Εισαγωγή

Οι γενικές συνθήκες που συντέλεσαν στο ξέσπασμα της μεγάλης

επανάστασης
1. Ο προαιώνιος πόθος των Ελλήνων για ελευθερία και η Φιλική Εταιρία (1814-1820)

2. Γέννηση και παιδική ηλικία του Ιωάννη Κολοκοτρώνη (1806-1821)

Κεφάλαιο Πρώτο
Η Ελλάδα εμφανίζεται στο προσκήνιο της Ιστορίας
1. Οι Έλληνες επαναστατούν στην Πελοπόννησο (21 Μαρτίου-25 Απριλίου 1821)

2. Η έλευση του Ιωάννη και του Πάνου Κολοκοτρώνη από τη Ζάκυνθο στην Πελοπόννησο και η ήττα
των Ελλήνων στον Πύργο (Απρίλιος 1821)

3. Η πολιορκία και η άλωση της Τριπολιτσάς - ο Ιωάννης γίνεται Γενναίος (Μάϊος – Σεπτέμβριος
1821)

Κεφάλαιο Δεύτερο
Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης ορίζεται οπλαρχηγός σε ηλικία 16 ετών-
εκστρατεία στη Δυτική Στερεά Ελλάδα – Συντριβή του Δράμαλη (Μάιος
1821-Δεκέμβριος 1822)
1. Οι πολιορκίες των κάστρων του Ναυπλίου και των Πατρών και η συμμετοχή του Γενναίου σε
αυτές (Μάϊος 1821 – Φεβρουάριος 1822)

2. Η σύντομη εκστρατεία του Γενναίου στη Δυτική Στερεά Ελλάδα – Η νίκη στο Κομπότι
(Μάρτιος – Ιούνιος 1822)

3. Η επιστροφή του Γενναίου στην Πελοπόννησο και η συμβολή του στην καταστροφή του
Δράμαλη (Ιούλιος – Αύγουστος 1822)

4. Η απελευθέρωση του Ναυπλίου από τον Στάϊκο Σταϊκόπουλο και η βίαιη κατάληψη του
φρουρίου στο Παλαμήδι από τον Γενναίο Κολοκοτρώνη (Νοέμβριος – Δεκέμβριος 1822)

Κεφάλαιο Τρίτο
Οι δύο εμφύλιοι και ο ρόλος του Γενναίου Κολοκοτρώνη σε αυτούς (1823-
1824)
1. Η Β' Εθνοσυνέλευση του Άστρους και η ένταση των πολιτικών ανταγωνισμών μεταξύ των φατριών
(Μάρτιος 1823)

2. Η αντίθεση Βουλευτικού και Εκτελεστικού οδηγείται σε ρήξη (Ιούλιος – Δεκέμβριος 1823)

3. Η ένοπλη ρήξη στην Τριπολιτσά και η αποτυχία του Γενναίου στην Κορινθία (Φεβρουάριος 1824-
Απρίλιος 1824)

4. Συγκρούσεις έξω από το Ναύπλιο, ήττα του Γενναίου Κολοκοτρώνη και λήξη του Α΄ Εμφυλίου
(Μάϊος – Ιούλιος 1824)

5. Β΄ εμφύλιος – Δολοφονία Πάνου Κολοκοτρώνη, ήττα των Πελοποννησίων και φυλάκιση του Θ.
Κολοκοτρώνη στην Ύδρα (Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 1824)

Κεφάλαιο Τέταρτο
Η εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και ο ηγετικός ρόλος του
Γενναίου στις μάχες αναχαίτησής του (1825-1826)
1. Η εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και τα σχέδια του Γενναίου για την απαγωγή του
προέδρου του εκτελεστικού Γ. Κουντουριώτη (Φεβρουάριος – Απρίλιος 1825)

2. Η Θυσία του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι και η απελευθέρωση των εγκλείστων της Ύδρας (Μάιος
1825)

3. Η κρίσιμη μάχη της Τραμπάλας και η ανδραγαθία του Γενναίου σε αυτή (6 Ιουνίου 1825)

4. Νέα μεγάλη ήττα των Ελλήνων στα Τρίκορφα και λεηλασία της ορεινής Αρκαδίας από τον
Ιμπραήμ (Ιούνιος – Ιούλιος 1825)

5. Αντίσταση και κλεφτοπόλεμος κατά του Ιμπραήμ (Αύγουστος 1825-Απρίλιος 1826)

Κεφάλαιο Πέμπτο
Η εκστρατεία του Γενναίου στη Στερεά Ελλάδα προς υποστήριξη του
Καραϊσκάκη και η καταστροφή στο Ανάλατο (Μάρτιος – Μάιος 1827)
1. Ο Καραϊσκάκης αρχιστράτηγος των όπλων στη Στερεά Ελλάδα -νίκες στην Αράχωβα και στο
Δίστομο και δημιουργία στρατοπέδου στο Κερατσίνι (Σεπτέμβριος 1826 – Μάρτιος 1827)

2. Εκστρατεία του Γενναίου προς βοήθεια του Καραϊσκάκη και η νίκη στο Φάληρο (Μάρτιος
-Απρίλιος 1827)

4. Θάνατος του Καραϊσκάκη (23 Απριλίου 1827)

5. Βεβιασμένη μετωπική επίθεση των Ελλήνων, ήττα και καταστροφή στο Ανάλατο, διάλυση του
στρατοπέδου και επιστροφή του Γενναίου στην Πελοπόννησο (Απρίλιος – Μάιος 1827)

Κεφάλαιο Έκτο
Οι θανάσιμοι κίνδυνοι από το προσκύνημα της Πελοποννήσου και η
στράτευση του Γενναίου στην καταπολέμησή του (1827)
1. Νέα εμφύλια διαμάχη στο Ναύπλιο και οδομαχίες του Γενναίου στους δρόμους της πόλης ( Ιούνιος
1827)
2. Νέα δόλια τακτική του Ιμπραήμ για να προσκυνήσουν οι επαναστάτες – Τουρκοπροσκυνημένοι και
άνοδος του Νενέκου (Ιούνιος -Αύγουστος 1827)

3. Ο Γενναίος σώζει την Καρύταινα από δεύτερη λεηλασία, καταπολεμά τους τουρκοπροσκυνημένους
και κρατάει όρθια την επανάσταση (Ιούνιος – Οκτώβριος 1827)

Κεφάλαιο Έβδομο
Η διακυβέρνηση Καποδίστρια – ο Γενναίος στρατιωτικός βραχίονας του
κυβερνήτη (1827-1931)
1. Η έλευση του Καποδίστρια και η συνεργασία του με τη φατρία των Κολοκοτρωναίων (Ιανουάριος
1828 – Μάϊος 1829)

2. Η Εθνοσυνέλευση του Άργους και η κορύφωση της αντιπολίτευσης κατά του Καποδίστρια (Ιούλιος
1829-Σεπτέμβριος 1830)

3. Η πυρπόληση των εθνικών πλοίων στον Πόρο και η δολοφονία του Κυβερνήτη (Αύγουστος
-Σεπτέμβριος 1831)

Κεφάλαιο Όγδοο
Ο Γενναίος στα χρόνια της αναρχίας μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια
(1831-1833)
1. Η Εθνοσυνέλευση του Άργους και η επικράτηση του Κωλέττη (Δεκέμβριος 1831- Μάρτιος 1832)

2. Η μονομαχία του Γενναίου με τον Θεοδωράκη Γρίβα έξω από τα τείχη της Τριπολιτσάς (Ιούνιος
1832)

3. Απόλυτη αναρχία και κατάλυση της τάξης στον Ελλαδικό χώρο (Ιούλιος 1832 - Ιανουάριος 1833)

Γενικές παρατηρήσεις - Συμπεράσματα

1. Ο Χαρακτήρας του Γενναίου μέσα από τα απομνημονεύματά του.

2. Πληροφορίες για τον πόλεμο των Ελλήνων στην Πελοπόννησο όπως αυτές προκύπτουν από τα
απομνημονεύματα του Γενναίου

3. Ήταν ταξική η Επανάσταση του 1821; Είχαν ταξικό περιεχόμενο οι φατρίες και οι κομματικές
παρατάξεις των επαναστατημένων Ελλήνων;
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Συλλογικό έργο, Άγνωστες πτυχές της επανάστασης του 1821, εκδόσεις Περισκόπιο, Αθήνα 2010.

Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος».
Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Πάτρα 1877.

Ανωνύμου του Έλληνος, Ελληνική Νομαρχία, εκδόσεις Πέλλα, χ.χ., σελ. 103-106.

Αρχεία της ελληνικής Παλιγγενεσίας, ιστοσελίδα Βουλής των Ελλήνων

Ασπρέας Γεώργιος, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1821-1921 (τόμος Α΄), Εκδόσεις Βασιλείου,
Αθήνα 1924.

Βακαλόπουλος Απόστολος, Ιστορία του νέου Ελληνισμού, τόμος Ε΄ (Οι προϋποθέσεις και οι βάσεις της
επανάστασης 1813-1822), τόμος ΣΤ΄ (Η εσωτερική κρίση 1822-1825), τόμος Ζ΄ (Ο αφρικανικός Σιμούν στην
Ελλάδα ή η επιδρομή του Ιμπραήμ), τόμος Η΄ (Ιωάννης Καποδίστριας ή η επώδυνη γένεση του νεοελληνικού
κράτους) τόμος Η΄, εκδόσεις Σταμούλη.

Βακαλόπουλος Απόστολος, Τα ελληνικά στρατεύματα του 1821 (οργάνωση, ηγεσία, τακτική, ήθη,
ψυχολογία), εκδόσεις Καραγιάννη, Θεσσαλονίκη 1970.

Βακαλόπουλος Κωνσταντίνος, Η περίοδος της αναρχίας (1831-1833), εκδόσεις Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη

1984

Βακαλόπουλος Κωνσταντίνος, Ευρωπαίοι Φιλέλληνες και τεχνοκράτες στην επαναστατημένη Ελλάδα και στο
Ελλαδικό Βασίλειο (1821-1843), εκδόσεις Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2008, σελ.443.

Βάρφης Κωστής, Πόρος 1831 (το κίνημα – οι πρωταγωνιστές), Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 1986.

Βυζάντιος Χρήστος, Ιστορία του τακτικού στρατού της Ελλάδος (1821-1832), τυπογραφείο Κ. Ράλλη, Αθήνα
1837.

Βερέμης Θάνος, Κολιόπουλος Γιάννης, Μιχαηλίδης Ιάκωβος, 1821- Η δημιουργία ενός έθνους – κράτους,
εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2018.

Βερέμης Θάνος, 1821 – Τριπολιτσά Μεσολόγγι, πολιορκία και άλωση μέσα από τις μαρτυρίες των αγωνιστών,
εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2018.

Βουρνάς Τάσος, Ιστορία της νεότερης Ελλάδας 1821-1909, εκδόσεις Τολίδη, Αθήνα, χ.χ.

Γερμανός Παλαιών Πατρών, Απομνημονεύματα, τυπογραφείο Σ. Τσαγκάρη, Αθήνα 1900.

Γιανουλόπουλος Γιώργος, Διαβάζοντας τον Μακρυγιάννη, εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2004.

Γουντχάους Κρις, Ο πόλεμος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας (μετάφραση Α. Σ. Βλάχου), εκδόσεις

Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1978.

Δασκαρόλης Β. Ιωάννης, Ο εμφύλιος πόλεμος του 1824 (η πρώτη αδελφοκτόνα σύγκρουση της εθνεγερσίας),
περιοδικό Ιστορικά Θέματα (τεύχος Μαρτίου 2010).

Δεσποτόπουλος Αλέξανδρος, Ο κυβερνήτης Καποδίστριας και η απελευθέρωσις της Ελλάδος, ΜΙΕΤ, Αθήνα
2008
Δημαράς Θ. Κωνσταντίνος, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1985

Διαμαντούρος Νικηφόρος, Οι απαρχές της συγκρότησης σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα (1821-1828),
εκδόσεις ΜΙΕΤ, Αθήνα 2002

Δραγούμης Νικόλαος, Ιστορικαί αναμνήσεις, τυπογραφείο Λ. Βηλαρά, Αθήνα 1874

Εταιρία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, Όψεις της επανάστασης του 1821 (πρακτικά συνεδρίου 12 και 13
Ιουνίου 2015), Αθήνα 2018

Ζαφειρόπουλος Ιωσήφ, Οι αρχιερείς και οι προύχοντες εντός της εν Τριπόλει φυλακής εν έτει 1821.
Αναδημοσιευθέν υπό Ν. Α. Κανδρή, Αθήνα 1890.

Ζούβας Παναγής, Εθνικαί Συνελεύσεις των Ελλήνων, Αθήνα 1973.

Ιατρίδης Π. Ε., Η πρώτη νικητήριος μάχη της ελληνικής επαναστάσεως (ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας),
τυπογραφείο Σ. Αγαπηνού, Πάτρα 1860

Καγιάς Παναγιώτης, Χωρίς φόβο και πάθος το 1821, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα 1980

Καποδίστριας Ιωάννης, Αυτοβιογραφία (εισαγωγή, μετάφρασις, σχόλια: Μιχαήλ Λάσκαρης), εκδόσεις

Ερμείας, χ.χ.

Κασομούλης Νικόλαος, Ενθυμήματα στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833, (τρεις τόμοι)
Αθήνα 1941

Κλάψης Αντώνης, Πολιτική και διπλωματία της ελληνικής εθνικής ολοκλήρωσης (1821-1923), εκδόσεις
Πεδίο, Αθήνα 2019

Κόκκινος Διονύσιος, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, εκδόσεις Μέλισσα

Κολοκοτρώνης Ιωάννης (Γενναίος), Επιστολαί και διάφορα έγγραφα αφορώντα την Ελληνικήν Επανάστασιν
(1821-1827), Αθήνα 1856.

Κολοκοτρώνης Ιωάννης (Γενναίος), Ολίγαι λέξεις του στρατηγού Ιωάννη Κολοκοτρώνη (Γενναίου) εις
ανασκευήν ημαρτημένης τινός περικοπής του 4ου τόμου της Ελληνικής Ιστορίας του Σπυρίδωνος Τρικούπη,
τυπογραφείο της κυβερνήσεως, Αθήνα 1857.

Κολοκοτρώνης Ιωάννης (Γενναίος), Τυπογραφείο Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, Αθήνα 1856.

Κολοκοτρώνης Ιωάννης (Γενναίος), Απομνημονεύματα, εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2006.

Κολοκοτρώνης Ιωάννης (Γενναίος), Απομνημονεύματα (Χειρόγραφον Δεύτερον 1821-1862) με εισαγωγή και

σημειώσεις του Εμμανουήλ Πρωτοψάλτη, Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων Κράτους, Αθήνα 1961

Κολοκοτρώνης Ιωάννης (Γενναίος), Διάφορα έγγραφα και επιστολαί αφορόντα τας κατά το 1832 μετά τον
θάνατον του Καποδίστρια συμβάσας κατά την Ελλάδα ανωμαλίας και αναρχίας, Τυπογραφείο Χ. Νικολαΐδου
Φιλαδελφέως, Αθήνα 1846.

Κοντογιώργης Γιώργος, Κοινωνική δυναμική και πολιτική αυτοδιοίκηση (οι ελληνικές κοινότητες της
τουρκοκρατίας), εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 1982

Κρεμμυδάς Βασίλης, Η επανάσταση του 1821 (τεκμήρια, αναψηλαφήσεις ερμηνείες), εκδόσεις Gutenberg,
Αθήνα 2016.
Κωστής Κώστας, Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας (η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους 18 ος-21ος
αιώνας), εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2015.

Κωτούλας Ιωάννης, Ιστορία και γεωπολιτική της νεότερης Ελλάδος (από το 1821 στο σύγχρονο Μακεδονικό
ζήτημα), εκδόσεις Λειμών, Αθήνα 2019.

Λάππας Τάκης, Ιστορικά ανέκδοτα (1750-1862), εκδόσεις Ατλαντίς, χ.χ.

Λαππας Τάκης, Κολοκοτρώνης, εκδόσεις Ατλαντίς, χ.χ.

Λιάτα Ευτυχία, Οι αναβαθμοί της απομνημόνευσης και οι πολιτικές στρατηγικές μιας οικογένειας, περιοδικό
Έρανιστής, τεύχος 20, Αθήνα 1990.

Μάουρερ Γκέργκ Λούντβιχ, Ο Ελληνικός λαός, Εκδόσεις Τολίδη, Αθήνα 1976

Μαρκεζίνης Σπυρίδων, Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος, εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1966.

Μεταλληνός π. Γεώργιος, Τουρκοκρατία (οι Έλληνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία), εκδόσεις Ακρίτας,
Μάιος 2008

Οικονόμου Μιχαήλ, Ιστορικά της ελληνικής παλιγγενεσίας ή ο ιερός των Ελλήνων αγών, τυπογραφείο
Παπαλεξανδρή, Αθήνα 1873.

Παπαγιώργης Κωστής, Κανέλλος Δεληγιάννης, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2002.

Παπαγιώργης Κωστής, Εμμανουήλ Ξάνθος ο Φιλικός, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2005

Παπαγιώργης Κωστής, Τα καπάκια (Βαρνακιώτης, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος), εκδόσεις Καστανιώτη,

Αθήνα 2003.

Παπακωνσταντίνου Ιωάννης, Ελληνικό έπος (1821-1824) (βιβλία Α΄, Β΄), εκδόσεις Ευρασία, Αθήνα 2013

Παπαρρηγόπουλος Κωνσταντίνος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΣΤ΄, εκδοτικός οίκος
Ελευθερουδάκη.

Παπαρρηγόπουλος Κωνσταντίνος, Γεώργιος Καραϊσκάκης (κατά τους πρότερους βιογράφους, τα επίσημα

έγγραφα και άλλας αξιοπίστους ειδήσεις), εκδόσεις Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1990.

Πλουμίδης Σπυρίδων, Η έννοια του «θανάτου» στην Ελληνική επανάσταση (1821-1832), περιοδικό Μνήμων,
τεύχος 32, Αθήνα 2012.

Πρασσά Αννίτα, Ο ναύαρχος Μιαούλης και το κίνημα του Πόρου, περιοδικό Ιστορικά Θέματα, τεύχος 45,
Νοέμβριος 2005.

Ρος Λουδοβίκος, Αναμνήσεις και ανακοινώσεις από την Ελλάδα (1832-1833), εκδόσεις Συλλογή, Αθήνα
1976.

Ροτζώκος Νίκος, Επανάσταση και εμφύλιος στο Εικοσιένα, εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα 1997.

Σάθας Κωνσταντίνος, Τουρκοκρατούμενη Ελλάς 1453-1821 (Απόπειραι προς απελευθέρωσιν των Ελλήνων
από της Τουρκικής δουλείας), Εκδόσεις Αρσενίδη, χ.χ.

Σαρρής Νεοκλής, Οσμανική πραγματικότητα (Συστημική παράθεση δομών και λειτουργιών), (2 τόμοι),
εκδόσεις Αρσενίδη, Αθήνα χ.χ.
Σβορώνος Νίκος, Επισκόπηση της νεοελληνικής Ιστορίας, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1994.

Σβορώνος Νίκος, Το Ελληνικό Έθνος (γένεση και διαμόρφωση του νέου Ελληνισμού), εκδόσεις Πόλις,
Αθήνα 2004

Σιμόπουλος Κυριάκος, Η γλώσσα και το Εικοσιένα, εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 1998.

Σιμοπουλος Κυριάκος, Ιδεολογία και αξιοπιστία του Μακρυγιάννη, εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1986.

Σιμόπουλος Κυριάκος, Πως είδαν οι ξένοι την Ελλάδα το ΄21 (πέντε τόμοι), πολιτιστικές εκδόσεις, Αθήνα
1979

Συλλογικό έργο, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΒ΄, εκδόσεις εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1975.

Συλλογικό έργο, Ιστορία των Ελλήνων (τόμος 9ος – Η Ελληνική επανάσταση 1821), εκδόσεις Δομή, χ.χ.

Σταματόπουλος Τάκης, Ο εσωτερικός Αγώνας, εκδόσεις Κάλβος, Αθήνα 1979.

Σταματόπουλος Τάκης, Οι τουρκοπροσκυνημένοι και ο Κολοκοτρώνης, εκδόσεις Κάλβος, χ.χ.

Σταμέλος Δημήτρης, Ο θάνατος του Καραϊσκάκη (συμπτωματικό γεγονός η οργανωμένη δολοφονία;),

Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2000

Σταμέλος Δημήτρης, Νικηταράς (πρότυπο παλικαριάς και αρετής), εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας,
Αθήνα 2000.

Σπηλιάδης Νικόλαος, Απομνημονεύματα. Συνταχθέντα υπό του Ν. Σπηλιάδου διά να χρησιμεύσωσιν εις την
Νέαν Ελληνικήν Ιστορίαν. Εκδοθέντα Υπό Χ. Ν. Φιλαδελφέως, (τέσσερις τόμοι), Αθήνα 1851

Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, (τέσσερις τόμοι), εκδόσεις Γιοβάνη, Αθήνα
1978.

Φίνλεϋ Γεώργιος, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως (τόμοι Α΄+Β΄), εκδόσεις Ίδρυμα της Βουλής των
Ελλήνων, Αθήνα 2009,

Φραντζής Αμβρόσιος, Επιτομή της Ιστορίας της Αναγενηθείσης Ελλάδος (3 τόμοι), τυπογραφείο Κ.
Καστόρχη, Αθήνα 1839.

Χατζηφώτης Ιωάννης, Η καθημερινή ζωή των Ελλήνων στην Τουρκοκρατία, εκδόσεις Παπαδήμα, Αθήνα
2002.

Χρήστου Θανάσης, Πολιτικές και κοινωνικές όψεις της επανάστασης του 1821, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα
2013.

Χρυσανθόπουλος Φώτιος (Φωτάκος), Απομνημονεύματα για την επανάσταση του 1821, (2 τόμοι), εκδόσεις
Βεργίνα, Αθήνα 1996.

Χρυσανθόπουλος Φώτιος (Φωτάκος), Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών, Εν Αθήναις, εκ του τυπογραφείου Π. Δ.

Σακελλαρίου, 1888.

Χέρινγκ Γκούναρ, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (τόμος Α΄), εκδόσεις ΜΙΕΤ, Αθήνα 2004

Διαδίκτυο
Αργολική Αρχειακή βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού Αργολική Αρχειακή βιβλιοθήκη Ιστορίας και
Πολιτισμού (https://argolikivivliothiki.gr/)

Θέματα Ελληνικής Ιστορίας (https://www.istorikathemata.com/)

Αντίβαρο στην Ιδιωτεία (https://www.antibaro.gr/)