. përgjegjësia përkatëse.
Kastriot Islami - Ju lutem, nuk do të bëjmë Për sa i përket përgjegjësisë së organeve të
replika! Unë fjalën ia dhashë Ajli Alushanit si Kryetar pushtetit, të organeve të punëve të brendshme, të
i Grupit Parlamentar. hetuesisë së rrethit e të prokurorisë, jam dakord
Tritan Shehu - Më falni, por ne kërkuam që me mendimet e shfaqura në material.
ditën e parë procesverbalet dhe na u tha që do t’i Kemi folur e diskutuar për të drejtat themelore
japim. Atëherë pse nuk na jepen? të njeriut, për të shkuar me dinjitet drejt Europës së
Kastriot Islami - Më falni, por ju po flisni pa Bashkuar, por në këto momente që po diskutojmë
leje! para nesh del një problem i mprehtë. Ky problem
Për sa u përket materialeve, ju thashë që i kemi është forcimi i shtetit juridik dhe kërkesës për
thënë grupit parlamentar së bashku me hetuesinë zbatimin e ligjeve e rregullave.
të shikojmë cila pjesë e materialeve mund të jepet. Kolegëve të mi të Shkodrës do t’u sugjeroja që
Pra, të jepet ajo pjesë që nuk përbën sekret dhe së bashku me organet përkatëse, duke filluar që
nga Kryesia e Kuvendit Popullor nuk ka asnjë këtu në qendër dhe në bazë, të ndihmonin seriozisht
371
në qartësimin e problemeve dhe vendosjen e deputetëve. Edhe në qoftë se dikush e ka kufizuar,

qetësisë në atë qytet me tradita patriarkale e pse nuk iu drejtua kryetarit të komisionit apo
kulturore. Kuvendit Popullor dhe të ndërpritej çdo seancë. Ne,
Kastriot Islami - Tani e ka fjalën deputeti njëzëri ia thamë këtë precedencë që në fillim të
Bashkim Kopliku. punimeve këtij Kuvendi dhe si rezultat i vetëkufizimit
Bashkim Kopliku - Të nderuar Kryetar dhe të veprimtarisë së këtij komisioni na referohet dhe
deputetë, tani mbas 17 ditëve të ngritjes së tij, hetuesia nuk
Komisioni parlamentar për problemin e ka referuar për këto çështje.
Shkodrës për mendimin tim nuk e ka kryer detyrën Njerëzit kanë frikë apo secili mendon vetë se
si duhet. Ai ka rënë në një kurth, në një influencë ka frikë etj. etj. shprehje për romane e letërsira, por
psikike të hetuesisë dhe të organeve të punëve të jo për një raport të një komisioni parlamentar.
brendshme. Shprehje të tilla veçse demonstrojnë ipotencat e tij.
Gjithashtu, komisioni parlamentar nuk i ka pasur Populli ynë mund të ketë humbur besimin te
të qarta detyrat dhe të drejtat e tij. Këtë kritikë doja hetuesia apo te Ministria e Punëve të Brendshme,
ta vërtetoja duke iu referuar ligjit shqiptar për detyrat por nuk ka humbur besimin akoma te ne, deputetët
dhe të drejtat e komisionit parlamentar, por një ligj që sapo na zgjodhi me votimin e parë të lirë.
të tillë nuk e gjeta dot. Atëherë po i referohem nenit komisioni parlamentar duhet të distancohet nga këto
8 të dispozitave kushtetuese që është ligji bazë i organe të dyshimta për popullin dhe jo të paraqitet
Republikës së Shqipërisë dhe pikërisht paragrafit një me to.
që thuhet se dhe ne “marrim parasysh, njohim e Komisioni ynë ka rënë në lidhje absurde të
respektojmë parimet dhe normat përgjithësisht të servirura shkak-pasojë, ku pranohet çuditërisht
pranuara të së drejtës ndërkombëtare.” shkaku i vrasjes së popullit nga grumbullimi paqësor
Atëherë në mungesë të ligjeve tona, mund t’u i tij dhe jo indoktrinimet e kaluara apo së paku
drejtohemi atyre përgjithësisht të pranuara, persona të paindentifikuar zyrtarisht, por jo populli,
meqenëse dhe tonat nuk besoj të ndryshojnë shumë jo demonstrimet paqësore. Kjo është një zgjidhje
nga ato. Po citoj disa: 1) Komisionet parlamentare shkak-pasojë absurde. Përse kryetarët e komisionit
kanë të drejtë që nëpërmjet autoriteteve juridike të parlamentar u dashka të humbin kohën shumë të
kërkojnë ndalimin apo arrestimin e dëshmitarëve që shtrenjtë për zgjidhjen e një shqetësimi
nuk duan të deponojnë për sqarimin e tyre. 2) mbarëpopullor me diskutimet e neneve të
Komisionet parlamentare kanë të drejtë të nxjerrin Kushtetutës 18 ditë me radhë, në një kohë që kishim
fakte të reja jo vetëm ato të mbledhura nga hetuesia. këtu mbi 240 deputetë të tjerë që e bënin këtë punë?
Komisioni parlamentar nuk është i detyruar të Ata duhej të qëndronin në Shkodër ose aty ku e
shfrytëzojë doemos vetëm të dhënat e mbledhura kërkonte zgjidhja e problemit dhe jo në sallën e
nga hetuesia, por dhe gjykata nga ana tjetër është Kuvendit Popullor. Në popull nuk është pëlqyer as
e lirë të mos i marrë parasysh konkluzionet e solidariteti dhe as familjariteti i deputetit Ajli Alushani
komisionit parlamentar. Pra, të ruhet principi i ndarjes dhe zotit Esat Myftari. Ky solidaritet nuk është i
së tri pushteteve: gjyqësor, legjislativ, ekzekutiv, por bazuar mbi konkluzione të njëjta dhe të
ama dhe komisioni parlamentar është i lirë të kryejë përbashkëta, gjë që do të ishte e dëshirueshme,
detyrat e tij. por solidaritet për të mbuluar paaftësinë e frymës
Komisioni parlamentar ka vepruar vetëm si një së justifikimit, sepse të dy nuk kishin bërë atë që
kontrollues i shkresave të grupit të hetuesisë apo duhej bërë. U arrit nga këta dy kryetarë deri aty sa
të Ministrisë së Punëve të Brendshme, ndërkohë të na lexohet në Kuvend letra e policëve, duke u
që këto dy organe mund të jenë dhe fajtore. keqkuptuar me anëtarë të tjerë të komisionit
Komisioni ynë nuk i ka lejuar vetes liri veprimi, nuk parlamentar, që nuk kanë qenë dakord të lexohet.
ka mbledhur informacion të pavarur kudo - dhe në Propozoj që, për të forcuar punën e komisionit për
organet e Partisë së Punës apo të Partisë ngjarjen e Shkodrës, të dy kryetarët, si zoti Alushani
Demokratike, në organet e sigurimit apo në i Partisë së Punës dhe zoti Esat Myftari i Partisë
komitetet, në Qeveri etj. Demokratike, të hiqen nga komisioni për të paaftë
Në Shkodër është kryer një krimi i poshtër me dhe që nuk i kanë dhënë rëndësi si duhet çështjes.
pasoja destabilizuese për gjithë Shqipërinë. Kush Ne si Kuvend Popullor duhet të kritikojmë dhe të
guxon t’i kufizojë lirinë e veprimit këtij komisioni të forcojmë punën tonë, të operojmë me vendosmëri,
372
t’i gjejmë punës njeriun. Nuk them që të dy zotërinjtë Falemnderit!

kryetarë nuk janë burra të ndershëm e në veçanti Kastriot Islami - Fjalën e ka Xhemal Dauti. Ju
zoti Esat Myftari është jo vetëm i ndershëm, por lutem, të mos bëjmë replika në diskutimin tuaj!
dhe një talent në drejtim të ekonomisë sonë, një Paraqisni mendimet tuaja. Ju lutem, mos flisni pa
masovik që e duan që nga punëtorët e thjeshtë e leje!
deri te shkencëtarët, por kjo nuk do të thotë që të Xhemal Dauti - Duke mos qenë dakord me
ketë dhe veshë për piano. punën e komisionit, po e bëj këtë diskutim me bindje
E kam fjalën që nuk do të thotë të jetë i që të ndikoj në qartësimin e ndonjë problemi. Për
përshtatshëm edhe për punën hetimore, pra duhet ngjarjen e Shkodrës, të dhimbshme dhe të rëndë,
t’i gjejmë punën njeriut. Pra, të gjejmë dy deputetë edhe për trajtimin e seriozitetit që po tregon Kuvendi
më të përshtatshëm për këtë punë, më energjikë, Popullor për këtë ngjarje, ajo tashmë është vënë në
më aktivë që të mos merren me redaktime, por me qendër të vëmendjes së popullit dhe pritet sa më
punë që i takojnë një komisioni hetimor parlamentar. shpejt rruga e zgjidhjes. Duke qenë anëtar i grupit
Jam dakord me zotin Fehmi Abdiu që të mos parlamentar për këtë ngjarje, kam një përgjegjësi të
dënohen njerëz kot, pa u vërtetuar paraprakisht faji madhe që mu ngarkua për të vepruar me ndershmëri
apo neglizhenca e tyre. e respekt para jush të nderuar deputë, para popullit
Njeriu është i pafajshëm përderisa nuk është e Shqipërisë e, në veçanti, para popullit të Shkodrës
pranuar fajësia e tij. Ky parim duhet të bëhet princip i cili e përjetoi drejtpërsëdrejti tronditjen. Si unë ashtu
i shenjtë për ne në Shqipëri. Do të shtoja dhe një dhe anëtarët e komisionit detyrën e kuptuam jo si
gjë tjetër: të mos dënojmë njerëz, me shpresë që hetim, jo të merrnim njerëzit në hetim, sepse po të
do të qetësojmë popullin, sepse qenka i etur për t’u vepronim kështu do të gabonim dhe do të futeshim
dënuar dikush. Jo, të nderuar deputetë, populli në një rrugë pa krye, por nuk do ta bënim dot.
kërkon të dënohen fajtorët dhe jo të dënohet dikush Detyrën ne e morëm që të kontrollonim ata që
për kokë turku. Populli ynë do të qetësohet, do të paguan për këtë detyrë. Ishte pikërisht puna jonë
duroj vetëm në qoftë se ne do ta bindim me punën që e shpejtoi vënien para përgjegjësisë të hetuesisë
tonë dhe jo me slogane dhe, më së fundi, në dhe prokurorisë, që vepruan për të vënë drejtuesit e
Republikën e Shqipërisë po fillon të zbatohet ligji degës së Shkodrës para përgjegjësisë penale. Duke
njëlloj, për secilin, kushdo qoftë ai. Pra, që të bëhet u thelluar në gjykimin e veprimeve, nxorëm
një kompromis në mes të nevojës së drejtë të përgjegjësinë dhe i propozuam për lirimin nga detyra
zgjedhjes sa më të shpejtë të Qeverisë dhe të tre funksionarëve të lartë shtetërorë, të cilët lidhen
përfundimit të problemeve të Shkodrës, propozoj: drejtpërsëdrejti me zhbllokimin e ngjarjes dhe që
1. T’i shtyjmë 30 minuta diskutimet për nuk po e bënin mirë e në kohë këtë problem. Ishte
Shkodrën, të zgjedhim dy kryetarë të tjerë për kjo arsye që komisioni parlamentar propozoi të
ngjarjet e Shkodrës dhe propozoj konkretisht, për liroheshin këta funksionarë nga detyra.
kryetar Abdi Baletën. Ne si komision parlamentar nuk mund të bëhemi
2. Grupi i Shkodrës të niset sa më parë në punën hetues dhe të gjejmë fajtorët, por me ndjenjën e
e tij. përgjegjësisë që u ngarkuam, duke u përfshirë dhe
3. Kuvendi Popullor të vazhdojë punimet për nga ndjenjat më humane që patëm për 4 familjet e
Shkodrën pa qenë edhe komisioni parlamentar për viktimave, si dhe nga dëshpërimi i qytetit të
Shkodrën në sallë. Shkodrës, kërkuam llogari dhe u vumë detyra të
4. Pasi komisioni i Shkodrës të ketë përcaktuar gjithëve që kanë lidhje me këtë problem, për të
fajtorët apo përgjegjësit, të referojë para nesh dhe nxjerrë të vërtetën e duhur, të plotë, pa zbutur e pa
drejtësia pastaj të vazhdojë të merret me hollësitë. rënduar këdo qoftë deri në piramidën më të lartë
Unë mendoj që vështirësia e të gjeturit të fajtorëve shtetërore. Nuk jam dakord me ndonjë deklaratë që
është zmadhuar; mendoj që brenda disa ditëve të u dha këtu se materiali i dytë ishte monist. Unë e
përfundohet, në qoftë se sinqerisht duam të gjejmë theksova edhe më lart, e përsëris edhe tani, se në
fajtorët. radhë të parë jam dhe do të qëndroj deputet i i
5. Të zgjidhet Qeveria e re duke pasur parasysh Kuvendit Popullor pastaj i përkatësisë partiake. Në
ngjarjet e Shkodrës. Ne nuk do të bëjmë hajër pa të njëjtën kohë shpreh bindjen që Partia e Punës
zgjidhur problemin e Shkodrës dhe të mos biem në dhe deputetët e saj janë kundër ngjarjes së Shkodrës
pozicionin e strucit që të fshehim kokën. dhe të ngjarjeve që mund të përsëriten si kjo. Kam
373
mendimin se ndonjë deputet, që shprehu mendimin nuk kam dashur ta zvarris dhe aq më keq të
që materiali i dytë ishte i errët, mund ta lexojë edhe manipuloj problemin e Shkodrës.
njëherë materialin. Lidhur me propozimin e bërë për masat e marra,
Kam dy gjëra për sqarim: mendimet që shfaqen mendoj të shkarkohen, jo të lirohen.
për problemet e ndodhura në Shkodër janë aq të Falemnderit!
ndryshme e kontradiktore sa mund të shkruhen në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Mark
vëlime të tëra dhe nuk i gjen dy mendime bashkë. Ndokaj.
Kështu, për shembull, në diskutimet në këtë Kuvend Mark Ndokaj - Të nderuar deputetë, i nderuar
ka kontradiksione. Cilat janë? Zoti Pjetër Arbnori Kryetar,
tha që parullat “Shkodra Republikë” “Tirana ra” e të Analiza e vlerësimi i ngjarjes së Shkodrës të 2
tjera i ka dëgjuar vetëm policia, kurse pak më vonë prillit në përmasat e shtruara në këtë Kuvend ka
një shok tjetër diskutonte “se kur erdhën nga Tirana, gjetur mbështetjen e përkrahjen e gjithë elektoratit
të dërguarit u pyetën se çfarë bëhet në Tiranë, ata që unë e përfaqësoj. Informacionet e paraqitura nga
thanë “asgjë” dhe vetëm kur ndërhyri Azem Hajdari komisioni parlamentar për ngjarjet e Shkodrës nuk
populli u sqarua”. Lidhur me deklaratën që ka bërë më sigurojnë shpresën për bindjen e ndriçimit të
Azem Hajdari në Radio Shkodra e ndiej për detyrë punës serioze e të mirëfilltë të organeve të ngarkuara
morale të sqaroj se të gjithë përfaqësuesit e partive për këtë qëllim. Përvoja shumëvjeçare e hetuesisë
politike, përfshirë dhe përfaqësuesin e Partisë së dhe e zbulimit tonë ka treguar se për problemet edhe
Punës, thanë se kjo deklaratë ndikoi shumë në më të ndërlikuara të grupeve më të rrezikshme
qetësimin e popullit. Jam shumë i indinjuar nga puna agjenturore përgjigjet i kanë dhënë zyrtare dhe në
e sekretarëve të partisë së Shkodrës, e veçanërisht një periudhë të shkurtër kohe. Ndërsa për ngjarjet e
nga sekretari i parë i Shkodrës, shoku Xhemal Shkodrës jo vetëm nuk ndriçohen, por errësohen.
Dymylja. Kur populli festonte festat, Xhemali dilte e Duke i thirrur arsyes dhe të vërtetës për vrasjen e
duartrokiste, kur shtroheshin bankete, Xhemali ishte Arben Brocit dhe shokëve të tij, duhet të arrijmë në
në krye, kur populli i Shkodrës i pakënaqur u mblodh logjikën serioze, e cila është dhe e ligjëruar, se
para komitetit të Partisë, ai zhvillonte mbledhje dhe personat e vdekur pa i indentifikuar nuk varrosen.
iku në mënyrë të fshehtë nga populli. Ky veprim i Vrasja në mes të ditës para komitetit të Partisë
bërë nga ai për mua është një veprim i shëmtuar. së Punës të lë të kuptosh për një skenar të
Xhemal Dymylja kur i vajtën studentët nuk i ka pritur; përgatitur, i cili vijon me vonesat, si fillimin e procesit
bile i priti me shumë vonesë e u ka thënë së do t’ju hetimor, saktësimi i personave që urdhëruan për të
arrestoj. Gjithashtu, dhe komiteti ekzekutiv mua m’u hapur zjarr, mosindentifikimi i atyre që ekzekutuan
duk shumë apatik, i paaftë për të përballuar situatën urdhrin. Këto nuk janë të rastit, por janë të natyrës
dhe unë kam mendimin që aty duhet të bëhet të asaj moshedhje dritë mbi ngjarje të tilla tragjike
ndryshim menjëherë. Mendoj dhe krijova bindjen që nga organet e hetuesisë dhe të sigurimit. Fjala e
drejtuesit që takova në Shkodër, përfaqësues të Ministrit të Brendshëm, Gramoz Ruçit si dhe
partive politike, të sindikatave të pavarura dhe të qëndrimi i organeve të hetuesisë nuk më duken
lira, përfaqësues të forumit të të drejtave të njeriut bindëse dhe nuk mund të them se janë të plota në
ishin të mençur dhe me kulturë, duke përfshirë dhe kryerjen e detyrës së tyre. Nuk jam aspak dakord
deputetët e Shkodrës të të dy partive dhe janë të me ndonjë deputet që u shpreh këtu për vlerësimin
gjitha mundësitë për ta nxjerrë të vërtetën siç është. e punës se ministrat janë të vjetër apo të rinj. Kur
Ne duhet të qetësojmë popullin e Shkodrës dhe t’i është fjala e analizës së ngjarjeve të tilla tragjike,
japim garancinë në drejtësinë e zgjidhjes së këtij nuk më duket i drejtë procesverbali i ashtuquajtur i
problemi, i cili do të dalë me siguri dhe t’i kthehemi popullit i zotit Elezi, që për zgjidhjen e ngatëresave
jetës së zakonshme në Shkodër. i ndan njerëzit në të zgjuar dhe budallenj. Populli
Lidhur me forcat e rendit, për të cilat janë ynë e ka treguar zgjuarsinë dhe mençurinë e tij në
shprehur shumë mendime, kam mendimin dhe u shekuj, të cilët e kanë shprehur edhe në ruajtjen e
bëj thirrje si deputet, të mos hutohen e të mos rendit e të qetësisë. Unë mendoj që reparti 326 e
tërhiqen, por të veprojnë sipas ligjeve. Populli do ka komplikuar më tepër situatën, i cili duhet të hiqet.
qetësi dhe populli i do ata. Forcat ushtarake dhe të rendit publik duhen të jenë
Përfundimisht pranoj që mund të kem qenë i të sigurta, të respektueshme, të shenjta për të gjithë
pazoti për ta zgjidhur çështjen, por në asnjë mënyrë shtresat e popullit dhe të jenë të paanshme. Dora e
374
zezë që veproi me 2 prill në Shkodër i ka rrënjët e gatishmërinë e sinqeritet që të angazhohen

thella edhe në të tjera vrasje mizore. Në zonën sinqerisht, prandaj ta bëjmë një diskutim
elektorale, që unë përfaqësoj, është lapidari i një mbarëpopullor në familje, në bllok dhe në lagje.
heroi, viktimë e dorës së zezë që mban nënshkrimin Edhe ne të tjerët do të na ketë me vete Shkodra,
“vrarë nga dora e spiunazhit anglez” i pa indentifikuar siç na ka pasur në stuhi dhe në tërmete, ku dhe
deri më sot. Ndërkohë që për Avni Rustemin, të vrarë lotët e mllefet i kemi ndalur dhe gjykimin e kemi
natën pa dritë, pa i mbushur 36 orët e mbajtjes së pasur me të drejtë. Pas këtyre mendimeve unë dua
fjalimit të tij, u indentifikuan vrasësit. Ndriçimi sa të them se të trishton ndonjë mendim që u hodh
më parë i ngjarjeve të Shkodrës do të sillte ngjalljen këtu nga disa deputetë që e pronësuan ngjarjen e
e shpresave të domosdoshme të popullit të Shkodrës Shkodrës me të drejtën e vetme të mbrojtjes apo
e të gjithë popullit shqiptar. për kredo shoqërore e politike dhe padrejtësisht
Lidhur me kërkesat e deputetëve Dritëro Agolli hodhën edhe dyshime, bënë dhe insinuata e shpifje
e Gafur Shameti jam plotësisht dakord. e fyerje gjoja me të drejtën e abstraksioneve logjike.
Faleminderit! E mira është të shpërndash mjegullën e jo ta
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! Ju dendësosh atë. Për shembull, deputeti Blerim Çela
lutem, na lini të qetë të bëjmë detyrën! tha që ai dhe të tjerët me të drejtë kanë thirrur para
Fjalën e ka deputeti Xhevahir Tahiraj. turmës me plot urtësi parullën “Partia Demokratike
Xhevahir Tahiraj - Si ngjarje delikate dhe e nuk do ta marrë pushtetin me gjak”. Shumë mirë,
rëndë me të vërtetë meriton vëmendje dhe tërë por kjo a nuk tregon nga ana tjetër se paska pasur
preokupimin e Kuvendit Popullor dhe duhet të çohet skalione të panjohura brenda Partisë Demokratike
deri në fund. Për mua rëndësi kanë faktet dhe të që futën idenë e marrjes së pushtetit me gjak? Kush
gjithë po insistojmë të dalë e vërteta, e cila edhe janë këta që na e hodhën bombën në shesh? Ose
pse mund të vonojë, kurrë nuk mund të fshihet me dëgjuam zotin Ali Spahia që foli për snajper dhe ngul
këtë angazhim serioz të Kuvendi Popullor. Prandaj, këmbë në faktin për të gjetur fajtorët. Por të mos
hetuesia dhe organet e tjera kompetente, harrojmë se Ali Spahia është kirurg shumë i nderuar
pavarësisht nga pengesat, besoj se e kanë të qartë dhe e di shumë mirë që nga ekspertimet e bëra nuk
se tani ose më vonë do të përgjigjen para Kuvendit ka asnjë goditje nga lart-poshtë. Me snajper luajti
dhe popullit për të vërtetën dhe vetëm të vërtetën. edhe ndonjë deputet këtu kur krahasoi, gjithashtu,
Këto dhe vetëm këto organe, duke marrë të drejtën me 2 prillin 1991 dhe 5 majin e 1942-shit. Më bëri
dëshmisë ndaj çdo individi, jam i mendimit t’i shumë përshtypje diskutimi i një deputeti, i cili
përgjigjen të tërë pyetjeve e insinuatave që u hodhën kërkoi në fillim të punimeve të Kuvendit Popullor që
në këtë seancë të Kuvendit Popullor. Mendoj që të merreshin në përgjegjësi penale edhe disa
komisioni parlamentar ka punuar me shumë pjekuri deputetë të tjerë, por nuk po e shohim që gjatë
e kujdes për të sjellë një informacion të saktë të seancës të japë shpjegime për ato që diskutoi dhe
ngjarjeve, por jo konkluzione përfundimtare siç mund unë kam mendimin që të merrej dhe vendimi për të
të dëshironim. në qoftë se ai nuk i argumenton ato që tha. Unë
Prandaj, komisioni të mos tërhiqet, por të na mendoj që nuk duhet vepruar kështu, se në
informojë dhe më tej se siç pranuan të marrin ngushëllim nuk i pëshpëritet nënës: ta vrau djalin
përgjegjësinë e madhe vetë si Parlamenti, edhe ta filani. Asnjë nënë nuk ngushëllohet duke bërë një
mbajnë këtë përgjegjësi deri në fund. Për mendimin nënë tjetër të qajë.
tim kushdo që ka shtënë mbi 4 të vrarët dhe shumë Së fundi, ne duhet të arrijmë një konkluzion, se
të plagosur të Shkodrës, është dorë e pabesë, si gjendjen e vendit dhe fatet e tërë punonjësve duhet
dhe e qëllimeve të liga, e cila nuk ka plagosur vetëm t’i shpëtojmë nga rreziku eventual i shkatërrimit të
zemra nënash e motrash shkodrane, por ka dashur ekonomisë, ku po e thërrasin grevat, valët e
të mbjellë gjakmarrje dhe gjakmarrje shqiptari, atë irritimeve, shpresat e lodhura për të përmirësuar
hije të zezë që na ka ndjekur në shekuj. Prandaj pagat, punën dhe mirëqënien. Për të gjitha këto
ajo dorë duhet të gjendet patjetër. Çfarë do të duhet të punojmë që të çlirojmë Qeverinë për t’u
propozoja. Më mirë se vetë populli i Shkodrës këtë marrë me punë.
ngjarje nuk e shoshit askush tjetër. Të nderuarit Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Roland
deputetë, fatmirësisht kanë qenë dëshmitarë në Tafili.
vendin e ngjarjes dhe forcat politike shprehin Roland Tafili - Zoti Kryetar, të nderuar
375
deputetë, informohet nga degët e punëve të brendshme? Ky

Ngjarja e Shkodrës prej një muaji ka tërhequr fakt në infomacionin e komisionit parlamentar
vëmendjen e opinionit të brendshëm shqiptar. Po kalohet shumë shkurt, pa vënë në dukje
kështu edhe Europa e SHBA duan të njohin të përgjegjësinë e Qeverisë për një nga pikat me kyçe
vërtetën, të kuptojnë se si po ecin demokracia në të problemit të Shkodrës mbi dizinformimin e
Shqipëri. Të gjithë pyesin, kush shtiu në Shkodër, opinionit publik. Për ngjarjen e Shkodrës, zoti
kush dha urdhër të qëllohet me armë mbi popullin Gramoz Ruçi në fjalën e tij tha që Televizoni i Malit
dhe deri tani përgjigje përfundimtare nuk ka në të Zi e ka dhënë atë natë ngjarjen me filmin e marrë
Kuvendin Popullor. Për këtë ngjarje i janë dhënë në vend, duke aluduar për armiq të jashtëm. Tani
Kuvendit Popullor dy informacione. Duhet thënë se thënies tuaj zoti Gramoz Ruçi po i shtoj dhe këtë,
midis këtyre dy informacioneve ka diferenca dhe ky që ngjarjen e Shkodrës e dha dhe Televizioni Italian
i dyti të lë një shije të hidhur në gojë. Informacioni i në kanalet shtetërore e private dhe shumë më të
komisionit parlamentar i mbyll shtigjet, izolon faktet zgjeruar nga Radiotelevioni Shqiptar. Atëherë çfarë
dhe në njëfarë mënyre të lë të kuptosh se fajin e ka të bëjmë? Të bëjmë aluzione edhe këtu apo të
populli i Shkodrës. Ai popull që u masakrua, ai mendojmë për ndonjë intrigë internacionale? Unë
popull që më se një muaj ka humbur qetësinë dhe mendoj se ky shteg që kërkon të hapë ministri i
rrjedhën normale të jetës. Nga informacionet e Brendshëm bëhet që të mos gjenden autorët dhe
komisionit, nëpërmjet gojës së Ajli Alushanit u mundësisht të nxirren jashtë kufijve. Populli pret për
paraqitën dy mendime për veprimtarinë e hetuesisë: këtë ngjarje të zhvilluar në dritën e diellit dhe populli
i pari që hetuesia ka vepruar me ngathtësi dhe i dyti pret të gjendet e vërteta. Kjo është e drejta e tij dhe
nuk realizon që të ketë patur zvarritje të qëllimshme është detyra juaj zotërinj qeveritarë që të nxirrni të
në hetime. Këto dy mendime që jep komisioni vërtetën. Po ju citoj këtu në fund diçka nga Karta e
parlamentar janë qëndrime të ndryshme. Atëherë Parisit se “të drejtat e njeriut dhe liritë themelore i
cilin mendim të besojmë për hetuesinë, të parin apo përkasin të gjithë njerëzve, që nga lindja e tyre, ata
të dytin? Po të besojmë të dytin që nuk ka pasur janë të garantuara me ligj dhe mbrojtja dhe zhvillimi
zvarritje në hetime, përse propozohet të lirohet nga i tyre është përgjegjësia më e parë e qeverive.”
detyra Kryetari i Hetuesisë së Përgjithshme apo sa Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Medin
për të thënë. Atëherë, në qoftë se besojmë të parin, Duro.
që hetuesia nuk ka zvarritur çështjen, propozimi për Medin Duro- I nderuar Kryetar, të nderuar
Kryetarin e Hetuesisë së Përgjithshme është pak. deputetë,
Gjithashtu, këtu u propozua që Ministri i Punëve të Ngjarjet e Shkodrës janë të dhimbshme dhe
Brendshme të lirohet nga detyra mbasi është jashtë tragjike. Aty u derdh gjaku i djemve shqiptarë dhe
specialitetit. Ky propozim i komisionit është i drejtë. aty u vranë 4 prej tyre, kur mundësitë ishin për të
Komisioni i Kuvendit Popullor ka të drejtë të kërkojë evituar një gjë të tillë. Ato kanë shqetësuar mbarë
përgjegjësinë e problemit në çdo rang që ai është popullin dhe opinionin ndërkombëtar dhe janë një
dhe në material nuk thuhet a u kërkua më lart kush fyerje që iu bë demokracisë. Natyrisht lind pyetja:
e vendosi këtë ministër jospecialist. Ky ministër u pse ndodh kjo ngjarje? Shumë akuza u bënë nga
vendos në vend të një ministri të mëparshëm kolegët deputetë këto ditë ndaj partive dhe forcave
jospecialist, për të drejtuar Ministrinë e Punëve të të tjera politike. Unë mendoj që forcat politike gjatë
Brendshme në një nga periudhat më të vështira të fushatës elektorale dhe tani nuk janë pozicionuar
vendit dhe për të hedhur dritë mbi disa forca të mirë në detyrën e tyre. Shumë baltë është hedhur
ashtuquajtura të zeza që kanë 10 muaj që po ndaj njëra-tjetrës dhe shumë janë ata që mendojnë
destabilizojnë jetën e vendit. Le të shpresojmë se që, duke folur, diçka do të mbetet. Ata harrojnë që
zoti Nano si kryeministër i ngarkuar për formimin e mbas tyre është një popull që jo nga llafet, por nga
Qeverisë nuk do të bëjë gabime të tilla elementare. veprat gjykon dhe thotë fjalën e tij.
Në informacion thuhet që në daten 2-3-4-5 prill Të nderuar deputetë, unë kam mendimin se me
Televizioni u informua nga kryetari i degës së dëshirën e të gjitha palëve kjo ngjarje do të ishte
Shkodrës. Edhe kjo është diçka e pakuptueshme. parandaluar. Këto ditë kam dëgjuar diskutimet e
Unë dua të pyes së si ka mundësi të mos kishte deputetëve, materialin e dhënë nga komisioni
asnjë telekronist në ngjarjen e Shkodrës nga parlamentar dhe kam krijuar një ide, por mendoj që
Televizoni dhe si ka mundësi që Televizoni të kanë mbetur shumë pika të errëta. Unë nuk jam
376
nga ata që kërkojmë vetëm organizatorët e situatës, sjell turbullimin e gjendjes.

demonstratës, por as dhe me ata që kërkojnë të Disa diskutime të bëra në këtë Kuvend u
gjenden vetëm vrasësit. Është në interes të kombit cilësuan si diskutime të bëra në frymë partiake,
dhe të unitetit, që të hidhet dritë mbi çdo gjë për madje predikimi për paanësi partiake është përdorur
ngjarjen e Shkodrës. Mendoj që nuk janë të drejta aq shpesh, saqë po bëhet i pakuptim. Të nderuar
qëndrimet e shokëve deputetë që bëjnë shumë deputetë, ne kemi ardhur në këtë sallë si
aludime. përfaqësues të partive politike të ndryshme, pra nuk
Ne nuk kemi të drejtë të dalim mbi materialin e kemi pse të mos jemi persona partiakë. Ne jemi
grupit parlamentar, por kemi të drejtë të kërkojmë përfaqësues të dy partive me histori e jetë politike
shpejtimin e hetimit të çështjes. jo të njëjtë që kanë luajtur role të ndryshme në këto
Nga diskutimet e deputetit Pjetër Arbnori dhe situata. Në qoftë se kërkojmë racionalitet e
Naim Kariqi, jam i pakënaqur; ato nuk ndihmojnë objektivitet në arritjen e së vërtetës, të mos përdorim
për të nxjerrë të vërtetën, por e komplikojnë çështjen shprehjen paanësi partiake, se kjo paanësi është
dhe nxisin tensionet. Gjithashtu, nuk jam dakord një absurditet. Me këtë nuk dua të përligj disa
me diskutimet e zotit Gjoni dhe Agolli që kërkuan konkluzione të bëra nën frymën e një fanatizmi të
të nxjerrin fajësinë pa fakte e argumente, por duke shfrenuar partiak. E vërteta moralisht dhe teorikisht
folur në parim e duke e krahasuar atë me të kaluarën. qëndron mbi qëndrime partiake, por nga ana tjetër
Populli nuk do llafe, por kërkon të dalë e vërteta. është po në logjikën e realitetit, që partitë e
Së fundi, unë mendoj se grupi hetimor duhet të ndryshme mund të mos jenë një lloj larg së vërtetës
plotësohet ashtu siç është kërkuar nga shokët dhe njëlloj të afta dhe të sigurta për të arritur atë
deputetë dhe Qeveria e re do të plotësojë të gjitha konkretisht.
kushtet për punën normale të këtij grupi. Partia Demokratike me kohë kërkoi depolitizimin
Për komisionin parlamentar unë e theksova edhe e Shtetit në përgjithësi e në veçanti të organeve të
më lart që është munduar që të punojë me rendit e të drejtësisë, duke e parë atë si një kusht
seriozitet. Megjithatë, kam mendimin që shokët, të shkencor të një realiteti pluralist dhe për më tepër
cilët patën edhe vërejtje, si Kopliku, Golemi, mund në një situatë jo të qetë. Ky fenomen u pengua dhe
të bëhen pjesëtarë të këtij grupi për të dhënë u zvarrit nga partia në pushtet e cila me insistim
ndihmesën e tyre. Mendoj që informacione të këtij dhe me avantazh politik vazhdoi t’i mbajë të
grupi të jepen herë pas here në Kuvendin Popullor politizuara këto organe dhe në politikë nuk është
dhe në Televizon, për t’u njohur populli mbi ecurinë fenomen i rrallë që një element, i cili të jep avantazh
e hetimit për ngjarjen e Shkodrës. Ndërsa për masat në një moment, të veprojë në të kundërtën në një
e propozuara nga komisioni parlamentar nuk jam moment tjetër.
dakord. Në qoftë se ne do të marrim këto masa, Të nderuar deputetë, nuk dëshiroj dhe nuk është
biem në gabim të dytë, sepse populli i Shkodrës vendi që të bëj këtu politikë, por dua të them se ne
nuk qetësohet me masa të tilla, por kërkon të dalë nuk mund të zhvillojmë në këtë sallë një proces
e vërteta. hetimor mbi ngjarjen e Shkodrës. Kjo gjë do të ishte
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Genc Ruli. jashtë mundësive dhe kompetencave tona. Neve na
Genc Ruli - I nderuar Kryetar, të nderuar takon ta shtrojmë këtë problem në një plan të
deputetë, përgjithshëm politik dhe të arrijmë, nëse është e
Problemi i ngjarjeve tragjike të Shkodrës mundur një angazhim reciprok serioz për t’i dhënë
përbënte që në fillim për këtë Kuvend të ri një çështje atij rrugëzgjidhjen e duhur.
delikate dhe shqetësuese. Por pas parashtrimeve Krimi i kryer në Shkodër është një krim i mirëfilltë
të bëra nga Kryetari i Komisionit të Posaçëm politik. Të tilla janë edhe vrasjet e kryera në qytetet
Parlamentar, Ministri i Punëve të Brendshme, e tjera, si dhe një mori ngjarjesh të ndryshme të
Kryetari i Hetuesisë e në shumë diskutimeve të kryera që nga korriku e deri më sot, të cilat lidhen
deputetëve, shqetësimet dhe vështirësitë që ai si hallka të një zinxhiri. Është bindja ime e plotë se
mban u shtuan më tepër. Nga ky fakt duhet të një ndër faktorët kryesorë, që ka bërë të mundur
nxjerrim mësimin e madh, që mostrajtimi i kryerjen e krimeve të tilla politike, si dhe
problemeve në këtë Kuvend me një frymë rigoroze pamundësinë e zbulimit e të ndëshkimit të tyre,
e logjike e me një sens të lartë drejtësie, në vend të është kontrolli dhe influenca e gjatë njëpartiake mbi
zgjidhjes jep bllokimin, në vend të qetësimit të shtetin dhe organet e tij.
377
Gjithashtu, nuk jam aspak kundër konkluzionit vrullshme të gjithanshme që po ndodhin. Së dyti,
se në këto krime kanë implikime forca të jashtme mosrespektimi i ligjit dhe i forcave të rendit, të cilat
që nuk i intereson demokratizimi dhe stabiliteti politik për shkak të politizimit të gjatë fshihen nga shumë
i vendit tonë. Por nuk duhet mohuar se ekzistojnë njerëz të identifikuar në një forcë të vetme politike
dhe forca të brendshme, interesat e të cilave nuk dhe jo rrallë dhe si kundërshtarë politikë. Vetëm një
përputhen me këtë zhvillim. shtet i shkëputur tërësisht nga partitë dhe jashtë
Cilat janë këto forca? influencës së tyre mund të jetë i aftë të sigurojë
Për sa kohë që nuk do të shtrojmë fakte konkrete rendin dhe drejtësinë dhe të ketë bindjen dhe sigurinë
nuk mund të diskutojmë konkretisht për këtë që po vepron vetëm në shërbim të interesave
problem. Arsyetimi logjik të çon në konkluzionin se ndërshoqërorë.
si të tillë mund të jenë vetëm ata individë apo grupe Si konkluzion, mendoj që çështja e ngjarjeve
individesh të cilët në kushtet e demokracisë e të tragjike të Shkodrës dhe të gjithë ngjarjeve të
lirisë nuk kanë se çfarë të humbasin. Këto forca ngjashme me të mund të futej në rrugën e zgjidhjes
konservatore e regresive përbëjnë segmente të në qoftë se merren disa masa të rëndësishme.
veçanta partiake dhe shtetërore, të cilat në shumë Së pari, të përforcohet përbërja e komisionit
raste veprojnë sipas shumave të organizatave të parlamentar të ngritur për këtë qëllim, duke i lënë
mbyllura kriminale, sesa sipas shumave të atij si detyrë të ndjekë në vijimësi veprimet e
zakonshme të veprimit të mekanizmave shtetërorë. organeve shtetërore për zbulimin e fakteve dhe të
Në këtë kuptim, mendoj që nuk sjell gjë të re sqarimi raportojë vazhdimisht për rezultatet e arritura.
që bëri Ministri i Brendshëm, ku thotë së nuk ka Së dyti, Qeveria e re të përgatisë brenda muajit
urdhër as me shkrim, as verbal për hapjen e zjarrit. maj ligjin “Mbi depolitizimin e organeve shtetërore”,
Në përgjithësi në krimet politike nuk ka urdhra, ndërsa konkluzioni juridik që do të krijohet në këtë
nuk ka dëshmitarë. Gjithashtu, nuk përjashtohet që Kuvend të mbikëqyrë në veçanti realizimin në jetë
forca të tilla të veprojnë të sinkronizuara edhe me të procesit të depolitizimit të strukturave shtetërore.
forca të jashtme armiqësore e për më tepër të kenë Depolitizimi i plotë është një proces tepër i vështirë,
edhe mundësinë për të bllokuar e paralizuar që nuk mund të kryhet vetëm me shpalljen e ligjeve,
drejtëpërsëdrejti ose indirekt çdo veprim pozitiv të pasi në radhë të parë ai ka të bëjë me depolitizimin
organeve tona shtetërore në drejtim të zbulimit të e ç’ideologjizimin e mendjes së nëpunësve e
këtyreve krimeve. Unë si qytetar, si deputet dhe si personave shtetërorë, të mjeteve e të metodave të
anëtar i Partisë Demokratike kam bindjen time punës së tyre. Duhet të rikonstrukturohet e të
personale, që nuk mund të akuzohen në tërësi e në reformohet tërë aparati e forcat. Ministri i Punëve të
përgjithësi Partia e Punës apo organet shtetërore Brendshme duhet të ndajë forcat e policisë e të
për këto krime të ndodhura. Por mendoj që është e ruajtjes së rendit nga Sigurimi i Shtetit, i cili të
kuptueshme përgjegjësia e veçantë që i rëndon kësaj veprojë si një organ shtetëror i riformuar e jashtë
partie në ngjarjet e ndodhura, duke pasur të këtij dikasteri. Gjithashtu, duhet të shkrihet reparti
kontrolluara për një kohë të gjatë shtetin dhe 326, i cili me ngjarjet e muajit të fundit, me praninë
veprimtarinë e tij, jetën dhe sigurinë e çdo qytetari, e tij, më tepër ka krijuar turbullime e provokime sesa
si dhe të gjithë shoqërisë dhe në mënyrë të rend e qetësi.
drejtëpërsëdrejti ajo mban sot përgjegjësinë më të Pa mohuar nevojën që ka shteti demokratik,
madhe për këtë fakt, si dhe për interesat e së qoftë dhe për repartet speciale të ruajtjes së rendit,
ardhmes. Mendoj që vetë Partia e Punës dhe duhet thënë se ato duhet të jenë reparte të rregullta
përfaqësuesit e saj deputetë duhet të jenë e të e me një status ligjor tepër të qartë.
tregohen me tepër së kushdo të interesuar, për të Së fundi, të vihen në jetë sa më shpejt masat e
gjetur forcat që shkaktojnë krime të tilla të propozuara nga Komisioni i Posaçëm Parlamentar.
dhimbshme. Zotësia e shtetit tonë sot është evidente Të nderuar deputetë, zgjidhja e problemit të
dhe veçanërisht ajo e organeve të policisë, të ruajtjes Shkodrës të datës 2 prill ka një rëndësi të madhe,
së rendit e të hetuesisë. Mendoj që kjo vjen dhe për pasi ajo do të ngjallë sigurinë e besimin te qytetari,
disa faktorë të tjerë, së pari çoroditja psikologjike si dhe garancinë politike ndaj forcës së zezë dhe
që manifestojnë shumë drejtues ose nëpunës të mizore që kryen të tilla krime të dhimbshme.
këtyre organeve të mësuara me mentalitetin e Sigurisht zgjidhja përfundimtare e këtij problemi
rregullave të vjetra në këto kushte të zhvillimeve të mund të kërkojë kohë, por varet nga ne marrja sa
378
më shpejt e vendimeve që do të kushtëzojnë për një vesh rrush të merrnin edhe jetën, sepse
zgjidhjen e plotë e të drejtë të këtij problemi. mbronin figurën e komunistit. Mos e kemi harruar
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Huzri vallë këtë ngjarje që jeta e katër të rinjve ka lënë
Hoxha. gjurmët e gjakut në rrugët e Shkodrës! Mos vallë
Huzri Hoxha - Unë e tërheq diskutimin me këto zemra e tyre është bërë si akull! Unë e ndiej për
fjalë: detyrë t’ju them së një nënë para së të nisesha më
Sikur të 250 deputetë edhe nja 10 herë të tha: thuaj bir ... (Në sallë bëhet zhurmë). Unë njoh
diskutonin nuk besoj se do të arrinin në atë pikë që një Kryetar, të cilit i mora leje, ndërsa ju keni të
të thonë: ja ku e keni vrasësin. Mendoj që ka ardhur tjerë që ju drejtojnë. Duke e mbyllur këtë diskutim
koha që ta lëmë këtë problem derisa të përfundojë do të citoj fjalët e nënës: Ngre zërin bir në atë
çështja në hetuesi. Kuvend, më erdhe për vizitë në shtëpi, erdhe në një
Kastriot Islami – Fjalën e ka deputeti Petrit shtëpi të një nënë që gjyshi është vrarë në Shkodër,
Llaftiu. në një shtëpi që djali me është vrarë në vitet e
Petrit Llaftiu - I nderuar Kryetar, të nderuar ndërtimit të vendit në moshën 18-vjeçare. Thuaju
deputetë, kolltukofagëve se populli jeton në mjerim me një
Do të dëshiroj që diskutimin tim ta bëj të sasi ushqimore 53 gr në ditë, me 7 gr djathë, 14 gr
shkurtër brenda atyre normave që kërkon edhe sheqer, 10 gr mish, 20 gr vaj e 2 gr gjalpë. Duke
Televizioni. Dje ndoqa me vëmendje emisionin pasur këtë parasysh, jam i detyruar t’ju them së
televiziv kushtuar vizitave në familjen e dëshmorëve zinë për djemtë e rënë në Shkodër e mbajtën nënat
dhe më tërhoqi vëmendjen pamja e shtrëngimit të e Shkodrës dhe nënat e gjithë Shqipërisë.
duarve të Kryetarit tonë të nderuar dhe të nënës së Nga ky Kuvend, dhe pse nuk është këtu, kam
Arben Brocit. Më duket se me të drejtë shumë të drejtën t’i drejtohem zotit President se e keni
deputetë të dy partive politike gjejnë pika takimi, njohur nga afër Arben Brocin, madje keni biseduar
madje dhe të forta, dhe shprehim atë interesim që me atë në emër të së drejtës morale. Në emrin tuaj
ka qenë në atë çast dhe interesimi tepër i madh i si prind dhe si President, ngrijeni zërin kundër këtyre
katër familjeve në Shkodër. forcave të errëta dhe çoni drejtësinë deri në fund, se
Fatkeqësisht sikur kemi lënë diçka tjetër që vetëm kështu Shqipëria nuk do të pësojë atë fat të
është brenda kompetencave tona, të paktën kështu hidhur, atë fat që ne nuk e dëshirojmë.
mendoj unë. Ne paqen sociale me çdo kusht do ta ruajmë.
Partia Demokratike për të rënët në Shkodër Kush nuk është i ndërgjegjshëm, le të kujtojë çfarë
përdor fjalën martirë dhe të tillë janë, madje do të ndodhi para fushatës elektorale dhe kush ishin ata
ishte dhe një emër tjetër më i ndritur që do të ishte që thërrisnin “duam armë”.
kompetencë e Qeverisë, e Partisë Demokratike dhe Unë mendoj që nga ky Kuvend duhet t’u jepet
e Kuvendit Popullor, për t’ia dhënë me urgjencë nderi i merituar gjithëpopullor katër martirëve të
këtyre katër personave. Unë dëshiroj të theksoj se Shkodrës.
Arben Broci me shokë, nga të gjitha diskutimet del Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bardhyl
se janë thirrur në krye të një detyre tepër fisnike, Fasko. Nuk është? Mirë. Atëherë fjalën e ka deputeti
tepër patriotike dhe si të tillë mbështes disa nga Hajdar Sinani. Nuk është? Fjalën e ka deputetja
diskutimet që me të drejtë, me formimin e një akuze Lindita Prifti.
të tërthortë, vënë para bankave të të akuzuarve Lindita Prifti - Të nderuar zotërinj deputetë, i
Komitetin e Partisë së Punës të Shkodrës. Komiteti nderuar zoti Kryetar,
i Partisë në Shkodër nuk pati kurajë, ashtu si dje E ndoqa edhe unë me vëmendje e me emocion
në luftë, të dilte para popullit edhe sikur të vizitën tuaj në Shkodër. Ju pashë mes njerëzish me
qëlloheshin e të goditeshin. fytyra të mërzitura, të cilët përjetonin një dhimbje
Unë nuk flas me letra, por flas me shpirtin e të thellë. Si nënë, si grua, si motër nuk i kam
qytetit tim që më ka rritur e edukuar. Unë flas në përmbajtur lotët, por si deputete e ndjeva veten
emër të atyre bashkëqytetarëve të mi të Shijakut ngushtë. Ishte shumë vonë, zoti Kryetar. Tani të
që kanë lënë kockat e tyre rrëzë Kalasë së Rozafës gjithë e kuptojnë së mbas masakrës politike të
në luftë kundër serbit. Por mua me çudit fakti që Shkodrës veprimet e organeve përkatëse, që
kemi këtu dhe veteranë, të cilët nuk guxuan të kryeson zoti Ministër i Punëve të Brendshme,
ngrihen dhe të flasin me shpirtin e dikurshëm që çuditërisht u bënë të përgjumura. Ndërkaq, zoti
379
Kryeministër, sikur të mos ishte në krye të Qeverisë edhe për këto raste. Deri kur do të vazhdojë dhuna
hesht i qetë dhe me heshtjen e tij sikur kërkon të mbi adoleshentët, zoti Ministër i Brendshëm, jua
na thotë se nuk ka asnjë lidhje me këtë çështje. bëj ju këtë pyetje.
Pra, këtu ka ose një zvarritje të qëllimshme ose një Kujt i intereson që brezi që do të vazhdojë
paaftësi të pafalshme, por sidoqoftë në të dyja rastet vazhdimësinë tonë si komb të jetë... Këtë pyetje ia
do të kishte qenë në nderin e tij të kërkonin bëj zotit Nano që do të kryesojë Qeverinë e re.
dorëheqjen. Këtë zgjidhje e pret jo vetëm Shkodra, Kastriot Islami - Zonja Prifti, përqëndrohu te
por e tërë Shqipëria. Ne krijuam një grup parlamentar ngjarja e Shkodrës!
dhe me këtë u ngjall një shpresë, por informacioni i Lindita Prifti - Në qoftë së mendojmë
dytë i këtij komisioni na dha përgjigje të mefshta ndershmërisht dhe duam të jemi të drejtë, të
dhe më krijoi përshtypjen që ngjarja e ndodhur në kërkojmë të gjithë të zbulojmë organizatorët dhe
dritë të diellit po zhytet në mjergull që krijohet nxitësit e këtyre mitingjeve të paligjshme. Të vëmë
artificialisht. Për mua komisioni parlamentar veproi para përgjegjësisë ata që kërkojnë “Shkodra
me ngadalësi, sepse ai u mbështet mbi të dhënat e Republikë”, si dhe ato që kërkuan Vlorën kryeqytet,
Prokurorisë së Përgjithshme, të cilëve u paska ato forca të errëta që duan të mbjellin vëllavrasjen
shpëtuar momenti i flagrancës. Gjithashtu, u dhe kështu të mbysin që në djep demokracinë e
mbështet mbi të dhënat e Prokurorisë së posalindur. Pra, pa i shkuar deri në fund të vërtetës,
Përgjithshme, e cila kronologjinë e ngjarjes nuk e pa i shpallur fajtorët, ky popull zor se do të na besojë.
ka të njëllojtë me atë të hetuesisë. U mbështet mbi Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Myftar
një informacion mbi bazën e të dhënave të degës Mataj. Nuk është? Atëherë fjalën e ka deputeti
së punëve të brendëshme të Shkodrës e cila ka Emanuel Heba. (Në sallë bëhet zhurmë)
shkelur kompetencat, ka shtrembëruar qëllimisht Ju lutem, tregohuni të duruar se po durojmë
faktet dhe ka përmbysur kronologjinë e ngjarjes për shumë dhe mos flisni pa leje! Mos na detyroni ta
të përligjur veten. U mbështet, gjithashtu, në zbatojmë me përpikëri Rregulloren të nderuar
informacionin e Ministrit të Punëve të Brendshme i deputetë!
cili ka qëndruar duarkryq, siç e tha dhe vetë. Nuk Emanuel Heba - I nderuar Kryetar , të nderuar
paska dhënë asnjë urdhër dhe pse e dinte çfarë deputetë,
mund të ndodhte në Shkodër, madje na tha këtu Masakra e ngjarjes së 2 prillit në Shkodër është
dhe një alibi. e dhimbshme për tërë popullin tonë, për
Sidoqoftë, informacioni i dytë e ka një meritë demokracinë dhe njëkohësisht një vepër e shëmtuar
sepse në atë propozim për disa lirime, në ato për autorët e saj.
lëkundje të lehta kolltukësh na solli në mikrofon edhe Zgjidhja e drejtë e problemit natyrisht kërkon
zotin Ministër të Brendshëm dhe zotin Kryetar të maturi dhe qenia si deputet na ndikon të mbajmë
Hetuesisë së Përgjithshme të cilët i kërkuan me aq qëndrim për këtë problem kaq të rëndësishëm. Na
nxitim dhe për këtë braktisëm dhe seancën e parë. u paraqitën së fundi dy raporte nga komisioni
Veç populli kërkon të vërtetën dhe jo justifikime, parlamentar dhe një raportim nga Ministri i
kërkon drejtësinë që t’i ngjallet besimi, kërkon Brendshëm e Kryetari i Hetuesisë së Përgjithshme.
veprime të sakta dhe jo zvarritje. Çfarë nxorrëm nga këto? Del që Ministria e Punëve
Grupi ynë parlamentar po vazhdon të mbështetet të Brendshme akuzon hetuesinë për fillimin e
në këto të dhëna; do t’i duhet edhe një mandat tjetër zvarritjet e hetimit, ndërsa hetuesia justifikohet se
për të mbaruar punë. në Shkodër forcat e rendit nuk kishin siguruar
Për shkak se kemi lejuar zvarritjen, sepse kemi kushtet e qetësisë së nevojshme për punë hetimore.
mbyllur sytë, arritëm deri te skandali politik i Ndërkaq, parashtrohen disa arsye që e vështirësojnë
Shkodrës. Kur dikujt iu desh të hapte dyert e zhvillimin e hetimeve, për të gjetur autorit e krimit,
ambasadave dhe të përshëndeste me breshëri nisjen duke u mjaftuar me vënien para bankës së të
e anijeve me refugjatë dhe përsëri, kur u desh të akuzuarve disa policë që paskan tejkaluar masën e
mbyllte rubinetën, përdori shkopinjtë e gomës. kompetencave.
Nuk e di a keni dijeni për ngjarjen e nxënësve të Deklarata e Ministrit Gramoz Ruçi mbi
Sukthit, të keqtrajtuar, të dhunuar apo të sportistëve mundësinë e një force të jashtme si autor të vërtetë
të vegjël të grupeve të “17 Nëntorit” të “Dinamos’” e të masakrës së Shkodrës është tepër mjegulluese.
të “Partizanit”, por përsëri autoritetet mbyllin sytë Kjo deklaratë do të na pëlqente të ishte e tillë, se të
380
paktën nuk do të kishte të bënte me vëllezërit tanë. shkaktuar e thelluar një krizë tjetër akoma më të
Por fatkeqësisht konkluzionet e mia të deritanishme rëndë, atë të pasigurisë së ekzistencës dhe të
janë pesimiste. Mua më duket se hetuesia dhe jetesës te njerëzit tanë të vuajtur, dhe kjo për shumë
Ministria e Punëve të Brendshme, duke akuzuar arsye:
njëri-tjetri, po luajnë si macja me miun. Në bazë të Së pari, masakra e Shkodrës ishte terrorizëm
një skenari të mirëfilltë kishin për qëllim të shtetëror. Në të gjitha dokumentet e deritanishme
eleminonin të gjitha ato fakte të domosdoshme për rezulton se në datën 2 prill, në mëngjes, para
të bërë një hetim dhe një gjykim brenda rregullit të Komitetit të Partisë së Punës të rrethit të Shkodrës
shtetit juridik. u grumbulluan disa qindra vetë, më të shumtët
Përfundimi - disa masa administrative dhe nxënës shkolle dhe qytetarë të tjerë. Ata, në mënyrë
shtyrja e çështjes pa mbarim. Unë shpreh të paligjshme, u sulmuan me zjarr nga organet e
keqardhjen jo për faktin që shumë deputetë, duke punëve të brendshme, pra zjarri ishte i pamotivuar.
shprehur dhimbjen e tyre mbeten në pozita partiake, U vranë 4 veta dhe u plagosën dhjetëra të tjerë. Më
por duke mbivlerësuar këto pozita deputetët e Partisë lejoni, zotërinj deputetë, t’ju rikujtoj se kur forcat
së Punës nuk po kuptojnë që strategjikisht ato po i shtetërore në veprim hapin zjarr në mënyrë të
shkaktojnë një dëm të madh partisë së tyre që mbas paligjshme kundër qytetarëve të pambrojtur, në gjithë
46 vjetësh kërkon të rinovohet. Rinovimi kërkon fakte terminologjinë botërore quhet terrorizëm shtetëror
dhe kjo është puna e tyre. E keqja më e madhe dhe turpi është gjithnjë në atë shtet që vret qytetarët
është se edhe pse u vendos pluralizmi, nuk është e vet të pambrojtur. Nuk po analizoj këtu momentin
vendosur akoma demokracia. Këtë gjë u kërkon tjetër që, sipas dhjetëra e dhjetëra deklaratave që
populli, por, gjithashtu, këtë e kërkon edhe bota. ka Partia Demokratike nga dëshmitarët që përjetuan
Kastriot Islami - Punimet vazhdojnë në orën ngjarjen e shëmtuar, të shtënat kanë ardhur nga
12 00. Komiteti i Partisë së Punës. Drejtësia do ta analizojë
këtë moment më në hollësi.
* * * Së dyti, masakra e Shkodrës ishte një krim i
shëmtuar politik dhe, në këtë rast, u rikujtoj kolegëve
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, rifillojmë të mi të nderuar në këtë sallë se Arben Broci ishte
punimet. Fjalën e ka deputeti Sali Berisha. një nga themeluesit e pluralizmit politik në Shqipëri,
Sali Berisha - Të nderuar deputetë, aq të mirëpritur nga shumica dërrmuese e popullit
Në këtë diskutim dua të theksoj, së pari, se shqiptar. Ai ishte një nga ata djemtë që në një natë
komisioni parlamentar ka pasur një detyrë të vështirë të ftohtë dhjetori doli në rrugë, bërtiti: “demokraci”,
e komplekse dhe pune voluminoze, po të kemi sepse pa pluralizëm s’ka demokraci; bërtiti: “liri”,
parasysh kohën dhe mjetet e pakta që ka patur në për sigurimin e së cilës miratuam edhe ligjin
dispozicion. kushtetues. Shkoi së bashku me shokët e tij në
Me qëllim që të ndihmoj punën e këtij komisioni mesnatë te Presidenti dhe i kërkoi atij pluralizmin.
dua të ndalem shkurtimisht në disa vlerësime, që Ai ishte njëri nga themeluesit e Partisë Demokratike
mendoj se janë të një rëndësie të veçante për dhe të degës së saj në Shkodër. Në tre muaj
ndriçimin e këtij skenari ogurzi, projektuesi i vërtetë pakkush ka pasur një karrierë të tillë politike si ai.
i të cilit ndofta kurrë nuk do të merret vesh, ndërsa Arben Broci ishte, pra, një nga udhëheqësit më të
zbatuesit e tij xhelatë e vrasës shpresoj së një ditë shquar të Partisë Demokratike dhe u vra në mision,
do të gjenden para drejtësisë së këtij populli. duke qetësuar masën e njerëzve; u godit anash dhe
Masakra e Shkodrës ka tronditur thellë jetën mbrapa nga dora kriminale e kriminelit tinzar.
shqiptare. Ajo jo vetëm thau zemrat e atyre nënave Ju lutem, zotërinj, ishte kjo një vrasje e rastit, e
që përcollën në këtë pranverë në tokën e zezë bijtë shtypi makina atë apo u vra se dikujt i shkrehu
e shpirtit të tyre të vuajtur, por për përmasat dhe arma? Atje kishte edhe të tjerë, po u vra vetëm ai
motivet e krimit ajo ka plagosur rëndë ndërgjegjen e dhe pas tij edhe bashkëluftëtarët, aktivistë të tjerë
çdo shqiptari të ndershëm. Vdekja e çdo njeriu më të Partisë Demokratike. Atëherë, a nuk kemi të
pakëson mua, thotë Doumdon, sepse unë jam i bëjmë këtu me një krim politik? Po. Krimi është i
përfshirë në njerëzimin. përbindshëm dhe i përmasave makbethiane. Partia
Ngjarja tragjike e Shkodrës, përveç dhimbjes së Demokratike u përgjak. Megjithatë, ajo është e
thellë që ka ngjallur te çdo qytetar shqiptar, ka vendosur të vazhdojë luftën e saj me mjete e metoda
381
paqësore deri në vendosjen e demokracisë së plotë në pushtet, e cila në këtë rast u mjaftua me dërgimin
e të vërtetë në Shqipëri. Por në këtë drejtim dua të në vendin e ngjarjeve të një punonjësi të aparatit të
shtoj se projekti duket ka qenë diçka më i gjerë. Në Komitetit Qendror të Partisë. Një instruktor i
datën 2 prill, ora 14, në takimin që pata me komitetit të partisë, po të ishte vrarë duke qetësuar
Presidentin Ramiz Alia për ngjarjen e shëmtuar, u masat, do të ishte dekoruar, mbasi do të thuhej se
pyeta se ku kishte qenë Azem Hajdari në mëngjesin ra në krye të detyrës, do të kishte merituar pompat
e asaj dite. Ndërkohë u informova se Robert Koli dhe të gjitha dekoratat e këtij shteti.
kishte deklaruar në qendrën e shtypit që Hetuesia është akuzuar nga të gjithë se ka
demonstruesve në Shkodër u printe deputeti Azem zvarritur çështjen. Dua t’ju pohoj se puna e saj provon
Hajdari. Duket se në atë mëngjes dikush priste në qartë që duart e krimit vazhdojnë të veprojnë
shënjestër Azem Hajdarin, i cili, në kundërshtim me nëpërmjet dikujt apo disave në këtë komision
informacionin që kishte dërguar Shkodra për të, hetues. Akuzoj hetuesinë për këtë, sepse kjo, që ju
ndodhej në Tiranë. Në datën 2 prill deputetët e zotërinj deputetë e quani zvarritje, nuk është as më
Shkodrës dhe Azem Hajdarin ne i nisëm për në shumë e as më pak sesa prishje e provave
Shkodër pas masakrës. Veprimtarinë e tij në materiale. E pra, prishja e provave materiale i
Shkodër e dinë shumë mirë si drejtuesit e këtij intereson vetëm dikujt dhe ky dikush është krimineli.
qyteti, por edhe qeveritarët në Tiranë, me të cilët ai Për këtë dëshmon me së miri vulosja vetëm pas 14
komunikoi me telefon dhe kontribuoi për qetësimin ditëve e armëve të përdorura, ekspertiza e vonshme
e gjendjes. mjekësore e të vrarëve, injorimi këtu i kanonatës së
Masakra e Shkodrës, zoti Kryetar, do të thosha paligjshme në orët e para të mëngjesit nga territori
se po kaq të shëmtuar ka edhe periudhën e i Degës së Punëve të Brendshme të Shkodrës, të
paskrimit. Analiza e kësaj periudhe tregon se sa cilën e provojnë qindra qytetarë shkodranë pa asnjë
larg qëndrojnë për njëra-tjetrën, për një pjesë të vështirësi. Për të gjitha këto i lutem Gjykatës së
qytetarëve shqiptarë, e drejta dhe ligji. Kur e para Lartë që, kur të gjykojë këtë çështje, të ketë prasysh
provon katërcipërisht masakrën në Shkodër, vrasjet gjithë veprimtarinë e hetuesisë dhe të prokurorisë,
në rrugët e Tiranës dhe të Elbasanit, ligji hesht sikur qëndrimin e tyre.
nuk punon më e drejta, por e kundërta e saj. Së fundi, dua të them se Shkodra nuk kërkon
Motivet e këtij hendeku të madh ndërmjet së hakmarrje, por drejtësi, ajo nuk kërkon koka turku,
drejtës dhe ligjit në këtë rast janë identike me ato por fajtorët kriminelë.
të krimit. Por unë do të paraqes këtu para jush Janë arrestuar dy oficerë policie. Asnjëri prej tyre
vetëm disa argumente për hendekun që thashë. nuk ka vrarë. Policia shqiptare, dua ta konfirmoj këtu
Ndodhi masakra. Qeveria çfarë bëri? Ku ishte? si qytetar, ka mbajtur qëndrim korrekt pothuaj në të
Kur para disa vjetësh në Baldushk u helmuan disa gjitha ngjarjet e zhvilluara në Shqipëri gjatë muajve
lopë race, e gjithë Byroja Politike dhe Qeveria të fundit. Ndaj dhe unë protestat e policisë në këtë
Shqiptare shkuan atje. Zyrtarët e lartë ruajtën stallat, rast i quaj të drejta. Por do të thosha se dy persona
hetuesia arrestoi shumë veta, pushkatoi dy prej tyre, janë përgjegjësit kryesorë lokalë të dramës që ndodhi
kurse të tjerët u dënuan me burgime tejet të rrepta. në Shkodër dhe këta të dy s’e kemi të vështirë t’i
Pse e gjitha kjo? Sepse na e bëri armiku i klasës. emërojmë të gjithë së bashku, janë zoti Xhemal
Kurse për Shkodrën, në emër të të njëjtit parim, por Dymylja dhe zoti kryetar i Degës së Punëve të
tani në shenjë të kundërt, Qeveria informoi popullin Brendshme të Shkodrës. Të dy shëtisin të lirë.
dhe botën se martirët ishin terroristë, ndërsa vrasësit Nga ana tjetër, lidhur me masat që u propozuan,
ligjorë. mendoj se duhet të jenë edhe më të gjera. Kjo aspak
Siç pohoi këtu më se miri, Qeveria si burim të për hakmarrje, por për të vënë në vend dinjitetin e
vetëm përdor një telegram të dërguar nga kryetari i lëkundur të shoqërisë, për të qetësuar popullin e
degës së punëve të brendshme. Ajo nuk zbatoi asnjë Shkodrës, si dhe ato nëna, gra dhe motra që veshën
ligj që ekzistonte, dërgoi atje një zëvendësministër teshat e zeza.
të Punëve të Brendshme dhe krijoi një komision Propozoj, gjithashtu, që Arben Broci dhe shokët
hetuesie. Deri sot kjo Qeveri nuk na ka thënë asgjë e tij që u vranë duke u bërë thirrje njerëzve të
tjetër. Kjo ose sepse ajo është vetë e implikuar në qetësohen, të shpallen dëshmorë, sepse këtë të
këtë ngjarje, ose sepse ata që u vranë, janë anëtarë drejtë e kanë pa dyshim edhe anëtarët e Partisë
të Partisë Demokratike, pra armiq klase të partisë Demokratike.
382
Falemnderit! pushkëve në qytetin e Shkodrës pas lajmit të dhënë

Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Françesk në radio për fitoren e Partisë së Punës dhe që dihet
Mojsi. se janë ushtarakë e anëtarë dhe simpatizantë të
Françesk Mojsi - I nderuar Kryetar, të nderuar saj, nuk u identifikuan, por pas këtij lajmi, si ta
deputetë, shpjegojmë faktin që komandanti i batalionit rezervist
Edhe unë, si deputetët e rrethit të Shkodrës, e të fshatit Barbullush të Shkodrës jep urdhër të shtien
shoh të domosdoshme të them dy fjalë në këtë me mitraloz disa herë, krismat e të cilit i kam
Kuvend të madh për një ngjarje kaq tragjike, për të dëgjuar dhe vetë? Dhe ky fenomen ndodh pikërisht
cilën po diskutohet ditë me radhë. Masakra e 2 prillit në një zonë elektorale, ku Partia e Punës kishte
në qytetin e Shkodrës ishte një nga ngjarjet me të humbur kandidatin e vet që përpara zgjedhjeve,
dhimbshme në historinë e këtij qyteti të lashtë. sepse përfaqësuesi i saj nuk u mirëprit në shumicën
Vrasja e katër të rinjve shkodranë nga dora e zonës. Me këtë dua të them se nuk është e
mizore vërtet goditi rëndë zemrat e nënave dhe të habitshme pse sensibilizohen anëtarët dhe
baballarëve, vëllezërve e motrave të Shkodrës, por simpatizantët e Partisë së Punës. Arsyeja është e
ajo goditi rëndë edhe zemrat e gjithë shqiptarëve të thjeshtë: fitorja e saj në kushtet ekonomike e
ndershëm. Ngjarja tragjike e Shkodrës goditi rëndë shpirtërore që e ka katandisur vendin, është e
demokracinë që sapo lindi, por pa pasur kurrë habitshme edhe për ata vetë.
mundësi t’i merrte jetën asaj, sepse ajo rron në Me ngjarje të hidhura, që kanë pasur për autorë
zemrën e çdo shqiptari të ndershëm. forcat e sigurimit, Shkodra është mësuar. Nuk kanë
Për sa i përket materialit që paraqiti zoti Ajli kaluar veçse 18 muaj që forcat e sigurimit në kufirin
Alushani, për mua si deputet i popullit më krijoi me Jugosllavinë vrasin e masakrojnë në mënyrën
bindjen personale se procesit hetimor për të gjetur më çnjerëzore dy të rinj 22 e 25 vjeçarë nga fshati i
shkaktarët e masakrës, me të cilët unë kuptoj Maliushit. Por nuk mjaftohen me kaq. Ndërkohë të
urdhërdhënësit, nuk do t’i shkohët në fund vrarët i lidhin pas spondit të një “Zisi” me tela me
asnjëherë. gjemba dhe i shetitin në gjithë fshatrat e
Shprehjet nga ana e zotit Xhelil Gjoni për largimin Nënshkodrës e në lagjet e këtij qyteti për t’u futur
thjesht nga detyra e sekretarit të parë të Shkodrës, tmerrin njerëzve. Madje, kur erdhën në Barbullush,
faktet e tjera që sjell hetuesia, si mbajtjen në gjendje deshën të shkonin edhe më tej, t’i shëtisnin me
arresti të kryetarit të degës së punëve të brendshme, trinë të masakruarit përpara familjeve të tyre, por
shefit dhe zëvendësshefit të policisë së Shkodrës, ndërhyrja e kryetarit të këshillit e frenoi një veprim
të cilët as që pranojnë se kanë dhënë urdhër, të tillë kaq tragjik.
arrestimi i një polici dhe deri te largimi thjesht nga Falemnderit!
detyra e Ministrit të Punëve të Brendshme një muaj Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bardhyl
pas zhvillimit të ngjarjes, për mua shprehin Reso.
mungesën e seriozitetit të duhur për zgjidhjen e Bardhyl Reso- I nderuar zoti Kryetar, të nderuar
problemit. deputetë,
Nuk e kuptoj mungesën e iniciativës së Ministrit Analiza rreth ngjarjeve të Shkodrës është sot
të Punëve të Brendshme për të dhënë vetë epiqendra e vëmendjes së opinionit publik si brenda
dorëheqjen, meqë na qenka i paimplikuar në këtë dhe jashtë vendit, pa përmendur në mënyrë të
ngjarje, mbasi kështu ai do të lehtësonte veten para veçantë popullin e Shkodrës që përjetoi këtë
popullit që pret me padurim rezultatet përfundimtare. masakër, si dhe mjaft qytete të tjera si Kavaja,
Në informacionin e zotit Alushani me bëri shumë Durrësi, Tirana, Fieri, Elbasani etj. e sa e sa rajone
përshtypje thënia se partitë politike nuk kanë punuar kufitare të vendit tonë që kanë pasur në kurriz akte
mirë në drejtim të sensibilizimit të anëtarëve dhe të ngjashme të kësaj dhune policore e politike.
simpatizantëve të tyre, për të përballuar rezultatin e Prandaj e shikoj me vend që në këtë Kuvend ky
zgjedhjeve. Me këtë unë kuptova se ishin problem të dalë i qartë, duke analizuar shkaqet e
simpatizantët e Partisë Demokratike ata që u pasojat e tij, për të shkuar drejt së vërtetës, sepse
treguan sensibël. Por lidhur me këtë konkluzion unë kjo është një nga mundësitë më të mëdha për të
i them komisionit parlamentar se jeni gabuar dhe siguruar paqen sociale, sigurinë dhe qetësinë, që
për këtë sqaroj si më poshtë: populli ynë e ka humbur, por vazhdon dhe në të
Mirë se autorët e atyre qindra të shtënave të ardhmen ta ketë në dyshim e pikëpyetje.
383
Ngritja e komisionit parlamentar qe një hap problem, kur të gjithë deputetët thonë se është
pozitiv në këtë drejtim, megjithëse për mendimin shumë i rëndësishëm? Me sa duket në krijojmë vetë
tim ai do ta kishte pasur më të lehtë dhe do të kishte dyshime për të vërtetën. Cilat janë kompetencat e
pasur më shumë rezultate, nëse do ta kishte filluar Kryesisë së Kuvendit apo të Drejtorit të Përgjithshëm
punën pasi të kishin raportuar përpara këtij Kuvendi të Radiotelevizionit për këtë problem? Unë nuk e
Ministri i Punëve të Brendshme, i cili deri tani ka kuptoj.
folur dy herë, Kryetari i Hetuesisë se Përgjithshme, Falemnderit!
Prokurori i Përgjithshëm, madje edhe Kryeministri Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kosta
për shkallën e njohjes ose të analizave që ata kishin Koçi.
bërë deri në atë kohë. Kosta Koçi - I nderuar Kryetar, të nderuar
Grupi parlamentar i shpejtoi veprimet hetimore, deputetë,
që po ecnin mjaft ngadalë, por nga raporti i parë në Informacioni i parë i grupit të posaçëm
të dytin, megjithëse janë në hetim katër persona, parlamentar ishte premtues, mbasi nxori me
përveç propozimeve për masa nuk sjell ndonjë gjë përgjegjesi penale katër persona: kryetarin e degës,
të re, madje do të thosha se, nëse drejtuesit e shefin dhe zëvendësshefin e policisë dhe një polic.
Ministrisë së Punëve të Brendshme, Hetuesisë dhe Kurse informacioni i dytë na u paraqit i mjegulluar,
Prokurorisë së Përgjithshme propozohen për lirim madje me të dhëna se Arben Broci është qëlluar
nga detyra, lindin dy probleme: e para, nëse ata me një predhë të dimensionit që nuk e disponojnë
lirohen për përgjegjësinë direkte, cilët janë personat forcat tona të ruajtjes së rendit.
direkt përgjegjës që ata kanë në varësi dhe në këtë Njoftimi i parë zyrtar nga Radiotelevizioni
raport të ri nuk përmendet asnjë? Shqiptar për masakrën e Shkodrës sipas zëdhënësit
E dyta, lirimi i tyre nga detyra i heq ata para të Ministrisë së Punëve të Brendshme, marrë nga
kohe nga përgjegjësia direkte ose indirekte, nëse i shefi i degës së punëve të brendshme të Shkodrës,
kanë ato, dhe jam i mendimit se kjo është një ishte i kundërt me të vërtetën e kronologjise se
praktikë e vjetër tashmë, e njohur për të kapërcyer ngjarjes. Fillimi i procesit hetimor jo urgjentisht, por
situatat e vështira. Cili është përgjegjësi direkt dalngadalë, djegia e filmit të degës së punëve të
përzbërthimin e dekreteve dhe akteve nënligjore në brendshme për ngjarjen në dhomat e Komitetit të
Ministrinë e Punëve të Brendshme, cili është Partisë, gjetja e armatimit dhe municionit në Zyrat
përgjegjësi direkt për fillimin me vonesë të hetimeve, e Komitetit të Partisë në Shkodër, bllokimi i armëve
të ndalimit të armëve të zjarrit, të autopsisë së pas disa ditësh dhe jo urgjentisht, lejimi i varrosjes
viktimave, të personave të organeve të partisë e të së viktimave pa u bërë ekspertiza e plotë mjeko-
pushtetit në rreth që kanë përgjegjësi direkte për ligjore, ngadalësimi i proceseve hetimore dhe
ruajtjen e rendit? Mendoj se janë të qarta, por efektiviteti i ulet i tyre, prononcimi me shumë
mjegullohen me qëllime të paracaktuara, gjë që vonesë, pas tri javësh i Ministrit të Punëve të
duket që në nisjen e hetimit të tyre. Brendshme dhe mosprononcimi fare i udhëheqjes
Është për t’u çuditur se ka kaluar gati një javë së Qeverisë dhe i Këshillit Presidencial rreth kësaj
nga ndalimi i katër personave dhe nga hetimi i tyre ngjarjeje të jashtëzakonshme e tragjike, të gjitha
nuk sillet asgjë e re. Prandaj mendoj se puna e këto, vetëm një logjikë naive e parashkollore mund
grupit parlamentar nuk ka përfunduar dhe se ky t’i quajë si të rastësishme. Akti kriminal u krye në
problem është i hapur e mund të gjejë zgjidhje, kur ditë me diell, jo mbi turmën, po mbi disa drejtues të
të jepet përpara Kuvendit një raport i plotë e i Partisë Demokratike në Shkodër para Komitetit të
hollësishëm nga ana e hetuesisë, me gjithë Partisë së Punës dhe në sytë e organeve të ruajtjes
përkatësitë e fajtorëve. së rendit e të forcave të sigurimit.
Dua të theksoj, gjithashtu, që të shpejtohet Si ka mundësi që organet e diktaturës të mos
puna në këtë çështje, sepse çdo vonesë në këtë gjejnë vrasësit në këto kushte, kur gjatë 50 vjetëve
drejtim do të jetë e pafalshme. Populli kërkon kanë zbuluar kriminelë, agjentë e poliagjentë, banda
drejtësi, vërtetësi për të rifituar qetësinë e humbur e grupe spiunazhi brenda dhe jashtë vendit? Madje
dhe atë që është kryesore: besimin te shteti juridik. organet e sigurimit kanë qenë të pranishme
Gjykatësi më i mirë themi se është populli. Nuk e pothuajse në çdo familje shqiptare. Vonesa në
kuptoj pse është ndërprerë transmetimi në radio? gjetjen e vrasësve të shton dyshimin se regjisori,
Pse është shkurtuar minutazhi në televizion për këtë skenari dhe autorët e kësaj masakre politike kanë
384
qënë të sofistikuar dhe realizimi i tyre është bërë ngarkuar me këtë punë t’i dalin zot detyrës, t’i
nga persona të specializuar për këtë veprim. përgjigjen zërit të popullit dhe bashkë me të edhe
Ky akt kriminal ndodh në shtetet totalitare zërit tonë. Këto organe duhe të kujtojnë mirë që
diktatoriale dhe jo në shtetet demokratike të vërteta. çdo zvarritje, çdo orë që kalon e komplikon me tepër
Kjo vepër e shëmtuar këput katër lulet e pranverës situatën, mjegulla e së vërtetës dendësohet. Mund
së parë demokratike në Shqipëri. Vallë, a do të na të them se kohë nuk ka kaluar pak dhe pritja po
pranojë Europa e qytetëruar e demokratike në gjirin bëhet e padurueshme. Hetuesia dhe tërë ata që
e saj me këto akte? Sa të ketë të tillë vrasës dhe merren me problemin e Shkodrës nuk duhet të presin
derisa të mos gjenden dot ata, demokracia e vërtetë që të venë dëshmitarët, por t’i kërkojnë, të shkojnë
në Shqipëri do të jetë e diskutueshme. tek ata, të futen dhe t’i gjejnë midis atyre që kanë
Falemnderit! qenë të pranishëm, që kanë parë dhe dinë për
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Faik Çinaj. ngjarjen, për të vërtetën. Ky ishte dhe mendimi i
Faik Çinaj - I nderuar Kryetar, të nderuar atyre që takuam dje. Dhe dëshmitarët duhet të
deputetë, fillojnë të dalin nga komiteti i partisë, sepse jo pak
Nuk kisha menduar të diskutoja për problemin përgjegjësi kanë. Edhe unë kam punuar në
e Shkodrës, jo se nuk më dhimbsej dhe nuk ndieja komitetin e partisë, po kurrë nuk e kam menduar,
atë shqetësim si qytetar e si shqiptar, por sepse u në çdo rrethanë qoftë, të mos kem guximin të dal
diskutua nga shumë deputetë dhe e kisha të vështirë para popullit. Si duket nuk e kanë dashur me shpirt
të thosha ndonjë gjë të re e që mund të ndihmoja popullin, ndaj dhe ai nuk i ka dashur ata.
me mendime e mia. Por kur dje shkova në Shkodër Interesi dhe kërkesa e të tërëve është që të dalë
me grupin parlamentar, e ndjeva se kisha një detyrim një orë e më parë faji dhe fajtorët. Para këtij interesi
shpirtëror që do të më brente në ndërgjegje po të popullor përgjegjësia rritet dhe organeve kompetente
mos thosha qoftë edhe dy fjalë për atë çka pashë nuk u justifikohet asnjë argument. Do të ishte më e
në sytë e atyre nënave, baballarëve, të afërmve të ndershme që, po ta ndienin veten të paaftë, të thonin
të vrarëve të popullit të Shkodrës. Ata donin vetëm që s’e bëjmë dot ose të kërkonin ndihmë për çfare
një gjë: të dilte e vërteta e vrasjes së fëmijëve të të donin.
tyre, e vëllezërve të tyre. Çdonjëri nga ne ulte kokën Ngjarja e dhimbshme dhe e hidhur e 2 Prillit në
dhe një zë i brendshëm na fliste: ç’bëni ju Shkodër e ka rënduar shumë gjendjen në popullin e
përfaqësuesit e popullit, pse nuk u jepni përgjigje këtij qyteti. Kush i njeh mirë shkodranët, e ndien
këtyre pyetjeve, pse nuk po e qetësoni sado pak tani se ai është ngrysur, është vyshkur ai humor i
dhimbjen e këtyre njerëzve? Mua dhe të gjithëve që ëmbël, gjallërues i këtyre njerëzve me kulture e të
ishim atje nuk do të na lërë të qetë kjo kërkesë e dashur. Këto duhet, dhe e kemi për detyrë, t’ua
drejtë, humane dhe vëllazërore pa i shkuar deri në kthejmë. Kjo është në nderin tonë.
fund ngjarjes. Kam mendimin që edhe Qeveria duhet të
Grupi parlamentar na informoi dhe unë e kuptoj qëndrojë më afër, ta ndihmojë Shkodrën, t’i zgjidhë
që ai nuk mund të bënte dot me tepër. Dihet se hallet, sepse kështu do të ulë sado pak atë dhembje
është e vështirë, po më e vështirë, më e keqe, më dhe do t’i fusë në punë njerëzit. Ajo duhet ta bëjë
me përgjegjësi është kur nuk zbulohen e këtë me t’u zgjedhur dhe kjo të jetë një autokritikë
ndëshkohen ata që kryen këtë krim. E di që të tërë për atë çka nuk e bëri mirë menjëherë mbas 2 prillit.
ne në këtë sallë këtë duam. Në të kundërt do të Njeriu të do kur ka hall, kur ka fatkeqësi, sepse
kishim mallkimin e atyre që na dhanë votat, të ndan dhembjen me të.
popullit. Familjet e atyre që kanë humbur njerëzit e Vajtja e grupit parlamentar për 5 Majin edhe në
afërt e të shtrenjtë na besojnë ne dhe ky besim na familjet e katër viktimave ndikoi sadopak në uljen e
shton akoma më shumë detyrimin, na vë më tepër dhembjes së popullit të Shkodrës dhe të familjarëve.
para përgjegjësisë për të arritur atë çka do populli. Por dihet se zbulimi i fakteve dhe ndriçimi i të
Natyrisht, të flasësh e të gjykosh konkretisht vërtetës është ajo që kërkohet dhe që duhet bërë
për faktet e ngjarjet, të japësh mendime, çdonjeri sa më parë. Ta kemi të qartë se ndodhia e Shkodrës
nga ne nuk e ka të lehtë për faktin se nuk jemi i ka vënë gur, i kundërvihet kësaj fryme, klime të re
specialistë. Por duhet të kërkojmë, të këmbëngulim demokratike në Shqipëri, për të cilën të tërë jemi
që të zbulohet sa më parë e vërteta. Kjo është detyra dakord, të tërë e duam, e mbështesim, e shohim si
e secilit deputet. Organet kompetente që janë të ardhmen tonë e të fëmijëve tanë. Këtë e do forcimi
385
i unitetit të popullit, këtë e do Shqipëria. cilat ekzistojnë në çdo vend të qytetëruar, por
Falemnderit! veprojnë në mënyra krejt të ndryshme nga repartet
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Neritan që ekzistojnë në vendin tonë.
Ceka. Së treti, mendoj se nga diskutimet del nevoja e
Neritan Ceka - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar një reforme urgjente në Ministrinë e Punëve të
deputetë, Brendshme, duke krijuar një Ministri të Rendit
Vëmendja e veçantë që iu kushtua çështjes së Publik, e cila, me sistemin e prefekturave, të jetë
Shkodrës dhe mënyra e diskutimit, përveç një ministri e karakterit evropian. Prej saj të ndahen
pikëpamjeve të ndryshme për sa i përket rolit të organet që merren me sigurimin e shtetit.
komisionit parlamentar, përgjegjësisë së Qeverisë Mundësisht të mbajë një emër krejt tjetër, për t’u
dhe Ministrit të Brendshëm, arriti në disa përfundime shkëputur nga tradita e deritanishme e këtyre
të përbashkëta. Në radhë të parë, mendimi i organeve, të cilat kanë qenë të ngarkuara kryesisht
përbashkët ishte për vendosjen e drejtësisë me kontrollin e lirive personale të njeriut, për të hequr
shoqërore, duke përcaktuar fajtorët e kësaj vrasjeje këtë hije të errët nga të drejtat e njeriut dhe liritë e tij.
politike të bërë me qëllim. Kjo kërkon që komisioni Me rëndësi të veçantë është përcaktimi i saktë
të vazhdojë punën, ta thellojë atë për të arritur në i kompetencave të organeve të ruajtjes së rendit.
rezultate konkrete. Në rast se komisioni ndien Kriteri themelor është vënia e tyre nën kontrollin e
pengesa nga organet përkatëse, mendoj se duhet ligjit. Kuvendi ynë krijoi një fazë të re të shtetit
t’ia kalojë çështjen për ndjekje Gjykatës se Lartë, shqiptar, si një shtet demokratik pluralist, duke u
së bashku me çështje të cilat unë i konsideroj të ndarë njëherë e mirë nga Kushtetuta e vjetër. Së
pashkëputura prej kësaj ngjarjeje, siç janë vrasjet dyti, ne arritëm në zgjedhjen e një presidenti të tipit
në Shkollën e Bashkuar, që nuk i janë kaluar për europian, duke u ndarë, gjithashtu, nga shembulli i
kompetencë gjykatës, vrasjet e tjera si ajo e Artan udhëheqësit të vjetër, i cili përcaktonte çdo gjë në
Lenjës dhe e Spartak Deliut, ngjarjet e Fierit dhe drejtimin e shtetit. Së treti, kjo duhet të shoqërohet
ato të Elbasanit. edhe me një konceptim të ri të zbatimit të ligjit.
Duke qenë të sigurt për karakterin e vrasjes së Mbi çdo gjë qëndron ligji, Kuvendi, pastaj vijnë
Arben Brocit, Nazmi Kryeziut, Bujar Bishanakut, organet ekzekutive dhe më pas organet e zbatimit
Besnik Cekës dhe të rolit që ata luanin në jetën të rendit e të ligjit. Dhe për të zbatuar tërë këtë
politike në procesin e demokratizimit, rezultat i së piramidë që po ngremë, këto organe të gjejnë vendin
cilës është edhe krijimi i këtij Kuvendi, mbështes e tyre në sistemin demokratik që po ndërtojmë. Si
propozimin që ata të shpallen dëshmorë. rrjedhim, mendoj se këto organe, të cilat deri sot
Së dyti, mendoj se nga diskutimet del fajësia e kanë qenë mbi ligjin, mbi Kuvendin, mbi Qeverinë,
plotë e organeve të rendit në shkeljen disa herë madje dhe mbi partitë ose mbi partinë unike, të jenë
radhazi, pra me qëllim, të ligjeve në ngjarjet e vetëm në shërbim të ligjit.
Shkodrës. Ky është një veprim i përsëritur dhe rasti Letra e një rajoni policie, që për fat të mirë u
është analog me ngjarjet e Fierit të bëra po nga lexua vetëm pjesërisht nga deputeti Alushani dhe
këto organe dhe po nga ato reparte të Ministrisë së që akuzon Kuvendin për naivitet, tregon se në
Punëve të Brendshme, që mbajnë emrin “reparte të drejtimin e këtyre organeve ka persona që dëshirojnë
ndërhyrjes së shpejtë”. Mendoj se veprimet e tyre të ruajnë gjendjen e vjetër. Diskutimet e deputetëve
duhen diferencuar nga ato të reparteve të tjera të dëshmojnë nga ana tjetër se kjo është një dëshirë
kësaj Ministrie dhe kryesisht të policisë, e cila gjatë jo vetëm naive, por dhe e rrezikshme, së cilës
veprimtarisë 45-vjeçare, si dhe nga veprimtaria e Kuvendi (besoj që nga diskutimet del me unanimitet)
muajve të fundit, ka treguar mjaft shembuj të ka vendosur t’i jap fund njëherë e mirë. Në qoftë se
respektimit të ligjeve dhe mbrojtjes së rendit. duam të ngremë autoritetin e organeve të rendit,
Është në nderin e Ministrisë së Punëve të duke përfshirë edhe policinë, këtë do ta bëjmë duke
Brendshme që të sqarojë rolin e reparteve të dënuar fajtorët e vrasjes së Shkodrës, dhe jo vetëm
ndërhyrjes së shpejtë, të përcaktojë funksionet e të të Shkodrës, por edhe të Fierit, Tiranës. Elbasanit,
sqarojë opinionin publik për përbërjen e tyre në të të gjithë ata që, me veprimet e tyre aventureske, të
gjitha pikëpamjet. Ndërsa një detyrë urgjente e nxitura nga indoktrinimi dhe fanatizmi partiak,
Kuvendit tonë mendoj se është që të përcaktojë një shkelën mbi nderin profesional, iu kundërvunë
status të qartë të veprimit të këtyre reparteve, të interesave të popullit, dëmtuan prestigjin e armëve
386
që përfaqësojnë. Këtu një përgjegjësi e rëndë i bie masat dhe dëgjoni ç’thonë ata, dëgjoni ç’thotë nëna
edhe Qeverisë dhe Ministrisë së Brendshme, të cilat e Arben Brocit, nënat e tjera, ç’thotë i gjithë populli
asnjëherë nuk u prononcuan para kësaj praktike. i Shkodrës dhe keni për t’u bindur se nuk ka asnjë
Është koha që ato të shpallin publikisht pikëpamjen vështirësi profesionale e teknike për të zbuluar të
e tyre dhe të sigurojnë popullin se këto qëndrime vërtetën. “Gjendja këtu në Shkodër është shumë e
nuk do të ndodhin më. Shembulli duhet të jepet duke rëndë, - më thanë kryetari i degës së brendshme
dënuar fajtoret e njohur dhe duke nxjerrë të dhe shefi i policisë, që sapo janë emëruar, - ky popull
panjohurit. Ndryshe do të kuptohet se pushteti edhe nuk ka qetësi, nuk ka ç’të hajë. Po bëjmë të
në të ardhmen do të mbështetet te favorizimi i frikës pamundurën për të ruajtur rendin, po gjendja sa vjen
dhe jo të respektimi i ligjit. e po keqësohet”. “Përse nuk i zbuloi hetuesia
Mendoj se jo vetëm rasti i Shkodrës, por praktika vrasësit dhe autorët e masakrës? - pyeta kryetarin
e ndjekur e ka bërë komisionin tonë të nderuar e degës, - të paktën të qetësohet populli?” “Thonë
parlamentar të akuzojë jo vetëm vrasësit direkt për se kanë vështirësi, - u përgjigj ai, - se nuk u vijnë
përgjegjësinë penale, por edhe Qeverinë për dëshmitarët dhe se ata që thërrasin nuk dëshmojnë.”
përgjegjësinë morale. Ta ketë parasysh ajo këtë “Po a nuk është detyra e hetuesisë që t’i hetojë, - e
akuzë për zgjedhjen e përbërjes së vet, si dhe për pyeta, - që të mos presë të vijë vetë dëshmitari, por
programin që do t’i paraqesë Kuvendit dhe popullit. t’i kërkojë ajo ata, që të gjejë formën e mënyrën
Duke përfunduar, u propozoj deputetëve që nga më njerëzore dhe shoqërore, që të bëjë edhe
seancat e sotme kushtuar çështjes së Shkodrës, gurët të flasin e jo më njerëzit?” “Në këtë aspekt,
për rëndësinë që kanë dhe për faktin se do të flasin siç ma shtroni ju, - më tha kryetari i degës, - keni të
në përgjigje të pyetjeve Kryeministri, Ministri i drejtë.”
Brendshëm, Prokurori i Përgjithshëm dhe Kryetari i Nuk e zgjata më tutje diskutimin, por thënia se
Hetuesisë së Përgjithshme, të transmetohen të “në këtë aspekt keni të drejtë” m’u ngul në kokë.
plota. E ftoj zotin Kryetar ta hedhë në votë këtë Kjo të le të kuptosh se hetuesia këtë çështje e
propozim. hetoka në aspekte të tjera, që janë në përputhje me
Falemnderit! stilin dhe metodat burokratike të shefave të saj dhe
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Franko në kundërshtim flagrant me detyrën e vet, se
Kroqi. hetuesët nuk qenkan të lirë të ushtrojnë profesionin
Franko Kroqi - I nderuar Kryetar, të nderuar dhe të bëjnë detyrën e tyre. Ky stil pune i hetuesisë
deputetë, del në pah më së miri edhe nga diskutimi shumë i
Plaga e hapur në mbarë popullin shqiptar dhe përvuajtshëm që mbajti këtu në Kuvend zoti Qemal
veçanërisht në popullin e Shkodrës me 2 prill 1991 Lame, i cili ankohej për organet e punëve të
nuk ka asnjë shërim tjetër përveç zbulimit dhe brendshme, për atë pjesë të këtyre organeve që
denoncimit sa më parë të kriminelëve që e shkaktuan vërtet nuk dinë gjë se ç’bëhet dhe veçanërisht për
atë. Sa më tepër të shtyhet ky zbulim e denoncim, policinë se gjoja nuk u paska krijuar kushte për të
sa më tepër të majiset kjo plagë, aq më tepër hetuar etj. (ndërprerje incizimi).
komplikohet situata dhe aq më e pandreqshme Njerëzit vinin me lista emrash në dorë, duke na
bëhet. Kush nuk do ta besojë këtë, le të shkojë në thënë se përveç katër të vrarëve e të plagosurve me
Shkodër që të bindet. armë zjarri janë edhe 65 të tjerë të plagosur etj.,etj.
Zgjidhja e problemit të Shkodrës është gur prove, Kur u thoshim përse nuk ia tregoni hetuesisë këto
është garancia që kërkon populli. Deri tani kjo lista, përgjigjeshin se hetuesia nuk i do. Po kështu
garanci nuk është dhënë, e kundërta po. Deri tani përgjigjeshin edhe kur i pyesnim: “Përse nuk
populli nuk është i bindur nëse bilanci i forcave anon depononi në hetuesi?” “Nuk duan, - na thoshin. -
nga ana e reformatorëve të Partisë së Punës. Edhe kur shkojmë për të deponuar, na thonë: ikni
Ndryshe nuk ka si shpjegohet që deputetët e saj, se do t’ju thërrasim vetë.” etj.
shumë prej të cilëve i njoh dhe kam respekt, jashtë Shumë njerëz që na ndalonin në rrugë ose na
vullnetit të tyre, nuk mbajtën një minutë zi për prisnin në shtëpitë ku ne shkuam për ngushëllim,
dëshmorët e demokracisë në Shkodër. duke përfshirë këtu edhe nënën e Arben Brocit,
Kjo masakër nuk mund të mbulohet dhe as të vëllain e Nazmi Kryeziut etj., na thonin se pa zbuluar
manipulohet. Çdo përpjekje për ta bërë këtë i ngjan të vërtetën ky popull nuk do të gjejë kurrë qetësi
veprimit të strucit. Ejani në Shkodër, lidhuni me dhe se e vërteta nuk është e vështirë të zbulohet,
387
ajo gjendet të njerëzit që kanë qenë brenda godinës Republikës, të nderuarit zotit Ramiz Alia, që ta marrë
së komitetit të partisë, nga ku është dhënë urdhri në dorë personalisht zgjidhjen e problemit të
për të qëlluar. Nuk kishte gjë më të dhimbshme se Shkodrës. Ai është betuar në nderin e tij se do të
kur dëgjoje nënën e Arben Brocit të tregonte se si luftojë duke dhënë edhe jetën, po të jetë nevoja, për
që zhvilluar përleshja pas vrasjes së të birit, se si çështjen e demokracisë në Shqipëri dhe ne duhet
ajo, duke mos ditur gjë për të birin, mundohej të t’i besojmë. Po të doja që ai të fliste njëherë për
qetësonte policët e repartit 326 që qëllonin me këtë çështje, të merrte përsipër, po t’i duhet, edhe
plumba, nga njëra anë, dhe popullin e irrituar e kompetenca të tjera për këtë rast, përveç atyre që
veçanërisht të rinjtë që qëllonin me gurë, nga ana kemi miratuar.
tjetër. Nuk kishte gjë më të tmerrshme për atë nënë Falemnderit!
që teksa mundohej të shpëtonte nga vdekja djemtë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Tonin
e tjerë, të cilët i quante të sajtë, mori vesh vrasjen e Alimëhilli.
të birit. “Ç’kërkon këtu në mes nesh, moj nënë?” - e Tonin Alimëhilli - I nderuar Kryetar, të nderuar
kishin pyetur disa të rinj dhe kur ajo u kishte thënë deputetë,
se kishte një djalë me emrin Arben Broci ndërmjet Nuk po i bëj hyrje këtij problemi, s’do të flas as
tyre, turma kishte klithur, tregonte nëna. “Arbeni për rëndësinë sociale, politike, shpirtërore dhe
është vrarë,” i kishin thënë, dhe zemërimi i tyre nuk juridike të tij, por dua të shpjegoj rrethin vicioz në të
përmbahej. Nuk përmbahej as zemërimi i nënës kur cilin ka hyrë kjo çështje e bashkë me të kemi hyrë
na tregon këtë ditën e 5 Majit. dhe ne.
“Përse i shtrembëron faktet zoti Gramoz Ruçi? Është e qartë se në skandalin e masakrës se
- pyeste nëna, - kur thotë se plumbi i paska ardhur Shkodrës përsëri urdhri kaloron disi me ironi mbi
anash Arbenit?” - dhe mundohej të tregonte në detaje ligjin. Kjo s’është për t’u çuditur. Ka gati 50 vjet që
skenën e llahtarshme për të birin. Përse gënjen kur ndodh kështu. Shpreh dyshimin se edhe në procesin
thotë se e sollën përsëri trupin e tij në shesh? Përse e ndjekjes së kësaj ngjarjeje këta mekanizma të
nuk zbulohet e vërteta? “Arbeni u vra para komitetit vjetër po veprojnë me mjeshtëri. Edhe komisionin
të partisë,” - thoshte nëna. “O zot ç’më kanë parë parlamentar, me ose jashtë vullnetit të tij, këta
sytë në atë komitet partie! Jam femër e nuk mund mekanizma e kanë futur në labirintet e njohura e
t’ju tregoj, nuk paskam ditë ç’është komiteti i partisë, tipike të një sistemi burokratik.
bënë gabim që e dogjëm, ta kishim ruajtur si muzeum Komisioni i ngritur për njohjen e ngjarjes dhe
turpi” etj., etj. ishin fjalët e kësaj nëne dhe zemërimi ndjekjen e saj është i ndërgjegjshëm se ka pësuar
i saj nuk kishte të sosur. Ndërkohë lotët i qenë paralizë. Këtë e vërteton fjala e kryetarit të tij, Ajli
shterur. Ajo nuk kërkonte gjak, por vetëm drejtësi, Alushani, që të shtunën kërkoi shfuqizimin e këtij
vetëm të vërtetën. Këtë kërkonin të gjitha nënat ... komisioni. Pse ndodhi kështu? Sepse ky komision
(ndërprerje incizimi). e ndërton dinjitetin e punës së tij vetëm mbi ato të
Problemi i Shkodrës nuk zgjidhet me nostalgji dhëna që dëshiron t’i japë grupi hetimor, një grup i
partiake, por vetëm me drejtësi shqiptare. O sot, o dirigjuar, i aftë për të fshehur realitetin. Ja disa fakte
kurrë na duhet unitet, në rast se i themi vetes për këtë:
shqiptar. Unë nga ana ime mendoj se as që duhet Kryetari i Degës së Punëve të Brendshme të
shtruar problemi i shkarkimit nga detyra të zotërinjve Shkodrës pyet qendrën për nxjerrjen e mjeteve të
Gramoz Ruçi, Qemal Lame e Rrapi Mino, pasi kjo blinduara, që është në kompetencë të tij. Po goditjen
është më elementarja. Problemi shtrohet: po qe se e popullit me armë zjarri, ky e bëri jashtë
hetimet do të vazhdojnë të zvarriten, të dërgohet në kompetencave të tij? Kjo është kontradiktore.
gjyq zoti Qemal Lame e ndonjë zotëri tjetër i Gjithashtu, grupi hetimor rënkon për mungesë
hetuesisë dhe të caktohen njerëz të tjerë me të dëshmitarësh. Dhjetëra dhe qindra njerëz në Shkodër
devotshëm për të hetuar çështjen e Shkodrës, ose kërkojnë të dëshmojnë me fakte okulare dhe
zoti Lame të deklarojë vetë se nuk është në gjendje materiale, por ama në prezencë të përfaqësuesve
ta bëjë këtë punë. të partive politike ose të sindikatave të pavarura, që
Nuk kam kundërshtim që të vazhdojmë punimet të mos keqtrajtohen këta dëshmitarë, siç ka qenë
e t’i japim frymë shtetit juridik, legjislacionit mbi të gjithnjë zakon.
cilin do të mbështetet ky shtet, por më parë do të Fakt tjetër është që të shtënat e zgjatura me
dëshiroja dhe i bëj thirrje Presidentit të ligjshëm të breshëri, me qëllim nxitës e irritues në orën 3.30 të
388
mëngjesit të datës 1.4.1991 i kanë dëgjuar të 70-80 me këtë propozim të solidarizoheshin edhe
mijë qytetarët e Shkodrës. Si s’kanë pasur mundësi deputetët e grupit të Partisë së Punës, që të besoj
zotërinjtë varës të Qemal Lames ta vërtetojnë këtë se po fillojnë të rinovohen.
fakt? Mjaft çudi! Vetëm këtu në këtë sallë janë mbi Falemnderit !
10 deputetë të Partisë së Punës dhe të Partisë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fadil Daci.
Demokratike që besoj se vërtetojnë flagrancën e këtij Fadil Daci - I nderuar Kryetar, të nderuar
rasti ngacmues. Pyes: kush ka armë automatike deputetë,
veç organeve të forcës shtetërore? Të tilla armë Deri tani, pavarësisht se janë dhënë dy njoftime
ilegale s’besoj të disponohen. nga grupi parlamentar dhe një nga shoku Gramoz
Në qoftë se dikush thotë të kundërtën, do t’i (Ruçi), edhe pas kaq diskutimeve të shokëve
thosha: po organet e sigurimit, që deri vonë kanë deputetë, problemi që po diskutojmë ka ditë që
ditur sa lugë ka secili në shtëpi, a nuk mbajnë mbetet i errët dhe më pak shpresa për zgjidhje.
përgjegjësi të rëndë për këtë para ligjit? Unë mendoj se organet e specializuara duhet
Në raportin e dytë të komisionit të Kuvendit ka ta ndiejnë thellë përgjegjësinë profesionale, por edhe
më shumë mjegull sesa në të parin dhe pak shpresë si detyrim të ndërgjegjes popullore. Të gjithë ne jemi
për të vërtetën. Vëmendja në këtë raport, jo pa qëllim, të interesuar që vrasësit të zbulohen. Këtu në Kuvend
spostohet në grumbullimet e paligjshme. E vetmja nuk ka dy pale interesash, të njëanshme, partiake,
gjë e re në raportin e komisionit të Kuvendit, në siç diskutuan disa kolegë deputetë. Interesat partiakë
krahasim me raportin e parë, janë masat duhet të bien në një emërues të përbashkët dhe më
administrative që propozon ky komision, siç janë duket se kanë rënë, që ngjarjet e Shkodrës, sa të
ato për lirimin nga detyra të këtij ose atij personi. dhimbshme dhe aq tragjike, të sqarohen shpejt, që
Kjo masë është e dyshimtë nga vetë termi “lirim”. popullit t’i kthehet qetësia, rehatia dhe familjeve të
Kjo fjalë përdoret gjithnjë gjatë riorganizimit të të rënëve t’u qetësohet ndërgjegjja.
qeverive apo të institucioneve të saj dhe kur kuadrot Kuvendi Popullor ka disa seanca që po i
janë me raport. kushtohet problemit të ngjarjeve tragjike në Shkodër
Dua t’u kujtoj edhe zotërinjve të tjerë në sallë dhe kjo e rrit vlerën e autoritetin mbarëkombëtar të
që nuk janë për masa ndaj zyrtarëve që mbulojnë tij. Por e rëndësishme dhe kryesorja mbetet që
organet e përgjegjshme për ngjarjen, se ata nuk e grupet e hetimit të vazhdojnë më shumë përgjegjësi
ndiejnë shpirtërisht atë. Por duhet të dinë se po ekspertimin e çështjes, që patjetër të gjenden
agon te ne shteti juridik, i cili nuk pyet për dëshira, kriminelët.
sentimente dhe urdhra. Prandaj të jemi të Zgjidhja e problemit do ta lehtësonte shumë
kujdesshëm në të ardhmen. Gjithashtu, do t’u dhimbjen e popullit, por edhe të vetë familjeve të të
lutesha disa diskutantëve, që të mos e shndërrojnë rënëve. Sado që ne në këtë Kuvend të vazhdojmë
tribunën e Kuvendit në mjet kredibiliteti ndaj popullit. të diskutojmë pa fund, sado mendime të japim e
Ata të bëjnë autokritikë për atë minutë respekti që propozime të bëjmë, e vetmja zgjidhje e drejtë do të
s’patën nderin ta mbanin. jetë puna e frytshme e me ndjenjë të lartë
Për ecurinë e këtij problemi do të propozoj nja përgjegjësie e organeve të specializuara të kësaj
dy gjëra: Komisioni i Kuvendit të kërkojë zgjerimin fushe. Komisioni parlamentar duhet të vazhdojë me
e kompetencave edhe në planin teknik. Ai ta drejtojë këmbëngulje punën, me autoritetin e lartë të Kuvendit
punën e tij në zbulimin e të metave dhe qëllimeve të Popullor, që me detyrim ndaj organeve të hetuesisë
zvarritjes nga grupi hetimor. Nuk jam dakord me zotin dhe të prokurorisë të zbulohen atentatorët që vepruan
Dauti që thotë se nuk mund të bëheshim hetues. kundër popullit të pafajshëm e të talentuar shkodran.
Pyes: po ne që japim këtu mendime për ligjet, që Ne po punojmë shumë për çështjen e Shkodrës
do të japim mendime për ekonominë, mos jemi dhe po bëjmë shumë mirë, por më duket pa vend
juristë, mos jemi ekonomistë? Jo. Këtu s’është fjala që grupi hetimor vazhdon të qëndrojë këtu. Ai
as për hetues, as për juristë, as për ekonomistë, menjëherë duhet të kthehet në krye të detyrës për
por për zgjidhje të arsyeshme, për logjikë të të vazhduar hetimet, sepse qëndrimi i tyre këtu flet
shëndoshë e pa hile. për mungesë predispozicioni. Sa nuk jemi të vonuar
Së fundi, bashkohem me propozimin që martirët le të vazhdojë puna pa ndërprerje. Uroj zgjidhje të
e Shkodrës të 2 prillit të shpallen dëshmorë të shpejtë dhe propozoj të zgjedhim shpejt Qeverinë e
kombit. Unë do të ngushëllohesha më shumë sikur re, e cila vetë, me dëshirën e saj të mirë, të
389
angazhohet për të plotësuar një sërë kërkesash e shndërrojmë veten tonë në një organ ku vetëm
nevojash që ka sot populli i qytetit të Shkodrës, që diskutohet e debatohet dhe nuk veprohet. Po të jetë
me sa dimë të gjithë, nuk kanë krijuar vetëm një kështu, atëherë nuk jemi një organ i vërtetë.
boshllëk shoqëror e shpirtëror, por edhe një boshllëk Ngjarja nuk është e komplikuar siç paraqitet nga
të madh ekonomik. Le t’i drejtohemi popullit me organet e rendit. Përdoren armët, shkaktohet
thënien: prisni dhe shpresoni, por jo gjatë. gjakderdhje ndaj demonstruesve paqësore të
Falemnderit! grumbulluar, qoftë dhe në mënyrë të paligjshme,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Mendu megjithëse ata qenë nxënës shkolle nën moshën
Dërguti. 18-vjeçare. Kemi shkelje flagrante të ligjit. Një muaj
Mendu Dërguti - I nderuar Kryetar, të nderuar zvarriten gjërat e ushqehen tensione sociale. Bëhet
deputetë, pyetja: kush dëshiron të sjellë destabilizim në
Ngjarjet e Shkodrës, sa të dhimbshme dhe aq shoqërinë tonë? Unë pohoj se destabilizim e tension
tragjike, kanë ngritur në këmbë opinionin shoqëror dëshirojnë e shkaktojnë ata që errësojnë
mbarëkombëtar, pse jo, dhe atë ndërkombëtar. vrasjen, duke e futur atë në labirinthe arsyetimesh
Shumë qytetarë të elektoratit tim dhe të tjerë më e gjykimesh, që të ushqejnë mjegullsinë e jo
kanë pyetur: a do ta zgjidhni çështjen e Shkodrës? qartësinë. Ngjarja në Shkodër ka qenë e hapur, në
Informacionet që dëgjuam nga Komisioni i praninë e një sheshi ku janë ballafaquar dy forca:
Posaçëm Parlamentar theksuan që çështja e demonstruesit e paarmatosur dhe forcat e
Shkodrës ka mbetur përsëri e hapur, ajo nuk është armatosura dhe të identifikuara të rendit. Ngjarja ka
çuar deri në fund. Të shumtë qenë diskutantët që ndodhur ditën, në sytë e të gjithëve, në praninë e të
shprehën dëshirën për të zbuluar të vërtetën, që t’u gjithëve janë bërë vrasjet e rastet nut kanë qenë të
vihet gishti shkaktarëve të gjakderdhjes, kushdo menjëhershme, plagosjet kanë vazhduar edhe më
qofshin ata. Askush nuk mund të pajtohet me gjatë, deri mbasdreke. Pra, çdo mundësi për
mbulimin e krimit që u krye nga forcat e rendit. identifikimin e tyre ka ekzistuar. Në këto rrethana
Kjo ngjarje e ka vënë Kuvendin tonë para një tepër të hapëta organet kompetente nuk ka pse të
problemi të madh e shumë serioz. Në nenin 1 të kenë vështirësi për të zbuluar se kush urdhëroi të
dispozitave kushtetuese, që posa miratuam, thuhet: hapet zjarr dhe kush realizoi vrasjet. Problemi është
“Sovraniteti kombëtar buron nga populli dhe i përket tepër i qartë. Justifikimet në hetuesi dhe të
atij”. Ndërsa në nenin 3 thuhet : “Populli e ushtron Ministrisë së Punëve të Brendshme nuk i qëndrojnë
pushtetin nëpërmjet organeve përfaqësuese të tij.” arsyes. Në këndvështrimin profesional ato shprehin
Dhe ne jemi organi me i lartë përfaqësues i popullit. ngathtësi, vonesë e hezitim për veprim, dukuri këto
Ngjarjet e Shkodrës paraqiten sot si guri i parë i që na janë shfaqur në veprimtarinë e këtyre organeve
provës për Kuvendin tonë. A do të jemi në gjendje gjatë 46 vjetëve. Shembujt janë të shumtë. Unë po
t’u përgjigjemi realisht dispozitave kushtetuese? theksoj arrestimet e bëra për demonstratën e 13
Është momenti i parë që organi ynë përfaqësues i dhjetorit të vitit 1990 në Shkodër, ku brenda 3-4 ditëve
popullit ballafaqohet me pushtetin ekzekutiv dhe atë u vunë në ndjekje penale dhe u dënuan shumë të
gjyqësor. A do të jemi në gjendje ne që hallkat rinj, me akuza edhe të improvizuara, e akoma sot
shtetërore dhe gjyqësore t’i detyrojmë të zbulojnë gjenden të burgosur në Spaç. Pra, ka forca që nuk
të vërtetën sot përpara këtij krimi shtetëror dhe duan e nuk dëshirojnë që të zbulohet e vërteta. Unë
nesër, megjithëse nuk e dëshiroj, përpara një krimi si deputet akuzoj të gjithë ata që përpiqen të
apo të një skandali të një natyre tjetër? Ky është mbulojnë shkaktarët e krimit, vë përpara
problemi. Këtu do të mbështetet kredibiliteti ynë, përgjegjësisë edhe Qeverinë provizore, e cila nuk e di
forca e dispozitave tona kushtetuese, roli i Kuvendit se nga ç’motive është nisur për ta lënë këtë çështje të
Popullor dhe, pse jo, përmbajtja juridike e tërhiqet zvarrë. Funerali i përmortshëm, ku me lot ndër
demokratike e shtetit tonë si republikë parlamentare. sy mbarë një Shkodër përcolli bijtë e vet me nderimin
Në të kundërtën, kemi humbur shumë përpara që u takonte dhe, nga ana tjetër, heshtja e Qeverisë
opinionit kombëtar e ndërkombëtar. Në të kundërtën krijon një boshllëk që të vret, të bën të mendosh e të
provojmë se ekzistojnë forca të atilla që i imponohen dyshosh thellë për një skenar ogurzi.
pushtetit ekzekutiv, ushtrojnë trysni ndaj pushtetit Do të humbasim shumë të gjithë ne
gjyqësor dhe paralizojnë veprimtarinë e organit përfaqësuesit e popullit në qoftë se nuk do të jemi
përfaqësues. Ne nuk duhet të lejojmë që ta në gjendje të bëjmë që pushteti ekzekutiv dhe
390
gjyqësor të respektojnë ligjin, të zbulojnë të vërtetën disa kolegë të shumicës, mendoj se komisioni,
e të dënojnë fajtorët. Në të kundërtën, ne si organ pavarësisht nga përgatitja profesionale ose njohuritë
që në lindjen tonë do të firmosim hapin e parë të juridike, mund ta kryente më mirë detyrën e tij, me
dështimit tonë. Ngjarja është e një rëndësie norme, një raport më të plotë, dhe jo ashtu siç na u paraqit,
ajo lidhet drejtpërdrejt me sigurimin politik të individit, krejt i cekët, ku e vetmja gjë e re ishte kërkesa për
me të drejtat dhe liritë e tij, që janë themeli i lirimin e disa funksionarëve nga detyra, duke
pluralizmit politik. Këtë që kemi fituar sot nuk duhet përfshirë edhe Ministrin e Punëve të Brendshme,
të lejojmë të tronditet, sepse kështu mund ta kërkesë kjo që duhej të ishte për shkarkimin e tyre.
humbasim e kjo do të ishte një fatalitet kombëtar. Në të ardhmen ky komision duhet të ndjekë kritere
Mendoj që votëbesimi i Qeverisë së re dhe të tjera, duke përfshirë edhe pyetjen direkte të
veprimtaria e saj në të ardhmen të lidhet me zgjidhjen popullit, gjë për të cilën ai është i gatshëm.
sa më parë të kësaj çështjeje. Kuvendi Popullor të Një analizë e thellë dhe e gjithanshme e
krijojë në gjirin e vet një komision hetimor për ta masakrës, për nga rëndësia dhe pasojat e hidhura
çuar çështjen deri në fund. Të dalë sa më parë ligji që solli, nuk mund të bëhet duke i marrë faktet të
për ndalimin e mbajtjes së armëve nga forcat civile shkëputura, duke shtruar disa teza, që brenda tyre
dhe të shpërndahen forcat sambiste, të cilat po sjellin fshehin akuza kundër Partisë Demokratike, si dhe
kudo tensione sociale. Në këtë mënyrë t’i japim fund duke bërë pyetje e duke u dhënë vetë përgjigje atyre.
terrorit shtetëror, të zhdukim frikën, t’i sjellim Këto e errësojnë situatën më tepër, irritojnë opinionin
qytetarit lirinë e plotë e të vërtetë. publik, në vend që të ndihmojnë për zgjidhjen e drejtë
Mbështes edhe propozimin e zotit Berisha që të problemit.
katër martirët e Shkodrës të shpallen dëshmorë të Hetimi i ngjarjeve të dhimbshme duhet të
demokracisë. zhvillohet edhe në aspektin e tyre politik, duke
Falemnderit! nënkuptuar këtu qëndrimet kontradiktore të organeve
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Maksim drejtuese të Ministrisë së Punëve të Brendshme,
Konomi. qëndrimin pasiv të Qeverisë e të organeve të tjera të
Maksim Konomi - I nderuar Kryetar, të nderuar larta gjatë zhvillimit të tyre. Në këtë kontekst mendoj
deputetë, se informacioni i genjështërt që u dha në fillim nga
Raporti i përgatitur e i paraqitur përpara këtij Ministria e Punëve të Brendshme, është një pikë
Kuvendi nga komisioni parlamentar për ngjarjet kyçe për zgjidhjen e problemit. Ndoshta këtu duhet
tragjike të Shkodrës, ku u derdh gjaku i katër të fillojë çmbështjellja e fillit për sqarimin e çështjes.
martirëve të demokracisë, ngjarje që tronditen thellë Logjika e thjeshtë thotë se kush gënjen, ka një arsye
mbarë opinionin tonë dhe atë ndërkombëtar, nuk u për ta bërë këtë gjë.
dha një përgjigje të prerë e të saktë pyetjeve: Kush Një thirrje për konsensus u dëgjua nga kjo
e përgatiti terrenin, kush e bëri inskenimin e tyre, tribunë për këtë çështje. Kur është puna për drejtësi
cilat janë ato forca që veprojnë në prapaskenë, çfarë nuk mund të vihet në lojë ky parim. Në drejtësi rruge
përfaqësojnë ato në jetën politike të vendit? Pa u të mesme, përveç asaj të zbulimit të së vërtetës,
dhënë përgjigje këtyre pyetjeve opinioni nuk mund nuk ka.
të qetësohet, paqja sociale, aq e dëshirueshme nga Kam dy propozime: e para, duke marrë parasysh
të gjithë, nuk mund të arrihet dhe shtet juridik nuk se një pjesë e madhe e deputetëve, që morën fjalën,
mund të këtë. Populli i Shkodrës kërkon me insistim nuk mbetën të kënaqur nga raporti i komisionit
të vihet në vend drejtësia, mbasi ai është masakruar parlamentar dhe nga konkluzionet e tij. Është e
dhe fyer rëndë. Pa u gjetur fajtorët, në Shkodër nuk nevojshme që të miratohet nga ky Kuvend një
mund të ketë qetësi. Këtë e kupton kushdo që mocion, me anë të të cilit t’i kërkohet Qeverisë së
shkon aty dhe takohet me atë popull. re që të hidhet sa me parë dritë e plotë për ngjarjet
Është e qartë që komisioni nuk pati mundësi të tragjike të Shkodrës, duke zbuluar dhe vënë para
kryente detyrën e tij, mbasi qëndroi brenda rrethit përgjegjësisë jo vetëm autorët materiale të vrasjeve,
të hetimeve të kryera nga organet e specializuara por edhe personat, cilëtdo qofshin këta, që kanë
shtetërore. Këto organe nga ana e tyre nuk u kanë dhënë urdhër.
dhënë hetimeve shtrirje të plotë, që të zbulohen dhe E dyta, Kuvendi Popullor të miratojë një vendim,
të vihen para përgjegjësisë si vrasësit, ashtu edhe duke i vënë Qeverisë së re për detyrë të shqyrtojë e
urdhëruesit e tyre. Megjithatë, në kundërshtim me të zgjidhë në mënyrë të ngutshme këto çështje:
391
a. Përcaktimi i statusit të reparteve speciale dhe ndryshim rrënjësor, të dukshëm të strukturave

i pjesëtarëve të tyre. drejtuese të forcave të rendit e të mbrojtjes, të
b. Çështja e Sigurimit të Shtetit lidhur me hetuesisë, të prokurorisë e të gjykatave, pa një
varësinë, detyrat dhe pozitën e tij si organ i ruajtjes legjislacion të përshtatshëm me ndryshimet
së rendit publik. rrënjësore të shoqërisë sonë pluraliste.
c.Të dalë sa më parë akti ligjor që të përcaktojë Vazhdimisht është folur kohët e fundit për forcat
saktë rastet e përdorimit të armëve të zjarrit nga e errëta dhe destruktive. U tha nga disa deputetë
organet e rendit publik. këtu se mund të jetë edhe veprimtaria e jashtme që
ç. Të dalë akti ligjor për çarmatimin e civilëve. nuk dëshiron zhvillimin e demokracisë në Shqipëri.
Faleminderit! Mendoj se skenare të tillë mbështeten nga elemente
Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën 13.30. dhe forca ekstremiste konservatore të veshura me
pushtet. Them se ka skenarë të tillë të përgatitur, sepse
* * * edhe në qytetin e Korçës, në datën 4 prill, fill pas dy
ditësh nga ngjarjet e Shkodrës, u tentua nga forca, që
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, rifillojmë vazhdimisht mbeten në errësirë, të realizohet një gjë
punimet. e tillë. Në mbasdite të asaj dite u shpërndanë fletë,
Neritan Ceka - Mendoj se pyetjet që i janë bërë me anë të të cilave i bëhej thirrje popullit të Korçës për
zotit Nano në lidhje me çështjen e Shkodrës, po të të demonstruar të nesërmen përpara komitetit të
ketë mundësi, në qoftë se është i përgatitur, t’u Partisë së Punës. Një gjë e tillë fill pas ngjarjeve të
përgjigjet tani, në mënyrë që të jetë i lirë pasdite Shkodrës na shqetësoi. Lajmëruam menjëherë
për detyrat që i ka vënë Kuvendi lidhur me formimin organet e policisë dhe njëkohësisht të gjithë anëtarët
e Qeverisë së re dhe për përpunimin e programit. e këshillit drejtues të partisë sonë, ku në një mbledhje
Kastriot Islami - Të mbarojmë njëherë urgjente sqaruam se kishim të bënim me një
diskutimet për këtë çështje, mendoj unë, pastaj të provokacion. Nuk ndodhi gjë, sepse dega e Partisë
kalojmë tek ai problem. Demokratike i mori masat menjëherë.
Fjalën e ka deputeti Ilir Manushi. Mendoj se zvarritjet e hetimeve janë bërë me
Ilir Manushi - I nderuar Kryetar, të nderuar qëllim për të mjegulluar të vërtetën. Nuk e kuptoj
deputetë, përgjegjësinë që duhet të mbajë zoti Qemal Lame
Duke shprehur edhe mendimin e shumë kur thotë se “organet e Ministrisë së Punëve të
qytetarëve të Korçës, qytet që gjatë zhvillimit historik Brendshme nuk kanë bërë kallëzim, prandaj hetuesia
të Shqipërisë është shquar jo vetëm për dëshirat e e filloi punën me vonesë”, kur dihet se ajo është e
tij demokratike, po edhe për kontributin e madh që detyruar të veprojë menjëherë porsa të njoftohet për
ka dhënë në këtë drejtim, dënoj aktet kriminale të krimet e të gjitha llojeve. Mos vallë zoti Qemal nuk
vrasësve në Shkodër dhe kërkoj angazhimin serioz mori vesh për krimet në Shkodër?
të të gjithëve për të sqaruar përfundimisht këtë Në lidhje me punën e grupit parlamentar pa
situatë të rënduar e që kriminelët të vihen sa më dyshuar në vështirësitë që ka hasur në veprimtarinë
parë përpara përgjegjësisë. e tij, mendoj se rezultatet e dhëna këtu ishin
Të gjithë kërkojnë qetësi e siguri në vatrat përgjithësuese dhe zbutëse. Ai grup duhet të
familjare dhe në punën e përditshme. Për të realizuar forcohet e të vazhdojë punën e vet deri në përfundim
këtë është e domosdoshme që Qeveria, e cila do të të çështjes. Krahas lirimeve nga detyra, që propozon
kërkojë votëbesimin nga ky Parlament, krahas grupi parlamentar, të cilat duhej të ishin shkarkime,
programit ekonomik, të shohë me seriozitet e me mendoj se duhet të ndryshojë menjëherë i gjithë
angazhim të plotë ndryshimet rrënjësore në të gjithë aparati drejtues i Ministrisë së Punëve të
strukturën e vet, në organizimin e saj, në metodat Brendshme, që për vite është mësuar të punojë i
dhe praktikat e punës. Sido që të jetë programi frymëzuar nga diktatura e proletariatit.
ekonomik, ai nuk mund të zbatohet në qoftë se do të Duke dëgjuar diskutimin e zotit Gramoz Ruçi
ruhen format e organizimit dhe metodat e praktikat e për vështirësitë e panumërta që dalin për të zbardhur
vjetra të bazuara në centralizmin burokratik, të diktatit datën e zezë, dëshiroj ta pyes: a është në dijeni ai
të një shteti monist. që në Shqipëri ekziston një shoqatë e paligjshme,
Mbështes mendimin se qetësia sociale, forcimi shoqatë që ka dhunuar shkollat e institucionet,
i unitetit kombëtar nuk mund të arrihen pa një kryesisht nëpër fshatra, anëtarët e së cilës në grupe
392
kanë persekutuar intelektualin etj.? Dhe kjo këtë raport të cilësohet se dega e Partisë
organizatë e paligjshme përkrahet nga elemente të Demokratike në Shkodër duhej të gjente forma më
shëmtuar konservatorë, që aktualisht janë ende në efikase për t’i shpërndarë demonstruesit, në një kohë
pushtet. Duhen dënuar këta elementë, duhen që po aty thuhet se tërë Këshilli Drejtues dhe
ndaluar këto shoqata, duhet punuar seriozisht për anëtarët e saj, deputetët e saj dolën në shesh, në
të zbuluar kriminelët e Shkodrës, si një fillim serioz mes të popullit, duke iu përkushtuar çështjes së
për stabilizimin e situatës. qetësisë e paqes deri në vetëmohim, ndërsa
Mendoj se Presidenti, në krye të shtetit, i drejtuesit e Partisë së Punës në rreth nuk gjenin
shkëputur nga ndikimet partiake, duke vënë në vrimë ku të futeshin, aq sa nuk mund t’i marrë në
përdorim gjithë potencialin e vet intelektual, politik, mbrojtje askush, bile as Xhelil Gjoni, funksionari i
organizativ, si njohës i plotë i strukturave dhe lartë i kësaj partie? Pse ata duhej të arratiseshin
superstrukturave shtetërore e partiake, do të ndikojë nga Komiteti i Partisë? Vallë, kjo gjë s’i bie në sy
për të ndriçuar sa më parë këto forca të errëta e hetuesisë? Ndoshta se ata ishin urdhëruesit e vërtetë
destruktive, për t’i krijuar popullit qetësinë në frymën të zjarrit. Dhe ligji hesht. Ku shkoi filmi? Në çfarë
e re pluraliste e për këtë ai pa dyshim do të gjejë konkluzionesh arriti hetuesia dhe komisioni
edhe përkrahjen e të gjitha partive politike. parlamentar për një çështje kaq të rëndësishme?
Falemnderit! Vallë, mos u dogj pas ngjarjeve? Ç’rezulton nga
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sadedin analizat laboratorike? Dhe për këtë heshtin. Ky
Balla. qytet vallë nuk ka njerëz të sigurimit, të plotfuqishëm,
Sadedin Balla - I nderuar Kryetar, të nderuar operativë lagjesh ose qyteti? Si e kanë kryer detyrën
deputetë, ata, kur të gjithë në e dimë se operativët dinin për
Sytë, mendjet dhe zemrat e njerëzve sot janë qytetarët sa herë pinë kafe në turizëm, me kë
drejtuar në këtë sallë. Nuk u mërziten ata së shoqërohen, sa shpenzojnë etj., etj.? Këta operativë
dëgjuari, nuk u lodhën së shikuari deri në orët e duhet patjetër të japin të dhëna, se duhej të ishin në
vona të mesnatës, megjithëse u bënë rreth tri javë krye të detyrës. Pikërisht këta persona duhen arrestuar
që Kuvendi vazhdon punën e tij, madje ankohen të parët, në qoftë se nuk e hapin gojën. Le të mos
kur zotërinjtë e Televizionit, natyrisht për të mos flasë populli. Por dhe këta nuk flasin? A pranohet kjo
u krijuar lodhje të tepërt, i shkurtojnë fjalimet e heshtje?
deputetëve. Në përgjigjet e komisionit flitet e përflitet për
Nuk e teproj aspak po të themi se diskutimet Azem Hajdarin dhe nuk jepet një përgjigje e saktë,
tona, të pasqyruara në Radiotelevizion, janë bërë një “jo” ose “po” kategorike. E këtu kryetari i
një ushqim shpirtëror i përditshëm. Dhe pse ndodh komisionit nuk duhet të bëjë vështrime dyshuese,
kështu? Sepse populli sheh se po agon një ditë e që lënë shumë të nënkuptohet...(Mbaron shiriti) u
re dhe dëshiron që ky agim të jetë i kthjellët, i përdorën armët, u gënjye populli, u mashtrua opinioni
pastër dhe transparent, kërkon që rrezet brenda e jashtë, u vonua hetuesia, u ftohën gjakrat
shpresëdhënëse të diellit (nënkupto legjislacionin dhe tani filozofohet këtu nga disa: “jo do t’i
e drejtësinë që vendosim këtu) të hyjnë në çdo interesonte, jo s’do t’i interesonte Partisë së Punës”,
shtëpi, në çdo vatër e të ngrohin zemrat shqiptare. por siç thotë populli: “Ai që bën shtamën, di t’i bëjë
Por, zotërinj, e kemi ne në dorë që ky agim të asaj dhe vegjën”. Disa mbrojnë këtë ose atë zyrtar,
jetë i pastër, pa re të zeza. E ja guri i provës, kjo a thue se krejt problemi është ky. Jo zotërinj, para
është ngjarja tragjike e Shkodrës. Sa më shumë nesh qëndron një problem shumë më i madh, i
të shpërndahet mjegulla rreth saj, aq më shumë shenjtë do të thosha, e që është drejtësia, ligji, në
do të shtohet shpresa, besimi e bindja e popullit mënyrë që kushdo ta kuptojë se po u shkel ai, jep
te ky Kuvend. llogari qoftë qytetari i thjeshtë, qoftë Presidenti i
Për mendimin tim raporti i komisionit Republikës dhe bile qoftë një mjeshtëri e tërë nuk
parlamentar nuk kishte vlerat e një raporti të një do t’ ia dalë ta mjegullojë asnjëherë këtë problem
komisioni dinjitoz. Përse vallë? Sepse nuk u futej që u mundua ta neutralizojë, duke futur probleme të
në thelb gjërave, sepse nuk shtjellonte fakte e tjera, për t’i ulur vlerën si ai i Lezhës. Tashmë
argumente të reja e serioze, sepse jepte thashethemnajat janë bërë pjesë e pandarë e jetës
konkluzione e përgjigje cinike. sonë, të përhapura nga qarqe të caktuara politike
A nuk është e pahijshme, do të thosha, që në për ta destabilizuar gjendjen. Në çdo takim na
393
pyesnin zgjedhësit: “Po të fitojë Partia Demokratike, Abdi Baleta - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar
a do të këtë grusht shteti më 1 ose 2 prill”? Kjo frikë kolegë deputetë,
e kishte burimin te betimi i disave që “pushtetin e Besoj se ashtu si mua dhe mjaft folësve të tjerë,
kemi marrë me gjak e s’e lëshojmë pa gjak”. I takon qysh në fillim të përgatitjes së diskutimit, u ka dalë
Qeverisë, në radhë të parë, Ministrisë së Punëve të një problem delikat: si të hartohet një tekst serioz,
Brendshme që t’i gjejë e t’i dënojë përhapësit e ku ndjehen dhembjet dhe nevoja për gjykim racional,
thashethemnajës. Një gjë e përgjithshme është, për të mos zhvendosin njëra-tjetrën, që shprehja e
sa i takon problemit të Shkodrës, që anëtarë të dhembjes të mos i ngjajë askujt si lot krokodili e as
Partisë se Punës kanë shtirë me armë zjarri, me si politikanizëm partiak. Qysh në fillim u kujtua
dinamit etj., për të festuar fitoren. Kjo ka ndodhur papritmas shprehja e njohur: “Të vret natën e të qan
në Shkodër, ka ndodhur edhe në ndonjë fshat të ditën” dhe menjëherë, më lindi spontanisht mendimi
Krujës. Ajo që është për të ardhur keq, është fakti plotësues: Po ai që të vret ditën për diell e nuk të
se akoma këta njerëz janë të armatosur. Në “Zërin qan as natën, as ditën, përkundrazi, mundohet të
e popullit”, të datës 1 maj, në mos gabohem thuhet të fyejë edhe pasi të ka vrarë? Ja, kështu, me doli
shprehimisht se Huan Karlosi e futi Spanjën në hyrja e diskutimit për këtë debat mbi masakrat
rrugën e modernizimit, pikërisht duke hartuar një rrëqethëse të 2 prillit në Shkodër. A do të shërbëjë
legjislacion modern dhe duke bërë depolitizimin. vallë debati që po bëjmë si lehtësim i vuajtjeve të
Mendoj se problemet e mëdha social-ekonomike të atyre që janë goditur tepër rëndë, si qetësim për
akumuluara për vite me radhë, që tash po opinionin e tronditur të Shkodrës dhe të Shqipërisë
shpërthejnë furishëm, nga njëra anë, si dhe pozita dhe si provë e mbrojtjes së fjalës së dhënë nga
në tërheqje e organeve të ruajtjes së rendit, për të deputetët që çështjes do t’i shkohet deri në fund,
përmirësuar sadopak imazhin e prishur në popull deri në zbulimin e së vërtetës: Hë për hë, s’kemi
në rastin e tejkalimit të kompetencave, që tashmë i rrugë tjetër, veçse të tregohemi skeptikë në përgjigjet
dimë, nga ana tjetër, janë shkaku kryesor i ngjarjeve tona për këto pika. Raporti i dytë i komisionit
të pahijshme që po na shoqërojnë kudo, nëpër parlamentar m’u duk më tepër si një thirrje elokuente
stadiume, në rrugë, në vende publike etj. që këtej me nënkuptimin që të mos tregohemi tepër naivë
rrjedh zgjidhja e drejtë e çështjes së Shkodrës, që dhe të mos presim që ata që kanë në dorë ta nxjerrin
jo vetëm do të qetësonte popullin, por do të ngrinte në publik të vërtetën mbi vrasjet politike të Shkodrës,
lart dhe prestigjin e organeve të ruajtjes së rendit, ta nxjerrin këtë të vërtetë të qëruar në një pjatë të
duke ia lehtësuar shumë punën në kryerjen e argjendtë këtu në Kuvend. Komisioni e ka ndërtuar
detyrës. Ngjarjen e Shkodrës e ndërlikon akoma raportin në një mënyrë, që as të mos qortojë shumë,
më keq përpjekja, tashmë e dalëboje, për t’i gjetur por as të mos qortohet shumë, as të mos ngjallë
arsyet e shkaqet e vështirësive tona te fqinjët, të shpresa të mëdha, as të mos çojë në zhgënjim të
ata që na duan të keqen etj., etj. Nuk e shoh të menjëhershëm e të parakohshëm, as të mos i lërë
arsyeshme të lexohen ato letra mashtruese, duke gjërat në gjendje krejt të palëvizur, as të mos bëjë
ecur kështu në vazhdën e asaj praktike, e cila ka gafa të guximshëm, kur këmbët nuk i vunë në taban
gati 5 dekada që po zbatohet në kurrizin e popullit, provash dhe mbështetje të fuqishme. Pra, komisioni
se me letra u ngushtuan oborret kooperativiste, me ka bërë atë që gjeti më të mendshme: na përcolli
letra u rritën normat, me letra u mbështet tufëzimi e neve dilemat e veta. Sigurisht, po me gjithë “0”-të
pasojat, tashmë, janë të qarta. Që të mos i çojmë tuaja komisioni bëri punën e tij, aq sa sa mundi e
edhe ngjarjet e Shkodrës në pasoja të tilla, ju bëj aq sa diti. (Në sallë dëgjohen zëra). Falemnderit, jo
thirrje: “Hiqni dorë nga praktika të tilla”! Së fundi, serioze veç.
mendoj që kryesitë e grupeve parlamentare, së Kastriot Islami - Ju lutem, i lini replikat! Mbani
bashku me Kryesinë e Kuvendit dhe me komisionin qetësi!
parlamentar, të mblidhen së bashku për Abdi Baleta - Po të tjerët? Qeveria, qeveritarët,
konkluzionet dhe për ecurinë e mëtejshme të punës si më parë, vazhdojnë të ruajnë qetësitë e tyre tipike
së komisionit. Natyrisht, për të dhënë drejtime dhe heshtjen e vet filozofike. Ata nuk do të kishin
kryesore ku duhet të përqendrohet puna e tij. qenë kaq apatike, po të ishin dëmtuar viçat në ndonjë
Falemnderit edhe për duartrokitjet! stallë ferme, që furnizon me mish elitën burokratike.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abdi Siç dihet, Qeveria dhe të gjithë ata që e dinë se ku
Baleta. fle lepuri, shpresojnë se me zvarritje dhe me kalimin
394
e kohës shtresat e aluzioneve të harresës varrosin formën e gërmës “V “. E para, Arben Broci, engjëll,
një herë e përgjithmonë të vërtetën mbi masakrën e lajmëtar i pluralizmit politik bie nga plumbat në
Shkodrës apo dhe të vërtetat mbi vrasjet masive Shkodër të nesërmen e zgjedhjeve të të parit Kuvend
barbare në kufi, puçin ushtarak të shkollës së Pluralist. Mendja ta do që është më shumë qërim
oficerëve e të tjera si këto. E, nga ana tjetër, njerëzit hesapesh, se sa rastësi. Pyetja lind: Mos vallë kjo
presin përgjigje, ndërsa ne këtu në Kuvend shprehim vrasje shënon fillimin e një sezoni të veçantë të
mendim. Unë kam mendimin se nuk janë gjuetisë së shtrigave, zbatimi i ndonjë plani persist
vështirësitë e pakapërcyeshme në hetime që kanë e makabër, për të likujduar njerëz sipas ndonjë liste
penguar deri tani thënien e së vërtetës për vrasjet të përpiluar në kupolat e ndonjë mafieje politike?
kriminale në Shkodër, por janë pikërisht vështirësitë Përse vallë tani njerëzit duhet të jetojnë me pyetjet:
për ta mbuluar dhe deformuar këtë të vërtetë, për të Kush e ka radhën të jetë në shënjestër të ndonjë
ngatërruar fijet e për të fshirë gjurmët e krimit që snajperi apo të jetë objekt i ndonjë mënyre tjetër
kanë çuar në zvarritjen e hetimeve në punën shkel zhdukjeje? Vallë a do të përsëriten më në këtë sallë
e shko në grumbullimin dhe vlerësimin e provave, diskutime si për Arben Brocin dhe martirët e tjerë të
në mosinteresimin e organeve të larta shtetërore Shkodrës? Pyetje të tilla na lindin vetevetiu dhe
për të komunikuar me nxënësit e deri të vonesat nganjëherë Shqipëria jonë e shtrenjtë dhe e
për të gjetur ndonjë “kurban”, që të mos dalë fytyra përvuajtur po na ngjan si ndonjë vend i pushtuar, por
e fajtorëve të vërtetë, frymëzuesve, nxitësve, në një pushtim “sui generis”, të veçantë, kur
organizatorëve. Çdo profesionist e ka të qartë: është shqiptari i tjetërsuar sillet si pushtues ndaj vëllaut
pa vend të pretendosh se ngjarjet e Shkodrës janë të vet, e vret, e torturon, e përbuz, e pyet, e varfëron
mbështjellë nga një mister i padepërtueshëm dhe ekonomikisht e shpirtërisht, e bën të ikë në të katër
paraqesin vështirësi hetimi të papërballueshme nga anët e botës, vetëm sepse ai dhunues ka në dorë
organet tona. Dihet fare mirë se organet e ruajtjes pushtetin dhe forcën, vetëm sepse ai do që të mbajë
së rendit nuk u zunë në befasi, por ishin të në dorë pushtetin dhe forcën. Sa rëndë më ka ardhur
përgatitura për ngjarjet si në Shkodër, si këtu në kur kam dëgjuar pak kohë me parë nga disa zonja
kryeqytet. Vrasjet u bënë në mes të ditës, në rrugë të huaja të nderuara, por të dhembshura për vuajtjet
të madhe, para mijëra syve e kamerave të filmimit, e shqiptarëve, se “kushtet në burgjet e Shqipërisë
në mbikëqyrje të drejtuesve lokalë të Partisë së janë më të tmerrshme se në kampet famëkeqe
Punës, sikur xhirohej ndonjë skenë filmi. U vranë naziste të Dakaut e Mathauzenit”. Vizita e ish-
njerëz se kujtonin se shpatullat i kishin të siguruara Ministrit tonë të Punëve të Jashtme, Reiz Malile,
nga pjesëtarët e organeve të ruajtjes së rendit dhe në Kinë për të forcuar përsëri marrëdhëniet me këtë
na thanë që u vranë dhe me të shtëna horizontale. vend, ngjall një brengosje shpirti në shumë njerëz,
Cilët ishin njerëzit e caktuar në shërbim në atë kohë, që i zuri një frikë instinkti, mos zgjatej deri te ne
në atë vend? Dihen një për një. Dihet dhe kush ishin ngjarja ogurzezë e Tien An Menit. Gjakderdhja në
në ndërtesën e Komitetit të Partisë, dihet kush ka Shkodër është Tien An Meni i Shqipërisë. Nuk ka
pasë armë e municion, të çfarë lloji e çfarë sasie; vend më të ngushëllohemi duke pritur se “shyqyr
atëherë ku qëndrojnë vështirësitë e hetimit? U tha Zotit te ne nuk ka ndodhur gjakderdhje masive”. Nuk
këtu se ka pasur snajperë; mos vallë të tillë ka pasur duhet të harrojmë se Shkodra nuk ka njerëz sa
jo vetëm në tarraca? Komanduesit e snajperëve, aq Pekini, as Shqipëria popullsi sa Kina. Le të na japin
me tepër që snajperët vendosen për të kryer detyra organet shtetërore numrin e saktë të të vrarëve në
speciale për të goditur objekte të zgjedhura, gjë që kufi, në qytete, të të humburve qoftë për 2 vjetët e
na forcon bindjen se kur godasin ata, vrasjet janë të fundit e le të shohim ku jemi. Mbas gjithë këtyre
natyrës krejt politike. Dihet që Arben Broci ishte një gjërave që kemi dëgjuar, përshtypja ime është se
nga të 30-ët që në mbrëmjen e paharruar të 11 masakra e Shkodrës ka qenë e paramenduar dhe
dhjetorit 1990, vajtën në Pallatin e Brigadave dhe të ka pasur qëllime të përcaktuara mirë. Dikush e
takojnë udhëheqësin partiako-shtetëror nr.l dhe kishte shumë merak ta ndëshkonte pionieren e
sollën që andej në qytetin “Studenti” kasetën ndryshimeve demokratike, votuesen e vendosur të
historike me regjistrimin e bisedës, ku më shumë ndryshimeve demokratike. Kemi dëgjuar mjaft kohë
me pahir se me hir u shkëput pëlqimi për pluralizmin para 2 prillit formulën famëkeqe: “Pushtetin e morëm
politik në Shqipëri, porse me një kërcënim të qartë, me gjak, me gjak do ta mbrojmë”. Me gjak mbrohet
se do t’u priteshin të gjithëve gishtat e ngritura në e fitohet liria nga i huaji, por jo pushteti brenda vendit;
395
pushteti që mbahet me gjak, kthehet në tirani dhe duhet, gjithashtu, të kundërshtojë me vendosmëri
despotizëm. Shpresa jonë është se ky Kuvend do tentativat për të ushtruar presion mbi të nga ata që
t’i varrosë mundësitë ataviste të pushtetit të mbrojtur e kanë për detyrë të zbatojnë ligjin dhe jo ta bëjnë.
me gjak; ndryshe njerëzit edhe pa qenë marksistë- Kryetari i komisionit parlamentar nuk veproi drejt që
leninistë do të përvetësojnë fjalët e Engelsit. Citoj: mori përsipër të bëhet përçues i këtyre tentativave.
“Despoti është zot, derisa është në gjendje të Kritikat drejtuar hetuesisë i çmoj me vend. Me
përdorë dhunën” Dhuna është ajo që e mbante në shumë vonesë ajo u kujtua të flasë për pengesat që
fuqi, dhuna është ajo që përmbys çdo gjë, ndjek kanë krijuar në hetuesi organet e punëve të
rrugën e vet të ndryshme. Fund i thënies së Engelsit. brendshme dhe nuk e kam të qartë nëse ky qëndrim
Për Shkodrën këtu është dëgjuar ndonjë qortim, është prishje ekuilibri i deritanishëm apo taktikë e
se vallë qytetarët e saj paskan thirrur parullën re për të justifikuar më tej mosnxjerrjen e së vërtetës,
“Shkodra republikë!” Ata që e kanë parë me vend të duke ia hedhur fajin njëri-tjetrit. Me krijohet
vënë këtë version, a e kanë dëgjuar dhe si i përshtypja se punohet më shumë për kalimin e
vlerësojnë parullat që qarkullonin në muajin shkurt çështjes në kategorinë e atyre që mbeten përjetësisht
në disa qytete e qyteza që kërkonin Vlorën për në ndjekje; kjo do të ishte e papranueshme.
kryeqytet, krijimin e “lidhjes jugore”, regjistrim Shqetësimi i fundit që dua të përmend është
vullnetarësh kundër Tiranës etj., sa të kënaqnin kur organet e specializuara na thonë që s’janë në
shovinizmin serbomadh, duke bërtitur “Nuk e duam gjendje të zbulojnë të vërtetën e ngjarjeve si ato të
Kosovën!”. Çfarë emri t’u vësh këtyre, vetëm “forca Shkodrës. Ç’garanci kemi se mund të zbulojnë
të errëta”? Termi lirime, për të cilësuar masat që kriminelë e keqbërës që veprojnë në rrethana më të
propozoi komisioni, me të drejtë u quajt i fshehta, kur ngrenë kurthe më mjeshtërore.
papërshtatshëm, sepse është fjala për ndëshkime. Ç’garanci japin ata se janë në gjendje të plotësojnë
Edhe argumenti i sjellë për ndihmës, masa pa kërkesat e shtetit juridik? Prandaj bashkohem me
dyshim duhen marrë, veçse jo sa për të thënë. ato propozime që kërkojnë një rishikim rrënjësor të
Ministri i Brendshëm etj., ndoshta mund të jenë strukturave, të rolit dhe kompetencave të këtyre
gjendur në vorbullën e ngjarjeve, pa e ditur mirë as organeve, sidomos duhet parë kush ia ka dhënë
ata vetë, por detyra i ngarkon me përgjegjësi të kompetencat të krijojë forca si të dojë dhe sa të
përballojnë situatën me profesionalizëm, të dojë Ministria e Punëve të Brendshme. Nuk jam
parandalojnë, të zbulojnë, të godasin çdo veprim të dakord me ato propozime që u thanë për ndryshimet
markës mafioze ose të armikut të jashtëm. Në një në përbërjen e komisionit parlamentar.
shtet juridik, në një rast si ai i Shkodrës jep Falemnderit edhe të paduruarve!
dorëheqje, jo vetëm Ministri i Brendshëm, po dhe Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Alfred
Qeveria. Kthimi i zotit Ministër në Kuvend m’u duk Sereqi. Ju lutem, mbani qetësi! Jeni të duruar t’i
zhgënjyes dhe jo premtues, se dikasteri që drejton dëgjojmë.
të japë ndihmesë sa më të mirë për nxjerrjen në Alfred Sereqi - Të nderuar deputetë, historia e
shesh të së vërtetës. ka veçuar Shkodrën. Ajo e ka fatin dhe lavdinë të
Kastriot Islami - Respektoni 10 - minutëshin! zërë një vend të nderuar, veçan, në historinë e kombit
Abdi Baleta - Tani mbaroj. Zoti Kryetar, i lutem shqiptar. Është në nderin e popullit shkodran që nga
Kryesisë që të paduruarit t’i nxjerrë jashtë, në qoftë gjiri i tij të pikasin shumë figura madhore të kombit.
se duan. Në qoftë se zotëria, që nuk ia di emrin, Fataliteti e desh apo dikush e pa të udhës që edhe
është i paduruar, mundësisht të dalë jashtë, unë demokracia më e re në Europë, martirët e saj t’i
s’e kam penguar. Edukata është dhe për ata që gjejë pikërisht këtu. Kjo vrasje e pabesë, mbas
kanë pikëpamje politike të ndryshme. shpine, është një krim i pamerituar politik e
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! Mos antikombëtar, për nga skenari nuk gjen në të asgjë
replikoni nga vendi! Ju lutem! shqiptare. Ka kaluar më shumë se një muaj dhe në
Abdi Baleta - Pra, duhet të sillte përgjigje të rrethin vicioz të hetimit asgjë s’është ndriçuar
qarta për çështjet që shtroi vetë. Të jepte, jo të plotësisht. Edhe Komisioni i Posaçëm Parlamentar,
kërkonte llogari; të përqëndrohej të zbulimi i fajtorëve, me gjithë punën e bërë, paraqiti një informacion të
jo të justifikimi i vetes, i varësve dhe i eprorëve. pjesshëm e të sipërfaqshëm, ku bëri një jehone jo
Çështjen e gazetarit malazez ta shpjegonte qartë të pranueshme mendimi nëse ishin apo s’ishin të
dhe jo ta hidhte si rebus, ta zgjidhnim ne. Kuvendi, drejta masat që propozoi. Është për të ardhur keq
396
që një varg diskutantësh u rreshtuan në një linjë Ngjarja e 2 prillit nuk është aspak një lajthitje e
dhe tingëlluan si të pasinqerta diskutimet e tyre që demokracisë, por një manifestim kulmor i krizës së
kishin shpesh herë dhe mendime konstruktive, duke thellë e të gjithanshme që po jetojmë. Kjo krizë
mos e miratuar masën. Nostalgji, sentimentalizëm meriton një analizë shumë të thellë, posaçërisht
burokratik, një mendësi e superuar ndaj detyrës dhe politike, një analizë mësimdhënëse, një analizë
përgjegjësisë shtetërore. Në çdo vend demokratik shpresëdhënëse, mbi të gjitha një rrëfim tashmë të
të botës, një ngjarje si kjo e 2 prillit, do të sillte një vonuar, por të plotë e të sinqertë përpara popullit.
tërmet të vërtetë politik dhe qeveritar. Përveç Populli ynë e ka mbështetë jetën dhe lavdinë e tij
dhimbjes së theIlë, kjo shprehje s’ka munguar në gjithmonë, edhe në periudha të tjera të vështira
asnjë diskutim. Ç’mendon e ç’përgjegjësi ndien zoti shpresën dhe besimin, po sot, në këtë periudhë të
Fatos Nano, po detyrohem në vazhdim të “ barkës krizës më të thellë, pikërisht të shpresës dhe të
së Noes” t’i kujtoj se lahen edhe duart si Pilati. Është besimit, dikush duhet t’i drejtohet atij, dikush duhet
marrë një angazhim solemn nga ky Kuvend para t’ia rikthejë, por kush e ka për detyrë më shumë se
popullit që akoma beson në të, se dora kriminale personi që personifikon unitetin e mbarë popullit
do të zbulohet dhe drejtësia do të veprojë rreptë. tonë.
Por ka të ngjarë uroj që jo, që të kalojnë muaj të Falemnderit!
tjerë, dhe pse jo dhe vite, dhe e vërteta të mos Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Filip Taço.
zbulohet plotësisht. Historia njeh mjaft raste të tilla Filip Taço - I nderuar Kryetar, të nderuar
të hidhura dhe sa herë që hetimi ndeshet me deputetë,
vështirësi, qëllimisht të pakapërcyeshme, atëherë Me ngjarjen tragjike të Shkodrës u njohëm të
motivi politik i vrasjes, i krimit realizohet qartë dhe gjithë si deputetë dhe çdo shqiptar uron që ajo kurrë
e vërteta zgjidhet me hetimin si vija e horizontit. Po të mos përsëritet në asnjë trevë shqiptare. Shqiptari,
të ndodhë kështu, a do ta vazhdojë vallë populli të më shumë se kushdo, e ka dashur paqen, qetësinë,
besojë në përfaqësuesit e tij? Është krejt e ka ditur ta dojë veten dhe mikun. Veprimtaria e
kuptueshme dhe, për mua e besueshme, se forcat organeve të drejtësisë ka ngjallur dyshime të
politike të shëndosha të shoqërisë sonë, ato që kanë shumta. Zvarritja e qëllimshme, për mendimin tim,
misionin historik të realizojnë demokratizimin e plotë dëshmon dhe njëherë sesa larg qëndron për
e të pandërprerë të vendit, edhe ato që kanë marrë qytetarin shqiptar e drejta dhe ligji. Në këtë kohë e
përsipër sinqerisht të realizojnë reformimin, rinovimin drejta flet për një krim politik të organizuar, ndërsa
e thellë dhe drastik, që do t’i ndajë qartë e dukshëm ligji vazhdon të heshtë akoma. Kjo heshtje po zgjatet
me të kaluarën e zymtë, janë jashtë ngjarjes tragjike. më tutje me turbullirat që na solli këtu në Kuvend
Po kjo nuk do të thotë aspak se s’ka “forca të errëta”, edhe komisioni parlamentar. Ky komision në fjalimin
të veshura me pushtet të paligjshëm, me nostalgji e tij të parë na solli një diçka më të re, ndërsa në të
për kohën që shkoi dhe nuk vjen më, me mentalitetin dytin turbullira u shtua më tej. Kjo heshtje, kjo
e psikologjinë e frikës e të dhunës, që të jenë zvarritje, kjo turbullirë, të nderuar deputetë, tregon
përgjegjëse jo vetëm për ngjarjen e 2 prillit, por dhe gjithashtu se ç’ndikim të shëmtuar kanë motivet
për klimën që na rrethon. Në të vërtetë demokracia politike, monopartiake mbi ligjin. Puna dhe
nuk frikëson njeri, nuk kërcënon njeri; dhuna dhe veprimtaria e organeve të drejtësisë, justifikimi dhe
frika, ky binom i shëmtuar, nuk ka një shtrat objektiv tablotë e errëta, që na paraqesin në këtë Kuvend,
në gjirin e demokracisë. Ajo mbijeton vetëm në janë të turpshme dhe të pacipta, prej ku do t’i vihet
ndërgjegjet e trazuara e të molepsura të “forcave të njollë e zezë Shqipërisë dhe shqiptarit, njollë që do
errëta”. Edhe “forcat e errëta” nuk janë nocion të ngelë në histori. Populli, si dhe ne si përfaqësues,
abstakt, ndoshta as dhe vetëm ca “forca të errëta” kërkojmë që vrasësit të dalin para gjyqit. Nuk jam
të institucionalizuara të rendit, por janë ato që për të dënuar njerëz të pafajshëm, gjoja për të
mbarsin dhe përhapin psikologjinë e frikës, të qetësuar gjendjen. Pajtohem plotësisht me
pasigurisë e të dhunës. Është shumë më e lehtë të diskutimin e zotit Bashkim Kopliku, si dhe të zotit
disiplinosh me ligje punonjësit e rendit, sesa të Neritan Ceka, të cilët dhanë mendim më të qartë
shëndoshësh e të ndryshosh një psikologji, një edhe për forcimin e komisionit me personel tjetër,
mendësi të sëmurë. Viktima të kësaj psikologjie e ku do të vazhdojë akoma hetimi nga ana e organeve
të personave që përçojnë atë, kanë qenë e janë të drejtësisë, të kontrollohet më tej gjendja dhe në
shpesh punonjësit e rendit e, veçanërisht, policia. Kuvend të rritet më saktë përgjegjësia për personat
397
e ngarkuar. Personat e këtyre organeve drejtuese, shumë punëtorë thjesht për shkelje rregullash të
jo të lirohen nga detyra, çka u përmend nga një sigurimit teknik, kalojnë menjëherë në ndjekje penale
pjesë deputetësh, por të shkarkohen si të paaftë inxhinierët e objektit, deri te kryeinxhinieri i
dhe si shkaktarë të krimit, ku të ndjehet edhe ndërmarrjes? Edhe kur një automjet padashje bën
penalisht. një aksident dhe shkel një njeri, ne e dimë se
Falemnderit! drejtuesi i automjetit mbahet në gjendje arresti
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Vangjel derisa të sqarohen rrethanat. E pra, kur për një vdekje
Stamo. aksidentale organet kompetente nuk ngurojnë aspak
Vangjel Stamo - I nderuar Kryetar, të nderuar të bëjnë arrestime, çfarë i pengoi ato që të ndalonin
deputetë, brenda ditës forcat e armatosura të ruajtjes së
Se çfarë rëndësie kanë hetimet për zbulimin e rendit, apo drejtuesit e tyre përballë një krimi kaq të
autorëve të masakrës në Shkodër, mendoj se nuk shëmtuar? Është e qartë se vrasësi nuk mund të
është më nevoja që të shprehem, sepse nuk do të arrestojë vetveten. Atëherë prokuroria si veproi, çfarë
bëj gjë tjetër, veçse do të përsëris një pjesë fare të bëri konkretisht? Po qendra në Tiranë, çfarë
vogël të asaj që shumë kolegë parafolës e theksuan udhëzimesh telefonoi, apo radiofonoi kur mori vesh
më së miri para meje gjatë ditës së shtunë, po ashtu vrasjet? Sipas diskutimit të zotit Gramoz Ruçi, del
dhe sot. Vumë re dje, më 15 maj, si nga vizitat në se ai ka qenë në takim në Këshillin Presidencial në
Shkodër, ashtu dhe nga vizitat që unë kam bërë datën 2 prill. Çfarë raportoi ai dhe çfarë udhëzimesh
personalisht në disa familje të dëshmorëve në Durrës mori aty? Po ditën e dytë, të tretë, të katërtën e
se çfarë reaksioni ka në popull “paaftësia”, do të kështu me radhë? Sigurisht, po të ishte Shkodra
thosha, e organeve kompetente për hetimin e rasti i vetëm i ushtrimit të dhunës me armë nga
çështjes. Populli shqiptar nuk mund të qetësohet. forcat e rendit, zoti Ministër i Brendshëm do të ish
në rast se fajtorët nuk nxirren para gjyqit dhe të shqetësuar më shumë dhe do të kishte marrë disa
marrin dënimin e merituar. Më duket se justifikimet masa. Po ashtu dhe Kryeministri, të cilin do të kisha
e zotit Gramoz Ruçi, Ministër i Brendshëm dhe të dëshirë ta dëgjoja një herë se si do të prononcohesh
zotit Qemal Lame, Kryetar i Hetuesisë së për masakrën e Shkodrës.
Përgjithshme jo vetëm që nuk janë mirëpritur nga Të nderuar deputetë, që nga 2 korriku e deri më
opinioni, por për mendimin tim e shtojnë sot, njëzet të pafajshëm janë vrarë dhunuar nga
përgjegjësinë e tyre në lidhje me këto ngjarje. Nuk forcat e errëta. Gjatë kësaj kohe një Ministër i
ka dyshim tashmë se në udhëheqjen e organeve të Brendshëm ëshë liruar nga detyra, por vrasjet nuk
Punëve të Brendshme janë konturuar në mënyrë të kanë shteruar ende. A nuk ka ardhur koha që
pakundërshtueshme, jo vetëm me ngjarjet e përgjegjësitë dhe masat që duhen marrë të jenë të
Shkodrës, por dhe me ngjarjet e tjera në qytete e atilla që varësit e ndershëm të çlirohen nga
fshatra dhe kufirin e Shqipërisë, disa forca të kompleksi i frikës dhe të dëshmojnë me guxim për
caktuara konservatore dhe të etura për të derdhur fajtorët e vërtetë? Këto pyetje ia drejtoj edhe
gjak shqiptari, sikurse u përmend dhe në diskutimet Kuvendit, edhe Presidentit të Republikës. Lidhur me
e shumë deputetëve parafolës. Të gjithë e dimë se propozimin për t’u shpallur dëshmorë 4 martirët e
në deklaratën e parë zyrtare të Ministrisë së Punëve Shkodrës unë jam plotësisht dakord. Gjithashtu
të Brendshme u pranua se të vrarët e të plagosurit mendoj se i ka ardhur koha dhe është tepër urgjente
u shkaktuan nga të shtënat me armë nga ana e që të rishikohet statusi i Ministrisë së Punëve të
forcave të ruajtjes së rendit, në përleshje me turmat. Brendshme dhe kjo gjë duhet shqyrtuar në
Ky njoftim u dha fill mbas ngjarjes, ndërsa sot, pas mbledhjet e këtij Kuvendi sa më parë. Lidhur me
një muaji, na del se plumbi që vrau Arben Brocin komisionin parlamentar, i cili u mor me shqyrtimin
nuk qenka nga armët e forcave të rendit. Nesër nuk e çështjes së Shkodrës, kam mendimin se ky
është çudi, mund të na thuhet se forcat e rendit, komision ose më mirë kryetari i këtij komisioni, zoti
nga hetimet dhe ekspertizat tepër të hollësishme Ajli Alushani është kontradiktor në thëniet e tij në
dhe të mundimshme, nuk na paskan qëlluar me disa deklarata që ka bërë. Në njoftimin e parë zyrtar,
armë. Të tilla alibi nuk mund të mashtrojnë dot një që është bërë nga komisioni, unë po citoj siç është
popull të tërë. A e dini, zotërinj, se në jetën civile thënë shprehimisht: “Ky është një njoftim paraprak
dhe shtetërore kur ndodh një aksident krejt i dhe i përmbledhur i veprimtarisë së Komisionit të
rastësishëm dhe vriten apo plagosen një apo më Posaçëm Parlamentar rreth ecurisë së hetimeve për
398
ngjarjet e Shkodrës. Konkluzionet përfundimtare dhe kontradiktore dhe në kundërshtim me njëri-tjetrin të

propozimet përkatëse që rrjedhin prej tyre, do t’i Ministrisë së Punëve të Brendshme, të organeve të
parashtrojmë në materialin përfundimtar, që do t’i saj dhe të atyre të Hetuesisë së Përgjithshme edhe
paraqitet këtij Kuvendi sipas rendit të ditës, të një fakt tjetër: këtu na u tha disa herë se janë bërë
miratuar prej tij.” Nga kjo del që materiali i dytë, që analiza në Ministrinë e Punëve të Brendshme,
u servir në këtë Kuvend, pas deklaratës që bëri zoti janë bërë analiza në Këshillin e Ministrave, janë bërë
Ajli Alushani se ky ishte, si të thuash, mbarimi i të tilla edhe në Këshillin Presidencial, bile na u tha
detyrës së komisionit, del që e kreu detyrën e vet janë përcaktuar edhe detyra. Megjithatë, Ministria
dhe nuk kishte se çfarë të zbulonte më tej. Ndërsa e Punëve të Brendshme dhe hetuesia veprojnë secila
sot zoti Alushani na doli me version të ri, që nuk ka për vete. Bile njëra i krijon vështirësi dhe pengesa
përfunduar akoma hetimi, kështu që ky komision tjetrës. Të dyja së bashku pengojnë zbulimin e së
duhet të vazhdojë nga puna. Lidhur me këto, mendoj vërtetës. Për mendimin tim këto organe nuk e kanë
që ky komision detyrimisht duhet të vazhdojë justifikuar besimin e popullit, përkundrazi, me punën
detyrën e tij, por kryetari i këtij komisioni mendoj se e përciptë, me qëndrimin në prapavijë, i kanë
është i papërshtatshëm për të drejtuar punën e tij. shërbyer destabilizimit. Vallë kjo është forca që fiton
Falemnderit! për të zgjidhur probleme të një natyre dhe të një
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abedin rëndësie të tillë? A nuk jemi në këtë mënyrë ne që
Elmazi. krijojmë në hapësira të lira për të vepruar edhe forca
Abedin Elmazi - I nderuar zoti Kryetar, të të tjera, që nuk i duan të mirën vendit tonë? Duke u
nderuar deputetë, nisur nga kjo, unë e quaj krejt të bazuar kërkesën
Gjatë diskutimeve për ngjarjen e Shkodrës që edhe në emër të Qeverisë së Punës, bile dhe në
shumë probleme, për mendimin tim, janë bërë të emër të Këshillit Presidencial, këtu duhet të
qarta. Unë do të prek në diskutim vetëm disa prej raportohet. Ata, po qe se do të angazhoheshin në
tyre. Të gjithë kemi arritur t’i vlerësojmë ngjarjet e këtë problem sadopak, do të kishin zhbllokuar
Shkodrës nga kufiri minimal i një ngjarjeje të gjendjen. Fitorja e demokracisë së vërtetë kërkon
dhimbshme deri në kufijtë maksimalë të një një konceptim të ri për kompetencat e Ministrisë së
masakre, të një terrori shtetëror. Unë jam për Punëve të Brendshme për caktimin e statusit të saj,
vlerësimet e fundit. Komisioni parlamentar u ngarkua të organeve të sigurimit. Në asnjë mënyrë, kam
nga ne me një detyrë të shenjtë. Ai e ndërtoi punën mendimin, nuk duhen lejuar sambistët të veprojnë
e tij mbi themele që nuk mund të mbanin. Kërkoi të ndaj populIit, Ka ardhur koha të shihet dhe problemi
merrte të dhëna për krimin nga ata që ishin të i armëve të shpërndara. Jam i mendimit se situata
interesuar dhe punonin për ta fshehur atë. Kësaj i e krijuar në Shkodër ka sjellë aq fakte, sa janë të
shtoj edhe vlerësimet paradoksale se i godituri, i mjaftueshme për të shkarkuar nga detyra Ministrin
poshtëruari populli i Shkodrës nuk flet, nuk do të e Punëve të Brendshme, Kryetarin e Hetuesisë së
dëshmojë. Në këtë mënyrë e vërteta mbi krimin u Përgjithshme, Prokurorin e Përgjithshëm. Shkarkimi
mjegullua. Më habit fakti që kryetari i komisionit i nga detyra justifikohet fare mirë me paaftësinë e
kaloi kompetencat në këtë Parlament disa herë, tyre, me ngadalësinë e tyre në veprime. Në qoftë se
duke bërë interpretime nga pozita partiake, gjatë janë thelluar më tepër, atëherë le ta zgjidhë
përgjigjeve të pyetjeve, duke kërkuar nëpër sallë problemin gjykimi.
disa herë Azem Hajdarin, edhe pse e mësoi që ai Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Argjir
s’ishte në këtë sallë. Një qëndrim të tillë krejt Panariti.
provokues mbajti edhe gjatë përzgjedhjes së letrave Argjir Panariti - I nderuar Kryetar, të nderuar
të ardhura. Të gjithë e dimë, ka kritere në përdorimin deputetë,
e metodës së zgjedhjeve. Në të gjitha këto kritere Kështu si po ecën trajtimi dhe zgjidhja që po
kërkohet, para së gjithash, që zgjedhja të jetë konkludohet rreth Shkodrës, zor se do të pritet mirë
përfaqësuese. Ajo të përfaqësojë sa më mirë tërësinë nga populli, ndërkohë që shumë deputetë mendojnë
e përgjithshme. E vërteta për vrasjet në Shkodër që u teprua. Po çmimi i vënë në lojë është i madh
nuk mund të mbulohet; dëshmitarët okularë aty, për politikisht dhe juridikisht. Politikisht se ka të bëjë
mendimin tim atë e kanë bërë krejt qartë. Skenari me besimin e ndërsjelltë shtet-popull, raport ky jo
është ai i njohuri, snajperët shënuan mirë, goditën më i cenuar, por pothuajse inrezistent; flas për
demokracinë. Mua më habit, përveç qëndrimeve krejt shtetin, i cili ndodhet në pozitë të papërshtatshme.
399
Le të kujtohen faktet se vrasës ka qenë vetëm një, përpara kësaj kontradikte, dëshira për drejtësi lejoi
armë s’janë përdorur pak; çdo gjë u bë në dritë të që të hapen varret. Pra le të mos i kalojmë gjërat
diellit. Shtrohet pyetja: ku gjendet kuraja e sipër dhe kështu me lehtësi. Kaq kisha.
paligjshme për të ndërmarrë aksione të tilla? Vetëm Falemnderit për vëmendjen!
dy pozicione: në të qenit të papërgjegjshëm Kastriot Islami -Fjalën e ka deputeti Skënder Dika.
penalisht, ose të siguruar nga një mbrojtje tepër e Skënder Dika - I nderuar Kryetar, të nderuar
fuqishme nga lart. Duke qenë se pozicioni i parë deputetë,
bie automatikisht, sepse nuk mund të çmendet I dëgjuam me vëmendje dhe përgjegjësi të gjithë
njëherësh një grup njerëzish, mbetet i dyti, diskutimet e kolegëve. Pa dashur të përsëris ato,
domethënë veproni të lirë, se mbrojtja është e aq sa më lejon shkalla e njohjes, dua të ndalem
garantuar. Njëlloj si tejkalimi i kompetencave me mbi disa momente që duke i marrë së bashku
vrasjet në kufi që u përmend edhe nga zotëria i mendoj se përbëjnë një probabilitet për t’i shkuar
Omonias dhe të tjerë dhe që mbetën pa ndëshkim. sa më afër së vërtetës.
Në këtë sallë ka një njeri, i cili duhet të na sqarojë 1)Të shtënat e armës më datën 2 prill janë të
mbi ekzistencën e segmenteve të pakontrolluara njohura jo vetëm për popullin e Shkodrës, por për
brenda shtetit dhe që veprojnë jashtë ligjit. Ky është gjithë vendin, çka e mësuam nga televizioni ynë atë
zoti Nano që akoma hesht. Duke qenë se ai është natë në darkë kur tha: se sot para dite turma të
para një hapi të rëndësishëm si krijimi i kabinetit mëdha njerëzish, të irrituar nga rezultatet e
Nano nr.2, dua të sqaroj këtë detaj ekstra me zgjedhjeve, përdhunuan dhe dogjën Komitetin e
kompetencë. Të drejtosh dhe të studiosh janë gjëra Partisë të Rrethit dhe më pas forcat e rendit vepruan
të ndryshme. Zoti Nano, më falni, pushteti që ju duke shkaktuar tri viktima dhe një të plagosur. Të
besohet në emër të popullit, duhet të justifikohet vetmen gjë që kishte të saktë ky lajm, hetuesia e
me energji, impenjim, kur është nevoja dhe me mohon, kur nëpërmjet grupit tonë parlamentar na
ashpërsi, drejt dhe gjithmonë brenda ligjit. Nën hijen pohon se armët e kaluara në ekspertizë rezultojnë
e ligjit nuk ka të drejtë vendi për të paligjshmit të se nuk kanë shtënë. Ky fakt më duket alogjik.
çfarëdo paraleli apo vertikale qofshin. Mundësia Dizinformimi kronologjik, më duket se përbën
konkrete për t’u dënuar secili është garanci e madhe zanafillën e largimit nga e vërteta dhe nuk mund ta
për sigurimin kolektiv. Le të mos privojmë asnjë njeri kalojmë aq thjesht, sa kalohet qoftë nga grupi
nga kjo mundësi. Lidhur me propozimet që u bënë parlamentar, qoftë nga hetuesia. A mund të
këtu: komisioni parlamentar jam dakord që të konsiderohet rastësi vonesa e kalimit të armës në
vazhdojë punën, propozimi i zotit Kopliku, i pasuar ekspertizë, me gjithë justifikimet që bën hetuesia,
dhe nga të tjerë, qëndron në lidhje me përmirësimin duke thënë është e vështirë, mund kjo vështirësi
cilësor dhe zgjerimin e kompetencave. Lidhur me lejohet me orë, masksimumi një ditë, jo një javë, se
kryehetuesin nuk jam fare dakord me propozimin ato ishin të gjithë njerëz të rendit, mund të thirreshin
që bëri komisioni parlamentar për largimin nga puna. qoftë në Shkodër, qoftë në Tiranë; sillni armët, si
Jam për atë që ai të vazhdojë punën personalisht, komiteti i partisë, si forcat e rendit; këtu prapë vihet
ndoshta jam gabim, m’u duk i impenjuar, por i një dyshim. A mund të justifikojmë pretendimin e
pambështetur në bllok. Mendoj që hetuesi ka nevojë hetuesisë se ishte e vështirë apo duhet të pohojmë
për sigurim dhe për bashkëpunim të gjithanshëm se ajo u vu në pozita pune kur Kuvendi ynë Popullor
nga organet e tjera shtetërore. Megjithatë nuk është e mori në qendër të vëmendjes këto çështje? Shtroj
se nuk aderoj dhe unë në kritikat që u bënë për të pyetjen: Cili film u dogj, ai i kamerës së Ministrisë
rritur cilësinë e punës së tij. Së fundi, ndjeshmërisë së Brendshme apo i Drejtorisë së Televizionit? Apo
që prezantoi deputeti Çina do t’i shtoj që të mos mos luhet me filma mbi filma. Këtë e kam sepse
harrojmë si Kuvend një fakt shumë të rëndë, që nuk jam tepër i bindur që edhe sikur ta kishim atë
është përmendur deri tani. Unë doja të sillja këtu mikrokamerën e Ministrisë së Punëve të Brendshme,
faktin e zhvarrimit për të garantuar këtë Kuvend pse nuk mund të pretendosh se gjithçka do të kishim të
populli i Shkodrës nuk bashkëpunon. Thjesht më fiksuar aty, sepse dhe telekronisti s’do ta dinte me
kujtohet ky detaj, momenti i zhvarrimit; njerëzit lejuan paramendim kush do të godiste e ta merrte si objektiv
të zhvarrosen dhe të ekspertohen kufomat, që për më vete. Kjo ka një problem shumë të vogël për ta
shqiptarin është një tabu e jashtëzakonshme për të zbërthyer të vërtetën, por jo gjithçka. Si shpjegohet
lejuar zhvarrimin e të afërmve, vetëm duke u vënë plogështia e këtij të dytit, që s ‘ka mundur të futet
400
as aty ku hynë telekronistët e huaj? E kam fjalën ai e ka dhënë në rrethana të veçanta psikologjike.
për telekronistin e televizionit. Ne në Durrës shohim Pse duhet marrë në mbrojtje një veprim kaq flagrant
RAI-Uno-n, këta të Shkodrës dhe Malin e Zi, por i i kryetarit të Degës së Punëve të Brendshme? Edhe
kemi parë tablotë shumë më të gjera, shumë më këtu, po t’ia dalim ta lidhim bashkë me të tjerat,
të dhembshme. Nga televizioni ynë i kemi parë kemi moment me rëndësi për hetuesinë. Pse
shumë më pak. Vetëm ato do të mjaftonin për të hetuesia tenton ta shpërngulë objeksionin e saj nga
parë një realitet të pamohueshëm dhe para këtij anëtarët e vrasjes në atë të grumbullimit të
realiteti është e pamundur që hetuesia ta deformojë. paligjshëm? Nuk jemi për mohimin e të dytit, por
Këtu po hyjnizojmë para vetes tonë organet e tyre. më duket se Kuvendi është ndalë për vrasjet dhe
A është e justifikueshme heqja e aparatit të Komitetit populli është për supervrasjet. Pasi të gjenden këto,
të Partisë të Rrethit? Këtu shtroj pyetjen se më edhe të dytët, të tretët dhe me radhë t’i ndjekim se
duket se është një moment që nuk e kemi trajtuar. s’kemi qëllime të veçanta. Pse na serviren kaq shpejt
Veprimet dhe momentet edhe mund t’ia fal. Të gjithë nga Komisioni Parlamentar masat për lirimin nga
njerëz jemi dhe rrethanat të detyrojnë. Po prapë, detyra? Kam mendimin se populli i Shkodrës, më
kemi të bëjmë me një aparat njerëzish me shumë se këto masa, një kokë turku, i duhen vrasjet.
ndërgjegje të lartë që na udhëhoqën vendin 47 vjet. Dhe kjo, më shumë se për hakmarrje, i duhet atij.
Si s’doli një njeri të vijë të ndihmojë të vërtetën, të Kam bindjen se çdo kohëzgjatje, implikim në çështje,
pohojë, kur presim me kaq përgjegjësi prej popullit ndikon më shumë dhe nuk e ndihmon. Me këto
dhe s’presim nga ato punonjës të aparatit. Më duket probleme prononcimi duhet të vijë gjithnjë në rritje;
se duhet të ndalim në këtë moment. Cilët ishin mbështes disa propozime të kolegëve që komisioni
marrëdhëniet e tij në atë moment me forcat e rendit parlamentar të forcohet e të rritet serioziteti i tij në
dhe Ministrinë e Brendshme, me Këshillin këtë punë. Mbase ka nevojë t’i shtohen dhe
Presidencial? Pse s’hidhet dritë në materialin e kompetencat. Nuk jam dakord me pohimet
hetuesisë në këto raporte? Ato u kaluan pa prekur kategorike të disa deputetëve që thonë se s’marrim
fare, ose u trajtuan në mënyrë shumë të vesh nga këto punë. Edhe fare të pamarrë vesh nuk
sipërfaqshme. Edhe këtu hetuesia ka një bazament jemi, sepse populli qindra vjet e ka traditë zbulimin
ku mund të vjelë gjëra konkrete që do të ndihmojnë e shumë materialeve të hetuesisë, pa ekspertë pa
shumë këtë çështje. Pse u shpërndanë deklarata dijetarë, vetëm me logjikën popullore. Krahas
ekuivoke nga grupi parlamentar për të qenë Azem Kuvendit Popullor duhet të merret edhe Qeveria e
Hajdari në datën 1 dhe 2 në Shkodër, kur dihet re, edhe vetë Presidenti, se nuk e kemi fare për
shumë mirë qëllimi dhe efektiviteti i vajtjes në këtë dekor, e kemi për probleme që shtron kombi dhe
vend? Mos kemi të bëjmë këtu me një qëllim për të ky është një problem tepër shqetësues. Është
shmangur gjithnjë çështjen nga e vërteta? Pse kthyer në një problem simbol. Vetëm kështu do të
funksionari i Partisë së Punës, Robert Koli, deklaroi siguronim paqen sociale dhe stabilitetin.
në mënyrë të gënjeshtërt se grumbullit të Falemnderit!
demonstruesve u printe në ballë Azem Hajdari, kur Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dodë
është vërtetuar qoftë nga Partia Demokratike, qoftë Kaçaj.
nga personalitete të partisë, nga forca të ndryshme Dodë Kaçaj - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar
në Shkodër që Azem Hajdari ka shkuar me shumë kolegë, bëjmë shumë mirë që flasim, debatojmë,
vonesë, pasi ka ndodhur gjithçka. Është mbajtur sepse vetëm kështu mund të zbulohet e vërteta që
përgjegjësi për një dizinformim të thjeshtë, aq të kërkojmë ne së bashku, që kërkon Shkodra, ku nuk
qëllimshëm, që në të vërtetë të bën të besosh për është tharë gjaku i derdhur, e pret Shqipëria, gjaku
një skenar politik? Nuk dimë asgjë si deputetë që i së cilës na bashkon të gjithë si vëllezër. Pa qenë
jemi ç’qëndrim është mbajtur ndaj këtij funksionari. specialist i kësaj fushe vërej se fjalët, kur janë vetëm
Edhe këtu kemi të bëjmë me një dukuri, me një fjalë, krijojnë atë mjegullnajë, në të cilën humb e
moment, që po të ndalemi, nxjerr gjë atje. Si mund vërteta që kërkojmë të gjithë sëbashku. Fjalët, sado
të kuptojmë justifikimin plot finesë të zotit Ministër të bukura që të jenë, nuk kanë forcë të lajnë gjakun
të Punëve të Brendshme, që bën punën e kryetarit që pret të lahet në Shkodër. Gjaku lahet me gjak
të Degës së Punëve të Brendshme kur pohon në thotë populli, por populli, por Shkodra, pret të veprojë
referimin e tij për këtë çështje se dizinformimi shteti. Ai t’i gjejë vrasësit, kushdo qofshin këta. Do
kronologjik i kryetarit të degës është për arsye se t’i ndëshkojë si e meritojnë ata. Përderisa të mos
401
bëhet kjo, përderisa ne vetëm flasim dhe vrasësit të pak a shumë ngjyra makbethiane? Në emër të këtyre
jenë të lirë, Shkodra dhe Shqipëria nuk qetësohen. shumë gjërave që thashë që na bashkojnë, le të
Problemi i Shkodrës, gjaku i derdhur atje, në mes bashkohemi, kolegë deputetë, dhe sa më shpejt të
të ditës, veç të tjerash, është dhe një gur prove për vemë pikat mbi i, sepse vetëm kështu lajmë gjakun,
këtë Kuvend historik. Unë besoj se duke trajtuar dhe gjaku i palarë kërkon gjak, thotë populli.
me guxim, me shqetësim dhe me paanshmëri Ngushëllojmë katër nëna, ngushëllojmë Shkodrën,
problemin në fjalë, duke zgjidhur të vërtetën tragjike fitojmë në sy të popullit tonë, atë besim, atë notë
të kësaj masakre të pashembullt, ne fitojmë si besimi, për të cilin ky Kuvend ka kaq shumë nevojë
deputetë e si Kuvend Popullor besimin para popullit për sot dhe për nesër.
për sot dhe për mot. Përsëri, pa qenë specialist, do Falemnderit!
t’i kujtoja zotit Ruçi diçka të vogël: në qoftë se u Kastriot Islami - Ka tjetër për të diskutuar?
kujtove aq bukur dhe aq shpejt për të dërguar në Napolon Roshi - U bë një propozim nga zoti
Shkodër atë ditë repartet sambiste për qëllimet “e Neritan Ceka për çështjen e televizionit.
shenjta”, për të cilat ato mbahen, përse s’u kujtuat Kastriot Islami - Do t’ju sqaroj unë për çështjen
për diçka tjetër më të vogël, po me atë shqetësim e televizionit.
të parin, përse nuk dërguat ekipin ekspert dhe Napolon Roshi - Desha t’ju bëj një propozim.
përkatës, përse nuk u ekzeminuan në vend kufomat Kastriot Islami - E kam propozimin e zotit
për më tepër më duket se është dhe një ligj që thotë Neritan Ceka këtu. Vetëm duhet të keni parasysh
se askush, asnjë i vdekur me armë nuk lejohet të një gjë: sa propozime na vijnë në kokë, t’ia dërgojmë
varroset pa ekzaminim mjekësor përkatës, qoftë Radiotelevizionit. Televizioni, me punën e
edhe vetëvrasje? Mos ishte thjesht një harresë kjo? mrekullueshme që po bën, nuk është në gjendje të
E çuditshme të besohet. Pas shtatë ditësh organet na ndjekë neve. Disa duan që radioja ta japë gjatë,
u kujtuan dhe në kundërshtim me ligjet juridike, disa duan që televizori ta japë shkurt. Disa duan që
morale mendoj unë, bënë zhvarrimin e martirëve Radiotelevizioni ta japë duke çuar një rezyme.
Bishanaku e Çeka. Këtu filloi për mua mjegullnaja, Dikush do jo më rezyme. Vendosëm mbrëmë,
të cilën rrahim ta shpërndajmë të gjithë së bashku, bashkë me kryetarët e kryesive, se si do të bëhet dhe
por s’po arrijmë akoma. Njërit prej martirëve të ia propozuam Radiotelevizionit. Sot na vjen propozim
Shkodrës, Bishanakut konkretisht, i është gjetur një tjetër. Ata kanë ndërtuar punën mbi këtë bazë që thamë
plumb në trup. Ky plumb ka një armë që e ka ne dje. Bëni një propozim sot në drekë. Shkoni hani
zbrazur. Kjo armë ka një dorë që e ka mbajtur. Prapa bukë. T’ua japim këtyre dhe pasdite të punojmë mbi
kësaj dore fshihet një urdhër i dhënë, një urdhër që këtë bazë që do të na japin. Seancën e deklaroj të
ndoshta njeriu që e ka zbatuar e ka parë me dyshim. mbyllur. Fillojmë në orën 17.30.
Por urdhri për të vrarë është i tillë, që po nuk vrave,
të vrasin. Unë në përgjithësi nuk jam i kënaqur me * * *
punën e komisionit përkatës, sepse po ju them se
as Shkodra s’është e kënaqur për punën e bërë. Kastriot Islami -Të nderuar deputetë, rifillojmë
Raportet që i dëgjuam këtu, nuk janë as mish as punimet. Meqenëse në seancën e paradites nuk
peshk, janë sipërfaqësore. Nuk kanë atë kishte më diskutime, fjalën e ka deputeti Fatos
angazhimin, që buron nga një shqetësim human Nano.
jashtëpartiak, që e vë njeriun mbi gjithçka. Nuk jam Fatos Nano - I nderuar Kryetar, të nderuar
as me mendimin për lirimin e shokëve. kolegë,
Kolegë të nderuar, për të mos e zgjatur, se u fol Ju falënderoj që më jepet rasti të marr pjesë
shumë për këtë problem, partitë politike bëjnë sikur aktivisht, ashtu si deri tani, në diskutimin shumë
na ndajnë, por nuk arrijnë të na ndajnë, sepse për angazhues për ngjarjet tragjike të Shkodrës, duke
është betimi që bëmë, është gjaku që na bashkon, ju siguruar se nuk kam heshtur dhe nuk do të hesht
atdheu, janë fëmijët tanë, që më shumë se partitë, sa kohë do të jem pjesëtar i këtij Parlamenti dhe sa
duan balonat. Na bashkon dhimbja njerëzore, sepse kohë do të më kërkohet nga ky Parlament të drejtoj
nuk jemi robotë, kuptohet, kur katër nëna vishen në me përgjegjësi gjithçka që ju vetë do të vendosni. Do
të zeza për katër djemtë e vrarë pa faj, nga vrasës të vija theksin që në fillim te fakti qëQeveria e
akoma të panjohur. Mos edhe këtu është dora e forcave Përkohshme e Punës, që kam kryesuar nuk ka
të errëta, e këtyre fantazmave të vërteta që kanë marrë heshtur, por është angazhuar seriozisht, në veçanti
402
me ngjarjen e Shkodrës, dhe në tërësi me sigurimin e kishte arritur të kryheshin veprime të domosdoshme
stabilitetit të rendit publik, të qetësisë dhe të sigurisë hetimore që nga këqyrja e vendit të ngjarjes,
së jetës së qytetarëve, aq të nevojshme, në këtë ekspertizat e ndryshme ligjore, pyetja e dëshmtarëve
periudhë kaq të vështirë që kalojmë, në këtë periudhë dhe e të dëmtuarve, kontakti njerëzor me familjet e
tranzicioni nga një organizim i vjetër shtetëror, në një viktimave etj. Deri në atë kohë ishte bërë një
organizim të ri, në një shoqëri të re. Faktin e angazhimit mbikëqyrje e pjesshme dhe e rastit e kufomave dhe
tim personal dhe të Qeverisë së Punës do ta shpreh ndonjë veprim tjetër hetimor i pjesshëm. Në
edhe me pjesëmarrjen tonë dhe timen personale pa mbledhje raportoi dhe Ministri i Brendshëm, Gramoz
ndërprerë në të gjitha seancat e kushtuara diskutimit Ruci, i cili, duke mos e konsideruar raportin e tij si
shumë të dobishëm për sqarimin e rrethanave të përfundimtar, bëri të njohur situatën e ngjarjeve të
ngjarjes dhe individualizimin e shkaktarëve, datës 2 prill në Shkodër. Lidhur me këto raportime
përgjegjësve deri në konkluzionet përfundimtare që do dhe informacione me ndjenjë të veçantë përgjegjësie,
ta bëjmë së bashku, por dhe në një varg veprimtarish anëtarët e Qeverisë bënë pyetje, kërkuan shpjegime
zyrtare që ka zhvilluar Qeveria e Punës që nga këto dhe kërkuan me shqetësim të veçantë për
ngjarje para dhe pas tyre për të treguar vlerësimin e domosdoshmërinë e sqarimit të shpejtë, të saktë
saj qytetar zyrtar, në mënyrë që asnjë plagë e dhe të plotë të rrethanave, në të cilën ndodhën
panevojshme mos t’i shkaktohet demokracisë së re ngjarjet dhe për të nxjerrë përgjegjësinë ligjore të
pluraliste, që të gjithë jemi të angazhuar ta personave shkaktarë të tyre. Për mosnjohjen e plotë
institucionalizojmë njëherë e mirë. dhe në kohë të situatës, për punë të cekët në
Për ngjarjen e ndodhur në Shkodër në datën 2 parandalimin e këtyre ngjarjeve dhe akteve të
prill dhe gjendjen shqetësuese të krijuar në qytet kundërligjshme, për mungesë përgjegjësie të dobët
Këshilli i Ministrave ka marrë në kohën më të informuese dhe zbuluese, u përsëritën vërejtjet dhe
përshtatshme informacionet e nevojshme nga kritikat jo vetëm ndaj këtyre organizmave, por dhe
organet e specializuara të tij, nga organet e pushtetit ndaj organeve të Sigurimit të Shtetit të shprehura
në rreth, si dhe nga organe që nuk varen prej tij, edhe në mbledhje të mëparshme të Qeverisë.
organizma të specializuar shtetërorë, siç janë Ndonëse organet e hetuesisë dhe të prokurorisë
hetuesia dhe Prokuroria e Përgjithshme. Për këtë kanë qenë në varësi të Kuvendit Popullor, Këshilli i
qëllim në mbledhjen e veçantë të datës 3 prill, u Ministrave përsëriti gjithashtu kritika të rrepta ndaj
ngarkuan organet e ruajtjes së rendit dhe ato të tyre për javashllëk dhe paaftësi në kryerjen e
drejtësisë, që një bashkëpunim me prokurorinë dhe detyrave, në ndihmë të organeve të drejtësisë.
Hetuesinë e Përgjithshme, të paraqisnin për të Organet e punëve të brendshme, të hetuesisë e të
nesërmen një raport të hollsishëm për zhvillimin e prokurorisë paraqitën vështirësi të deriatëhershme
ngjarjeve dhe të nxjerrin përgjegjësit shkaktarë të të detyrave përkatëse, pastaj ato mbështetën
tyre. Më datën 4 prill, deri në orët e vona të natës, mendimin e njëzëshëm të Qeverisë së Punës për
shokët pjesëmarrës të Qeverisë së Punës janë përcaktimin e masave konkrete që do të bënin të
dëshmitarë për këtë. Ky problem u analizua në mundur stabilizimin e gjendjes në Shkodër, duke
mënyrë të veçantë në mbledhjen e Këshillit të bashkëpunuar me organet e pushtetit në rreth,
Ministrave, ku sipas detyrës së vënë, raportoi dhe komunitet fetare etj. U vu detyrë që në mënyrë të
Ministri i Brendshëm Gramoz Ruçi, si dhe u dha menjëhershme, krahas normalizimit të situatës, të
informacioni nga kryetari i Hetuesisë së përshpejtohen veprimet e situatës, veprimet hetimore
Përgjithshme, Qemal Lame dhe Prokurori i për zbulimin e së vërtetës; u kritikua mefshtësia,
Përgjithshëm, Rrapi Mino. Nga këto informacione tulatja dhe informimi jo i plotë nga ana e tyre për
dhe raportime doli se organet e hetuesisë për hetimin veprimet dhe rezultatet e arritura. Me preokupacion
e ngjarjes kishin dërguar në Shkodër një grup hetimi u kërkuan që në sqarimin e çështjes, të sqarohen
të posaçëm, i krijuar me hetues të zgjedhur nga të shpejt dhe me preokupacion, në varësi me rrethanat,
gjitha rrethet, si na raportuan ata. Deri në atë datë, autorët e vrasjeve si një ngjarje e jashtëzakonshme
sipas informacionit të tyre, megjithëse kishte shkuar dhe e dhimbshme, jo vetëm për familjet e Arben
në vend, për shkak të gjendjes së tensionuar që Brocit, Nazmi Kryeziut dhe shokëve të tyre, të dalë
ekzistonte, por siç konstatoi Këshilli i Ministrave e vërteta, të mbahet qëndrimi ligjor ndaj cilësdo palë
dhe bëri vërejtjet dhe kritikat përkatëse, edhe të apo person të implikuar me përgjegjësi ligjore në
angazhimit të pamjaftueshëm të këtij grupi, nuk këtë çështje, duke u mbështetur në caktimin e
403
shkaqeve, të pasojave që do t’i evidentonte përparësi dhe jashtë planit me mjaft produkte
kronologjia e saktë e ngjarjeve. Në përfundim ushqimore të domosdoshme që nga gruri, i nxjerrë
Këshilli i Ministrave, i referohem gjithnjë mbledhjes nga rezervat, sasi plotësuese mishi në këtë gjendje
së datës 4 prill, shtroi detyrë që pas një hetimi dhe të vështirë që kalojmë, qumështi pluhur, djathi,
sqarimi të shpejtë të çështjes, të paraqitet një raport sheqeri, gjalpi, si dhe me kontigjente plotësuese të
i hollësishëm, i qartë dhe përfundimtar nga këto ndihmave humanitare italiane. Përpjekje janë bërë
organe, për rrethanat konkrete, për përgjegjësitë dhe për ta ndihmuar me përparësi rrethin e Shkodrës,
shkaktarët e këtyre ngjarjeve dhe për masat që sidomos në përputhje me shqetësimet që paraqitën
duhen marrë për t’u rivënë drejtësia në vend dhe të nderuarit kolegë, veçanërisht dhe deputeti Shaqir
rendi juridik, për të cilin jemi angazhuar edhe këtu Vukaj për disa lëndë të para të nevojshme, që të
në Kuvend. Njëkohësisht u kërkua të informohet riviheshin në punë ndërmarrjet ekonomike si bakri,
saktë dhe gjërësisht opinioni publik. Gjatë tërë kësaj lëndë për industrinë e tekstilit, pjesë këmbimi,
kohe Këshilli i Ministrave nuk i ka ndenjur larg karburant dhe plehra etj. Duke vlerësuar me të njëjtin
situatës. Më datën 4 prill është dërguar Ministri i seriozitet situatën e krijuar në Shkodër, u dërgua
Drejtësisë dhe disa punonjës së aparatit të Këshillit aty më datën 12 prill një grup shokësh të Qeverisë,
të Ministrave, të cilët nuk arritën të hyjnë në të kryesuar nga Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit
Shkodër, për shkak të gjendjes tepër të tensionuar të Ministrave, Aleks Luarasi, i shoqëruar nga Ministri
dhe sepse aparati i Komitetit Ekzekutiv praktikisht i Tregtisë së Brendshme dhe Ministri i Industrisë së
nuk funksiononte. Janë takuar dhe kanë shkëmbyer Lehtë dhe Ushqimore. Në një takim të organizuar
mendime në Lezhë me shoqen Terezina Marubi, e me inisiativën e Këshillit të Ministrave, nën drejtimin
cila ishte nisur për në Tiranë për të raportuar. Pas e këtyre shokëve, në Komitetin Ekzekutiv të Rrethit,
disa ditësh, në datën 6 prill, kur gjendja u qetësua me drejtues të tij, në prani të të gjitha subjekteve
disi, u dërgua në Shkodër një grup i aparatit të politike, të komuniteteve fetare, ku morën pjesë
Këshillit të Ministrave, i cili u takua me përfaqësues Prokuror i Përgjithshëm dhe Kryetari i Hetuesisë
të komitetit ekzekutiv dhe me përfaqësues të së Përgjithshme u dëgjua raporti i veçantë i grupit
subjekteve politike. Në këtë takim u mor njohuri më hetimor dhe i Prokurorisë së Përgjithshme, në
e saktë për situatën dhe nevojat sidomos urgjente mbikëqyrjen e të cilit ai punonte, mbi ecurinë e
ekonomike për furnizimin e popullit dhe ndërmarrjeve deriatëhershme të ngjarjes së datës 2 prill dhe
ekonomike të qytetit të Shkodrës. Që nga kjo kohë Ministri i Tregtisë së Brendshme dhe ai i Industrisë
punonjës të aparatit të Këshillit të Ministrave kanë së Lehtë e Ushqimore morën masa suplementare
qëndruar në Shkodër për të ndihmuar nga afër për normalizimin, aq sa ishte e mundur, në përputhje
Komitetin Ekzekutiv të Këshillit Popullor të Rrethit, me vështirësitë e përgjithshme të gjendjes së
veçanërisht për problemet e furnizimit, normalizimit furnizimit të tregut dhe të plotësimit të nevojave të
të jetës në qytet, të punës e të prodhimit, që më tjera të rrethit. Jam i angazhuar t’i bëj prezent këtij
pas janë bërë objekt diskutimi dhe informimi të Kuvendi pluralist, se Qeveria ka treguar dhe tregon
herëpashershëm jo vetëm në kryesi, por dhe tek angazhim të veçantë dhe serioz për sqarimin
unë personalisht, duke e transmetuar shqetësimin përfundimtar të rrethanave të ngjarjes, të
që kanë pasur dhe duke provokuar një angazhim shkaktarëve ligjorë të tyre dhe me këtë frymë
gjithnjë e më serioz. Pas kësaj date kanë shkuar vlerësoj të gjitha diskutimet që u bënë këtu si ndihmë
në qytetin e Shkodrës drejtues të dikastereve, si e veçantë që i jepet organizmave të shtetit juridik,
Ministri i Bujqësisë, Ahmet Osja, dhe drejtues të për të cilat të gjithë jemi të angazhuar t’i
Ministrisë së Industrisë së Lehtë dhe Ushqimore, institucionalizojmë njëherë e mirë. Jam, gjithashtu,
siç është drejtori i Grumbullimeve, bashkë me shokë i ngarkuar t’i bëj prezent Kuvendit faktin se
të Ministrisë së Tregtisë së Brendshme, gjithnjë në shqetësimet për punën e dobët, paaftësinë,
dobi të masave plotësuese që do të ndikonin edhe inkompetencën apo sëmundje të tjera të trashëguara
në punën hetimore, duke qetësuar gjendjen. Duke nga organizimi i vjetër shtetëror, Qeveria e Punës
e vlerësuar situatën si të jashtëzakonshme dhe nga që kam kryesuar më ka ngarkuar t’i bëj prezente
ana ekonomike, meqenëse puna është ndërprerë, edhe në organizma të tjerë siç ishte Presidenca
furnizimi normal i popullsisë ishte cenuar rëndë edhe apo Presidiumi i Kuvendit Popullor në mbledhje të
nga fakti i djegies së mjaft dyqaneve dhe i plaçkitjes veçantë ose të përbashkëta të tyre, duke kërkuar
së tyre, qyteti i Shkodrës është furnizuar me në emër të Qeverisë së Punës që të shkarkoheshin
404
dy javë e më shumë përpara ngjarjeve të Shkodrës shtetit, që do të rezultojë nga punimet e këtij
Kryetari i Hetuesisë së Përgjithshme dhe Prokurori Kuvendi pluralist, i cili është organi suprem ligjvënës.
i Përgjithshëm. Më thonë me sa duket si djem të Pra, hapave drejt krijimit të plotë dhe përfundimtar
rinj dhe ne bëkemi gabime, se këta organizma nuk të krahut ekzekutiv të këtij pushteti, t’i gjykojmë në
varen prej Qeverisë, ato varen drejt nga Kuvendi përputhje me ndikimin që ato do të kenë në
Popullor, i cili nuk mund të vepronte në atë kohë, ngadalësimin ose përshpejtimin e procesit hetimor
për faktin se ishte i shpërndarë, meqenëse kishim dhe procesit parlamentar, të nisur rreth sqarimit
hyrë në fazën e institucionalizimit të këtij Kuvendi përfundimtar të së vërtetës, të shkaktarëve dhe të
të ri pluralist. Jam i ndërgjegjshëm në emër të përgjegjësive ligjore për ngjarjet e Shkodrës. Prandaj,
Qeverisë që kam kryesuar se, meqenëse këto duke shprehur deri në fund angazhimin tim, duke
ngjarje, me gjithë angazhimin serioz qytetar dhe qenë prezent dhe i pranishëm në punimet e këtij
zyrtar të Qeverisë, që situata para dhe pas Kuvendi deri në fund, në qoftë se ky Kuvend do të
zgjedhjeve të karakterizohej nga paqja sociale, nga më japë votëbesimin për detyrën që tashmë më ka
zhvillimi demokratik i fushatës elektorale, për të cilat ngarkuar Presidenti, për të formuar Qeverinë e re,
në mbledhjet e Qeverisë kemi vlerësuar që në atëherë në të njëjtën frymë konstruktive, me të cilën
përgjithësi deri në zgjedhje u arrit, meqenëse bashkëpunuam në këtë sallë, me të njëjtën frymë
menjëherë pas tyre ngjarjet e Shkodrës i dhanë një konstruktive që miratuam dokumentet e para
goditje të rëndë demokracisë së brishtë dhe të re, legjislative të shtetit të ri të demokracisë pluraliste
që të gjithë jemi të interesuar që të ecet e të që po krijojmë të quaj si një detyrë prioritare të
përparojë në Shqipëri dhe, për këtë çështje, Qeverisë së ardhshme angazhimin e plotë dhe
përgjegjësi morale, siç e theksuan dhe mjaft serioz, që kjo çështje të sqarohet përfundimisht dhe
deputetë, mban dhe Qeveria e Punës. Ajo ka bërë rezultatet përfundimtare të gjithë këtyre punëve që
detyrat e saj dhe konsideron si ndihmë të veçantë kemi nisur të administrohen nën kontrollin tonë, se
të gjitha diskutimet që u bënë në këtë Kuvend, të ne do të zgjedhim dhe Gjykatën e Lartë dhe
gjitha hapat dhe nismat institucionale që u ndërmorën organizmat e rinj të Prokurorisë së Përgjithshme
prej tij, që rezultuan jo vetëm në diskutimet dhe dhe, meqenëse tani Hetuesia e Përgjithshme varet
qëndrimet e veçanta të kolegëve deputetë, por dhe drejtpërdrejt nga Qeveria, kjo është shumë e
në materialet zyrtare që na u paraqitën nga grupi kollajshme për t‘u drejtuar nga Këshilli i Ministrave.
parlamentar i posaçëm i ngarkuar për këtë qëllim, Pra, rezultatet përfundimtare të atyre proceseve
të cilat unë i konsideroj pjesë të një të tëre, si dhe ministrohen në rrugën më të plotë ligjore dhe me
rekomandimet që ato na dhanë. Meqenëse për të përgjegjësi të veçantë nga Gjykata e Lartë, duke i
gjitha këto çështje m’u drejtuan dhe një varg paraqitur këtij Kuvendi konkluzionet përfundimtare
pyetjesh, që kishin të bënin pikërisht me këto që u dhe masat suplementare, që duhet të merren nga
përpoqa të sqaroj, me angazhimin përgjegjësinë dhe Qeveria e re krahas stabilizimit të situatës shumë
rolin që ka luajtur Qeveria në të gjitha këto punë, do të vështirë ekonomike, politike dhe sociale në
të sugjerojë, që në mbështetje të propozimeve të shkallë vendi, edhe me përparësi për qytetin e
mjaft kolegëve deputetë, ne të mos i ndërprisnim Shkodrës, ku siç u bë prezent, problemet dhe
punimet e grupit të posaçëm parlamentar, i cili pasi shqetësimet janë më të përqendruara dhe kanë
të konkludojë i përforcuar ose jo, si të vendosim të nuanca më të mprehta. Do të theksoja se duke
gjithë së bashku për punën e deritanishme, të marrë pjesë në këto diskutime, gjithkush prej nesh
vazhdojë të ushtrojë rolin e tij dhe me besimin tonë shpreh angazhimin qytetar që rrugëdalja nga situatat
të plotë, sepse vetë e kemi zgjedhur dhe vetë do të e vështira që kalojmë, që kalon populli i Shkodrës
vendosim për përmirësimin e punës së tij apo për dhe i mbarë Shqipërisë, nuk mund të kapërcehen
përforcimin e këtij komisioni; të përshpejtojë punën pa një frymë të pajtimit kombëtar. Nga situatat e
e grupit hetimor të posaçëm dhe të organizmave që vështira që kalojmë, mund të dilet vetëm me një
mbikëqyrin nga pikëpamja shtetërore punën e tij. qeveri të unitetit kombëtar dhe tashmë në bocetat e
Masat që sugjerohen, përgjithësisht përkojnë dhe programit që po përgatisim, dhe qysh nesër do të
me mendimet që janë trajtuar dhe në Qeveri. Do të fillojmë diskutimet me të gjitha forcat politike të
gjykoja që të vendosim të gjithë së bashku, pranishme ose jo në Parlament janë të gatshme
meqenëse jemi në prag të hapave të tjerë idetë për riorganizimin e Ministrisë së Brendshme,
institucionalë drejt vënies në rrugë të mbarë të për ndarjen e saj në organizma ekzekutivë të veçantë
405
për ruajtjen e rendit publik dhe për sigurimin Argjir Panariti - Pavarësisht se nuk e
kombëtar. Janë të gatshme dhe do t’ i paraqiten në depozitova aty pyetjen time, por kur mora fjalën për
kohën më të shpejtë këtij Kuvendi projektligji për zotin Nano pata një pyetje direkte dhe indirekt u
departizimin dhe depolitizimin e organeve të ruajtjes shpreh dhe nga të tjerë deputetë. Ishte pikërisht kjo
së rendit. Janë të gatshme dhe do të punojmë së pyetje:Gjatë veprimtarisë së tij si Kryeministër, zoti
bashku në këtë Kuvend me organizmat e posaçëm Nano a e ka nxjerrë ndonjëherë apo jo përgjegjësinë
dhe me komisionet juridike që do të ngremë dhe për veprimtarinë e organeve jashtë kontrollit
projekte të tjera të cilat, në fund të fundit, do t’i shtetëror; bëhet fjalë për disa paralele ose vertikale
shërbejnë edhe rivendosjes së qetësisë dhe të që vepronin të mbyllura dhe të paligjshme? Kjo ishte
sigurisë së jetës të qytetarëve, veçanërisht duke e pyetja ime. Nuk mora përgjigje, po të kisha marrë
vënë theksin te nevoja e institucionalizimit ligjor të përgjigje, sigurisht, nuk do ta ribëja.
figurës së ushtarakut, të figurës së ruajtjes së rendit, Falemnderit!
tek i cili popullsia përfundimisht duhet të shikojë Kastriot Islami - Ju lutem, pyetjet, ju thashë, i
mbrojtësin e saj të sigurt që vepron sipas ligjit dhe bëni me shkrim!
u pret rrugën fenomeneve të rrugaçërisë, të Fatos Nano - Më falni, të sqaroj dhe njëherë
korrupsionit, të krimit apo fenomeneve të tjera të përfundimisht që në interpelanca të tilla mbështetem
shëmtuara, që askush nga ne nuk është i interesuar në bindjet shumë të respektuara të njërit apo të tjetrit
të kthehen në profesion në shoqërinë tonë të re, deputet, por që dalin jashtë kompetencave të
sepse kështu do të mund të jepnim garancitë njohurive të Qeverisë dhe të cilat duhen vërtetuar
maksimale, që proceset që kemi nisur nuk do të me angazhimin konstruktiv që ka treguar deri tani
kthehen kurrë mbrapsht. ky Kuvend. Nuk mund të marr përsipër të identifikoj
Falemnderit! forcat ose segmente të tilla që dalin jashtë pushtetit
Kastriot Islami - Fjalën e ka kërkuar Prokurori legjislativ apo ekzekutiv që kemi ngritur.
i Përgjithshëm, Rrapi Mino. Është njeri kundër nga Kastriot Islami - Ju lutem, e vendosëm që
Kuvendi që t’ia japim fjalën shokut Rrapi Mino? pyetjet do të bëhen me shkrim dhe do të
Neritan Ceka - Zoti Kryetar, jemi shumë dakord depozitohen. Në rastin e deputetit Fatos Nano, iu
që zoti Rrapi Mino të paraqesë këtu vetëm rezultatet përgjigj se si është, çfarë mënyre ka zgjedhur ai
e punës së bërë nga linja e tij, nga linja e për t’u përgjigjur pyetjeve.
Prokurorisë, por me kushtin që t’i përgjigjet pyetjeve Fjalën e ka Prokurori i Përgjithshëm Rrapi Mino.
të bëra nga deputetët dhe të depozituara me shkrim (Dëgjohen zëra në sallë). Të flasë Rrapi Mino, pastaj.
dhe kjo kërkesë ishte dhe për zotin Nano. Ju fjalën e morët njëherë, folët. Folët diskutimin tuaj
Domethënë këtu, në rastin e zotit Nano nuk kemi për këtë problem që po flasim. Të mbarojë Rrapi
të bëjmë vetëm me një deputet, por kemi të bëjmë Mino dhe e shikojmë procedurën. Më duket se kam
edhe me kryeministrin e një qeverie, e cila sapo ka zbatuar rregulloren e përkohshme. Po kemi tri ditë
dhënë dorëheqje dhe e quaj një kërkesë të ligjshme që diskutojmë për Shkodrën me preokupim shumë
të këtij Kuvendi, që zoti Nano, në funksionin e vet si të madh dhe me qëllimin e mirë për ta zgjidhur. Po.
Kryeministër i Qeverisë së Punës t’i përgjigjet Bëni sugjerimin tuaj. Fjalën e ka Abdi Baleta. Ju
pyetjeve të bëra nga deputetët. Po këtë kërkesë lutem, mos flisni pa leje! Kërkoni rregull dhe flisni
kam dhe për zotin Rrapi Mino. pa leje. Uluni!
Fatos Nano - Pyetjet konsistonin në angazhimin Abdi Baleta - Dhe po të kemi pyetje t’i bëjmë
e Qeverisë për këtë çështje, në përgjegjësinë që me shkrim. Dhe unë pikërisht për të sqaruar këtë
ndjen ajo, në rolin që ka luajtur dhe në detyrat që i çështje e kam fjalën: Pyetjet që do të bëhen me
ka vënë vetes dhe si i ka realizuar për të evituar që shkrim, do të na lexohen; është bërë kjo pyetje me
situata të tilla të mos përsëriten më kurrë. Angazhimi shkrim dhe jepet kjo përgjigje, apo kur të bëjmë
im dhe i Qeverisë që kam kryesuar ka qenë dhe pyetje me shkrim këto pyetje mund të humbasin në
mbetet që të institucionalizojmë përfundimisht një kazan të përgjithshëm që nuk e merr pastaj.
strukturat që do të sigurojnë mospërsëritjen e (Në sallë ka zëra).
ngjarjeve të tilla, që janë provokacion dhe një plagë Kastriot Islami - Fjalën e ka Rrapi Mino.
për demokracinë që jetojmë. Rrapi Mino - I nderuar Kryetar, të nderuar
Kastriot Islami - Fjalën e ka Prokurori i deputetë.
Përgjithshëm, Rrapi Mino. Në zbatim të detyrës së ngarkuar nga
406
Presidiumi i Kuvendit Popullor, Këshilli Presidencial zbuloheshin e duhet të zbulohen, jo vetëm

dhe Këshilli i Ministrave, siç dihet, hetimet do t’i ekzekutorët ose shkelësit e drejtpërdrejtë të ligjeve,
zhvillonte grupi i posaçëm për ngjarjen e dhimbshme por edhe personat të tjerë. Ngjarja, siç thashë, ka 3
që ndodhi në qytetin e Shkodrës në datën 2.4.1991 momentet e saj. Momenti i parë është grumbullimi
dhe do të bëheshin nën kontrollin e drejtpërdrejtë të i njerëzve në vendet publike. Grumbullimi i njerëzve
Prokurorisë së Përgjithshme. Për këtë arsye është në vendet publike të qytetit të Shkodrës si më datën
caktuar një grup prokurorësh nga qendra. Këto 1 dhe në datën 2 prill, shkaku i të cilave ka qenë
veprime e masa që morëm, tregojnë për vlerësimin elektorati, që janë bërë fillimisht para selisë të
që u dha ngjarjeve dhe detyrës së caktuar organi i Partisë Demokratike dhe më pas kanë përfunduar
Prokurorisë, me anë të grupit të prokurorëve që ka në një numër të madh personash para Komitetit të
qenë i angazhuar për kryerjen e detyrave të Partisë së Punës së Rrethit. Ka qenë i paligjshëm
ngarkuara sipas kompetencave që u njeh ligji. Në si në datën 1 dhe në datën 2 prill dhe parullat kanë
këtë vështrim grupi i hetimit do të hetonte me qenë në kundërshtim me kërkesat e dekretit
objektivitet rrethanat e ngjarjes, ndërsa grupi i nr.7400, datë 3l.7.1990 për mbledhjet, grumbullimet,
prokurorëve nuk bën hetime, por kontrollon që manifestimet e shtetasve në vendet publike,
veprimet hetimore të kryhen në bazë të kërkesave organizatorët e të cilave janë identifikuar nga
të ligjit; ato të jenë objektive e të gjithanshme, si hetuesia. Forcat e rendit të qytetit të Shkodrës, në
dhe të ndihmojnë në vendimet dhe kërkesat e tij, zbatim të dekretit, kanë kërkuar disa herë që të
me qëllim që të zbulohet e vërteta e të përcaktohet shpërndaheshin personat e grumbulluar dhe në
fajësia e personave që kanë përgjegjësi konkrete datën 1 prill, duke u ndihmuar aktivisht dhe nga
për vrasjen, plagosje e shkatërrime dhe për veprime përfaqësuesit e Partisë Demokratike, janë larguar
të tjera të paligjshme. I theksova që në fillim, të rreth orës 21.30, por në datën 2 prill ata u
nderuar deputetë, se detyra e prokurotit aktualisht, grumbulluan përsëri dhe me gjithë thirrjet, personat
sipas ligjit në fuqi është kontrolli për zbatimin e e grumbulluar nuk u larguan. Kështu që forcat e
kërkesave të Kodit të Procedurës Penale nga organi rendit, në bazë të dekretit kanë ndërhyrë me forcë,
i hetimit në kryerjen e veprimeve hetimore dhe jo duke përdorur shkopinjtë e gomës për shpërndarjen
hetimi i çështjes. Prandaj, midis këtyre organeve e të grumbulluarve, të cilët u larguan nga sheshi
nuk mund të vihet shenja e barazimit, lidhur me para Komitetit të Partisë së Rrethit. Momentit të
kryerjen e detyrës, ashtu siç bën në ndonjë rast dytë, dhe që është më i rëndësishmi që solli ngjarjet
deputetë të ndryshëm, kur diskutuan. Ndoshta kjo më të dhimbshne, ato të vrasjeve të 4 personave
është edhe për shkak të mungesesës së njohurive dhe plagosjen me armë zjarri të disa të tjerëve, i
juridike. Në përgjithësi jam dakord me informimet është dhënë përparësi në hetim, pavarësisht nga
që ka bërë Komisioni Parlamentar i Kuvendit rezultatet e arritura. Kjo ndodhi në këto rrethana.
Popullor, lidhur me rrethanat e ngjarjes dhe zhvillimin Personat u grumbulluan përsëri para Komitetit të
e rezultateve që ka arritur hetimi deri tani. Sipas Partisë së Punës së Rrethit dhe disa prej tyre kanë
mendimit tim, grupi parlamentar nuk mund të bënte qëlluar me gurë në drejtim të forcave të rendit. Në
hetime vetë. Ai do të kontrollonte dhe do të ndikonte këto kushte tensionimi, nga persona të forcave të
dhe do të kërkonte llogari nga grupi i hetimit dhe rendit është hapur zjarr, duke paralajmëruar të
nga grupi i prokurorëve, natyrisht do të caktonte dy shpërndahen; por ndërkohë, disa nga pjesëtarët e
detyra për ta, në dy momente ose drejtime që më forcave të rendit, në kundërshtim me kërkesat e
duken kryesore dhe që lidhen drejtpërsëdrejti me dekretit nr.7449, datë 5.1.1991 për përdorimin e
detyrën e prokurorit në fushën e hetimit të çështjes armëve të zjarrit, kanë qëlluar me armë zjarri edhe
penale konkrete. E para, në shkeljen e ligjeve, të në drejtim të personave të grumbulluar. Është vrarë
cilat çuan në ngjarjen e dhimbshme të datës Arben Broci, është plagosur Nazmi Kryeziu dhe më
2.4.1991 dhe, e dyta, në ligjshmërinë e vendimeve pas ka rezultuar se ishin vrarë Bujar Bishanaku e
hetimore të kryera deri tani, te rezultatet e arritura. Besnik Ceka, si dhe janë plagosur po me armë zjarri
Së pari, kronologjia e ngjarjeve të datës 2 prill 1991 edhe 14 persona të tjerë të vërtetuar këto në raportin
ndahet në 3 faza ose 3 episode ku, në secilën prej mjeko-ligjor. Ndër këta janë 11 civilë e 3 punonjës
tyre janë vërtetuar shkelje të rënda të ligjeve, të cilat policie. Ka të dhëna për më shumë të plagosur me
kanë çuar deri në pasoja tragjike, të cilat u trajtuan armë zjarri, por deri tani vetëm ky numër është
edhe nga shokët. Sigurisht, në hetime do të vërtetuar me raport mjeko-ligjor. Në bazë të dekretit,
407
armët e zjarrit si rregull nuk lejohen të përdoren në e paralizuar. Por pavarësisht nga këto vështirësi,
vende publike, ku ka mbledhje e grumbullime autopsia e kufomave dhe autopsia e tyre duhet të
njerëzish dhe vihet në rrezik jeta e të tjerëve. Armët ishte bërë para datës 4.4.1991 kur shkoi grupi
e zjarrit në këto raste domethënë në vende publike, hetimor, grupi i prokurorëve nga qendra. Por me gjithë
ku ka mbledhje e grumbullime njerëzish mund të vështirësitë e hetimit, që përmenda më lart, do t’i
përdoren vetëm kur përdorimi i masave të tjera shtohet pastaj dhe gjendja e tensionuar që ka
shtrënguese nuk kanë dhënë rezultatet e dëshiruara. ndikuar natyrisht dhe në hetimin jo të plotë të
Në kushtet konkrete, si ishte zhvilluar ngjarja, armët çështjes. Me gjithë këto vështirësi, prokurorët
e zjarrit nuk duheshin përdorur nga forcat e rendit. detyrën për ushtrimin e kontrollit për zbatimin e
Pra, grumbullimi i personave duhesh shpërndarë ligjit në kryerjen e veprimeve hetimore, siç e
duke përdorur mjetet e tjera, por jo armët e zjarrit. përmendi dhe komisioni parlamentar, e kanë bërë
Po të zbatohen kërkesat e ligjit, kjo ngjarje kaq e mirë. Edhe mua, ashtu si dhe shokët e tjerë, më
dhimbshme nuk do të kishte ndodhur. Për këtë preokupon e më shqetëson zbulimi i të gjitha
moment të ngjarjes, siç jemi në dijeni, janë proceduar rrethanave të ngjarjes, sidomos përcaktimi i
disa persona. Më pas rreth afërsisht 2 orë, me personave që kanë qëlluar në grumbullimin e
vrasjen e 3 personave, gjendja është acaruar më tej njerëzve, si dhe probleme të tjera, të cilat do të
dhe në këto kushte personat e grumbulluar sulmuan kryhen hetime të mëtejshme. Në këtë drejtim do të
në drejtim të forcave të rendit dhe të godinës së pyeten persona të tjerë, ballafaqime, ekspertiza
komitetit të Partisë së Punës, qëlluan me shishe balestike e armëve dhe prova të tjera të
me benzinë, me lëndë eksplozive, ku u dogj dhe domosdoshme për sqarimin e çështjes që duhet të
Komiteti i Partisë i Punës së Rrethit. Kjo ishte merren patjetër. Me këtë rast, e theksoj edhe
shkurtimisht kronologjia e ngjarjes së datës 2 prill njëherë, edhe përfaqësuesit e partive politike në rreth
1991, me të cilën u shprehën dakord dhe të ndihmojnë më shumë në zbulimin e provave që
përfaqësuesit e partive politike të rrethit të Shkodrës kanë lidhje me çështjen. Veprimet hetimore që po
në takimin që u bë më datën 12.4.1991. Së dyti, në kryhen e do të kryhen do të vazhdojnë të
këtë proces kontrolli i prokurorit ka siguruar kontrollohen ligjshmëria e tyre nga grupi i
ligjshmërinë e veprimeve hetimore. Pothuajse në të prokurorëve të Prokurorisë së Përgjithshme, të cilët
gjitha veprimet hetimore. më të rëndësishme kanë jo vetëm do të sigurojnë që ato të zhvillohen në
marrë pjesë prokurorët dhe kanë siguruar që ato përputhje me kërkesat e ligjit, por edhe të ndihmojnë
veprime hetimore të kryhen në përputhje me që hetimet të bëhen të plota e me shpejtësinë e
kërkesat e ligjit. Në këtë vështrim prokuroria ka kryer duhur nga hetuesia, se këtë e kërkon Kuvendi
detyrën e përcaktuar nga ligji, atë të kontrollit të Popullor, këtë e kërkon populli.
zbatimit të ligjeve në zhvillimin e hetimeve. Por, Falemnderit!
megjithëse veprimet hetimore që janë kryer janë të Kastriot Islami - Lidhur me pyetjet që ju janë
shumta në numër, caktimi i personave konkretë që bërë.
kanë qëlluar në grumbullimin e njerëzve, ende nuk Rrapi Mino - Unë pyetje s’kam marrë, shoku
është bërë si duhet. Këtë e vërteton edhe fakti se, Kryetar.
megjithëse janë pyetur shumë dëshmimtarë, asnjëri Kastriot Islami - Pyetjet me shkrim, në qoftë
prej tyre nuk ka identifikuar personat konkretë nga se keni. Nuk do të bëjmë këtu... Ju lutem!
forcat e rendit që kanë qëlluar në grumbullin e Sekretaria, ju lutem, pyetjet që keni për Prokurorin
njerëzve ose ka dhe hezitime prej tyre që të e Përgjithshëm Rrapi Mino. (Dëgjohen zëra në
dëshmojnë. Në këtë drejtim kanë ndikuar negativisht sallë). Po ky nuk është kryehetuesi. Kryehetuesi
disa veprime hetimore, si kqyrja e vendit të ngjarjes, do të vijë pastaj dhe do të përgjigjet. Po. Ismet
ajo e kufomave dhe autopsia e tyre, për shkak edhe Ferizaj.
të gjendjes së tensionuar, nuk është bërë e plotë Ismet Ferizaj - Zoti Kryetar, jam shumë i
dhe në kohën e duhur nga hetuesia e rrethit të indinjuar që, në momentin që duhet, nuk na jepet
Shkodrës akoma deri në datën 4.4.1991 kur shkuam fjala nëpërmjet mikrofonit. Jemi të detyruar që të
në Shkodër vazhdonte gjendja e tensioneve mbasi flasim në sallë, duke qenë deputetë të barabartë të
bëhej dhe varrimi i Nazmi Kryeziut, vazhdonte pastaj gjithë, por jo të gjithë njëlloj. Atje ku duhet të rrijë
dhe djegia e Komitetit të Partisë së Punës të Rrethit mikrofoni hapur rri hapur vazhdimisht. Atje ku duhet
dhe në tërësi veprimtaria e organeve shtetërore ishte të jetë i mbyllur hapet vetëm me leje dhe bile bile
408
shumë me vonesë. Ashtu sipas porosisë që keni në përgjegjësi penale të punonjësit të Degës së
dhënë ju, zoti Kryetar, unë kam bërë dy herë pyetje Punëve të Brendshme në Shkodër keni pasur
me shkrim. I kam depozituar në sekretari, nuk kam presione: Cilët janë këta persona apo institucione?
marrë përgjigje as kur bëra pyetje për Qemal Lamen, Është fakt se herë pas here ka pasur presione të
as kur bëra pyetje për Kryeministrin, Fatos Nano, ndryshme gjatë hetimit të çështjes. Edhe pas
për herë të tretë po depozitoj pyetje aty. Dua marrjes në përgjegjësi penaIe të punonjësve të
përgjigjet e pytjeve që kam bërë në sekretari. Degës së Punëve të Brendshme ka pasur telefonata
Kastriot Islami - Fjalën e ka Rrapi Mino për anonime?
t’iu përgjigjur pyetjeve. Nuk e di, do të kërkonit kohë Pyetje tjetër: Thotë se zëvendëshefi i policisë,
në dispozicion apo direkt? Gjek Çelaj njoftoi me radio se nuk përmbahen. Për
Rrapi Mino - Ju jap përgjigje. cilët është fjala, sepse më pas thotë se tre të vrarët
Kastriot Islami - Shoku Rrapi, mund të po e qetësonin turmën në momentin e vrasjes.
përgatiteni. Shoku Qemal Lame është gati për t’iu Përgjigje:Kuptohet që me përgjigjen që “s’po
përgjigjur pyetjeve të cilit i janë drejtuar, në qoftë përmbahen” është fjala për punonjësit e policisë që
se dëshironi. qëllonin me armë dhe nuk e ndërprenë zjarrin për
Rrapi Mino - Po mirë, dakord. një kohë në kohën që biseduat në radio me shefin e
Kastriot Islami - Atëherë është i ftuar Qemal policisë. Kjo ka qenë çasti i parë mbas të cilës janë
Lame, meqenëse është përgatitur, se pyetjet i janë vrarë Arben Broci dhe Nazmi Kryeziu kur bënin
dhënë, të bëra nga zotërinjtë deputetë. përpjekje për të ndaluar dhe qetësuar njerëzit e
Sali Berisha - zoti Kryetar, po e alternoni grumbulluar.
njëlloj, sikur të bëni provim me gojë, provim me Pyetje: A ka pasur armë të tjera të instaluara
shkrim. Ju lutem, një praktikë e tillë është brenda godinës së komitetit të Partisë të Punës në
skolareske, nuk është praktike parlamentare. Shkodër, përveç atyre që përdorin organet e ruajtjes
Kastriot Islami - Zoti Berisha, dua t’ju sqaroj së rendit? A e shikuat në këtë drejtim, që do të
dhe njëherë tjetër që po zbatoj rregulloren e sqaronte se Arben Broci është goditur nga një predhë
përkohshme. Në rregulloren e përkohshme e një kalibri të madh?
interpelancë, siç propozoni ju, nuk ka. Fjalën e ka Përgjigje: Në godinën e Komitetit të Partisë të
Qemal Lame. Punës nuk ka pasur ndonjë lloj armatimi të instaluar.
Qemal Lame - Nga pyetjet e bëra në datën Punonjësit e policisë të ngarkuar për ruajtjen e
4.5.1991, deputeti Faik Memushi pyet... godinës së Komitetit të Partisë së Punës kanë pasur
Kastriot Islami - Ju lutem, do të flasë njëherë në përdorim armë automatike model 56, kalibër 7.62
Qemal Lame, pastaj do të flisni ju! E vendosëm, do mm dhe pistoletë TT, kalibër 7.62 mm. Në bazë të
të bëhen pyetjet me shkrim e ai do të përgjigjet. ekspertimit mjeko-ligjor, nr. 53 datë 1.4.1991, të
Qemal Lame - Në fjalën e tij në Parlament bërë nga specialistët docenti Bardhyl Cipi dhe mjeku
deputeti Pjetër Pepa u shpreh se në fillim u Xhemal Zeneli, është përcaktuar se plaga e Arben
mblodhën nxënësit e dy shkollave të rreshtuara me Brocit në hyrje është në formë vezake, me përmasa
mësuesit dhe drejtorët përkrah. Çfarë thonë hetimet 2,5x 1,8 cm, me buzë të çrregullta dhe në dalje me
dhe çfarë thonë këta nxënës mësues e drejtorë. formë të çrregullt me përmasa 15 x 10 cm me muskuj
Nëse janë në pyetje dhe nëse jo, pse nuk merren të shqyer. Duke u nisur nga forma e plagës, vrimës
në pyetje. Për këtë kemi këtë përgjigje: së hyrjes, mendohet se predha në momentin që
Përgjithësisht nxënësit e marrë në pyetje për këtë është futur në trup nuk ka pasur pozicionin e saj të
problem shpjegojnë se nuk kanë dalë të organizuar rregullt, por një pozicion tjetër, i cili merret pasi
dhe se ka qenë një grumbullim spontan, për të ndeshet në një objekt paraprak rikoshet. Në këto
protestuar për vonesën e njoftimit të rezultateve të rrethana nuk mund të përcaktohet lloji i armës që
zgjedhjeve, ndërsa mësuesit shpjegojnë se kanë është përdorur në këtë rast.
shkuar atje për të marrë nxënësit dhe se kanë dalë Pyetje: A ka në grupin e hetuesve të Shkodrës
në organizimin, me grumbullimin e paligjshëm për nga ata që kanë marrë pjesë në hetimin për vrasjen
këtë qëllim, pra në mënyrë spontane dhe të në Shkollën e Bashkuar?
paorganizuar. Ky është shpjegimi i tyre në të gjithë Përgjigje: Ngjarja në Shkollën e Bashkuar të
pyetjet e marra. Oficerëve në Tiranë është hetuar nga hetues të
Deputeti Neritan Ceka na thotë se pas marrjes Hetuesisë së Rrethit të Tiranës. Hetuesit që kanë
409
jetuar atë ngjarje nuk kanë marrë pjesë në hetimin asnjë njoftim i kësaj natyre.
e ngjarjeve në Shkodër. Kjo është një rastësi, për Deputeti Arben Demeti. Pyetje: Cilët persona
arësye se organi i hetuesisë në rrethe dhe i nga ruajtësit e rendit ishin në Komitetin e Partisë
Hetuesisë së Përgjithshme ka një organikë të së Punës në Shkodër?
kufizuar me rreth 140 hetues që, me gjithë drejtuesit, Përgjigje: Fillimisht në mëngjes, për ruajtjen e
bëhen 200 kuadro. Për ngjarje të rëndësishme, në godinës së Komitetit të Partisë së Punës, para se
këto kushte aktivizohen vazhdimisht hetues nga të fillonte grumbullimi i paligjshëm kanë qenë 8 pu
hetuesitë e rretheve dhe Hetuesia e Përgjithshme, nonjës policie, emrat e tyre i kemi të evidencuar
për të përballuar dinamikën e madhe të hetimit. Me konkretisht. Dhe vonë, me fillimin e grumbullimit të
një organikë kaq të kufizuar bëhet e mundur që të paligjshëm dhe me intensifikimin e tensionit forcat
përballohen rreth 8000 çështje dhe rreth 3000 e ruajtjes së rendit janë shtuar me përforcime të
kallzime të tjera që refuzohen. tjera, rreth 80 vetë.
Pyetje: A po mbyllet rrethi i hetimeve ndaj Pyetje: Sa plumba janë shtënë? Sa persona
përgjegjësisë personale pas përcaktimit të kanë shtënë me armë dhe nga sa secili? Me çfarë
përgjegjësisë ligjore të drejtuesit të Degës së Punëve armësh janë qëlluar?
të Brendshme në Shkodër? Përgjigje: Duke u nisur nga inventari i bërë nga
Përgjigje: Drejtuesit e Degës së Punëve të Dega e Punëve të Brendshme pas ngjarjes,
Brendshme në Shkodër janë marrë të pandehur në punonjësit e ruajtjes së rendit kanë dalë me
bazë të provave që janë administruar deri tani nga mungesa të ndryshme, evidencohen me mbi 1000
hetuesia. Hetimet nuk kanë përfunduar dhe vazhdon fishekë. Duhet sqaruar se disa policave u janë marrë
thellimi i hetimit për t’u sqaruar deri në fund versionet armët dhe karrikatorët me fishekë, pa u konsumuar.
e ngritura për përgjegjësinë e tyre. Numri i personave që kanë shtënë me armë, do të
Deputeti Maksim Konomi. Pyetje: A keni hetuar përcaktohet saktë në përfundim të ekspertimeve
për të nxjerrë shkaqet e atyre që bën informacionin balestike që po u bëhen armëve të forcave të ruajtjes
e gënjeshtërt? Logjika e thjeshtë të thotë se kjo së rendit. Policia ka përdorur armët që ka pasur në
është një pikë kyçe për zgjidhjen e problemit. përdorim: automatikë dhe pistoleta TT.
Përgjigje: Me marrjen në përgjegjësi penale të Deputeti Fatmir Manushi: Shpjegohuni, ju lutem,
drejtuesve te Degës së Punëve të Brendshme në cilat janë pengesat konkrete nga organet dhe
Shkodër, po sqarohen shkaqet dhe motivet e dhënies personat?
së informacionit jo të saktë për ngjarjen e Shkodrës Përgjigje: Pengesa kryesore ka qenë gjendja e
nga ana e tyre dhe, në këtë drejtim, evidentojmë tensionuar dhe mungesa e rendit në qytetin e
përgjegjësinë konkrete për këtë informacion të Shkodrës që nuk kanë lejuar të kryhen veprimet
gabuar. normale hetimore, për të cilat dhanë sqarime dhe
Deputeti Medin Duraj: Nga kush bëhet presion shpjegime. Pengesa të tjera kanë qenë dhe
ndaj ekipit të hetuesisë? moskryerja e veprimeve të tjera të domosdoshme
Presionet janë nga më të ndryshmet, për të cilat ligjore nga vetë dega e punëve të brendshme, si
unë fola dhe më parë dhe mendoj që të mos i përsëris dhe njoftimi i bërë. Për këto probleme janë bërë
prapë. Këto janë nga format më të ndryshme, deri hetime dhe puna vazhdon. Terezina Marubi ka dhënë
dhe te telefonatat e ndryshme që bëhen. shpjegime të hollsishme për të gjithë problemet që
Për daljen e nxënësve në demonstratë kush ka kanë lidhje me ngjarjen. Në pyetje nuk thuhet
dorë? Për personat që kanë kërkuar të flasin me konkretisht se për çfarë problemi kërkohen sqarime,
Radio Shkodrën, cili do të ishte sqarimi i plotë? Mirë cilat janë emrat e personave të identifikuar në zonën
është që të mos ketë pika të errëta për të sqaruar e ngjarjes.
Parlamentin. Përgjigje: Personat e identifikuar në zonën e
Përgjigje: Drejtorit të Radio Shkodrës, Gëzim ngjarjes janë me qindra vetë, me të cilat po punohet
Podgorica i kanë shkuar dy persona, të cilët ai nuk për të zbuluar të vërtetën.
i njihte dhe i kanë kërkuar për të transmetuar në Deputeti Zef Nikolla. Pyetje: Çfarë përgjegjësie
Radio Shkodra njoftimin se Komiteti Qendror ra, mban hetuesia për zvarritjen e hetimeve?
Qeveria dha dorëheqjen etj. Por ai nuk ka pranuar, Hetuesia po punon me të gjitha forcat e aftësitë
duke thënë se nuk ka njoftim zyrtar për këtë problem. e saj profesionale për hetimin e shpejtë të kësaj
Përfundimisht në Radio Shkodra nuk është dhënë çështjeje. Afati ligjor i hetimit është 3 muaj. Hetuesia
410
për të përfunduar hetimin më shpejt po punon me të pastruar; mbasi u pastruan armët, ato nuk kanë vlerë
gjitha mundësite për vetë rëndësinë që ka ky problem më për atë moment. Ato mund të merren në çdo
i rëndësishëm; kjo del dhe nga veprimet e shumta kohë për të bërë qitjen eksperimetale dhe për t’u
që janë bërë për një kohë të shkurtër. Janë pyetur bërë ekspertimi balistik. Nga gëzhojat që kanë
më shumë se 250 dëshimtarë, janë kryer rreth 80 paraqitur shumë dëshmitarë është bërë e mundur
ekspertiza dhe puna vazhdon. që të saktësohen armët konkrete, me të cilat po
Pyetje: Si shpjegohet që në hetuesi shkodranët vazhdojnë dhe ekspertimet e tjera.
nuk shpjegojnë të vërtetën? Nga kush kanë frikë të Pyetje: Çfarë moshe kanë pasur të plagosurit?
thonë të vërtetën si është? A ka pasur të mitur në mes tyre?
Nga pyetjet e bëra vihet re se një pjesë e Përgjigje: Të plagosurit me armë zjarri janë të
dëshmitarëve tregojnë ngjarjen në përgjithësi dhe moshave të ndryshme dhe nuk ka pasur ndonjë të
një pjesë prej tyre japin të dhëna konkrete. mitur, ndërsa të lënduar kanë qenë disa prej tyre.
Shpjegimet konkrete janë për fillimin e ngjarjes të Në mes tyre edhe nxënës shkolle.
datave 1 dhe 2 prill për kohën që u qëllua për herë Pyetje: Nisur nga koha, vendi i ngjarjes, personat
të parë me armë, kur u kryen vrasjet, kur u krye që kanë vrarë, cili është motivi dhe karakteri i
djegia e shkatërrimi i komitetit të Partisë së Punës vrasjeve?
për armët snajper të vendosura në datën 3 prill në Përgjigjja e këtyre pyetjeve do të jepet e plotë
pika dominuese, veprimet e kryera në Radio Shkodra pas përfundimit të hetimeve dhe evidencimit
etj. Këta dëshmitarë kanë ndihmuar për të ndërtuar konkretisht të autorëve që kanë qëlluar ndaj
kronologjinë e saktë të ngjarjes dhe saktësimin e viktimave.
përgjegjësisë për përdorimin e armëve, në Pyetje: Kush ka dhënë urdhër për të vendosur
kundërshtim me kërkesat e dekretit, nga forcat e vënien e snajperëve në datën 3 prill?
policisë. Mangësi ka në thëniet e dëshmitarëve për Përgjigje: Vendosja e snajperëve është pas
personat që kanë qëlluar direkt ndaj qytetarëve. ngjarjes dhe nuk ka lidhje të drejtpërdrejt me
(Ata që kanë kryer djegiet e shkatërrimet me lëndë ngjarjen; megjithatë hetuesia ka punuar për sqarimin
djegëse e lëndë plasëse, sqarimin e saktë të edhe të kësaj rrethane (Ka zëra në sallë).
mënyrës së grumbullimit etj.) Për këto vështirësi Kastriot Islami - Ju lutem, mos ndërhyni!
hetuesia ka kërkuar ndihmën konkrete nga organet Qemal Lame - Snajperët nuk janë përdorur
e punëve të brendshme, forcat politike, organet gjatë datës 2 prill. Snajperët janë vënë në datën 3
shtetërore dhe qytetarët. Edhe në këtë rast kërkojmë në mëngjes në lartësi sipas rregullave që kanë
nga çdo qytetar, që ka dijeni për veprime të tilla, të organet e punëve të brendshme në zbatim të dekretit
na ndihmojë për të saktësuar këto probleme të për përdorimin e armëve dhe grumbullimt të
rëndësishme, duke zgjidhur tërësisht e sa më shpejt paligjshme.
përgjegjësinë e fajtorëve. Pyetje: Çfarë ndikimi kanë ushtruar mbi popullin
Deputeti Bardhyl Baltëza: A janë verifikuar forcat e repartit 326?
personat që ishin në Komitetin e Partisë së Punës Forcat e repartit 326 nuk kanë marrë pjesë në
dhe çfarë armatimi personal kanë pasur? ngjarjen e datës 2 prill në Shkodër. Ato kanë ardhur
Përgjigje: Të gjithë personat që kanë qenë në mbas ngjarjes.
Komitetin e Partisë së Punës janë verifikuar dhe Deputeti Tritan Shehu: Janë bërë disa pyetje
janë pyetur dëshmitarë për ngjarjen. Vetëm 5 prej për plagët e të vrarëve. Vërtetohet se Arben Broci
tyre kanë qenë të pajisur me armatim trofe “Beret”. është vrarë me armë zjarri mbi baçimin e majtë dhe
Nga ekspertimi balestik i tyre nuk rezulton që ka dalë në pjesën e përparme poshtë barkut. Nazmi
të jetë shtënë me to. Në kasafortën e sekretarit të Kryeziu është vrarë me armë zjarri me vrimë në hyrje
parë janë vjedhur një automatik model 5-6 e një nga mbrapa në fundin e kolonës vertebrale e dalje
pistoletë TT. Në diskutime të ndryshme u tha edhe në pjesën e përparme të barkut. Bujar Bishanaku
për armët e ndryshkura dhe të zëna me pluhur. është qëlluar nga një plumb pistolete TT, me vrimë
Sqaroj se kanë qenë me pluhur këto armë trofe të hyrje në mesin e gjoksit. Besnik Ceka është qëlluar
këtyre personave të komitetit të partisë, që janë me armë zjarri nga tri predha në shpatullën e majtë.
marrë për t’u ekspertuar dhe jo armët e degës së Sqarime më të hollësishme mund të jepen duke u
punëve të brendshme. Siç thamë dhe më parë, në njohur me aktekspertimin që është në dosje.
bazë të ligjit, policia duhet të bllokonte armët, pa i Pyetje: Pse nuk u bë autopsia në kohë në
411
Shkodër? Kësaj pyetje i është dhënë përgjigje dhe kjo trysni dhe nga kush?
herë tjetër, mbasi u morën kufomat nga spitali dhe Përgjigje: Hetuesia nuk ka të dhëna me dëshmi
nuk u pranua të bëhej ky veprim nga familjarët. që ndaj dëshmitarëve të ushtrohet trysni.
Pyetje: Për çfarë presionesh e kini fjalën kur Pyetje: A jeni të bindur se do të gjenden fajtorët
thatë se pas arrestimit e vënies në ndjekje penale e vërtetë?
të disa ushtarakëve në Shkodër janë vënë nën Grupi i hetuesve po bën veprime për të hetuar
presione të ndryshme? me objektivitet, me përgjegjësi, sqarimin e çështjes,
Për këtë dhamë shpjegime dhe më parë. me gjithë vështirësitë që janë paraqitur. Për këtë
Pyetje: Çfarë janë këta: policë, civilë a forca dhe janë paraqitur. Për këtë po vazhdojmë hetimin.
speciale? Nga dita e sotme janë bërë një seri pyetjesh. Po i
Policë civilë e forca speciale janë reparte të marr me radhë: Sa është provuar nga Hetuesia
ndërhyrjes së shpejtë për shpërndarjen e goditja e Arben Brocit në shpinë? A qëndron ky
grumbullimeve të paligjshme. Më hollësisht për këto variant, i cili është mohuar se gjoja është qëlluar në
probleme mund të flasin organet e punëve të ijë? Nëse është kështu, nga cila ijë është bërë
brendshme. goditja? Kjo është pyetja që i është dhënë përgjigje.
Pyetje: Përse vrasësi i Artan Lenjës në Tiranë Ekspertiza ligjore është në gjendje të caktojë sa ka
qarkullon i lirë? qenë largësia e goditjes së Arben Brocit për rastin
Çështja e Artan Lenjës nuk ka lidhje me ngjarjen në krahë dhe pastaj në ijë. Ky është një problem
e Shkodrës. Kjo çështje ka një problem ligjor në konkret. Vendi ku është gjetur dhe gjurmët e plagëve
zbatimin e urdhrave në përdorimin e armës nga japin që qitja është bërë në distancë. Se sa kanë
patrulla ushtarake. Po sqarohet me ekspertë, për qenë konkretisht, është distanca në vendin e
të mos u krijuar shqetësime të tjera dhe mosdhënien ngjarjes. Ekspertët ndonjë të dhënë tjetër për këtë
pafajësi nga gjykata. Është një veprim në përfundim. problem nuk japin.
Deputeti Naim Karriqi: Ngjarjen e 10 korrikut 1990 A është bërë ekspertiza ligjore sipas rregullave,
në Kavajë, ju si hetuesi a e keni analizuar, kush i apo janë bërë pas varrimit dhe si duhet quajtur kjo,
solli forcat e sambistëve etj.? paaftësi apo e qëllimshme? Këto pyetje janë bërë
Për këtë çështje ne mund t’i japim shpjegime nga Petrit Llaftiu.
të veçanta zotit Naim Karriqi. Është një çështje e Ekspertiza ligjore për këto probleme është bërë
gjykuar, për të cilën ka një vendim gjykate. Në rast në bazë të ligjit sipas mundësive që janë krijuar.
se ka vërejtje për këtë, në bazë të ligjit, çështja Thamë që në kohë nuk u arrit që të bëhej autopsia.
duhet shikuar nga organet përkatëse. Me ekspertimin që kanë bërë dy mjekët që thamë
Kastriot Islami - Në qoftë se ka lidhje me dhe me ekzaminimin e kufomave, të dy kufomave,
Shkodrën, përgjigjuni, ju lutem! u munduam që të plotësojmë ato mangësi që ishin
Qemal Lame - Për pyetjen tjetër që bëni, më vënë re më parë. Në këtë drejtim ka zvarritje dhe
konkretisht për këtë të Kavajës, për Luan Allabejun, veprime të vonuara me qëllim.
ai është punonjës policie, është nënoficer, është Naim Karriqi: Një pyetje tjetër: Në ngjarjen e
kuadër, nuk është polic si të tjerët. datës 10.7.1991 të Kavajës, nga materiali juaj
Ka pyetje të bëra pa u shënuar emri i personit rezulton si fajtor Luan Allajbeu. Është nënoficer, është
që e bëri për ditën e shtunë: A ka pasur urdhër dite punonjës policie, nuk është polic. Ju kujtoj se ka
me shkrim? A duhej të kishte? qenë punëtor policie. Shpjegoni pse ndodh që në
Përgjigje: Nuk ka pasur urdhër dite me shkrim. materialin tuaj është i graduar?
Nga të dhënat e datës 1.4.1991 për grumbullimin Nuk e gradoj unë, është nënoficer, fakti konkret
më datë 2.4.1991 ka qenë e nevojshme të merreshin është personi Luan Allajbeu që është fajtori i
masa të nevojshme e organizative ushtarake dhe të çështjes, për të cilën është bërë dhe hetimi dhe
bëhej instruksioni dhe përgatitja e veçantë e trupave është bërë një vendim gjykate.
të policisë për parandalimin e grumbullimit dhe Kastriot Islami - Ju lutem, pyetjet të drejtohen
kryerjen e veprimeve në bazë të ligjit. Për këtë vetëm për Shkodrën!
evidencojmë edhe përgjegjësinë e kuadrove drejtues Qemal Lame - Nga dëshmitarët nuk është
së degës së punëve të brendshme. vërtetuar fajësia e tij. Kam dijeni se fajtori i dënuar
Pyetje: A ushtrohet trysni mbi dëshmitarët në ka ankesa dhe materiale për fajtorët e vërtetë.
lidhje me çështjen e Shkodrës? Në ç’masë ushtrohet Si hetuesi e ndershme, a keni provuar
412
mundësinë e nxjerrjes së tyre? saktësuar mendimin dhe arsyetimet e tyre (Përsëri

Për këtë çështje është bërë gjykim. Vendimi i ka zëra në sallë).
gjykatës ka formën ligjore. Në rast se ka vërejtje Kastriot Islami - Iu përgjigjëm për parlamentarët
për këtë, duhet shkuar në rrugë ligjore. e tjerë. Dhamë përgjigje dhe dje dhe sot.
Kastriot Islami - Ju lutem, sekretaria, shënoni Qemal Lame - Në rast se ka kërkesa për t ‘u
pyetjet, meqenëse ka pyetje dhe për Kryesinë. njohur me materialet e dosjes, në rast se shikohet
Tritan Shehu - Është edhe një që është e domosdoshme nga shokët që e kërkojnë, mund
paraqitur tani: Pse nuk u bllokua vendi i ngjarjes e të vijnë. Ne nuk i rezervojmë Kuvendit PopulIor asnjë
kush duhet ta bënte atë? material. Nga Tritan Shehu është bërë pyetje tjetër:
Qemal Lame - Bllokimi i vendit të ngjarjes Pistoleta TT që vrau Bishanakun, a është armë e
duhej të bëhej nga forcat e policisë. Nuk është bërë policisë?
bllokimi; mbas ngjarjes forcat janë larguar. Për këtë Po, është armë TT, është pistoletë TT, e kemi
është evidencuar në përgjithësi. theksuar disa herë. Viktima Besnik Ceka, nuk kishte
Kur u lajmërua hetuesia për të bërë procesin vrimë daljeje, është vrimë hyrjeje, nuk u gjet predhë
hetimor, kush duhet ta bënte këtë? në trup.
Menjëherë pas ngjarjes duhej të vinte kallëzim Nuk m’u përgjigjët, duhet shpjeguar kjo me
në hetuesi. Ajo ishte një ngjarje e dukshme. Ngjarja kundërpërgjigje.
ka qenë shumë e tensionuar dhe duhet të kemi Ne biseduam konkretisht me zotin Tritan për
parasysh realitetin e asaj dite për të gjykuar për këtë problem. Ky është një fenomen i rrallë që ndodh.
mundësinë e kryerjes së veprimeve. Në shpatullën e majtë të Besnik Cekës janë tri
Pse nuk u bllokuan kufomat për autopsi? Kush goditje. Dy nga këto goditje nuk janë tejshpuese,
duhet ta bënte këtë? domethënë që është futur brenda. Si shpjegohet që
Kufomat janë marrë menjëherë nga spitali dhe nuk u gjet predhë? Shpjegimi i specialistëve, duke
nuk kishte mundësi që të bllokoheshin. pasur parasysh edhe përvojën tonë dhe përvojën
Kush duhet të bllokonte armët dhe kush duhet botërore, ishte ky: Dy predhat që kanë rënë, nuk
të ndalonte që në fillim forcat të qëllonin qoftë edhe kanë pasur forcë të shpojnë. Ato kanë hyrë, kanë
në ajër? dëmtuar një pjesë të indit, nuk janë futur në brendësi
Bllokimi i armëve, edhe njëherë e theksoj, është dhe duhet të kenë rënë. Edhe plumbi tjetër që ka
detyrë, në bazë të ligjit, e vetë forcave të policisë. shpuar, ka mundur të depërtojë, ka çarë brinjën dhe
Qëllimi në ajër duhej të ndalohej nga zëvendësshefi mbas kësaj goditjeje, është kthyer mbrapsh. Ka
i policisë që ka qenë i pranishëm, që nuk duhet të mungesë indi në pjesën e plagës. Nga brinja është
lejonte dhe, mbasi është qëlluar në fillim, duhet të realizuar çarja e mushkërisë dhe, si pasojë, ka
ndërhynte menjëherë që t’i ndalonte. Për të ndaluar ardhur vdekja. Në rast se do të kishte plumb, me
të qëlluarat ka vajtur në ndihmë edhe shefi i policisë mjetet që përdorëm, ashtu siç zbuluam te kufoma
që ka qenë në mbledhje në komitetin ekzekutiv, që tjetër, do ta kishim gjetur dhe në këtë kufomë.
vërtetohet dhe nga dëshmitarët e tjerë që kanë qenë Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
në këtë takim. Qemal Lame - Nga deputeti Argjir Panariti: A
U tha që hetuesia nuk e quan të arsyeshme që është në gjendje hetuesia të ndërtojë identitetin a
të na jepen procesverbalet që shfrytëzoi grupi indirekt; në qoftë se jo, çfarë pengon? Nuk kuptohet.
parlamentar. A është e vërtetë? Kur do të na jepen (Nga salla dëgjohet: “a është në gjendje hetuesia
këto materiale? të ndërtojë identitetin apo jo?”)
Grupit parlamentar i kemi dhënë të gjitha Kastriot Islami - Identikisht.
materialet që kemi pasur. Qemal Lame - Në bazë të ligjit hetuesia bën
Kastriot Islami - Kush e bën këtë pyetje? veprime, rindërton vendin e ngjarjes dhe jep tablonë
Qemal Lame - Tritan Shehu, vazhdon. e saktë në bazë të provave që administron.
Kastriot Islami - Më duket se ju sqaroi (Në Argjir Panariti - Më fal shoku Qemal, flitet për
sallë ka zëra). diçka tjetër. Identiteti është ndërtimi i fizionomisë
Qemal Lame - Grupit parlamentar i kemi dhënë së personit, i përafërt mbi bazën e deponimeve të
të gjitha materialet që kemi pasur në dispozicion, dëshmitarëve të ndryshëm.
me predispozicionin më të madh. Janë dhënë Qemal Lame - Po.
shpjegime dhe kanë kërkuar shpjegime për të Argjir Panariti – A është në në gjendje hetuesia
413
të bëjë të tilla përafrime fizionomish mbi bazën e Qemal Lame - Tregon se plumbi ka hyrje jo
dëshmive dhe sa ka të tilla, që pastaj të vihen në perpendikulare. Siç përjashton plumbin e
qarkullim me përafrim, të hetohen e të kapen automatikut të policisë?
persona që dyshohen për këtë punë. Ju thashë sipas konkluzionit të ekspertëve,
Qemal Lame - Ah, ju e keni fjalën... konkretisht nuk përcaktohet. Unë nuk mund të jap
Argjir Panariti - Identikisht, kjo është fjalë konkluzion tjetër veç atyre të ekspertëve që janë
ndërkombëtare, më falni. specialistë për këtë ngjarje. Ka një mundësi që
Qemal Lame - Mirë, ne identifikimin e lartësia 2,5 përkon me lartësinë e plumbit të një
personave e bëjmë në bazë të ligjit, kur kemi të fisheku që përdorin automatikët. Për këtë, ç’t’ju
dhëna konkrete; tashti për këtë çështje ne, me them, janë hollësi të tilla që në rast se keni nevojë,
identifikim të tyre, konkretisht po kërkojmë dhe po unë mund t’ju jap shpjegime të veçanta. Vrima e
bëjmë në bazë të të dhënave që na kanë dhënë daljes 15x10 cm. nuk shpjegohet nga dalja e
dëshmitarët. Rezultat konkret për personin konkret plumbit; bashkë me kockën që mungon. Janë
deri tani nuk kemi, sepse dhe nga dëshmitarët nuk probleme konkrete që mund t’jua shpjegoj. Mund
jepet rezultati konkret. që të jetë këputur një kockë e baçinit dhe ajo në
Natasha Lako - Çfarë është gjetur përveç dalje ka shkaktuar këtë rupturim, këtë çarje masive
armëve në komitetin e partisë? të muskulit. Ky është shpjegimi i përafërt për këtë
Qemal Lame - Armët janë gjetur, si të them, ngjarje.
s’ka pasur gjë tjetër, i dhashë përgjigjet për këto. Dodë Kaçaj - Sipas ekzaminimeve është thënë
Një pyetje tjetër: Përforcimet që erdhën ishin të se plaga vdekjeprurëse e Arben Brocit ka qenë
policisë, të sigurimit apo çfarë forcash të tjera? anash. Dëshmitarë okularë, sidomos RAI ka dhënë
Janë forca të ndërhyrjes së shpejtë që kanë të filmuar plagën në shpinë. Si e shpjegoni këtë?
organet e punëve të brendshme. Qemal Lame - Dua të shpjegoj me provat që
Pëllumb Shpata - Grumbullimi i njerëzve para kemi deri tani, ne administrojmë filmimet që kanë
komitetit të partisë qenka bërë për të protestuar për dhënë disa televizione; edhe i Malit të Zi, edhe i
vonesën e rezultateve të zgjedhjeve. Shtroj pyetjen: Beogradit edhe RAI 1, RAI 2 dhe disa stacione
Pse pikërisht u kërkuan nga komiteti i partisë private. Shokët t’i kenë parasysh se këto janë të
rezultatet e zgjedhjeve, kur dihet se komisioni i gjitha filmime pas ngjarjes. Në rast se shikohet në
zgjedhjeve e kishte për detyrë ta jepte në komitetin vend dhe ka interes ndonjëri prej deputetëve, ne mund
ekzekutiv dhe në qendër në Presidiumin e Kuvendit t’ia japim që ta shikojë. (Në sallë dëgjohen zëra).
Popullor. A fshihet diçka këtu? Kastriot Islami - Ju lutem, mos flisni pa leje!
Ne nuk kemi ndonjë gjë konkrete për të fshehur. Qemal Lame - Pse nuk u agjinuan në vend,
(Në sallë dëgjohet një zë: “komiteti i partisë nuk e por pas varrimit kufomat?
ka për detyrë të japë informacion, por ai ekzekutiv”). Nuk ka qenë e mundur. Dëshira do të ishte që
Dhe në qendër e ka për detyrë Komisioni Qendror i të bëhej kjo. Dhe ky nuk është rasti i parë. Në raste
Zgjedhjeve në Presidiumin e Kuvendit Popullor. dhe ngjarje të tilla kemi vazhdimisht për të mos
(Një zë nga salla: “Ç’ka në komitet të partisë? krijuar tensione dhe, në pamundësi për të vepruar,
Komiteti i partisë, për mendimin tim, çelësat e ndodh kjo gjë.
kashtës ka. Pse pikërisht vajtën atje!”) Nga Napoleon Mërtiri: A vazhdon aktualisht
Qemal Lame - Këtu problemi nuk lidhet me procesi hetimor? Në qoftë se është ndërprerë, për
hetimin e çështjes. Ata janë grumbulluar pikërisht çfarë arsye?
për ato arsye që ju thashë. Arsye të tjera nuk ka. Procesi hetimor vazhdon këto ditë që ne jemi
Pse vajtën në komitetin e Partisë të Punës dhe thirrur për të raportuar para Kuvendit. Aktualisht
nuk vajtën në komitetin ekzekutiv? hetuesit janë këtu, mbasi u kërkuan të jenë të
Kështu u zhvillua ngjarja. Do të ishte mirë të pranishëm në punimet e Kuvendit, megjithatë
shkonim e ta kërkonim në vend tjetër. Ne nuk flasim vazhdojnë ekspertime dhe veprime që mund të
si do të ishte më mirë; ne flasim si është zhvilluar bëhen.
ngjarja dhe jetojmë përgjegjësinë për këtë ngjarje. A është e vërtetë se zëvendëskryetari i
Vrima e hyrjes e Arben Brocit 1.8, Tritan Shehu Hetuesisë kërkon të mos vazhdojë hetimin?
ka bërë pyetje tjetër, shihej prapë. Ai shoku është duke bërë disa vizita mjekësore.
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! A është nevojë që grupi i hetuesve të përforcohet
414
dhe të riforcohet? hetime; një pjesë kanë qenë “të qëllimshme”. Do

Kastriot Islami - Zoti Tritan Shehu, mbani qetësi t’ju lutesha shumë, meqenëse do të na dëgjojë
ju lutem! populli, që t’i japim dhe njëfarë sigurie. Bindja juaj
Qemal Lame - Ne kemi angazhuar kuadrot personale, ka pasur një vonesë të tillë? Nuk po themi
më të mirë që kemi, hetuesitë e rretheve dhe nga të qëllimshme, një vonesë të tillë në hetime dhe e
Hetuesia e Përgjithshme. Medoj se këta shokë kanë keni bindjen ju, duke u mbështetur edhe me hetuesit
mundësi që të drejtojnë çështjen. Në rast se do të tuaj, që nesër do të japim të vërtetën? Do të ishte
marrim dhe ndonjë shok tjetër, me mundësi më të me shumë interes kjo!
mëdha sesa shokët që kemi aktualisht, nuk ka Kastriot Islami - Ju lutem, bëjeni me shkrim,
ndonjë gjë të veçantë se vjen ndonjë shok tjetër. të mos e prishim rregullin se do të dalin të tjerë
Prandaj mendoj se grupi hetimor ka shokë, nga ata xhelozë që do të bëjnë pyetje me gojë. Fjalën e ka
që jemi ne, kemi zgjedhur këta që kemi në grupin e Qemal Lame. Ju lutem Qemal përgjigjuni pyetjes
hetimit; dhe këtë ne jemi munduar ta realizojmë për sipas renditjes!
çdo ngjarje. Qemal Lame - Unë do të jap shpjegime edhe
A keni bindjen dhe a e siguroni Kuvendin për t’i më poshtë, po deri tani besoj se i kam dhënë
dhënë zgjidhje këtij procesi ju vetë? përgjigje dhe asaj tjetrës.
Unë siguroj Kuvendin se që në fillim kam bërë Kush e kërkoi ekspertizën ligjore të të vrarëve
dhe po bëj të gjitha përpjekjet për të realizuar detyrën në spital? Nga Preç Zogaj.
për hetimin në kohë të çështjes. Të gjithë hetuesit U bë ekspertiza. Ekspertimin mjeko-ligjor e
janë të predispozuar që çështjen ta çojnë deri në vendos hetuesi dhe hetuesi e ka kërkuar. Fillimisht
fund. në datën 2 nuk mund të bëhej ajo, mbasi u morën
Nga deputeti Bashkim Kopliku: Ka këtu në Shkodër, po kështu dhe viktima tjetër, e Nazmi
kundërthënie në përgjigjet tuaja me ato të zotit Ajli Kryeziut, që vdiq këtu në Tiranë, u mor nga spitali
Alushani? dhe nuk mund të bëhej në kohë autopsia.
Në rast se ka kundërthënie, këto shpjegime Kastriot Islami - Ju lutem mbani qetësi, Baleta!
janë në bazë të materialeve të dosjes hetimore. Unë (dëgjohen zëra). Ju lutem mos replikoni, mbani
flas në emër të ligjit, në emër të provave që kemi qetësinë e Kuvendit, po ktheheni majtas e djathas;
administruar. Në rast se ka ndonjë pasaktësi, nuk jemi në klub llafesh. (Baleta kundërshton nga
mendoj se më e plota është ajo që ndodhet në vendi).
dosjen hetimore. Për ndryshimet dhe për...(ka zëra Qemal Lame - Ismet Ferizaj. Nuk ia lexoj dot
në sallë) ka këto kundërthënie në përgjigjet tuaja shkrimin. “Ju lajmëruam se do të na jepnit përgjigje
dhe ato të zotit Ajli Alushani. Ju Alushani, ja po të në seancën pas asaj që folët. Pse nuk na i dhatë
them tani. Unë po të them fillimisht, janë këto që përgjigjet? A mos ju duhej ndonjë parapërgatitje për
po them. Tani në Komitetin e Partisë në Shkodër t’u bërë pyetjeve përgjigjet që duhen?”
ka pasur 5 armë (Dëgjohen zëra). Në komitetin e Kjo është çështje bindjeje, të më falësh, zoti
partisë ka pasur 3 armë. Zoti Alushani unë po them deputet. Unë ju siguroj që në rast se keni pyetje të
këto që kemi administruar në hetim. Plaga vjen nga tjera, unë jua jap përgjigjen këtu direkt. Unë nuk
rikosheta, kjo që dhashë unë shpjegime. Kjo që ka sajoj përgjigje. Unë në përgjithësi flas të gjitha ato
dhënë deputeti A. Alushani, plaga është një armë që di dhe, në rast se ka ndonjë pasaktësi, kam
që nuk përdoret nga forcat tona të rendit. kurajën të them më falni, në rast se nga materialet
Unë po jap konkluzionin e aktit të ekspertimit. e dosjes rezulton diçka ndryshe. Për këtë secili shok
Këta zoti, ç’të them ty Bashkim. (Në sallë ka të duhet të jetë i sigurt. Pyetje nga deputeti Fiqret Allulli.
qeshura) mund të shikosh edhe materialin tonë për Kastriot Islami - Ju lutem. Deputet i rrethit të
t’u saktësuar. Mendoj që shoku Ajli ta shohë Korçës.
konkluzionin e tij që të bazohemi në materialin që Gjergj Krastafillaku - Zoti Kryetar, ne po e
kemi në dosjen hetimore. Tani kanë ardhur dhe disa kthejmë Kuvendin në hetuesi. A do ta vazhdojmë ta
pyetje të tjera. Unë do të mundohem t’u jap përgjigje kthejmë Kuvendin në hetuesi apo do të lëmë
me kënaqësi. komisionin që e kemi miratuar vetë t’i ndjekë këto
Nga Preç Zogaj. probleme? Ky është një problem që po e mban
Napolon Roshi - Një fjalë. U shpreh shqetësimi Kuvendin. Populli po pret që ne të vazhdojmë
pothuaj i përgjithshëm që ka pasur vonesë në punimet dhe të mos merremi me hetuesi.
415
Kastriot Islami - Ju lutem, të mbarojnë pyetjet. Këtë e kemi kërkuar në pyetjet e bëra. Nuk na
Gjergj Krastafillaku - Për mendimin tim nuk del ndonjë version tjetër, veç atij që kemi dhënë
duhet të spekulojmë në emër të së drejtës së fjalës, shpjegime deri tani.
sepse në fund të fundit Kuvendi ka një qëllim; me Deputeti Pjetër Arbnori pyet: Meqë u përmend
mënyra pyetjeje të tjera të bëjmë e të dëgjojmë këtu dy herë emri im në çështjen e masakrës së
diskutimet, që dëgjuam, ne nuk arrijmë dot; nuk Shkodrës, kam të drejtën e replikës vetëm 1 minutë.
kthehemi dot në specialistë. Specialiteti është Zoti Qemal Lame, Kryetar i Hetuesisë së
shkollë, është përvojë, vetëm gjykime të Përgjithshme tha se numri prej 10.000 vetash e kanë
përgjithshme mund të japim. Këtu u bënë disa marrë nga dëshmia e Pjetër Arbnorit në hetuesi;
propozime në diskutime. Vetëm vendime mund të dëshiroj të deklaroj qartë se numri i demonstruesve
marrim. Ne mund të kalojmë në ato. Që të kthejmë nga ora 7 e mëngjesit deri në orën. 11.12', kur është
Kuvendin në hetuesi, mua më duket një humbje djegur komiteti i partisë, ka variuar nga disa qindra
kohe. në fillim, në shumë mijëra në fund. Unë në orën 8
Kastriot Islami - Rifillojmë punimet në orën kam qenë në zyrën e komitetit ekzekutiv me
19.30. kryetaren Terezina Marubi dhe shefin e policisë ,
Dilaver Papare. Pra, nuk i takon kësaj as shifra e
* * * përmendur. Gjithashtu, zoti Xhemal Dauti përmendi
emrin tim për një kontradiktë.
Qemal Lame - Përse ju nuk e filluat çështjen Kastriot Islami - S’ka lidhje me ju, e dyta.
penale më 3.4.1991? Përse nuk bashkëpunuat me Qemal Lame - Ashtu, një gjë i them zotit
organet e tjera të ndjekjes, çfarë ju pengon? Pjetër Arbnori: këtu unë i konsideroj të drejta dhe
Për këtë kemi dhënë spjegime me mundësitë në njoftimin në gazetë nuk japim numrin e fillimit
që kemi vepruar në kohë. për disa mijëra. Për avancimin e ngjarjes e sidomos
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! Pa u mbas fillimit që kanë ndodhur vrasjet, është shtuar
futur në sekrete, ju lutem! numri i njerëzve. Ne s ‘kemi pasur rezerva për këtë
Qemal Lame - Po, në komitetin e partisë a dëshmi të dhënë. Ajo ka qenë e përputhur me
janë gjetur kuti votimi të plota? rrethanat e tjera. Pjetër Arbnori ka bërë një pyetje
Të dhëna të tilla nuk kemi, janë gjetur kuti nga tjetër: Familja e Arben Brocit deklaron se ka
ato që përdorin dhe organet e partisë për zgjedhjet dorëzuar pantallonat e Arbenit që janë me shenjën
e tyre, por këto janë vetëm të thëna, ndërsa kuti e plumbit jo anash por prapa. Ç’dini të na thoni për
nuk na është dorëzuar. këtë?
Kastriot Is!ami - Ki parasysh që lidhen me Pantallonat i kemi parë, i kemi të fotografuara.
ngjarjen e Shkodrës. Janë ashtu siç ju thashë unë. Në rast se ka ndonjë
Qemal Lame - Po, për Shkodrën është. mendim tjetër, mund të vijë t’i shikojë. Ato janë provë
Më 1.4.1991, në orën 3.30 nga kush ka të materiale.
shtëna me breshëri në qytetin e Shkodrës? Sqaroni dhe një herë, mbasi nuk e kuptuam mirë
Kjo është një e dhënë që thuhet, hetimet bëhen vdekjen e Bishanakut me 3 predha që nuk kanë
për vepra penale. Për çështje të tilla që janë të dalë nga ana tjetër dhe nuk gjenden në trup.
karakterit administrativ nuk fillohen çështje penale. Ky problem u sqarua. Po të kishte pasur gjë
Në konteksin e përgjithshëm ky problem po shikohet tjetër...
që u ngrit. Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
Kush e ka dhënë skedën e vdekjes dhe lejen e Qemal Lame - Agustin Shqalësi: Do t ‘ju
varrimit për kufomat? ndihmonte një status i veçantë i grupit hetimor, fjala
Organet përkatëse të komunales. Me saktësi vjen për mbrojtje nga Parlamenti, në qoftë se në
këtë problem mund ta shikojmë në të dhëna të këtë ngjarje janë ngarkuar forca politike madhore
dosjes, në qoftë se ka ndonjë shok deputet interes ndaj të cilit ju mund të stepeni?
të veçantë. Ne vazhdojmë hetimin. Përpara hetimit, në bazë
Nga deputeti Hysen Godole: Detyra e nxënësve të ligjit i nënshtrohet çdo njeri që ka përgjegjësi.
është mësimi. Dikush i ka shqetësuar nxënësit të Ne veprojmë në bazë të ligjit, në bazë të provave.
shqetësohen për vonesën e dhënies së rezultateve Për statusin e veçantë të hetuesisë, ky është një
të zgjedhjeve të 31 marsit. problem që është diskutuar. Është vendosur dhe në
416
dispozitat kushtetuese. Në këtë rast unë desha të ndërgjegje, predispozicion, ndershmëri, drejtësi për
nënvizoj se problemi i hetuesisë është problem të mirën e popullit dhe të kombit shqiptar.
shumë delikat. Bota kërkon që ta bëjë hetuesinë Falemnderit për të gjitha!
siç e kemi pasur ne të pavarur dhe diskutmet këtu Kastriot Islami - Fjalën e ka Rrapi Mino. Ju
bëhen. U pa e arsyeshme që hetuesia të jetë organ lutem.
në varësi të Ministrisë së Drejtësisë. Kjo do të Rrapi Mino - I nderuar Kryetar, i përgjigjemi
ndikojë deri diku, se duke qenë organ i pavarur është pyetjeve.
vepruar në këtë mënyrë deri tani; në këto kushte ka Kastriot Islami - Mundësisht përgjigjuni
diskutime teorike, për të cilat neve nuk na është pyetjeve që lidhen me Shkodrën dhe pa u futur në
kërkuar mendim. detaje, kuriozitete e probleme të tjera.
A jeni i bindur se do të nxirrni të vërtetat rreth Rrapi Mino - Po, zoti Pjetër Arbnori pyeti përse
ngjarjes së 2 prillit? Prokuroria nuk ka përcaktuar menjëherë cilët
Këtë problem e kemi dhënë. persona kanë pasur armë zjarri, pse si ka bllokuar;
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! Të përse nuk janë bërë ekspertiza të armëve që kanë
mbash qetësi s’do të thotë shkollë. qëlluar brenda një kohe të shkurtër, ç’përgjegjësi
Qemal Lame - Ju si Hetuesi e Republikës së ka prokuroria? Ka bërë 4 pyetje zoti Arbnori, por po
Shqipërisë, jeni në gjendje të zbuloni të vërtetën i lexoj, se kanë lidhje njëra me tjetrën. Pyetja tjetër
mbi ngjarjet e Shkodrës, apo jo? Pyet deputeti Fiqret është: Çfarë kanë bërë prokurorët lidhur me
Hallulli. ekspertizat e kufomave të të vrarëve dhe të të
Për këtë kemi dhënë shpjegime dhe në këtë plagosurve? Cila është arsyeja që askush s’vajti në
drejtim po punojmë. Një gjë dua të them dhe për nja spital pranë doktor Ali Spahiut? Ne kemi listat e të
dy saktësime të tjera. plagosurve që s’na i ka marrë njeri. E treta ishte: A
Për problemet që kanë dalë për deputetin Azem disponon prokuroria radiogramin ose radiogramet e
Hajdari. Ai ka vajtur në Shkodër pas ngjarjeve të kryetarit të degës së brendshme që janë burim i
vrasjeve dhe pas fillimit të djegieve të godinës së dizinformacionit? Të tria këto pyetje unë i mblodha
komitetit të Partisë së Punës. Vërtetohet se në në një përgjigje për këto arsye: se që ka nga viti
datën 2.4.1991 ka qenë në Tiranë dhe është nisur 1974 ndryshoi riorganizimi i hetuesisë. Në atë kohë
për në Shkodër pas orës 10.30. Nuk ka qenë e nuk kur e kishte hetuesinë prokuroria, këto pyetje ishin
ka marrë pjesë në grumbullimin e paligjshëm. Ai ka për prokurorinë, se ishte veprimtaria e prokurorisë
vajtur në vendin e ngjarjes pas orës 12.30 së bashku edhe hetuesia. Në vitin 1974 hetuesia u largua nga
me gazetarët e huaj, me të cilët është takuar tek prokuroria dhe këto të gjitha janë veprime hetimore.
Ura e Bahçallëkut. Fjala e tij në Radio-Shkodra, sipas Edhe bllokimi i armëve të zjarrit, edhe ekspertiza e
të dhënave që kemi, ka ndikuar në qetësimin e armëve, edhe ekspertiza e të vrarëve dhe të
njerëzve. Për problemet që diskutohen, më lejoni plagosurve janë veprime hetimore. Unë atë desha
dua të them vetëm diçka. U bë një kritikë dhe u dha të shpjegoj fillimisht, se detyra e prokurorit është të
një mendim nga deputeti Fatos Nano. Unë, kontrollojë ligjshmërinë e veprimeve hetimore që
përgjithësisht, jam dakord për ato. Vetëm një gjë kryen hetuesia. Unë dhe për këto përgjigjem, por
do t’ju lutesha të kihet parasysh, jo për sedër, por ishte detyra e një tjetër organi, kurse detyra e organit
mendoj që vlerësimet për njerëzit duhet të jepen të prokurorisë është që këto pyetje të dëshmitarëve,
duke e njohur, domethënë duke sqaruar tërësisht është marrje e provave, administrimi i tyre, të mos
punën e tyre. Janë bërë kritika në Qeveri, në disa këtë asnjë shkelje ligji dhe të bëhen në përputhje
raste të veçanta, nga ndonjë person; i kemi dhënë me kërkesat e Kodit të Procedurës Penale. Kjo e
përgjigje; edhe në Presidencë kisha nga dy shokë radiogramit ndodhet në dosjen hetimore, zoti Pjetër
një propozim, por mendoj që për njerëzit duhet të Arbnori dhe këto të tjerat, në ka akte mjeko-ligjore
diskutohet në bazë të punës që bëjnë. Unë jam një për 13 veta, për të tjerët kemi biseduar me zotin Ali
njeri që rrjedh nga një familje shumë e thjeshtë, Spahia në mbledhjen e përfaqësuesve të partive në
kam profesionin tim, jam dashuruar pas tij dhe punoj datën 12, se kishte edhe të tjerë të plagosur me
me pasion në detyrë. Për aftësitë mendoj se duhet armë zjarri dhe u thamë që t’i jepeshin hetuesisë.
gjykuar me kujdes, për të mos rënduar ndërgjegjen Hetuesisë nuk i janë dhënë. Po t’i ketë zoti Spahia,
e njerëzve. Unë i siguroj të gjithë, të nderuarit le t’ia japë hetuesisë emrat e tyre, adresën dhe
deputetë, se në punën time ka pasur dhe do të ketë hetuesia, bashkë me mjekun t’i pyesim dhe të
417
marrim raportin mjekësor që duhet për të tilla raste. nuk e përjashtoj që mund të bëheshin edhe më
Në pyetjen tjetër: Cila është arsyeja që, derisa shpejt disa veprime hetimore.
nxënësit dhe mësuesit e shkollës “Jordan Misja” Deputeti Karanxha pyet: Çfarë konkluzionesh
dhe “23 Nëntori” deklarojnë se janë mbledhur vetë ka hetuesia?
në manifestim paqësor, hetuesia përpiqet që këtë Besoj se mbase e plotëson kjo që thashë se
ta lidhë me një grup që qenka mbledhur para selisë hetuesia e angazhuar ka qenë.
së Partisë Demokratike. Për këtë bisedova me Pyetje tjetër: Kronologjia është ngatëruar
grupin e prokurorëve që kanë qenë atje. Ata natyrisht qëllimisht apo jo?
kanë pyetur, se veprime hetimore do të bëjnë, por Kjo është çështje me rëndësi, po pate parasysh
nuk del në këtë drejtim një tendencë e tillë se nenin 5 të dekretit për përdorimin e armës së zjarrit.
hetuesia këtë ta lidhë me grup personash që është Për këtë unë nuk mund të them që është bërë me
mbledhur para selisë së Partisë Demokratike. Nuk qëllim a pa qëllim; këtë e shpjegoi deputeti, Ministri
del, po të dilte, ishte një veprim i parregullt. Ishte i Punëve të Brendshme; s’e besoj të ketë ndonjë
një veprim jo në përputhje me kërkesat e ligjit. qëllim në këtë drejtim që ta mbyllim, por kronologjia
Deputeti Ferizaj, më duket: Përse organet e e saktë u përcaktua më vonë. Unë jam me atë
ruajtjes së rendit nuk zbatuan ligjin për të ndaluar kronologji që kemi përcaktuar në datën 12 prill të
personat që shtinë me armë? këtij viti në mbledhje me përfaqësuesit e partive
Atje ishin disa që shtinë me armë; ata nuk i politike të Shkodrës dhe që e thashë edhe sot këtu.
kishin të përcaktuar në atë kohë se kush kishte Pyetje tjetër: Prokuroria, si organ kontrolli, çfarë
shtirë me armë, kështu i del hetimit kjo. masash mori ndaj hetuesisë që nuk filluan hetimet
Sipas ligjeve në fuqi, a ekzistojnë reparte që në kohën e duhur?
nuk kontrollohen nga Ministria e Punëve të Thashë që edhe kjo lidhet me ato 3 pyetjet e
Brendshme dhe nga Qeveria? (Reparte të ruajtjes para të zotit Arbnori, që është më tepër pyetje
së rendit dhe të ushtrisë.) Kjo është kompetenca e organizative, nga pikëpamja e organizimit të punës.
Ministrit të Punëve të Brendshme dhe e Qeverisë, Drejtimi dhe organizimi i punës në hetuesi varen
natyrisht, por unë nuk di dhe s’ka ligj; ligji atë thotë, nga piramida e Hetuesisë së Përgjithshme, duke
që Ministria e Punëve të Brendshme ka reparte të shkuar deri poshtë, nuk është ligjore.
mbrojtjes së rendit, ka dhe forcat e sigurimit, edhe Një pyetje tjetër bën zoti Ali Spahia: Çfarë e
ushtria ka atë, strukturën e ushtrisë. detyron prokurorin (e ka fjalën për mua) që të
Mbi ç’bazë veprojnë organet e ruajtjes së rendit, shtrembërojë faktin e pranuar nga të gjithë
duke qenë civilë? përfaqësuesit e partive politike, që ngjarjet e 2 prillit
Për këtë ka një rregullore të brendshme Ministria kanë filluar jo goditje me gurë, por me sulmin e
e Punëve të Brendshme, forcat e ruajtjes së rendit provokuar me shkelma e shkopinj gome të nxënësve
janë të veshura me uniformë; të tjerët nuk e kanë nga forcat e policisë? Këtë e kanë pranuar edhe
një uniformë; tashti, se si duhet bërë, është një përfaqësuesit e Partisë së Punës.
problem tjetër. Shokët e thanë vetë këtu, ministria, Unë nuk e mbaj mend ta kem thënë kështu, se
Qeveria do t’i shohin këto probleme, edhe të kam dhe këtu atë. Unë e thashë që fillimisht janë
strukturave të saj, edhe të veshjes. mbledhur e janë grumbulluar aty përpara. Numri ka
Është një pyetje tjetër: Si është bindja juaj, a qenë nën 1000 dhe kanë thirrur, kanë hedhur parulla,
ka zvarritje të qëllimshme nga hetuesia, apo jo? Ju të gjitha; dhe grumbullimi, qoftë 500, 600 edhe 800,
lutem, na e faktoni! Pyet zoti Albert Karriqi. 900 veta të shoqëruar me parulla, është një veprim
Bindja ime është se nuk ka zvarritje të që është i ndaluar nga dekreti për mbledhjet,
qëllimshme nga hetuesia, duhet pasur parasysh se grumbullimet dhe manifestimet e shtetasve në
atje janë marrë mbi 200 dëshmi, domethënë janë vendet publike; qoftë dhe 100 veta, qoftë 500 veta
pyetur mbi 200 dëshmitarë nga hetuesia; janë kryer duhet të marrësh leje. Këtë e përcakton ligji; nuk
mbi 50 akte hetimi, veç ekzamimit të kufomave, veç mund të themi se është e ligjshme. Se derisa thotë
ekspertimit të akteve mjeko-ligjore që janë marrë; ligji është e paligjshme, ne nuk mund të themi që
këto nuk janë pak, prandaj them që prokurorët kanë është e ligjshme, herë e parë; dhe nuk thashë që
qenë atje; dhe unë që kam qenë disa herë atje, nuk në këtë herë të parë hyri dhe qëlluan ata 100 gurë
kam konstatuar që të kishte zvarritje të qëllimshme. në drejtim të forcave të rendit. U shpërndanë, për
Natyrisht, me një organizim më të mirë në këtë punë, arsye se mbledhja (grumbullimi) ishte bërë në
418
mënyrë të paligjshme. Forcat e policisë ose të varet garda; këto janë probleme që varen nga
ruajtjes së rendit u shpërndanë, ikën, u kthyen prapë organet e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Pse
për së dyti apo për së treti dhe këtë herën e dytë e hyjnë në qytet repartet e ruajtjes së rendit që nuk
kanë qëlluar me gurë në drejtim të forcave të rendit varen nga kryetari i degës së punëve të brendshme
dhe, e them edhe njëherë, se kështu doli dhe në dhe as koordinojnë veprimet me të. Unë nuk e di.
mbledhjen e datës 3 prill jo në drejtim të komitetit Ato janë reparte të Ministrisë së Punëve të
të partisë, por në drejtim të forcave në këtë kohë Brendshme, i komandon dhe kryetari i degës, i
kanë qëlluar me armë në ajër me forcat e rendit dhe komandon dhe Ministria e Punëve të Brendshme,
pastaj kanë qëlluar edhe poshtë, por që plumbat sipas rastit. Si është procedura e lëvizjes së
kanë shkuar dhe në drejtim të njerëzve, për arsye blinduar, për sa i përket mënyrës së dhënies së
se janë gjetur edhe plumba, të cilët nuk e kishin urdhrave. Për këtë ka rregullore dhe Ministria e
këmishën e tyre. Kjo tregonte se kishin bërë rikoshet Punëve të Brendshme është e detyruar për forcat e
dhe kishin shkuar te persona të ndryshëm që ishin blinduara do të zbatojë rregulloret që ka Ministria e
aty, që u gjendën dhe u cilësuan në bazë të Mbrojtjes Popullore.
mjekëve, si të plagosur me armë zjarri, janë A është bërë kontrolli i dokumentacionit që ka
plagosur dhe ata. Me këtë rast jap përgjigje tjetër të të bëjë me urdhrat e dhënë gjatë datave 2 e 3 e deri
deputetit Maqellari. në 10 prill?
Në mënyrë të prerë pretenduat se forcat e rendit Po kjo është bërë. Është bërë kontrolli, janë
qëlluan e vranë në mënyrë të paligjshme. A është bllokuar të gjitha dokumentet në degën e punëve të
në kontradiksion kur po ky shok thotë se nuk e brendshme që disponohen lidhur me dhënien e
kemi identifikuar, jo vetëm prokuroria, kështu urdhrave në këtë ditë dhe të mjeteve.
shpjegohet dhe nga grupi parlamentar. Këtu ka një, Shoku Neritan Ceka, më duket sikur u sqaruam.
veç këtij problemi, jo të gjitha forcat e rendit qëlluan Kaq ishin shoku Kryetar.
në atë drejtim, por nga pjesëtarë të rendit, në Falemnderit!
kundërshtim me kërkesat e dekretit për përdorimin Kastriot Islami - Fjalën e ka Ali Spahia. Ju
e armëve të zjarrit, kanë qëlluar edhe në drejtim të lutem!
personave të grumbulluar, edhe përpara qëlluan dhe Ali Spahia - Në datën 12 prill, në mbledhjen e
në atë drejtim. Fakti që këta janë plagosur edhe me komitetit ekzekutiv kam qenë edhe unë, si
armë zjarri, tregon se plumbat shkuan dhe në atë përfaqësues i Partisë Demokratike dhe atje është
drejtim. Për sa i përket Arben Brocit, themi me çfarë pranuar nga të gjithë përfaqësuesit e partive politike,
arme janë qëlluar. Unë nuk thashë se me çfarë arme përfshi përfaqësuesin e Partisë së Punës, që
janë qëlluar. Unë thashë vetëm kaq: me armë zjarri ngjarjet e 2 prillit kanë filluar jo me gjuajtjen me gurë,
është vrarë Arben Broci, i plagosur rëndë Nazmi por me sulmin e paprovokuar të forcave të ruajtjes
Kryeziu, më falni Bujar Beshanaku e Besnik Ceka. së rendit, me shkopinj gome dhe me shkelma, ndaj
Këta 4 janë me armë zjarri; edhe 13 të tjerë. Nuk nxënësve të ulur 14-16 vjeçarë të partisë. Kjo është
përcaktova këtu se me çfarë arme zjarri është qëlluar e pranuar nga të gjithë dhe, mbas këtij sulmi, kanë
dhe është vrarë, më falni, Arben Broci. Ky është një filluar gjuajtjet me gurë nga ana e të grumbulluarve.
problem i ekpertizës, një problem i hetimit që do ta Nuk e kuptoj, përse edhe sonte nuk u përmend
përcaktojnë, është armë nga këto forcat e rendit, asnjëherë nga zoti prokuror fakti që forcat e ruajtjes
apo një armë tjetër, domethënë unë nuk e shtjellova së rendit kanë sulmuar me shkelma dhe shkopinj
këtë se nuk mund ta përcaktoj unë. Këtë do ta gome nxënësit.
përcaktojë ekspertiza, llojin e armës. Është nga Falemnderit!
këto, apo nuk është nga këto. Unë thashë vetëm Rrapi Mino - Më falni zoti Kryetar, e kam thënë,
një gjë, që kjo ishte me armë zjarri, si gjithë të tjerat. bile që në fillim këtë. Forcat e rendit të Shkodrës,
Deputeti Bashkim Kopliku bën disa pyetje. Disa në zbatim të dekretit, e kanë kërkuar disa herë këtë
më takojnë mua, disa mendoj që s’më takojnë. gjë (Dëgjohen zëra në sallë).
Kastriot Islami - Ato që s’ju takojnë, thojini Kastriot Islami - Ju lutem, mos flisni pa leje!
shkurt. Rrapi Mino - Personat u grumbulluan përsëri,
Rrapi Mino - Nga varet Sigurimi i Shtetit, nga është herë e dytë kjo, përpara komitetit të Partisë
ministria; nga varet reparti i sambistëve, nga së Punës të rrethit dhe disa prej tyre kanë qëlluar
ministria; nga varen sambistët, nga ministria; nga me gurë në drejtim të forcave të ruajtjes së rendit.
419
Në këtë kohë ka filluar ajo që ka filluar me armë. degës?

Kastriot Islami - Seanca fillon në orën 19.30. Kjo është një pyetje kontradiktore. Nuk ka lidhje
dega e brendshme me komitetin e partisë të rrethit.
* * * Në qoftë se bëhet fjalë për kamerën amatore, që
është gjetur në komitetin e partisë e djegur, kjo ka
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gramoz qenë e degës së punëve të brendshme. Vitin e
Ruçi. Ju lutem, vetëm problemet që lidhen me kaluar disa degëve të punëve të brendshme u është
Shkodrën dhe sa më koncize! dhënë nga një kamera amatoreske për nevojat që
Gramoz Ruçi - Po qe problemi për Shkodrën, ka policia dhe, për nevojat që ka ekonomia, s’janë
shumica e pyetjeve janë kuriozitete për organizimin plotësuar, por që duhen plotësuar siç i ka gjithë bota.
e forcave të Ministrisë së Brendshme. Në qoftë se Nga informacioni që ka, hetuesia të kryejë veprimet
respektoj protokollin e mbledhjes, t’u jap përgjigje e saj, polici që ndodhet është një polic i radhës,
pyetjeve që janë bërë. është ndodhur para të papriturës së zhdukjes së
Kastriot Islami - Nejse, ju mund të thoni për kamerës dhe të pistoletës, ka kërkuar ta sistemojë
pyetjen, është kuriozitet dhe mbas takimit mblidheni në një kasafortë të komitetit të partisë, e ka futur
dhe shpjegoni kuriozitetet. Mirë pra, ato që kanë atje. Është djegur kasaforta, është djegur dhe filmi.
lidhje me çështjen, t’u përgjigjeni. Ato që janë Në qoftë se hetuesia ka ndonjë konkluzion tjetër, ta
kuriozitete, thuaj përgjigjja është kuriozitet. Mbas japë.
seancës vazhdoni kuriozitetet . Deputeti Roland Tafili bën një pyetje që më
Gramoz Ruçi - Qartë, dakord! (Dëgjohen zëra). shumë është vërejtje: Pse qarkullojnë “Ifa” me forca
Kastriot Islami - Ju lutem, mos bëni replika speciale pa targa? Deri kur do të vazhdojnë të shkelen
nga vendi! rregullat etj? Kjo është vërejtje e drejtë, në qoftë se
Gramoz Ruçi - Janë bërë disa pyetje për mua është kështu. Asnjë makinë e Ministrisë së Punëve
si Ministër i Brendshëm nga deputetja Natasha të Brendshme apo e Mbrojtjes, e kujtdo institucioni,
Lako: qoftë personale apo shtetërore nuk duhet të
A ka dijeni ministria për armët e komitetit të qarkullojë pa targa. E vërteta është që ka shkelje të
partisë të rrethit dhe vënie armësh në çdo tarracë kësaj. Veturat personale, dikush me targë, tani që
shtëpie? ka filluar dogana, dogana është e detyruar; e pruri
Ministria di rregullin e përgjithshëm. Nuk mund makinën nga jashtë, të përgjigjet kundrejt parave,
të dijë ku mbahet një armë e ku mbahet një tjetër. të heqë targën, ta dorëzojë atje. Kjo është
Çështja e armëve në institucione, në ndërmarrje e moskryerje detyre dhe është shkelje. Në qoftë se
kooperativa bujqësore, ato që janë sipas forcave të ka rast të tillë, shoku që drejton pyetjen, është
armatosura, se dihet që populli ynë i armatosur shkelje (Dëgjohen zëra).
është, është sistemuar dhe rregulluar sipas Urdhëro, jo, unë nuk e di që “Ifa” të Ministrisë
rregullave që ka Ministria e Mbrojtjes. Për ato që së Punëve të Brendshme të qarkullojnë pa targë. Di
janë shtetërore të institucionit, të ndërmarrjes apo që ka makina në Shqipëri që qarkullojnë pa targa
për punonjësit e vet atje, ndërsa për armët e dhëna dhe kam dhënë porosi të prerë që qarkullimi rrugor
me leje në organet e punëve të brendshme ka të zbatojë detyrën.
rregullore, udhëzime përkatëse, ka leje dhe, sipas Çfarë është diskutuar midis jush dhe
lejes që ka, është i detyruar ta mbajë me vete, në Presidencës ditën që keni qenë në mbledhje?
shtëpi, në punë, në njërën ose në tjetrën. Çështja e Ato janë thënë në mjetet e shtypit dhe
zënies së tarracave, pjesa e dytë e pyetjes është propagandës, një pjesë i thashë dhe unë këtu. Në
në kompetencën e asaj komande që organizon Presidencë nuk isha thirrur për Shkodrën, se nuk di
veprimet luftarake, a çfarë ka për të zgjidhur sipas çfarë do të ndodhte në Shkodër; ishte pikërisht data
ligjit, sipas rregullores për të kryer dhe jo për të dhe ora që do të zhvillohesh në Shkodër. Unë kam
vepruar kundër njerëzve të pafajshëm, por ndaj raportuar në Presidencë shkurtimisht këto probleme:
kriminelëve, ndaj atij që ka ndërtuar veprimin e E para, kishte filluar konflikt social me ofendime,
caktuar. Pyetje tjetër e deputetes Natasha Lako: me sharje me njërin e me tjetrin simpatizantë të
Ku i mban Ministria e Punëve të Brendshme partive të ndryshme që në Tiranë e deri në Konsipol,
xhiruesit? Janë punonjës të komitetit të partisë që që në Vermosh e deri në Gjirokastër. Në qoftë se
dorëzojnë filmin në kasafortë apo janë punonjës të diku fitoi Partia Demokratike, diku fitoi Partia e
420
Punës, asnjëra s’fitoi 100 % kudo. Për këtë të gjithë edhe komanda përkatëse e këtyre forcave që ka në
janë të ndërgjegjshëm. Akuzat kishin filluar. Ashtu varësi edhe këtë repart dhe repartet e tjera që do të
si kishte filluar Jugu me Shqipërinë e Mesme, ashtu kompletohen në vazhdim të kësaj mase. Natyra e
si kishte filluar në tregjet fshatare, qyteti me fshatin. tyre është ajo që të ndërhyjë të rivendosë shkeljet
Ju fshatarët votuat për Partinë e Punës etj.,etj. Këta masive të rendit për zgjidhjen e detyrave të tjera,
ishin raportimet e përgjithshme. Çfarë kërkova? I kundër grupe kriminelësh, banditësh, diversantësh
kërkova Presidencës që forcat politike të japin e të tjera probleme. Këto forca janë në përbërje vetëm
ndihmesën e duhur, i kërkova Qeverisë që të vërë të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe janë për
në veprim administratën shtetërore se kanë dalë të siguruar rendin, duke ndërhyrë me shpejtësi, kudo
jashtë lojës së punës, i kërkova që të shpejtojë që ai cenohet. Shpjegoj, kjo nuk është krijimtaria
masat për të mbështetur me lëndë të parë. Këtë i jonë, është një fillesë e mirë që është nisur sipas
kërkova Qeverisë. Për çështjen e Shkodrës vetëm përvojës së të gjitha shteteve europiane. Ne jemi
ato që thashë në diskutimin tim. Asnjë më shumë, mangët, si për sa i përket numrit, ashtu dhe
asnjë më pak. përgatitjes tekniko-profesionale, ashtu dhe pajisjes
Tritan Shehu pyet: - Ç’janë forcat civile për të së tyre. Ky Parlament do të vazhdojë t’i zgjidhë më
cilët flitet shumë, dhe u fol shumë dhe nga Hetuesi tej.
i Përgjithshëm? Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
Në strukturën e policisë, sa për sqarim, nuk ka Gramoz Ruçi - Dodë Kaçaj: A keni dijeni që
forcë me uniformë civile, me rregullore. Vitin e kaluar fill pas 2 prillit në Shkodër janë armatosur...
është krijuar një problem që vazhdon të jetë i …malësorë të zgjedhur nga njerëz që janë
pazgjidhur edhe sot. Edhe tani nuk ka stof. Për besnikë dhe gati për të vrarë? A funksionojnë këto
arsye ekonomike, për përgatitjen e uniformave të reparte me automatikë të fshehur në xhaketë etj.?
policisë, për arsye të daljeve në pension, të Jo, nuk di gjë që ngjarja e Shkodrës qenka bërë për
ndëshkimeve që janë bërë, për arsye të ndryshimeve mobilizim dhe për të thirrur njerëz për të vrarë. Ky
në uniformë; pra ,thjesht për probleme ekonomike; është një ofendim dhe një akuzë që u bëhet djemve
është shkelje në tërësi. Ministria ka dhënë këtë të popullit. Në qoftë se ata kanë besnikërinë për të
porosi: Ata që janë pa uniformë të sistemohen vetëm vrarë armiqtë e popullit, ta kenë e ta ruajnë se janë
për ruajtjen e objekteve. Për Shkodrën, që bëhet shqiptarë. Por nuk do të lejoja që nga tribuna e këtij
fjalë, unë e kam konstatuar kur më është thënë nga Kuvendi të hidhen teza të tilla dhe as është bërë
shokët e Shkodrës. Që atë ditë kam marrë masa ndonjë thirrje; unë si Ministër i Brendshëm në asnjë
që të gjithë ata të Shkodrës të pajisen, duke mënyrë, jo njëherë. Ministria Brendshme dhe
mbledhur një copë atje, dy copë aty. Këto janë Qeveria...(Nga salla dëgjohen zëra).
vështirësitë ekonomike. Këto i kalon dhe policia. Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!Ai ka
Është thjesht arsye ekonomike. mendimin e tij si deputet; ju, në qoftë se s’ju pëlqen,
Vazhdon deputeti Tritan: Cili është numri i merrni fjalën!
forcave speciale dhe varësia e repartit? Gramoz Ruçi - Të vazhdoj unë përgjigjet,
Nuk jap asnjë shifër; ne vërtetë jemi Parlament, shokë, më duket emri që është lakuar...(Ka zëra
por dhe Parlamenti duhet të ruajë, në radhë të parë, në sallë).
sekretin. Dhe unë s’do të isha dakord dhe me shumë Kastriot Islami - Ju lutem!
përgjigje që dhanë Hetuesi i Përgjithshëm dhe Gramoz Ruçi - Ju lutem, nuk di pse u
Prokurori i Përgjithshëm. Ne kërkojmë t’i vemi shqetësuan shokët. Unë kam kaq ditë në Kuvend;
çështjes së Shkodrës në fund dhe demaskuam emri im është thënë gjithandej, as kam buzëqeshur,
dosjen e Shkodrës. Unë të paktën, sa të më keni as kam shtrënguar nofullat, por përkundrazi kam
këtu, nuk do të jap, megjithatë, meqë ka shumë mbajtur qëndrim; kam shënuar; ju kam respektuar
alibira, për repartin 326 do të thosha: Është një repart që të tërë. Absolutisht, bile ju më keni akuzuar, unë
special policie i krijuar para disa vjetësh që mban s’kam folur. Kur më keni dhënë radhën dhe vendin,
një numër, siç mbajnë të gjitha repartet. Njëri quhet jam ngritur e kam folur. Unë kështu e ndiej veten si
326, njëri 327. Qëllimi i krijimit është për të zgjidhur në Kuvend anëtar.
probleme të vështira që nuk mund t’i zgjidhë Policia Kastriot Islami - Ta mbajë njëherë.
Popullore, si për natyrën e funksionet e saj, aq dhe Gramoz Ruçi - Është krijuar një alibi. Unë kam
për shkallën e përgatitjes. Vitin e kaluar është krijuar marrë edhe një, në mos gabohem, një si punë
421
telegrami a peticioni që është hapur në rrethin e këtë detyrë. Së dyti, i kam thënë: “Do të vesh te
Tropojës; të mos ketë asnjë keqkuptim për këtë, kryetarja e komitetit ekzekutiv, do t’i kërkosh
duhet që Kuvendi të kuptojë këtë. Policia është e mbështetjen e të gjithë forcave politike.” Edhe këtë
shtetit dhe as e një qeverie. Është e Shqipërisë. Të detyrë, sa e kam verifikuar, e ka realizuar. Së treti,
mos bëjmë akuza të tilla, shokë. Polici, më falni të që në momentin fillestar në orët e para të mëngjesit,
vazhdoj unë. (Ka zëra në sallë). Zoti Sali, të mbaroj personi i caktuar nga policia, duhet të vejë t’u bëjë
unë, pastaj. Ta shpjegoj unë problemin deri në fund. thirrje, jo kur të vejë orteku ortek, por kur të jetë...
Kastriot Islami - Ju lutem! Edhe këtë detyrë di që e ka bërë. Kaq informacion
Sali Berisha - Ju lutem, ne ju dëgjuam me kisha, kaq porosi i dhashë se kaq shkonte dhe
vëmendje deri tani. imagjinata; se nuk kishim të dhëna se do të digjeshin
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! Zoti komiteti i partisë, apo do të vriteshin, apo do të
Berisha, nuk jua kam dhënë fjalën ende! Mbani priteshin etj.; nuk na shkonte mendja te kjo.
qetësi, ju lutem! Bëjini vërejtjet në fund, zoti Berisha! Pyetja e dytë: Forcat e ndërhyrjes së shpejtë u
Gramoz Ruçi - Përgjigjet unë i kam personale. janë adoptuar policisë, apo ato komandohen e
I kam këtu si deputet. Ju kam dëgjuar dhe ju kam urdhërohen nga dikush mbi policinë? Kush është
respektuar, zoti Berisha. Keni folur shumë. Në qoftë ky dikushi organ, apo çfarë?
se ju rëndoj ju, ose ju mua, ja këtu jemi të më Forcat e ndërhyrjes së shpejtë janë pjesë e
pyesni, t’ju jap përgjigje. Në qoftë se unë e teproj, policisë;muajin e fundit kemi formuar skuadrën e
kam edukatën, mirësjelljen t’ju them më fal, ashtu tyre përkatëse pranë Ministrisë së Punëve të
si dhe ju. Do të shpjegoja këtë, shokë, për të Brendshme, po kur futen në veprime me kërkesë të
plotësuar numrin e efektivit të policisë nuk kërkohen shefit të policisë së rrethit përkatës, janë direkt
në zona të caktuara, por në të gjitha rrethet e nën drejtimin dhe nën komandën e tij.
Shqipërisë. Është fatkeqësi, por duhet të pranojmë Cilat janë kompetencat e tyre? Sa është numri
që nga qyteti nuk vjen njeri në polici. Këtë duhet ta i tyre? Gjeografia e shpërndarjes etj.?
dimë të gjithë. Është detyra jonë, madje është një Të gjitha përbëjnë sekret për këtë mbledhje, por
mangësi e policisë sonë, për vetë epërsinë që ka një gjë do të thosha. Asnjë të mos ketë aludim. Ne
qytetari për zhvillimin kulturor, njërën e tjetrën. Pse? jemi në fazën fillestare. Të tjerët kanë, mund të
Ajo, ana ekonomike ndikon edhe në polici. Për policin thosha një tregues, jo vetëm për shkallën e
dikush ka imagjinatën se merr më shumë se të përgatitjes e pajisjeve, por mund të thosha që kemi
gjithë. Jo, paguhet më pak se të gjithë, dhe ka 5 herë më pak se Italia dhe 6 herë më pak se Franca.
vështirësinë më të madhe nga të tërë, por në asnjë (Ka zëra në sallë).
mënyrë të mendohet që është bërë një thirrje që të Pyetje nga deputeti Gëzim Luli: Pse nuk janë
vijnë ata njerëzit besnikë që të vrasin. Kjo ishte arrestuar kryetari i degës së brendshme, shefi i
esenca e përgjigjes. policisë? Ata kanë komanduar forcat e rendit, pse e
Ka tri pyetje nga deputeti Fatmir Manushi: Cilat kanë dhënë komunikatën të gabuar e të tjera
ishin të dhënat, nga kush, mbi bazën e të cilave ju probleme?
kishit arsye të mendonit që në datën 2 prill do të Nuk i arrestoj unë; madje dhe sot s’e di nëse
kishte grumbullime të paligjshme? janë arrestuar apo jo. Prokuroria dhe hetuesia
Sipas informacionit që mora nga Shkodra, në veprojnë të pavarura dhe s’marrin lejen time që t’i
darkë, kam folur me kryetarin e degës së punëve të marrin në përgjegjësi penale, t’i mbajnë në gjendje
brendshme. “Ka llafe që sot u shpërndanë, por do të lirë, apo t’i ndalojnë ata. Nuk e di fare, unë i kam
të grumbullohen nesër”. Atëherë i kam dhënë tri shkarkuar nga detyra e tyre që në datën 3, për
porosi. Nuk më shkonte ndonjëherë mendja dhe as problemet e mia si Ministër i Brendshëm, shefin e
ëndrra s’kam parë që mund të ndodhte ajo që ndodhi policisë dhe kryetarin e degës.
në Shkodër, shokë. Kam dhënë porosinë: “Shoku Përse Ministri i Punëve të Brendshme, duke ditur
kryetar i degës, që në mëngjes të paraqitesh te vendi se do të kishte grumbullime më 2 prill, nuk dërgoi
që grumbullohen (se më thotë që grumbullohen para asnjë përfaqësues në Shkodër për të ndihmuar në
seksionit të PD në Shkodër). Ti thuash sekretarit të realizimin e zbatimit të ligjshmërisë për përdorimin e
Partisë Demokratike të lutem shumë, dua armëve etj? Grumbullime kishte në pjesën dërrmuese
mbështetjen tënde”. Sipas verifikimeve, që kam bërë të qyteteve. Dhe unë nuk kisha pse të dërgoja në
me zëvendësit e mi, ka shkuar dhe e ka zbatuar Shkodër. Dërgova në Shkodër, kur më kërkoi Shkodra,
422
siç dhashë shpjegime më lart. Po ta dija që do të në dhënien e urdhrit të ndërhyrjes së shpejtë?

ndodhte ajo që ndodhi në Shkodër, pse të mos themi Unë, si ministër, s’kam asnjë lloj kompetence.
që do të vija dhe unë. Apo zëvendësi im, apo njëri apo Kompetencën brenda rrethit me ligj e ka vetëm shefi
tjetri. Nuk më shkonte mendja se do ndodhte një gjë i policisë së rrethit. Ai i organizon, ai i drejton, ai i
e tillë, s’kisha të dhëna. hedh, ai i shpërndan, ai i orienton në qoftë se do të
Pyetje e tretë: Si mund të shtihet me armë pa lëvizë nga një rreth në tjetrin; këtë kompetencë e
komandë në një ushtri të rregullt, kur sipas nenit 5 ka vetëm Drejtori i Përgjithshëm i Policisë.
të dekretit duhet shtënë shkallë-shkallë? Pyetja e dytë: Muret e këtyre reparteve janë të
Me këtë shkallë-shkallë dua të them këtë: të mbushura me parulla që janë hequr me kohë nga
paktën, shumë shokë lakuan këtu “është specialist, repartet e tjera të armatosura; gjithashtu repartet e
s’është specialist”. Specialist për një gjë unë jam ndërhyrjes së shpejtë shprehin kudo hapur bindjet
që nuk i kam pranuar e nuk më është kërkuar e tyre politike. Çfarë masash konkrete keni marrë
ndonjëherë për dy muaj rresht si Ministër i ju në ministri për t’i vënë ato që të funksionojnë në
Brendshëm që ndonjë varësi im të vijë e të më mbrojtje të vendit?
thotë: “Të qëlloj apo të mos qëlloj”. Asnjëherë. Është fjala për depolitizimin dhe departizimin e
Madje, në të gjithë punën time kam këmbëngulur: këtyre reparteve. Nuk e di, deputet Neritani mund
vetëm ligje. Urdhrin e jep vetëm ai që drejton të ketë qenë në ato reparte; unë s’kam qenë për
operacionin. Asnjë nga zyra. Këtë rregull të kohën e shkurtër që kam si ministër, por meqë pyet
përgjithshëm e di, sado që s’jam specialist. Është se çfarë kam bërë, gjatë kësaj kohe i jam kushtuar
qëlluar me urdhër apo pa urdhër të atij që ka ndjekur një pune. Meqë do të futeshim në një shtet pluralist,
veprime konkrete, kjo është detyrë konkrete dhe kështu siç jemi sot monopartiak dhe agjitativ, bindjet
imediate e proceseve të hetimit. Nga analizat unë e tyre kanë qenë, unë nuk e diskutoj. Me kërkesë
thosha se s’kam arritur në një përfundim të tillë dhe të herëpashershme të Qeverisë së Përkohshme të
as kam sesi të arrij. Punës, unë kam luftuar dhe punuar me të madhe
A është në dijeni Presidenti për kronologjinë e që të depolitizoja mendimin e njerëzve të strukturave
ngjarjeve dhe a keni komunikuar përpara se të fillojnë të mia. Këtë ia kam shprehur, në mos gabohem,
të shtënat? Çfarë porosie ka dhënë? dhe një ditë në muhabet më tepër shoqëror deputetit
Jo, Presidenti ka marrë njoftim për ngjarjet e Arben Imami që po luftojmë; mendimin e kemi çuar
Shkodrës në mbledhjen e Presidencës, bile duke dhe unë po luftoj që të depolitizohen. Është një gjë
qenë unë në Presidencë dhe unë nuk e dija që u e mirë që t’ i thosha dhe Kuvendit, vendimin që bëri
vranë 3 veta apo jo, siç jua shpjegova këtu, dhe as ky Kuvend në kushtetutën e re. S’do të kishte
që u dogjën as njërën, as tjetrën. Në moment, ka rëndësi, në qoftë se s’do ishte bërë një punë te
shokë të Presidencës këtu, është një protokoll repartet e ushtrisë apo të Ministrisë së Brendshme
mbledhjeje atje, më ka marrë zëvëndësministri te që ta ndiejnë ata domosdoshmërinë e depolitizimit
dezhurni i Presidiumit dhe më ka thënë që në dhe departizimit. Aktualisht për këtë, shoku Neritan,
Shkodër janë vrarë 3 veta, është djegur komiteti i unë veproj sipas ligjeve, rregullave se në s’kemi ligje
partisë, nuk dihet problemi i shefit të policisë dhe i për këtë punë. Atë ditë që ky Kuvend miratoi
sekretarit të komitetit të Partisë së Punës. Kaq. departizimin e reparteve të Ministrisë së Brendshme
Këto llafe kam thënë atje. Pastaj ika dhe mora u kam dhënë urdhrin tim me shkrim të të gjitha
informacionin përkatës në zyrë. degëve të brendshme, reparteve të kufirit etj., që të
Deputeti Neritan Ceka pyet: Mbi bazën e çfarë ndërpritet çdo veprimtari partiake në degët e punëve
vendimi është krijuar reparti i ndihmës së shpejtë? të brendshme; as zgjedhje për Partinë e Punës, as
Përgjigje: Mbi bazën e Këshillit të Mbrojtjes. njërën, as tjetrën. Kur të miratoni ju ligjin, unë apo
Si rekrutohen pjesëtarët e këtyre reparteve? A ai ministër që do të jetë, do të japë urdhrin tjetër.
ka kritere, për gjendjen morale, mendore, arsimore? (Ka zëra: “kur ta miratojmë”). Kur ta miratojmë.
Po, ka kritere dhe udhëzime përkatëse; kryesisht Edhe një pyetje e fundit, mos u mërzisni! Më
merren me arsim të mesëm, me moshë, dhe raport është bërë një pyetje nga ..., s’ka emër, ka emra të
mjekësor, si kushdo që vete ushtar, konform tjerë, por ka harruar të vërë emrin e tij. Pyetja është
rregullave që janë. për Durrësin në tërësi dhe ka një listë me të vrarë
Çfarë mundësish dhe kompetencash keni ju për kur ka qenë eksodi në Durrës. Shkurt unë do thosha
kontrollin e veprimeve të tyre? Cili ka kompetenca dy fjalë. Unë si Ministër i Brendshëm di që me armë
423
zjarri janë plagosur dy. Ju kini një listë të madhe. Kuvend, në mjaft raste, ajo toleroi edhe përdorimin
Do të bënit mirë ta depononit, këtë atje, ku duhet pa kriter të votave të shumicës për çështje që nuk
deponuar dhe të mos mbajmë lista ne, por t’i mbajnë kishin pse të diskutoheshin. Me besim pranoi krijimin
organet tona që janë. Plagosje me mjete të tjera e komisionit parlamentar të posaçëm për çështjen
mund të ketë. Mua si ministër i Brendshëm më e masakrës së Shkodrës. Me gjithë objeksionet e
është bërë telegram: “Duam kufomën, se ma kanë bëra nga deputetë të veçantë në tërësi, Partia
fshehur”, pas 3 ditësh më është bërë telegram: Demokratike e konsideron serioze punën e këtij
“Faleminderit, se e gjeta të gjallë”. Çfarë të them komisioni dhe bie dakord me sugjerimet e tij.
unë tani. Këto ishin pyetjet që më janë bërë mua. Ndonëse ajo do të dëshironte që ato të ishin më të
Kastriot Islami - Rifillojmë në orën 22. Do të thelluara, por befas ajo vihet para një të papriture.
mbarojmë sonte. Propozimet e komisionit parlamentar, të përbërë në
shumicë nga deputetë të Partisë së Punës, nuk i
*** pranon grupi i deputetëve të Partisë të Punës të
Shqipërisë dhe përdor për rrëzimin e tyre, njërit prej
Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, tyre, mekanizmin e shumicës, duke mbytur kështu
Mbështetur në debatet që u zhvilluan këto ditë në me vota të drejtën. Kjo tregon qartë për mendësitë
Kuvend, lidhur me ngjarjen tragjike të Shkodrës dhe e vjetra dhe staliniste që ekzistojnë në radhët e
nga diskutimet me kryesinë e komisionit parlamentar elementëve të Partisë të Punës të Shqipërisë, sipas
e kryesitë e grupeve parlamentare, propozohet: së cilës eksponentë të saj kurrë nuk mund të
1. Puna e komisionit parlamentar për kohën dhe shkarkoheshin, liroheshin apo të jepnin dorëheqje,
kushtet e punës, në të cilat ka kryer aktivitetin e tij, sepse e kanë konsideruar veten si zot, të bëjnë
të vlerësohet në përgjithësi serioze. Kush është çdo gjë, pa dhënë llogari për asgjë. Kjo tregon, nga
dakord? Kundër? Abstenim? Miratohet kjo pikë, me ana tjetër, se edhe vetë krijimi i një komisioni
shumicë votash. parlamentar për gjykimin e problemeve u pranua
2. Puna dhe veprimtaria e këtij komisioni të thjesht si një mekanizëm, jo për të zgjidhur çështjen,
vazhdojë deri në përfundimin e hetimit të çështjes por për ta rrëzuar atë. Deputetët e Partisë
dhe çuarjen e saj në Gjykatën e Lartë. Kush është Demokratike shprehin indinjatën e tyre të thellë ndaj
pro? Kundër? Abstenim? Miratohet dhe kjo pikë, këtyre qëndrimeve, të cilat i rrëzojnë shumë
më shumicë votash. zhvillimet demokratike në Shqipëri.
3. Të shkarkohet Prokurori i Përgjithshëm, Rrapi Kastriot Islami - Ju lutem, Lutfi Dautllari.
Mino. Kush është pro? Ju lutem, sekretaria? Jo, jo Lutfi Dautllari - Kemi fituar një Kuvend pluralist,
se është e rëndësishme kjo? kemi fituar dhe mirëkuptimin në sajë të tolerancës
Ju lutem, sekretaria numëroni votat! (190 vota) së tre palëve parlamentare. Tani jemi në një pikë.
Kundër? Abstenim? Do të vazhdojmë vetëm ta thellojmë demokracinë e
Miratohet dhe kjo pikë me shumicë votash. vërtetë deri në fund dhe të shmangim gjakderdhjen
4. Të shkarkohet kryetari i Hetuesisë së kombëtare, këtë arritje shumë të madhe për
Përgjithshme, Qemal Lame. Kush është pro? Ju lutem, mendimin tim, apo do ta lëmë Shqipërinë të rrënohet.
sekretaria numëroni votat! Kundër? Abstenim? Unë mendoj që shansi historik për të shpëtuar
Miratohet dhe kjo pikë, me shumicë votash. Të Shqipërinë është sot, jo nesër. E populli na thërret
shkarkohet Ministri i Punëve të Brendshme, Gramoz në pajtim kombëtar. Na thërret që të gjitha forcat
Ruçi. Kush është pro? Ju lutem, sekretaria! Kundra? politike të bashkohen. Si deputet dhe si shqiptar
Abstenim? Nuk miratohet kjo pikë, meqenëse nuk merr mendoj që kjo është alternativa që të mos humbasim
shumicën e votave. atë ç’ka kemi arritur. Kush fiton, kush humbet është
Sali Berisha - Partia Demokratike e udhëhequr një çështje, por jo më e madhe sesa të humbasë
nga interesat kombëtarë, erdhi në këtë kuvend Shqipëria dhe kombi. Mbasi të kemi bërë këtë, është
pluralist, edhe pasi ajo u gjakos nga forcat që i në nderin e këtij Kuvendi që ne të vazhdojmë
përkasin partisë në pushtet, dhe me pjesëmarrjen mirëkuptimin se do të gjejmë, edhe në të ardhmen,
e saj në Kuvend deputetët e saj u angazhuan me të pika të përbashkëta. Unë i bëj thirrje dhe doktor
gjitha forcat për të dhënë ndihmesën e tyre në Sali Berishës që frymën e mirëkuptimit në interes
zhvillimin normal të punimeve të këtij Kuvendi. Duke të kombit, në interes të popullit, ta ruajmë edhe në
dashur që ajo të jetë një opozitë konstruktive në të ardhmen. Deputetët e partisë sime, të Partisë të
424
Punës, zgjedhësit që përfaqësojnë, e bëjnë këtë këtu asnjëri s’ka pse t’i bëjë presion njëri-tjetrit.
thirrje dhe të kenë bindje të gjithë forcat se, me Falemnderit!
pajtim kombëtar, opozitë ndaj Qeverisë do bëhemi Kastriot Islami - Ju lutem, mendimet u shprehën
të tërë, vetëm e vetëm që ta çojmë Shqipërinë nga diskutimet e të dy palët dhe në votimin.
përpara. Një deputet - Kemi marrë një vendim absurd
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Natasha në pamje dhe në logjikë. Kemi dënuar shefin e
Lako. hetuesisë për ngadalësim të hetimeve; kemi dënuar
Natasha Lako - Unë mendoj që për interesa Prokurorin e Përgjithshëm për mungesë korrektese
kombëtarë nuk mund të barasnivelohet humbja e dhe kemi lënë Ministrin e Punëve të Brendshme,
Shqipërisë me humbjen e një Ministri të Brendshëm. që është përgjegjës për kryetarin e degës, për shefin
Është tjetër gjë Shqipëria dhe tjetër gjë një Ministër e policisë dhe për të gjithë ata që e bënë atë punë.
i Brendshëm. Unë nuk e di si do ta mbajnë para popullit shokët
Një deputet i rrethit të Kukësit - Ka tri ditë që që votuan kundër.
diskutojmë për këtë problem. Të gjitha mendimet i Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Përparim
kemi dhënë. Dikush një mendim e dikush një tjetër. Tuzi.
Ju i shtruat këtu. Unë kam mendimin të mos luajmë Përparim Tuzi - Unë mendoj këtu, pavarësisht
me këtë problem, të mos imponojmë njëri-tjetrin. nga përkatësia partiake, se investojmë për
Secili ka pasur një mendim. Në përfundim është Shqipërinë, investojmë për popullin. Në rast se
gjykuar dhe u shtruan ato që u thanë këtu. E votuam ndonjëri ka ndërmend të japë deklarata këtu nga
me bindje të plotë që nuk shkelim demokracinë, pozita se kush do t’i marrë portofolet dhe karriget,
por mbi bazën e atyre të dhënave të kjo është në dëm të popullit. Mua m’u duk deklarata
deritanishme, duke vlerësuar seriozisht ngjarjen e zotit Berisha e paramenduar, se sa hyri në sallë,
atje, e gjykuam që ka probleme dhe duhet hyri me një paramendim, prandaj mendoj që ia kemi
operuar që tani; disa u zgjidhën. Ato probleme bërë për 3 ditë hyzmetin, mbi bazën e kësaj njohjeje
ku Qeveria në të ardhmen, dhe komisioni që kemi nga grupi parlamentar dhe organet e
parlamentar…, këtu jemi ne, nuk humbasim. Në drejtësisë. Mendoj se ato që u propozuan nga
qoftë se vërtetohen se ka probleme të tjera, kryesia të jenë të përfunduara dhe të vazhdojmë
gjykohet edhe ministri ose kushdo tjetër para procedurën sipas rendit të ditës.
ministrit ose pas tij për çdo problem. Prandaj unë Kastriot Islami - Punimet vazhdojnë ditën e enjte,
kam mendimin dhe, ju lutem shokë, deputetë, që në datën 9 maj, në orën 10, me formimin e Qeverisë.

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, Seanca e sotme shënon një hap të ri të

Meqenëse shumica është e pranishme, seancën rëndësishëm në zhvillimin e këtij Kuvendi të parë
e deklaroj të hapur. Kalojmë në pikën e rendit të pluralist. Përvoja e rifillimit të veprimtarisë mbi bazën
ditës - paraqitja e programit dhe përbërjes së e pushtetit ekzekutiv, nga qendra deri në bazë, është
Qeverisë dhe të votëbesimit. urgjente në kushtet e sotme të vështirësive të mëdha
Azem Hajdari - Zoti Kryetar, ekonomike, të paqëndrushmërisë së rendit publik e
Kastriot Islami - Ju lutem, do t‘jua jap fjalën të lëkundjes së besimit të njerëzve për të ardhmen
në fund. Paraprakisht dua t’ju vë në dijeni se Kryesisë e vendit. Bashkëpunimi i të gjitha forcave politike,
së Kuvendit Popullor i ka ardhur një numër i madh brenda dhe jashtë Kuvendit, për kapërcimin e kësaj
letrash, ku shprehet mendimi se në përgjithësi situate të rëndë për stabilizimin e zhvillimeve
punimet e Kuvendit të parë Pluralist janë të demokratike dhe për intensifikimin e marrëdhënieve
pëlqyeshme dhe janë zhvilluar në frymën e me botën është bërë imperativ i ditës. I ngarkuar
mirëkuptimit. Ndërkohë shprehet dhe shqetësimi i nga Presidenti i Republikës për të formuar Qeverinë
madh që ritmet duhet të jenë pak më të shpejta. e Re, përpara se t’i paraqes këtij Kuvendi përbërjen
Fjalën e ka Kryeministri, Fatos Nano. dhe programin e saj, më lejoni t’ju raportoj për
Fatos Nano - Të nderuar deputetë, veprimtarinë e deritanishme të Këshillit të Ministrave,
425
i organizuar si një qeveri pune. Problemet kryesore, saj në ekonomi tregu, si dhe të zgjerimit të oborrit
me të cilat jemi angazhuar me përgjegjësi të madhe kooperativist, të kompetencave dhe të pavarësisë
gjatë kësaj periudhe, kanë qenë frenimi i gjendjes së ekonomive bujqësore. Hapa me rëndësi historike
së mëtejshme ekonomike, ruajtja dhe stabiliteti i përbëjnë, pa dyshim, gjatë kësaj periudhe rivendosja
jetës ekonomike e sociale dhe intesifikimi i e marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara të
marrëdhënieve me shtete dhe organizma Amerikës, hyrja në një fazë të re e bashkëpunimit
ndërkombëtarë. Qeveria ka punuar me preokupacion të ngushtë me shtete fqinje mike, si Italia e Turqia,
të veçantë për të plotësuar nevojat më të si dhe nismat për vendosjen e kontakteve të reja
domosdoshme të popullit dhe të ekonomisë me cilësore me shtete e rajone të tjera të botës
prodhimet e vendit dhe të importit. Në kushtet e veçanërisht në Europë dhe në Lindjen e Mesme.
mungesës së rezervave materiale e të gjendjes Krahas këtyre janë vendosur e po zhvillohen lidhje
negative të bilancit të pagesave është përdorur për zyrtare me Fondin Monetar Ndërkombëtar e Bankën
këtë qëllim thuajse gjithë valuta, që është arkëtuar Botërore e po punohet për të përfunduar marrëveshjet
nga eksporti ynë, kreditë të akorduara nga shtete, përkatëse që do të çojnë në pranimin e vendit tonë
firma dhe banka të huaja dhe importe të mjaft në këta organizma dhe në sigurimin e fondeve të
mallrave, sidomos ushqimore, me pagesa të nevojshme valutore për ristrukturimin e ekonomisë.
vonuara. Është ndërprerë eksporti i produkteve Gjithashtu, është punuar për të arritur marrëveshje
ushqimore, me përjashtim të ndonjë artikulli, që me shtete e firma të tjera, në kuadrin e
lidhet me importimin e produkteve të tjera të bashkëpunimit teknik, ekonomik e financiar.
domosdoshme për këtë qëllim. Për kapërcimin e Megjithatë, nga analizat me përgjegjësi që kemi
gjendjes së vështirë ekonomike e financiare, Këshilli bërë, gjendja ekonomike e financiare e vendit vazhdon
i Ministrave ka marrë masa për shkurtimin e të jetë e rëndë thuajse në të gjithë sektorët e
investimeve e të shpenzimeve joprodhuese. Janë ekonomisë. Popullit i mungojnë veç të tjerash, edhe
bërë shkurtime të ndjeshme në përfaqësitë tona produkte bujqësore, që prodhohen tradicionalisht në
diplomatike e tregtare deri në 50 % të personelit të vend, si qumështi e nënproduktet e tij, perimet e
tyre. Me shumë shqetësim Këshilli i Ministrave është stinës etj., prodhimi dhe shitja e të cilave janë
angazhuar në ruajtjen e rendit e të qetësisë, duke përgjysmuar në krahasim me vitin e kaluar. Këshilli
bërë përpjekje maksimale për të mënjanuar konfliktet i Ministrave ka marrë përsipër përgjegjësitë e veta
sociale dhe për të krijuar kushte të nevojshme për për këtë gjendje, si dhe është përpjekur të vërë në
zhvillimin sa më normal të proceseve të lëvizje të gjitha dikasteret, komitetet ekzekutive dhe
demokratizimit dhe të fushatës së zgjedhjeve për të këshillave popullore të rretheve dhe drejtuesit e
deputetë në Kuvendin Popullor. Megjithatë në këtë ndërmarrjeve për vendosjen e rregullit dhe të
periudhë nuk kanë munguar ekseset, veprimet e disiplinës në punë. Megjithatë, gjatë periudhës që
pakontrolluara dhe ngjarjet e rënda, ndër të cilat më flasim, nuk është arritur të shmangen shthurjet dhe
e dhimbshmja lidhet me ato të Shkodrës e të parregullsitë në sektorë të tërë të ekonomisë e të
Lezhës. Qeveria është ndalur, posaçërisht, në jetës së vendit, sidomos në marrëdhëniet e punës,
analizën e këtyre ngjarjeve dhe u ka kërkuar në administrimin e prodhimit, në transport e në treg.
organeve të drejtësisë të përcaktojnë përfundimisht Vështirësitë e kësaj periudhe tranzicioni kanë
fajtorët dhe përgjegjësitë ligjore të tyre. nxjerrë në pah veçanërisht burokratizimin e madh
Njëkohësisht, ajo ka marrë masa të nevojshme për dhe paaftësinë e aparateve administrative, të
normalizimin sa më të shpejtë të jetës në këto rrogëtarëve në mjaft ndërmarrje, komitete ekzekutive
qytete. Këshilli i Ministrave nuk e ka kufizuar e dikastere, që i kanë shtuar artificialisht
veprimtarinë e vet vetëm në problemet e ditës. Ai ka konfuzionet dhe pengesat, duke mos u dhënë
marrë një varg masash, që kanë të bëjnë me zgjidhje të mundshme problemeve dhe halleve të
zbatimin dhe thellimin e reformës ekonomike në punonjësve.
vend, si dhe me zgjerimin e lidhjeve ekonomike dhe Kjo zbuloi përfundimisht nevojën e rinovimit e të
politike me shtete e organizma të ndryshëm riorganizimit tërësor të tyre përballë rrezikut të
ndërkombëtarë. Përmes përgatitjes dhe nxjerrjes së paralizës së veprimtarisë ekzekutive shtetërore.
një varg dispozitash ligjore, Qeveria u ka hapur rrugë Të nderuar deputetë, ekonomia jonë ndodhet në
proceseve të riorganizimit të ekonomisë nëpërmjet një krizë komplekse, që është pasojë e problemeve
fillimit të proceseve të privatizimit dhe të kalimit të të grumbulluara prej vitesh. Rrënjët e kësaj krize
426
janë vetë sistemi i drejtimit të centralizuar e të prej më shumë se 3,2 miliardë lekësh, që
komanduar të ekonomisë me metoda përfaqëson rreth 30% të buxhetit. Në këto kushte
administrative, të papërshtatshme sot për të nga 26 milionë lekë që duhet të financojë çdo ditë
përballuar problemet e zhvillimit intensiv e të rritjes buxheti i shtetit, sot mbulohen me të ardhura vetëm
së efektivitetit të ekonomisë, me fetishizimin e 21 milionë lekë. Me ritmet, që po ecet në realizimin
parimit të mbështetjes në forcat e veta e në të e të ardhurave të buxhetit dhe të ardhurave financiare
ashtuquajturën epërsi të pronës shoqërore, në të ndërmarrjeve, aftësia e buxhetit do të bjerë në
mospranimin e ndihmave e të kredive, në gabimet minimumin, duke rrezikuar monedhën dhe financimin
në fushën e investimeve, të prioriteteve, në zhvillimin e sektorëve të tillë, si spitalet, shkollat, çerdhet,
e degëve e të nëndegëve të ekonomisë. Kjo krizë mbrojtjen, ruajtjen e rendit dhe aparatin shtetëror.
shprehet në rënien e theksuar të ritmeve të rritjes Si pasojë e shpërpjesëtimeve në ekonomi monedha
së produktit shoqëror të të ardhurave kombëtare, të në qarkullim dhe depozitat e kursimit janë rritur me
investimeve të eksport-importeve, si dhe në rënien ritme më të larta se produkti shoqëror, të ardhurat
e ndjeshme të rendimentit të punës. Në vitet ’80 kombëtare dhe qarkullimi i mallrave për shërbimet
produkti shoqëror dhe të ardhurat kombëtare u rritën me para në dorë, duke krijuar, pra, një gjendje të
me mesatare vjetore minimale prej 1,5 - 1,6 % ose vështirë inflacioniste. Kjo ka çuar në atë që shkalla
rreth 3 herë e gjysmë më pak se gjatë viteve ‘70, në e garancisë së parasë, monedha në duar të
një kohë kur popullsia është e njohur se ka vazhduar popullatës, mallra valutë etj., në krahasim me vitin
të rritet me një ritëm mesatar vjetor prej 2% në vit. ’80, të ulet mbi 70% ose nga 5,5 në rreth 1,6 lekë
Keqësimi i vazhdueshëm i treguesve sintetikë të mallra për 1 lek monedhë, që përfaqëson një nivel
zhvillimit ekonomik e shoqëror të vendit dy vitet e jashtëzakonisht kritik. Vetëm në vitin 1990 monedha
fundit në disa degë e sektorë është shoqëruar deri në qarkullim është shtuar për 440 milionë lekë, baras
me ulje absolute të prodhimit. Kështu, në vitin ‘90 u kjo me shtesën për 9 vjet 1981-1989 të marrë së
realizua një produkt shoqëror prej 3,3 miliardë lekësh bashku. Kjo shtesë e lartë ndikoi në mënyrë të
ose më shumë se 10% më pak se në vitin 1989. Të ndjeshme në pabesimin drastik të rezervave e të
ardhurat kombëtare u pakësuan 1,3 miliardë lekë. parave fizike në thesarin e Bankës së Shtetit, niveli
Prodhimi industrial nga sektori shtetëror me 1,9 i të cilave rrezikon të paralizojë çdo veprimtari, në
miliardë lekë dhe prodhimi bujqësor me rreth 800 rast se nuk riaktivizohet prodhimi dhe qarkullimi
milionë lekë. Deficitet janë thelluar në mënyrë të monetar me anën e reformave ekonomike. Për
ndjeshme gjatë këtij viti. Në periudhën janar-mars, krizën e rëndë ku ndodhet ekonomia flet dhe
në krahasim me 3-mujorin e parë të vitit të kaluar, mosshfrytëzimi i kapaciteteve ekzistuese që në degë
ishte prodhuar më pak gaz natyror 22 milionë m 3, të rëndësishme të saj, si në industrinë e materialeve
mineral kromi gjithsej 65 mijë tonë, plehra kimike të ndërtimit, në atë kimike dhe të përpunimit të
53 000 tonë, çimento 45 000 tonë, pëlhura e stofra naftës, arrin nga 20-50 %. Vendi ka sot mbi 50 000
7 milionë e gjysmë metra linear, këpucë gjithsejt punonjës të njohur, si krahë të pazënë me punë, pa
186 000 palë etj. Në bujqësi janë dorëzuar më pak përmendur punësimin fiktiv të mesatarisht 40 000
qumësht 18 000 tonë, mish 600 tonë, vezë 14 milion punëtorëve në ditë, që vazhdojnë të paguhen me 8
kokrra dhe perime 10 000 tonë. Vëllimi i qarkullimit % të pagës. Vetëm si katërmujor është shpenzuar
të mallrave me para në dorë në këto kushte është për këtë qëllim një fond page pa prodhim prej 73
ulur përreth 40 milionë lekë. Gjatë vitit ‘90 të ardhurat milionë lekësh. Gjendja e mallrave në rezervën
valutore u realizuan më pak se parashikimet rreth shtetërore është sot në pikën më kritike ose gjashtë
31 milionë dollarë. Kjo çoi në thellimin e saldos herë më e vogël se duhet të jetë në kushtet normale.
negative të bilancit të pagesave, e cila nga 96 milionë Këtë gjendje po e rëndojnë më tej grevat masive të
dollarë, në fillim të vitit të kaluar, arriti në 254 milionë punëtorëve, ndërprerjet në punë për arsye të tjera,
dollarë, në fund të tij. Mosplotësimi i eksporteve dhe kërkesat ultimative për rritje të pagave dhe
importet e sforcuara me kredi gjatë 4 muajve të fundit përmirësime të kushteve të punës nga ndërmarrjet,
bënë që deficiti i bilancit të pagesave rrjedhës në degë të tëra të ekonomisë, pa mbajtur parasysh
valutë të thellohet e të arrijë aktualisht, në rreth 350 kushtet, mundësitë dhe pasojat që këto i sjellin
milionë dollarë. Gjendja financiare e vendit paraqitet ekonomisë. Pasoja të rënda në ekonominë e sotme
mjaft e rënduar. Nga viti i kaluar trashëguam e të ardhshme bujqësore dhe në furnizimin e tregut
probleme të mprehta financiare, një deficit buxhetor kanë sjellë ndërprerjet e punës në disa kooperativa
427
bujqësore, me kërkesa për të rishikuar marrëdhëniet me partnerë të huaj, bashkëpunimi politik me të

ekonomike e financiare të tyre me ndërmarrjet dhe gjitha vendet që respektojnë miqësinë e interesat e
buxhetin e shtetit, të realizuara për vite me radhë, ndërsjellë etj. Mbi këtë bazë mbështesim besimin
duke këmbëngulur pa asnjë bazë ligjore që për të gjetur mirëkuptimin dhe angazhimin e të gjithë
përmirësimeve eventuale t’u jepet fuqi vepruese për punonjësve të vendit, të të gjitha forcave politike,
periudhat e kaluara, siç kanë dëmtuar shpenzimet brenda dhe jashtë Kuvendit, të sindikatave e
pa kriter dhe grabitjet e bagëtive tufa e të organizatave të tjera, që bashkojnë njerëzit e
përqendruara nga individë dhe nga grupe Republikës së Shqipërisë në këto momente të
kooperativistësh e punonjësish në disa ndërmarrje vështira, për të bërë të mundur që programi i daljes
bujqësore, therjet pa kriter e në mjaft raste shitja e nga kriza dhe i reformave, që po i paraqes në mënyrë
tyre në mënyrë të paligjshme nga persona të veçantë të sintetizuar Kuvendit, në emër të Qeverisë së Re,
jashtë kufijve të atdheut. Këto dukuri janë pasojë e të gjejë mbështetje, të zbatohet e të thellohet në
konfuzionit dhe e pasigurisë, që kanë krijuar përpjekje të përbashkëta për të siguruar të sotmen
alternativat e shumta që kanë shtruar programet dhe të ardhmen e demokracisë në Shqipëri dhe
elektorale, si dhe e përpjekjeve të elementëve integrimin e saj të plotë në botën e qytetëruar. Duke
keqbërës, që duan të përfitojnë në kurriz të të tjerëve vlerësuar programet e të gjitha partive politike dhe
në këtë periudhë tranzicioni të zbatimit të reformave në konsultim me to, Qeveria paraqet si alternativën
ekonomike dhe të forcimit të shtetit juridik. Kthimi i më realiste e më të besueshme për daljen nga kriza
grabitjeve, korrupsionit dhe veprimeve të paligjshme dhe stabilizimin e ekonomisë kalimin në ekonominë
në mënyrë jetese duhet të ndalet që të mos e tregut. Realizimi gradual i kësaj ndërmarrjeje të
rëndohet më tej kriza ekonomike sociale e politike madhe e komplekse kërkon sigurisht një periudhë
e vendit. Shqetësuese janë bërë dhe dukuri e të caktuar tranzicioni. Për këtë qëllim Qeveria do të
veprime të kundërligjshme, që kanë cenuar rëndë paraqesë, në një nga sesionet më të afërta të
qetësinë dhe sigurinë publike. Të tilla janë aktet e Kuvendit Popullor, një projekt të plotë, të detajuar,
rrugaçërisë, spekulimet dhe matrapazllëqet, kalimet me detyra e afate konkrete, pasi të ketë tërhequr
e paligjshme të kufijve nga persona të veçantë dhe mendimin e gjithë punonjësve të vendit, të jetë
grupe njerëzish pa përfillur as ligjet tona, as ligjet konsultuar gjerësisht me gjithë partitë politike, me
ndërkombëtare. Të palejueshme dhe në dëm të sindikatat, si dhe me Fondin Monetar Ndërkombëtar
demokracisë së vërtetë janë dëmtimet, vjedhjet, dhe me ekspertë të tjerë të huaj, që po
grabitjet e pronës, kërcënimet, presionet e deri aktet bashkëpunojnë pa rezerva në këtë fushë. Programi
e dhunës, të kryera ndaj shtetasve tanë deri dhe të i Qeverisë mbështetet në dy objektiva kryesorë,
huaj, të cilët kanë tronditur jetën dhe shëndetin, realizimi i të cilëve do të synohet të arrihet me masa
qetësinë dhe sigurinë e njerëzve. Këto veprime me të gërshetuara. Së pari, të ndërpritet rënia e
rrezikshmëri shoqërore të theksuar ndikojnë ekonomisë dhe të futet ajo në rrjedhën e stabilizimit.
negativisht në thellimin e proceseve demokratike dhe Kjo do të synohet të arrihet përmes masash të tilla,
sigurimin e të drejtave të individit në Shqipëri, për të si nxitja e interesimit material të punonjësve dhe
cilat jemi angazhuar të gjithë politikisht. me anë të rritjes së pagave e të pjesëmarrjes në
Të nderuar deputetë, është fakt se procesi i fitime, mbi bazën e shtimit të prodhimit, sigurimit të
vrullshëm i shndërrimeve të gjëra demokratike, i cili fondit të nevojshëm të mallrave të konsumit e të
solli pluralizmin partiak, përcaktimin e një platforme lëndëve të para dhe shfrytëzimit më intensiv të
të re të reformave ekonomike në Shqipëri, zgjerimin pasurive natyrore njerëzore që ka vendi. Për këtë
e të drejtave dhe lirive të njeriut drejt standardeve qëllim do të përshpejtohet procesi i tërheqjes së
europiane, është zhvilluar në kushtet e këtyre kapitaleve dhe i investimeve të huaja në veprimtaritë
vështirësive të mëdha ekonomike e sociale. e ndërmarrjeve të përbashkëta, do të zgjerohen
Konceptet e reja dhe programet, me të cilat janë lidhjet e bashkëpunimit ekonomik, prodhues,
paraqitur forcat politike e sociale të vendit, me gjithë financiar e tregtar me jashtë, në mënyrë të veçantë
larminë e tyre, në thellësi konvergojnë në disa pika duke marrë ndihma e kredi nga shtete dhe
themelore, siç janë pluralizmi pronësor, ekonomia institucione financiare ndërkombëtare, institucione
e tregut, shteti juridik, të drejtat dhe liritë themelore e firma të tjera, si dhe nga bashkëatdhetarët tanë e
të njeriut, integrimi në tregun europian me tipin e shoqata të ndryshme. Kjo mbështetet në klimën e
një ekonomie të hapur për veprimtari të përbashkëta re të mirëbesimit të ndërsjellë, që kanë krijuar
428
reformat politike legjislative dhe ekonomike në spekulativ në kurriz të konsumatorëve të vendit.

Shqipëri, në angazhimin tonë për ruajtjen e stabilitetit Krahas këtyre do të ekzistojnë prona kolektive në
e të pakthyeshmërisë së këtyre proceseve formën e organizatave ekonomike të kooperuara në
demokrative dhe në masat të tjera nxitëse për bujqësi, në industri, në transport, në shërbime
kapitalin e huaj që do të miratojë ky Kuvend pluralist. tregtare e komunale, prona private në forma
Së dyti, kalimi gradual dhe i plotë në ekonominë individuale, me ortakëri e me shoqëri dhe forma të
e tregut, ku të bashkëjetojnë e të konkurrojnë të bashkëpronësisë ndërmjet subjekteve publike
gjitha format e pronës, duke u harmonizuar në rolin private, vendas ose të huaj. Të gjitha format e pronës
rregullues e kontrollues të shtetit. Thelbi i masave do të gëzojnë statusin ligjor të barabartë që u
të reformës është privatizimi i ekonomisë dhe garanton ligji për dispozitat kryesore kushtetuese.
garantimi ligjor e praktik i iniciativës sipërmarrëse Marrëdhëniet e punësimit në gjithë sektorët e
të të gjitha subjekteve. Në këtë fushë janë bërë disa ekonomisë do të bazohen në kontratat e punës
hapa në aspektin ligjor si fazë e parë. Privatizimi i individuale e kolektive, mbështetur në kodet e reja
vogël po shtrihet e do të zgjerohet në krejt sektorët juridike, që do të përpunohen e miratohen nga ky
e tregut me pakicë, të shërbimit komunal e artizanal, Kuvend. Toka mbetet pronë shtetërore, ashtu siç
të transportit automobilistik, përfshirë edhe shitjen mbeten të tilla dhe pasuritë tona natyrore. Ajo nuk
e apartamenteve të banimit. Kjo do të fillojë të mund të shitet e blihet, por do t’u jepet me qira me
realizohet në shkallë të gjerë qysh në muajin qershor afat të caktuar përdoruesve vendas e të huaj, për të
të këtij viti, përmes shitjes në ankand e forma të bërë ndërtime industriale, rrugë automobilistike e
tjera, që mënjanojnë korrupsionin dhe u japin hekurudhore, për ndërtim banesash etj. Vlerësimi i
përparësi punonjësve të talentuar dhe atyre që tokës si objekt përdorimi do të bëhet mbi bazën e
paguhen menjëherë për t’u krijuar kushte të njëjta vendndodhjes, të pjellorisë dhe të prioriteteve
gjithë sipërmarrësve, që dëshirojnë të blejnë me ekonomike që burojnë nga qëllimet e përdorimit të
burimet e veta, me kredi dhe me qira. Shteti do të saj. Shteti do të përkrahë të gjitha masat, që çojnë
mbrojë sektorin privat e do të ndihmojë që ai të në pavarësinë reale ekonomike prodhuese të
konsolidohet sa më parë, mbështetur dhe në kooperativave bujqësore, përmes zbatimit të formave
kontrata me investues të huaj privatë. të reja të kooperimit e të organizimit të tyre, sipas
Faza e dytë do të përfshijë privatizimin e kushteve të zonave të vendit. Reforma e çmimeve
ndërmarrjeve të mesme e të mëdha në sektorin zë një vend me rëndësi në tërë procesin e kalimit
prodhues të mallrave të konsumit në ndërtim, në drejt ekonomisë së tregut.
shërbim etj., në masën e shpërbërjen e tyre në njësi Politika e çmimeve ka nisur të liberalizohet.
të manovrueshme e konkuruese. Është Objektivat e këtij procesi janë afrimi i çmimeve me
domosdoshmëri që prona shtetërore të ruhet në vlerën, si fazë e parë, si dhe me çmimet botërore,
degët, që kanë rëndësi vendimtare në zhvillimin e si fazë e dytë. Që këtë vit do të liberalizohen çmimet
ekonomisë, por ndërmarrjet shtetërore do të e blerjes e të shitjes së fruta perimeve, të disa lloj
riorganizohen administrohen e konceptohen në shërbimesh komunale të artizanatit e të ushqimit
formë të re. Ato do të jenë të pavarura nga shteti në social. Një liberalizim i menjëhershëm i çmimeve
marrjen e vendimeve për orientimin e prodhimit e të në tërësi do të na krijonte menjëherë një situatë të
shitjeve, për formimin e çmimeve e të pagave etj., padëshiruar nga pikëpamja ekonomike e sociale,
duke iu përgjigjur detyrimisht detyrimeve kontratore sepse do të prekte rëndë nivelin e pagës dhe të të
e fiskale. Kjo formë do të fillojë që këtë vit, me qëllim ardhurave të popullsisë. Prandaj ai do të synohet të
që të përmirësohet rrënjësisht administrimi i tyre, bëhet shkallë-shkallë, në varësi me ecurinë e
të aftësohen ato në kushtet e ekonomisë privatizimit, me masat për liberalizimin e këmbimeve
konkurrenciale e t’u përshtaten me efektivitet formave me jashtë, me masat e zhvillimit të procesit të
të ndryshme të bashkëpunimit e të integrimit me këmbyeshmërisë së monedhës, me rritjen e ofertës
firmat e huaja. Shteti do të vazhdojë të limitojë së mallrave, me sigurimin e rezervave valutore në
pavarësinë e atyre ndërmarrjeve, që ende kanë bashkëpunim me kapitalin dhe asistencën e huaj
pozitë monopoli në treg, siç janë: uzinat e prodhimit teknike. Liberalizimi i çmimeve do të çojë fillimisht
të plehrave kimike, hidrocentralet dhe termocentralet në ngritjen e tyre. Qeveria angazhohet të marrë
për prodhimin e energjisë elektrike, të naftës etj., masat e nevojshme për ta përballuar këtë proces
për të kontrolluar e mënjanuar çdo udhëzim me sa më pak dhimbje ekonomike e sociale për
429
popullsinë. Për këtë qëllim, do të bëhet kompensimi pakësimi gradual i deficitit buxhetor. Ajo do të
në pagat e punonjësve, të pensioneve të punonjësve përpiqet të përdorë me efektivitet sa më të lartë
për masën e rritjes se çmimeve të produkteve politikën fiskale dhe të gjitha instrumentet e saj, në
ushqimore e joushqimore e të shërbimeve më të mënyrë që të kufizohen elementët e drejtimit e të
domosdoshme për jetesën. Në marrëveshje me komandimit të centralizuar në ekonomi e të
sindikatat, do të përdoret periodikisht mekanizmi i zëvëndësohen ato me ndërhyrjen e tërthortë të
indeksimit të çmimeve me pagat e punonjësve. Në shtetit në drejtim të saj. Sistemi fiskal përdoret si
bazë të studimit, që do t’i paraqitet Këshillit të për sigurimin e burimeve të të ardhurave të buxhetit,
Ministrave, brenda 15 majit, do të përcaktohen masat ashtu dhe për përdorimin racional të tyre, duke
konkrete për liberalizimin dhe rritjen e pagave në synuar edhe disiplinimin e tregut dhe të ngritjes së
tërësi, duke filluar nga gjashtëmujori i dytë. Në çmimeve. Politika fiskale do të ketë si objektiv që
kushtet e krizës ekonomike që po kalojmë është e do të favorizojë privatizimin dhe investimet e kapitalit
domosdoshme që këto masa dhe përpjekje, për të të huaj në vendin tonë. Në të njëjtën kohë do të
bërë të mundur zbatimin e shpejtë të reformës së mënjanohet financimi automatik i humbjeve të
pagave, të përcaktohen nga Qeveria në marrëveshje ndërmarrjeve të ndryshme dhe do të përdoret me
konkrete me federatat sindikale të lira e të pavarura, kujdes politika e taksave doganore, me synim
në mënyrë që ato të pasqyrohen në detyrime të mbrojtjen e disa ndërmarrjeve e të sektorëve të
qarta kontraktore ndërmjet punëdhënësve dhe rëndësishëm të ekonomisë nga konkurrenca e huaj
punonjësve. Sipas studimit, reforma e pagave që në fazën e tranzicionit do të ndodhen në
parashikon që shteti të kontrollojë vetëm në tërësi vështirësi. Do të reformohet buxheti i shtetit në
fondin e pagave dhe të përcaktojë pagën minimale strukturë e në përmbajtje, si në të ardhurat, ashtu
për çdo degë të ekonomisë që parashikohet të rritet. dhe në shpenzime. Do të kemi buxhet nacional dhe
Nivelet minimale të pagave do të jenë të lokal, riorientim të shpenzimeve, pasqyrim të saktë
detyrueshme për çdo subjekt ekonomik publik ose në buxhet të bilancit të veprimeve të eksport-importit
privat. Ndërmarrja, në marrëveshje me sindikatat, dhe të atyre jo tregtare. Buxhetet e rretheve do të
do të përcaktojë numrin e fuqisë punëtore dhe pagën riorganizohen mbi bazën e bilancimit të shpenzimeve
për çdo punonjës pa asnjë kufizim. Duke filluar nga me të ardhurat, duke tërhequr ato tatime e taksa që
1 korriku ndërmarrja do të ketë kompetencë të plotë kanë karakter lokal, çka do të bëjë që të rritet më
për masën e përdorimit të fitimit, të realizuar nga tej përgjegjësia dhe pavarësia e tyre.
shitjet për shpërblimin e punonjësve, duke hequr Qeveria do të marrë masa për formimin e sistemit
kufizimin e sotëm prej deri tri paga mujore dhe duke bankar, duke bërë kalimin e shpejtë në sistemin
respektuar detyrimet fiskale ndaj shtetit. Këshilli i bankar me dy nivele, në krye të të cilit do të qëndrojë
Ministrave do të marrë masa të nevojshme për Banka e Shtetit Shqiptar si bankë qendrore, kurse
shëndoshjen e gjendjes financiare të vendit. Për këtë në nivel të dytë të gjitha bankat e tjera tregtare,
qëllim do të synohet të frenohet rritja e mëtejshme qofshin këto të specializuara, qofshin thjesht
e deficitit buxhetor. Absorbimi gradual i tij do të ketë tregtare, aksionere e të përbashkëta me kapital të
objektiv përfundimtar sigurimin e ekuilibrave të huaj. Do të synohet që brenda një kohe të shkurtër
qëndrueshëm buxhetorë financiarë. Gjithashtu, gjatë të shkëputet veprimtaria e kreditimit të drejtpërdrejtë
vitit 1991, do të merren masa për pakësimin e të ekonomisë nga Banka Qendrore e Shtetit, duke
humbjeve, duke kufizuar e ndërprerë financimin e krijuar fillimisht disa banka të specializuara si banka
veprimtarive, që zhvillohen me subvencione e e kursimeve, banka bujqësore, banka e tregtisë dhe
dotacione, si dhe duke vënë kontroll të rreptë për banka të tjera private ose të përbashkëta. Kjo do të
uljen e shpenzimeve, për investime të sferës fillojë duke liberalizuar veprimtarinë dhe duke shtuar
prodhuese dhe joprodhuese, përfshirë dhe ato të numrin dhe agjencitë e tyre në të gjithë vendin.
mbrojtjes në një masë prej rreth 20%. Qeveria Bankës së Shtetit Shqiptar do t’i jepen atributet e
angazhohet të vendosë në raport të drejtpërdrejtë një banke qendrore me detyrë parësore emetimin e
ritmet e rritjes së shpenzimeve dhe të të ardhurave monedhës dhe ruajtjen e fuqisë blerëse të saj. Asaj
buxhetore për t’i vënë rigorozisht shpenzimet në do t’i ngarkohet detyra e zbatimit të një politike
varësi me to si për gjithë administratën dhe shtrënguese monetare e të kreditit, me synim që,
institucionet shtetërore, ashtu dhe për këshillat duke mbajtur parasysh edhe masën e parasë së
popullore të rretheve, në mënyrë që të arrihet tepërt në qarkullim, të zbutet shkalla e sotme e
430
inflacionit prej mbi 30 % dhe të ndalet rënia e mundësia e vetme është financimi me burime të
mëtejshme e fuqisë blerëse të parasë. Bankat e huaja ose moratoriumi i detyrimeve që burojnë nga
tjera do të zbatojnë një politikë elastike në fushën e deficiti i bilancit valutor dhe i pagesave për të mbajtur
përqindjes së interesave, duke synuar përshpejtimin industrinë në funksionim për stabilizimin e tregut të
e tërheqjes së masës së parave, të kapitaleve, dhe mallrave të konsumit për financimin e programeve
për përdorimin me efektivitet të tyre. Këtu masa në të degëve kyçe të ekonomisë. Me mirëkuptim, me
qarkullim e parave dhe e interesave do të jetë në disa banka kryesore europiane, ky moratorium është
funksion të madhësisë të depozitës, të afateve të arritur deri tani për rreth 3/4 e detyrimeve valutore.
tyre dhe të përqindjes së inflacionit. Njëkohësisht Gjendja e ekonomisë, siç e thamë dhe më lart,
do të përdoret kredia tregtare, e cila do t’i shërbejë është e atillë që kjo ndërhyrje është bërë tash
edhe popullsisë për të blerë disa lloje mallrash si imperativi i kohës e Qeveria menjëherë do të
lavatriçe, frigoriferë, televizorë, autovetura etj. Do të angazhohet në kontakte më intensive me
reformohet kredia bankare, sidomos ajo afatgjatë, institucionet e mësipërme, për sigurimin e kredive
mbi bazën e leverdisë së ndërsjellë të subjekteve të nevojshme, realizimi i të cilave kërkon dhe një
ekonomike, me synim që të mbështetet zhvillimi i kohë të caktuar. Kështu për shembull anëtarësia
ekonomisë private dhe aksionere. Politika monetare jonë në Fondin Monetar Ndërkombëtar, sipas
e shtetit shqiptar do të jetë pra antiinflacioniste. Ajo procedurave të kësaj organizate, nuk mund të
do të angazhohet në zgjidhjen e problemit të realizohet para muajit shtator të këtij viti. Pa pritur
konvertueshmërisë së monedhës sonë kombëtare këtë anëtarësi, Qeveria do të përpiqet për kalimin
hap pas hapi, duke bërë të gjitha përpjekjet që me sa më të shpejtë të kredive të shtetit italian, si dhe
sigurimin e rezervave valutore për këtë qëllim, kjo të bankave e firmave të institucioneve dhe bankave
çështje të arrihet pa dhimbje. Një rol të madh në të tjera në dobi të financimit të ekonomisë. Janë
përdorimin me efektivitet të burimeve materiale e mundësitë që të shfrytëzohen edhe mekanizma të
monetare do të luajë legalizimi i tregut të këmbimit njohur të tregut financiar ndërkombëtar për riciklimin
valutor, jo zyrtar, ku do të shiten e blihen valuta të ose blerjen nga të tre të borxhit valutor që ka vendi,
huaja etj., duke përcaktuar një kurs unik tregtar fiks duke e orientuar shlyerjen e tij në përputhje me
dhe një kurs të ndryshueshëm, sipas kërkesës e riaktivizimin e potencialeve ekonomike të vendit në
ofertës për veprime të tjera. Shteti do të përdorë bashkëpunim me kapitalin e huaj. Për arritjen e
edhe emërtimin e obligacioneve me përqindje interesi objektivave të programit të Qeverisë kërkohet
konkurrues, në raport me depozitat për të mbuluar zhvillimi parësor i degëve dhe faktorëve me
deficitin buxhetor dhe për të financuar politikën e perspektivë më të qartë për zhvillimin e interesave
mbrojtjes sociale. Liberalizimi i këmbimeve me jashtë të zhvillimit të vendit. Qeveria gjykon se degë të
për mallra konsumi e produkte industriale, të punuara tilla janë bujqësia, industria ushqimore, dhe ajo e
e të papërpunuara, do të fillojë këtë vit. Prodhuesit lehtë, transporti, turizmi dhe shërbimet jetësore për
e tregtarët privatë do të lejohen të shesin për eksport popullin. Në të njëjtën kohë ajo do të bëjë përpjekje
e të blejnë nga importi sipas nevojave, pasi të për rinovim teknik e teknologjik të industrisë së rëndë
marrin licensat e nevojshme për veprimtaritë e tyre. në rrugën e bashkëpunimit me vende e firma të
Një rol të madh në riorganizimin e ekonomisë huaja, sidomos në degë të këtilla me efektivitet, si
dhe në krijimin e një strukture efikase të saj do të hidroenergjitika, nafta, kromi etj. Qeveria do të
luajë investimi i kapitaleve të huaja, si dhe ai kujdeset për sistemimin në punë të njerëzve që,
shqiptarëve jashtë atdheut. Politika e Qeverisë do për arsye të reformimit e të strukturimit të
të jetë ajo e krijimit të kushteve favorizuese për ekonomisë, do të dalin të tepërt në sektorë të
kushtet e këtij kapitali dhe për krijimin e veprimtarive ndryshëm të ekonomisë. Për ata që nuk do të
të përbashkëta, do të krijohen dhe organizma sistemohen menjëherë, për një kohë, do të aplikohen
përkatës të nevojshëm për të disiplinuar në rrugë fonde nga buxheti dhe nga punëdhënësi.
ekonomike përputhjen e këtyre veprimtarive me Qeveria do të punojë që brenda një perspektive
përparësitë e zhvillimit të vendit. Deri tani janë hedhur të afërt të normalizohet, sa të jetë e mundur, strehimi
hapa shumë premtues për bashkëpunimin e Fondit i popullsisë, sidomos në qytet, pa e ndarë këtë
Monetar Ndërkombëtar me Bankën Botërore, me çështje nga problemet e urbanizimit të fshatit. Ajo
Tregun e Përbashkët Europian, me PNUD-in e banka do të stimulojë ndërtimin e banesave nga vetë
të vendeve të veçanta. Interesi ynë imediat dhe qytetarët, si dhe do të kalojë për shitje apartamentet
431
e banimit, që janë pronë e shtetit, me çmime me atë të vendeve europiane. Për të përsosur më
favorizuese për blerje të menjëhershme ose me tej drejtimin në shkollën e lartë, me qëllim që ajo të
këste. merret vetëm me problemet e përmbajtjes e të
Kujdes do të tregohet duke lehtësuar gruan, cilësisë së procesit mësimor, krahas riorganizimit
duke e larguar atë nga ndërresat e treta. Në të Universitetit, do të shkëputet prej tij drejtimi
përputhje me mundësitë ekonomike që do të administrativo-ekonomik i problemeve, që kanë të
krijohen do të ecet drejt shkurtimit të orëve javore bëjnë me kushtet e jetesës së studentëve, që ato
të punës për të gjithë punonjësit, duke synuar që 1- të përmirësohen e të plotësohen në kohën e duhur.
2 të shtuna në muaj të jenë ditë pushimi të paguara. Në përputhje me zhvillimet e reja do të punohet
Duke bërë dhe riorganizimet e nevojshme shteti do dhe për zgjidhjen e problemeve të kualifikimit e të
të angazhohet për plotësimin më të shpejtë të rikualifikimit të punonjësve në të gjitha nivelet, deri
kërkesave dhe të interesave të drejta të rinisë për në ato pasuniversitare, brenda dhe jashtë vendit,
kualifikim, punësim, çlodhje dhe argëtim. Për këtë duke siguruar asistencën shkencore e profesionale
qëllim do të krijohet dhe një dikaster i veçantë në të huaj, përftimin e nevojave europiane dhe zgjerimin
përbërjen e Qeverisë së Re. e kontakteve dhe institucioneve homologe. Këshilli
Me përparësi të veçantë do të trajtohen i Ministrave është i mendimit se realizimi i programit
problemet e arsimit si pararendëse të zhvillimeve të përgatitjes me nivel bashkëkohor të kuadrit të
tona ekonomiko-shoqërore. Detyrë themelore gjatë lartë dhe i zhvillimit të kërkimit shkencor shtron
kësaj periudhe do të jenë normalizimi i gjendjes në nevojën e një konceptimi të ri organizativ të shkollave
Universitet dhe përfundimi me sukses i këtij viti të larta dhe të instituteve shkencore. Synimi i këtij
shkollor. Realizimi i reformës së re arsimore, rritja organizimi është integrimi më funksional i këtyre
e cilësisë dhe modernizimi i shkollës në tërësi, puna hallkave, në mënyrë që të harmonizohen dhe të
e filluar për depolitizimin dhe realizimin e funksionojnë sa më mirë financimi, përcaktimi dhe
programeve, do të thellohet më tej mbi bazën e finalizimi i projekteve në fushën e kërkimit shkencor
konceptimeve të reja, të planeve mësimore, dhe i kërkimit të specialistëve të rinj. Për këtë qëllim
veçanërisht të përmbajtjeve të tyre, në përputhje me Komiteti i Shkencës e i Teknikës dhe Akademia e
nevojat e zhvillimit të vendit dhe të integrimit të tij Shkencave, në bashkëpunim me shkollat e larta,
në proceset europiane. Ndryshime thelbësore në brenda vitit 1991 do t’i paraqesë Qeverisë studimin
shtrirje, në organizim e në përmbajtje do të ketë për krijimin e një organike të re dikasteriale, e cila
arsimi i mesëm, përveç shkollave profesionale për do të përfshinte në gjirin e tij strukturat e integruara
punëtorë, në përshtatje me nevojat e reja të zhvillimit në shkallë kombëtare të shkollave të larta dhe të
të ekonomisë e të kërkesave të tregut botëror të disa institucioneve të tjera shkencore. Me krijimin e
punës, do të organizohet përgatitja e teknikëve të këtij organizimi të ri shtetëror, i cili do të
mesëm; konceptimi dhe ndërtimi i shkollës së zëvendësonte Komitetin e sotëm të Shkencës dhe
mesme në fshat do të jetë krejtësisht i ri, qysh në të Teknikës, shkolla e lartë dhe veprimtaria e këtij
vitin e ardhshëm shkollor. Në vend të shkollës komiteti do të integroheshin, duke i lënë Ministrisë
bujqësore do të ngrihet shkolla e mesme e arsimit së Arsimit gjithë veprimtarinë tjetër shkollore e
të përgjithshëm, e cila pa lënë mënjanë përgatitjen parashkollore.
për punë në bujqësi do të japë për më tej kulturën e Në fushën e kulturës e të arteve synohet rritja e
nevojshme të përgjithshme ose për t’u aftësuar në cilësisë së tyre në nivelet bashkëkohore. Duke qenë
profesione të tjera. Detyrë e veçantë do të jetë krejt e hapur ndaj kulturave të popujve të tjerë, të
sidomos ristrukturimi i disa shkollave të mesme të cilat do të zgjerohen edhe më tej në të ardhmen,
profilit tregtaro-ekonomik, si ato të turizmit, të kultura jonë do të shtojë përpjekjet e saj për të
hotelerisë, konfeksioneve etj. Kujdes i posaçëm do forcuar fizionominë kombëtare, me qëllim që ajo të
t’i kushtohet arsimit të lartë, modernizimit të bëhet shprehëse e jetës dhe e aspiratave të të gjitha
përmbajtjes së tij dhe sidomos ristrukturimit të disa shtresave të popullsisë sonë me zhvillimet që
degëve e fakulteteve, sidomos atyre të ekonomisë, jetojmë. Në kuadrin e kalimit në ekonominë e tregut
të shkencave sociogjike, juridike etj. Në shkollën e do të bëhen dhe privatizime në një pjesë të
lartë do të synohet që gjatë kësaj periudhe të hidhen institucioneve dhe veprimtarive kulturore artistike,
hapa të rëndësishëm cilësorë, formues që të si dhe do të merren masa për rritjen e të ardhurave
sigurojnë si objektiv ekuivalentin e diplomës së saj dhe shpenzimeve nga institucione të tjera, që
432
mbeten shtetërore e buxhetore. Edhe në të ardhmen janë krijuar e po krijohen në vendin tonë në kushtet
shteti do të kujdeset për zhvillimin e kulturës e të e demokracisë pluraliste e të kalimit drejt ekonomisë
sporteve. Krahas mbështetjes, nga ana e tij, do të së tregut. Nga gjerësia dhe thellësia ndryshimet në
punohet për shkëputjen, mundësisht të plotë, të legjislacion do të përbëjnë një platformë të vërtetë
veprimtarive të klubeve sportive nga buxhetimet juridike, krahas asaj ekonomike. Ristrukturime të
shtetërore. rëndësishme do të bëhen në aparatin shtetëror, në
Përparësi do të marrë ruajtja, forcimi i shëndetit pajtim me normat juridike kushtetuese për ta çliruar
të popullit, rritja e jetëgjatësisë dhe ulja e mëtejshme atë nga burokratizimi e për ta bërë më rentabël.
e vdekshmërisë foshnjore përmes ndihmave dhe Veç kësaj, do të merren masa efektive për të siguruar
bashkëpunimit me organizata e shoqata humanitare. zbatimin me rreptësi të rendit juridik dhe të
Do të përmirësohet në mënyrë të ndjeshme furnizimi ligjshmërisë, si një kusht i domosdoshëm për të
me barna dhe pajisje e institucioneve shëndetësore garantuar qetësinë, stabilitetin, të drejtat dhe liritë
me bazë materiale, me aparatura të nevojshme. demokratike të shtetasve. Reforma ligjore do të
Shërbimi shëndetësor do të ristrukturohet në ndjekë dy rrugë kryesore, atë të hartimit e të
përshtatje me kërkesat e ekonomisë së tregut, duke miratimit të akteve të reja ligjore e nënligjore, duke
nxitur edhe privatizimin në këtë fushë. Vëmendje të u dhënë përparësi në kohë atyre që lidhen me
veçantë do t’u kushtohet ruajtjes e mbrojtjes së reformën ekonomike, e që kanë të bëjnë me
mjedisit nga ndotja, vënies nën kontroll të mbetjeve privatizimin e iniciativën e lirë në ekonomi dhe rrugën
të rrezikshme etj. e rishikimit të legjislacionit në fuqi, duke i propozuar
Duke u nisur nga fakti se ekuilibret në Europë e Kuvendit ndryshimet përkatëse në të gjitha pjesët
në botë ende nuk janë përcaktuar e stabilizuar përbërëse të tij. Në fushën ekonomike objekt i
përfundimisht dhe se vendi ynë ndodhet në një rajon reformës legjislative do të jetë mbrojtja dhe garantimi
me trazira, Qeveria do të marrë tërë masat e me mjete të barabarta ligjore i të gjitha formave të
nevojshme që të garantojnë mbrojtjen e lirisë e të pronës, rregullimi i plotë dhe i përshtatshëm i
pavarësisë së atdheut. Ajo do të mbështesë mënyrave dhe i formave të kalimit nga një lloj
realizimin e një reforme të thellë edhe në fushën pronësie në tjetrën dhe i marrëdhënieve me pronarë
ushtarake, do të çojë në depolitizimin e saj, duke të huaj.
filluar me rinovimin e mentaliteteve të mendimit Ndryshime thelbësore do të bëhen edhe në të
ushtarak, përmirësimin e organizimit të strukturave drejtën e trashëgimisë. Në procesin e kalimit në
të forcave të armatosura dhe përgatitjen me cilësore ekonominë e tregut subjektet ekonomike do të jenë
të tyre, forcimin e rregullit dhe të disiplinës ushtarake të shumëllojshëm. Për këtë do të bëhet rregullimi i
përmes edhe rivendosjes së gradave. Në përshtatje plotë juridik i të drejtave dhe detyrave të garancive
me kushtet, do të shikohet çështja e shërbimit ligjore të tyre. Aktet e miratuara deri më sot për
ushtarak të shtetasve, duke intensifikuar përgatitjet veprimtarinë private dhe për investimet e huaja, me
cilësore të kontigjenteve përmes reformimit të gjithë rëndësinë e tyre të veçantë, nuk e plotësojnë
programeve, kualifikimit të kuadrove, kompaktësimit kuadrin e nevojshëm juridik. Për këtë arsye do të
e lehtësimit të strukturave e organikave për t’i bërë bëhen ndryshime të menjëhershme në Kodin Civil
ato me të manovrueshme. Kujdes i posaçëm do të dhe në Kodin e Procedurës Civile, si dhe do të
tregohet për rritjen e mëtejshme të figurës së përgatitet legjislacioni bazë më i gjerë e i
ushtarakut dhe të punonjësve të ruajtjes së rendit përmirësuar për ndërmarrjet, shoqëritë, për
publik, për përmirësimin e kushteve ekonomike të investimet e huaja, për kontratat, për pronësinë, për
jetesës së tyre e të familjeve dhe për forcimin e taksat dhe tatimet, për falimentimet dhe për tregun
marrëdhënieve të tyre me njerëzit. e letrave me vlerë.
Një ndër drejtimet themelore të veprimtarisë së Për të rregulluar marrëdhëniet juridike civile me
Këshillit të Ministrave do të jetë angazhimi për të huajt do të hartohen kodet për tregtinë
krijimin e një shteti juridik modern e demokratik, i ndërkombëtare dhe të drejtën detare, për transportin
cili përbën kërkesën kryesore në programin e të ndërkombëtar. Do të shqyrtohen të gjitha konventat
gjitha partive politike. Për këtë qëllim, do të punohet që lidhen me të drejtën ndërkombëtare civile, duke
në disa drejtime kryesore, si përgatitja e aderuar në ato që paraqesin interes për vendin tonë,
projektligjeve dhe nxjerrja e akteve nënligjore për si dhe do të hartohen ligje të veçanta për licensat,
rregullimin e marrëdhënieve të reja shoqërore, që të drejtën e anëtarit, të shpikjes, për regjistrimin e
433
patentave etj. Edhe në sferën e marrëdhënieve të tronditje serioze, si pasojë e vështirësive të mëdha
punës, në kuadrin e reformës ekonomike, shtrohet ekonomike dhe tensioneve sociale politike, që
detyra e rishikimit tërësor të kodit të punës, duke shoqëruan këtë periudhë shndërrimesh të
gjetur rregullin juridik për marrëdhëniet që do të lindin rëndësishme, si dhe për shkak të dobësive të
ndërmjet punëtorit dhe punëdhënësit privat vendas organeve të ruajtjes së rendit e të drejtësisë. Për
apo të huaj, por dhe punëdhënësve shtetërorë, për të rivendosur autoritetin e ligjit, që është kushti i
marrëdhëniet ndërmjet sindikatave e punëdhënësve domosdoshem për një shoqëri demokratike të
qofshin këta publike ose privatë. Lidhur ngushtë me qytetëruar, krahas masave social-ekonomike për
këto, do të bëhet rregullimi me ligj i sigurimit të stabilizimin e gjendjes, Qeveria do të marrë masa
mjeteve të domosdoshme për jetesë për të papunët më të plota e të gjithanshme që popullit t’i kthehet
ose për personat me të ardhura të pakta, duke i siguria dhe qetësia, që forcën shtrënguese të ligjit
mbrojtur këta nga rritja eventuale e kostos së ta ndiejë kushdo që vepron në kundërshtim me të.
jetesës. Për këtë qëllim do të ngulmohet për forcimin dhe
Në fushën e financave do të hartohet ligji për demokratizimin e veprimtarisë shtetërore në të gjitha
sistemimin fiskal dhe kodin e doganave si dhe akte nivelet për të krijuar kudo autoritetin e
të tjera të reja, që do të sigurojnë integrimin padiskutueshëm të zbatimit të ligjit nga cilido në
ekonomik të vendit tonë me botën e jashtme. çdo fushë. Me preokupim të veçantë do të ndiqen
Ndryshime thelbësore do të bëhen edhe në aktet këto nga organe shtetërore, që janë të ngarkuara
ligjore në fushën e drejtësisë, si në ato që kanë të për ruajtjen e rendit dhe për sigurimin kombëtar. Do
bëjnë me pozitën juridike të organeve, sidomos të të synohet që veprimtaria e tyre të zhdërvjelltësohet
ruajtjes së rendit dhe të sigurimit kombëtar, ashtu e t’i përgjigjet me kompetencë veprimtarive të
dhe në Kodin Penal dhe në atë të Procedurës jashtëligjshme, duke i dhënë një drejtim me të
Penale, duke rishikuar denjësisht dënimet penale, fuqishëm parandalues e zbulues, frymë të re
në përputhje me proceset e demokratizimit, në bashkëveprimi me të gjitha organet e tjera shtetërore,
mbrojtje të të drejtave të njeriut. Reforma e edhe me organizma ndërkombëtare të sigurimit e
legjislacionit do të përfshijë edhe riorganizimin e të luftës kundër krimit, korrupsionit dhe terrorizmit.
organeve të administratës shtetërore, në qendër dhe Veprimtarisë së organeve të ruajtjes së rendit
në bazë, duke filluar nga Këshilli i Ministrave, deri do t’i krijohet një bazë e plotë ligjore, e saktë dhe e
në hallkat më të ulëta të pushtetit ekzekutiv. Me ligj kuptueshme për efektivat dhe për njerëzit dhe kjo
do të rregullohet veprimtaria e Këshillit të Ministrave do të shoqërohet e mbështetet me publikimin e
dhe e disa ministrive, si ajo e Punëve të Jashtme, e propagandimin e tyre të gjithanshëm për çdo shtetas.
Rendit Publik, e Komitetit të Sigurimit Kombëtar që Ato do të përgjigjen para popullit për mbrojtjen e
do të propozohet e krijohet në këtë Kuvend dhe rendit e të qetësisë publike, të demokracisë
Ministria e Mbrojtjes për të cilat, gjer më sot, nuk pluraliste, për zbatimin e saktë të ligjeve me përpikëri
kanë ekzistuar norma të plota ligjore. të të drejtave dhe lirive të njeriut. Këto organe do të
Problem kryesor do të jetë rishikimi rrënjësor i depolitizohen dhe në veprimtarinë e tyre do të
kompetencave të organeve të administratës udhëhiqen nga konceptet e reja, që kërkon pluralizmi
shtetërore, në qendër e në bazë, me prirje të politik, duke funksionuar dhe vepruar vetëm në bazë
përgjithshme që të zgjerohen kompetencat e të ligjit. Për të përballuar detyrat, që u dalin organeve
organeve lokale të pushtetit e të administratës. Gjatë të tilla, do të duhet të perfeksionojnë më tej
kalimit në ekonominë e tregut organet qendrore e veprimtarinë e tyre. Do të bëhet riorganizimi i
lokale të pushtetit do të merren gjithnjë e me pak strukturave dhe i kuadrit përkatës. Në të njëjtën kohë
me drejtim operativ të ekonomisë për t’u përqëndruar do të merren përvoja dhe praktika të përparuara
kryesisht në drejtimin e sektorëve publikë, në europiane, duke rritur bashkëpunimin dhe kontaktet
zhvillimin e jetës urbane në qytete, në qendra të edhe në këtë fushë. Reforma e legjislacionit do të
tjera të banuara e sidomos në fshat, duke bërë të mbështetet në radhë të parë në realitetin tonë dhe
domosdoshme ristrukturimin e tyre, në përputhje në përvojën bashkëkohore. Ajo do të realizohet në
me detyrat e reja dhe duke ruajtur lidhjet e pushtetit mbështetje me potencialet intelektuale të punonjësve
qendror me organet lokale të administrimit shtetëror. tanë, por edhe me organizmat e specializuar
Në qendër të vëmendjes së Qeverisë do të jetë ndërkombëtarë, me të cilët kemi hyrë në lidhje, të
formimi i rendit juridik, i cili kohët e fundit ka pësuar cilët do të shumëfishohen në kuadrin e veprimtarisë
434
legjislative parlamentare. Europian, por dhe bashkëpunime të tjera rajonale.

Të nderuar deputetë, situata në botë ka Qeveria jonë është në prag të vendosjes të
ndryshuar. Nga një gjendje kur paqja dhe sigurimi marrëdhënieve zyrtare me Komunitetin Europian, me
ndërkombëtar vlerësoheshin kryesisht në aspektin të cilin jemi të bindur se do të realizojmë një
ushtarak, në ekuilibrin e forcës, tani janë krijuar bashkëpunim të frytshëm, por ne po marrim
situata të reja, kur vlera të tilla siç janë demokracia, gjithashtu pjesë aktive në punimet rajonale si ai i
pluralizmi dhe humanizmi po orientojnë aksione Ballkanit etj. Qeveria do t’i kushtojë rëndësi edhe
politike dhe po formojnë një koncept të ri, sipas të bashkëpunimit me rajone të tjera të Europës dhe të
cilit paqa dhe sigurimi i vërtetë në radhë të parë vendeve të veçanta, përfshirë këtu Europën
duhen parë si arritje e ekuilibrit të interesave të të Qendrore, ku po përvijohen firma të reja integrimi, si
gjithëve, ku zhvillimi ekonomik dhe realizimi i të ai i Pentagonales, nisma e Adriatikut etj. Në këtë
drejtave të njeriut luajnë rol të dorës së parë; nga drejtim, me vlerë të veçantë është aktivizimi i
ky vizion është nisur dhe Qeveria për konceptimin e marrëdhënieve me Italinë si vend fqinj me lidhje
realizimin e hapave të mëtejshëm politikë në fushën tradicionale dhe anëtare e Komunitetit Europian, i
e jashtme, duke i lidhur gjithnjë këto me zhvillimet cili është angazhuar të ndihmojë për forcimin e
e brendshme dhe me interesat kombëtarë. Bashkimi bashkëpunimit politik dhe ekonomik me Europën
dhe rrjedhat pozitive europiane janë dhe do të mbeten dhe për kapërcimin e vështirësive tona ekonomike.
një përparësi e rëndësishme strategjike e politikës Qëndrimi konstruktiv dhe human i Italisë në trajtimin
së jashtme të Republikës së Shqipërisë. Në e refugjatëve shqiptarë është shprehje e mirëkuptimit
Europën e sotme procesi i Helsinkit është bërë një dhe një politike realiste e fqinjësisë së mirë. Hapja
tipar themelor dallues. Me mbledhjen e nivelit të lartë me botën mbi bazën e parimeve të njohura, që
të KSBE-së të vitit të kaluar dhe me Kartën e Parisit rregullojnë marrëdhëniet ndërmjet shteteve, si dhe
për një Europë të re, ai u ngrit në stadin e ri të një bashkëpunimi ekonomik, teknik e shkencor human,
procesi, që ripohon barazinë e popujve dhe të drejtën do të zgjerohen edhe më tej në të ardhmen.
e tyre për të caktuar fatin e vet, në përputhje me Bashkëpunimi me OKB-në, si forum i
interesat themelorë ndërkombëtarë dhe në pazëvendësueshëm uiversal i harmonizimit të
harmoninë me interesat e përbashkët. Në tërësi po dëshirave të përbashkëta të popullit e të botës për
bëhet dominuese fryma e bashkëpunimit në vend liri e pavarësi, për emancipim kombëtar e përparim
të konfrontimit. Po zgjerohet dimensioni njerëzor në shoqëror, për ruajtjen e paqes e të sigurimit
planin e bashkëpunimit kombëtar e ndërkombëtar ndërkombëtar, do të jetë edhe në të ardhmen në
për të garantuar respektimin e të drejtave të njeriut qendër të politikës sonë të jashtme. Ne vlerësojmë
e të lirive themelore qytetare. Vendi ynë, nga një objektivisht rolin e saj të posaçëm, të fuqishëm dhe
vëzhgues në këtë proces, ka synuar dhe shpreson të madh në zhvillimet botërore për fatet e së
të arrijë së shpejti statusin e pjesëmarrësit të plotë ardhmes. Prandaj rivendosja e marrëdhënieve
të Konferencës për Sigurimin dhe Bashkëpunimin diplomatike me Shtetet e Bashkuara të Amerikës,
Europian, sepse tani jo vetëm ka bërë një sërë siç ishte disa kohë më parë dhe ajo me Bashkimin
ndryshimesh legjislative kushtetuese, në përshtatje Sovjetik, është provë e kuptimit të drejtë të raporteve
dhe në përputhje me dokumentet themelore të këtij të sotme dhe të nevojës për marrëdhënie miqësore
procesi, por ka manifestuar aspiratën demokratike, bashkëpunimi, pavarësisht nga madhësia e vendeve,
zhvillimin mbi bazat e ekonomisë së tregut, nga largësia dhe pozicioni gjeografik i tyre. Nisur
pluralizmin politik, tërësinë juridiko-sociale të të nga kriteret e çideologjizimit të marrëdhënieve
drejtave dhe lirive të shtetasve. Zgjedhjet e para shtetërore, nga dobia dypalëshe e bashkëpunimit
parlamentare pluraliste si dhe pjesëmarrja e gjerë e dhe ndikimit pozitiv për paqen dhe sigurinë në botë,
vëzhguesve të huaj në to ishin një provë konkrete e Qeveria ka punuar e do të punojë për të realizuar
angazhimit serioz të Qeverisë në këtë drejtim që t’i normalizimin e shpejtë të marrëdhënieve me
çojë më tej punimet e frytshme të Kuvendit tonë për Anglinë, me të cilën gjykojmë se, falë përpjekjeve
institucionalizmin e demokracisë pluraliste në vend. të përbashkëta, kemi arritur në një afrim qëndrimesh
Europa nuk karakterizohet vetëm nga proceset e që e bën të mundur një gjë të tillë. Në kuadrin e
KSBE-së. Në të janë krijuar struktura tanimë të kontakteve, e lidhjeve sa më të gjera me botën, ne
konsoliduara integruese, që kanë marrë zhvillim në e shohim jo vetëm të mundshme, por dhe të afërt
pjesën perëndimore të saj, sikurse është Komuniteti ditën e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me
435
Vatikanin, Izraelin, Arabinë Saudite e me ndonjë vend gjithmonë e tillë. Qeveria do të ndjekë edhe në të
tjetër. Edhe në të ardhmen Qeveria do të ndjekë me ardhmen politikën e saj të njohur për minoritetet si
konsekuencë politikën e fqinjësisë së mirë. Do të ura lidhjesh paqeje e bashkëpunimi të vendeve fqinje.
mbështesë me të gjitha mënyrat procesin e Shqipëria është për transparencë ndaj botës. Ajo
mirëkuptimit e të bashkëpunimit ballkanik, i cili me do të zgjerojë komunikimin dhe informacionin për
mbledhjen e dytë të ministrave të jashtëm të mbajtur të, ashtu sikurse do të vazhdojë të punojë që bota
në Tiranë, në tetor të vitit të kaluar, ka hyrë në një ta njohë më mirë dhe më plotësisht vendin tonë me
fazë të re cilësore. Ne përshëndesim mirëkuptimin të gjitha vlerat historike dhe ato aktuale. Krijimi i
dhe qëndrimin e drejtë të qeverive të vendeve lidhjeve të forta me shqiptarët jashtë atdheut, qofshin
ballkanike ndaj proceseve demokratizuese të këta të emigruar prej kohësh, a të ikur kohët e fundit,
zhvilluara në vendin tonë në periudhën e fundit, e ose që të dalin në të ardhmen në mënyrë të
demonstruar kjo veçanërisht në frymën miqësore organizuar nga shteti, siç po punohet tani, për të
dhe në solidaritetin human, sidomos nga ana e cilët Qeveria do të interesohet e angazhohet
Qeverisë Turke. Ne kemi qenë dhe jemi për atë që vazhdimisht, në përputhje me normat e së drejtës
bashkëpunimi ballkanik të zhvillohet si pjesë ndërkombëtare, është jo vetëm një detyrë humane,
integrale e proceseve europiane; të lidhet organikisht por dhe një rrugë e afrimit me botën.
me to, t’u shërbejë atyre dhe të bashkëveprojë për Të nderuar deputetë, situata tepër e rëndë
të ngushtuar periudhën e kapërcimit të ekonomike që kalojmë, treguesi më sintetik i së
prapambetjes në rajon. Ndërkaq jemi edhe për atë cilës, krahas ekuilibreve të tjera të brishta ose
që, për hir të fqinjësisë së mirë, në këtë rajon të inekzistuese, është deri dhe mungesa e
ndjeshëm të shikojmë përpara për t’i zgjidhur kartmonedhës fizike për nevoja të domosdoshme
problemet aktuale jo me mendësitë e së kaluarës, me afat të shkurtër, shtron si imperativ të ditës që
e aq më tepër me metoda dhe rrugë që vetë historia nga ky Kuvend, që po përgatit të ardhmen e vendit,
i ka dënuar. Megjithatë nuk mund të kalojmë në t’u drejtohemi me një apel të qartë, patriotik gjithë
heshtje faktin se sot në Ballkan është krijuar një punonjësve të vendit, të gjitha forcave politike,
situatë me rreziqe reale, veçanërisht në Jugosllavi, sindikale e shoqërore që të angazhohen, të
ku ringjallja e nacionalizmit po prek rëndë jo vetëm bashkëpunojnë realisht për të nxjerrë vendin nga
stabilitetin kombëtar, por dhe atë rajonal dhe kriza dhe për të çelur rrugë të reja zhvillimi. Pjesë
europian. Mbërthimi mbas koncepteve nacionaliste, organike e këtij apeli dhe kusht i domosdoshëm
aq më tepër kërkimi i zgjidhjeve në kurriz të të për realizimin e çdo programi, që i shërben këtyre
tjerëve, e në këtë rast të shqiptarëve, nuk mund të qëllimeve, është angazhimi dhe konsensusi që, të
jetë i efektshëm për të ardhmen e proceseve të paktën deri në fund të vitit 1991, të pezullohen grevat
sigurimit e të bashkëpunimit në rajon. Paqe dhe dhe veprime të tjera me efekte shkatërruese për
qetësi të vërtetë në Ballkan nuk mund të ketë në ekonominë. Është e domosdoshme që mbase
kurriz të fatit të shqiptarëve në Kosovë e në punëtorët e fshatarët, minatorët e naftëtarët,
Jugosllavi. Në këtë çështje Qeveria do të mbajë prodhuesit e bukës e të qumështit, intektualët, rinia,
parasysh e do të zbatojë rezolutën e Kuvendit veteranët dhe gjithë popullsia e vendit të orientohen
Popullor, kështu si do të mbajë parasysh e do të qartë që të vlerësojnë situatën që po kalojmë në
vlerësojë me realizëm edhe interesat e popullsisë vend e në rajon dhe rrugëdaljet prej saj t’i gjejmë në
çame. Republika e Shqipërisë është për frymën e unitetit kombëtar. Pikërisht në këtë frymë,
bashkëpunimin e barabartë dhe miqësinë e vërtetë pa asnjë rezervë dhe paragjykim partiak, zhvillova
ndërmjet vendeve, për përkrahjen pa rezerva të të këto ditë konsultimet e nevojshme me përfaqësuesit
gjitha proceseve pozitive në botë, për demokracinë e të gjitha partive politike të vendit, duke theksuar
dhe përparimin në shkallë ndërkombëtare. Politika nevojën që kemi si vend për një Qeveri të Unitetit
e jashtme e saj nuk do të jetë politikë monopartiake, Kombëtar dhe duke i ftuar të marrim pjesë në të.
por një konvergim qëndrimesh, pikëpamjesh dhe Përfaqësuesit e Partisë Demokratike theksuan se
objektivash, në përputhje me interesat e zhvillimit partia e tyre do të marrë pjesë në mënyrë
kombëtar të përparimit. Një Shqipëri me stabilitet konstruktive në gjithë jetën parlamentare dhe në
ekonomik e politik përbën një faktor të rëndësishëm komisionet që do të krijohen prej Parlamentit. Pa
për stabilitetin në Ballkan dhe më gjerë. Ajo e ka shprehur dyshime ftesa që unë i bëra Partisë
treguar veten historikisht se mund dhe do të jetë Demokratike për të marrë pjesë në koalicion qeveritar
436
është pa paragjykime. Ata theksuan se edhe Ministër i Tregtisë së Brendshme dhe i Turizmit,
mospranimi i kësaj oferte nga ana e tyre është pa Gavrosh Pogaçe.
paragjykime dhe se të qenit opozitë, jashtë Qeverisë, Ministër i Ndërtimeve, Leonard Nano.
është domosdoshmëri historike. Përfaqësuesit e Ministër i Transporteve, Kostandin Hoxha.
Partisë Republikane nënvizuan nevojën e Ministër i Arsimit, Maqo Lakrori.
bashkëpunimit të ekspertëve të të gjithë partive dhe Ministër i Rinisë, Kulturës e Sporteve, Moikom
të atyre pa parti me Qeverinë, por u shprehën kundër Zeqo.
idesë së një koalicioni në Qeveri, duke e përligjur Ministër i Shëndetësisë, Sabit Brokaj.
këtë qëndrim me faktin që partia e tyre ende s’ka Ministër i Punës dhe i Mbrojtjes Sociale,
asnjë vend në Kuvend. Përfaqësues të partive të Theodhori Bej.
tjera e mbështeten idenë dhe nevojën e një koalicioni Ministër i Ekonomisë Komunale dhe i Mbrojtjes
qeveritar, por theksuan se ende nuk është përgatitur së Mjedisit, Flamur Hoxha.
një situatë e përshtatshme për të marrë pjesë në Kryetar i Komisionit të Kontrollit të Shtetit, Bujar
të. Në këto kushte i propozova Presidentit të Kolaneci.
Republikës formimin e një kabineti ekspertësh, që Kryetar i Komitetit të Sigurimit Kombëtar,
do të punojnë për realizimin e platformës së Gramoz Ruçi.
programit që u paraqit. Mbi bazën e pëlqimit të Kryetar i Komitetit të Shkencës dhe të Teknikës,
Presidentit ju paraqes përbërjen e Qeverisë së re, e Petrit Skëndi.
cila përfshin dhe disa dikastere të reja, që lidhen Ky dekret hyn në fuqi menjëherë.
me nevojat e riorganizimit që burojnë nga reformat Të nderuar deputetë, shpreh bindjen se programi
juridike dhe ekonomike që kemi ndërmarrë. Me i paraqitur do të përmirësohet më tej me vërejtjet e
dekretin nr.l të nxjerrë nga Presidenti, në mbështetje sugjerimet tuaja konstruktive dhe se do të gjejë
të paragrafit 3 të nenit 33 të ligjit nr.7491, datë zbatim me angazhim e përpjekje të të gjitha forcave
29.4.1991 “Për dispozitat kryesore kushtetuese” që politike dhe punonjësve të të gjithë vendit. Mbi këtë
miratoi ky Kuvend, me propozimin tim, Presidenti i bazë, në emër të Qeverisë së re, kërkoj votëbesimin
Republikës vendosi emërimin e Këshillit të tuaj.
Ministrave të Republikës së Shqipërisë me këtë Falemnderit!
përbërje: Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi! Pyetjet
Kryetar i Këshillit të Ministrave, Fatos Nano. lidhur me materialin të drejtohen në sekretari!
Zëvendëskryetar i Këshillit të Ministrave, Kryetarët e grupeve parlamentare të vijnë në Kryesi!
Shkëlqim Cani. Punimet rifillojnë në orën 1200.
Ministër, Sekretar i Përgjithshëm i Këshillit të
Ministrave, Zyhdi Pepa. * * *
Ministër i Punëve të Jashtme, Muhamet
Kapllani. Kastriot Islami – Rifillojmë punimet. Fjalën e
Ministër i Mbrojtjes, Ndriçim Karakashi. ka Fatos Nano, për t’iu përgjigjur pyetjeve. Ju lutem,
Ministër i Rendit Publik, Hajredin Shyti. mos flisni pa leje. Është shkelje e Rregullores, në
Ministër i Drejtësisë, Fatmir Zaloshnja. qoftë se do të flisni pa leje, pavarësisht se në...
Ministër i Ekonomisë, Leontiev Çuçi. Sali Berisha - Unë kam një deklaratë shumë
Ministër i Financave, Anastas Angjeli. të rëndësishme për t’i bërë Kuvendit. Më jepni
Ministër i Burimeve Minerare dhe Energjetike, mundësi, ju lutem, para përgjigjes së pyetjeve të
Drini Mezini. zotit Fatos Nano.
Ministër i Industrisë, Vilson Ahmeti. Kastriot Islami - Fjalën e ka Fatos Nano për
Ministër i Ushqimit, Ylli Bufi. t’iu përgjigjur pyetjeve. Bëjeni deklaratën mbas
Ministër i Bujqësisë, Nexhmedin Dumani. përgjigjes së pyetjeve (Në sallë dëgjohen
Ministër i Lidhjeve Ekonomike me Jashtë, Shane kundërshtime). S’jeni për pyetje?
Korbeci. Seanca ndërpritet.
437

Kastriot Islami - Pas një konsultimi me * * *

kryetarët e grupeve parlamentare ramë dakord që Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, në
punimet të rifillojnë në orën 1700. konsultim me kryetarët e grupeve parlamentare,
vendosëm që seancën ta vazhdojmë nesër në orën
1000.

Kastriot Islami - Prisni dhe ca ditë, se kemi bashku me kryetarët e grupeve parlamentare, ju
porositur një çekiç, meqë s’ju pëlqen zilja. propozojmë që seancën ta shtyjmë në orën 1200
Të nderuar deputetë, meqenëse shumica është
e pranishme, seancën e deklaroj të hapur. * * *
Nga konsultimet me kryetarët e grupeve
parlamentare, del si domosdoshmëri diskutimi në Kastriot Islami - Të nderuar deputetë,
grupe të ngushta i problemit të strukturës së meqenëse konsultimet ndërmjet grupeve
Qeverisë, meqenëse në propozimin e Kryeministrit parlamentare vazhdojnë, punimet shtyhen për nesër
jepen ministri të reja. Prandaj, ne si Kryesi, së në orën 900.

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, veçantë. Deri në miratimin e këtij ligji, organet e
meqenëse shumica është e pranishme, seancën e zbulimit e të kundërzbulimit të drejtohen nga Ministri
deklaroj të hapur. i Rendit Publik. Meqenëse ky mendim u mor me
Gjatë këtyre dy ditëve grupet parlamentare kanë konsensus, propozoj që ta hedhim në votë. Kush
shkëmbyer mendime lidhur me konceptimin e një është pro? Ju lutem, më falni! Fjalën e ka Neritan
strukture më të përshtatshme të Qeverisë në kushtet Ceka.
aktuale të vendit tonë e në përshtatje me Neritan Ceka - Zoti Kryetar, rishikimi i
zhvillimet e reja. Nga debatet e diskutimet e strukturave të Qeverisë, i cili i propozohet këtij
shumta me kryetarët e grupeve parlamentare, si dhe Kuvendi, është një kusht i rëndësishëm për
brenda për brenda grupeve parlamentare, rezulton funksionimin e kësaj Qeverie, si dhe për vendosjen
se duhet t’i propozohet Presidentit të Republikës të e shtetit juridik. Zbritja e dy ministrive në rangun e
bëjë disa ndryshime në strukturën e Qeverisë: komiteteve do të ndihmojë për lehtësimin e
1. Ministria e Ekonomisë Komunale dhe e strukturës së Qeverisë dhe është një veprim që
Mbrojtjes së Ambientit, si dhe ajo e Punës dhe e tërheq vëmendjen e saj në një konceptim më të
Mbrojtjes Sociale të rikonceptohen e të funksionojnë zhdërvjelltë të ndërtimit të aparatit shtetëror. Edhe
si komitete në rang dikasteri. më i rëndësishëm është propozimi që bëhet për
2. Komiteti i Sigurimit Kombëtar të mos jetë në kalimin e Komitetit të Sigurimit Kombëtar në rangun
rang dikasteri dhe të funksionojë si institucion e një institucioni qendror. Të synohet që ky shërbim
qendror, statusi i të cilit të përcaktohet me ligj të i domosdoshëm për kombin të gjejë vendin e vet në
438
jetën shtetërore, në një raport krejt të ri në jetën protestoj kundër metodës së punës që po ndiqet.
politike dhe veçanërisht me liritë dhe të drejtat e Më duket se konsultimet e grupeve parlamentare
shtetasve. Në ndërtimin dhe funksionimin e këtij po na kthehen në një parlament mbi Parlamentin
komiteti mendoj se duhen pasur parasysh normat dhe po spostojmë Parlamentin. Kjo është shkelje e
e njohura europiane dhe, për këtë arsye, i propozoj të gjitha procedurave të rregullta. Në qoftë se lind
Kuvendit, pastaj dhe vetë Qeverisë, që në ndërtimin nevoja për të bërë ndryshime në atë strukturë qeverie,
e këtij aparati, në funksionimin e këtij shërbimi personi që paraqiti këto ndryshime në strukturën e
shumë të rëndësishëm për shtetin, t’i japë një vend Qeverisë le të na paraqiste edhe ndryshimet dhe t’i
me të gjerë juristëve dhe t’i ketë parasysh; pra i diskutonim. Nuk ka pse të implikohen grupet
propozoj gjithashtu që dhe vetë drejtuesit e këtij parlamentare dhe Parlamenti në ndryshime, pa qenë
institucioni të zgjidhen nga fusha e drejtësisë. I shprehur për miratimin e Qeverisë. Prandaj mendoj
propozoj të gjithë kolegëve deputetë që të miratojnë se vënia e Parlamentit brenda fakteve të kryera, nuk
ndryshimet e propozuara. do t’i shërbejë mbarëvajtjes së punës së këtij
Kastriot Islami - Fjalën e ka Jani Jani. Parlamenti. Të kuptohemi, unë të gjitha këto vërejtje
Jani Jani - Jemi dakord me mendimin e zotit i kam për metodën e punës, për procedurat që po
Neritan Ceka për këto ndryshime strukturore të ndiqen dhe të mos ndodhemi në gjendje të
Qeverisë. Akoma besojmë edhe ne se Komiteti i paprecedencë ose në gjendje të vështira, sa herë
Sigurimit Kombëtar s‘duhet të jetë në rang që duhen bërë rregullime për gabime të lejuara.
ministrie, por në rangun e një institucioni qendror, Prandaj unë nuk arrij ta kuptoj, çfarë do të votojmë
varësia dhe statusi i të cilit, kuptohet, do të tani kur ne s’jemi shprehur as për programin, as për
përcaktohet me ligj. Akoma mbështesim atë që strukturën e qeverisë. Ne mund të kemi dhe shumë
tha zoti Neritan; për sa u përket drejtuesve të këtij vërejtje të tjera akoma, për emërtimet e ministrive,
komiteti, duhet të jenë medoemos nga fusha e për numrin etj.
drejtësisë; konkretisht duhet të jenë juristë, se Kastriot Islami - Dakord! Ju lutem, po e ripërsëris
vetëm juristët mund të kuptojnë e të mbrojnë të edhe një herë tjetër. Kemi dy ditë që bëjmë diskutime
drejtat dhe liritë e shtetasve. me kryetarët e grupeve parlamentare dhe, sipas
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ismail tyre, bëjnë diskutime dhe brendapërbrenda grupeve
Lleshi. parlamentare, në mënyrë që të fitojmë kohë, dhe
Ismail Lleshi - Preokupimi i përfaqësuesve të për t’i dhënë përgjigje atij shqetësimi të madh të
grupeve parlamentare, që sugjerojnë një strukturë popullit arritëm në një konsensus për miratimin në
qeveritare më të përshtatshme, i paraqitur nga ndryshimin dhe në strukturën e Qeverisë. Prandaj
Kryetari i Kuvendit është, për mendimin tim, i unë e hedh në votë dhe një herë tjetër. Kush është
përligjur dhe propozimi që bëhet, i pranueshëm. për këto ndryshime në strukturën e Qeverisë? Ju
Ashtu sikurse i gjej të pranueshme edhe sugjerimet lutem, kush është pro? Bëni vërejtjet, por më pas.
që bënë këtu kryetarët e nderuar të grupeve Sekretaria. (Në sallë dëgjohen vërejtje). Kemi rënë
parlamentare. dakord me kryetarët dhe në qoftë se keni probleme,
Kastriot Islami - Atëherë e hedhim në votë. i zgjidhni brenda grupeve parlamentare. Dilni nga
Kush është pro? Fjalën e ka deputeti Abdi Baleta. salla. Kemi 2 ditë që bëjmë diskutime. Kush është
Abdi Baleta - Unë mendoj se ky votim është i pro? Kundër? Abstenime? Miratohet ky propozim
parakohshëm dhe i papërligjur. Neve na është për ndryshime në strukturën e Qeverisë.
paraqitur nga personi i ngarkuar nga Këshilli i Punimet rifillojnë në orën 1000.
Ministrave një strukturë qeverie, e re, për të cilën
s’kemi diskutuar fare dhe nuk e kuptoj se si do të * * *
fillojme të votojmë e të miratojmë ndryshime në këtë
strukturë qeverie, kur ne as që jemi shprehur dhe Kastriot Islami - Fjalën tani e ka Kryeministri
as që kemi votuar ende për vetë strukturën e kësaj Fatos Nano.
qeverie. Ndryshimet, me sa di unë, bëhen në një Fatos Nano - Të nderuar deputetë,
gjë, tashmë të vendosur, kurse ne nuk kemi ende Mbi bazën e vullnetit që shprehët dhe të
një gjë të vendosur, prandaj mënyrën e votimit për konsensusit të arritur komunikova me Presidentin
ndryshime, pa vendosur gjë, unë nuk arrij ta kuptoj. e Republikës për ndryshime paraprake të
Veç kësaj, unë si deputet e quaj të nevojshme të propozuara dhe ai miratoi me dekretin përkatës këto
439
ndryshime si vijon: pa të drejtë, gjatë këtyre dekadave, dhe mjeroi

1. Ministria e Punës dhe e Mbrojtjes Sociale të popullin tonë, në të cilën theksohet se në fjalën time
shndërrohet në Komiteti i Punës e i Përkrahjes nuk u dënua së paku me një rreth projektuesi i këtij
Sociale. mjerimi mbarëpopullor.
2. Ministria e Ekonomisë Komunale dhe e Në emër të Qeverisë së re, theksoj se nuk ishte
Mbrojtjes së Mjedisit të shndërrohet në Komiteti i detyrë e saj të bënte analizën e gjithë zhvillimeve
Ekonomisë Komunale dhe i Mbrojtjes së Mjedisit. tona në këta 46 vjet; ato do t’i bëjmë së bashku.
3. Komiteti i Sigurimit Kombëtar të organizohet Pozicioni kritik, që ne morëm ndaj disa dukurive
si institucion qendror, pas daljes së ligjit përkatës negative për fazën e zhvillimit intensiv të ekonomisë,
që do të miratohet në këtë Parlament. u bë me qëllim që të argumentonim
4. Theodhori Bej të emërohet Kryetar i Komitetit domosdoshmërinë e disa masave të thella
të Punës dhe të Përkrahjes Sociale, në rang ministri. reformuese që po ndërmarrim, të cilat parashikohen
5. Flamur Hoxha, të emërohet Kryetar i Komietit në platformën e programit të Qeverisë dhe që me
të Ekonomisë Komunale dhe të Mbrojtjes së frymë konstruktive në një program më të detajuar,
Mjedisit, në rang ministri. Pra, në përbërje të besoj se ngjallet realizimi për t’i zgjidhur, duke
Qeverisë. shikuar përpara.
6. Organet e Sigurimit të Shtetit dhe ato të Është një pyetje tjetër: Çfarë niveli jetësor
Zbulimit, deri në krijimin dhe organizimin e garanton programi i paraqitur me anën e asistencës
institucionit përkatës, sa më sipër të varen nga sociale në një familje të pushuarish nga puna?
Ministri i Rendit Publik. Programi i paraqitur parashikon që do të ketë
Ky dekret hyn në fuqi menjëherë. asistencë sociale dhe organizmi përkatës për këtë
Kastriot Islami - Vazhdojmë punimet me qëllim është ngritur dhe po punon për të përcaktuar
përgjigjet e pyetjeve që i janë drejtuar vetë programit mekanizmin konkret, që përkon me masën e kësaj
të Qeverisë dhe përbërjes së saj. Fjalën e ka Fatos asistence. Kuvendi do të diskutojë kur t’i paraqitet
Nano. projekti përkatës. Ne jemi në përpunim dhe s’kemi
Fatos Nano - Nga mjaft kolegë deputetë janë ndër mend të bëjmë asnjë hap ekzekutiv pa marrë
bërë rreth 100 pyetje, të cilat shprehin preokupacion, platformën përkatëse legjislative nga ju, kolegë
kërkojnë informacion të nevojshëm të ligjshmërisë deputetë.
lidhur me konkretizimin e rrugëzgjidhjeve që jepen Pyetje tjetër: Në këtë fazë demokratizimi, cili
në platformën e programit që paraqita dhe me shtet ka shprehur gatishmërinë për të na dhënë kredi
angazhimin konstruktiv të mjaft deputetëve që këto dhe çfarë kushtesh social-politike janë kërkuar?
çështje të kenë sa më shumë garanci reale për Italia, Turqia, Greqia, Kina, disa vende të Lindjes
zgjidhje. E theksoj që në fillim, siç paraqita dhe në së Mesme, Fondi Monetar Ndërkombëtar kanë hyrë
platformën e programit: Qeveria do të vijë në një në tratativa të tilla me ne dhe kanë çelur linja kredi.
sesion sa më të afërt të Kuvendit, do të punojë me Kushtet social-politike bazë, që përpunohen dhe
të gjitha palët, me grupe ekspertësh, me Fondin janë të kuptueshme, të logjikshme, lidhen me
Monetar Ndërkombëtar, me një program të detajuar, stabilitetin politik të vendit, me çbllokimin e
me afate, me detyra konkrete. Do t’u japë përgjigje strukturave ekzekutive dhe drejtuese të shtetit,
zgjidhjeve konkrete të çështjeve të komplikuara dhe përfshi dhe dhënien e votëbesimit për Qeverinë,
të trashëguara që janë prezente edhe për ju. sepse duhet të këtë një partner zyrtar, me të cilin
Sidoqoftë, në pyetjet e bëra, shprehet edhe do të komunikohet si dhe me përpunimin
angazhimi konstruktiv juaji për të sqaruar problemet përfundimtar të platformës së marrëdhënieve dhe të
dhe për t’u angazhuar realisht që dhe punonjësit të angazhimeve, që do të na lidhin me kapitalin e huaj,
kenë një ide të saktë për mundësitë e daljes nga mbi bazën e përpunimit përfundimtar të ligjeve, që
situata. Ka disa pyetje që janë të lidhura me do t’i paraqiten këtij Kuvendi. Theksuam në
kapërcimin e impasit, në të cilin ne hymë këto dy platformën e mëparshme që ne i konsiderojmë ligjet
ditë, dhe që tashmë u zgjidhën me Komitetin e e sotme jo të plota dhe, së afërmi, meqë është një
Sigurimit Kombëtar dhe me personin e caktuar në prioritet i zhvillimeve tona hyrja në marrëdhënie
Kryesi. Kështu që këto i konsideroj të kapërcyera. rigorozisht të përcaktuara me partnerët e huaj, do
Është një pyetje, pa emër, për politikën të paraqesim një projekt të plotë dhe mbi bazën e
dekadente, që e solli vendin tonë buzë greminës, sugjerimeve, që na kanë dhënë ekspertët e Fondit
440
Monetar Ndërkombëtar dhe të organizmave të tjera ndërkombëtar bamirësish, dhe vetëm 2, 3 milionë
të huaja të palëve, me të cilët po punojmë. janë të shtetit italian.
Është një pyetje tjetër: Janë ndihma humanitare Gjithashtu sapo kanë ardhur rreth 3 miliardë lira
dhënë Qeverisë apo popullit? Si është përqindja e turke, në lëndë të para dhe medikamente për
tyre? shëndetësinë, të kredituara nga Qeveria Turke.
Ndihmat që i kanë ardhur vendit kanë qenë Ndihma modeste për kushtet që kalojmë, në barna
kryesisht nga organizata humanitare, shoqata dhe në veshje, kanë ardhur dhe nga shoqata
bamirëse dhe grupe individesh. Këto ndihma kanë bamirëse hungareze, shoqata bamirëse fetare e
qenë kryesisht të adresuara për Kryqin e Kuq sektit protestant, me qendër në Suedi, si dhe nga
Shqiptar apo për institucione të caktuara shoqata “Farmacisti pa kufi” dhe me këto po
shëndetësore. Në mënyrë rigoroze ndarja e tyre në plotësohen nevojat më imediate të spitaleve dhe të
vend është bërë nga organizata, të cilave u janë popullit dhe për plotësim të mëtejshëm parashikohet
adresuar dhe sipas gjykimit të tyre, falas dhe nën furnizimi me barna dhe kredi deri në fund të vitit në
kontrollin e tyre. Ka pasur dhe ndihma në rrugë rreth 10 milionë dollarë.
shtetërore, të cilat janë administruar me komisione Nga deputeti Rexhep Uka shtrohen një varg
shtetërore, ku kanë qenë të pranishëm edhe pyetjesh, të cilat kanë një emërues të përbashkët -
përfaqësues të partive të ndryshme politike, me Në cilin ligj mbështetet programi i paraqitur nga
komisione qytetarësh deri dhe me komisione të Kryeministri, që përcakton pronë shtetërore tokën,
përbashkëta, siç ishte rasti i ndihmës humanitare pasuritë tokësore, ujërat etj., ndërkohë që ekonomia
të shtetit italian. Këto ndihma kanë ardhur në adresë do të jetë e decentralizuar dhe në themel të saj do
të shtetit për të ndihmuar në kapërcimin e të këtë tregun e lirë. Nga ana tjetër, lihen të lirë
vështirësive, që ka pasur në sigurimin e këtyre investuesit e huaj të jenë pronarë sikurse dhe shteti.
mallrave të nevojës së parë ushqimore për popullin. Pyetje: Si të shpjegojmë këtë zell dhe liri të
E këtij karakteri, përveç asaj italiane, është edhe pakufishme të shtetit dhe të të huajve, ndërsa 70%
ndihma turke, si dhe ndihma të tjera, që janë ofruar e popullsisë shqiptare mbetet pa pronë? Nga ana
tani nga disa vende të Europës dhe jashtë saj, përfshi tjetër, bëhet thirrje për ndalimin e grevave në
Norvegjinë dhe ndonjë shtet tjetër. Ndihmat kundërshtim me nenin 4 të dispozitave kryesore
shtetërore humanitare për popullin kanë pasur si kushtetuese, që njeh dhe garanton të drejtat dhe
kusht edhe shpërndarjen e tyre falas. Më e liritë e njeriut, të pranuara në dokumentet
rëndësishmja është ndihma italiane, e cila ka ardhur ndërkombëtare? Kjo është pyetja.
mëse gjysma deri tani. Për ndarjen e saj Qeveria Në nenin 11 të ligjit “Për dispozitat themelore
ngriti një komision qytetar që drejtoi tërë punën, duke kryesore kushtetuese” që miratuam thuhet
caktuar dhe kritere, për të cilat u ra dakord dhe me shprehimisht se pasuritë, që përbëjnë objektet e
shtetin italian. Një rol moderatori shumë të pronës shtetërore, përcaktohen me ligj dhe,
rëndësishëm ka luajtur zoti Torkuato Kardili, mbështetur në këtë dispozitë kushtetuese, Qeveria,
ambasadori i Republikës Italiane në Shqipëri. Ky për të realizuar programin e saj, do të paraqesë ose
komision në procedurë ka marrë mendimin dhe të do të bëjë miratimin nga ana e Kuvendit të ligjit
partive politike, të cilët në gjithë ato raste kanë përkatës, që do të trajtonte si pronë shtetërore tokën
mbështetur gjykimin e tij. Artikujt ushqimorë të dhe pasuritë kryesore nëntokësore, ujërat etj.
ardhur nga Italia janë përdorur kryesisht për të Miratimi i këtij ligji, i kombinuar dhe me akte të tjera
përmirësuar normat ushqimore, domethënë shtuar ligjore, kemi bindjen se nuk do të përbëjë as një
atyre ekzistuese, sidomos për institucionet pengesë për decentralizimin e ekonomisë, për
shëndetësore, çerdhe, kopshte etj. zhvillimin e tregut të lirë dhe për veprimtarinë e
Po kështu ka filluar dhe shpërndarja në popull investuesve të huaj, të kontrolluar me mjete
falas e një sasie vaji në familje, që caktohen nga ekonomike dhe fiskale të kohës. Popullsia e fshatit
këshillat popullorë të rretheve dhe të lagjeve, sipas do të gëzojë të gjitha të drejtat mbi tokën, me
kritereve të pakontestuara, që ka përcaktuar përjashtim të shitblerjes së saj. Objekte të veçanta
komisioni për këtë qëllim. Në fushën e shëndetësisë të pronës shtetërore, me përjashtim të tokës, do të
janë dhënë deri tani rreth 5, 3 milionë dollarë ndihma lejohen të tjetërsohen vetëm me ligje, të cilat së
mjekësore ushqimore, nga të cilat 3 milionë nga bashku do t’i gjykojmë e do t’i miratojmë. Kërkesa
një shoqëri bamirëse libaneze, lidhur me një rrjet e parashikuar ose apeli, që përmendet si nevojë e
441
ditës në platformën e në programin e Qeverisë, që nevojshëm administrativ, që këto veprimtari të

të pezullohen grevat për një periudhë kohe të zhvillohen lirisht mbi bazën e një trajtimi normativ, i
caktuar, të paktën deri në fund të vitit, lidhet me cili u jep mundësi të vetëveprojnë, por dhe t’u
gjendjen e rëndë ekonomike e politike shoqërore përgjigjen disa detyrimeve kontraktore, qoftë dhe për
që kalon vendi dhe ajo nuk synon të vijë ndesh me sportistët që tashmë po ikin në mënyrë spontane
nenin 4 të dispozitave kryesore kushtetuese, sepse jashtë shtetit. Por do të ishte e nevojshme të kishim
me këtë kërkesë ose apel nuk mohohet e drejta e detyrime kontraktore dhe me organizma shtetërorë
grevës së punonjësve, por kërkohet një armëpushim përkatës, qoftë për rastet e ndeshjeve
i nevojshëm, që cilado qeveri që do kërkojë ndërkombëtare, qoftë për një moshë të caktuar përtej
votëbesim, të fillojë menjëherë nga puna. Dhe në së cilës, siç e kanë dhe shtetet e tjera, mund të
marrëdhënie të përditshme me sindikatat dhe me lëvizet, qoftë dhe për të mos krijuar situata të tilla,
përfaqësitë e tjera punëtore që kanë probleme për kur talente të caktuara që i duhen kombit, pa
t’i zgjidhur, veçanërisht duke filluar nga paraqitja e shkëputur kontaktet me botën, të largohen prej tij,
studimit për çmimet dhe pagat më 15 maj, në Qeveri duke ulur dhe mundësitë tona për t’u zhvilluar këto
është rënë dakord me përfaqësuesit e sindikatave veprimtari të rëndësishme dhe për të improvizuar
të lira dhe të pavarura që të marrin pjesë, të japin denjësisht dhe kontakte me vendet e tjera.
mendime, të shprehin dhe ata qëndrimin e tyre për Deputeti Abedin Elmazi pyet: Në ç’nivel është
këtë çështje. Këtu vazhdohet të trajtohet zgjidhja e puna përgatitore për planet dhe programet mësimore
problemeve të mprehta që janë dhe në themel të për hartimin e teksteve e sidomos për kualifikimin e
kërkesave të punonjësve që ndërpresin punën. Duhet pedadogëve për të filluar normalisht vitin e ri
shtuar se në legjislacionin e shumë shteteve shkollor?
parashikohen plot raste kur grevat nuk lejohen ose Siç theksova në platformën e programit të
pezullohen. Dhe këtë kompetencë e ka Parlamenti Qeverisë, në sistemin e arsimit po punohet prej disa
si organ ligjvënës. Prandaj ne iu drejtuam këtij muajsh me intensitet për depolitizimin,
Parlamenti, pa cenuar të drejtën e organizimit demokratizimin dhe modernizimin e shkollës.
sindikal dhe ushtrimin e prerogativave të tjera që Sigurisht, është një ndërmarrje e vështirë. Mbi bazën
kanë sindikatat. Do të ishte vërtet një qëndrim e studimeve të kryera po bëhet strukturimi i mjaft
patriotik, pa arkivuar asnjë nga kërkesat e ligjshme degëve dhe fakulteteve të shkollave të larta, për
që kanë punonjësit, po që kanë edhe karakter shembull po ngjishen planet dhe programet
akumulativ, që me qëndrime realiste, tolerante të të mesimore të dy viteve të para të fakulteteve
dy krahëve, pra edhe të shtetit edhe të punonjësve, inxhinierike që do të sjellin një nivel më të lartë të
punëdhësve, ato të vihen në rrugën e zgjidhjes, pa inxhinierëve në lëndët fondamentale, të përvojës së
cenuar ndërprerjen e financimeve për sektorë të tjerë universiteteve europiane. Në fakultetin ekonomik, që
të nevojshem, siç janë spitalet, çerdhet etj. është një çështje delikate më vete dhe e vështirë,
Deputeti Bujar Golemi pyet nëse për bashkimin sepse është përpara një ristrukturimi thelbësor, do
e komiteteve të ndryshme si ai i Kulturës, Sportit të rikonceptohen e do të ristrukturohen profile dhe
etj. janë marrë mendime nga kryesitë e tyre dhe si janë në përfundim hartimi i planeve të programeve
është arsyetuar? mësimore të dy viteve të para të tij dhe po punohet
Ky mendim doli në mbledhjen e veçantë të njëkohësisht për planin mësimor tranzitor, që do të
Qeverisë së Punës, ku u diskutua projekti i strukturës sigurojë ndryshime të rëndësishme të përgatitjes
së Qeverisë që u paraqit. Sigurisht dhe deputeti së studentëve, që vazhdojnë aktualisht, në mënyrë
Albert Karriqi ka kërkuar të njëjtën gjë. Pak a shumë, që ata t’i përshtaten më lehtë kërkesave të
në qoftë se s’ka kundërshtim, të lexoj pyetjen; fjala ekonomisë së tregut. Ndryshime të kësaj natyre
është që do të hyhet në një trajtim konkret, janë projektuar dhe po realizohen dhe në fakultetin
organizativ të problemit, edhe me Komitetin e Histori-Filologji dhe në atë të Shkencave Politiko-
Këshillit të Përgjithshëm të BFSSH-së, dhe me Juridike; afati i përcaktuar për përfundimin e
projektet që kanë paraqitur ata. Del e mundshme dokumentacionit shkollor, që do t’i pasqyrojë këto
dhe e nevojshme, si klube që mbajnë veten nga plane e programe, është fundi i muajit maj. Nga
pikëpamja financiare e organizatave të ndryshme pedagogët po punohet për përshtatjen e teksteve të
sportive, të kenë dhe një organizëm shtetëror, që të huaja dhe për hartimin e leksioneve, të cilat do të
përfshijë administrimin dhe t’i japë kuadrin e jenë bazë për të kaluar në fazë tjetër, në atë të
442
teksteve. Problem, veçanërisht i mprehtë është integrimin e arsimit të lartë, për punën kërkimore
kualifikimi dhe rikualifikimi i pedagogëve, sepse shkencore, për mbylljen e cikleve të financimit të
paraqiten vështirësi të mëdha për këtë fazë shkencës, që deri më sot kanë qenë të hallakatura,
tranzicioni. Në këtë fushë duhet kryer një hap i dhe për përcaktimin e një pjese krejt të qartë të
rëndësishëm cilësor. Deri tani janë zhvilluar disa shpenzimeve për kërkimet shkencore, për
seminare me specialistë të huaj, veçanërisht për kualifikimin dhe për t ‘u dhënë kënaqësi realizuese
ekonominë e tregut dhe strukturat e saj, qoftë në punës krijuese në këto fusha, do të bëhet një
linjat e OKB-së, të PNUD-it të Fondit Monetar rivlerësim me i madh i vlerave të punës kërkimore e
Ndërkombëtar, të organizmave të tjera dhe në linja shkencore, intelektuale etj. duke korrigjuar kështu
të partive politike; priten të vijnë të tjerë specialistë. gabimet e bëra deri më sot. Në shumëfishimin e
Njëkohësisht janë dërguar e do të dërgohen jashtë kontakteve me partnerët e huaj, në veprimtari
shtetit një numër as i madh as i vogël pedagogësh shkencore dhe kërkimore, si dhe në kontaktet me
për kualifikime me afat të shkurtër e të gjatë, se universitetet e tjera, mendoj që deri më sot nuk na
nevojat janë të mëdha, por rruga kryesore, sigurisht, ka përfaqësuar jo denjësisht ky potencial
është sigurimi i kushteve që specialistë të huaj të intelektualësh, që kemi krijuar, dhe janë mundësitë
vijnë në Shqipëri dhe të organizojnë kurse të tilla në që, në këto kushte, ata të japin sadisfaksion real,
auditore të gjera. Sado specialistë të çosh jashtë, në emër të interesave të kombit dhe tek intelektualët
shumë me tepër mund të përfitohet dhënia në mënyrë tanë, të cilët populli i shikon me besim se do të
të koncentruar e dijeve dhe njohurive përkatëse në jenë një nga faktorët determinues për të kapërcyer
auditore më të gjera në vendin tonë, sipas nevojave situatën e vështirë në të cilën ndodhemi.
dhe profileve që kanë shkollat e larta. Deputeti Mark Nokaj pyet në se do të ngrihet
Për shkollat tetëvjeçare dhe të mesme, në ndonjë komision për ish të burgosurit e ndërgjegjes
kuadrin e zbatimit të reformës arsimore, janë dhe të atyre të ekzekutuar pa gjyq, si dhe për ndonjë
miratuar planet mësimore të arsimit tetëvjeçar dhe shpërblim, pension familjar etj.
të mesëm. Ndryshime me rëndësi janë bërë në Mendoj se kjo çështje, me dekretin e parë të
lëndet e leximit letrar, historisë, gjeografisë, të gjuhës Presidentit të Republikës, me vendimin hyri në rrugën
shqipe, njohurive fillestare e të filozofisë, ku në mjaft e zgjidhjes dhe do të krijohet një komision pranë
klasa do të punohet me tekste krejt të reja. Me të Qeverisë për të trajtuar këto çështje, veçanërisht
tjerat, ripunuara hë për hë. Vështirësi kanë në daljen për reabilitimin e tyre civil dhe për probleme të tjera
e tyre nga shtypi në afatin e caktuar për mungesë të ligjshme që u takojnë.
letre dhe të kapaciteteve shtypëse, me të cilat janë A do të këtë ndonjë fond për ngritjen e
ndeshur dhe mjaft organizata politike, shoqërore në institucioneve fetare dhe të shkollave fetare së
publikimin e organeve të tyre, që i është dhënë leje shpejti? - pyet përsëri deputeti Mark Nokaj.
sipas ligjit. Në bazë të dispozitave kryesore kushtetuese,
Deputeti Dhimitër Anagnosti pyet nëse realizimi të miratuara nga ne në Parlament, shteti respekton
i programit të paraqitur do të kërkojë kualitete lirinë e besimit fetar dhe krijon kushte për ushtrimin
intelektuale, madje të shumta. Si e mendojmë e tij. Në zbatim të kësaj po përgatitet ligji përkatës
problemin e eksodit intelektual e si do të zgjidhet ai që do të përcaktojë marrëdhëniet e shtetit me
praktikisht? institucionet fetare. Në këtë kuadër do të zgjidhen
Sigurisht, eksodi i intelektualeve është pjesë e dhe një varg problemesh që kanë per qëllim fillimin
eksodit të qytetarëve shqiptarë, që për arsye, e kushteve të zhvillimit dhe të ushtrimit të riteve
kryesisht ekonomike e kanë lënë atdheun. Mirëpo fetare, si për shembull: dorëzimi i objekteve të kultit,
është pjesa më e dhembshme e këtij eksodi, dhe i ikonostasëve, librave fetare, librave që do të jepen
ne kemi shqetësimin se prek një nga burimet e për përgatitjen e klerikëve dhe të institucioneve
zhvillimit tonë të ardhshëm. Angazhimi ynë shtetëror, fetare. Sidoqoftë këtë kuadër legjislativ do ta
do të kërkoja dhe angazhimin e Kuvendit, është që përcaktojë ky Kuvend, me angazhimin e Qeverisë
të ndalet duke zhdukur sa me shpejt shkaqet që e që projektet t’i përpunojë dhe me ekspertë të
kanë krijuar. Pra, për rregullimin e gjendjes nevojshëm.
ekonomike në tërësi dhe për intelektualët Vazhdojnë pyetjet e deputetit në fjalë: Me se do
veçanërisht, për inteligjencien krijuese të të gjitha të punohet toka, oborri konkretisht që është
fushave, edhe me riorganizimet që paraqitëm për zgjeruar?
443
Aktualisht rruga më e kapshme dhe më e bashkëpunim me dikastere të tjera, pra Komitetin e

realizueshme është që ajo të punohet me mjetet e Ekonomisë Komunale në rastin e strukturës se re
SMT-ve, duke lidhur kontratat përkatëse me të paraqitur, ka përgatitur një studim të veçantë,
detyrimet e të drejtave reciproke, derisa të arrihet sipas të cilit është bërë rajonizimi dhe janë
në organizime të tjera, për të cilat s’ka asnjë parashikuar masa graduale për zgjidhjen e këtij
paragjykim. Sigurisht, riaktivizimi i ekonomisë së problemi; sipas studimit lëndë djegëse kryesore do
oborrit ka filluar dhe do të kërkojë edhe një angazhim të përdoren të gjitha burimet energjetike të
me të madh të vetë kooperativistëve ose të mundshme, sepse do të kërkojnë dhe pajisje
fshatarëve, të cilët do të hyjnë në marrëdhënie konsumuese të tyre, për të cilat do t’u vihet detyra
kontraktore dhe me organizata të tjera prodhuese kontraktore dhe ndërmarrjeve të prodhimit të
ose shitëse, si dhe me ente të tjera që do të industrisë mekanike etj., duke përfshirë dhe vajgurin
parablejnë ose do t’u sigurojnë atyre kushte të dhe duke synuar që dëmet e tij për shëndetin të
nevojshme për të realizuar, në kushtet e ekonomisë minimizohen, nëpërmjet pajisjeve djegëse më të
së tregut, të ardhurat mbulimet e shpenzimeve me përshtatshme.
efektivitet etj. Ndërkohë shteti do ta shohë me Deputeti Ismet Ferizaj pyet: Kaq pak valutë ka
angazhim të veçantë, se kemi mendimin që bujqësia për popullin për produkte ushqimore?
është një nga sektorët e parë që mund të rivërë Po, të nderuar deputetë, ka shumë pak valutë.
shpejt në lëvizje motorrin e ndalur të ekonomisë, Valuta sigurohet kryesisht nga eksporti, i cili këto 3
rëndësinë e importimit të mjeteve të vogla, të vitet e fundit nuk është realizuar. Në katërmujorin e
përshtatshme për këto qëllime. këtij viti në valutë të lirë, është realizuar vetëm 39
Në program Qeveria nuk dha afate kur do të për qind e burimeve të pritshme për të mbuluar
rregullohen dhe riasfaltohen rrugët deri në qendër të bilancin e ekonomisë me këtë gjendje. Në këto
fshatit. rrethana del si pasojë logjike që valuta të mungojë.
Sigurisht ne nuk dhamë, sepse nuk japim dot Sigurisht, ka dhe burime të financimit, me pagesa
për gjithçka të precizuar dhe të detajuar. Desha t’ju të vonuara dhe me kredi të këtyre nevojave imediate
sqaroj nga të dhënat që kemi se nga 8000 km rrugë të popullit, të cilat edhe janë përdorur për furnizimin
në administrim të Ministrisë së Transporteve e popullit me artikuj ushqimorë. Jemi bazuar
përfshihen dhe rrugët deri në qendër to kooperativave kryesisht në sigurimin e tyre në vend dhe këto
bujqësore, të ndërmarrjeve bujqësore dhe vetëm burime tashmë kanë hyrë në një rrjedhë riorganizative
28000 km janë të asfaltuara. Është menduar që pjesa që po i largon, hëpërhë, nga tregu dhe për disa
më e madhe e tyre të asfaltohen gjatë këtyre 5 produkte, si sheqer, vaj, oriz dhe lëndë të tjera të
vjetëve që kemi përpara, mbi bazën e mundësive para. Për artikuj të konsumit të përditshëm, si
tona për fonde dhe bazë materiale siç është bitumi sapuni, jemi mbështetur në sigurimin e tyre nga
dhe po punohet që edhe në këtë proces të futet importi. Po kështu nga importi sigurojmë tërësisht
bashkëpunimi me firmat e huaja. Oferta ka, gjë që kafenë, kakaon, erëzat dhe artikujt pikantë, si dhe
do ta përshpejtonte dukshëm gjendjen e rrugëve, disa lëndë ndihmëse të industrisë ushqimore. Me
sepse pa infrastrukturën nuk mund të arrihet rritjen e popullsisë me 70 000 banorëve në vit dhe
përshpejtimi i veprimtarisë ekonomike, për të cilin uljen e prodhimit bujqësor, veçanërisht këto dy vitet
të gjithë jemi të interesuar. e fundit, është rritur sasia e valutës, e përdorur për
Pyetja e fundit e deputetit: Për të zgjidhur importet e këtyre artikujve që përmendëm, por edhe
problemet, si do të sigurohet energjia e nevojshme për artikuj të tjerë që tradicionalisht janë prodhuar
nëpër fshatrat, që nuk kanë pyje, sepse vajguri është në vend. Fjala është që jemi detyruar të konsumojmë
i dëmshëm për shëndetin? valutë për të blerë edhe mish, djathë, gjalpë, grurë;
Ky është një problem që tashmë shqetëson nga ky i fundit u importuan afro 200 000 tonë sivjet.
mbarë opinionin publik. Janë angazhuar dhe Konkretisht për vitin 1990 u importuan 70 milionë
organizma shkencore dhe kanë paraqitur dhe dollarë ushqime dhe, vetëm 4 muajt e fundit të këtij
publikisht rrugë të zgjidhjes së tij, por për t’i zgjidhur viti, rreth 30 milionë dollarë, krahasuar me 20 milionë
definitivisht dhe në mënyrë të realizueshme këto dollarë të importuara në vitin 1986 për të gjitha këto
probleme, pra të ngrohjes dhe të përgatitjes së qëllime. Sidoqoftë, siç theksuam e tërë valuta që
kushteve që të ketë burime energjitike për këtë arkëtohet nga eksportet aktualisht po përdoret
qëllim, Ministria e Ekonomisë Komunale, në kryesisht për këto nevoja imediate të dorës së parë.
444
Lidhur me pyetjen nëse privatizimi i plotë pengohet, keqe, por e keqja më e vogël për të mos humbur
në kushtet kur toka i takon shtetit, kemi bindjen se këtë vit shkollor. Sipas programit të posaçëm, të
në marrëdhënie ekonomike të qarta, kjo nuk e hartuar nga Ministria e Arsimit dhe nga rektoratet
pengon privatizimin. Toka, si objekt universal i dhe drejtoritë e instituteve të tjera të larta, është
marrëdhënieve në prodhimin bujqësor, dhe në fusha realizuar ky vazhdim i shkollës me cikle ku
të tjera, që lidhen me të si truall, mund të hyjë studentët, sipas fakulteteve, kanë zhvilluar leksione,
normalisht në qarkullimin ekonomik, në marrëdhënie konsultime e praktika etj. dhe më 15 maj do të fillojë
të qiradhënies dhe të vlerësimit të kontributit të saj normalisht dhënia e provimeve; sigurisht, me
në formimin e vlerës mbi bazën e kritereve që kërkesa më të reduktuara se dhe vetë programet
prezantuam dhe që nuk janë të panjohura. Pra të kanë dalë, si çështje larg objektit të kohës.
pjellorisë, të vendndodhjes dhe të prioriteteve Një pyetje tjetër: Cilat kanë qenë pengesat
ekonomike që burojnë prej tyre. Po ky deputet pyet konkrete që ne nuk jemi pjesemarrës në forumet e
cilat shtete kanë dhënë ndihma e kredi në vendin ndryshme ndërkombëtare?
tonë. Kanë dhënë Italia, 10 miliardë lireta dhe është Sigurisht kjo nuk është absolute. Ne jemi
në rrugën e zgjidhjes për ta rritur këtë kontribut për pjesëmarrës në mjaft forume ndërkombëtare. Këtu
ndihma të karakterit ushqimor dhe mjekësor në mund të përmendeshin, të njohura tashmë, që nga
trefish, 30 miliardë lireta dhe po trajtohet për muajin organizmat e specializuar të OKB-së, por përpjekje
e ardhshëm. Turqia ka dhënë ndihma humanitare po bëhen për të institucionalizuar plotësisht
falas 25000 tonë miell, vaj, etj., medikamente, ndërsa aderimin e vendit në forume të tjera të rëndësishme,
kredi deri më tash, ka dhënë shteti turk. Është siç janë: KSBE-ja, Fondi Monetar Ndërkombëtar,
nënshkruar marrëveshja për 15 milionë dollarë, për të cilin paraqitëm logjikën përkatëse të aderimit,
kryesisht mallra konsumi, ushqimore dhe autobuzë. deri nga fundi i muajit shtator në Bankën Botërore
Nga pala jonë janë kërkuar kredi 40 milionë që të hyjmë menjëherë në marrëdhënie
dollarë; nga pala turke janë realizuar deri tani rreth automatikisht, pasi të miratohet projekti i
7 milionë dollarë mallra konsumi. Është nënshkruar bashkëpunimit me Fondin Monetar Ndërkombëtar,
gjithashtu një protokoll qysh në fillim të vitit 1991 me nismën e Adriatikut etj., etj. dhe së afërmi me
për financim projektesh me vleftë prej 15 milionë Komunitetin Ekonomik Europian.
dollarësh të tjerë. Sigurisht ka probleme në Pyetje: Ç’masa konkrete janë marrë e do të merren
marrëveshje nga bankat për realizimin e financimit për të siguruar tregun me artikujt kryesorë ushqimorë,
me bankat turke, për realizimin e financimit të këtyre veshmbathje e ato më të domosdoshëm etj.?
objekteve, që lidhen me investime që shlyhen me Janë pyetje që kanë nuancat e tyre, por që rrahin
afat 2-3 vjeçar. në të njëjtin shqetësim të ditës. Sigurisht që Qeveria
Me Greqinë, gjatë vizitës së zotit Micotaqis në për artikujt ushqimorë ka bërë bilancet me burimet
Shqipëri, u premtua kredia prej 15-20 milionë e furnizimit nga vendi dhe nga importi. Për sigurimin
dollarësh, e cila deri me sot nuk është mundur të e atyre të importit, punohet që të sigurohen fonde
realizohet, sepse pala greke ka shtyrë nënshkrimin nga kredi dhe firma të huaja, si dhe fonde, ato që
e marrëveshjes bankare për vështirësi të bankave janë të limituara, të siguruara nga bilancet dhe
dhe të situatës politike në vendin tonë. Tani grupi i eksportet tremujore dhe nga ndihmat e ndryshme
punës i Bankës së Shtetit ndodhet në Greqi dhe po humanitare. Për veshmbathjen, krahas masave që
punon për këtë problem. Presim ta realizojmë së po merren për sigurimin e bazës materiale të importit
afërmi. për industrinë, do të vazhdojë puna me afarizëm;
Me Kinën është konfirmuar nënshkrimi i po hapen veprimtari të ndryshme tregtare me firma
marrëveshjes për të shtyrë saldon e trashëguar nga të ndryshme. Disa dyqane janë në përfundim e
viti i kaluar prej 20 milionë dollarësh, për t’u paguar sipër, të cilat do të tregtojnë në vendin tonë mallra
pas dy vjetësh dhe na është akorduar një kredi me të ndryshme, si të industrisë plastike, pajisje
një vlerë prej 5 milionë dollarësh për mallra konsumi. elektroshtëpiake, tekstile etj. Pra, janë mallra të
Pyetje tjetër e deputetit: Çfarë suksesesh ka nevojës së parë, që mund të riaktivizonin dhe
mbyllja e vitit shkollor në një universitet të mbyllur? qarkullimin monetar që tashmë në mjaft pika të tij,
Siç është sqaruar disa herë, Universiteti dhe paraqitet i vdekur për nivelin e ulët të mundësive që
shkollat e larta nuk janë mbyllur, por u futën në rrugën ka tregu.
e trajtimit me cikle, e cila u gjykua si një zgjedhje e Deputeti Emin Musliu pyet: Sa janë të ardhurat
445
për frymë të popullatës te ne, sa kanë qenë ato në studimeve të reformës ekonomike deri 20% mbi
periudhat më karakteristike, më tipike gjatë këtyre nevojat e prodhimit. Sigurisht, rinovimet e teknikës
46 vjetëve, dhe si paraqiten, në krahasim me vendet dhe të teknologjisë, si kërkesë e domosdoshme e
e Europës pas Luftës e deri tani? reformës dhe e daljes nga kjo situatë stanjative
Janë statistika të nxjerra; për shembull në vitin ekonomike, do të krijonin teprica të tjera në numrin
60 të ardhurat reale vjetore për frymë të popullsisë e punëtorëve. Në qoftë se do të guxonim të bënim
në lekë kanë qenë 2l55 lekë, tani në vitin 1990 kanë parashikime të kësaj fushe, të cilat janë të
arritur në 3488 lekë. Për qytetin nga 2840 lekë në nevojshme për ta çuar përpara reformën ekonomike,
2490 lekë; për fshatin nga 1738 lekë në 2964 lekë. por që kompesohen pastaj me mekanizma të
Rritjet, në krahasim me këtë periudhë, janë të niveleve asistencës sociale dhe të rikualifikimit, që do t’i
40-50% fshat-qytet. përpunojmë dhe do t’i miratojmë edhe këtu në
Sigurisht, kjo s’do të thotë që këto janë të Kuvend, brenda 3-4 vjetëve, në qoftë se do të ecnim
ardhura të mjaftueshme. Po të gjykonim treguesit e me atë ritëm investimesh të parashikuara, mund të
pagës mesatare vjetore për një punonjës në sektorët liroheshin nga numri ekzistues i punëtoreve rreth
shtetërorë të ekonomisë, ku nuk përfshihen kuadrot 200 000 veta, të cilët do të duheshin të ricikloheshin
ushtarakë dhe një pjesë e punonjësve civilë të njësive për t’u ingranuar në aktivitetin e ri ekonomik. Për
dhe të reparteve ushtarake, sepse e tillë është punësimin në burimet e reja të punës gjendja e
ndërtuar statistika, në vitin 1970 paga mesatare forcave të pazëna dhe e atyre që do të lirohen, nga
mujore ka qenë, në qoftë se marrim vitin 1970 të zbatimi i një teknike dhe teknologjie më të kohës,
barabartë si pikë reference 100%, 540 lekë. Ka do të duhet që për 3-4 vitet e ardhshme prapë të
pasur luhatje të vogla në rënie ose ulje gjatë tërë sigurohen 100 000-110 000 vende të reja pune çdo
periudhës. Me vendimin e ri, të marrë në vitin 1990, vit ose tri herë më shumë se në kushtet anormale
për rishikimin e pagave, në mënyrë që të mos ketë që ka ecur ekonomia, sidomos 10-15 vjetët e fundit.
asnjë pagë nën minimumin jetik të llogaritur prej Nga mundësitë që ka ekonomia jonë për investime,
450 lekësh të reja ose 4500 lekësh për punonjës duke i rënduar ato në degë të tilla, që ciklojnë shpejt
me ngarkesën për çdo rrogëtar prej 0, 8 banorësh të ardhurat dhe shlyejnë kapitalet, pra si bujqësia,
të tjerë, që nuk janë në moshë pune, i bie 1500 lekë industria ushqimore, turizmi, ndërtimi, industria e
të ardhura minimale të mjaftueshme për jetesë në lehtë etj.etj., por dhe në kapacitetet minerare dhe
muaj. Me këto masa që u morën, paga mesatare energjetike që kemi, si dhe nga zgjerimi, që do të
mujore në vitin 1990 arriti në 5630 lekë, po flasim vlerësojmë dhe është i logjikshëm në kushtet e
me të vjetrat, sepse nuk po mësohemi dot me sa ekonomisë së tregut, i veprimtarisë private, që do
duket nga pikëpamja financiare. Treguesi, në qoftë të ishte dera e re që do të hapet përballë dyerve që
se do ta merrnim në vitin 1970, 100% është 104,2%. mbyllen në aktivitetet jo rentabël ose që rinovohen,
Sigurisht ka një stanjacion, që lidhet me treguesit e mund të arrihet punësimi vetëm i shtesës së re të
përgjithshëm të ekonomisë. Po të gjykonim, se ka burimeve të punës i rreth 40 000 vetave në vit të
dhe një pyetje tjetër, lidhur me nivelin e kalorive dhe popullsisë. Për angazhimin në punë të forcave të
të proteinave në ditë, për çdo frymë ka dhe këtu të tjera, rreth 60 000 -70 000 veta, mendoj të ndiqen
dhëna, por po e lë t’i përgjigjem kur t’i vijë radha. rrugë, të cilat do të precizohen në programe
Pyetja tjetër e deputetit Musliu është: Sa të konkrete, si: zgjerimi i mëtejshëm i prodhimit me
papunë ka realisht në qytet dhe në fshat dhe kur do material porositësi për të riaktivizuar kapacitetet që
të sistemohen ata? thamë; tani janë të pashfrytëzuara plotësisht 20-
Realisht nga vlerësimet që janë bërë figurojnë 50% e degëve të prodhimit të mallrave të konsumit
rreth 110 000 të papunë, nga të cilët 60 000 në qytete e të tekstileve, të konfeksioneve etj.etj., nëpërmjet
dhe qendra pune dhe 50 000 në fshat. Për të krijimit të ndërmarrjeve të përbashkëta, që po ecin
regjistruarit, sigurisht është një tregues i statistikës nëpër këtë rrugë, dhe objekteve të tjera me kapital
zyrtare, por ky mund të thotë ose të mos thotë gjë; të huaj. Përmes këtyre formave mendohet, në
nga pikëpamja e shifrës së vlerësimit që u bë janë vlerësimet paraprake, se është i mundur punësimi i
rreth 50 000 të tillë, nga të cilët rreth gjysma femra. 30 000 vetave në vit. Nga zgjerimi i sektorit privat,
Përveç kësaj, siç theksuam, duhet shtuar se duke filluar nga faza e parë në komunale, në
aktualisht ndërmarrja ka mbingarkesë në numrin e artizanat, në tregti dhe në prodhime mallrash të
punonjësve, që shkon sipas vlerësimeve të konsumit të gjerë, që kanë mundësi të shkëputen
446
nga ciklet e mëdha të ndërmarrjeve të përqëndruara energji elektrike, lëndë druri etj., këto mund të
dhe të punojnë si njësi të vogla që dalin direkt për futeshin shumë shpejt në qarkullimin ekonomik,
treg, por edhe në transport etj., mendohet se në duke e shtuar aktivizimin e njerëzve dhe duke bërë
fazën e ardhme mund të punësohen rreth 10 000 ndonjë rinovim që është i mundshëm dhe në kontakte
veta në vit. Me thellimin e masave me karakter realisht të mundshme nga pikëpamje legjislative;
social, siç janë ulja e moshës së daljes në pension janë paraqitur oferta me firma të huaja, duke iu
të disa kategorive punonjësish, shkurtimi i kohës përgjigjur detyrimeve kontraktore edhe me
javore të punës, do të bëhej i mundur dhe lirimi dhe porositësit, edhe me furnizuesit e këtyre njësive. I
i 5000 vendeve të tjera pune çdo vit. Krahas këtyre vështirë, sigurisht, paraqitet sigurimi i lëndës së parë
masave do të bëhen përpjekje për punësim jashtë nga importi, në përputhje me strukturën tashmë të
shtetit me një afat të caktuar. Jemi në tratativat e trashëguar të ekonomisë, ku mjaft kapacitete
para; sigurisht Europa njihet nga të gjithë ne si e prodhuese varen nga importi. Diçka mund të zbutet
mbingarkuar me këtë çështje, por po bëhen me realizimet e eksporteve tona, të cilat duhen
tratativat e para dhe me vendet e zonës së Lindjes realizuar, me konkretizimin e kredive, për të cilat
së Mesme. Do të synohet për rreth 20 000-25 000 jemi angazhuar në marrëdhënie të ndryshme me
veta; mundësisht në vit këto. Unë personalisht kam shtete dhe partnerë të tjerë. Me realizimin e
bindjen në programin që paraqitet; do të punojmë programit të bashkëpunimit me shtetin italian, që
që të hapen frontet e punës, në të cilat mund të arrin në rreth 900 milionë dollarë, nga të cilat rreth
angazhohet kjo popullatë, që ka humbur 150 parashikohen për furnizime lëndësh të para që
perspektivat. të rivënë në punë kapacitetet prodhuese, krijohen
Kjo do të arrihet me një stabilitet politik dhe me realisht dhe mundësi për furnizimin e tregut të
rifillimin e aktivitetit të bashkëpunimit në shkallë të brendshëm dhe për rieksportim. Po sot realizimet e
gjerë, me futjen e resurseve ekonomike që ka vendi, eksporteve janë rreth 40% e parashikimit, ndërsa
se në mjaft fusha jemi të virgjër për zhvillimin e për sa u përket kredive, po punohet për aktivizimin
turizmit, infrastrukturës etj.etj., pra nuk duhet t’i japim e shpejtë të atyre që përmendëm. Për këtë problem
mesazhe të tilla të dëshpëruara popullit. Sigurisht, Qeveria ka analizuar gjendjen reale dhe ka miratuar
punësimi i njerëzve jashtë është një rrugëdalje, por bilancin valutor të tremujorit të dytë, i cili jep zgjidhje
angazhimi ynë i përbashkët duhet të jetë që të ngushta për disa probleme më të mprehta të
Shqipëria të hapë aktivitete të tilla, që shpërblejnë ekonomisë. Sigurisht këto janë hyrje e dalje, në
çdo angazhim të ndryshëm për punë etj, si dhe kuptimin që do të dalë ajo që do të hyjë, dhe në
sigurojnë një nivel invenstimesh, që mund të kuptimin që nuk varen nga programe thjesht të
përtërihet dhe mund të japë mundësi rinovimi në Qeverisë, por nga përcaktimi i zgjidhjeve reale, që i
kuadrin e integrimit të vendit në tregun europian dhe bëjnë të interesuar realisht njerëzit, të cilët ta gjejnë
më gjerë. veten edhe nga pikëpamja ekonomike edhe nga
Pyetje: Sa ka arritur numri i emigrantëve dhe si stimulimi etj. në aktivitete të tilla, që do të ndikonin
parashikohet të vazhdojë kjo epidemi? në gjallërimin e tregut, në rivënien në lëvizje të këtyre
Sigurisht, jashtë kësaj logjike nuk mund të aktiviteteve bazë, pas të cilave janë dhe rreth 50000
gjykohet dhe kjo çështje, por deri me sot vlerësohet punëtorë, që paguhen me 80%.
se ka arritur rreth 80 000 veta. Është një plagë sociale Pyetje: Ç’program konkret ka për sigurimin e
e ndjeshme dhe e dhimbshme për të gjithë ne. investimeve nga jashtë, të kredive dhe ç’oferta
Kur mendohet të sigurohen lëndët e para dhe konkrete ka? Ç’mendime ka për investime nga
materiali për vazhdimësi normale të punës në shqiptarët që janë jashtë; ka nga ata që duan të
ndërmarrje? ndërtojnë shtëpi në Shqipëri? Si do të zgjidhet kjo?
Për sa u përket lëndëve të para, materialeve të Qeveria ka punuar dhe po punon me shtete dhe
tjera nga vendi, që nuk kushtëzohen nga importi, firma të ndryshme për të siguruar kredi nga jashtë.
sigurisht, me reformën ekonomike, me privatizimin Sigurisht, përmendim më të rendësishmit. Ka oferta
në këtë fushë, me shoqëri aksionere, me forma të nga firma të ndryshme private italiane, zvicerane,
pavarura veprimtarie etj. etj., në raport me diktatin e egjiptiane etj., tash së fundi dhe nga Arabia Saudite.
sotëm të treguesve të planit etj., fjala është kryesisht Në këtë drejtim Qeveria, sigurisht, do të mbështetet
për veprimtari që kanë të bëjnë me materialet e dhe në organizma financiarë ndërkombëtarë, si:
vendit, si tulla, tjegulla, çimento, lëndë djegëse, Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore,
447
me të cilët po bashkëpunon intensivisht. Synimi Çfarë e pengon privatizimin e ekonomisë?

është ky: siç po kontaktojnë këto ditë ekspertët Sigurisht, kam bindjen se dhe deputeti Musliu
tanë me ekspertët shumë të nderuar dhe të e kupton që privatizimi i ekonomisë është një proces
angazhuar të Fondit Monetar Ndërkombëtar, që mbi shumë i vështirë dhe nga përvoja e vendeve të tjera,
bazën e projekt-raportit të zhvillimit të ekonomisë dhe me pasoja sociale, në qoftë se nuk bëhet në
shqiptare dhe të perspektivave që ai hap, të mënyrë të studiuar dhe nuk biem në qëndrime
përcaktohet kuota e anëtarësisë, siç e ka aventureske. Pengesë kryesore për shpejtimin e tij
mekanizmi i funksionimit dhe i aderimit të këtij në veprimtaritë që janë përcaktuar më me përparësi,
organizmi ndërkombëtar. Dhe përgjithësisht Fondi dhe në dekretet që kanë dalë, të cilat mund t’i
Monetar Ndërkombëtar financon katërfishin e kuotës rishikojmë pa asnjë rezervë edhe së bashku, është
se anëtarësisë, duke siguruar dhe një klimë të re mungesa e bazës materialo-teknike fillestare për
besimi në marrëdhëniet bankare e financiare të këtë kalim. Pra, deri e veglave dhe objekteve të
shtetit tonë me të huajt, e përderisa hyn një punës, të cilat sigurisht duhen kaq sa janë rivënë
organizëm i tillë ekspertize për gjendjen e ekonomisë në qarkullimin ekonomik me një koncept të ri,
jep një mesazh të qartë për angazhimin tonë për të domethënë të hyjnë në marrëdhënie jo më të kalimit
kryer një reformë ekonomike tërësore dhe të në llogari nga këtu apo atje, apo që të figurojnë
pakthyeshme dhe për prioritetet ekonomike që ka gjëkundi dhe të përvetësohen në mënyrë jo vetëm
realisht vendi ynë për të zhvilluar. Do të përmendja të paligjshme por dhe antiekonomike, por nëpërmjet
nga vlerësimet e ekspertëve, përveç të tjerave, që krijimit të qendrave të tregtisë me shumicë, të
mjafton t’u referohemi rezervave të paeksploruara organizmave përkatëse për këtë punë, pra
ende të naftës, të cilat arrijnë në disa miliardë barela ndërmarrjeve të pavarura, të cilat do të hynin në
që flenë. Kontratat e lidhura me shoqëri shumë marrëdhënie kontraktore, të qëruara, publike me të
reprezentative ndërkombëtare të tregut të naftës gjithë sipërmarrësit privatë, me ortakë, me shoqëri
tashmë i dini dhe do të vazhdojnë të konkretizohen etj.etj. që do të kishin nevojë për këto gjëra. Kjo,
së afërmi. Blloqet kryesore janë përcaktuar, ku do sigurisht, do të vinte realisht nën kontrollin e tregut,
të angazhohen këto investime. Termat e kontratave pra dhe të konsumatorit, një veprimtari të tillë dhe
janë shumë të favorshme. Pra, janë të ndershme. nuk do të lejoheshin veprimtari që dalin jashtë
Nuk është shitur asgjë, në kuptimin që këto janë kontrollit. Megjithëse është ngritur Policia
marrëdhënie me risk dhe me përfitim reciprok, dhe Financiare, të kuptohemi, megjithëse jemi të gjithë
sigurojnë afate shlyerje bashkëpunimi afatgjatë, krejt të angazhuar, për hir të ndershmërisë afariste dhe
të pranueshëm. Do të përmendja, mbi bazën e të raportimit të kërkesave të ndershme të popullit,
dekreteve dhe ligjeve që kanë dalë, të cilat do t’i që fenomenet spekulative të mos ndodhin përsëri,
përmirësojmë, sepse duke arritur vonë në tregun kur mungon një kuadër legjislativ i plotë drejt një
europian nga pikëpamja e strukturës legjislative të kontrolli rigorozisht të caktuar nga pikëpamja
nevojshme dhe, pa përvojën e duhur, qoftë teknike, ekonomiko financiare, me organizmat e nevojshme,
qoftë profesionale, vendi ynë duhet të... (ndërprerje atëherë këto fenomene bëhen akoma me
incizimi)... afarist shqiptar nuk është për t’u destabilizuese të tregut dhe akoma me irrituese për
neglizhuar. Ai hyn shpejt në marrëdhënie të zgjuara popullatën. Kemi bindjen se të gjithë jemi të
kontraktore. Do të duhet që së bashku të angazhuar, që nga konsumatori më i thjeshtë deri
përcaktojmë një kuadër legjislativ, rigoroz që të te deputeti, që fenomeneve të tilla t’u pritet rruga
bashkëpunojmë denjësisht si partnerë të barabartë një herë e mirë me rrugë legjislative, administrative
dhe të mos kthehemi në çirak të askujt. Sigurisht, dhe ekonomike. Sigurisht ka dhe koncepte të mjaft
kjo është krejt e mundshme në marrëdhënie me administratorëve, që janë pjesë e kësaj mënyre të
firma, që i vlerësojnë këta interesa, por në qoftë se administrimit të ekonomisë, jo vetëm në sektorët e
lihet jashtë kontrollit, siç ka ndodhur në disa raste shërbimit, të artizanatit etj.etj., por dhe në dikastere
në të kaluarën; atëherë mund të paraqiten në tregun dhe organizma të tjerë që po bëjnë projektet bazë
shqiptar dhe firma e individë, që menjëherë do të të privatizimit dhe që në muajin qershor do të fillohet
vinin në rrezik këtë perspektive të rimëkëmbjes së të hyhet në format e aktivizimit të këtij procesi me
ekonomisë dhe të afarizmit pra, dhe të njerëzve ankand ose me ato që thamë, domethënë me
përkatës shqiptarë, në bashkëpunim me botën. trajtime profesionale për punonjësit që kanë stazh
Ka një pyetje tjetër të deputetit Emin Musliu: të gjatë, për punonjës të talentuar ose për ata që
448
paguhen menjëherë, sepse është gogoli ose rreziku të kapitaleve 3-4 herë më shumë sesa është
i humbjes së një vendi të punës, që mbase s´jep investuar në 10-15 vjetët e fundit, me atë politikë të
shumë, por që sigurisht jep një garanci që dhe pa u dështuar të mbylljes së cikleve brenda vendit.
angazhuar në mënyrë të kontrollueshme për të kryer Kam një pyetje që shpreh një shqetësim të ditës,
detyrën, mund të marrësh një pagë bazë. Hyrja në por që nuk është, për fat të keq, një zgjidhje e
ekonominë e tregut, ju e dini të nderuar deputetë, mundshme e ditës për mundësitë dhe programin
të hap shanse të gjera për të ushtruar profesionin, për ta bërë monedhën tonë të konvertueshme. Kemi
talentin, aktivitetin sipërmarrës, po ka dhe riskun biseduar me shqetësim të ndershëm qytetar dhe
me vete. Dhe, sigurisht, kjo kërkon një hap me ekspertë të Fondit Monetar Ndërkombëtar këto
psikologjik, por dhe social, krahas përgatitjeve të ditë, sepse është një nga prerogativat dhe rrugët e
reja tekniko-profesionale dhe afariste. Prandaj kjo kalimit në ekonominë e tregut, ku synon tërë reforma
inerci, kjo pengesë socialpsikologjike duhet thyer jonë ekonomike, për të cilën s’kemi më paragjykime,
me masa rigorozisht të qarta ekonomike. Të mbyllet sepse kjo është dhe ana valutore financiare e
kjo derë e një page bazë, që të nxit me psikologjinë integrimit në tregun botëror dhe me vendet e tjera,
e konsumatorit pasiv që të kërkosh të ardhura dhe që do të mbështeste në mënyrën më të ligjshme
në mënyrë të paligjshme. Por të hapet kjo tjetra, në dhe më normale edhe shprehjen e gjerë të iniciativës
rrugë të ndershme, me angazhim, nuk do të doja ta së lirë dhe të veprimit sipërmarrës të të gjitha
banalizoja çështjen, po shikoni qoftexhinjtë dhe në subjekteve ekonomike, të cilat duam, s’duam, e
mes të natës rendin pas konsumatorit, me shikojnë se pa kontakte ekonomike, teknike,
angazhimin e ndershëm afarist që të derdhësh teknologjike, profesionale me partnerët e huaj e kanë
djersë etj., të fitosh në mënyrë të ndershme, duke të pamundur të bëjnë në këtë proces reforme dhe
respektuar dhe detyrimet fiskale ndaj këtij të riaktivizojnë potencialet ekonomike që disponojnë
konsumatori, ndaj këtij organizimi ekonomik dhe ata ose që ofron territori ynë. Pra, gjithë kjo bën të
shtetëror, që të dha mundësi ta ushtrosh këtë domosdoshme hapa konkretë për
veprimtari. Sigurisht në sfond nuk ngelet angazhimi konvertueshmërinë e monedhës. Hapi i parë që
i shtetit që dhimbjet sociale, që do të shoqërojnë mendojmë ne, por që do të duhet ta precizojmë,
këto fenomene, të bëhen sa më pak të ndjeshme është krijimi i tregut të brendshëm valutor mbi bazën
për punonjësit e thjeshtë, jo për spekulantët, jo për e ballafaqimit të cikleve të hyrjes dhe të daljes së
burokratët, jo për administratorët, që bëhen pengesë valutës sipas objekteve ekonomike. Po jap një
për të ecur proceset e privatizimit, sepse duan që shembull: E paça gabim, ka ndërmarrje kryesisht
gjithçka të privatizohet me ndonjë zarf apo me ndonjë për eksport siç janë minierat e kromit, ka ndërmarrje
firmë të tyre. Shteti do të godasë, së pari, këta njerëz kryesisht për vendin, siç janë ato të prodhimit të
dhe për këta të mos ketë ekuivoke. Do të ishte rruga këpucëve, bie fjala; njëra akumulon valutë, tjetra
më e ndershme për të forcuar ekonominë. akumulon lekë; të dyja palët kanë nevojë
Vazhdojmë me pyetjet e deputetit Musliu: respektivisht për të hyrë në këmbime, sepse
Investimet dhe ndërtimet janë përcaktuese në ndërmarrja e kromit do të kryejë shpenzime
zhvillimin e shoqërisë. Si parashikohet rritja e tyre operative apo afatgjatë në lekë, duke pasur valutë
tani e në perspektivë në gjitha format e mundshme? që nga paga deri në investime dhe shpenzime të
Si do të jetë ritmi i tyre? tjera korrekte, ndërsa ndërmarrja e këpucëve do të
Në platformën e programit tonë duhet të këtë nevojë për të blerë lëndë të parë për teknologjinë
precizohet realisht më tej; së afërmi do të etj.etj., pra të disponojë valutë. Këto cikle mund të
evidentohen përparësitë e fushave, ku do të mbylleshin në një treg të brendshëm valutor me atë
përqëndrohen këto investime dhe ritmet e rritjes ose koncept tanimë të zgjeruar të sistemit bankar që
të realizimit do të përcaktohen me mundësitë paraqitëm, duke përcaktuar kurse reale të lëvizshme
konkrete, që do të krijojnë burimet tona dhe për periudha afatshkurtra ose afatmesme që të
bashkëpunimi me kapitalin e huaj. Sigurisht me këto arrijnë 3 muaj, në të cilat do të dilte disponibiliteti
potenciale jo pak atraktive që ka vendi, me ofertat valutor i vendit; nga gjithë ky rivalitet i brendshëm
që janë paraqitur e po trajtohen, është plotësisht e ekonomik dhe i kontakteve me botën sigurisht që
mundshme që në secilin prej viteve të ardhshme të edhe banka do të bënte një politikë të kursit për të
investohet mbi një bazë teknike dhe krejtësisht siguruar një rezervë të nevojshme që duhet fuqizuar
teknike dhe me cikle shumë më të shpejta qarkullimi për të ecur më tutje në fazat e mëtejshme të
449
konvertueshmërisë. Edhe legalizimi i tregut të zi të është ngritur një komision shtetëror pune, i cili po
valutës si hap, duke njesuar tashmë 2-3 kurse për merret me hartimin e akteve ligjore dhe nënligjore
veprimet tregtare që kemi fiksuar administrativisht të nevojshme dhe zgjidhjen e detyrave të tjera që
dhe duke përcaktuar një kurs për veprimet jo tregtare dalin. Për dhënien e vizave shqiptare nuk ka asnjë
të lëvizshme po me këtë koncept, ofertë - kërkesë pengesë nga ana jonë. Sigurisht, ky koncept do të
të hyrje-daljeve, është një hap tjetër që mund ta duhet të përputhet me regjimin e vizave që ka
sillte realisht më pranë secilit sipërmarrës ose Europa, që kanë vendet fqinje dhe sepse është një
konsumator, mundësinë e kthimit në mënyrë të marrëveshje me dy partnerë.
ndershme në valutë të huaj të disponibilitetit në lekë -Ç’mendoni të bëni për t’u pranuar Shqipëria në
që ka; sigurisht, ky ishte dhe mesazhi i drejtuesit KSBE?
të misionit të tanishëm të Fondit Monetar Mendoj se ky është angazhimi ynë i përbashkët.
Ndërkombëtar; realisht për të hyrë në zgjidhje, që Tashmë pengesat e fundit kanë rënë dhe në
do të kërkojnë një farë kohe të plotë të problemit të kontaktet e ardhshme mendojmë, dhe nga
konvertueshmërisë së monedhës, dhe ai na theksoi informacionet që kemi, ky problem është vënë
që do të duhet të shtrohet problemi pas dy vjetësh plotësisht në rrugën e zgjidhjes.
e tutje, domethënë duke përfshirë dhe këto masa Lidhur me pyetje të tjera të karakterit të vlerësimit
që mund të merren brenda kësaj periudhe që të politik, ekonomik të së kaluarës dhe të së ardhmes.
kemi konceptin real të nevojshëm se konvertimi i Unë mendoj se platforma që paraqita nuk
monedhës kërkon një potencial ekonomik të përmbante paragjykime në këto çështje, si për
riaktivizuar; mundësitë nuk mungojnë, por duhet dhe shembull ç’mendim ka Shqipëria për të kaluarën në
niveli cilësor teknologjik etj. etj., që të gjenerojnë politikën ekonomike etj.? Si mendoni t’i thuhet e
burime valute dhe jo vetëm të konsumojnë atë që vërteta popullit dhe opinionit për të kaluarën në
ke. Pra, kjo është një çështje, po të ishim shumë gjendjen aktuale dhe në të ardhmen? Çfarë shoqërie
optimistë. do të ndërtojë Shqipëria? Ç’parashikon Qeveria për
Kastriot Islami - Deputeti Nano, ka një kërkesë bunkerët që janë vendosur në gjithë territorin e vendit
që përgjigjet të jenë sa më koncize. dhe që japin një shqetësim psikologjik në popull
Fatos Nano - Ju kuptoj dhe jam dakord. dhe për të gjithë të huajt që vijnë në vendin tonë?
-Si mendohet të zgjidhen pengesat për marrjen Sigurisht bunkerët kanë lindur si kërpudhat pas
dhe dhënien e vizave? shiut. Ishte shiu atomik që na çoi në një mbrojtje
Në muajin maj 1991 Qeveria këtë e ka bërë me bunker. Kërpudhat mund t’i shkulesh, bunkerët
publike, mori angazhimet e veta mbi bazën e analizës nuk është kaq e lehtë. Jemi krejtësisht të hapur që
shumë preokupante që filloi për këtë çështje. të gjejmë së bashku mënyrën më të afërt të
Ministrisë se Punëve të Brendshme i është caktuar përdorimit civil të tyre. (Diçka flet dr.Berisha nga
si detyrë të plotësojë dhe të nxjerrë rregulla salla). Ajo më duket se ka rënë, doktor. Ne kemi
përkatëse për marrjen e vizës shqiptare në pikat e dalë të gjithë jashtë bunkerëve.
kalimit të kufirit dhe për nxjerrjen e një rregulloreje -Ç’pengesë ka për normalizimin e marrëdhënieve
të re, në përputhje me normat ndërkombëtare dhe me Gjermaninë, dhe si mendohet të riaktivizohen
proceset e integrimit të vendit në Europë dhe në këto në fushën ekonomike? Ç’po bëhet në këtë
botë. Është vënë detyrë dhe për Ministrinë e Punëve drejtim në Amerikë e në Japoni? Ku janë pengesat?
të Jashtme që përmes kanaleve diplomatike të Sigurisht, pengesat të gjithë po i kapërcejmë
bisedohet për mundësinë e hapjes së pikave të tjera dhe klima e krijuar dhe në mjedisin e Komunitetit
të kalimit në kufijtë me vendet fqinje. Tashmë janë Europian për këtë çështje, dhe nga informacionet
kristalizuar disa përvoja kontaktesh humanitare për që kemi tashmë, është e ngrohtë me të vetmen
shkëmbime grupesh në pikat e kufirit krejt të rezervë, nëse ne të gjithë së bashku do t’u japim
disiplinuara dhe të pranuara nga të dy palët për festa mesazhe stabiliteti, qetësie ndeshjesh të ndershme
të ndryshme, si dhe për të lejuar lëvizje të ndërsjellta dhe lufte politike demokratike, normale, të cilat do
të qytetarëve në këto zona për tregti etj. Angazhimi ta çojnë procesin e reformave ekonomike e politike
është që dhe refugjatët tanë jashtë atdheut të pajisen përpara. Asnjë pengesë tjetër nuk jam në dijeni se
me pasaporta të rregullta dhe të kenë mundësinë ka mbetur.
të hyjnë e të dalin për të parë të afërmit ose dhe Deputeti Skënder Dika pyet me shqetësim të
reciprokisht për të shkëmbyer vizita. Për këtë qëllim drejtë: A mendon Qeveria e re të heqë dorë nga
450
përdorimi i tollonave? por do të desha të prezantoj para jush shqetësimin

Do të ishim të parët të angazhuar për këtë, sepse e madh për bilancin e sivjetshëm të drithërave. Nuk
po mbajmë dhe ca burokratë në punë për të parë se e kam fjalën në kuptimin e vjetër të drithërave në
si duhen ndarë ato çika mallra në mënyrë të vend, por për faktin se po dëmtohet buka e ardhshme
disiplinuar, por masat që propozohen në platformën në mënyrë më anticivile, në këtë konfuzion që na
e programit për shëndoshjen e ekonomisë, për ka përfshirë të gjithë, dhe do të duhet që në bilancin
gjallërimin e vendit, për hyrjen në bashkëpunim me e valutës të përcaktohen mundësi për financimin e
jashtë etj., për të siguruar rezerva të mjaftueshme, importeve shumë më të mëdha si sasi.
do të krijojnë kushte dhe premisa për këtë. -Si mendoni të zgjidhni shqetësimet e lindura
Megjithatë nuk është një mënyrë e pandershme për për zbatimin e vendimeve të Këshillit të Ministrave
të ushqyer tollonin, megjithëse është tashmë e për oborrin?
kapërcyer dhe anakronike. Është një administrim i Shqetësime kanë lindur, sepse mjaft struktura
barabartë i varfërisë për të gjithë. të komunikimit të pushtetit qendror me pushtetin
-Kur mendohet të zgjidhet problemi i strehimit lokal tashmë janë organizuar, aq më tepër edhe
dhe i punësimit? mjaft titullarë të pushtetit lokal prej javësh janë të
Nga rreth 20 000 apartamente banimi, që janë mbyllur në këtë sallë për një punë shumë të
nevojë aktuale, 60 000 apartamente synohet të dobishme, por që duhet bërë më shpejt se
ndërtohen me fondet e shtetit dhe 60 000 të tjera do shqetësimet në popull janë të mëdha. Vendimi i
të ndërtohen me fondet e vetë punonjësve, duke Këshillit të Ministrave rekomandon se nuk mund t’u
ndihmuar dhe me kredi bankare etj., etj. Edhe kalimi diktojë kooperativave bujqësore dhe prodhuesve të
në pronësi të punonjësve i shtëpive të banimit që fshatit që për zbatimin e tij, duke qenë pronë grupi
kanë mendojmë se do të zbusë mjaft këtë problem. ose duke u riorganizuar si të vendosin vullnetarisht
Për punësimin e punonjësve Qeveria do të bëjë të në mbledhjet e përgjithshme, të sigurojnë struktura
gjitha përpjekjet që të shtohen vendet e punës në më të leverdishme prodhimi dhe të administrojnë
këto veprimtari ekzistuese. Është një çështje që u ata vetë në rrugë ekonomike me kontrata, me
trajtua kjo e punësimit. administratorë që ata vetë do t’i zgjedhin për të
Deputeti Gëzim Luli: Në zonën ku jam unë harmonizuar interesat e realizimet e këtyre
fshatarët kanë shumë ankesa për bukën, si për atë detyrimeve kontratore jo vetëm brenda fshatit, por
të misrit dhe për atë të grurit; s’është e dhe me agjentë të tjerë ekonomikë të qytetit, të
përshtatshme për njerëzit. Si e keni menduar industrisë etj. Është e drejtë e kooperativës, ose e
zgjidhjen e këtij problemi? prodhuesve të fshatit, e përfaqësisë që do të
Sigurisht asnjë qeveri nuk mund të punojë vetëm. zgjedhë, ajo që të vendosë për sasinë e sipërfaqes
Sipas programit fshatarësia do të mbajë sasinë e së tokës, që do të zgjedhë sipas frymëve të
nevojshme të grurit për të plotësuar nevojat e veta familjeve, vendin ku do të jepet, tokë nën ujë ose
me bukë. Kjo, si dhe masa të tjera për përmirësimin mbi ujë ose të mbajë nivelin aktual të oborrit etj. etj.
e teknologjisë së bukës që do të marrë vetë Për shqetësimet që kanë lindur nga njerëz ose grupe
fshatarësia, e mbështetur dhe nga shteti, do të kooperativistësh, siç janë ato për të marrë tokë në
ndikojnë në përmirësimin e cilësisë së saj. Tashmë kufijtë e vjetër, për të rrëmbyer bagëti, për mos u
kemi dhe pajisje që me psikologjinë e pritjes së dhënë tokë familjeve, që kanë ardhur nga fshatra
gjithçkaje nga shteti, dhe funksionojnë dhe ose rrethe të tjera, më duket se janë qëndrime jo
s‘funksionojnë, siç janë lavagramat, furrat ekzistuese humane dhe jo shqiptare, të cilat do të zgjidhen
etj, por privatizime dhe në këtë fushë po ndodhin; përveç vendimeve, që vetëm mbledhjet e
madje plot deputetë më kanë sugjeruar mjaft përvoja përgjithshme ose përfaqësitë e fshatrave të
interesante që aktivitete të tilla të ndërmerren nga respektuara në mënyrë demokratike, siç po
shoqata sipërmarrësish, individë ose familje me respektojmë ne komisionet apo kryesitë që po
traditë në këtë fushë dhe në fshat, është e mundur zgjedhim në Parlament, duhet të vendosin, por mbi
që produktin e tyre ta shesin më cilësi, ndryshe të gjitha duhet vendosur pushteti i ligjit. Kur ato e
s’ua blen njeri. Ne po importojmë, në kuadrin e ndiejnë veten të pafuqishme duhet t’i adresohen dhe
marrëveshjeve të bashkëpunimit me Italinë dhe pushtetit lokal në fshat dhe pushtetit lokal në rreth
Turqinë, dhe furra pjekjeje të vogla me teknologji të dhe organeve që janë tutore të ligjit, si prokuroria
avancuar, të cilat do mund ta lehtësojnë këtë çështje, deri te forcat e rendit. Vetëm me polici nuk zgjidhen
451
problemet. dërguar grupe pune, jo grupe burokratësh, po e

- Ka fshatarë që duan të largohen nga theksoj; në shumicën e rretheve ka ndërhyrje herë
kooperativa, si do të veprohet? pas here në komitetin ekzekutiv dhe ekonomitë
Është e drejtë e kooperativistit, e fshatarit që bujqësore për të sqaruar masat që duhen marrë pë
kur s’do të qëndrojë anëtar të largohet me kërkesën të bërë korrigjimet e nevojshme. Mjaft komitete
dhe vullnetin e tij. ekzekutive po punojnë me një shkallë të caktuar
Deputeti Pjetër Arbnori pyet nëse ka në botë angazhimi. Për ne është krejt e pamjaftueshme që
shtete që tokën e kanë pronë shtetërore dhe a është të kthehen bagëtitë e rrëmbyera, si dhe të zbatohen
treguar efektive kjo metodë? vendimet që marrin vetë mbledhjet e përgjithshme.
Kjo është pyetje e përsëritur dhe në kushtet tona Administratorë të kësaj pasurie janë vetëm ata, por
ne kemi dhënë një zgjidhje që mund të gjykojmë së edhe organizma të tjerë të këtij shteti juridik që po
bashku, e cila është më afër realiteteve dhe kristalizojmë duhet t’i ndihmojnë në këtë çështje.
mentaliteteve të fshatarësisë dhe të shtetasve tanë, -Mos është vonë që më 20 prill iu dha ekonomisë
ndryshe me këto fenomene që po përmendim dhe bujqësore që strukturën e prodhimit ta bëjnë vetë?
po ndodhin krijojmë konflikte dhe hasmëri të reja. Sigurisht, vendimet nuk janë për zgjidhje të ditës,
Deputeti Fehmi Guda: Si do të zgjidhet nga ana pra nuk kushtëzohen vetëm me mbledhjet e kësaj
e Qeverisë problemi i fshatarëve që kanë pak tokë, pranvere. Megjithatë nuk ka asnjë shqetësim
për shembull, 3 dynymë për familje ose që s’do t’i mendojmë ne dhe pse doli me 20 prill ky vendim.
ngelet tokë pas ndarjes së oborrit? Gjatë gjithë vitit bujqësia ka cikël prodhimi dhe toka
Është theksuar dhe në vendim, por çështjet nuk aq më tepër në oborre, që kanë dhe sezone të tjera
zgjidhen vetëm me vendime; duhet një komunikim i mbjelljeje, siç thonë bujqit, të dimrit, pranverës, të
ngrohtë njerëzor dhe profesional mbi bazën e verës, të dyta etj., etj. i krijojnë mundësi fshatarit të
vullnetit të përgjithshëm, që administrohet nga një përdorë edhe këtë vit tokën e dhënë shtesë.
përfaqësi e zgjidhur, siç e theksova që kur Sipas programit tonë, edhe pyetjes tjetër, në se
kooperativat kanë pak tokë ose nuk u ngelet fare, ka perspektiva bujku shqiptar, me masat që po
drejtimi i tyre të jetë tregtaro-ekonomik. Pra të merren në bujqësi dhe me potencialet, që mund të
shfrytëzojnë tërë hapësirën bujqësore; edhe pyjet e riaktivizohen me këtë bujqësi mesdhetare dhe me
kullotat për zhvillimin e blegtorisë, të aktiviteteve të aftësi prodhuese shumë më të madhe, në
lëvizshme, të eksporteve, të turizmit etj.etj., por këto mbështetje më të mëdha materiale teknike etj.,
marrëdhënie të jenë ekonomikisht të disiplinuara dhe teknologjitë e reja krijojnë të gjitha mundësitë që
të kontrollueshme, me kontrata, me akorde etj. brenda këtij viti të rriten të ardhurat dhe mirëqenia e
Deputeti Françesk Moisi: Çfarë qëndrimi ka fshatarësisë dhe bujku të shikojë me perspektivë
mbajtur Qeveria ndaj komiteteve ekzekutive të edhe për t’u integruar në ekonominë e tregut.
rretheve gjatë përvetësimit të të gjitha kafshëve në Sigurisht, ka një pyetje që vendimi i Këshillit të
komplekset blegtorale? Po komitetet ekzekutive Ministrave nuk u shkon problemeve deri në fund, i
përse nuk kanë ndërhyrë në bazë? lihet spontaneitetit. Sigurisht asnjë nuk është i
Në rrethet dhe ekonomitë bujqësore, ku po përsosur; në s’kemi asnjë paragjykim për këtë, por
punohet saktë për zbatimin e vendimit të Qeverisë, deklarata dhe vendimi për reforma ekonomike dhe
për furnizimin e punonjësve të fermave dhe zgjerimin në bujqësi është mjaft e gjerë si koncept dhe mbi
e oborrit dhe të kompetencave të kooperativave, po bazën e saj doli një vendim. Së shpejti, do të dalin
realizohen pa shumë probleme masat, zbatimit të dhe vendime të tjera, që lidhen me çmime dhe
të cilave po u hapet rrugë; megjithatë në disa rrethe marrëdhënie të tjera me shtetin, ashtu siç është
si në Shkodër, Lezhë, Durrës, Krujë, Vlorë, Korçë deklaruar publikisht. Po punohen udhëzime të
etj. janë shfaqur fenomene dhe veprime të hollësishme dhe akte të tjera në linjë ligjore, që këto
paligjshme; në radhë të parë lidhur me grabitjen e çështje të vihen sa më parë në rrugëzgjidhje të qarta
bagëtive etj. dhe me synimet për t’u kthyer në kufijtë ekonomike.
e vjetër, të cilat dëmtojnë vetë jetën dhe stabilitetin -Pse SMT-ja nuk kontribuon për të përballuar
ekonomik dhe social të fshatarësisë. Në shkallë në kohë mbjelljet e kësaj pranvere?
vendi këto grabitje të bagëtive kanë arritur në rreth Është e vërtetë se gjatë periudhës katërmujore
20% të lopëve dhe në 8% të bagëtive të imëta që bujqësisë nuk iu dhanë sasi të e planifikuara të
kanë kooperativat bujqësore. Për këtë Qeveria ka bazës materiale të nevojshme që kërkohej për këtë
452
fushatë. Vështirësitë janë edhe në këtë fushë. Duhet ka vetëm 150 milionë lekë, të cilave, me vendim të
thënë se ka pasur mjaft zvarritje edhe me këto veçantë të Këshillit të Ministrave, u është zgjatur
mundësi që janë. E theksoj këtë, sepse megjithëse afati i kthimit. Gjatë 10 vjetëve të fundit kooperativat
si katërmujor bujqësisë i është dhënë mbi 82% e e zonës kodrinore-malore kanë përfituar falas nga
sasisë së planifikuar të karburanteve, vëllimi i shteti edhe rreth 540 milionë lekë për kryerjen e
punimeve në tërësi është pothuajse sa gjysma e invenstimeve prodhuese. Kanë qenë financimet
atyre që janë realizuar gjatë vitit të kaluar, megjithëse shtetërore, të pakthyeshme që janë bërë, është
ka dhe traktorë të rinj disponibël. U është dhënë mbështetur me përparësi zhvillimi i prodhimit në
përparësi furnizimeve me karburant për bujqësi e kooperativat e tipit të lartë, të cilat gjithashtu do të
ndërtim, në raport me sektorë të tjerë, sepse këtu reformohen tani dhe në ato të zonës së intensifikimit
është buka e ardhshme. me përparësi. l0 vjetet e fundit shteti i ka dhënë
-A parashikon Qeveria të ndryshojë kufijtë në fonde falas me pjesëmarrje për kryerjen e
kooperativa? invenstimeve në to për rreth 400 milionë lekë.
S’ka arsye të bëhet nga Qeveria një ndryshim i -Me ç’kurajë bëhet kërkesa për shtyrjen e
tillë. Fshatarët mund të lëvizin nga një fshat në grevave nga 1 maji deri në fund të vitit 1991?
tjetrin, nga fshati në qytet dhe anasjelltas dhe kjo Përgjigjja do të ishte: një angazhim
nuk lidhet me kufijtë e kooperativës; koncepte të jashtëzakonisht i nevojshëm që jo me greva, me
tjera për riorganizime të strukturës administrative ndërprerje, por me kontakte për zgjidhjen e
tokësore mund t’i trajtojmë së bashku në këtë problemeve që çojnë në ndërprerjen, të vazhdojë
Kuvend. puna, sepse është pezulluar dhe do të vazhdojë të
-Deri kur do t’ i mbeten borxhlinj shtetit hajë atë pak rezervë. Dhjami ka ikur, po do të hajë
kooperativat? dhe kockën që na ka mbetur. Kërkesa, që i bëhet
Kjo është një çështje e hapur që nuk do trajtuar në programin e Qeverisë këtij Kuvendi për një
vetëm në një sens, pra si lojë me një portë. Shteti konsensus të ri, për të mos organizuar greva deri
ka mbështetur financiarisht kooperativat bujqësore në fund të vitit, është imperativ që diktohet nga
me kredi dhe fonde buxhetore falas dhe me gjendja e rëndë ekonomike dhe nga ky vullnet
pjesëmarrje, të cilat janë përdorur tërësisht për kombëtar patriotik për të dalë matanë të gjithë së
shtimin e fondeve themelore dhe kryerje bashku si komb.
invenstimesh prodhuese, sidomos për tokën, -Pse nuk jepen sot efektet për ndryshime
blegtorinë dhe pemëtarinë, që përbëjnë një pasuri cilësore në fushën e mirëqënies, po na lihet për mbas
të madhe kombëtare. Sigurisht, shteti ka akumuluar një jave apo për më vonë?
mjaft prej fshatit, prej bujqësisë, prej kooperativave, Është përgatitur një studim i veçantë. Ne nuk
sepse burimet kryesore të industrializimit, ashtu siç kemi ndër mend ta fshehim kokën si struci. Studimi
është bërë deri në këtë stad që paraqitet, janë nga do të paraqitet këto ditë në Qeveri. Do të marrin
fshati. Filozofia e reformave do të çojë që burimet pjesë dhe përfaqësues të sindikatave, do të bëhet
që krijohen në fshat, të mbeten atje; të shtohen dhe publik dhe do të përcaktohet mundësia konkrete e
t’i kthehet ky cikël akumulimesh sa më shpejt hedhjes së hapave, duke filluar nga gjashtëmujori i
bujqësisë, sepse është një degë që ciklon shpejt të dytë, duke pasur parsysh dhe masat e nevojshme
ardhurat, por duhet të theksoj dhe masat e fundit të për të kapërcyer mungesën e kartmonedhës fizike,
marra që, me vendimet e 3l dhjetorit, iu falën siç thamë; do të duhet që ajo formë bankare ta
tërësisht kooperativave të zonës kodrinore malore, shoqërojë këtë çështje për qarkullimin e monedhës
gjithë kreditë e prapambetura prej 338 milionë me obligacione, me depozita bankare stimuluese,
lekësh, gjithashtu, po këtyre kooperativave iu falën me afate të ndryshme, me ndonjë vulosje monedhe
dhe 200 milionë lekë kredi të rregullta, që ishin për apo të shikojmë të gjithë së bashku si do të bëjmë.
t’u kthyer në periudhën 1990-1995; me të njëjtin Deputeti Dodë Kaçaj bën një pyetje të përsëritur
vendim u falën dhe shpenzimet e pambuluara për për ndarjen e tokës dhe të bagëtive fshatçe.
vitin 1990 prej 58 milionë lekësh. Pra, efekti i faljes Pyetje tjetër: Një pjesë e fshatrave të zonës
në tërësi arriti në 600 milionë lekë. Aktualisht fushore, të zonës së tij, nuk duan të marrin shtesën
kooperativat bujqësore nuk kanë detyrime të e tokës 2 dynymë, duan më shumë, pra një ndarje
prapambetura ndaj shtetit. Pra llogaritë i kanë të më thellë.
pastruara deri në vitin 1995, ndërsa pas vitit 1995 Kjo çështje duhet zgjidhur realisht dhe
453
konkretisht sipas kushteve që kanë, sepse dhe e Punëve të Brendshme po e studiojnë dhe po
sipërfaqja deri 4 dynymësh gjykohet e mjaftueshme i japin përfundimisht zgjidhje ligjore këtij problemi.
për të siguruar furnizimin e familjes me perime, Deputeti Arben Imami ka shtruar një varg
patate, fasule për ta mbjellë me foragjere, për të pyetjesh: Me ç´afat do të realizojë Qeveria reformën
mbajtur me bagëti e nevoja të tjera për qumësht, dhe fazat e saj për t’i kthyer fjalët në vepra,
nënprodukte të tij, mish, vezë etj. Deri tani kufiri platformën në realitet? Bujqësia do të ketë prioritet
maksimal është caktuar deri 1 dynym për frymë zhvillimi dhe ajo aktualisht përbën një veprimtari
dhe nuk është pak; kurse sipërfaqe më të madhe ekonomike të dorës së parë? Cili është thelbi i
në përdorim të familjes në qoftë se ka sipërmarrës, politikës sonë ekonomike për reformimin e
dhe jemi të bindur që ka të tillë në fshat, nuk është bujqësisë? A është i lidhur organikisht kalimi në
zgjidhje që t’i marrin në rrugë të paligjshme ose ekonominë e tregut me privatizimin në bujqësi nga
thjesht për përdorim pa para, por të hyjnë në mendohet bashkëjetesa e ligjeve të ekonomisë së
marrëdhënie akordi dhe kontratash me kooperativën tregut dhe format e kooperimit socialist? A nuk është
se çfarë duan realisht të realizojnë ata për tregtim i domosdoshëm privatizimi i tokës etj. etj.?
për prodhimin, për shitje me këto iniciativa të Tashmë janë në program dhe çfarë thashë besoj
sipërmarrjes. Në zonën e tij ka dalë një problem, se nuk ka më paragjykime për këtë çështje. Thelbi
privatizimi i tokës dhe i bagëtive të jabanxhinjve. i politikës ekonomike për reformimin e bujqësisë
Duhet shumë kujdes, sepse lindin sherre midis është që, duke ruajtur pronësinë e shtetit mbi tokën
autoktonëve dhe të ardhurve. Si është menduar kjo si mjet universal i prodhimit bujqësor dhe si
punë? Të gjithë janë banorë shqiptarë të atij fshati, domosdoshmëri për ta futur atë në marrëdhënie
të atij pushteti lokal, të asaj kooperative me të drejta ekonomike nëpërmjet qirasë, sepse shitblerja do të
të barabarta, prandaj çdo problem do të duhej të ishte një bazë e papërshtatshme për të harmonizuar
zgjidhej shqiptarçe. Çdo zbuarje apo grindje do të marrëdhëniet, të nxitet interesi i gjithë prodhuesve,
jetë e dënueshme jo vetëm nga ligji, por dhe nga e qofshin këta individualë, të kooperuar në formë
ardhmja e kombit. shtetërore, në pavarësi ekonomike etj.,etj. Për këtë,
-Në vargun e masave për riorganizimin e forcave veç stimulimit me anën e çmimeve të blerjes, do të
dhe strukturave të organeve të Punëve të Brendshme synohet të thellohet intesifikimi i prodhimit në zonën
do të ishte e nevojshme të shkurtohen punëtorët fushore, me shtimin e investimeve, me rinovimin e
operativë të zonave, sepse ndalohet survejimi i parkut të mekanikës, me përmirësimin e ujitjes, me
njeriut në kushtet që kemi etj., etj. shtimin e përdorimit të plehrave dhe preparateve
Sigurisht, kjo është një çështje që duhet riparë. kimike etj., duke gërshetuar të tri format e
Në këtë Kuvend do të vijë koncepti dhe statusi ligjor organizimeve pronësore dhe ekonomike, që do të
i organeve të rendit. Mendoj se duhet të rezultojnë të favorshme sipas zonave, edhe
institucionalizojmë përfundimisht strukturat, figurën shtetërore, dhe kolektive, si bashkim individësh
e mbrojtësit të rendit dhe mbi këtë bazë, sepse nuk vullnetarisht dhe privatë. Kalimi në ekonominë e
bëhen punët, po i kthehemi konceptit vetëm me tregut në bujqësi konceptohet si pavarësi reale
policë, dhe i japim atyre mundësinë të jenë pranë, ekonomike, prodhuese e kooperativave dhe formave,
sa herë që kërcënohet jeta, stabiliteti, prona private por dhe të sipërmarrësve të tjerë, që të zhvillojnë
ose e përbashkët etj. ato degë dhe të realizojnë ato prodhime që kanë
Ka dhe një pyetje të përsëritur: Për personat që leverdi për ta, për tregun dhe për marrëdhëniet me
kanë vdekur nëpër burgje apo që janë vrarë, duke jashtë.
kaluar kufirin, a duhet që t’u kthehen nesër familjeve? Ka pyetje të përsëritura, të cilat janë për vijimet
Është mendimi që të ngrihet një komision kryesore të politikës së jashtme e të brendshme të
qeveritar për këtë çështje; personat që kanë vdekur Qeverisë që të sigurojë kredibilitetin, për investimin
në kampet e përqëndrimit apo në burgje u janë dhënë e kapitalit të huaj. Cila është zgjidhja politike si
familjeve, me përjashtim të një kategorie të vogël të aparat praktik? Cili Ministër i Mbrojtjes i qeverive
dënuarish me vdekje apo për krime kundër shtetit, europiane është ushtarak?
siç ekziston në rregullore. Vitin e kaluar u bënë Më duket se ka dhe s’ka të tillë, kështu që nuk
ndryshime thelbësore për krimet kundër shtetit dhe ka pse të kërkojmë modele unike.
u kufizuan veprat penale që parashikojnë dënimin Cili Ministër i Brendshëm është polic? Cili shef
me vdekje. Në këtë kuadër Ministria e Drejtësisë i zbulimit është anëtar i kabinetit dhe njëkohësisht
454
deputet në parlamentin e vendit të tij? jepet burokracisë shtetërore administrative, që

I kapërcyem, hajde t’i kapërcejmë më mirë të bllokon zgjidhjen e problemeve dhe për këtë s’kemi
gjithë së bashku, por të mos harrojmë se anëtar i asnjë paragjykim; duhen njerëz të rinj, jo thjesht
Këshillit të Ministrave, dhe sipas nenit 35 të ligjit nga mosha, por nga konceptet, nga angazhimi për
për dispozitat kryesore kushtetuese, mund të jetë t’iu përgjigjur detyrave që marrin përsipër, të cilët
çdo shtetas shqiptar me banim të përhershëm në përgjigjen para ligjit dhe rrogave, që në shumë raste
Republikën e Shqipërisë dhe gëzon të drejtën e merren kot.
zgjedhjes. Hajde ta vendosim së bashku. Edhe në Nga polemikat që u zhvilluan kohët e fundit në
Europë, me sa dimë, ka qëndrime të ndryshme për shtyp dhe përdorimet e paligjshme të thesarit, si
këtë çështje. dhe nga diskutimet e deputetëve në Parlament, në
-Ç’garanci jep sot Qeveria për sigurimin e raport nuk është thënë asgjë. Ç’mendime keni për
burimeve financiare të domosdoshme për realizimin këtë problem?
e reformës? Përafërsisht sa kapital do të duhet të Do të ngremë komisionin, jemi krejt të hapur
investohet ndihmë e kredi dhe sa garantohen për të bashkëpunuar dhe për të vendosur së bashku
syresh? cilat do të jenë rregullat e administrimit, do të
Në ato nivele tre-katërfish investime, në raport përmirësohen ato që janë apo do të ketë të tjera, të
me 300-400 milionë dollarë në vit nga përllogaritjet sekretit apo jo, të bërjes publike të kësaj çështjeje.
dilet matanë. Ka dhe një pyetje tjetër për këtë çështje: Sa
-Kur mendon Qeveria të bisedojë me sindikatat gram ar prodhohet? Sigurisht, mund të merrni
për lëvizjen e pagave? informacione në përputhje me atë që është a s’është
Kanë filluar tratativat edhe për programin janë sekret shtetëror; këto rregulla mund t’i përmirësojmë
dëgjuar me shumë vëmendje vërejtjet dhe rezervat të gjithë së bashku, por ju siguroj që nuk maten me
e tyre dhe janë ftuar të marrin pjesë në prezantimin kuintalë në vit, por me kile.
e studimit të kryer për t ‘u qartësuar për rrugët Deputeti Tafili: Ç´mendim keni për zbutjen e
konkrete mbi bazën e vështirësive që janë. raportit fshat-qytet të 65% me 35%? Në program
Deputeti Petrit Llaftiu: A është i mundshëm të nuk trajtohet.
realizohet programi i Qeverisë pa ndihma e kredi? Kuptohet do të jetë një derivat i shkallës dhe i
Çështje e hapur, sipas përgjigjeve që ju dhashë ritmit të ecurisë së reformës ekonomike drejt tregut
sa përqindje e pagës do t’i jepet personave që do të dhe në mënyrë të natyrshme do t ‘i jepet zgjidhje jo
mbeten pa punë si pasojë e rikonstruktimit të spontane këtij problemi, por duke disiplinuar këtë
ekonomisë. Masa dhe koha e trajtimit në përkrahje proces dhe nga pikëpamja e dhimbjeve sociale.
të punonjësve, që dalin si tepricë teknologjike, është Një pyetje të përsëritur, meqenëse këtu i erdhi
një pjesë e studimit të pagave dhe të çmimeve. radha, ka deputeti Agustin Shqalësi: Cilat janë
Paraprakisht, mendimi është që këta punonjës të burimet financiare të Qeverisë për zhvillimin e
trajtohen në përkrahje për një periudhë marrëdhënieve të vendit, ndërkohë që banka është
gjashtëmujore, sa t ‘u jepet kohë për t ‘u ricikluar pothuajse bosh? Pse tokën e konsideroni pronë
në aktivitete të tjera private ose të rikualifikohen për shtetërore? Përsëri u bisedua. Cilat janë rrugët e
t’u bërë të përshtatshëm që të angazhohen gjithë. zhdukjes së papunësisë, inflacionit të rritjes së
Për tre muajt e parë kjo pagë do të përballohet nga çmimeve?
qendra e punës, ndërsa për tre muajt e tjerë, për t’u Sigurisht, me punën që do të bëhet në këtë
dhënë një detyrim atyre që do t’i hedhin në rrugë, të drejtim. Këto janë fenomene që e shoqërojnë
përballohet 80% nga Buxheti i Shtetit dhe 20% nga vazhdimisht ekonominë e tregut. Që këto fenomene
qendra e punës. Ky është mendimi. Duam ta bëjmë të mos acarohen në programin e Qeverisë, që do të
më të qëruar; do të paraqesim projektin; do të na paraqitet i detajuar, do të parashikohen gradualitetet
ndihmoni, jam i sigurt. përkatëse dhe masat përkatëse kompensative. A
Deputeti Albert Karriqi: Pse nuk u mor mendimi mendoni se klasa e pronarëve do të kthehet në
i Kuvendit për shtesat e ministrive dhe a ka ndonjë aksionerë në ndërmarrje industriale, apo me
argument ekonomik për domosdoshmërinë e tyre? teknologji të vjetëruar?
Struktura është në diskutim, jemi të hapur ta Për pronarë të vjetër s’bëhet fjalë për aksionerë,
përmirësojmë, jemi nisur me angazhimin serioz dhe sigurisht, që janë hapur rrugët (Në sallë dëgjohet
tepër të domosdoshëm të ditës që goditja e parë t’i zë) Punëtorë, patjetër. Aksionerët e parë do të jenë
455
punëtorët, sigurisht dhe shpërndarja e aksioneve falas etj.etj. dhe po bisedojmë edhe me partnerët
duhet të jetë e tillë që t’u japë preferencë atyre. Për tanë; ky është një mekanizëm plotësisht i
shembull, një mekanizëm i mundshëm i shitjes së zbatueshëm. Këto ishin problemet në vija të
aksioneve ishte ulja mbi 25% e çmimit për ata që përgjithshme.
kanë mbi 10 vjet vjetërsi ose për ata që paguajnë Eshtë edhe çështja tjetër e pasqyrës së
menjëherë. Medoemos punëtorët duhet të jenë ndër proteinave dhe e kalorive në ditë për çdo frymë te
aksionerët e parë. ne dhe në vendet europiane apo fqinje?
- Si mendoni që ta ndihmoni fshatarin që t ‘u Kam të dhëna për vitet 84-86-89. Për Shqipërinë
nënshtrohet ligjeve të ekonomisë se tregut etj? Si e kaloritë në ditë nga 2864 kanë arritur në 3049 në
shikoni të ardhmen e kooperativave? vitn 1989. Nga këto me origjinë shtazore janë 10,7%.
Është kjo logjikë që po bëjmë. Në këtë nivel ka ngelur në 5-6 vjetët e fundit. Proteina
Deputeti Myftari: Ju lutem, na sqaroni nëse në ditë sigurohen 97 gram, nga të cilat me origjinë
ndihmat turke janë mbledhur nga qytetarët tanë me shtazore 21. Greqia për shembull ka tregues të disa
origjinë shqiptare nga Qeveria Turke, apo jo dhe si vendeve të periudhës 84-86; mund ta depozitojmë
është bërë shpërndarja e tyre? në sekretari apo ta lexoj, si të doni.
Në kuadrin e konkretizimit të kredisë së Deputeti Neritan Ceka ka pyetje për
akorduar nga Qeveria Turke, që nuk është mbledhur Kryeministrin. Falemnderit për votëbesimin që më
nga qytetarët shqiptarë, iniciativa të qytetarëve jep paraprakisht për këtë nominativ. Në programin e
shqiptarë mund të ketë, por nuk janë këto të kësaj Qeverisë nuk është bërë një vlerësim i politikës së
ndihme të Qeverisë Turke. Në kuadrin e vështirësive jashtme të vendit tonë ndaj Greqisë.
që kemi për sigurimin e artikujve ushqimorë, Qeveria Cila është pikëpamja e Qeverisë për vendin që
Turke akordoi një ndihmë humanitare gjeneroze në do të zërë Greqia në kuadrin e kësaj politike?
rrugë shtetërore, e cila përbëhet nga një sasi mielli Sigurisht nuk mbeti jashtë, sepse është trajtuar
25.000 tonë, 1000 tonë sheqer, 2000 tonë sapunë, në kuadrin e marrëdhënieve ballkanike, në kuadrin
2000 tonë vaj dhe një sasi arra dhe lajthi. Si ndihmë e fqinjësisë së mirë, që që ngelet një konstante e
shtetërore që përdoren për të mbështetur furnizimin pandryshueshme e politikës së jashtme të shtetit
e tregut; sheqeri, vaji, sapuni, do të shiten pa tonë. Ne kemi qenë dhe mbetemi të angazhuar që
përpunim, ndërsa mielli po përdoret kryesisht për të gjitha problemet që kanë lindur janë kapërcyer
prodhimin e makaronave, biskotave, si miell për dhe do të duhen të kapërcehen në të ardhmen. Kemi
shitje, për prodhimin e bukës me atë rreze. Këtu bindjen se nuk do të mungojë angazhimi konstruktiv
është hapur një polemikë e kuptueshme, por po dypalësh, veçanërisht duke hyrë në rrugëzgjidhje
bisedohet për zgjidhje reale dhe me shtetet e më angazhuese dhe më konkrete dhe për problemet
institucionet që japin ndihma. Ndihma mund të e pakicave, si ura dhe hallka lidhjeje të minoritetit
kishte një karakter të dyfishtë. Po të jepej falas, ne grek, përfaqësuesit e të cilit janë dhe në Kuvend,
do të vazhdonim të ushqeheshim mirë. Me këtë por sigurisht ato nuk mund të konceptohen si të
gjendje që kemi, mbase një sasi, sidomos për zgjidhshme një herë e mirë jashtë këtij konteksti,
institucionet që janë më nevojtarë është e me të cilin Shqipëria është angazhuar të integrohet
domosdoshme, por mund të kishte një efekt të në Europë, në Komunitetin Europian, jashtë aderimit
dyfishtë, në qoftë se shitej për të ardhurat nga kjo në organizmat përkatës.
shitje me çmimet tona ose diçka më pak. Kjo Deputeti Bashkim Kopliku: Pse nuk është kthyer
sigurisht është e hapur për diskutim dhe këto të në ministri Drejtoria e Industrisë Mekanike? Ajo ka
ardhura depozitohen dhe kontrollohen në një mënyrë rëndësi dhe strukturë tashmë të njohur, relativisht
rigoroze, futen në një llogari të veçantë bankare, në të njohur, për të pasur një ministri.
mënyrë që me këto të ardhura të financohet Kemi biseduar me specialistë përkatës. Bëjmë
gjallërimi i aktivitetit ekonomik i privatëve etj.etj., i autokritikë por jam shumë i hapur të dëgjoj dhe
blerjes së aksioneve për punëtorët si dhe asistenca sugjerimet e deputetit Bashkim Kopliku, se s’kemi
sociale. Pra, do të kishte një efekt të dyfishtë, një biseduar paraprakisht. Mendimi i përgjithshëm është
mekanizëm që e përdorin edhe shtete të tjera në që të ecim drejt strukturave sa më pak burokratike;
botë, që kanë dhënë ndihma të tilla, për shembull, s’ka asnjë paragjykim tjetër, sepse përgjithësisht
në marrëdhëniet midis SHBA-së dhe Bullgarisë për drejtoritë janë më operative sesa ministritë dhe
një sasi gruri të konsiderueshëm që u dha bukë koncepti ynë për ministrinë, kështu siç është, është
456
një mekanizëm shumë i komplikuar, që pengon që ka dy ditë që diskutojmë dhe vijnë pa pushim
zgjidhjen e problemeve me përplasjet midis pyetje dhe ndërkohë që Kryeministri përgjigjet kanë
drejtorëve funksionalë, operativë etj., etj. Jemi të ardhur prapë në sekretari një numër i madh
hapur për riorganizime me cikle sa më efektive. pyetjesh. Fjalën e ka Fatos Nano, lidhur me pyetjet
Dhe pyetja e dytë e deputetit Kopliku: Nuk kemi e reja pa fund, të bëra gjatë gjithë seancës. Ju lutem,
trajtuar fare strukturën e ministrive të tjera që unë deputeti Nano, për pyetjet e holla dhe të mençura
propozova para tre ditësh. thoni dhe emrin e deputetit që ta dijë populli kush i
Thjesht u propozua që projekti që paraqitët ju të bën këto pyetje.
hiqej. Fatos Nano - Do të sugjeroja paraprakisht që
Zoti Gramoz: Pse duhet që Kuvendi të votojë tërë barrën e shqetësimeve që kemi dhe të
për një ndryshim në projekt, ndërkohë që ju paraqitet informacionit që kërkojmë, të përpiqeshim të gjithë
material të bini dakord? Votimi për krijimin ose së bashku të mos e shuanim, se është e pamundur
prishjen e ministrive a nuk duhet bërë pasi të me këtë seancë dhe me përgjigjet e mia. Sepse
diskutohet në Kuvendin Popullor? janë çështje edhe në trajtim, edhe në zgjidhje, edhe
Sigurisht, kjo strukturë do të duhet të diskutohet ka mjaft specialistë të tjerë, të cilët me gojën e tyre,
përfundimisht nga Kuvendi, sepse në dispozitat detyrimisht, nëpërmjet gojës time do t’i japin në këtë
kryesore kushtetuese i takon Kuvendit. Ju kemi Kuvend dhe përgjigjet e nevojshme në vazhdim.
paraqitur projektin, jemi të hapur për përmirësime Shumica dërmuese e pyetjeve të reja që janë
të tjera të nevojshme, pa asnjë rezervë; është një paraqitur, vërtiten në po ato shqetësime, për të cilat
strukturë që ne kemi arritur me këtë shkallë njohjeje, u përpoqa t’u jap shpjegimet paraprake. Po theksoj
me këto përgatitje, si më racionalja për momentin, faktin se një program i detajuar i Qeverisë do të vijë
por me angazhimet që u paraqitën dhe në platformë, së shpejti në këtë Kuvend, prandaj do t’ju lutesha
për ta rikonceptuar në masën që do të ecë reforma ta bënim sa më racionale këtë procedurë. Do të
dhe do të ndahen funksionet e shtetit nga ekonomia. përqëndrohesha, së fundi, për të nxjerrë nga ndonjë
Deputeti Argjir Panariti: Si mendohet të sigurohet impas i ri i mundshëm punimet e Kuvendit; i quaj
çeliku i nevojshëm, rreth 200 000 tonë në vit, për të krejtësisht të ligjshme dhe normale pyetjet që
mbështetur programin tuaj në ndërtim, turizëm, paraqiti Kuvendi, por nuk do të arrinim t’u jepnim
infrastrukturë etj? përgjigje të gjitha problemeve të akumuluara në një
Sigurisht kjo duhet konceptuar dhe me seancë ose në një ditë; do t ‘u përgjigjesha atyre që
riaktivizimin dhe rinovimin e kapaciteteve prodhuese kanë probleme të reja dhe nuanca të veçanta.
të çelikut në vend, por dhe me importe, sepse tanimë Deputetët e Omonias pyesin se në ligjin “Për
filozofia e prodhimit të gjithçkaje në vend nuk i dispozitat kryesore kushtetuese”, neni 4, theksohet
qëndron më kohës, madje na ka lënë pas; sigurisht, se dhe pakicave ndërkombëtare u garantohen dhe
bashkëpunimet në fushën e ndërtimeve, që nga u njihen të drejta themelore të pranuara në
infrastruktura e deri në kapacitetet e tjera prodhuese dokumentet ndërkombëtare. Në këtë Kuvend si do
në firmat e huaja, do të krijojnë mundësi edhe për të zbatohen e do të sigurohen këto të drejta
këtë çështje. veçanërisht për arsimin në gjuhën amtare?
Ju falemnderit! Këtu s’ka asnjë problem, domethënë edhe në
Kastriot Islami - Për të kaluar në diskutime,15 këto dispozita që miratuam kjo çështje nga
minuta pushim. pikëpamja legjislative është plotësisht e zgjidhshme.
Tritan Shehu- Kishim bërë një pyetje. Është çështje e konceptimit konkret të programeve
Sekretaria pyetjen që s’e dorëzoi. konkrete për të gjykuar edhe në këtë Kuvend për
Një deputet - Sekretaria të mbajë përgjegjësi. mundësitë, nevojat e shtrirjes se këtij arsimimi edhe
Kastriot Islami - 15 minuta pushim, ju lutem! mbi nivelin tetëvjeçar dhe për shkollat e mesme,
Një deputet - Protestojmë për këtë. dhe për arsimimin në shkollën e lartë me tekste
Kastriot Islami - Protestim, e mësuat keq dhe pedagogë përkatës, edhe për komunikimin me
protestimin, dreqi e mori. Greqinë, si vend mik dhe fqinj në këtë fushë. Kështu
që nuk shoh pengesa legjislative, përveç realizimit
*** praktik të kësaj çështjeje.
Ka një varg pyetjesh që lidhen me konceptin
Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. Ndërkohë organizativ dhe kandidaturat konkrete të Qeverisë
457
së re, deri tek të dhëna për personat e ngarkuar. Vazhdojnë pyetje për drejtime të caktuara të
Meqenëse përgjithësisht është mbajtur parasysh zhvillimit të ekonomisë, siç janë burimet energjitike,
karakteri dhe nevoja e ardhjes në punë të ekspertëve, ato hidroenergjetike etj., etj.
të njohësve të gjuhëve të huaja, të personave me Situata e sivjetshme hidroenergjitike paraqitet
reputacion në fushën përkatëse, do të ftoja deputetët diçka më e favorshme. Sigurisht është një nga
që për vërejtjet konkrete që kanë, jo vetëm për këtë pasuritë që duhet riaktivizuar, në përputhje me
çështje, por dhe për ato që kanë shprehur si mbylljen e ciklit të investimeve në këtë fushë.
shqetësime me anë të pyetjeve, t’i paraqisnin në - Çfarë mendon Qeveria lidhur me transaksionet
diskutimet e tyre për të qenë në një rrugë më ndërkombëtare ose ecurinë e mallrave, të naftës e
racionale. Sidoqoftë duhet të theksoj një pozicion të produkteve të saj?
të qartë për arritjen në këtë koncept strukturor Mendohen zgjidhje sipas marrëveshjeve
nominativ të kabinetit të ri, i cili është një kabinet i koncesionare tradicionale apo të moderuara etj., etj.
paraqitur nga shumica parlamentare. Ky është një Sigurisht, nafta është një nga burimet, me të cilat
fakt që rezultoi, siç theksova dhe para dy ditësh, na ka pajisur natyra, më konsistente në zhvillimin
pra zgjidhja e vetme që ngeli pas konsultimeve me tonë të ardhshëm ekonomik. Qeveria nuk është për
partitë politike, të cilat për arsyet e respektuara që marrëveshje koncesionare, por është për terma
paraqitën nuk pranuan të marrin pjesë në këtë kontratash bashkëpunimi me leverdi reciproke për
kabinet. Atëherë i mbetet kësaj shumice të shfrytëzuar teknologjinë dhe ndihmën e
parlamentare të paraqesë konceptin e saj për partnerëve të huaj që këto pasuri të vihen sa më
kabinetin dhe të kërkojë votëbesimin tuaj. Jeni shpejt në dispozicion të ekonomisë.
plotësisht të lirë të gjykoni dhe të vendosni, por nuk Deputeti Hajri Hoxha pyet: Si mund të zbatohet
e shikoj të arsyeshme që në një kabinet, që nuk dhe a është zbatuar në ndërmarrjet e bujqësisë
pranohet, të bashkëpunohet, të kërkohet ajo që s’u vendimi për 80%-shin, kur dihet që në disa aktivitete
pranua. Pra duhet të formohet një kabinet i shumicës puna nuk ndërpritet asnjëherë? A është e drejtë që
me koncepte jashtë pozicionit zyrtar të atyre që një pjesë e punëtorëve të marrin 80%; dhe një pjesë
nuk kanë pranuar të bashkëpunojnë. e administratës ose punëtorëve të tjerë të marrin
Deputeti Vangjel Stamo, më duket përsërit: A 100% pagë në punë?
dini ndonjë vend të botës, ku toka nuk shitet etj.etj., Këtë çështje e kemi në trajtim dhe do të
përveç atyre ish-socialiste? përpiqemi të japim zgjidhje me racionale me këto
U sqarua. vështirësi që janë, me sensin që të mos fiksohen
-Si është parashikuar konceptimi i degës së kufij të tillë administrativë 80%, që nuk mbështeten
kromit në të ardhmen? në një logjikë ekonomike, që përfshin të tëra degët
Është një degë me rentabilitet edhe sot. dhe të tëra situatat partikulare që krijohen, por masa
Sigurisht, me rinovimet që do të gjykojmë, me e pagesës se pjesshme le të jetë në përputhje me
investimet, është një degë me të ardhme. raportin që zë fondi i pagave, që paguhet në formën
Sadedin Balla pyet: Ekonomia e tregut kërkon e kësaj asistence, në fondin e përgjithshëm të
dhe kuadrin përkatës, specialistë të përgatitur për pagave, në mënyrë që dhe administratorët e
këtë lloj. Si do ta zgjidhim këtë çështje? ndërmarrjes të bëhen të interesuar dhe ky trajtim të
Jemi plotësisht të hapur për të hyrë sa më shpejt shtrihet dhe për ta, jo të marrin ata 100%-shin, në
në rrugëzgjidhje konstruktive dhe masive në këtë mënyrë që administratorët e ndërmarrjes të bëhen
çështje, jo thjesht me kualifikim. Siç thamë mund të interesuar që pesha e ndërprerjeve, e pagesa pa
të nevojiteshin edhe shkolla të reja, sipas konceptit punë etj.etj. të jetë sa më e vogël, duke gjallëruar
që paraqitet në platformë, edhe institucione të me format e pavarësisë dhe të ekonomisë që thamë
mirëfillta kualifikimi që do të realizohen në aktivitetin ekonomik, duke bërë të interesuar
bashkëpunim me të huajt. Është një çështje e punëtorët që të bëhen dhe aksionerë.
shtruar realisht nga deputeti Sadedin Balla, nëse i Vazhdojnë pyetjet për fshatin, të zënies me
përballon ekonomia jonë gjithë këto fonde. punë, për të cilat s’kam gjë për të shtuar.
Sigurisht, në mjaft nga projektet e bashkëpunimit Deputeti Tritan Shehu ka sugjerimin që nuk i
me partnerët e huaj përfshihet dhe kualifikimi i jam përgjigjur pyetjes së tij të dytë: Cili do të jetë
kuadrit. Janë çështje që nuk zgjidhen brenda një qëndrimi i Qeverisë ndaj groposjes së mbeturinave
dite ose një viti. të ardhura nga jashtë, sidomos nga Italia, a do të
458
vazhdojë kjo praktikë? proverbi “Ujku qimen e ndërron, por zakonin s ‘e

Ne jemi të angazhuar që asgjë të mos bëhet në harron”, ka shekuj që jeton dhe se është universal
kurriz të dëmtimit të florës, faunës, ambientit, pikërisht për faktin se një popull s’mund ta lërë fatin
prandaj krijohen dhe organizma përkatës. Deri tani e tij në duart e njerëzve që kanë treguar antikulturë,
nuk kemi dijeni për veprime masive të rrezikshme profanizëm, dyfytyrësi, antihumanizëm dhe nuk i
në këtë fushë. Ka pasur ndonjë transaksion që me breu ndërgjegja për këtë masakër. Programi i zotit
rreze të limituar ka sjellë disa të ardhura, por Fatos Nano ka plot ide joshëse, po cili do t’i vërë në
përfundimisht nuk ka asnjë qëndrim komercial për zbatim këto ide? Unë nuk kam ndër mend të bëj
këtë çështje. biografitë e ministrave, të parapërlqyer nga zoti
Ju falemnderit! Fatos Nano, sepse nuk është as profesioni, as
Kastriot Islami - Kalojmë në diskutime. Fjalën karakteri im, por dy fjalë do t’i them në parandalimin
e ka deputeti Teodor Keko. e një tragjedie të re kombëtare që do të afronte
Teodor Keko - I nderuar Kryetar, frikshëm, nëse ne sot do t’i japim votëbesimin një
Të nderuar deputetë, qeverie pa kredibilitet në populI. Shumë anëtarë të
Situata kur jemi mbledhur për t’i dhënë Qeverisë së re janë anëtarë të Partisë së Punës të
votëbesimin Qeverisë së re është tragjike. Populli Shqipërisë. Unë i respektoj bindjet e tyre politike,
shqiptar vuan nga uria kronike. Pjesa më e madhe por dua të pyes publikisht zotin Fatos Nano:
e kryefamiljarëve niset në agim për në punë pa futur Ç’qëndrim mbajnë ata ndaj politikës së djeshme të
asnjë kafshatë ushqim në gojë. Fëmijët tanë janë Partisë së Punës të Shqipërisë dhe udhëheqësve
anemikë, çmimet tepër të larta të tregut privat e të të saj? A mund t’i nxjerrë ai ministrat e tij t’i përgjigjen
zi, ku mund të gjesh ushqimet më të domosdoshme hollësisht kësaj pyetjeje përpara Kuvendit? Në të
për të mbajtur gjallë frymën e fëmijëve, i kanë kthyer kundërt, do të ishte një absurditet që ne të votonim
rrogat tona në rroga liliputësh, tepër të ulëta dhe për disa njerëz të panjohur, mbasi janë të ardhur në
qesharake. Njerëzit banojnë në apartamente në një ditë të bukur nga qielli që nuk dinë ç’ëndërrojnë
hapësira kriminale, ku sipërfaqja mbulohet vetëm e ç’vese kanë. Populli kërkon garanci e që koha e
me shtrete për të fjetur. Ky mjerim ekonomik ka re të qeveriset nga njerëz të rinj, e jo nga tipa që
shkatërruar botën morale të shqiptarit. Nga njëra kanë si refleks të kushtëzuar konservatorizmin e
anë i urituri ka humbur rendimentin në punë, nga ushtrimit të diktaturës, reflekse që fatkeqësisht po
ana tjetër i është dobësuar ndjenja e mikëpritjes, na manifestohen dhe këtu. Zoti Fatos Nano mund
besës dhe dashurisë. Shqiptari sot dridhet kur të përgjigjet se qëndrimi i atij vetë ndaj së kaluarës
dikush i troket në mbrëmje në derë. Ai braktis në duket qartë në programin e Qeverisë së Punës që
çdo mënyrë atdheun, ai grabit; ky është krimi që i paraqiti mirëpo unë, duke i kërkuar ndjesë, nuk kam
ka bërë regjimi diktatorial njeriut të mrekullueshëm fuqi t’u besoj fjalëve të bukura, sepse kur paraqiti
shqiptar. Ky krim e ka bërë mosbesues popullin këtë program ai tha se muajt e shkuar organet e
shqiptar. Ai nuk i beson më njerëzve, që nuk dinë të policisë manifestuan dobësi dhe se Kuvendit po i
kërkojnë falje, që e torturuan, e vranë, e tjetërsuan, paraqit një qeveri pune, të përbërë nga ekspertë dhe
e lanë pa shkollë, e egërsuan; e bënë të braktisë menjëherë, duke menduar ndoshta se ne nuk e
vendin, prindërit, varret e të parëve. Në kushtet e mbajtëm mend mirë këtë fjalë, ai na paraqiti një
një mjerimi të tillë, kur ligjet nuk ka mundësi të ministër, i cili kishte vuajtur nga këto dy dobësi.
mbështeten menjëherë, me një ekonomi të fortë dhe Unë mendoj se ishte një shaka, mirëpo të bërit shaka
të zbatohen logjikisht kështu, mendoj se çelësi i duhet të jetë më komunikuese, sepse ne pastaj
artë për fillimin me sukses të Qeverisë se re, është mund ta keqkuptojmë Kryeministrin, duke e quajtur
krijimi i një kredibiliteti në popull që populli ta dojë e për këtë shaka një njeri që nuk shkëputet dot nga e
ta besojë, t’i bindet. Sepse si mund t’i bindet ligjit, kaluara. Personalisht, preferencen e tij ndaj zotit
që ndalon grabitjen e një populli që s’ka bukë për Gramoz Ruçi nuk do ta quaja as humanizëm, sepse
fëmijët, duke dëgjuar listën e Këshillit të Ministrave, zoti Gramoz Ruçi erdhi në pushtet në një kohë të
të paraqitur nga zoti Fatos Nano; personalisht u turbullt, kur të gjitha partitë me elektoratin e tyre
dëshpërova. Ku është Qeveria e re Shqiptare, e bënin gabime dhe këtij njeriu i ranë në kurriz dhe
papërlyer me kasaphanën e deridjeshme që torturoi mëkatet e të tjerëve, gjë që ai e konstatoi dhe vetë,
me anë të shkatërrimit ekonomik, jo një, dy, por kur doli para Parlamentit, se shtypi e ka sensibilizuar
mbarë popullin shqiptar. A e di zoti Fatos Nano se opinionin publik, mirëpo mëkatet në global e djegin
459
njeriun si figurë për momentin, sepse ato nuk i të veçantë zënë problemet ekonomike në situatën
analizon dot çasti por historia. Atëherë, përse një politike që po përjetojmë dhe ç’vlerë të veçantë ka
Parlament dhe një njeri, duhen vënë në një pozitë stabilizimi i kësaj situate në zgjidhjen e problemeve
kaq të vështirë? Ky mua nuk m’u duk një veprim ekonomike. Kjo është arsyeja që mbarë populli ynë,
logjik, kur ne kemi aq shumë nevojë për veprime mbarë opinioni pret me interes të veçantë programin
tepër logjike. Gjithashtu, do të dëshiroja ta pyesja e Qeverisë së re, duke kërkuar në të rrugëzgjidhjet
zotin Fatos Nano dhe për një pikë pak të errët për reale dhe bindëse në këtë rreth të mbyllur. Në veçanti
emua të funksionimit të Qeverisë së tij. Përgjigjja pritet përgjigje për pyetjet: si do të frenohet rënia e
që do të qetësonte shpirtrat tanë dhe do të na ekonomisë, duke e futur atë në rrjedhën e
poziciononte të gjithë ndershmërisht, siç mendojmë stabilizimit? Si do të kryhet reforma dhe në çfarë
në mënyrë individuale, do të ishte: si e shikon një faze do të kalojë ajo për të kaluar nga një ekonomi
Shqipëri të begatë zoti Fatos Nano? Të varur apo të e centralizuar në ekonomi të tregut? Kjo është
pavarur nga një shtet i fuqishëm ekonomik? E shikon arsyeja që këto çështje kryesore përbëjnë dhe dy
një gur shahu në lojë apo një lojtar të lojës së shahut objektivat kryesore të programit të Qeverisë, të
dhe nëse kjo Shqipëri do të jetë e varur nga kapitali paraqitur sot në Kuvend nga shoku Fatos Nano. Në
i huaj në mënyrë jetike, Qeverinë e re a do ta kuadrin e transformimeve të thella demokratike, që
aprovonte ky kapital jetik për ne? Të gjitha këto solli pluralizmi demokratik partiak, përcaktimi i një
pyetje kërkojnë përgjigje të sinqertë, sepse platforme të re, të reformuar ekonomike është jetik
aktualisht vetëm me sinqeritet dhe qëndrim të ftohtë për zhvillimin ekonomik shoqëror të vendit; pa dyshim
e realist ndaj të djeshmes dhe të sotmes mund të dhe për vetë reformën politike. Kjo rëndësi e veçantë,
fitohet besimi i popullit shqiptar, i forcës së vetme mendoj se nuk përcaktohet thjesht nga kriza
që mund të materializojë planet e Qeverisë sonë të ekonomike që po përjetojmë, por nga fakti se rrënjët
re. Ne i kemi humbur të gjitha. Le të fitojmë të parin e kësaj krize komplekse i shohim në vetë sistemin
besimin. Le të jemi më pak sentimentalë ndaj e drejtimit të centralizuar e të komandimit
individëve që nuk i do populli, sado të zotë të jenë administrativ të ekonomisë. Në këto kushte, edhe
ata, sepse ne jemi këtu për të përfaqësuar popullin, rrugëdaljet nga kjo krizë do t’i gjejmë në eleminimin
jo për të kënaqur njëri- tjetrin. Duke dëgjuar listën e e këtij sistemi, që ka treguar paaftësinë e tij në
ministrave, të propozuar nga zoti Fatos Nano, unë zhvillimin intensiv, në rritjen e efektivitetit të
dyshoj se ai nuk është ende një dorë e fortë, një ekonomisë. Alternativa e ekonomisë së tregut, siç
njeri që nuk ndikohet nga personazhet e afirmohet edhe në programet e të gjitha partive
prapaskenës, që nuk është një dyshim i opozitës, politike, shihet si e vetmja rrugëdalje. Nuk është ky
por i popullit shqiptar. Ai kërkon të qeveriset nga një rasti për të folur për gjerësinë, kompleksitetin dhe
qeveri me mentalitet të ri. Do të ishte mjerim i madh vështirësitë e ndërmarrjes së kësaj reforme, por
sikur nesër, me t’u aprovuar Qeveria e re sot, do të veçse e quaj të rëndësishme të theksoj që përgatitja
dëgjonim në radhën e qumështit anekdota për e strategjisë dhe taktikës për kalimin në ekonominë
ministrat tanë, siç ka ndodhur. e rregulluar të tregut, kërkon marrjen e një vendimi
Nuk do të uroja që ndryshimi radikal, që po kalon që do ta quaja vendim politik. Një vendim i tillë duhet
shoqëria jonë, të ironizohej nga vargëzimi i të merret vetëm pas një analize serioze dhe një
mëposhtëm: “Pluralizmi ja na mbiu me përmbysje diskutimi të gjerë me pjesëmarrjen e të gjitha forcave
të mëdha, zogjtë po thonë me ciu-ciu janë mbretër politike për të përpunuar variantet më optimale në
po ata”. Qeveria e paraqitur nga zoti Nano është kuadrin e gjithë varianteve të mundshme. Jam i një
pak e dyshimtë. Vështirë t’i besojë populli shqiptar. mendimi me propozimin e paraqitur në programin e
Nëse nuk do t’i besonte, kjo do të ishte katastrofë. Qeverisë nga shoku Fatos që një diskutim i tillë
Unë i kuptoj presionet mbi zotin Fatos Nano, i besoj duhet të bëhet në Kuvendin Popullor. Ai duhet t’i
intelektit të tij dhe e ftoj të reflektojë që Qeverisë së vërë vulën këtij vendimi. Përgatitja e projektit të plotë
tij të mos i japim vetëm ne votëbesimin, por mbarë dhe të detajuar të reformës ekonomike përbën një
populli shqiptar. nga detyrat më imediate dhe më të rëndësishme të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ylli Bufi. Qeverisë se re. Angazhimi i Qeverisë së re për
Ylli Bufi - I nderuar Kryetar, përcaktimin dhe konkretizimin e masave, për
Të nderuar kolegë deputetë, kryerjen e reformës ekonomike, vështirësohet nga
Tashmë është e qartë për të gjithë se ç’peshë gjendja shumë e rëndë e ekonomisë. Po bëhen
460
përpjekje maksimale për të siguruar furnizimin e gjitha partitë dhe organizatat politike, apo çfarëdo
tregut me artikuj ushqimorë kryesorë, duke përdorur qofshin ato, sepse në fund të fundit, kjo është e
për këtë qëllim me përparësi fondet valutore; por lidhur me interesat tanë kombëtarë dhe e dëshiron
këto kanë qenë të pamjaftueshme për të siguruar i gjithë populli ynë. Janë këta interesa që e diktojnë
lëndët e para dhe materialet e tjera ndihmëse në frymën e koalicionit, të mirëkuptimit dhe të
shumë degë të ekonomisë dhe në veçanti të angazhimit të përbashkët të Qeverisë dhe të gjithë
industrisë, duke krijuar deficite të ndjeshme në forcave politike për të krijuar atë klimë sociale të
prodhim, të cilat në formën e një reaksioni zinxhir nevojshme për të kthyer tek njerëzit besimin e punës.
çojnë drejt bllokimit të tërë ekonomisë. Si rezultat i Unë e mbështes apelin që bën Kryeministri për të
këtyre mungesave në periudhën katërmujore, ndërprerë grevat deri në fund të vitit dhe ju ftoj, të
industria e lehtë krijoi deficite në shumicën e zërave. nderuar kolegë, të solidarizohemi me këtë apel për
Ndërprerjet e punës në Kombinatin e Tekstilit, në të mirën e vendit, për të mirën e popullit. Dua të
fabrikat e trikotazhit, të konfeksioneve, të këpucëve, theksoj se ashtu si në aktivitetin e Qeverisë se
të xhamit etj., kanë keqësuar më tej furnizimin e Përkohshme, edhe në programin e Qeverisë së re,
tregut. Në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit masat stabilizuese të ndërmarra nuk shihen vetëm
të kaluar, tregut i janë dhënë më pak pëlhura dhe si një mjet për të dalë nga kriza. Po të shiheshin
stofra 7 milionë metra linear, konfeksione dhe vetëm në këtë aspekt, do të ekzistonte rreziku real
pëlhura 3 milionë metra linear, trikotazhe të që ato të drejtoheshin drejt stabilizimit të strukturave
ndryshme 2 milionë copë, këpucë 800 000 palë etj. ekonomike ekzistuese. Është pozitiv fakti që masat
Aktualisht në industrinë e lehtë kanë ndërprerë përgatisin kushtet për kalimin drejt ekonomisë së
punën dhe paguhen me 80% të pagës 45 000 tregut. Këtij qëllimi i shërbejnë përpunimi i
punonjës. Në industrinë ushqimore detyrat janë legjislacionit për privatizimin, për përshpejtimin e
realizuar më mirë, në masën 95%, por ato janë procesit të tërheqjes së kapitaleve dhe investimeve
mbështetur kryesisht në import. Rënia e ndjeshme të huaja, në formën e ndërmarrjeve të përbashkëta,
e prodhimit bujqësor e blegtoral është ndier e të gjitha format e bashkërendimit ekonomik dhe
gjithmonë e më shumë nga industria përpunuese. tregtar, masat për zgjerimin e mekanizmave të
E rëndë është gjendja për prodhimet blegtorale, ekonomisë se tregut në fshat, përfundimi i studimit
dorëzimi i qumështit dhe për pasojë dorëzimi i djathit për reformën e çmimeve, pagave etj. Kriteret e reja
është nën 80%. Në këto kushte Qeveria është e për çmimet e grumbullimeve dhe levave të tjera
detyruar të përdorë fonde suplementare valutore për ekonomike, hapësira e gjerë që merr demokracia
importimin e sasive të paparashikuara drithërash, dhe pavarësia e shtresës kooperativiste, për masat
vaji, orizi, mielli, qumështi pluhur e deri te sapuni, e reja të pronës private në fshat, që i japin mundësi
vezët e patatet. Në kushtet e këtyre vështirësive të asaj për të konkuruar realisht me format e tjera të
mëdha ekonomike sociale i vlerësoj të drejta dhe i pronës, e fusin bujqësinë më të përgatitur në rrugën
mbështes masat për ndalimin e rënies ekonomike, e ekonomisë së tregut. Në rrugë direkte këta
që propozohen në programin e Qeverisë, dhe në mekanizma fillojnë të vënë në funksionim të gjitha
mënyrë të veçantë ato masa që lidhen me rritjen e hallkat në zinxhirin bujqësi, industri ushqimore e
interesimit material të punonjësve për shtimin e tregti. Ndërmarrjet e industrisë ushqimore fillojnë të
prodhimit, si dhe ato për marrjen e ndihmave dhe vihen në kushtet e ekonomisë konkurenciale. Tanimë
kredive nga shtetet, institucionet e firmat e huaja lëndët e para, ato nuk do t’i sigurojnë nëpërmjet
dhe përdorimin e tyre për normalizimin e tregut dhe planit të dorëzimeve të detyrimeve, por nëpërmjet
të prodhimit. Ka vend që në këto drejtime angazhimi kontratave, ku çmimet fiksohen sipas kërkesës dhe
i Qeverisë të jetë akoma më efektiv. Ndalimi i rënies ofertës. Një hap tjetër drejt plotësimit të kuadrit të
së ekonomisë dhe futja e saj në rrjedhen e mekanizmit të tregut është dhe fillimi i reformës së
stabilizimit përbën premisën kryesore të privatizimit, që në thelb zgjidh problemin e veçimit
domosdoshme për vazhdimin e pandërprerë të të shtetit nga gjendja e monopolit të një subjekti të
reformës ekonomike. Që ekonomia jonë të ecë vetëm të pronës. Shumëllojshmëria e pronës
nëpërmjet reformave në rrugën drejt ekonomisë së shtetërore, kooperativiste, aksioniste, private etj.
tregut ajo, para së gjithash, duhet të ngrihet në dhe krijimi i ekonomisë se përzier tani garantohet
këmbë. Kjo nuk mund të jetë detyrë vetëm e në ligjet kushtetuese që sapo miratuam. Me
Qeverisë, për këtë duhet të jenë të interesuara të përfundimin e akteve dhe udhëzimeve të tjera tani
461
bëhet e mundur që privatizimi të fillojë edhe në Masat që propozohen për këtë qëllim në program
industrinë ushqimore; në një fazë të parë në linjat e nuk kufizohen vetëm drejt kufizimit dhe shkurtimit
punishteve të vogla të përpunimit të sheqerit, të të prodhimit në ndarjen. A, por dhe me shtimin e
pijeve, të konservave, të asortimenteve, të bukës, rëndësishëm të investimeve dhe fondeve valutore për
të bulmetit, të sallamit etj. dhe pastaj në një fazë të rinovimin e plotë teknologjik dhe sigurimin e lëndëve
dytë edhe në fabrika të ndryshme, si në ato të vajit të para dhe ndihmëse për drejtimin e resurseve të
të ullirit, të pijeve alkolike etj. natyrisht pa vendosur vendit drejt këtij sektori, të rikualifikimit dhe kalimit
pengesa kufizuese midis grupimeve të mësipërme, të fuqisë punëtore në zgjerimin dhe bashkëpunimin
ku të mbeten për një kohë më të gjatë, fabrika të ekonomik me vendet dhe firmat e huaja.
shtetit, të bukës, të miellit, rafineritë e vajit, prodhimi Së fundi desha t’i them deputetit parafolës, i cili
i sheqerit, fabrikat e qumështit, prodhimet e duhan iu drejtua shpesh herë Kuvendit në emër të popullit,
cigareve etj. Një shkallëzim i tillë i procesit të që ministrat e Qeverisë që paraqiten dhe unë
privatizimit është bërë duke pasur parasysh disa personalisht, siç u shpreh dhe Kryeministri në
faktorë, si garantimin e furnizimit normal të tregut përgjigje të pyetjeve që dha, mendojmë të punojmë
me produkte ushqimore të nevojës së parë, mbajtjen në realizimin e këtij programi pa paragjykime, për
nga shteti të bilanceve të artikujve ushqimorë t’u angazhuar plotësisht në realizimin e programit
kryesorë, liberalizimin e çmimeve të prodhimit të që paraqitëm. Më duket nuk është të vendi dhe koha
gatshëm, në përputhje me liberalizimin e çmimeve dhe një kërkesë jo e logjikshme që të bisedojmë
të lëndëve të para etj. Një veçori e rëndësishme e për përkatësitë partiake, për paragjykime ndaj së
Qeverisë së re, ashtu si dhe në programet e të gjitha kaluarës. Fjala është që angazhimi ynë për
partive politike, është marrja e masave të shpejta realizimin e këtij programi të jetë i plotë dhe ne kemi
afatshkurtra e afatgjata për zhvillimin e sektorëve besim që, duke bashkëpunuar Qeveria me të gjitha
që prodhojnë për konsum, si ato të industrisë së forcat politike të vendit, është e mundur të realizojmë
lehtë, të industrisë ushqimore, të cilët jo vetëm që siç duhet objektivat që parashtroi Kryeministri në
sjellin një përmirësim të furnizimit të tregut, por dhe këtë program.
një efektivitet dhe rentabilitet më të lartë ekonomik. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Jani
Megjithëse për këtë problem janë bërë edhe herë të Gjyzeli. Nuk është i përgatitur?
tjera programe zhvillimi, rezultatet kanë munguar, Fjalën e ka deputeti Blerim Çela.
pasi mendoj se çështja nuk është kaq e thjeshtë, Blerim Çela - I nderuar Kryetar,
se lidhet me ristrukturime të rëndësishme, jo vetëm Të nderuar deputetë,
të strukturës se prodhimit, por të ekonomisë në Diskutimi i programit të Qeverisë sot është i
tërësi. Në vitet 80-90, në industrinë e lehtë dhe veçantë për vetë kushtet e një Parlamenti pluralist,
ushqimore janë investuar vetëm 1/10 e investimeve i cili pas 46 vjetësh, pranon ndeshje mendimesh,
që u realizua në tërë industrinë. ku ato më racionalet do të fitojnë të drejtën e
Kastriot Islami - Ju lutem respektoni 10 qytetarisë e të mendimit konkret. Analiza që i bëri
minutëshin! zoti Fatos Nano ekonomisë ishte një panoramë
Ylli Bufi - Fondet themelore të industrisë se rrëqethëse dhe tronditëse.
lehtë dhe ushqimore ndaj fondeve të industrisë në Në të gjitha fushat vërtetohen mosrealizime,
tërësi zënë 13.4% kur këto degë japin 40% të deficite valutore buxhetore, shkalla e lartë
prodhimit të përgjithshem industrial, kur japin 70% inflacioniste, mosinteresim për prodhimin dhe
të tatimit mbi xhiro që realizon ekonomia jonë ose papunësinë. Pasojat e tyre janë uria e përgjithshme
63% të tatimit mbi xhiro dhe fitimit. Pa u zgjatur, fizike e proteinike, mungesë strehimi, banesa të
më duket se vetëm këto shifra flasin qartë se ku papërshtatshme dhe antihigjenike, lypësat, familje
kanë mbetur këto degë të industrisë dhe ç’mundësi me të ardhura minimale, vjedhje, grabitje, krime e
dhe vlera të mëdha përmbajnë ato në vetvete për prostitucion, i cili për fat të keq, është vërtetuar me
fuqizimin e ekonomisë dhe rritjen e efektivitetit të të huajt për disa dollarë, e më pas eksod masiv i
saj. Në programin e Qeverisë se re, që i paraqitet ligjshëm e i kundërligjshëm. Këto janë plagë të rënda,
sot Kuvendit, zhvillimi prioritar i sektorëve të prodhimit të krijuara në trupin e kombit, që nuk e kursen as
shihet si një alternativë e domosdoshme për djersën, as gjakun në luftë e në punë për të siguruar
suksesin e vetë reformës, për kalimin në ekonominë një jetë të denjë e që Qeveria e re e sa propozuar
e tregut. po i trashëgon si një e keqe që duhet shkulur
462
rrënjësisht. Programi që po na paraqitet me jep frutet e dëshiruara, prandaj sugjeroj që minimumi

alternativën në ekonominë e tregut është një jetik të përcaktohej sipas kërkesave me të
ndërmarrje pozitive, që i përgjigjet proceseve të reja domosdoshme që ka njeriu për një ushqim e jetesë
demokratizuese e reformuese të shtetit tonë të ri normale. Në program thuhet se do të fillojë
pluralist e që opozita e ka drejtuar gjerësisht shumë liberalizimi i çmimeve të shitblerjes së fruta-
kohë me parë. Kalimi drejt ekonomisë se tregut perimeve, të disa llojesh shërbime artizanale,
nëpërmjet privatizimit është një domosdoshmëri, por fenomenopati kjo që po e ndeshim prej disa vitesh,
periudha reformative e këtij procesi nuk u përcaktua në një kohë kjo që rrogat kanë ngelur fikse. Kur do
qoftë edhe afërsisht në program. Formula se kalimi të fillojë liberalizimi i çmimeve, i pagave, si do të
do të bëhet me hapa të kujdesshëm nuk është e bëhet indeksimi i çmimeve me pagën? Së pari,
kënaqshme. Mendimi ynë është se ky proces duhet duhen rritur pagat, duhen rritur këto çmime që kemi
kaluar shpejt, se zvarritja shton vështirësitë, grupon dhe së dyti, me rritjen e çmimeve, të rriten dhe pagat,
forca të ndryshme, lufton efektet e reformës, rrit por duhet që indeksi i rritjes se çmimeve të jetë i
tensionet sociale dhe përmirëson me shumë barabartë me indeksin e konsumit të planifikuar të
ngadalësi standartin e jetesës, i cili është nën popullatës e jo me atë praktikë, e cila asnjëherë
minimumin jetik. Pra, kalimi gradual në ekonominë nuk është realizuar e, për pasojë, indeksi i pagave
e tregut bëhet i dyshimtë. Bëhet varianti i del më i ulët, duke prekur sistematikisht nivelin e të
transformimit të shpejtë të ekonomisë. Ky variant ardhurave të punonjësve. Këtë e përmend sepse
kërkon ndihmë të jashtme materiale, financiare, kredi Qeveria angazhohet të përballojë efekte sociale në
disamiliardëshe në dollarë, asistencë teknike të liberalizimin e çmimeve me më pak dhimbje. Popullit
kualifikuar nga Fondi Monetar e Banka Botërore, i janë hapur aq shumë plagë, sa dhimbjet e tjera që
në të cilat akoma nuk kemi aderuar. Kërkon mund t’i vijnë, sado të vogla që mund të jenë, e
bashkëpunim me firma të huaja, investime kapitale sensibilizojnë deri në irritim, prandaj fjala dhimbje
të konsiderueshme në të gjitha degët e ekonomisë, të zhduket nga fjalori ynë. Këtej e tutje duam vetëm
jo 3-4 milardë në vit, por të paktën 1 miliard dollarë gëzime, qetësi, liri e përparim. Qeveria duhet të
në vit. Në përllogaritje të përafërta vetëm rinovimi i marrë masa për të futur gëzimin dhe në ato familje
sistemit të ndërtimit do 1 miliard dollarë, një që kanë të papunë, duke paguar me fonde të
autostradë do 300-400 milionë dollarë, një fabrikë posaçme që i riu dhe e reja të mund të ushqehen
çimentoje 500 - 600 000 - tonëshe do rreth 50-70 vetë e jo në kurriz e me djersën e prindërve, që kanë
milionë dollarë. Ku do ta gjejë këtë mbështetje të vite të tëra që vetëm sakrifikojnë. Njeriu ka lindur që
domosdoshme Qeveria kur deri tani në program është të shijojë atë jetë, që jetohet vetëm një herë, e jo të
parashtruar dëshira për t’i pasur ato, ndërsa në sakrifikohet që të tërhiqet zvarrë pa pushim.
praktikë nuk po shohim të konkretizohet ndonjë Reformimi i sistemit bankar në dy nivele është një
rezultat. Dëshira e popullit dhe e secilit prej nesh masë me interes e që duhet përkrahur e vënë në
është të dalë nga kjo gjendje dhe ndihma jonë jetë sa më parë. Banka e Shtetit Shqiptar ose
teknike, me aq sa dimë, nuk do të mungojë, por Banka Qendrore duhet të jetë banka e bankave, që
lidhjet me botën e jashtme i ka në dorë Qeveria. Në do të merret me misionin e ri të monedhës,
program thuhet se do të rritet interesimi material i kreditimin e bankave të nivelit të dytë, si dhe me
punonjësve për rritjen e prodhimit. Kjo është pa përcaktimin shkencor të futjes së monedhës së
dyshim e drejtë dhe domosdoshmëri aktuale, që miratuar nga Parlamenti. Deri tani jemi dëshmitarë
nuk duron asnjë vonesë, por praktikisht studimi për të gjithë, si i vetmi institucion, që ka penguar
pagat dha çmimet akoma s’ka përfunduar. nxjerrjen e monedhës në qarkullim, kur daljet kanë
Edhe sikur ky studim i shumëpritur të përfundojë qenë më të mëdha se hyrjet ose kur këto të fundit
këto ditë, këtu u tha nga zoti Kryemininstër se do nuk janë realizuar, ka qenë Banka e Shtetit, e cila
të përfundojë më 15 maj, do të ishte e pafalshme, është detyruar nga Qeveria të nxjerrë monedhë me
jo reale dhe aspak nxitëse që minimumi jetik të urdhër administrativ kundër logjikës ekonomike,
përcaktohej në një pagë 30% më të lartë se paga duke mufatur padrejtësisht kanalet e qarkullimit
më e ulët që është 450 lekë. Kështu paga më e ulët monetar me pasoja inflacioniste, të fshehura nga
do të ngelej 600 - lekëshi, i cili nuk i përgjigjet bllokimi i çmimeve dhe nga boshatisja e tregut.
minimumit jetik e, për pasojë, do të mbjellë Kështu një pjesë e popullsisë ka para e nuk gjen
pakënaqësi dhe eksode. Çdo studim gjysmak nuk mall në treg, ndërsa pjesa më e madhe me paga të
463
ulëta nuk ka as mall dhe as para. A duhet lënë Banka tregtar, por mbi të gjitha përputhet me të drejtat e
Qendrore në dorë të Qeverisë? Mendoj që jo. Në liritë e njeriut. Konvertibiliteti i monedhës kërkon që
qoftë se Qeveria kushdo qoftë ajo, nuk është e zonja kushtet e këmbimit të jenë të një madhësie reale,
të përballojë vështirësitë ekonomike, të japë që do të thotë që sa më e gjatë të jetë periudha e
dorëheqjen, por jo të rrisë normën e inflacionit. tyre e kontrolluar, aq më i madh është zhveftësimi i
Banka Qendrore të kreditojë me interesa sipas monedhës, në rastin tonë i lekut. Gjithashtu, duke
kërkesës dhe ofertes. Bankat e nivelit të dytë, që vendosur çmimet e lira sipas kërkesës dhe ofertës,
janë banka të specializuara, për mendimin tim duhet fillon barazimi i çmimeve me vlerën, duke u shkëputur
të jenë: nga deformacionet që kanë pasur gjatë kohës kur
1) Banka tregtare import-eksporti, që do të ishin fikse. Këto fenomene janë të pashmangshme
merret me problemet e kreditimit të subjekteve dhe me pasoja të rënda sociale, që përballohen
tregtare që merren me tregtinë e jashtme. vetëm me ndihmë financiare të jashtme, rritje të
2) Banka e Kursimeve, që do të merret me prodhimit me ritme më të larta se shtimi i popullsisë,
kreditimin e popullatës për pajisje e orendi si dhe me besimin e durimin e popullit, të cilat më
shtëpiake, për ndërtim banesash, lokale, të tregtisë duket se mungojnë, por që duhet luftuar për t’i fituar.
e të shërbimeve komunale artizanale. Unë kam besim se kthim tek e kaluara nuk ka më.
3) Banka e Investimit dhe e Zhvillimeve, që do Disa nga problemet që më shqetësojnë për të
të merret me kreditimin e mallrave të ekonomisë, si ardhmen janë dhe këto: në programin e Qeverisë iu
për shembull të energjetikës, naftës, ndërtimit, ra shkarazi industrisë së material ndërtimit; pa tulla
mineraleve, infrastrukturës, turizmit, bashkëpunimit çimento e parafabrikate nuk ka ndërtim intensiv,
me kapitalin e huaj, si dhe kreditimit me valutë të uzina, fabrika, rrugë, hotele, shkolla, spitale etj.
huaj. Këto ndërvaren nga makineritë e ndërtimit, që
4) Banka Bujqësore, që do të kreditojë investimet nxjerrin gurë dhe argjil për prodhimin e çimentos
në bujqësi, blegtori, makineri bujqësore për dhe të tullës; nga transporti i tyre prej magazinave
kooperativat dhe ekonomitë private. në sheshet e ndërtimit e të prodhimit. Teknologjia e
Këto do të varen nga Banka Qendrore. Përveç ndërtimit është e amortizuar; kostoja e prodhimit e
këtyre mund të lejohen dhe banka private ose të lartë; humbjet të konsiderueshme, që shtohen nga
huaja të veçanta ose të përbashkëta vetëm me mjetet e makineritë në gjendje jashtë përdorimit me
kapitale private. Aktiviteti i tyre mund të jetë i normativa të konsumit të karburanteve skandaloze.
gjithanshëm e mund të duhet të konkurrojnë me Në ndërtim punojnë buldozerë që harxhojnë më
bankat e specializuara. Në këtë rast, pozicioni i shumë vaj sesa naftë, mjete transporti e makineri
Bankës Qendrore duhet përforcuar. Është mëse e që nuk punojnë më shumë se 12 ditë në muaj. Me
natyrshme që pozicioni i Bankës Qendrore duhet këtë program, i cili po u zbatua siç është shkruar,
të synojë në amortizimin e fuqisë konkurruese të nuk do të mbulohen pikë së pari me çimento
bankave të huaja ndaj bankave tona, nëpërmjet investimet e parashikuara dhe ne do të detyrohemi
sistemit të tatimeve të kufizimeve për shtrirjen e të importojmë. U sugjeroj Parlamentit dhe Qeverisë
veprimtarisë se tyre, të politikës së interesave etj. se pa industri material-ndërtimi moderne, e cila duhet
Synimi duhet të jetë gjithmonë që veprimtaria e tyre, rinovuar e para, nuk ka zbatim konkret ndërtimesh
e bankave të huaja, të shtrihet në ato fusha e në Shqipëri. Vihet re se në Shqipëri futen teknologji
sektorë, që i shërbejnë interesave kombëtarë, pa të vjetra, të përdorura. Këto importohen me mendimin
spostuar rolin dominues të bankave tona. Natyrisht, se kushtojnë lirë.
kjo politikë nuk mund të realizohet, vetëm se Kastriot Islami - Ju lutem respektoni 10
nëpërmjet një banke qendrore të fortë, me minutëshin!
kompetenca e të varur nga Parlamenti. Në vazhdim Blerim Çela - Edhe pak kam; në fakt bota i ka
të ristrukturimit të sistemit financiar, angazhimi i vlerësuar e nxjerrë jashtë përdorimit si të
Qeverisë për formimin e tregjeve financiare dhe papërdorshme, se janë të konsumuara fizikisht e
sidomos për konvertimin e lekut, i hap rrugë afarizmit moralisht. Ekonomia jonë duhet orientuar drejt së
me jashtë, por funksionet e hyrjes dhe të daljes resë, bashkëkohores, ndryshe nuk mund të çahet
lirisht të personave nga Shqipëria i pengon sistemi në tregjet e huaja; përveç që lehtësojnë kushtet e
i vizave, prandaj ky sistem duhet hequr. Lëvizja e punës së punëtorëve, rrisim rendimentin, fitimin,
lirë e personit jashtë shtetit nuk është vetëm problem pagat dhe ruajnë mjedisin nga ndotjet industriale.
464
Nevoja për bashkëpunim me firmat e huaja nuk që po kalon vendi ynë. Ai garanton sovranitetin
duhet të na shtyjë të pranojmë lidhje të pastudiuara kombëtar, bazat e shtetit juridik, mbrojtjen e të
e me pasojë të mëvonshme. Neve na interesojnë drejtave të njeriut e të drejtat e drejtësisë sociale.
dhe mirëpresim firma serioze me kapitale të sigurta, Ai i hap rrugën reformës së re ekonomike, drejt
me tendencë jo vetëm zhvillimin e vendit, por dhe ekonomisë së tregut, zhvillimit dhe përparimit të
ndeshjen konkurruese midis tyre që çon në uljen e vendit. Në programin e Qeverisë së re, që paraqitet
çmimeve. Privatizimi i ekonomisë nuk po ndihet. Ai në këtë Kuvend për votëbesim, kam mendimin se
duhet përshpejtuar, se jemi shumë vonë. Ministrat më e dukshme është që ai sjell një përshkallëzim
që pengojnë këtë proces të vihen përpara të të gjitha ndryshimeve që do të ndërmarrë Qeveria
përgjegjësisë. Zoti Fatos Nano, ndër të tjera, në në veprimtarinë e saj të mirëfilltë, ashtu dhe për
fjalën e tij citoi se rrëmbimi i paligjshëm i bagëtive, fushat e tjera, në platformën që ajo shtron para nesh.
i mallit të kooperativave nga fshatarët ka ardhur edhe Programi ka vlerë kur i përgjigjet kohës, por siguria
nga alternativat, që kishin parashtruar partitë e bëhet evidente, pasi nëpërmjet analizës që i bëhet
ndryshme në politikën dhe në programet e tyre. Kjo së kaluarës, evidencohet ajo që është bërë dhe
është një arsye, se programet tona ishin të barabarta mbahet qëndrim ndaj dobësive. Pozitiv është fakti
me dëshirat e fshatarësisë, por shkaku kryesor që në këtë platformë shprehet qartë dhe me forcë
është politika agrare e Partisë së Punës që është e se Qeveria e re është e vendosur të shkëputet në
gabuar gjatë këtyre katër dekadave. Fshatarët duhen mënyrë përfundimtare nga çdo gjë e gabuar e së
lënë të lirë të zgjedhin atë formë pronësie që u pëlqen kaluarës, si përkufizimi i demokracisë në aspektin
e përkon me interesat e tyre dhe të miratohet në ekonomiko-shoqëror, ashtu dhe metodat
Parlament. Kur është mirë fshati, bëhet mirë dhe administrativo-komanduese. Në shumë raste njerëzit
qyteti. Shitja e bagëtive përtej kufijve, jo vetëm pyesin: Kur do të formohet Qeveria? Ata i kanë bërë
s’është e ligjshme, por s’është as patriotike. Prandaj me shqetësim e preokupacion këto pyetje, sepse
ky akt duhet ndaluar kategorikisht. Përveç kanë dashur dhe duan që të funksionojë një orë e
ekonomisë duhet ristrukturuar tërë aparati shtetëror, më shpejt shteti ligjor. Ç’është e vërteta, jo pak
jo vetëm me ndryshimin e emrave të ministrave... shqetësime e turbullira vijnë nga mungesa e këtij
Kastriot Islami - Ju lutem dhe një herë, keni shteti ligjor. Nuk ka nevojë besoj këtu të përmendim
kaluar 10 - minutëshin. shembuj dhe raste. Ndodhemi në një gjendje të tillë,
Blerim Çela - … të ministrive, të komiteteve ku sot më tepër se kurrë vendit i duhet qetësi,
apo drejtorive, por në përmbajtje, si dhe duke vënë stabilitet dhe optimizëm; gjithçka duhet të futet në
në krye të detyrës njerëz të aftë; veçanërisht të rrjedhën normale dhe të shmanget psikoza e
shkrihen hallkat e tepërta dhe të ndërmjetme dhe pasigurisë. Zbatimi i ligjeve dhe rregullores nga
së fundi, mendoj se është e domosdoshme lufta organet e ruajtjes së rendit, sigurimi i qetësisë dhe
diplomatike në nivel tepër të lartë nga Presidenti i rendit juridik, është një detyrë mëse imediate për
dhe Kryeministri, si dhe nga grupet parlamentare njerëzit, që të kenë qetësinë shpirtërore e sigurinë
në Europë e në Amerikë për të thithur kredi e shoqërore e publike në punë dhe familje. Natyrisht,
investime kapitale me urgjencën më të madhe. ashtu siç thuhet dhe në programin e Qeverisë, detyrat
Falemnderit! që duhen zgjidhur janë të shumta. Problemi kryesor
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gëzim mbetet rimëkëmbja e ekonomisë së rënduar, duke
Haxhiu. vënë mirë në lëvizje gjithë piramidën shtetërore dhe
Gëzim Haxhiu - I nderuar Kryetar, hallkat e saj. Vetëm kështu do të bien në rrugën e
Të nderuar kolegë deputetë, zgjidhjes të gjitha problemet e mprehta ekonomike
Procesi i demokratizimit të gjithanshëm të që janë grumbulluar.
vendit kërkon një angazhim total të Qeverisë. Situata që kalojmë presupozon shkathtësimin
Doemos, kjo situatë tranzicioni që kalojmë kërkon e vet, veprimin e organeve shtetërore që në çdo
një preokupacion dhe shqetësim të qelizë të ekonomisë të kemi gatishmëri për punë,
jashtëzakonshëm qytetar e zyrtar për të vënë në pasi reforma ekonomike, që do të zbatohet me
rrugë të mbarë shtetin. Ne sapo formuam një sukses, kërkon vëmendjen e djersën e secilit.
dokument legjislativ të parë në Parlamentin pluralist. Probleme të tilla të mprehta, si ato që kanë të bëjnë
Ky do të ishte hapi i parë për ndreqjen e situatës me furnizimin e popullit, të sigurimit të lëndëve të
shumë të vështirë ekonomike, sociale dhe politike para për shumë aktivitete për të eleminuar 80%-in,
465
për rregullimin e pagave në raport me çmimet, ky Parlament i shpresës. Zoti Fatos Nano dhe
punësimin e njerëzve, si dhe përshpejtimin e procesit bashkëpunëtorët e tij morën përsipër ta drejtojnë
të tërheqjes së kapitaleve, investimeve të huaja, do vendin, më saktë ta realizojnë në kalimin tepër të
të kërkojnë një angazhim total e tepër rigoroz të vështirë të ekonomisë, tepër të komanduar me të
Qeverisë. Reforma ekonomike dhe kalimi gradual gjitha pasojat e saj prezente, me një arkë bosh, me
në ekonominë e tregut kërkon strukturimin e vetë një administratë parazitare, ku sundojnë
aparatit shteteror dhe të hallkave të tij nga qendra marrëdhëniet farefisnore, me një strukturë
në bazë. Vend të rëndësishëm duhet të zënë, kam industriale, e cila varet nga lëndët e para të importit,
mendimin, përmirësimet rrënjësore në strukturën e me një klasë intelektuale që është e gjymtuar
aparateve shtetërore, si dhe përcaktimi i qartë i etj.etj.Pra, me të gjitha këto pasoja Qeveria e Fatos
kompetencës së tyre. Pra, ndryshimet dhe Nanos mori përsipër që të lëshojë ekonominë drejt
transformimet ekonomike, që do të kryhen doemos, tregut të lirë, sipas përvojës së Europës. Ky është
duhet të reflektohen në funksionet dhe detyrat që realisht një ndryshim i plotë i kursit politiko-ekonomik
do të ketë të zbatojë aparati shtetëror, duke të Shqipërisë, braktisje i së ashtuquajturës të
shfrytëzuar për këtë qëllim dhe përvojën botërore pashkelurës socialiste shqiptare, me ambicionin për
dhe duke ia përshtatur atë realitetit shqiptar. Hapat ta lëshuar vendin në rrugët e Europës. Unë
e parë, që kemi ndërmarrë në procesin e privatizimit, përshëndes prudencën dhe kurajën e zotit Fatos
nuk po i përgjigjen me dinamizëm dikasterit sipas Nano për të reflektuar në programin e Qeverisë së
përkatësisë, në përputhje me vendimin e Qeverisë, re disa nga kërkesat thelbësore të programit të
prandaj duhet vënë dora nga vetë Qeveria dhe mbi Partisë Demokratike, sado që kam bindjen se e
pengesat burokratike apo hallkat e tepërta që drejta morale dhe historike për ta nisur dhe përparuar
pengojnë ecjen përpara. Punët që kemi përpara janë vendin tonë drejt ekonomisë së tregut të lirë i takon
të mëdha dhe të vështira. Natyrisht, që në këto partive të opozitës, përkatësisht Partisë
drejtime është në nderin e këtij Kuvendi pluralist që Demokratike. Nga kjo e drejtë, natyrisht, nuk
të gjithë ne deputetët, që na ka zgjedhur populli, jo përjashtohen anëtarët e rinj të politikës dhe të
vetëm ta themi me kompetencë fjalën tonë, por edhe ekonomisë së partisë në pushtet, veçse për të pasur
të bëjmë me përgjegjësi atë që na takon për besimin e nevojshëm dhe aq të domosdoshëm, atyre
kapërcimin e halleve të mëdha drejt qetësisë dhe u duhet të inicojnë dhe të realizojnë procesin e
stabilizimit. Mbështes fuqimisht thirrjen që Qeveria domosdoshëm të katarsisit të shoqërisë shqiptare.
i bën gjithë punonjësve të vendit tonë që deri në Alfa e këtij procesi spastrimi do të jetë pranimi publik
fund të vitit, për vetë situatën që ndodhemi, të mos i dështimit të socializmit specifik shqiptar me të
i shtojmë vendit halle të tjera me greva e gjitha deliret, dramat, krimet dhe marrëzitë e veta,
demonstrata. Natyrisht, duke vazhduar në proces që e kanë karakterizuar atë këtu. Është vendi të
zgjidhjen e atyre problemeve që i kemi në çdo theksoj se postulati, sipas të cilit paqja qëndron
ndërmarrje. Programi i Qeverisë është bashkëkohor mbi harrimin është shpikje e neodiktaturave.
dhe kam mendimin që ta mbështesim të gjithë. Shqipëria e zgjuar tashmë përfundimisht nuk mund
Falemnderit! të ndërtojë paqen mbi harrimin; natyrisht, as mbi
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Preç hakmarrjen. Paqja qëndron mbi politikën e pajtimit
Zogaj. kombëtar, mbi transparencën e plotë të Qeverisë
Preç Zogaj - I nderuar Kryetar, për të djeshmen, të sotmen dhe të ardhmn, duke
Të nderuar deputetë, vënë përballë shtetit juridik spekulantët e vjedhësit
Partia Demokratike e çmoi të arsyeshme të e çdo niveli, që janë shkaktarë për këtë gjendje ku
qëndrojë në opozitë, për arsye se deputetët e Partisë është vendi ynë. Në këtë vështrim është tepër e
së Punës dhe kjo parti që fitoi shumicën i ka të nevojshme që Qeveria të na informojë ne,
gjitha mundësitë të ndërtojë Qeverinë e re; ndërkohë, deputetëve, shifrat e shpenzimeve në sektorë të
gjykuam se Shqipëria pas 70 vjetësh ka nevojë për ndryshëm të Ministrisë të Punëve të Brendshme,
një opozitë konstruktive. E, për këtë arsye, në Drejtorinë e Pritjes, të Komitetit Qendror të
megjithëse në opozitë është e dobishme që të themi Partisë së Punës, të na informojë mbi shpenzimet
ndonjë mendim për programin dhe për Qeverinë. për mbajtjen e Partisë së Punës të Shqipërisë, mbi
Gjendjen, më mirë se sa ne, e dinë ata që janë gjendjen reale të thesarit etj. Ja, pra se këtu s’kemi
jashtë Parlamentit dhe që presin një rreze drite nga të bëjmë thjesht me një spastrim ose katarsis si e
466
quajta, po më tej e më thellë, me ndriçimin e zonave shtëpi sesa të harxhojnë valutën e vendit, duke
enigmatike të shoqërisë sonë, për të nënvizuar dhe prodhuar gjëra që nuk i interesojnë askujt dhe nuk
asgjësuar të keqen si kusht për të ecur në mund të dalin në tregun e jashtëm. Kjo mendoj se
mirëkuptim përpara. Këtë Qeveria duhet ta bëjë për do të realizojë çlirimin artificial të valutës, që buron
të aktivizuar kështu edhe angazhimin tonë si nga vendi ynë, për ta përdorur më me efektivitet.
deputetë për të ardhmen. Këtë duhet ta bëjmë si Mendoj se fuqia hidrike e vendit, që është një nga
deputetë të gjithë me urtësi, drejtësi e intrasigjencë, pasuritë më të mëdha të këtyre vendeve, mund të
pa pasione të skajshme, sepse ne të Partisë furnizojë gjëra që dalin menjëherë në tregun tonë
Demokratike nuk e zbuluam këtë vend. Ai ishte këtu dhe të huaj dhe jo kombinate dhe uzina, që nuk
dhe ne u rritëm këtu, sikurse dhe ju, të nderuar vlejnë as për ne dhe as për të tjerët.
deputetë të Partisë së Punës, nuk na zbuluat ne. Nga ana tjetër, unë shpreh rezerva ndaj programit
Meqenëse programi paraqet piketa për të ardhmen, që paraqiti zoti Fatos Nano, sidomos për fshatin
dëshiroj të bëj ndonjë objeksion brenda mundësive dhe për bujqësinë. Mendoj se ndryshimet graduale
të mia. dhe ndryshimet me pikatore nuk do ta qetësojnë
Unë mendoj se situata, që është tepër e vështirë, gjendjen në kooperativa, përkundrazi janë burim
nuk mund të përmirësohet duke u bazuar kryesisht konfliktesh të ndryshme. Prandaj e shoh të
vetëm te ndihmat e jashtme dhe kreditë. Unë e kuptoj arsyeshëm realizimin e plotë të privatizimit dhe sipas
se bankat private dhe bankat e vogla mund të bëjnë konceptit të bashkëpronarëve të lirë dhe shfrytëzimit
diçka në përparimin e Shqipërisë, por shpresa të të brezit klimaterik ku jeton fshatarësia. Do të dukej
mëdha duhet të mbahen nga shtetet e mëdha të menjëherë efekti mendoj unë, nëse në zonat malore,
Europës. Mendimi im është se strategjia e përshembull, do të mbaheshin, mijëra e mijëra kokë
angazhimit të Perëndimit për Lindjen nuk ka ndonjë bagëti e të imëta, kuaj, pemëtari e blegtori, objekte
element të veçantë për Shqipërinë, prandaj është e këto që dalin në treg dhe rrisin partneritetin. E gjithë
domosdoshme që të vendosen kontakte dhe lidhje kjo në konceptin e bashkëpronarëve të organizuar,
më të ngushta me Francën e Gjermaninë, me duke likujduar pa zhurmë administratën burokratike
Anglinë dhe shtetet e tjera të Komunitetit Europian, në fshat dhe duke e realizuar këtë me mirëkuptim
sepse kanë pikëpamjet si Italia, si vendi i Komunitetit dhe në bashkëbisedim të hapur me vetë
Europian që nuk ka lirinë e mjaftueshme për të qenë fshatarësinë. Industria, mendoj unë, në Shqipëri nuk
i vetmi partner i Shqipërisë. Nga ana tjetër, unë ka nevojë të prodhojë gjëra që s’i interesojnë askujt,
mendoj se duhet bërë e qartë se rruga e shpejtimit por mund të orientohet ashtu siç u tha dhe në
të vendit është rritja urgjente e partneritetit programin për përpunimin e prodhimeve bujqësore
ekonomik. e blegtorale në vendin tonë. Në të kundërtën, në
Mund të gjesh komentator politik deri dhe shtete qoftë se do të synojmë akoma për të rinovuar ose
që të lavdërojnë sesi i ndërron doktrinat, por nuk për të mbajtur në këmbë një industri tepër jo
mund të gjesh asnjë kreditor në botë që të japë rentabël, mendoj se dhe kreditë që mund të
paratë, nëse vendi nuk zotëron asnjë lloj partneriteti. sigurohen do të na sjellin në fatin e Jugosllavisë me
Kjo e bën urgjente detyrën e uljes në tavolinë për të kreditë që merrte në vitin1960 ose në fatin e Polonisë
parë sa janë mundësitë tona potenciale për me kreditë që merrte në vitin 1980. Koncepti im është
partneritet ekonomik. Është i domosdoshëm, për ky që pa partnerë ekonomikë asnjë kreditor i huaj
mendimin tim, shikimi i kujdesshëm i hartës nuk mund të jetë shumë i hapur dhe shumë i çiltër
ekonomike të Shqipërisë, sepse diçka kemi ndërtuar me shqiptarët. Këtë e them sepse edhe kreditori
këto vite, për të parë se ku rrjedh valuta e saj. Në më i arsyeshëm i gjitha kohërave, siç është
përgjithësi dihet se eksporti ynë nuk është përdorur Gobseku, nuk u jep kredi naivëve dhe të ndershmëve,
për gjë tjetër veçse për të realizuar idenë që ia kërkojnë, me arsyen e thjeshtë që sipas tij
megallomane, pjellë e konceptit të rrethimit merret në qoftë se do huamarrësi dhe jo huadhënësi.
imperialisto- revizionist, si edhe shpenzimet e tjera Me këtë rast dëshiroj të them dhe dy fjalë për
enigmatike, për të cilat unë kërkova arsye ca me zhvillimin e iniciativës së lirë në frontin e kulturës
lart. Mendoj se është e drejtë që fabrikat, uzinat, që dhe të letërsisë. Unë përshëndes iniciativën e zotit
vazhdojnë të hanë valutën e vendit, të asgjësohen Fatos Nano që disa nga institucionet kulturore
gradualisht. Unë mendoj se do të arrihet një artistike të privatizohen, por në të njëjtën kohë duhet
mirëkuptim me punëtorët, që më mirë të rrinë në shtrirë edhe më gjerësisht kjo iniciativë për t’u lënë
467
dorë të lirë krijuesve në fusha të ndryshme, për të drejtim:

ngritur shtëpi botuese, për të pasur shtyp të lirë Së pari, problemi i sigurimit dhe qetësisë në
brenda disa normave që të gjitha i kemi pranuar. Në vend, u tha dhe nga disa shokë parafolës, ka qenë
të njëjtën kohë sugjeroj deklarimin e qartë dhe dhe mbetet një nga problemet e mprehta. Natyrisht,
paekuivoke në qëndrimin ndaj emigracionit shqiptar. jo vetëm në periudhën e Qeverisë së Punës, por
Duke u çliruar përfundimisht nga paragjykimet shumë më parë, ky problem ka dalë nga kontrolli
ideologjike për këtë problem, unë mendoj që dhe disiplina e ligjit. Populli në qytet e fshat ka
emigracioni shqiptar nuk mund të jetë një fuqi e humbur sigurinë, qetësinë, jeton me frikë, bile diku
madhe ekonomike për të ndihmuar Shqipërinë, por dhe me vetëmbrojtje. Sigurisht, këtu ka ndikuar dhe
brenda radhëve të emigracionit ka njerëz, persona stabiliteti politik i vendit, keqkuptimet dhe
të zotë, të cilët mund të luajnë një rol të interpretimet e gabuara të pluralizmit, por dhe disa
rëndësishëm për të qenë, si të thuash, ambasadorët herë orientime të gabuara e nxitje nga forca e
të Shqipërisë pluraliste jashtë Atdheut dhe persona për probleme politike. Siç u shpreha edhe
veçanërisht në vendet e Komunitetit Europian dhe më parë në këtë mes ka dhe forca të tjera nga jashtë
në Shtetet e Bashkuara. Skena shqiptare më në ose nga brenda, që kanë shfrytëzuar terrenin, siç i
fund u rrotullua 1800. E deritanishmja doli prapa, thonë fjalës, ujku mjegull kërkon. Por në veçanti
një shpresë lindi për popullin shqiptar. Unë mendoj dua të them, meqë po trajtojmë punën e Qeverisë
se skena mori me vete edhe disa aktorë të vjetër të dhe detyrat e saj, duke reflektuar thellë në punën e
shquar edhe gjatë fushatës elektorale si militantë saj, ajo duhet të marrë masa të menjëhershme për
të rrugës që po braktisim. Me gjithë respektin që stabilizimin e gjendjeve edhe nëpërmjet përforcimit
kam për kryeministrin Fatos Nano, dyshoj se vallë të dikasterit përkatës.
ka ai lirinë e mjaftueshme për t’ i zgjedhur njerëzit. Natyrisht, duke zbatuar ligjet që vendosëm e
I uroj atij dhe Qeverisë së re punë të mbarë për të do të vendosim, si dhe duke nxjerrë vendime e
mirën e popullit! udhëzime, që kanë të bëjnë me vendosjen e
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Muharrem stabilitetit në vend; pa stabilitet, qetësi, rregull e
Mezini. disiplinë nuk mund ...
Muharrem Mezini - I nderuar Kryetar, Vetëm nga shteti, asnjë pronësi tjetër të mos
Të nderuar deputetë, lihet. Të dalë ligji për parandalimin e shkeljeve të
Mendoj se nuk është koha as vendi sot për të tilla dhe të bëhet ekzekutimi i tij në mënyrë urgjente;
bërë analizën e sistemit politik, sepse historia as vetëm kjo mendoj se e qetëson popullin në këtë
fillon, as mbaron me ne dhe ndërkohë jam edhe drejtim. Sidomos në kooperativat malore, që janë
kundër ndonjë provokimi të rëndomtë të bërë nga me pak tokë, mendoj që duhet avancuar më tej,
zoti Teodor Keko. Në përgjithësi, kam mendimin se mbi bazën e deklaratës dhe vendimit të Qeverisë,
Partia e Punës ka bërë përpjekje për përballimin e se nuk ka pse të mbahen më të përqëndruar 40, 50
situatave të krijuara si ato politike, ekonomike dhe apo 60 hektarë tokë. Ajo të jetë në përdorim të
ato shoqërore. Në veçanti, kam mendimin se duhet familjeve, duke krijuar kooperativa në terrenin e
vlerësuar puna e saj për sigurimin e artikujve shitblerjes në marrëdhënie me shtetin.
kryesorë për furnizimin e popullit, që nga buka e Së treti, për stabilizimin e gjendjes ekonomike
deri ata kryesorë, duke tërhequr burime ndihme nga mendoj që deri në fund të këtij viti të ndalohet çdo
vende të ndryshme e duke e shpërndarë atë në lloj greve e demostrate. Këtu të japin kontributin e
shkallë vendi; së dyti, mendoj se janë bërë përpjekje tyre edhe partitë politike me konsensus dhe me
gjatë kësaj kohe dhe janë arritur disa rezultate në sindikatat. Të bësh grevë në këto kushte do të thotë
fushën e bashkëpunimit me vendet e ndryshme, me të shpejtosh shkatërrimin e ekonomisë dhe jo
firma e persona, për rritjen e zgjerimit të perspektivës rregullimin e saj. Kjo është e nevojshme për
së zhvillimit të ekonomisë të vendit. Natyrisht, këtu stabilizimin e gjendjes ekonomike dhe për fillimin e
u thanë e u dhanë shpjegime të ndryshme për investimeve të huaja.
perspektivën dhe mundësitë e hapura për më tej. Së katërti, mendoj se është me vend të
Programi i paraqitur më duket shumë më i plotë shpejtohet me urgjencë puna për punësimin e
dhe real, edhe mbi bazën e diskutimeve e vërejtjeve njerëzve. Emigracioni ekonomik, për të cilin është
që janë bërë dhe gjatë kohës. Megjithatë, duhet të folur shumë dhe janë bërë disa veprime në shkallë
theksoj disa momente të rëndësishme në këtë vendi, mendoj që të gjenden të gjitha mundësitë për
468
të avancuar në këtë drejtim dhe krahas kësaj të problemet së bashku e jo duke qëndruar në
fillohet me investimet e kapitalit të huaj, siç u pozicionin e vrojtuesit, të kritikuesit apo vetëm të
përmend edhe këtu, për të siguruar burime pune, ankuesit. Më duket se ky qëndrim nuk i shërben sa
aq të nevojshme këtu brenda vendit. duhet stabilitetit, unitetit dhe as ka qëllimin e
Për privatizimin e ekonomisë mendoj se krahas zhvillimin e mbarë e të shpejtë ekonomik. Do të
atyre që u thanë këtu për kalimin në dy faza, unë e dëshiroja që ashtu siç është programi i paraqitur,
mbështes atë, po vetëm kam një sugjerim se duhen një përfaqësim interesash, të ishte edhe një përbërje
pasur mirë parasysh edhe mendimet që dalin nga e tillë e Qeverisë.
bisedimet që bëjmë poshtë me ndërmarrjet apo me Sidoqoftë, duke përfunduar ju ftoj të miratojmë
persona. Për shembull, ka krijuar shqetësime programin e paraqitur, si dhe përbërjen me strukturën
udhëzimi i dhënë për zbatimin parësor të ankandit. e saj përkatëse.
Me këtë përfitojnë ata që kanë para sot ose që kanë Falemnderit!
njerëz dhe që mund të sigurojnë para edhe nga jashtë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sali
dhe dalin në rrugë ata që s´kanë. Prandaj mendoj Berisha.
se më e mira është të përdoren aksionet ose Sali Berisha - Zoti Kryetar,
kooperimi i vogël, blerjet e ndërmarrjeve me grupe Zotërinj deputetë,
njerëzish dhe krejtësisht nga ata që janë në Dëgjova me vëmendje ekspozenë e programit
marrëdhënie me këto objekte, qoftë tregtare, të Qeverisë së zotit Nano. Por unë para së gjithash
ushqimore etj. dua të sqaroj popullin tonë dhe opinionin
Në programin e Qeverisë nuk përmendet ndërkombëtar se Partia Demokratike refuzon ftesën
diferencimi që ekziston sot midis zonave të për koalicion të zotit Kryeministër jo se ajo nuk
ndryshme, sidomos midis fushës dhe malit, kur dihet dëshiron përmirësimin e gjendjes së rëndë të krijuar
që në këtë fushë, si rezultat i politikës së apo se duke mos qenë përgjegjëse për këtë krizë
intensifikimit, në disa zona janë përqëndruar fonde të rëndë, do t’i shmanget tani përgjegjësisë. Partia
dhe investime nga shteti. Si do të kompensohen Demokratike programin e saj, fitoren e saj nuk e ka
fshatarët ose punëtorët, në kushte afërsisht të bazuar dhe kurrë nuk do ta bazojë në mjerimin e
barabarta pune dhe prodhimi, pasi dihet që diferenca, popullit tonë të vuajtur. Por rikujtoj këtu se ajo,
po të marrësh, për shembull, rrethin e Kukësit, të ndonëse në tre muaj jetë, ishte e vetmja parti politike
ardhurat për frymë janë rreth një mijë lekë me pak që kandidoi në 250 zona elektorale dhe e bëri këtë
nga ato të disa rretheve, si Fieri, Lushnja etj. Mendoj vetëm e vetëm në emër të vendosjes së një pushteti
se diçka duhet bërë nga Qeveria në këtë drejtim demokratik në Shqipëri. Ne e refuzojmë koalicionin,
dhe kryesisht nëpërmjet dy rrugëve: në një grup sepse opozita për popullin shqiptar, i cili që nga
kooperativash ose fshatrash malore, ku sipërfaqja mesi i viteve 20 e deri tani përjetoi në kurrizin e tij të
e tokës nuk është mbi dy deri tre dynymë, mund të vuajtur diktaturat e të gjitha ngjyrave, është jetike
bëhen edhe lëvizje të kësaj popullsie në një zonë për zhvillimin dhe vendosjen e demokracisë, aq sa
tjetër, që ka tokë të bollshme e të mjaftueshme, ç´është oksigjeni për frymorët. Vërtet sot një
pasi kërkesa të kësaj natyre ka. Dhe sa të mbeten koalicion mund të sjellë në rrafshin material, ta
poshtë e lart dhe të paplanifikuar, kjo duhet bërë e zëmë, një apo dy miliardë më shumë, por kjo do të
organizuar. sjellë cungimin e demokracisë, plagosjen e saj në
Së dyti, edhe investimet shtetërore në këtë hapat e parë dhe humbjen e shumë e shumë
drejtim duhen pasur parasysh për të bërë njëfarë miliardave nesër e pasnesër. Vetëkuptohet, të jesh
balancimi. Kam një mendim lidhur me koalicionin opozitë dhe opozitar në skenën politike shqiptare,
midis partive, që u përmend edhe këtu. Jam i je tejet i kërcënuar e i rrezikuar. Jo vetëm historia e
mendimit që siç është Kuvendi pluralist, edhe shkuar, por edhe ngjarjet e dy muajve të fundit e
Qeveria të ishte një qeveri koalicioni. Duke vlerësuar provojnë fare qartë këtë gjë. Ne në vend të disa
qëndrimin e drejtë të Partisë së Punës të Shqipërisë, kolltuqeve në Qeveri do të pranojmë represionin,
nuk më duket i drejtë qëndrimi i opozitës në sakrificën dhe të gjitha të tjerat, sepse demokracia
mospjesëmarrje në Qeveri pavarësisht nga është mision dhe, siç e theksuam edhe para disa
sinqeriteti, gatishmëria, predispozicioni. Por këto ditëve në këtë Parlament, këtë mision historia ia ka
mbeten në fushën e llafeve. Të bashkëpunosh do të besuar Partisë Demokratike dhe opozitës shqiptare.
thotë t’u vëmë gjoksin punëve e të zgjidhim Dhe ne tashmë e kemi pranuar këtë mision. Partia
469
Demokratike do të qëndrojë në opozitë, ka refuzuar Qeveria Shqiptare kurrë nuk mund ta luajë në rast
e do të refuzojë koalicionin derisa populli shqiptar, se nuk respekton të drejtat dhe liritë e shtetasve të
me shumicë absolute votash, ta vendosë atë në saj. Vetëm një Shqipëri demokratike, e integruar
pushtet. Duke adoptuar këtë qëndrim theksojmë se plotësisht në Europën e sotme, do të jetë në gjendje
besueshmëria e forcave politike sot nuk varet aspak të mbrojë këto të drejta.
nga aleancat apo lidhjet që ato krijojnë, por ajo 3. Ky program që në fakt shënon hapa të
përcaktohet kryekëput nga qëndrimi i saj ndaj rëndësishëm drejt ekonomisë së tregut, më duket i
interesave të mëdhenj të vendit, të popullit e të pabazuar dhe jo që nuk ndihmon në nxjerrjen e
kombit në tërësi, nga qëndrimi i saj ndaj parimeve bujqësisë nga kriza shkatërrimtare, që e zhyti
të aktit final të Helsinkit. Këto parime, vlera socializmi, por përkundrazi e thellon edhe më tej
universale e të cilave është sot botërisht e pranuar, këtë krizë. Ai është i ndërtuar në këtë drejtim mbi
janë shndërruar në kritere themelore të vlerësimit të themele të vjetra, sepse ruan pronësinë e shtetit
veprimtarisë politike dhe sociale e ekonomike të çdo mbi tokën, nisur kjo nga konceptet e shtetit totalitar,
individi, organizate, partie, qeverie apo shteti. pronar absolut i gjithçkaje dhe çdo gjëje. Prandaj
Duke e analizuar pikërisht në këtë frymë ne mendojmë se toka patjetër duhet t’i jepet fshatarit
programin që zoti Fatos Nano paraqiti para nesh, që e punon. Dhe kjo nuk mjafton. Atyre duhet t’u
dua të theksoj se megjithë anët e qarta dhe pozitive sigurohen edhe kreditë e nevojshme për blerjen e
të këtij programi, konsideroj si të domosdoshme e mjeteve të punës dhe rritjen e prodhimit. Për këto
të ngutshme për zbutjen e krizës, që po përjeton qëllime duhet të krijohet pa dyshim një komision në
vendi, momentet që vijojnë: nivel kombëtar.
1. Hartimin dhe zbatimin pa vonesë të një 4. Zoti Kryetar, Shqipëria i ngjan sot një të
politike të pajtimit kombëtar, që në rrafshin individual sëmuri të rëndë. Çdo ndërhyrje apo operacion i
dhe kombëtar duhet të bazohet në tendencën pastudiuar mund t’i kushtojë shtrenjtë dhe të rëndojë
kombëtare dhe individuale. Kjo politike duhet të gjendjen e saj. Në këtë drejtim ne kërkojmë nga
nënkuptojë: Qeveria Shqiptare që t’u përmbahet plotësisht
a. Rehabilitimin e plotë ekonomik, social dhe rekomandimeve të grupit të ekspertëve të OKB-së
politik të të gjithë atyre që u dënuan me pushkatim, për vendet e Lindjes, të cilët si rekomandim të parë
burgim apo internim gjatë këtyre 47 vjetëve për u japin këtyre vendeve që në bashkëpunimin
mungesë të lirisë së ndërgjegjes. ekonomik, përparësi t’i japin bashkëpunimit me
b. Amnistinë e plotë dhe të përgjithshme për të shtetet dhe jo direkt me firmat private, sepse këto
gjithë shqiptarët, kudo që janë, duke e shndërruar të fundit bartin rrezikshmëri të madhe si
kështu Shqipërinë nga atdhe i ndaluar, në tokë amë, shfrytëzuese për vendin e dhënë, veçanërisht kjo
tempull të të gjithë shqiptarëve. është e rrezikshme për Shqipërinë.
c. Mbylljen për një kohë të dosjeve të proceseve 5. Para zgjedhjeve të 31 marsit dhe në ditët më
të shkuara. Kjo, mendoj unë, është e domosdoshme, pas forca reaksionere dhe antidemokratike në
sepse ndonëse duhet për njëfarë kohe e vërteta, pushtet u ndanë armë anëtarëve dhe aktivistëve të
duhet t’i ruhemi kalimit nga një formë hakmarrjeje PPSH-së. Mbledhja urgjente e armëve, si dhe e të
në një formë tjetër. gjitha armëve të shpërndara më parë civilëve, përveç
Zotërinj deputetë, rojeve të objekteve të caktuara, është një detyrë
Duke e konsideruar një hap pozitiv vendimin e urgjente, moszbatimi i së cilës do të ketë pasoja të
Presidentit Ramiz Alia në këtë drejtim, ju propozoj rënda. Përgjegjësia do të bjerë mbi ata që
që pa e mbyllur këtë sesion të vendosim lidhur me armatosën vëllain kundër vëllait. Ishte ky një akt i
pikat e mësipërme, sepse pa një politikë të tillë pamoralshëm, të cilin historia kurrë nuk ua fal. Në
demokracia në Shqipëri nuk ecën përpara. Ajo nuk këtë periudhë shqiptarët kanë nevojë për demokraci
mund të rritet e të zhvillohet mbi krimin, të dyja së dhe jo për armë.
bashku nuk mund të flenë. 6. Ne si opozitë, në konsultimet paraprake, pasi
2. Qeveria e Shqipërisë në epiqendër të politikës i shpjeguam shkaqet e mospjesëmarrjes sonë në
se saj të jashtme duhet të vërë zgjidhjen e drejtë të qeveri, paraqitëm vetëm dy kërkesa:
çështjes kombëtare. Dhe ne me këtë nuk kuptojmë Së pari, kërkuam që në ndërtimin e Qeverisë së
lëvizjen e kufijve, por mbrojtjen e lirive dhe të drejtave re të respektohen kriteret e Aktit Final të Helsinkit,
të shqiptarëve kudo që janë. Natyrisht, këtë rol sipas të cilave ushtria dhe organet e punëve të
470
brendshme duhet të drejtohen nga persona civilë. Do të ishte më mirë të ishim marrë më me urgjencë
Sot në të gjitha vendet e Europës, drejt së cilës me problemet e Qeverisë, me mundësitë e një
duam të shkojmë, këto dikastere drejtohen vetëm koalicioni, me vlerësimin e drejtë të secilës parti
nga civilë. pjesëmarrëse. Në qoftë se do të ishin të interesuara
Së dyti, kërkuam që Sigurimi i Shtetit, policia të gjitha partitë për stabilizimin e gjithanshëm të
politike shqiptare, përgjegjëse për krime të shumta Shqipërisë, atëherë përse opozita vendosi të mos
e të shëmtuara gjatë historisë sonë 45-vjeçare, të marrë pjesë në koalicion? Ajo e kritikoi drejtësisht
ndërtohet nga themelet, të vihet mbi baza të reja; monizmin 45-vjeçar. E përse pranon përsëri një
natyrisht, kjo asnjëherë në rang ministrie, dhe në qeveri moniste? Apo mos mendon të kalojë në një
krye të këtij organizmi të emërohej një jurist i aftë. monizëm të ri? Duke qëndruar jashtë kësaj Qeverie,
Këto kërkesa na duket se ishin plotësisht të atëherë vetëm një rrugë ngelet për ta transformuar
realizueshme dhe janë në interes të Shqipërisë. Pa botën shqiptare - ajo e përdorimit të levës së
realizimin e tyre, Shqipëria nuk shkon drejt Europës, Arkimedit, natyrisht me një të vetme pikë
por largohet çdo ditë prej saj. mbështetëse nga jashtë. Mendoj se populli do të
Si përfundim, mund të themi se ky grup pranonte më mirë të parën, sesa rrokullisjen. Është
intelektualësh të Partisë së Punës ka bërë tentativa fakti i krijimit të skajimit dypalësh, të dy partive dhe
të sigurta në programin e tij të reformuar drejt të elektoratit pas tyre. Ne, besoj, nuk do të pranonim
demokratizimit të jetës së vendit. Por Partia e Punës që një luftë klasash, që shteroi me monopartitizmin,
u ka servirur atyre për këtë kostum të ri të njëjtin të rishfaqet në një formë të re, në mes partive dhe
stof me të cilin ajo ka prerë programin e vet. Pra, simpatizantëve. Nuk duhet të lëmë asnjë boshllëk
kemi të bëjmë me dy modele, nga i njëjti stof. Kështu mes nesh, ku aty të bien viktima pasionesh tonat
që jam i detyruar të deklaroj se as ky program dhe ose të vëzhguesve tanë të kahershëm. Një rrymë e
as ndonjë program tjetër i kësaj linje nuk mund të re bashkëpunimi të na bashkojë. Dhe gjëja më e
realizojë aspiratat e popullit tonë për një regjim të prekshme është votëbesimi ndaj Qeverisë së re dhe
vërtetë demokratik. Ato do të mund t’i realizojë vetëm strukturës së saj.
programi i Partisë Demokratike dhe i opozitës Do të jetë me pasoja në qoftë se zvarritet qoftë
shqiptare. dhe një ditë përfundimi i studimit qeveritar për pagat
Falemnderit! dhe çmimet. Në qoftë se Qeveria ka menduar ta
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Huzri nxjerrë atë pas dhjetë apo njëzetë ditësh, bie fjala,
Hoxha. më mirë është sot sesa vonë. Një gjë e tillë nuk do
Huzri Hoxha - Të nderuar deputetë, t’i shtonte më shumë sëmundjet e ekonomisë sonë.
Personalisht e vlerësoj atë punë serioze të bërë nga Kjo do të stabilizonte hëpërhë situatën, deri në
ana e Qeverisë në hartimin e atij programi të qartë marrjen urgjente të kredive, në veçanti atyre
lidhur me të tashmen dhe perspektivën e zhvillimit ushqimore. Kështu është më mirë të japësh sesa
të vendit tonë. Pa mohuar këtë desha të ngre disa të rrëmbejnë. Është momenti që një komision
shqetësime: qeveritar, krahas liberalizimit në shumë anë të
Deri në këto momente të dhënies së votëbesimit pagave e të çmimeve, kontrollit të tërthortë shtetëror,
të Qeverisë është tejet shqetësues thellimi i t’i vlerësojë ato edhe me kritere të rëndësishme,
destabilizimit të situatës në përgjithësi. Boshllëku siç janë pasja parasysh e kostos së ndryshme të
në shumë diskutime, pushimet dhe tejzgjatjet e jetesës për disa zona të vendit nga ndikimi i faktorëve
panevojshme në këtë sallë e kanë plotësuar jashtë të natyrës, afrimi i tyre me vlerën, ndikimi i tregut të
saj thirrjen për t’u ngritur në grevë, për të shpërbërë jashtëm etj.
jashtë çdo norme pronën e kolektivave, për t’u Për gjendjen e rëndë që po kalojmë, këtë muaj
rrëmbyer bagëtitë ekonomive, për të zënë tokat e edhe na janë dhënë ndihma ushqimore e mjekësore
dikurshme, për të thyer depot e grumbullimeve etj. nga shumë vende, për të cilat ka nevojë çdo zonë
Në këtë luftë marramendëse çfarëdo mund të pa përjashtim. A mund të realizohej një shpërndarje
presësh. Atë që ka lënë mangët njëra parti, e e tillë në natyrë siç u veprua? A i ndjeu çdo njeri
plotëson tjetra; atë që ka lënë mangët Qeveria, me këto ndihma? Mendoj se jo. Kjo gjë mund të zgjidhej
ligjin, e plotëson vullneti i lirë spontan; atë që kanë me një shpërndarje në vlerë për çdo frymë dhe
lënë mangët të gjitha këto, e plotësojnë duar të mallrat të qarkullonin me dokumentacion të rregullt,
padukshme, që shtrihen brenda dhe jashtë nesh. që të shmangeshin në minimum abuzimet që janë
471
bërë. Veprime të tilla të pakujdesshme nuk e Falemnderit!

qetësojnë gjendjen. Kështu e konsideroj pa vend Kastriot Islami - 15 minuta pushim.
dhe jo në momentin e përshtatshëm vendimin e
Qeverisë së përkohshme të datës 20.4.1991 për ***
shpërndarjen e tokës në veçanti. Nuk e kuptova ku Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. Fjalën e
ishte qëllimi i mirë i kësaj, në një kohë që vazhdonte ka deputeti Jani Gjyzeli
punën Kuvendi i ri. Mendoj se mund të bëhej një Jani Gjyzeli - I nderuar Kryetar,
herë e mirë një gjë e tillë me një studim kompleks Të nderuar deputetë,
dhe të mos kishte nevojë të operohej asnjëherë kjo Nga forma e programit të Qeverisë, paraqitur nga
pikë mjaft delikate. Nuk mund të shkohet drejt Kryeministri, jepet një tablo e përgjithshme e krizës
bujqësisë së zhvilluar me ngastra toke një a pesë së rëndë ekonomike që po kalon vendi ynë. Të gjithë
dynymshe në tre-katër vende, pa mundësi bilancet dhe treguesit e ekonomisë kombëtare janë
mekanizimi. Kjo përveç destabilizimit, në një kohë në nivelin kritik, të gjithë drejt negatives, gjë që na
kur Qeveria dhe organet lokale ishin paralizuar, nuk paralajmëron për ditët e vështira që kemi përpara.
solli ndonjë gjë të mirë. Megjithëse Qeveria i caktoi vetes detyrat që u thanë,
Ndër të tjera, mendoj se Qeveria e re një ato nuk u realizuan dhe vështirësitë u shtuan.
vëmendje të veçantë duhet t’i kushtojë çështjes së Mosrealizimet e programit ekonomik janë disa mijëra
zhvillimit më proporcional të zonave të ndryshme të tonë prodhime të ndryshme, disa milionë dollarë dhe
vendit. E parë në proporcion me pjesëmarrjen në të disa miliarda lekë deficite. Këtë më mirë, edhe pa e
ardhurat kombëtare dhe në bilancin valutor të vendit, dëgjuar nga këto të dhëna, e gjykon sot çdo familje
krahasuar me zonat e tjera, zona verilindore është shqiptare që bën analizën e përditshme në familjen
lënë në mënyrë të theksuar prapa në këtë periudhë e vet, ku mungesat në produktet ushqimore janë
shumëvjeçare që shkoi. Është i pajustifikueshëm mjaft të theksuara për një jetë minimale. Me gjithë
fakti që në Dibër, për shembull, në gjithë këtë autokritikën që bëri Qeveria, nuk futet thellë në
periudhë të asfaltoheshin rreth 10 km rrugë. shkaqet e kësaj gjendjeje të vështirë, kur para pak
Ndërkohë që vepra e parë e vendit ishte rruga Kukës- vjetësh dëgjonim vetëm suksese pesëvjeçare dhe
Peshkopi (kështu është sot e kësaj dite), shumë arritje në mjaft degë të ekonomisë.
rrethe të tjera kanë asfaltuar edhe rrugët e qerreve. Alternativa më realiste për të dalë nga kriza dhe
Qeveria e re duhet ta ketë parasysh për stabilizimin e ekonomisë është kalimi në
modernizimin e qytetit të Bulqizës dhe të zonës së ekonominë e tregut dhe ne për këtë besojmë e jemi
Dibrës edhe për hir të atyre martirëve që kanë dhënë të bindur se me këtë rrugë do të dalim nga gjendja
jetën në këtë minierë nga më të vjetrat në Ballkan. ekonomike ku jemi. Flitet për reforma kudo, në
Tani është mëse urgjente nxjerrja e një rrjeti të thelbin e të cilave është privatizimi i ekonomisë në
gjerë aktesh ligjore për të marrë në mbrojtje format dy faza. Por megjithëkëtë, ende nuk qartësohet në
e pronësisë, marrëdhëniet në mes tyre, investimet program se si do të relizohet plotësisht privatizimi
e huaja, të mbështetin fuqizimin e kompetencave dhe në, veçanti, si do të privatizohet bujqësia jonë.
të pushtetit në bazë, liberalizimin e çmimeve e të Shumë dekrete që kanë dalë, sidomos në drejtim
pagave, çlirimin e kontratave të centralizuara për të bujqësisë, nuk kanë gjetur zbatim të plotë në
perime e fruta, ristrukturimin dhe thjeshtimin e jetë. Europa Lindore këtë fazë e kalon dhe është
dikastereve dhe të komiteteve ekzekutive, krijimin më përpara se ne që bënim parashikime se çfarë
e një strukture të re në Ministrinë e Rendit Publik, do të ndodhte (disa vjet më përpara) për 10-20 vjet
në degë të tilla si policia e qetësisë publike, policia për botën dhe nuk parashikuam për veten tonë që
financiare dhe ajo e ruajtjes së objekteve. do të arrijmë deri në këtë gjendje sot. Megjithëse
Së fundi uroj që kjo qeveri e re, ndonëse e në program jepen idetë dhe drejtimet e punës së
ndërtuar si moniste, jashtë dëshirës sonë, të dijë të Qeverisë, ato nuk i japin shpresa të plota popullit
përballojë me dinjitet situata të vështira që ka përpara tonë se do të realizohet me forcat tona, siç flitej
e të mos ketë fatin e shumë qeverive të tjera që dikur, pa ndihmën e huaj, pasi nuk jepet asnjë afat,
kalojnë faza të tilla. Uroj gjithashtu që edhe opozita nuk caktohet asnjë objektiv konkret, me përjashtim
të kuptojë më shpejt se sa e rëndësishme dhe e të dy përqindjeve për uljen e inflacionit në masën
ndershme do të ishte fakti i koalicionit qeveritar, me 30% dhe të shpenzimeve në përgjithësi në masën
mirëkuptim të plotë për fatet e vendit tonë. rreth 20% kur sot populli ynë duhet ta ketë të qartë
472
sa do të zgjasë periudha e tranzicionit dhe kur do ballkanizojmë Europën. Duke dashur të

të fillojë ekonomia jonë të marrë frymë. Në një nga ballkanizojmë Europën gjatë këtyre vjetëve ne kemi
sesionet më të afërta përgjigjja nga Qeveria do të qëndruar shumë larg, kemi vajtur shumë larg, në
jepet, sikur të mos mjaftonin 40 ditë nga zgjedhjet Kubë e në Vietnam, gjë që na ka kushtuar mjaft
dhe në Qeverinë e propozuar sot para këtij Kuvendi, kohë të humbur.
shumica e anëtarëve të saj kanë qenë edhe në Minoriteti në Shqipëri, veçanërisht ai grek, si
Qeverinë e mëparshme. pjesë e popullit grek, do të luftojë që të jetë me të
Problemi më i paqartë në programin e Qeverisë vërtetë një urë lidhjeje dhe miqësie midis dy popujve
mendojmë se është ai i bujqësisë, problemi i fshatit tanë, brenda ligjeve të shtetit juridik shqiptar, që të
tonë, ku jeton sot mbi 65% e popullsisë së vendit. mos krijohet asnjë e çarë midis dy popujve tanë,
Në programin që lexuam, jepen vetëm 10 rreshta pasi historikisht qeveritë kanë bërë grindje dhe të
nga 15 kolona që ka gjithsej gazeta, aq sa flitet për vegjëlit e kanë paguar. Rruga dhe dëshira e vendit
sportet. Sot sistemi kooperativist ekzistues nuk bind tonë dhe e grupit të Omonias është të vemi drejt
njeri në fshat dhe mjaft kooperativa, sidomos në Europës, duke marrë pjesë në mënyrë aktive në të
rrethet e Jugut, janë në shpërbërje të plotë. Fshatari gjithë organizmat e saj, dhe të bëhemi anëtarë të
sot nuk është i interesuar për prodhimin, pasi e ndien denjë në to. Por nuk duhet të harrojmë se për të
që nuk fiton dhe nuk ka gjë të vetën, përderisa vajtur drejt Europës do të kalojmë nga portat e Italisë
shumica e njerëzve tanë në rrethet e Jugut kanë dhe të Greqisë, të cilat janë shtete fqinje tonat, janë
marrë rrugët e kurbetit me vend e pa vend. shtete europiane, janë shtete të Tregut të
Kooperativa sot është pronë e të gjithëve, mbetet Përbashkët, me ekonomi shumë më të fortë se e
jetime dhe nuk është e askujt. Kjo ndodh se fshatari jona dhe anëtarë në të gjithë organizmat europianë
ynë sot nuk ka tokë të vetën që ta punojë, të dhe botërorë. Të mos harrojmë të mirat dhe të këqijat
prodhojë dhe të jetojë me punën dhe djersën e vet. që kishim gjatë historisë sonë, të mos i përdorim
Ne jemi të mendimit që toka duhet t’i jepet fshatarit ato për të bllokuar popujt tanë. Ne duhet të merremi
falas, me gjithë pasurinë që ka sot kooperativa, ta më tepër me gjëra që na bashkojnë sesa me ato që
ketë pronë të vet, pa ia shitur, por me të drejtën që na ndajnë. Popujt gjithnjë kanë dashur miqësi, kanë
ai ta ketë të vetën, të kultivojë sipas interesit të vet dashur paqe, kanë dashur qetësi.
dhe vetë të vendosë nëse do të bashkohet në Ne, me këto vërejtje, urojmë që Qeveria e re, që
kooperim ose jo dhe të krijojë ekonomi të vogla siç ka marrë një mision shumë historik në këto
ka sot tërë bota perëndimore. Me vështirësitë që momente kritike për vendin tonë, ta bëjë realitet, të
lindin në fazën e parë duhet të ndihmohet medoemos realizojë atë që e pret me padurim gjithë populli ynë.
nga shteti ynë derisa ai të jetë në gjendje të Falemnderit!
përballojë vështirësitë që do t’i dalin për sa i përket Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Foto Fuqi.
mekanizimit dhe bazës tjetër materiale. Fshatari ynë Foto Fuqi - Të nderuar deputetë,
sot i ka paguar disa herë ato, duke blerë vetë edhe Jemi njohur tani me programin e Qeverisë për
mjete të SMT-së. Shteti në fshat duhet të mbulojë të ardhmen për zhvillimet dhe drejtimet në vendin
medoemos sigurimin e bukës, furnizimin me bukë, tonë, për objektiva që do të arrihen. Njëkohësisht,
si dhe infrastrukturën tjetër, me qëllim që ta çlirojë ne u njohëm edhe me veprimtarinë e Qeverisë së
fshatin për t’u marrë direkt me prodhimin bujqësor, Punës, të cilën e konsideroj në përgjithësi të mirë,
të dalë vetë në treg dhe të ketë besim te puna e tij. duke pasur parasysh masat e marra nga kjo Qeveri
Për sa i përket politikës së shtetit tonë me jashtë, për sigurimin e tregut, furnizimin e popullit, masat
ne kemi mendimin që ajo duhet të jetë një politikë për ruajtjen e rendit publik dhe të qetësisë, masat
transparente, me bazë kombëtare, për interesat për thellimin e reformës ekonomike, për
jetikë të popullit tonë. Ajo, në radhë të parë, duhet bashkëpunimin me jashtë etj., me gjithë mangësitë
të jetë politikë e fqinjësisë së mirë dhe jo e dhe shqetësimet, që u përmendën.
koniunkturave, se popujt do të jetojnë në jetë të Platforma e programit të Qeverisë për të ardhmen
jetëve, ndërsa qeveritë vazhdimisht do të ndërrohen. është e qartë, konkrete dhe e realizueshme. Ajo
Të mos harrohet se jemi vend ballkanik, me mjaft bazohet kryesisht në punën tonë, në forcimin e
probleme të sotme dhe të tjera të trashëguara. Ne shtetit ligjor, në investimet e huaja, në krijimin e
si vend ballkanik duhet të luftojmë që të ndërmarrjeve të përbashkëta, si dhe në marrjen e
europianizojmë Ballkanin dhe veten tonë e jo të kredive dhe kryesisht në ekonominë e tregut.
473
Sigurisht, masa e parë që propozohet nga Qeveria emigracionit, por edhe të inflacionit etj. Në këtë
në këtë platformë, që ka të bëjë veçanërisht me drejtim, puna e atij komisioni që është ngritur për
stabilizimin e ekonomisë dhe me frenimin e rënies studimin lidhur me pagat dhe çmimet, duhet
së saj, është e domosdoshme. Tërheqja e kapitaleve urgjentisht të përfundojë dhe të vihet në zbatim. Kjo
dhe e investimeve të huaja në formën e ndërmarrjeve është një nga porositë kryesore edhe të zgjedhësve
të përbashkëta etj., është kusht i domosdoshëm të zonës sime e që duhet të fillojë sa më parë, mbasi
për këtë qëllim. Por këtu mendoj se të gjitha forcat faza që propozohet në program është pak si e
politike duhet të kontribuojnë në këtë drejtim, që zgjatur.
firmat e huaja apo shtetet e huaja të investojnë te Së dyti, ndërmarrjeve duhet t’u hapet rruga për
ne dhe jo të bëhet e kundërta si me disa artikuj të bashkëpunim me të huajt, pa hallka ndërmjetëse
gazetave opozitare apo me intervistat në radiot e dhe burokratike. Ato duhet të vetëveprojnë në mënyrë
huaja. Njëkohësisht, kam mendimin që ndërmarrjeve të padiskutueshme, të zhvillojnë aktivitet si brenda,
shtetërore t’u jepet fushë e lirë veprimi jo vetëm për ashtu edhe në formën e ndërmarrjeve të përbashkëta,
t’u lidhur me firmat e huaja, por edhe për të lëvizur që kanë edhe me shumë leverdi ekonomike.
lirisht, sepse deri tani shohim të vijnë vetëm të huajt, Së treti, për situatën e rëndë ekonomike që
sikur ata të ishin në hall. Në këtë drejtim do të thosha është krijuar mendoj se Qeveria dhe Kuvendi duhet
që edhe mjetet valutore që përfitojnë ndërmarrjet si menjëherë të vendosin ligje të rrepta, duke sjellë në
në format e tepricave nga tejkalimi i eksportit, ashtu zbatim shtetin ligjor, për të vënë para përgjegjësisë
edhe në formën e këmbimit direkt me të huajt, të organet ekonomike për gjendjen. E theksoj këtë,
administrohen direkt nga ndërmarrjet dhe jo si deri sepse megjithëse ka pasur ligje edhe deri tani, ato
tani që ka mbi një vit e gjysmë që janë porositur nuk janë zbatuar. Dëmtime të mëdha bëhen në
makineri apo pajisje me këto mjete valutore dhe ende pronën e shtetit, shkelen rregullat e rendit publik,
nuk janë siguruar. zhvillohet në mënyrë flagrante dhe të paligjshme
Unë jam dakord edhe me privatizimin si masë tregtia kufitare për prodhimet bujqësore, por, në
vendimtare për transformimin e mëtejshëm të veçanti, për kafshë e bagëti, shkelen rregullat në
ekonomisë, duke kaluar në ekonominë e tregut, dhe tregtimin e prodhimeve etj. dhe asnjëri, nuk
me hapat që do të kalohet në këtë formë ekonomie, përgjigjet. Në këtë aspekt vendosja e ligjeve të forta
duke bashkëjetuar të tri format e pronës. Hapat dhe organizimi e zhvillimi menjëherë i veprimtarisë
kryesorë të kësaj reforme ekonomike tashmë janë së policisë financiare do të përbënte një faktor
ndërmarrë me daljen e shumë dekreteve apo kryesor jo vetëm për ruajtjen e ligjit dhe uljen në
vendimeve të veçanta që kanë të bëjnë me minimum të përfitimeve të padrejta, që vërehen tani
privatizimin e oborrit, me investimin e ndërmarrjeve në fazën fillestare, veçanërisht në tregti, si pasojë e
të përbashkëta etj., dhe efektet e tyre janë ndier. mosvendosjes së një sistemi fiskal real.
Megjithatë, pa dashur të futem në detaje, duke pasur Së katërti, shumë probleme janë akumuluar për
parasysh problemet që kanë lindur, mendoj të shtroj fshatin - probleme të shërbimeve social-kulturore,
disa çështje, të cilat duhet të kihen parasysh nga të transportit, të rrugëve, të ujësjellësve etj. Mendoj
Qeveria për t’i zgjidhur në mënyrë urgjente. që Qeveria t’i ketë parasysh këto krahas problemeve
Së pari, është fakt se deri tani kanë ikur shumë të tjera, për t’i zgjidhur në momentin e përshtatshëm.
si emigrantë ekonomikë, por edhe shkëmbimet e Së pesti, krahas kushteve të motit, të cilat për
vizitorëve, veçanërisht dalja jashtë shtetit, është bujqësinë këtë vit, veçanërisht për mbjelljet, janë të
shumë e madhe. Në këtë aspekt shumë mallra disfavorshme, ndjehen mungesa të mëdha, sidomos
ushqimore, të cilat janë deficitare te ne dhe, nga në plehra kimike, si në nitrat e superfosfat, në
ana tjetër, importohen nga shteti, eksportohen në pesticide, në karburant etj. Marrja në dorë sa më
mënyrë të paligjshme dhe pothuajse falas. Dihet që parë e këtyre problemeve nga ana e Qeverisë, dhënia
te ne çmimet janë shumë herë më të ulëta se në rrugë e zgjidhja urgjente e tyre është një nga kushtet
vendet e tjera. Në këtë aspekt ne kemi humbje të e domosdoshme për të vendosur gjendjen në bujqësi
pallogaritshme. Rritja e çmimeve urgjentisht dhe e për të arritur atë që kërkohet. Nga ana tjetër,
caktimi i tyre përafërsisht me ato të tregut botëror rikthimi në punët e bujqësisë, duke përdorur të gjitha
është e vetmja rrugë për ta eliminuar këtë. Nga ana format e stimujve materialë është detyrë e të gjithë
tjetër, në proporcion duhen rritur edhe pagat dhe kjo deputetëve dhe drejtuesve të dikasterit.
do të ndikonte jo vetëm në uljen në minimum të Unë jam dakord dhe e konsideroj të plotë
474
programin e Qeverisë edhe për problemin e zhvillimit mungojë ndihma konkrete dhe e afërt e potencialeve
të sektorëve socialë e kulturorë, në fushën e intelektuale e politike të këtyre forcave, në një kohë
mbrojtjes së vendit dhe të rendit publik; si në atë të kur ato duhen shumë dhe se, duke mos marrë pjesë
politikës së jashtme, ku Republika e Shqipërisë ka në Qeveri, i shërbehet më shumë luftës për pushtet
marrë pjesë denjësisht në proceset e bashkëpunimit sesa interesave të kombit, i shërbehet më shumë
europian. monizmit ose rrezikut të kalimit në një monizëm
Duke vlerësuar vështirësitë e mëdha ekonomike, tjetër, sesa pluralizmit, demokracisë së vërtetë dhe
si dhe duke pasur besim në të ardhmen dhe në garantimit të unitetit të popullit mbi baza të reja.
zbatimin e këtij programi, mbështes fuqimisht thirrjen Nga ana tjetër, duket krejt i pabazë pretendimi i
që bëri këtu shoku Fatos Nano për ndërprerjen e opozitës se Qeveria e re nuk mund të shkëputet
grevave deri në fund të vitit, si një faktor kryesor për nga e kaluara, sepse sipas kësaj logjike do të thoni
arritjen e qëllimit. Njëkohësisht, ky është kusht i që edhe zotërinjtë deputetë të Partisë Demokratike
domosdoshëm edhe për sigurimin e qetësisë, për që janë në këtë sallë dhe që kanë qenë anëtarë të
të cilin në takim me zgjedhësit na është ngritur me Partisë së Punës nuk shkëputen nga e kaluara. Kjo
forcë për ta trajtuar këtu në Kuvend. Ndaj do të do të ishte jodialektike, madje absurde. Këtë e
shërbente edhe preokupimi në maksimum i Qeverisë konfirmoi edhe zoti Berisha.
për sigurimin e lëndëve të para dhe mallrave të Për Qeverine e re unë kam bindjen se ajo do t’i
konsumit të gjerë. hapë rrugë të reja zhvillimit të vendit. Por duhet të
Duke vlerësuar programin e Qeverisë e duke jetë absolutisht e bindur se merr mbi vete përgjegjësi
pasur besim për zbatimin në praktikë të tij, unë të mëdha, sepse, në momentet që po kalojmë,
njëkohësisht vlerësoj edhe shokun Fatos Nano, që problemet ekonomike e sociale janë mjaft të mprehta
për vetë aftësitë profesionale, të kombinuara me ato dhe, nga ana tjetër, populli ka shpresa të mëdha
intelektuale, me njohjen e disa gjuhëve të huaja, tek ajo dhe pret ndryshime të shpejta. Çdo zhgënjim
me moshën e re, me përvojën në punë, si dhe me e prish në mënyrë drastike qëndrueshmërinë e
punën e tij në Qeverinë e Punës, do të dijë të punojë këtyre ekuilibreve.
për të realizuar këtë program dhe njëherësh edhe Çfarë kërkon populli nga Qeveria e re tani e në
dëshirat e popullit. Në përbërjen e Qeverisë perspektivë?
njëkohësisht shohim emra të rinj, mosha të reja, Së pari, njerëzit kudo që janë, në qytet e në
personalitete me reputacion, të cilët mund t’i japin fshat, para së gjithash, duan të ushqehen, pra ta
shumë popullit me angazhimin e tyre total. kenë tregun të garantuar, se mjaft i kemi ngopur me
Jam plotësisht dakord me programin dhe politikë e me gazetë. Duke bërë këtë aktualisht dhe
përbërjen e Qeverisë dhe ju ftoj të gjithëve për ta automatikisht kemi përjashtuar nga pjesëmarrja në
miratuar. trazira “të revoltuarit të rastit”, që nuk janë pak. Unë
Së fundi, dua t’i kujtoj ndonjë zotërie se vërtet mendoj se për këtë Qeveria duhet të aktivizojë
populli e përdor thënien e vjetër që “ujku qimen e gjithçka që ka, aftësitë, mundësitë e deri te rezervat
ndërron, por zakonin s’e harron”, po kujtoni edhe e çfarëdo lloji.
Nastradinin që, kur i kërkuan litarin, tha se e dua Së dyti, populli kërkon qetësi e siguri, se në
për të nderur misrin. A nuk ngjan diskutimi dhe mjaft raste qytetarëve po u rrezikohet ajo që është
përfundimi i këtij zotërie me këtë thënie? Mjaft më më e shtrenjta, jeta e tyre. Për këtë Qeveria duhet
me kuriozitete, fabula e anekdota, zotërinj! Populli të veprojë shpejt. Ajo duhet të paraqesë menjëherë
pret nga ne ndryshimin e gjendjes dhe nuk na ka për miratim ligjin për ruajtjen e rendit, ku të
zgjedhur e dërguar këtu për të shoshur e për të mos parashikohen drejt e qartë detyrat dhe të drejtat e
gatuar. secilit organ dhe përgjegjësitë konkrete si kur këto
Falemnderit! organe i tejkalojnë kompetencat e tyre, ashtu edhe
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fran Pjetri. kur nuk i zbatojnë ato. E them këtë që këto organe
Fran Pjetri - I nderuar Kryetar, të mos na kthehen në organe rudimentare, por në
Duke qenë dakord me programin e Qeverisë, organe veprimi të shpejtë, gjithmonë brenda ligjit.
uroj veprim të shpejtë për zbatimin në praktikë të Qetësia dhe siguria kërkojnë edhe një angazhim
tij. Për sa i takon mospjesëmarrjes së forcave të total të partive politike e veçanërisht tonin si
tjera politike parlamentare në Qeverinë e re, shpreh përfaqësues të popullit. Fjala jonë nga kjo tribunë
sinqerisht mendimin se Qeverisë dhe popullit do t’i është me peshë, prandaj ne, më mirë se kushdo,
475
duhet ta ndiejmë përgjegjësinë e saj. të ishte që një pjesë më e madhe e këtyre të

Unë distancohem nga prononcime të tilla se “po ardhurave të mbetet aty ku krijohet, në formën e
nuk u bë kështu e ashtu, s’dihet çfarë do të ndodhë”, kapitaleve prodhuese permanente, aq më tepër kur
ose, aq më keq, nga referenca kanunore se “gjaku pasuri të tilla si mineralet janë të papërsëritshme.
lahet me gjak” etj. Është e çuditshme, të nderuar Duke parë te programi që paraqiti Qeveria një
deputetë, që në këtë fundshekulli, demokracia program të kohës, me shumë pika takimi me
ngrihet e flet me gjuhën e Lekë Dukagjinit dhe programet e partive politike, me piketa të qarta për
kërkon hakmarrje. E bukur demokraci! Po kë problemet kryesore dhe që i hap dritën jeshile
kërkojmë kështu? Kujt i shërbejmë dhe ç’pasoja realizimit të atyre që parashtrova me sipër, unë i jap
sjellim? S’ka terror më të gjerë se ky terror atij votëbesimin.
psikologjik që ushtrohet mbi njerëzit e thjeshtë, duke Bashkohem me mendimin se, që të ndihet
i ushqyer me pasigurinë e me psikozën e zbatimi i këtij programi, shteti ynë duhet të zhvillojë
vazhdueshme të dhunës së pakontrolluar të rrugës, një veprimtari të gjerë diplomatike. Prandaj e quaj
prandaj, për arritjen e kësaj sigurie që e kërkon të udhës që menjëherë grupe parlamentarësh,
populli, duhet të bashkojmë forcat të gjithë. Në këtë delegacione të larta qeveritare e deri te Presidenti
kuadër, unë bashkohem me thirrjen që bëri të vihen në lëvizje, se, siç thotë populli, uji që nuk
Kryeministri për përpjekje të përbashkëta për lëviz, nuk pihet.
mënjanimin e grevave deri në fund të vitit. Jam dakord me strukturën organizative dhe
Së treti, duke qenë edhe përfaqesues i përbërjen e Qeverisë, por ky organizim i ri duhet të
Bashkimeve Profesionale, shtroj para Qeverisë së mbështetet urgjent me rregulloret përkatëse të
re domosdoshmërinë e shpejtimit të veprimit për veprimtarisë së secilit dikaster dhe t’i dërgohen
rregullimin e pagave dhe të çmimeve, si dhe për menjëherë bazës.
zgjidhjen e problemit të transportit të punëtorëve për Së fundi, po dëgjojmë të zgjedhohet në të gjitha
në pellgjet minerare të vendit. Nga ana tjetër, mënyrat dhe kohët problemi i çarmatosjes së
zgjedhësit që unë përfaqësoj, kërkojnë që Qeveria simpatizanteve të Partisë së Punës, që është në
e re të zgjidhë lëvizjen e drejtuar të popullsisë nga pushtet, por për çudi heshtet për faktin që po
fshatrat e mbipopulluara të rrethit të Pukës, në zonat zhvillohet një tregti e gjerë e armëve kondrabandë.
bujqësore deficitare në krahë punë. Aktualisht, Ky është një problem i rastit që duhet zgjidhur
mendoj që kjo është e domosdoshme dhe mund të me shpejtësi.
bëhet. I detyrohem Parlamentit!
Krahas zgjidhjes së problemeve akute, populli Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ndue
kërkon që të fillojnë të zgjidhen edhe probleme Totri.
afatgjata, si përpjekjet për ingranimin në ekonominë Ndue Totri - I nderuar Kryetar,
europiane, për ristrukturimin ekonomik, për Të nderuar deputetë,
mekanizimin e punës në miniera, për vendosjen e Nisur nga tezat kryesore të programit të
plotë të shtetit juridik, për tërheqjen e gjerë të Qeverisë, mendoj të them edhe unë, së bashku me
investimeve të huaja dhe për ngushtimin e shpejtë ndihmën e shokëve të mi specialistë, disa probleme
të shpërpjesëtimeve në zhvillimin e zonave të që e shqetësojnë degën e bakrit.
ndryshme të vendit. Këtë të fundit e theksoj, sepse 1. Detyrë urgjente që qëndron përpara kësaj
zona me resurse të mëdha natyrore kanë dege mendoj se është çështja e çmimeve të shitjes
prapambetje relative të dallueshme nga zonat e tjera së mineralit të bakrit, pasi deri tani ato nuk kanë
të vendit. Për shembull, Puka është një trevë me përfaqësuar vlerën e vërtetë të tij, pra nuk janë marrë
pasuri të mëdha pyjore, hidroenergjetike dhe në konsideratë produktet që marrin pjesë në të. Deri
minerare, nga njëra anë, por me kushte të vështira tani kjo nuk ka sjellë shqetësime të dukshme, mbasi
fiziko-gjeografike e me tokë bujqësore të paktë e të në kushtet e një drejtimi ekonomik të centralizuar
varfër, nga ana tjetër, dhe megjithatë duhej të ishte plus-minuset eliminohen, nivelohen nga Buxheti i
në një standard më të lartë jetese, po të bëhej një Shtetit. Pa dashur të bëj leksion, sqaroj se aktualisht
shpërndarje më e drejtë e të ardhurave nga burimet çmimet e shitjes së mineraleve ndërtohen mbi bazën
natyrore që përmenda me lart. Kjo shpërndarje mund e kostos mesatare të mineraleve të varfëra,
të bëhet nëpërmjet politikës së çmimeve dhe të domethënë një përshtatje dhe rrugë më e shkurtër
pagave, sistemit fiskal etj., etj. Por, më e drejtë do për të paaftët dhe burokratët. Natyrisht, koston ta
476
konsiderojmë si pikënisje referimi, por vlera e vërtetë duhet rinovuar teknologjia e kësaj dege, qoftë e asaj
e mineralit përcaktohet nga përbërësit e tij, kuptohet nxjerrëse e përpunuese, qoftë e asaj të shkrirjes.
me nivelin e zhvillimit ekonomik, teknik e teknologjik Sot në minierat e bakrit procesi i ngarkimit pothuajse
të kohës së sotme. bëhet me krahë. Zëvendësimi i tij me mjete do të
Çka thamë më lart, çmimet ekzistuese nuk jetë një nevojë imperative jo vetëm se kryhet një
nxisin minierën për të nxjerrë minerale me detyrë humane për punëtorin e nëntokës, por edhe
përmbajtje sa më të lartë, por përkundrazi ato sjell me vete ngritjen e rendimentit, të prodhimit në
frenojnë, sepse çmimi për çdo rritje njësie të përgjithësi. Të investojmë këtu, sigurisht sa është
përmbajtjes së dobisë është në raport të zhdrejtë e mundur, sepse fitimi do të jetë ndoshta para
me të. Pra këtu kemi të bëjmë me një paradoks, turizmit. Është më lehtë të bëhet një fabrikë e një
ose më saktë, administrativisht i themi minierës të uzinë sesa të hapet një minierë, sigurisht me
prodhojë e të përmirësoje cilësinë, por me anën e potencialin e kohës. Por ç’bëhet? Tendenca për të
çmimit si levë ekonomike, i themi asaj nxirr mineral hapur në çdo shpat mali minierë është fatale. Jo
sa më të varfëruar. Duke e parë me këtë sy për kuriozitet, por sot afër 30% ose më shumë e
problemin, edhe blerësi është i interesuar të bleje sasisë që nxirret, dërgohet në lumë, pasi nivelet
me çmime të diferencuara, sepse do të preferonte teknologjike janë jashtë kohës ose jashtë çdo logjike
atë mineral që ka më shumë përbërës të dobishëm ekonomike. Kam mendimin se në njëfarë mënyre
dhe tregues teknologjikë më të lartë. Sqarojmë këtu këtë detyrë sot mund ta investojmë me teknikën
se shitësit dhe bleresit i caktonin çmimet në bazë ekzistuese, sikur treguesit tekniko-ekonomikë të
të kërkeses dhe të ofertes para lidhjes së kontratës. përpunimit të bakrit e të nxjerrjes së tij të
Duke ndjekur këtë rrugë minierat do të bënin bilancin përmirësohen 10% kundrejt planit. Nga kjo do të
e saktë të tyre, ku shumica aktualisht janë me kishim një fitim shtesë 4 milionë dollarë, që do të
humbje. Ndërkohë, uzinat janë me shumë tejkalime përdorej për këtë qëllim. Mendoj se patjetër duhet
të së ardhurës neto. Pse ndodh kjo? Sepse uzina e investuar, në mënyrë që të kalojë gjithë minerali i
blen mineralin kokërr dhe jo nënproduktet e tij si bakrit për pasurim, të prodhohet koncentrat,
argjendin, arin etj., që në fakt përbëjnë më shumë elementi filtrues i bakrit.
se gjysmën e fitimit të industrisë së bakrit në total. Dikush mund të thotë se ky na i zgjidhi problemet
Kjo bart më vete një problem social. Minatori me e bakrit vetëm me investime. Të mos harrojmë se
shumë mund nxjerr mineralin dhe merr një pagë ku kemi bazën dhe, në qoftë se e bëjmë këtë, fitimi
bazë, ndërsa metalurgu kërkon shpërblim deri në do të jetë më i madh nga elementi filtrues sesa nga
tri rroga etj.,etj. Ta marrë, por jo mbi këtë bazë dhe minerali kryesor, bakri.
logjikë ekonomike. Në kushtet e reja të hyrjes së 5. Në fund dua të përmend edhe një problem
ekonomisë sonë në ekonomi tregu, e konsideroj të tjetër, që ia sugjeroj Qeverisë së re. Në oborret e
domosdoshëm rigjykimin e çmimeve të mineraleve. minierave sot punon një sasi e konsiderueshme
2. Një alternativë ku mund të orientohet sot kjo punëtorësh të grupit të tretë e të katërt. Për fatin e
degë është t’u jepet përparësi rezervave që kanë keq jo vetëm që është e pamundur për t’u siguruar
përmbajtje më të lartë, pra në përzgjedhjen e tyre fronte pune, edhe gjendja fizike e tyre nuk i përballon
deri në atë kufi që e bën të leverdishëm mineralin e kërkesat e sotme, por dhe shtesën e pagave. Prandaj
bakrit në kushtet konkrete të çdo vendburimi. mendoj se Qeveria shumë shpejt duhet të kalojë
3. Të shikohet mundësia e disa vendburimeve nga ky kontingjent në pension të përhershëm.
për t’i mbyllur sa s’është vonë, duke marrë parasysh Këto ishin disa mendime që besoj se
asistencën sociale ose të përqendrohet puna në ato shqetësojnë degën e bakrit, veçanërisht në rrethin
miniera që nuk shfrytëzohen me kapacitet të plotë. e Mirditës, duke u munduar të jap sadopak mendimin
4. Mendoj se ka ardhur koha të mos operojmë tim modest.
më me shifrat; aq milionë tonë bakër prodhuam këtë Falemnderit!
vit apo në atë pesëvjeçar; të pakësohen këta milionë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gafur
dhe vendin e tyre ta zënë investimet teknologjike, Shameti.
sepse vetëm po shfrytëzojmë e shkatërrojmë Gafur Shameti - I nderuar Kryetar,
barbarisht pasuritë natyrore. Të nderuar deputetë,
Kjo është tabloja e teknologjisë sonë të bakrit. Kriza e rëndë ekonomike që ka përfshirë popullin
Atëherë shtrohet pyetja: Ç’duhet bërë? Patjetër tonë në këtë kthesë historike të domosdoshme
477
politike, ekonomike dhe shoqërore, vë në një provë gjallë në fshat. Me një analizë të shkurtër po
mjaft të vështirë Qeverinë e re të sapopropozuar nga mundohem të argumentoj këto që thashë më lart.
Kryeministri, zoti Fatos Nano. Duke u dhënë përparësi në privatizimin e vogël
Do t’i uroja kësaj Qeverie suksese. Por krahas atyre që paguajnë menjëherë me burimet e veta,
ndryshimit strukturor të pushtetit në qendër, është arrihet në këto përfundime:
mëse urgjent, në kushtet e lëkundjes së besimit të 1. Pasurohet shteti.
njerëzve për të ardhmen e vendit, edhe ndryshimi i 2. Pasurohen dhe vihen në drejtim ekonomik
strukturës së pushtetit në bazë, ndryshim ky që ata që relativisht janë më të pasur se të tjerët.
dikton domosdoshmërisht, brenda një kohe sa më 3. Punëtori, deri dje punëtor i varfër, kthehet në
të shkurtër, caktimin nga ky Parlament të datës së proletar.
zgjedhjeve në organet lokale. Duke qenë se ata që deri më sot kanë pasur
Në platformën e programit të Qeverisë së re do pushtetin politik në dorë, me të ardhurat që i kanë
të ishte e domosdoshme si për Parlamentin, ashtu pasur relativisht më të mëdha, i kanë të gjitha
edhe për popullin ndarja e saj në dy kapituj - mundësitë që me rrugët që jepen në platformën e re
programi imediat dhe ai perspektiv. Sigurisht, këta ekonomike, të bëhen pronarë, pra, të marrin në dorë
dy kapituj kanë rëndësinë e tyre të frenat ekonomike, a nuk përbën kjo një bazë reale
jashtëzakonshme, por do të veçoja fillimisht kapitullin për një konflikt social serioz? Për shmangien e
e parë - ç’do të bëjë Qeveria e re imediatisht për këtyre negacioneve ka vetëm një rrugë: punëtorët
stabilizimin e gjendjes ekonomike tejet të rënduar duhet të bëhen bashkëpronarë të pronës shtetërore
dhe për t’u kthyer shtetasve besimin, tashmë të ku ata punojnë, mbasi gjithçka e kanë ngritur me
humbur, për një rikthim të shpejtë në një jetë normale djersën e tyre dhe e kanë administruar po me djersën
minimale. Ajo që ka më rëndësi do të ishin faktet e tyre. Edhe këshillin drejtues, edhe drejtuesit ata
bindëse apo argumentet bindëse që do të dëgjonte duhet t’i zgjedhin vetë. Funksionimi i aktivitetit të
populli nëpërmjet televizionit, radios apo gazetave tyre, bashkëpronarë dhe punëtorë, duhet të bëhet
për stabilizimin e gjendjes. Të gjitha këtyre çështjeve nëpërmjet aksioneve.
do t’u jepte zgjidhje shpalosja para Kuvendit nga Po për fshatin? Çdo ditë po dëgjojmë veprime
ana e Qeverisë e këtyre objektivave: krejt të çrregullta në ndarjen e tokës dhe të pasurisë
1. Sa janë rezervat shtetërore për një jetë tjetër të gjallë, e cila ka sjellë shqetësime serioze.
ekonomike minimale për popullin, e përcaktuar kjo Arsyeja është e qartë; gjithçka në këtë problem
me javë, muaj apo vite? kaq serioz i është lënë spontaneitetit, nën termin
2. A ka shtete apo organizma ndërkombëtarë tashmë trevjeçar dhe dominues “ta bëjmë fshatçe”.
që në këto momente tepër kritike të jenë angazhuar A nuk duhet të ngrihet një këshill kombëtar për tokën
zyrtarisht për të ndihmuar apo kredituar këtë shtet dhe komisione varëse të tij në rrethe e fshatra që të
me më pak se tre milionë e gjysmë njerëz, viktimë merren me këtë problem?
deri me sot e organizimit të tij? Nëse ka, konkretisht Në situatën e rënduar, për qetësimin e saj do të
nga kush dhe sa është ndihma, nëse jo, pse? Në ishte efikase dhe e domosdoshme dalja sa më
këtë pikë do t’i propozoja Qeverisë së re mendimin shpejt e ligjit për përmirësimin e shpërblimit të
tim si deputet se është në të mirë të vendit tonë që, punonjësve në një masë të tillë që të garantojë
në drejtim të marrjes së kredive apo të ndihmave, të kushte minimale jetese, si dhe pagesën e një
mos shpërndahet në shumë shtete apo organizma, kontingjenti të konsiderueshëm të papunësh, që në
por të përqendrohet kryesisht në ato shtete primare, pamundësi jetese të ndershme minimale, detyrohen
me një ekonomi tejet të stabilizuar dhe që një të kryejnë veprime të nxituara.
ndihmë apo kredi afatgjatë për Shqipërinë kaq të Për stabilizimin e situatës, në emër edhe të
vogël do të përbënte për ta jo me shumë se heqja e elektoratit të zonës 241 të qytetit të Vlorës, që
një kopse të padukshme nga xhepat e brendshëm përfaqësoj, i rekomandoj Kryeministrit që do të marrë
të xhaketave të tyre moderne. votëbesimin në këtë Parlament, t’i hipë avionit e të
Një ndër problemet e mprehta që po ngjall trokasë ndershmërisht nëpër zyrat lartësore të
shqetësim mbarëpopullor dhe që, pa dyshim, do të kryeqyteteve kryesore të Europës dhe më tej, duke
sillte konflikte të padëshirueshme është edhe rruga u shprehur zyrtarëve të rangut të tij të atjeshëm
që po ndiqet për privatizimin e ekonomisë në qytet, kërkesën urgjente të këtij populli të vogël autokton
si dhe për ndarjen e tokës dhe të pasurisë tjetër të dhe të vuajtur gjithmonë që të ndihmohet patjetër.
478
Ndoshta të njëjtin veprim duhej ta bënte edhe të sëmurë në javë, pavarësisht nëse në një klinikë
instanca tjetër më e lartë se Kryeministri, ndoshta shtrohen njëqind ose dhjetë të sëmurë, pavarësisht
të dy bashkë. nëse një ambulancë realizon njëqind ose asnjë vizitë,
Sigurisht, këto sugjerime i bëj si deputet që pagesa e personelit që nga mjeku, deri te sanitarja
përfaqësoj opozitën, njëkohësisht edhe me është e njëjtë. Pra, interesi për ta përmirësuar
sinqeritetin tim personal, gjithmonë i bindur se, nëse çështjen e punës dhe për të hequr sa më shumë të
janë në shërbim të përmirësimit të situatës, duhet sëmurë ka ngelur vetëm në ndërgjegjen e një pjese
të merren parasysh. E them këtë edhe për një arsye të vogël të kuadrit.
tjetër: dikush nga pala e shumicës parlamentare Unë mendoj se me gjithë futjen e mjekësisë
shprehu një mendim jashtë kësaj salle se kjo private, për kushtet konkrete të vendit tonë dhe për
shumicë përbën mushkëritë e këtij Parlamenti. vetë specifikën e mjekësisë së madhe që kërkohet
Sigurisht, mendimi i tij bazohej edhe në forcën e sot, forma dominuese e mjekësisë te ne duhet të
mekanizmit të votës. Nuk mund ta mohoj as unë jetë mjekësia shtetërore. Problemi është që ta
dhe askush se, vërtet shumica parlamentare mund organizojmë në një mënyrë të tillë këtë formë që
të përbëjë mushkëritë e këtij trupi parlamentar, por ajo të përparojë dhe të tërheqë interesin e personelit
zotëria dhe të tjerë të mos harrojnë se opozita është mjekësor për ta zhvilluar. Përvoja e mjaft vendeve
ajri i këtij Parlamenti. Dhe që të funksionojë duhet zbatuar. Duke hequr dorë nga koncepti i
mushkëria, e ka të domosdoshme ekzistencën e përgjithshëm i mjekësisë falas dhe duke kaluar në
këtij ajri. Pra, konkluzioni: opozita nuk e ka të format e sigurimeve shoqërore, private ose jo, besoj
nevojshme që ta dëgjojë shumica, por shumica e se do të bëjmë një hap të dukshëm përpara në këtë
ka të domosdoshme të dëgjojë e të vlerësojë drejtim. Le t’ia lëmë mjekësinë falas vetëm
opozitën. asistencës sociale për një kategori të caktuar
Falemnderit për vëmendjen! njerëzish
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Tritan Kjo kërkon që në pagesën që merr çdo punonjës
Shehu. i shtetit, të shtohet edhe paga që i mbahet atij për
Tritan Shehu - I nderuar Kryetar, shërbime shëndetësore, që arrin në rreth l9% të
Të nderuar deputetë, rrogës. Me përhapjen e sektorit privat kjo formë
Do të ngre disa probleme të shëndetësisë sonë, organizimi bëhet e detyrueshme. Përveç
që të tërheq vëmendjen tuaj dhe të Qeverisë se subvencioneve nga shteti, të gjitha strukturat
ardhshme për këtë sektor kaq të rëndësishëm, por mjekësore do të marrin të ardhura të
që, fatkeqësisht, edhe këtë radhë në program u konsiderueshme nga sigurimet shoqërore në bazë
kalua shumë përciptazi. Ndoshta kjo do të plotësohet të të sëmurëve që do të mjekojnë. Këto të ardhura
më tej dhe, pikërisht për të kontribuar sadopak në do të përdoren si në formë shpërblimi për personelin,
këtë drejtim, do të jap disa mendime për të. ashtu edhe për të përmirësuar nivelin teknik të
Nuk do të zgjatem për gjendjen e shërbimit strukturës. Është e qartë se nga kjo do të fitojnë
shëndetësor, meqë kjo nuk do asnjë koment. më tepër strukturat më serioze, pra në këte mënyrë
Shërbimi shëndetësor prej vitesh është në gjendje futet konkurrenca teknike në mjekësi.
tepër të vështirë në qendër e sidomos në periferi. Në lidhje me subvencionin e shtetit ka ardhur
Niveli i ulët i përgatitjes teknike, veçanërisht i koha që të hiqet koncepti joprodhues për mjekësinë.
pajisjeve teknike, që pothuajse mungojnë, krijon Ky ka qenë një nga shkaqet e gjendjes katastrofike
deficite dhe në ndihmën urgjente më elementare në të mjekësisë sonë. Në fakt, edhe po të krahasojmë
njerëzit tanë. Shkaqet e kësaj situate janë të shumta nivelin e plotësimit teknik të mjekësisë me atë të
dhe për to jemi koshientë të gjithë. Problemi është degëve kryesore të ekonomisë, do të shikojmë se
si do të dalim që këtej. sa borxhe i kemi popullit. Mbështetja financiare për
Teoria e mjekësisë falas për të gjithë s’ka qenë shëndetësinë ka qenë qesharake në krahasim me
reale. Kjo shprehje, në fakt, maskon realitetin dhe kërkesat që ka mjekësia moderne, ka qenë e
është një spekulim ndaj formës së shpërndarjes së papërfillshme në krahasim me mbështetjen e
vlerave monetare. Kjo mënyrë shpërndarjeje ka sektorëve të tjerë të ekonomisë, si nafta, industria,
krijuar një gjendje të tillë ku interesi material i energjetika apo dhe me degë joprodhuese, si
personelit mjekësor për punën e bërë të jetë zero. ushtria, Ministria e Brendshme etj. Ky problem, kur
Pavarësisht nëse një kirurg operon një ose dhjetë është konsideruar e domosdoshme, është zgjidhur
479
jo duke rregulluar këtë raport, por duke krijuar një ardhmen do të jetë. Problemi është si t’i bëjmë sa
mjekësi të diferencuar për një grup njerëzish. më pak tragjike pasojat e saj. E ngre këtu këtë
Mjekësia nuk mund të trajtohet kurrë si një sektor çështje, se mbrojtja nga kjo sëmundje kap një
joprodhues. Kjo për faktin e parë se ata që prodhojnë diapazon shumë të gjerë, duke prekur aspektet
të mirat materiale kanë të drejtën e tyrë të sociale, kulturore, ekonomike dhe mjekësore të
pamohueshme të mjekohen, brenda një niveli të mirëfillta. Përhapja e gjerë apo jo te ne e kësaj
pranueshëm për mesataren ndërkombëtare, e drejtë sëmundjeje lidhet me kushtet e mësipërme, si dhe
kjo që fatkeqësisht nuk është respektuar te ne. Nga është në funksion të nivelit të përgjithshëm të
ana tjetër, Qeveria në programin e saj duhet ta ketë shërbimit tonë shëndetësor. Në gjendjen tonë
të qartë rolin kolosal që luan mjekësia direkt në aktuale, futja e kësaj patologjie, të jemi të sigurt,
prodhim duke parandaluar dhe kapur në kohë do të jetë me pasoja katastrofike për vendin tonë.
sëmundjet, duke hedhur shpejt në punë mjaft forca Mendoj që këtë fakt duhet ta ketë mirë parasysh
prodhuese të shëruara, në uljen e invaliditetit të Qeveria e re në programin e saj. Rreziku duket qartë
përkohshëm e të përhershëm. Prandaj, nuk mund po të hedhim një vështrim mbi gjendjen që ka krijuar
të jem dakord me atë që tha zoti Nano se mjekësia, në vendin tonë hepatiti viral sinegal, sëmundje që
kopshtet, çerdhet do të ndiejnë thellë krizën ka rrugë përhapjeje të ngjashme me Sidën,
ekonomike. Detyra e Qeverisë është që pikërisht megjithëse në proporcione dhe me rrezikshmëri
këta sektorë ta ndiejnë atë të fundit dhe sa më pak. shumë më të vogël se Sida.
Dikush mund të pyesë: Si është e mundur të flitet Për të dyja këto sëmundje rreziku te ne është
për një nivel të tillë të mjekësisë sonë, kur në vendin mjaft i madh nga mungesa e mjeteve më
tonë kryhen operacione në tru, në zemër, në elementare, si shiringat etj., mungesa e
pankreas, në tumore etj? Problemi është sa instrumenteve dentare, kirurgjikale, e frezave me një
operacione të tilla bëhen? Për shembull, në përdorim etj.,etj. Nga ana tjetër, mungesa e
kardiokirurgji, nga 500-600 të tilla në vit që ka nevojë reagentëve për të kontrolluar donatorët e gjakut me
një popullsi sa e vendit tonë, realizohen 100-150. prova të sigurta për hepatitin dhe mungesa e plotë
Ç’bëhet me të tjerët? Po kështu edhe në mjaft për Sidën e shton shumë rrezikshmërinë e infektimit
specialitete të tjera. Pyetja tjetër është: Në ç’kushte pas marrjes se gjakut apo të produkteve të tij. Vetëm
bëhet trajtimi i të sëmurëve, që të kihen garancitë e në një depistim të bërë nga Instituti i Higjienës në
domosdoshme? Ne të gjithë e dimë gjendjen e Spitalin Pediatrik të Tiranës, në plazmën e përdorur
spitaleve tona, ku ai kryesor, i kirurgjisë së vendit, te fëmijët është parë se 30% e sasisë së saj ka
është i një vjetërsie të viteve ‘36, si dhe gjendjen e qenë e kontaminuar nga hepatiti viral. Duhet të dimë,
pajisjeve teknike në to. Nga ana tjetër mund të gjithashtu, se mbas çdo injeksioni që bëjmë, qoftë
pyesësh - kur dhe si diagnostikohen të sëmurët? ky dhe një vaksinim i thjeshtë masiv, mundësia e
Kjo lidhet me mundësitë dhe mjetet diagnostikuese, infektimit te ne është tepër e lartë. Në këtë mënyrë,
gjendjen e të cilave të gjithë e kemi provuar, duke çdo vit te ne takohen rreth 10 mijë deri në 12 mijë
pritur për një kohë të gjatë realizimin e shumë prej raste me hepatit viral, nga të cilat rreth 6 të formës
këtyre procedurave. Dhe pritje të tilla ka pa fund. sinegale, duke prekur kryesisht moshat deri në 10-
Të nderuar deputetë, 12-vjeçare dhe duke lënë në pjesën më të madhe të
Përfitoj nga rasti për t’i tërhequr vëmendjen këtij tyre invalidizim të përjetshëm. Ndërsa në vende të
Kuvendi dhe Qeverisë së re lidhur me një të keqe të tjera, për shembull në Itali, kjo shifër është rreth 20
madhe që po na kanoset dhe për të cilën jemi të herë më pak, në raport me popullsinë, me raport të
bindur se në vitet e ardhshme do të diskutojmë gjatë, përmbysur për formën sinegale. Dhe ky numër lidhet
por ndoshta do të jetë tepër vonë. Fjalën e kam për kryesisht me Italinë e Jugut.
një sëmundje mjaft të rrezikshme, për Sidën, e cila Tani unë e shtroj pyetjen: Ç’do të ndodhë në
tashmë po na troket në derë, në qoftë se nuk na ka vendin tonë, kur krahas hepatitit të futet edhe virusi
hyrë brenda. Deri më sot në vendin tonë janë bërë i Sidës, virus ky që shkakton vdekje të sigurt dhe
4-5 mijë depistime, që kanë rezultuar negative. Më që përhapet po me këtë rrugë e formë, por shumë
tej nuk është vazhduar dot, ngaqë mungon baza më fuqishëm? Niveli i sotëm i mjekësisë sonë është
materiale. Është e qartë se me kaq nuk mund të krejtësisht i pafuqishëm për të parandaluar e ndaluar
nxjerrësh një konkluzion të saktë. Megjithatë, përhapjen e tij në madhësi të pallogaritshme. Pra,
pavarësisht është apo jo te ne prezente sot, në të masat duhen marrë në mënyrë urgjente.
480
Ngrita problemin e kësaj patologjie për të bërë feribrive. Ky është një problem serioz dhe i lidhur
më të kuptueshme gjendjen ku jemi. Nevojat e mjaft me traumat fizike e sidomos me ato psikike.
mjekësisë sonë janë të mëdha. Boshllëqe ka kudo. Studimet e kohës kanë vërtetuar se nivelet e ulëta
Një gjë duhet të vetëkuptohet; mjekësia moderne të hemoglobinës janë të lidhura me veprime
nuk është ajo e 50 vjetëve përpara, që realizohej eksituese, pasi veçanërisht truri furnizohet dobët me
me një stetoskop apo aparat tensioni, megjithëse oksigjen dhe tërë trupi me hemoglobina. Ju bëj thirrje
sot edhe këto na mungojnë. Kjo kërkon aparatura me sinqeritet të heqim dorë nga mveshjet e realitetit.
moderne, monitorë, defikatorë, eko, skaner, Nuk desha të ndalem në këtë problem, pasi nuk
laboratorë, spitale funksionalë, salla operacioni, ia vlente, po meqenëse Kryeministri i mori ato nga
autoambulanca, helikopterë; kërkon gjithashtu edhe buletinet zyrtare dhe i paraqiti këtu do të thosha:
shiringa, sisteme transfuzioni etj. me një përdorim, Mjaft më me gjëra të tilla euforike!
të cilat janë të domosdoshme për zhvillimin e saj. Tani do të kaloj te problemi që më shqetëson
Pra, mjekësia moderne kërkon investime të më shumë.
konsiderueshme, të cilat mendoj se do t’i vlejnë më Do të desha të ishte Kryeministri këtu, se kam
mirë popullit, sesa ato që janë bërë për pallate një propozim konkret për të, por megjithatë ka të
kongresesh, për muzeumet përrallore apo për tjerë. Paragrafi që flet për problemin e sportit është
bunkerët e pafund. Nga ana tjetër, kërkon një paraqitur në dy linja: organizimi e financimi i tij nga
riorganizim të saj mbi baza të reja qoftë organizative, shteti dhe e dyta është sponsorizimi. Për këtë
qoftë financiare, kërkon më shumë njohje me periudhë është domosdoshmëri financimi nga shteti
mjekësinë bashkëkohore ndërkombëtare. Vetëm dhe gradualisht me krijimin e ndërmarrjeve të
kështu do të bëhet e atillë që t’i shërbejë përbashkëta, sidomos kapitali i huaj do të ketë
ndershmërisht popullit, vetëm kështu do të arrihet synime të sponsorizojë sportin, gjë që ka ndodhur
që njerëzit tanë të mos kenë mendjen për t’u mjekuar si në shtetet perëndimore, ashtu edhe në shtetet
jashtë shtetit. lindore. Të analizosh këtë paragraf do të thotë të
Falemnderit! kesh njohuri të mira për këtë qëllim. Njëherësh të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Albert bind se edhe struktura organizative që është
Karriqi. paraqitur, do të ketë njësim me platformën. Për të
Albert Karriqi - I nderuar Kryetar, gjitha këto, kuadrot e specialistët e sportit dhe të
Të nderuar deputetë, shkencave të tjera që lidhen me të, kanë mëse 5
Si parantezë të vogël doja të thosha se në muaj që kanë diskutuar dhe kanë rënë dakord për
përgjigjet që u dha pyetjeve Kryeministri ka disa ekzistencën e një komiteti shtetëror të sportit, i cili
pasaktësira, që ndoshta edhe në arenën të jetë në varësi direkte nga Këshilli i Ministrave e
ndërkombëtare do të kishte probleme. Theksoj se konkretisht nga zëvendëskryetari i tij. Argumentet
këto arritje euforike që na paraqiti Kryeministri këtu, mund të jenë të shumta, por unë po ndalem vetëm
të cilat i ka marrë nga buletinet tona zyrtare, janë në disa gjëra:
të pasakta. Normat bashkëkohore proteinike janë Sporti duhet të ketë status të veçantë. Komiteti
më të ulëta sesa ato që u paraqitën këtu. Mjafton të i Sporteve ka përgatitur një material për këtë qëllim
themi që nga Instituti i Studimeve të Mjekësisë dhe ia ka dërguar Këshillit të Ministrave. Brenda
Sportive në SHBA paraqiten norma të tilla për këtij komiteti do të jetë edhe Komiteti Olimpik
sportistët, që janë 1,5 gram proteinë për një kilogram Shqiptar, i cili do t’u përgjigjet strukturave
peshë të trupit. Me të drejtë del pyetja: A mos për bashkëkohore kryesisht me kuadro vullnetarë.
këto arsye zoti Sofokli Lazri mori medaljen e Organikat janë minimale. Nëse do të pranojmë
ushqyeshmërisë në Meksikë dhe ia dorëzoi me strukturën e paraqitur, lind nevoja e formimit të
pompozitet ish-Ministres së Bujqësisë? Një vlerësim Komitetit Olimpik me forca të tjera, pra do të kemi
për ushqyeshmërinë është kaq i vështirë, saqë edhe dy paralele. Shumë shtete në botë kanë ministri
në SHBA bëhet sipas ekonomistëve me koli. sporti dhe rinie, ministri sporti apo ministri sporti
Prandaj të heqim dorë një herë e përgjithmonë nga dhe turizmi. Vetëm Greqia ka ministri kulture dhe
prezantime euforike, duke dhënë norma që u sporti. Por duhet të qartësojmë se këto shtete i kanë
përgjigjen shteteve me zhvillim ekonomik. Duhet të këto dy institucione për shumë arsye. Ministri
dini se një pjesë mjaft e konsiderueshme e përgjigjet për anën organizative masive dhe për
sportistëve aktualisht në Shqipëri janë me anemi fuqizimin e modernizimin e terreneve masive sportive,
481
kurse Komiteti Olimpik përgjigjet për olimpizmin të ndryshme pune. Ky përfundim është arritur mbasi
sportiv. Pra, brenda saj janë përfshirë të gjitha janë bërë edhe shumë konsulta në qytetet tona
federatat sportive, të cilat janë të vetmet organizma kryesore. Nëse do të këmbëngulim në variantin e
që luajnë rolin drejtues e organizues të cilësisë paraqitur, do të përfundoja se kemi të bëjmë me
sportive. Jam dakord të jetë organizëm shtetëror, urdhra nga lart dhe se për sportin vendosin
por i shkëputur nga kultura dhe rinia, pasi vetëm në jospecialistët. Të kemi kujdes, të nderuar deputetë,
këtë mënyrë do të bëhet më mirë lidhja midis anës në praktin e metodave tashmë të vjetruara.
shtetërore dhe asaj shoqërore. Përvoja e tanishme Njëherësh, theksoj se mendimi i specialistëve është
na ka sjellë mundësinë e lidhjeve më të mira me ky që po këmbëngul unë tani. Po kështu, i afroj
organizmat olimpikë dhe federatat. Nëse do të jemi zotit Kryeministër variantin më optimal e më të
degë e një ministrie, atëherë do të lindte dobishëm për mbarëvajtjen e punëve në sport, sektor
domosdoshmëria e krijimit jashtë kësaj ministrie të ky që nuk mund të drejtohet në asnjë mënyrë nga
Komitetit Olimpik, i cili aktualisht me sponsorizim specialistë të fushave të tjera, siç është rasti i
është e pamundur të krijohet, prandaj del e variantit të paraqitur këtu. Theksoj se këto forma
nevojshme të financohet nga shteti. pune kanë qenë edhe më përpara, kur sporti ka qenë
Lind pyetja: Përse të kemi dy organizma, kur i inkuadruar pranë Ministrisë së Shëndetësisë, apo
këta i shkrijmë në një dhe të punojmë duke ngritur disa vjet më parë pranë Ministrisë së Arsimit e të
një komitet shtetëror të sporteve? Më vjen mirë që Kulturës dhe ku vazhdimisht ka pasur probleme
në esencë biem dakord, por ndërtimi dhe tepër serioze, që kryesisht kanë karakter
funksionimi duhet të jetë siç mendojnë absolutisht organizativ, por edhe financiar.
të gjithë specialistët. Pra, për ekzistencën e një Të nderuar deputetë,
komiteti, i cili të ketë karakter shtetëror dhe E kisha detyrë parësore dhe këmbëngul për
shoqëror. Eksperienca e dy hallkave është mirë të problemin e sportit jo vetëm si deputet që jam, por
jetë, por aktualisht duhet të shprehemi se fryrja e si i vetmi specialist i këtij sektori në këtë Kuvend
organikave është në dëm të ekonomisë. Arsyeja pluralist dhe se brenda një dite kam pasur me
është se sporti ende nuk i ka mundësitë e dhjetëra takime, pikërisht dje, të cilat synuan vetëm
sponsorizimit, pasi te ne shumica e ndërmarrjeve në mosbashkimin e sportit me ndonjë specialitet
janë të vogla, jorentabël dhe se të ardhurat vetjake tjetër.
janë minimale. Nëse këmbëngulet për sponsorizim, Mbetem me shpresë se diskutimi im do të jetë
sporti futet në impas dhe unë konkludoj që sporti i dobishëm në realizimin e kërkesës mbarësportive,
eliminohet përfundimisht. Rrugët për shkurtimin e në përcaktimin për të qenë Komitet Shtetëror i
investimeve në sport do të vijnë gradualisht dhe me Sporteve.
një përqendrim të theksuar të forcave drejt cilësisë Falemnderit!
ballafaquese me bashkëkohoren. Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Panajot
Studimi i praktikave europiane me synim Barka.
përshtatjeje të vendit tonë na qartësoi se varianti Panajot Barka - I nderuar Kryetar,
më i mirë është të ketë komitet shtetëror të sporteve, Të nderuar kolegë,
brenda të cilit të jetë Komiteti Olimpik Shqiptar dhe Referimi i bërë në platformën programatike të
varësia të jetë nga Zëvendëskryetari i Këshillit të Qeverisë së re për minoritetet, ne përfaqësuesit e
Ministrave. Kryetari i komitetit të jetë i emëruar, minoritetit grek na çudit. Ndërsa e gjithë platforma
kurse presidenti i Komitetit Olimpik, zëvendësi dhe e programit të Qeverisë kërkon të bëjë një shkëputje
sekretarët të jenë të zgjedhur. Në këtë mënyrë nga e kaluara, pavarësisht sa realistë janë këta
realizohet më mirë funksionimi i këtij dikasteri si objektiva, për minoritetet pohohet se do të vazhdohet
për brenda, ashtu edhe për jashtë shtetit. e njëjta politikë, politika e sloganeve, e urave të
Të nderuar deputetë, miqësisë dhe asgjë me tepër, pa thënë qoftë edhe
Edhe nëse do të krijojmë një grup dy rreshta se si do të realizohet kjo, në një kohë që
parlamentarësh për të studiuar këtë çështje, do të vendi ynë do të futet në Europë e kjo besoj se do të
arrijmë në të njëjtin përfundim me atë që ju propozoj. bëhet, në radhë të parë, nëpërmjet fqinjëve, drejt të
Konkludoj në këtë mënyrë, pasi, siç e thashë edhe cilëve shërbejnë si ura lidhjeje minoritetet.
më lart, kemi 5 muaj që debatojmë dhe konkludojmë Duke folur për minoritetin grek, përfaqësues i të
nga studimet që i kanë bërë kësaj çështjeje grupe cilit jam edhe unë, do të thosha që në fillim se
482
politika e ndjekur deri dje nuk u shërbeu këtyre urave mundësinë e shpejtë fitimprurëse të këtyre
miqësie, por qëllimeve propogandistike dhe ky investimeve për shtetin, si dhe me aftësinë e
minoritet nuk i gëzoi asnjëherë në praktikë të drejtat trashëguar kulturore e intelektuale të minoritarëve.
që i takonin si i tillë, madje në disa drejtime të Nga ana tjetër, se sa i ngritur është niveli i
caktuara i mohoheshin. Le të mos harrojmë se minoritetit grek dhe sa e drejtë ishte politika e
popullsia e minoritetit grek gjatë Luftës deritanishme e tregon fakti i eksodit nga krahinat
Nacionalçlirimtare i bashkoi fatet e veta me ato të tona, që i shkatërroi ato dhe kohët e fundit nisën t’i
popullit shqiptar me shpresën e madhe të fitimit të shkatërrojnë refugjatët që kalojnë nga fshatrat tona
të drejtave dhe lirive që i takonin dhe, në qoftë se për të arritur kufijtë me Greqinë. Ky shkretim bëhet
gëzoi disa të drejta, ato i firmoi me gjak dhe me më ekzigjent dhe i mbarsur me rreziqe nacionale
djersë. Pas shpresës së luftës erdhi dhe drama e nga ardhja e punonjësve të ndryshëm, jo minoritarë,
tij. Minoriteti grek trashëgoi nga e kaluara përveç për të punuar në krahinat tona, disa prej të cilëve
varfërisë, edhe një potencial të dukshëm kulturor e janë dhe të armatosur, si dhe nga lëvizjet shpesh të
intelektual, i krahasuar me pjesët më të përparuara organizuara të disa njerëzve për bastisje.
të vendit. Kjo ekspoze kërkon që t’u jepet fund sloganeve
Kjo solli nga njëra anë mundësi intelektuale dhe që shfrytëzohen shpesh nga dikush për qëllime të
përvojë zhvillimi, nga ana tjetër, emërtimi i kësaj force tjera. Ajo lidhet edhe me angazhimin e mëtejshëm
intelektuale kudo nëpër Shqipëri solli dobësimin dhe konkret që duhet të bëjë Qeveria për stabilizimin
intelektual për veten e tij dhe eksodin brenda e gjendjes në minoritet, si dhe ndaj çështjeve të
Shqipërise. Kjo edhe për zhvillimin ekonomik të tilla që kanë të bëjnë me identitetin tonë kombëtar
njëanshëm të zonave të minoritetit grek. Të gjitha si arsimimi në gjuhën amtare, njohja dhe zhvillimi i
këto, në bashkëpunim me mekanizmat e tjerë, siç vlerave kulturore, organizimi dhe funksionimi i
ishte ndërrimi i kombësisë solli kufizimin ireal të institucioneve fetare, lidhja drejtpërsëdrejti me
popullsise, që u vinte aq për shtat deri dje kombin mëmë dhe, mbi të gjitha, masat për
statistikave zyrtare. Kështu, ndërsa popullsia zhvillimin ekonomik e për një infrastrukturë të re në
shqiptare pas luftës u trefishua, ajo e minoritetit grek krahinat tona. Lidhur me këtë të fundit do të thosha
mbeti pothuaj e njëjtë, sidomos këto dekadat e fundit. se qëndrimi i Qeverisë ndaj tokës, për të qenë ajo
Një nga treguesit kryesorë të identitetit kombëtar pronë shtetërore, i heq fshatarit tonë mundësinë e
është gjuha, shkolla, që në minoritetin grek, pas pronës private dhe atë të organizimit të tij të lirë në
Çlirimit u zbatua në sistemin 7-vjeçar, ku gjuha kooperativat e tipit europian. Nga bashkëbisedimi
amtare, ashtu si gjuha zyrtare, ishte e dyfishtë. Më me elektoratin tonë del edhe kërkesa e mësipërme
vonë, deri më sot ky arsimim bëhet vetëm në fillore. për shkrirjen e kooperativave ekzistuese dhe
Gjuha u cungua dhe humbi krejtësisht te minoritarët organizimin atje, në bashkëpunim me firmat e huaja
grekë kudo në Shqipëri. U spekulua gjatë me të dhe ndihmat e ndryshme, të njësive të ndryshme
drejtën e shkollave në gjuhën amtare, ashtu si dhe industriale për përpunimin e produkteve tona. Një
me degën e shkollës së mesme pedagogjike në angazhim i tillë nga ana e Qeverisë do të na japë
Gjirokastër, në katedrën e gjuhës greke po në mundësinë për të treguar se ç’urë e fortë mund të
Gjirokastër, ashtu siç u spekulua me të drejtën e bëhet minoriteti grek për të lidhur vendin me rrugën
zhvillimit të kulturës, të folklorit tonë, kur nuk na me të drejtpërdrejtë që na çon në Europë, dhe jo
lejohej të këndonim në gjuhën amtare përtej një vetëm për këtë, por edhe për gjendjen kritike në të
raporti 70% shqip dhe 30% greqisht ose kur nuk cilën jeton minoriteti sot.
mund të flisnim greqisht në festat tona e të tjera. Duke folur këtu për minoritetin grek, asnjëherë
Është, mendoj, një rast unikal në botë fati i minoritetit nuk duam ta veçojmë atë nga fati i të gjithë popullit
grek në Shqipëri, që nuk u lejua të kishte kontakte shqiptar dhe jo vetëm, se të shkrirë me popullin
me kombin mëmë, madje u edukua edhe me urrejtje shqiptar ndodhen tani më shumë minoritarë sesa
ndaj tij. në shifrat zyrtare të shtetit shqiptar, por edhe për
Për sa u përket investimeve me “prioritet” në faktin bazë se ne i takojmë shtetit shqiptar dhe, si
minoritet dhe nivelit relativisht të ngritur të shtetas të Republikës së Shqipërisë, do të
mirëqenies, nuk kanë lidhje me minoritetin si i kontribuojmë për mirëqenien dhe begatinë e saj,
përkëdheluri i Shqipërisë, por me pozitën e tij duke besuar në një politikë ekonomike e të
gjeografike, me pjellorinë e tokës së tij dhe me përgjithshme të një Qeverie të shkëputur krejtësisht
483
nga e kaluara e partisë që përfaqëson. dhe të robotizimit flitet.

Falemnderit! Sigurisht që një ekspert qeverie mund të kërkojë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputetja Natasha që në çdo rresht e nënrresht të programit të shohë
Lako. edhe çështjet dhe zgjidhjet e problemeve të rënda
Natasha Lako - I nderuar zoti Kryetar, të gruas, por edhe në këto raste, si në synimin e
Të nderuar deputetë, heqjes së turneve të treta ose dy të shtunave pushim
Me bëri përshtypje fakti që nga numri një, deri të bën përshtypje se nuk ka asnjë afat të përcaktuar,
në numrin njëzet e pesë të kabinetit të zotit Nano, që do të tregonte se gjithçka është bazuar në
nuk pashë emrin e asnjë gruaje. Dhe këtë nuk e studime konkrete. I vetmi afat i caktuar në të gjithë
them për hir të forcës së zakonit formal, as për të programin ishte kërkesa për pezullimin e grevave.
kujtuar një imagjinatë të dikurshme me sens të Do të dëshiroja që Qeveria të ishte treguar më e
përcaktuar politik, por jam e shqetësuar se gjysma sjellshme dhe më e kulturuar në zgjidhjen e disa
e popullsisë më punëtore e më aktive, aq më tepër problemeve të grave dhe diferencimin e tyre nga ato
kur i gjithë ekipi përfaqëson një ndërrim brezash, të përgjithshme. Asnjëri nuk do të mërzitej, por
nuk është në gjendje të evidencojë një pjesë të fuqive përkundrazi të gjithë do të gëzoheshin që në
të veta mendore. Si duket kjo ndodh se programi projektin për punën 6-orëshe realizimi për gratë të
është aq i ngatërruar në labirinthe dhe aq i koklavitur, bëhej menjëherë, si një nga shenjat e para të
sa është larg çdo mundësie të ndikimit të gruas, e garancisë së këtij programi. Sigurisht edhe kjo masë
cila në Shqipëri, në mënyrë tronditëse, në rast se nuk do të ishte ndonjë realizim i suksesshëm, sa
nuk do të kishte vitalitetin e vet njerëzor, për 46 vjet masa të tjera të njëpasnjëshme, që gruaja të mos
me radhë do të ishte kthyer vetëm në një vegël e mbetet ende skllave e ujit të çezmës, por uji të bëhet
përkryer pune. Mendoj se është i papranueshëm skllav i saj, fëmija e një nëne të mos ishte skllav i
ky tregues i shoqërisë në këtë fund shekulli. një molle, por molla të bëhej skllav i fëmijës dhe të
Në fakt, është një realitet i hidhur, ashtu siç janë mos duket luks e teprim kur flet për kërkesa kaq
të hidhura shumë shifra dhe tregues, në bazamentin elementare dhe të domosdoshme.
e të cilave mbështetet gjithë programi. Në mes të Ftoj Qeverinë e ardhshme të punojë, në radhë
këtyre shifrave, do t’i sugjeroja zotit Kryeministër të parë, për të lehtësuar jetën e gjysmës së
të verifikonte edhe një herë shifrën e sotme të të popullsisë, sepse kështu do të shtojë e do të
ardhurave mesatare të popullsisë, e cila, siç na u lehtësojë jetën e gjithë Shqipërisë.
tha këtu, në vitin 1990 arrin në 3498 lekë për frymë, Falemnderit!
pothuaj 300 lekë në muaj ose 10 dollarë në muaj, Kastriot Islami - Si e para diskutante grua, ju
sipas një kursi të përgjithshëm. Unë do të thosha falënderoj si Kryetar.
të largohemi nga sëmundja e vazhdueshme e Fjalën e ka deputeti Neritan Ceka.
dezinformimit të shifrave, sepse ju siguroj si grua e Neritan Ceka - I nderuar zoti Kryetar,
si intelektuale që, pavarësisht nga inflacioni, të Të nderuar deputetë,
ardhurat për frymë janë tepër më të ulëta se ç’janë Programi i kabinetit Nano është, pa dyshim, një
paraqitur, ndryshe nuk do të detyroheshin shqiptarët perspektivë europiane, por tek e cila kalohet përmes
të katandiseshin në këtë gjendje, të shkonin si krah një terreni me mina, më të rrezikshmet prej të cilave
pune tepër i lirë për t’u shitur anekënd Europës, janë burokracia dhe mendësitë diktatoriale, niveli i
ndryshe edhe Qeveria nuk do të detyrohej të paga-çmimeve, perspektiva e kooperativave
kërkonte emigrimin ekonomik përtej Urës së bujqësore, mungesa e besimit brenda e jashtë vendit
Qabesë, në Irak e Kuvajt. Megjithatë, kjo mesatare etj.
për frymë e popullsisë lë një shteg të hapur, ndoshta Duke dashur të ndalem më konkretisht në
një mesatare që vjen si rezultat i bashkimit të të përmbajtjen e programit të Qeverisë, do të vija në
ardhurave minimale me të ardhurat dukje dy të meta të karakterit të përgjithshëm:
supersuplementare të një grupi njerëzish. Nuk ka Së pari, pikësynimet kryesore të punës së
njeri në Shqipëri të mos pyesë se në çfarë humnere Qeverisë për të ardhmen, që përbëjnë edhe drejtimet
kanë rënë djersa e mundi i popullit. Realiteti është e reformimeve ekonomike, sociale e politike, u
krejt enigmatik. Dhe t’i referohemi këtij realiteti, që trajtuan me formulime tepër të përgjithshme, që më
pak a shumë na u paraqit e na dëshpëroi edhe në tepër të prezantojnë me një strategji të gjatë e të
programin e Qeverisë vetëm me gjuhën e shifrave largët zhvillimi sesa me një program të konkretizuar
484
të nje qeverie që do të punojë brenda një afati të Programi ekonomik i Qeverisë përmban një
caktuar ligjor. kompromis të madh, pothuajse një sfinks, për
Së dyti, programi i reformës ekonomike nuk realizimin e programit ekonomik, i cili mund të
mund të gjykohet me saktësi në qoftë se nuk bllokojë gjithë ecurinë dhe suksesin e reformave,
parashtrohen edhe afatet konkrete të parashikuara sikundër është pronësia shtetërore mbi tokën. Pa
për realizimin e fazave dhe të objektivave të privatizimin e tokës nuk mund të bëhet fjalë për
ndryshme të reformës ekonomike. Mungesa e një zhvillimin e ekonomisë së tregut në fshat, çka do të
plani kohor të zhvillimit të fazave të ndryshme të thotë, duke u nisur nga rëndësia e madhe e
reformës, të radhës së zgjidhjes të detyrave të bujqësisë në sistemin tonë të ekonomisë, një
ndryshme dhe të sinkronizimit të tyre në kohë. Nuk zhvillim të dyshimtë te marrëdhënieve të tregut në
mund të krijojë bindjen e nevojshme edhe për tërë ekonominë. Asnjë ekonomi e mirëfilltë tregu
mundësinë e realizimit të plotë e me sukses të tyre. nuk zhvillohet sot mbi bazën e pronësisë shtetërore
Privatizimi përbën drejtimin dhe procesin kryesor mbi tokën. Një originalitet shqiptar në këtë drejtim
të reformës ekonomike. Problemi më i vështirë në do të kishte po atë fat të hidhur të shumë e shumë
realizimin e tij mbetet privatizimi i ndërmarrjeve rrugëve origjinale të ndjekura nga ne deri më sot.
shtetërore, një pjesë e madhe e të cilave veprojnë Duke mos dashur të ketë nje alibi të pamundur
mbi bazë monopoli e janë të organizuara në përmasa në problemin me të vërtetë të vështirë, por jo dhe aq
tepër të mëdha e me lidhje vertikale. Pikërisht për të pamundur të ndarjes së tokës individëve që
rigjallërimin e sektorëve ekonomikë të organizuar punojnë në fshat, Qeveria duket sikur, zgjedh rrugët
në këtë mënyrë, programi i Qeverisë duhet të e tërthorta të një privatizimi të kamufluar nëpërmjet
përmbajë pikësynime më konkrete për sa i përket pranimit të dhënies së tokës bujqësore, me qira,
heqjes së monopolit të këtyre ndërmarrjeve, duke mbyllur sytë përpara atij privatizimi spontan e
shpërbërjes se tyre në njësi ekonomike më të vogla të kontrolluar të tokës e të blegtorisë që po kryhet
e që veprojnë mbi baza konkurrence, privatizimin e në këto kohë në mjaft zona fshatare. Nëse për
njësive më efikase nëpërmjet shndërrimit të tyre në reformimin e ekonomisë në tërë sistemin është
shoqëri aksionere dhe atje ku s’është e mundur që hartuar një program që mbështetet në konceptet
në fillim të privatizohet pronësia, të kalohet në bashkëkohore, për reformimin e bujqësisë dhe të
privatizimin e drejtimit nëpërmjet dhënies për fshatit nuk jepet një alternativë e qartë dhe e
shfrytëzim në formë qiraje e koncesioni, pavarësisë përcaktuar. Me rëndësi është fakti se Qeveria e re
së plotë të drejtimit etj. në pogramin e saj nuk shpreh një frymë aq fanatike
Ndonëse shpërndarja e aksioneve mbi kapitalin ndaj domosdoshmërisë së kooperativave bujqësore,
shtetëror është paraparë si një formë e mundshme sikundër tregoi shtypi partiak pak muaj me parë,
e privatizimit, në program nuk jepet asnjë sqarim por, në të njëjtën kohë, ai nuk i jep as zgjidhjen e
mbi rrugën që do të ndiqet për realizimin e saj. Ky duhur dhe përfundimtare problemit të fshatit, duke
moment kyç duhej të zinte vëmendjen më të madhe e bërë fshatarin pronar të tokës, të blegtorisë të
në programin e Qeverisë, pasi forma e shpërndarjes mjeteve të tjera të prodhimit, të lirë ekonomikisht
se tyre, falas apo me pagesë, e lirë apo e kufizuar, për të zgjedhur vetë formën më të leverdishme të
e kontrolluar apo jo nga institucionet përkatëse organizimit të prodhimit, në këtë rast atë kolektive
shtetërore ose dhe private, lidhet me shpejtësinë apo individuale, por edhe duke i dhënë mundësinë
dhe rregullsinë e realizimit të këtij procesi, me e një lëvizjeje të lirë këtij fshatari drejt qytetit duke
kujdesin që duhet treguar për të shmangur një pasur një kapital, që edhe ai të mos rrezikohet si
polarizim të menjëhershëm e të ndjeshëm në punëtori ynë e të mbetet me një librezë bosh përpara
zotërimin e aksioneve nga individë të ndryshëm, si kushteve të vështira që ne i vëmë për këtë
dhe me miradministrimin e kapitalit, natyrisht industrializim ose për kalimin në ekonominë e tregut.
aksioner. Kjo paqartësi dhe mungesa e vendosmërisë
Mendoj se kjo është një nga fushat ku mund të politike në rrugën e reformës ekonomike reflektohet
realizohet politika sociale nëpërmjet dhënies në drejtpërdrejt në gjendjen e sotme të bujqësisë, ku
formë aksionesh falas të asaj pjese që qytetarit tonë mbjelljet dhe produktet blegtorale janë në nivel
i takon të marrë nga puna e investuar gjatë shumë katastrofik, si dhe nga dizintegrimi i pakontrolluar i
viteve dhe për të mos e lënë atë me librezë bosh strukturave aktuale e joefektive të organizimit
përpara aksionerëve të huaj. bujqësor, duke mos krijuar, në të njëjtën
485
kohë,struktura më moderne e efektive. kontrollit, të cilat do të bëjnë ndjekjen administrative

Rezultatet e një zhvillimi të tillë të fshatit, pa një e gjyqësore të veprimeve të kësaj natyre. Vetëm në
perspektivë të qartë, shumë shpejt do të ndjehen këtë rrugë do të mund të mbrohen interesat
edhe në tregun e qyteteve, ku mungesa në furnizimin shoqërorë, interesat e qytetarëve si konsumatorë
me produkte bujqësore e blegtorale do të sjellë nevojtarë dhe, për më tepër, do të mbrohen prona e
tregtimin e tyre me çmime tepër të larta nga pasuritë kombëtare nga veprimet abuzuese të
prodhuesit individualë. zyrtarëve dhe të organeve që i drejtojnë dhe i
Një nga faktorët kryesorë, për të mos thënë administrojnë ato. Duke qenë të fundit në rrugën e
ndoshta më kryesori, ku mbetet programi ekonomik reformave, të paktën të përfitojmë nga gabimet e
i Qeverisë se re, është hyrja e kapitalit të huaj, atyre që hynë të parët, për të mos i përsëritur ato.
kooperimi me vendet e zhvilluara, ndonëse në Kalimi në një fazë të re të industrializimit duhet
program përmenden vetëm Italia e Turqia dhe lihet të mbajë parasysh edhe mbrojtjen e interesave të
mënjanë Greqia, e cila duhej të ishte partnerja jonë bashkësive njerëzore, që në një anë do të përfitojnë
kryesore në kontekstin ballkanik, marrja e kredive nga ky industrializim, por edhe mund të dëmtohen
dhe e financimeve nga jashtë etj. Orientimi drejt këtij prej tij. E kam fjalën për rreziqet ndaj ekuilibrit
faktori të rëndësishëm ekonomik është i natyror, për prishjen e ambientit, shkatërrimin e
domosdoshëm për suksesin e reformës, por rezultati peizazhit nga turizmi intensiv etj. Me të vërtetë
i pafrytshëm i përpjekjeve gati njëvjeçare të Qeverisë Qeveria ka krijuar për këtë qëllim një dikaster, por
së mëparshme, e cila në përgjithësi është Qeveria unë mendoj se kompetenca të gjera në kontrollin
që na paraqitet, krijoi pak besim se edhe Qeveria e ndaj këtyre dukurive duhet të marrin bashkësitë
re do të ketë mundësi e garanci më të mëdha në nëpërmjet organeve të pushtetit lokal, por edhe
këtë drejtim. organizmave shoqërore. Shembulli i parë në këtë
Duke pranuar koston e lartë sociale të procesit drejtim duhet të jepet nga Qeveria me hartimin e një
të reformës, shqetësimet dhe vështirësitë programi për të korrigjuar gabimet e mëdha, siç
ekonomike me të cilat do të ndeshen shtresat e është ai i prishjes së ajrit dhe të mjedisit nga
ndryshme të popullsisë, programi qeveritar duhej të Kombinati Metalurgjik i Elbasanit, shkatërrimi i
përmbante edhe linjat kryesore të ndërtimit të një peizazheve siç është ai i Dumresë apo i liqenit të
sistemi të plotë dhe modern të ndihmës e të Pogradecit. Mendoj se në programin e Qeverisë
mbrojtjes sociale, të parashikimit të një fondi për të duhej të kishte zënë një vend të veçantë kushtëzimi
subvencionuar punonjësit e ngelur pa punë dhe i ndërtimeve industriale, por edhe i atyre të tjerave
burimet konkrete të formimit të tij. Vetëm në këtë me respektimin e normativave europiane për
rrugë do të besonim se Qeveria është angazhuar mbrojtjen e ambientit.
realisht e konkretisht në minimizimin e pasojave dhe Së fundi, dua të theksoj se programi i Qeverisë,
të shqetësimeve sociale të reformës. që përfshin kryesisht një perspektivë shumëvjeçare,
Një fenomen shqetësues për fazën e tranzicionit, duhej të parashikonte edhe investime për trurin
që është vërejtur në të gjitha vendet që po kalojnë njerëzor, në radhë të parë, për mendjet e atyre që
një përvojë të tillë dhe që po konstatohet sot edhe do të realizojnë këtë program dhe që, për fat të keq,
te ne, është lindja e ekonomisë së nëndheshme, e por edhe të mirë, janë ende në bankat e shkollave
tregut të zi e spekulativ dhe e formave të ndryshme të mesme e të Universitetit. Të krijojmë mundësi sa
të korrupsionit, marrja e ryshfeteve në përdorimin e më të gjera, që ata të marrin arsim bashkëkohor
kompetencave të ndryshme, favorizimet, rrëshqitja brenda e jashtë vendit dhe të kërkohet iniciativë
dhe moszbatimi i ligjeve dhe i urdhëresave, plotësimi europiane që studentët refugjatë të vazhdojnë
i interesave vetjake nëpërmjet përdorimit të pushtetit studimet aty ku janë, që një ditë të kthehen përsëri
zyrtar. Këto janë disa nga format më konkrete të në atdheun e tyre.
atij korrupsioni e spekulimi, të cilave po nuk iu pre Duke zbatuar një praktikë europiane, i propozoj
shpejt rruga, do të kthehen në një gangrenë të gjithashtu Qeverisë që të vendosë përqindje mbi
pashërueshme. Kjo mund të arrihet duke përcaktuar fitimet e ndërmarrjeve, që do të kalojnë në dobi të
sa më shpejt normat dhe kufijtë e veprimit të zhvillimit të shkencës e të kulturës. Në optikën e
nëpunësve dhe punonjësve të aparateve të shkurtër ekonomike, këto janë konsideruar degë
shërbimeve publike, institucionalizimin dhe veshjen joprodhuese, por nuk besoj se duhen shumë
me statute të veçantë të organeve të caktuara të argumente për të provuar se nga niveli i zhvillimit të
486
tyre varet vetë realizimi i objektivave të mëdha që Falemnderit!

ka vënë përpara Qeveria dhe që ne të gjithë urojmë Kastriot Islami - Punimet rifillojnë në orën
të realizohen. 17.00.

Seanca e pasdites, ora 10:00 zoti Kastriot Islami
Kastriot Islami - Rifillojmë punimet. e shërbimit parësor dhe kryesisht atë të urgjencave.
Fjalën e ka deputeti Spiro Doraci. Qeveria e re duhet të marrë masa të atilla efikase
Spiro Doraci - Pa mohuar arritjet që ka për një organizim dhe drejtim të shërbimit mjekësor
shëndetësia në vendin tonë, duhet pohuar se jemi bashkëkohor në të gjitha rrethet e vendit tonë, duke
larg asaj që kërkon koha sot. Vënia e politikës në pasur parasysh se disiplina e devotshmëria në
plan të parë në zhvillimin tonë ekonomik ka qenë sektorin e shëndetësisë, ashtu si dhe në sektorët e
një nga faktorët kryesorë që trashëgojmë mangësi tjerë të ekonomisë, ka ardhur duke rënë nga viti në
të mëdha edhe në sektorin e shëndetësisë. vit, kjo për arsye se shpërblimi nuk është dhënë
Centralizmi burokratik dhe monizmi politik u ka sipas punës dhe aftësisë, ka munguar konkurrenca,
hapur rrugë gjithmonë të paaftëve. Në shumë nga kështu që si të aftët dhe të paaftët kanë pasur të
drejtuesit e institucioneve qendrore dhe në ato në njëjtin shpërblim. Gjendja e pamohueshme
rrethe janë vënë persona me garanci politike dhe katastrofike e ekonomisë sonë ka ndikuar që edhe
me aftësi profesionale nën nivelin e mesatares. ritmet e zhvillimit shëndetësor në vendin tonë të jenë
Ndërsa për të marrë një specializim është vënë kriteri larg asaj bashkëkohores.
i notës mesatare, megjithëse edhe këtu ka pasur Mirërritja e fëmijëve në vendin tonë lë shumë
shkelje. Për drejtimin e institucioneve është marrë për të dëshiruar, me gjithë punën e madhe që bëhet
vetëm ana politike, pavarësisht nga aftësitë nga personeli mjekësor i këshillimoreve. Sidomos
profesionale. Disa kuadro të aftë jo vetëm që nuk është për t’u vlerësuar puna me efikasitet e Institutit
janë përkrahur, por janë luftuar dhe persekutuar. të Higjienës dhe Epidemiologjisë, që me prodhimin
Shumë mjekë të aftë në rrethe nuk janë përkrahur e vaksinave në vend ka bërë të mundur uljen në
për t’u dërguar jashtë shtetit, për t’u specializuar minimum, të sëmundjeve ngjitëse. Por dihet se baza
dhe për të shërbyer më vonë në rrethet e tyre e mirërritjes së fëmijës është ushqimi. Si në fëmijët
përkatëse, duke nënvlerësuar shërbimin mjekësor që rriten në familje, ashtu edhe tek ata në
të kualifikuar dhe në rrethe të ndryshme të vendit institucione, ushqimi nuk plotëson nevojat e grup-
tonë. moshave. Jo rrallëherë ka munguar edhe ushqimi
Me gjithë shtrirjen e institucioneve shëndetësore kryesor i tyre, qumështi i freskët. Mbrojtja dhe
në zonat më të thella të vendit tonë, të pajisur edhe përmirësimi i mjedisit, mbrojtja e natyrës dhe
me kuadro të lartë mjekësorë, niveli i shërbimit shfrytëzimi racional i burimeve të saj në interes të
shëndetësor vlen shumë për të dëshiruar, sepse ka brezave të sotëm e të ardhshëm përbëjnë një nga
mungesa të ndjeshme materialesh e aparaturash detyrat me rëndësi për mirëqenien e popullit. Zhvillimi
mjekësore, që janë të vjetëruara, mungesë ekonomik dhe përmirësimi teknologjik duhet të mos
medikamentesh, mungesë instrumentesh bien ndesh me mbrojtjen e mjedisit dhe me ruajtjen
kirurgjikale, deri në mungesë të pajisjes së mjekëve e vlerave historike e kulturore.
me mjetet më të domosdoshme për ushtrimin e Si deputet i qytetit të Durrësit nuk mund të lë
profesionit, si aparate tensioni etj. Në qytete pa përmendur atë çka po ndodh prej kohësh në
shumica e ambulancave të lagjeve janë të prishjen e ekuilibrit ekologjik në periferinë e qytetit
papërshtatshme, ka mungesa autoambulancash. tonë, që ndikon edhe në dëmtimin e shëndetit të
Edhe ato që ekzistojnë, janë krejtësisht të vjetëruara, banorëve të tij, nga hedhja e duhanit të prishur të
nuk mjaftojnë dhe nuk janë të përshtatshme nga importuar nga Italia, gjë e cila ka sjellë zhvillimin e
ana funksionale për t’u shërbyer urgjencave madh të mizave, të cilat, siç dihet, janë dhe
mjekësore, në një kohë kur flitet për të rritur nivelin transmetuesit kryesorë të sëmundjeve ngjitëse.
487
Disa burokratë të dikastereve tona, duke u nisur e shumta që kam pasur, ka krijuar konsideratat më
vetëm nga interesi i një fitimi dollarësh, dëmtojnë të mira dhe ka besim në aftësitë e zotësinë e tij se
shëndetin e popullit tonë, dëmtojnë natyrën e pastër masat e nisura do t’i çojë deri në fund dhe me
dhe të bukur të bregdetit tonë. Do t’u thoja këtyre sukses.
burokratëve se këto veprime që po kryejnë ata janë Ekspozeja që shoku Fatos i bëri situatës
të karakterit mafioz dhe të heqin dorë sa më shpejt aktuale, veçanërisht asaj ekonomike, realisht,
nga kontratat e lidhura të importimit në vendin tonë analizë që bëhet për herë të parë publikisht, arsyet
të duhanit të prishur nga Italia. Ne kërkojmë që tokën që kanë sjellë këtë situatë dhe rrugët e përcaktuara
e bregdetit tonë ta kemi të pastër, gjë që ndikon për të dalë nga gjendja e rëndë, tregon edhe një
edhe në zhvillimin e turizmit në qytetin tonë herë angazhimin e tij për të marrë përsipër në këtë
bregdetar të bukur dhe nuk do të lejojmë që vendi të situatë shumë të rëndë udhëheqjen e qeverisë së
ndotet. Mbi gjithçka duhet të jenë interesat e re për ta çuar Shqipërinë drejt progresit, drejt
shëndetit të popullit. Europës.
Falemnderit! Rreth programit të shpallur, sugjeroj që problemet
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Xhemal e fshatit duhet të vihen më në qendër të vëmendjes
Dauti. së Qeverisë së ardhshme. Pa zgjidhje të studiuara
Xhemal Dauti - Nga grupi i deputetëve të e me kompetencë të problemeve të fshatit, e kam
Partisë së Punës të rrethit të Beratit ishim përgatitur fjalën edhe për kooperarivat bujqësore dhe
disa diskutantë, por duke marrë parasysh tërheqjen ndërmarrjet shtetërore, të cilat në njëfarë mënyrë
e vëmendjes që bëri Kryetari i Kuvendit, nisur nga deri tani janë lënë në plan të dytë, kontradiktat
shqetësimi i disa letrave që kanë ardhur nga populli, sociale do të jenë të pashmangshme. Aktualisht
për të shpejtuar ecurinë e punimeve, menduam të një pjesë e kooperativave bujqësore e sidomos ato
përfaqësohemi me një diskutim, të cilin do ta mbaj malore kanë pak tokë. Këtë vit duhet studiuar
unë. medoemos dhe vendosur për formën e organizimit
Diskutimi dhe vendimet që po marrim sot janë të tyre.
me rëndësi jetike për të sotmen dhe të ardhmen e Ministri i ri i Bujqësisë duhet të saktësojë
Shqipërisë. Po miratojmë programin e punës dhe menjëherë kriteret e ndarjes së tokës, të pjesës së
Qeverinë e parë të pavarur të Shqipërisë nga asnjë investimeve e të akumulimit nga kooperativat e
forcë politike. Praktikisht vendi ynë nuk është bashkuara në kooperativat e zvogëluara. Gjithashtu,
qeverisur në mënyrë të plotë e me kompetencë nga mendoj se duhet të kihen parasysh edhe dy probleme
Qeveria, por nga Byroja Politike e Partisë së Punës, ndaj fshatit:
ku bënin pjesë e drejtonin edhe njerëz të paarsimuar, E para, kemi zona shumë të populluara, të cilat
ku kishte edhe mëndjemëdhenj e prepotentë që medoemos duhet të punësohen në objektet e reja
kujtonin se dinin çdo gjë. Ramiz Alia me pjesën e që do të ndërtohen, me investimet e kapitalit të huaj,
mençur, sipas shkallës së njohjes sime, ishin në duke ulur gradualisht përqindjen e popullsisë
minoritet. Kemi tre vjet, që nga Plenumi i 7-të i fshatare në shkallë vendi.
Komitetit Qendror të Partisë së Punës, që me të E dyta, duhet studiuar patjetër një formë
vertetë organizimi shtetëror pothuaj u dobësua rishpërndarjeje e tokës për atë pjesë të popullsisë
shumë, u hoqën zëvendëskryeministrat dhe mbetën që do të ngelet në fshat.
katër sekretarë të Komitetit Qendror të Partisë. E Aktualisht vendi është në një situatë tepër të
njëjta gjë është edhe për komitetet ekzekutive, vështirë, të cilën unë do ta përshkruaja me
dikasteret etj. Kam bindjen se analizën e plotë të përkufizimin e Nolit, “faqeçjerrë dhe leshraprishur”.
shkaqeve që sollën këtë gjendje dhe nxjerrjen e Noli shpëtimin e shikonte te djemtë që kishin ikur
përgjegjësisë Partia e Punës do ta bëjë në Kongresin në Amerikë, ndërsa populli ynë sot shpëtimin e
e ardhshëm në qershor. shikon te bijtë e tij që ka sjellë në këtë kuvend
Qeveria provizore që u kryesua nga shoku Fatos burrash.
Nano e përballoi mjaft mirë situatën tepër të rëndë Mendoj se tri kërkesa duhet t’ia zgjidhim popullit,
e të tensionuar që gjeti si brenda vendit, ashtu edhe që të tërë, pa asnjë mëdyshje, duke lënë mënjanë
në marrëdheniet ndërkombëtare, si në aspektin grindjet politike:
ekonomik, ashtu edhe në atë politik. Populli, të Së pari, të vazhdojmë të punojmë të tërë, duke
paktën i zonës që përfaqësoj, si dhe nga kontaktet zbatuar atë program afat shkurtër të Qeverisë së
488
re. Të ndalohen grevat deri në fund të vitit. Të këtu duket qartë se është bërë një hap i madh
ngrihesh në grevë në maj apo në qershor e të kërkosh shkëputjeje nga programi i Partisë së Punës që
zgjidhje që e di që s’të zgjidhen, jo se s’do Qeveria, paraqiti në fushatën elektorale dhe jam i bindur që,
por se ajo s’ka gjë në thes, do të thotë ta rrënosh në rast se Partia e Punës do ta paraqiste këtë
përfundimisht ekonominë. program përpara fushatës elektorale, rezultati do të
Së dyti, t’i kthejmë popullit paqen sociale, të ishte krejtësisht tjetër.
bëjmë luftë politike të ndershme dhe pa eksese, të Servirja e këtij programi nga zoti Nano, i cili nuk
krijojmë sigurinë e domosdoshme për investitorët e shkulet dot nga e kaluara, të lë të kuptosh se
huaj, si për ata shtetërorë, dhe për ata privatë. reformat ekonomike do të realizohen pa asnjë
Së treti, të luftojmë për zbatimin e ligjeve. problem, se dalja nga kriza e thellë ekonomike,
Situatat e krijuara po e rrënojnë ekonominë, po politike e sociale do të realizohet shumë shpejt, po
vidhet, po prishet e po shpërdorohet jashtë kufijve të marrim edhe konsensusin e forcave të tjera
të logjikës, aq sa edhe gruri që është gati për t’u politike. Por zoti Nano duhet ta kuptojë mirë se vërtet
korrur, po korret e po u hidhet lopëve dhe rregull programet e partive politike përputhen në shumë
s’po kërkon asnjeri. Asnjë s’po i del zot mallit. gjëra anësore, por dallohen thellësisht në problemet
Ligji duhet të marrë përparësi menjëherë pas parimore. Unë nuk e kuptoj se ku e gjen forcën ky
formimit të Qeverisë. Kështu do të kemi mundësi kryeministër që të realizojë një program të tillë
edhe ne të punojmë të qetë në Kuvendin Popullor, ekonomik, megjithëse po të shihet me kujdes, kudo
më me pjekuri dhe do të marrim vendime e do të ka vetëm teza të përgjithshme dhe mungon
miratojmë ligje që t’i rezistojnë kohës. transparenca. Por zoti Nano harroi të na thoshte se
Mbështes edhe një herë fuqishëm thirrjen që cilët janë shkaktarët që e hodhën popullin shqiptar
Kryeministri bëri për qetësi, për ndalimin e grevave në këtë udhëkryq, ku mungojnë edhe mallrat më
deri në fund të vitit, kohë e cila mendoj se duhet t’i elementare të konsumit, të domosdoshme për
jepet qeverisë se re. Besoj se populli do ta kuptojë popullsinë, mungon siguria për të nesërmen, mungon
dhe do ta mbështetë këtë kërkesë. një bazë nisjeje për perspektivën, si dhe nuk janë
Duke ia dhënë votën Qeverisë se re, miratimit gjetur realisht ata partnerë që do ta ndihmojnë
të programit dhe përbërjes së saj, shpreh bindjen sinqerisht Shqipërinë. Megjithatë, zoti Nano pohon
dhe i uroj të shkëputet nga praktikat e vjetra të se kriza e thellë i ka rrënjët te centralizmi i tepruar
varësisë, të veprojë në bazë të kompetencave që ekonomik, te burokracia e madhe që lindi në
ka. administratën shtetërore, të fetishizimi që iu bë
I bëj thirrje Presidentit Ramiz Alia që të marrë parimit të mbështetjes në forcat tona. Vërtet kriza
në dorë fatin e Shqipërisë, e cila aktualisht është ekonomike ka këto rrënjë, por zoti Kryeministër
futur në kaos, veçanërisht në bazë. Presidenti është harron t’ju thotë juve, të nderuar deputetë, se këto
i vetmi person që ka fuqi aktualisht. Populli pret prej rrënjë që lindën krizën, mbinë si rezultat i farërave
tij, edhe për brenda vendit, edhe për të shkuar dhe që hodhi kulti i individit në Shqipëri, mbinë nga
për të marrë kontakte jashtë vendit. politika e gabuar e miope që ndoqi Partia e Punës,
Falemnderit! Shteti shqiptar, liderët që udhëhoqën Partinë e
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Azem Punës të Shqipërisë, Enver Hoxha dhe Ramiz Alia.
Hajdari. Megjithatë, prapë mirë bëri zoti Nano që nuk i tha
Azem Hajdari - I nderuar zoti Kryetar, popullit se fajet i ka thatësira e tepruar, sepse populli
Të nderuar deputetë, këto vitet e fundit e ka dëgjuar shpeshherë fjalën
Megjithëse do të kisha dëshirë që Kryetari i thatësirë.
Qeverisë të ishte zoti Çarçani, i cili do të dinte më Të nderuar deputetë,
mirë të na nxirrte nga kriza që na zhyti, megjithatë Unë me thatësirë kuptoj jo vetëm mungesën e
po jap përshtypjet e mia për programin që paraqiti rreshjeve, që vërtet kanë munguar vitet e fundit, por
zoti Nano. edhe mungesën e lirisë së vetëveprimit të
Programi i Qeverisë që na u paraqit nga intelektualëve të institucioneve të ndryshme dhe të
Kryeministri Fatos Nano, për mendimin tim është pushtetit lokal, që iu ka munguar si rezultat i drejtimit
më shumë një sintezë e neneve të dispozitave burokratik nga shkollat dhe praktikat e Partisë së
kryesore kushtetuese, sesa një zbërthim i programit Punës. Megjithatë, zoti Nano mund ta ketë kuptuar
elektoral të Partisë së Punës të Shqipërisë. Pra se thatësira më e madhe qëndron te paaftësia e
489
gjithë Byrosë Politike për të drejtuar një ekonomi të Në stabilitetin e gjendjes politike nëpërmjet një
planifikuar, e cila ka në themel rritjen e mirëqënies konsensusi. Ju jeni një parti që keni marrë
së vazhdueshme të popullit. Kudo që të kalosh, në votëbësimin e popullit në masën 60%. Atëherë
të gjitha rrugët automobilistike sheh pankarta të vendoseni qetësinë, përderisa populli ndoshta
shkruara me shkronja, të mëdha: “Marshon subjektivisht votoi për ju.
Shqipëria socialiste”. Vallë, për ku marshon e vetme Në rritjen e rendimentit të punës dhe në
kjo Shqipëri? Drejt krizës së sotme? Po të mos aktivizimin e rinovimin e energjive të reja të
lindte pluralizmi politik, si do të ishte e nesërmja? punonjësve, si dhe në ndihmat, e mëdha ekonomike
Kush ishin projektuesit e kësaj parulle? që ju prisni nga bota një gjë është e qartë: në rast
Të nderuar deputetë, se ne do të bashkëpunojmë me firmat e vogla private,
Ne duhet të shohim objektivisht të kaluarën, të ngandonjëherë edhe të dyshimta, siç është firma e
tashmen dhe të ardhmen e Shqipërisë. Partia e Ajdinit, ku ju i shitët çerdhet e Tiranës dhe zoti Nano
Punës e ka pasur si zakon që tash 46 vjet t’i flasë nuk ka kurajon, as mundësinë të më japë përgjigje
popullit me fjalë të mëdha, bombastike, po një gjë se ku është llogaria rrjedhëse e kësaj firme, nga
është e qartë: Partia e Punës ka bërë hapa të erdhi kjo firmë, pse i rrinë në këmbë të gjithë,
mëdhenj në politikë, por gjithmonë këta hapa i ka shfrytëzimi do të jetë më i madh, do të ndodhë një
bërë në vendnumëro ose nganjëherë dhe prapa. separatizëm prone, si dhe mund të humbë liria e
Megjithatë, parullën e ka pasur “Me ballin lart e duart vetëveprimi i mëvonshëm i ekonomisë sonë. Vetëm
plot”. ndihmat ose kreditë serioze që mund të vijnë nga
Ta marrim për një moment se s’kemi kohë të shtetet, i duhen popullit tonë. Nga i vetmi partner që
merremi me të kaluarën, se me të do të merren ju paraqitët, Italinë, unë nuk shoh ndonjë zgjidhje
historia dhe historianët, se ne po merremi vetëm përfundimtare. E para, a thua vallë Italia mund t’ju
me të ardhmen; zoti Kryeministër thekson se ne do kuptojë ju? E dyta, a thua vallë Italia ka liri veprimi
të shkojmë drejt Europës. Këtu ai sheh qartë dhe nga Komuniteti Europian? Megjithatë, kjo është puna
larg. Atëherë, shtrohet pyetja: A do të pranojë Europa juaj, por është në kurriz të popullit.
e qytetëruar një qeveri të tillë që nuk heq dot dorë Edhe një pyetje tjetër: a jeni konsultuar me
plotësisht nga diktatura, nga format e tjera që nuk komunistët e bazës kur hoqët fjalën “socializëm”
mishërojnë interesat e popullit, që zgjedh Ministër dhe me dëshirë vazhduat drejt ekonomisë së tregut?
të Mbrojtjes dhe të Rendit Publik ushtarakë? Vallë, A keni marrë miratimin e këtij Kuvendi për të
a i njeh zoti Nano dokumentet e Helsinkit, të cilat ndryshuar një kurs politik dhe për të hyrë drejt
parashikojnë që në krye të këtyre dikastereve të ekonomisë së tregut? (Ndërpritet nga deputetët e
mos ketë ushtarakë? Vallë, a do të pranojë Europa Partisë së Punës.)
kur t’i thuhet se është krijuar një qeveri ekspertësh, Kastriot Islami - Zoti Hajdari, mos bëni shumë
por në krye të Sigurimit të shtetit është vendosur pyetje.
një biolog, por që në thelb ky njeri është i implikuar Azem Hajdari - A po bëhet ndonjë zhvillim
në një mënyrë a në një tjetër, pa pasur parasysh krijues i teorisë suaj për t’iu përshtatur kushteve të
asnjë lloj akuze personale ndaj tij, dhe i vlerësoj reja në të cilat ndodhet vendi? Ju vërtet si Qeveri
ndoshta edhe ndershmërinë që mund të ketë, në kërkoni te ne votëbesimin, por jam i bindur se edhe
vrasjet politike në Shkodër? T’i lëmë për një moment këtë problem do ta zgjidhni, duke përdorur
edhe këto, por dihet mirë se Sigurimi i Shtetit dhe mekanizmin e votës. (Ka ndërhyrje nga deputetë të
vetë Ministria e Brendshme duhet të riorganizohen Partisë së Punës). Në radhë të parë ju lutem përdorni
në bazë të një perceptimi të ri edhe vetë Sigurimit kulturë qytetare. Durimi në dialog është i
të Shtetit i ka ardhur në majë të hundës, duke u rëndësishëm (Përsëri ndërhyrje nga deputetët e
udhëhequr tash 46 vjet nga njerëz të paaftë. Vallë, Partisë së Punës). Unë jam në opozitë me Partinë
a do të pranojë marrëdhënie me Qeverinë Vatikani, e Punës.
kjo organizatë humane, kur ju nuk respektoni Kryeministri, si shkencëtar që është e di shumë
Helsinkin? mirë se toka i takon atij që e punon, por në këtë
Megjithatë, realizimi i programit që ju kopjuat jo program shprehet se toka do të jetë pronë e shtetit.
nga dëshira e mirë për ta realizuar, por vetëm nga Unë jam i bindur se është kuadrati ideologjik që
dëshira për të ruajtur postet, ofiqet tuaja të nuk e lejon këtë shkencëtar të thotë të vërtetën. Ku
mëparshme, mbështetet në tri pika kryesore: do t’i marrë paratë fshatari për të marrë tokën me
490
qira? Ai është i vjelë çnjerëzisht nga eksperimentet Kosta Kallojeri - I nderuar Kryetar,
e turpshme në kurriz të tij, siç ishin kolektivizimi Të nderuar deputetë,
dhe tufëzimi. Po mekanikën bujqësore që i nevojitet Programi i Qeverisë që na paraqitet në këtë
për ta punuar atë tokë e që e merr me qira, me Kuvend nga Kryeministri Fatos Nano, shpreh jo
çfarë do ta blejë? Po qytetari, punëtori ku do t’i marrë vetëm përpjekjet e deritanishme të Këshillit të
paratë për ta blerë apartamentin e banimit? A nuk Ministrave dhe të të tëra hallkave të tjera nga qendra
kanë punuar shumë që kur kanë hyrë në to, kur në bazë për kapërcimin e gjendjes së
dihet mirë se kur hyn në një pallat të ri duhet të pakënaqshme, por përcakton qartë drejtimet
suvatosh, të vesh priza, pllaka, xhama dhe më në kryesore, synimet, masat dhe detyrat për thellim të
fund të paguash edhe rryshfet? A nuk është nder mëtejshëm të proceseve demokratike në vendin
për ne deputetët, që jemi të vetmit përfaqësues tonë.
legjitimë të popullit, që tokën t’ia lëmë si pronë atij Për punën e bërë dhe problemet që shtrohen
që e punon, pa të drejtën e shitjes të huajve, por me kemi diskutuar dhe një pjesë e këtyre masave është
të drejtën e pronësisë së tij? Apartamentin e banimit në procesin e zbatimit. Përpjekjet e Qeverisë gjatë
le t’ua japim falas për t’u shlyer borxhet që u kemi kësaj periudhe, ashtu siç theksohet në raport, kanë
punëtorëve dhe fshatarëve. qenë jo të vogla. Do të thosha që është vepruar me
Për këto që thashë më sipër dhe për shumë dinamizëm në drejtimet më të domosdoshme që
arsye të tjera, si dhe për mosdhënien e shifrave reale preokuponin vendin. Sigurisht, ashtu sikurse u
dhe për objektivat e caktuar që kërkon të arrijë diskutua gjithë këto ditë, gjendjen në vend nuk e
Qeveria juaj, unë si deputet nuk i jap votëbësimin kemi të mirë. Ekonomia është në një krizë të rëndë,
Qeverisë së zotit Nano. njerëzit jo kudo janë angazhuar në punë. Kërkesat
Është edhe një arsye tjetër: portofolet e e tyre janë në rritje. Mungesat e lëndëve të para, si
ministrave u janë ofruar aparatçikëve të Komitetit dhe në treg ndihen.
Qendror të Partisë së Punës, të cilët kanë qenë Në material bëhet analiza e shkaqeve të kësaj
mbrojtës të saktë të monizmit e të stalinizmit. I ftoj situate, të cilat unë i konsideroj të drejta dhe nuk
deputetët e Partise së Punës, në të cilën aderojnë kam ndërmend të ndalem. Në zgjedhjet e 3l marsit
sinqerishit shumë njerëz të ndershëm, të reflektojnë populli na ngarkoi ne përfaqësuesve të tij që,
mirë përbërjen e kësaj Qeverie, të gjejnë figura më pavarësisht se kujt partie i përkasim, të ulemi, të
të goditura, të marra nga baza e të mos ua lënë mendojmë thellë dhe t’u japim rrugë halleve të vendit
Qeverinë trashëgimtarëve të atyre që kanë qenë në një orë e më parë. Kritikën e të metave të së
qeverinë moniste. kaluarës le ta bëjmë, por po vazhduam përditë duke
Unë do t’ju thosha edhe këtë gjë: Partisë së u marrë me to, kuptohet që nuk do të kemi të mira.
Punës i duhet kredibilitet politik për të fituar brenda Rruga që zgjodhëm aktualisht për të nxjerrë vendin
dhe jashtë vendit. E kam fjalën për ekstremistët. nga kjo situatë nuk është e lehtë. Secili prej nesh
Që ta arrijë këtë kredibilitet politik, Partisë së Punës punon në një sektor të caktuar. Dikush drejton një
i duhet jo ta shfrytëzojë fasadën e Parlamentit, por ndërmarrje, dikush tjetër një kooperativë, një rreth
të vjelë mendimin e intelektualëve, të arrijmë ndoshta apo dikaster. E shohim se sa të vështirë e kemi të
në një konsensus. orientohemi në rrugët e reja që kemi nisur muajt e
Unë kërkoj nga Qeveria e re një qëndrim të ri të fundit. Në çdo hap që hedhim ndeshemi me të
shtetit shqiptar ndaj çështjes kosovare, ndaj panjohura, me vështirësi jo të vogla, me pengesa
emigracionit shqiptar, kërkoj një reformë të plotë objektive dhe subjektive. Por ne jemi edhe para
arsimore, ku informacioni të jetë sa më i freskët e presionit të masës, e cila kërkon kthesë të shpejtë,
t’i shërbejë botëkuptimit dhe formimit të përgjithshëm veprime shumë dinamike, hapa të atillë që te njerëzit
të studentëve, kërkoj rritjen e rrogave, të përcaktohen tanë të forcohen bindjet dhe besimi për mundësitë
rrogat minimale të punëtorëve, të fshatarëve, e kthesës dhe të korrigjimit të situatës.
intelektualëve, oficerëve, policëve etj., pastaj mund Unë do të thosha se programi i Qeverisë është
të vendosim qetësinë. Për sa u përket grevave të konkret, përmban ato drejtime ku ne kemi jo pak
punonjësve, unë mbështes sindikatat. Në të parën probleme. Ai përfshin në vetvete përvojën
që do të më ftojnë, unë do të shkoj. bashkëkohore, mbështetet në disa pika themelore,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Kosta që edhe disa forca të tjera politike i kanë përcaktuar
Kallojeri. në programet e tyre, si pluralizmi i pronësisë,
491
ekonomia e tregut, shteti juridik, të drejtat e liritë e marrë, po çdo ditë që kalon gjendja rëndohet gjithnjë
njeriut, integrimi në tregun europian, si dhe e më tepër. Prandaj ka vend që ne, në radhë të
bashkëpunimi politik me tërë vendet e tjera, mbi parë, të veprojmë shpejt nga ana organizative. Por
bazën e miqësisë dhe të interesave reciproke. edhe investimet, sidomos për pjesën fushore, me
Kryeministri, krahas detyrave që shtroi para nesh firmat e huaja, janë tepër urgjente. Ndryshe do të
dhe popullit, vuri theksin edhe tek domosdoshmëria mbjellim, por nuk do të ketë kush të merret me to.
imperative e të kuptuarit të situatës dhe të gjendjes Në tërësi jam dakord me drejtimet që u shtruan
në të cilën ndodhet aktualisht ekonomia. E vlerësoj këtu për t’i dhënë bazës më tepër kompetenca, për
si shumë të drejtë thirrjen që u drejtohet të gjithë riorganizimin në tërësi të pushtetit lokal, i cili
punonjësve të vendit për t’u rikthyer në punë dhe aktualisht është i rënduar me një mori të madhe
për të mos bërë greva deri në fund të këtij viti. Këtë problemesh dhe vetëkuptohet si është cilësia e
kërkesë e kemi në dorë ne përfaqësuesit e popullit, kësaj pune dhe metode.
çdo forcë politike, e ka secili kuadër drejtues, çdo Jam dakord me programin në tërësi, por edhe
punonjës patriot i vendit tonë që e do me zemër e me strukturën dhe përbërjen e Qeverisë së re. Kam
me shpirt atdheun, sepse që të vazhdosh të mos bindjen se me kandidatët që janë menduar për të
shkosh në punë apo të vjedhësh, të grabitësh, do drejtuar dikasteret dhe hallkat e tjera të një rangu
të thotë që ta thellosh akoma më tepër krizën, ku me to, nisur nga vetë përvoja e tyre, por edhe nga
jemi aktualisht, dhe populli të vazhdojë të vuajë. ndihma që do t’u japim ne deputetët e Kuvendit
Zgjedhësit tanë janë të shqetësuar me të drejtë, Popullor, organet në qendër, në rrethe e në bazë
sepse ne po diskutojmë tre javë këtu në Parlament, dhe vetë populli, me siguri që do të realizohen ato
por kuptohet që populli do Qeverinë, do punë, prandaj aspirata, të cilat populli i mirëpret prej kohësh.
kërkohet që të punojmë më shpejt dhe janë të gjitha Të nderuar deputetë,
mundësitë që me një angazhim total të të gjithëve Në këtë Kuvend pluralist, ne me të drejtë
të dalim nga gjendja ku jemi zhytur. Veçse kjo diskutuam e miratuam para disa ditësh ligjin
kërkon, në radhë të parë, nga Qeveria, nga çdo kushtetues të shtetit, ku ndër të tjera, në një nen të
dikaster në veçanti, deri poshtë në bazë, jo zvarritje veçantë e të zgjeruar, por edhe me plotësim nga
të problemeve, por rrugë të shpejta. Shumë është ndonjë nen tjetër i këtij ligji mbrohen të drejtat e
folur për shtetin ligjor, por shkeljet dhe konfuzioni minoritetit në Shqipëri. Unë që po flas jam minoritar
në këtë drejtim vazhdojnë. Plot bisedime janë bërë dhe deputet më ka zgjedhur qyteti i Sarandës, ku
e po bëhen me shtete, firma dhe afaristë të huaj, pjesa dërrmuese e shqiptarëve dhe minoritarëve më
por momenti dhe gjendja nuk mban më, thotë dhanë besimin për t’i përfaqësuar në këtë Kuvend
populli. Vendime kanë dalë jo pak nga Qeveria, por pluralist. Ndodh kështu, sepse këtu në Shqipëri,
dikasteret dhe ne në rrethe duhet të veprojmë më ashtu siç e kemi pohuar edhe vetë, nuk ka pasur
shpejt. Ka specifika të veçanta një zonë dhe një ndonjë dallim e paragjykim në mes nesh dhe
rreth nga tjetri, por kërkohen rrugëzgjidhje më të shqiptarëve. Minoritarët në luftë u radhitën bashkë
shpejta nga të gjithë ne. me popullin vëlla shqiptar, bashkë djersitën në vitet
Kryeministri, ashtu si dhe deputetë të tjerë, e e Pasçlirimit. Në qoftë se ne aktualisht kemi një
vunë theksin të disa probleme. Kryesorja aktualisht gjendje jo të mirë ekonomike, këtë fat e kemi të
është sigurimi i lëndës së parë për kombinatet që përbashkët me popullin shqiptar. Dëshmitarë të
janë pa punë. Kujdes i veçantë kërkohet në politikës së brendshme që është ndjekur edhe për
problemet e transportit, të ndërtimit, të strehimit të minoritetin jemi ne bijtë e tij. Dhe unë që flas e
papullatës etj. Të jepet qartë rrugëzgjidhje mbi bazën shkruaj në gjuhën shqipe, ashtu di edhe greqishten,
e shqetësimeve dhe të fakteve të fundit, ku të cilën nuk e kam mësuar në Greqi, por këtu në
fshatarësia në një pjesë të vendit ka rrëmbyer Shqipëri, në fshatin tim të lindjes. Kuadrot që
bagëtitë, duke krijuar probleme tepër të mprehta jo drejtojnë sot në minoritet, madje një pjesë e mirë e
vetëm ekonomike, por edhe shoqërore e politike. tyre edhe në rreth, nuk janë të importuar, por të
Në rrethin e Sarandës, për shembull, është krijuar lindur, të mësuar e të edukuar në gjirin e këtij populli,
një situatë krejt e re me eksodin masiv, duke krijuar të këtij vëllazërimi. Mua dhe shokëve të mi nuk na e
vështirësi serioze jo vetëm për gjënë e gjallë, por kanë ndalur gojën as në zyrë, as në takimet me
edhe për ekonominë në tërësi, sidomos në popullin dhe as gjëkundi që të mos flasim dhe të
kooperativat bujqësore. Disa masa nga ana jonë janë ushtrojmë gjuhën e nënës. A ka probleme? Po. Dhe
492
unë ato i shoh në kuadrin e gjithë proceseve të fillimit prapë”. Raste të tilla janë të vështira për t’u zbuluar.
të demokratizimit të jetës në vendin tonë. Ligji që I vështirë dhe me shumë shpjegime e faje që kanë
miratuam presupozon korrigjim edhe në programet mbetur jetime, është edhe eksodi shqiptar në kohën
shkollore të minoritetit, edhe kontakte më të shumta e kabinetit të Punës, ku mori zhvillimin më të madh.
me Greqinë, si dhe mjaft çështje të tjera me interes Është vështirë të thuash e do të kalojë kohë që të
të përbashkët. Pra, ashtu si deri më sot, edhe më disponohen dokumente autentike, pohime e të tjera
mirë në të ardhmen, minoriteti do të shërbejë si urë që të hidhet drite përfundimisht mbi të vertetën. Por
miqësie midis dy shteteve tona fqinje. Na takon ne një gjë dimë të themi ne dëshmitarët e kohës dhe
përfaqësuesve të popullit, por edhe Qeverisë që, të vendit: Qeveria me forcat e saj është në gjendje
ashtu siç e theksova edhe në diskutim, të merret të hapë e të mbyllë kufirin me lehtësinë e një
seriozisht, madje do të thosha me kontakte më të rubineti, mjafton të urdhërohet të shtjerë drejt apo
shpejta, me Qeverinë Greke për eksodin e muajve në ajër. Atëherë del pyetja: pse Qeveria lejoi
të fundit nga rrethi ynë, por edhe për masat urgjente eksodin? Natyrisht, jo për largimin e shumë forcave
që duhet të marrim për rikthimin e të ikurve në demokratike, të cilin e dëshironte në prag të
shtëpitë e tyre. zgjedhjeve, as për largimin e shumë të papunëve,
Ju ftoj, të nderuar deputetë, të miratojmë problem që mbetet për sot e për nesër, po për të
programin dhe përbërjen e Qeverisë. tërhequr vëmendjen e Europës. Europa me kohë ka
Falemnderit! ndier, nga disnivelet e zhvillimit ekonomik e shoqëror,
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Dhimitër emigracionin e vendeve të botës së tretë e të katërt
Miho. afrikano-aziatike. Shpërnguljet në masë nga vendet
Dhimitër Miho- I nderuar Kryetar, e Europës Lindore e nga Bashkimi Sovjetik vitet e
Të nderuar deputetë, fundit ngjajnë më shumë me fillimet e lëvizjes masive
Në kohën kur duhej një frymëmarrje e re në të popujve të Lindjes drejt qytetërimit romak, pasojat
kabinetin e vjetëruar të zotit Çarçani, krahas të e së cilës njihen në botën antike. Historia përsëritet.
tjerëve, u radhit edhe zoti Nano. Më vonë, kur Prandaj dhe Marteli vrapoi e erdhi në Shqipëri për të
kabineti ra, zoti Nano filloi karrierën si burrë shteti, ndaluar vikingët e rinj albanë që kalonin Adriatikun.
me përpjekjet e të cilit shoqëria do të merrte një Për ndalimin e kësaj ikjeje masive me pasoja të
fizionomi të re. Ai iu zotua botës së vjetër që me rënda për Italinë, të cilën ata e ndjenë, udhëheqësit
forma të reja pune do të mbronte interesat e saj, e shtetit italian u shprehën për nevojën e ndihmave
duke e ndryshuar atë nga një kastë të ngutshme humanitare falas dhe të investimeve,
pushtetmbajtësish të privilegjuar, në një kastë të ndihmave për ngritjen e ndërmarrjeve, që do të
afaristësh në rrugën drejt Europës, që është e bënin të mundur zënien me punë dhe ndryshimin e
pashmangshme. Oksidental, siç është e modës sot, gjendjes ekonomike të shqiptarëve në Shqipëri.
i ri e me shokë të rinj, ambicioz në detyrë, modern, Ndihmën humanitare, që deri atëherë e kushtëzonin
nuk u pajtua që në fillim me tapetet e vjetra dhe me vendosjen e demokracisë, e shpejtuan, mbasi
stilin oriental despotik të sallonit të pritjes. Ndonjë më shumë u duhej garancia e Qeverisë sonë për
gazetar u nxitua dhe e kritikoi për shpenzime të ndalimin e eksodit. Marteli iku duke marrë një
mëdha në kohë krize, por pa të drejtë. Salloni ishte premtim simbolik, lirimin nga vendi ynë të disa të
për të e për ne hapja e shtëpisë, pritjet, takimet, burgosurve politikë e kështu qetësoi ndërgjegjen e
bisedimet, miqësitë midis njerëzve të shquar, tij demokratike. Kabineti i Punës e shënoi këtë në
gazetarë, diplomatë, afaristë, ku zotit Nano dhe neve bllokun e fitoreve. Vallë, kjo do të jetë rruga në të
do të na jepnin çelësat e hyrjes në shoqërinë e lartë ardhmen, me të cilën Qeveria do të tërheqë ndihmat,
në Europë. kreditë, mjetet financiare nga vendet e Europës, apo
Kabineti i Përkohshëm i Punës që ai kryesoi, zhvillimi i demokracisë?
veproi në kushtet e krizës së rëndë ekonomike dhe Në sukseset e arritura, më me zë, më e papritur,
të tensioneve sociale. më e çuditshme është ajo e zgjedhjeve të 3l marsit,
Në këtë veprimtari ka diçka të përbashkët me ku meritë ka dhe Qeveria e Punës. Si vlerë
atë fakt të njohur edhe botërisht, që zoti Hetues i matematike dy të tretat shpreh bashkimin e popullit
Përgjithshëm, të cilin ne patëm mirësinë ta rreth partisë. Cila parti politike sot në botë në kushtet
shkarkonim këtu, tha: “Ka plumba që shpojnë trupin, e pluralizmit nuk do ta kishte zili Partinë e Punës?
hyjnë në brinjë, prekin mushkëritë dhe trupi i nxjerr Ç’nevojë do të kishte ajo për forcat e tjera politike
493
për të vënë në jetë programin politik, kur Kuvendi do ndërmarrjeve, që duan të heqin qafe problemin e
të zgjidhte Presidentin e Republikës, figurën që furnizimit, por do të bëhet me mundësitë reale dhe
shpreh unitetin e mbarë popullit? Partia e Punës me vullnetin e shumicës së banorëve që jetojnë atje,
nuk e ndjeu nevojën e konsultimit, të konsensusit duke përjashtuar ata që banojnë jashtë vijës së
me partitë politike të opozitës, që ndjenin nevojën e verdhë.
një personaliteti të ri, të shkëputur një herë e mirë Për sa i përket programit ekonomik të Qeverisë,
nga e kaluara. Në mënyrë moniste ajo përdori që është një mësim i vërtetë, me njohuri të thella në
mekanizmin e votës. Sot zoti Nano, i ngarkuar të ekonominë e tregut, mendoj që secili nga ne ta ketë
formojë Qeverinë e re, kërkon t’i japë ngjyrat e një e ta mbajë si një libër të vogël xhepi, mbasi do të
qeverie të unitetit kombëtar. Pse? Sepse e di mirë udhëheqë fisin tonë arbëror nga shkretëtira në tokën
që mori votat e popullit, po jo popullin. I kujtojmë të e premtuar.
ngarkuarit të Qeverisë së re angazhimin që dha këtu Për sa u përket afateve të zbatimit të programit,
6 herë (me numërim) për zgjidhjen sa më shpejt të që mungojnë, ato caktohen si detyrë nga forca që
ngjarjeve të Shkodrës. Si do ta mbajë këtë premtim qëndrojnë jashtë Qeverisë. Për të mirën e popullit, i
Qeveria, kur komisioni pluralist parlamentar dhe uroj Qeverisë së ardhshme sukses!
pozita përgjegjësine ia ngarkojnë shefit të ruajtjes Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Drini
së rendit, shefit të policisë që sot janë të pandehur Mezini.
e në arrest? Shumica e votave me të cilat Kuvendi Neritan Ceka - I ftoj deputetët e nderuar të
Popullor shtyn kërkesën e komisionit parlamentar Partisë së Punës të tregojnë durim dhe mirëkuptim
lidhur me përgjegjësinë e ish-Ministrit të Punëve të ndaj kolegëve të tyre të Partisë Demokratike gjatë
Brendshme, mos vallë përbën të vërtetën dhe i jep kohës që shfaqin mendimet e tyre.
Kryeministrit garancinë për ta përfshirë në qeverinë Kastriot Islami - Edhe unë i ftoj të gjithë
e re? U falemi forcave që e bënë këtë gjë të deputetët të flasin kryesisht për programin e
pamundur. Do të ishte mirë që asnjë qelizë e Qeverisë.
qeverisë se ardhshme të mos jetë e implikuar në Drini Mezini - I nderuar Kryetar,
këtë ngjarje, ndryshe është e pamundur të ketë Të nderuar kolegë,
zgjidhje. Do të dëshiroja me gjithë zemër që Qeveria e
I kujtojmë kabinetit të ri që, nëse me gjithë zemër re, që del nga ky Parlament të kishte dhe ajo natyrë
dëshiron demokracinë, duhet t’i japë fund veprimit pluraliste. Kjo do të ishte në të mirë të kombit, të
të forcave të errëta të së kaluarës dhe të distancohet demokracisë dhe do të bënte që kriza aktuale e
nga njerëzit që janë të lidhur me të ndryshe, për gjithanshme të kapërcehej në kohën më të shkurtër.
efektet e ekuilibrit shoqëror, mund të krijohet klimë Mesa duket s’ishte e thënë të bëhej kështu, por
e favorshme për lindjen e antiforcave po aq të errëta, nuk më duket e drejtë të thuhet që populli s’ka ç’i
që do të zëvendësonin tolerancën me terrorin. do një-dy miliardë më tepër sot, që mund t’i fitonte
Për sa u përket qendrave të banimit të zonës nga bashkëpunimi në një qeveri koalicioni, dhe më
Sukth Fllakë të rrethit të Durrësit që më kanë mirë qenka të presë vendosjen e një monizmi të ri
zgjedhur, krahas problemeve të shumta, në plan të partiak nesër, i cili do të na ardhka bashkë me tërë
parë, kanë furnizimin. Ato janë ferma shtetërore, të mirat dhe demokracinë e vërtetë! Të mbash këtë
qendra të reja banimi, me pallate dy, tre e pesëkate qëndrim, me e pakta nuk duket se përpiqesh për
ose me shtëpi të ulëta pranë njëra-tjetrës. Furnizimi stabilizimin e gjendjes. Sidoqoftë fryma konstruktive
i tyre, në bazë të vendimit të fundit të Këshillit të dhe mirëkuptimi që kemi arritur në mjaft raste gjatë
Ministrave, është i pamundur. Mendoni sikur në punimeve të këtij Kuvendi, shpresoj të jenë asistente
lagjet e reja periferike të Tiranës apo të Durrësit t’u të përhershme në të ardhmen.
jepej banorëve dy dynymë tokë e lopë dhe të Nafta dhe gazi, mineralet e ngurta, energjia
përjashtoheshin nga furnizimi i shtetit. Do ta elektrike dhe metalurgjia janë nga degët e
pranonte njeri? Kështu është edhe për ata. Kushtet rëndësishme të ekonomisë sonë. Rentabiliteti i
higjieno-sanitare janë për të dëshiruar. Ankilostoma këtyre degëve ka qenë dhe mbetet i ndryshëm.
është bërë me kohë masive. Ndërthurja e Ndërsa kanë efektivitet të lartë kromi, hidroenergjia,
kanalizimeve të ujërave të zeza me ujin e pijshëm nafta, sektorë të veçantë, si ai i qymyreve, janë me
është problemi kryesor. Prandaj mbajtja e bagëtive humbje.
nuk mund të lihet në vullnetin e drejtuesve të Në kuadrin e zhvillimit përpjesëtimor të
494
ekonomisë dhe të zbatimit të planit të mbështetjes e kromit, fabrikat e pasurimit dhe uzinat e ferrokromit,
në forcat e veta, në të kaluarën janë kryer investime duke mbuluar problemet ekonomike dhe financiare
në të gjitha degët, po jo gjithnjë në proporcion me në lekë e valutë brenda degës. Këto kompani të
rentabilitetin e tyre. Është synuar t’u jepet përparësi mëdha prodhuese do të funksionojnë si njësi me
industrisë nxjerrëse dhe përpunuese të naftës e të pronësi shtetërore në vartësi të ministrisë, por
gazit, mineraleve të ngurta dhe energjisë elektrike, metodat e drejtimit dhe të administrimit do të jenë
por kjo jo gjithmonë është arritur. Në vitet 1986-1990, të karakterit privat, sipas praktikës që njihet e
veçanërisht në degën e kromit, investimet kanë qenë zbatohet sot në botë për ndërmarrjet shtetërore.
minimale, gjë që ka sjellë rënie të prodhimit, ndonëse Pavarësisht nga forma e organizimit, pronar mbetet
kjo degë ka rentabilitet valutor më të lartë se degët gjithmone shteti dhe ky ka të drejtë të veprojë mbi
e tjera. Kështu, për shembull, në vitin 1986 nga kompanitë siç ka çdo pronar i aksioneve në firmat
eksporti i mineralit të kromit u siguruan rreth 50 private. Gjithashtu dikasteri do të shkëputet nga
milionë dollarë, ndërsa u importuan makineri e pajisje drejtimi operativ i prodhimit dhe do të përqendrohet
për këtë degë vetëm 2,5 milionë dollarë, baras me në përpunimin e politikës industriale, në shqyrtimin
40% të nivelit të planifikuar për këtë vit. Për pasojë, e miratimin e studimeve perspektive të kompanive,
në vitin 1987 natyrshëm prodhimi dhe eksporti ranë në marrjen e vendimeve për kryerjen e investimeve
në masën 22%. madhore, në ndërtimin dhe miratimin e çmimeve që
Në kuadrin e reformës së re ekonomike dhe për rregullojnë marrëdhëniet midis kompanive, në
zbatimin e programit të ri të Qeverisë puna do të përcaktimin e detyrimeve financiare e valutore të
mbështetet në konceptim dhe praktika të tjera. Në kompanive, në kontrollin e veprimtarive që lidhen me
radhë të parë, do t’u jepet përparësi investimeve në bashkëpunimin me shtete të tjera, në studimet
degë me rentabilitet të sigurt, siç janë kromi, nafta perspektive, në gjetjen dhe përgatitjen e burimeve
dhe gazi, energjia elektrike etj. Për të arritur në njerëzore, në veprimet që lidhen me ruajtjen e
konkluzione më të drejta për përparësitë konkrete mjedisit dhe me vlerësimin e kontrollin e
të këtyre degëve e ndiejmë si domosdoshmeri të vazhdueshëm të rentabilitetit.
fillojmë me diagnostikimin dhe vlerësimin ekonomik Rinovimi dhe plotësimi i degëve të industrisë
të ndërmarrjeve të veçanta dhe të degëve në tërësi. minerare, si dhe energjetike kërkon projekte të sakta
Diagnostikimi do të evidencojë edhe aftësitë tekniko-ekonomike, të shoqëruara me investime të
konkurruese të degëve dhe ndërmarrjeve, sot e në rëndësishme. Që të bëhet e mundur financiarisht
perspektivë, si në tregun e brendshëm, ashtu edhe dhe e sigurt, është absolutisht e domosdoshme të
në tregun e jashtëm. bashkëpunohet me ndërmarrjet e huaja dhe të thithen
Së dyti, në fushën e organizimit të ministrisë sa më shpejt investimet e huaja. Në naftë po ecet.
dhe në ndërmarrje do të synohet në mënjanimin e Janë pesë firma që po përfundojnë marrëveshjet për
drejtimit të centralizuar burokratik dhe në rritjen e detin, por ka hezitim për fushat e tjera. Jo se s’ka
iniciativës e të veprimeve të ndërmarrjeve dhe degëve interes ekonomik nga ato, por se kërkohet në radhë
të prodhimit. Deri tani hallkat përbërëse të një dege, të parë të ketë qetësi sociale. Vetëm kështu mund
që nga kërkim-zbulimet e deri te produkti për shitje të vihen në lëvizje projektet për kromin, për drurin
janë zhvilluar dhe trajtuar si aktivitete të veçanta, dhe do të rritet numri i firmave dhe i kapitaleve të
pa u konceptuar si pjesë të një të tëre, të një dege, huaja që do të kenë interes të bashkëpunojnë me
pra, që duhej të llogaritej me efektivitet. Kjo ka bërë ne në të ardhmen.
që investimet e kryera edhe brenda degës të mos Krahas këtyre problemeve me urgjencë duhet
jenë në raporte të drejta, disa herë dhe jo efektive. të rinovojmë planin e vitit 1991, pasi nuk i qëndron
Mendojmë të bëjmë korrigjime të ndjeshme e më kohës. Po në këtë kuadër del si domosdoshmëri
themelore në çështjen e organizimit dhe të një pozicion i ri për disa probleme shqetësuese, siç
vlerësimit, me disa synime: të organizojmë si njësi janë ndryshimet në kodin e punës, përcaktimi i
administrative dhe drejtuese më vete, në formën e marrëdhënieve të sindikatave me shtetin, përcaktimi
kompanive, me aktivitet prodhues jashtë ministrisë, dhe miratimi i kontratave të punës midis punonjësve
degë të naftës e të gazit, të kromeve, të bakrit, të dhe administratave, zgjidhja e shpejtë dhe
qymyreve, të hekur-nikelit dhe e energjisë elektrike. përfundimtare e problemeve në fushën e pagave dhe
Kështu, për shembull kompania e kromit, do të ketë të pensioneve, rishikimi i ligjit për ndërmarrjet etj.
në varësi të gjitha ndërmarrjet gjeologjike, minierat Për të përballuar dhe stabilizuar gjendjen e rëndë
495
ekonomike jam dakord me propozimin e Stili me të cilin fillova diskutimin le të shërbejë

Kryeministrit për një konsensus të ri të forcave si protestë, që e bëj në emër të zgjedhësve kundër
politike dhe angazhimin e përbashkët, për pezullimin Radiotelevizionit Shqiptar.
e grevave gjatë vitit 1991. Është e vërtetë se në mjaft Po kaloj në diskutim më të hollësishëm, duke
miniera, ndërmarrje, në naftë, në metalurgji etj., shpresuar se së paku deri sa thashë do
kushtet e jeteses e të punës janë të vështira dhe transmetohet nga Radiotelevizioni Shqiptar. Nuk i
shumë të vështira. Kjo është arsyeja e grevës në kam kaluar dy minutat e diktuara. Pavarësisht se
Batër, në Bulqizë, e lëvizjes greviste në mbarë jam deputet i opozitës duhet të pranoj se në
vendin, por kaq e vërtetë është që grevat masive do programin e Qeverisë së zotit Nano ka mjaft gjëra
të na rrënojnë ekonominë më tej, në qoftë se do të që janë parashikuar për të mirën e shoqërisë sonë,
vazhdojnë. Sidoqoftë vlerësimi i kërkesave të për zhvillimin e vendit dhe me aftësi e inteligjencë.
grevistëve dhe normimi i afateve për zgjidhjen e tyre E di që ka shumë deputetë të Partisë së Punës që
duhet të jetë një preokupim i mbarë administratës do të flasin në mënyrë superlative për anët pozitive
shtetërore. të programit të Qeverisë dhe zgjatja nga unë e
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bashkim pjesëve pozitive do të ishte përsëritje. Prandaj do të
Kopliku. ndaloj në disa gjëra që i shoh se janë më
Bashkim Kopliku - I nderuar Kryetar, problematike për të mirën e popullit dhe të vendit
Të nderuar deputetë, tonë.
Për popullin që dëshiron ta ndjekë në televizor, 1. Hetuesia kaloi në varësi të Kryetarit të
por që nuk po ia japim plotësisht këtë kënaqësi, po Këshillit të Ministrave. Dhënia e të drejtave shton
i përmbledh problemet që do të diskutoj në pikat që në këtë rast edhe detyrat. Nga ana tjetër u siguruam
vijojnë: se nuk ekziston në Shqipëri asnjë forcë tjetër e
1. Programi i Qeverisë është përpiluar me aftësi armatosur që të mos varet nga Kryeministri. Do të
dhe inteligjencë. ishte e domosdoshme të na jepen më konkretisht
2. Programi i Qeverisë duhet të përcaktojë afate masat që do të marrë Qeveria për të sqaruar
për gjetjen e fajtorëve të Tien An Menit të Shkodrës. përfundimisht ngjarjet e Shkodrës, duke nxjerr
3. Nuk ia vlente që për heqjen nga Qeveria të fajtorët, si dhe personat përgjegjës dhe afatet kur
ish-Ministrit të Brendshëm, të shumëdyshuar, zotit më së fundi do të gjenden ata. Komentet për
Gramoz Ruçi, të vonohej i gjithë vendi për dy ditë domosdoshmërinë… (ndërprerje incizimi)
me diskutime të mbyllura. Mitro Nedelko - …Të gjithë ndiejmë
4. Të merren masa për frenimin e krimit ordiner, përgjegjësinë para popullit, që na dha votëbësimin,
që sa vjen po bëhet më problematik. Sambistët të për të kapërcyer gjendjen e vështirë. Dhe populli e
drejtohen kundër gangsterëve e jo kundër askush tjetër çmon kush jeton me hallin e tij, kush
politikanëve. është për përshpejtimin e zgjidhjes dhe kush vonon.
5. Në programin e Qeverisë duhet të vihen afatet Prandaj si deputet i zonës 107 ju ftoj të miratojmë
e realizimit të premtimeve. programin dhe përbërjen e Qeverisë, që me
6. Programi i Qeverisë duhet të përmbajë numrin përkrahjen pluraliste ajo të nisë rrugën e mbarë në
e aparaçikëve për çdo dikaster, që ta matim e ta zgjidhjen e problemeve komplekse që qëndrojnë sot
kontrollojmë burokracinë. dhe shtrohen nesër para nesh.
7. Në programin e Qeverisë duhet të përfshihet: Në programin e Qeverisë unë shoh një
problemi i ish-të dënuarve të ndërgjegjes, alternativë të qartë e të sigurt drejt perspektivës,
kthimi i pasurive të shtetëzuara pas vitit 1950 duke kapërcyer me aftësi të sotmen. Së bashku
me ligj e pa ligj. me vëllezërit shqiptarë, edhe maqedonasit që jetojnë
8. Të përfshihet në program bashkëpunimi i në Republikën e Shqipërisë kam besim të plotë te
veçantë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. programi dhe përbërja e Qeverisë, që do ta zbatojë
9. Domosdoshmëria e heqjes së emrit “Sigurimi” atë, dhe si deri më sot edhe në të ardhmen më
nga organi përkatës. mirë, ne gjithmonë do ta ndiejmë veten të pandarë
10. Greva, jo greva, janë klasa punëtore dhe në gëzimin e çdo të drejte dhe në kryerjen e çdo
fshatarësia që duhet ta vendosin e jo ne. Kam besim detyre.
të plotë se edhe ato mendojnë për të mirën e vendit, T’i bëjmë analizë programit me syze partiake,
jo vetëm ne. kur nga njëra anë e pranojmë si përparimtar e
496
modernist dhe nga ana tjetër të vëmë në dyshim të koniunkturave ndërkombëtare, kur ato kanë si
zbatimin e tij, kjo më duket se nuk është serioze. brendi mallin e nënave, të motrave dhe të vëllezërve.
Një program që ndërtohet me bindje, zbatohet më Ndërkohë ftoj Qeverinë e re të punës për studime,
me bindje. Prandaj nuk duhet që në fillim së mirës investime dhe realizime në zonën e Prespës, që
t’i kundërvihemi me të keqe. Të mos humbasim kohë s’ka më pak avantazhe se Shkodra, Pogradeci,
me komente, se e paguajmë me çmimin e lartë, madje do të thosha që ka epërsi mbi to për pastërtinë
duke i thelluar deficitet që na paraqiti edhe e ujërave, për asnjë ndotje industriale, për pastërtinë
Kryeministri. e klimës malore, për peizazhin natyror, që do t’i
Sot, shokë, punësimi i njerëzve, plotësimi i sillte çdo vizitori përtëritje e kënaqësi dhe njerëzve
tregut me ata artikuj kaq të domosdoshëm që i të asaj zone punësim e mirëqenie më të madhe.
kërkojnë këta muajt e fundit, zbatimi sa më shpejt i Falemnderit!
sistemit të ri të pagave janë kërkesat më imediate Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Pjetër
të popullit, pra janë tre kryenenet. Përballë këtyre Arbnori.
problemeve le ta vëmë Qeverinë e re në pozicion Pjetër Arbnori - I nderuar zoti Kryetar,
pune, që programi të marrë jetë. Të nderuar deputetë,
Në politikën e brendshme dhe të jashtme të Dikujt mund t’i duket e çuditshme, por çdo shtëpi
programit të Qeverisë unë si bir minoritari shoh edhe ka një objekt, në dukje të parëndësishëm, por të
shprehjen e interesave të minoritetit maqedonas. domosdoshëm, pasqyrën. Pallatet e mëdha kanë
Shqiptari dhe minoritari maqedonas gjithmonë kanë pasqyra të shkëlqyeshme kristali, shtëpitë e vogla
gjetur gjuhën e përbashkët dhe i kanë siguruar njëri- kanë pasqyra të zakonshme, kasollet e varfëra kanë
tjetrit respekt reciprok, që shprehet qartë në të tëra nga një copë pasqyrë të thyer. Edhe njeriu i shpellave
vitet, në atë bashkëjetesë do të thosha model përpara se të shkonte në kuvendin e burrave, afrohej
solidariteti e bashkëpunimi, që ka rrënjë historike. në ndonjë pellg me ujë dhe shihej një grimë herë
Duke qenë realist pranoj se oshilacionet e para se ta shikonin të tjerët. Nuk ka njeri, i çfarëdo
koniunkturave ndërkombëtare nuk janë jetuar me shtrese qoftë, që nuk ndien nevojën të shikojë
dhimbje vetëm nga minoritarët maqedonas, por edhe fytyrën e trupin e vet, në mënyrë që të mos dalë në
nga shqiptarët. Le t’ia lëmë ato së kaluarës. Besojmë shoqëri me faqe të zhigatura, me flokë të shpupurisur
dhe me këtë besim i dedikohemi me vullnet e ose me duar të përlyera.
përgjegjësi proceseve të pakthyeshme të Në Kuvendin pluralist pasqyra është opozita.
demokratizimit që po thellohen në Shqipëri, për të Roli i saj nuk mund të cilësohet kurrsesi si një rol
zgjeruar komunikimin me botën e veçanërisht me pasiv. Në sajë të opozitës në çdo moment
fqinjët, ku minoritetet të shërbejnë si ura lidhjeje, pasqyrohet gjendja reale e punëve në shtet,
paqeje e bashkëpunimi ndërmjet vendeve tona. pavarësisht nga dëshira e atij që shëmbëllehet.
Askujt tjetër sa shqiptarit dhe maqedonasit në Diktatorët e kanë pasur tmerr fytyrën e tyre të
Ballkan nuk i është dashur të përballojë padrejtësitë. vërtetë. Dhe duke mos qenë të zotët ose duke mos
Ky fat i përbashkët historik këta dy popuj i ka pasur dëshirë të lahen e të pastrohen, kanë gjetur
bashkuar për të përballuar copëtimin historik si një zgjidhje tjetër - në tërbim e sipër kanë thyer
produkt të shovinizmit. pasqyrën copë e çikë, thua se ajo ua ka pasur fajin
Unë si përfaqësues i bashkëfshatarëve të mi i për fytyrën e tyre të shëmtuar, për njollat e
sjell këtij Kuvendi mirënjohjen, popullit shqiptar, neveritshme të gjakut etj.,etj. Por thyerja e pasqyrës,
Qeverisë Shqiptare për gjithçka të mirë që ka bërë pra zhdukja e opozitës, nuk bëri gjë tjetër veçse i
e do të bëjë në të mirë të vëllazërimit të popujve. E thelloi të këqijat e atij që s’guxonte ta shihte të
ndërkohë, me një mirënjohje të freskët prej njerëzve vërtetën në sy. Tani shteti ynë ka nisur të vihet në
të mi i sjell falënderim Qeverisë Shqiptare që shpalli rrugë të mbarë. Qeveria po mësohet dalëngadalë
të lejueshëm kalimin e lirë të maqedonasve matanë me kritikat dhe përkrahësit e saj shpejt do ta
kufirit për t’u takuar me vëllezërit e tyre që jetojnë kuptojnë se në këtë kuvend nuk flitet për qejf, për të
në Shqipëri. Nuk është fjala për sasitë që erdhën, dëgjuar zërin tënd, por për përplasje dialektike, që
por për dimensionet e një gëzimi të madh popullor, ndihmojnë pozitivisht në zbulimin e së vërtetës
që u vetëquajt “Festa e zemrave”, që aq pranë ishin shkallë-shkallë. Pra krijimi i një koalicioni
e aq larg gjendeshin. I uroj Qeverisë së re që këto gjithpartiak, ashtu siç e propozoi Qeveria, do ta
aspirata shpirtërore kurrë të mos kenë kufizime, as privonte vendin nga lufta demokratike e të
497
kundërtave, aq e nevojshme dhe e domosdoshme politik, duke përfshirë edhe ata të cilëve u janë veshur
pas një periudhe të gjatë amullie dhe bataku pa arsye nene të tjera
komunist. Për krime kundër shtetit, si terrorizëm,
Mendoj se duke ndenjur jashtë qeverisë subversion etj., etj. Nuk mund të ketë pajtim
deputetët e opozitës nuk do t’u shmangen kurrsesi kombëtar pa lejuar kthimin në atdhe të të gjithë të
problemeve të rënda, që e kanë mbërthyer keqas mërguarve politike, duke u dhënë atyre të gjitha të
vendin tonë, por do të ndihmojnë aktivisht në drejtat ekonomike dhe politike në bazë të ligjeve
zbërthimin e situatave, në mënyrë që ato të tona. Dhe, së treti, nuk mund të ketë pajtim
kapërcehen me sa më pak dhimbje. Vendi ynë vuan kombëtar pa rehabilitimin e të gjitha viktimave të
nga një sërë plagësh të rënda, si kriza e besimit, diktaturës gjysmëshekullore, duke u përpjekur për
varfëria, papunësia, eksodi tragjik i rinisë, që tani zhdëmtimin moral e material të tyre, pa pasur nevojë
po kthehet në një largim të trurit, të inteligjencës, që ata të bëjnë lutje e gjyqe.
anarkia, shkrehja e punës, vetëgjyqësia etj.,etj. Do të propozoja që Kuvendi Popullor, i cili ka
Mendoj se për të gjitha ato plagë ka një ilaç pasur gjithmonë të drejtën e amnistisë dhe që
çudibërës, të sprovuar edhe në vende të tjera që fatkeqësisht nuk e ka ushtruar asnjëherë këtë të
kanë kaluar halle si këto tonat, dhe ky do të ishte drejtë në asnjë legjislaturë të vetën të bënte një
pajtimi kombëtar. Gjatë afër gjysmë shekulli amnisti të përgjithshme për shqiptarët brenda dhe
diktatura, duke përdorur metodën “përça e sundo”, jashtë vendit, t’u kërkonte ndjesë të gjithë atyre që
ka armiqësuar vëllain me vëllanë, etërit me bijtë, kanë vuajtur dënime e përfitime të ndryshme për
mikun me mikun. Nuk ka mbetur familje në Shqipëri arsye të të ashtuquajturave faje të ndërgjegjes dhe
që të mos ketë një njollë në biografi. Shumica të merret një vendim për zhdëmtimin material të të
dërrmuese e atyre që mund të mos e pëlqejnë gjitha viktimave. Mendoj se një vendim i tillë do të
shprehjen time, kanë në rrethin e tyre të burgosur, ishte në nderin e Kuvendit Popullor dhe të të gjitha
të pushkatuar, të arratisur, të internuar, të dëbuar partive politike që do ta miratonin atë. Kjo do të
ose të përndjekur për arsye politike, fetare ose ishte një provë e shkëputjes së plotë nga e kaluara
klasore. Po të botoheshin të dhëna të plota për që solli këtë krizë të pashembullt dhe një premtim i
numrin e viktimave të diktaturës komuniste, do të besueshëm se Shqipëria do të jetë një vend i lirë
tmerroheshin edhe ata që mërmërojnë shpesh kur për të gjithë shqiptarët, pa asnjë dallim dhe
flas unë. paragjykim.
Ndryshimet e mëdha demokratike të ndodhura Falemnderit!
në Shqipëri krijuan nevojën për një qëndrim të ri ndaj Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Nexhmi
njeriut, në përputhje me Kartën e OKB-së e të KSBE- Hoxha.
së dhe sollën lirimin e shumicës së të burgosurve Nexhmi Hoxha - I nderuar Kryetar,
të ndërgjegjes, ende jo të të gjithëve. Pajtimi Të nderuar deputetë,
kombëtar, si një proces i plotë e pa rezerva, do të Të gjithë ne dhe mbarë populli e presim me
ndihmonte shumë në zhdukjen e tensioneve sociale, merak krijimin e Qeverisë se re për vetë vendin dhe
në vendosjen e mirëbesimit në mes shqiptarëve, rolin që ka. Më shumë se kaq shqetësimi është i
kudo që janë ata. Në kushtet politike e ekonomike ligjshëm, sepse asnjëherë mençuria popullore s’ka
të brendshme e të jashtme pajtimi kombëtar do të gabuar, edhe kur forcat politike s’janë marrë vesh
ishte alternativa e vetme e Shqipërisë. Kësaj duhej për gjithçka. Asnjëherë populli ynë s’është nxituar,
t’i kishte kushtuar vëmendje të posaçme në as ka qëndruar në vend, por hapat i ka hedhur të
programin e tij zoti Nano. matur në ditë të mira, veçanërisht në ditë të vështira,
E pëlqej përpjekjen e Qeverisë për vendosjen e brenda dhe jashtë vetes, sidomos si këto ditë që po
marrëdhënieve të mira me firmat dhe shtetet e huaja, kalojmë.
me qëllim që të tërhiqen investimet nga jashtë, por E mirëpres raportimin realist të Qeverisë se
do të ishte edhe më e rëndësishme që këto punës për këtë periudhë tepër të ngarkuar me
marrëdhënie të mira të vendosen edhe me tensione të akumuluara e komplekse. Dëshiroj të
bashkëkombësit tanë, kudo që të jenë e pavarësisht theksoj se ardhja e shokut Fatos Nano në nivelin e
nga botëkuptimi i tyre. Kryetarit të Këshillit të Ministrave u bë krejt
Duhet ta kenë të qartë të gjithë se nuk mund të natyrshëm, jashtë çdo lloj prezantimi dhe karriere
ketë pajtim kombëtar pa lirimin e gjithë të burgosurve politike. Njëherësh i uroj atij dhe kabinetit qeveritar
498
që me mençuri në krye të qeverisë së ardhshme të bujqësinë, por një takim, apo si mund të quhej
punojë e të luftojë për të realizuar interesat e popullit, ndryshe, me të gjitha subjekte e pse jo me
që mbarësia e demokracisë që po trazojmë do ta kooperativistët, kuadrot, specialistët e shkencetarët
donte të ishte me koalicion. S’ke ç’i bën, ja që s’duan e të gjitha fushave mbase ia vlen të bëhet, madje
partitë, se populli sinqerisht do ta mirëpriste. E dhe shpejt. Zgjidhja e problemeve të tilla si ecuria e
megjithatë respektoj me gjithë zemër diskutimet zonave kodrinore e malore në tërë kompleksitetin e
konstruktive të disa deputetëve të opozitës, ashtu tyre, gjetja e optimumeve për ecurinë e kooperativave
sikundër dua t’u kujtoj disa zotërinjve të tjerë që t’i të riorganizuara në kushte të pranueshme edhe nga
lënë poezitë e nostalgjitë të paktën për fshatin se jo vetë fshatarësia, por me perspektivë të qartë, çlirimi
larg në kohë e quajtën injorant. Ndaj dhe ai me përfundimisht nga të gjitha llojet e barrierave
mençuri përgjigjet - keni mbaruar ndoshta disa financiare, tepër rënduese për kooperativistin, që
universitete, po mos e harroni abetaren, se djersa e sajdiseshin te klasifikimi, tarifat, marrëdhëniet me
tyre ju ka dhënë këto universitete, madje ju ka SMT-në, çmimet e blerjes, njëanshmëria e
dërguar edhe rrugëve të Europës. marrëdhënieve me shtetin etj. duhet të marrë fund
Analiza e shkaqeve dhe e formës së shfaqjes dhe të vendoset ai detyrim fiskal që do të jetë i
së krizës komplekse që përjeton vendi ynë, është pranueshëm.
njëra anë e rëndësishme, e evidentuar me ndjenjë Përveç sa thashë më lart, bujqësia si degë me
përgjegjësie, por njëherësh është edhe sinjal i refleksione më të shpejta do mbështetje me teknikë
alarmit të një populli që kërkon të kapërcejë e teknologji, me bazë materiale e plehra kimike, jo
dhimbjen dhe ta hedhë vështrimin përpara me me pikatore, por as edhe pa doganë. Duhet ta
dinjitet, si i barabartë në Europë. Në këtë kuptim pranojmë se në qëndrimet që mbajmë, të mos ta
programi i qeverisë hap rrugë dhe është sintezë e thellojmë për ta nxjerrë në ankand këtë degë, që e
prurjeve më imediate të shoqerisë sonë, në tërë kishim disi më mirë. Në esencë do të theksoja që
kompleksitetin e tyre kohor, dhe që për zhvillimet ta lëmë bujqësinë të kullondriset me dhjamin e vet,
më thelbësore më duket se është piketuar më natyrisht pa livadhisur, por duke i kthyer hakun të
racionalja, natyrisht në kushtet, mundësitë dhe zotit, siç thotë populli, siç bën mbarë bota. Pra të
përparësitë tona, për një rimëkëmbje të shpejtë. investojomë në bujqësi me mend në kokë, të
Unë nuk jam analist, ndaj dhe në këtë diskutim korrigjojmë shpejt mangësitë, se kushtet klimatike
zgjodha për të shprehur ndonjë mendim në atë çka na kanë privilegjuar më shumë se askush tjetër, por
mendoj se e njoh më mirë. Në reformën tërësore që që pak i kemi respektuar, si rrallëkush tjetër në
përfshihet në ristrukturimin e ekonomisë bujqësia Europë.
mbetet alfa dhe omega. Unë vij nga zona e Konispolit Në këtë kuadër do të theksoja sesi për shumë
dhe e Vrinës së Sarandës, që ende nuk e njeh krizën drejtime, veçanërisht për bujqësinë, legjislacioni ka
e besimit dhe kam kritikë të drejtpërdrejtë për mbetur disi amatoresk. Vetëm kujdesit për tokën
qeverinë e veçanërisht për dikasteret për masat po t’i referohesha, ne e kemi ende badjava. Ne sot
gjysmake dhe apriori që shpesh janë marrë e gjykojmë veten dhe mirë bëjmë që diskutojmë për
rekomanduar, ndoshta edhe dekretuar për zbatim, problemet, por brezat jo larg do të na mallkojnë.
duke u vënë alibinë e vijës së masave, të vendosurit Mendoj se me interes do të jetë përcaktimi i
fshatçe për të sotmen dhe të nesërmen e bujqësisë. zhvillimit të rretheve dhe zonave sipas specifikave,
Mendoj të mos e sfilitim më bujqësinë me por edhe sipas traditës për harmonizimin e prodhimit
mendësitë, konsideratat apo paaftësitë, por me bujqësor e blegtoral, për përpunimin e tyre me cikël
vështrim të kthjellët, të gjerë, të thellë dhe shpejt të mbyllur ose mikro e makrokomplekset industriale,
t’u hapim rrugë mendimit shkencor, përvojës e me kusht që të sigurohet teknologjia bashkëkohore
traditës, se janë të gjitha mundësitë dhe burimet për këto nivele, që të mos ngremë mullinj me erë
potenciale për t’u dhënë radhë e mbarësi punëve. dhe të falimentojmë pa filluar.
Kjo do të parandalojë thellimin e shpërbërjes së Saranda totalisht e meriton këtë vëmendje të
fshatit, veçanërisht tani kur kompleksi i faktorëve qeverisë. E pse jo deri në Konispol, që për probleme
ekonomikë e socialë po e çon deri në mënjakllëk të të tilla ekonomike, ashtu edhe sociale, deri tek uji i
papërshkruar. Të mos harrojmë diversitetin e pijshëm ose ato social-kulturore, megjithëse ka
mendimeve dhe rekomandimet e qëndrimet që po e qenë dhe është nga zonat me efektivitet më të lartë,
sfilitin fshatin. Në program ka frymëmarrje për akoma sot e gjithë ditën i mirëpret, për të reflektuar
499
edhe Qeveria e ardhshme në mirëqenien e kësaj ata janë pa bukë, mbasi një pjesë e mirë e tyre
zone. edhe sot e marrin bukën me listë, si të ishin refugjatë,
Së fundi, po ndalem te një moment tjetër. pa përmendur këtu diferencimin që shteti shqiptar
Politika e jashtme e vendit tonë niset nga realitetet bëri në drejtim të cilësisë së bukës, duke i detyruar
e kohës që jetojmë. Nga ky këndvështrim edhe me fshatarët për një gjysmë shekulli që në pjesën më
fqinjët duhet të rrezatojë miqësia e sinqertë. Dhe të mirë të vitit të konsumojnë bukë misri, madje
kjo konfirmohet edhe në programin e paraqitur në nga hibridi i verdhë. Por ajo që i zhgënjeu më tepër
këtë sesion nga shoku Fatos. Duke shprehur fshatarët e zonës sime nuk ishte thjesht pagesa
mendimin e krahinës së Çamërisë e të mbarë prej 5 deri l5 lekë për ditë pune, po miratimi nga ana
çamëve, kudo që ndodhen në vendin tonë, e Presidentit të Republikës, zotit Ramiz Alia, në
përshëndes aktin tepër njerëzor e human të aktivin e përgjithshëm të komunistëve gjatë miratimit
Qeverisë, që i rezervoi kësaj çështjeje vendin që i të platformës së Partisë së Punës, ku në mes të
takon, brenda normave dhe të drejtës tjerash tha që kooperativat bujqësore na kanë dalë
ndërkombëtare, të konfirmuara botërisht dhe që rentabël. Shtrohet pyetja: për cilin rend ekonomiko-
klima demokratike do t’i japë impulse të reja në shoqëror është rentabël prodhimi për një sferë të
Europën e emancipuar e më gjerë. Shpresoj se ky caktuar të aktivitetit ekonomik, kur shteti na dilka i
do të jetë mesazhi i tërë forcave politike. Me siguri fituar, ndërsa punonjësi, fshatari apo kooperativisti
që në këtë fundshekulli e në vazhdim simbioza e del i skllavëruar? Dhe për këtë shpreh mendimin e
fqinjëve dhe e mbarë popujve do të shndërrohet në zgjedhësve dhe timin personal që kooperativat, në
virtyt dhe asnjëherë në ves. kuptimin e deritanishëm, nuk duhet të ekzistojnë
Falemnderit! më.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Françesk Për sa i përket asaj që toka të jetë pronë e shtetit,
Moisi. nuk jam dakord. Për kushtet aktuale bashkimi i
Françesk Moisi - I nderuar Kryetar, fshatarëve duhet të jetë i bazuar dhe vullnetar mbi
Të nderuar deputetë, tokën private. Me një fjalë toka të jetë pronë e atyre
Është e vërtetë që shteti famëkeq i diktaturës që e punojnë, sepse vetëm kështu do të ruhet e
së proletariatit në këta 46 vjet të veprimtarisë së tij administrohet më mirë sesa të qenët pronë e shtetit.
shtypi dhe varfëroi tej mase të gjitha shtresat e Jam dakord që kooperativat, si shprehje e
popullsisë, duke përjashtuar elitën sunduese vullnetit real të një grupi fshatarësh, që ekzistojnë
burokratike. Por nuk mund të lë pa cilësuar se ajo në kushtet e tanishme të mungesës së një baze të
që hoqi më shumë se kushdo tjetër këtë shtypje të fuqishme teknike, për të cilën janë të ndërgjegjshëm
papërshkruar ishte fshatarësia shqiptare, e cila fill dhe vete fshatarët, të kenë dhe një ndryshim tjetër:
pas çlirimit përbënte 80-90% të popullsisë, ndërsa mjetet e punimit të tokës, që sot shteti i disponon
sot përbën 65% të saj, çka do të thotë se shumica nëpërmjet SMT-ve, ato të amortizuarat prej vitesh
e popullsisë shqiptare nuk ka njohur për asnjë çast t’u jepen falas kolektivave, ndërsa të rejat t’u jepen
ditë të bardha. Po kush ishte ajo formë organizimi me kredi me afate të gjata. Në këtë mënyrë do të
që çoi në këtë mjerim të pashembullt? Një gjë bëhet e mundur që të rritet në maksimum kujdesi
mjafton të tregosh dhe gjithçka e zezë shpaloset për to, gjë që deri tani ka munguar. Njëkohësisht do
para teje, dhe kjo është kooperativa e tipit socialist, të rritet rendimenti i punës e jetëgjatësia e mjetit
e cila në dhjetëvjeçarin e fundit na u shfaq në formën dhe si pasojë efektiviteti i tyre në prodhim do të jetë
e tipit më të lartë, që për mendimin tim s’kishte maksimal.
sesi të ishte më shkatërruese për fshatarin e shkretë, Lidhur me raportin që paraqiti zoti Nano, me
për vërtetimin e së cilës le të pyetet cilido që e ka keqardhje vërej që përsëri është tendenca, si
kaluar këtë fazë të llahtarshme. kurdoherë tjetër, për t’u rënë tangent problemeve të
Është mëse e vërtetë që zgjedhësit e zonës fshatit. Por njëkohësisht uroj që konkluzioni im të
sime, që unë përfaqësoj, para 35-40 vjetësh në mos jetë i saktë. Në raport, për mendimin tim, duhej
mungesë të bukës konsumonin hithrën, por edhe të dilte domosdoshmëria e importimit urgjent të një
sot e kësaj dite, megjithëse jetojmë në një tokë të teknologjie pak të kushtueshme për punimin e
rrafshët e pjellore, aq më tepër në këtë fundshekulli, sipërfaqeve të kufizuara të dhëna në përdorim
me zhvillime të papara ndonjëherë tjetër në fushën fshatarëve, për të eliminuar sa më parë të ushqyerit
e shkencës e të teknikës, përsëri mund të them se e kafshëve që sot përdoren thjesht si kafshë
500
enegjetike, mbasi ushqimi që ato sot konsumojnë është një domosdoshmëri e së ardhmes, gjë që
duhet të përdoret vetëm për prodhimin e mishit dhe presupozon edhe dërgimin e tyre jashtë shtetit. Me
të qumështit, aq të nevojshëm për gjithë shoqërinë. gjithë përdorimin e pjesshëm të kësaj teknologjie,
Mendoj që Qeveria e sapokrijuar të nxjerrë vendime, vitin e kaluar u arrit të merren në misër mbi 100 kv
me anën e të cilave të sigurojë zbatimin e çdo për ha, me një kosto prej 0,6 lekësh për kg, ndërsa
kontrate që ka të bëjë me bazën materiale të në oriz u morën 60,4 kv për ha, me një kosto prej
nevojshme, që kondicionon realizimin e detyrave, 0,7 lekësh për kg, nga 35-40 kv për ha që merrnim
duke dhënë një efektivitet maksimal, gjë për të cilën ne, me një kosto prej 1,8 deri 3 lekësh për kg.
ekonomitë kanë vuajtur mjaft deri tani. Jam për atë Është sa e habitshme dhe sa qesharake mënyra
që toka të ndahet bazuar në numrin e frymëve. se si një grup specialistesh të Ministrisë së
Dy dynymë që u është dhënë punonjësve të Bujqësisë ndjekin zbatimin e planit të firmës
ndërmarrjeve bujqësore, mua më duket një provë “Fiatagri”. Ata për mendimin tim nuk e përligjin fare
tashmë e dështuar. Për mendimin tim në këtë masë detyrën që kanë në këtë drejtim. Ata kanë regjistruar
artificialisht i lihet shteg vazhdimësisë së emrat vetëm si e si për të dalë jashtë shtetit, gjë që
përvetësimit të pasurisë së përbashkët, përmasat nuk e meritojnë, pasi janë fare të shkëputur nga
e së cilës i dimë se deri ku kanë arritur. Madhësia e baza në të cilën kërkojnë të mbështeten.
tokës në përdorim për ndërmarrjet bujqësore nuk Lidhur me vitin në vazhdim, për mendimin tim si
duhet të jetë nën tre dynymë, sepse fshatarin nuk specialist bujqësie, fshatari është krejtësisht në
ka nevojë ta furnizojë kush me ushqimet që prodhon mëshirë të fatit, mbasi po rrëshqet çdo optimum
vetë. Shpreh mendimin që vetë ndërmarrjet biologjik që ka të bëjë me mbjelljet e pranverës.
bujqësore, me çmime krejt të arsyeshme, të Dhe për këtë do t’i thosha Kryeministrit, zotit Nano,
përpiqen të furnizojnë punonjësit e tyre me bagëti, që në qofsh Kryeministër deri në fund të tetorit, do
me të gjitha mënyrat e mundshme që ekzistojnë. të shikosh se çfarë rezultatesh do të ketë bujqësia
Për familjet pensioniste fshatare jam i mendimit shqiptare për vitin 1991. Mungesa e vazhdueshme
që të mos kenë më shumë se 500 metra katrorë e naftës që nga fillimi i marsit e deri në fund të prillit
tokë, por me kusht që të rriten pensionet, sepse nuk e përligj fare qëndrimin e Qeverisë ndaj
tentativat për të siguruar të ardhura nga veprimi mbi fshatarëve. Vendimi i 20 prillit i qeverisë, sipas të
tokën dhe bagëtitë do të ishte një veprim vuajtës cilit fshatari na paska të drejtë të mbjellë atë kulturë
dhe jo një pleqëri e mbarë. që i siguron të ardhura më të mëdha dhe që i
Për sa u përket borxheve që kooperativat i kanë përshtatet më mirë çdo zone, është vetëm një fjalë
shtetit, borxhe këto të krijuara artificialisht, si rezultat për t’u thënë, mbasi në atë moment konsiderohet
i mekanizmave shkatërrues ekonomikë, jam i përgjithçka si pamundësi.
mendimit që ato të eliminohen me ligj menjëherë, Do të dëshiroja që në programin e Qeverisë për
sepse vetëm kështu mund të fillojë një jetë e problemin e zhvillimit të shkollës të futen gjuhë të
vrullshme, me plot freski. huaja të detyrueshme në sistemin tetëvjeçar, si
Për sa i përket kthimit të kooperativave dhe frëngjishtja ose anglishtja. Do të dëshiroja që në
ndërmarrjeve bujqësore të zakonshme në programin e Qeverisë të trajtohet me seriozitet e
kooperativa dhe ndërmarrje bujqësore moderne përgjegjësi problemi i furnizimit të fshatarëve, të
bashkëkohore për zonën fushore, siç jemi ne, jam i fshatrave fushore e kodrinore me lëndë energjetike,
mendimit për futjen me shpejtësi të madhe të si dru, vajguri, pajisje elektro-shtëpiake, qymyr etj.,
teknologjisë europiane perëndimore, mbasi efektet pasi vuajtjet e deritanishme janë shumë të mëdha.
në rritjen e prodhimit do të jenë shumë të mëdha. Edhe në ndërtimin e banesave shteti, përveç
Për këtë mund të flas me kompetencë, sepse nga sigurimit të bazës materiale, që deri tani e ka siguruar
eksperimentet e para të bëra në vendin tonë me shumë pak, duhet të ndihmojë edhe me kredi, si në
makineritë e firmës “Fiatagri” për kulturën e misrit e qytet, në mënyrë që fshatarët që s’janë në gjendje të
të orizi në dy ekonomi të zonës sime elektorale, bëjnë një gjë të tillë, edhe ata të ecin me kohën.
(në NB të Bushatit është eksperimentuar misri, Falemnderit!
ndërsa në kooperativën e Barbullushit orizi), me Kastriot Islami - 15 minuta pushim.
gjithë përsosmërinë e kësaj teknologjie nuk ka lindur
asnjë problem në drejtim të përdorimit të saj nga ***
ana e mekanizatorëve tanë. Por kualifikimi i tyre Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ismail Çerri.
501
Ismail Çerri - Jam dakord me platformën e me në produkte blegtorale. Ato duhet të jenë në
programin, si dhe me përbërjen e Qeverisë. Ky kompetencë të bazës. Kompetencat duhet të rriten
program synon realizimin në kushte të reja të akoma më tej dhe t’i shërbejnë rritjes mëtej të
qëllimit themelor: kujdesit për njeriun dhe mirëqenien mirëqënies, plotësimit të nevojave me produkte
e tij. Kjo do të arrihet me një ekonomi moderne, me ushqimore të popullit, që janë kaq të domosdoshme.
mundësi të gjera riprodhimi, konsumi e përtëritjeje, Gjithashtu asnjë prodhim i parë apo i dytë i
në funksion të interesave të popullit. Në këtë program bujqësisë, qofshin këto të karaktereve të ndryshme,
shikojmë rrugë e forma të reja efikase kohore për nuk duhet të na humbasë. Industria ushqimore të
stabilizimin e gjendjes dhe për të shkuar në përtërihet me teknologjitë e reja dhe investimet e
bashkësinë europiane. saj të mos bëhen më të përqendruara, por atje ku
Aktualisht kemi një gjendje të rëndë ekonomike. prodhimi është më i madh, veçanërisht tani që futemi
Mbi këtë bazë do të duhet një ristrukturim i thellë i në ekonominë e tregut. Vendi ynë ka shumë pak
rendit ekonomik. Kjo nuk mund të realizohet pa tokë për frymë, ndaj mbetja e saj pronë e shtetit
mbështetjen nga të gjithë ne dhe punonjësit, pa është zgjidhja më e drejtë. Në këtë drejtim kohët e
zbatimin me korrektësi të ligjeve dhe pa ndihmën e fundit shikojmë kërkesa për sinore të vjetra të oborrit
investimeve të tjera nga jashtë. Sa më të shpejta të vetjak, që janë me pasoja të rënda shoqërore.
jenë këto masa, po kaq shpejt do të kalojë kjo Prandaj Qeverisë do t’i duhet sa më shpejt të nxjerrë
gjendje dhe do të përmirësohen njëherësh edhe një një udhëzim përkatës për këtë çështje me rëndësi
sërë treguesish të tjerë. të veçantë.
Në raport u trajtuan një sërë problemesh me Një problem tjetër i rëndësishëm, që kërkon një
shumë rëndësi, por doja të trajtoja shkurtimisht dy vëmendje të veçantë nga ana e qeverisë, mendoj se
nga çështjet më kryesore, sidomos në sektorin e është problemi i sigurimit të lëndëve të para për
bujqësisë. vazhdimësinë normale të punës, veçanërisht në disa
Së pari, është vërejtur një fenomen i ndërmarrje ekonomike, por edhe në disa uzina të
përgjithshëm i shpërgjegjësisë ndaj detyrave të Kombinatit Metalurgjik. Gjithashtu, me një grafikim
ngarkuara, shthurrje e disiplinës në punë dhe të veçantë, Qeverisë dhe të tërë neve do të na duhet
dëmtime serioze të pronës shtetërore dhe asaj të ndjekim sidomos problemin e sigurimit të bazës
kooperativiste. Në këtë drejtim nuk kanë vepruar as materiale, për strehimet, sidomos në qytet, por edhe
ligjet. Edhe atje ku kanë vepruar, nuk janë zbatuar. në fshat.
Të tëra këto kanë çuar në atë gjendje që e kemi Reformat e reja që do të zbatojmë do ta
sot. Kësaj t’i themi “ndal “, që të mos shkojë më ndryshojnë patjetër ekonominë e vendit. Por kjo do
tej. të varet edhe nga puna jonë si Kuvend. Prandaj duhet
Së dyti, sipas planit nuk është garantuar baza të shpejtojmë punimet, me qëllim që jo vetëm dita,
materiale, sidomos për karburante, plehra kimike e po edhe ora nuk duhet të na humbasë.
ndonjë material tjetër me rëndësi, pa të cilat nuk Është e qartë se Qeveria e re ka përpara shumë
mund të ecet dhe që kanë cenuar sadopak sasinë, detyra të mëdha e të vështira, sepse do t’i duhet t’i
cilësinë dhe hershmërinë e prodhimit. Po janë të kopsisë mirë tërë hallkat e ekonomisë, hallet dhe
pakompesueshme edhe masat e tjera suplementare problemet e vendit. Ne jemi një vend i vogël. Qeveria
jashtë afatit. duhet të bëjë përpjekjet maksimal për sigurimin e
Në programin e ri të Qeverisë shikojmë se ndihmave dhe të kredive nga jashtë, pasi ato do të
bujqësisë i jepet një rëndësi e veçantë. Dhe me këtë luajnë një rol të rëndësishëm në kalimin e krizës së
mbështetje e këto masa ajo me siguri do të ecë ekonomisë sonë. Dhënia sa me shpejt e votëbesimit
përpara për të garantuar prodhimet e saj, që janë Qeverisë do të shpejtojë këtë proces.
aq të domosdoshme për popullin, si dhe për degët Edhe unë, në emër të zonës sime mbështes
e tjera të ekonomisë. fjalën e Kryeministrit dhe propozoj që gjatë këtij viti
Bujqësia prodhon disa lloj produktesh, por disa të mos këtë greva, por t’i futemi thellë punës, sepse
dalin me humbje. Pronari, i cili është i ndryshëm, kjo do t’i interesonte më së miri tërë ekonomisë,
nuk ka leverdi t’i prodhojë, megjithëse shoqërisë do tërë popullit dhe tërë kombit tonë.
t’i duhen. Efekti është te liberalizimi i çmimeve. Falemnderit!
Centralizimi i disa prej tyre është i gabuar. Shembuj Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Naim
të kësaj natyre kemi si në perime, fruta, ashtu edhe Karriqi.
502
Naim Karriqi - I nderuar zoti Kryetar, 2. Prona private mbi mjetet e prodhimit.
Të nderuar zotërinj deputetë, 3. Pavarësia e njësive prodhuese nga pushteti
Që në fillim jam i detyruar të shpreh politik. Në qoftë se prona shoqërore do të ruhet, në
mosmiratimin tim për shumë probleme e çështje të çfarëdo forme që të jetë, pasojat nga kjo do të jenë:
programit të paraqitur nga i nderuari zoti një keqësim i mëtejshëm i efektivitetit nga
Kryeministër, po ashtu për organizimin, numrin e funksionimi i ekonomisë dhe përdorimi i resurseve.
dikastereve dhe përvojën e Qeverisë. Kjo për arsyen Jam i detyruar t’i quaj joserioze deklarimet në
e thjeshtë se zoti Kryeministër, me frazeologji gjuhën tashmë të njohur demagogjike - “...duke
mjegulluese, nuk analizon thellësisht e me një gjuhë synuar që një deri dy ditë të shtuna në muaj të jenë
teknikisht ekonomike gjendjen e krizën e rëndë ditë pushimi të paguara. Po kështu kujdes do të
komplekse, arsyet e gjenezën e kësaj krize. Dhe tregohet për të lehtësuar gruan duke e larguar atë
është kjo arsyeja që edhe në prognozën që na nga ndërresat e treta”. Këto janë sloganet e partive
rekomandon, nuk pasqyron drejt rrugët e vërteta komuniste, që e kanë angazhimin që nga koha e
efektive, të argumentuara me ligjësitë ekonomike qeverisjes së Stalinit në Bashkimin Sovjetik.
të nevojshme për këtë periudhë tranzicioni e më Duke mbështetur edhe deputetin Lako, kërkoj
tej. Për këtë jemi të detyruar të nënvizojmë se që për për gruan qeveria e zotit Fatos Nano të
ndrydhja e iniciativës personale, kufizimi sistematik angazhohet për herë të parë konkretisht e realisht
i pronësisë private në kombinim me planifikimin e në uljen e orëve të punës ditore, uljen e vjetërsisë
centralizuar pashmangshmërisht shpie në në punë, të moshës së daljes në pension, krijimin e
burokratizimin dhe paralizimin e tërë jetës kohës së domosdoshme për lejelindjet sipas
ekonomike. standardeve europiane. Kjo është jo vetëm
Mossukseset e ekonomisë të tipit kolektivist nuk imperative e kohës, por edhe një detyrë fisnike e
mund t’i atribuohen burokracisë, por sistemit domosdoshme për gjithë shoqërinë.
socialist dhe drejtimit ekonomik që ai ka shpikur e Në këtë raport është përdorur shpesh fjala
drejtuar për dekada të tëra. Për shkak të kësaj do “favorizim” për investimet e investitorët e huaj, që
të jetë gabim serioz që të gjykohet se kriza u mua nuk më duket e drejtë, por me pasoja të
dedikohet shtrembërimeve të burokratizmit e për rrezikshme e inferioriteti, mbasi aktualisht si shtet,
rrjedhojë reformimi i aparatit burokratik nuk është me një krizë të rëndë komplekse, ekonomike,
rrugëdalja. Për këtë arsye garantimi i ekzistencës sociale e politike etj. duhet të jemi më të favorizuarit,
së sistemit politik pluralist me të vërtetë demokratik ashtu siç është vepruar konkretisht nga organizmat
etj. nuk mund të përbëjnë në asnjë mënyrë ndërkombëtare dhe vendet e zhvilluara për të tilla
përmirësimin spontan të situatës ekonomike dhe vende të prapambetura. Po kështu jam i detyruar të
të nivelit të jetesës, sepse fjala qëndron për ndaloj në një analizë që bën zoti Nano për një problem
ndryshime radikale të sistemeve e strukturave tepër serioz, për disa dukuri që kanë çuar në
ekonomike, ku për periudhën e rimëkëmbjes kam rëndimin e gjendjes së krizës, kur flitet për bujqësinë
mendimin për: “... me kërkesa për të rishikuar marrëdhëniet
1.Futjen e mekanizmit të tregut. ekonomike e financiare të tyre me ndërmarrjet
2.Rivendosjen e pronës private mbi mjetet e ekonomike e Buxhetin e Shtetit, të realizuara për
prodhimit. vite me radhë”, duke insistuar pa asnjë bazë ligjore
3.Krijimin e kushteve për formimin e klasës së që “përmirësimeve eventuale t’u jepet fuqi vepruese
mesme, politikisht të pavarur dhe të disponojë mjete për periudhën e kaluar”. Kujtoj këtu se ishte Qeveria
të mjaftueshme investuese. Sqaroj këtu që kjo klasë e punës e kryesuar nga zoti Nano, që duke shkelur
të mos përbëhet nga bijtë e dinastisë, që të ardhurat këto ligje, ka ndarë fondet e akumulimit në disa
i kanë siguruar pandershmërisht. kooperativa për shumë vite, në fushatën e zgjedhjeve
Frazeologjitë mjegulluese për problemet e kalimit të 31 marsit. Dhe dua të shtoj këtu që pa ekuivok
drejt ekonomisë së tregut të zëvendësohen me Qeveria e zotit Nano të shpallë tokën pronë të atyre
konceptin e qartë e të përpunuar në mënyrë të që e punojnë, të fshatarëve, mbasi vetëm kjo është
detajuar, si dhe të bëhet përcaktimi kohor i tij. Për rruga e zhvillimit realist në këtë degë të
këtë kërkohet urgjentisht: rëndësishme, jetësore, pranimi i ekonomisë së
1. Decentralizimi i sistemit për marrjen e tregut për bujqësinë, duke menduar se kjo patentë
vendimeve ekonomike. nuk i takon programit të Partisë Demokratike, por
503
reformës agrare me zanafillë që në Qeverinë e Nolit. aspekt, duke evidentuar njëkohësisht perspektivën
Gjithashtu, jam i detyruar të shpreh që Qeveria demokratike. Siç e afirmon vetë programi, përmbajtja
të angazhohet e të parandalojë që në embrion demokratike e tij është atributi esencial, megjithëse,
veprimet spekulative që po lindin qysh në hapat e sipas disa deputetëve të opozitës, këtë atribut
parë, mbi të cilat po hedh dritë pozitivisht shtypi historia ia ka caktuar vetëm Partisë Demokratike.
ynë. Kujtoj këtu dyshimet mbi firmat misterioze Në qoftë se demokracia, siç e pranojmë të tërë,
“Iliria-Hollding” dhe “Italtrade” me ortakëri me afaristin është virtyt i popullit dhe i kombit, pse atëherë
tonë “të njohur” Klement Koloneci (kjo e fundit). misioni politik i realizimit të saj duhet të jetë privilegj
Për sa i përket organizimit të Bankës jam dakord monopartiak? Pse duhet të privilegjohen arbitrarisht
me propozimet e zotit Blerim Çela, pasi ato janë partitë dhe forcat e tjera politike nga realiteti i tyre,
praktika të njohura e të aplikuara pozitivisht në të kur demokracia është bërë tashmë në themel të
gjitha vendet e zhvilluara dhe në vendet që kërkojnë veprimtarisë që ato ushtrojnë? A nuk është kjo një
të aderojnë e të integrojnë në ekonominë e tregut. kërkesë moniste, kur monizmin nuk e pranojnë më,
Në këtë kuadër i kërkoj këtij Parlamenti që të madje e luftojnë. Pa dashur të zgjatem në vlerat e
propozohet e të krijohet një komision hetimor për përgjithshme të programit, si dhe ndonjë sugjerim
problemet e thesarit nga viti 1944 e deri më sot. ose vërejtje, do të përqendrohem shkurtimisht në
Duke qenë dakord me ato ndryshime paraprake hapësirat që ai krijon për demokracinë dhe për
të propozuara nga zoti Kryeministër, për organizimin dikasterin që m’u ngarkua të drejtoj.
e Qeverisë kam rezerva. Këtë ma shton edhe Megjithëse në Qeverinë e Përkohshme të Punës
mungesa e një argumentimi ekonomik për rritjen e u ngarkova me detyrën e Kryetarit të Komisionit të
numrit të dikastereve. Aktualisht për përbërjen e Planit të Shtetit, punova për drejtimin e këtij dikasteri
Qeverisë kam këto mendime e propozime: për një periudhë të shkurtër kohe, arrita të njoh, të
Flitet aktualisht për formimin e shtetit juridik, kuptoj konkretisht pamundësinë e vazhdimësisë së
për të cilin jemi të gjithë dakord. Këtij qëllimi duhet funksionimit të ekonomisë, mbështetur në
t’i shërbëjë edhe përbërja e Qeverisë. Meqenëse mekanizmat e drejtimit të centralizuar e administrativ
është shteti juridik, nxjerr dhe kërkon zbatimin e të saj. Për më tepër u binda se këta mekanizma,
ligjeve, mendoj që në Qeverinë e zotit Nano të ketë duke vepruar për një kohë të gjatë në mënyrë statike
… (ndërprerje incizimi) e të pandryshuar, bëhen burim i akumulimeve për
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Leontiev fenomenet negative, të cilat po nuk u frenuan, të
Çuçi. çojnë në krizë ekonomike, sikurse kanë sjellë në
Leontiev Çuçi - I nderuar Kryetar, ekonominë tonë. Po t’i shtojmë këtij fakti
Të nderuar deputetë, ideologjizimin e politizimin e tyre, si dhe dublimin e
Programi i paraqitur nga Kryeministri Fatos organeve parti-pushtet shikon se këta mekanizma
Nano, për mendimin tim, është i një rëndësie të janë të falimentuar. Centralizimi i tepruar burokratik,
veçantë historike. Ai përbën programin e parë me përqendrimin e madh të treguesve ekonomikë,
qeveritar, që jep një platformë të orientuar e të qartë të metodikave e metodologjive të planifikimit, duke
për të realizuar kthesën rrënjësore të zhvillimit bërë për gjithçka e për çdo gjë përgjegjës shtetin e
ekonomiko-shoqëror të vendit, në rrjedhat e kërkuar çdo gjë prej tij krijoi realisht atë situatë që
demokracisë bashkëkohore. Në të jepen në mënyrë organet shtetërore të mbingarkohen me
të sintetizuar drejtimet dhe detyrat e përgjithshme kompetencë; të mos i japin dot zgjidhje problemeve
të perspektivës sonë, përcaktohen masat me komplekse e të panumërta; madje edhe kur ato janë
karakter ligjor administrativ për kryerjen e zgjidhur, kjo është bërë me zvarritje nga e cila ka
transformimeve të nevojshme e të tërësishme në të lindur kurdoherë vonesa e shoqëruar me humbjen e
gjitha fushat e jetës sonë dhe konturohen detyra aktualitetit e dëmtimin e punëve. Përveç këtyre, në
për çdo fazë të kalimit në shoqërinë e re që po psikologjinë, shoqërore u kultivua ndjenja e
ndërtojmë. Me këtë program ne shkëputemi nga e pritmërisë nga lart; u fetishizua urdhri e vendimi nga
kaluara, nga gabimet që kemi bërë dhe nga çdo qendra, gjë që solli apati, plogështi, mungesë
formë drejtimi shoqëror e shtetëror që humbi vlerat inisiative dhe vetëveprim. Produkti i kësaj situatë u
e forcat lëvizëse dhe na u bë, siç na është bërë, bë frenimi ekonomik, rritja e kërkesës së llogarisë
pengesë për të ardhmen. Të gjitha linjat dhe ndaj shtetit, i cili siç po e jetojmë edhe sot, vihet në
orientimet e programit e afirmojnë plotësisht këtë bankën e të akuzuarve për çdo kërkesë, për çdo
504
mungesë, për çdo pakënaqësi ekonomike etj. Të sforco, me presione ose kërkesa të përshpejtuara.
më falin shokët deputetë, në qoftë se u zgjata pak Meqë dikasteri që unë kam drejtuar më ka dhënë mundësi
në trajtimin e këtyre fenomeneve por pa pasur që unë të njihem me hallet e shqetësimet e mjaft
parasysh këto, nuk mund të evidentohen dukshëm kolektivave punonjës, me kërkesat e tyre të drejta, kam
rëndësia dhe vlerat që mbart programi i Qeverisë si mundur të kuptoj edhe ngutjet dhe insistimet për mjaft
program i parë e më i plotë për kalimin në probleme të drejta e të pazgjidhura nga akumulimi i
ekonominë e tregut. Në qoftë se ky program do të gabimeve të së kaluarës duke ... është angazhuar edhe
marrë votëbesimin e këtij Parlamenti, unë shpreh për të tjerat...
bindjen se ai do të bëjë një nga garancitë më të Në këtë rast do t’u thosha të gjithë punonjësve
besueshme për t’u larguar një herë e mirë nga e të vendit naftëtarëve, minatorëve, ndërtuesve,
kaluara e për t’u futur pakthyeshmërisht në rrugën montatorëve, punonjësve të fshatit e të degëve të
e demokracisë ekonomike. Idetë themelore të këtij tjera të ekonomisë së pas marrjes së votëbesimit,
programi kanë frymëzuar të tërë aktivitetin e punës Qeveria e re do të angazhohet shumë seriozisht në
të Qeverisë së përkohshme, e cila çdo vendim, punën e saj për zgjidhjen e tyre. Natyrisht, këto
zgjidhje të problemeve ose orientimi që ka dhënë, e zgjidhje duan edhe kohën minimale të tyre. Duan
ka bërë me frymën e strukturimit rrënjësor të jetës edhe një situatë qetësie, mbi të gjitha një besim
së vendit, si dhe për të mirën e popullit dhe të vendit. reciprok. Nën presion e greva, të nxitjes së
Është e natyrshme që për dy muaj e ca nuk mund tensioneve e të turbullirave asnjë qeveri nuk do të
të bësh shumë, jo vetëm koha e shkurtër, por edhe siguronte dot kushtet normale të punës dhe
problematika e madhe e çështjeve që shtrohet mundësitë minimale për t ‘u dhënë rrugëzgjidhje
përpara nesh është kaq e gjerë e komplekse, sa problemeve. Nuk dua të bëj aluzion për të drejtën e
nuk mund të pretendohen zgjidhje afatshkurtra, e ligjshme të grevës, as për mohimin e saj, por theksoj
të mos harrojmë se reforma e ekonomisë së tregut se përdorimi i tyre vetëm si mjet presioni ultimativ
është rrënjësore dhe kur themi kështu kemi dhe në kushtet e krizës kritike që po kalon ekonomia
parasysh se duhen rindërtuar struktura të reja jonë do të sillte vetëm dëm, madje dhe shkatërrim
ekonomike, duhen vënë në zbatim mekanizma të që do ta vuajë tërë populli, tërë vendi dhe jo vetëm
rinj e të panjohur, duhet hartuar e miratuar një kuadër qeveria. Kjo periudhë qetësie e besimi, bëhet më
i ri ligjor e mbi të gjitha duhet përgatitur faktori imperative, po të kemi parasysh se pa këto nuk
subjektiv: afaristi dhe menaxheri i domosdoshëm sigurohen as kushtet normale të marrëdhënieve në
për ekonominë e tregut. shtet, institucionet ndërkombëtare, firmat e
Të tëra këto lëvizje transformuese kërkojnë, pra, ndryshme etj, që kapitali i huaj ndihmat e kreditë
edhe dije e njohuri të reja, të veçanta, të cilat ende aq urgjente për kushtet tona, në vend që të shtohen,
nuk i kemi ose i kemi të pakta. E gjithë kjo lëvizje do të frenohen. Është kjo arsyeja që programi
do të kërkojë edhe heqjen dorë nga mekanizmat qeveritar kërkon me të drejtë ndërprerjen e tyre për
ekzistues, largimin nga e kaluara ose nga e një periudhë kohe. Dëshiroj të gaboj por, për
vjetëruara. Për këtë qëllim Qeveria e Punës ka bërë mendimin tim, dy janë alternativat e momentit ose
edhe hapa konkretë. Në datën 15 maj do të paraqitet vazhdimësi e presione dhe veprime greviste që do
në Qeveri studimi për pagat, si hap i rëndësishëm i ta çonin pashmangësisht në katastrofë fatale vendin
ecurisë së reformës tonë ekonomike që brenda dhe ky do të ishte për mendimin tim edhe përgjigjja
muajit do të pasohet edhe me një studim dhe vendim që unë do t’i jepja deputetit Azem Hajdari, ose
për liberalizimin e çmimeve. E falënderoj deputetin qetësi, mirëkuptim e mirëbesim për të pasur
Blerim Çela për vërejtjet që bëri për këto probleme. mundësi për punë e për zgjidhje të problemeve nga
Por kolegu në fjalë, si anëtar i komisionit për këto Qeveria së bashku me popullin. Është kjo arsyeja
studime, do të kish bërë mirë që të vinte e të që Kryeministri kërkoi në programin e paraqitur edhe
kontribuonte me mendimet e tij dhe jo ta në Qeverinë e Unitetit Kombëtar, e cila siç tha me
abandononte e të vihet sot vetëm në rolin e të drejtë një deputet, do të sillte disa miliarda më
kritikuesit. A nuk është ky një paragjykim partiak shumë, pavarësisht se nga pozitat partiake ky
për më tepër për një kuadër që është me funksion koalicion mendohet prej tij se do të sjellë humbje
të lartë shtetëror në një nga organet tona qeveritare. më të mëdha nesër. Popullit i duhen miliardat sot,
Si shihet jemi përballë këtij kompleksi me probleme duke qenë të bashkuar për interesat e tij,
të mëdha që nuk mund të zgjidhen me padurim, me pavarësisht nga përkatësitë e interesat partiakë. Pa
505
këto miliardat e sotme, unë them se nuk do të urdhërdhënëse dhe ekzekutuese ato që kanë treguar
sigurohen dot më shumë edhe në të ardhmen. qartë se i përkasin së kaluarës dhe që nga përgatitja,
Duke përfunduar ju ftoj të jepni votëbesimin për mendësia dhe kredia e tyre nuk mund t’i shërbejnë
programin e paraqitur. Duke pasur parasysh se më Shqipërisë së re dhe pa humbur e çrrënjosur
vërejtjet konstruktive, ato që kanë të bëjnë me privilegjet sociale politike që për mua kanë qenë në
problemet e mëdha, do të jemi po ne që do t’i themel të së keqes, nuk do të ketë demokraci e
aprovojmë me ligjet përkatëse. Kur bëj këto thirrje, përparim. Në këtë drejtim Qeveria dhe ky Kuvend
kam parasysh se ky është një program, i së duhet të angazhohen për përgatitjen sa më parë të
ardhmes dhe jo një analizë e hollësishme e së reformës së administratës shtetërore, në ngritjen
kaluarës. dhe fuksionimin mbi bazën e ligjeve dhe të
Falemnderit! organikave të dikastereve, të komiteteve dhe të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti institucioneve qendrore etj., në reformimin e
Aleksandër Meksi. kategorizimin e personelit dhe në përcaktimin e
Aleksandër Meksi - I nderuar Kryetar, kategorive për vende punë të gjithë aparatit shtetëror
Të nderuar deputetë, dhe të rregullave të marrjes në punë për këto vende.
Kuvendi Popullor është mbledhur me detyrimin Detyrat e reja e të mëdha duan njerëz të tjerë dhe
e madh që të zgjidhë problemet e rënda e të vështira të aftë. Qeveria e re, tashmë ajo e Punës, nuk mund
që janë shtruar përpara popullit shqiptar në rrugën e të jetë më spektatore. Ajo duhet sa më parë t’u
tij për një të ardhme më të mirë, për një jetë dinjitoze japë zgjidhje çështjeve që lidhen me organizimin e
për të qenë sa më shpejt të barabartë në gjirin e forcave të rendit. Kjo Qeveri e parë e Republikës së
familjes europiane, të cilës i takojmë historikisht. Shqipërisë, republikës së tretë, ka misionin e
Punimet e derisotme kanë treguar në mënyrë të nderuar dhe barrën tejet të rëndë të futjes së atdheut
qartë domosdoshmërinë e pluralizmit dhe që në rrugën e demokracisë europiane të fundit të
pushteti duhet t’i takojë popullit sovran dhe binomi shekullit XX dhe detyra jonë, si përfaqësues të
dialektik dhe i ndarë pozitë dhe qeveri në pushtet popullit, të këmbëngulim për këtë, të bëhemi pjesë
duhet të funksionojë për të gjetur zgjidhje të drejta. e veprimeve në kundërshtim me interesat e popullit.
Më në fund dhe në Shqipëri Qeveria i paraqet Është detyra jonë që sa më parë dhe me impenjim
programin Kuvendit të popullit, pra dhe opozitës. më të madh të ndërtojmë Shqipërinë demokratike,
Për të realizuar programin e vet Qeveria duhet, në rendin e ligjet që përbëjnë dhe kushtet bazë për të
radhë të parë, të punojë për të ndërtuar shtetin juridik. marrë ndihmat që na nevojiten për përmirësimin
Disa objekte vjeçare, sidomos viti i fundit, tregojnë rrënjësor të gjendjes së vendit. Unë mendoj dhe këtë
qartë se pa demokraci nuk do të ketë përparim në dua ta theksoj sepse praktika e dëshirat e shprehura
këtë dhe të zhuritur të Shqipërisë e do të arrihet në këtë Kuvend e kërkojnë këtë, se demokraci do
deri atje, sa të prishet dheu i Arbrit. Për këtë historia të thotë pjesëmarrje e popullit në qeverisjen e vendit,
do të na dënojë që nesër e jo pas 50 vjetësh, siç na transparencë në të gjitha veprimet dhe shpenzimet.
rekomandohet shpesh që të shkruajnë historinë. Modele të kësaj demokracie, siç janë shprehur të
Asnjë zemër shqiptari nuk mund të rrijë e qetë gjitha forcat politike, janë vendet e Europës sipas
përpara ikjes në rrugë të madhe të shqiptareve. normave të pranuara në aktet ndërkombëtare dhe
S‘ikën për t’i shpëtuar të mirës dhe as nga besimi ato të KSBE-së. Atëherë dhe ligjet tona, strukturat
për të ardhmen e sigurtë. Është detyra jonë, e tona dhe praktikat tona duhet t’u përshtaten atyre
deputetëve të këtij Kuvendi që t’i japim shpresë e dhe për këtë duhet të luftojmë, në radhë të parë, ne
siguri popullit. Qeveria e re duhet sipas meje të të nderuar deputetë, duhet të jemi të bindur se
luftojë në radhë të parë që të vihen në jetë ligjet e Europa nuk do të na ndihmojë e nuk do të na pranojë
reja demokratike që kanë nxjerrë e do të rinxjerrë në gjirin e saj, po të duam të krijojmë një “demokraci”
ky Kuvend, të mund të ngrihen struktura demokratike që të ndryshëm që ka vetëm emrin. Gjithashtu,
të shtetit ligjor, pa të cilat as që mund të flitet për desha t’ju kujtoj se veç të tjerash, jashtë saj nuk do
ekonomi tregu e për përfshirje në ekonominë të gjejë zgjidhje dhe problemi kombëtar shqiptar,
europiane. Unë e kuptoj që nuk është e lehtë të për të cilin bashkërisht u angazhuam në betimin
ndryshojë mentalitetin e deridjeshëm, metodat e tonë.
djeshme, por pa i dënuar e refuzuar ato praktika me Si deputet i rrethit të Tiranës dhe i lagjes së
kurajë qytetare, pa mënjanuar nga postet periferisë, unë mund të ngre këtu një problem që
506
vetëm u prek në fjalën e zotit Fatos Nano, atë të bujqësore dhe truallin, i privatizimit, në përgjithësi i
strehimit, të sigurimit të banesës. Për vendin tonë subvensioneve, i lëvizjes së popullsisë fshatare, për
ka qenë gjithmonë një plagë e pazgjidhshme mbrojtjen e fshatarësisë nga importi i mundshëm i
sigurimi i banesës minimale. Edhe ligji i fundit për prodhimeve bujqësore të vihen siç po ndodh të vihen
strehimin nuk po gjen zbatim, sepse investimet dhe përpara faktit të kryer me dekret dhe ligje që nxirren
rrugët për zgjidhje, sidomos ajo me punë vullnetare para se të mblidhet ky Kuvend. Gjithashtu, duke u
nuk po japin rezultate, prandaj duhen zgjidhje të mbështetur kërkesat e punonjësve të ndërmarrjeve
reja, investime shumë më të mëdha dhe angazhime dhe të administratës shtetërore mendoj dhe kërkoj
konkrete dhe me afate për të futur në afate njerëzore që sa më shpejt duhet të bëhen ndryshimet në pagat
zgjidhjen e këtij problemi. Në Tiranë sot ka 20 000 e punonjësve shtetërorë për të balancuar inflacionin
kërkesa, të cilat rritojnë çdo vit me 2500-2600 e derisotëm, rritjen e derisotme të çmimeve, për të
kërkesa të reja, ndërkohë që ndërtohen 1500 vazhduar më tej me intensimin, d.m.th. një lidhje të
apartamente në vit. Vetëm vitin e kaluar, që shërben pagave dhe të çmimeve pa u ndarë kjo nga rritja e
si vit aksioni, u bënë 2500. Tabloja është e qartë pagave, për rritje të nivelit të jetesës si rezultat i
dhe pa shpresë. Mendoj se Qeveria duhet të përparimit ekonomik, i rritjes së pritshme të
analizojë me imtësi këtë problem, dhe të hartojë prodhimit kombëtar. Mbështes, gjithashtu, dhe
një plan me afate të qarta, të realizueshëm e të masat që u propozuan nga disa deputetë për
pranueshëm, duke stimuluar punën në ndërtim në problemin e lehtësimit të punës për gratë dhe të
përputhje me vështirësitë që paraqet ajo, duke rritur kushteve të jetesës së tyre.
ligjshëm mekanizmin e punës, duke rritur prodhimin Asnjë qeveri nuk ka të drejtë të qeverisë vendin
e materialeve të ndërtimit dhe kryesisht me teknologji pa realizuar këto kërkesa legjitime të popullit
moderne, duke kërkuar ngritjen e ndërmarrjeve të shqiptar dhe për këtë jemi përgjegjës dhe ne zotërinj
përbashkëta dhe tërheqjen e investimeve të reja. I deputetë, pavarësisht nga përkatësia partiake dhe
them këto se për njeriun çështja e banesës është kredoja politike. Të jemi kërkues deri në një për
po aq e vjetër dhe jetësore, sa dhe ushqimi i planet dhe shpenzimet për ndarjen e produktit
përditshëm dhe pse në zonën time jemi në prag të shoqëror dhe të këmbëngulim për vendosjen më në
konflikteve sociale për këtë çështje. Veç këtij fund të prodhimit mbi baza ekonomike. Dhe në fund,
problemi, Tirana ka dhe probleme që tashmë po si punonjës i shkencës dhe i kulturës do të kërkoj
trashen prej kohe në rrjetin komunal, të cilat Qeveria që Qeveria, sa më parë të paraqesë plane të qarta
duhet t’i ketë parasysh për zgjidhje. Reforma për riorganizimin në kërkime shkencore dhe shkollës
ekonomike që na u paraqit këtu në tërësi, pa afate së lartë që, për mendimin tim duhet të rrijë hapur
pa vlera sasiore të domosdoshme për të gjykuar menjëherë, që në themel të realizimit dhe të
dhe që të gjitha forcat politike kishin në programin e përparimit shqiptar dhe që kultura shqiptare të ngrejë
tyre në krijimin e ekonomisë së tregut dhe lart dinjitetin e shqiptarit që të jemi të gjithë
privatizimit. Mendoj se pa u paraqitur një plan i qartë bashkëkrenarë si të tillë. E ftoj Qeverinë të reflektojë
me afate e mjete dhe rrugë të përcaktuar të cilin mbi vërejtjet dhe sugjerimet e bëra dhe që do të
duhet ta aprovojmë këtu, ne nuk duhet të ecim bëhen në këtë Kuvend.
përpara. Deri atëherë mendoj se duhet bllokuar shitja Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Stavri
e pronës së përbashkët, ndarja e saj individëve etj. Frashëri.
Pronën e shtetit e kemi krijuar të gjithë dhe nuk ka Stavri Frashëri - I nderuar zoti Kryetar,
si t’ua japim disave, duke e ndarë në formë Të nderuar deputetë,
aksionesh apo me çmime fare të ulëta. Këto Në këto momente që po shqyrtojmë programin
praktika duhet të bllokohen, derisa të vendosen e Qeverisë vendi ynë përjeton një stad të
ligjem të qarta. Dhe deri atëherë të punohet me patregueshëm varfërie, pas të cilit është kufiri i
dhënien me qira. Privatizimi si veprim politik përbën vdekjes nga uria. Këtë dënim të pameritueshëm për
disiplinën ekonomike; mënyrat e saj janë të popullin tonë fisnik e punëtor e shkaktoi udhëheqja
ndryshme, prandaj dhe vënia në jetë e saj duhet moniste burokratike e deritanishme në fuqi, e cila
diskutuar dhe vendosur këtu, në këtë Kuvend dhe me syze miopi të shkallës superiore, disfatat e
nga përfaqësuesit e popullit. Mendoj se në këtë veprimtarisë së saj në të gjitha sferat e jetës i
sesion duhet të diskutohet dhe problemi agrar, trumbetonte si suksese të padiskutueshme të
d.m.th. dhe i fshatit shqiptar, i pronësisë mbi tokën sistemit socialist në ekonomi, në art, në kulturë në
507
krijimin e njeriut tonë të ri. Lufta e klasave, ndërmarrjesh e kooperativash dhe vetë strukturën e
diferencimi, reformat e shkëlqyera bujqësore në Këshillit të Ministrave se, siç duket, në vend të t’i
kllapa si shkatërrimi i oborreve personale e tufëzimi, pakësojmë kolltukët dhe shpenzimet jo prodhuese,
sistemimet gjigantomadhe të kooperativave të tipit kemi tendencë t’i shtojmë kuptohet nga thjeshtimet
të lartë, shkatërrimi i blegtorisë, krijimi i kombinateve aparatçikët nuk mund të bëjnë punë dosido. Sa
dhe uzinave madhore me teknologji të shekullit të kuptova nga fjala e zotit Kryeministër, zbatimi i
kaluar dhe jo rentabël, rrënimi i pyjeve shekullore mekanizmit të ri ekonomik, tashmë ekonomia e
dhe në vend të tyre mbjellja e pyjeve në kërpudha tregut të lirë, që me sa duket po i afrohet terapisë
betonarme dhe të këtij lloji, ishin rezultatet e së shokut, me Europën Lindore kjo teknologji u
orientimeve bazë të politikës madhore të vetizolimit zbatua me dhimbje. Kanë shkruar gazetat për këtë.
dhe të mbështetjes në forcat tona, që e bënë Këtu duhet të qëndrojmë pak, se me gjithë pushimet
Shqipërinë socialiste të lumtur, shkëmb graniti, një masive për ristrukturimin e ekonomisë, asistenca
fener ndriçimi në botë; dhe përnjëherësh kjo stoli sociale ishte e tillë që europianolindorët mund t’i
brenda vitit 1989 u ndodh buzë greminës, plot lot detyronte, mos mendoni për të blerë makina
dhe mjerim me eksese dhe eksode të papara, një personale dhe të bënin ... plane në Perëndim, por
shtet që detyrohet të ngrejë dorën ngado për lëmoshë që niveli mesatar i rrogës së paguar është poshtë
humane dhe ndihma. Pikërisht zoti Kryeministër, çdo niveli të jetesës normale; si do të jetë kjo
në programin e Qeverisë për këto mossuksese dhe asistencë? Për mendimin tim, në këtë nivel jetese
shkatërrime që iu bënë ekonomisë socialiste të duhet të jetë 1.3 e pagës mesatare vjetore. Vetëm
planifikuar duhet të vinte pikat mbi “i”, siç thotë një shoqëri e vërtetë demokratike mund ta udhëheqë
populli, është më mirë të ndërtosh një shtëpi të re këtë vend nga kjo greminë varfërie drejt Europës,
më modeste, sesa të suvatosh dhe të meremetosh drejt përmirësimit të kushteve jetësore të këtij populli
me mballoma një karakatinë e pallate të që aq shumë e meriton.
shkatërruara. Jemi dëshmimtarë se gjatë këtyre Falemnderit!
dekadave programimi i planeve 5-vjeçare në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Petraq
kongrese partie e në Kuvend ishin marramendëse Kolevica.
nga entuziazmi dhe madhështia, por mbeten si kulla Petraq Kolevica - Më falni se si kemi marrë
prej karte në kartë. Në këtë fund shekulli u letrat (Ka të qeshura në sallë).
transformua mendimi politik në Europë. Erën e Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
demokracisë e thithi populli shqiptar. Me lëvizjen e Petraq Kolevica - Të nderuar zotërinj të
studentëve mori qytetarinë pluralizmi partiak. Partia Kryesisë, të nderuar zotërinj deputetë,
e Punës reformoi programin e saj e, sa për I dëgjova me vëmendje platformën e programit
programe, jemi specialistë. Ato nuk na kanë të Qeverisë së paraqitur nga zoti Fatos Nano dhe
munguar kurrë. për të mund të them se ishte bërë një përshkrim
Zoti Kryeministër në ekspozenë e tij tha që real i gjendjes katastrofike e ekonomisë sonë, i
programet partiake konvergojnë në shumë pika. argumentuar me fakte dhe shifra bindëse. Më e
Dakord, të gjithë e kuptojmë se për të dalë nga kjo rëndësishmja aty mu duk se ai na jep shumë të
greminë ekonomike duhen kredi dhe të fuqishme, qartë kapitullimin pa kushte të politikës ekonomike
ama veçse një gjë duhet të kemi plotësisht të qartë, të zbatuar prej vitesh kur thotë: “Rrënjët e kësaj
që në fillim duhet të plotësojmë kushtet për të hyrë krize janë në vetë sistemin e drejtimit të centralizuar
në KSBE, në Fondin Monetar Ndërkombëtar, në e të komanduar të ekonomisë, në fetishizimin e
Bankën Botërore e hallka të tjera ndërkombëtare. parimit të mbështetjes në forcat tona e të
E këto kushte plotësohen duke demokratizuar ashtuquajturave epërsi të pronës shoqërore, në
jetën tonë politike ekonomike, sociale deri në fund, mospranimin e ndihmave e të kredive, në gabimet
duke respektuar të gjitha liritë dhe të drejtat e njeriut, në fushën e investimeve etj.” Këtu ai s’mund të
të shprehura në aktin final të Helsinkit dhe në kartën thoshte më shumë.
e Parisit, duke shkatërruar atë rrjet centralist, Mbi platformën e paraqitur kam këto vërejtje:
burokratik të drejtimit, të mbushur me hallka e për rëndimin e gjendjes nga grevat e punëtorëve e
stërhallka e njerëz të paaftë që thithin dhe pijnë ndërprerjet në punë, për kërkesat e tyre të rritjes së
rendimentin e punës. Duke eleminuar në organizmat pagave e të përmirësimit të kushteve të punës, për
e tepërta, të cilat po lindin me ndarje dhe rindarje ndërprerjet e punës nga disa kooperativa bujqësore
508
për grabitjen e bagëtive e therjes pa kriter, si dhe gjithash duhen ndaluar ndërtimi i banesave siç bëhen
shitjen e tyre të paligjshme jashtë vendit. Në sot; të metat e mëdha të tyre i ka dëgjuar shpesh
platformën e programit të Qeverisë thuhet se këto Ministri i ri i Ndërtimit dhe nga ky Kuvend i bëjmë
dukuri janë pasojë e konfuzionit dhe pasigurisë që apel të mos lejojë më zvarritjen e këtij problemi që
kanë krijuar alternativat e shumta që janë shtruar po sakrifikon jetë, shëndetin e mijëra familjeve.
në programet elektorale. Nuk mund të pranojmë që Emigracioni ekonomik do organizuar nga shteti,
programi elektoral i Partisë Demokratike të ketë thuhet vetëm se po punohet, por nuk jepet asnjë
shkaktuar konfuzion. Dikush tjetër mbase sipas informatë konkrete, maka një shifër, makar një emër
mendimit tim, ajo që bie në sy në platformën e vendi, me të cilin po bisedohet. Për punësimin e
programit të Qeverisë është se mënyrat, mjetet që njerëzve dua të ngre një problem të mprehtë, për të
mendohet të përdoren për përmirësimin e gjendjes cilin Qeveria duhet të kishte përfshirë diçka në
nuk janë aspak konkrete. Po e shpjegoja: thuhet programin e saj. Fjalën e kam për këtë çështje. Ne
se Këshilli i Ministrave mori masa për shkurtimin e kemi shumë specialistë të lartë në të gjitha fushat,
shpenzimeve jo prodhuese dhe si shembull sillet po përqendrohem në sektorin e ndërtimit. Vetëm në
vetem shkurtimi i personelit të përfaqësive Institutet nr.2 e nr.4 e në zyrat e projektimit në rrethe
diplomatike. Thuhet se po zhvillohen lidhje me ka qindra arkitektë e inxhinierë e ndër ta ka më të
Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe Bankën talentuar dhe të aftë, me përvojë e specializime
Botërore, por nuk jepet asnjë informatë e saktë se brenda e jashtë shtetit e që zotërojnë gjuhë të huaja.
ç’është arritur të përfitohet. Thuhet se për daljen Janë kuadro, për të cilët vendi ka investuar dhe që i
nga kriza Qeveria paraqet si alternativën më realiste duhen këtij vendi. Tani që mendohet të bëjnë
kalimin në ekonominë e tregut dhe që kërkon një investime firmat e huaja këta specialistë si do të
periudhë tranzicioni, por në program nuk caktohet punësohen? Si do t’i marrë në mbrojtje, që kanë
asnjë afat, veçse thuhet që Qeveria do të paraqesë mbajtur pesha të rënda në kushte të vështira dhe
një projekt të plotë në një nga sesionet më të afërta po t’u jepen mundësitë, nuk mbeten prapa më të
të Kuvendit Popullor. Rregullisht këtij sesioni i bie mirëve kudo ne botë. Janë ata që kanë punuar kudo
të jetë mbase nga fundi i shtatorit; po deri atëherë në ndërtimet tona, ata që kanë në supe pesha të
çdo të bëhet? Thuhet se Qeveria menjëherë do të mëdha, në duar punë të mëdha, në gjokse zemra
angazhohet në kontakte më intensive për sigurimin të mëdha, motra, vëllezer i kanë.
e kredive të nevojshme, realizimi i të cilave kërkon I nderuar Ministër i Ndërtimit, këta janë motrat
një kohë të caktuar. Tani pyesni sa është kjo kohë? e vëllezërit tuaj. Çojeni zërin në Qeveri, mbrojini,
Muaj, vite? Thuhet se Qeveria do të punojë që brenda mos i lini në mes të katër udhëve sot, kur po hapen
një perspektive të afërt të normalizohet strehimi i të gjitha rrugët e punësimit.
popullsisë, sidomos në qytet, po për këtë nuk jepet Falemnderit!
asnjë afat, asnjë rrugë zgjidhje. Nuk jepet as gjendja Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Roland
reale e nevojave të strehimit sot në mënyrë që të Tafili. Nuk është. Fjalën e ka deputeti Abdi Baleta.
gjykohet konkretisht mbi mundësitë e përmirësimit. Abdi Baleta - Zoti Kryetar, zotërinj deputetë,
Ndërtimi i banesave nga vetë qytetarët që jepet si Me keqardhje vë në dukje se miratimi i Qeverisë
një nga rrugëzgjidhjet, kuptohet fare lehtë se nuk së parë nga i pari Parlament pluralist nisi në fakt
mund të sjellë ndonjë hap në përballimin e problemit me një krizë të menjëhershme qeveritare, si rrjedhojë
të strehimit, kur dihen mundësitë financiare të e qëndrimeve pa përgjegjësi për të sfiduar hapur
kufizuara të banorëve, si dhe mungesat absolute të demokracinë, drejtësinë dhe atë pjesë të opinionit
materialeve të ndërtimit. Gjithashtu, edhe shitja e publik dhe të forcave politike që nuk pajtoheshin
apartamenteve shtetërore nuk zgjidh asgjë në me përfshirjen e zotit Gramoz Ruçi në qeveri. Vallë
problemin e strehimit. Si përfundim, mund të themi me qëndrime sfiduese të tilla realizohet toleranca,
se për këtë plagë shoqërore që dhemb fort, fryma e pajtimit, uniteti kombëtar dhe formimi siç
platforma e programit të strehimit është e propagandohet? Kjo mënyrë veprimi vuri në vështirësi
domosdoshme ndërhyrja e shtetit me fonde të dhe Parlamentin që pezullon e shtyn seancat në
konsiderueshme e mbi bazën e një programi kundërshtim me të gjitha rregullat proceduriale në
shkencor. Të mos harrojmë se deri më sot janë një kohë kur populli na kërkon shpejtimin e punimeve.
ndërtuar mijëra apartamente me pamje të këqija e Është koha ta themi se Kryesia dhe kryesitë e
komoditet primitiv e minimal. Theksoj se para së grupeve parlamentare po e fusin Parlamentin në një
509
rrugë jo të mbarë me konsultimet e stërzgjatura dhe përfshirë koncepte e zgjidhje që deri dje Partia e
zgjidhjet që na imponojnë. Shteti ynë e rifilloi jetën Punës i shpallte si herezi dhe i luftonte me tërbim.
politike të pavarur më 1944 me një qeveri provizore. Qeveria, tani del se ka sakrifikuar dhe krijesën e vet
Pastaj për dekada me radhë u ndërruan qeveritë të dashur të quajtur mekanizmi i ri ekonomik dhe
njëngjyrëshe sipas të njëjtit ritual, ku Parlamenti është dashuruar pas asaj gruas jo të mirë që quhet
kishte rol krejt formal. Para disa muajsh, me ekonomi e tregut. Ajo e zoti Fatos Nano u përpoq të
procedura të çuditshme, vendit iu dha një Qeveri na bindë se atë që Partia e Punës nuk e bëri dot
Pune. E tani pas zgjedhjeve na paraqitet një qeveri për 45 vjet në rrugën e ndritur të socializmit dhe të
ekspertësh mbasi u fol për qeveritë e unitetit shtetëzimit të gjithçkaje, do ta bëjë tani, duke ecur
kombëtar e për qeveri koalicioni. Pra, kemi inflacion në rrugën e një kapitalizmi shtetëror. Po një gjë të
terminologjik lidhur me qeverinë. Kjo patjetër duhet brengos: premtimet për të krijuar në Shqipëri
parë si dëshmi e krizës ku ka hyrë drejtimi politik i ekonominë e tregut janë po aq euforike, po aq të
vendit, dëshmi e krizës së besimit të Partisë së paargumentuara e të pambështetura, sa premtimet
Punës në aftësitë e veta për të drejtuar si duhet e mëparshme të Partisë se Punës për ta bërë
shtetin. Zgjedhjet për qeveri koalicioni janë pikërisht Shqipërinë kopsht të lulëzuar socialist. Pastaj duket
pasqyrimi i kësaj gjendjeje dhe një tentativë e se përsëri edhe në kapitalizimin e Partisë se Punës,
partisë në pushtet për të eliminuar ose neutralizuar sikurse në socializmin e saj, luga e floririt do të
efektin e fitoreve që arriti demokracia në vendin tonë, mbetet vetëm për ata që janë në majë të piramidës,
me vendosjen e pluralizmit politik dhe për të fshirë për atë që sipas programit emërtohen punonjës të
nga skena e politikës aktive opozitën. Pra, talentuar ose që paguhen menjëherë, domethënë
pluralizmin në politikë duan ta shuajnë nëpërmjet për ata që tashmë kanë grumbulluar para. Shkrimtari
koalicionit qeveritar. Mendoj se merita e parë dhe i madh francez Albert Kamy ka thënë se shekulli XX
kryesore e programit që paraqiti zoti Fatos Nano, solli një mënyrë të re shfrytëzimi, atë me anë të
është se ai solli konstatime e të dhëna që provojnë postit. Ky lloj shfrytëzimi ka lulëzuar me të vërtetë
se Shqipëria është një shtet jo vetëm krejtësisht i në Shqipëri. Tani programi Qeverisë, atyre që
varfër, por në shumë drejtime i falimentuar. Duhet përfituan në sajë të postit, sikur u siguron mundësi
përshëndetur ky guxim i Kryeministrit që nuk iu që përfitimet t’i vazhdojnë në sajë të fitimit të
përmbajt steriotipeve që ndiqte me fanatizëm pronësisë private, në kushtet e ekonomisë së tregut.
udhëheqja e Partisë së Punës, e cila ngulte këmbë Programi nuk thotë asgjë që duhet bërë apo jo ndonjë
gjithnjë në parullat te mos nxihet realiteti, të mos verifikim i ligjshmërisë së pasurisë së atyre që
mohohen sukseset madhështore të 45 vjetëve, të tregohen të gatshëm të blejnë prona, ndërmarrje
shihet nga jemi nisur e ku kemi mbërritur etj., si gjatë privatizimit. Meritë e programit është edhe
këto. Gjendja del që është aq e trishtueshme, sa paralajmërimi se çmimet do të liberalizohen, por e
mund të shtrojmë pyetjen: A do të ishte ajo më e meta e tij është se nuk të jep garanci, nëse ky
rëndë sikur mos të kishim fare qeveri? Po për fat të liberalizim nuk do të na çojë deri në shtrëngim rripi,
keq edhe zoti Fatos Nano nuk na thotë gjë se si derisa të këputet beli. Programi është i mbushur
mbërritëm deri këtu? Cilët udhëheqës partiakë dhe plot me shprehje si: qeveria do të ... e shprehje të
shtetërorë janë përgjegjës për katastrofën që na ka tjera, të rrumbullakosura nga ato që asnjë dobi nuk
goditur e për këtë duhet thënë diçka. Këtë e kërkonte u kanë sjellë njerëzve, të cilët kanë qenë të
e mira e vendit, nderi i Kryeministrit e Qeverisë së bombarduar me ato prej dekadash. Kontrabandistët
re që kërkojnë votëbesimin. edhe matrapazët me siguri do ta ndiejnë veten të
Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi, se u kënaqur nga liberalizimi i tregut të këmbimeve
bënë disa raste kur flet deputeti Baleta e s’mbahet valutore jozyrtare. Plot premtime dhe parashikime
qetësi. janë bërë për vendosjen e shtetit juridik, forcimin e
Abdi Baleta - Kjo duhet bërë dhe për faktin se rendit juridik, reformimit të legjislacionit. Parlamentit
në përbërjen e Qeverisë së re ka anëtarë që kanë i përket që në të ardhmen të jetë vigjilent në këto
drejtuar sektorë me rëndësi në jetën e vendit dhe drejtime që hyjnë në sferën e veprimtarisë së tij të
në Parlament ka deputetë që kanë qenë në drejtim mirëfilltë.
për shumë kohë. Në fushën e politikës së jashtme Qeveria nuk
Meritë e dytë e programit është zelli për të ka rrugë tjetër, veçse të shpallë nevojën që Shqipëria
huazuar nga programet e opozitës dhe për të të zerë vend në familjen europiane, të braktisë disa
510
postulate anakronike të së kaluarës, veçanërisht Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, dua dhe
lidhur me marrëdhëniet me fuqitë e mëdha, ose me njëherë tjetër t’ju risqaroj për punën e Kryesisë dhe
një qendër shpirtërore si Vatikani. Urojmë që në këtë të kryesive të grupeve parlamentare, si dhe gjithë
drejtim të ecet me pjekuri dhe që ideologjizimi i popullin shqiptar për punën qe kemi bërë gjatë këtyre
politikës së jashtme të bëhet realitet. Një rëndësi dy ditëve për një mirëkuptim, të cilat ju i treguat
të veçantë në politikën e jashtme zë edhe diplomacia nëpërmjet votës, me përjashtim të disave që lanë
dhe ne duhet t’i japim fund njëherë e mirë për të sallën.
mbrojtur çështjen kombëtare, për të mbështetur me Fjalën e ka Lush Përpali.
vendosmëri të gjitha të drejtat e ligjshme të vëllezërve Lush Përpali - I nderuar Kryetar, të nderuar
tanë të Kosovës dhe të Çamërisë. Është fakt pozitiv deputetë,
që në programin e Qeverisë, pas afro gjysmë Kam pasur shpresë se gjatë punimeve të këtij
shekulli, përmendet çështja e Çamërisë, por vetëm Parlamenti është krijuar një klimë e mirë edhe për
kaq është e pamjaftueshme. Mbështetja për çamët qeveri koalicioni, pavarësisht nga deklaratat e bëra
duhet konkretizuar. Diplomacia jonë i ka borxh më parë. Është e padiskutueshme që vendit tonë
vëllezërve tanë çamë. Për shqiptarët kudo në botë të vogël e me njëmijë halle i duhet sot e mot një
duhet të tregojmë më shumë dashuri e kujdes dhe qeveri e unitetit kombëtar. Por zhvillimi i ngjarjeve
të mos kujtohemi për ta vetëm kur kemi nevojë për dhe qëndrimi i partive solli një situatë të
ca propagandë ose ndonjë investim. Edhe politika pakëndshme. Nga shtatë parti që janë krijuar te ne
ndaj minoriteteve në vendin tonë duhet saktësuar, formimi i Qeverisë i mbetet vetëm njërës dhe pa
të drejtat dhe dëshirat e tyre të respektohen në dëshirën e saj. Nuk më mbushet mendja se është
maksimum për të mos lënë shkas as për padrejtësi, domosdoshmëri historike që nga shtatë parti,
as për pakënaqësi. Kjo politikë nuk duhet të gjashtë prej tyre të rrinë me dylbi në sy e laps në
ngushtohet vetëm në të drejtat e grekëve dhe të dorë, duke marrë pozicionin e opozitarit. Koha është
maqedonëve, për të marrë në konsideratë edhe që gjithkush e, në radhë të parë, forcat politike duhet
kërkesat e minoriteteve të tjerë si romët dhe vllehët. të shfrytëzojnë çdo rast që u jepet për të kontribuar
Folëm për merita të shoqëruar me të metat që ka në përmirësimin e gjendjes ekonomike dhe politike
programi. Por dhe programi ka edhe të meta pa dhe përmirësimin e gjithanshëm të shtetit tonë, gjë
merita. Është e padrejtë të fajësosh pluralizmin që përbën një obligim të tyre të shprehur në
politik për vështirësitë që po kalon vendi, madje programet e secilës. Por ama mendoj se ftesa për
është e kundërsens në krahasimin e zhvillimin e bashkëpunim për koalicion mbetet e hapur dhe
ngjarjeve. Është e ndaluar të kërkohet zhvillimi i mendoj se një ditë forcat politike do ta kuptojnë këtë
grevave nën pretekstin se këtë e kërkon gjendja e si një alternativë të domosdoshme dhe do ta
rëndë. Krijimi i gjendjes së rëndë buron pikërisht realizojnë. Në qoftë se ndahemi sipas partive, të
nga koha kur grevat ishin të ndaluara. Burokracia paktën të bashkohemi në qeverisjen e vendit nga
dhe paaftësia në program sulmohen në stilin e vjetër qendra deri në bazë. Shpreh bindjen se partitë
dhe jo efikas të Partisë së Punës. Ato paraqiten si politike, ndonëse nuk marrin pjesë në koalicion, do
shkas i të këqijave në një kohë që duhen trajtuar si të mbështesin qeverinë e re për të realizuar detyrat
pasoja të faktorëve të tjerë më primarë; e ndërsa e saj shumë të ngjeshura. Kjo do të jetë një provë
sulmohet burokracia me fjalë, vetë propozimet në tjetër sinqeriteti dhe e devotshmërisë së tyre për
formimin e qeverisë dëshmojnë për vazhdimësi të çështjen e atdheut dhe të mbarë kombit. Ashtu si
stilit dhe mendësive burokratike. Hallkat, në vend dhe vetë Partia e Punës, ndonëse është iniciatore
që të pakësohen, shtohen. Pronësia private mbi për formimin Qeverisë, do të vihet në opozitë me
tokën duhet pranuar. Kjo një ditë do të bëhet, por gjithë ato organet shtetërore, në mbrojtje të të
me sa duket për disa do të bëhet me vonesë, mbasi drejtave dhe interesave të njerëzve, të lirive individuale
duhet bërë më parë në Rusi, nga ku, për fat të keq, të secilit. Shpresat e një partie opozitare për të
ndikohemi ende në reformat tona. Qeveria duhet të marrë e vetme pushtetin, janë shpresat për një
mendojë shumë më tepër për të drejtat e njeriut monizëm të një tipi të ri. Në këto kohë të reja dhe
dhe për të mos u zgjatur unë do të them se në kundërshtim me frymën e sotme të demokracisë
bashkohem me propozimet shumë konstruktive të në Shqipëri e kudo në botë. Si të tilla, mendoj se
zotit Pjetër Arbnori. zor, do të realizohen. Të më falë zoti Sali Berisha,
Faleminderit! por të paktën vetëm në këtë sesion 3-4 herë na
511
është deklaruar se historia i ka ngarkuar vetëm njërëzish. Bëhet shumë mirë që luftohet për të gjetur
Partisë Demokratike demokratizimin e vendit tonë. mekanizma ekonomikë e organizativë për të rritur
Nuk e di se opozita, në qoftë se Partia Demokratike iniciativën e njerëzve edhe mundësitë e tyre në
e merr pushtetin e Partisë së Punës do të dalë në drejtim të shtimit të prodhimit dhe të efektivitetit të
opozitë. Ai Partinë e Punës e ka përjashtuar fare. tij. Por pavarësisht nga këta mekanizma të
Po qe se do të mbetet si opozitë dhe ajo do të domosdoshëm që këto organe shtetërore të
ndikojë në këtë punë. Sidoqoftë, nuk e di se ku qëndrojnë më afër njerëzve. Nuk e di, por më duket
është këtu historia dhe nga del ky deduksion, por se këtu kanë filluar të duken dobësi të mëdha. Nuk
të paktën meqenëse Partia Demokratike ka luftuar më duket normale që edhe për kërkesa elementare
për pluralizëm, besoj se tani nuk ka ndryshuar të punëtorëve të komunikohet me ta vetëm nëpërmjet
mendje. Programi i Qeverisë, i paraqitur nga shoku përfaqësive, duke filluar nga ministrat, aq më keq
Fatos Nano, më duket se është mjaft i kohës dhe më poshtë tyre. Sigurisht, punëtorët kanë të drejtë
hap mjaft perspektiva të qarta. Çështja mbetet si të çojnë përfaqësi të tyre në të gjitha instancat, por
do të vihet ai në jetë. Populli me të drejtë pret ardhja e tyre këtu tregon dobësi drejtuese, të cilët
rezultate konkrete. Askush nuk pretendon që gjendja duhet të shkojnë te punëtorët më parë se të vijnë
të ndryshohet brenda një dite, por me të drejtë të ata te ministrat.
gjithë presin që të ketë përmirësime nga dita në Një ndër pikat më nevralgjike të programit të
ditë. E rëndësishme është të mendohet se paraqitur është zhvillimi i bujqësisë dhe i fshatit në
shëndoshja e gjendjes, kapërcimi i krizës nuk mund tërësi. Këtu ka probleme që janë futur në rrugën e
të realizohet me operacione të pjesshme. zgjidhjes, por ka të tjera në diskutim. U dhanë dhe
Ajo kërkon punë e realizime frontale në të gjitha mendime nga parafolësit. Do të ishte shumë e
fushat njëherësh. Nuk mund të shëndoshet gjendja dobishme, mendoj, që mënyrat dhe rrugët e
ekonomike pa u stabilizuar edhe rendi publik. Në zgjidhjes të marrin sa më shpejt formë të qartë. Kjo
program me të drejtë parashikohen si në mjergullime sepse ndonëse vendimet për shtimin e oborrit dhe
strukturore, ashtu dhe përmirësime deri në në tërësi me një konceptim të ri të kooperativave
legjislacionin përkatës, po më duket se përveç të kanë zgjuar interesa të njerëzve, zbatimi praktik i
tjerash çdo masë që merret duhet të çojë dhe në tyre ka çuar dhe në konfuzion. Kam mendimin se
përmirësimin e psikologjisë së njerëzve dhe ngritjen edhe vetë vendimet nuk kanë qenë shumë të qarta
e përgjegjësisë së gjithësecilit e, në radhë të parë, për të gjitha zonat, sidomos për ato malore. Është
të personave shtetërorë. i njohur fakti se, siç e theksuan dhe të tjerët që, me
Është e vërtetë se forcat e rendit dhe, shtimin e oborrit në këto kooperativa ose nuk ka
veçanërisht policia është ndeshur me veprime mbetur tokë ose ka mbetur shumë pak tokë e
destabilizuese të shkallës më të lartë. Pavarësisht përbashkët. Me të drejtë thuhet që të përdoret gjithë
nga sakrificat që kanë bërë këto forca, mund të hapësira bujqësore, por problemi mbetet i hapur.
thuhet se jo kurdoherë është vepruar në kohë dhe Nëse është gjithnjë e gjithë kjo hapësirë, a do të
me efektivitet. Ka ndodhur që pasi është badërdisur mund të angazhojë në punë të gjithë forcat e afta
gjithë qyteti, thuhet se forcat e rendit ruajtën në këto fshatra? Është fakt i pamohueshëm se
gjakftohtësinë. Me të drejtë populli pyet: Si ka zonat malore kanë mbi popull, prandaj duhet të jetë
mundësi që, megjithëse dëmtohet rendi, pasuria, e nevojshme që në kuadrin e zhvillimit të ekonomisë
rrezikohet dhe humbet jeta e njerëzve, forcat e rendit, ky fakt i tillë të mos harrohet. Disa mendime nga
në disa raste, nuk e prishin gjakun, siç ka ndodhur parafolësit janë dhënë. Unë do të kisha mendimin
edhe dje kur u dha njoftimi në shkollën e Durrësit? që, veç të tjerash, duhet menduar që dhe në qendrat
Ndoshta këtu, kanë penguar edhe mekanizma industriale, në kantieret e ndërtimit të tërhiqen jo
ligjorë, të cilët duhen rregulluar sa më parë. Rëndësi vetëm thjesht fuqi punëtore nga fshati, por familjarë,
ka që popullit t’i kthehet qetësia dhe kushdo, pra duke krijuar kushtet e nevojshme për këtë qëllim.
dhe forcat e rendit, të veprojnë plotësisht në bazë Nuk duhet harruar gjithashtu se organizimet dhe
të ligjit dhe të përgjigjen pa hezitim para tij. Mos riorganizimet e shpeshta nuk kanë kaluar pa pasoja.
harrojmë se situatat e turbullta kanë futur në rrugën Me gjithë ndihmat e shtetit në shumë raste pajisja
e krimit edhe njerëz që për nga natyra nuk janë të me mjete pune, sidomos në mjete mekanike është
tillë, prandaj është e domosdoshme që këta të e varfër. Të paktën, po flas vetëm për zonën time
diferencohen kur paraqiten masat e mëdha elektorale. Puna arrin deri atje sa dy kooperativa
512
bujqësore, si ato të Currajt të Sipërm nuk kanë as Qeveria, e cila do të drejtojë, është vazhdim i
lidhje automobilistike me distancë 20 km nga rruga qeverisjes së mëparshme, i asaj partie që mban
më e afërt, në tërësi me një terren tepër të thyer peshën... kanë dalë shumë probleme për sa i përket
malor. Po të kujtojmë edhe faktin që, në kushtet e tokës. Kjo sepse, me organizimet e
zhvillimit të turizmit, kjo përbën në të vërtetë një herëpashershme që i janë bërë kooperativave, sasi
zonë turistike alpine, pa përmendur edhe mundësinë të mëdha tokash kanë kaluar nga një fshat tek tjetri,
e shfrytëzimit pyjor etj. Mendoj se në programet siç ka ndodhur për shembull me Bushatin, i cili tani
konkrete të zhvillimit të ekonomisë, Qeveria duhet është organizuar si kooperativë më vete në rang
të ketë parasysh këtë anë, sepse as kooperativat, fshati. Në kushtet e ndarjes aktuale shumë toka të
as fshatrat nuk mund të përparojnë pa hyrë në këtij fshati i kanë mbetur fshatrave të tjera, të cilat
zhvillim të vendit. nuk i lëshojnë këto, meqenëse kur është krijuar
Mendoj se në punën e re Qeveria duhet të kooperativa e tipit të lartë u është dhënë atyre. Këto
realizojë freskimin e ministrive dhe të instancave të janë bërë shkak për konflikte të mundshme sociale
tjera qendrore. Ata nuk janë jashtë përgjegjësive për fshat me fshat si shpërpjesëtimet midis fshatrave.
gjendjen e krijuar. Jo vetëm kaq, por kam përshtypjen Për sa i takon fondit të tokës në përpjesëtim të
se shumë aparatçikë, kohët e fundit, në vend që të drejtë me fuqinë punëtore, po sjell një shembull,
kryejnë detyrat, kanë pritur rezultatet e 3l marsit. për shembull Bushatit i takojnë rreth 830 metra
Nuk flas këtu vetëm për simpatizantë të partive, por katrorë për frymë. Një sasi mjaft e vogël. Gjithashtu
dhe për ata që presin të shkojnë pas fitimtarit. Ata Bushati ka mbetur me 179 ha tokë arë, kur ka rreth
nuk janë militantë as të Partisë së Punës, as të 620 krahë pune. Prandaj këto gjëra duhet të shihen
opozitës, as dhe të vetë shtetit, prandaj të shkojnë mirë nga Qeveria dhe Ministria e Bujqësisë. Nga
atje ku e kanë vendin. ana tjetër, zvogëlimi i fondit të tokës së një fshati
Në mbyllje të diskutimit desha të shtoja dhe një ka bërë që banorët e fshatit të vjetër të ngulin këmbë
gjë tjetër. Të më falni, por nuk më vjen mirë që për të mos i dhënë tokë banorëve të rinj, të ardhur
ndonëse pritet me të drejtë të integrohemi në rishtas, burim i ri ky për konflikte sociale brenda
zhvillimet europiane dhe botërore, nga ndonjë fshatit. Me programin e ri ngulet këmbë për ruajtjen
diskutant deputet jepen mesazhe të tilla që shtetet e kooperativave në fshat, por të liberalizuara disi
e tjera të kuptojnë që të mos ndihmohet Shqipëria. nga pengesat që kanë pasur. Unë këto masa i
Jo zotërinj, të bëni të kundërtën, atë që e kërkon mendoj shumë të vonuara, që duheshin bërë
populli dhe vendi ynë. Kam besim se bota e ndoshta para 10-15 vjetësh dhe se në kushtet e
qytetëruar e demokratike do t’i kuptojë këto tanishme në kaosin që është krijuar nuk i zgjidhim
mesazhe dhe do të veprojë siç e kërkon fryma e kohës, problemet e fshatit. Vetëm një reformë agrare e re
duke ndihmuar vendin tonë dhe Qeverinë e re. me predispozitat që paraqet në programin e saj
Falemnderit! Partia Demokratike mund të zgjidhë problemet e
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gëzim fshatit. Vetëm kështu mund të zgjidheshin problemet
Luli. që parashtrova më sipër që tashmë i kanë dhënë
Gëzim Luli - Zoti Kryetar, të nderuar deputetë, fshatit një pamje anarkike që paraqitet në këto
Na vjen mirë që Qeveria e re na nxjerr para aspekte, papunësi, grabitje tokash, konflikte,
Kuvendit një program të ri, pa paragjykime të mosrealizim mbjelljesh në fushatën e pranverës etj.
mendësive të kaluara, ku në bazë të tij synon Zotërinj deputetë, është diçka e rëndomtë, por
ekonomia e tregut. Duhet të pranojmë se para një një realitet, jo vetëm në zonën time, por dhe në zona
viti ky program mund të quhej si krimi më i madh që të tjera, problemi i bukës, e cila është e
i bëhej socializmit dhe të vjetra paragjykimet që papërshtatshme për njerëzit. Të vjen keq që legjenda
lidheshin me këtë. Zotërinj deputetë, jo se nuk duhet e bukës, e cila nuk iu nda shqiptarit në shekuj, tash
të besojmë për alternativën që na shtrohet nga edhe në prag të fillimit të shekullit të ri. Këto
Qeveria e re, por nga analiza kemi mjaft rezerva. psikologji i shfrytëzoi Partia e Punës në fushatën e
Së pari, mua nuk më duket serioze mënyra sesi zgjedhjeve, duke kërcënuar vazhdimisht fshatarin
Qeveria kërkon të ndahet me të kaluarën, duke se Partia Demokratike do ta linte pa bukë. Unë
paraqitur vetëm gjendjen ekzistuese, pa analizuar mendoj se Partia e Punës i ka borxh fshatarit t’ia
hollësitë e shkaqet e politikës së dështuar të 46 realizojë këtë nevojë të domosdoshme për jetesë,
vjetëve të shkuar. Kjo sepse, në fund të fundit, jo vetëm se buka është elementi bazë i ekzistencës,
513
por mendoj se Partia e Punës i ka mjaft borxhe së re, si dhe në fjalën e Kryeministrit, Fatos Nano,
djersës, energjisë, privacioneve dhe eksperimenteve i ngarkuar nga Presidenti i Republikës për të formuar
që janë bërë në kurriz të fshatarit tash 40 vjet. Për këtë Qeveri. Ai që në fillim të fjalimit theksoi se
këto probleme që shtrova, unë propozoj që Qeveria raportonte dhe për veprimtarinë e deritanishme të
të mos i shtyjë këto me zvarritjet që e ka Këshillit të Ministrave, ku probleme kryesore, me
karakterizuar deri tani, por t’i zgjidhë menjëherë të cilat janë angazhuar me përgjegjësi të madhe ka
problemet e dhënies së tokës në fshat për frymë në qenë dhe frenimi i rënies së mëtejshme të gjendjes
kritere të bazuara dhe menjëherë të shikojë kufijtë ekonomike, gjë që, siç e dimë, jo vetëm s’është
e fshatrave, duke pasur parasysh pretendimet frenuar…
konkrete që kanë ato në lidhje me tokën si mjet
kryesor i prodhimit. Për këtë duhet të jepen * * *
udhëzime të menjëhershme nga Ministria e
Bujqësisë e Qeveria për të shmangur konfliktet Aleksandër Meksi - Atëherë, fillojmë! Fjala i
sociale; problemi i bukës të merret menjëherë në jepet deputetit Bujar Golemi.
dorë nga shteti, që të mos zvarritet me justifikime e Bujar Golemi - I nderuar zoti Nënkryetar, të
fjalë të përgjithshme që na tha dhe Kryeministri si nderuar deputetë,
përmirësime teknologjike në formën e sipërmarrjeve Ngjarjet e kohëve të fundit në vendin tonë i kanë
etj., sepse kjo është imediate, e domosdoshme, nuk dhënë kuptim dhe përmbajtje të re jetës së vështirë
është luks, është një problem akut që nuk pret më. të njeriut të thjeshtë, ndaj së cilës nuk mund të
Për sa i takon Qeverisë së re, jam dakord me sillesh me mendësi të vjetra dogmatike e burokratike
ndryshimet e bëra, megjithëse duheshin bërë që të dhunës e të diktatit për gjithçka e për çdo gjë.
herën e parë. Demokracia që hyri si domosdoshmëri historike për
Për sa i takon ndryshimeve në fushën e arsimit, një emancipim të vërtetë shoqëror i ka zhvleftësuar
krahas masave për depolitizimin e shkollës, për një herë e përgjithmonë të gjitha ato dogma dhe
pastrimin e ideologjizimin e teksteve, në ndërtimin stereotipe ideologjike, duke i dhënë për të parën
e tyre sipas normave bashkohore për të rritur cilësinë herë, mbas kaq e kaq vitesh, dhe shqiptarit një
në procesin mësimor, i propozoj Kuvendit, Qeverisë mundësi, një shpresë duke i kujtuar atij se shteti
dhe Ministrisë së Arsimit, të ulen shifrat dhe të mos dhe vendi mund të qeveriset edhe ndryshe, shumë
merren a priori detyrimet shkollore me përqindje në më mirë se deri tani. Po a do të mundet vallë Qeveria
rritje, gjë që ka zbehur rolin e shkollës e të mësuesit, e re që iu propozua këtij Kuvendi, me në krye zotin
duke e stimuluar efektivitetin, të rishikohen normat Nano, ta realizojë këtë detyrë e të përmbushë këtë
e mësimdhënies së mësuesve, të cilat janë të larta, qëllim? Besoj se tani është e qartë për të gjithë se
të ulen ato në kuadrin e ndryshimeve qysh sivjet, kështu nuk mund të vazhdohet. Është një sistem i
duke i bërë 18-20 orë në javë, të ulet numri i nxënësve tërë administrativ burokratik që nga qendra deri në
për klasë, se mësimi mbi 30 nxënës bëhet i bazë që duhet rinovuar në mënyrë të tillë, që të
pamundur të punohet për mbështetje me bazë krijohet ai besim i humbur tek ajo masë njerëzish
materiale të të gjitha profileve, të cilat janë shumë që pret tashmë e tensionuar një fillim. Kryeministri
të ulëta, duke marrë përsipër shteti furnizimet me i ri merr mbi vete një përgjegjësi shumë të madhe -
bazën e nevojshme materiale për çdo lëndë dhe të krijojë aleancën, si një problem shumë të
profil. Të shikohet organizimi i komisioneve rëndësishëm, raportit të udhëheqjes me popullin,
metodike, duke i rikonstruktuar ato më mirë, duke aleancën ndërmjet programit shtetëror me atë
fuqizuar kabinetet pedagogjike dhe duke shikuar njerëzor, aleancën si çështje të besimit reciprok.
mundësitë e organizimit të tyre në fshatra, në bazë Në njërën anë Kryeministri dhe Qeveria e tij që mban
zone. Mendoj se këto do të luajnë një rol më të në dorë pushtetin e që premton, në anën tjetër një
madh në rritjen e cilësisë në shkollë që shtrohet si popull i tërë që lufton me thonj e me dhëmbë të
problem para Kuvendit. mbijetojë e që pret me ankth dëshirën dhe aspiratat
Falemnderit! e tij, që nuk janë aspak të lehta për kushtet që po
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Thoma jeton vendi ynë sot.
Miço. Në programin që i paraqiti zoti Nano këtij
Thoma Miço - Të nderuar deputetë, Kuvendi, ku shpreh mundësi e rrugë të reja për
U njohëm me platformën e programit të Qeverisë zhvillim të gjithanshëm të vendit, duket se ka më
514
shumë premtime e ushqen iluzione sesa të bindin punëtorëve si bashkëpronarë nëpërmjet dhënies së
për mundësinë e realizimit të tij. Është tjetër dëshira aksioneve falas, ose me çmim simbolik. Gjithashtu,
e tjetër mundësia. Ai e di më mirë se kushdo, rilindja aplikimi i asistencës sociale që afron programi do
e vendit sot është një gjendje prematurante. Asaj i të jetë shumë i dyshimtë me gjendjen aktuale të
duhen aparatura dhe preparate të reja për të ngritur Buxhetit të Shtetit, i cili ka vetë nevojë për asistencë
në këmbë atë. Ajo pret e kërkon mjekun e vërtetë të sociale. A do të mundë, pra, kjo Qeveri që me këto
reformave, ilaçet e ligjeve jo të vendosura me dy mangësi të mëdha, me problemin e tokës dhe të
mekanizëm por me konsensus të vërtetë, ndihmën dhënies së aksioneve falas punëtorëve të papërfshirë
e të gjithë organeve qendrore dhe lokale të në programin e saj, megjithëse ky ishte mjaft i
administratës, duke mos u munduar të bëjë që e rinovuar, të zgjidhë problemin e së ardhmes? Në
drejta që kanë ata sot, të jetë forcë, por forca të këtë vlerësim më duket se ka mjaft rezerva si nga
jetë e drejtë. Demokracia e vërtetë që po rilind sot përmbajtja, ashtu dhe rrugët e format që propozuan
në Shqipëri kërkon një dorë nëne dhe jo një dorë për t’i realizuar ato. Kjo, për mendimin tim, është
njerke; atë dorë që do të mund të vërë në lëvizje një edhe një nga arsyet kryesore që pengon edhe
mekanizëm të ri, që t’i përgjigjet psikologjisë së koalicionin qeveritar, sepse Partia Demokratike e di
vërtetë të popullit, ëndrrave dhe aspiratave të tij, atë mirë që atë që i ka premtuar ajo popullit nuk mund
dorë që premton shndërrimin e ëndrrave ogurzeza ta realizojë më këtë program. Këtë e vështirëson
eksodike në ëndrra për të ngritur nga balta atdheun, edhe më shumë fakti se raporti i forcave politike që
atë dorë që di të japë besë e di të mbajë besë dhe ekziston aktualisht sot edhe në Kuvendin Popullor,
jo ashtu si ndodhi me zotin Namik Dokle në këtë që dominohet në masë shumë të madhe nga partia
Kuvend. Ajo dorë do ta meritonte me të vërtetë të në pushtet, e bën pothuajse të pamundur këtë. Koha
drejtonte e ta qeveriste këtë vend. Po a do të mund që ne përjetuam deri më sot i ka mbetur shumë
vallë Qeveria e zotit Fatos Nano, me programin që borxhli intelektualit të vërtetë, pasojat e së cilës po
na paraqiti në këtë Kuvend? Për të futur në rrugën e i paguan një popull i tërë. Duhet theksuar se toka,
re të ekonomisë së tregut, siç pretendon programi i pasuritë e saj dhe njerëzit që banojnë në këtë vend
paraqitur, duhet të shkëputemi totalisht nga e vjetra, nuk e kanë merituar një shpërblim të tillë. A ka ardhur
nga mendësitë e praktikat e saj. Pikërisht këtë hap vallë ajo kohë që këto gjëra të zgjidhen njëherë e
cilësor nuk e shpreh plotësisht programi i paraqitur. mirë? A do të mund vallë që këtë mision kaq të
Ajo ruan ende lidhje me të kaluarën. Ende është e madh historik ta marrë mbi vete Qeveria e kryesuar
pranishme forca centralizuese e shtetit në ekonomi nga zoti Fatos Nano e bazuar mbi programin e
dhe për rrjedhojë nuk mund të ketë një ekonomi paraqitur, apo ky do të jetë një mision historik që
tregu të mirëfilltë, por një shartim të saj, ku disa koha ia ka besuar demokracisë së vërtetë dhe
elemente të socializmit, në një formë apo në një forcave të saj politike që e përfaqësojnë me të vërtetë
tjetër, ruhen ende duke u bërë pengesë serioze për atë? Sidoqoftë, le të shpresojmë dhe t’i urojmë punë
të ecur përpara. A mund të na mohohet një zhvillim të mbarë edhe kësaj Qeverie që kërkon votëbesim
i përshpejtuar i privatizimit në bujqësi kur mjeti sot këtu.
kryesor i prodhimit, toka, është pronë e shtetit, kur Për sa i përket strukturës së Qeverisë kam një
ende ruhet si bazë sistemi i vjetër kooperativist në vërejtje. Mbështes propozimin e bërë nga zoti Albert
gjirin e saj? Këto dy elemente të së kaluarës do të Karriqi për të lënë si institucion më vete Komitetin
jenë, pa dyshim, një barrierë shumë e madhe që do Shtetëror të Sporteve dhe jo bashkimin e tij me
të pengojë zhvillimin e mirëfilltë të ligjeve të zhvillimit Komitetin e Kulturës për të krijuar Ministrinë e
të kapitalizmit në këtë sektor jetësor të ekonomisë Kulturës dhe Sporteve. Gjatë periudhës 46-vjeçare
sonë. Edhe në sektorin e industrisë, ku prania e janë bërë mjaft eksperimente, duke bashkuar e ndarë
shtetit është shumë e madhe dhe në të ardhmen, këtë institucion me dikastere të tjera. Ndryshimet e
me gjithë dëshirat për ta privatizuar këtë sektor, ajo shumta qe kanë ndodhur gjatë kohëve të fundit në
do të jetë shumë e ndjeshme, sepse mundësitë e veprimtaritë e ndryshme sportive, konceptimi i ri i
privatizimit të saj nuk ekzistojnë praktikisht, sepse Komitetit Olimpik Shqiptar dhe vlerësimi e inkurajimi
programi që paraqet sot Qeveria këtu i afron çdo që po i bëhet veprimtarisë e aktiviteteve sportive më
punonjësi një teknologji të vjetër dhe zhytjen borxh duket se përligj ekzistencën e një komiteti shtetëror
te shteti, gjë të cilën nuk mund ta pranojë asnjë të sporteve, ku të përfshihet Komiteti Olimpik dhe
punonjës. Këtë do ta zgjidhte vetëm bërja e veprimtaria specializuese e sportit, duke thjeshtuar
515
aparatin administrativ të saj dhe duke zvogëluar një herë posti i Ministrit të Arsimit.
gjithnjë e më tepër edhe marrëdhëniet me Buxhetin Të më falë për këtë sugjerim zoti Lakrori, të cilit
e Shtetit. ndoshta, me propozimin që bëj, i lehtësoj një barrë
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Mendu dhe i krijoj mundësi të reja shumë më të mëdha e
Dërguti. të përshtatshme për kontributin e tij në zhvillimin e
Mendu Dërguti - I nderuar Kryetar, të nderuar ekonomisë.
deputetë, I sugjeroj Qeverisë së re që të përfshijë në
Me fjalën time unë desha të ndalem pak te posti programin e saj edhe mundësinë e decentralizimit
i Ministrit të Arsimit të kësaj Qeverie, që paraqitet të Universitetit Shtetëror, mbasi sot kemi shkolla të
për votëbesim nga zoti Fatos Nano. Kryeministri ia larta nëpër rrethe që, me përvojën që kanë fituar
afroi këtë post ministror zotit Maqo Lakrori. Unë nuk dhe kuadrin shkencor e pedagogjik që kanë, mund
e njoh e nuk jap asnjë konsideratë rreth figurës së të shndërrohen në qendra universitare, gjë e cila do
zotit Lakrori. Grada shkencore, specializim jashtë të ishte një hap i ri në arsimin e lartë. Lidhur me
shtetit, reputacioni dhe vetë përzgjedhja e tij në programin e ri ekonomik që paraqitet, ndihen në
postin e Ministrit të Arsimit, shprehin vlerat e tij përmbajtje ende notat e ekonomisë së vjetër, me
shkencore e shoqërore. Por, duke qenë me gjithë vlerat e mëdha pozitive që ka. Ruajtja e
profesion inxhinier, më duket se nuk i përgjigjet pronësisë shtetërore mbi tokën do të sjellë pengesa
drejtpërdrejt kësaj detyre, aq më tepër kur caktohet të mëdha në lindjen e atyre fenomeneve që rrjedhin
kabineti qeveritar si kabinet specialistësh. Me nga privatizimi i tokës, si shitblerja e tokës,
riorganizimin që propozohet, Ministria e Arsimit do mekanizimi i shpejtë i proceseve agrare, krijimi i
të drejtojë sistemin arsimor nga ai parashkollor, deri kolektivave vullnetarë agrarë e mbi të gjitha
te shkollat e mesme. E gjithë veprimtaria e saj do fluktuacioni i popullsisë fshat-qytet, fenomene këto
të mbështetet nga niveli arsimor, shkencor e që i ka provuar praktikisht dhe teorikisht shoqëria
profesional i punonjësve të këtij dikasteri. Prandaj kapitaliste gjatë një periudhe afro 400-vjeçare. Inercia
mendoj se posti i ministrit dhe punonjësit e të gjithë që po vepron ushqeu vonesë të dyshimtë kur
nomenklaturave të kësaj ministrie të jenë të profilit momenti historik aktual kërkon guxim e besim.
pedagogjik, që mundësisht të kenë punuar në këto Falemnderit!
kategori shkollash. Pra, që njohin mirë sistemimin Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sulejman
shkollor, të cilin do të mbulojë ministria dhe që janë Disha. Tërhiqeni? Dakord. Fjalën e ka deputeti
shquar për veprimtari shkencore e praktike në fushën Hajredin Tahiri.
e arsimit. Mendoj se nga një përzgjedhje e tillë e Hajredin Tahiri - I nderuar Kryetar, të nderuar
kuadrit ka vuajtur më shumë se çdo ministri tjetër deputetë,
ajo e Arsimit, dobësitë që ka pasur shkolla jonë në Analiza që i bëri gjendjes ekonomike e
të gjitha hallkat mësimore, duke filluar nga sistemi shoqërore Kryeministri Fatos Nano, e paraqit qartë
parashkollor deri tek arsimi i lartë janë të mëdha. situatën e rëndë të vendit. Duke mos e parë me
Të gjithë i dimë, i perceptojmë çdo ditë. Është syze partiake, programi që na u paraqit mendoj se
cenuar e shtrembëruar formimi shkencor i nxënësve ka analizë në reflektimet e bëra, ka një harmonizim
dhe studentëve nga ideologjizimi e politizimi i të drejtë të situatës konkrete me përvojë botërore
shkollës, është tronditur thellë disiplina e saj në për të forcuar rënien dhe për të filluar stabilizimin e
emër të demokratizimit të saj. U ushqyen shumë ekonomisë. Do të thosha që secili nuk do të kishte
megalomania e mësuesit shkencor, duke u zbehur qejf dy kostume nga i njëjti stof e me modele të
mjaft profesionalizmi, aq i domosdoshëm për ndryshme, po nuk do të pranonte kurrë asnjë
procesin e mësimdhënies. Fiktiviteti errësoi shkollën kostum që e ka veshur prej disa vjetësh, dhe një
e vërtetë të dijes e të kulturës së nxënësve e,mbi të ditë rrobaqepësi i zakonshëm e servir si kostum të
gjitha,u trondit shumë figura e nderuar e mësuesit ri e modern. Jam dakord me përbërjen, me
si edukator. Një komb i dobët nuk mund të ndërtojë strukturën dhe me personat e Qeverisë së re.
një shoqëri të emancipuar e me një përparim të Personat që propozohen në përbërjen e Qeverisë
gjithanshëm socialekonomik e kulturor. Detyrat janë nga më të mirët. Dhe,me sa i njoh,nuk ka ndonjë
përpara shkollës sot janë shumë të mëdha e të një njeri të dyshimtë, konservator e të pareformuar e që
natyre mjaft komplekse, veçanërisht shkencore e i mungon predispozicioni për të vënë të gjitha
profesionale, prandaj kërkoj që të rishqyrtohet edhe energjitë e tij për zbatimin e këtij programi.
516
Kam disa mendime për zbatimin e këtij programi tjetrën duhet të bëhet gjithmonë me ligj. Toka duhet
në kohë. të mbetet gjithmonë shtetërore, përndryshe do të
Aktiviteti kryesor ekonomik i rrethit të Matit kemi lakmitë e vjetra të ish-tokave të tij ose të
është industria nxjerrëse e përpunuese e kromit. baballarëve e të gjyshërve. Madje, disa zona do t’i
Pesha e tij në të ardhura në valutë në shkallë shtrijnë edhe më tej. Mendoj se është aktuale dhe i
kombëtare ka qenë e ndjeshme, por si rezultat i domosdoshëm që tani të kemi një ligj që të
drejtimit të centralizuar dhe i nevojave të ngutshme përcaktojë rregullat për dhënien e tokës fshatarit,
që ka pasur vendi gjatë këtyre viteve, shumë pak e ashtu dhe për dhënien e pasurisë tjetër
këtyre të ardhurave kanë shkuar në interes të kooperativiste. Saksione ligjore të forta duhet të ketë
zhvillimit të vetë këtyre ndërmarrjeve. Kjo ka bërë edhe për ata persona që në mënyrë arbitrare zënë
që të ulet kapaciteti nxjerrës i minierës, e cila, forcërisht tokat ose rrëmbejnë pasurinë tjetër
bashkë dhe me mungesat e energjisë, ka bërë që kolektive. Kjo jashtë dëshirave të shumicës
të ulet kapaciteti i prodhimit të ferrokromit. kooperativiste. Akoma të forta këto ligje duhet të
Teknologjia dhe mekanizimi në këta sektorë të jenë për ata që vënë dorë në ndërmarrjet bujqësore,
rëndësishëm kanë mbetur në nivelet e viteve ‘80. ku për kushtet e krijuara kanë mbetur si baza
Hapja e perspektivave të minierave është ngushtuar. kryesore për furnizimin e qytetit. Legjislacioni ynë
Prodhimi nga viti 1988 e në vazhdim është në rënie. ka nevojë për përmirësime e thekse edhe ndaj
Si rezultat i pakësimit të investimeve dhe kryerjes vjedhësve e shpërdoruesve të çdo lloj prone, qoftë
së tyre pa llogari dhe mendim të qartë, edhe kushtet në mënyrë të veçantë ndaj grabitësve e vrasësve,
e punës e të jetesës së minatorëve, metalurgëve që me çdo kusht t’i kthehet popullit qetësia. Qeveria,
dhe gjeologëve janë keqësuar. Me gjithë ngritjen e bashkë me rrethet, del e nevojshme që menjëherë
herëpashershme të këtyre problemeve nga ana e të bëjë bilancet e prodhimit të drithërave mbasi mjaft
punëtorëve dhe premtimet e marra nga personat e kooperativa të zonës verilindore ngelën për t’u
ndryshëm, gjendja këto dy vitet e fundit është furnizuar me bukë për gjithë vitin. Po ashtu mjaft
keqësuar. U trajtua dhe në programin e Qeverisë se qytetarë, sidomos qendrat e banuara të punëtorëve,
ndërmarrjet do të kenë pavarësi të plotë ekonomike, si rezultat i ndryshimit të destinacionit të prodhimit
por unë do të propozoj që për kushtet e krijuara në bujqësor, mbetën të zbuluara me produkte bujqësore
miniera e uzina të nxirrej shpejt ligji, me qëllim që e blegtorale. Është e vërtetë se në organet shtetërore
tani t’u jepej mundësia që me të ardhurat që sigurojnë ka burokraci, por në momentin e tanishëm kur
të fillojnë ripërtëritjen e teknologjisë e përmirësimin ekonomia jonë është në reformim të plotë ka dhe
e kushteve të punës të minatorëve, metalurgëve e paaftësi e mungesë dijesh, prandaj është shumë e
gjeologëve. Kjo do të bënte që vetë punëtoret të nevojshme që Qeveria menjëherë të gjejë normat
shikojnë konkretisht mundësitë që kanë dhe t’u më të mundshme të kualifikimit të tyre në të gjitha
afrohen atyre. Kalimi i ndërmarrjeve në pavarësi të rangjet. Duke përfunduar, mbështes thirrjen që u bë
plotë ekonomike, privatizimi i disa të tjerave, që në unitet të plotë për të mirën e Shqipërisë e të
kooperimi në foma të ndryshme i mjaft prej tyre, popullit të ndërpresim grevat e ndërprerjet e punës
kërkojnë që të çlirohen nga fuqia punëtore e tepërt, e t’i kthehemi asaj.
ku bashkë me atë që janë të papunësuar duhet të Falemnderit!
gjenden forma e mundësi që të trajtohen me Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agustin
asistencë sociale. Shqalësi. Nuk është. Fjalën e ka deputeti Vehbi
Edhe sektori i bujqësisë ka problemet e veta. Gruda.
Kooperativat bujqësore po jetojnë një gjendje të plotë Vehbi Gruda - I nderuar Kryetar, të nderuar
rrëmuje e amullie. Shkaku është se shumë vendime deputetë,
që u morën brenda vitit për organizimin e tyre e Momenti që po diskutojmë për Qeverinë e re
oborrin kooperativist, por edhe mendimet e dhe programin e saj karakterizohet nga një krizë e
ndryshme që kanë partitë për fshatin e kanë përgjithshme dhe e thellë. U tha këtu në Kuvend
çorientuar mjaft mendjen e njerëzve. Në programin nga ana e zotit Nano para 2-3 ditësh, kur po
e Qeverisë përcaktohet qartë rruga që do të ndjekin diskutonim për Shkodrën, se Qeveria kishte marrë
kooperativat. Unë e kam të plotë mendimin që për masa dhe e kishte furnizuar këtë qytet me artikuj të
formën e organizimit të kooperativave në fshat, të ndryshëm mbi planin, por dyqanet janë përsëri të
vendosin vetë fshatarët, por kalimi nga një formë në boshatisura; nuk e marrim me mend si do të ishte
517
gjendja sikur furnizimi të ishte vetëm sipas planit. harxhonte para për mirëmbajtjen e tyre.
Meqenëse fjalën e Kryeministrit nuk e vë në Rëndësi Qeveria e re duhet t’i kushtojë edhe
dyshim, dyshimin tim e kam për ata që kanë hartuar ruajtjes nga ndotjet. U theksua këtu fakti i groposjes
këto plane. Uroj që të tillë njerëz të mos kenë marrë së një sasie duhani që ndot ambientin në rrethin e
pjesë në hartimin e programit të Qeverisë së re, se Durrësit. Unë këtu do të sjell një fakt tjetër. Ujërat e
po të ndodhte kështu, unë që tani do të thosha që Liqenit të Shkodrës ndoten nga mbetjet industriale
ky program është i dështuar. Për sa i përket kalimit të Malit të Zi, prandaj është detyrë e Qeverisë që të
nga sistemi i centralizuar në sistemin e ekonomisë marrë masa për parandalimin e kësaj ndotjeje, qoftë
së tregut nuk ka nevojë për eksperimente, sepse me anën e bisedimeve me palën jugosllave, qoftë
një kalim të tillë nuk jemi ne të parët që e bëjmë. me ndërhyrjen me anën e organizmave europianë
Disa vende të Lindjes e kanë bërë këtë kalim. Dhe për këtë problem. Ky do të ishte hapi i parë që do t’i
jo të gjitha kanë pasur të njëjtat rezultate. Ky kalim, hapte rrugën zhvillimit të turizmit, për të cilin Liqeni
pra, do të ishte më i lehtë dhe me sa më pak pasoja, i Shkodrës paraqet perspektiva të mrekullueshme.
duke pasur parasysh përvojën më pozitive të vendeve Një gjë e tillë do të zgjidhte dhe problemin e
të Lindjes dhe kushtet specifike të vendit tonë. Këtë punësimit në rrethin e Shkodrës, i cili është bërë
praktikë duhet ta ketë pasur parasysh edhe Qeveria një plagë tashmë.
e re gjatë hartimit të programit të saj. Për sa i përket Së fundi, dy fjalë për përbërjen e Qeverisë. Një
problemit të fshatit, ky program më duket disi fjalë e popullit thotë: Fillimi i mbarë gjysma e punës
kontradiktor, sepse nga njëra anë thuhet që ka për dhe duke marrë si fillim zgjedhjen e Qeverisë nga
qëllim ndërtimin e ekonomisë së tregut, nga ana ana e zotit Nano, them se fillimi nuk ishte i mirë. U
tjetër thuhet se toka mbetet pronë e shtetit. Jam i desh të shtyhen dy ditë punimet e Kuvendit për të
mendimit se në qoftë se duam të ndërtojmë një hequr një anëtar të Qeverisë. Të gjithë themi që të
ekonomi të mirëfilltë tregu, duhet që toka t’i jepet ndërtojmë një shoqëri moderne, ashtu si Perëndimi.
atij që e punon. Kisha edhe një pyetje për zotin Por a mund të pretendojmë një gjë të tillë? Që në
Kryeministër se si e ka bërë Qeveria zgjidhjen e fillim bëjmë të kundërtën. Do të përmend dy fakte
problemit për ato fshatra ku përqendrimi i popullsisë që dëshmojnë këtë. Dy-tre çadra të djegura në
është i madh, ndërsa sasia e tokës është e vogël. kampin e refugjatëve shqiptarë në Itali, ministri italian
Për këtë mora njëfarë përgjigje, por e gjej me vend dha dorëheqjen. Dhe një fakt tjetër. Për një student
t’i drejtohem Qeverisë ta shohë me kujdes këtë të keqtrajtuar në Korenë e Jugut, përsëri ministri
problem shqetësues për shumë fshatra. Një problem përkatës jep dorëheqjen, ndërsa në Shqipëri në
i tillë është shqetësues edhe për disa fshatra të masakrën e Shkodrës vriten dy të rinj, plagosen me
zonës që unë përfaqësoj. Një ndër masat që dhjetëra të tjerë, ministri nuk çan kokën. Opozita
parashikon ky program është privatizimi në industri, kërkon shkarkimin e tij dhe falë mekanizmit të votës
ku punonjësit do të kthehen në pronarë me anë të dhe unitetit të deputetëve të Partisë së Punës, ai
zotërimit të aksioneve, të cilat do t’u shiten nuk shkarkohet. Kulmi arrihet kur zoti Nano e cakton
punëtorëve. Nuk e di se sa e njohin hartuesit e këtij në Qeverinë e re në rolin e ministrit po këtë njeri, në
programi mundësinë e punëtorit tonë për të blerë rolin e Ministrit të Sigurimit Kombëtar. Dyshoj se
këto aksione. A nuk do të ishte më e ndershme zoti Nano nuk ka qenë plotësisht i lirë në zgjedhjen
sikur këto aksione t’u jepeshin falas punëtorëve, të e anëtarëve të Qeverisë.
cilët duke punuar 4 dekada radhazi i kanë blerë dhe Falemnderit!
i kanë stërblerë ato ndërmarrje? Edhe për sa u Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti...(Një
përket banesave të qytetarëve, thuhet në program deputet nga salla kërkon fjalën.)
se do t’u shiten qytetarëve, por përsëri kam të njëjtin Një deputet - Jam i mendimit se po e lodhim
mendim që ato t’u jepen qytetarëve pa pagesë. dhe po e mërzisim popullin me diskutime të
Aktualisht rreth 80% e të ardhurave nga qiratë e stërgjatura. Prandaj do t’ju sugjeroja shokëve
banesave shpenzohen nga shteti për mirëmbajtjen deputetë, kolegëve deputetë, që të tërheqin
dhe rikonstrukturimin e këtyre banesave. Kjo shifër, diskutimet e tyre, t’ i depozitojnë ato në sekretari
të paktën për Shkodrën. Pra, shihet qartë që ajo që dhe Qeveria t’i marrë e t’i studiojë propozimet dhe
fitohet nga qiratë, pothuajse harxhohet e gjitha. Po t’i reflektojë në programin e vet.
qe se shteti do t’ua falë banesat qytetarëve, vërtet Falemnderit!
nuk do të vilte më qiratë e tyre, por as nuk do të Kastriot Islami - Dakord! (Dikush në sallë flet)
518
Një deputet - Sepse janë përsëritje pa vend. përmirësimin e ekonomisë dhe të kulturës për të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Emanuel ardhmen që synon në frenimin e rënies së
Heba. Ka ikur. ekonomisë, ashtu dhe stabilizimin e saj.
Fjalën e ka deputeti Anastas Pone. Njëkohësisht, do të synohet të kryhet transformimi
Anastas Pone - I nderuar Kryetar, të nderuar i ekonomisë së centralizuar në ekonomi tregu
kolegë, përmes reformës tërësore që do të përfshijë
Para se të them disa fjalë për programin dhe ristrukturimin e ekonomisë, e cila do të çojë në
përbërjen e Qeverisë dëshiroj të shpreh dhe të them ngritjen e standardit të popullit, prandaj unë e shoh
një shqetësim të mbarë popullit për të zgjidhur programin e Qeverisë me besim e optimizëm, ndaj
problemet nëpërmjet formimit dhe funksionimit të e miratoj atë në tërësi.
Qeverisë së re. Por me sa duket, në kundërshtim Edhe në rrethin e Fierit, me gjithë përpjekjet e
me këtë shqetësim të popullit, disa deputetë, në bëra për të zgjidhur problemet që na shqetësojnë,
kushte të përshtatshme, duke pirë kafe e harxhojnë ato mbeten përsëri të pranishme dhe që për ne janë
kohën duke vrarë mendjen se si të krijojnë vjersha, shqetësimi dhe preokupacioni kryesor. Përgjegjësia
ose të sajojnë terma dhe fraza bombastike që jonë shtohet, duke pasur parasysh edhe faktin se
trullosin elektoratin dhe i sigurojnë ndoshta mundësi rrethi ynë mban peshë në shkallë kombëtare, si në
fitimi gazetave të huaja. Pra, me sa duket, ndërsa disa sektorë të industrisë, ashtu dhe në bujqësi.
deputetët e Partisë së Punës po mundohen me Nga ne pret bujqësia plehrat kimike, transportin në
diskutimet e tyre të jenë me këmbë në tokë, të kenë kompleks, karburantet e llojeve të ndryshme,
në themel të të gjithë programit të saj çështjen popullsia e disa rretheve drithëra buke, disa prodhime
kombëtare, disa deputetë të Partisë bujqësore, ushqimore etj. Grevat e organizuara me
Demokratike,duke fluturuar këto ditë me avion në ndërprerje pune për ditë të tëra nuk kanë munguar
vende të ndryshme të botës e disa të tjerë duke edhe te ne. Në qytetet e rrethit tonë evidentohen
diskutuar pa fund e duke pjellë vjersha e terma rreth 300 veta pa punë, kryesisht gra dhe vajza.
bombastike jo vetëm që po kërkojnë të flasin në Krijimi dhe organizimi i komitetit për problemet e të
telefon me Kukësin e Bajram Currin nëpërmjet pazënëve në punë përkohësisht apo definitivisht do
Suedisë ose ndonjë vendi tjetër, s’u intereson aspak të jetë një ndihmë e madhe edhe për organet e
çështja kombëtare. Sa kuptova dhe nga diskutimi i pushtetit në bazë, por duke iu referuar programit,
zotit Berisha sot, del e qartë se koalicioni atyre nuk unë e shikoj të ardhmen e vendit dhe në veçanti të
u pëlqen, sepse lidhet vetëm me disa kolltukë, pasi ardhmen e Fierit me perspektivë. Rrethi ynë ka një
ata i duan të gjithë kolltukët. Pra, sa duket, çështjen ekonomi komplekse shumë degëshe dhe me
kombëtare, përfaqësuesit e Partisë Demokratike e investimet që duhet të bëhen krijohen kushte të
shikojnë me syze ekstremiste, pra gjatë lëkundjes favorshme për transformimin e ekonomisë.
së tyre, ata kërkojnë që kolltukët të mbeten dhe Investimet në bujqësi dhe në të gjitha degët e saj,
kolltukofagët vetëm të ndërrojnë kostumin nga Partia në industrinë ushqimore e përpunuese të prodhimeve
e Punës në periudhën e parë në Partinë bujqësore e blegtorale, në naftë dhe në gaz, në
Demokratike në periudhën e dytë. Populli duhet të industrinë kimike,në ndërtim, në turizëm e gjetkë
kuptojë qartë se çështja kombëtare për momentin me siguri do të jenë mbështetje për ekonominë e
mund të zgjidhet me një qeveri të unitetit kombëtar vendit. Te ne janë të tëra mundësitë për investime
dhe s’ka përse të presë momentin kur Partia të kapitalit të huaj dhe për të krijuar sa më shumë
Demokratike të sigurojë 2/3 e votave. Mendoj se ndërmarrje të përbashkëta në shumë sektorë, përfshi
programi i paraqitur për diskutim dhe miratim nga dhe turizmin. Për këtë arsye ne si rreth do të
Kryeministri pasqyron me kurajë gjendjen reale të bashkëpunojmë me dikasteret përkatëse dhe, në
vështirë ekonomike që po përjetojmë, si përpjekjet kohë të caktuar, do të veprojmë me iniciativë ose
e bëra nga Qeveria e punës për sigurimin e do të paraqesim projektet për punë të Qeverisë. Me
minimumit të domosdoshëm të nevojave të masat që parashikohet të merren, duke rritur
popullsisë. U tha se janë marrë masa për shkurtimin iniciativën e bazës, kalimin drejt ekonomisë së
e shpenzimeve në sferën joprodhuese dhe me tregut, dhe rritjen e investimeve të kapitalit të huaj,
investime, megjithëse dhe ato prodhuese për këtë me krijimin e ndërmarrjeve të përbashkëta, lejimi i
periudhë janë plotësuar në shifra mjaft të ulëta. Po personave fizikë e të huaj në vendin tonë për të
ashtu programi jep drejtimet kryesore për investuar, ndryshimet në ruajtjen e rendit publik e
519
shumë e shumë masa të tjera të organeve drejtuese Konkretisht ne në Fier kemi prapambetje
në rrethe na vënë para detyrash të reja. Duhet të jashtëzakonisht të madhe. Në këtë drejtim Ministria
gjejmë veten me detyra për t’iu përshtatur situatave Komunale, Komiteti Komunal duhet organizuar në
të reja që do të krijohen, në mënyrë që kontributi mënyrë që të përballojë problemet shumë të mëdha
ynë të jetë real dhe nxitës për programin. Kjo më që kanë qytetet tona dhe po kështu të trajtohet
duket ka nevojë për një kulturë tjetër pune në metoda fshati, ku deri tani askush s’e ka pasur këtë detyrë,
e në veprim, që me siguri do të meritojnë një diskutim përveç kryetarit të kryesisë së kooperativës.
dhe program të gjerë. E them këtë, se me kushtet Transporti urban, sidomos për disa qendra pune të
dhe situatat e reja që po krijohen ka nevojë të marrim mëdha, si dhe për t’u lidhur me fshatrat, ku popullsia
eksperiencë e përvojë europiane për drejtimin e është e konsiderueshme, kërkon disa masa
punëve në rreth, sepse, në fund të fundit, programi konkrete të shpejta për të zbutur gjendjen aktualisht.
atje në bazë do të gjejë zbatimin konkret. Duke përfunduar, nga ana jonë ne do të forcojmë
Duke pranuar dhe miratuar në tërësi programin bashkëpunimin me të gjitha partitë dhe shoqatat
e Qeverisë, mendoj të them disa mendime rreth politike në rreth dhe do të nxjerrim më mirë veten
zbatimit të tij, që ka nevoja të plotësohen po nga me detyrat e reja që na dalin. Do të përmirësojmë
ajo, së pari, jam dakord me propozimin që bëri sa më shpejt jetën ekonomike dhe shoqërore të
Kryeministri që deri në fund të vitit të ndërpriten popullit në rrethin tonë. Unë miratoj strukturën për
grevat, sepse ato në terësinë e tyre kanë të bëjnë përbërjen e Qeverisë me në krye shokun Fatos dhe
me probleme ekonomike, të drejta, por që sot i uroj asaj sukses në realizimin e programit!
aktualisht nuk janë mundësitë për t’u zgjidhur. Falemnderit!
Mirëpo, unë mendoj që programi duhet t’i sqarojë Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Agim
dhe Qeveria, unë kam besim se do të mblidhet dhe Mero.
do t’i sistemojë këto, që deri në fund të vitit ku do të Agim Mero - I nderuar Kryetar, të nderuar
shkojmë, ç’përmirësime e rregullime ekonomike do deputetë,
të bëhen, në ç’masë do të plotësohen nevojat e Programi i Qeverisë së re qe na u paraqit nga
popullit. Pra, të thuhet që pas fundit të vitit, a do të Kryeministri, pa dyshim të vë në mendine. Mendime
jemi në gjendje të përballojmë grevat që ngrenë që patjetër lindin nga dëshirat e shqetësimet që kemi
problemet e njohura të karakterit ekonomik. Së dyti, ne dhe gjithë populli që si do ta çojnë përpara
është i drejtë vendimi për liberalizimin e çmimeve, Shqipërinë. Po njëkohësisht,lindin edhe shumë
por ky vendim duhet të shoqërohet me ndryshimin pikëpyetje dhe dyshime që si e kur do të bëhen
e pagave, të cilat u tha se do të fillojnë në 6-mujorin këto ndryshime. Në raport u fol për veprimtarinë e
e dytë. Unë mendoj se duhen shpejtuar këto Qeverisë së re, jeta e së cilës është disamujore.
veprime, sepse çmimet në treg të artikujve të Një retrospektivë, sado e vogël e konkrete, po të na
përditshëm janë të larta e nuk përputhen me të jepej në raport do të na jepej në dy drejtime, së pari
ardhurat mesatare të familjes, në një kohë kur do të lehtësonte vetë Qeverinë e punës nga gjendja
praktikisht ka filluar liberalizimi i çmimeve. Problemi tronditëse dhe katastrofike që trashëgoi nga Qeveria
i strehimit, me gjithë shpjegimet e bëra në program, afatgjatë e mëparshme dhe, së dyti, duke njohur
mua nuk më bind se do të ketë përmirësime. Duhet më mirë gabimet dhe përgjegjësitë e së kaluarës
të gjejmë rrugët për të shtuar materialet e ndërtimit, do të krijonin më të plotë dhe më të saktë imazhin
si çimento, hekur, tulla, lëndë druri etj; po ashtu e së ardhmes. Nëse kjo nuk u bë këtu në raport për
mekanizmat për ndërtimin e tyre, pasi ne duhet të modesti apo të nisur nga refreni që për të kaluarën
mendojmë për të kaluar në stil të gjerë në ndërtime le të flasin historianët, mendoj se vend e pa vend
në më shumë se pesë kate, se tokën e kemi të nuk duhet të flasim për të kaluarën. Historianët le
shtrenjtë si dhe të sigurojmë fabrika për prodhimin ta bëjnë punën e tyre, se edhe ata deri tani s’e kanë
e parafabrikateve të elementeve të banesave. Me bërë mirë. Por tani fjalën më shumë e kanë dhe
aq sa thuhet në program, problemi i strehimit nuk duhet ta kenë ekonomistët objektivë, të cilët s’do
përmirësohet, madje për mua dhe keqësohet. Unë të projektonin dot të ardhmen pa njohur dhe kritikuar
jam dakord me të gjitha mendimet që dha deputeti ashpër drejt të kaluarën. Kush mendon sinqerisht
Blerim Çela lidhur me këto probleme. Në program për të ardhmen, s’ka pse të trembet për të folur
ka nevojë të thuhet konkretisht për masat që do të ndershmërisht për të kaluarën. Mendoj se qe rasti
merren për furnizimin me ujë të pijshëm të fshatrave. dhe vendi në këtë Kuvend historik që t’i jepej një
520
shpjegim jo aq përshkues së kaluarës sesa kritik shtetin tonë të ri ligjor, që duam të ndërtojmë, e
për ato drama e tronditje që ka përjetuar vendi dhe mendoj që edhe mund të thellohemi, duke hequr
ekonomia jonë e pse jo dhe shkaqet e përgjegjësisë nga ky sistem edhe forcat e kufirit dhe t’i kalohen
që kanë krijuar ato. Ndoshta të nderuarit deputetë ato Ministrisë së Mbrojtjes. Do të kërkohet shumë
që janë këtu e kanë qenë edhe në qeverinë e punë nëse në të vërtetë duan të arrijmë në këta
Kuvendit të mëparshëm do ta bëjnë këtë me sektorë atë që kërkon një shtet ligjor demokratik.
diskutimet e tyre. Në programin e Qeverisë së re Të frenojmë në këtë drejtim shumë faktorë
duket dhe dalin qartë disa kontradikta, që kërkojnë psikologjikë dhe ekonomikë, nostalgji dhe
jo vetëm përgjigje teorike, por në radhë të parë sentimentalizëm, por Qeveria e re duhet të ngrihet
zgjidhje praktike. Një nga këto kontradikta mendoj mbi të gjitha këto dhe në kohën e duhur t’i japë
se është ajo midis formave dhe metodave ekonomike popullit besimin në drejtësinë e ligjin si dy gjëra të
të avancuara dhe mundësive ekonomike konkrete, shenjta. Depolitizimi i këtyre sektorëve duhet bërë i
efikasitetit të bazës teknike e materiale, ku do të plotë dhe pa ekuivoke, në këta sektorë veçanërisht,
mbështetet ky program dhe këto zhvillime. Në këtë pa i nënvleftësuar sektorët e tjerë, duhet të punojnë
aspekt programi të bën pak skeptik dhe të duket njerëz me zemër të madhe, me kulturë profesionale
më shumë si një program elektoral, sesa një program dhe të përgjithshme të lartë dhe, mbi të gjitha, njerëz
pune me objektiva, afate dhe shifra të qarta. Pa që ta duan popullin dhe njeriun. Vetëm atëherë do
dashur aspak që të kthehemi te shifromania bajate të hiqet ajo perde e zezë tragjike që i ka ndarë gati
e së kaluarës, si do të garantohet kjo bazë teknike për gjysmë shekulli këto organe dhe sidomos ato
materiale, cilat do të jenë burimet, kush do të jenë të Sigurimit të Shtetit nga populli e nga shpirti
rrugët e zgjidhjes etj.,etj. janë pyetje të natyrshme njerëzor. Është e padiskutueshme që vendi ynë ka
që lindin dhe që ndoshta programi s’mund t’i thoshte shumë mundësi dhe rezerva për të ecur përpara,
të gjitha, por do të ishte e domosdoshme që Qeveria por mendoj se një nga rezervat më të mëdha që
e re t’i konkretizonte me masa konkrete. Duhet ta duhet përdorur dhe të vihet në lëvizje është potenciali
themi troç, populli e të gjithë ne jemi mërzitur nga intelektual i vendit. Shteti monist e ndrydhi, e topiti
premtimet boshe që s’kanë munguar jo vetëm në dhe e izoloi mendimin intelektual, duke e futur atë
Qeverinë e mëparshme, por në disa raste edhe nga në kuadratin e një doktrine të vetme që koha e
Qeveria e Punës, prandaj mendoj, qofsha unë i vërtetoi dështimin e saj. Të paralizosh mendimin
gabuar, që programi i Qeverisë së re në disa fusha intelektual do të thotë të paralizosh trurin e vendit.
kryesore nuk të lë shpresë për ndryshime dhe arritje Kjo ka qenë një nga fatkeqësitë tona më të mëdha
të shpejta e konkrete. Po aq serioze sa kontradikta të kohës së diktaturës, megjithatë mendimi
e parë është se do të dalë patjetër në praktikë, një intelektual shqiptar ekziston, por duhet zgjuar,
kontradiktë tjetër që është ajo midis strukturave të stimuluar e organizuar për t’u dhënë pa rezerva dhe
reja administrative dhe drejtuese e njerëzve që do paragjykime në dobi të përparimit dhe të zhvillimit
të punojnë në këta sektorë të ristrukturuar e të të atdheut. Duhet ta quajmë njëherë e përgjithmonë
ridimensionuar. Dihet që vlera e çdo ristrukturimi, të perënduar atë kohë, kur dhjetëra inxhinierë dhe
sado i mirë që të jetë, bie dhe venitet, nëse njerëzit ekonomistë viheshin nën drejtimin e një filloristi, kur
mbeten po ata, me mendësitë, mentalitetet, për fatin e kapacitetin e specialistit të lartë gjykonte
praktikat e metodat e vjetëruara të së kaluarës. Ky prapa dyerve dhe kafazeve të hekurta të zyrave të
është një problem sa i madh dhe i rëndësishëm, aq kuadrit një person me kurs partie, kur në sistem
dhe i vështirë, por i detyrueshëm për t’u vënë pa ishte ngritur paaftësia dhe njerëzit e aftë e të zotë
vonesë në rrugën e zgjidhjes. Qeverisë së re do t’i strukeshin në qoshe të harruara, të mbuluara nga
duhet të ecë për këtë në një pyll të dendur ku i hijet e luftës së klasave. Flitej shumë për mendimin
duhet të krasitë dhe të presë shumë ferra e degë të ekonomik dhe rolin e specialistëve, por këto
kalbura, por ndoshta do të presë edhe lisa, nëse mbeteshin vetëm slogane dhe demagogji, kur
dëshiron të dalë sa më shpejt në një horizont sa ekonomistët e lartë ishin katandisur në llogaritarë
më të qartë. Burokracia edhe në këtë fushë do të të thjeshtë e kur inxhinierët, sidomos ata të
rezistojë shumë, se ajo i ka rrënjët e thella. Pa folur prodhimit, paguheshin e paguhen si inxhinierë dhe
për sektorët e tjerë, por vetëm për ristrukturimet që punën e bënin dhe e bëjnë si furnitorë. Kjo ka qenë
u propozuan në sistemin e Ministrisë së Punëve të dhe mbetet për ekonominë tonë një humbje kolosale
Brendshme që janë mëse të domosdoshme për e ka sjellë edhe pasoja të tjera sociale dhe
521
psikologjike, duke zhvleftësuar edhe shkollën për mbaroi.

aq sa bënte pavarësisht nga boshllëqet e saj. U fol Agim Mero - Edhe një minutë, po pati mundësi.
në programin e Qeverisë për riaftësimin e kuadrit të Aktualisht këto ndërmarrje, sidomos Kombinati
lartë, por do të dëshironim që kjo të mos mbetet Kimiko-Metalurgjik është plotësisht i paralizuar.
vetëm një dëshirë, por të përcaktohet nga organet S’është me vend të zgjatem për arsyet, se besoj
përkatëse e masat konkrete, duke i bërë një ato dihen nga Qeveria, por duke u bërë interpret i
ristrukturim rrënjësor strukturave universitare dhe kërkesave të punëtorëve, kërkoj dhe mendoj që
pasuniversitare, deri te sistemi i gradave dhe titujve Qeveria e re t’u japë përgjigje sa më të shpejtë
shkencorë, por kur nuk ka pak formalizëm dhe problemeve të këtij kombinati, që përbën në vetvete
paradokse. Të gjenden format brenda dhe jashtë në të gjitha drejtimet shtyllën vertebrore të vetë
shtetit, por në çdo rast të synohet që të përgatiten qytetit të Laçit.
jo çirakë të mirë për Shqipërinë, por ustallarë të Në qytetin e Laçit që ka sot 1620 të papunë,
zotë, me dinjitet të mirë profesional dhe kombëtar. nga 6500 familje që ka, 1762 kanë nevojë për strehim.
Krijimi i breznive të tëra të njerëzve të rinj në Nuk mund të mos e them se me vlerat materiale
koncepte, dije dhe mendim shkencor dhe intelektual dhe monetare të harxhuara gjatë një viti për
të shëndoshë. Duhet menduar për të sotmen dhe prodhimin e bunkerëve nga vetë Ndërmarrja e
për të ardhmen, sepse sado i përsosur të jetë ligji, Ndërtimeve në Laç, do të ishte zgjidhur për këtë
sado e përparuar dhe e përsosur të jetë reforma qytet problemi i strehimit. Po kaq të mprehta janë
ekonomike që s’mund të mohohet, që duket në problemet ekologjike e të shëndetit të popullit, ku
programin e Qeverisë, fati i tyre varet nga raporti që një zonë me mbi 40 000 banorë i shërbehet me një
zënë ato me njeriun, me nivelin dhe përgatitjen e tij spital që nuk dyshoj se do të jetë më i prapambeturi
si forca vendimtare për vënien në jetë të tyre. i vendit. Mund të duket paradoksale, por Laçi, ky
Të nderuar deputetë, qytet i ri, nuk ka akoma plan rregullues, pa folur
Pa dalë nga tema që po diskutojmë, i ngarkuar pastaj për shërbimet e tjera, si ai i postëtelefonave
nga zgjedhësit, dua të them disa fjalë për qytetin e që e ka 7 herë më të ulët se nga disa qytete të
Laçit që unë përfaqësoj. Nga popullsia me mbi rangut të tij. Lind pyetja: Pse kjo gjendje e këto
20 000 banorë Laçi zë vendin e dytë në Shqipërinë plagë kaq të spikatura të këtij qyteti? Me dy fjalë do
e Veriut pas Shkodrës dhe ka dyfishin e banorëve, t’i përmblidhja kështu: nga një qytet krenarie ai është
në krahasim me Krujën, nga e cila varet. Ky është bërë një qytet i harruar. Qeveritarë e funksionarë të
një qytet me një fizionomi të veçantë sociale, ku në lartë i kanë kaluar dhe i kalojnë anash këtij qyteti,
një pallat me 10 familje gjen banorë nga të 26 rrethet por asnjëherë nuk e kanë marrë mundimin të
e vendit. Pa dashur të errësoj gjithçka, por vetëm shtrohen, të njohin dhe të zgjidhin problemet e tij.
me disa fjalë do të paraqes shkurtazi realitetin e Varësia e tij nga Kruja, pa dyshim ka pjesën e vet
këtij qyteti. në këtë prapambetje, në një kohë kur, siç thamë,
Ai është një qytet 30-vjeçar që epitetet socialist ka dyfishin e banorëve që ka Kruja, e kështu bishti
e industrial nuk ia mbulojnë dot dhimbjet e plagët është bërë më i rëndë se sqepari, por kjo nuk është
që mban mbi vete. Ai është një qytet i ri, por i lindur e gjitha. Duhet të kihet mirë në konsideratë që një
i sëmurë mbi bazën e atyre koncepteve të shtrembra qytet i tillë ka mijëra punëtorë të rinj dhe intelektualë
urbanistike, ekonomike e sociale të kohës, për të me kaq plagë e dhimbje, por me një tolerancë
cilat veç popullit që i vuan, askush s’ka dhe me sa shembullore, e cila s’duhet kuptuar si shenjë frike
duket s’do të japë kurrë llogari. Ai ka me të vërtetë dhe nënshtrimi, nuk duhet lënë në harresë dhe
një potencial jo të vogël ekonomik e industrial me patjetër do të lindin shqetësime dhe probleme të
ndërmarrje të mëdha në shkallë kombëtare, si tjera që do të sillnin reperkusione të
Kombinati Kimiko-Metalurgjik, Ndërmarrja e padëshirueshme. Është për t’u përshendetur
Ndërtimeve Industriale, Kombinati i Drurit, Ndërmarrja Kryeministri për guximin, me të cilin na dha një
e Kromit e tjera që kanë disa mijëra punëtorë, por program aq të reformuar në këtë Kuvend. I urojmë
baza e tyre teknike dhe teknologjike e vjetëruar i ka që po me atë guxim të luftojë për ta vënë atë në jetë
kthyer këto ndërmarrje më shumë në konsumatorë në krye të Qeverisë që do të kryesojë. Më falni!
të vlerave materiale sesa në prodhues të tyre. Falemnderit!
Aktualisht.. . Kastriot Islami - Fjalën e ka Lutfi Dautllari.
Kastriot Islami - Ju lutem, koha e nevojshme Lutfi Dautllari - Të nderuar deputetë,
522
Sugjerimet dhe propozimet konstruktive të mjaft klimën e favorshme për zhvillimet që presim. Kujtoj
deputetëve kam besim që Qeveria e shokut Fatos se nuk është e lehtë të shkëputemi nga mendësitë
Nano do t’i reflektojë në programin konkret që do të e vjetra, veçanërisht nga disa që kanë dobësi ndaj
na paraqesë së shpejti siç e tha. Duke u nisur edhe tyre për arsye të ndryshme, do t’i këshilloja që, për
nga fakti që në popull kanë lindur mjaft shqetësime, të mirën e popullit dhe në emër të së ardhmes, të
siç u shprehën mjaft shokë e zotërinj, do të propozoja heqin dorë në emër të së ardhmes, e këtë jo për
që miratimin e programit dhe përbërjen e Qeverisë demagogji, por me seriozitetin më të lartë, sepse
ta bëjmë sot dhe kështu të na krijohet mundësia të kështu e kanë kërkuar dhe kështu u kemi premtuar
shkojmë pranë zgjedhësve që t’ i pyesim edhe zgjedhësve. Sado të larta nga pikëpamja e
ç’mendojnë ata për punën tonë këtu në Parlament? shprehjes së vullnetit të popullit, ose të shprehjes
Kisha dhe një sugjerim: Në programin e Qeverisë, më të lartë të demokracisë e shprehjes së të drejtës
Kryeministri tha dhe shumë deputetë thanë që jemi të jenë bazat e ligjshmërisë, vlera të vërteta marrin
shkëputur nga e kaluara. Duket se duke e kujtuar kur aparati shtetëror dhe ekzekutiv i mbrojtjes së të
vend e pa vend këtë të kaluar disa zotërinj po na drejtave janë në shkallën dhe nivelin që u përgjigjen
pengojnë që të shkëputemi. Mosbesimi asgjë të mirë atyre. Formula e drejtë është e mishëruar në ligje.
nuk i sjell kombit. Unë i respektoj kolegët Meksi Pra, ligji është e drejta; duhet kuptuar përgjithnjë
dhe Kolevica që thanë edhe “shëndet” para se të në zbatim, ndryshe mbetet dogmë. Po nuk u bë
thoshin “plaç”. Ne deputetët e këtij Kuvendi pluralist kështu dhe po toleruam sadopak në këtë
me atë kulturë dhe intelekt që kemi, nuk duam, ne këndvështrim nga kushdo që i ka këto attribute ose
jemi produkt i së kaluarës. Ky duhet pohuar me i veshur me detyra shtetërore dhe ekzekutive do të
fjalën “shëndet”. Kësaj unë do t’i thosha me të çojë në shpërdorimin e tyre, në mohimin e së drejtës,
vërtetë opozitarë, por vëllezër. në voluntarizëm, në pushtetin e dhunës etj.,
Falemnderit! qëndrime subjektiviste.
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Zenel Do t’i këshilloja Qeverisë që ndaj këtyre
Hysa. E tërhiqni? Po.Fjalën e ka deputeti Fehmi veprimeve të mos prononcohet e tolerohet asnjëherë,
Abdiu. por të veprojë energjikisht ndaj cilitdo që nuk
Fehmi Abdiu - U jap mundësinë kolegëve për justifikon detyrën ndaj çdo rangu ose funksioni që
të kursyer 10 minuta kohë, gjithashtu gjërat u kryen. Që të largohemi nga mendësitë e vjetra duhet
diskutuan... të ndryshojmë dhe strukturat e vjetra dhe të
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Gjyl ndërtojmë të reja në tërë hallkat shtetërore
Brahimi. ekzektutive nga lart deri në bazë, me synimin që të
Gjyl Brahimi - I nderuar Kryetar, të nderuar besohet shoqëria për të cilën ka dhënë gjak, por jo
deputetë, thjesht për këtë fakt, por për një aparat krejtësisht
Programi i paraqitur përmban në tërësi synimet në strukturë që t’u përgjigjet kërkesave të kohës
që duhen arritur. Personalisht nuk më vjen mirë që dhe të lehtë në veprim. Duke qenë dakord me
opozita nuk merr pjesë në këtë Qeveri, në këtë përbërjen e Qeverisë së re që na u paraqit këtu, si
angazhim historik që ka marrë përsipër ky Kuvend dhe ndryshimet që bëjmë, ruaj rezervat nga disa
historik i popullit në emër të elektoratit për praktika që kanë ndodhur më parë që ato duhet t’i
ndryshime rrënjësore në fushën politike, ekonomike lëmë në një anë dhe t’i kenë mirë parasysh në
e sociale. Qeveria e re, që na u paraqit, ta caktimin e personave të tjerë në detyra që të jenë
konsiderojë veten dhe të mbajë qëndrim vërtet të ri. të aftë të përballojnë mirë të gjitha funksionet, duke
Në çdo legjislaturë është krijuar qeveri e re, por siç u shmangur konsideratat e përgjithshme, opinione
e dimë nuk ka sjellë ndonjë gjë të re apo të veçantë që nuk i kanë shërbyer mirë punës. Situatat e
nga të mëparshmet. Në qoftë se kanë ndryshuar krijuara Qeverinë e re, sigurisht, e vënë para detyrave
shumë pak emrat, veprimtaria e tyre nuk ka të mëdha e të vështira, por shumë të rëndësishme.
ndryshuar pothuajse fare. Kuptohet kanë qenë të Varet nga aftësia dhe roli i saj për t’i kapërcyer.
kushtëzuara në rrethana e kushte të caktuara të Theksoj se qëndrimi në pozita ose teprime që nuk i
njohura nga të gjithë në dispozitat kushtetuese që përgjigjen kohës do ta vështirësojnë akoma më tepër
miratuam, ligjet që do të nxjerrim në zbatim të saj, kapërcimin e tyre në mos do t’ia bëjnë të pamundur.
si dhe Kushtetuta e re që do të miratojmë në të Kjo varet nga ata vetë. Tensionet e tejskajshme, si
ardhmen. Programi i paraqitur nga Qeveria krijon dhe pasiguria janë rezultat i moszbatimit të
523
kompetencave ligjore. Sigurimi i rendit publik, me jo dobësi, siç përpiqen ta motivojnë disa që nuk u
gjithë dimensionet e tij, hapja e perspektivës vjen për shtat rinovimi.
ekonomike, aktualisht përbëjnë çelësin për t’u futur Ju ftojmë, kolegë deputetë, të miratojmë
në rrugën e zhvillimeve të shumëdëshiruara nga të përbërjen e Qeverisë dhe të kontribuojmë në
gjithë ne. Rregullimi me ligje e norma juridike, zbatimin e saj me afate sa më të shpejta.
shmang anarkinë, spontaneitetin dhe tensionet që Falemnderit!
rrjedhin prej tyre. Pas ligjit vijnë organet shtetërore Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Petrit
dhe ekzekutive ligjore që veprojnë, ndjekin dhe Llaftiu.
kontrollojnë zbatimin e tyre. Mendoj se ndaj tyre Petrit Llaftiu - Ja letrat i lashë. I nderuar
nuk ka pse të hezitojmë, por të veprojmë sipas Kryetar,
rregullave e kompetencave që kemi ne si Kuvendi i Të nderuar deputetë,
popullit. Me të vërtetë jemi të lodhur, por lodhja shpreh
Në programin e Qeverisë janë parashikuar dhe punën e mirë që kemi bërë. Nuk do t’ju rëndoj,
objektivat për njëfarë shpejtësie më të logjikshme; do të hyj menjëherë në temë. Dëshirojmë nga ky
për t’i hapur rrugë kësaj kërkohet të shmangen Parlament t’u bëjmë thirrje punëtorëve, fshatarëve
tensionet e mëtejshme. Pa dyshim që problemet për ndërprerjen e grevave. Do të ishte një punë
ekonomike zënë vend prioritar. Fatkeqësisht edhe shumë e mirë, por a na pyesin ata? (Ka zëra në
ato nivele që kishim po bien, gjë që e rëndon gjendjen sallë) Dakord, duke u nisur nga programi i Qeverisë
akoma më shumë. Pra, duhet gjetur rrugëdalja. Kjo si deputet shpreh edhe mendimin e popullit që
më duket është paraqitur në programin e Qeverisë. Kryeministri është munduar të bëjë një punë. Në
Ekonomia e tregut, alternativë e padiskutueshme. fund të fundit aq sa lejojnë dhe mundësitë e tij për
Prandaj asnjë lloj paragjykimi ndaj saj, veçse veprime një periudhë të shkurtër. Dhe si fillim të kësaj pune,
të matura e dinamike. Aktualisht përvoja na mungon, mendoj se ka një barrë tepër të rëndë, sepse do të
dëshira jo,e cila kushtëzohet nga nevojat e mëdha vuajë dhe ato gabime që kanë bërë dhe paraardhësit
që ka vetë vendi dhe populli ynë. Prandaj të mbajmë e tij. Do të dëshiroja, siç e thashë shkurt, të
qëndrime ndaj skemave të tilla, të luftojmë ato që ndalohen në dy gazeta, në gazetën “Zëri i Popullit”,
janë më të dobishme dhe që i shërbejnë më shpejt i cili kohët e fundit shkruan një artikull me titull
të gjitha këtyre zhvillimeve. Këto rrugë e mundësi “Blloku - një zhgënjim” por në të njëjtën kohë dhe
zhvillimi i dikton nevoja e vendit, e ardhmja e kombit një mësim, një artikull të gazetës “RD” që flet lidhur
dhe mbi këtë nuk mund të dalë asnjë parti, e cila me ministren Tefta Cami për një banesë që ajo
gjithmonë përfaqëson pjesën dhe jo të tërën, aq më dëshiron të blejë. Besoj që kjo nuk na mërzit të
tepër në kushtet e pluralizmit që asnjë parti nuk gjithë. Të gjithë kemi punuar dhe jam tepër i
mund t’u imponohet të tjerave, pavarësisht nga ndërgjegjshëm që jeni bij populli dhe kërkoni si gjithë
qëndrimi opozitar dhe kontributi i gjithsecilës në populli të dihen disa gjëra.
interes të së tërës. Rëndësi ka që këto procese Asnjë nga ne nuk ka më tepër të ardhura se ato
kanë përqafuar të gjitha grupet politike dhe s’ka pse që tha Kryeministri. Unë kam nja 2860, aq më
të këtë xhelozi se kush i përqafoi i pari, kush i dyti takojnë nga ato të ardhura që kam. Shtroj pyetjen:
e me radhë, mjafton që ato gjejnë terren të lirë, si është e mundur një ish-punonjës në një funksion
mbështetje të plotë. Një rëndësi për këtë kam qeverie, ku fatkeqësisht kam dhe kolegun e tij sot
bindjen time që është vetë sistemi pluralist që këtu zëvendësues, kryetarin, të ketë 10 milionë lekë të
në Parlament e deri në të gjitha strukturat politike e blejë një vilë. As është e drejta jonë të shqetësohemi
ekonomike, sociale e fetare që kemi aktualisht dhe për këtë? Vetëm kështu mund të qetësohen
që do të fillojnë më tej në të ardhmen, të cilat të punëtorët. T’i japim secilit hakun për atë që ka bërë.
gjitha së bashku do të qëndrojnë roja vigjilente e Unë me dashamirësi jua thashë këto fjalë dhe me
nuk do të veprojnë më sipas dëshirave ose grupimeve kaq dëshiroj ta mbyll.
të veçanta, sipas një rregulli të prerë dhe kategorik, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Abedin
sipas vullnetit të të gjithëve dhe në interes të të gjithë Elmazi. Mbani qetësi! Nuk është nga ata deputetë
popullit të shprehura me ligj. Kaq mjafton besoj për që tërhiqet Abedin Elmazi.
t’i kujtuar ndonjë kolegu deputet mundësinë e Abedin Elmazi - E nderuara Kryesi,
rinovimit të deputetëve të Partisë së Punës. Kjo për Të nderuar deputetë,
bindjet e mia personale është zotësi, mençuri dhe Të nderuar të ftuar,
524
Për programin e Qeverisë të paraqitur nga zoti rrethana? A s’është kjo një pyetje që të shqetëson
Fatos Nano, pa nënvleftësuar punën e bërë për në çdo hap? Po psikologjia dhe pedagogjia a nuk
hartimin e tij, kam rezerva për besueshmërinë e tij. duhet të paraprijnë?
Kjo besueshmëri do të rritej, në qoftë se do t’i bëhej 4. Nuk na u tha asgjë për masat që ka marrë
një analizë e thellë shkaqeve që çuan vendin tonë Qeveria për bazën materiale e mësimore. Si do të
në një krizë të thellë e të përgjithshme, si dhe të bëhet modernizimi shkencor dhe pedagogjik? Duke
zbuloheshin faktorët e vërtetë e të sigurt, si dhe radhitur këto shqetësime, dua të nënvizoj, zotërinj
rrugët më të frytshme për ndryshimin e gjendjes. deputetë, se për problemet e shkollës kemi menduar
Mbështes mendimin mbi domosdoshmërinë e shumë pak ose aspak dhe se duhet menduar me
ndarjes së tij në program imediat dhe perspektiv, më shumë seriozitet për të.
duke paraqitur objektiva konkretë në afate, në kohë. Si deputet i zonës 240 dua të ngre një nga
Problemi i shndërrimeve në fshat në program kalohet shqetësimet e shumta për mbrojtjen e mjedisit në
përciptas, në një kohë kur duhej ndalur në një Vlorë. Janë bërë kërkesa të vazhdueshme për
analizë të thellë me shqetësimin e vetëm që kjo zgjidhjen e problemit të ndotjes së mjedisit dhe
gjendje të ndryshojë sa më shpejt për mirë. Kam dëmtimit të shëndetit të popullit nga pluhuri i fabrikës
mendimin se çelësi për këtë do të ishte dhënia e së çimentos, por kërkesat kanë vajtur në vesh të
tokës falas atij që e punon. Përvoja botërore flet në shurdhët. Udhëheqësve madhorë të Partisë së
favor të kësaj ideje. Nga ana tjetër, situata pas Punës dhe të Qeverisë u dukeshin të mëdha
vendimit të fundit të Qeverisë është tronditëse dhe shpenzimet për të zgjidhur këtë problem, në një
të mos harrojmë që ky vendim është hartuar mbi kohë kur për të blerë ose për të zëvendësuar veturat
themelet e këtij programi. e tyre të shtrenjta, fonde të tilla gjendeshin. Si
Për pyetjet që i drejtova zotit Kryeministër për deputet ju kërkoj që përmbajtjes shumë të varfër të
disa çështje të arsimit, pashë shqetësimin e tij për ushqimeve që marrin banorët e zonës të mos u
të dhënë përgjigje të plota, por vura re që mjaft gjëra shtohet pluhuri i çimentos. Zgjidhja e problemeve të
nuk janë ashtu si u paraqitën. Mungesa e kontrollit tilla dhe kushtet normale në punë të jenë drejtim i
serioz për problemet e arsimit ka bërë që mjaft distancimit të Qeverisë nga paraardhësit e
çështje të rëndësishme të mos ndiqen dhe të vihen palavdishëm.
në rrugën e drejtë të zgjidhjes; të mos harrojmë që Të nderuar deputetë, më tërhoqi vëmendjen fakti
problemet e arsimit janë investim për të ardhmen, që ky është programi i parë i një Qeverie Shqiptare,
të cilat marrin një rëndësi të veçantë në kushtet e ku shprehet angazhimi se do të mbajë parasysh e
shndërrimeve të thella që kërkojmë të bëjmë. Po do të vlerësojë me realizëm edhe interesat e
tërheq vëmendjen në disa drejtime: popullsisë çame. Ja, më së fundi, që nga viti 1946
1. Problem mjaft i mprehtë për shkollën tonë është e para herë që doli një Qeveri që u kujtua se
janë ato të përmbajtjes së saj, në mënyrë të veçantë paska edhe një popullsi me kombësi shqiptare, e
për një numër të madh lëndësh të shkollës 8-vjeçare cila meritoka vlerësimin real të Qeverisë. Për një
e të mesme, si dhe për fakultete të tjera të shkollës gjë të tillë, unë personalisht, si deputet, tërë popullsia
së lartë. Me seriozitetin dhe ritmet është vështirë të çame, tërë vëllezërit shqiptarë kudo që janë e
dilet më 1 shtator me plane mësimore, programe përshëndesin zotin Nano. Është dëshira ime që ky
dhe tekste serioze, aq më tepër kur për to nuk premtim të mos përdhunohet me praktika si ato të
garanton as vetë zoti Kryeministër. gjithë qeverive të mëparshme gjatë 45 vjetëve, ajo
2. Asnjëherë shkolla jonë nuk është gjendur para që më detyron të kujtoj disa fakte: qëndrimi i
një situate të tillë kur mësuesit dhe pedagogët e paskrupullt i Qeverisë së mëparshme ka bërë që
mjaft lëndëve detyrohen t’i japin ato kur themelet popullsinë çame ta quajnë Palestinë të harruar. Kjo
janë të kundërtat e atyre që kanë mësuar në popullsi që u largua me dhunë nga trojet e veta,
universitet ose janë kualifikuar gjatë jetës. Atëherë duke lënë aty tokat e saj të begata e pasurinë, sepse
a është serioze që këta mësues dhe pedagogë të donte më shumë lirinë ka një histori të lavdishme
paraqiten para nxënësve ose studentëve me që e nderon dhe e pasuron historinë e kombit tonë.
mendësitë e vjetra? Shumë mirë i kuptoi populli i thjeshtë vëllezërit e tij
3. Në kushtet e krijuara faktori nxënës ose çamë, duke ndarë me ta kafshatën në sofrën e
student ka pësuar shndërrime të thella. Si do të varfër, duke farkëtuar lidhje vëllezërish, por
realizohet të mësuarit aktiv dhe krijues në këto udhëheqja e Partisë së Punës dhe qeveritë e
525
mëparshme bënë të kundërtën. E sakrifikuan që fshatarit t’i jepet një sasi toke sipas frymëve, jo
çështjen çame për hir të koniunkturave politike. U vetëm falas, por dhe dy vitet e para të punohet nga
rritën breza të tërë, por asgjë nuk mësuan në librat mjetet e mekanizuara pa shpenzime dhe kjo duhet
shkollorë për Çamërinë dhe çamët. Burimet e të bëhet se është shtresa që ka pësuar peshën më
informacionit i mbyllën dyert për historinë dhe të rëndë të varfërisë. Është për t’u theksuar se në
kulturën e saj. Ka edhe raste rrëqethëse si këto të të gjitha fshatrat e zonës së Milotit, me përjashtim
fundit. Zoti Adil Çarçani përmend edhe emrin e Ali të qytetit, nuk është ndërtuar asnjë ambulancë ose
Demit, midis heronjve të Vlorës, por radioja kur jep konsultore e nënës dhe e fëmijës për gjatë 45
fjalimin e sheh të arsyeshme të bëjë korrigjim, duke vjetëve, vetëm janë gjetur lokale krejtësisht të
e hequr këtë emër. Në përvjetorin e 90-të të vdekjes papërshtatshme që nuk u përgjigjen kërkesave të
së Naim Frashërit, kur citohen pjesët e zgjedhura domosdoshme të shëndetësisë. Në këtë rast
të tij bëhen redaktime (në thonjëza) që i shohin të përmend dhe institucionet arsimore që pjesa më e
panevojshme, madje të dëmshme vargjet që madhe e tyre lënë për të dëshiruar. Në takimin që
përmendin Çamërinë. Kam mendimin që u duhet kam pasur me zgjedhësit e zonës elektorale nr. 119
dhënë fund praktikave të deritanishme poshtëruese jam porositur që të ngre me forcë rregullimin e
lidhur me këtë problem. Plotësimi nga ana e Qeverisë rrugëve në fshatra, mbasi shumica e tyre, si ato
sonë i kërkesave të ligjshme të minoritetit e nderon malore dhe ato fushore, nuk janë të qarkullueshme
Qeverinë, po ashtu si do të nderonte edhe kërkesat nga automjetet, kryesisht nga autombulancat.
ndaj Qeverisë Greke për të siguruar të drejta të tilla Shqetësuese është edhe mundësia e sigurimit të
edhe për popullsinë çame. energjisë së ngrohjes, të cilën zoti Nano shpresoj
Faleminderit! ta zgjidhë. Shpërndarja e gazrave helmuese nga
Kastriot Islami - Para se ta marrë fjalën deputeti oxhaqet e Kombinatit Kimiko-Metalurgjik të Laçit
Mark Nokaj, ju sugjeroj që të koncentroheni dhe të kap një rreze të gjerë veprimi, shumë të dëmshme.
përqendroheni kryesisht në programin e Qeverisë Jam i mendimit që Qeveria e ardhshme sa më parë
dhe në përbërjen e saj. Fjalën e ka deputeti Mark ta marrë në studim, me qëllim që të mënjanohet
Nokaj. rrezikshmëria e saj ndaj shëndetit të popullit e të
Mark Nokaj - I nderuar Kryetar, bimësisë nga njëra anë, si dhe të derdhjeve të
Të nderuar deputetë, mbeturinave të saj në det, nga ku shpeshherë janë
Paraqitja e Qeverisë së zotit Nano, si dhe evidente pasojat e dëmshme mbi peshkimin. Një
përgjigjet që dha për pyetjet e bëra, mund të them, kërkesë tjetër që kam, me porosi të fshatarave
sipas mendimit tim, që ngjallin deri në njëfarë mase fushore të Milotit, që Qeveria të ngarkojë Ministrinë
kthesën e gjithanshme të zhvillimit të ekonomisë, e e Bujqësisë që të studiohet dhe të mundësohet
cila arriti në shkallën më të mjerueshme të nivelit të krijimi i brezave pyjorë në fusha, mbasi erërat e forta
saj. Pa dashur të vlerësoj shkaqet e kësaj gjendjeje gjatë dimrit dhe ato të pranverës vështirësojnë
do të më vinte mirë që zoti Nano të përshkruante jetesën e banorëve, kufizojnë mundësinë e punës
vetë plagët e njëpasnjëshme që mori ajo në sajë të dhe vazhdueshmërinë e nxënësve në shkollë, madje
një gabimi të rëndë të drejtimit qendror, duke mos i ndoshta i influencojnë në shtimin e prodhimeve
lejuar forcat prodhuese të marrin pjesë aktive në bujqësore.
planifikimin e saj. Duke mos qenë specialist i kësaj Falemnderit!
dege që të jepja një kontribut qoftë edhe në shfaqjen Kastriot Islami - Fjalën e ka Neritan Ceka.
e mendimeve, nuk mund të lë pa përmendur disa Neritan Ceka - Propozoj që për sonte t’i
probleme shqetësuese në zonën që unë përfaqësoj. ndërpresim diskutimet dhe të vazhdojmë nesër edhe
Ndonëse në programin e Qeverisë preket problemi i për faktin e thjeshtë se mungon më shumë se
fshatit për një zhvillim të gjithanshëm të tij në të gjysma e deputetëve në sallë dhe zoti Kryeministër,
gjitha aspektet, shqetësimi kryesor në fshat është i cili duhet t’i dëgjonte vërejtjet për programin e
për tokën, e cila merret me qira si nga fshatarët Qeverisë nuk ndodhet për fat të keq midis nesh.
ashtu dhe nga afaristët e huaj, domethënë si atij Leontiev Çuçi - Ju lutem, unë nuk jam dakord
që ia la stërgjyshi, i cili tani nuk ka para për ta paguar me zotin Ceka për faktin që disa nga diskutimet që
qiranë ose për të paguar SMT-në, sepse ka shumë janë në plan, janë të zotërinjve të Partisë
kohë që e merr bukën me firmë se s’ka para, edhe Demokratike që ikin, pijnë kafe, vijnë prapë. Disa
i huaji që ka mundësi. Prandaj unë jam i mendimit nga ata mund të jenë dhe në shtëpi, ne nuk mund
526
t’i presim se populli na pret; nuk mund të presim sa pikërisht në atë pikë që …
njerëzit të dalin nga kafenetë, prandaj jam i mendimit Kastriot Islami - Jo, s’është e vërtetë, se
që diskutimet t’i vazhdojmë për faktin sepse ne, me shumica janë shpërndarë jashtë programit.
çdo kusht, duhet të zgjidhim atë problem për të cilin Arben Imami - Fillimisht, dua të cilësoj se
kemi ardhur, na paguan dhe populli; pra nuk na Kryesia juaj, zoti Kryetar, na ka dhënë me shkrim
paguan populli për të ndenjur kafeneve ose për të vetëm tezat dhe se ende nuk e kemi të plotë
ndenjur Tiranës, por na paguan për të zgjidhur platformën e zotit Nano. Edhe në gazetë nuk ka
problemet që ka dhe hallet që i shtrohen. dalë e plotë.
Kastriot Islami - Ju lutem, mos futemi në Kastriot Islami - Ka dalë në gazetën “Bashkimi”.
debate. Fjalën e ka deputeti Arben Imani. Arben Imami - Besoj që për zotin Nano të
Një zë nga salla - Me këto presione … lexojë programin e tij; ne duhet ta kemi të shkruar
Kastriot Islami - Çfarë presionesh, ju lutem! mbi tavolinë. Së dyti, dua të cilësoj se bllokimi i
Mirë uluni atje! Me të drejtë deputeti i fundit bëri punimeve të Kuvendit nga zoti Kryeministër për 2
vërejtjen që shumica dalin, pijnë kafe dhe vijnë. ditë, vetëm për lëvizjen e një portofoli, nuk përputhet
Një zë - Janë deputetë të Partisë së Punës. me nxitimin që shpesh na është imponuar në këtë
Kastriot Islami - Ja dhe deputeti i Partisë Kuvend. Pa hyrë ende në platformë, dua të theksoj
Demokratike që po vjen. (Dëgjohen të qeshura) Ju se gabimet që përmend kalimthi zoti Nano, nuk janë
lutem, mbani qetësi! Me sa duket, taktika e disave anësore, veçse edhe se qëllimi i tij nuk janë analizat
është që të prishin qetësinë e Kryesisë për të bërë e së shkuarës, projektimi i një të ardhmeje të re,
rrëmujë në Parlament, por të jeni të bindur që ne do kërkoj ndarje nga e kaluara. Të ashtuquajturat
ta ruajmë gjakftohtësinë deri në fund, sado që të gabime janë thelbi i politikës së Partisë së Punës,
mundoheni ju, prandaj tregohuni seriozë, se jeni i Enver Hoxhës dhe i Ramiz Alisë, janë shkaku i
përfaqësues të popullit. Ju lutem, mbani qetësi dhe gjendjes së sotme. Pra, të detyrimit për eksod,
mos ndërhyni të flisni pa leje! Po qëndrojmë ne pa hemoragji të kombit, varfërimit intelektual, skamjes
lëvizur si Kryesi, ju lëvizni dhe kërkoni llogari, bëni dhe urisë. Vërej se ndërtimi i frazës së zotit Nano
dhe protesta. Ju lutem, sekretaria, numëroni në sallë është pavetor, siç gjejnë materializim gjuhësor
sa vota janë. Ju lutem, mbani qetësi! Populli pret zakonisht fenomenet e natyrës. A thua se në sajë
gjëra më të mëdha sesa kaq dhe ju duhet të mbani të kësaj partie, nëpërmjet Qeverisë suaj e ngarkon
minimumi qetësi dhe të jeni seriozë në zhvillimin e këtë Qeveri si trashëguese të të tjerave me zgjidhjen
seancave. Ju lutem, sekretaria? Po, meqenëse e gabimeve që ato kanë bërë. E, pra, që kërkojnë
shumica është e pranishme, vazhdojmë diskutimet. një përcaktim. Ju nuk po filloni të qeverisni në vitin
Fjalën e ka deputeti Arben Imami dhe ju lutem edhe 0. Ju nuk jeni vërtet në varkën e Noes. Përcaktimi
një herë tjetër jini seriozë! juaj ndaj së shkuarës do të ishte faktor i
Arben Imami - Zoti Kryetar, zotërinj deputetë, rëndësishëm për kredibilitetin tuaj të brendshëm dhe
Në fakt me orë të zgjatura si punon ky Kuvend, të jashtëm. Vë re se në platformën e zotit Nano,
jo si gjithë bota, duke bërë 7-8 orë punë të kësaj pavarësisht nga frazeologjia e përparuar, në bazë
natyre, është e kuptueshme që deputetët edhe qëndrojnë edhe mendësitë e vjetra.
lodhen, prandaj duhet gjetur një zgjidhje, madje Së pari, ruhet fuqia e shtetit si pronar, i cili vihet
brenda kësaj kohe kur ne ende nuk kemi përcaktuar në kushte të favorshme ndaj personave fizikë. Kjo,
rregulloren tonë, zoti Kryetar. sepse shteti mbetet pronari total jo vetëm i degëve
Kastriot Islami - Zgjidhja është mirëkuptimi. të rëndësisë së veçantë të ekonomisë, por dhe i
Arben Imami - Veç kësaj. tokës, duke privuar fshatarin individ nga e drejta e
Kastriot Islami - Të diskutohet brenda grupeve pronës. Kështu privatizojmë duke penguar 70 % të
parlamentare pa hequr të drejtën e individit, po të popullsisë nga e drejta e pronës. Nëse vërtet duam
vijmë racionalë këtu, të jemi të koncentruar, të jemi të kalojmë në ekonomi tregu, duhet të nxisim
të përqendruar dhe të zgjidhim hallin kryesor që ka iniciativën e lirë që mbështetet te prona private,
populli. Nuk e kam vërejtjen për ju, por e kam në nxitjet e tjera të interesit janë fraza pa bukë. Ne
përgjithësi. kemi faktikisht një shtet të pasur, pavarësisht se
Arben Imami - Mendimi im personal, zoti nuk mund të na mbajë me bukë të tërëve, dhe individë
Kryetar, është që të gjithë deputetët me sugjerimet të varfër.
dhe diskutimet e tyre kanë ndihmuar, por pozitivisht Ky është socializmi. Nëse duam të kalojmë në
527
një ekonomi të tregut duhet të pasurojmë njerëzit, Të nderuar deputetë,

por me sitën që propozon zoti Nano, sërish shteti Do të flas dy llafe shkurt. Kisha, së pari, disa
do të fitojë. Për më tepër dua të kujtoj që punonjësit vërejtje për programin e Qeverisë, në formë porosish.
tanë, me punën e tyre të pashpërblyer, kanë krijuar Organizimi i Qeverisë dhe programi i saj duhet të
pasurinë. Shteti nuk mund të shesë atë që është e harmonizojnë problemet sociale dhe ekonomike dhe
tyre. A mund unë vallë të blej dy herë të njëjtën gjë? ndërgjegjen mbarëkombëtare. Kjo është një nga
Deri tani prona ishte e të tërëve. emergjencat besoj të punës së Qeverisë.
Tani që e ndajmë, shteti merr gjithçka. Pra, Së dyti, themeli i kooperativave bujqësore
shteti me forcë uzurpon pronën që deri sot ishte e mbetet ai i vjetëruar; mjetet kryesore të prodhimit,
përbashkët. Këtu mungon e ashtuquajtura barazi e toka, mekanika janë pronë e shtetit. Kështu fshatari
mundësi që përmend zoti Nano midis shtetit si mbetet rrogtar, kooperativa mbeten pronë e të
pronar dhe pronarit individual. Pra centralizimi i gjithëve dhe e askujt. Është i rëndësishëm problemi
pronës zëvendëson rolin e mëparshëm të shtetit. i tokës. Ato që janë marrë me të, e kuptojnë që nuk
Barazia e mundësive që ofron platforma është e është një vrimë, por është një shpellë. Kjo u bë
pavërtetë për sa kohë mund të blejnë vetëm të huajt ndoshta kështu që toka të mbetet pronë e shtetit,
dhe ata që kanë shfrytëzuar në rrugë të pandershme që ky program i Qeverisë mos të quhet i kopjuar.
shtetin. Nëse do të ngremë me të vërtetë Në kooperativën bujqësore u decentralizua vetëm
kapitalizmin, detyra jonë është ngritja dhe fuqizimi i metoda e planifikimit, kurse ajo e prodhimit me
borgjezisë sonë kombëtare dhe jo t’i japim përparësi planin që paraqiti Qeveria në program nuk ka lëvizur
fitimit të borgjezisë së huaj. Kjo do të ishte politike, nga metodat e vjetëruara. Një diçka tjetër që bie në
ekonomike, kombëtare. Nga ana tjetër, në Shqipëri sy në këtë program të Qeverisë është edhe kjo që
sot njeriu i ndershëm, punëtor, fshatar intelektual bujqësia me tokë të kufizuar, ndryshe nga degë të
dhe unë mendoj që shumë nga ne që janë këtu, tjera të ekonomisë, ka tri lloje pronësie. Pse duhet
nuk mund ta blejnë shtëpinë, nuk mund të bëjnë të ndodhë kështu?
një sipërmarrje, të iniciojnë një kapital sado minimal. Kisha dhe nja dy vërejtje të vogla për aktet e
Atëherë mbi platformën e zotit Nano do të përfitojnë nxjerra nga Qeveria për bujqësinë. Dy akte që janë
shfrytëzuesit e pushtetit dhe matrapazët. Kjo do të nxjerrë nga Qeveria, i pari për të mbajtur fshatari
çonte në probleme të karakterit social të mprehta, kooperativist bagëti dhe, i dyti, pastaj, për të lejuar
siç i përmendi dhe zoti Mezini; i përmendi dhe zoti që dhe familjet e plebejve të mbajnë bagëti dhe të
Llaftiu. Ndaj mendoj se duhet të pasurohemi të tërë. kenë pronësi për përdorim vetjak dy dynym tokë.
Thuhet që aksionet t’u jepen punonjësve falas. Do Këto dy akte më duken që kanë qenë pak të
t’i sugjeroja zotit Nano që megjithëse ka thithur nga gabuara; së pari sepse u lejuan të mbahen bagëti
platformat e partive të opozitës, t’i shtoj dhe ato në fshat, para se t’i jepej toka për të siguruar bazën
pikat kyçe që ka lënë jashtë, siç janë pronësimi i ushqimore fshatarit. Dhe kjo frenoi shumë qëndrimin
individit, heqja e monopolit të shtetit mbi tokën e fshatarit ndaj pronës. Ai, për të mbajtur këto bagëti,
bujqësore, përndryshe levës për të formuar se toka iu dha shumë vonë, mbas disa muajsh,
ekonominë do t’i mungojë pika e mbështetjes. Nuk rëndoi kooperativën bujqësore.
ka nevojë që të analizojmë domosdoshmërinë e Dhe këtu ka qenë shkaku që shumë kooperativa
ndihmave dhe investimeve nga jashtë. Pa to nuk ka kanë marrë për poshtë nga qëndrimi që po mbajnë
reformim të prodhimit e më tej reformim në financë tani fshatarët ndaj këtyre. Edhe kjo, urdhëresa e
në çmime e përgjithësisht në reformën ekonomike fundit, përbën një shqetësim për këto familje në NB-
që do të ndërmarrë Qeveria. Pa siguruar këtë kapital, të, sepse thuhet që fshatari ose punonjësi i NB-së
kambana e reformës nuk do të tingëllojë. mund të marrë një lopë nga NB-ja, duke paguar 50%
të vlerës së saj në dorë. Kjo përbën një shqetësim
*** ekonomik, mbasi këto nuk i disponojnë këto lekë,
prandaj Qeveria gjithnjë të kenë parasysh edhe
Kastriot Islami - Rifillojmë punimet! Fjalën e realitetin kur nxjerr këto urdhëresa.
ka deputeti... Ju lutem mbani qetësi! Ai deputet që Së dyti, dhe dy dynymëshi që u jepet fshatarëve
do të tërhiqet, tërhiqet vetë; duke bërë zhurmë vetëm për përdorim vetjak për të siguruar fasulet, perimet,
shkaktoni zgjatje të seancës. patatet etj., gjithashtu për sigurimin e ushqimit për
Tonin Alimëhilli - I nderuar Kryetar, këto bagëti që do të mbajnë, nuk është i
528
mjaftueshëm, prandaj do t’u lutesha dëgjuesve, së ekonomisë së tregut dhe privatizimit, gjë që
Qeverisë dhe Ministrit të ardhshëm të Bujqësisë që përsëri e bën shëndetin të garantuar kryesisht për
ta kenë në konsideratë këtë kërkesë që ma kanë njerëzit që do të kenë mundësinë e këtij shërbimi
paraqitur vetë anëtarët e NB-së së Velipojës. Së privat dhe të ekonomisë së tregut dhe do t’u
fundi, për ta mbyllur e për t’i rënë shkurt kësaj pune, kushtohet vëmendje ruajtjes dhe mbrojtjes së
kisha një porosi tjetër: Ne jemi një vend i vogël, me mjedisit nga ndotja. Këtu nuk bëhet fjalë për ruajtjen
popullsi sa gjysma ose sa një kryeqytet i Europës, e mjedisit nga ndotja, për arsye se ne na rrethon
ndaj drejtimi i Qeverisë të jetë real, konkret, jashtë një mjedis shumë i ndotur, që në raport me industrinë
qëndrimeve dogmatike e teorike, duke i lejuar dhe ekonominë që kemi ngritur në këmbë, është
tolerancë e koherencë rrugës së drejtimit të shtetit. shumë më i ndotur se në shumë vende që kanë
Kaq kisha. industri më të madhe. Unë desha t’ ju rikujtoj se
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Alfred gjendja shëndetësore, sidomos e moshës fëminore
Serreqi. është shumë e keqe. Jemi një vend që kemi tregues
Alfred Serreqi - Tani, u bënë shumë diskutime të vdekshmërisë foshnjore nga më të lartët në botë
dhe përgjithësisht gjykimet e të nderuarve deputetë dhe që për vite me radhë nuk ka tendencë të ulët.
që folën përpara mund të grupohen në dy tipe 20% e fëmijëve tanë nuk arrijnë moshën 10-11 vjeç
diskutimesh: diskutimi i parë, tipi i parë - mbasi pa kaluar deri 8-9 herë çrregullime gastroindoktrinale
diskutantët shprehën shqetësimin për vonesën me që flasin për sëmundshmëri të lartë të sëmundjeve
nxitim që ta mbarojmë sonte, e rrethuan programin infektive të zorrëve. Që 20% e fëmijëve deri në 12-
me shumë lëvdata, nuk kanë asnjë kritikë, muajsh vuajnë nga çrregullime të ushqyerjes në
njëkohësisht e rrethuan me lëvdata personalitetin e shkallë të rëndë të nënushqyerjes, gjë që tregon se
Kryetarit, zotit Fato Nano, posaçërisht në fushën e treguesit që u dhanë këtu për ushqyerjen e
shkencës dhe të gjuhësisë. Uroj që zoti Nano të popullatës janë shkencërisht të pasaktë dhe të
ketë kujdes nga lëvdatat edhe nga njerëzit që e pavërtetë për realitetin tonë. Njëkohësisht, problemin
lavdërojnë kaq shumë. Tipi i dytë i diskutimit: duke e ndotjes, meqenëse banoj në Laç, desha ta ngre
e vlerësuar programin pozitivisht, objektivisht po me si një problem shqetësues. Uzina e Laçit ka sjellë
sens kritik, ndihmojnë në zbulimin më të thellë të dëmtime të mëdha ekologjike, por që kanë reflektuar
shkaqeve politike të krizës dhe sugjerojnë rrugë në gjendjen shëndetësore të popullatës. Monitoni
konstruktive për përmirësimin e tij. Unë nuk po biologjik që është, vegjetacioni që rrethon qytetin e
zgjatem të shpreh më shumë mendime për këtë Laçit është një tregues që përkon edhe me të dhënat
program, për arsye se nuk jam dhe specialist për laboratorike që niveli i SO2 në mjedisin që na rrethon
fushën e ekonomisë, por në përgjithësi më duket është 10-15 herë më i lartë se maksimalja e
se është një grumbull selektiv dhe eklektik i lejueshme. Njëkohësisht, shirat acide kanë bërë që
programeve të opozitës që nuk përshkohet nga një vegjetacioni edhe i bimëve ekonifere, që shquhen
bosht logjik politik, i mirëfilltë. Atje spikat përpjekja për rezistencë, të mos zhvillohet. Kjo ka sjellë dëme
për të shartuar shtetin si faktor ekonomik me të mëdha në gjendjen shëndetësore të fëmijëve.
ekonominë e tregut, shtetin si pronar dhe desha të Sëmundjet pulmonore të karakterit asmatik në
kujtoj se legjislacionet demokratike të mirëfillta zonën e Laçit janë dhjetëfish më të larta sesa janë
bashkëkohore, konceptin e shtetit të pronës në zonën e rrethit të Pukës, në bazë të një studimi
shtetërore e kanë zëvendësar me konceptin e pronës krahasues që kemi bërë. Prandaj, unë mendoj që
publike. Më ka bërë përshtypje fakti që i tërë në programin real të ketë parasysh që problemet e
programi, për sa i takon shërbimit shëndetësor, ka ekologjisë dhe problemi i trajtimit të gjendjes
vetëm një paragraf ku thuhet se do t’i kushtohet shëndetësore posaçërisht të moshave fëminore të
vëmendje forcimit të shëndetit dhe rritjes të merret më shumë parasysh e të detajohet pak më
jetëgjatësisë, uljes së mëtejshme të vdekshmërisë konkretisht.
foshnjore përmes ndihmave dhe bashkëpunimit me Falemnderit!
organizatat dhe shoqatat ndërkombëtare, Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Esat
humanitare. Më duket si pak që ky shërbim Myftari.
shëndetësor të gjejë zgjidhje për problemet e mëdha Esat Myftari - Duke pasur parasysh se rreth
që ka duke u mbështetur në këto ndihma programit u thanë pothuajse të gjitha mendimet, unë
humanitare, përmes rikonstruktimit dhe përshtatjes po kufizohem vetëm në dy probleme të vogla. E kam
529
fjalën tek informacioni dhe në përgjithësi te shtypi në gjendje të përballojë ato probleme që shtron jeta
politik dhe shoqëror i Perëndimit dhe në veçanti i e përditshme në periferi e sidomos në zonat e thella.
Kosovës. Do të kisha dëshirë që të gjitha bibliotekat Për sa i përket politikës së jashtme, unë mendoj që
e rretheve të pajisen me këtë lloj literature dhe t’u Qeveria nga të gjitha problemet e tjera duhet të kishte
lejohet të gjithë qytetarëve që t’i lexojnë ato pa asnjë nxjerrë në pah dy probleme themelore, çështjen që
pengesë. Meqenëse unë kam punuar te “Rilindja” trajton në një plan tjetër çështjen e mbrojtjes së të
si gazetar dikur, po të keni besim se tash 28 vjet drejtave të shqiptarëve në Kosovë dhe kudo në botë,
nuk më është lejuar të lexoj “Rilindjen” këtu në e para, dhe forcimin e gjithanshëm dhe sa më të
Shqipëri. Prandaj një embargo e tillë mendoj se nuk shpejtë të vendeve me SHBA-në. Në fushën e
na nderon; e dyta, dëshiroj që çështja shqiptare të politikës së brendshme, Qeveria duhet të kujdeset,
marrë karakterin e një edukimi që në fëmini, në mendoj unë, që të mos ketë asnjë forcë të armatosur
mënyrë që ajo të bëhet pjesë e shpirtit tonë dhe jo jashtë kontrollit të saj, të bëhet çarmatosje e të
e momenteve të caktuara politike, çka i ofendon një gjithë personave që nuk bëjnë pjesë në forcat e
pjesë të mirë të shqiptarëve jashtë Shqipërisë kur ruajtjes së rendit.
ndodhen në një realitet të këtillë. Pra, ky është një Falemnderit!
minus i madh i Qeverisë Shqiptare që nga viti 45 e Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Sadedin
këtej. E treta, dëshiroj që nga hartuesit e politikës Balla. Nuk është.
së jashtme shqiptare të kihet parasysh në veçanti Fjalën e ka deputeti Daniel Karanxha.
momenti aktual tepër delikat, nuk them të Daniel Karanxha - Situata që përjetojmë është
përpunohet ndonjë elaborat siç bënë armiqtë tanë nga më të vështirat e më tragjiket që jeton populli
shekullorë, por të paktën të shikohet në të gjitha ynë. Ajo përshkohet nga kriza pa precedencë në
aspektet t’i jepet përgjigjja atyre që ndoshta me historinë tonë dhe shtjellohet në të gjitha fushat:
shpresa të ekzagjerueshme presin zgjidhje nga ekonomike, politike, ideologjike, morale, psikologjike
Qeveria Shqiptare. E katërta, do t’u lutesha kështu etj. Kjo krizë shprehet në radhët e gjata, në rritjen e
diplomatëve shqiptarë që në diasporën kombëtare spekulimit, në humbjen e idealeve dhe në eksodet
me ndershmëri të punojnë që të mënjanohen masive, në rënien morale e materiale, e cila nga
përçarjet midis tyre, mbasi ato herë-herë po marrin përmasat mund të krahasohet vetëm me krizën e
forma shumë të mprehta e të rrezikshme. Prandaj botës kapitaliste të viteve 29-33. Peshat e saj janë
të bëhet përpjekje që çdo problem të shpjegohet aq të mëdha, saqë atë, për herë të parë, e pranon
vetëm me interesat kombëtarë dhe jo ideologjikë dhe vetë Qeveria, e cila nepërmjet zotit Nano
dhe të mos bëhet asnjë figurë e historisë sonë mollë deklaron se ajo ndodhet në një krizë komplekse,
sherri midis tyre e të bëhemi kështu njëkohësisht që është pasojë e problemeve të grumbulluara prej
skenë qesharake e armiqve tanë. vitesh. Me kaq në këtë frazë mbyllet lidhja shkak-
Falemnderit! pasojë e gjendjes sonë të jashtëzakonshme. Po
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ali Spahia. unë mendoj se ky problem duhet analizuar më thellë,
Ali Spahia - I nderuar Kryetar, të nderuar se tek e kaluara i ka rrënjët e tashmja dhe tek e
deputetë, tashmja bazohet e ardhmja. Pra, ky është një
Zoti Nano pranoi se është lejuar groposja e trinom, i cili s’mund të analizohet i copëtuar. Kështu
ndonjë sasie të vogël lëndësh toksike dhe unë duke që veprimi i parë që bën njeriu, kur bie në një pus
pasur parasysh rëndësinë që paraqet ky problem ose në një humnerë, është të shohë sa poshtë ka
për të gjithë vendin, do t’i lutesha Qeverisë t’ia rënë, që të dijë sa lart do të ngrihet. Tashmë është
raportonte hollësisht Kuvendit Popullor gjithçka lidhur e qartë për të gjithë dhe besoj se nuk bëjmë ndonjë
me këtë çështje. gjë të re që shkaqet e së kaluarës duhen kërkuar te
E dyta, gjendja e rëndë e shëndetësisë nuk politika ekonomike e gabuar që është ndjekur në
mund të zgjidhet, mendoj unë, me ndihmën e qytet dhe në fshat, te marrëdhëniet në prodhim, që
organizatave dhe shoqatave bamirëse, ashtu siç bëhen pengesë në zhvillimin e forcave prodhuese.
parasheh programi qeveritar, do një mbështetje të Shkaqet duhen kërkuar në injorimin e ekonomisë
fortë buxhetore. E treta, lë për të dëshiruar shumë dhe vlerësimin e politikës dhe drejtimin super të
përgatitja e kuadrit të lartë. Do ta shikojnë të dy centralizuar të ekonomisë sonë në parimin e
dikasteret e Shëndetësisë dhe i Arsimit, por mbështetjes në forcat e veta. Shtoi këtyre faktorëve
faktikisht që kuadri i lartë që na vjen sot nuk është dhe luftën e klasave, mungesën e të drejtave dhe
530
del tabloja e gabimeve të së kaluarës. Në këtë të të bëhen tratativat për t’u lidhur me qeveritë dhe
kaluar ngrihet e tashmja, një e tashme që realisht organizma të huaj financiarë dhe Qeveria të ketë në
është e pasigurt, pasi vendi ndodhet në një depresion dorë rezultatet konkrete. Në këtë plan të ardhshëm
të thellë. Sipas materialeve të Qeverisë, ai shprehet duhet patjetër të saktësohen rigorozisht këto
në këto drejtime: a) në uljen e të ardhurave të probleme. Kur do të mbushen dyqanet që mendoj
ritmeve kombëtare; b) në uljen e rendimentit të që është kryesore dhe që përbën planin e mëngjesit
punës; c) në rritjen e inflacionit në mbi 30%; d) në të Qeverisë? Si do të shfrytëzohen kapacitetet
shfrytëzimin 20-50% të kapaciteteve prodhuese dhe prodhuese dhe cila është gjendja e rezervave për
40 000 të papunë me 80% krahas atyre mijëra të furnizimin materialo-teknik? Kur do të eliminohet
tjerëve që janë krejtësisht të papunë. Është fakt që papunësia, kur e sa do të rritet mirëqenia, kur do të
duhet studiuar programi. Shikojmë që ai është më i zhduket inflacioni dhe kur do të realizohet konvertimi
mirë se programet paraardhëse. Në të është punuar i monedhës, kur do të bëhet ristrukturimi i ekonomisë
seriozisht, sidomos në planin strategjik. Në të etj.? Këto janë probleme që do të ngriheshin në të
Qeveria premton për një jetë më të mirë, për një ardhmen nga Qeveria, kuptohet pasi do të ketë në
mirëqenie më të lartë, për një lidhje të mirë të dispozicion kohën e duhur që i duhet për tratativa
interesit vetjak me atë të përgjithshëm. Është pozitiv dhe për të pasur burime financiare valutore të duhura.
fakti që për herë të parë shpërndahet i gjithë fitimi Në këtë plan ekzistues që kemi sot në dorë ka ende
pasi hiqen tatimet. Pra, punëtori bëhet bashkëpronar probleme të panjohura. Për mua një problem
në fitim, ndryshe nga më parë që kufizohej deri në shqetësues është problemi i liberalizimit të
2-3 paga mujore. Në program është pozitiv fakti që çmimeve. Nuk ka ndonjë gjë që të kuptohet që
i jepet përparësi zhvillimit të ekonomisë, investimit liberalizimi i çmimeve dhe barazimi me ato të
të kapitaleve të huaja, sidomos në industrinë e lehtë Europës, por më shqetëson ky fakt që këto çmime
dhe ushqimore që janë më rentabël dhe në ato ende në produkte bujqësore e blegtorale janë të larta.
përparësi do të kenë investimet që vijnë nga Premtohet që paga do të ngrihet në gjashtëmujorin
shqiptarët e kamur jashtë atdheut. Po thembra e e dytë, domethënë përfshi deri në muajin dhjetor,
Akilit e këtij programi është ajo që e bëjnë atë një kuptohet që është 6-mujori i dytë dhe shpenzimet
program shkencor, pra, parashikimi i saktë i afateve buxhetore në familje për produkte bujqësore e
për realizimin e objektivave. Ndoshta strategjia dhe blegtorale zënë një peshë specifike të madhe, pra,
taktikat e këtij programi mund të pranoheshin po të ngritja e mëtejshme mund të çojë në uljen e
mos ngrinim një pyetje: Cilat do të jenë burimet mirëqenies së masave punonjëse e të familjes. Së
financiare, sepse pikërisht intensiteti dhe madhësia dyti, një problem i rëndësishëm është lufta kundër
e këtyre investimeve do të përcaktojnë taktikat e spekulimit, i cili duhet të ndodhë më shumë për
këtij plani strategjik? mendimin tim. Sot nuk ndahen dot në praktikë kufijtë
Unë kam bindjen se terapia e shokut e shëron midis privatit të vogël dhe spekulantit. Lufta kundër
më shpejt sëmundjen. Po jam i bindur se Qeveria spekulantit është një luftë mjaft me rëndësi, e cila i
nuk është për terapinë e shokut, sepse siç e sjell dëm si mirëqenies së popullit, ashtu dhe të
dëgjuam dhe nga përgjigjet e zotit Nano, ajo nuk i ardhurave buxhetore. Policia Financiare duhet të
disponon fondet monetare të nevojshme. Mendoj se luftojë sot si spekulantin e vogël, ashtu dhe
të paktën do të duheshin 1-2 miliardë në vit për ta spekulantin e madh nesër, sepse kjo periudhë
bërë këtë terapi. Tani që, aktualisht, Qeveria nuk i tranzicioni që kalojmë krijon hapësira pa pasur për
ka në dorë burimet valutore financiare të huaja, do spekulim, sidomos në shoqëritë aksionere, në
të ishte më mirë që ajo në plan të saj të kishte dhe licencat, në dhënien me qira të tokës etj. Një
një variant rezervë, atë variant që mbështetet në problem i rëndësishëm që duhet të zgjidhë Qeveria
rezervat materiale e financiare të brendshme e të është edhe rrethi vicioz punë-pagë. Pra, nuk
jashtme që disponojmë, në epërsitë e privatizimit, punohet se nuk paguhet. Nuk paguhet se nuk
në rrugët e realizimit të tij, në rritjen e rendimentit punohet. Ky rreth vicioz duhet çarë me forcë me
nga privati si rezultat i rritjes së intensitetit të punës çfarëdo çmimi, për të treguar se puna shpërblehet.
etj., si dhe nga shkurtimet e organikave të tepërta; Se ajo nuk ka kufij sasiorë; se i vetmi tregues kryesor
dhe, si variant i dytë, të jetë ky që kemi në dorë, i i saj është shkalla e rentabilitetit që paraqet. Për
cili duhet të detajohet më saktë në një mbledhje të problemin e tokës, do të kisha mendimin se ajo do
ardhshme të Qeverisë në Kuvendin Popullor, mbasi të shitet e blihet brenda vendit, sepse është e qartë
531
që ekonomia e tregut që ndërtojmë duhet të problem mund të zgjidhet. Natyrisht, kërkon një
mbështetet në një bazë ekonomike të njëjtë me impenjim të Qeverisë në të ardhmen. Kam bindjen
pronën private. Jam dakord me mendimin e deputetit se Qeveria do të bëjë ç’është e mundur për të
Neritan Ceka që shpërndarja e tokës duhet bërë zgjidhur këtë problem që është shqetësues për gjithë
falas se janë vlera, me përjashtim të tokës, të cilat qytetin e Elbasanit.
janë rezultat i punës së materializuar të punonjësve dhe Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Argjir
duhet t’i përkasin atij falas, shitja e tokës do të ishte Panariti.
mekanizëm më efikas që do të rregullonte mirëqenien e Argjir Panariti - Për të ndihmuar çështjen e
fshatit, si dhe fluksin e fuqisë punëtore etj. metalurgjisë e kisha, meqë bëra dhe një pyetje lidhur
Së fundi, do të ngre dhe një problem të fundit. me sasinë e çelikut rreth 200 000 tonë në vit. Do t’i
Mendoj që me këtë shpreh dhe mendimin e rekomandoja kabinetit të ri që të merrte këto masa:
deputetëve të rrethit të Elbasanit, një problem që 1)Njësimin e çmimeve me vlerën reale dhe për
ka të bëjë me ndotjen e madhe të ambientit në produktet që hyjnë në Kombinatin Metalurgjik.
Elbasan. Tani po të vish nga Kërraba të gjithë e 2)Ndërprerjen e dotacionit për uzinat me humbje;
shohin që Elbasani ndodhet në një re tymi, ku konkretisht uzinën 12 dhe nikel- kobaltin urgjentisht,
dallohet qartë tymi i uzinës 12 që është i kuq, plus që qe një investim i kotë, rreth 40 milionë dollarë
dallohet i TEC- it i bardhë dhe i koksit etj., me radhë. për vitin 1990 e ka mbyllur aktivitetin me 1,8 milionë
Sipas të dhënave të statistikave që disponojnë dollarë humbje. Të mendosh që e morëm nga një
personat që janë në këtë punë, del që ndotja e firmë gjermanoperëndimore Salsigeri, por firmë
ambientit i kalon nga 5-50 herë parametrat anonime në metalurgji. Si masë të tretë, domethënë
ndërkombëtarë të lejuar, të krahasuar me Italinë. rikuperimin fizik të projektit mbi një bazë morale
Bioksidi i karbonit është 50 herë më i lartë në qytet, më të lartë, duke aplikuar me konsekuencë sa më
domethënë 5000% shkalla e ndotjes mbi parametrat lartë përfitime të sigurta janë këto: pakësimi i ndotjes
ndërkombëtarë të lejuar. Mendoj që ky është menjëherë, që pak më përpara ngriti dhe deputeti
problem. Është një shqetësim serioz në qytetin e Daniel Karanxha, si efekt i mbylljes së oxhaqeve
Elbasanit, sepse ende nuk ka studime dhe nuk dimë të Uzinës 12 edhe të pakësimit të tymrave që dalin
sa ndikon kjo ndotje e ambientit në rritjen e nga oxhaku i TEC - it për efekt të rënies së punës.
vdekshmërisë së popullatës në qytet. Mendojmë që Lirimi i fondeve të mëdha në valutë dhe sigurimi i
në Elbasan vdekja vjen nga ajri, domethënë nga energjisë shtesë nga kursimi, rritja e prodhimit të
ndotja e ambientit. Këtu ka disa probleme: si mund gizës edhe çelikut, që lidhet dhe me eksportin,
të rregullohet? Unë e kuptoj dhe jam plotësisht duke menduar se eksport në të njëjtën kohë është
dakord dhe i arsyeshëm që nuk mund të mbyllet dhe pakësimi i importit të çeliqeve dhe, nga ana
menjëherë Kombinati Metalurgjik, për problemet tjetër, përmirësimi cilësor i metalit dhe asortimentit.
ekonomike e sociale që mund të krijojë, por ama Doja të ndërhyja dhe për një çështje tjetër. U
dihet që ndotjet më të mëdha i sjell TEC - i. Është tha një fjalë nga një koleg i Partisë Demokratike në
njëkohësisht dhe uzina 12 dhe këto përkohësisht lidhje me kandidaturën e Maqo Lakrorit. Për të
mund të mbyllen në ka rrugë të rregullimit të tyre. dëshmuar që ne bëjmë opozitë konstruktive, unë
TEC - i ka një ndotje të madhe, sepse përdor qymyre këtë kandidaturë dëshiroj ta marr në mbrojtje; madje,
shumë të varfëruara. Në qoftë se përdorim qymyr meqenëse më jepet mundësia që se merr asnjë nga
me cilësi më të lartë, mund të ulet në një shkallë shokët e Partisë së Punës, i bëj mirë këtij kandidati.
më të madhe ndotja e ambientit. Në qoftë se bëhet E njoh mirë prej shumë vjetësh. Vazhdimisht ka
me gaz, ndotja e ambientit ulet akoma më tepër. punuar në arsim, në universitet, po unë kam qenë i
Njëkohësisht, një gjë tjetër është kjo që mund të jashtëm. Mendoja se është nga kandidaturat më të
mbyllen përkohësisht këto. Sa të bëhet goditura. Në qoftë se do të bëja vërejtje personalisht,
rikonstruktimi i tyre, mundësitë monetare e do t’i kisha në drejtim të Tregtisë së Jashtme,
financiare për të mbyllur këtë ndërmarrje meqenëse ai shok e ka drejtuar prej shumë kohësh
përkohësisht, sa të merren masat ekologjike, Tregtinë e Jashtme. Mendoj që Tregtia e Jashtme
mendoj që janë, sepse ka një asistencë sociale të ka qenë një nga pikat më të dobëta në sistemin
falur. Po të llogaris 20-40% të punonjësve të tonë të qeverisjes, një sektor që në përgjithësi nuk
metalurgjisë që marrin rrogën kot, që sorollaten, që ka punuar me kompetencë.
bëjnë një fond të madh buxhetor, unë mendoj që ky Të fundit fare, meqenëse s’u përmend nga asnjë
532
këtu, doja që të merrja në mbrojtje pensionistët. parasysh sferën e jetës socialkulturore të rinisë,
Doja t’i merrja në mbrojtje ata, përpara këtij fakti duke përfshirë këtu dhe dëfrimin, gjithmonë duke
tani që një pjesë e madhe e popullsisë do të vihet ruajtur normat morale dhe tradicionale të popullit
para rritjes së çmimeve dhe të inflacionit; pensionet tonë. Pra, dhe këtu biznesi nuk përjashtohet.
e ulëta duhet patjetër që të rriten. Kaq kisha. Së dyti, desha të them dhe dy fjalë për
Falemnderit! universitetin. Do të ishte normale që universiteti si
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Ridvan institucion i veçantë jo vetëm arsimor, por dhe
Peshkëpia. kulturor e shkencor dhe që mund të shtrihet dhe në
Ridvan Peshkëpia - Në lidhje me programin e kompetencat e disa ministrive, të dalë një institucion
Qeverisë, në përgjithësi dhe në lidhje me pika të kohor. Në lidhje me këto hollësi të këtij problemi,
veçanta të tij për të mirat dhe të metat që është specialistët mund të diskutojnë dhe të konkludojnë.
diskutuar gjatë sot, problemet përgjithësish janë Ajo me të cilën unë dua të ngul këmbë është se
ezauruar. Unë do të doja shkurtimisht t’i tërhiqja dua të paralajmëroj kandidatin për kryeministër se
vëmendjen Qeverisë rreth problemeve rinore, të cilat lëvizja dhe greva studentore do të ketë këto anë
në programin e saj, për fat të keq, nuk zënë vendin karakteristike edhe për studentët e vendeve
e duhur. Do të doja t’i kujtoja Qeverisë së re se perëndimore e jo më për studentët tanë, jeta
ndoshta kontingjenti më i rëndësishëm dhe më vital studentore e të cilëve është e mbushur me probleme.
që do ta ndihmojë të realizojë programin e saj është Këto lëvizje, sikur të jenë me probleme ekonomike
rinia. Por fatkeqësisht, rinia jonë, një pjesë, duke u ashtu dhe politike, mendoj që nuk duhet të shikohen
përfshirë nga pasiguria e mungesa e besimit në të me paragjykime dhe askush nuk duhet të mendojë
ardhmen, synon, tashmë, Perëndimin. se studentët mund të manipulohen nga forca
Ngul këmbë se emergjenca e këtij problemi dhe politike. Ato do të ngrihen në lëvizje kur ta ndiejnë
dëshirat e mira për të realizuar programin e tij duhet të nevojshme dhe do të kthehen në shkollë kur ta
ta angazhojë zotin Fatos Nano dhe Qeverinë e tij të ndiejnë të nevojshme. E mira do të ishte që në të
marrë masa urgjente qoftë dhe të kushtueshme, që ardhmen. . .
reforma në ekonomi të fillojë me ndërprerjen e (Në sallë dëgjohen zëra).
eksodit tragjik që e ka përfshirë rininë. Megjithëse Kastriot Islami - Ju lutem, dëgjoni se është
mund të themi që deri në njëfarë mase këto dy student, ju lutem!
probleme janë të zgjidhura me njëra-tjetrën, Ridvan Peshkëpia - Zoti Kryetar, janë disa
domethënë reforma me ndërprerjen e eksodit. Në deputetë që bëjnë zhurmë, ju lutem krijoni
lidhje me eksodin e rinisë, unë nuk mendoj që të mundësinë që të dëgjojnë.
vështirësohet lëvizja e qytetarëve tanë jashtë, por Kastriot Islami - Prandaj, ju thashë, dëgjojeni!
krijimin e mundësive që energjitë e pashtershme Ridvan Peshkëpia - Do të ishte mirë që në të
intelektuale fizike të rinisë sonë të përdoren për të ardhmen të merreshin masa të tilla drastike ndaj
mirën e Shqipërisë. Këtu duhet marrë parasysh dhe universitetit tonë, ndaj tempullit të kulturës sonë
specifika e jetës rinore që është dëshira për dëfrim. kombëtare që të çonin në denormalizimin e procesit
Shpeshherë kjo është një nga arsyet që të rinjtë mësimor në asnjë rast.
tanë sakrifikojnë të lënë një punë më të mirë në Falemnderit!
Shqipëri dhe të venë për të punuar e jetuar në Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Bardhyl
Europë, në kushtet diskriminuese e morale të Reso.
punësimit, por me të ardhura më të mira materiale. Bardhyl Reso - I nderuari zoti Kryetar,
Prandaj, konkretisht, në rast se punësimi i të rinjve Të nderuar deputetë,
është një problem, që gjithsesi është përfshirë në Jemi në momentet më delikate të historisë së
problemin e punësimit, në projektprogramin e popullit tonë. Po analizojmë e përcaktojmë forcat
Qeverisë çështja e jetës socialkulturore dhe me me të cilat do të shkojmë nga një sistem shoqëror
shpenzime të kohës së lirë nga rinia duhet të mbahet i falimentuar në një sistem tjetër, të cilin bota e ka
mirë parasysh dhe të stimulohet e kontrollohet, pasi ngritur dhe i ka shijuar frytet e saj. Megjithëse rrugët
është një nga faktorët bazë për mbajtjen e të rinjve janë të shkelura dhe fatmirësisht ne mund të ecim
larg nga jeta e errët e imoralitetit dhe e kriminalitetit. pas tyre, duke pasur parasysh specifikat tona,
Veç asaj, siç i takon një vendi që kërkon të aplikojë kryesisht prapambetjen dhe shtypje më të madhe,
ekonominë e tregut, edhe këtu duhet të kemi në programin e Qeverisë së re, shumë probleme
533
janë të pazbërthyera mirë e në mënyrë të veçantë perspektiv të burimeve energjetike të vendit.

në dimensionimin e tyre në kohë. Populli pret Praktikisht ne jemi në kufijtë e plotësimit të nevojave
zgjidhje konkrete. Ai do afate për ato gjëra që të vendit me energji. Prandaj në programin e
mendohen se mund të zgjidhen. Kështu ai mund të Qeverisë ky problem kërkon kujdes të veçantë, se
rifitojë besimin e humbur, të rifitojë qetësinë e t’i duke u mbështetur kryesisht në hidroenergjetikën,
vihet punës, duke parë në çdo hap frytet e saj. Për ne që në vitin e ardhshëm, do të jemi në kushtet e
të mos përsëritur gjëra që i kanë ngritur në diskutimet deficiteve edhe në këtë fushë. E ardhmja e vendit
e tyre deputetët parafolës, desha të prek vetëm tri varet nga konkretizimi i programit të Qeverisë, të
çështje: paraqitur nga zoti Nano, për të cilin domosdoshmëri
E para, nuk e gjej me vend nga zoti Nano, i cili është dimensionimi i tij në kohë dhe Qeveria ta
për postin Ministrit të Rendit Publik propozon zotin paraqesë së më parë.
Hajredin Shyti, i cili deri sot ishte zëvendësministër Kastriot Islami - Meqenëse s’ka deputetë të
i Ministrisë së Punëve të Brendshme, ndihmës i tjerë të regjistruar për diskutim, fjalën ia japim
zotit Gramoz Ruçi, i cili pavarësisht se në ngjarjet Kryeministrit Fatos Nano.
tragjike të Shkodrës nuk u lakua si duhet, mendoj Fatos Nano - I nderuar Kryetar, të nderuar
se është në këto ngjarje me më përgjegjësi direkte kolegë deputetë,
sesa vetë zoti ministër. Prandaj në një kohë që Po ju drejtohem jo rastësisht me fjalën kolegë,
çështja e përcaktimit të përgjegjësisë për masakrën sepse gjithë ky diskutim i gjatë, mbase dhe lodhës,
e Shkodrës është ende e pazgjidhur, zoti Hajredin për platformën e programit që paraqita, në emër të
Shyti nuk duhet të jetë në postin që propozohet, aq Qeverisë së re, kam bindjen se u bë në një frymë
më tepër, siç u përmend dhe nga disa deputetë të konstruktive. Ne të gjithë mbajtëm shënime të
tjerë në këtë ministri duhet të drejtojnë civilë dhe hollësishme për sugjerimet dhe vërejtjet që bëtë.
me profesion jurist. E dyta, lidhur me ndihmat dhe Është detyrë e vështirë të realizosh zgjidhjen e
investimet e huaja mendoj se pavarësisht se ato problemeve të akumuluara, por është detyrë
janë të mirëpritura nga cilëtdo qofshin, ne duhet të patriotike të angazhohesh për zgjidhjen e tyre, duke
mbështesim, në radhë të parë, fuqitë më të mëdha sakrifikuar mjaft nga interesat personalë. Me këtë
ekonomike në Europë dhe Shtetet e Bashkuara të rast ju falënderoj për qëndrimin konstruktiv, në emër
Amerikës. Për këtë desha të theksoj se lidhjet me të Qeverisë së re, për nxitjen për punë të ndershme
Gjermaninë, i cili qe vendi i parë i Tregut të profesioniste pa paragjykime që na dhatë dhe ju
Përbashkët Europian që na ofroi ndihma e kredi në konfirmoj edhe një herë angazhimin se nuk do t’u
të gjitha format, por fatkeqësisht ne në atë kohë largohemi përgjegjësive, as punës. Përsëris së fundi
nuk patëm mundësi t’i kuptonim ato, prandaj ne dhe angazhimin që në një nga sesionet më të afërta të
duhet t’i drejtohemi nëpërmjet formave më të Kuvendit, me të gjitha sugjerimet, vërejtjet dhe
arsyeshme, madje do të kërkojmë ndjesë për këtë kritikat që u bënë, ne do të vijmë hapur me një
gabim që kemi bërë, si bëri princi gjerman përpara program më të konkretizuar, me afate, me
papës Grigori dhe ndihmat, kreditë dhe lidhjet me rrugëzgjidhje konkrete të problemeve, vërtet të
Gjermaninë duhet të vendosen sa të jetë e mundur ndërlikuara që të gjithë i trajtuan me shqetësim. Do
më parë. Gjermania është ndër të paktat vende në të përsërisja, jo për formalitet dhe as për komoditet,
Europë që në 10-vjeçarët e fundit i ka mbrojtur nevojën që këtë angazhim konstruktiv ta shprehin
interesat e shqiptarëve etnikë. Me interes të veçantë të gjithë në punë konkrete. Të mos harrojmë që jemi
duhen parë lidhjet me SHBA-në, jo vetëm për shkak rrogëtarë dhe çdo sekondë, qoftë, edhe e humbur
të diasporës së fuqishme të shqiptarëve në Amerikë, në mënyrë konstruktive, duhet të matet me çfarë
por për faktin se futja e Shteteve të Bashkuara dhe krijon, pra pa neglizhuar, sepse këtë treguam, që
proceset e transformimeve politike dhe ekonomike nuk i neglizhojmë problemet e mëdha që ka vendi,
në vendin tonë do të tregojnë se ata janë futur problemet e mëdha që kanë njerëzit e thjeshtë, që
përfundimisht në rrugën e demokratizimit të presin jo vetëm nga Qeveria, por nga të gjithë ne.
shoqërisë shqiptare. Prandaj dhe do të ishte urgjente T’u drejtohemi atyre me mesazhe realiste se si po
për këtë qëllim vajtja e një delegacioni të madh punojmë ne për t’ua lehtësuar barrën. Prandaj apeli
ekonomik parlamentar në SHBA, e Kryeministrit dhe që përmendëm në programin e Qeverisë për
po të jetë nevoja e vetë Presidentit. bashkëbisedim të hapur, për zgjidhjen e problemeve
Desha të prek një problem lidhur me zhvillimin dhe jo për përplasje antagoniste grupesh sociale,
534
interesat dhe kërkesat e të cilave janë të ligjshme ato angazhime të lidhjes me botën, të vizitave të
dhe të respektueshme, të mos e vënë cilindo që saj të shpejta në disa kryeqytete për interesat tanë
vjen në Qeveri, në rastin konkret në Qeverinë e re të vendit dhe të popullit. Kishim dhe për një interes
përpara një situate ku askush të mos justifikonte tjetër të madh, t’u lëmë një lloj hapësire e kohe
besimin që i jepet. Këtë e kam mesazh realizimi. njerëzve, deputetëve që të mund të kontaktojnë me
Një Qeveri e re, për të cilën edhe ju shprehët njerëzit poshtë, që të mund të ndihmojnë në këtë
angazhimin dhe kërkesën që duhet të shkëputet periudhë sado të shkurtër kohe, në disa shqetësime
nga skema të vjetëruara që s’i qëndrojnë më kohës, jo të vogla që kanë lindur, prandaj unë gjykoj që kur
nuk mund të ngrihet në këmbë dhe të rimëkëmbë kemi arritur në një pikë të tillë të përfundimit të
bashkë me angazhimin e zgjedhësve nga populli, diskutimeve, është e udhës që të procedojmë në
sepse unë nuk e konceptoj dot rolin e deputetit atë propozim tuajin. Është fjala që do të mund të
jashtë një figure krejt të re që di, duke imponuar respektojmë atë nen të Kushtetutës, të pjesëmarrjes
autoritetin që i kanë dhënë zgjedhësit, të vërë së nevojshme të deputetëve, dhe në qoftë se
përpara burokratët dhe ata që paguhen pa krijuar pjesëmarrjen e nevojshme të deputetëve në këtë
hiçgjë, se kështu do të mundte të justifikonte veten, sallë e kemi, unë nuk shikoj arsye që këtë proces
qoftë dhe për një kohë të shkurtër. Ju flas me ta shtyjmë.
mesazhin edhe të Qeverisë së Punës, që kam Neritan Ceka - Zoti Kryetar, fraksioni që
kryesuar, edhe për aq kohë nuk punuam si të përfaqësoj unë në Parlament vihet vazhdimisht
përkohshëm, por u përpoqëm sa mundëm, në këto përpara të papriturave. Asnjëherë nuk jepet një rend
vështirësi të hapnim zgjidhje perspektive. Na lejoni dite, asnjëherë nuk dimë se ç’do bëhet, dhe ne nuk
dhe na mbështesni që, pa iu shmangur vështirësive, jemi këtu për të bërë një stoli të Parlamentit, për t’i
të hapim rrugë për zgjidhjen e problemeve të vështira dhënë një fasadë demokratike një Parlamenti, që
që janë akumuluar. do të mbetet monist dhe të imponohet. Prandaj,
Falemnderit! ngul këmbë për të mos ashpërsuar klimën, e cila
Kastriot Islami - Në bazë të nenit 33, të ligjit deri sot ka qenë konstruktive, që ky vendim të merret
“Për dispozitat kryesore kushtetuese”, hedh në votë nesër paradite dhe punimet ju propozoj t’i hapni si
miratimin dhe përbërjen e Qeverisë dhe të programit zakonisht në orën 10.00
të saj. Kastriot Islami - Ju lutem, sa për t’ju sqaruar.
Kush është pro? Rendi i ditës është dhënë para tri ditësh: Shqyrtimi
Neritan Ceka - Zoti Kryetar, besoj së tani po i dhe miratimi i programit dhe i Qeverisë. Më duket
kaloni kompetencat dhe, më duket, se po rrezikoni se diskutimet, pyetjet, vërejtjet u zhvilluan në mënyrë
vetë punimet e Kuvendit. Ju propozoj që ajo që doni shumë normale dhe arritëm pikërisht në atë pikë të
të bëni sot, ta bëni nesër. Ndryshe fraksioni ynë marrjes së votëbesimit. Unë për veten time nuk arrij
tërhiqet dhe vjen të hënën. ta kuptoj përse ngulet këmbë pikërisht në këto
Kastriot Islami - Fjalën e ka Ismail Lleshi. momente, duke pasur parasysh edhe diskutimin e
Ismail Lleshi - Kryetarët e grupeve deputetit Lleshi.
parlamentare, së bashku me udhëheqësin e Partisë Neritan Ceka - Ne, zoti Kryetar, ju lëmë të
Demokratike, me Kryeministrin, patën një takim me vazhdoni punën, ashtu siç e keni menduar dhe natën
Presidentin lidhur me disa çështje që kishin të bënin e mirë!
me këtë pikë të rendit të ditës të Kuvendit. Ismail Lleshi - Atëherë t’i presim sa të ikin.
Shqetësimi i përbashkët, të cilin e kapërcyen në Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
një mendim të përbashkët, ishte si t’i jepnim udhë Lush Përpali - Çfarë halli kanë?
sa më shpejt diskutimit të kësaj çështjeje. Dhe Kastriot Islami - Asnjë hall s’kanë. Fjalën e ka
sikurse erdhëm sot në mendimin dhe të diskutantit Halil Elezi.
të fundit, u ezauruan çështjet, diskutimet përfunduan Halil Elezi - Kam mendimin, shoku Kryetar,
dhe vijnë në mënyrë logjike te përfundimi i votimit. që vërejtjet që janë bërë, të cilat kemi bërë vetë ne
Nuk e kishim thjesht një shqetësim procedure, por në adresë të punës sonë, që shpeshherë nuk e kemi
e kishim një shqetësim serioz si ta shpejtojmë këtë shfrytëzuar kohën, ato qëndrojnë, e para. E dyta,
proces, sepse lidhej e para dhe kryesorja që të do të thosha që ne deputetët e Partisë së Punës
mund me atë interes të përbashkët t’i krijonim nuk diskutuam jo se nuk kishim për të diskutuar,
Qeverisë së re një autoritet të dalë nga Kuvendi në por e gjykuam për të mirën e punës, për të mirë të
535
atij mendimi të përbashket që të mbarojmë sa më mirë këto punë, ose kështu nuk i nënshtrohemi më
shpejt, për hatër të së voglës, të mos sakrifikojmë tekave të disa njerëzve të papërgjegjshëm. Të
të madhen. Unë isha me mendimin që t’ju dënohet publikisht akti i deputetëve të Partisë
propozojmë juve si Kryesi e Kuvendit dhe shokëve Demokratike, në rast se mbajnë qëndrime të tilla të
të tjerë që të përfundojmë sot, siç e keni dhe ju padrejta. Ne nuk diskutuam, se do të donim të
mendimin. Të ndërpresim ndoshta 3-4 ditë punimet fitonim kohë.
që të shkojmë nëpër rrethe në punët ku kemi dhe Atëherë si ta quajmë këtë nënshtrim, apo
detyra të tjera, të kryejmë edhe atje punë, të takohemi drejtësi? Mua më duket se duhet t’i shikojmë mirë
me njerëzit, po dhe për hatër tonë, se ngjasojmë me këto punë. Ju si drejtues, i thërrisni dhe i sqaroni
konviktorët; u bënë 10-12 ditë pa lëvizur. këto punë, se ndryshe ne këtë drejtë kemi, të
Kastriot Islami - Kush është pro me përbërjen votojmë ashtu si janë rregullat, si janë ligjet; nuk e
dhe programin e Qeverisë? quajmë të drejtë qëndrimin që mbajtën sot deputetët
Flamur Çani - Ashtu siç tha shoku Halil, jemi në mënyrë të detyruar dhe u larguan. Kujt i shërben
tërhequr në diskutimet se mund të ngriheshim dhe kjo? Në rast se ... t’i thuhet popullit kjo.
mund të bënim edhe debate këtu; dhe me të drejtë Kastriot Islami - Ju lutem, ju si deputetë keni
po na bien në qafë shumë. Unë kam mendimin të të drejtë të thoni mendimin tuaj. Ne, si Kryesi kemi
mos e prishim ne. T’i lëmë ashtu siç e kanë e siç mbajtur një qëndrim logjik. Thashë dhe një herë
po sillen deri tani, të fillojmë nesër në orën 8. Mund tjetër, sipas paraqitjes së programit dhe përbërjes,
të takohen edhe një herë shokët e grupeve mbas vërejtjeve dhe sugjerimeve, mbas diskutimeve
parlamentare, gjysmë ore punë është. Mund të në mënyrë logjike, shkuam në votim. Ju keni të drejtë
mblidhemi nesër dhe mund të ikim. Nuk do të jetë të vendosni ndryshe. Fjalën e ka deputetja Elvira
mirë, të mos e bëjmë edhe ne si disa. Shapllo.
Kostandin Hoxha - Mua më duket që Elvira Shapllo - Kisha mendimin që atyre t’u
propozimi që bën shoku Flamur tani është i drejtë. sugjerohet që në fillim vetëm për votim. Nesër të
Të tërë jemi shumë të shqetësuar për fatet e vendit. vijnë vetëm për votim, në mënyrë që ne ta
Nuk flasim për një gjë 24-orëshe. Mua më duket që konkludojmë me gjithë Parlamentin, se është një
qëndrimi i Grupit të Partisë Demokratike nuk është problem serioz zgjedhja e Qeverisë. Ne të bëjmë
i drejtë. Në një gjendje të tillë, e vërtetë është që një tërheqje, ndoshta fitojmë.
nuk duhet të shfrytëzojmë gjithnjë parimin e Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Fehmi
shumicës, po ama nuk është e drejtë që edhe pakica Abdiu.
të jetë kaq sensibël. Më duket gjithçka ka shkuar Fehmi Abdiu - Ne nuk jemi pajtuar me
normalisht. Diskutimet qenë shumë konstruktive, qëndrimet dhe sjelljet e tyre; as në seancën e parë
është e drejtë që të tërë kishim diskutime në xhep, nuk u paraqitën. Megjithatë të gjithë bashkë ramë
por për hir të asaj kërkese që ka tërë populli, tërë dakord njëzëri dhe u bëmë ftesë, u bëmë thirrje për
zgjedhësit tanë, u gjykua që të flasim sa më pak, të ardhur dhe ata erdhën. . .
në interes të mbarimit të shpejtë të punës dhe nuk Një deputet - . . . në mënyrë që ajo të zgjidhë
ishte nevoja pse të bëhej kjo. Megjithatë, për hir të hallet që na kanë rënë përmbi supe. Grupi i
unitetit, për hir të frymës që ka mbizotëruar në deputetëve të partisë sonë është treguar gjatë këtyre
Kuvend deri tani, pavarësisht nga ekseset, për hir 25 ditëve shumë zemërgjerë. Unë mendoj të mos e
të unitetit të popullit, thjesht të kësaj, unë propozoj prishim për një natë. Po ju bëj thirrje të gjithë
që të merret takim sot ose nesër në mëngjes: shokëve. Të konsultohen kryetarët e grupeve
Kryesia e Kuvendit, udhëheqësit e të tria grupeve parlamentare sonte natën dhe nesër në orën 9 të
parlamentare, dhe Kuvendi të fillojë në orën 9.00. takohemi për të votuar përfundimisht për votëbesimin
Ata që kanë mendim tjetër të propozojnë vetë. S’ka e Qeverisë sonë të re.
nevojë për sufler. Falemnderit!
Falemnderit! Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Namik
Kastriot Islami - Kush është pro që të fillojnë Dokle.
punimet nesër në orën 9.00? Ju lutem, uluni, të Namik Dokle - Unë jam plotësisht dakort me
mbarojmë votimin, pastaj flisni! propozimet e disa deputetëve parafolës që votimi
Një deputet - Një minutë, të themi edhe ne ose dhënia e votëbesimit për programin e Qeverisë
mendimin tonë. Unë kam mendimin, që ose i bëni të bëhet në orën 9, por nuk kam gjë t’u shtoj
536
vërejtjeve të shokëve për deputetët që ikën, sepse të atdheut. Është me gjithë mend për t’u revoltuar
ata ishin pakica e pakicës dhe jam plotësisht dakord dhe për të ardhur keq nga një veprim i tillë nga njerëz
me vërejtjet që u bënë, por kam vërejtje për të ulët. Unë jam dakord, si dhe shokët, ta bëjmë
shumicën e pakicës, e cila rrodhi pak nga pak dhe nesër atë takimin në orën 9 e të vijmë në Parlament.
la vendin bosh për më tepër për ata deputetë, të Jemi treguar zemërgjerë dhe do tregohemi
cilët i dhanë emrat Kryesisë për diskutim; Kryetari zemërgjerë deri në fund, se jemi bij besnikë të
u detyrua të lexojë emrat dhe ata nuk ishin në sallë. popullit e do t’i shërbejmë popullit. Kemi nevojë edhe
Ky më duket një qëndrim jo serioz i një deputeti që për votëbesimin dhe për mendjet e njerëzve të tjerë.
përfaqëson popullin, megjithatë ne e diskutuam me Prandaj u bëj thirrje dhe shokëve të mi që nesër të
forcë problemin dhe u bënë shumë sugjerime. U vijnë e të takohemi këtu në Parlament.
bënë shumë vërejtje, diskutoi dhe Kryeministri dhe Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Osman
u angazhua për t’ i pasur këto parasysh, prandaj Murati.
unë mendoj se kemi ardhur në çastin final të vendimit. Osman Murati - Unë desha të them se ju si
Këtë ta bëjmë nesër në orën 9. Kryesi seancat e Kuvendit Popullor i keni drejtuar
Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Jani Jani. me korrektesë për gjithë Parlamentin, si për ne dhe
Jani Jani - Zoti Kryetar, na vjen shumë keq, për opozitën.
por ne nuk mund të asistojmë në mbledhje të Partisë Së dyti, desha të theksoj këtë fakt: po krijohet
së Punës, prandaj ç’është për t’u zgjidhur, të një përshtypje në popull sikur po qe opozita e po
zgjidhet, sot ose nesër. diskutoi ajo, merret parasysh, dhe ne terheqim
Kastriot Islami - Unë, si Kryetar i Kryesisë, diskutimet për shkurtim kohe. Kjo është në interes
do t’ju bëj thirrje dhe juve të Omonias të jepni të punës, domosdo, por korrektesa, disiplina dhe
mendimin tuaj, sepse ishit të pranishëm në mbledhje rregullorja e përkohshme e miratuar është për të
me Presidentin, lidhur me qëndrimin që do të gjithë njësoj dhe duhet të respektojmë atë që ta
mbanim për formimin e Qeverisë. Megjithatë ky zbatojmë deri në një, qofshim ne, deputetët e Partisë
është pozicioni tuaj. së Punës, apo të opozitës. Halle kemi shumë, ne
Jani Jani - Nuk mund t’i jepet votëbesimi mund ta lëmë votimin nesër, se është moment i
Qeverisë në mungesë të opozitës. rëndësishëm dhe solemn, por kjo të mos bëhet rrugë
Kastriot Islami - Jo, duhet të thoni diçka për për herë tjetër.
qëndrimin e opozitës, nuk ju detyroj. Fjalën e ka Ilir Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti …
Dushi. Një deputet - Po bëhen 26 ditë sot dhe nga
Ilir Dushi - Është shumë i rëndësishëm ky 14 çështjet që kishte rendi i ditës i këtij sesioni,
moment që kalojmë ne sot. Është sa delikat dhe deri tani s’kemi mbaruar të pestën ose baras me
me përgjegjësi. Nuk jemi në një mbledhje të Partisë 35%; çka tregon një rendiment shumë të ulët. Duke
së Punës. Jemi në Parlament Dhe përpara kemi harxhuar një pjesë të madhe të kohës, unë jam i
një Kryesi që na drejton. E kemi mbyllur këtë sesion mendimit që ne të vijmë nesër përsëri këtu për hir
të Parlamentit tonë. Është një veprim shumë i të unitetit gjithëkombëtar dhe menjëherë direkt në
papërgjegjshëm i këtyre deputetëve të Partisë votim. Erdhën, s’erdhën, ne duhet të votojmë për
Demokratike dhe është i paramenduar. Ata drejtojnë Qeverinë e re dhe t’u bëjmë thirrje shokëve të
sikur janë zotërinj, kurse ne jemi njerëz dhe Omonias për këtë problem.
shërbëtorë të tyre, që duhet t’i bindemi asaj pakice Jani Jani - Ne nuk kemi nevojë për thirrje, por dua
të popullsisë të Republikës sonë. Do të jetë turp të them zoti Kryetar, që dje në takimin me Presidentin ne
për popullin tonë për ata 40% që do të shkojnë pas nuk caktuam se sot do t’i japim votëbesimin Qeverisë;
berihait të këtyre njerëzve, prandaj i bëj thirrje popullit, nuk e përcaktuam si datë dhe si ditë.
kudo që të jetë, të dëgjojë dhe të mos marrë Kastriot Islami - Ju lutem, ju thashë do të
mendjen e 2-3 njerëzve, po të shikojë fatet e tij; të mbajmë qëndrim konstruktiv dhe më duket. . .
shikojë kush janë forcat politike, që kanë marrë në Jani Jani - Kemi mbajtur qëndrim konstruktiv,
dorë fatet e këtij populli. Kush janë ata që do ta për këtë s’mund të na …
çojnë atë drejt mirëqenies dhe begatisë dhe kush Kastriot Islami - Një minutë, t’jua sqaroj unë,
janë ata që do ta çojnë në përçarje dhe në ku është qëndrimi konstruktiv, pas paraqitjes së
vëllavrasje? Të shikojnë kush janë ata që duan t’i programit, pas pyetjeve, pas vërejtjeve, pas
hapin dyert drejt Europës dhe botës, drejt përparimit përgjigjeve të Kryeministrit, pas diskutimeve unë nuk
537
e di se çfarë mund të vijë gjë tjetër, në qoftë se jemi nesër në orën 9, duke bërë vetëm votimin? Kundër?
deri në fund konstruktivë. Abstenim? Mbledhja fillon nesër, në orën 9.00
Kush është pro që mbledhjen ta shtyjmë për
E diel, 12.05.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Meqenëse shumica është e brenda disa orësh. Prandaj kërkoj që në vazhdim të
pranishme, seancën e deklaroj të hapur. punimeve të përcaktojmë një procedurë të saktë që
Mbas paraqitjes së programit dhe përbërjes së punimet të zhvillohen jo në të gjithë javën me seanca
Qeverisë, pas pyetjeve dhe vërejtjeve, pas plenare. Dy ose tri ditë t’u lihen për punë kryesive
diskutimeve, arritëm normalisht në fazën e marrjes dhe grupeve parlamentare, në mënyrë që të shikohen
së votëbesimit. Fjalën e ka deputeti Neritan Ceka. çështjet e lidhura me ato ligje ose ato vendime, të
Neritan Ceka - Zoti Kryetar, në qoftë se më cilat do të miratohen nga Parlamenti dhe pastaj të
lejohet të jap shpjegimet dhe të paraqes deklaratën kalohet në seancën plenare për të evituar edhe
e votës nga opozita; në qoftë se më lejoni, të dal. humbjet e mëdha të kohës. Prandaj, vetëm kjo do
I nderuar zoti Kryetar, të nderuar deputetë; në ta shpëtonte Parlamentin, qoftë nga humbja e
radhë të parë dua të jap shpjegimin për arsyet e kohës, qoftë nga mosmarrëveshjet.
largimit tonë të djeshëm nga seanca e pasdites. Së treti, largimi ynë u përcaktua edhe nga
Ky veprim u bë jo për të nënvleftësuar punimet e mungesa e reflektimit të zotit Nano, i ngarkuar me
këtij Kuvendi, por për t’i dhënë atyre vlerën e detyrën e formimit të Qeverisë. Nuk ishte aspak
domosdoshme. Mendoj se momenti i dhënies së miqësore, aspak në frymën e konsensusit dhe të
votëbesimit i një Qeverie është një nga momentet bashkëpunimit, në të cilat u zhvilluan punimet e këtij
më të rëndësishme të punimeve të një Kuvendi dhe Kuvendi, largimi i tij nga salla në kohën kur i
ai duhet zhvilluar në kushtet normale dhe në kushtet bëheshin vërejtje programit të Qeverisë nga deputetët
e një reflektimi të të gjitha palëve, të cilat janë të e Partisë Demokratike. Nuk ishte aspak i hijshëm
angazhuara në dhënien e këtij votëbesimi. Prandaj, largimi i më shumë se gjysmës së deputetëve nga
mendoj se kushtet e djeshme, në orën 11 të natës, salla e Kuvendit, pa bërë këtu një dallim midis
nuk ishin aspak të përshtatshme. Për këto arsye deputetëve të shumicës dhe deputetëve të pakicës.
vetë organizimi i punimeve në ditën e djeshme, pas Në një kohë të gjatë këto diskutime mbi programin
një maratone 14-orëshe, me diskutime mbi u zhvilluan jashtë normave të miratuara nga ne, kur
programin e një Qeverie, mbi të cilën patëm shumë në sallë ishte më pak se gjysma e deputetëve.
pak kohë të reflektonim, e bënte të pamundur Së katërti, me përgjigjet që na dha në fjalimin e
marrjen e një qëndrimi të saktë nga deputetët e tij të fundit zoti Fatos Nano tregoi minimumin e
opozitës, çështje e vetë deputetëve të shumicës. reflektimit mbi vërejtjet e opozitës dhe jo vetëm të
Dhe mendoj se nuk ishte e arsyeshme që në këto opozitës, por dhe mbi vërejtjet shumë objektive të
kushte të na kërkohej votëbesimi. Prandaj i kërkuam shumë deputetëve të Partisë së Punës. Fjalimi i
Kryetarit që të na jepte kohën e nevojshme, duke e zotit Nano nuk ndryshonte në esencë nga fjalimi i
shtyrë seancën për ditën e sotme. Nuk na u la asnjë zotit Ruçi; kishte po atë ton imponimi ndaj Kuvendit
shteg i hapur, nuk na u la asnjë mundësi bisedimesh dhe unë po i them në emër të opozitës çdo ministri,
dhe kjo na detyroi të largoheshim nga salla. çdo qeverie, çdo presidenti se mbi të gjithë këta
Së dyti, mendoj se vetë ecuria e punimeve në qëndron Parlamenti; të kihet parasysh se ministrat
këto ditë ka qenë jo normale. I jepet zotit Fatos dhe kryeministrat janë rrogëtarë të Parlamentit, i
Nano një kohë prej dy ose tri ditësh për të bërë një cili do të përcaktojë si do të punojnë këta
ndryshim minimal në strukturën e Qeverisë, ku ai kryeministra. Vërejtja tjetër ndaj fjalimit të zotit Fatos
nuk del asnjëherë i qartë pse u bë ky ndryshim dhe Nano është sepse nuk ka reflektimin minimal mbi
cili qe rezultati i këtij ndryshimi dhe, nga ana tjetër, kërkesat që iu bënë nga të dy palët e deputetëve.
i kërkohet opozitës të votojë për tërë programin Asnjë fjalë nuk u tha mbi çështjet shumë imperative
538
që paraqiten para Qeverisë. Cili është mendimi i Këto deklarata tregojnë qartë se ç’skenarë luhen
zotit Nano për çështjen e pronësisë së tokës; cili në kurriz të popullit. Ka ardhur koha që t’i
është mendimi i zotit Nano për banesat, si do të analizojmë e t’i bëjmë apel njëri-tjetrit me
shpërndahen; iu kërkua nga opozita si do të argumente. Shumica e deputetëve të Partisë
shpërndahen, u tha që të shpërndahen falas; as një Demokratike e kanë të qartë që për gjendjen e rëndë
fjalë për këtë. Cili është mendimi i zotit Nano për ekonomike, për destabilizimin e jetës së vendit, edhe
vërejtjet që u bënë për strukturën dhe për anëtarët e më parë kanë përgjegjësinë e tyre, por në momentet
Qeverisë; asnjë përgjigje. Cili është qëndrimi i zotit aktuale ata kanë më shumë përgjegjësi. Ne dimë
Nano për perspektivën e kooperativave bujqësore që do të ketë greva dhe në projektin e tyre është
që u kërkua nga të dyja palët. Asnjë përgjigje. Dhe dhe firma e Partisë Demokratike. Ju vetë e keni
kështu mund të vazhdoja edhe me pika të tjera, siç deklaruar dhe e deklaroni, zotërinj deputetë të
janë raporti i pagesave dhe i çmimeve, i cili është Partisë Demokratike, që ky Parlament, kjo Qeveri,
nga më jetësorët e ditëve tona, për qëndrimin e zotit sido që të ndodhë, do ta ketë jetën shumë të
Fatos Nano dhe Qeverisë së tij ndaj së kaluarës. shkurtër: maksimumi 6 muaj, a thua jeni shumë
Për këtë i kërkohet Parlamentit të punojë 14 orë largpamës apo skenaristë. Të dyja mundet që t’i
për një punë, por nga ana tjetër për 14 000 ditët e gëzoni, zotërinj! Unë, si përfaqësues i popullit,
sundimit të Qeverisë së Partisë së Punës zoti Fatos sugjeroj për Kuvendin dhe deputetët të heqin dorë
Nano nuk reflekton fare. Prandaj mendoj se të gjitha nga synimet e partive, të udhëhiqen nga interesat
këto bëjnë të domosdoshme që zoti Nano të na e kombit dhe jo nga ata partiakë. Për çka fola le
japë datën, kohën e përshtatshme që quan ai. Ne të bëjnë edhe për mua, si i zgjedhur, si deputet,
do ta presim kur të përgjigjet përpara Parlamentit apelin jo vetëm zgjedhësit e mi, por tërë elektorati
dhe si do të reflektojë ai për këto çështje. shqiptar.
Nga ana tjetër, shënoj se kontrolli i Parlamentit Falemnderit dhe ju bëj thirrje të jeni objektivë.
mbi Televizionin vazhdon të jetë i njëanshëm. Kastriot Islami - Ju lutem të mos futemi në
Deklarata e paturpshme e kronistëve të kuq të diskutime. Ju lutem deklarimin e votës e bëri kryetari
Televizionit në fund të programit të djeshëm na vë i grupit parlamentar. Ju lutem, nuk do të bëjmë
në një pozitë jashtëzakonisht të vështirë. Kush ia diskutime për këto probleme.
jep të drejtën një kronisti të zakonshëm të Televizionit Azem Hajdari - Zoti Kryetar, kërkoj fjalën.
të gjykojë punimet e Kuvendit, të jetë mbi Kuvendin Kastriot Islami - Ju lutem, deputeti Ahmet
dhe të konsiderojë të pamatura veprimet e një pale Kamberi. Të procedojmë siç e kemi vendosur.
dhe zemërgjera veprimet e një pale tjetër? Prandaj, Azem Hajdari - Unë e thashë edhe një herë,
duke u nisur nga tërë këto fakte dhe duke iu kërkuar do ta marr fjalën. Kam të drejtën e fjalës.
deputetëve të Partisë së Punës të tregohen deputetë Kastriot Islami - Ju lutem!
të sjellshëm dhe të mos përgjigjen me fyerje nga Azem Hajdari - Jemi përpara votimit dhe
vendi, deklaroj votën e opozitës të Partisë përpara votimit kemi të drejtën e fjalës.
Demokratike; nuk i japim votëbesimin Qeverisë së Kastriot Islami - Jo, përpara votimit ju e thatë
zotit Fatos Nano, por kjo nuk pengon asnjë deputet fjalën tuaj në diskutime. Bëri një deklaratë vote
të Partisë Demokratike të shprehë vullnetin e tij të kryetari i grupit parlamentar.
lirë. Azem Hajdari - Mos ndërmerr veprime të tilla,
Falemnderit! se do të dëmtosh vetveten! Dëgjo. . .
Kastriot Islami - Fjalën e ka Bardhyl Fasko. Kastriot Islami - Ju lutem, po flisni pa leje dhe
Bardhyl Fasko - Të nderuar shokë të Kryesisë, po bëni presione; një minutë, mos flisni pa leje, do
të nderuar deputetë, synimi i deputetëve të Partisë t’jua jap fjalën. (Nga salla dëgjohet Azem Hajdari
Demokratike dhe i partisë së tyre del mëse i qartë. që nuk pushon). Fjalën e ka Napolon Roshi.
Nën thirrjet gjoja të pluralizmit të lërë pushtetin njëra Napolon Roshi - Dëgjuam deputetin Fasko dhe,
parti dhe konkretisht ajo e Punës dhe të marrë një të them të drejtën, nuk dua ta ofendoj, por kishte
tjetër më e sprovuar në çdo tufan, ajo Demokratike. një ton provokimi. Nëse kryetari i opozitës bëri atë
Bërtasin, “jemi për pluralizëm” nga njëra anë, nuk deklaratë që bëri, e bëri pikërisht për atë shqetësim
pranojnë pluralizëm nga ana tjetër. Si duhet ta që kemi për popullin. Ne ju deklarojmë një gjë, që
kuptojmë këtë apo është e vështirë? Këtë synim në këto kushte koalicioni nuk do të bënte gjë tjetër
ata e kanë deklaruar disa herë e në disa forma. vetëm se do të ndante dështimin. Përse e them
539
këtë, sepse shqetësimi ynë është që në të tëra Fatos Nano dhe vetë Presidenti. Gjithashtu, zoti
deklaratat që bëri Kryeministri dhe në mënyrë të Nano nuk tha se kush janë këta partnerë të saktë,
veçantë në përgjigjet e pyetjeve prej gati 2 orësh, ku do të bazohet programi ekonomik që të mbushet
ku ai iu shmang të tëra problemeve, na u krijua thesi, i cili është bosh. Vërtet jemi opozitë, por
shqetësimi i madh. Kështu do t’i përballojmë akuzat partiake duhet të eliminohen. Unë jam që
problemet e mëdha që ka vendi, duke iu shmangur një Qeveri në të ardhmen të stabilizojë gjendjen,
atyre, duke mos i dalë ballazi, duke mos i dhënë por kjo mund të arrihet nëpërmjet votëbesimit që do
asnjë garanci këtij populli, që do të shkëputemi nga të marrë edhe nga opozita. Durimi dhe dialogu janë
e kaluara? Në të tëra deklaratat e Kryeministrit nuk të mundshme në mes dy partive. Është parë që për
krijohej asnjë besim, se do të shkëputemi nga 3 ditë këtu bëhet politikë pas perdeve. Ne jemi
praktikat e dhunës, se do të shkëputemi nga përfaqësues të popullit dhe e kemi për nder, të
praktikat moniste. Këtë shqetësim kemi. Partia popullit dhe të vendit legjitim, që të ecë puna t’i
Demokratike është një parti demokratike, me frymë nxjerrim Televizionin dhe të ftuarit e tjerë dhe të mos
demokratike dhe do të luftojë në këtë frymë na bëhet politikë siç bëhet pas perdeve nga
demokratike. Pikërisht për këtë luftuam këtu. aparatçikë të dështuar të Partisë së Punës, nga
Pikërisht shqetësimi ynë kryesor, e përsërisim, njerëz që nuk kanë marrë as votëbesimin në popull,
është që Qeveria të dalë me një mendësi të re, me për të dalë këtu ose aty. Në rast se ne i hyjmë një
një praktikë të re, të dalë me garanci për popullin kursi, i hyjmë një rruge drejt ekonomisë së tregut
që e nesërmja do të jetë më e mirë. Dhe këtë nuk kemi se si të pranojmë pronësinë e shtetit mbi
garanci, për fat të keq, ne nuk e morëm. tokën dhe mjeteve të tjera, kur dihet se vendi ynë
Falemnderit! është agraro-gjeologjik. Ne ju lamë mbrëmë vetëm,
Kastriot Islami - Ahmet Kamberi. të nderuar deputetë të Partisë së Punës; ne e
Ahmet Kamberi - I nderuar Kryetar, mua më shohim preokupacionin tuaj dhe hapin konkret që
habit fakti që përpara një votimi të bëhet deklaratë, keni bërë drejt Europës së qytetëruar, por që të
shpjegim vote. Kjo është pa precedencë. Në asnjë shkëputesh, duhet që edhe pronësia e shtetit të
kuvend, në asnjë forum ndërkombëtar nuk mund të jetë më e kufizuar, të kalojë në pronë publike, siç e
bëhet deklaratë shpjegimi vote para votimit. Ajo bëhet ka bota e qytetëruar. Prandaj këtu, nga zoti Nano
në fund të votimit. Prandaj, ju lutemi, të procedoni nuk u dha asnjë mendim për të ardhmen, se cilët
me votimin dhe deklaratat për shpjegimin e votimit do të jenë hapat konkretë për politikën shqiptare
bëhen në fund. Edhe unë rezervoj për ta bërë ndaj çështjes së Kosovës. Cila do të jetë politika
shpjegimin e votës sime në fund të votimit. shqiptare ndaj arsimit të detajuar, ndaj studentëve
Kastriot Islami - Fjalën e ka Azem Hajdari. që i kemi rrugës, ndaj emigracionit politik? Nuk u
Azem Hajdari - Zoti Kryetar, në radhë të parë bë asnjë reflektim nga Kryetari i Qeverisë për
dua të them se këto punime të Kuvendit të jenë të diplomatët që i kemi të shumtë në numër, por në
frytshme, duhet që këtu të mbizotërojë konsensusi, sasi i kemi të paktë. Unë isha në Greqi, kryeministri
mirëkuptimi dhe jo akuzat ndërpartiake. Arsyeja që më tha: Do tju japim ndihmë 50 kamionë (ka zë në
deputetët e Partisë Demokratike ikën mbrëmë është sallë). . . Shokë, ne po flasim me preokupacion dhe
se u diskutua 14 orë rresht dhe nuk u mor parasysh të jeni të bindur se sa e dua unë popullin dhe
asnjë mendim, pavarësisht se të gjithë deputetët e Shqipërinë. . . ndihma i janë afruar Shqipërisë. Është
Partisë Demokratike, në diskutimet e tyre ishin ambasada jonë në Greqi, e cila duhet të interesohet
drejtuar drejt një konsensusi të mundshëm që për vizat, që 50 kamionët me ushqime dhe sende
Qeveria të marrë votëbesimin jo monist, por të ketë konsumi t’ia sjellin popullsisë shqiptare, e cila
një votëbesim nga opozita. Prandaj që Qeveria të gjendet në këtë rrënim. Prandaj unë do të thosha
gëzojë dhe votëbesimin tonë, asaj i duhet që të marrë se ju mekanizmin e votës e keni, jua thashë edhe
parasysh këto vërejtje që u dhanë nga intelektualët, mbrëmë. Të mos bëjmë politikë në kurriz të këtij
që janë të mirë në fushat respektive. Zoti Fatos Nano populli. Populli është i shumëvuajtur. Porosia dhe
nuk dha asnjë shpjegim për sa u përket pyetjeve që telegramet e elektoratit janë që të gjejmë frymën e
u bënë për firmat e dyshimta që ndodhen, siç është mirëkuptimit. Po që të gjejmë mirëkuptim, unë
firma e Hajdinit, të cilit i është shitur qendra e propozoj jashtë seancave plenare, të bëjmë një
Tiranës; nuk ka asnjë lloj llogarie rrjedhëse, nuk dihet seance 2-orëshe, t’i sheshojmë gjërat dhe që të
kush e solli, kur dihet që i rri në këmbë vetë zoti dalim me një Qeveri që të marrë votëbesimin 100 %
540
në popull me angazhimin se kjo Qeveri do të jetë për të metat. Tani mendoj se ka rëndësi që të shpreh
reale. Po të doni qëndrim monist, mbajeni! Partia këto mendime.
Demokratike nuk është për një monizëm të E para, ne po arrijmë në kohën kur debatin e
ardhshëm, përkundrazi, në rast se do tregoheni të kemi mbaruar dhe nuk është me vend të hapim një
arsyeshëm, ju do t’i respektoni fjalimet konstruktive debat tjetër të dytë. Kur them nuk do të hapim një
të opozitës. Ju nuk do të hidhni akuza pa baza për debat të dytë, nuk jam dakord me një nga parafolësit
sprovimin e Partisë Demokratike, megjithëse është që e përjashtoi mundësinë e shpjegimit të votës para
provuar në luftë për demokraci se ju e dini që opozita votimit. Këtë, besoj, një pjesë e zotërinjve e di, unë
ka dhënë një kontribut të padiskutueshëm për kam marrë pjesë në shumë konferenca kombëtare
shkuljen e burokracisë në Shqipëri. Hajde të dhe e konfirmoj me kompetencë të plotë që shpjegimi
bisedojmë si vëllezër, t’i zgjidhim hallet e popullit, i votës bëhet edhe para, edhe pas votimit. Bëhet
pastaj të ndërmarrim hapa të sigurt dhe jo në vend dhe në emër grupesh, bëhet dhe individualisht, por
numëro si deri më sot. Unë propozoj një seancë të shpjegimi i votës nuk ka asnjëherë karakterin e
mbyllur. Të sheshohemi, jemi të gjithë bijtë e këtij hapjes së një debati. Oratori që flet shpjegon
populli, pavarësisht se jemi përfaqësues të këtij shkurtimisht cilat janë arsyet përse mbahet një
populli. Edhe programi i vetë Partisë së Punës është qëndrim i caktuar. Këtu nuk ka asgjë të keqe. Unë
shkëputur nga kornizat e socializmit të dështuar. mendoj që deri në diskutimin e zotit Ceka çdo gjë
Nuk ka më komunistë, ka anëtarë të Partisë së ishte normale. Më pas diskutimi devijoi; shpjegimet
Punës. Prandaj politika ekonomike dhe ekonomia e votave nuk janë objekt për sulme. Këto mund t’i
politike janë tjetër, se çfarë politikash ekonomike bëjmë në një debat tjetër. Shpjegimet e votave nuk
do të ndjekë zoti Fatos Nano, do të varet nga janë për të thënë kush ka të drejtë e kush nuk ka.
Parlamenti i ardhshëm, ndërsa tjetra është tjetër. Përsëri do të kemi rast të bëjmë debat. Ndaj unë
Unë propozoj një seancë të mbyllur. Jemi të gjithë mendoj që të mos kalojmë me këto mënyra për të
bijtë e popullit. Të dalim nga kornizat partiake. Të shprehur pakënaqësitë që kemi ndaj njërit grup dhe
gjejmë një gjuhë të përbashkët. Në Qeverinë që tjetrit, në kohën kur flitet për të bërë votime. Në qoftë
është propozuar ka 7-8 ministra të mirë. Prandaj se kemi shpjegime votash, t’i bëjmë për të paraqitur
unë them që të mos krijojmë përshtypjen se një qëndrimin, por jo ama të hapim debatin dhe tonin
parti e dashka më shumë popullin e një s’e dashka që i dha zoti Bardhyl Fasko diskutimit. Unë deklaroj
shumë. hapur që këtu në Parlament jemi për të mbrojtur
Kështu mund t’i lihet rrugë edhe një apeli të interesat partiakë. Atëherë përse kemi ardhur këtu
përgjithshëm. Kështu mund t’i lihet rrugë edhe hapjes ne, sepse i mbrojmë interesat partiakë, jo për
së mundshme të një koalicioni dhe reflektimeve nga kapriçio, por sepse mendojmë se duke mbrojtur
Partia e Punës në interes të popullit, ose na thoni interesa të caktuar partiakë, mbrojmë interesat e
se mandati ynë është i pavlefshëm, të nderuar popullit. Kështu i mbushet mendja secilës palë, se
deputetë. deputetët e shumicës nuk mbrojtën interesat e
Falemnderit! partisë së tyre, atëherë të kujt mbrojnë? S’janë të
Kastriot Islami - Lutfi Dautllari. bindur ata, që duke mbrojtur interesat e tyre, mbrojnë
Lutfi Dautllari - Bëhet fjalë lidhur me tokën. interesat e popullit?
Kastriot Islami - Ju lutem, mos u futni në Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi!
dikutime! Abdi Baleta - Kështu mendoj që në qoftë se
Lutfi Dautllari - Jo e kam fjalën këtu; unë si nuk ka vend për shpjegime votash, të kalojmë atje
një deputet i një zone fshatare nuk mund ta braktis ku duhet, në votim.
elektoratin që më dha votën pikërisht për mosshitjen Kastriot Islami - Ju lutem, mbani qetësi;
e tokës. Kaq kisha. atëherë kush është pro? Unë mbështes me
Kastriot Islami - Abdi Baleta. sinqeritet diskutimin që bëri deputeti Abdi Baleta.
Abdi Baleta - Zoti Kryetar, unë mendoj që ne Në qoftë se kemi deklarim vote, po jo diskutime të
po vuajmë pak tani nga pasojat e mospasjes së një tjera. Dakord! Fjalën e ka Bashkim Kopliku.
rregulloreje të plotë, të saktë dhe të qartë dhe nga Bashkim Kopliku - Ftoj deputetët e Partisë
mosnjohja e disa rregullave. Në bëmë një debat për së Punës të mos kemi llafe. Kemi qëllim të
programin që paraqiti Qeveria, shprehëm mendimet. përbashkët për të ndihmuar popullin. Solidarizohem
Unë jam dakord me ato që tha zoti Neritan Ceka në princip dhe në përmbajtje me çfarë tha zoti
541
Neritan, duke theksuar nevojën njerëzore, humane seancave të zgjatura ose të mospranisë së plotë të
të disa orëve përgatitje. Zotit Nano i duhet të marrë deputetëve në Parlament, të mos vlerësohet
fjalën edhe një herë, duke kundërshtuar ato gjëra qëndrimi krejt i hapur imi personalisht dhe i të gjithë
me të cilat nuk është dakord, e duke pranuar ato që anëtarëve të Qeverisë për të reflektuar në programin
mendon se përmirësojnë programin, për të cilin do e detajuar të gjitha sugjerimet konstruktive që u
të votojmë. Mendoj se votimi formal nuk i shërben bënë. Sa për çështjet e kontestueshme, këtu nuk
qëllimit. Votimi është formal, përderisa nuk kemi është fjala por të adoptuar programe unilaterale, fjala
asnjë reagim nga Qeveria për problemet që ngritën është për të gjetur ato zgjidhje që i përshtaten
të gjithë diskutantët, si pala e Partisë së Punës realitetit shqiptar, që i pranon mendësia dhe kushtet
dhe pala demokratike. Për çfarë votojmë? Ç’u mor materiale të këtij vendi. Prandaj ju ftoj të vazhdojmë
parasysh nga ato që thamë dhe me çfarë është bashkëpunimin edhe në të ardhmen, që problemet
dakord dhe me çfarë kundër? Falemnderit! Pra, ftoj e akumuluara t’i vëmë kështu në rrugën e zgjidhjes.
zotin Nano të përgjigjet. Theksova disa herë që nuk është detyra e kësaj
Kastriot Islami - Fjalën e ka Kryeministri Fatos Qeverie të bëjë analiza 40 apo 100-vjeçare, kjo
Nano. Qeveri, në kushte shumë të vështira, të shikojë
Fatos Nano - Të nderuar deputetë, meqenëse përpara, të ecë me besim, si të gjithë ju të tjerët,
sot Kuvendi ka pjesëmarrje thuajse të plotë, jam i prandaj nuk kam asnjë dyshim se prapa deklaratave
detyruar dhe i përgjegjshëm të përsëris çfarë thashë apo dhe qëndrimeve të qenies ose të largimit nga
mbrëmë. Parlamenti fshihen prapagjykime të tjera. Prandaj
Vlerësova, bashkë me shokët, të gjitha vërejtjet, më duket se nuk mbetet gjë tjetër. Angazhimi zyrtar
sugjerimet dhe kritikat konstruktive që u bënë në yni është që të gjitha problemet e dyshimta të
adresë të programit. Vlerësova veçanërisht faktin sqarohen përfundimisht dhe të gjitha problemet që
që ky program u cilësua, madje dhe si i huazuar; kërkojnë zgjidhje t’i vëmë së bashku në rrugën e
domethënë është një program i hapur, me zgjidhje zgjidhjes dhe t’i bëjmë krejt të qarta për popullin.
alternative realiste, i cili mbështetet në dispozitat Megjithatë kjo do të kërkonte që, kështu siç punojmë
kryesore kushtetuese që miratuam. Mora në këtë sallë Parlamenti, me të njëjtin angazhim dhe
angazhimin, në emër të Qeverisë së re, që do të transparencë, të punojmë dhe jashtë saj. Këtë kisha
vihet në këtë Kuvend, në një sesion sa më të afërt, parasysh kur theksova që jemi të gjithë rrogëtarë të
me një program tepër të detajuar, me afate dhe këtij populli, jo të shtetit apo të qeverive. Jemi rrogëtarë
detyra konkrete, për të pasqyruar zgjidhjen hap pas të këtij populli, theksova dhe ai nga ne pret zgjidhjen e
hapi të problemeve të akumuluara. Për çështjet e problemeve, për të cilat na paguajnë.
ngritura në diskutim tregova, në emër të Qeverisë Falemnderit!
së re, gatishmërinë, hapjen dhe angazhimin për të Kastriot Islami - Atëherë kush është pro me
vazhduar bashkëpunimin me të gjitha forcat politike programin dhe përbërjen e Qeverisë? Ju lutem,
në Parlament ose jo dhe të mos harrojmë faktin se sekretaria? Kundër? Abstenim?
çdo hap ekzekutiv që do të bëjë kjo Qeveri, do të Me shumicë votash miratohet programi dhe
marrë udhë nga hapat legjislativë, të cilëve do t’u përbërja e Qeverisë dhe në këtë mënyrë Qeveria
japë bazë zyrtare ky Parlament. Prandaj nuk e merr votëbesimin (duartrokitje).
kuptoj pse mbahen qëndrime të tilla, që në emër të Punimet rifillojnë ditën e martë, në orën 1000 .
542
TREGUESI I EMRAVE
A 247, 248, 249, 260, 263, 268, 269, 270, 272,

Abdiu, Fehmi: 8, 10, 11, 14, 30, 42, 52, 64, 68, 274, 283, 300, 303, 305, 314, 321, 342, 345,
84, 100, 111, 114, 116, 118, 120, 123, 127, 381, 409, 422, 424, 437, 469
128, 130, 136, 139, 146, 148, 151, 153, 157, Beshaj, Engjëll: 32, 120, 135, 141, 154, 171, 202,
168, 176, 179, 183, 190, 207, 209, 213, 216, 210, 215, 228, 368
217, 234, 246, 259, 265, 270, 307, 324, 523, Biba, Marie: 275
536 Boçi, Ajet: 140, 156, 259
Agolli, Dritëro: 60, 100, 163, 170, 171, 172, 175, Bojaxhiu, Pavllo: 211
176, 189, 191, 193, 198, 229, 231, 251, 261, Brahimi, Gjyl: 186, 523
282, 305, 337, 352 Bregu, Agaçe: 58, 115, 180, 190, 193, 350
Alia, Ramiz: 301 Bregu, Xhevahir: 64
Alimëhilli, Tonin: 119, 150, 152, 153, 207, 214, Bufi, Ylli: 22, 31, 170, 183, 240, 244, 252, 460,
253, 388, 528 462
Alushani, Ajli: 9, 10, 109, 111, 125, 149, 196, 197, Brokaj, Sabit: 33
213, 240, 266, 274, 308, 313, 342, 348, 370
Alla, Qemal: 15
Angjellari, Thoma: 195, 208, 290 C
Arbnori, Pjetër: 29, 50, 87, 112, 117, 125, 131, Caco, Bardhyl: 254
146, 175, 183, 201, 249, 267, 299, 304, 322, Cane, Gëzim: 143
342, 349, 497 Cani, Shkëlqim: 88, 117, 137, 138, 140, 158, 160,
163, 184, 193, 212, 222, 271, 272
Ceka, Neritan: 8, 11, 20, 21, 26, 30, 33, 37, 41,
B 45, 46, 53, 65, 70, 100, 104, 105, 106, 118,
Baleta, Abdi: 15, 18, 22, 24, 25, 27, 43, 55, 64, 119, 130, 132, 147, 150, 155, 159, 162, 163,
95, 114, 115, 118, 134, 137, 141, 149, 151, 164, 169, 171, 177, 178, 193, 199, 205, 209,
152, 165, 168, 177, 178, 179, 183, 189, 190, 210, 212, 215, 217, 235, 240, 246, 252, 261,
206, 241, 242, 247, 261, 269, 271, 273, 279, 265, 276, 292, 303, 313, 342, 367, 369, 386,
287, 394, 396, 406, 439, 509, 510, 541 392, 406, 438, 484, 494, 526, 535, 538
Baltëza, Bardhyl: 32, 46, 47, 106, 133, 135, 192,
212, 221, 259, 267, 350
Balla, Ligor: 255 Ç
Balla, Sadedin: 13, 15, 16, 125, 128, 131, 195, Çani, Flamur: 31, 51, 108, 112, 153, 284, 353,
200, 222, 224, 233, 297, 314, 393 536
Barka, Panajot: 10, 20, 33, 49, 68, 118, 119, 124, Çarçani, Adil: 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16,
128, 140, 147, 161, 179, 183, 207, 210, 214, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27,
234, 258, 300,301, 307, 366, 482 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36
Beqollari, Tomor: 333 Çela, Blerim: 50, 77, 123, 125, 148, 159, 172, 174,
Berisha, Sali: 38, 42, 90, 53, 61, 64, 66, 67, 69, 183, 188, 189, 209, 212, 243, 244, 248, 250,
107, 108, 112, 115, 117, 121, 124, 125, 126, 252, 276, 317, 462, 464, 465
127, 128,129, 131, 133, 137, 142, 144, 146, Çerri, Ismail: 108, 164, 502
151, 153, 154, 156, 159, 160, 168, 171, 172, Çili, Dhimitër: 200, 270
180, 181, 182, 189, 194, 196, 197, 199, 203, Çino, Faik: 214, 385
209, 212, 213, 216, 224, 225, 228, 231, 236, Çota, Hamit: 194
543
Çuçi, Leontiev: 27, 30, 50, 68, 81, 103, 137, 140, G
153, 163, 167, 191, 193, 215, 217, 229, 230, Gazidede, Xhemal: 123, 132, 144, 180, 204
238, 239, 248, 504, 526 Gina, Kujtim: 265, 266, 284
Çurri, Petraq: 339 Gode, Hysen: 119
Godole, Hysen: 16, 56, 120, 121, 206, 260, 307
Golemi, Bujar: 102, 145, 211, 217, 514
D Golemi, Rushen: 129, 156, 157, 214, 259, 274,
Daci, Fadil: 219, 389 369
Daku, Vehap: 16, 24, 26, 30, 65, 105, 117, 122, Gosturani, Ali: 335
134, 143, 160, 179, 182, 208, 286 Gozhdari, Banush: 139
Dauti, Xhemal: 21, 22, 113, 128, 142, 154, 157, Gruda, Vehbi: 334, 335, 517
172, 181, 195, 197, 219, 220, 223, 225, 272,
296, 373, 488
Dautllari, Lutfi: 18, 31, 44, 70, 107, 124, 137, 153,
206, 210, 227, 329, 362, 424, 522, 541 Gj
Dema, Pjetër: 60 Gjoni, Xhelil: 98, 122, 123, 141, 144, 145, 154,
Demeti, Arben: 191, 203, 205, 219, 257, 258, 272, 169, 172, 196, 199, 210, 227, 247, 250, 251,
276, 294, 346 266, 273, 278, 340
Dërguti, Mendu: 86, 390, 516 Gjyzeli, Jani: 141, 472
Dibra, Agron: 122, 131, 152, 207, 208, 365
Dika, Skënder: 126, 161, 174, 185, 222, 304, 400
Disha, Refik: 197
Doda, Viktor: 69, 118, 150, 202, 305, 355 H
Dokle, Namik: 41, 51, 63, 69, 75, 106, 118, 126, Hajdari, Azem: 23, 25, 30, 40, 44, 51, 52, 53, 70,
127, 129, 130, 131, 141, 142, 147, 155, 162, 111, 114, 116, 117, 125, 127, 131, 132, 134,
174, 177, 180, 182, 185, 186, 195, 199, 228, 135, 140, 141, 145, 155, 156, 161, 165, 167,
238, 240, 244, 265, 274, 278, 279, 304, 341, 174, 189, 192, 197, 204, 213, 220, 22`1, 250,
536 254, 258, 266, 267, 269, 271, 272, 275, 281,
Doraci, Spiro: 173, 197, 275, 487 425, 489, 490, 539, 540
Dundo, Dhimo: 159 Halili, Arif: 207, 369
Duraj, Medin: 155, 156, 207, 376 Hasko, Halil: 32, 49, 59, 60, 113, 117, 131, 154,
Dushi, Ilir: 48, 116, 119, 121, 122, 123, 125, 128, 183, 204, 215, 361
131, 150, 152, 159, 181, 191, 206, 207, 221, Haxhiu, Gëzim: 108, 123, 184, 298, 465
240, 245, 250, 260, 267, 269, 270, 537 Heba, Emanuel: 173, 193, 271, 299, 380
Hoxha, Huzri: 25, 64, 115, 134, 230, 379, 471
Hoxha, Kostandin: 122, 124, 136, 138, 144, 158,
E 214, 216, 262, 272, 326, 536
Elezi, Halil: 17, 122, 125, 169, 182, 217, 251, 257, Hoxha, Nexhmi: 354, 498
275, 287, 306, 352, 535 Hyka, Fisnik: 208
Elmazi, Abedin: 158, 162, 174, 193, 524 Hysa, Ndriçim: 108, 115, 158, 210, 288
Hysa, Zenel: 358
Hyseni, Halil: 138, 222
F
Fasko, Bardhyl: 31, 107, 167, 172, 197, 210, 347,
348, 539
Ferizaj, Ismet: 68, 104, 108, 123, 133, 165, 171, I
174, 178, 184, 191, 195, 204, 218, 241, 262, Imami, Arben: 12, 13, 16, 17, 19, 21, 27, 31, 48,
408 53, 65, 66, 69, 74, 113, 115, 116, 119, 121,
Fishta, Agron: 161, 162, 233 124, 125, 126, 127, 129, 131, 132, 133, 134,
Frashëri, Stavri: 157, 181, 219, 369, 507 136, 140, 141, 142, 150, 151, 152, 156, 157,
Fuqi, Foto: 108, 217, 473 158, 160, 161, 162, 165, 168, 171, 181, 183,
544
193, 198, 200, 201, 203, 204, 214, 216, 222, Jaupi, Bilbil: 15, 16, 37, 319
225, 227, 257, 260, 264, 275, 277, 278, 279, Jonuzi Çun: 66, 130, 146, 199, 228, 260, 298, 299
303, 364, 527
Islami, Kastriot: 35, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 45,
46, 47, 48, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, K
58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, Kaca, Mëhill: 203, 217
69, 70, 71, 72, 74, 75, 77, 79, 81, 82, 84, Kaçaj, Dodë: 296, 401, 414
86, 87, 88, 89, 90, 92, 93, 94, 95, 98, 100, Kallço, Stavri: 19, 26, 139, 171, 178, 192, 218,
101, 102, 103, 104, 104, 106, 107, 108, 109, 268
111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, Kamberi, Ahmet: 20, 26, 36, 66, 101, 108, 119,
120, 121, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 120, 132, 137, 145, 154, 157, 165, 170, 195,
130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 138, 139, 211, 214, 215, 279, 540
140, 141, 142, 143, 145, 146, 147, 148, 149, Kanjolli, Muharrem: 118, 139, 158, 160, 184
150, 151, 152, 153, 155, 156, 158, 159, 160, Kapo, Pëllumb: 108, 111, 148, 217, 233, 255
161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 172, 174, Karanxha, Daniel: 27, 28, 45, 89, 117, 125, 143,
175, 176, 177, 178, 179, 181, 182, 185, 186, 194, 220, 261, 274, 348, 530
188, 189, 192, 194, 195, 196, 199, 200, 201, Karriqi, Albert: 34, 42, 102, 122, 150, 173, 182,
202, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 193, 194, 201, 208, 214, 253, 357, 481
212, 213, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, Karriqi, Naim: 108, 114, 116, 117, 125, 127, 132,
223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 164, 179, 180, 190, 215, 218, 241, 249, 263,
232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 336, 503
241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, Kastrafillaku, Gjergj: 367, 415, 416
250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, Kaza, Ali: 158, 161, 175, 192, 227, 235
259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, Kaza, Ndue: 291
268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, Keko, Teodor: 459
277, 278, 279, 280, 282, 283, 284, 285, 286, Koçi, Kosta: 384
287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, Kokeri, Sotir: 11, 13, 14, 17, 18, 21, 94, 157
296, 297, 298, 299, 300, 301, 303, 304, 305, Kolaneci, Bujar: 135, 160, 216
306, 307, 308,313, 314, 317, 319, 320, 321, Kolevica, Petraq: 188, 232, 508
322, 324, 325, 326, 328, 329, 330, 331, 333, Kallojeri, Kosta: 289, 491
334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, Konomi, Maksim: 167, 186, 203, 209, 224, 236,
343, 345, 346, 347, 348, 349, 350, 351, 352, 391
353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 360, 361, Kopliku, Bashkim: 44, 61, 62, 69, 101, 104, 105,
362, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 369, 370, 108, 111, 114, 115, 116, 123, 125, 128, 135,
371, 372, 373, 374, 375, 376, 377, 379, 380, 137, 149, 152, 156, 160, 173, 175, 189, 194,
381, 383, 384, 385, 386, 387, 388, 389, 390, 197, 205, 209, 210, 212, 221, 240, 248, 255,
391, 392, 393, 394, 396, 397, 398, 399, 400, 264, 274, 298, 306, 372, 496, 541
401, 402, 406, 408, 409, 411, 412, 413, 414, Korbeci, Shane: 34, 47, 92, 115, 117, 119, 120,
415, 416, 417, 419, 420, 421, 422, 424, 425, 121, 122, 123, 124, 128, 130, 131, 135, 137,
437, 438, 439, 440, 450, 457, 459, 460, 462, 138, 141, 176, 184, 203, 207, 211, 213, 215,
464, 465, 466, 468, 469, 471, 472, 473, 475, 216, 218, 219, 271
476, 477, 479, 481, 482, 484, 487, 488, 489, Krroqi, Franko: 151, 152, 222, 223, 256, 387
490, 491, 493, 494, 496, 497, 498, 500, 501,
502, 504, 506, 507, 508, 509, 510, 511, 513,
514, 516, 517, 518, 519, 520, 522, 523, 524, L
526, 527, 528, 529, 530, 532, 533, 534, 535, Lako, Natasha: 31, 34, 141, 143, 153, 234, 283,
536, 537, 538, 539, 540, 541, 542 361, 414, 425, 484
Lamaj, Ali: 220, 223
Lame, Qemal: 343, 345, 409, 411, 412, 413, 414,
J 415, 416, 417
Jani, Jani: 18, 54, 144, 304, 341, 439, 537 Loci, Mehmet: 297
545
Luli, Gëzim: 127, 129, 176, 191, 211, 214, 216, 223, 225, 229, 230, 235, 238, 240, 241, 242,
251, 264, 359, 513 243, 245, 247, 251, 252, 272, 275, 276, 277,
289, 402, 406, 425, 439, 440, 450, 457, 534,
542
Ll Naqellari, Arqile: 44, 157
Llaftiu, Petrit: 65, 158, 173, 211, 286, 379, 524 Nasi, Petraq: 194, 366
Lleshi, Haxhi: 260 Naska, Enver: 27, 108, 135, 204
Lleshi, Ismail: 20, 23, 24, 43, 54, 58, 65, 100, Nasufi, Fadil: 26, 108, 163, 295, 296
106, 120, 121, 124, 127, 130, 132, 133, 134, Nedelko, Mitro: 496
142, 149, 151, 156, 163, 169, 170, 177, 181, Nokaj, Mark: 374, 526
182, 184, 190, 192, 194, 195, 198, 203, 204, Nikolla, Zef: 23, 141
209, 219, 251, 269, 279, 304, 305, 439, 535 Nexha, Xhemal: 360
M P
Malasi, Tomor: 166, 228, 243 Panariti, Argjir: 138, 143, 152, 161, 218, 241, 242,
Manushi, Fatmir: 53, 192, 242 399, 406, 413, 532
Manushi, Ilir: 12, 18, 42, 145, 186, 237, 249, 252, Pashko, Gramoz: 23, 36, 44, 57, 67, 70, 108, 112,
257, 356, 392 113, 116, 117, 119, 120, 135, 136, 137, 138,
Marku, Xhoxhi: 28, 31, 122, 216 140, 150, 151, 155, 162, 174, 186, 194, 199,
Meksi, Aleksandër: 67, 180, 362, 506, 514 209, 210, 217, 226, 227, 230, 231, 232, 234,
Memushi, Faik: 159, 338 236, 237, 238, 247, 248, 252, 254, 263, 273,
Mero, Agim: 26, 33, 62, 82, 142, 144, 147, 150, 291
164, 170, 173, 225, 228, 268, 275, 325, 520, Pata, Bujar: 116
522 Pepa, Pjetër: 123, 144, 271, 290, 355
Mezini, Drini: 35, 46, 260, 494 Pepa, Sulejman: 120, 205, 292
Mezini, Muharrem: 108, 112, 115, 127, 158, 193, Përpali, Lush: 9, 178, 293, 511, 535
195, 196, 204, 304, 349, 468 Peshkëpia, Ridvan: 24, 29, 108, 184, 223, 280,
Mërtiri, Napolon: 215 533
Miço, Thoma: 28, 40, 49, 330, 514 Pjetri, Fran: 192, 475
Miho, Dhimitër: 493 Pone, Anastas: 17, 133, 159, 232, 233, 519
Minga, Petrika: 149, 152, 214, 242, 253, 254 Prifti, Lindita: 227, 278, 379, 380
Minguli, Fatmir: 173, 246
Mino, Rrapi: 406, 408, 409, 417, 419
Mojsi, Françesk: 383, 500 Q
Muço, Skënder: 20, 181, 217, 299 Qerimani, Xhemal: 19, 120
Murati, Osman: 33, 101, 117, 154, 158, 160, 221,
363, 537
Musliu, Emin: 112, 135, 136, 138, 169, 183, 192,
201, 202, 223, 225, 244, 255, 313, 314 R
Mustafaj, Besnik: 29, 238, 285, 296, 346, 362 Reso, Bardhyl: 51, 93, 170, 177, 241, 383, 533
Mustaqi, Kiço: 221, 224 Rexha, Lumturi: 122, 163, 178, 182
Myftari, Esat: 277, 367, 529 Roshi, Napolon: 15, 20, 28, 29, 42, 46, 66, 99,
109, 115, 118, 122, 123, 142, 150, 153, 159,
171, 177, 195, 202, 215, 224, 238, 239, 250,
258, 271, 288, 289, 363, 402, 415, 539
N Ruçi, Gramoz: 145, 156, 163, 164, 186, 314, 420,
Nano, Fatos: 47, 51, 118, 130, 131, 137, 141, 146, 421, 422
148, 149, 150, 151, 152, 153, 155, 159, 163, Ruli, Genc: 22, 60, 72, 120, 121, 122, 130, 135,
168, 172, 194, 200, 201, 202, 203, 208, 210, 137, 139, 140, 142, 148, 160, 176, 194, 196,
546
201, 203, 211, 220, 229, 239, 240, 241, 255, Tahiraj, Xhevahir: 21, 105, 108, 112, 131, 136,
263, 268, 270, 276, 306, 377 137, 175, 178, 180, 204, 210, 212, 214, 219,
275, 285, 304, 375
Tahiri, Hajredin: 17, 18, 280, 516
S Tafili, Roland: 176, 197, 217, 375
Sereqi, Alfred: 396, 529 Tonaj, Kolë: 36, 90, 225, 328
Sinoruka, Xhevat: 185 Totri, Ndue: 476
Spahia, Ali: 28, 29, 32, 39, 48, 49, 65, 117, 127, Tuzi, Përparim: 425
130, 131, 139, 153, 184, 206, 207, 218, 226,
241, 245, 262, 293, 331, 333, 345, 419, 530
Stamo, Vangjel: 79, 121, 122, 139, 159, 169, 200,
201, 215, 233, 240, 257, 258, 299, 300, 398 Th
Thomai, Sofo: 371
Thomai, Themie: 66, 119, 157, 199, 204, 225
Uka, Rexhep: 156, 212, 243, 245
Sh V
Shameti, Gafur: 62, 100, 119, 120, 126, 130, 136, Vejsiu, Ylli: 17, 31, 42, 68, 126, 135, 144, 157,
139, 142, 151, 152, 157, 162, 165, 170, 173, 167, 174, 176, 180, 185, 188, 190, 192, 197,
176, 180, 185, 192, 198, 202, 209, 210, 212, 200, 205, 206, 208, 237, 243, 274, 297
215, 218, 221, 266, 271, 275, 289, 304, 354, Vukaj, Shaqir: 52, 54, 103, 296, 321
477
Shapllo, Elvira: 122, 175, 536
Shehu, Baki: 147, 221 Xh
Shehu, Tritan: 104, 144, 160, 172, 175, 184, 198, Xhabrahimi, Banush: 135, 189, 219, 262
202, 245, 272, 321, 371, 413, 457, 479 Xhuveli, Lufter: 56, 71, 124, 129, 156, 227, 246,
Shpata, Pëllumb: 155, 414 264, 299, 371
Shqalësi, Agustin: 47, 48, 62, 122, 131, 154, 173,
180, 182, 190, 194, 199, 201, 202, 208, 219,
230, 261, 274, 276, 279, 351, 352 Z
Zarballa, Andrea: 27
Zogaj, Preç: 13, 14, 28, 66, 67, 158, 179, 183,
T 198, 268, 282, 466
Taço, Filip: 181, 397 Zotkaj, Fatos: 16, 31, 35
547
PASQYRA E LËNDËS
Seanca e datës 15.04.1991 ..................................................................................................... 7
Seanca e datës 17.04.1991 ..................................................................................................... 11
Seanca e datës 18.04.1991 ..................................................................................................... 41
Seanca e datës 25.04.1991 ..................................................................................................... 71
Seanca e datës 25.04.1991 ..................................................................................................... 104
Seanca e datës 26.04.1991 ..................................................................................................... 114
Seanca e datës 26.04.1991 ..................................................................................................... 133
Seanca e datës 27.04.1991 ..................................................................................................... 164
Seanca e datës 27.04.1991 ..................................................................................................... 188
Seanca e datës 28.04.1991 ..................................................................................................... 211
Seanca e datës 29.04.1991 ..................................................................................................... 236
Seanca e datës 29.04.1991 ..................................................................................................... 263
Seanca e datës 30.04.1991 ..................................................................................................... 273
Seanca e datës 30.04.1991 ..................................................................................................... 301
Seanca e datës 03.05.1991 ..................................................................................................... 303
Seanca e datës 03.05.1991 ..................................................................................................... 314
Seanca e datës 04.05.1991 ..................................................................................................... 341
Seanca e datës 04.05.1991 ..................................................................................................... 362
Seanca e datës 06.05.1991 ..................................................................................................... 370
Seanca e datës 09.05.1991 ..................................................................................................... 425
Seanca e datës 09.05.1991 ..................................................................................................... 438
Seanca e datës 10.05.1991 ..................................................................................................... 438
548
Seanca e datës 11.05.1991 ..................................................................................................... 438
Seanca e datës 11.05.1991 ..................................................................................................... 487
Seanca e datës 12.05.1991 ..................................................................................................... 538
Treguesi i emrave ..................................................................................................................... 543
549
DEPUTETËT E LEGJISLATURËS XII TË KUVENDIT POPULLOR
Nr. EMRI ATËSIA MBIEMRI SUBJEKTI POLITI

BERATI
1. Abdi Hasan Baleta PD (Partia Demokratike)
2. Pavllo Sotir Bojaxhiu PP (Partia e Punës)
3. Përparim Hysni Ruzi PP
4. Gëzim Refat Gurazi PP
5. Kristaq Dhosi Odriçani PP
6. Fatos Xhevahir Zotkaj PP
7. Dhimo Vangjel Dundo PP
8. Asqeri Qemal Shehu PP
9. Flamur Musa Abedini PP
10.Tomor Haxhi Beqollari PP
11.Fadil Ramo Nasufi PP
12. Xhemal Iliaz Dauti PP
13. Nadire Baftjar Prifti PP
14. Abdyl Tafil Pilafi PP
DIBRA
15. Fehmi Haziz Abdiu PP
16. Ali Seit Kaza PP
17. Xhemal Xhavit Gazidede PP
18. Huzri Ramadan Hoxha PP
19. Vehap Nezir Murati PP
20. Osman Nezir Murati PP
21. Fisnik Izet Hyka PP
22. Xhelil Ali Gjoni PP
23. Haxhi Halit Lleshi KV (Komiteti i Veteranëve)
24. Bujar Halit Pata PP
25. Ahmet Sulejman Kamberi PP
26. Arif Sefedin Hasani PP
DURRËSI
27. Bardhyl Mustafa Baltëza PD
28. Spiro Vlash Doraci PD
29. Vangjel Petro Stamo PD
30. Bashkim Bahri Kopliku PD
550
31. Emin Hamit Musliu PD

32. Bardhyl Bexhet Reso PD
33. Naim Demir Kariqi PD
34. Sali Ramë Berisha PD
35. Ismet Xhevat Ferizaj PD
36. Fiqret Risvan Hallulli PP
37. Fatmir Aristidh Mingolli PP
38. Agron Eqrem Fishta PP
39. Ibrahim Mehmet Kalemi PP
40. Pëllumb Bajram Dema PP
41. Suljeman Bajram Disha PP
42. Dhimitër Theodhor Miho PD
43. Skënder Ramazan Dika PD
44. Petrit Haxhi Llaftiu PD
45. Lindita Ylli Prifti PD
ELBASAN
46. Argjir Jorgji Panariti PD
47. Neritan Hasan Ceka PD
48. Fatmir Rushit Manushi PD
49. Arben Ali Demeti PD
50. Qazim Hamdi Radoniqi PD
51. Daniel Pandi Karanxha PD
52. Muharrem Ramadan Kanjolli PP
53. Baki Gani Shehi PP
54. Hysen Shefqet Meta PP
55. Skënder Sali Dubali PP
56. Haki Sulman Hysa PP+BP(Bashkimet Profesionale)
57. Ndriçim Qemal Hysa PP
58. Sulejman Xhemal Pepa PP
59. Ismail Zenun Cerri PP
60. Moisi Veniamin Lushi PP
61. Xhemal Abaz Qerimani PP
62. Murat Idriz Jance PP
63. Ligor Kovi Balla PP
64. Bajram Ali Kurti PP
FIERI
65. Ylli Sokrat Bufi PP
66. Drini Bedri Mezini PP
67. Kristaq Nasi Thanasi PP
68. Xhorxhi Llambi Marku PP
551
69. Anastas Nikolla Pone PP

70. Ilir Gori Dushi PP
71. Dhimitër Joti Ddhamo PP
72. Shyqyri Dalip Rexhepi PP
73. Napolon Sami Mërtiraj PP
74. Engjëll Hair Beshaj PP
75. Pëllumb Laze Shpata PP
76. Xhevair Hekuran Tahiraj PP
77. Bardhyl Neki Faskaj PP
78. Faik Resmi Memushi PP
79. Spiro Petro Lule PP
80. Bilbil Jashar Jaupi PP
81. Kastriot Selman Islami PP+FD(Fronti
Demokratik)
82. Xhevair Sulo Bregu PP
83. Ali Gjysho Lamaj PP
GRAMSHI
84. Hysen Tare Godole PP
85. Ajet Bilal Baci PP
86. Meçan Kodhel Hoxha PP+FD
GJIROKASTRA
87. Elvira Hadër Shapllo PP
88. Adil Haki Çarçani PP+FD
89. Flamur Shyqri Çani PP
90. Foto Jorgji Fuqi PP
91. Jani Kosta Jani OMONIA
92. Panajot Niko Barka OMONIA
KOLONJA
93. Shkëlqim Islam Cani PP
94. Sotir Misto Kokeri PP
KORÇA
95. Petrika Perikli Minga PD
96. Natasha Petro Lako PD
97. Stavri Spiro Frashëri PD
98. Petraq Ilo Kolevica PD
99. Ilir Spiro Manushi PD
100. Theodhoraq Vangjel Bello PP
101. Stavri Thanas Kallco PP
552
102. Mylazim Haxhi Matraku PP

103. Ahmet Baftjar Hoxhallari PP
104. Lutfi Halim Dautllari PP
105. Bujar Vaid Kolaneci PP
106. Pëllumb Tosum Seferkolli PP
107. Mitro Pando Nedelko PP
108. Vasil Ramadan Sherifi PP
109. Dritëro Riza Agolli PP
110. Gjergji Ndreko Krastafillaku PP
111. Meleq Neim Gupi PP
553

Punime Të Kuvendit Legjislatura e 12-Të Viti 1991, Nr. 1 - 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Punime Të Kuvendit Legjislatura e 12-Të Viti 1991, Nr. 1 - 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Punime të Kuvendit

SHËRBIMI I BOTIMEVE PARLAMENTARE

E hënë, 15.04.1991 Drejton seancën deputeti

njëanshme të organeve thellësisht të politizuara të nëpërmjet deklaratës? (Deputeti Neritan Ceka

E mërkurë, 17.04.1991 Drejton seancën deputeti

Adil Çarçani - Siç vendosëm në seancën e e pranishëm në sallë, si dhe pjesëmarrësit të

OMONIA-s. zgjedhur me 31 mars l991, ashtu si i ka shpallur

nga sekretari i qendrës së votimit. Ne disponojmë vendimi që ka marrë ky komision. Vendimi që ka

diskutuam edhe në komision. E dyta, për disproporcionin në zonat e zgjedhjes.

Adil Çarçani - Mos flisni dy veta. propozojmë të miratojmë konkluzionet dhe

që merren të ishte tërheqja e vëmendjes, ashtu pasqyrohen në të.

të pamohueshme kombit shqiptar. Adil Çarçani - Të hedhim në votë këto

sa të vijmë tek rregullorja e përhershme, prandaj të dojë nga ata.

politike OMONIA. Të gjithë deputetët: “Betohem!” .

(Këtu incizimi nuk dëgjohet.) tendencat, do isha i mendimit plotësisht që të

(Duartrokitje) figurën që ka, si dhe është i aftë e i denjë për të

7, e miratuam tani. Ç’ta diskutojmë. mendoj që kandidatura e shokut Kastriot është më

Po të keni diskutim... tjetër? parlamentare.

E enjte, 18.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

mbledhjes e bëj unë. i Kuvendit Popullor ndërmjet dy sesioneve.

përfaqësuesit e grupit hetimor, të Qeverisë, të na po i largohemi konsensusit. Unë kam mendimin që

Kastriot Islami - Atëherë ka dy propozime. Të nderuar deputetë,

mënyrë: Unë kam mendimin që ne arritëm një konsensus

Natyrisht, ne si deputetë duhet të marrim shtyrjes?

të mos i komplikojmë problemet, por si deputetë të propozuar nga Fehmi Abdiu?

të realizohet. A mund të justifikohet ai fakt i zhvillohen punimet në këtë sallë.

E enjte, 25.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Meqenëse shumica e bisedimesh. Sidoqoftë, mundësitë që kemi përpara

gjithmonë mundësinë e demagogjisë. Përveç artikuluara në ketë projektkushtetutë.

Kastriot Islami - Fjalën e ka deputeti Vangjel për punë.

ideologjizimeve socialiste. Lidhur me çështjen së cilës Kushtetutë duhet

vivendi “ për t’iu përshtatur procesit tranzitor që u e të rrugës në të cilën do të ecë.

me një përvojë të pakëndshme. Na u tha që të Shkëlqim Cani - I nderuar Kryetar,

dhe e sigurimit ndërkombëtar. Projekti krijon një hapësirë të gjerë ligjore

E enjte, 25.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Meqenëse shumica e do të flasë 10 minuta.

Partisë Demokratike rreth 30 veta. manifestimet e shtetasve në vendet publike”, akte

i veprimtarisë së komisionit të posaçëm parlamentar informacionin përfundimtar.

E premte, 26.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Të nderuar deputetë, në fund, që të mos pengojmë miratimin e materialit.

që kanë vërejtje. Shkëlqim Cani - Shoku Kryetar,

për çështjen e pluralizmit politik dhe të mos na imponoheni, do të propozoja ta hedhim

Genc Ruli- Meqenëse u hodh mendimi për të Këshilli i Ministrave.

themelore të demokracisë në shtetin shqiptar. themelore të demokracisë në shtetin shqiptar.

duhet dhe në përputhje me interesat kombëtarë. tjera.

Ismail Lleshi - Bashkohem me propozimin që formulimin e nenit në total, do të djegim propozime

E premte, 26.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

Kastriot Islami - Meqenëse shumica e zoti Kryetar.

marrëdhënieve me të huajtë janë shlyerja, përqindja me propozimin e zotit Pashko.

Xhelil Gjoni - Në parim jam dakord me probleme: problemi i depolitizimit dhe ai i

diskutime të mëtejshme dhe më mirë se kushdo Ismet Ferizaj - Zoti Kryetar,

rrugë të tjera. në parti, por tani për tani është e nevojshme të

është në rregull. e Republikës së Shqipërisë.”

me të në pikëpamje të drejtësisë që jep. ka edhe zona fshatrash apo qytetesh që kalojnë në

shtypin, i cili po kaloi kompetencat e tij, do të përkohshme të Kuvendit Popullor. Të miratojmë

E shtunë, 27.04.1991 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,

kam mendimin që të hiqet e drejta e Këshillit të ka nevojë të zgjatemi.

Falemnderit! Gjoni, Berisha. Problemi është i qartë dhe mendoj

Kush është pro? Bashkim Kopliku - Më falni t ‘ju them vetëm

Hedh në votë propozimin e deputetit Gafur Kastriot Islami - E deputetëve...

konvergojnë me njëra-tjetrën dhe i përfaqësojnë dy miratohet.

çështje, më duket mua. drejtën për të paraqitur propozime.

me qëllim që të parandaloheshin aktet vandaliste dhe masive të ligjshmërisë sonë.