8/14/2019 İmadeddin Nesimi

İmadeddin Nesimî 
(1369- Halep, 1417) 

Büyük Azerî şairi İmadeddin Nesimî, 1369 yı- sanatkâr ı olarak büyük  şöhret bulmuştur. Onun
lında do ğ mu ştur. Nesimî, mükemmel bir tahsil şiirlerinde tasavvufî ve Hurufîli ğe ait fikirler,
görmüş, "Seyyid", "Hüseyin" ve "Nesimî" mah- zamanın hakim ideolojisine kar şı yöneltilmiştir.
laslar ıyla şiirler yazmıştır. Nesimî'nin eserlerinde Allah-insan fikrini ileri süren şairin bütün eserleri,
Bursa, Tebriz vs. şehirlerinin adlar ı sıkça anılır.  insan hakk ında yazılm ış  şiirlerden ibarettir.
  Nesimî'nin yaşadığı çağda Emir Timur ile   Nesimî, insanı Tanr ılaştırarak veya Tanr ı'yı in-
ı ı ı
Tohtam ştırarak Ortaçağ hayatının beşerî ilişkilerine
hakimiyet Azerbaycan'
ş
sürmüştür. Bualm
ş ve Miranşah burada sanla
çağlarda Azerbaycan'da kar şı gelmekteydi. "Kâmil insan" a derin sevgi bes-
Hurufîlik hareketi geniş ölçüde yaygınlaşmıştır. Bu leyerek onu ilâhileştiriyordu. Cisim ve can sahibi
tarikatın kurucusu Fazlullah Naimi (1340-1394), olan insanın dünya ve kainata sığmamasını, onun
Miranşah taraf ından yakalanarak Elince Kalesi ya- aklî ve manevî büyüklüğünde görüyordu. 
nında feci bir şekilde öldürülmüştür.   Nesimî'nin dünyevî ve gerçek konular ı işleyen
  Nesimî, üstadı olan Naimi'den Hurufîliği öğ- eserleri de vardır. Bu tarzda yazdığı  şiirlerinde te-
rendikten ve kabul ettikten sonra bu tarikat u ğ- rennüm ettiği duygular ve dü şünceler, samimî ve
runda mücadele etmiş, hatta mahlasını bile üs- hayatîdir. 
tadının mahlasından almıştır. Bütün Hurufîler gibi Büyük şairin ölümsüz sanatı, Azerbaycan hal-
 Nesimî de takip edilmiş ve 1417 yılında Halep'te k ının sanat ve kültür tarihinde yeni bir düşünce
derisi yüzülerek öldürülmüştür.  tarzının ifadesidir. O'nun felsefî fikir ve yüksek 
  Nesimî, Azerbaycan edebiyat tarihinde felsefî sanat örneği olan şiirleri, Yak ın ve Ortadoğu ül-
şiirin temelini atmış; güzel ve mükemmel eserlerin  kelerinin şiirinde de bir uyan ışa vesile olmuştur. 

Qazeller 

Derd ü qem ile yandı könül, yâr bulunmaz, Gönül, dert ve gamla yandı; derdimi giderip ga-
Çox dâr ü diyar istedi, deyyâr bulunmaz.  mımı paylaşacak bir sevgili bulunmaz. Çok yer 
ve ülke araştırd ı, dert yan ı  p üzüntüsünü azal-
tacak bir kişi bulunmaz. 
Yârem deyici çoxdurur, amma beheqîqet, "Ben yârinim" diyen çok olsa da gerçekte yeri ge-
Fürset gelicek, yâr ü vefâdâr bulunmaz.  lince vefalı yâr bulunmaz. 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 1/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Adet budurur kim, dili dildâre vererler, Adet budur ki gönlü, gönül sahibi sevgiliye ve-
Dil getdi elimizden, dildâr bulunmaz.  rirler. Ne var ki gönül elimizden gitti, gönlün sa-
hibi bulunmaz. 
 Nece kişiler de'vi-yi İslam edir, amma  Nice kişiler İslâm davası güderler, ama tek fark-
Tek arada bir xaç ile zünnâr bulunmaz.   lar ı arada bir haç ile zünnarlannm (keşiş kuşağı)
olmasıdır. 
Her bîhüner insaf ı yox uş mensebi tutdu, Beceriksiz kişiler, insafsızlar soy sülale yoluyla
Sâhib-hünere menseb ü idrar bulunmaz.  üstün makamlar ı işgal ettiler. Hüner sahipleri
ise makam ve geçim yeri bulamaz.
Her kişide bir cübbe vü destâr olur, amma. Her kişide bir cübbe ile sar ık bulunsa bile bin
Min başta biri lâyiq-i destâr bulunmaz.    baştan teki bile bu sar ığa lâyık değildir. 
 Ne zaman ki, kahpe felek, cahili ve haddini bil
Çün çerx-i felek câhül ü nadan sever oldu, mezi sever oldu; artık  şüphesiz, faziletin müş 
Bes lâcerem uş fezle xirîdâr bulunmaz.  terisi bulunmaz.
Fırsatçı hırsız, bütün gerekli şeyleri götürse ye-
Terrar ger aparsa qamu rexti revadır, ridir. Çünkü yola koyulan kafilede bir ki şi bile
Çün qefilede bir kişi bîdâr bulunmaz.  uyanık değildir. 
Halk ın işi çığır ından çıktı. Gönül yık ıcılar ço
Xelqin emeli azdı, könül yıxıcı öküş, ğaldı. Yaralı bir gönülü tamir edecek bir mimar 
Bir xeste könül yapıcı me'mâr bulunmaz.   bile bulunmaz. 
Var git derde katlan ve eziyetlere kar şı sabırlı ol.
Var derde tehemmül qıl u sebr eyle cefeye, Çünkü gönlün dileğinin azı da, çoğu da bu-
Çün dil dileyi endek ü büsyâr bulunmaz.  lunmaz. 
ı
Zerq ile riya üste kesâd eyledi fezli, İzileti
ki yüzlülük ve hilekarl
müşterisiz iştesahiplerine
bıraktı. kİlim aldı yürüdü. Fa-
parlak 
Elm ehline bir rövneq-i bâzâr bulunmaz.    bir pazar kalmadı. 
Ey Nesîmî, sen sırr ını bu ayak tak ımına açma.
Yar razını faş etme, Nesîmî, bu evâme, Çünkü bugün dünyada sırdaş bir insan bile bu-
Alemde bu gün mehrem-i esrar bulunmaz.  lunmaz. 

II 

Ey üzün "nesrün min-Allah", vey saçın "fethün qerib" Ey yüzü "Nasrün min-Allah"ı*, ey saçı "Fethun
Ey beşer süretli Rehman, vey meleksîmâ hebib.   karib" i** hatırlatan güzel, ey insan k ılığmdaki
esirgeyici ve ey melek görünüşlü sevgili. 
*"Fethin
"Nasrün min-Allah"
karib" , "Yard
de "Fetih
ı
m Allah'tand
çok yak 
ı
r" anlamında ve
ındır" anlamında Kur'an-ı 

Kerim'den alınmış ayetlerdir. Bu ayetlerin seçilişi Nesîmi'nin

mensubu olduğu Hurufîlikle ilgilidir. (Sâf Suresi 13. ayet) 

Ey cennet bahçesinde fesleğenin ve sünbülün

Vâlehem hüsnüne ey miskin saçından münfeil, k ıvr ımmdaki hoş kokunun misk kokulu saçının
Cennetin bağında reyhan, sünbülün çininde tib!  etkisinde kaldığı dilber, senin güzelliğinden şaş-
k ına dönmüşüm. 
Zülf ü rüxsârmdır "er-Rahman ele'l-er şi'stevâ"
Ke'benin mehrâbı qaşm, fitneli eynen xetib.  "Er-Rahmânuala'1-Ar şi'steva" ayeti senin yü-
zünden sarkan zülfün ile yanağında yazılıdır.
Kaşın Kabe'nin mihrabı, fitneli gözün ise hatiptir.
"Er-Rahmânu ala-1-Ar şi'stevâ"; Rahmeti hadsiz
ı

hesaps
lu z olan Allah,
ğuyla gökyüzünü bütün
kaplad yüceli
ı " anlam ğ i ve
ında ulu-
ayettir.
(Tâ-Hâ Suresi, 5.ayet) 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 2/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 3/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 4/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

İsterem vesl-i cemâlin tâ qılam derde deva, Yüzünün güzelliğine kavuşmak isterim ki
Men senin bîmâr ınam, özge devanı neylerem?  derdime deva bulayım. Ben senin için
hastayım, başka devayı ne yapayım? 
Ey Müselmanlar bilin kim, yar ile xo şdur cahan, Ey Müslümanlar! Bilin ki dünya sevgiliyle
Çünki, yardan ayru düşdüm, bu cahânı neylerem?  güzeldir. Madem ki sevgiliden ayr ı düştüm,
 bu dünyayı ne yapayım? 
Çox dualar qılmışam men Xâliqin dergâhına, Ben yaratıcı Tanr ı'nm dergâhına çok dualar 
Çün muradım hâsil olmaz men duanı neylerem?  ettim. Ama madem ki isteğim yerine
gelmiyor, duayı ne yapayım? 
Dilber aydır ey Nesîmî, sâbir ol, qılma feğan. Gönül alan sevgili; "Ey Nesîmî, sab ırlı ol ve
Men bu gün sebr eylesem, danla feğânı neylerem?  feryat etme." der. Ben bugün sabretsem
sabaha kadar feryadı ne yapayım?

Bu cism evine tâlibâ seyr ederek çün çan gelür, VI Ey istekli kimse, ruh bu ceset evine gezerek 
Bu evde bâqî sanma kim, bir-iki gün mehman gelür,  gelir. Ancak onu bu evde devamlı sanma, bir iki
gün misafir olarak gelir. 
Vardır suâlim çün sana, vergil cavab, qalma dona, Sana bir sorum vard ır, cevap ver, donakalma.
Bu rûh-i qutsîyi bana değil ki, sen qandan gelür.  Bana söyle ki, "Bu kutsal ruh sana nereden gelir?" 
Çün xâkdan eyler sefer me'den, nebat olur şecer, Maden topraktan yolculuğa çıkar ve bitkiler 
Rövşen görür ehl-i nezer, kol töme-yi hey van gelür. ağaç olur. Görüş sahipleri bunu açıkça görür.
Bunlar hayvanlara yiyecek olur. 
Çün töme-yi hevyan olur, o da ki, ins ü can olur,  Ne zaman ki, hayvan yiyeceği olur, o zaman in-
İnsan vâsil olmağa bî-dest ü pâ perrân gelür.  sanlar ve cinler olur. İnsan hâline kavuşmaya
elsiz ayaksız uçucu olarak gelir. 
Bî-ixtiyâr ü bî-edad, gelür geder kim, vesl ola, Kendi isteği dışında ve aletsiz olarak gelip gider 
Tâ vesl olana âdeme, candan geder, candan gelür.   ki kavuşabilsin. İnsan hâline kavuşuncaya kadar 
ruhtan gider, ruhtan gelir. 
Çün âdeme vâsil olur, meqsûd ona hâsil olur,   Ne zaman ki insan hâline kavuşur, o zaman
Ol nütfeden insan olur, lö'le kimi qeltan gelür. ?  maksadı yerine gelir: O damladan insan olur ve
şişe gibi yuvarlanarak gelir. 
Çün töme-yi insan olur, insan-i cism ü can olur,  Ne zaman ki, insanın yiyeceği olur, o zaman ruh
Pes-ruh-i insanî olub, çün sûret-i rehman gelür.  ve vücut sahibi insan olur.  
Ol müshef-i bâ-bismile insân-ı kâmildir kim, ol O "Bismillah" la başlayan kitap, olgun insandır.
Her yerde bilgil kim, yeqin ol ebb-i ins ü can gelür.   babas
Her yerde
ı gelir.  ki, kesin olarak insan ve cinlerin
bil
VII
Cûş qıldı eql-i küll, geldi vücûde kâinat,  Her şeyi kapsayan ak ıl (Tanr ı) co ştu ve evren ya-
Kâf ü nun emrinden oldu bu cahan yekbâr mest.  ratıldı. "Kaf" ile "nun" emrinden bu cihan bü-
tünüyle sarhoş oldu. ("Kaf" ile "nun" harfleri "var ol"
anlamında olup "Kûn" kelimesini ifade
etmektedir ve Allah'ın kainatı yaratırken
verdiği emri kar şılamaktadır.)
Mest olub söyler Ene'l Heq eşq ile âlemde bil Bil ki, aşkla âlemde sarhoş olan "Ene'1-Hak" sö-
Ye'ni ki, Mensur âşiq oluban ber-dâr mest.  zünü söyler. Yani Hallac-ı Mansur'un âşık olun-
ca darağacında asılmış hâli sarhoş gibidir. 

Cinn mestüü bâd

Xâk mest ins mest
mest üü cümle
âb mest nârşmest.
buüveh ü tu'yur,
  Cinler,
rüzgâr, insanlar,
su ve atekuşşlar, bu şemirden
de vah i hayvanlar, toprak,
sarho ş ol-
muşlardır. 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 5/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Cümle bir şeyden olubdur bu cahan yekbâregi, Bu cihan, bir defada ve hepsi bir  şeyden meydana
Er ş ü kürsi, her dü âlem, bu qamû girdâr mest.  gelmiştir. Göğün son katı ile onun altındaki levh-
i mahfuzun bulunduğu yer; her iki âlem, yani
dünya ve ahiret ile bütün işler sarhoştur.
Eşq-i sübhânî meyinden vâleh oldu şeyle bil, Öyle bil ki, ilâhî aşk içkisinden yeryüzü, gökyüzü
Er ş mest ü fer ş mest ü kövkeb-i seyyar mest.  ve gökte dolaşan yıldızlar da sarhoş ve şaşk ındır.

VIII

Qam Haqqı bilen bir gerçek er kim, Hakk'ı bilip tanıyan gerçek bir yiğit var mıdır 
Ola doğru onun dilinde göftâr?  ki, onun dilindeki söz doğru olsun?
Qanı dövranda bir qelbi değalsiz, Devrimizde kalbinde hile olmayan var mıdır?
Qanı âlemde bir ârîce dinar?  Hani dünyada saf altından bir para var mıdır?
Qanı dünyâde iqrar eyleyen kim Hani dünyada her şeyi açıkça söyleyen var 
Ki, yoxdurur onun qelbinde inkâr   mıdır? Varsa onun kalbinde inkâr yoktur.
Qanı qeflet serabından bir ayıq? Hani gaflet şarabından içip de ayık kalan kişi
Qanı esrüklerin cem'inde hûşyâr?  var mıdır? Hani sarhoşlar ın topluluğunda aklı 
 başında olan kimse var mıdır?
Qanı ehdinde şol sâbitqedem kim, Sözünde duran kişi var mıdır? Varsa onun adını 
Qoyum onun adm doğru, vefâdâr.  "doğru, vefakâr" koyayım.

IX

Ey yanağın suresi "veşşems" yüzün âyati, Ey yanağının suresi "ve'ş-şems" ve yüzünün

"Hâzihî cenneti-edni-fedxuluhâ xâlidin".
"Külli şeyyün xâlike" vechinden ayr ı şey deyil,
Ey hidâyet semi yüzün, vey saçi "heblülmetin",
ayeti "Hâzihî cennatü adnin fedxuluhâ xâlidîn"
olan sevgili! (Ve'ş-şems: Kur'an-ı Kerim'in 91.
süresidir. Onlar ebedî olarak adn cennetine gir-
mişlerdir" anlamına gelen "Hâzihî cennâtü
adnin fedxulühâ xâlidîn" başta Zümer suresi
73.ayet ve cennetle ilgili bazı başka ayetlerden
iktibaslardan meydana gelmiştir.)
"Küllü şey'in xalike" senin yüzünden başka bir 
şey değildir. Ey yüzü doğru yolu gösteren mum
ve saçı "Hablü'l-metin" olan sevgili! (Küllü
şey'in xalike: "Her  şeyi O yaratmıştır"
ı

Sağlam
metin: nda
anlam ayet/ ipSecde
demektir
süresive32.ayet.
mecazîHablü'l-
olarak 
İslâmiyet kar şılığında kullanılmaktadır.)
Qiblemizder suretin elhemdüllüllah, ey nigar, Ey put gibi güzel! Şükürler olsun ki yüzün k ı b-
Tâ ebed "iyyâke ne'bud, min cemâlek nesteiyn" lemizdir. Sonsuza kadar "iyyâke na'bud min
cemâlik nesta'în" yani "ancak sana kulluk eder 
ve senin cemalinden yardım dileriz." (Bu ifade
de Fatiha süresi 4. ayete telmihtir.)

Ey aşka düşman ve güzelliği inkâr eden kişi,

Ey eşqe edüv vü hüsne münkir, yalan söyleyip bunca âhı çekme.
Tezvir ile çekme bunca âhı.

Ger nemet-i cavidan dilersen Eğerı sonsuzluk

man hayvanlar ınimeti
n önüneistiyorsan
koy. bu su ve sa-
Heyvanlara qoy bu âb ü gâhı.

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 6/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Ey eşqe güneh deyen günehkar, Ey aşka günah diyen günahkâr! Ben o günahtan
Terk eylemezem men ol günâhı.  vazgeçmem. 

XI 

Şol ala gözden, ey könül, sana derem ki, u ş saqm; Ey gönül, sana şu ela gözden çok sak ın derim.
Üyquda sanma ânı kim, uyqusu yoxdur, âl eder.  Onu uykuda sanma, uykusu yoktur da seni kan-
dır ır. 
Yüzünü göster ey senem, xelq-i cehâne perdesiz, Ey tapılacak kadar güzel olan sevgili, Hakk'ın
Tâ göreler ki, Heq nece sün'ünü berkemâl eder.  sanatını ne kadar mükemmel yarattığını gör-
sünler diye cihan halk ına yüzünü örtüsü ol-
madan göster. 
Qaşma, ya şol alnına benzedem özümü deyib, Gökteki ay, sevgilinin o kaşına veya alnına ben-
Geh döner ay bedr olur geh özünü hilâl eder.   zeyeyim
hilâl diye
şeklini alır.bazen
  dönüp dolunay, bazen de

XII 

Üzünü menden nihân etmek dilersen, etmegil; Yüzünü benden gizlemek istersen, gizleme. Göz-
Gözlerim yaşın revân etmek dilersen, etmegil.  lerimin yaşını ak ıtmak istersen, ak ıtma. 
Berq-i nesrin üzre miskin zülfünü sen dağıdı b, Sen yabanî gül yaprağı üzerine misk kokulu sa-
Âşiqi bîxânimân etmek dilersen, etmegil.  çını dağıtı p aşığını yuvasız bırakmak istersen,
yapma. 
Qaşlarm gövsünde müjgânm xedengin gizleyib, Ey sarhoş gözlü sevgili! Kaşlar ının k ıvr ımında
Ey gözü mestâne, qan etmek dilersen, etmegil.   kirpiğinin
tersen, okunu
dökme.   gözleyerek kan dökmek is-

XIII 

Dünyâ durucaq yer deyil, ey can sefer eyle, Ey can! Dünya durulacak yer değildir, yolculuğa
Aldanma anın âline, andan hezer eyle.  çık. Onun hilesine aldanma ve ondan çekin. 
Bir hele qerer eylemez eyyam, keçer ömür. Zaman bir durumda kalmaz, ömür geçer. Ey
Ey ehl-i nezer, bax da bu hâle nezer eyle.   görüş sahipleri! Bu duruma bak da gör. 
Payende deyil dövleti, ey xâce, cahânın, Ey Hoca! Dünya mutluluğu daimi değildir. El-
Esbabına aldanma, gel andan güzar eyle.     bisesine yani dış görünü şüne aldanma, gel
ondan vazgeç. 
XIV 

Zahir ü batin menem, peyda vü hem pünhan menem, İç ve dış da, açık ve gizli olan da benim. Görülen
Mezherem, hem müzhirem, hem müzhirin müzhiriyem.  de, gören de benim. Hatta görenin de gö-
reniyim. 
Sâqiyem, hem sâğerem, hem selsebül ü hem sebil, İçki dağıtan güzel de, kadeh de benim. Cen-
Mendedir hem hûr ü qılman, hem anın meqsûriyem.  netteki ırmak da, o ırmağın suyu da benim. Cen-
netteki kadın ve erkek hizmetçiler bendedir.
Hem de onlar ın k ısaltılmışı, küçültülmüşüyüm. 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 7/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Hem münâdî vü nedâim, hem atüfem, hem reuf, Hem tellalım, hem de onun sesiyim. Hem ba-
Hem qulam, hem qullar ın rezzâqi vü qeyyûriyem  ğışlay ıcı, hem de esirgeyiciyim. Hem kulum,
hem de kullar ın r ızk ını veren ve onlar için gay-
retle çalışanım. 

XV

Yüzün berk-i gül-i terdür gül-i ter  Yüzün taze gül yaprağıdır. Boyun ise beyaz gö-
Boyun serv-i semenberdür semenber   ğüslü bir selvi ağacı gibidir. 
Hirman kâmetün büstan-i canda Can bahçesinde salınarak yürüyen boyun çam-
Sanavberdür sanavberdür sanavber   f ıstığıdır .

Senün şem-i cemâlünden vücûdum Senin yüzünün ş ğından

ı ı vücudum ay-
Münevverdir, münevverdir, münevver   dınlanmıştır. 

Hatünden şem-i ruhsârün hemîşe

Mu'anberdir, mu'anberdir, mu'anber   Yüzündeki ince tüylerden yanağının ışığı daima
anber kokuludur. 
Mana peyveste şol mihrâb-i ebru Kaşlar ın mihraplar ı daima benimle beraberdir. 
Beraberdir, beraberdir, beraber  
Zihî devlet ki, vaslün xah dahi   Ne mutlu ki, sana kavuşmayı istemek dahi
Müyesserdir, müyesserdir, müyesser   kolay bulunur. 
Dimağüm büy-i ışkundan dem-â-dem Aşk ının kokusundan beynim her zaman güzel
Muattardur, muattardur, muattar   kokuludur. 
Senin nek ş-i hayâlın can içinde Senin hayalinin resmi ruhumun içinde re-
Müsavverdür, müsavverdür, musavver   simlidir, tasarlanmıştır. 
Sanayiden ne sanatdür Nesîmî Ey Nesîmî! Güzellikten başka sanatlar tekrardır. 
Mükerrerdür, mükerrerdür, mükerrer. 

XVI

Kara saçun ki, zulmâtundadur nur  Karanlıklar ında ışık bulunan kara saçının adı 
Anun adı durur Nûrin alâ-nur   nedir? Onun adı "Nurun alâ-nûr" yani "nur üstü
nur "dur.(Bu Nûr süresinin 35.ayetinden alın-
mıştır.) 
Yanaqundan ayan oldu Ene'1-Hak  "Ene'1-Hak" sırr ı senin yanağından belli olur.
ı

Kaçan suret ola güzgide mestur   Öyleyse yüz, aynada neden örtülü kals n? 
 Nazîrün yohdur iy dilber nazîrün Ey dilber, senin benzerin hiç yoktur. Görünen ne
Zihî sâhib-i nazar pakze-manzür   güzeldir ve gören de ne mutludur.  
Mana maksud iki âlemde sensin Benim iki alemde istediğim sensin. Çünkü cen-
Ki sensin cennet ü cennetdeki hür   net de, cennetteki huri de sensin. 
 Ne meyden esrümiş nergislerün kim Düşünmekten beni mahmur eden ve nergise
Meni endîşesinden k ıldı mahmur     benzeyen gözlerin hangi şaraptan sarhoş ol-
muştur? 
 Ne Mushafdur ki, hüsnün âyetini Yüzün öyle bir mushaftır ki, güzelliğinin delilini
Beyan itdikçe akl andan dü şer dur   söyledikçe ak ıl baştan gider. 
Visâlün câvidânî saltanatdür   Sana kavuşmak ebedî saltanattır. Bu mutluluk 
Bu devlet olmadı her şaha makdur   her padişaha nasip olmamıştır.

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 8/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 9/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Yüzünde iy sanem göreli zülf ü hâlüni Ey tapılacak kadar güzel olan sevgili, yüzündeki
Dâm-i belâda dâne gibi dâneyem yine  zülüf ile beni göreliden beri bela tuza ğmdaki
yem gibiyim.
Keşf eyledi Nesîmî dehânun rümûzmı    Nesîmî, senin ağzındaki gizli işaretleri anladı.
Miftâh-i qayba gör ki, ne dendâneyem yine  Sırlar âleminin anahtar ının nasıl bir dişi ol-
duğumu gör. 

XVIII 

Sensiz ne yisem qüsse vü qam, derd ile kandur  Sensiz olduğum zaman hep keder, gam, dert ve
Gel gel dudağun şerbetine cânumı kandur   kan ile doluyum. Sen gel de ruhumu dudağının
şerbetine doyur. 

Vaslundan iraq eyleyeli canımı takdir  Allah'ın takdiri, ruhumu sana kavu ş maktan
İşüm dün ü gün âh ile feryâd u fiqandur   uzak k ılalı gece gündüz işim âh, feryat ve ağ-
lamadır. 

İy serv-i revan başuma lütf eyle kadem bas Ey selvi gibi salınan sevgili, lütfedip ayağınla
Gör kim nice aynumda iki çeşme revandur    başıma bas da gözümden akan iki pınar ı gör. 

Yaslun dilerem can ü cihan olmasa qam yoh Ben sana kavuşmak isterim; canım da, dünyam
Âşıklarunı vasl-i ruhun nâr ına yandur   da olmasa gam çekmem. Aşıklar ını yanağına ka-
vuşmanın ateşiyle yandır. 

İy hırka giyen yol urucı zâhid-i zerrak  Ey hırka giyip de yol kesen iki yüzlü zahid, iki-
Şirkünden ar ın hırkanı gel vahdete bandur   likten temizlen ve hırkanı birliğe bandır. 

Zülfünle ruhun her nice kim Mushafa bahdum  Ne zaman açı  p Mushaf'a baktıysam yanağın ile
Gördüm ikinün sûreleri Nur ve Duhandur  zülfün ikilisinin sûrelerinin Nûr ve Duhan su-
releri olduklar ını gördüm. 

Tahkîka iren taifeye hergiz ulaşmaz Hakikate ermiş topluluğa hiç kimse ulaşamaz.
Teşekile kalanun işi taklid ü dumandur.  İkilikte kalanın işi özenti ve perişanlıktır. 

Yalancı münâfikdur anun yohdur imânı  Yalancı, iki yüzlüdür, onun iman ı yoktur. Ey
İy qafil uyan gönlünü qafletden uyandur   gafil, uyan da gönlünü gafletten uyandır. 

İy âşıka kâfir diyen îmâna gel utan Ey âşıka kâfir diyen, utan da imana gel. Âşıklara
Kâfir dime âşıklara neyçün ki, yalandur   kâfir deme, çünkü bu bir yalandır. 

Işkunda Nesîmî olalı halka melâmet Aşk ın yüzünden halk ın diline düşen Nesîmî'nin
Meşhûr-ı cihan oldı vü âlemde ıyandur    bu sebeple bütün cihanda meşhur olduğu açık-
tır. 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 10/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

XIX 

ı ı ı

Başkönül,
Ey n top mü
eylegil,
ştâq isen
gir vehdetin
ger zülfünün
meydân
çövkânma.
na,   kun isen, baeşğıer
Ey gönül, nı sevgilinin
top eyleyipzülfünün çevganma
birlik meydan tut-
ına gir. 

Âşiqin qanile oynar dilberin sîmîn eli,   Dilberin gümüş eli âşığın kanıyla oynar. Ey yalancı 
Ey yalancı âşiq, ebsem, girme canın qanma.  aşık, sersem, canm kanma girme, kendini boşuna
telef etme. 
Çekmeyen eşqin belâsın, görmeyen hicran qemin, Ayr ılık eziyetini görmeyenin, aşkm belasını çek-
Derdi dermansızdır ânın, çâre yox dermanına.  meyenin derdi dermansızd ır. Onun derman ı bu-
lunmaz. 
Cânmı qurban edendir yâr içün gerçek şehid, Gerçek şehit yari için canını kurban edendir. O şe-
Sed hezerân rehmet olsun ol şehidin canına.  hidin canına yüz binlerce rahmet olsun. 
Zülfünün sirrin ne bilsin zâhid, ânı sor mana, Sevgilinin can dağıtan zülfüne esir olmayı dilersen,
Ger esîr olmaq dilersen zülf-i canef şânına.  onun sırr ını zahide sorma; o ne bilsin, onu bana sor.  
Gel niqâbm terfini gülgün yanağından götür, Gel, gül renkli yanağından peçeni kaldırma ki, açıl-
Tâ gülüstan gülmesin ayruq gül-i xendânına.  mış gül gili olan dudağına bir başka gülistan gül-
mesin, eşlik etmesin. 
Xublar ın bağında çoxdur fitneli nergis, veli, Fitneli nergiz (Fitne çıkartan gözler) güzellerin ba-
Fitnelik xetm oldu ânın nergis-i fettanına.  ğmda çoktur. Lakin onun fitne koparan nergisi
(gözü) ile fitne tamam oldu, en üst derecesine çıktı. 
ı ı ı

Le'l ü mercand
Aferin kanınğm,
şol behr-ir doda lö'lö-i
lö'lö-i dürdür
mercan   şin,
ınadi Duda
rin ğ n lâl ile
o maden mercand
denizinin r, dişin  inci tanesidir. Afe-
incisine.
Kirpiyin nâvek oxudur, qaşlarm Çaçı kaman, Senin kirpiğin ah çektiren oktur, kaşlar ın ise yay-
Uğramaz âşiqden özge şol oxun peykânma.  dır. Âşıktan başkası o okun temrenine uğramaz,
hedef olmaz. 
Ey Nesîmî, ger sözün me'nâsı bîpâyan deyil, Ey Nesîmî, madem sözün mânâs ı sonsuz değil,
 Necin irmez kimsenin fikri onun pâyânma.  niçin kimsenin fikri onun sonuna ulaşmıyor. 

XX 
Yandır ıcı ayr ılığı beni ateşine yaktı. Gönlüm vefalı 
ı ı
Yand nc firqeti yaxd beni nârma,ı
yarine ulaşmak ister. 
Könlüm ulaşmaq diler yâr-i vefâdârma.
O tapılası sevgilimin görüntüsü gözümden kay-
Oldu gözümden en iraq ol senemin sureti,  boldu. Ey Rabb'im beni sevgiliyi görme devletine
Ya Reb, irişdir meni dövlet-i dîdâr ına.  eriştir. 
Eşqe esîr eyledi canımı şol nâzı çox, Şu nazı çok, nazlı sevgili, canımı aşka esir eyledi.
Lütf ile bir baxmadı yâr-i giriftar ına.  Ama, lütuf ile âşığına hiç bakmadı. 
Gör ki, süzülmüş gözü eyledi sayru beni, Gör, sevgilinin baygın bakan gözü beni hasta ey-
Hanı ânın rehmeti âşiq-i bîmârma?  ledi. Onun, hasta âşığına merhameti hani? 
ı ı ı ı

Yüreğıimi
Yaras yaral
na bax bu eyledi qemzen,
gün, qoyma ânı iriş,ına. 
yâr  Senin
yeti gamzen,
ş! Yüreğiminsüzgün bak buş ngün
yarasına yüre ğimionu
bak, yaralad
yar ına,
 bırakma. 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 11/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Mülk ile mal, ey melik, kimseye çün qalmamış, Ey mal, mülk sahibi, mal ve mülk hiç kimseye kal-
Yox tut ânı, hiçe say, baxma ânın varma.  mamıştır. Onun için sen onun varlığına aldanma,
onu hiçe say, yok farzet. 

Canımı pervane tek yandıraram seme kim, Can ımı pervane gibi mum ateşine yandır ır ım.
Yanar imiş yâr içün vâsil olan yâr ına.  Çünkü, sevgilisine kavuşan, onun uğrunda yanar 
imiş, kendini onun uğrunda yakar imiş. 

Yâra, Nesîmî, bu gün, cânmı qurban qılan, Ey Nesîmî, bu gün yar için canını kurban eden,
Mehrem olur tâ ebed mexzen-i esrar ına.  sonsuza kadar sırlar hazinesine sırdaş olur. 

XXI 

Bu ne âdetdir, ey Türk-i perîzad, Ey periden doğma Türk (Türk kelimesi "güzel"

Çjeminden olmadım bir lehze âzad.  mânâsında da kullanılır.) bu nasıl âdettir? Senin
gamından bir an bile kurtulamad ım. 
Siyah dil gözlerin qan tökmek üçün, Senin kara gönüllü, kötü niyetli gözlerin kan dök-
Çekübdür tîğini mânend-i pûlad.  mek için polatvarî k ılıcını çekmiştir. 
Reva mı könlümün şehrinde sansiz, Gönül şehrimde sayısız kara kaygı ve gamın temel
Qaranqu qüsse vü qem tutdu bünyad.  atı p yerleşmesi reva mıdır? 
Bu bîdâdı mene hicran qılı bdır, Cihanda -zalimlikleri ile meşhur olan- Şeddad ile
Cahanda qılmadı Nemrûd ü Şeddad.   Nemrud'un bile yapmadığı bu zulmü, bana ayr ılık 
yaptı. 
Gel ey şîrindehan, eşqin yolunda, Gel ey tatlı ağızlım, şirin sözlüm, senin aşk ının yo-
Menem ol kûhken bîçâre Ferhad.  lunda, o dağlar delen bîçare Ferhad benim. 
 Nezer qıl bu viran könlüme, şâhâ Ey padişah, bu virane gönlüme bir bak ıver. Çünkü
Qılır sultan olan vîrânı âbâd. sultan olan, viraneyi mamur eder, yık ık yeri ye-
niden kalk ındır ır. 
 Nesîmî'nin kelâmından eşit kim,  Nesîmî'nin dilinden işit: Cihan vefasızdır,sakinleri
Vefasızdır cahan, sükkânı hep yad.  ise hep yabancıdır. 
XXII 
Dil bazarçısı yalandır, varmazam bâzârine, Dil satıcısı, sözü pazarlayan yalandır. Ben onun pa-
Gerçek olmaz eğridil, inanmazam iqrârine. zar ına gitmem. Yalan söz gerçek olmaz. Onun
kabul edip söylediklerine inanmam. 
Sâdiq oldur dilini könlü ile bir eyleye, Doğru kişi, dili ile gönlünü bir eyleyendir, özü
Eğri dilden nesne gelmez, durmuşam inkârine.  sözü bir olandır. Yalancıdan esaslı bir  şey gelmez.
Onun söylediklerine kar şı gelirim. 
Vâri möhnetdir cahânm, ne umarsan, ey könül, Ey gönül bu cihanın var ı mihnet, sık ıntıdır, ne
Le'net olsun bu cahâna, hem cahânm vârine.  umuyorsun? Bu cihana da, onun varma da lanet
olsun. 
Dilberi oldu kimin kim fâni dünyâ âqibet, Fani dünyayı sevgili tutanlar ın ömrü geçti. Ama
Keçdi ömrü, doymadı, irişmedi dildârine.  sevgiliye ulaşı  p doyamadılar. 

ı ı

Textekim
Her ç xmaq istemez
Mensur oldu,Mensur olan,eşyâ
çıxdı şâh-i qinminbere,
dârine.  olan atahta
Mansur olan veya
şk padişahıminbere
nın darağçacma
kmak istemez.
çıkm ıştır. 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 12/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 13/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

XXIV 

Ehde vefa eyledi yâr-i vefâdâr ımız- Vefalı yarimiz ahdine vefa gösterdi, sözünü tuttu.
Yâr ile gör kim nece dü şdü eceb kâr ımız.  Sevgiliyle işimizin nasıl şaşılacak hale geldiğini gör. 
Eşq-i cemâlin meni kendüde mehv eyledi, Yüz güzelliğinin aşk ı beni kendinde mahveyledi,
Oldu tamam uş bu gün eşq ile bâzâr ımız.  yok etti. İşte bugün aşk ile alış verişimiz tamam
oldu. 
Qemzelerin sirrini canda dedim saxlayım, Bayg ın bak ışlar ının sırr ını canda saklayayım
Dışra buraxdı könül perdeden esrar ımız.  dedim. Ama, gönül, sırlar ımızı perdeden dışar ı bı-
raktı, ortaya döktü. 
Eşqe elac isteme, derdine sebr eyle, dur, Aşka ilaç istemez. Derdine sabreyleyip bekle. Ve-
Gör ki, ne derman qılır yâr-i vefâdâr ımız.  falı yarimizin derdimize ne derman edeceğim gör. 

Kim ki, seni sevmedi, eşqine cân vermedi, Seni sevmeyenin, aşk ının uğruna can vermeyenin
Yoxdu onun Heqqine zerrece iqrâr ımız.  hakk ında zerre kadar hüsnüniyetimiz, tanıklığımız
yoktur. 
Zâhid eğer âşuqe münkir olur, qem deil, Zahit, eğer a şığa ters düşse de önemli değil. Hakk 
Heqq bize oldu eyan, qalmadı inkâr ımız.    bize apaçık göründü. Art ık inkar ımı z, te-
reddütümüz kalmadı. 
Gerçi Nesîmî sözün dadını verdi, veli, Gerçi Nesîmî, her ne kadar sözün tadını vermişse
Dâde getirdi ânı lefz-i şekerbâr ımız  de, bu tatlı sözlerimiz onu insafa getirdi 
XXV

Câne sen candan ne kim gelse, ciğerler ağr ımaz, Canıma, sen canımdan ne gelse, gönlüm incimez.
Heq bilir, bir zerre neşterden damarlar ağr ımaz.  Hak bilir, bir zerre neşterden damarlar acımaz. 
Şaha, mehrinden midir, yâ âşinâlıqdan mıdır, Ey sultanım, senin sevginden midir, yoksa sana
Cismimi ser tâ qedem min gez yararlar, a ğr ımaz.  olan aşinalıktan mıdır bilmem; vücudumu baştan
ayağa bin kere yararlar, hiç ağr ımaz. 
Fitvasinden zahidin nâheq meni ger soyalar, Zahidin fetvasıyla haksız yere derimi yüzseler bile
Qem değil senden- şehâ, görcek damarlar ağr ımaz.  senden şikayetçi olmam. Ey sultanım seni görünce
damarlar ağr ımaz.
Zahidin efsânesinden soydular nâhaq meni, Zahidin safsatasıyla haksız yere benim derimi yüz-
Heq bilir senden, şehâ, sâhib nezerler ağr ımaz.  düler. Doğrusu, ey sultanım senin nazar ına uğ-
rayanlar acı çekmez. 
Şişemi çün daşe çaldım, Heqqi izhâr eyledim, Şişeyi taşa çaldığım için, ar ı namusu bir kenara bı-
Çeşm-i ahvel ağr ıdan arif beşerler ağr ımaz.  raktığım için, Hakk'ı ortaya çıkardım. Eğri bakan
gözlerin nazar ından, gönül gözüyle bakanlar et-
kilenmez. 
Zahidin bir barmağm kessen dönüb Heqden qaçar, Zahidin bir parmağ ını kessen, Hak yolundan
Gör bu gerçek âşiqi serpâ soyarlar, ağr ımaz.  dönüp kaçar. Gerçek âşığı ise baştan ayağa yüz
seler, şikayet etmez.

Cehl-i
Er bilirnâmerdin qaçan kim,
meydân qedrin meydan gününde
qedirler yeri  var,
ağr ımaz.  mu?
Namert cahilin
Meydan vakti
ın k 
gelince meydanda yeri olur 
ıymetini yiğitler bilir. Kadir k 
ıy-

met bilenler sızlanmaz.  

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 14/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Soyun, ey murdar sallaxlar, Nesîmînin tenin, Ey murdar yüzücüler, Nesîmî'nin derisini soyun,
Bunca nâmerdi görün, bir er qıyarlar; ağr ımaz.   bakalım. Bunca namert bir er kişiyi k ıyarlar. Ama
ı

ac veremezler.
XXVI 

Mana sensiz cahân ü cân gerekmez, Ey sevgili, bana sensiz cihan gerekmez. Sana ka-
Vüsâlm var iken hicran gerekmez.  vuşmak varken, senden ayr ılmak gerekmez. 
Leb-i le'lin zülal âbinden ayr ı, Senin k ırm ızı dudağın ın saf suyundan başka,
Şerâb-i çeşme-yi heyvan gerekmez.  hayat çeşmesinin şarabı gerekmez. 
Qemindir könlümün taxtına sultan, Senin gamın, kederin gönlümün tahtına sultan ol-
Bir iqlîme iki sultan gerekmez.  muştur. Bir ülkeye iki sultan olmaz. Ben ondan
 başkasını sultan olarak istemem.
Yeter derdin deva müştâqe, neçün, Derdini bilene derman gerekmediği için, deva ara-
Ki, derdin bilene derman gerekmez.  yanlara derdin yeter,  

Gülüstânm gülü sensiz tikendir, Sensiz gülbahçesinin gülü dikendir. Bana sensiz
Mana sensiz gül ü reyhan gerekmez.   gül ile reyhan gerekmez,
Gel, âşiqlerin rizvâni hüsnün, Ey güzelliği, âşıklar ın cenneti olan gel. Sensiz âşığa
Ki, sensiz âşiqe rizvân gerekmez.  cennet gerekmez. 
İki âlemde dîdârmdan özge, Ey Rahman'm sureti, bana iki âlemde seni sey-
Mana, ey sûret-i Rehmân, gerekmez.  retmekten başkası gerekmez. 
Vüsâlm şerbetin içen muhibbe, Kavuşma şerbetini içen âşığa, ayr ılığın agusu asla
Ferâqın âğusu çendân gerekmez.
Ey sevgili bana sensiz sabreylemek, kolay da
Mana sebr eylemek sensiz nigârâ,  olsa zor da olsa gerekmez.
Eğer müşkül, eğer âsân gerekmez.
Ezelde senin a ş k ı nla sözle ş mi ş im. Art ı k bana
Ezelde qılmışam eşqinle peyman,  bütün veya yar ı m ba şka anlaş ma gerekmez.
Bütün peyman, sımq peyman gerekmez. 
Gerçi Nesîmî senin birlikteli ğ inden hiç
Kesilmez gerçi veslinden Nesîmî, ayr ılmaz. Ama senin de onun gözünden
Gözünden olduğun pünhân gerekmez.  gizlenmen gerekmez.

XXVII 
Sen mene yâr ol ki, könlüm bir dexî yâr istemez, Gönlümün bir daha yar istememesi için sen bana
Könlümün dildâr ı sensen, özge dildâr istemez.  yar ol. Gönlümün sevgilisi sensin, başka sevgili is-
temez. 
Cennet-i ednin temaşası ruxun gülzâr ıdır, Adın cennetinin seyri yanağının gül bahçesidir. O
Kim ki şol gülzâr ı buldu, özge gülzâr istemez.  gül bahçesini bulan, başka gül bahçesi istemez. 
Tâ ebed hirman imiş Heqden nesibi her kim ol, Ey dilber senden iki âlemde yüzünün seyrini is-
Senden, ey dilber, iki âlemde dîdâr istemez. temeyenin, sonsuza kadar Hak tan nasibi mahrum
olm akmış: 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 15/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 16/30
8/14/2019
: 
XXIX
Firqetin yandırdı bağr ım, yüreğim qan oldu, gel,
Gel ki, dîdârm bu sayru câne derman oldu, gel.
Dünyanın nâz ü neîmi, bağ ü bustânı mene,
Sensiz ey sultân-i xûban, bend ü zindan oldu, gel.
İstedi le'lin ferâqi canımı yaxmaq, veli,
Şövqe yanmış câne veslin âb-i heyvân oldu, gel.
Ol könül kim, dâima işi seninle vesl idi,
Yandı şövqünden esîr-i derd ü hicran oldu, gel.
Cânımm canı vüsâlındır, vüsâlından ânı,
Tâ kim ayırdı felek, bîçâre bîcân oldu, gel.
Âşiqin bağ ü gülüstânı üzün gülzâr ıdır,
Qanqı gülzâr ın adı gülsüz gülüstân oldu, gel.
Ma'cüzâtmdan yanağın, möhkemâtmdan saçun,
Xâr ü xâşâk ı cahânın verd ü reyhan oldu, gel.
Behr-i bîpâyâne şövqün canımı qerq eyledi,
Gör ne bîdâd eyledi hicrin, ne tûfân oldu, gel.
Cennetin sehninde tûbâ vâleh ü âşüftehal,
Qâmetin hüsn ile, ey servim, xurâmân oldu, gel.
Tâ meni teqdîr-i Yezdan eyledi senden cüda,
Könlümün hâli perişan, dîde giryân oldu, gel "
Çün Nesîmî senden ayr ı bildi kim, yoxdur, vücud,
Derd ü derman vesl ü hicran, cümle yeksan oldu, gel. diğinden beri, dert ile derman, birlik ile ayr ılık
XXX
Tâ üzün gördüm, nigârâ, qemden âzâd olmuşam,
Qulluğunda pâdişâhım, hüsnüne şâd olmuşam.
Gelmişem dîdârine tâ canımı qurban edem,
Ey dodaği cân-i Şîrin, gör ne Ferhâd olmu şam.
http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi
İmadeddin Nesimi
 
Ayr ılığın bağr ımı yaktı, yüreğim kan oldu, gel. Bu
hasta cana senin yüzün derman oldu, gel.
Sensiz dünyanın güzellikleri, nimetleri, bağı ve
 bostanı bana karanlık, esaret oldu. Ey güzeller sul-
tanı gel artık.
Lâl renkli dudağının ayr ılığı canımı yakmak istedi.
Lâkin, arzuyla yanmış olan cana, senin kavuşman,
hayat suyu oldu gel.
Çabalar ı daima seninle kavuşmak için olan bu
gönül, senin arzunla yanı  p, ayr ılığın ve dertlerin
esiri oldu, gel.
Benim canımın canı seninle beraber olmadır, sana
kavuşmadır. Felek onu, seninle beraber olmaktan
ayırdığından beri çaresiz, cansız hale düştü, gel.
Âşığın bağı ve gül bahçesi, senin gül bahçesi gibi
olan yüzündür. Gülsüz hangi gül bahçesinin adı 
gülistan oldu, gel.
Yanağının mucizelerinden (mucizevî gö-
rüntüsünden), saçının belirgin ayetler -gibi olan
ı ı
tesir-
ile indenoldu,
reyhan dolay
gel., cihan n çöpü, süprüntüsü gül
Sana olan düşkünlüğüm canımı engin denize
gömdü. Ayr ılığının nasıl zulmettiğini, nasıl bir tu-
fana sebep olduğunu gel de gör.
Ey selvi boylum, güzelliğin sayesinde endamın, sa
lma salma yürüyen bir selvi gibidir. Onun kar 
şısında cennetteki Tuba bile şaşk ın ve aciz bir hal
dedir.
Allah'ın takdiri beni senden ayırdığı için, gönlüm
 perişan, gözüm yaşlı oldu, gel.
Nesîmî, senden ayr ı bir nesnenin olmadığın bil-
 
hepsi bir oldu, gel.
Ey sevgili yüzünü görünce gamdan kurtuldum.
Padişahım, sana kulluk ederken güzeliğinden do-
layı şad oldum.
Canımı kurban etmek için huzuruna geldim. Ey
duda ğı, can
duğumu
ı
şirin("olan
bir   gör
ı
sevgili, nasayn
Şirin"kelimesi l Ferhad ol-
ı zamanda
şahıs ismi olarak da kullanılmıştır).
17/30
8/14/2019
Tâ cemâlin müshefinden oxuram sebü'l-mesan,
Seb'exânem, hâfizem, tefsirde ustâd olmu şam.
Lâmekânm eyn-i
Lâmekân esâs me'mûrundan oldun, ey hebib,
ına gör kim, ne bünyâd olmuşam.
Qâmetinden tâ iraq etdi meni dövr-i felek,
Hesretinden men qulâm-i serv-i âzâd olmuşam.
 Nil İrmağı daşdı, tutdu Misrin çevresini,  
Heleb, Bağdâd buldum, gör neye şâd olmuşam.
Tâ İrâqistânı gezdim, bir müvehhid bulmadım,
Âşiq-i Misrem, yene müştâq-i Bağdâd olmuşam.
Çün seni gördü Nesîmî der beâvâz-i bülend,  
Eşq ile men âşinâyam, eql ile yâd olmuşam.
XXXI
Hilâle döndü qemer qaşlar ın hilâlinden,
Boyandı qane qızıl gül yanağın âlinden.
ı ı
Çeleb
Ki, sekebil utanışrîrin
seni nece dodaql
leblerin yaratm
zülâl ından.
ş,
Ayın hilâli eğer ki, güneşden alır nur,
Bu ayı gör ki, güneş nur alır hilâlmdan.
Qara benin ne eceb türfe hâle düşmüşdür,
Bu hâli bilmeyenin hiç sorma halından.
Tevildir saçının qissesi vü sirri deqiq,
ı Saçının hikayesi uzun, sırr ı incedir. Eğer inan-
Eğer inanmaz isen sor bu nükte xâl ndan.
 Ne hüsn olur bu, ne suret eleyke eynüllah,
Ki, mest olur görcek eql ânın kemâlmdan.
Cefâda yana-yana gör ki, men neler çekirem,
Bu eyni fitneli yâr ın cefâ vü âlından?
Cefâlari ne qeder acı ise yeyrekdir,
Ânın acısı reqîbin yağ ile balından.
Çeleb
 Ne Nesîmîye
etlesinden çünkimsenin,
umar eskik eylemez
ne şalbir 
şal,
ından?
http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi
İmadeddin Nesimi
Yüzünün güzellik kitabından Fatiha sûresi'ni oku-
rum. Ben Fatiha okuyanım, haf ızım, tefsirde üstad
olmuşum.
ı
Ey
aynıdost,
sısm.mekan
O mekansolmayan (Allah)m imar ettiğinin
ız olanın aslına nasıl temel ol-
duğunu gör.
Talih beni senin boyundan uzaklaştırdığı için,
onun hasretinden ben o yürüyen servinin kölesi,
esiri olmuşum.
Nil ırmağı taşı p Mısır'ın her yanını bastı. Ben
Haleb'i Bağdad'ı bulum. Niçin sevindiğimi gör.
Bütün Irak'ı gezdim bir tek Allah'ın birliğine ina-
nan bulmadım. Mısır âşığıyım, ama yine de Bağ-
dad'ı arzu ederim.
Nesîmî seni gördüğü için yüksek avaz ile, "Ben
aşk 
ile aşinayım, ak ıla uzağım" der.
Ay kaşlar ın hilaline imrenip hilale döndü. Gül, ya-
nağının al rengine imrenip k ızıl kana boyandı.
Allah
daklar ıseni
n tatlöylesine şirin dudaklı yaratmış ki, du
ı suyundan, cenneteki selsebil suyu
utanır.
Ayın hilali her ne kadar güne şten ışık alırsa da, bu
ayın hilalinden güneşin ışık aldığını gör.
Senin kara benin şaşılacak bir hale düşmüştür. Bu
hali (hal, kelimesi aynı zamanda "ben" mânâsında
da kullanılmıştır) bilmeyenin halini sen de hiç
sorma.
mazsan onu ince mânâ yüklü beninden sor.
Allah seni görsün, gözetsin. Sendeki bu yüz, bu
güzellik kusursuz olduğu için, ak ıl onu görünce
mest olur, kendinden geçer.
Bu gözü ortalığı kar ıştıran sevgilinin hilesin”den,
eziyetinden düştüğüm cefada yana yana neler çek-
tiğimi bir gör.
Onun cefalar ı ne kadar acı olsa da rakibin yağ ile
 balından daha iyidir.
Allah, Nesîmî'den bir  şalı esirgemeyeceğinden, o,
hiç kimseden ne atlas umar, ne de şal.
18/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

XXXII 

Canımı yandırdı şövqün, ey nigâr ım, qandasan? Ey sevgilim, sana kavuşma arzusu canımı yaktı,
Gözlerim nûri, iki âlemde var ım, qandasan?  nerdesin? Gözlerimin nuru, iki âlemdeki varlığım
nerdesin? 
Bağr ımı qan eyledi acı ferağın, gel iriş,  Senden ayr ılmanın acısı bağr ımı kana boyadı; gel
Ey lebi vüslit şerâb-i xoşgüvâr ım, qandasan?  yetiş. Ey dudağı hoş içimli birlik  şarabım, ner-
desin? 
Firgetin xâri meni gör ki, ne mecruh eyledi, Senden ayr ı olmanın dikeninin, beni nasıl ya-
Ey gözü nergis hebîb-i güzâr ım, qandasan?  raladığını gör. Ey nergis gibi baygın bakan gözlü,
gül yanaklı dostum nerdesin? 
Sebrimi yağmaladı şövqün, qerâr ım qalmadı, Sana kavuşma arzusu, sabr ımı yağmaladı; du-
Ey menim ârâmım, ey sebr ü qerâr ım, qandasan?  ramaz oldum. Ey benim huzur kaynağım, sabır ve
dayanma kaynağım nerdesin? 
Eyledi eşqin meni qalxan melâmet tîrine, Senin aşk ın beni k ınama okuna kalkan etti. Ey kaşı 
Ey gözü, qaşı yelekli şehriyâr ım, qandasan?  gözü ok olan sultanım nerdesin? 
Tâ üzin seminden uzaq düşmüşem pervane tek, Yüzünün ışığından uzak düştüğüm için, pervane
Yanaram leyi ü nahâr, ey nur ü nâr ım, qandasan?  gibi gece gündüz yanar ım. Ey ateşim, ışığım ner 
desin?
ı

Senden
Ey vefasayru könlüme
ız hüsnü kâmilyoxdur
yâr-i ğvefal yâr ü dust, 
âr ım, qandasan? Senden başka vefalıgüzelim,
vefasız mükemmel yar, dostsad
gönlümde
ık yarim yoktur. Ey 
nerdesin?
Deldi hicranın oxu eşqinde yanan bağr ımı, Ayr ılığın oku, aşk ınla yanan bağr ımı deldi. Ey bi-
Suret ü me'nide, ey çapiksüvâr ım qandasan?  linende ve bilinmeyende at koşturanım nerdesin? 
Zülfüne vermiş emânet haq ezelde sirrini, Hak ezelde sırr ını senin zülfüne emanet vermiş. Ey
Ey emânetdar, emîn-i girdikâr ım, qandasan?  emanet sahibim, ey Allah'ına güvendiği nerdesin? 
Qatı müştaq olmuşam zülf ü üzârm bûyine, Zülfünün ve yanağının kokusuna son derece arzu
Ey üzü gülsen, saçı miskin tatar ım, qandasan?  duymaktayım. Ey yüzü gülsen, saç ı mis kokulum
nerdesin? 

Bâdilen gönder
Tâ ki, yand saçın bûyin mana her
ım, keçdi hedden intizâr 
sübhdem,
ım, qandasan? 
Artık beklemeye tahammülüm kalmadı, yandım.
Saçının kokusunu bana her sabah esen yel ile gön-
der. Nerdesin? 
Âşiqin cennet-i edni şol cemâlin veslidir, 
Ey şerâb-i kövserim, getmez xumâr ım, qandasan?  Aşığm Adn cenneti, şu güzelliğine kavuşmadır. Ey
kevser şarabım, gitmeyen sarhoşluğum, nerdesin? 
Yâr içün her gûşede min div olur düşman mene,
Ey sevâd-i E'zem ü mohkem hesâr ım, qandasan?  Yar için, düşman bana, her kö şede binlerce dev
olur. Ey ulu sığmağım, sağlam kalem, nerdesin? 
Çün Nesîmîdir bu gün eyyâm-i eşqin Xosrovi,
Ey şekerleb, yâr-i şîrin rûzigâr ım, qandasan?  Bugün aşk devrinin Hüsrev'i Nesîmî'dir. Ey şeker 
dudaklı, tatlı esintili yarim (Şirin'im) nerdesin?

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 19/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 20/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Mûse vü Tûr nedir, Şibli vü Mensur nedir, Musa ve Tur, Ş ibli ve Mansur nedir? Ejderhaya
Ejdehâ olan ağaç rişte ilen dar nedir?  dönen ağ aç nedir? İ p ile darağ ac ı nedir?

Ke'ba vü deyr nedir, qeyr nedir, seyr nedir, Kabe nedir, kilise nedir? Gayr nedir, seyir nedir?
Mescid ü bütkede vü xirqe vü zünnâr nedir?  Mescit nedir, puthane nedir? H ı rka nedir, papaz
ku şağ ı nedir?

Elm-i Qur'an ü hedîs ü xeber ü vez ile ders, Kur'an ilmi, hadis, haber, vaaz ve ders hepsi bir 
Qamu bir meni imiş, bunca bu tekrar nedir?  mânâ içinmiş. O halde bunca tekrar niye?

Kim ki pervane sifet eşqe yaxılmaz, yanılır, Pervane gibi a ş ka yanmayan, yan ı lı r. O seme,
 Ne bilir ol seme kim, pertöv-i envâr nedir?   ş a ş k ın nur ışığının ne olduğunu ne bilsin?

Kim ki, bilmez özünü, bilmeye hergiz sözünü, Kendini bilmeyen, sözünü de asla bilmez.
Kendözün anlamayan bilmedi bu kâr nedir?   Kendim anlamayan, bu i şin ne oldu ğ unu
 bilemedi.
Xızra hemrâh ola gör, tâ bileşen elm-i ledün,
Sana me'lûm ola bu qisseden exbâr nedir?  Ledün ilmini (Allah' ın ilham yoluyla verdi ğ i ilmi)
  bilmek istersen Hızır'a yoldaş ol. Bu k ıssadan
hissenin ne oldu ğ unu sana malûm ola.
Ger hava berzexine dü şmez isen anlayasan,
Yolun içinde sene ke şf ola, esrar nedir? E ğ er arzu cehennemine dü ş mezsen, daha yolda
iken sana s ırlar aç ıklan ı r, s ırlar ın ne olduğ unu
anlars ın.
Bir çibin te'bine bax, bâl neden, zehr neden,
Yene bir yerde eceb gene nedir, mâr nedir? Ş u ar ın ın yarat ıl ış ına bir bak, onu incele. Bal ile,
zehir neden ayr ı ayr ı , hiç birbirine kar ı ş m ı yor.
ı

Elm-i tövhid oxuyan medrese elmin oxumaz, Acaba hazine ile y lan niçin bir arada bulunur?
Gör ki, bir rivzenede kâr nedir, bâr nedir?   Tevhit ilmi okuyan medrese ilmini okumaz. Bu
 pencereden iş in gücün ne oldu ğ unu gör.
Gülgil, ey dust, qamû müddeiler körlüğüne,
Sene asan qılaym bunca bu düşvâr nedir?  Ey dost, bütün iddia edenlerin körlü ğ üne gül.
Ben sana bunca zoru kolay edeyim.
Terk evinde sen eğer hemçu Nesîmî olasan,
Bir gün ola deyeler cübbe vü destâr nedir?  Terk evinde Nesîmî gibi olay ı m dersen, bir gün
sana "Bu cübbe ve destar ne?" diye sorarlar.

XXXV

Ey özünden bîxeber, gel Haqq ı tan ı, sendedir, Ey kendinden habersiz, gel Hakk'ı tanı, zira o sen-
Gel vücûdun şehrine seyr et, gör ân ı sendedir. dedir. Vücudun şehrine girip seyret. Onun sende
olduğunu görürsün. 
Qandadır deyü ne sergerdan gezirsen zenn ilen, Zanna kapılı p nerdedir diye şaşk ın şaşk ın gezersin.
Gezmegil her menzili çün cân mekân ı sendedir.  Boşuna her yeri gezip durma. Çünkü canın mekanı 
sendedir. 
Men ne vech ilen deyem Haqqı ki, senden ayr ıdır, Ben Hakk'm senden ayr ı olduğunu nasıl söy-
Çün gözümle görmüşem, Haqqm nizâmı sendedir.  leyebilirim? Çünkü Hakk'm nizamının sende ol-
duğunu gözümle görmüşüm. 
Bülbül-i qüdsî isen, ayr ı gülüstan gözleme, İlahî bir bülbül isen başka bir gül bahçesi arama.
Seyre çıx, rûh'ul-emînin gülsitâm sendedir.  Ruhulemîn'in (Cebrail'in) gül bahçesi sendedir, seyre
çık.

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 21/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 22/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 23/30
8/14/2019
XXXIX
Sefa vü zövq-i dünyâye, könül, aldanma, al
eyler, Seni salar bu sevdâye, özü qeyr-i xeyâl
eyler.
Eğer beş günde bu dövran sene el verse, ey âqil,
Ki, şadhq gösterir bir dem, döner, yüz min melal eyler, biran yüzüne güler, sonra yüz bin üzüntü verir.
Yığınca munca esbabı, yeri sen bir kemal iste,
Ecel yeli eser bir gün, ana çox çox zeval eyler.
Eğer âşiq isen terk et, nedirsen munca esbabı,
Olar ki, eşqe qerq oldu, qaçan sevdâ-yi mal eyler.
ı
Üzüneş dutuldu
Güne zülfüdürdediler,
düşmüşnezer ldımışcamâl
, bu elqyanl
ı
xeyâl na,
eyler.
Yığı b yedirmeyen kişi sonunda mar olur malı,
Sâqîyâ, söz ki, assi varsa, boynunda vebal eyler.
 Nesîmî, xesteye sensiz Süleyman mülkünü versen,
Ol ânı bir çöpe saymaz, temennâ-i vüsâl eyler.
Yanaram eşqinde, axar gözlerimden yaşlar.
Hesretin derdi çıxardı üreyimde başlar.
Müddeî gör ten edib başıma qaxar eşxini
Sınığa vâcib değildir bunca atmak daşlar.
Qemden inceldi vücûdim, oldu yengi ay gibi,
Gözlerime tûş olalı ol hilâlî qaşlar.
Zülfüne könlüm dolaşdı, bilmedi aşüfte kim,
Zülfün ucundan ne çox çox yele varmış başlar.
ı
Xeste olal
Içerem qemkönül eşqinden,
metbexinen ey cân paresi,
dürlü-dürlü aşlar.
Tâqetim tâq oldu gemden, keçdi ömrüm hah ile
Derdime derman ne dersiz, neyleyim, yolda şlar?
Şöyle yanar eşqin odu yüreğimde, ey senem,
Kim dutuşmuş şö'lesinden heme quru, hem yaşlar.
Olmuşam derd-i ferâgaından zeîf ol hedde kim,
Getirmezler xeyal neqşimi neqqâşlar.
Öldü eşqinden Nesîmî, üste dünyâden geder,
Sen murâd ile cahanda qal, yaşa çox yaşlar.
http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi
İmadeddin Nesimi
 
Gönül sefa ve dünya zevkine aldanma, kana
dalar. Seni bu sevdaya salar, kendi başka hayale
 boyar.
Ey ak ıl sahibi, şu beş günde devran sana el verirse,
Bunca haceti yığacağına, yürü, bir olgunluk, mü-
kemmeliyet iste. Ecel yeli bir gün esince ona çok 
zarar verir.
Eğer âşık isen, bunca haceti ne yapacaksın, terket.
Aşka düşmüş olan mala sevdalanmaz.
Zülfün yüzüne
tutuldu diye yanldü
ştüğünü görmeyen ahali, güneş 
ış fikre kapıldılar.
Varlığını yığı  p yedirmeyen kişinin malı zehir 
(yılan) olur. Ey saki, sözünde yalan olanın vebali
 boynunadır.
  Nesîmî, hastaya sensiz Hazreti Süleyman'ın mül-
künü versen, onu bir çöp bile saymayı p kavuşmayı 
temenni eder.
xxxx
Aşk ınla yanar ı, gözlerimden yaşlar akar. Senin ay-
r ılığının derdi yüreğimde yaralar açtı.
İddiacı sayı  p kövüp aşk ını başıma kakar. Yaralıya
 bunca taş atmak vacip değildir.
O hilal gibi kaşlar gözlerime rast geldiğinden beri,
gamdan vücudum eriyip yeni ay gibi oldu.
Gönlüm zülfüne dolaştı. O çılgın âşık zülfünden
dolayı sallanan, telef olmuş pek çok baş olduğunu
 bilmedi.
Eğer ciğer parem, gönül aşk ından hasta olalı, gam
mutfağından türlü türlü aşlar yerim.
Gamdan gücüm tükendi, ömrüm ah ile geçti. Der-
dime derman söyleyin, ne yapayım yoldaşlar?
Ey put gibi güzelim, aşk ın ateşi yüreğimde kuru
yaş demeden her şeyi yakar.
Ayr ılık derdinden o derece zayıfladım ki, nak-
kaşlar suretimi hayal bile edemezler.
ı
 Nesîmî
 bu aşk ndan
dünyada öldü,nice
gönlünce işteydünyadan
ıllar yaşa. gidiyor. Sen
24/30
8/14/2019
XXXXI
Ey ezelî cân ile canan ımız,
Eşq-i rûxündür ebedî sânımız.
Ke'be üzündür bize, ey dürüba,
Zülf ü rûxün qible vü îmânımız.   nağın ile zülfün ise k ı blemiz, imanımızdır.
Cân nece terk eylesin, ey cân seni,
Canımızın cânısan, ey canımız.
Eynüme sensiz tiken oldu cahan,
Qandasan, ey taze gülüstânımız?
Çünki yüzün ehsen-i teqvîm imiş,
ı ı
Sende zühûr eyledi sübhâmm z.
Vechine yazmışdır otuz iki herf,
Hikmet ile münşi-yi erkânımız.
Hüdhidi Bülqeyse resul eyledi,
 Nâmeyi gönderdi Süleymânımız.
Cövr ile yandırdı Nesîmîyi dost,
Hem bu idi dost ile peymâmmız.
XXXXII 
Lebine ehl-i nezer cân dediler, gerçek imiş,
Ağzına nüqte-yi pünhan dediler, gerçek imiş.   gerçekmiş. Ağzına gizli bir nokta dediler, gerçekmiş  .
Le'line xettin ile sormuşam ervâhe, ânı,
Xızrla çeşme-yi heyvan dediler, gerçek imiş.
Âdemin suretine secde qılanlar ki, seni,
Gördüler, sûret-i Rehman dediler, gerçek imi ş.
Dediler qâmetine sidre kemâl ehli, veli
Xalq ânı sandı ki, yalan dediler gerçek imiş.
Suretin münkirine elmle îmân ehli,
Âna kim, div ile şeytan dediler, gerçek imiş.
Cennet ehli ki, üzün bağine, ey cennet ü hur,
Rövze-yi xüld ile rivzan dediler, gerçek imiş   .
Qelemin sirrini Heqden bilen ol tâyife kim,
Enberin xettine reyhan dediler, gerçek imiş.
Möhkem ehli ki, yazısı ilen suretini,
Lövh-i mehfûz ile Qur'an dediler, gerçek imiş.
http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi
İmadeddin Nesimi
Ey ezelden beri can ile canan ımız, bizim ebedî şa-
nımız senin yanağına olan aşk ımızdır.
Ey gönül alıcı sevgili, bize yüzün Kabe'dir. Ya-
Ey can, seni can nasıl terketsin. Çünkü sen bizim
canımızın canısın.
Sensiz cihan gözüme diken oldu. Ey taze gül-
şenimiz nerdesin?
Senin yüzün en güzel biçimde olduğu için, her 
türlüçnoksanl
taya ktan münezzeh olan Allah sende or-
ıktı, göründü.
Yüce katibimiz hikmet ile senin yüzüne otuz iki
harf yazmıştır. (Yüzdeki otuziki hattın otuziki
harfe kar şılık geldiği söylenmek istenmiştir).
Hazreti Süleyman'ımız (gönül sultanımız) Hüdhüd
kuşunu elçi edip nâmesini Belkis'e gönderdi.
Dost, Nesîmî'yi eziyetle yaktı, yandırdı. Zaten dost
ile sözleşmemizde bu idi.
  Nazar ehli, feraset sahipleri dudağına can dediler,
Yüzündeki ayva tüyleri ile dudağını ruhlara sor-
dum; Hızır ile hayat çeşmesi dediler, gerçekmiş.
Âdem'in suretine secde edenler, seni görünce Rah-
man'm görünüşüdür dediler, gerçekmiş.
Erenler senin boyuna Sidre dediler. Halk bunlar 
yalan söylüyorlar sandı, ama gerçekmiş.
İlim ve iman ehli, senin suretini yalanlayana dev-
dir, şeytandır dediler, gerçekmiş.
Ey cennet ve huri kadar güzel olan sevgili, senin
yüzünün bağına, cennet ehli Huld ile R ızvan cen
netidir, dediler, gerçekmiş  
.
Hakk'm lûtfuyla kalemin sırr ını bilen kişiler-
amber kokulu hattına reyhan dediler- gerçekmiş.
("Reyhan" kelimesi ile sevgilinin yüzündeki ayva
tüylerinin reyhan yazısına benzemesi de
kastedilmiştir).
Kur'an ilminde üstad olanlar, onun yaz ısı ile gö-
rünüşünü Levh-i mahfuz ile Kur'an'dır dediler,
gerçekmiş.
25/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Ey Nesîmî ki, nezer ehli vücûdun evine, Ey Nesîmî, nazar ehli, feraset sahipleri vücut evine
Lâmekan gencine vîran dediler, gerçek imi ş.  mekansızlık hazinesinin viranesi dediler, gerçekmiş. 
Dâim Ene'Heq söylerem, Heqden çü Mensur olmuşam, Daima "Ene'1-Hak" sözlerini söylerim. Hak'tan do-
Kimdir meni berdar eden, bu şehre meşhur olmuşam. lay ı
Hallac-ı
şum. Beni da- 
rağacma asanMansur gibibu olmu
kimdir ki, şehirde de herkes ta-
raf ından tanınır olmuşum. 
Çün Enel-Heq eşq ile âlemde bil  Madem ki "Ene'1-Hak" darağacını isteyen Hallac-ı 
Ye'ni ki, Mensur âşiq oluban ber-dâr mest.  Mansur'dur. O halde Mansur gibi olmayan "Ene'l-
Hak darağacında yok olmayı" istemez. ["Ene'l-
Hak", "Hallac-ı Mansur" kelimeleri Hallac-ı Man-
sur'un "Ene'1-Hak" yani "Ben Hakk'ım" dediği için
darağacında idam olayını hatırlatmaktadır.] 
Didi zâhid mene kim, sevme xûbu, Kaba sofu bana "güzeli sevme" dedi. Kaba sofunun
Xetâdır zahidin fikri, xetâdır.   bu fikri yanlıştır. 
Riyâ-yi zâhid eyler eşqi inkar, Kaba sofu iki yüzlülük yapar ve a şk ı inkâr eder.
Belâdır zahidin zerq ü riyası, Kaba sofunun bu hile ve iki yüzlülü ğ ü ba şa
 belâdır.

Tuyug 

Hayli müddetdür ki, derdün mendedür  Senin derdin epey zamandır bendedir. Gönlüm,
Dil sana bir boyn ı bağlu bendedür  sana boynundan bağlanmış bir köledir. Ayr ılığın
Tâ ki, saldı hecrün ayağdan meni  beni kuvvetten düşürdükten sonra şimdi insanlık 
Sen bilürsin şimdi mürvet sendedür   sendedir, sen bilirsin. 
Dost Leylî vü gönül Mecnûndur  Gönül Mecnun, sevgili Leylâ'dır. Canım fitne çı-
şı ı ı ı

Yâr vaslka
Fitnelü ın itmeyen
na can meftundur 
can nakdine giliye kavu
karan kaş ndan
şmayıbüyülenmi
canı kar şışlığgibi
ında şkabul
aşk  ndetmeyen
r. Sev-
Aşk bâzâr ındaki maqbûndur   aşk pazar ındaki aldatılmışlardandır. 
Vermemek dil dilberün qîsûsma Gönül alan sevgilinin saçlar ına gönül vermemek,
Sıqmaya âşıklar ın namusuna âşıklar ın namus anlayışına sığmaz. Büyülü fit
Ser fidâdur fitne-i câdûsuna nesine canım fedadır. Onun yay gibi kaşlar ına da
Can dahi kurban keman-ebrûsına  canım kurbandır.
Yedi kez otuz iki durur yüzün Yüzün yedi defa otuz iki harftir. İki gözün otuz iki
Otuz iki gösterür iki gözün harfi gösterir. Boyunun seksen sekiz ettiği açıktır.
Qâmetün seksen sekiz ider ayan İki sözün ise yetmiş iki konuşmaya bedeldir.
Yetmiş iki nitk eder iki sözün  (Hurufîlikte insan yüzünün kabul ettikleri alfabedeki harf sa-
yısını yani 32'yi gösterdiğine inanılır. Hurufîlik, bir tak ım harf 
ve rakamlar ın çe şitli yorumlar ından oluşmaktadır. Bu tuyuğda
da bunu görüyoruz.) 
Gönlümüz bir acayip padi şaha düştü, dolunay
Bir acâib şaha düşdü gönlümüz yüzlü sevgiliye düştü. Gönlümüz ne zaman ki Faz-
Bedr yüzlü mâha düşdü gönlümüz lullah Hurufî'ye düştü, işte o zaman gönlümüz
Tâ ki, Fazlullâha düşdü gönlümüz gerçek yola düştü. (Fazlullah Hurufî, Hurufîliğin
Uş hakîkî râha düşdü gönlümüz  kurucusudur.) 

Kâf ile nundan yaratdı âlemi,  Tanr ı dünyayı "kaf" ile "nun" harflerinden ya-
Erbein günde yuğurmuş Âdemi,  ratmıştır. Hz.Adem'in toprağını k ırk günde yo-
Dem bu demdir, dem bu dem, bil bu demi,  ğurmuştur. Zaman bu zamandır ve nefes bu ne-
Âdemi urdu bu demden Heq demi.  fesdir. Bu zaman ve nefesi bil, Çünki Allah
Hz.Âdem'i bu anda nefesiyle yaratt ı. ("Kaf" -
"Nun" : "Kûn", yani "var ol" anlamındaki kelimeyi
oluşturan harflerdir.) 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 26/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 27/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Nidah Gazel 

Merhaba hoş geldin ey rûh-ı revanim merhaba Merhaba, ey su gibi ak ı  p giden sevgilim, hoş 
Ey şeker-leb yâr-ı şîrin lâ-mekânım merhaba  geldin, merhaba. Ey şeker dudaklı, tatlı, mekan
üstü sevgilim, merhaba. 
Çün lebin Câm-ı Cem oldu nefha-i Rûhü'l -Kudüs Madem ki dudağın Cem'in kadehi, Ruhu'l-
Ey cemîlim ey cemâlim bahr ü kân ım merhaba  Kudüs'ün yani Cebrail'in üflemesi oldu, öyleyse
ey güzelim, güzel yüzlüm, denizim, kaynağım
merhaba. 
Gönlüme hiç senden özge nesne lâyik görmedim. Gönlüme senden başka hiç bir  şeyi lâyık gör 
Suretim aklım ukûlüm cism ü canım merhaba  medim. Yüzüm, aklım, bedenim ve ruhum mer 
haba.
Ey melek sûretlü dilber, can fedad ır yoluna  Ey melek yüzlü dilber, yoluna can ım fedadır.
Çün dedin "lahmüke Lahmi" "kanı kanım" merhaba  Madem ki sen "Etin, benim etimdir.", "kanın ka-
nımdır"* dedin, sana merhaba. * Hz. Muhammed,
Hz. Ali'ye
"kan "Etin,
ı kamınd ştir. etimdir", di ğerlerine hitaben de
benim
ır" demi

Geldi yâr ım naz ile sordu " Nesîmî nicesin" Yarim gelip nazla "Nesîmî nasılsın?" dedi. Ben
Merhaba hoş geldiniz ey hürde-dânım merhaba  de "Merhaba, hoş geldin, ince şeyleri bilen sev-
gilim" dedim. 
Rubailer 
Çün kim gözüme gelmedi her giz xiyâl-i xâb, Madem ki gözüme hiç uyku hayâli gelmedi.
Sâqî, götür piyâleyi, doldur şerab-i nâb... Ey içki dağıtan güzel, kadehi götür ve temiz
Zaye keçürme firsetün, eğlenme bir nefes, şarap doldur. Fırsatı kaybetme, bir an bile
Bu ömr-i nazenin çü bilürsen qılır şitâb.  durma. Çünkü bu nazlı ömür, bilirsin ki
çabucak geçer. 
Yâr ü dilber senden ayru kim dedi âlemde var,
ı ı ı

Ey gül-i
Qan senden
gülgün,
ayruyana
dilber,
ğın qan
cennetin
senden
xendangülü,
ayr  yar? şka âlemde
diye kim badedi.
"Senden Hani senden
yar vebadilber
şka dilber,
var"
Gel ki, ânın hesretinden üreyim yandırdı nar.  hani senden başka yar? Ey k ırm ızı gül!
Yana ğın cennetin gülen gülüdür. Gel ki,
Eqreb oldu âlemin xelqi vü mar, onun hasretinden ateş yüreğimi yaktı 
Fitne yayıldı "elel gövm-eş-şerar",
Çjanda var bir ari batin, doğru yar, Dünya halk ı akrep ve yılan oldu. Kötü insanlar 
Hani insaf ü mürüvvet, kimde var?   topluluğu yüzünden her tarafa fitne yay ıldı. İçi
temiz, doğru bir dost nerede var? Hani insaf ve
mertlik gibi duygular kimde var? 
Deryâ-yi mühît cûşe geldi, Mesnevi'den  
Kövn ile mekan xürûşa geldi.  Her taraf ı kaplayan deniz coştu, kabardı. Varlık 
âlemi de ayağa kalktı, telaşa kapıldı. 
Şirr-inece
Arif oldu aşmüdâra?
ezeleylesin ikâre,   Ezel sırr ı ortaya döküldü. Arif olan hâlâ nasıl
yapmacık tavır gösterebilir.
Her zerrede güneş oldu zahir,
Torpağa sücûd qıldı tâhir.  Güneş her zerrede ortaya çıktı. Temiz olanlar 
toprağa secde ettiler. 
 Neqqâş bilindi neqş içinde,
Le'l oldu e'yan Bedexş içinde.   Nak ış içinde onu işleyen nakkaş anlaşıldı. Be-
dahş'ta lâl işlenip ortaya çıkar ıldı. 
Acı su şerâb-i kövser oldu,
Her zehr nebât-ı şekker oldu.  Acı su, kevser  şarabı oldu. Her zehir  şeker ka-
mışına döndü. 
Tiryak mizacı tutdu âğu,
Lö'lö-i müdevver oldu dâru.  Zehir, panzehire döndü. Yuvarlak inci dar ı ta-
ı
nesine döndüo (Lülü-i
düşünülürse zaman müdevver'in
ikinci mısra,zehir mânâs
"Zehir, ilaç 
oldu" diye anlaşılır). 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 28/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Yer ve gök büsbütün Hak oldu, şüphesiz. Onun için

 

Külli yer ü gög Heq oldu mütleq,

Söyler def ü câng ü ney "Ene'l-Heq.'  def, saz ve ney "Hak benim" diye söylerler. 
Secde edilenle secde eden bir oldu, aynılaştı. Secde
Mescûd ileHeqîqi
Mescûd-i sâcid. 
sâcid oldu vâhid, eden gerçekte secde edilen oldu. 
Her qetre mühit-i e'zem oldu, Her bir damla koskoca okyanus oldu. Her zerre  
Her zerre Mesîh-i Meryem oldu.  Meryem oğlu İsa oldu. 
Daş ü kesek oldu verdü nesrin, Gül ile Nesrin taşa keseğe döndü. Ferhat ile Hüs-
Ferhâd ile Xosrov oldu Şîrin.  rev Şirin'e döndü (Şirin kelimesi tatlı mânâsında
Me'şûq ile âşiq oldu bir zat, düşünülürse "Ferhat ile Hüsrev talep edilir oldu"
Mehv oldu vücûd-i nefy ü isbat.  diye anlaşılabilir). 
Âşık olunanla âşık olan bir zat oldu. Uluviyet sı 
îman ile küfr bir şey oldu, fatlar ının varlığını sürdürdüğü ve beşerî sıfatlar ın
Dadlu ile acı bir mey oldu.  yok olduğu vücud mahvoldu.

Şirket aradan götürdü vehdet, İmey

manoldu.
ile küfür
  bir oldu, aynılaştı. Tatlı ve acı bir 
Vehdetden açıldı bâb-i rehmet. 
Cân ile ten oldubir Heqîqet, Birlik, aradan şirki götürdü. Rahmet kapısı bir-
Birikdi şerîet ü terîqet.  likten açıldı. 

Eşya ikilikdi oldu xâli, Can ile beden bir hakikat oldu. Şeriat ile tarikat bir-
Bari Ehed oldu lâyezâli.  leşti. 

Ey tâlib, eğer deyilsen e'mâ, Her şey ikilikten kurtuldu. Hepsi zeval bulmaz bir 
Gör ve'de-yi külli min eleyhâ.  oldu. 
Ey talep edici, e ğ er kör de ğ ilsen, "Varl ı k 
Ref oldu hicâb-ı mâseve'1-lah, alemindeki her şey fanidir- ancak celal ve ikram sa-
El-qudretü ve'l-beqâü lillah  hibi olan Allah bakidir" ayetinin vadesini gör. 
Qeyr oldu helak ü vech qaldı, Allah'tan ayr ı olma, Ondan başka görünme ayı bı 
Behr oldu şu kim, bu behre daldı.  ortadan kalktı. Zaten bakilik ve kudret Allah'ındır. 

Ger açıq ise besîretin bax,  Allah'tan gayrisi yok oldu, sadece Onun yüzü, su-
reti kaldı. Denize dalan, o deniz oldu.  
Gör sende Heqqi vü getme irax.
Eğer basiretin, gözün açık ise; uzağa gitmeden ken- 
Gör sen seni kim, ne cism ü cânsan,
Meqsûd-i vücûd-i kün fekansan.  dine bak ı p kendindeki Hakk'ı gör. 
Çün mö'müne mö'mün oldu mîrat, "Ol" emrinin vücud bulmasının maksadı sensin.
Mîrâtma bax ü anda gör zât.  Sen nasıl bir can ve beden olduğunu anla. 
ı

Her kimse
Heyy-i ebedki,oldu
esridi bu Hey'den.
zât-i meyden,   bak 
Mümin,
 p ondamüminin
ı  
zat ını gör.aynas olduğu için, aynana
Bu meyden mest olan herkes, ezelî ve ebedî olarak  
 Nefsini tanıdı, bildi Rebbi, ölümden münezzeh olan (Hayy'm) zatında
Tövhîd yolunda ekdi hübbi.  ebedîyyen ölümsüz oldu. 
Ey Heqden irağ olan Ezâzil,   Nefsini tanıyı  p Rabb'ini bildi. Tevhit yolunda
Ger div değilsen, Âdemi bil.  tohum ekti. 
Heqden sene lâtutî hu geldi, Ey Hak'tan uzan olan İ  blis, eğer  şeytan değilsen
Hem ve'scûd va'qterib denildi.  Âdem'i tam. 
Çalındı qiyâmetin nefîri, Hak'tan, senin için "Ona uymayın" emri geldi.
Ev sağır eşitmedin sefiri.  "Secde edip bize yaklaş" denildi. 
K ıyamet borusu çalındı. Ey sağır gönderilen elçiyi
işitmedin mi? 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 29/30
8/14/2019 İmadeddin Nesimi

Heşrin günü geldi, uyxudan dur, Mahşer vakti geldi, uykudan uyan. İnanmazsan
inanmaz isen gözünü aç, gör.  gözünü aç da bak. 
Uyxudan oyan ki, meşher oldu, Uykudan uyan, mahşer oldu. Gör ki nice insanlar 
Gör nece zemâne pür şer oldu.  toplantı. 
 Neşr oldu, oyan quruldu mîzan, Mahşerde herkes diriltildi, mizan kuruldu, uyan!
Heşr oldu, inan, bilindi Yezdan.  İnsanlar k ıyametten sonra toplandı inan. Allah ta-
nındı. 
Sur ünün eşitmedi qulağm, Kulağın sur sesini duymad ı mı? Ayağın s ırat köp-
Dayandı bu köprüden ayağın.  rüsünden geçmedi mi? 
Çün mehrem-i qul kefâ değilsen, "Onlara benimle sizin aranızda Allah gerekli şahit
Bîgânesen, âşinâ değilsen.  olarak kâfidir, de" buyruğuna vak ıf olmadığın için
yabancısın, tanış değilsin. 
Yerden çıxa geldi dabbetü'1-erz, (K ıyamet alametlerinden olan) Dabbetü'1-arz yer-
Uş sirrini eyledim sana erz.  den çıkageldi. İşte onun sırr ını sana arzeyledim. 
Çün sene keçesen bu istivadan, Sen bu çizgiden öteye geçersen, gam ve beladan
Âzâd olasan qem ü belâdan.  kurtulursun. 
Yeni ki, bu istivadadır Heq, Yani Hak ve o mülk sahibi, mutlak diri olan bu çiz-
Ol mâlik-i mülk heyy-i mütleq.  gidedir.  
Haqdan bu sirât-i müsteqîmi, Bu doğru yolun Hak'tan olduğunu bil. Bu Hakk'm
Bilgil ki, budur Heqin neimi.  nimetidir. 
Hem xâtem ü uş elimden ferman, Şimdi mühür de, ferman da benim elimde. O halde
Ya'ni ki, menem bu gün Süleyman.   bugün Süleyman benim. 
Mûsâ menem, uş esâ elimde, Şimdi Musa benim, asa elimdedir. Hakk'm ku-
Haqdan ezelî qılınc belimde.  şattığı k ılıç ise belimdedir. 
Müşrikden eder müvehhidi ferq, Şirk koşandan, birdir diyeni ayır ır, İşi riyakarlık 
Eyvay ana kim, işi ola zerq.  olanlara yazık. 
Xelqin eline basar esâyi, Bu ayırma çizgisini bilin diye halk ın eline asayı 
Ya'ni ki, bilin bu istivâyi.   basar. 
Hem cennet ü hûr ü hem liqâdır, Hem cennet, hem huri, hem de Allah'ın tecellîsidir.
Rehman ile er ş ü istivadır.  Rahman ile ar ş ve ayırma çizgisidir. 
Âdemde tecelli qıldı Allah, Allah Âdem'de tecellî etti. Sen de Âdem'e secde et.
Qıl Âdeme secde, olma gümrah.  Yolunu şaşırmış olanlardan olma. 
Şeytân-i leîne uyma zinhar, Ey yar, sak ın, lanetlenmiş  şeytana uyma, onun sö-
Ânm sözüne inanma, ey yar.  züne inanma. 
Üzün bu cehetden ola beyzâ, Yüce İlah'ın faziletiyle, bu cihetten yüzün ak ola. ' 
Min fezli ilâhına teâlâ. 
Âdem dükeli haq oldu bilgil, İnsanlar ın tamamı Hak oldu, bil. Hakiki secde edi-
Mescûd-i Heqîqe secde qılgil.  lene secde et. 
Fezl ister isen, Heqîqete var, Fazilet istersen bu hakikatte var. Gayret sarfet, bu
Se'y eyle, bu işe qalma zinhar.  işten sak ın geri kalma. 
Enfâs-i Nesîmî gör ne candır,  Nesîmî'nin nefeslerinin nasıl can verdiğini gör.
Deryâ-yi mühîti dürr-i kandır.  Onun okyanusu inci madenidir. 
Bir behre dalubdurur Nesîmî,  Nesîmî bir denize dalmıştır; altın ile gümüşü ney-
Yeni nider ol zer ile sîmi.  lesin? 

http://slidepdf.com/reader/full/imadeddin-nesimi 30/30