2.

Botulizam

Botulizam je visokoletalna alimentarna intoksikacija razlicitih vrsta domacih,

divljih �ivotinja i covjeka izazvana botulinskim neurotoksinom koga produkuje
bakterija Clostridium botulinum. Covjek ne oboljeva od �ivotinja vec od toksina
koji stvara bakterija, tako da se ovo oboljenje ne svrstava u zoonoze. Bolest se
odlikuje gastrointestinalnim smetnjama, nervnim i sekretornim poremecajima.

2.1. Etiologija
Bolest nastaje kao posledica dejstva toksina koga produkuje anaerobna bakterija
Clostridium botulinum, �iroko rasprostranjena u prirodi. Uzrocnik je saprofit i u
slobodnoj prirodi ne produkuje toksine vec se nalazi u obliku spore, dok se u
anaerobnim uslovima mo�e razmno�avati i stvarati egzotoksin koji kada se unese u
organizam dovodi do intoksikacije.

2.2. Epizootiologija
Prirodni rezervoari infekcije su domace i neke divlje �ivotinje. Preko fekalija i
raspalih le�eva C. botulinum dolazi u spoljnu sredinu, gde obrazuje spore i
kontaminira hranljive produkte. Za ljude najce�ci izvor zaraze su konzerve i
kobasice. Toksin se unosi u organizam alimentarnim putem. Ako bi covjek unio u
organizam sporogeni ili nesporogeni oblik uzrocnika, ne bi do�lo do infekcije jer
bi uzrocnik nesmetano pro�ao koz digestivni trakt. Dakle, potrebno je da covjek
unese toksin kako bi nastalo oboljenje, a toksin se unosi preko namirnica u kojima
je uzrocnik u anaerobnim uslovima stvarao toksin.

2.3. Patogeneza
Toksin je metaloproteaza, koja razla�e proteine koji ucestvuju u procesu
katabolizma neurotransmitera acetil-holina na motornim neuronima. Kao posljedica
nagomilavanja acetil-holina na sinapsama i neuromuskulatornim plocama javljaju se
pareze pojedinih mi�ica.

2.4. Klinicka slika

Bolest mo�e da se javi u perakutnom, akutnom, subakutnom i hronicnom toku. Bolest
se manifestuje nervnim simptomima, slabo�cu voljnih mi�ica i paralizama. Jezik
�ivotinje je mlitav, �ivotinja ote�ano guta i bali na usta. Pupilarni refleks je
smanjen ili potpuno nestaje. Zjenice su pro�irene i dolazi do bulbarne paralize.
Javlja se trbu�no disanje, �ivotinja te�ko di�e pa se javlja gu�enje i cijanoza, a
na kraju �ivotinja ugine zbog paralize respiratornog sistema. Kod �ivine se javlja
paraliza nogu i ukocen vrat. Hronicni tok karakteri�u dugotrajne motorne smetnje,
nesiguran hod, le�anje. Hronicni tok mo�e da traje nekoliko mjeseci i da �ivotinja
pre�ivi.

2.5. Dijagnoza
Postavlja se na osnovu klinicke slike, dokaza toksina u hrani, dokaza toksina u
serumu (testom neutralizacije toksina na mi�u), dokazom toksina iz crijevnog
sadr�aja ili dokazom klostridija u hrani na zamorcu. U dijagnostici se koriste
imunodijagnosticke metode (PCR, Elisa) kao i biolo�ki ogled na zamorcu.

2.6. Terapija i Profilaksa

Profilakticki i u pocetku bolesti daje se serum. Uz davanje seruma u pocetku
bolesti treba isprati �eludac, davati laksative, medicinski ugalj i klizmu kako bi
se sprijecila dalja resorpcija toksina iz digestivnog trakta. Detoksikaciona
terapija podrazumijeva davanje glukoze, Ringerovog rastvora, natrijum hlorida itd.
Davanje lijekova koji uspostavljaju neuromuskulatornu funkciju (tetratilamid,
guanidin � hidrohlorid ).