Η ΑΙΤΙΑ

Η Αιτία στα αρχαία ελληνικά μπορεί να δηλώνεται με :

α) Πλάγια πτώση (Γενική, Δοτική, Αιτιατική) που έχει επιρρηματική σημασία:

o Νῦν δὲ ζηλῶ σε καὶ μακαρίζω τῆς εὐδαιμονίας. (γενική της αιτίας)

// N.E.: Πεθαίνω της πείνας.
o Καλλίξενος λιμῷ ἀπέθανεν. (δοτική της αιτίας)
o Ἐπὶ τελευτῇ τοῦ βίου τοῦ Περικλέους, κλοπὴν (αιτιατική της αιτίας) αὐτοῦ
κατεψηφίσαντο. (=τον καταδίκασαν για κλοπή) // N.E.: Τι γελάς;

β) εμπρόθετο προσδιορισμό :
o Ἀθάνατον μνήμην διὰ τὴν ἀρετὴν αὐτῶν κατέλιπον.
o Ἐκ τῶν πληγῶν (= από τις πληγές) ἀπέθανεν ὁ ἀνήρ. // N.E.: Kαταδικάστηκε
για φόνο εξ αμελείας.
o Βρασίδας ἀπὸ τούτου τοῦ τολμήματος ἐπῃνέθη ἐν Σπάρτῃ. // N.E.: Πέθανε από
καρδιά. [από + αιτ.]

γ) αιτιολογική μετοχή:
o Καὶ διὰ τοῦτο ὀργισθεὶς Ἀπόλλων κτείνει Κύκλωπας. (=Eπειδή γι' αυτό πράγματι
οργίστηκε ο Απόλλων, σκοτώνει τους Κϋκλωπες...)

δ) δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση:

o Οἱ Ἕλληνες ἠθύμουν, ἐπεὶ οὐκ εἶχον τὰ ἐπιτήδεια. (=Oι Έλληνες
δυσανασχετούσαν, επειδή δεν είχαν τα αναγκαία.)

Μία δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση εξαρτάται συνήθως από ρήμα ψυχικού πάθους
(χαίρω, ἥδομαι, θαυμάζω, ἀγανακτῶ, αἰσχύνομαι, ἀθυμῶ κ.τ.ό.) αλλά και από κάθε άλλο
ρήμα που χρειάζεται αιτιολόγηση:
Oι αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους:

α) ὅτι, όταν δηλώνουν αντικειμενική αιτία· (= επειδή πράγματι)

β) ὡς, όταν δηλώνουν υποκειμενική αιτία· (= επειδή κατά τη γνώμη μου...)
γ) διότι, ἐπεί, ἐπειδή.
δ) εἱ (= στην περίπτωση που)
Εργασία για το σπίτι

Υπογραμμίστε στις παρακάτω προτάσεις τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς

της αιτίας.

1. Διά τοῡτο οὐκ ἤθελον.

2. Ὀργίζεται τῶν ἀδικημάτων.

3. Ἐπορεύετο ἐφ' ἁμάξης, διότι ἐτέτρωτο. (= είχε τραυματιστεί).

4. Ἀπείχοντο κερδῶν (= δεν επεδίωκαν τα κέρδη) αἱσχρά νομίζοντες εἶναι.

5. Ἐπειδὴ χρημάτων δεῖται (= έχει ανάγκη), πορεύεται εἰς Αἴγυπτον ἐπὶ

μισθῷ.

6. Καὶ ἐνέπρησαν Κυλλήνην, ὅτι παρέσχον Κορινθίοις ναῦς καὶ χρήματα.

7. Οἱ στρατηγοὶ ἐθαύμαζον (= απορούσαν), ὅτι Κῦρος οὐ φαίνοιτο.

8. Ἐπεί δέ ἀπορία ἦν (= υπήρχε δυσκολία), ἐλυπεῑτο σύν τοῑς ἄλλοις.

9. Γενομένης εἰρήνης ἡ πόλις ἐσώθη.

10. Διά τόν ὄλεθρον τῶν στρατιωτῶν ὠργίζοντο.