Toán bồi dưỡng lớp 5

CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG

TOÁN LỚP 5

TỈ SỐ PHẦN TRĂM
PHẦN 3: MỘT SỐ DẠNG BÀI NÂNG CAO

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 1
Toán bồi dưỡng lớp 5

Họ và tên : …………..……………………………..

Lớp: …………………………………………

Năm học: ……………………………………………..

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 2
Toán bồi dưỡng lớp 5

* MỘT SỐ DẠNG BÀI NÂNG CAO

Dạng 1: Bài toán liên quan đến nồng độ dung dịch, hỗn hợp
Bài 1.1. Phải pha 3 kg muối với bao nhiêu ki-lô-gam nước lã để được một bình nước muối chứa 15%
muối?

……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………….

Bài 1.2. Một bình đựng 400 g dung dịch nước muối chứa 20% muối.Hỏi phải đổ thêm vào bình đó bao
nhiêu gam nước lã để được một bình nước muối chứa 10% muối?

……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………

Bài 1.3. Một người đổ thêm 50g muối vào một bình chứa 350g nước muối loại 10% muối. Hỏi người
đó nhận được một bình nước chứa bao nhiêu phần trăm muối?

……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 3
Toán bồi dưỡng lớp 5

………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………

Bài 1.4. Nước biển chứa 5% muối ( theo khối lượng).Hỏi phải thêm vào 20kg nước biển bao nhiêu ki-
lô-gam nước lã để được một loại nước chứa 2% muối?

……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………

* Bài tập tự luyện (làm vào vở bài tập ở nhà)

Bài 1.5. Người ta đổ thêm 3 kg nước tinh khiết vào một bình đựng 15 kg nước muối loại 12%
muối.Hỏi lúc này ta được một bình chứa bao nhiêu phần trăm muối?

Bài 1.6. Trong bình có chứa 0,8kg nước đường có tỉ lệ 2,5% đường. Muốn tăng tỉ lệ đường lên 4% thì
phải cho thêm vào bình bao nhiêu gam đường nữa?

Bài 1.7. Có 2 tấn quặng sắt chứa 9% sắt. Sau khi tinh chế người ta phải loại bao nhiêu ki-lô-gam chất
thải (không chứa sắt) để được loại quặng sắt chứa 90% sắt?

Bài 1.8. Người ta trộn 30 tấn quặng sắt chứa 45% sắt với 50 tấn quặng sắt chứa 75% sắt. Hỏi sau khi
trộn xong thì hỗn hợp có chứa bao nhiêu phần trăm sắt?

Dạng 2 : Một số bài vận dụng cách tính lượng thuần hạt, hạt tươi, hạt khô

Chú ý: - Lượng thuần hạt là phần hạt không có nước

- Khi phơi hạt tươi thành hạt khô thì lượng hạt khô thu được bao giờ cũng nhỏ hơn lượng hạt
tươi.
Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 4
Toán bồi dưỡng lớp 5

- Mặc dù hạt tươi đã được phơi khô song trong hạt khô vẫn còn 1 lượng nước, lượng nước này
chiến tỉ lệ nhỏ hơn lượng nước có trong hạt tươi.

- Khi phơi hạt tươi thành hạt khô thì lượng thuần hạt là không thay đổi chỉ có lượng nước là thay
đổi.

Ghi nhớ:
Lượng hạt tươi = lượng nước + lượng thuần hạt

Lượng hạt khô = lượng nước + lượng thuần hạt

Lượng thuần hạt ở mỗi bài là một đại lượng không thay đổi, và ở mỗi bài ta cần tìm được đại lượng
này để từ đó tính toán các đại lượng còn lại

Ở đây, khái niệm “thuần hạt”, “hạt tươi”, “hạt khô” chỉ mang tính tượng trưng. Tùy từng bài tập
chúng ta sẽ có các tên gọi phù hợp cho mỗi đại lượng (đại lượng nào không bị bay hơi thì được coi là
“thuần hạt”)
Bài 2.1. Lượng nước trong hạt tươi chiếm tỷ lệ 19%, trong hạt khô chiếm tỉ lệ 10%. Hỏi phơi 500kg hạt
tươi sẽ được bao nhiêu kg hạt khô?
……………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………

Bài 2.2. Hạt tươi có tỉ lệ nước là 15%, hạt khô có tỉ lệ nước là 10%. Để có 340 kg hạt khô thì cần đem
phơi bao nhiêu kg hạt tươi?
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 5
Toán bồi dưỡng lớp 5

………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………

Bài 2.3. Người ta phơi 400kg hạt tươi, sau khi phơi thì khối lượng giảm đi 60kg. Tính tỉ số % giữa
lượng nước và lượng thuần hạt có trong hạt đã phơi khô. Biét rằng trong hạt tươi lượng nước chiếm tỉ
lệ là 20%.
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………….

Bài 2.4. Một quả dưa cân nặng 4kg, chứa 92% nước ( phần còn lại gọi là bã ). Sau một thời gian phơi
nắng lượng nước bị bay hơi một phần nên khối lượng quả dưa giảm 400g. Hỏi lúc đó quả dưa chiếm
bao nhiêu phần trăm nước?
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………….

Bài 2.5. Tỉ lệ nước trong hạt cà phê tươi là 22%. Có 1 tấn hạt cà phê tươi đem phơi khô. Hỏi lượng nước
cần bay hơi đi là bao nhiêu để lượng cà phê khô thu được chỉ có tỉ lệ nước là 4%?

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 6
Toán bồi dưỡng lớp 5

Bài 2.6. Khi gỗ tươi vừa hạ nước chiếm 25%. Sau khi phơi sấy khô để đóng đồ nước còn 4%. Hỏi lượng
nước đã bay hơi là bao nhiêu kg trong quá trình phơi sấy 2 tấn gỗ tươi để lấy gỗ khô đóng đồ?
( Biết rằng trong quá trình phơi sấy không có sự hao hụt nào khác ngoài nước.)

Bài 2.7. Rơm tươi chứa 55% nước, rơm khô chứa 4% nước. Hỏi phơi 1 tấn rơm tươi thu được bao nhiêu
kg rơm khô?(Biết rằng trong quá trình phơi không có sự hao hụt nào khác ngoài nước)

Bài 2.8. Người ta phơi 800 kg thóc tươi, sau khi phơi thì khối lượng thóc giảm 120 kg. tính tỷ số % giữa
lượng nước và lượng thuần hạt có trong thóc đã phơi. Biết rằng trong thóc tươi nước chiếm 20% và trong
quá trình phơi không có sự hao hụt nào khác ngoài nước.

Bài 2.9. Có 1000 kg dung dịch hóa chất X được bảo quản trong 1 thùng lớn. Thành phần hóa chất X gồm:
99% khối lượng nước và 1% khối lượng chất X. Sau 1 thời gian bảo quản không an toàn, chỉ có nước bốc
hơi nên khối lượng nước còn 96%. Hỏi khi đó dung dịch hóa chất còn lại bao nhiêu ki-lô-gam?

Bài 2.10. Người ta ngâm 10 kg hạt giống có tỉ lệ nước là 4% vào một thùng nước. Để tỉ lệ nảy mầm cao thì
lượng nước trong hạt giống sau khi ngâm phải chiếm 10%. Tính lượng hạt giống thu được sau khi đã
ngâm.

Dạng 3: Bài toán liên quan đến Mua bán, Tiền vốn – Tiền bán – Tiền lãi
Chú ý: Trong mua bán
Tiền bán được = Tiền vốn + Tiền lãi
Tiền lãi = Tiền bán được - Tiền vốn
Tiền vốn = Tiền bán được - Tiền lãi

Bài 3.1. Giá vốn của 1 cái quạt máy là: 620.000đ. Hỏi phải bán giá bao nhiêu tiền 1 cái quạt đó để được
lãi 8% giá vốn?
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………

Bài 3.2. Bán một cái quạt máy giá 336.000 đồng thì được lãi 12% so với tiền vốn. Tính tiền vốn của cái
quạt máy?
Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 7
Toán bồi dưỡng lớp 5

……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………

Bài 3.3. Một cửa hàng mua 1kg đường với giá 6.000đ. Hỏi cửa phải bán lại bao nhiêu tiền 1kg đường
đó để được lãi 20% giá bán?
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………

Bài 3.4. Một người bán 1 tấm vải được lãi 25% theo giá bán. Hỏi người ấy được lãi bao nhiêu % so với giá
mua?
……………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………
Bài 3.5. Một mặt hàng nhân dịp khuyến mại được giảm giá 20%. Hỏi hết khuyến mại, cửa hàng cần tăng
bao nhiêu phần trăm giá đang bán để trở về giá bán như cũ?

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 8
Toán bồi dưỡng lớp 5

……………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….

Bài 3.6. Giá gạo tháng 5 so với tháng 4 tăng 10%, tháng 6 so với tháng 5 lại giảm 10%. Hỏi giá gạo tháng
6 so với tháng 4 tăng hay giảm bao nhiêu phần trăm?
………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….

Bài 3.7. Bán một cái quạt với giá 336 000 đồng thì được lãi 12% so với tiền vốn. Tính tiền vốn của một cái
quạt máy?
Bài 3.8. Một cửa hàng mua một cây lược giá 6000 đồng rồi đem bán. Hỏi cửa hàng đó cần bán với giá bao
nhiêu tiền để được lãi 20% của giá bán?
Bài 3.9. Một người bán cam được lãi 35% theo giá mua. Hỏi người ấy được lãi bao nhiêu % theo giá bán?

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 9
Toán bồi dưỡng lớp 5

Bài 3.10. Nhân dịp Tết, do đắt hàng nên một cửa hàng đã tăng giá bán thêm 60%. Hỏi ra Tết, cửa hàng cần
hạ giá bao nhiêu phần trăm để bán với giá như cũ?
Bài 3.11. Bố mua 2 đôi giầy cho Nam nhưng đều bị nhỏ nên bố phải bán lại hai đôi giầy đó đi. Mỗi đôi
giầy đều bán được với giá 300.000đ. Trong đó một đôi giầy bán được nhiều hơn 20% giá mua, đôi kia bán
được ít hơn 20% giá mua. Hỏi bố Nam bị lỗ hay có lãi và lãi hay lỗ là bao nhiêu tiền?

Bài 3.12. Giá hoa ngày tết tăng 20% so với tháng 11. Tháng giêng giá hoa lại giảm 20%. Hỏi giá hoa tháng
giêng so với giá hoa tháng 11 thì tháng nào rẻ hơn và rẻ hơn bao nhiêu phần trăm?

Dạng 4: Bài toán liên quan đến 3 đại lượng

Trong bài toán tỉ số phần trăm có xuất hiện 3 đại lượng, trong đó các đại lượng có thể là: sản lượng, năng
suất, diện tích tam giác ,diện tích hình tròn ; thời gian, vận tốc, quãng đường; giá hàng hóa, lượng hàng,
tổng số tiền,... Ta cần tìm ra công thức liên hệ giữa các đại lượng đó (Thường là Đại lượng này bằng tích 2
đại lượng còn lại) để có các bước tính toán hợp lý

Bài 4.1. Một mảnh đất hình chữ nhật nay được mở thêm chiều dài 10%; thêm chiều rộng 10 % .Hỏi khi đó
diện tích mảnh đất tăng thêm bao nhiêu % so với diện tích ban đầu?
………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….

Bài 4.2. Giá vé vào thăm quan ở công viên cho thiếu nhi là 30000đồng /1 vé. Nhân ngày 1-6 ban giám đốc
quyết định giảm giá vé vì vậy số vé bán được đã tăng 20% nên số tiền thu được cũng tăng

8 % .Hỏi giá vé bán trong ngày 1- 6 là bao nhiêu đồng ?

………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 10
Toán bồi dưỡng lớp 5

……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
Bài 4.3. Một hình chữ nhật nếu tăng 20% chiều rộng giảm 20 % chiều dài thì diện tích hình chữ nhật đó
giảm 200 m2.Hỏi : Diện tích ban đầu của hình chữ nhật đó là ?

………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………..

Bài 4.4. Một gánh xiếc đến thị trấn miền núi để lưu diễn. Trong ngày diễn đầu tiên số người chưa đến
nhiều. Nhằm thu hút khán giá, trong ngày diễn thứ 2 gánh xiếc đã giảm giá vé xuống so với giá bán ngày
đầu. Do đó số khán giả tăng 28% và số tiền thu được giảm 8,8%. Hỏi giá vé bán ngày thứ hai đã giảm bao
nhiêu % so với giá vé bán ngày đầu?
Bài 4.5. Cho hình chữ nhật, nếu tăng chiều rộng hình chữ nhật thêm 6,4cm đồng thời giảm chiều dài của
nó 15% thì diện tích tăng thêm 2%. Tính chiều rộng ban đầu của hình chữ nhật?

Bài 4.6. Thực hiện tiết kiệm năng lượng điện năm vừa qua nhà Tý thay một số thiết bị điện .Vì vậy trong
cả năm 2012 nhà Tý đã tiết kiệm được 20% lượng điện so với năm 2011. Giá điện năm 2012 tăng 20% so

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 11
Toán bồi dưỡng lớp 5

với năm 2011.Hỏi năm 2012 số tiền điện nhà Tý phải trả chênh lệch bao nhiêu % so với số tiền điện năm
2011?

Bài 4.7. Mức lương của công nhân tăng 20%, giá hàng giảm 20%. Hỏi với mức lương này thì hàng mới sẽ
mua được nhiều hơn hàng cũ bao nhiêu %?

Bài 4.8. Sản lượng vải của khu vườn nhà chú Tư hơn sản lượng vải của khu vườn chú Sáu là 15% .Diện
tích khu vườn nhà chú Sáu ít hơn diện tích khu vườn nhà chú Tư là 20%. Hãy so sánh năng suất vải ở 2
khu vườn hơn kém nhau bao nhiêu % ?

Liên hệ: Thầy Thủy, 8/18 Nguyên Hồng, HN – ĐT: 098 559 2384 Page 12