Passage Pub Müzik Bülteni Sayı: 20 2013/Kasım-Aralık-Ocak

Para ile Satılmaz Çoğaltılmasında Bir Sakınca Yoktur

Tanita Tikaram
 Konserler

Coldplace Coldplay 18 Aralık

tribute band 21.30
Haftalık Program

Pazartesi / Set Salı / High Five Çarşamba / Pop Corn Perşembe / Karaoke

Cuma / İzgi Cumartesi / Fresh! Pazar / Soul Project

 Sayı: 20/2013 Kasım - Aralık - Ocak
Adres: Bayındır Sk. 7/6 Ankara
Tel: 0312 433 97 99

Editörden İçindekiler
Hasan Ali Yücel, Milli Eğitim Bakanı olmadan Her yer kadın, her yer seks, Güneş Duru – 7
önce diplomattır. Yurtdışında elçilik Ölüm ve Metal arasında, Çağatay Koparal – 8
görevindeyken Ahmet Hamdi Tanpınar’la sürekli Adım adım intihar Control, Ercan Dalkılıç – 10
yazışır. Bir mektubunda İstanbul nasıl diye Bir anne kızından ayrılınca.., Yelda Ataç – 12
sorar Tanpınar’a. O da şöyle anlatır Hasan Anlardan anılara, Ferhan Zorcan – 15
Ali Yücel’e; “Şehir, ışık, bahar kokusu, düdük Ölüm Deniz, Melike Şenyüksel – 16
sesleri ve bizim için olmayan aşk hülyaları Otobüs, Sinan İpek – 17
içinde çalkalanıyor.” Kalabalığın içinde biz Reklamlar gerçek olsa, Ege Görgün – 18
de öyle hissetmez miyiz bazen? En yanız Cem baba diye biri, Yıldız İlhan – 20
zamanlarımızdır. Şehir tüm hızıyla akmaktadır, Büyük beslenme makinaları, Deniz Doğançay – 21
geceler sarhoştur, biz de sarhoşuzdur. Ali Lidar röportajı, Selcan Saraç – 24
Sonbahar sona doğru yaklaşırken artık kış Enver Topaloğlu’yla söyleşi, Ertekin Akpınar – 26
gelip çatmıştır. Erken kararan günlerde Maria Callas, boyalı kuş – 30
seslenir Murathan Mungan dizeleriyle bize, Büyük ustaya gecikmiş bir veda, Ender Sizgin – 34
“kış başlıyor sevgilim / hoşnutsuzluğumun Bölünmüş bir ruhun üç parçası, Özgen Aydos – 36
kışı başlıyor / bir yaz daha geçti hiçbir şey Bir yıl geç kaldınız, Otto – 38
anlamadan / oysa yapacak ne çok şey vardı / Yalın bir cumartesi yalnızlığı, Erden Eriş – 40
ve ne kadar az zaman / kış başlıyor sevgilim Sorun çıkarmak istemiyorsan.., Ayşe Müjgan Şanlısavaş – 41
/ iyi bak kendine / gözlerindeki usul şefkati / Kayıp mektuplar, Ertekin Akpınar – 42
teslim etme kimseye, hiçbir şeye / upuzun bir Yetişkinlerin ulaşamayacağı yerlere.., Doğuş Sarpkaya – 44
kış başlıyor sevgilim / ayrılığımızın kışı başlıyor Ziya D., Burcu Salbaş – 45
/ giriyoruz kara ve soğuk bir mevsime… “ Cadde, Larry Yuma – 46
Gökyüzü kararır, el ayak çekilir başkentin Babamın hasreti, Halenur Kor – 47
sokaklarından. Biz varızdır bir tek, belki Fotoğraf ve bellek, Hamdi Atay – 48
yalnız, belki sarhoş. Hiç bir şey avutmaz bizi. Ayaklarımın üzerinde hiç duramadım, Oğuz Mucurluoğlu – 54
Kalabalığa karışırız müzikli akşamlarda.. Ve
“Şehir, bizim için olmayan aşk hülyaları içinde
çalkalanıyor”dur…

İmtiyaz Sahibi: Nurettin Sizgin

Editör: Cem Kor - Selcan Saraç - Ender Sizgin
Yazı - Araştırma : Cem Kor - Selcan Saraç - Güneş Duru - Çağatay Koparal - Ercan Dalkılıç - Yelda Ataç
Ferhan Zorcan - Melike Şenyüksel - Sinan İpek - Ege Görgün - Yıldız İlhan - Deniz Doğançay - Ertekin Akpınar
Ender Sizgin - Özgen Aydos - Otoo - Erden Eriş - Ayşe Müjgan Şanlısavaş - Ertekin Akpınar - Doğuş Sarpkaya
Burcu Salbaş - Larry Yuma - Halenur Kor - Hamdi Atay - Aydın Öztoprak - Çağlar Akın - Protohippus
Emre Kahramanlar - boyalı kuş ve saz arkadaşları..
Fotoğraf Direktörü: Zafer Varlıel
Tasarım - Baskı Hazırlık: Karınca Ajans Yayıncılık Matbaacılık görüş, öneri ve yazılarınız için..
Tel: 0312 431 54 83
passageeditor@gmail.com
2 HABERLER

Morrissey'den Lou Reed'e Anma Uzayda Konser Verecek

Morrisey, Satellite Of Love’ı 2015 yılında Lady Gaga uzayda
yeniden yorumlayacak. Velvet şarkı söyleyen ilk şarkıcı olacak.
Underground'un efsane adı US Weekly’nin haberine göre
Lou Reed'i Satellite Of Love Lady Gaga, 2015 yılında New
ile anmaya hazırlanıyor. Mexico’da düzenlenecek Zero
Şarkının Morrisey versiyonunu G Colony isimli müzik festivali
2 Aralık'tan itibaren dinliyor kapsamında Virgin Galactic
olacağız. Ayrıca Morrisey'in yeni gemisiyle uzaya çıkarak bir
çıkan kitabı ”Autobiography” nin sesli versiyonunda da, şarkı seslendirecek. Bir kaynak,
Satellite Of Love'ı dinliyor olacağız. Morissey, şarkıyı Las şarkıcının, atmosfer farkı
Vegas’taki Chelsea Ballroom’da kaydetti. Morrisey, "Reed dolayısıyla festival öncesinde
bütün hayatım boyunca oradaydı. O her zaman kalbimi bir ay vokal çalışması yapması
sıkıştırdı. Tanrıya bunlar için şükrederim, Lou gibi kendi gerekeceğini belirtti. New Mexico’daki Spaceport America
kurallarıyla hareket edenler olmasaydı aksi takdirde dünya isimli uzay üssünde gerçekleşecek olan Zero G Colony, üç
ne kadar sıkıcı olurdu” diyerek ona olan hayralığını da dile günlük bir ileri teknoloji müzik festivali olarak tanımlanıyor.
getirmekten kaçınmıyor. Lady Gaga’nın uzaydaki performansının, festivalin üçüncü
gününde şafak vaktinde gerçekleşmesi planlandı. Başka
bir kaynak, tarihi etkinliğin, “dünyanın daha önce gördüğü

En Çok Takipçi Artık hiçbir şeye benzemeyeceğini” söyledi. Bu arada şarkıcının,

Katy Perry'e Ait
Dünyaca ünlü sanatçı Justin
Bieber aylar önce Lady Gaga'yı
geçerek Twitter'ın en çok
takipçisi olan ismi olmuştu.
Ancak genç şarkıcı Justin
Bieber, tahtını bir diğer ünlü
şarkıcı Katy Perry'e kaptırdı. 46
milyon 527 bin takipçiye ulaşan
Katy Perry, bu sayıyla Justin Bieber'ı geride bırakmayı
başardı. Justin Bieber 46 milyon 506 bin takipçi sayısıyla
Twitter'da en çok takipçisi olanlar listesinde ikinci sıraya
düşerken, Lady Gaga ise 40 milyon 400 binde kaldı.
 30 yaş yaşlı göstermeyi başardı.
işlerin yolunda gitmeme olasılığına karşılık hayat sigortası
yaptırdığı belirtildi.
30 Sene Yaşlı Göstermeyi
Başardı
Elinde bastonu, buruş buruş
yüzüyle görüntülenen Heidi
Klum şaşırttı. Ünlü model New
York'ta düzenlediği cadılar
bayramı partisine özel bir
makyajla, kendini olduğundan
Heidi Klum her yıl düzenlediği
partiye birbirinden ilginç ve yaratıcı kıyafetlerle katılıyor.

Pop'un Kralı Yaşayanları Klum, bu yılı da es geçmedi. Klum, makyaj sürecinin

fotoğraflarını 'Geleceğe gidiyorum' notuyla Instagram'da
paylaştı. Ancak son halini göstermeyerek, partide sürpriz
Geride Bıraktı yaptı. Geceye birçok ünlü isim de katıldı.

MTV Avrupa Müzik Ödülleri

Ekonomi dergisi Forbes öldükten
sonra da para kazandırmaya devam
eden ünlülerin listesini yayınladı.
Listenin başında Michael Jackson var.
Pop müziğinin kralı Michael Jackson,
son 12 ay içinde 160 milyon dolar
kazandı. Ölümünün ardından 4 yıl
geçmesine rağmen Jackson, yaşayan
sanatçılardan daha fazla kazanmayı
başardı. Jackson, yaşayan sanatçılar arasında en çok
kazanan Madonna'yı geride bıraktı. Ünlü ekonomi dergisi
Forbes tarafından belirlenen listede, ikinici Elvis Presley
olurken, onu Snoopy'nin yaratıcısı Charles M Schulz,
Elizabeth Taylor ve Bob Marley takip ediyor.
Amsterdam'da düzenlenen törenle
MTV Avrupa Müzik Ödülleri
sahiplerini buldu. En İyi Kadın
Şarkıcı ödülüne layık görülen Katy
Perry, rengarenk kumaşlarla yaptığı
sahne şovuyla büyük beğeni topladı.
Kanadalı genç şarkıcı Justin Bieber
de geceden En İyi Erkek Şarkıcı
ödülü ile ayrıldı. Görkemli törende Robin Thicke, Miley
Cyrus ve Redfoo'nun da aralarında bulunduğu sanatçılar
sahne aldı.
HABERLER 3

Rihanna İsrail Konserinde Yeni Bir Skandala İmza Attı

Şarkı Sözlerini Değiştirdi
Rihanna, İsrail-Tel Aviv'de
performans sergiledi ve bazı
şarkı sözlerini Filistin olarak
değiştirdi. Rihanna, “Pour it up”
şarkısında orjinal sözleri yerine
bazı Filistin yanlısı kelimeler
kullandı. Tek gördüğüm
işaretler, tek gördüğüm dolar
işaretleri yerine kullandı ve tek
gördüğüm Filistin dedi. Pek çok
Tel Aviv kelimesini kullanmasına Miley Cyrus, MTV Avrupa Müzik Ödülleri için Amsterdam'da
rağmen israil kelimesine düzenlenen törene yeni bir skandalla damga vurdu.
yer vermedi. Konserine 50.000 kişi gelen Rihanna Ödül töreninin sonuna yaklaşırken Miley Cyrus bu kez
sahneye siyah ceketi ve siyah çivili bir kafa bandıyla çıktı ""Wrecking Ball" ile kazandığı "En İyi Video" ödülünü almak
ve hayranlarını sahnede 2.5 saat bekleterek geç çıktı. için sahneye geldi. Sahneye küçük bir çantayla çıkan Cyrus,
Barbadoslu şarkıcı Orta Doğu turne sırasında, Abu Dabi ödülünü aldıktan sonra ödülün bu çantaya sığmayacağını
Şeyh Zayed Camii'nde fotoğraf çektirerek bazı tartışmalara söyledi ve heykelciği yere bıraktı. Ardından çantasından
neden olmuştu. çıkardığı esrarlı sigarasını yaktı. Sonra da performansını
sergiledi.

Zülfü Livaneli’den Hayat hikayesi roman oldu

“Hayata Dair” İlk romanı Aşka Af Yok
ile mahkum aşkları
Ünlü sanatçı dokuz yıl sonra
ele alan Sezgin
yeni bir albüm yayınlıyor.
Irmak, şimdi de Şivan
Kent Ozanı kimliğiyle, halkın
Perwer’in hayatını
dilinden düşmeyen bestelere
konu alan bir romanla
imza atan Livaneli, "Gökkuşağı
karşımıza çıkıyor.
Gönder Bana" adlı albümünde
Gazeteci-Yazar Sezgin
on yeni şarkıya yer veriyor.
Irmak’ın kaleminden
Ferhat Livaneli’nin müzik
“Cesaret” adlı roman raflarda yerini almaya hazırlanıyor.
yönetmenliğinde hazırlanan
İlk romanı Aşka Af Yok ile mahkum aşkları ele alan yazar,
“Gökkuşağı Gönder Bana”,
şimdi de Şivan Perwer’in hayatını konu alarak “Sizi
Zülfü Livaneli’nin 27.albümü.
sarsacak bir roman”la karşımıza çıkıyor. Yazarın yaklaşık
1999 yılında İtalya’nın San
bir yıldır üzerinde çalıştığı roman, Şivan Perwer’in gerçek
Remo kentinde "En iyi besteci" ödülüne layık görülen ve
hayat hikayesinden oluşuyor. Almanya Berlin ve Bonn’da
şarkıları 22 dilde söylenen Livaneli’nin yeni besteleri, İda
Sezgin Irmak ile bir araya gelen Şivan Perwer, Türkiye’den
Müzik etiketiyle, 14 Kasım’da sevenleriyle buluştu.
neden ayrıldığına dair tüm gerçekliği gözler önüne seriyor.

Delirmek Belirmektir Justin Bieber Otelden Atıldı

Can Bonomo'nun “Delirmek Belirmektir” adıyla Esen
Kitap tarafından yayınlanan şiir kitabı hayranları
ile buluştu. Can Bonomo, şiir kitabının ilistürasyon
kısmına da el atarak, kitabın ön ve arka kapığını
kendi tasarladı. Kitabın editörlüğünü ise yine
şiirleriyle tanıdığımız Küçük İskender üstlendi.
"Delirmek Belirmektir’ çünkü bu hayata dair olan
en güzel şeyler ya en çarpıcı şeylerdir ya da hiç
yokturlar” diyerek de kitabın rengi hakkında bize
ipuçları veriyor. Keyifle okumalar diyelim o zaman.
Konser turu kapsamında Arjantin’e
giden Justin Bieber, kaldığı otelden
hayranlarının davranışları yüzünden
atıldı. Öte yandan civardaki diğer
otellerin de Justin’i ağırlamak
istemedikleri öğrenildi. TMZ’nin haberine göre
milyonlarca hayrana sahip genç şarkıcı Justin
Bieber'ı görme umuduyla şarkıcının kaldığı Otelin
önünde kamp kuran hayranların davranışları,
Justin’in söz konusu otelden atılmasına yol açtı.
Bir BLACK HALLOWEEN P
PARTY daha böyle geçti.
6

CD raflarından bas sesler yükseliyor!

Fethi Okutan Project

Bas gitarın farklı
türlerde ön planda
olduğu albümler
elbette var ama
böylesi daha önce
hiç yapılmadı! Bas
gitar bu kez rock
sahnesinde bir adım
öne çıkıyor ve usta
parmaklar, dört telin
tüm yapabileceklerini
sergiliyor. Türkiye’de
yapılan ilk rock-bas
albümü Fethi Okutan
meyenler için sıkı bir cevap! Bu
yenilikçi ve özgün albümle birlik-
te sahne önü bas gitar, porteler
ise bas partisyonları tarafından
işgal edilmiş durumda.
jeye başta bu stüdyolar olmak
üzere Ankara’nın tanınmış bir-
çok müzisyeni karşılık bekleme-
den destek verdi.
Overdub kullanılmadı…
Türkiye’de olduğu gibi dünyada
da pek az örneği bulunan bas
gitar albümleri, diğer enstrüma-
nist albümlerine göre kayıt ve
yapım aşaması daha zor olan,
profesyonel bir ekiple uzun ve
zahmetli bir çalışma ile mey-
dana getirilebilen eserler. Bu
albümde de bas gitar kayıtla-
rında, dijital teknolojinin müziği
ruhsuzlaştıran nimetlerinden
faydalanılmazken hiçbir şekilde
overdub (üst üste kayıt tekniği)
kullanılmadı. Albüm, mastering
aşamasında ise dünyaca ünlü
Ian Cooper’ın usta dokunuşları-
na teslim edildi.
burslu olarak kazandı. Absent
Without Leave, Labirent, In
Rock, Riskk, The Band, Ankara
canlı müzik barlarında uzun
yıllar çaldığı grupların başında
yer alıyor.
Ankara seyircisi onu farklı bas-
gitar tekniklerini alâkasız müzik
tarzlarında kullanması ile tanıdı.
Tarzı nedeniyle müzisyenler
tarafından hem çok takdir
edildi, hem de çok tepki gördü.
2006’da kurduğu Türkiye’nin
öncü Funk-Rock gruplarından
Riskk ile içinde Fuat Güner,
Murathan Mungan gibi isimlerin
desteğinin de bulunduğu Al
albümünü 2007’de Pasaj Müzik
etiketi ile yayınladı. Riskk’in
dağılması ile solo kariyerine
başladı.

Project raflardaki Fethi Okutan bugüne kadar

yerini aldı.
Passage sahnesinden de The
Band grubuyla tanıdığımız Fethi
Okutan Project; www.fethioku-
tan.com müzik cephesinde çok
uzun zamandır yeni bir şey yok
diyenler, adları tutucuya çıkmış
rockçılar ve kötü tınılara taham-
mülü olmadığı için yeni çalış-
maları dinlemeye cesaret ede-
Türkiye’de yapılan ilk rock-bas
albümü olma özelliğine sahip
olan projenin çalışmalarına
2008 yılında başlandı. Fethi
Okutan tarafından bestelerin
hazırlanmasının ardından, ka-
yıtlarda Stüdyo ÇSM’nin büyük
katkıları oldu. Daha sonra Stüd-
yo Mirage’ın da destek vermesi
ile kayıt aşaması tamamlandı.
Kılı kırk yararak, özenle hayata
geçirilen bu uzun soluklu pro-
Fethi Okutan
1971 Ankara doğumlu Fethi
Okutan, küçük yaşlarda kar-
tondan gitarlar yaparak müzik
dünyasına adım attı. Babasının
dikkatini çekmeyi bu şekilde
başaran Fethi Okutan’a ilk bas
gitarını da babası aldı. Lise
ve Üniversite eğitimi boyunca
Ankara’da birçok konser verdi.
1998 yılında Berklee College
of Music Bas Gitar Bölümünü
bir çok ünlü pop müzisyeni ile
çalışmadı. Yozlaşmış pop müzik
sektöründen kendini soyutla-
mış, kaliteli müzik arayışının
doğrultusunda kararlı ve yaratıcı
bir müzik kariyerine sahip olma-
ya çalıştı. Halen performans ve
kayıt müzisyenliği, aranjörlük,
prodüktörlük ve bas gitar öğret-
menliği yapmakta.

Günümüz müzik sektörünün içinde bulunduğu çıkmazlara rağmen herhangi bir kazanç beklemeksizin, sanatsallık ve kalite kaygısıyla
yapılan bu tür projeler artık gittikçe azalıyor. Ne yazık ki eskiden müzik yapım şirketlerinin destek verdiği bu tarz projelerin artık destek
göremediği bir dönemdeyiz. Enstrümantal yaklaşımların varlığını devam ettirebilmeleri için tüm müzikseverlerin desteği her zamankin-
den daha önemli. Fethi Okutan Project, ülkemizdeki kaliteli müzik üretimini takip eden enstrümantal müzik severlerin, özellikle de bas
gitar meraklılarının ilgisine sunuluyor.

Her yer kadın, her yer seks...
Bir kesim için kadın, erkeğin kendi nefsiyle imtihanı olarak görüldüğünden kadın
bacılaştırılarak, analaştırılarak “zararsız” bir form içinde tektipleştiriliyor. Ancak erkeğin
bastırılmış nefsinde büyüyen canavar hor görme, aşağılama, taciz, şiddet ya da tecavüz
olarak kız çocukları ve kadınlara gerçek yüzünü gösteriyor.
Güneş Duru
1986 yılında
uzay mekiği
Challenger
atmosferi terk
edemeden
havada infilak
etmiş, beş er-
kek ve iki ka-
dından oluşan
mürettebattan kurtulan olma-
mıştı. Türkiye’deki bazı çevreler
bu hazin olayı “Uzayda ilk kez
seks yapmayı deneyeceklerdi,
Allah cezalarını verdi” yorumuy-
la karşılamıştı. Velev ki amaç bu
olsun, muhafazakar kesim uzay-
da seks yapmanın neticesine
neden bu cezayı uygun görmüş-
tü, bugün bile aklım ermiyor.
Oysa ilk Amerikalı kadın astro-
not Sally Ride 1984 yılında dört
erkekle birlikte uzaya gönderil-
miş, ekip de sağ salim dünyaya
dönmeyi başarmıştı. Geçtiği-
miz yıl yaşamını yitiren Ride,
NASA’nın uzay araştırmalarında
etkin rol üstlenmiş üst düzey bir
bilim insanıydı.
Amerikan basını, Erkekler ku-
lübüne giren ilk kadın olması
nedeniyle o dönemde astronota
yoğun ilgi göstermiş ve “uzaya
giden ilk kadın olmak nasıl bir
duygu”, “uzayda regl sürecinin
nasıl yaşanacağı”, “sutyen takıp
takmayacağı”, “makyaj yapıp
yapmayacağı” gibi sorularla
üstüne gitmişti. Ride ise her
seferinde kendisinin bir uzay
fizikçisi olduğunun altını çizerek,
ekipteki diğer üyelerden farklı
olmadığını, bilimsel bir amaçla
ekipte yer aldığını hatırlatarak,
soruları sükûnetle karşılamayı
başarmıştı. Ride’ın kadın olduğu
için böylesi manasız sorulara
maruz kalmış olması o yıllarda
ve sonrasında yoğun olarak
tartışma konusu oldu. Artık,
günümüz Amerika’sında benzeri
7
bir durumda bir kadına böylesi
sorular yöneltilmesi, bu tartış-
ma ve eleştiriler sayesinde çok
daha zor.
Türk basını ise haberi “Kadın
astronot uzayda sutyensiz
dolaşacak” başlığı ile sunmayı
uygun görmüştü. Astronot hak-
kında toplumu bilgilendirmeyi
seçtiği ikinci önemli husus ise,
Ride’a güya yöneltilen “uzay ge-
misinde erkek ekip arkadaşları-
na yemek pişirip pişirmeyeceği”
sorusuydu. Bu soru sayesinde
uzay fizikçisinin ekipteki görev
dağılımının mutfak olmadığını
da öğrenmiş bulunuyorduk;
yer çekimi olmadığı için sutyen
desteği olmasa da göğüslerinin
sarkmayacağını öğrenmenin
ferahlığıyla birlikte.
Erkek olmanın dayanılmaz
basitliği
Belki 1980’lerin Türkiye’si top-
lumsal cinsiyetten bihaberdi
ancak, geçen otuz beş yılın
ardından toplumumuzun kadına ları ve kadınlara gerçek yüzünü meslek lisesi kıvamında üniver-
bakışında değişen bir şey yok. gösteriyor. sitelerle donatan Erdoğan ağacı
Hele de erkek egemenliği pe- yaşken eğmek istiyor. Yaşlandık-
kiştiren söylemlerin ardı arkası Helal oy ça gençlik günlerine, Milli Gö-
kesilmediği şu günlerde alınmış Kadın ve erkeğin bir araya rüş’üne öykünüyor. Ötekilerden
sınırlı yol bile dümdüz edilmek gelme koşulları ahlak ve inanç beslenmek değil, ötekilerden
isteniyor. Kadınların yaşam normlarıyla çerçevelenip, alter- kurtulmak, onları kendi çizgisine
biçimleri, kariyerleri, bedenleri natifi düşünülemeyen bir yaşam çekmek istiyor. Seçime, tabana
üzerinde fikir beyan eden, gün- biçimi içinde, erkek kadının değil, kendi toplumsal düşüne
demi kendine oyuncak etmiş durması, doğurması, oturması, oynuyor.
başbakan ve onu savunmak sevişmesi, kalkması gereken
adına seferber olanlar açılan yer zaman, ve şekle karar ver- Neticede uzay mekiğinden
gediği derinleştirmeye devam meye devam ediyor. Yaratılmak öğrenci evine değişen bir şey
ediyorlar. istenen “helal toplum”a tehdit yok. Kadınla erkeğin kapalı bir
olarak görülen kadın biraz mekanda bir araya gelmesinden
Bir kesim için kadın, erkeğin “özgürse” fuhuş öznesi olarak “karışık” anlamlar çıkarmayı
kendi nefsiyle imtihanı olarak görülüyor. başaran bir toplumumuz var-
görüldüğünden kadın bacılaştırı- ken Başbakan ne yapsın? Bir
larak, analaştırılarak “zararsız” Başbakanın kızlı-erkekli çıkışının yandan hazır tesisin üzerine
bir form içinde tektipleştirili- ardında da aynı mesele, yani düşlediği toplumu inşa etmeye
yor. Ancak erkeğin bastırılmış kadın kavramıyla bir türlü barı- çalışırken, bir yandan da sandı-
nefsinde büyüyen canavar hor şamamış adem olmak yatıyor. ğa gidecekleri helalleştirmeye
görme, aşağılama, taciz, şiddet Başbakan öğrencinin kadın çalışıyor.
ya da tecavüz olarak kız çocuk- olma “ihtimalini” bile seve-
miyor, kabullenemiyor. Ülkeyi
 Ölüm ve Metal Arasında
Çağatay Koparal Sound of Perseverance
Bundan tam 30 sene önce, şim- 1991 yılına kadar birçok demo 1998’e geldiğimizde Death’in albümün benim için uzun bir
di death metalin babası olarak ve üç güzide stüdyo albümü kadrosu şu şekildeydi; Chuck ‘roller-coaster’ yolculuğuna ben-
andığımız Chuck Schuldiner, (Scream Bloody Gore-1987, Schuldiner(Vokal-Gitar), zemesidir. Hazırsanız bu uzun
Orlando’da Mantas adında bir Leprosy-1988, Spiritiual Hea- Shannon Hamm(Gitar), Scott soluklu ‘roller-coaster’ yolculu-
grup kurdu. 1984 senesine ling-1990) çıkartan, sık sık ele- Clendenin(Bas Gitar), Richard ğumuza başlayalım.
geldiğimizde grup provalarını man değişikliklerine giden De- Christy(Davul). Bu kadro Sound
albümler halinde yayınlamaya ath, artık iyice bilinir olmuştu. of Perseverance adında, 9 şarkı Scavenger of Human
başladı ve Death by Metal adlı Metal müzik dünyasının nam-ı içeren, 56:17 dakika uzunluğun- Sorrow
albüm metal müzik çevrelerinde diyar şairi Chuck ise her zaman- da bir albüm yayınladı. Albümün “The weapon of choice used by
büyük yankı yarattı. Bunun üze- ki yerindeydi. 90’lı yıllar geçer- prodüktörlüğünü öncekilerinde a scavenger of human sorrow.”
rine Chuk hemen Death adında ken Death, Human(1991), Indi- olduğu gibi Chuck üstlendi. Genelde hız trenleri sakin
yeni bir grup kurdu. Grubuna vidiul Thought Patterns(1993) başlayıp daha sonra hızlanır
Death adını vermesinin bir se- ve Symbolic (1995) albümlerini Albümün tınısı önceki albümlere ama Chuck abimiz bizi dumura
bebi de 1976’da ölen kardeşi piyasaya sürdü ve Death Metal: göre daha teknik ve daha prog- uğratan bir başlangıç hazırlamış
Frank’in ölümüyle yaşadıkların- 101 derslerini vermeye devam ressive olarak değerlendirile- albüme. Vokallerin önceki al-
dan olumlu bir şeyler çıkartmak etti. bilir. İncelemek için bu albümü bümlere göre daha keskin ve tiz
istemesiydi. seçme sebeplerimden birisi de olduğunu çok net görebiliyoruz.

Şimdiden söyleyeyim bu albümü
dinlerken şarkı sözlerine ayrı
bir özen göstermenizi tavsiye
ederim. İngilizce bilmiyorsanız,
açıp çevirilerine bakın. Şair der-
ken neyi kastettiğimi o zaman
anlayacaksınız. Şarkıya gelirsek,
sonuna kadar hızını hiç kaybet-
meyen, davul ataklarıyla dolu,
albümün tamamında olduğu
gibi muhteşem gitar sololarıyla
cilalanmış bir şarkı. E açılış par-
çası buysa gerisini siz düşünün
artık. Dikkat! Kalp krizi tehlikesi
olanlar ve hamileler bu albümü
dinliyorlarsa şimdiden bırak-
sınlar.
Bite the Pain
“Beware of the sharp edged
weapon called human being.”
Şarkının başında bizi rayların
üzerinde yükselten Chuck
abimiz, öyle bir yerde düşüşe
geçiyor ki sürtünmeden dolayı
6,5 saniye boyunca bütün ağır-
lığımızı kaybediyoruz. Bite the
Pain death metal severlerin bü-
tün isteklerini karşılayabilecek
bir şarkı olarak tanımlanabilir.
Özellikle bas gitara dikkat! Her
zamanki gibi gitar soloları beyin
patlatan cinsten. “Arkadaş bu
adamlar hiç mi durmaz?!” diye-
bilirsiniz. Deme olasılığınız çok
yüksek. Ama benden söylemesi,
söz konusu Death ise, gerisi
teferruattır.
Spirit Crusher
“It comes from the depths...”
Çok doğru! Derinlerden gelen
bas riffleriyle hızlı tren yolculu-
ğumuz devam etmekte. Schul-
diner hemen kontrolü ele alıp
derdini bize anlatıyor. Sonra bir
bakıyoruz ki derdi yine boyun
kaslarımızı zorlamakmış. Şarkı-
mız ortalarına kadar yavaş de-
nilebilecek bir seviyede ilerlese
de 2.30 civarında giren riff sizi
neye uğradığınıza şaşırtacak,
arkasından gelen Schuldiner
ve Hamm soloları, sololara ar-
kada inşaat varmışçasına seri
‘double-bass’larıyla eşlik eden
Christy, nabzınızı hızlandıra-
caktır.
Story to Tell
“I am past, a story to tell, tell it.”
Evet, lütfen Death’in hikayesini
bütün tanıdıklarımıza anlatalım.
Geldik bana göre albümün en
iniş çıkışlı, en progressive şar-
kısına, rotamızın en eğlenceli
yerine. Ayrıca albümün en
sevdiğim riffi de bu şarkıda
bulunmakta. Oryantale ya-
kın bir tonda başlayan şarkı
Schuldiner’ın vokale girme-
siyle bize nerede olduğumuzu
hatırlatıyor. Şarkı eksiksiz bir
şarkı. Şurası şöyle olsaydı
demek olanaksız gözüküyor.
Dikkatinizi çekmek istediğim
dakika ise 3.02. Şu güzelliğe
bir bakın! Öyle bir tonda, öyle
bir riff giriyor, öyle sololar atı-
lıyor ki şarkının sonuna kadar
nerede olduğunuzu unutuyor-
sunuz kesinlikle.
The Flesh and The
Power it Holds
Bir daha yükselip düşmeye hazır
mıyız? Bence olmalıyız çünkü
Death’in hiç acıması yok bu ko-
nuda. Albümün beşinci şarkısı
olan bu şarkı, bunu çok rahat
bir şekilde söyleyebilirim ki, gi-
rişi en akılda kalan şarkılardan
bir tanesi. Sizi 1.29 a davet edi-
yorum. Ancak hasta ve yaşlılar
gelmesin, kalp krizi tehlikesi
yüksek. Schuldiner’ın sesi belki
de en öfkeli halinde. Gitarlar
belki en sert halinde. Bu şarkı
insanın burnundan kan getire-
bilir, kanlı öksürüklere sebep
olabilir, hatta ve hatta vertigo
bile olabilirsiniz. Baştan sonra
hız kesmeyen, öfkeli adamlar
tarafından kaydedildiği açıkça
görülen bir şarkı var karşımızda.
“...like a wind upon your face
you can’t see it/but you know
it’s there, when beauty shows
its ugly face/just be prepared...”
Schuldiner boşuna şair lakabını
almadı ey ahali.
Voice of the Soul
Bu şarkıda grup elemanları
bir şeyler anlatmaya çalışıyor.
Bakın biz sadece kafanızı yum-
ruklayan riffler çalıp, boyun kas-
larınızı yoran vokaller yapmakla
meşgul değiliz. Gördüğünüz gibi
gayet melodik ve duygusal bir
enstrümental şarkı da yapabi-
liyoruz. Hız trenimizin en yavaş
ama en anlamlı yerlerinden
birisine geliyoruz. Gitar öyle bir
tondaki sanki bizimle konuşu-
yor. 5 şarkıdır devam eden hız
macerası, bu şarkıda duruluyor.
To Forgive is To Suffer
Önceki şarkıda yavaşladık diye
hızı iki katına arttıran Death, al-
bümün sonuna yaklaştığımız bu
şarkıda gerçekten muazzam bir
eser ortaya çıkartmış. Bir başka
teknik ve sık iniş çıkışlara sahip
bir şarkı daha. Melodiler can
yakan cinsten. Peki ya affetmek
üzerine yazılmış şu dizelere ne
demeli? “Once or twice is kind/
three or four is blind” Çok hızlı
bir giriş yapan şarkı orta kısım-
larında yavaşlasa da sonlarına
doğru bize kimi dinlediğimizi
gayet iyi hatırlatıyor.
A Moment of Clarity
“Open my eyes to see a mo-
ment of clarity”
Albümün sondan bir önceki
şarkısı belki de albümün en
geride kalmış, en gözardı edil-
miş şarkılarından. Ancak bu
şarkının hakkının yendiğini
9
düşünmemek elde değil. Önceki
güzide şarkılardan eksik hiçbir
yanı yok. Bu şarkıda özellikle
davula dikkat edilmeli. Richard
Christy şapka çıkartılacak, ayak-
ta alkışlanacak bir iş yapmış.
Albüm boyunca belki de ilk defa
davullar gitardan daha çok göze
çarpıyor diyebiliriz. Belki de
Schuldiner ve Hamm’ın sıradışı
sololarına aşina olduğumuzdan,
belki de gerçekten öyle oldu-
ğundan. Ancak ikinci seçeneğin
kesinlikle doğru olan olduğunu
düşünüyorum.
Painkiller
(Judas Priest Cover)
Geldik muazzam albümümüzün
son şarkısına. Evet, coverlar ta-
rihinde efsaneler arasına giren
bir şarkıyla karşı karşıyayız. Bu
şarkıyı dinlerken Schuldiner’ın
vokal yetenekleri ve hangi no-
talara çıkabileceği hakkında
reddedilemeyecek bir fikre
sahip oluyoruz. Bir şarkı ancak
bu kadar güzel coverlanabilir.
Bir albüm ancak bu kadar güzel
sonlandırılabilir. Söyleyecek
fazla sözüm yok. “He is the
Painkiller/This is the Painkiller/
Wings of steel Painkiller/Deadly
wheels Painkiller!”.
Üzücü olan kısıma gelirsek,
“Father of Death Metal”
olarak bildiğimiz Chuck
Sculdiner’a 32. doğumgünü
olan 13 Mayıs 1999’da bir
çeşit beyin kanseri teşhisi
konuldu. Ocak 2000’de Scul-
diner başarılı bir ameliyat
geçirdi ve kanser hastalığını
atlattı. Ancak ailesi hastane
masraflarını karşılayamaz
duruma gelmişti çünkü söz
konusu olan para 70.000
dolardı. Birçok vakıf, hayırse-
ver ve yardım konserleri saye-
sinde bu masraflar karşılandı.
Schuldiner müzik hayatına
Control Denied adlı grupla de-
vam etti. Mayıs 2001’de kanser
Schuldiner’a geri döndü. Arala-
rında Kid Rock,Korn ve Red Hot
Chilly Peppers’ın da bulunduğu
birçok grup onun hastane mas-
raflarını karşılamak için yardım
konserleri düzenlediler. Kemo-
terapide kullanılan “vincristine”
adlı ilaç onu çok zayıf düşürdü
ve zatürreye yakalandı. Chuck
Sculdiner 13 Aralık 2001’de
saat 16:00 sularında öldü. Bu
bütün müzik dünyası için çok
büyük bir kayıptı. Onun Death
Metal’e yaptığı katkılar hiçbir
zaman unutulmayacaktır.
10
Curtis, epilepsi hastalığına
karşı Dostoyevskyen
reaksiyon gösterir. İlaçlarını
düzenli kullanmayarak,
sahnede dahi hastalığa
geçit veriyor. Dostoyevski’nin
de aynı hastalıktan
muzdarip olduğu ve hiç
doktora gitmediği biliniyor.
Dostoyevski de, Curtis de
mazoşist bir kendinden
geçiş ile dilediğince yaşayıp
durmuşlar, yani nöbetlerini
yaşamları boyunca.
Kaderin Curtis’e biçtiği
bu çift kutupluluk içinde,
yarattıklarının bu kadar
şiddetli olması, yaşam
çizgisini de kendisinin
çekmek istemesi son derece
doğal.
ı m i n t i h a r
Adım ad
Ercan Dalkılıç
Söz konusu genç bir rock
şarkıcısının intiharı olunca,
başta Yavuz Çetin olmak
üzere, Kurt Cobain, Jimi
Hendrix, Janis Joplinve Jim
Morrison’ın da içinde bulun-
duğu uzunca bir liste çıkar-
mak mümkün. Bu kişilerin
hepsi de David Bowie’nin
All The Young Dudes şarkısında öğütlediği
şekilde ya da Elvis Presley usulü “hızlı ya-
şayıp genç ölmeyi” yeğlediler. Control de
tüm bu meslektaşlarına benzer bir hayat
sürüp 23 yaşında ihtihar eden, Joy Division
adlı punk-rock grubunun solisti/şarkı yazarı
Ian Curtis’in hayat hikâyesi özetle. Film,
Ian Curtis’in eşi Deborah Curtis tarafından
yazılan Touching From A Distance adlı kitap-
tan sinemaya uyarlanmış. Yönetmen Anton
Corbijn’in –öğrendiğimize göre daha önce
birçok rock grubuyla çalışmış bir fotoğrafçı
imiş!- ilk uzun metraj denemesi olan Cont-
rol, Ian Curtis’in ilk gençlik yıllarından itiba-
ren hikâyesini anlatmaya koyuluyor.
Filmin başlarındaki Ian Curtis, 2005 yapımı
Jean-Marc Vallée filmi, C.R.A.Z.Y.‘deki Zac
karakterini anımsatıyor fena halde. Odası
David Bowie’nin posterleri ile dolu; mak-
yajı, saçı hatta sigara içişi bile onun gibi.
Kitaplığına James Morrison’u anan bir not
yapıştırılmış, plakta da Bowie’nin The Jean
Genie’si çalıyor zaten. Zac de, Ian Curtis’ten
farksız açıkçası; dev bir Bowie posteri ile
yaşayan aynı kuşağın bir diğer asi temsil-
cisinin sigarasının hale şeklindeki sigara
dumanını babasına üflediği sırada fonda
çalan şarkı yine ünlü bir Bowie şarkısı; Spa-
ce oddity!
Biyografik bir yapıtın en büyük handikabı,
eksen karakterin gözlerinden hikâyeyi
anlatırken, diğer karakterlerin oluşumunu
sakatlaması, yan motifleri gereğince işle-
yememesi bana kalırsa. Bu filmin de en
büyük sorunu bu, film Ian Curtis etrafında
dönerken,Ian Curtis’in karısından fazla
zaman geçirdiği grup elemanlarını yeterince
çentilememiş sanki. Halbuki, örnek verecek
olursak, Kurt Cobain gibi fiziksel bir kaçış
filan yok Curtis’in hayatında; hep bir arada
grup elemanlarıyla, menajeriyle. Dolayısıyla
bu kişilerin de biraz daha karakterize edil-
mesi yerinde olurdu sanırım. Curtis ve ilişki
yaşadığı iki kadın dışında, karakter diyebi-
leceğimiz tek bir karakter var, o da paragöz
menajer Rob Gretton. Guy Ritchieaksiyonla-
rından fırlamışçasına bir izlenim uyandıran
bu karakterin oluşumunda, Toby Kebbell’in
performansının da katkısı yadsınamaz tabii.
Control‘un, The Doors (1991) ve Last Days
(2005) filmleriyle akrabalık bağı olduğu
rahatlıkla söylenebilir. Fakat Control, ne The
 11

Doors gibi belgeselvari bir üsluba sahip,
ne de Last Days gibi kaotzime savuran bir
yapıda. Fotoğraf kökenli Anton Corbijn’in
siyah-beyaz tonlardaki çalışması dönemin
atmosferini başarıyla yansıtırken, Curtis’i
adım adım intihara sürükleyen sürecin etki-
leyiciliğini de hayli arttırmış. Bununla birlik-
te, bu çalışmanın, bir yabancılaştırma efekti
işlevi gördüğü de ifade edilebilir. Yönetmen,
fotoğraf ile sentezlediği, nevi şahsına mün-
hasır sinema dilini kullanarak, izleyici ile
arasına bir bariyer, bir mesafe koymuş. Bu
sayede, Curtis’in gözlerinde anlamsızlaşan,
Camus’cu bir ‘saçma’ya dönüşen yaşamı,
onun gözlerinden göstermek ve izleyiciyi
varoluşçu bir sorgulamaya itmek istemiş.
Dostoyevskyen reaksiyon
Control, Ian Curtis’i elinden geldiğince
usturuplu bir biçimde anlatmaya çalışan
bir film. Curtis’in hayatındaki bazı detayları
aktarımı da –karısının hamilelik yüzünden
değişen davranışları üzerine, aynı zamanda
filmin ismine de kaynaklık eden She’s Lost
Control şarkısını yazması vb- gayet hoş.
Fakat benim en çok dikkatimi çeken detay,
Curtis’in epilepsi hastalığına karşı göster-
diği, Dostoyevskyen reaksiyon oldu. Curtis,
ilaçlarını düzenli kullanmayarak, sahnede
dahi hastalığa geçit veriyor. Dostoyevski’nin
de aynı hastalıktan muzdarip olduğu ve hiç
doktora gitmediği biliniyor (kaynak; Stefan
Zweig, Üç Büyük Usta). Dostoyevski de,
Curtis de mazoşist bir kendinden geçiş ile
dilediğince yaşayıp durmuşlar, yani nöbet-
lerini yaşamları boyunca. Kaderin Curtis’e
biçtiği bu çift kutupluluk içinde, yarattıkları-
nın bu kadar şiddetli olması, yaşam çizgisini
de kendisinin çekmek istemesi son derece
doğal, olağan galiba, ne dersiniz?

Kelebeğin Rüyası
Oscar'da "En İyi Yabancı Film" dalında Türkiye'yi temsil
edecek "Kelebeğin Rüyası" ABD'de özel gösterim yaptı.
Academy Ödülleri’ için "En İyi Yabancı Film"
dalında ülkemizi temsil etmek üzere seçilen
"Kelebeğin Rüyası", New York’ta ve Los Angeles’ta
gerçekleştirilen "National Board of Review Os-
car" özel gösterimlerinde izleyici karşısına çıktı.
Başrollerini Kıvanç Tatlıtuğ, Belçim Bilgin Erdoğan,
Mert Fırat, Farah Zeynep Abdullah ve Yılmaz
Erdoğan’ın paylaştığı ‘Kelebeğin Rüyası’nın gös-
terimi yoğun ilgi gördü.

Crowe da katıldı
Gösterimin ardından Yılmaz Erdoğan ve Bilgin,
konuklarla resepsiyonda tek tek ilgilendi ve sohbet
etti. Film dünyanın en önemli sinema sektörü fuarı
America Film Market’ta da (AFM) gösterildi. Yılmaz
Erdoğan, AFM’ye ‘The Water Diviner’ filminde be-
raber rol alacağı Russell Crowe’la katıldı.
12

Demeter ve Persephone’ye dair bir hikaye…

Bir anne kızından ayrılınca

sonbahar çöker
Yelda Ataç

Ne zaman anne ve kız birbirinden

ayrılsa, sonbahar gelir. Siz sanırsınız ki,
güneş sistemi, yörünge falan. Oysa işin
aslı başkadır, çok başka. Sayılmamış
zamanlardan kalma bir hikayedir pek de
hatırlanmayan, ancak eski kitaplarda
kalmıştır…
Toprak Ana Gaia’nın torunu, yeryüzü tanrıçası
Rhea’nın kızı olan Demeter, bereket tanrıçasıydı çok
sevilen. Onun ayak bastığı topraklar ürün sunar, nefe-
si ekinleri dalgalandırır, sevgisi çiçekleri açtırırdı. Çiftçi
dört gözle beklerdi Demeter’in varlığını hissetmeyi.
Ondandır ki ekip biçen her hanenin sofrasında daima
bir fazla tabak bulunurdu, olur da dost tanrıça kapıla-
rını çalar diye.

Derken, Demeter’in meşhur tanrı Zeus’tan Persephone

isimli bir kızı oldu. Annesine çekti kız. Doğayı, ekinleri,
çiçekleri, güneşi sevdi, hem de çok sevdi. Büyüdü, annesi
gibi doğaya aşık bir güzellik olup çıktı. Doğa anne-kızı, anne-
kız doğayı güzelleştirdi durdu. Gel gör ki her hikayede ve de
hayatta olduğu gibi, birilerine huzur battı, ortalığını karıştırdılar.
Malum aşk tanrıları ve tanrıçaları, Persephone’ye aşık olması
için malum oklarını Hades’e sapladılar. Hani şu yeraltı dün-
yası, ölülerin diyarı Tartaros’a hükmeden karanlık tanrıya.

Ve Hades Kızı Zeus’tan İster

Persephone’ye aşık olan Hades, Zeus’a gidip kızı baba-

sından istedi. Damat büyük tanrılardan biriydi, hayırlı
kısmet sayılırdı elbette ama ortada ciddi bir sorun
vardı. Yeryüzü güzelliklerine ve yaşama aşık Persep-
hone, nasıl olur da ölülerin tanrısını sever ve karanlık
yeraltı dünyasında yaşayabilirdi. Kafa kafaya verip
bunu düşünen Zeus ve Hades, Persephone ve annesi
Demeter’i bu beraberliğe ikna edemeyecekleri sonu-
cuna vardılar. Erkek milleti, kadınlara karşı birleşti ve
bir hilede ortak oldular. Zeus, eşsiz bir çiçek yarattı
Persephone’nin gezdiği kırlarda. Çiçeğin peşine takılan
Persephone, o muhteşem çiçeğe ulaşabilmek için uzak-
lara gidip annesinden ve arkadaşlarından ayrı düştü. Bu
fırsatı kollayan Hades, Tartaros’tan getirdiği arabasıyla
Persephone’yi kaçırdı, yeraltı dünyasının derinliklerine sü-
rükledi. Çok çığlık attı Persephone, ama sesini duyan olmadı.
 13

Demeter bile karşı gelemezdi bu kadere-

kurala. Yasa boğuldu anne-kız. Öyle çok
gözyaşı döktüler ki anne-anneanne yeryüzü
tanrıçası Rhea, dayanamadı bunca acıya,
Zeus’un yanına vardı. Bir anlaşma yaptı
Zeus’la. Ne zaman günler uzamaya başla-
yıp, ekinler çıksa, çiçekler açsa, o en çok
sevdiği zamanda yeryüzüne çıkacaktı Per-
sephone. Günler kısalıp, ekinler kuruyunca,
yapraklar-çiçekler dökülünce de yeraltı dün-
yasına, kocasının yanına dönecekti…

Geçmiş Zaman Tanrıçalarının

İnceliklerden Habersiz Çocuklarıyız

Sonsuz anlaşma hala yürürlüktedir. Kendi

Demeter, deli-divane oldu kızının kaybol-
duğunu anlayınca. Aramadık yer bırakmadı
dünya üzerinde, bulamadı. Olympos’taki
tanrılar işin aslını biliyorlardı elbet ama
sakladılar gerçeği Demeter’den, kızının
yerini söylemediler. Çok öfkelendi Demeter,
öyle çok öfkelendi ki kasıp kavurdu yeryüzü-
nü. Tüm ekinleri kuruttu, tohumları çürüttü,
şükredecek kadar bile ürün bırakmadı
kimseye. Yeryüzündeki herkes kıtlığa, Oly-
mpos’taki tanrılar da ölümlülerin şükrede-
ceği bir şey kalmadığı için duasız ve adaksız
kalmaya mahkum olacaklardı. Çok kararlıydı
Demeter, kızına kavuşmadan dönmeyecekti
sözünden.
Bunun üzerine geri adım atan Zeus, haberci
tanrı Hermes’i, Persephone’yi yeraltı dünya-
sından geri getirmesi için göndermeyi kabul
etti. Ama Zeus yaptı yine Zeus’luğunu, ka-
der midir kural mıdır ne idiği belirsiz koşulu
koydu Demeter’in önüne: Eğer Persephone,
yeraltı dünyasının yiyeceklerinden yediyse
yeryüzüne geri dönemez, ölülerin dünyasın-
da sonsuza kadar kalmak zorundadır.
Nar Tanesiyle Gelen Esaret
Öylece yola çıktı Hermes, gelişiyle kıvanca
boğdu Persephone’yi. Ama Hades’ti bu, ka-
ranlıkların efendisi, o da yaptı Hades’liğini.
Bir nar tanesi uzattı Persephone’ye. Hiçbir
şey yememişti ya, açlığını bastırsın diye.
Kurallardan-kaderlerden habersiz Persepho-
ne, yuttu nar tanesini ve yola çıkmaya hazır-
landı. Nereden bilirdi ki bereket versin diye
evlere saçılan nar tanelerinden biri, bereket
tanrıçasının kızını esir alacak.
yarattığı takvimin esiri olmuş modern dünya
insanlarının ruhu duymaz ama her yıl aynı
şey yaşanır yeryüzünde. Ne zaman ağaçlar
tomurcuklanıp çiçeğe dursa, yeryüzüne
döner Persephone. Annesi Demeter’i, güne-
şi, toprağı, doğayı kucaklar. Sevince boğulur
her yer. Toprak ve ürünler gibi ruhlarımız da
bereketlenir. Sonra bahar geçer, yapraklar
dökülür, ekinler kurur, günler kararır ya, ay-
rılma vaktidir. Persephone, annesine ve çok
sevdiği yeryüzüne veda edip, yeraltı dünya-
sının derinliklerine geri döner. Yavrusu gi-
dince sararır solar Demeter, doğa da onunla
birlikte solar, ruhlarımız kedere bürünür.
İşte tüm doğa ve doğanın ev sahipliği ettiği
canlılar hevesle bekleriz ya baharı. Mevsim-
miş, hava olaylarıymış hikaye; bir anne-kızın
kavuşmasıdır beklediğimiz. Ayrılıklarıdır
korktuğumuz. Yeniden kavuşmaları umudu-
dur tutunduğumuz. Yarım zamanlı iyimserle-
riz biz, sonbaharda karamsarlığımızı giyini-
riz, ta ki yeniden bahar gelinceye kadar…
(Yararlanılan Kaynak: Donna Rosenberg, Dünya
Mitolojisi – Büyük Destan ve Söylenceler Antolo-
jisi. İmge Kitabevi Yayınları, 2000)

Beyaz Toros
Editörün Önerisi

Beyaz Toros, 1970’lerden 2010’lu yıllara, Kadir Manga ve arkadaşlarının Nurhak’ta öldürümesinden Uludere-
Roboski katliamına, Cumartesi Anneleri’nin yıllara yayılan mücadelesinden Gezi Direnişi’nde hayatını polis
kurşunuyla kaybeden Ethem Sarısülük’e kadar, hukukun, yasaların, adaletin hiçe sayılması sonucu “devlet
eliyle” öldürülenlerin tarihinden izler süren bir kitap. Faillerin cezasız kalacaklarını ve devlet tarafından
korunacaklarını bildikleri için son derece pervasız davrandıkları nice olay sıralanıyor Beyaz Toros’ta.

Deneyimli gazeteci Gökçer Tahincioğlu sistemi “yok ediciliği”ni, modern, demokratik, insan hak ve
özgürlüklerini esas aldığı söylenen bir devletin, en temel hak olan yaşam hakkını ihlal edişi üzerine örnekliyor.
Anlatılanların ortak sembolü, muhaliflere karşı yürütülenkirli savaşın araçlarından biri haline getirilen Beyaz
Toros marka otomobil ise kitaba adını veriyor.

Gökçer Tahincioğlu, 1977’de Diyarbakır’da doğdu. Bursa ve Ankara’da eğitim gördü. Selçuk Üniversitesi
İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nü bitirdi. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’ndeki Yüksek Lisans
eğitimini “Askeri Darbeler Öncesi ve Sonrası Medya” konulu teziyle tamamladı. Halen 1997’den beri çalıştığı Milliyet Gazetesi’nin Ankara
Haber Müdürü olarak görev yapıyor ve insan öykülerinin ele alındığı “Yüzleşme” adlı köşeyi yazıyor. Ulucanlar Cezaevi katliamı, Hayata Dönüş
katliamı, İnsan Hakları Derneği baskını, MİT-Yargıtay-Alaattin Çakıcı skandalı, telefon dinlemeler, Hrant Dink dosyası gibi olaylara ilişkin
haberleriyle Çağdaş Gazetecier Derneği’nin İzzet Keser, Rafet Genç ve Yılın Haberleri Ödülleri, Metin Göktepe Yılın Gazetecisi ödülü, Türkiye
Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü ödülü gibi ödüllere layık görüldü. Nevin’in eşi, Ulaş Doğu’nun babasıdır.
14

Fazıl Say’dan
“İlk Şarkılar” albümü!
Fazıl Say’ın yirmi yıl önce bestelediği ve Ömer
Hayyam’dan Nazım Hikmet’e, Metin Altıok’tan
Cemal Süreya’ya uzanan ünlü şairlerin
şiirlerini bir araya getiren ‘İlk Şarkılar’ albümü
Ada Müzik’ten çıktı.
Fazıl Say’ın İlk Şarkılar albümü şiir ve müziği buluşturuyor... Ünlü besteci
ve piyanist 20 yıl önce bestelediği şiirüstadlarının şiirlerini Serenad Bağ-
can yorumuyla bir albümde topladı. Fazıl Say’ın yirmi yıl önce bestelediği
ve Ömer Hayyam’dan Nazım Hikmet’e, Metin Altıok’tan Cemal Süreya’ya
uzanan ünlü şairlerin şiirlerini bir araya getiren ‘İlk Şarkılar’ albümü Ada
Müzik’ten çıktı.

Albümde yorumcu olarak yer alan Serenad Bağcan ile kayıtları gerçekleştiren Fazıl Say’ın ilk kez şarkılarının yer aldığı albüm Enka spon-
sorluğunda gerçekleştirildi. ‘İlk Şarkılar’ albümünde Nazım Hikmet’ten “Memleketim”, Orhan Veli’den “Efkarlanırım” ve “İstanbul’u Din-
liyorum”, Can Yücel’den ‘Sardunyaya Ağıt’, Metin Altıok’tan ‘Düşerim ve Bu KekreDünyada’, Cemal Süreya’dan ‘Dört Mevsim’, Pir Sultan
Abdal’dan ‘Sordum Sarı Çiğdeme’, Ömer Hayyam’dan ‘Akılla Bir Konuşma’ ve Muhyiddin Abdal’dan ‘İnsan İnsan’ şiirleri yer alıyor.

Albümde Fazıl Say ve Serenad Bağcan’a, Çağ Erçağ ( viyolonsel), Bülent Evcil (flüt), Pelin Halkacı Akın(keman), Aykut Köselerli (vurmalı saz-
lar), Hakan Güngör (Kanun) gibi önemli müzisyenler eşlik ediyor. Ayrıca Say’ın 2006 yılında kayıtlarını gerçekleştirdiği Muhyiddin Abdal’ın
“İnsan İnsan” isimli şiirinde Cem Adrian, Güvenç Dağüstün, Burcu Uyar ve Selva Erdener albümde dikkat çeken solistler.

Fazıl Say’ın Önsözü

Türkiye’deki Sanatseverler ile, bir yorumcu olarak yüzlerce- binlerce kez buluştum,
klasik müziğin en mühim bestecilerinin eserlerini tüm Türkiye’de seslendirdim, bunun
yanında kendi bestelerim, gerek piyano için, gerek Oratoryolarım (Nazım ve Metin Altı-
ok) ve gerekse Senfonilerim (İstanbul Senfonisi, Mezopotamya ve Universe) ile pek çok
konserde yine kitlelerle buluştuk.

En büyük merakım şiir okumaktır. Ben şairlerin arasında büyüdüm. Cemal Süreya,
Metin Altıok babamın çok yakın dostlarıydı, amcam kadar yakınlardı, onların o yıllarda
Ankara’da Tavukçu lokantasında uzun sohbetlerine hep şahit oldum, vakit geç olunca
beni sandalyelerin üzerinde uyuturlardı.1970’ler Ankara’sı… 7-8 yaşımdaydım.

Bu şairleri bestelemek benim için hep büyük bir zevk, büyük bir onur, büyük bir yaşam
görevi olmuştur, şarkı albümlerim nice farklı şiir, nice farklı şairler ile devam edecektir.

FAZIL SAY / İlk Şarkılar
1- Metin Altıok “Düşerim”
2- Ömer Hayyam “Akılla Bir Konuşmam Oldu”
3- Cemal Süreya “Dört Mevsim”
4- Metin Altıok “Bu Kekre Dünyada”
5- Can Yücel “Sardunyaya Ağıt”
6- Pir Sultan Abdal “Sordum Sarı Çiğdeme”
7- Orhan Veli “Efkarlanırım”
8- Orhan Veli “İstanbul’u Dinliyorum”
9- Nazım Hikmet “Memleketim”
10- Muhyiddin Abdal “İnsan İnsan”
Şunu söylemeliyim ki, yaklaşık 20 yıl önce bestelemiş olduğum bu şarkılarım ile Türk
müzikseverlerinin karşısına çıkmak benim için “özel” bir durumdur. Bu gecikme için
özür dilerim. Aynı şekilde; Bu şarkılarımın, ülkemizin en sevdiği müzik formu olan “şar-
kı” hususunda da, Türkiye’nin müziği açısından özel bir yere oturacağını ümit ediyorum.
Bu şarkılara uygun sesi – (yorumcuyu) bulmak çok uzun zaman aldı benim için. Çünkü
sadece müziği değil, şiiri de mükemmel yorumlayabilen bir soliste ihtiyacım oldu, ve
yıllarca aradığım sesi bulamadım.
1994 yılında şarkılarımı o yıllarda yaşadığım Berlin’de bestelemiştim, (birinci versiyo-
nudur) o zamanlar Pınar Demirel ile şarkıları Almanya’da pek çok konserde seslendir-
miştik. Pınar ile yolları ayırdıktan sonra, bu 20-30 şarkıdan Nazım Hikmet’e ait olanlar
2001’de NAZIM ORATORYOSU’nun, Metin Altıok’a ait olanlar ise 2003’de METİN ALTIOK
AĞITI’nın temellerini oluşturdu.Şimdi 10 şarkı derledik, Serenad hanımı çok beğenece-
ğinizi ümit ediyorum.
İlk kez şarkılarımla sanatseverler ile buluşmaktan büyük mutluluk ve heyecan duyuyo-
rum.
 a n ı l a r a . . .
An’lardan
Ne acayip bir duygu
bu. Düşünerek
olmaz, düşünmesen
olmaz… Sürekli
hatırladıkları ya da
hatırlayacakları şu
anlar, hatırlamaktan
vazgeçmezlerse
onlara çocukluk
anıları olarak
kalacaklar. Umarım
bu zamanları onlarla
rakı masalarında
bıkmadan
usanmadan,
güle ağlaya anar
konuşuruz, içeriz,
güzelleşiriz… Belli
mi olur, belki BAĞZI
şeyleri daha tuhaf
anarız 20 yıl sonra
ama umarım hala
çArşı’da fink atarız
gururla… Bakalım
neler olacak?
Ferhan Zorcan
Çocukluk tuhaf
şey, yaş aldıkça,
yıllar geçtikçe
vuruyor tokatı
yüzüme. Kime ki
aslında? Herkes
kendi çocuklu-
ğundan, kendi güzel ya da kötü
çocukluğundan geldi bu günlere
ama benim derdim pavuryalar.
Onlar şimdi dört yaşındalar ya
ve şimdi o benim yüzüme çar-
pan çocuk yaşımdalar ya, tuhaf
hissediyorum işte elimde değil.
Bugünler kalacak onların aklın-
da “Çocukluğum” diye…
İşte ondan bu telaşım…
Olan şu:
Bayramın ilk günü yani dün.
Ben burada yayınlanacağını
düşündüğüm yazımı çoktan
yazmışken, onu göndermekten
vazgeçip bu yazıyı yazmamın se-
bebidir dün. Sabah yedide kalk-
tık her zamanki gibi. Pavuryalar
kahvaltıda açma istediler.
“E hadi beraber gidip alalım.”
dedim, uçtular. Giyindik, yola
çıktık. Önce bakkala, sonra
saatçiye, sonra da abajurcuya
günaydın ve iyi bayramlar dedik
ve doğru fırına gittik. Açmaları
aldık yanına bir de tahinli çö-
rek. Aklıma Ankara’da Pelin
Pastanesi’nin şahane küçük
Alman Pastası geldi. Çok güzel
yaparlardı ve annem bilirdi ki
ben günün her saati, açken ya
da tokken Alman Pastası yiye-
bilirdim. (Tıpkı Bade ve Barış’ın
açma sevmesi ve ne zaman
olursa olsun yemeleri gibi. )
Annem ne zaman kendimi iyi
hissetmemi sağlamak isterse
bir Alman Pastası bunu kolaylık-
la sağlar bilirdi, alırdı, yerdim ve
çok iyi hissederdim kendimi. Dü-
şündüm ki bu fırının bu açması
pavuryalar için belki de o benim
Alman pastası gibi bir şey, ne
biliyorum?
Belki 30 yaşında bu anları ana-
caklar? Diyecekler ki “Annemle
kahvaltı için alışverişe çıkardık
Pazar günleri (ki genelde pa-
zarları yapıyoruz bunu) Emek
Fırını’ndan bir açma alırdık, tadı
damağımdan gitmezdi, hey gidi
günler hey!”
Bu yetmedi. Dönüşte yine Ih-
lamur’daki kahvaltı Diyarı’na
uğradık peynir almaya. Tam
kasadayız ödeme yapacağım,
kafamı kaldırıp neden bilmem
sol tarafa bakındım. Fiskobirlik
Fındık Ezmesi’ne gözüm takıldı.
Vay arkadaş nereden gördüm
onu. Neye uğradığını şaşırdı
bünyem. Kafam gitti 35 yıl ön-
cesine. Hafta sonlarına hem de.
Şayet kış ise annemin sobayı ya-
kıp sofrayı kurup, her şeyi hazır
edip bizi kahvaltıya çağırmasına
misal. O kadar severdim ki bu
fındık ezmesini, hızla rafadan
yumurtamı yer, zeytin peyniri
süpürür, sıranın fındık ezmesine
gelmesi için acele ederdim.
“Aman be anne niye sırası var
ki bu yiyeceklerin?” Annem “Var
işte, sonra hep fındık ezmesi
ye değil mi? Yok öyle yağma,
sırayla.”
Şimdi düşünüyorum bu sıra
yüzünden mi taktım bu fındık
ezmesine, yoksa gerçekten sev-
dim de mi taktım, bilmiyorum,
bilemiyorum. Kasadayım, elimi
uzattım, torbaya bir de fındık
ezmesi attım hem de Fiskobir-
lik, gözlerim nemli olarak çıktık
Kahvaltı Diyarı dükkanından.
Eve geldik. Sofrayı hazırladık
beraberce Bade ve Barış’la…
Serdar’ı uyandırdık, heyecanla
onlara gösterdim fındık ezme-
sini… Ekmeğe sürdüm verdim…
Yok yok yok! Sevmediler. Peki
bir lokma ekmeğe benim fındık
ezmesi koyup ağzıma atmamla
sofradan kalkıp annemi arayıp,
gözümden akan yaşa bakma-
dan ona da bunu hatırlatmamı
kim açıklayacak? Hadi bunu da
açıklasın bakalım ateyizler…
Ne tuhaf şey çocukluk?
Şaka bir tarafa çok acımasız bir
andı. Yine bir tat, yine aklımın
uçması… “Ne tuhaf şey çocuk-
luk?” demem işte bu yüzden.
Ne acayip. Ne yaşarsan, sana
ne bırakırsa, sen ne alırsan,
aklın nerede kalırsa, sana kim
iyilik ettiyse, kim kötülük ettiyse,
hangi yemeği en çok seviyorsan,
hepsi çoğu zaman çocukluktan
kalıyor.
Anneannemin hamsi ayıklama-
sı, babamın Pazar günleri evin
tüm ayakkabılarını boyaması,
davul fırında pişen koca yuvar-
lak tepsideki hamsi buğulama
ve ah, o anne börekleri, ra-
mazandaki pide kuyruklarına
girişim, yılbaşı meyve ve kuru-
yemişleri, ilkokul beşinci sınıfta
günlerce ağlayıp aldırdığım
zımbalı beyaz sandaletlerim,
onlarca küçük mavi taslamalı
Can Çocuk kitaplarım, kendi
suluğum, beslenme ve el okul
çantam (Kiremit rengi), Deveku-
şu Kabaresi Tiyatrosu (Yasaklar,
Geceler, Deliler, Aşk olsun),
Kurtuluş Parkı, AOÇ Dondurma-
sı, AOÇ Domates Suyu, Ankara
Ozanlar Yokuşu, neredeyse her
Çarşamba saat 17:00’de yedi-
ğim çubukta macun…
Daha söyleyeyim mi?
Binlerce çocukluk özeli çıkar,
üşenmem yazarım ama size de
yazık, sıkılırsınız. Herkesin ken-
dine güzel ya da kötü bu çocuk-
luk denen zamanlar dedim ya,
sahi öyle…
Ben şimdi düşünüyorum da şim-
di biz neler kazıyoruz pavuryala-
rın çocukluklarına an itibariyle?
Ne acayip bir duygu bu. Dü-
şünerek olmaz, düşünmesen
olmaz… Sürekli hatırladıkları
ya da hatırlayacakları şu anlar,
hatırlamaktan vazgeçmezlerse
onlara çocukluk anıları olarak
kalacaklar. Umarım bu zaman-
ları onlarla rakı masalarında
bıkmadan usanmadan, güle
ağlaya anar konuşuruz, içeriz,
güzelleşiriz…
Belli mi olur, belki BAĞZI şeyleri
daha tuhaf anarız 20 yıl sonra
ama umarım hala çArşı’da fink
atarız gururla… Bakalım neler
olacak? Heyecanla bekliyorum,
evet.
Mis günler dilerim…
 Ölüm Deniz
Yaşam: Kıyısında durup ölümü
izlediğim sahil.
Ölüm: Kıyının kıyı oluşuna sebep. Açık deniz.
Ölüm: Yer değiştirmelerin en ilginci,
gitmelerin en ıssızı.
Ölüm: Bir tür gitmek, dönüşleri
ters köşeye yatıran…
Melike Şenyüksel
Sahil boyunca
uzanan, incecik
kum ve çakıl
taşlarından
örülmüş bir örtü
serili ayakları-
mın altında. Kumun üzerinde
ilerlerken yeryüzünün tüm ağırlı-
ğına inat bir hafiflikle, gıdıklanı-
yor ayaklarım. Gülümsüyorum.
Bunca zaman üzerinde ya-
şadığım “kara” parçası tüm
sertliğini ve şiddetini kaybetmiş
gibi şimdi. O canımı okuyan,
yoran, yaşamın üzerine inşa
edildiği ana kara; bambaşka
bir şeye dönüşmüş, ufalanmış,
parçalanmış; adeta kul köle…
Hemen yanı başında uzanan
denizi görüp hizaya gelmiş gibi,
ölüme şapka çıkarır gibi naif-
leşiyor. İnceliklerle çevreliyor
denizin kenarını. O kocaman
kayalar, sert taşlar yok burada.
İncecik, bir gerdanlıkmışçasına
parıldayan sahil; rengârenk irili
ufaklı çakıllarla denizi karşılıyor.
Üzerine bastıkça içimi kaplayan
serinlikle, bağlanıyorum ona.
Parmaklarımın arasına dolan
ıslak kum topaklarıyla yürüme-
ye devam ediyorum. Bastığım
yerde kısa bir an kalıyor izlerim.
Ölümsüzlüğe hiç niyetlenmi-
yorum o vakit. Ömrümden çok
daha kısa bir anla sınırlı, bırak-
tığım izin ömrü. Ayak izlerim
silinirken yenilerini bırakıyorum
ardımda, yola devam. Onlar da
silinecekler, biliyorum. Köpüklü,
sakin dalgalar silecek onları.
Sert dalgalara gerek yok.
Dalgaların netliği karşısında bü-
yüleniyorum. Öylesine istikrarlı,
öylesine sıra beklemesini bilen
bir halleri var ki. Hiçbiri bir diğe-
rinin sahnesini çalmıyor. İlk iki
dalga, hemen hemen aynı yu-
muşaklıkta… Sonra gelen biraz
daha yüksekçe ve diğerlerinden
daha gürültülü… Ardından ge-
len her iki dalga geçimsiz kız
kardeşler gibi hırsla öne atılı-
yor. Öne atılışlarında bir nizam
gizli yine de ve bu nizam, fark
edilmek için biraz zahmet iste-
yen cinsten. Son vurucu dalga,
oldukça yüksek boyda ve çok
güçlü bir sesle geliyor. Diğer-
lerinin, üzerinden yumuşakça
geçtiği her şeyi silip süpürüyor.
Köpükler ve ardından yine aynı
akış…
Yürüdükçe yorulmadığımı fark
ediyorum. Sadece parmak
aralarıma yapışan yosun par-
çaları rahatsız ediyor. Dalgalar
getirmiş belli ki. Su yardımıyla
kolayca arınıyorum onlardan.
Ardından denizin kokusunu
çekiyorum içime, iyot damar-
larıma yayılıyor. Tuzlanıyorum.
Defnedilmeye hazırlanan bir
mumya gibi tütsüleniyorum;
deniz kokusu, iyot ve çakıl her
yanım. Gideceğim yerde lazım
olur mu diyorum ayaklarım?
Deniz köpürüyor karşımda. Ne
dediğini anlamıyorum.
Yürümeye devam ediyorum iyi
niyetli bir umursamazlıkla. Sahil
boyu gözümün erişebildiği en
uzak noktaya bakıyorum sonra.
Hafif mora çalan bir tonda gök…
Yer yer turuncular kesiyor morun
yüzünü ve orda sanki yavruağzı
renkte yeni bir bulut doğuyor.
Hayata yeni açıyor gözlerini.
Hemen aşağıda boylu boyunca
uzanan, delice dalgalanan ölü-
mün farkında değil. Ya da farkın-
da, kim bilir? Göğün suretinde
yavaşça kayıyor. Aceleci değil.
Bakir belleği kayıtta… Neler
düşünüyor, hiç bilmiyorum.
Uzun zaman önce belki ben de
yavruağzı renkte bir buluttum.
Yol arkadaşımın varlığı keyiflen-
diriyor beni. Bakışıyoruz uzun
uzun. Öylesine pırıltılı bir göv-
desi var ki ve öylesine körpe…
Tuhaf yazgı birliğimize gülüm-
süyoruz sanki. Ölüm denizinin
kıyısına boşuna mı geldik, ikimiz
de denizlere karışıp gideceğimi-
zi biliyor olmalıyız. O keşfetmek
için salınarak kayarken göğün
yüzünde, ben sahili adımlarımla
işaretlemeye devam ediyorum.
Ölümsüzlük denen avutucu icat
hakkında uzun sohbetlere de
girmiyoruz. Gereksiz. İkimiz de
önümüzde uzanan denizin bir
parçası olmaya öyle hazırız ki…
Ama önce gün batımını izlemeli.
Ardıma baktığımda çok uzun bir
yol kat ettiğimi görüyorum. Ama
tek bir iz yok benden kalan.
Geceleri şehrin karanlık sokak-
larını süpüren çöpçüler gibi tüm
kanıtları yok ediyor dalgalar.
Benden kalan tek bir iz yok.
Belki kumun belleğinde kalır;
ayaklarımın ılıklığı, topuğumdaki
çatlaklar…
Kaydırak derdik eskiden; yassı,
kaymak rengi bir taş ayaku-
cumda. Hadi, diyor son bir kez
daha dene! Taşı suyun üzerinde
sektirmeyi deniyorum. Çocuklu-
ğumda da beceremezdim. Yere
paralel tutup, boynunda “ba-
tarsan ölürsün!” yazılı bir mus-
kayla gönderiyorum onu denize.
Çekirge bir sıçrıyor, iki sıçrıyor,
üç’e mahcubiyet… Yavaşça gün
de batıyor zaten. Küçük bulutu
aranıyorum; hava kararmadan
yerini belirlemem lazım, gece
karanlığında nasıl vedalaşırız
başka türlü? Sanki biraz mor
gölgeler sarmış kenarlarını, ilk
doğduğu anki halinden farklı
görünüyor gözüme. Ona doğru
kaldırıyorum elimi. Şahidimsin,
diyorum. “Sende bari kalsın
izim!” Gülümsüyor.
Hava kararıyor, ayaklarım yor-
gun. Su biraz üşütür oluyor
içimi. Daha bir sertleşmeye
başlıyor dalgalar. Denizin yüzü
gittikçe kararıyor, bu ürkünç!
Gün boyu yanı başında oluşuma
umarsız… Kulağımda emanet
bir melodiyle, yola devam…
Otobüs...
Sinan İpek
Bir heykel
gibi. Yorgun.
Ama böyle
durmasının
nedeni
mutsuz ya da
bezgin olması
değil. Gözü
ön koltukta
oturan öğrenci kızda, o gün
yaşadıklarını ve yarın bir
kez daha yaşayacaklarını
düşünüyor. Farkında değil,
ama ben de onu gözlüyorum.
Çünkü onun yansısında
kendimi görüyorum. Islak gocuk
kokusuyla akşamın ışıkları
yorgun irisimin flu filtresinden
geçerek zihnimdeki otobüs
fotoğrafını hasta bir renge
boyuyor. Başkalarına umutsuz
bir manzara gibi gelen bu resim,
şimdi benim başımı döndürüyor.
Başımı cama yaslayıp
yağmurun gözyaşı gibi
süzülüşünü izlerken, ağzımdan
çıkan buharın oluşturduğu
lekeyi parmağımla yok etme
isteğine karşı koyabilmek için,
dünyadaki yankımı bulmak
zorunda hissediyorum kendimi.
İşte bu yüzden şu yaşsız ve
mesleksiz kambur genci
gözlemliyorum: acaba ona ne
kadar benziyorum? Otobüs,
şehre dağılmış hayatları yarım
metrelik gırtlağıyla yutuyor.
İnsanlar arka kapıya doğru
ilerliyorlar yeni binenlere yer
açmak için. Direklere tutunmuş
olanların tek kaygısı rahatça
yolculuk etmek. Aynı semtte
yaşamak ortak kaderleri.
Ama bir semti diğerinden
ayıran nedir ki? Sahi nedir bir
semti diğerinden ayıran? Bir
yaşamı diğerinden, bir ölümü
ötekinden?
İnsanları damla damla şehrin
havzasından topluyor otobüs.
İnsan sellerini duraklara doğru
akıtan bir güç var yaşamda.
Öylesine saçma şeyleri kabul
etmemizi sağlayan bir güç ki bu,
hiçbir usturlap onu ölçemiyor
ve hiçbir Zodyak onun doğum
haritasını çıkartamıyor. Ama
sallara dolduruyor bizi ve
sarsarak başka (ve aynı) olan
semtlere götürüyor. Bir Musa
yazgısı görmekteyim bu akışta.
Irmağa bırakılmış bir firavun
gözdesi, yazgısını yenebilir mi
sonunda? Ve bu yolculuk bir
meditasyondur. Sanırım hepsi
bunu biliyor. O gün yaşamayıp
yarına erteledikleri şeyleri: seni,
beni, kendilerini. Ve saçlarındaki
çiğin kurumasını bekleyen
kızın ağırlığını kollarında hayal
etmeye çalışıyorlar.
Kendi tarihini çizebilmek
Otobüs yolculuğu bir mitolojidir.
Söz gelişi, durakta bekleyen
şu adam Odysseus’tan
başkası değil. Derken bir semt
otobüsü agresif hareketlerle
yanaşıyor, bir anda sinirlenip
ümüğümü sıkacakmış gibi
bakıyor yüzüme. Bekâretini
ilkokulda yitirmiş harfleri
okuyor gözlerim: Etlik, Yakacık,
Yenimahalle, Karşıyaka... Oysa
okuyamasaydım harflerin
kendisini görebilecektim;
yalnızca seslerini duyabiliyorum
şimdi. Otobüslerin dış camlarına
bakıyorum. Tıpkı bir vitrine
benziyorlar. Tavandaki cılız
lambanın nasıl olup da bir
insanın yüzüne kendi tarihini
çizebildiğine şaşıyorum. İşte,
tıraşı gelmiş çıkıntılı elmacık
kemikleriyle bir işçi, işte
fondötenle kapatılan utanç
verici pürüzler, işte karanlık
oyuklarında pusuya yatmış
kahverengi hain gözler.
Başını cama yaslamış
başörtülü bir kadın. Hayal
gücümün malzemesi olan
eteğininin kumaşında gizli
bir bacağın davetkâr çizgileri.
Onun karşısında Sakarya’da
içmeden gelen kıvırcık sakallı
bir oğlan. Onun yanında
tırnakları siyahlaşmış bir
boyacı. Onun yanında var
olan her yaşam pırıltısını yok
etmek isteyen nefret dolu bir
muhafazakâr. Bütün bunları
bir anda görüyorum otobüs
camında. Ve şehrin etrafındaki
ekmek tarlalarına değil de
inadına sokaklara yağan
yağmur artık canımı sıkmıyor.
Hatta ona borçlu hissediyorum
kendimi: insanları üşüttüğü
ve susturduğu için. Paletini
temizlemeye üşenen bir
ressam gibiyim şimdi: tanık
olduğum yaşam kesitlerini
zihnimde karıştırıp iğretiliğin
kahverengi tonunu elde
ediyorum. Sonra fırçayı işte tam
buraya sürüyorum: kirli ve kalın
çizgilerle.
Otobüsün semte olan
yolculuğunun kutsal sessizliğini
hiç kimse bozmaya cesaret
edemiyor. Birbirimizi görmezden
gelebilir ya da yolculuk boyunca
gözümüzü dikip bakabiliriz
birbirimize. Yazıya dökülmemiş
gizli kanunlarda izin verilir
buna. Yorgunluk değildir
yalnızca bizi susturan, otobüsün
hareketinde, mimarisinde de
bizi meditasyona çağıran bir
şeyler vardır. Bir sorudur bu. Bir
arayış. Birden ortaya çıkabilecek
yanıtların kuşkusudur. Önemli
kararlar vermenin arifesidir bu.
Ancak öğleden sonra yağan
karla kıyaslanabilir. Bizi derin
düşünmeye iterek en saçma
koşulları bile kabullenmemizi
sağlayan uyuşturucu bir
şeyler vardır onda. Bir umut
da barındırmıyor değildir.
Özel otomobillerimizde
yaşayamayacağımız bir
tefekkürdür bu. Trafiğin
yoğunluğundan şikâyet edilmez
otobüste ve hata yapanlara
kızılmaz. Dedim ya, bir sessiz
antlaşmadır semt otobüsünde
yolculuk.
Duracak lambası
Gizli bir dille anlatılan ve
nahoş tacizleri hoş görmeyen,
dilsiz bir kardeşlik. Şehrin
topografyasından süzülen
selleri taşıyan yataklar semt
otobüslerinin güzergâhıdır.
Günlük hayatın erozyonuyla
örselenmiş ruhumuz, bize
en benzemeyen kişinin bile
aslında biz olduğunu anımsar
birdenbire. Yorgunlukta açılan
üçüncü gözümüz, yaşayan
ruhumuzun evrenselliğini görür.
İşte bu nedenle otobüs ışıkları
sarıdır ve camları büyük ve
kirlidir. İşte bu nedenle orada
kendimize en yabancı olan
ile kendimize en benzeyen
kişinin aynı kişi olduğunu
keşfederiz. İşte bu nedenle
yanımızdakilerle konuşmak
istemeyiz, ama gözlerimizle
onları süzmekten garip bir
zevk duyarız. İşte bu nedenle
yağmur yağarken sıkılmayız ve
damlaların camdaki hareketini
hayranlıkla izleriz. İşte bu
nedenle her yolculukta birine
âşık olur ve bir başkasının
romanını yazmak isteriz. İşte
bu nedenle var olmanın değil,
insanların var olmasının güzel
bir şey olduğunu idrak ederiz
ve ellerimizi cebimize sokarak
en yalnız insanın bile aslında
yalnız olmadığını anlarız. İşte bu
nedenle ‘duracak’ lambasına
basarken gözlerimize bakan
yaşlı adamın bizimle aynı şeyleri
düşünmekte olduğundan hiç
kuşku duymadığımız halde, yine
de ona gülümsemeyiz.
18
Kriz ve tüketim kültürü:
Reklamlar gerçek olsa,
hayat bayram olsa!
Ege Görgün
www.tersninja.com
Kimisi “kriz var” Belki inanmayacaksınız ama bir
diyor, kimisi kriz olup olmadığına kendi başı-
“yok”… Bunlar- nıza da karar verebilirsiniz. Her
dan daha beter Cumartesi Reyna senin Layla
olan ise bu iki benim dolaşıyorsanız; çantaya,
çatışan görüşü kıyafete etiketinde ufacık bir
ortaya koyan- yazı var diye milyarları döküyor-
ların ağzına sanız; harcadığı benzini dert
bakan gafiller. etmeden 4×4 kullanıyorsanız;
Ki bu gafiller artık öyle “kendi Starbucks’dan günde üç kahve
başına düşünemez, fikir ürete- içmeden kendinizi “relax” his-
mez, algılayamaz” hale gelmiş- sedemiyorsanız; cep telefonunu-
ler ki yakında tuvaletleri gelmiş zu iki ayda bir değiştiriyorsanız
mi gelmemiş mi ona bile karar kriz sizin nerenizden girerse gir-
verebilmek için kendilerine sufle sin bir kulağınızdan çıkar gider.
verecek birilerini aramaya baş- Size bu dünyada kriz yok.
layacaklar.
Ay sonu geldiğinde cebinizde
- Benim tuvaletim gelmiş. Se-
nin?
- Benim ki gelmemiş herhalde.
Bir şey demedi daha kanaat
önderimiz!
beş para kalmıyor mu, kirayı
denkleştireceğim diye akla
karayı mı seçiyorsunuz, kredi
kartı borcunuz Freddy Kruger
olmuş kabuslarınıza mı giriyor.
O zaman sizin için kriz vardır,
azizim.
Ama ben biliyorum ki memle-
ketimin çoğu insanı için bu kriz
emareleri sıradan bir yaşam
standartı olmuş çıkmış. Daimi
kriz halindeler haberleri yok.
Alışmış garibanlar! Elin Ameri-
kalısı gibi bir kıçı kırık bir krizde
yıkılıp gitmez öyleleri. Yıkılanlar
genelde hayata yeni atılmış,
yeni yuva kurmuş, memur anne
babalarımızın icat ettiği “kötü
günler için kenara para koy-
mak” isimli şahane buluştan
habersiz, başına kötü bir şey
gelebileceği olasılığını aklına
getirmeyecek kadar deneyimsiz
gençler olur.
Memleketin bu halinden politi-
kacıları sorumlu tutmak bana
göre nahiflik olur. Sorumlu
topyekün sistemdir. Politikacılar
da o sistemin idamesini sağ-
lamakla mükellef araçlardan
başka bir şey değillerdir. Sistem
paradır, sistem bankalardır,
medyadır, telekomünkasyon
şirketleridir, holdinglerdir. Ken-
dilerini televizyonda yayınlanan
reklamları sayesinde yakından
tanıyorsunuz.
Ne güzel çizilir resimleri o
reklamlar da! İnsanın “iyi ki
varsınız” diyesi gelir. Kendimizi
onlarsız ne kadar eksik hisse-
deceğimizi düşünür efkarlanırız
hatta kimi zaman.
O bankaların tüm amacı bizi
mutlu etmek, iyi hizmet sun-
maktır sadece. Beş gişe varken
yalnızca iki gişenin açık olduğu
şubelerde fatura ödemek, para
çekmek için bir saati aşkın süre
beklediğimde ettiğim o küfürleri
hatırlar kötü hissederim ken-
dimi. Kendi hataları yüzünden
otomatik ödemeyi yapmayıp
internetim kesildiğinde, işlerim
aksadığında onlara kızdığımı
hatırlar pişmanlık duyarım o
reklamları seyrederken. Sabah
ilk işim bankaya gitmek olur bi-
liyor musunuz, varsın işim olma-
sın, 10 TL çekerim hesabımdan
gerekirse. Maksat reklamında
tasvir edilen o atmosferi tenef-
füs edeyim.
Ya o gazete reklamlarına ne
demeli? Onlar özgürlüğün, hürri-
yetin simgesidirler. Bizi sisteme
karşı, haksızlıklara karşı onlar
korur. Yolsuzlukların, halka ya-
pılan yanlışların takipçisidirler.
(Reklamveren tarafından yapıl-
madılarsa tabi. Upps! Ağzımdan
kaçıverdi işte.) Çalışanları yet-
kindir, bilinçlidir, bilgilidir, yete-
neklidir, bizi geleceğe sağ salim
taşımaya yeminlidir. (Var ya,
sigortasız çalışmayı kabul etsin,
bunlar Makak maymununu bile
editör yaparlar. Şempanzeler
daha gelişmiş bir beyne sahip
olduğu için yayın yönetmenliği
için düşünülür.)
Cep telefonları yalnızca iletişim
kurmak için olmadığını öğreniriz
reklamlardan. Müziğini açarsınız
daha duyarsız hale gelebilirsiniz
çevrenizde olan bitene. Bir ha-
tunun frikiğini, ya da sevgilinizle
sevişmenizi ölümsüzleştirebilir-
siniz fotoğraf makinesiyle. Arzu
ederseniz tüm sınırları göz ardı
edip globalleştirebilirsiniz bu
görüntüleri. Ama cep telefonu-
nun en önemli işlevi sizin kim ol-
duğunuzu, hangi sınıfa mensup
olduğunuzu belirlemesidir. Ben
kimim? sorusuna kafa yoran
enayi felsefecilerin topuna rah-
met okutmuştur cep telefonu
dediğiniz bu cücük şey.

Reklamlara bakacak olursanız
memleketimiz tüm zebanilerine
rağmen adeta bir cennettir.
“Hayallerimizi gerçekleştiren”
kartlar başka hangi ülkede
vardır allasen. Al “balık kartı”,
köpeğin olsun, Havai’ye tatile
çık, yatın, katın olsun. Kriz var-
mış, işinden kovulmuşsun, borç
batağındasın, hiç umursama.
Harca harcayabildiğin kadar.
Harca sistem seni harcayıncaya
kadar. Ancak o anda anlaya-
caksın demek, sistem için para
değil, sensindir harcanılabilir
olan aslında.
Mutsuzluk ve Mutluluk Üstüne
a.ka. Anlatamadım Galiba
İntro: Mutsuzluk büyüdükçe
öğrenilen bir kavramdır. Sistem
mutsuz insan sever. Çünkü
mutsuz insan daha çok tüketir,
tükettirir. Mutlu insan ise elin-
dekiyle yetinmesini bilir. Elin-
dekiyle yetinmesini bilen insan
paylaşmayı da bilir. Sistem yeti-
neni sevmez, paylaşandan nef-
ret eder. (Burada bahsi geçen
paylaşımlar vergiden düşülen,
TV’de reklamı yapılan paylaşım-
lardan değillerdir.)
R II
o Saat durdu:
Anlatamadım Galiba b Saat sıfır sıfır otuz altı
Ararsan görmesi kolaydır Sevdi ilk kez
Seni mutsuz eden şeyleri
Ama biraz çabayla görmesi
o Yaşı on altı
İlk kez yaktı cigarasını
Daha kolay olur s Ustası tokatladı
Seni mutlu edecekleri. Yaşı on altı
k Saat sıfır sıfır otuz altı
Mutsuz olursan mutsuz edersin
Mutsuzlukları daha da üstüne i Düşündü ilk kez;
Söyledi:
çekersin. y “baba olmalıyım”.
Çok geç kalmadan anlarsan Yaşı yirmi altı.
Mutsuz olmamanın gerçek mut- e ağıt Saat sıfır sıfır otuz altı
luluk olduğunu
Hayatın keyfini sen sürersin. Bir oğlu oldu ilk kez
İlk kez bebek elleri dokundu
Menofis ellerine
Son Söz:
İşin bir de fizyolojik açıklaması Üşüdü.
var tabi. Mutsuzluk bir alışkan- Bir ölü gördü ilk kez
lık haline dönüşebilir. Zamanla
I Verdi toprağa Sefer ‘in anasını
mutsuz olduğunuzu hissettiğiniz Saat sıfır sıfır otuz altı
Birisi öldü Oğul “baba” dedi ilk kez
zaman salgılanan vücut kimya-
sallarına müptelalık geliştirebi- Döküldü yaşları yere usulcana Yaşı otuz altı
lirsiniz. Bünyede belirli aralık- Islatmadı kara alman Saat sıfır sıfır otuz altı
larla mutsuz olma ihtiyacının kelepçesini Ağladı ağladı hıçkıra hıçkıra
zuhur etmesi anlamına gelir bu. Gençti daha Verdi toprağa Sefer’ ini
Bu “arabesk” kişilik hayatı hem 25.yaş , Yaşı kırk altı
kendi, hem de başkaları için 24. yaş, Sefer ‘i on altısındaydı.
zorlaştırır. Tıp istese bu sorunu 23, 22, 21, 20 …….. Saat sıfır sıfır otuz altı
hemen çözebilir elbette. Ama o Bitti. Kapısı çalmadı ilk kez
zaman psikologlar, psikiyatrlar, Birisi öldü Saat sıfır sıfır otuz altı
anti-depresan üreticileri, bo- Adını günde bin beş kere değil Kapısı çalmadı
şanma avukatları, kredi kartıyla on binlerce söylemişim Saat sıfır sıfır otuz altı
mutluluğun satın alınabilece- Yorulmamışım Kapısı
ğinde ısrarcı reklamlar yapan Yinede söylerim on binlerce Çalmadı
bankalar ne yer ne içer. kere Saat
Fakat duymayacak bir kez bile sıfır
Döküldü yaşlarım sıfır
30. yaş otuz
29.yaş altı.
28 ,27, 26 ,25 ,24 ……… Bir kere bile çalınmayacak
Bitti. kapısı
Sevdiği kokuları seviyorum Yıkadılar önce
Seviyorum pamuk Saat sıfır sıfır otuz altı
yumuşaklığındaki tenini Sardılar,
Teninin sıcaklığını her vakit Üstüne toprak attılar
Her vakit usanmadan Üşümedi ilk kez
Usanmadan söyleyecem adını Saat
Adını yorulmadan Sıfır
Yorulmadan sıfır
Yorulma otuz
Yorma altı.

Varoluşundan beri yürüdüğü
yol artık toz savuruyor, su kuru-
tuyordu. Kendini nereden alıp,
koymaya çalışsa bir yerlere, her
şey yarım, eksik, zamansız kalı-
yordu. Unutulmaya çalışılan di-
renirken, hatırlanmak istenenler
geçmiyordu bir türlü ele. Ucuz-
ladıkça daha çok köpürmesi
gibi sabun tozunun, yaşlandıkça
daha bir acılaşıyordu günlerinin
ağız tadı. Yalnızlığın netameli
eli kapısını çaldığından beri bir
iyice afallamıştı, acemileşmişti,
kaybolmuştu zamanın ortasında
Cem Baba.
Hayatı bir su damlası kadar
berrak görenlerdendi oysa. Ota
ot, kuşa kuş diyenlerden. Kade-
rini bulandıracak acı bir deneyi-
mi, sofrasının tadını eksiltecek
kaybetmişliği yoktu. Kimselere
düşmanlığı, ellerden beklediği
bir şey de. Yine de söylenmeli ki
içinde savrulduğu toz görüntülü
hiçlik duygusu, aklımıza gelive-
recek ya da acaba gezinmele-
riyle buluvereceğimiz türden bir
mazereti barındırmıyordu içinde.
Çok kitap okumamıştı aklını
karıştıracak. Çocukken baba-
sıyla gittiği bayram namazlarını
saymazsak dinle imanla da ilgisi
yoktu. Kahveye gittiğinde bir
çay içer, iki lafın belini büker,
sakin adımlarla dönerdi evine.
Düğünlerde bir bardak rakıyı
zor içer, üstüne Harmandalı
oynardı, o da çok ısrar ederler-
se. Cigaradan hazzetmez, tes-
bihten sıkılırdı. Çeşme Belediye
Bandosu’nda trompet çalardı
Cem Baba. Trompeti ikinci yılın-
da atıldığı astsubay okulunda
öğrenmişti. Görevli olduğu tö-
Yıldız İlhan
renlerin dışında çıkarıp da kılı-
fından, yüzüne bile bakmazdı.
O zamanlar Çeşme’nin
nüfusu: 3490.
Atadan dededen kalma bir-
kaç evlek bağında çalışırdı bir
bahardan diğerine. Başından
çıkarmadığı geniş kenarlı hasır
şapkaya rağmen yüzü tandırda
fazla kalmış ekmeğe döndü-
ğünde daha bir parlardı mavi
gözleri gülümseyişinin üzerinde.
Üzümler olduğunda süzgülere
doldurup doldurup komşulara
dağıtırdı Ülfet Hanım. Akşamları
çardağın altında oturup ajans
dinlerlerdi ikisi yemek yerken.
Ardından bir de Yurttan Sesler
çıkarsa keyfine diyecek olmazdı
avlunun. Sofrada kabak çiçeği
dolması olurdu, deniz börülcesi,
biber paçası. Ülfet Hanım’ın ma-
hallede dillere destandı yemek-
leri, pişirdiklerinden akşamüstü
komşularına taşırdı tabak
tabak. Ama masada hep ikisi.
Bir de kuyunun soğuk suyunu
terleten metal sürahi.
Ülfet Hanım göz bebeği oğlan
kardeşi Cem Baba’ya tam da
yakışacak bir kız bulamadan
öldüğünde Çeşme’nin nüfusu:
20 622
Sonraları bağın içinde bile
kaybolur oldu Cem Baba. O iki
kök razakının budanması gere-
kiyordu oysa bulup varamıyordu
yanlarına, gündüz saklandılarsa
gece bulurum umuduyla elinde
fener gece baskınlarına gitti.
Komşunun bağına saklandık-
larını düşünüp ev bile bastı.
Komşular sakinleştirip koruk
Cem Baba Diye Biri
suyu tutuşturdu- Odalara dalıp, iyice kıvırdığı ga-
lar eline, Sabah zeteyle karyolaların bacaklarını
birlikte gider buduyor ihtiyarlar çığlık çığlığa
buluruz hınzır bağırana dek. Trompetini vermi-
razakı omcala- yorlar beis yok, nasırlı kocaman
rını, dediler de ellerini ağzının iki yanına boru
içi rahatladı. gibi çakıp İstiklal Marşı çalıyor
Kahvede sabah- durup durup, zavallılar titreyen
tan akşama ona ayaklarıyla hazıola geçiyorlar
buna sataşır oldu, dalda gazele karşısında. Bu halden bunakları
döndü yapraklar, mahallenin zapdetmekte zorlanan yönetim
gençleri talan etti toplanmayan memnun kalacak aslında ken-
salkımları. Kuyudan su çıkmaz, dilerini de zorlamasa. En son
avluya serpilmez oldu. olayı rahmetlinin, oda arkadaşı
emekli askerin başını yarmak
Sabah akşam trompet sesine bastonuyla, sebep renkli plastik
doyanlar, artık bahçeli evlerinin terliklerini kıskanmak. Bu öykü-
yerine yapılan apartmanlardan
yü anlattığımda size, Cem Baba,
kapabildikleri birkaç metrelik huzurevini çoktan terk etmişti.
balkonlarda kesiyorlardı kar-
Çeşme’ye de, Gürçeşme’ye de
puzlarını. Bu eski evin kapısını kaç kişi ayak bastı, merak etmi-
çalan, halin nedir diyen kalma-
yorum artık.
mıştı aralarında. Ama boynunu
bağının kuru dallarına döndüren
Sonuçta, böyle böyle, unutul-
artık ne olduğu belirsiz marşla- maya çalışılan, direnirken, hatır-
rın, notaların hızı kesilmeyince
lanmak istenenler geçmiyor bir
daha fazla tahammülleri kalma- türlü ele. Ucuzladıkça daha çok
dığına karar verdi hiçbir konuda
köpürmesi gibi sabun tozunun,
birlik olamamış mahalleli. Bir- yaşlandıkça daha bir acılaşıyor
gün bir ambulans durdu kapısı
işte günlerin ağız tadı. 31 Tem-
epeydir çalınmamış bu eski evin muz 2013
önünde. Cevval birkaç
zabıta, neye uğradığını
anlamayan adamca-
ğızın üç beş pırtısını
topladılar bir çöp tor-
basına. Kuyu, çardak,
Yurttan Sesler’i içinde
hapsetmiş lambalı
radyo, bir güzel fotoğ-
rafı Ablacığı’nın, geride
kaldı. Halkının her
daim yanında belediye
başkanının da gayretle-
riyle götürüp huzurevi-
ne yerleştirdiler
Bir sabah göz-
lerini Gürçeşme
Huzurevi’nde açtığın-
da Cem Baba, artık
Çeşme’nin nüfusu
33.931.
Onu da saydılarsa bir
eksik, ne farkeder.
 21

büyük
beslenme
makinaları
bir rivayete göre bildiğimiz dünya altı günde
yapılmış. önce gökler, katman katman üflenmiş
sonra yeryüzü su, toprak ve ateşten müteşekkil
gökyüzü ile birleştirilmiş. derler ki “şüphesiz
insan, karışım halindeki az bir sudan yaratıldı.”
binlerce yıl önce başlamış, biz bir günden
bahsediyoruz. hayat dünyanın ruhudur çünkü.

Deniz Doğançay
etrafında
dolaşman
yetiyor, bir
şehir gibi
düşün,
içinde
yaşaman
yetiyor.
her şeyi
düşünmüşler. hoşuna giden bir
şeyin tadını sana ulaştıran ko-
kuları bile. evet kokuları bile ne
sandın. sağa sola serpiştirilmiş
sensörler. her şeyi ölçüyorlar.
ısını, ağırlığını, tepkini, hissetti-
ğin her şeyi ölçüyorlar. örneğin
doyduğunu nasıl anlıyorlar bili-
yor musun? seni mutlu birinin
yanından geçiriyorlar, kalbini sa-
yıyorlar, birim zaman içinde kaç
kere acıyor, zaten açsan hemen
anlaşılıyor. bir şeye yaklaştırıyor-
lar tam değecekken uzaklaşıyor,
ne kadar yaklaştığın hiç önemli
değil. ruhun hayata sonradan
eklenmiş gibi ayrı bir rengi
oluyor ve inanır mısın bu renk
bile sabit değil, sana ait değil.
ama o kadar güzel yapmışlar ki
kendine ait sanıyorsun, ruhum
diyorsun, uzaktan gülüyorlar
sana. ve bu bile bir işe yarıyor:
bu devasa makina nasıl çalışı-
yor sanıyorsun?
Kimsenin öldüğü yok, yaşadığı da. Herkes biraz var,
o kadar. Edip Cansever
Belki sana seni seviyorum dediğimde kalkan bi götün değilde
atan bir kalbin olsaydı, her şey farklı olabilirdi. Blue Valentine
bir rivayete göre bildiğimiz dün- gerekiyor. üçüncü evetten
ya altı günde yapılmış. önce sonra karnındaki açlık sesi ile
gökler, katman katman üflenmiş makinanın çıkardığı uğultu yer
sonra yeryüzü su, toprak ve değiştiriyor. artık sen de ma-
ateşten müteşekkil gökyüzü ile kinanın bir parçası oluyorsun.
birleştirilmiş. derler ki “şüphesiz açlığın başka insanların besini
insan, karışım halindeki az bir oluyor. doyduğunu hissettikçe
sudan yaratıldı.” binlerce yıl başkaları acıkıyor. ve maalesef
önce başlamış, biz bir günden sevgili sen artık itiraz etme
bahsediyoruz. hayat dünyanın hakkın bulunmuyor. içinde bir
ruhudur çünkü. tek tek bütün sürü imzanın olduğu dosyalar
insanların ruhları ile süslenen, getiriyorlar sana. üzerlerinde
çeşitlenen ama tamamı dün- tarih, sayı ve kandan mühürlerin
yanın kendini hissetmesini olduğu, ve altında yan yana üç
sağlayan tek ve büyük bir ruh. evet sözünü taşıyan binlerce
eskiden korkardım, çok kor- dosya. gayet kibar, ölçülü, saygı-
kardım. ölmek düşüncesini lı ve bir o kadar sevimsiz, gayrı
anlayamazdım. ama nasıl doğ- samimi gülen yüzleriyle bes-
duğumla, neden doğduğumla lenme makinasının memurları
ilgili düşünmek daha korkutucu saatlerce okuyorlar sana. her
gelirdi. komik şeyler düşünerek bir dosyanın okuması bittiğinde,
korkumun geçmesini sağlardım. tek tek bütün parmaklarınla,
bir rivayete göre insanın ne evet ayakların dahil. “okunulanı,
zaman öleceği bellidir ama ken- dinledim, ben doğduğumu an-
disine söylenmemiştir. dünya bir ladığım tarihte büyük beslenme
imtihan yeridir ve bu nedenle o makinasına evet diyen, okunula-
işitir ve görür kılınmıştır. nı dinledim”. diye imzalatıyorlar.
sonra bu imzaları da dosyana
bu beslenme makinası ka- ekliyorlar.
bullenmekle başlıyor, üç kere
soruyorlar sana, insana. istiyor ben bir yolunu bulup kaçmayı
musun, istiyor musun, istiyor başardım. ağır bedelleri oldu
musun. üç kere evet demen taşıyamadım, kaçtığımla kaldım.
En delikanlı mevsimdir kış. Yüzüne vurur vurur
yalnızlığını. Orhan Veli Kanık
Bugün de mutlu gözüktüm, görev İnsan ruhunun yarası dikiş tutmaz.
tamam. Simpsons Ahmet Ümit
şimdi sadece kalbimdeki açlık
sesini duyabiliyorum. karnımda-
ki demir külçe yere doğru ilerle-
dikçe ve gözlerimdeki ışık sön-
dükçe birim zamanda kalbimin
kaç kez acıdığını ben sayıyorum.
oyunlar buldum acıyı seyrelten,
çocuk şarkılarına benzeyen
dualar, günler geçmeye başladı
böylelikle, başlama ve bitiş
çizgisi kaderimin.
beslenme makinasının insana
bulaştırdığı bir fenalık var. gör-
düm ben bu kötülüğü, kulakla-
rım vardı, duydum. kalbini hiç-
leştiriyor insanın. bir pompaya
çeviriyor. iki gün önce deli diva-
ne ağlıyor insan, sonra doyma
telaşı ile diğer müşterilerin yanı-
na varınca sonsuz bir oburlukla
herkese sarılıyor, yılışıyor. sözü,
bakışları, teni, kokusu hepsi ne
varsa şansını deniyor. durmu-
yor bir türlü, asıl istediği neyse
olamıyor. sürekli bir satma hali,
derinliğini kaybediyor, yeryüzü
ile bir ve ayaklar altında, sığ bir
çamura dönüyor insan ruhu. ya-
pış yapış, akamıyor, damlamıyor.
soysuz bir zift salınıyor, zamanın
-bitmek üzere başlayan zama-
nın sonsuz karanlığında.
- İçince her şey halloluyor sanki.
- Hayır hallolmayınca içiliyor.
Neşeli Hayat
 2013’ün En Büyük Konseri

Tanita Tikaram Twist in my Sobriety

Passage'da Tanrı’ nın tüm çocuklarının,
seyahat ayakkabılarına ihtiyacı vardır,
problemlerini burdan başka yere taşımak için.
tüm iyi insanlar iyi kitaplar okurlar
artık vicdanın temiz
konuştuğunu duyuyorum kızım
artık vicdanın temiz
Passage Özel

Bu sabah alnımı silerken

herşeyi silip süpürüyorum
çok iradeli olduğumu ve senin dediklerini
asla yapmayacağımı düşünmek hoşuma gidiyor
seni asla duymayacağım
ve dediklerini yapmayacağım

Passage Pub sahnesi, dünyanın en hüzünlü Bak gözlerim sanki hologram

bak, aşkın ellerimden kırmızı kırmızı akıyor
seslerinden biri olan Tanita Tikaram’ı ağırlıyor. 1988 ellerimden
asla, aklımı karıştırmaktan daha fazla
yılında özellikle dünya çapında bir başarı elde eden birşey olamayacağını biliyorsun
“Twist in my Sobriety” adlı şarkı ünlenen Tanita aklımı karıştırmaktan fazla
Tikaram, 4 Aralık Çarşamba günü sizlerle birlikte Biz sadece küçük boş bir pastayı dağıttık
olacak. insanların geceleri yaptığı gibi eğlenmek için
gecenin geç saatlerinde düşmanlığa ihtiyaç duyulmaz
ürkek bir gülümseme ve özgürlük molası

Onların farklı düşünceleri umrumda değil

farklı düşünceler benim için iyidir
kol kola ve yalın ve bütün
Passage Pub, ses getiren getiren bir bul konserinin gördüğü ilgi üzerine tanrının tüm çocukları kendiş yollarını buluyor
çok konserinin ardından bu kez de bir kez daha, bu kez mini bir turne
dünyaca ünlü bir sesi ağırlayacak. için Türkiye’de. Konserlerinde Twist Bak gözlerim sanki hologram
1988 yılında özellikle dünya çapında in My Sobriety, Good Tradition gibi bak, aşkın ellerimden kırmızı kırmızı akıyor
bir başarı elde eden “Twist in my hit şarkılarının yanı sıra 2012 yılında ellerimden
Sobriety” adlı şarkı ünlenen Tanita yayınladığı ‘Can’t Go Back’ albü- asla, aklımı karıştırmaktan daha fazla
Tikaram, 4 Aralık Çarşamba günü münde yer alan parçaları da ses- birşey olamayacağını biliyorsun
aklımı karıştırmaktan fazla
sizlerle birlikte olacak. lendirecek olan Tikaram’a vokal ve
gitarda Bryan Day, saksofon, klarnet Bir fincan çay, düşünmek için zaman ayır, evet
1988 yapımı ‘Ancient Heart’ albü- ve flütte Martin Charles Winning ve bir hayatı riske etmek için olan zaman,
müyle dünya çapında bir başarı elde kontrbasta Matthew John Radford bir hayatı, bir hayatı
eden İngiliz şarkıcı ve şarkı yazarı eşlik edecek. tatlı ve yakışıklı
Tanita Tikaram, geçen seneki İstan- yumuşak ve tombul
ışığı görene kadar pisboğazsın
pisboğazsın, ışığı görene kadar
1969 yılında Malezyalı bir anne ve Fijili bir babanın çocuğu olarak
Almanya’nın Münster kentinde doğan Tanita Tikaram, daha henüz 18 yaşın- İnsanların yarısı gazete okur
dayken gitarıyla katıldığı bir akustik performans gecesinde keşfedildi ve büyük iyi ve güzel okurlar
bir plak şirketiyle anlaşma imzaladı. Twist in My Sobriety parçası dünyanın güzel insanlar, sinirli insanlar
her yerinde dillere dolanırken, parçanın yer aldığı ilk albümü ‘Ancient Heart’ insanlar satmak zorundadır
5 milyondan fazla sattı. senin satmak zorunda olduğun haberleri
Derslerinden bir kaçış olarak şarkı yazmaya başlayan Tanita Tikaram, ardın- Bak gözlerim sanki hologram
da kendi şarkılarından oluşan 7 albüm bıraktıktan sonra, son olarak Eylül bak, aşkın ellerimden kırmızı kırmızı akıyor
2012’de Amerikan country ve soul müziğinden de etkiler taşıyan ‘Can’t Go ellerimden
Back’ albümünü yayınladı. asla, aklımı karıştırmaktan daha fazla
birşey olamayacağını biliyorsun
aklımı karıştırmaktan fazla
Selcan Saraç
Ali Lidar
http://selcandy.tumblr.com
Bazılarınız başlıkta Diyelim ki bir soruluğuna Ali
Lidar değilsiniz de Ali Lidar
Ali Lidar ismini ile aynı evi paylaşan herhangi
birisiniz. Ali Lidar’ı tanımlayan
görünce bir “Aaaa!” üç kelime seçmeniz istendi
çekti ve direk bu sizden, bu üç kelime hangi üç
kelime olurdu?
cümleleri okumaya Hmm.. Kıl, ukala ve obsesif
başladı, bazılarınız olabilir herhalde.
hızını alamayıp Peki ama neden “kıl, ukala ve
obsesif”?
yanındaki arkadaşına Neden bilemedim şimdi ya. Kı-
“Bu adamın çok lım çünkü biraz. Neye ne zaman
nasıl tepki vereceğim pek kes-
değişik bi’ tarzı tirilemiyor. Ukalalık da özellikle
yakınlarıma haddinden fazla
var!” dedi bile. küstahça davranmam yüzünden
Bazılarınızın ise olmalı. Obsesyon da eşyalarım
ve kendimle ilgili bir konu. Kü-
henüz hiçbir fikri yok. çük takıntılarım var, örneğin
Önerebileceğim tek Küçük Prens takıntım mesela.
Ya da oyuncaklar olabilir. Ya da
şey var; bu adamı Beşiktaş!
tanıyın, bu adamın Blogunuz, yazdıklarınız ve
farkında olun, bu bildikleriniz söz konusu oldu-
ğunda yüksek dozda mütevazı
adamı okuyun davrandığınız gözlemleniyor.
ve can parçanız Ben de aynılarını sorup aynı
tevazu ile karşılaşmak yerine
edinin onu. Emin kendinizle ilgili en çok övün-
düğünüz, taviz veremediğiniz
olun beslenecek, özelliklerinizi sorsam?
süslenecek ve Aslına bakarsan öyle çok övün-
düğüm ve taviz veremeyeceğimi
büyüyeceksiniz.. düşündüğüm pek bir özelliğim
yok sanırım. Ama kendim söz
konusu olduğumda çok acıma-
sızım ve genelde o kadar çok
hırpalıyorum ki kendimi bazen
başka insanlar bilerek veya
bilmeyerek hırpalamaya kalk-
tıklarında çok komik durumlara
düşüyorlar. Bu özelliğimi ömrü-
mün sonuna kadar taşıyabilmek
isterim. Bu çok iyi bir şey gibi
durmuyor belki ama duruyor da
gibi bazen. Neyse bilemedim
şimdi iyi mi değil mi?
Ortaya koyduğunuz edebi
parçaları tecrübelerinize daya-
narak mı üretiyorsunuz, yoksa
hayal gücünüzün de bu işte bir
parmağı var mı? Yani çok mut-
luyken çok kederli bir şiir yaz-
mışlığınız var mı? Ya da huzu-
runuz yerindeyken huzursuz bir
takım şeyler karalamışlığınız?
Ortaya çok da edebi şeyler
koyduğumu düşünmüyorum
aslında. Adı üstünde parçala-
rımın çoğu Tesirsiz Parçalar.
Neredeyse bebekliğimden beri
bir manik-depresif tarafım vardır
ama benim. Dolayısıyla farklı
ve aşırı ruh halleri pek de sıralı
olmadan yoklarlar sık sık bünye-
mi. O yüzden de yazdıklarımla o
anki ruh halim arasında bazen
ilişki kurulabilir bazen de tam
tersi hallerde olabilirim.
Pekala. Bir blogger olarak
takip ettiğiniz, önerebileceği-
niz, “iyi yazıyor” diyebileceğiniz
başka bloglar mevcut mu?
Mevcut ise birkaç örnek alabi-
lir miyiz?
İnternet dünyasıyla çok alakalı
olduğumu söyleyemem. Kendi
blogum dahil takip edip beğen-
diğimi söyleyebileceğim hiçbir
blog yok o yüzden de. Ki benim
blogum da o kadar sıradan ve
özensiz ki aslında bazen diyo-
rum ulan şuraya iki resim, şarkı
falan koyayım da azcık şenlen-
sin ama işte üşengeç adamın
tekiyim bir taraftan da, elim
hiçbir işe varmıyor.
Günümüz koşullarında sosyal
medya organları yazdığımız ve
çizdiğimiz şeyleri kocaman kit-
lelerle paylaşmamızı mümkün
kılıyor fakat eminim yüzlerce
kişi kitaplığında bir Ali Lidar
kitabı olsun istiyordur. Hiç dü-
şünmüyor musunuz o insanları
sevindirmeyi?
Bu soruyu çok duyuyorum. Ba-
zen soru gibi oluyor, ‘hmm ali
bey artık bir kitap çıkarmanın
vakti gelmedi mi?’ şeklinde,
bazen de dost tavsiyesi gibi
oluyor, ‘abi artık bi basılı kağıdın
olsun yap bir şeyler’ şeklinde.
Ama yok ya. Bu işler için her
şeyden evvel heves lazım galiba,
 25

ALENGİRLİ ŞİİR

Ben seni severim sevmesine de toplum buna hazır değil

Nükleer denemeler kyoto sözleşmesi küresel ısınma falan.
Belki sen çok küçüksün belki benim ruhum ölü
Biraz Nietzsche biraz Kant kafan karışmış belki
Parliamanet’i de bozdular tutunacak dalımız mı kaldı?
Pavyonda tanıdığım bilge bir pezevenk vardı!
Kötü kitaplar okumak kötü yaşamak gibidir derdi.
İyi kitaplar okudum bir boka yaramadı..

Ben seni severim aslında da düzenim bozulur diye korkuyorum

Durduk yere başımıza saçma sapan bir aşk çıkar
Sinemaya gitmeye ele ele tutuşmaya falan kalkarız
İşin yoksa çiçek al, saç tara, parfüm sık.
Küsmesi, barışması, ayılması, bayılması
Hatta eninde sonunda kaçınılmaz ayrılması
Meyhanede tanıdığım gerzek bir filozof vardı!
Güzel kadınlar insanın ömrünü uzatır derdi.
Bir sürü güzel kadın girdi hayatıma
Hepsi ağzıma sıçtı..

Ben seni severim belki de rabbim buna hazır değil.

Her şeyin güzelini sever o ideal birliktelikler ister
Seninle benim yan yana oturacağımız çekyata
Ne ilahi adalet sığar ne de diyalektik..
İçime çöreklenmiş sığ bir sığır var benim.
Ben seni severim sevmesine de
İş çıkarmasana şimdi ne gerek var güzelim..

Ali Lidar

ya da biraz hırs. Bendeyse ikisi
de yok maalesef. Hiç olmadı
kitap çıkarmak gibi bir hevesim.
Ha ama illa kapağında Ali Lidar
yazan bir kitabım olsun diyecek
kadar delirmiş birileri varsa çıktı
alsınlar yazıcıdan, ben seve
seve imzalayabilirim
Küçük Prens koleksiyonunuza
değinmeden geçemeyeceğim,
bir felsefeci olarak bu minik
sarı çocuğun çiçeği hakkında
ne düşünüyorsunuz? “Küçük
Prens’le kapışır” dediğiniz
türden, ilginizi fazlasıyla üzeri-
ne çeken ve ömrünüze yayılan
başka eserler de var mı?
Küçük Prens benim en kıymet-
lim ya. Döne döne okuduğum,
her okuduğumda da arındığımı
hissettiğim büyülü bir metin o
benim için. Basılı bütün diller-
deki Küçük Prens’leri toplamak
gibi bir derde düştüm evet ve bu
dert sahip olduğum dertlerin en
güzeli. Onunla kapıştırabilece-
ğim başka kitap yok tabii ama
etkilendiğim ya da iz bırakan
bir sürü yazar/kitap sayabilirim
elbet. Başta Oğuz Atay/ Tutu-
namayanlar. Sonra Salinger’in
Çavdar Tarlasında Çocuklar’ı.
Bunların dışında Italo Calvino,
Georges Perec, Thomas Bern-
hard, Ahmet Hamdi, Robert
Musil.. Ooo uzar gider bu liste
ya. Çoklar çok...
İşin ucunu müziğe de de-
ğindirmek gerekirse, en sık
dinlediğiniz müzisyenlerin ve
şarkıların isimlerini öğrene-
bilir miyiz? “Ben bir müzisyen
olsam kesinlikle şu olurdum”
diyebileceğiniz bir müzik insa-
nı mevcut mu?
Neşet Ertaş’ın mızrabı olsaydım
keşke. Şaka bir yana Neşet
Baba bende yeri en özel olan
ozandır. Onun yanında sıkı bir
arabesk dinleyeni sayılabilirim.
Orhan, Müslüm, Ferdi ve Cengiz
Kurtoğlu otuz yıldır döne dolaşa
dinlediğim adamlar. Ayrıca rakı
içerken Nick Cave, Şarap içer-
ken Leonard Cohen, çay içerken
Peter Gabriel ve oralet içerken
de Tom Waits dinlemişliğim
olmuştur sıkça..
Ben geçenlerde kendi blo-
gumda sizin şiirlerinizden yola
çıkarak birkaç arkadaşımla ka-
lıplar ve kurallar üzerine keyifli
bir tartışma gerçekleştirmiş-
tim. “Şiir” denince insanların
aklına kafiyeli mısralar, düzenli
ölçüler, çiçek, böcek, kuş falan
geliyor mütemadiyen. Siz şiire
yöneltilmiş bu beklentiler hak-
kında ne düşünüyorsunuz?
Şiire yöneltilen beklentilerin
.mına koyayım demek istiyorum
müsaadenle. Şiirde beklenti mi
olurmuş abi. Şiir bu beğenirsen,
değerse içinde bir yerlere okur-
sun, değmezse de döner kıçını
gidersin. Şu şiirdir, şu değildir,
şiirde şu olur bu olmaz vs.
değerlendirmelerini hem garip
hem küstahça bulmuşumdur
oldum olası.
Ben de bir edebiyat öğrencisi
olarak kesinlikle böyle düşünü-
yorum! Bilindiği üzere edebiyat
geçen her saniyeden ve o sa-
niyeler içinde olan her şeyden
esinlenebiliyor, diğer sanat
dalları da buna dahil. Sizi
en çok esinlendiren olgular
nelerdir? Başınıza geldiğinde
üzerine bir şey yazmadan geç-
mediğiniz spesifik durumlar
var mı? Ya da esinlendiğiniz
en absürd şey neydi şimdiye
kadar mesela?
Günlük hayatın sıradan zımbırtı-
ları beni en çok etkileyen olgular
esasında. Tramvayda birbirine
çemkiren insanlar, yan masada
sessizce ilk kavgalarını eden
ergen çiftler, fasıl dinleyip rakı
içerek biçimsizce göbek atan
teyzeler/amcalar, atlet giymi-
yorum diye fırça atan annem...
Bu liste de sonsuza kadar uzar
gider. Her olay nevi şahsına
münhasırdır esasen ve iyi bir
gözlemciyseniz eğer en basit
gibi görünen şeyler bile sizi
besleyebilir..
Son olarak Passage Dergi
okurlarına ve sizi bu sayfalarda
görünce çok heyecanlanacak
olan takipçilerinize dergimiz
aracılığıyla iletmek istediğiniz
bir şeyleriniz var mı?
Ne diyeyim ki onlara. Akıllı ol-
sunlar, öyle olaylara falan çok
karışmasınlar, karışacaklarsa
da yüzlerini gözlerini sıkıca
sarsınlar, biber gazı yiyip beni
üzmesinler!
Kucak dolusu Ali Lidar için:
http://lidar-kkyy.blogspot.
com/

Enver Topaloğlu’yla yaklaşık 20 yılı
geçen bir dostluğumuz var. Ben, ona
“Şair”derim. O, şair olmasının ötesinde
kelimelerin parmak ucu prensidir.
Can’dır. Onunla konuşurken mis gibi
çiçek gibi olursunuz. Nezaketi, zarafeti,
inceliği altında ezilirsiniz! Şair’in,
ruhumda, kalbimde ve dünyamda
karşılığı, insan’dır. Asla bir araya
gelmeyecek kelimelerin ahengini
tek bir cümlede, ondan duyarsınız.
Arkadaşı, dostu, kardeşi ol[a]mazsanız
duyamazsınız. Kitaplarını okursanız bu
söylediklerimi anlamanız size bir vesile
olabilir. Okumazsanız kaybedecek
‘şey’lerin hesabından kimse gibi ben
de sorumlu değilim. Neyse ben yine
Şair’in dünyası hakkında bir iki kelam
etmek isterim. O, Kadıköy’ün kişisel
tarihidir. O tarihi de sırtında taşır. Kalbi
bütün yetimlerin intikam aşklarının
iştiyakıyla doludur. Onunla her an, bir
barikatta da karşılaşabilirsiniz, bir köy
kahvesinde de. O zalimlerin düşmanı
olmaya, mazlumların hayatlarına ruh
arkadaşlığı yapmaya -her zaman ve her
an- devam eder. O, hâlâ geceleri Berlin,
Zagreb radyolarından bıkmadan,
usanmadan Lili Marlen şarkıları dinler.
Herkes uyuduğunda tertemiz bembeyaz
sayfalara tarihe not düşen sihirli
cümlelerini yazar. Şair, şairdir. Şair,
ruh arkadaşımdır. Dizeleriyle, kentlerin
değil, hayatlarımızın ruh coğrafyalarını
aydınlatır. Vasiyetimdir: Öldüğümde
sadece göğe baksın ve ruhundan gelen
o cümleleri bulutlara fırlatsın. Bu
mudur? Budur. Sağ olsun. Var olsun. Ve
şimdi huzurlarınızda yeni Aşk Kayıtları
kitabıyla Enver Topaloğlu…
Enver Topaloğlu:
“İnsanı dilsiz bırakacak
kadar zalimleşen bu
çağın uygarlığında cılız
fısıltılarıma bile ihtiyacı
olan birileri olabilir.”
Ertekin Akpınar
- Sinemanın şairi
Andrei Tarkovs-
ki, “İmge, haki-
katin suretidir”
der. Buradan
yola çıkarak
Enver Topaloğlu
şiirinin hakikat
ve suret[ler]in-
den bahsedelim istiyorum. Neler
söylemek istersin?
Soru çokça fazla felsefenin ala-
nına davet ediyor. Ancak bir şair
olarak felsefeyle şiir, filozofla şair
arasındaki mesafenin korunma-
sından yana olduğumu belirteyim.
Şair sınır ihlali yaparsa felsefe
bir şey kaybetmez. Olsa olsa şiir
var olan dünyaya doğru bir adım
daha atmış, felsefeye de biraz
nefes aldırmış olur. İyi de olur.
Ama tersi olursa sonuç şiir açı-
sından da, felsefe açısından da
zayıflamaya yol açar. Soruyu biraz
çarpıttım sanırım, biraz daha
çarpıtmak isterim. Çünkü hakikat
daha çok mistik alana gönderme-
si olan bir kavram. Anlam dağar-
cığı ve çağrışımları daha çok mut-
laklaştırmayla alakalı. Hakikat ve
mutlağın yan yana hayli sorunlu
bir kavram çifti oluşturduğu ka-
nısındayım. Onun için hakikati
defalarca çoğaltılabilir, kopyala-
nabilir, taklit edilebilir olmasına
karşın niteliğini yitirmeyen asıl
kavramıyla değiştirmek istiyorum.
Asıl olanla temsil edilen sorunu
da şiir için bir dil şair için etik
bir sorundur özünde. Asıl olanın
Enver Topaloğlu’nun şiir dilindeki
yeri karşılığı nedir? Temsili var
mıdır? Öyleyse temsil edilen asıl
nedir? Daha önceki kitaplarım-
dan, Yakamoz ve Tebessüm’de
yer alan şiirlerden birinde bir dize
vardı. “Bir olmakla bir olma/k/
arasında” diye... Yine galiba aynı
doğrultuda değerlendirilebilecek
bir başka dizemi anımsıyorum:
“Bırakmadılar beni ben olma-
ya...” Her iki referans dizede dile
getirilen “olmak” ve “var olmak”
sorunsalı hem düşünsel hem de
edimsel olarak temel derdim; bu
dünyayla, hayatla zorum bu diye-
bilirim.
“Şiir entelektüel
kaygılardan
ibaret kalmaz,
kalamaz.”
- Bu noktayı biraz daha açalım.
Dünyada varlık olarak anlamım
ne; hayatta birey olarak neyim,
kimim, nasıl varım soruları gü-
nümüzün uygarlık ve kültürel
koşullarında felsefenin alanını
aşan sorunlar. Yalnızca bilişsel
açıdan değil, sosyal, kültürel
siyasal hatta ekonomik yönüyle
de huzursuz eden sorular bunlar.
Şairin dünyaya ilişkin entelektüel
kaygılarının olması gerekir. Ama
şiir entelektüel kaygılardan ibaret
kalmaz, kalamaz. Sözünü ettiğim
problemlerin, yanıtının herhangi
bir bilim alanının laboratuvar
ortamında aranması ve çözümü
mümkün değildir. Sorun hayata
birebir temas ederek çözülebilir
çünkü. Hayata birebir temas eden
de dildir; şiirin, sanatın dilidir.
Martin Heidegger’in dillere per-

senk olan sözünü bir kez daha
yineleme gereği duyuyorum bu
bağlamda; “Dil varlığın evidir.”
Toplumsal varlığın birey olarak
yer aldığı matristeki duygu,
düşünce ve kendini ifade ala-
nında, yani dil düzleminde nasıl
gerçekleştirdiğini, gerçekleşti-
rebildiğini dert ediniyorum bir
yanıyla. Aslında dert edinmiyo-
rum. Yaşadığı çağın uygarlığının
bütün huzursuzluklarını duyum-
sayan, yaşayan biri için başka
ne olabilir ki? Şair ne yapar ki
başka; duyumsar ve duyarlılığa
kışkırtmaya çalışır. Örneğin aşk,
yasa, isyan, özgürlük ve dil bana
göre özünde bir varlık ve varoluş
sorunudur. Hem bireysel olarak
hem de toplumsal olarak yüzleş-
meyi, hesaplaşmayı, mücadele
etmeyi gerektirir. Aşkla, yani
kendimiz olma, denetlenmekten
kurtulma duyarlılığını edinme
süreciyle, yerleşik toplumsal
değerlerle yüzleşmeden, o de-
ğerlerin oluşturduğu dairenin
dışına çıkma arayışına girişme-
den; yasalarla ama her türden
yasalarla, buyruklarla, tüzükler-
le çarpışmadan, toplum bağları-
mıza isyan etmeden varlığımız,
varoluşumuz nasıl bir anlam
edinebilir. Dil temel sorunlardan
biridir. Hem bir yas, hem bir haz
alanıdır. Resmi, yani standart-
laştırılmış dilin altında büyük
bir travma vardır, aynı zamanda
bir yası bastırır. Eğitim yaşına
gelindiğinde bir dil göçü hem de
travmatik biçimde bir dil göçü
yaşar kişi. Annesinin dilinden
resmi dile toplumsal iletişim
diline bir göçtür bu. Öte yandan
ana dilinin, annenin dilinin terk
edilmesi, yok edilmesidir resmi
dil. Ayrıcı göçlerin, yer değiştir-
melerin travması, yası ne kadar
bastırılırsa bastırılsın kendini
dilden büsbütün saklayamaz.
- Şiirin diline dönersek…
Şiir dili olanı anlamlandırır, ama
daha çok boşluğa yönelir; ka-
ranlık köşelere, dipte, kuytuda,
geride kalanlara gölgeli alanlara
verir dikkatini. Sanatın dolayısıy-
la şiir dilinin anlam alanı içinde,
hakikate asıl olan ya da arınmış
gerçeklik dersek bunun bir
boşluk alanı olduğunu da söyle-
memiz gerekir... İmgeler bazen
o boşluğun üstündeki bir örtü
olabilir, bazen de o örtüyü çekip
kaldırmaya kışkırtan bir işaret.
Varlık ve varoluş sorununun
dildeki, yani şiirsel karşılığı ne
midir? Söylendiğinde paradoks
gibi gelecek, ama bence değil.
Şiir boşluk yaratır.
- Yakamoz ve Tebessüm
[1993], Kristal Kral [1997] ve
Divane [2006] şiir kitaplarını
okumuş bir okur olarak, dil
dünyanın kaynakları kökenin-
de, “an parçaları ve anlar’ın
toplamı” üzerine ilmek attığını
biliyorum. Tespitimi klasik
edebiyatın çerçevesinde ya-
pıyorum. Çünkü senin şiirinin
[kendisini ifade etmesinin]
varoluşunda bu maya [temel]
var. Hatta zaman zaman geç-
miş ve bugün arasında kurulan
ilişkinin çok belirgin izleri var.
Bu öznel duruş için kişisel fikir-
lerini merak ediyorum.
Anlara, durumlara hayatın hem
güncel hem de tarihsel yansı-
ması olan kesitler diye bakarım.
Güncel olanla tarihsel olanın,
evrensel olanla yerel olanın,
bireysel olanla toplumsal olanın
kesiştiği anlar benim için şiirin
yakamozunun göründüğü an-
lardır. Hem bir zaman birimidir
an benim için hem de bireysel
ya da toplumsal bir varlığın
kaydedilmiş jestlerinden bir
kesittir. Ayrıca anlık olanla asıl
olanın, doğal olanın, arı gerçek-
liğin dilsel düzlemde de derin
bir mutabakatı söz konusudur.
Yaratı da anlık olana minnettar-
dır benim anlayışımda. Tercih
ettiğim şiir dili sorununu; dün-
yayla, hayatla olan zorunu, Fred-
ric Jameson’un önermesinde
olduğu gibi hem tarihselleştirme
hem de toplumsallaştırma uğ-
raşı içinde olmalı... Bunun far-
kında biri olarak yazdığımı düşü-
nüyorum şiirlerimi. Öte yandan
verili dili eğip bükmeden, ötesini
berisini kurcalamadan kişisel
bir dil oluşturmak, onu şiir diline
dönüştürmek zor. Çünkü dil de
onun birimleri olarak sözcükler
de hiç masum ve hayatta olup
bitenden vareste değil. Terci-
him toplumsal uzlaşı dilinden
fazla uzaklaşmadan ama ona
da teslim olmadan sözcüklerin
anlam alanlarının geniş olma-
sı, çağrışımlarının duyguda ve
düşüncede gidebildiği kadar
derine gitmesi yönünde.
- Yeni çıkan Aşk Kayıtları kita-
bına gelelim istiyorum. Sürekli
vurgu yaptığın “kapı”, “ev”
ve “anahtar” kavramları var.
Merak ettiğim şey şu diğer
kitaplarında var olan geçmiş
[dün] / an [bugün] / beklenti
arasında belirgin yolculuklar
hep vardı. Şimdi şair neden
evine dönmek istiyor? Sahi,
27
şairin yolculuğu bitti mi?
Yolculuk bitti mi sorusunu bü-
tün çağrışımlarını karşılayarak
yanıtlıyorum; elbette ki hayır.
Yolculuk bittiğinde her şey biter.
Ne şairin ne de şiirin yolculuğu
sona erer. Aşk Kayıtları’ndaki
şiirlerin şairi bence evine dön-
mek değil, evine gitmek istiyor.
Eylem dönmek değil gitmek.
Evine gitmek istiyor, ama sorun
da burada başlıyor. Ev deyince
sorulması gerekir elbette, hangi
ev? Gidilebilecek bir ev var mı
dünyada? Ayrıca kapı, ev ve
anahtar birer metafor olarak
aynı dizge içindeler, ama dikkat
edilirse içeride değil, dışarıda
olanla ilgili bu metaforlar. Ben-
ce, Aşk Kayıtları’nda dışarıda
olmak önemli bir tema. Her
şiirin sonunda tekrarlanan “beni
eve götür sevgilim” dizesinin
anlam alanı geniş ve çağrışımı
açık uçlu diye düşünüyorum. Zo-
rumu öyle dile getirebileceğimi
düşündüm. Okuyanlar arasında
belki de şu soruyu soranlar çıka-
caktır: “beni eve götür sevgilim”
tamam ama hani, ev nerede?
Sürgünler, göçler, savaşlar, afet-
ler ve benzeri nedenlerle sürekli
birilerinin yerinden, evinden
olduğu bir dünyada yaşıyoruz.
Yersiz yurtsuzlaşma, evsizleşme
tehdidine karşı bir çığlık olarak
da okunabilir sanırım o her şiirin
sonunda âmin der gibi yinele-
nen dize…
“Zoru olmayan
söz yoktur.
Söylenmiş
her sözün
bir zoru vardır.”
- İzninle sinemadan yola çıka-
rak bir soru sormak istiyorum.
Her yönetmen [tam olarak
ifade edemese bile] filmini
izleyen izleyicisini kendi yolcu-
ğuna davet etmek ister. Tam
bu nokta da şair/okur ilişkisi
üzerine aklıma şu soru takılı-
yor: Aşk Kayıtları kitabının dil
ve ruh dünyasına götürecek
kaynaklar hakkında okurlarına
neler söylemek istersin?
Kitabın hem bütün hem de ayrı
ayrı şiirler, mümkünse caz, özel-
likle klasik caz müziği eşliğinde
okunduğunda sanki daha kolay
ve daha derinlerine inilerek kav-
ranabilirmiş gibi geliyor bana.
Önerim şu sorunun yanıtını bu-
lana kadar vazgeçmemeli okur:
Bu kitabın zoru ne? Çünkü zoru
28

olmayan söz yoktur. Söylenmiş
her sözün bir zoru vardır. Adın-
daki aşk ve kayıttan başlayarak
kitaptaki şiirleri oluşturan dilin
en küçük birimi olan sözcükle-
rin, imgelerin uzak anlamlarına
kadar gidecek, çağrışım alan-
larının en karanlık, yol vermez
geçitlerini aşacak, tenha kalan
bölgelerine girecek biçimde
duygu ve duyarlılıklarını şaryo
üzerinde kayan bir kamera gibi
hareket ettiren bir okurun piş-
man olacağını sanmıyorum.
- Bir okurun olarak şiirle olan
maceran üzerine şu tespiti
yapmakta hiç tereddüt etmiyo-
rum: “Enver Topaloğlu’nun şiiri;
O’nun, kendi hayatına [dünya-
sına] eşlik eden bir felsefedir.”
Tereddüt etmediğim şeylerden
bir diğeri de şu; şiir üzerine
yazılmış teorilerin de uzağında
duruyorsun. Bunlar üzerine
biraz konuşalım istiyorum.
Bazen öyle oluyor ki şiirlerin ha-
yata sufle vermek için yazıldığını
düşünüyorum. Öyle düşündü-
ğüm zamanlar, nasılsa diyorum
kendi kendime, insanı dilsiz
bırakacak kadar zalimleşen bu
çağın uygarlığında benim cılız
fısıltılarıma bile ihtiyacı olan
birileri olabilir. Eğer bunu yapa-
bileceksem neden yapmayayım.
Neden beni huzursuz eden,
varlığımı varoluşumu sürekli
imtihan eden bu modern çağ
uygarlığına karşı söyleyecekleri-
mi esirgeyeyim. Üstelik “su de-
sem / tuz verenler bile olacak.”
Ama olsun. Söylüyorum, yazı-
yorum ve armağan ediyorum.
Çünkü sanat yapıtı, şiir ancak
bir armağan olduğunda kutsal-
laşabilir. Söze kutsallık, yücelik
kazandıran, onu aşılamaz
yapan aslında armağan olarak
sunulmasıdır. Sokak kedileri
için kapının önüne su, kuşlar
için pencere pervazına buğday
bırakmak gibi…
“Şiir estetik olduğu kadar
hatta ondan daha fazla
etik bir söz oluşturma
pratiğidir.”
- Senin şiirinde gördüğüm be-
lirgin noktalardan biri de şu;
yazdığın şiirde hayata karşı
kişisel sorumluluk noktanın
vurgusu çok belirgin. Ama
okurlarına; sorumluluk yükle-
miyorsun, soru sormuyorsun
sadece ve sadece onu kendi
şiir dilinin özelinde düşünmeye
çağırıyorsun. Günümüz şiirinde
de bir okur olarak beni etkile-
yen en önemli noktalardan biri
bu. Az önceki tespitim üzerine
kişisel düşüncelerini merak
ediyorum.
Hayat aslında bir hayli kaygan,
o nedenle de sanırım sık sık
bir durum değerlendirmesi
yapmak gerekiyor. Ayrıca kişisel
tarihin kimi olayları da kırılgan
kişilikleri daha da kırılganlaştı-
rıyor. Kaygan zeminde, kırılgan
bir bünyeyle sağlam durmak,
desteksiz olarak imkânsız. Şiiri
kendime daha çok bir iç des-
tek olarak alıyorum. Onun için
elindeki feneri daha çok önünü
görmek için kullanan Diyojen
gibiyim bir şair olarak aslında.
Buradan sorumluluk konusuna
gelecek olursak… Şair çağının
vicdanıdır. Şiir estetik olduğu
kadar hatta ondan daha fazla
etik bir söz oluşturma pratiğidir.
Onun için şiir, edebiyat değildir.
Edebiyattan fazlasıdır. Bir de şu
var tabii; Sanatın sorumluluğu,
sanatçının sorumluluğu, şairin
çağına karşı sorumluluğu çok
eski bir sorun aslında. Tartışma-
sı da eski Yunana kadar gidiyor.
Bugün de hallolunmuş bir konu
değil.
- Neden değil?
Çünkü vicdanlar da çalınma
tehdidi altında. Hallolunacak
bir konu değil. Eğer Homeros
sorumluluk almasaydı Troyayı
belki de bilmeyecektik. Ama
sorumluluk bir dayatma olamaz.
Şairin sanatçının sorumlulu-
ğu gönüllülük bağlamındadır.
Sorumluluktan, gönüllü olarak
ne anlıyorsam o şekilde yap-
tım tercihimi. Okurdan bir şey
talep etmiyorum. Kendilerine
sunulanın şair sözünün bir ar-
mağan olduğunu ve diledikleri
gibi değerlendirebileceklerini
anlasınlar yeter. Son olarak
şunu söylemek istiyorum sevgili
Ertekin, sevgili gölgenin ve ışı-
ğın efendisi, umarım sorularını
yanıtlayabilmişimdir. Bu söyleşi
için teşekkür ederim…
- Şair, asıl ben teşekkür ede-
rim. Bu şahane söyleşi için…

Unutmamak ve unuturmamak için..

Sivas katliamını unutturmamak için eserlerini yaktılar. Sanatçılar öldürülen aydınları temsil
eden birer eser üretti. Sanatçılar resim, fotoğraf, gravür ve heykellerden oluşan eserlerin bir
bölümünü kendi elleriyle yaktı.
Sivas katliamı davasında yakılan aydınların
anısına, katliamı unutturmamak için yakılan
eserlerden oluşan bir sergi hazırlanıyor. Bu
amaçla bir de müze kuruluyor. Sanatçılar,
katillerin zamanaşımıyla kurtarılmasına da
tepki gösterdi.
Beşiktaş Belediyesi, 20 yıl önce kaldıkları
otelde yanarak ya da dumandan zehirlene-
rek can veren 35 aydının anısını yaşatmayı,
katliamın unutturmamasını amaçlayan
çarpıcı bir projeyi uygulamaya koydu. Bele-
diye proje kapsamında ressam, heykeltraş,
fotoğraf ve gravür sanatçılarından oluşan
35 sanatçıyı bir araya getirdi. Sanatçılar
öldürülen aydınları temsil eden birer eser
üretti. Sanatçılar resim, fotoğraf, gravür ve
heykellerden oluşan eserlerin bir bölümünü
kendi elleriyle yaktı.
“Zamanaşımı kabul edilemez”
Sanatçılar, bir de ortak açıklama yaptı. Açık-
lamada, şöyle denildi:
“19 yıllık dava süreci toplumsal vicdanı
tatmin etmekten uzak bir seyir izlemiştir.
İnsanlık suçu kapsamında değerlendiril-
mesi gereken bu davanın zamanaşımına
uğraması, kabul edilemez bir durumdur. Bu
bir toplumsal sorumluluk projesidir. Amacı
özgürlüklere, farklılıklara, adalet ve demok-
rasiye ilişkin duyarlılığın, pekişip yaygınlaş-
masına katkıda bulunmaktır. Hiçbir politik
yönelime öncelik tanımadan, tüm toplumsal
gruplara eşit mesafede, hiç kimsenin dili, Sergiye katılan sanatçılar
dini, ırkı, cinsiyeti ve cinsel tercihinden Sergide katılan sanatçılar yaş sıralamasına
dolayısıyla ayrımcılığa tabi tutulmadığı bir göre şöyle: Adnan Çoker, Ara Güler, Devrim
Türkiye özlemiyle. Unutmamak ve Unuttur- Erbil, Mehmet Güleryüz, Tomur Atagök,
mamak için…” Süleyman Saim Tekcan, İpek Düben, Ko-
met, Seyhun Topuz, Utku Varlık, Meriç Hızal,
Sergi ve Müze Ferit Özşen, Halil Akdeniz, Adem Genç,
Yakılan 35 aydını temsil eden eden eser- Koray Ariş, Mustafa Ata, Zahit Büyükişleyen,
ler “Unutmamak”sergisinde sergilenecek. Mustafa Altıntaş, Balkan Naci İslimyeli,
Serginin ilk olarak Mustafa Kemal Merkezi Hanefi Yeter, Tülin Onat, Osman Dinç, Şenol
Beşiktaş Çağdaş Sanat Galerisi’nde açıla- Yorozlu, Yusuf Taktak, Bünyamin Özgültekin,
cak. 20 Kasım 2013’ten 19 Ocak 2014’e Nedret Sekban, Aydın Ayam, Mehmet Gün-
kadar ziyaret edilebilecek sergi daha sonra yeli, Bubi, Ahmet Oran, Mithat Şen, Bedri
yurtiçinde ve yurtdışında çeşitli şehirlerde Baykam, İrfan Okan, Mustafa Karyağdı,
sanatseverlerle buluşacak.  Seçkin Pirim.
Donata I Revolution
Litvanyalı müzisyen girdi. Yurtdışı basında İngiltere ya da Amerika’ya
Donata dünya müzik “eşsiz”, “yenilikçi” ve taşınmadım. İlk önce
piyasasına ilk adımını “heyecan verici” gibi aslında kimim ve ne
Türkiye’de atıyor.. ortak tanımlamalarla tarz bir müzik yapmak
yorumlanan istiyorum sorularına yanıt
Litvanya televizyon Revolution EP’sinin bulmaya karar verdim.
ve müzik dünyasının ilk klibi “Revolution”, Ankara’da gerçekten bana
tanınmış yüzü Donata, Universal Music Group, inanan, beni ve müziğimi
İngiltere, Malta, Ukrayna, Google, Sony Music anlayan insanlarla
Litvanya’da, bir çok müzik Entertainment’in sahibi bir araya gelerek yeni
festivalinde sahne aldı. olduğu VEVO kanalıyla müzik yolculuğuma
Türkiye’de katıldığı bir yayınlandı. Klip kasım başladım. Yaptığım müzik
festival sonrasında, Türk ayında Dream Tv’de farklı ve her parçanın
müzik piyasasındaki de yayınlanmaya derin birer anlamı var.
enerjiden etkilenerek başladı. İngiltere, Kullandığım her kelime
bir süre Türkiye’de İsveç, Danimarka ve ile insanlara kendi
kalmaya karar verdi. Hollanda radyolarında hayatlarını yaratmaları
Prodüksiyonlarıyla ilgili yayınlanmaya başlayan ve daha mutlu olmaları
araştırmalarında yolu EP, aynı zamanda Deezer, için yardım etmek
Cem Adrian, Zakkum, Spotify, Jango gibi online istiyorum. Türkiye’de
Gecegece , Dengesiz kanallarda da ulaşılabilir öğrendiğim ilk şey daha
Herifler ve Piiz gibi durumda. fazla gülümsemek oldu
müzisyenler ile çalışan ve müziğimle dünyada
müzik ve video yapımcısı, Donata, Türkiye’deki ilk daha fazla insanı daha
MK2 yapımcılık/003 büyük performansını çok gülümsetebilmeyi
Records’tan Erkan ise 2012 yılında Nilüfer, umuyorum.”
Tatoğlu ile kesişti. Manga, Haluk Levent,
Altı aylık bir çalışma Bedük gibi isimlerin Donata, Revolution,
sonrası dört parçadan yer aldığı Ankirock New World, Life Belongs
oluşan elektronik/ festivalinde gerçekleştirdi. to Us ve Sorry isimli
rock/alternatif müzik dört parçadan oluşan
tarzındaki “Revolution” Donata Türkiye’ye Elektronik / Rock /
EP’si tüm dünya dijital yerleşmesi ve müziğiyle Alternatif müzik tarzındaki
marketlerinde satışa ilgili şu açıklamalarda ilk EP’si Revolution’ı Türk
çıktı ve kısa sürede bulunuyor; “Diğer dinleyicilerine sunuyor.
İngiltere, İrlanda ve insanların aksine
Kuzey Avrupa listelerine hayallerime ulaşmak için www.donatasounds.com
boyalı kuş
Operanın ve skandalların divası...

Maria Callas
Daima sahnede
gerçek yaşantısını
oynayacaktı.
Yunan mitolojisine
benzetilen yaşantısını
skandallar
yüzünden herkes
tüm detaylarıyla
öğrenecekti. O,
yaşadığı dönemin
efsanesi olmayı
başaran operet Maria
Callas’tı. Başarıları,
skandallarla dolu
hayatı yalnız yaşadığı
evinde kederden son
bulacaktı.
32
Ölümünün üzerinden otuz altı
yıl geçmesine rağmen dünya-
da opera denilince ilk akla ge-
len isimdir Maria Callas. Sadece
yeteneği, eşsiz performansı,
sesi ile değil skandallarıyla da
güdeme gelmiş bir divadır.
Gerçek adı Maria Kalogeropu-
olos olan Maria Callas; Yunan
asıllı Amerikalı bir ailenin kızı
olarak 1923 yılında Amerika’da
dünyaya geliyor. Maria 9 yaşın-
da ilk piyano dersleri alarak
başladı sanat yaşantısına. 1937
de eşinden boşanan annesi ve
ablası ile birlikte ana vatanları
olan Yunanistan’a
dönüyor. Annesiyle
arası hep kötüdür
Maria’nın. Bütün
ilgisini ve eğitim har-
camalarını ablasına
yönlendirirken yalnız
ve sorunlu bir çocuk-
luk dönemi geçiriyor.
Çocukluk anıları,
annesinin ruhunda
açtığı derin yaralarla
doludur. Büyüdükten
sonra da verdiği ilk
kararlardan birisi de
annesiyle görüşmeyi
kesmek oluyor.
Kilolu bir Callas
Yunanistan’a gö-
çün ardından Atina
konservatuvarında
o dönemin ünlü eğit-
menlerinden soprano
Elvira de Hidalgo’nun
öğrencisi olarak
opera eğitimi almaya
başlıyor. İlk kez 15
yaşındayken solist
olarak opera sahne-
sine çıkan Callas’ın
seslendirdiği ilk rol;
Pietro Mascagni’nin
Cavalleria Rusticana
operasındaki Santuz-
za rolü oluyor. Fotoğraflarında
son derece zarif ve hoş bir ha-
nım olarak gördüğümüz Callas,
ilk gençlik yıllarında son derece
kilolu bir soprano. Sonradan
fazla kilolarından kurtulmak
için sıkı bir diyete girerek yakla-
şık 60 kilo veriyor ve herkesin
hayranlıkla baktığı incecik bir
hanım oluveriyor.
“Benim savaşım…”
Sahneye ilk kez on beş yaşında,
Cavalleria Rusticana’da köylü
kızı Santuzza rolü ile çıktı. O
dönem Atina’da ulusal konser-
vatuara 16 yaşından küçükleri
almadıkları halde Maria Cal-
las girmeyi başardı. Çok genç
yaşta okul konserleriyle başladı
sahne yaşamına. İnatçı kişiliği
daha o yaşlarda kendisini gös-
teriyordu. Okula başladığının
üçüncü yılında ilk ödülünü aldı.
1940 yılında bir tiyatro guru-
bunda Shakespare’in ‘Tüccar’
oyununun şarkılarını söyledi.
1941 yılına gelindiğinde artık
profesyonel olarak çalışmalarını
sürdürmeye başlamıştı bile. Ne
var ki o yıllarda bitmez tüken-
mez savaşların bir şahidi de
Callas olacaktı. 1944 yılında
Alman işgalcileri Yunanistan’da-
ki etkilerini yitirecek, yerine ise
İngilizler gelmeye başlayacaktı.
Callas ise ‘dünya savaşları
bir yana benim savaşım bir
yana’ dercesine kendi yaşam
mücadelesini sürdürmeyi tercih
edecekti.
Bir efsane
Maria Callas aldığı kararla
Amerika’ya dönerek babasını
aramaya başladı. Babasını
bulduktan sonra tekrar Callas
ismini alarak Metropolitan ope-
rasına girdi. Başarısı, insanların
ilgisini gittikçe daha fazla çeki-
yordu. Özellikle medyanın ilgisi
onu sürekli olarak manşetten
düşmeyen kadın konumuna
getirdi. Aynı yıllarda İtalya’ya
giderek uzun bir süre sahne
aldı. Müzik yorumcuları ve onu
yakından tanıyanlar, Callas’ın
asıl kimliğini bu yıllarda buldu-
ğunu söyleyecekti.
Magazin basını için çok yakın-
dan takip edilen, hayatı didik
didik edilen bir -celebrity- ol-
muştu her zaman. Çok titiz
ve mükemmeliyetçi olmasının
etkisiyle, huysuz ve kaprisli
diva olarak nam saldı. Maria
Callas’ın sesi izleyenleri derin-
den sarsıyor giderek daha fazla
ilgi odağı oluyordu. Çarpıcı gü-
zelliği ve yaşantısı ise medyanın
daima kurcaladığı konulardı.
Gazete manşetleri sanattaki
yaratıcılığını sesini yere göğe
sığdıramazken, bir yandan da
yaşantısındaki konuları sürekli
kurcalayarak skandal konu-
lar yaratmayı biliyordu. Gerçi
Callas’ın kişiliğindeki ‘başına
buyruk’ yönler buna da malze-
me olmuyor değildi. Bir keresin-
de İtalya Cumhurbaşkanı’nın
şerefine düzenlenen operanın
öncesi rahatsız olduğunu söy-
lemiş, ancak sahneye çıkmak
zorunda bırakılmıştı. Ancak
Callas, bildiğini okumaya devam
ederek operanın ortasında ses
çıkarmadan sahneyi terk edince
günlerce konuşulmuştu. Onun
sanatta yükselişine hiç kimse
engel olamıyordu.
1952 yılında Emi şirketiyle
ilk plak antlaşması yaptı. Bir
dönem Londra’da plaklar çıkar-
dıktan sonra 54 yılında tekrar
Amerika’ya döndü ve Lu Çino
Fiskonti ile çalışmaya
başladı. 1969’da
ünlü soprano, Medea
adlı filmin çekimi
için Türkiye’ye geldi,
Pera Palas’ta kalan
ünlüler arasındadır.
(Filmin yönetmeni
Pier Paolo Pasolini)
Bir yanda şöhret,
Bir yanda aşk
Artık hem zenginliğin
hem de şöhretin
zirvesindeydi Callas.
Ne varki madalyonun
öteki yüzünde zorlu
bir yaşamı da sürdür-
mek zorundaydı. Bel-
ki de bu ‘zor’ olandı
onu böylesine sanata
bağlayan ve sesiyle
insanları saran yönü.
Callas günün birinde
dönemin en yakışıklı
ve zengin erkeği ola-
rak tanınan Aristote-
les Onasis ile tanıştı.
Bundan sonra aşk-
ları giderek efsane
olacak ve Maria’nın
yaşamında önemli
yer bulacaktı. Onasis
için 1959 yılında ko-
cası Meneghini’den
ayrıldı. Onasisle
evlenmeyi düşünüp daha mutlu
yaşayacağına inanıyordu. Ne
var ki böyle olamayacaktı, fakat
daima sevecekti...
Ve Onassis..
Maria’nın; Duamo’da mum
yakmak, Cova’da kahve içmek
ve Montenapoleone’de gezmek
gibi ayinsel takıntıları oluşmuş-
tu. Sürekli yeni anlaşmalar
yapıyor ve hiç durmaksızın
çalışıyordu. Onuruna davetler
veriliyor, yemekler düzenleniyor
ve yüceltiliyordu. Bu davetlerde
kendisiyle tanışmak istendiği

söylenen Onassis için; “Onas-
sis mi? Onun çok bayağı bir
adam olduğunu düşünüyorum.
Zenginliğini görgüsüzce gözler
önüne seriyor” demişti. Fakat
Onassis ile tanışmasının ardın-
dan, onun müthiş özgüvenine,
kibarlığına, güzel ve bulaşıcı
gülümsemesinin albenisine ka-
pılmıştı. Bundan sonraki süreçte
Onassis’in karısı bu aşkın doğu-
şunu iğrenme ve giderek artan
bir öfkeyle izlemişti. Callas, bir
süre sonra Meneghini ile ayrıldı.
Christina yatında Onassis
ile aşklarını yaşarken Callas
hamile kalmıştı. Bebeği olaca-
ğını öğrendiğinde, Aristotelis
Onassis’e bu müjdeli haberi
vermek için sabırsızlanıyordu.
Bebeğin ismini bile düşünmüş-
tü, Omero; Yunan denizlerinin
babası, şairi, ozanı Homeros
gibi. Ancak, Onassis’in bebeğe
tepkisi çok sert olmuş, Callas’ın
günlerce ağlamasına ve bebeği
kaybetmesine neden olmuştu.
Ve Callas, Onassis’in ‘skandal
olmamalı’ sözüyle ölü bebeğini
Bruzzano Mezarlığı’nda sahte
bir isimle toprağa vermişti. (Be-
beğe elleriyle kıyafetlerini giydi-
rip fotoğrafını çektikten sonra,
tıpkı yıllar önce Litsa’nın minik
Vassilis’inin fotoğrafını çektiği
gibi…) Callas, aşık olduğundan
beri müziği geri plana itmiş,
yalnızca aşkını diri tutabilmenin
derdine düşmüştü. Aşkın zalim
dünyasına kendini teslim etmiş,
sadece güç ve iktidar peşinde
olan Aristotelis için her şeyini
feda etmişti.
Terkedilir…
Sanat onun varlık nedeniydi.
Ama sanatsal yönüne güç ve-
ren de aşk değil miydi? Aşk ve
sanat vazgeçilmez bir bütündü.
Ortada bir tercih sorunu vardı.
Ve ağır gelen taraf bu sefer
aşktı. Callas operayı, bıraka-
cak kadar seviyordu Onasis’i.
Yaşamı ilginç bir dönemece
girmişti. Ne yazık ki bu onda bir
daha iyileşemeyen bir iz bıraktı.
Onasis onunla evlenme yerine
suikast sonucu öldürülen Ge-
orge Kennedy’nin eski eşi olan
Jakline Kennedy ile evlendi.
Maria’nın, içinden kopan güçlü
ses, hüzünlü bir çığlığa dönerek
onun yalnızlığına ağlıyordu.
Onasis’in evliliğini asla kabul-
lenmedi. Dışta güçlü bir ka-
dınken içte de yaralı kaldı. Aşk
vazgeçilmez bir olgu. Ne var ki
sonu hiç bir zaman belli değildi.
Bir kadına en sadık aşık sanat-
tı. Yaşamı bunu bir kez daha
kanıtlamıştı. Maria Callas iki yıl
sonra yani 1962’de tekrar kon-
serler vermeye başladı. Sanat
yeteneği hala çok büyüleyiciydi.
Zaten iki yıllık ayrılık onu unut-
turmamıştı. Maria Callas yaşa-
dığı dönemin efsanesi olmuştu.
Onun dönemini yaşamayanlar
bile onun sesini dinleyince
büyüleniyordu. Callas’ın diğer
insanlardan farklı duygusal ve
duygusallığını asla gizlemeden
açıkça yaşıyor olmasıydı. İş
sanat olunca kriterleri daima
yüksek oldu. Öyle ki bu yönü
bazen kendisine olan güvenini
bile etkiliyordu.
Sona doğru…
1974 yılına gelindiğinde
Japonya’da son resmi konserini
verdi. Bir sonraki yıl alacağı
Onasis’in ölüm haberi onu asla
bir daha sahnelere döndüreme-
yecekti. Aşk bir kez daha üstün
gelecekti. Ne yazık ki mitolojik
son yaklaşıyordu. 1975 yılında
Onasis bir dalak operasyonu
sırasında ölmüştü.
Efsane operet için aşk ancak
ölümle son bulabilmişti. Onun
33
için oyun asıl şimdi son bulmuş-
tu. Callas, Onasis’in ölümüyle
dünyaya küstü ve Paris’e yerle-
şerek yalnız yaşamaya başladı.
Maria Callas geride değeri
ölçülemeyecek olan bir miras
bırakmıştı. Çıkan bir yazıda ‘dişi
aslan’ olarak tabir edildi Maria,
alkışlar, skandal olaylar, yarı
gerçeklerle suçlamalar... Kimi-
sine göre histerik, duygusal ve
para meraklısı, kimine göre ise
büyük diva olarak tanımlandı.
Sıra oyuna nokta koyup sahne-
den çekilmeye gelmişti. Yunan
efsanesi son bulmuştu artık.
Geride sadece aşkı ve büyülü
sesi kalmıştı. Callas 16 Eylül
1977 yılında kendi apartmanın-
da yalnız başına yaşama veda
ederek sahneden ayrıldı.
Sesi 
Maria Callas’ın sesi üzerinden
yıllar geçen ölümünden sonra
bile hala konuşulmakta. Sesi
birçok sanatsever tarafından
farklı enstrümanların sesine
benzetilir. Kimilerine göre sesi-
nin çirkin bulunmasına rağmen,
birçok eleştirmen onun sesini
bir anda değiştirip başka bir
şekle sokabilme konusundaki
üstün yeteneği, koloratur sop-
ranoluğu ve başarılı bel canto
tekniği konusunda hemfikir. Ses
rengi de bir tartışma olan Cal-
las, kariyeri boyunca gerek sop-
rano gerekse mezzo-soprano
rollerini başarı ile icra etti. Eği-
tim hayatının başında kontralto,
kariyerinin ilk yıllarında doğal
bir mezzo-soprano olan Callas
daha sonra Madam Butterfly,
Rigoletto gibi operaların spinto
veya dramatik soprano rollerini
de üstlendi.
 Eylül gelince, usüldendir, “Hoş geldin hüzün” deriz.

Büyük ustaya gecikmiş

bir veda...
Zaman hızla akıp geçer, havalar artık erken kararmaya başlar,
bir sıkıntı kaplar gökyüzünü. Melankoli, ağır kadife bir örtü gibi
kaplar ruhumuzu.. Saatler akıp gider, günler geçer…
Ne olduğunu bilmediğimiz bir kara haberi bekleyiştir Eylül.
Tam bitiyor, rahatlayacağız artık derken, çok geçmeden o kara haber gelir.

Ender Sizgin

Eylül kapıyı çaldı mı gökyüzü
bulutlanmaya, camlar
buğulanmaya başlar. Çok
uzaklar, ne olduğunu, kim
olduğunu bilmediğimiz
birşeyleri, birilerini düşünürüz.
Kalbimiz kırık gibidir. Akşam
üstleri efkar basar. Nedensiz
bir karabasandır Eylül’le gelen
hüzün. Zaman hızla akıp
geçer, havalar artık erken
kararmaya başlar, bir sıkıntı
kaplar gökyüzünü. Melankoli,
ağır kadife bir örtü gibi kaplar
ruhumuzu.. Saatler akıp gider,
günler geçer… Ne olduğunu
bilmediğimiz bir kara haberi
bekleyiştir Eylül. Tam bitiyor,
rahatlayacağız artık derken, çok
geçmeden o kara haber gelir.
Duruşuyla, şiirleriyle,
canlandırdığı karakterlerle
hemen herkesin kalbinde özel
bir yeri olan usta sanatçı Tuncel
Kurtiz hayatını kaybetmiştir. 28
Eylül sabahı yürüyüş yapmak
için Etiller’deki evinden çıkan
usta oyuncu, bir süre spor
yapar Eylül yapraklarının
arasında. Ardından artık sarıya
dönen o yaprakların arasından
ağır adımlarla evine döner.
Yolda birkaç kişiye gülümser,
günaydın der. Gökyüzünü
siyaha çalan yağmur bulutları
sararken o kara haber çok
geçmeden duyulur. Tuncel
Kurtiz, sabah 10:00 sıralarında
evinde ölü olarak bulunur.
Edinilen ilk bilgilere göre evde
kimsenin bulunmadığı bir sırada
kahvaltı yapan Kurtiz, oturduğu
sandalyeden düşerek kafasını
duvara çarpmıştır. Bu sırada
dışarıda olan eşi Mened Kurtiz
eve gelince ünlü oyuncunun
yerde hareketsiz yattığını görür.
Menend Kurtiz’in çığlıkları
üzerine apartman görevlisi ve
komşuları Kurtiz’in evine koşar.
Komşuları hemen durumu 112
Acil Servis’e bildirir. Olay yerine
gelen sağlık görevlileri Kurtiz’in
hayatını kaybettiğini belirler.
Artık Medet Kurtiz o çok sevgili
eşini, bizlerse Ramiz dayısını
kaybetmişizdir. Kara haber
kulaktan kulağa yayılır…
Tuncel Kurtiz yaşamıyordur
artık. Zamanın üstümüze çöken
ağırlığına rağmen bu denli hızlı
geçmesi ne kadar da şaşırtıcı.
Hatta, yıpratıcı. Akıp gidiyor
yıllar ve kapıyı çarpıp çıkıyor
günler, haftalar ve aylar… Kasım
yağmurları başlamıştır artık.
35
“Günler kısaldı.
Kanlıca’nın ihtiyarları
Bir bir hatırlamakta
geçen sonbaharları.”
Böyle der Yahya Kemal Beyatlı
“Eylül Sonu” adlı şiirinde. Bir ay,
bir mevsim başlangıcı bu kadar
mı çok sözler yazdırır insan…
Bu kadar mahzunlaştırır bir
ustanın arkasından. Bu kadar
mı özlenir. Ve her mevsimin
ayrı bir özelliği, güzelliği
olsa da, sonbahar mevsimi
hüzünle özdeşleşmiştir bir kez
daha. Boşuna denmemiştir
“Hazan mevsimi” diye. Bu
yüzden daha bir yoğundur
duygular, daha bir yorgundur.
Kaybettiklerimizin ardından
duyulan özlemdir aslında. Artık
güneşli sabahlarda uyanmamak
vardır, mavi gökler yüz çevirir
uzaklardan.. Bulutlar gibi
ayrılıklarda çöker üzerimize,
erken kısalır günler, geceler
daha bir siyahtır.
Artık Ankara’nın bozkır ikliminde
hasrettir attığımız adımlar,
sözcüklerimiz.. Kahdehlerimizi
kaldırırız Ramiz Dayı’nın Üniversitede kısa bir süre birlikte kaleme aldığı “Gül
ardından. İçtikçe duygulanırız, hukuk fakültesinde, daha sonra Hasan” filminin senaryosuyla
acılanırız. Bu, bizi bekleyen kazandı. 2006’da Hacı,
ise filoloji, felsefe, psikoloji
uzun, soğuk ve karanlık günlerin
ve sanat tarihi bölümlerinde 2007’de Asi adlı TV dizilerinde
habercisidir adeta…
okudu; ancak hiçbirinden oynadı. 2009 yılının başında
Huzur içinde uyu.. mezun olmadı. İlk kez 1959 vizyona giren olan Güz
yılında Dormen Tiyatrosu’nda Sancısı filminde Kamil Efendi
Ramiz Dayı, gerçek adıyla oyunculuğa başlayan sanatçı, karakterini canlandırdı. Aynı yıl
Tuncel Tayanç Kurtiz, 1 Şubat bir çok sinema filmlerinde yayına başlayan Ezel adlı dizide
1936’da İzmit, Kocaeli’de rol aldı. Sürü filmiyle zirveye Ramiz Karaeski karakterini
doğdu. Türkiye’nin en sevilen ve çıkan sanatçının, doğayla iç içe canlandırmış ve bir kez daha
saygı duyulan sayılı sinema ve yaşamayı sevdiği belirtilir. seyircinin unutumayacağı bir
tiyatro oyuncularından biriydi. role kişilik kazandırdı.
Oyunculuk dışında yönetmen, 1981 Antalya Altın Portakal
yapımcı, senarist olarak da Film Festivalinde en iyi senaryo 2010 Yaz döneminde NTV
sanata katkılarda bulundu. ödülünü Nurettin Sezer ile yeşil ekranlarında Balıkesir’in
Edremit ilçesine bağlı Güre
Beldesi’nin Çamlıbel köyünde
eşi ve kayın biraderi ile birlikte
işletmekte olduğu Zeytinbağı
adlı butik otelde ünlü dostlarını
ağırlayarak “Tuncel Kurtiz ve
Dostları” adlı bir program yaptı.
Aynı yıl BBC’nin Hayat (Life)
belgeselini seslendirdi. Birçok
ulusal ve uluslararası ödülünün
yanı sıra, Ekim 2011’de 48.
Altın Portakal Film Festivali’nde
Yaşam Boyu Onur Ödülü aldı.
27 Eylül 2013’te İstanbul
Etiler’deki evinde düşerek
başını çarpması sonucu 77
yaşında hayata gözlerini yumdu.
Işıklar içinde uyu büyük usta...
36

Bölün-
Buradaki üçüncü günüm, rum. En çok susuyorum Dostun hası, Düşmanın
daha kimseyle tanış- bugünlerde. Pek keyifli piçi..
maya vakit bulamadım. sayılmaz, zihnimden Neslime bakıyorum ba-
Bedenimi ve ruhumu saniye de 6 fikir geçiyor zen. Camdan kadınlar,

müs
terbiye ediyorum, yeni ve kalkıp bunları yazana camdan herifler. Muhte-
şeyler gördüklerinde he- kadar unutuyorum. Hızlı şem yüz hatları ve geliş-
yecanlanmasınlar. Bu da unutuyorum. Hızlı unut- miş vücutlarıyla önümden
bir kontrol biçimi, özgür mayı küçükken öğrendim. geçiyorlar.
bırakamıyorum kendimi. Doğunun bir kasabasında

Bir
Hayal meyal da olsa hatır- bir daha asla rastlayama- Herkes güzel geliyor gözü-
lıyorum ki, daha önceleri yacağını bildiğin insanları me, bir çirkin benim. İşe
korkusuz bir kadındım. sevmeye başladığında, yaramazım, patavatsızım,
İçimde beslediğim gitme hızlı unutmayı da kabulle- dostun hası, düşmanın
duygusu sayesinde bir niyorsun. Kimileri bunun piçiyim. Bu yüzden derim

Ruhun
yere ait olamazdım. Şim- yanlış olduğunu düşünü- ki kendi kendime, ama
dilerdeyse, kendime in- yor, kimileri beni hiç anla- benim de kalbim camdan.
sanlar arıyorum, yanların- madıklarını. Ama beynim olmadığı için
da huzur bulabileceğim. bana deli dediklerinden,

Üç
Kimileriyle kafamı boz- kalbimin de olmadığını
Sigara içmek keyif ver- muşluğum da vardır. düşünüyorlar..
miyor, tütüne karşı bağı- Çok aşık olmuşumdur.
şıklık kazandı ciğerlerim. Aşkla bir sorunum yoktur Güzel müzik yapanlara
Ölemiyorum. Yaşlanmış zaten. Aşkın getirdiği hayran oluyorum. Oturup

Parçası
olmalıyım, yüksek sesli sorumluluk ve biriyle onlarla iki duble rakı içip,
müzikler ve yakışıklı beraber olma düşünce- tüm gece şarkı söyleme-
adamlar uykumu getiriyor. si korkunçtur sadece. leri için yalvarmak istiyo-
Yorganın içine girmek için Kendimi inandırdığım ve rum. Tanrıyla konuşuyo-
koşturuyorum taşlı yol- ömrüm boyunca seve- rum bazen, benim için en
larda. Başarısız olduğum ceğim adamlar da hep iyisini yazdığını söylüyor.
söylenemez lakin bunu erken ölmüştür. Bu yüz- İyi güzel de benim seçti-
Neslime bakıyorum bazen. istediğimden emin deği- den yakın dostlarımdan ğim kötü, onun yazdığın-
lim. Kaçıyorum, bildiğim, biriyle evlenip, ensest bir dan daha iyiyse? Tabii ki
Camdan kadınlar, gördüğüm, yaşadığım her hayat düşlüyorum geri bunu O’na demiyorum.
camdan herifler. şeyden. Geçmişimin, her
seferinde ‘’Merhaba’’
kalan zamanlar için. Aklımdan geçeni okuyor
kendisi, ben konuşmadan
Muhteşem yüz hatları diye karşıma çıkmasın- anlatmaya başlıyor. Gülü-
dan sıkıldım. Ama yine şüyoruz.. Biz bunu
ve gelişmiş vücutlarıyla de aldatamıyorum onu, hep yaparız.
önümden geçiyorlar. geleceğimle. Söylesenize
ben nerede yaşıyorum?
Herkes güzel geliyor
gözüme, bir çirkin benim. Hızlı unutmayı küçükken
öğrendim.
İşe yaramazım, İmla hatalarım boldur ve
elbet Türkçeye yaptığım
patavatsızım, dostun hası, saygısızlıklar diz boyu-
düşmanın piçiyim. mu aşmıştır. Bana
küstüğünü bilirim
Bu yüzden derim ki zaman zaman.
Ana dilimden o
kendi kendime, kadar uzaklaş-
ama benim de tım ki bazen
sözcükle-
kalbim camdan. rin İngi-
Ama beynim lizce-
siyle
olmadığı için bana deli idare
edip,
dediklerinden, kalbimin de sessiz
olmadığını düşünüyorlar.. sine-
ma
oynu-
yo-

Özgen Aydos

Kendi varoluşum..
Kapı açıldı. Tanımadığım küçük
bir kız çocuğu içeri girdi. Hayır,
tanıyorum. Ben onun annesiyim.
Uzun yıllar önceydi, bırakmıştım
O’nu sokaklara. Beni kınamayın!
Kandırmayın! Bunu yapmak
zorundaydım. Eğer bunu yapma-
saydım benden nefret edebilirdi.
Bencilce değil, inanın! Ama
daha tamamlayamamışken
kendi var oluşumu nasıl sahip
çıkardım bir varlığa? Adına ma-
sal dediğim çocuğu, nasıl getire-
bilirdim bu kirli hayata..
Nereden geldim buraya? Ne-
reden dönüyordum? Belki de
yıllardır bu sandalyenin üstüne
oturuyordum. Hem çok arabesk
biriyimdir. Elimde viskimle Or-
han Gencebay dinlerim ve bu
bana sevişmekten daha çok haz
verir. Hepimiz biraz lümpenizdir
ama ben çokça kapitalistim.
Histerik acılarım var, Onları her
gün üç ölçek acıyla beslerim.
Eğer kalmamışsa, çıkar sokakla-
ra insanlardan hikaye dilenirim.
Herkes beni sevdiğini söyler ve
ben kimseye inanmam. Söylemi-
şimdir, aram açıktır insanlarla.
Anlatacaklarım çoksa susarım.
Susmak istersem saçmalarım.
Profesyonel öğrenciyimdir ve
meslek olarak kalp kırıcılık
yaparım. Felsefeden anladığım
için demagolojinin Allah’ını
yaparım. Konuştuğum gibi yaza-
rım. Yazdığım gibi konuşamam,
kimse de uzun cümleleri dinle-
meyi sevmez.
-Kısa kes de gidelim.
Yetişilmesi gereken yerlerle dolu
adını dünya koyduğumuz bok
çukuru. Bu yüzden her gün biri-
miz foseptik çukurunda hayatını
Yaptığı tiplemelerle izleyicileri kahkaya boğan
Nejat Uygur bu defa sevenlerini üzdü.
Bir ustayı daha kaybettik…
Bir gün gelecek
tiyatronun zilleri susacak,
Tiyatronun ışıkları sönecek,
Tiyatro perdesi bir daha
açılmamacasına üstüme kapanacak.
Hiç üzülmeyin seyircilerim.
Söz veriyorum sizlere
dertlerinizi ben götüreceğim,
Kahkahalar sizlere kalacak.
kaybediyor. Bu hoşuma gidiyor.
Eni sonu hepimiz kardeşini
katleden adamın dölleriyiz.
Nejat Uygur
Buradaki üçüncü günüm ve
bardağım altı keredir kahveyle
doluyor. Tabladaki külleri yala-
mam gerekecek, çok tembelim.
Yıkanamıyorum. Oysa siz temiz
kadınları seversiniz. Yataktan
kalktığında ağzı kokmayan ve
saçları bozulmuş olmayan. La-
kin ben her daim dağınığımdır
ve bu dağınıklığın kendi içinde
asimetrik bir düzeni yoktur. Bir-
birimizi kandırmayalım! Beni hiç
sevmediniz. Yine de severmiş
gibi yaptığınız zamanlar için size
minnettarım. Bana hayatımın en
mutlu son günlerini yaşattınız.
Tabi o zamanlar bunun son gün-
lerimiz olduğunu bilmiyordum.
Biçtiğiniz hikayeye yaraşan bir
kadın mıydım bilmiyorum ama
siz her masalın kahramanı ola-
bilecek kadar kudretliydiniz.
Buraya ne zaman geldiğimi
hatırlıyorum. Üçüncü günüm.
Ama neden geldiğimin cevabını
kaybettim. Sokaklar daracık, Efsane komedi ustası Nejat Uygur tedavi gördüğü hastanede
hemen hemen her balkonda yaşama gözlerini yumdu. Tiyatro  sanatçısı Nejat Uygur (86), du-
menekşe var. İnsanlar bilme- rumunun ağırlaşması üzerine yaklaşık iki hafta önce kaldırıldığı
diğim bir dille selam veriyorlar. Medistate Kavacık Hastanesi’nde hayatını kaybetti.
Ama görmelisiniz çok sevimliler.
İnsanın alıp evde besleyeceği Süheyl ve Behzat Uygur kardeşlerin babası izleyenleri kahkahaya
geliyor. Neyse bunların hiç biri boğan Nejat Uygur’un ölümü sevenlerini yasa boğdu. 1927 Kilis
değil buraya beni getiren se- - Gaziantep doğumlu olan Nejat Uygur,  Öğretmen bir annenin
bepler. ve subay bir babanın üç çocuğundan ortancasıydı. Kilisli sanatçı
İsmail Dümbüllü tarafından keşfedilmiş ve meşhur edilen Uygur,
Ve siz olmadığım için o derece 1943 yılında Sarıyer Halkevi’nde başladığı boksla beraber spora
mutlusunuz ki, bunu damarla- karşı ilgiliydi. Tiyatroya profesyonel anlamda 1949’da “Nejat
rımın en uç noktasına kadar Uygur Tiyatrosu” ile adım attı. 13 yıl süren Anadolu turneleri sü-
hissedebiliyorum. Eskiden recinde sırasıyla Ahmet, ikiz kardeş olan Süheyl ile Süha, Kemal,
olsa ağlardım. Şimdilerde her Behzat adlı beş erkek çocuğu dünyaya geldi. Süheyl ve Behzat
şeye teşekkür etmeyi büyük bir babalarının deyimiyle “armut ağacının dibine düşmüş” ve tiyat-
metanetle öğrendim. rocu olmuşlardı. 1998 yılında Kültür Bakanlığı’nca verilen Devlet
Sanatçısı ünvanını almıştı.

Bir yıl geç kaldınız
daha fazla geç
kalmayın lütfen...
OTTO
“Varlığım bir hiç gibi geçiyordu gözümün
önünden bekliyordum, bekliyordum ya seni
ya da ölümü hanginiz gelirse gelsin mutlu
olacaktım. Ama tanımıyordum ki seni. Hiç
görmemiştim yolda ya da bir barda ya da
sergide. Biliyordum ama varlığını tıpkı ölüm
gibi. Bugün gördüm artık seni gerçektin,
varlığını hep hissettim ama sen önümden
geçerken bunu bana kanıtladın. Takip ettim
seni kitapçıya girdin çıkmadın. Yanımdaydı
bu kitap ve not bıraktım sana. Biliyorum ki
okursan kesin bulursun beni. Tam bir yıl
bekleyeceğim seni.”
Çok gencim yalnız olmak için.
Acaba nereden geliyor böyle
fikirler aklıma? “Şarabı bırakıp
çay mı içmeli artık, yoksa daha
kaliteli şaraplardan mı tatmalı?
Yok yok, iyi şarabımın tadı. Sevi-
yorum kanıma karışıp vücudum-
da dolaşmasını. Hem ne var ki
yaşımda, daha otuzuma yeni
bastım” diye son derece önem-
siz düşüncelerimle dolaşıyorum
dükkanımda.
Bu kalabalıkta nasıl yalnız kalır
insan diyorum kendi kendime.
Çocukluğum geliyor aklıma,
camdan kuşbakışı bakarken
insanlara. Yuvalarına yemek
taşıyan karıncaları da böyle
seyrederdim saatlerce bıkma-
dan. Sonra yollarına engeller
koyar, bazen de kasisler yapıp
çukur kazardım. Böylelikle renk
katmış sayardım kendimi hayat-
larına. Şimdi bu insanlara ne
yapmalıyım da renk katmalıyım
hayatlarına?
İlk denemem çok başarısız oldu,
sahaf açtığımda ilk düşüncem
insanların yaşanmışlıklarıyla,
sayfalarına defalarca el sürül-
müş, üstüne sohbetler edil-
miş, belki de kurşun kalemle
kelimelerin altını çizerek not
bırakılmış, ya da mektup ya-
zılmış kitapları okuyucularına
ulaştırmaktı amacım. Gel gör ki
geçen yıla kadar borç alıyordum
annemden dükkan kirasını öde-
mek için. Sonra dükkanı satın
alıp annem de kurtuldu benden.
Tekrar dönüyorum insanlara.
Sağımdan geçenler evlerine,
solumdan geçenler geceye gi-
diyorlar. Evlerine gidenler eşleri
ve çocuklarıyla -en kötü- stresli
zamanlar yaşayacaklar ama
benden daha şanslılar. En azın-
dan stres de yaratacak olsa
insanlar var yanlarında. Geceye
gidenler sohbet edecekler, belki
öpüşecek sevgililer ya da tavla
atacaklar. Belki birkaç bira içip
karşılaştıkları güzel kadınlar ya
da yakışıklı erkekleri düşünerek
hayal kuracaklar. Tanrım çok
yalnızım. Bıraktım insanları
izlemeyi, tek dostum saydığım
kitaplarıma bakmaya başladım.
Acaba rafların yerlerini mi dü-
zenlesem diye düşündüm. Son-
ra vazgeçip hangi kitabı alsam
bu gece koynuma(???) diye
kitapları incelemeye başladım.
Tam bir kitabı seçtim ve üzerin-
dekileri okuyordum ki kapının
açılış sesi geldi kulağıma, şa-
şırmıştım. Kitabı bırakıp geçtim
çalışma masamın arkasına. İçe-
ri giren kızıl saçlı, gri pançolu,
siyah kadife pantolonlu, eskitil-
miş –ya da çok eskimiş- botları
olan, henüz 26-27 yaşlarında
enerji dolu, hızlı hareket eden
bir kadındı. Bir on yıl sonra bile
aynı görünüşe sahip olacak gibi
duruyordu. Kitaplarıma herkes-
ten farklı bir merakla bakıyordu.
Bir kitap aldı eline, biraz çevirdi
sayfalarını, gülümsedi. Öyle kü-
çük bir gülümseme değildi bu,
bayağı sessiz kahkahalar attı
karşımda. Öyle durup izledim
sadece. Ne kadar derin izlediy-
sem, yanıma gelip “Bu kitap ne
kadar?” sorusunu yinelediğinde
ancak döndüm gerçek dünyaya.
Kitabı elime alıp “5 lira” de-
dim. “Madem bu kadar ucuz,
neden kimse almadı?” diye
sordu. “Bilmem” dedim. “Ben
de kendine saklamışsındır
ama ben sorunca bana satmak
istemişsindir diye düşündüm”
dedi. “Yıllar önce okumuştum”
dedim. “Tekrar oku. Bir sene
önce on liraya sattım sana.
Hoş, para vermeseydin de sana
öylece bırakacaktım” deyip
tekrar rafa koydu kitabı. Çay
var mı, yok, şarap var, bana da
var mı, tabi ki. Biri kırılırsa diye
yedek aldığım ikinci kadehi
getirdim. Şişeye baktım boştu,
birbirimize bakıp gülümsedik.
Gidip yenisini getirdim.
Sarhoştum ama kesinlikle şa-
raptan değildi. İlk kadehi içer-
ken etrafı inceledi neredeyse
hiç yüzüme bakmadı. Genelde
herkesin dikkatini çeken eşya-
larımı incelerken sanki onlarla
konuşuyormuş gibi bakıyordu.
Katalitik sobama, üstünde kay-
nayan çaydanlığa, Pink Floyd
çalan pikaba, annemin evinden
aldığım ağır bir sürü işlemeleri
olan ikili koltuğa… Tekrar yüzü-
me baktığında kadehi de boştu
tekrar doldururken çıktı ilk cüm-
leler ağzından:
- Ne kadar çok konuşuyorsun
- Nasıl?
- Bütün bu eşyalar, konuldukları
yerler, oturmak için seçtiğin
bu köşe, elimdeki bu bardak…
Sen bence seni anlayacak birini
bekliyorsun
- Nereden çıkardın bunu?
- Eşyalarını çabuk ulaşabilece-
ğin yerlere koymuşsun. Muhte-
melen yalnız kaldığın zamanlar-

da kullanıyorsun. Mesela The
Doors ya da Pink Floyd değiştir-
mek ya da dinlemek istediğin
zaman, ikili koltuğa yatıp, yattı-
ğın yerden yapıyorsun. Şarabını
hemen pikabın yanına yere
koyuyorsun ama kadehi değil
kadehin hep çalışma masanda
kalıyor sabah kaldırıyorsun.
Soba da ayak ucunda kalıyor sa-
nırım ayakların ya çok üşüyor ya
da ısınmış şarabı sevmiyorsun.
Söylediklerini kabul edemedim,
inkar da edemedim “eee” diye-
bildim sadece. (Çok yalnızım..)
- Eşyaları düzenlemene yardım
eden kimse olmadığına göre evli
ya da ilişkisi olan birisi olmadığı-
nı da söyleyebilirim, tabii bunda
yanılma payım büyük olabilir.
Derin bir nefes aldım. (İyi ki
yalnızım) Biraz düşündüm.
Gülümsemedim, daha çok
üzüldüm. Oyununa getirdiğimi
düşündüm. Söyledikleri sanki
gözlem değil röntgendi. Ben
kendi hakkımda bu kadar çok
şey bilmezken anlattıkları sanki
benimle konuşmak için yazılmış
bir masaldı.
- Sanırım çok sarhoş oldum
sizden gitmenizi, başka bir gün
öğlen vakti gelmenizi istesem
ayıp etmiş olur muyum?
- Hayır ben gelmeyeceğim artık
siz geleceksiniz.
Bunları söyledikten sonra bana
raftan kitabı getirdi.
- Bir yıl geç kaldınız daha fazla
geç kalmayın lütfen.
Kitabı masaya bıraktı kapıya
doğru yürüdü, çıkarken dükka-
nın ışıklarını kapattı. Tek ışık
uyumak için düzenlediğim iç
odadan geliyordu. Kapıyı kilitle-
yip odaya gittim kadehi bırakıp
şişeden içiyordum. Kitabın
sayfalarını çevirip okumaya
başladım. Altı çizilmiş kelimeler
dikkatimi çekmeye başladı.
Şarap düşünmeme pek izin
vermiyordu ama o kelimelerde
bir şey vardı. Bazen bir sayfada
bir bazen de on sayfada bir keli-
menin altı çizilmişti. Kitabı yıllar
önce okuduğum için hiç elime
almamıştım. Birden her şey
aydınlandı bu ya bir nottu ya da
bir mektup. Ve bana bu kitapla
verilmişti. Hemen kağıdı kalemi
kapıp kelimeleri birleştirdim
Şöyle yazıyordu:
“Varlığım bir hiç gibi geçiyordu
gözümün önünden bekliyor-
dum, bekliyordum ya seni ya
da ölümü hanginiz gelirse gel-
sin mutlu olacaktım. Ama tanı-
mıyordum ki seni. Hiç görme-
miştim yolda ya da bir barda
ya da sergide. Biliyordum ama
varlığını tıpkı ölüm gibi. Bugün
gördüm artık seni gerçektin,
varlığını hep hissettim ama
sen önümden geçerken bunu
bana kanıtladın. Takip ettim
seni kitapçıya girdin çıkmadın.
Yanımdaydı bu kitap ve not
bıraktım sana. Biliyorum ki
okursan kesin bulursun beni.
Tam bir yıl bekleyeceğim seni.”
39
Gezi’nin yaşanırken
yazılan tarihi kitap oldu
Gezi kapağı nedeniyle basılmadığı
gibi kapatılan NTV Tarih’in Gezi sayısı
kitap oldu. Gelirleri ise Gezi’de hayatını
kaybedenlerin ailelerine gidecek.
NTV Tarih dergisinin
Temmuz sayısı,
yönetimin aldığı
karar doğrultusunda
yayınlanmamış,
yayınlanmamakla
kalmayıp,
derginin yayını da
durdurulmuştu. 53
sayı boyunca başarılı
bir çizgide yayın yapan
NTV Tarih dergisinin
sonunu getiren ise
“Yaşarken Yazılan
Tarih” başlığıyla, Gezi
eylemlerinden yola
çıkarak hazırlanmış
bir özel sayı çıkarılmış
olmasıydı.
Doğuş Yayın Grubu’nun bu kararının ardından NTV Tarih Genel
Yayın Yönetmeni Gürsel Göncü istifa ettiğini açıklamıştı.
NTV Tarih ekibi daha sonra bir internet sitesi kurarak
yayınlanmayan o dergiyi “Yaşarken Yazılan Tarih” adıyla
internette yayınlamıştı.
NTV Tarih’in yayımlanmayan sayısı şimdi de kitap olarak
sevenleriyle buluştu: “Fevkalade kitap: Yaşarken Yazılan
Tarih” adıyla tüm kitapçılarda satışa sunulan kitabın geliri ise
Gezi hadiselerinde hayatını kaybeden arkadaşlarımızın ailelerine
gidecek.
Metis Yayınları kitabı satışa şu sözlerle sundu:
Gezi Direnişi sayısını, hem bu direnişi hem de Türkiye’de iktidar
ile sermaye medyası arasındaki ilişkileri belgeleyen -ve dileriz,
günü geldiğinde çocuklarınıza, torunlarınıza bırakacağınız- bir
kitap olarak yayımlıyoruz.
İçkiye Benzer Bir Şey Var Bu Havalarda
İçkiye benzer bir şey var bu havalarda
Kötü ediyor insanı, kötü...
Hele bir hasretlik oldu mu serde;
Sevdiğin başka yerde,
Sen başka yerde.
Dertli ediyor insanı, dertli.
İçkiye benzer bir şey var bu havalarda,
Sarhoş ediyor insanı, sarhoş.
Orhan Veli Kanık
40
Yalın
Bir
Cumartesi Yalnızlığı!
Haydi gel benim kakları arşınlıyorum. Sola doğru
yardırırsan Cihangirin cici so-
peygamberim ol kakları sonrasında boğaz! Sağa
doğru yardırırsan Tarlabaşı’nın
bu gece; falıma leş sokakları, sonrasında
bak! Ama unutma bok kokan Haliç! Bir Angaralı
İstanbul’u ancak bu kadar ez-
iyi falcılar geçmişi, berleyebilir. Belki rakının yedinci
kadehinden, belki bir yudum
kötü falcılar geleceği Prozac eksikliğinden olacak
okur. Sen benim kötü sağa vurdum kendimi.
falcım ol, geçmişin Tarlabaşı; aşarsan haliç! Da-
racık sokaklar, kirli yüzler,
izlerini silmem için fahişeler, iç karartan pespaye
bir otuz yıla daha binalar! Bir deprem olsa ve
dünya başıma yıkılsa, cesedimi
ihtiyacım var. hiç kimse bulamasa! Kafan
güzel olduğunda yollar daha bir
daralır bilirsin, inan ellerimle
Erden Eriş kendime yol açtığım bile oldu.
Bir omzum düşmüş, sakallarım
Cumartesi yal- haftalık, sigaram izmaritine
nızlığı diye bir gelmiş parmaklarım yanmakta,
şey var; sende ağır adımlarla kendimi Haliç’e
bilirsin!? Belki atacak olan en kestirme sokağı
ikibinon, belki arıyorum. Biliyorsun, bunların
ikibinonbir; bel- hepsi bok kokusuna hasretlik-
ki haziran, belki ten!
temmuz, belki
.. Bir önemi Sokaklar kalabalıktı, kimsenin
yok, yalın bir cumartesi yalnızlığı uykusu yoktu inan. Milyon tane
işte! Bozkırda yapılacak en iyi rabarba vardı belki de; ama ben
şey içmektir, bunu milyon kere bir köşe başında ruhumu çeken
söyledim; ama bazen sudan bir çığlığa durdum. Dikkat kesil-
şehirlerde de yapılabilecek en dim. Fluya kesen bir fahişe bir
iyi şey içmek olur. Bazen... şeyler mırıldandı. Yüzümü yer-
den kaldırdım, baktım. Biliyor-
O gece de olduramayışımıza sun bakmakla görmek aynı şey
içilmiş işte,  aklı selimler erken değildir. Neye baktığını bilmeyen
kaçmış, aklı evveller benim gibi sarhoş bir adam gibi baktım. Bir
sona kalmış. Kafam bir milyon, daha mırıldandı. Bir adım daha
İstiklal’den bıkmışım, ara so- yaklaşıp kulağımı eğdim.
“100 lira” dedi.
Sen benim bir durumdan hoş-
laşmadığım zamanlarda buru-
şan yüzümü hiç gördün mü?
Maymunun götünü hayal et işte.
Cevap vermeye gerek duyma-
dım. Dönmeye yeltendim.
“80 olsun” dedi.  ben hiç de şiirsel konuşmayarak
Otuz yaş ölgünlüğü ya da olgun-
luğu, herkes gibi hayatın klasik
çalımlarını yemiş, terk etmiş ve
terk edilmiş bir adamdım. Ruh
halimi fazlaca özetlemeye gerek
yoktu; çünkü bilirsin boşluk
tanımsızdır! Yeniden fahişeye
döndüm, aramızdaki mesafe bir
karış ya vardı, ya yoktu.
- Kadına para verilir mi?- de-
dim.
Kırk yıllık Tarlabaşılıdan ne
farkım vardı ki? Bende inceden
Çingene’ydim artık, yalandan
rol kesişlerim Yeşilcam’dan
yadigar. Fahişe beni garipsedi,
bazen öyle garip olursun ki
fahişeler bile seni garipseyebilir.
Ateşi düşmüş izmaritimle gel-
diğim yönü gösterdim; kaşımın
biri kalkık yineledim;
- Sokakta milyon tane kadın
varken ve sevişmek erkeklerin
olduğu kadar kadınlarında
doğal bir ihtiyacıyken, dahası
İstanbul’da yaşıyorken kadına
para verilir mi? -
Sadece kahkaha atan bir ka-
dındı artık o; çünkü yeterince
güzel kahkaha atan kadınlar
asla fahişe olamazlar; fahişelik
beraberinde askeri bir hüzünde
gerektirir. Askeri bir keder, aske-
ri bir pişmanlık, askeri bir ara-
besk! Hepsinden yeterince var-
dı; yeterinceler bile yeterinceydi
işte. Yalın bir cumartesi yalnız-
lığındaydık, gecenin üçüydü.
İtler çakallar raks ediyordu ve
geceyi içinden delip geçiyordum.
Fahişenin kahkahası durdu.
- Oku dedim ona; Tanrı’nın adıy-
la oku! Haydi gel benim peygam-
berim ol bu gece; falıma bak!
Ama unutma iyi falcılar geçmişi,
kötü falcılar geleceği okur. Sen
benim kötü falcım ol, geçmişin
izlerini silmem için bir otuz yıla
daha ihtiyacım var.
Çok daha anlamsız baktı yüzü-
me; ne diyeceğini bilemedi; son
bir gayret;
- 50 olur dedi. Bu da sana son
kıyağım!-
Zamandan ve mekandan kop-
muş iki insansıydık o gece,
tarumar olan duygularımız vardı,
birbirimizi anlamıyorduk ve
bunun ikimizden birinin kitap
okuma alışkanlıklarının zayıf
olmasıyla hiç de alakası yoktu.
Anlaşamamıştık işte, belki de
anlaşmak insanlara özgü bir
şey değildi. Arda kalan güzel bir
yalnızlıktı, yalındı ve cumarte-
siydi! Hava misti, dar sokakları
aşarsan Haliç’ti, bokdu püsür-
dü! Hazindi ve sondu.
https://twitter.com/ErdenEris

Babaya mektup:
Sorun çıkarmak istemiyorsan
Varlığını bildiğin
sevgilerden koparılan
hayatlar insanı
daha fazla yaralar.
Biz tanımayamadık
seni, yas tutmadık,
yokluğunu
aramadık. Midye
yemediysen midye
gördüğünde ağzın
sulanmaz, deniz
görmediysen kuraktır
hayallerin, toprağa
basmadıysan
korkarsın börtü
böcekten, martılar
gibi özgür değilsen,
sıkışır kalırsın
ayrılamazsın
yerinden.
Ayşe Müjgan Şanlısavaş
Ben seni tanı-
mıyorum, ara-
mızda bir ya-
kınlık doğmadı,
ben küçüktüm
o yıllarda ne
akşam yolunu
beklemeyi bili-
yorum ne de ku-
cağına oturup naz yapmayı, bir
kere bile “prenses” demişliğin
yok bana, belkide söyledin ben
duymadım. Okuldan almadın
beni , sorun yaşadığım dönem-
lerimde karşına alıp “dinle” diye
başlamadın söze. Benim babam
şöyledir diyemem, hiç aynı çatı
altında kucaklamadın beni.
Çocukluğumda arada gidip ağ-
ladığım bir mezar vardı, bir gün
koşa koşa gelmiştim başına,
hatırla “beni koru” demiştim,
41
dayak yemekten korkup kaç-
mıştım. Ama bir şey yapmadın
unutma.
Ben senin yokluğunu biliyorum
baba. Geceleri korkmayı biliyo-
rum karanlığın ardında. Erkek-
çe değildi benim acılarım, ka-
dınca duyguları biliyorum, sevgi
şevkat ve merhamet. Oysa
güven duygusundan yoksundu
bir yanım, sevmeyi biliyorum
bu yüzden, sevilmek nedir hiç
bilmiyordum. Bir yanın sakatsa
ve sağlıklı insanların koştuğu
kulvardaysan, çok görür sana
toplum insanca yaşamayı,
sorun çıkarmak istemiyorsan
tökezleyeceksin ya da sakat
olduğunu kabul edip kaldırımda
ağır yürüyeceksin.
Varlığını bilmediğim bir şeyi
tanımlayamıyorum, üç bacaklı
nın içinden geçenleri bilmeyi ne şey evrakla dönüyor, hatta kü-
bir koltukla yaşamaya alıştığın-
da dört bacaklı koltuğu sana
kadar çok isterdim. Zamansız fürü bile şikayet ettiğinde devlet
gideceğin yolculuğun son du-
sunduklarında “ohh be ne ra- rağında keşke seni anlayacak
hapse atıyor.
hatmış” diyebilirsin, ama sen üç
bacaklı koltuğa oturmayı bildi-
yaşta olsaydım, yazsaydım seni Bütün olumsuzlukların içinden
kağıtlara. Kücücük yüreğimle sıyrılıp böylesi temiz, saf insan-
ğinden daha canbazsındır baş- anlayamadım seni, öylece lar nasıl olduk ilginç değil mi?
kalarından. Hayat böyle sürer
senin için, üç bacaklı koltuğun
baktım anlamsızlığına ölümün.
Başucunda ağlasaydım, korkma
Yani nasıl oldu da okuyup adam
rahatsızlığıyla her an tetikte ve olduk? Mesela ben evden kaç-
diyebilseydim, ben varım diye- madım. Abim bir mafyaya karış-
sahip olduğun dört bacaklı kol- bilseydim.
tuğu kaptırmamak adına yaptı- madı ? Oysa kolaydı kötü yollar,
ğın mücadeleyle. bize hayat bütün imkanlarını ve
Bizlere bıraktığın hani koskoca özgürlüğünü sunmuştu. Belki
bahçesi olan bir ev vardı ya,
Hayat unuttu seni.. içimizde yoktu beklide fazla
onu da devlet aldı elimizden. akıllıydık ya da çok şanslıydık.
Bizi emanet ettiğin hani o çok Hem mahallede, zamanında pul
güvendiklerin var ya, hepsi alamadığı için bir çok insanın
de de ihanet etti emanetine.. Varlığını bildiğin sevgilerden
evine el koymuş devlet, ne acı
Unuttular seni baba. Hayat değil mi? Kalsa şimdi servet koparılan hayatlar insanı daha
unuttu seni. Seninle beraber ederdi. Hani çantacı dükkanın fazla yaralar. Biz tanımayamadık
bizide unuttu. Çatı katına atılan vardı Anafartalar Caddesi’nde, seni, yas tutmadık, yokluğunu
tozlu bir filmden ibaret senden Ulus’un en işlek caddesi şimdi. aramadık. Midye yemediysen
bize kalan tek hediye, “akciğer Kiraya verdiğin adam üzerine al- midye gördüğünde ağzın su-
kanseri”. Hayat ne kadar an- mış tapuyu. Annem bir gün kira lanmaz, deniz görmediysen
lamsız, ölüm ne kadar uzak ne almak için gittiğinde, tapuyu kuraktır hayallerin, toprağa
kadar yakın bize ve her şey son uzatıvermiş eline. Zavallı annem basmadıysan korkarsın börtü
buluyor toprağın içinde, beyaz ne yapsın dönüp gelmiş evine. böcekten, martılar gibi özgür
bir kefenle. Ölüm nasıl bir hiçlik Söz bestecisi olduğunu duydum değilsen, sıkışır kalırsın ayrı-
baba, yok olmak unutulmak sonra, sazı senden iyi çalan lamazsın yerinden. Ama sana
sevdiklerinden ayrı kalmak? olmazmış, ne besten var elimiz- bir sır vereyim, bir adam vardı
Öleceğini bilerek yaşadığın acı de ne de sana dair bir kanıt. beni kucağına alıp şımartmıştı
nasıl bir duyguydu, bize bakıp Eskiden yani senin zamanında küçüklüğümde, hiç umutmadım
kaç gece ağladın baba? Üstelik söz senetmiş, şimdi sözün hiç onu, belki de baba sevgisi böyle
senin kadar duygulu bir sanatçı- bir hükmü kalmadı baba, her bir şeydi..
42

Kayıp Mektuplar-8

Benim acıya verecek

bir şeyim kalmadı artık
ama mutluluktan alacağım var...
Önemli sayılacak bir not: Bu mektup,
“Anjani Thomas’ın ‘Blue Alert’ şarkısı
eşliğinde okunmalıdır.
Ertekin Akpınar
Matmazel, konuşalım” der, bazen ben “bu derim. Anlatıp dururuz. Ne za-
akşam beni biraz dinlemelisin” man geçmişe dönüp hayatımız-
Hayatımda son
günlerde ola-
Serseri mayın ğanüstü şeyler
gibiydim. Hiç oluyor. Sevdi-
ğim ve asistan-
kimsenin bana lığını yaptığım
hak edeceğim bir film yönet-
meni yaşadığım şehre geliyor.
bir tek cümleyi Sonra arka arkaya müstesna
yazar dostlarımın kitapları Türk
söyleyemeyeceği edebiyatını kum torbasına
bir hayattaydım. çevirdi. Bakınız o kitabın ya-
zarlarından biriyle bu derginin
İçime ağır bir taş sayfalarında şahane bir söyleşi
yaptım. Çok ama çok keyifliydi
oturdu. Balkondan benim için o söyleşi. Diğer iki
alt tarafta bulunan kitap ve yazar mı? Onları söyle-
meyeyim. O da bana kalsın!
küçük bahçeye
gelen güvercinlere Günlerdir hiç bitmeyen top-
lantıların arasında kendime
baktım. Ben her zaman ayıramamamın endi-
şesine kapıldım. “Hayatım
sabah onlara simiti bu toplantı salonlarında mı
parçalayıp şu geçecek?” sorusunu sordum
kendime. Tabii geçmeyecek
kaplarının yanına buna izin vermeyecektim. İşte
yukardan atarım. tam o arada 15 yıllık dostum
aradı. Kısacık zaman dilimi
Ama o sabah içerisine bir sürü konuyu sıkış-
tırdıktan sonra kendime dair
simitte almamıştım. birkaç cümle konuşmuştum
Kendimden utandım. ki birden, “sen” dedi, “kendi
kendinin işkencesi olmaktan
Akşam olunca yorulmayacak mısın?” dedi.
Bunu daha önce de söylemişti.
karanlığa baktım. “Sence, ben kendi kendimin
Biliyor musunuz işkencecisi miyim?” dedim.
“Hem de en hasından” dedi.
Matmazel, karanlıkla 15 yıllık bir dostluktu bizimkisi.
aramdaki mesafeyi İkimizin de hayatında zamanla
çok insanlar eskidi. O, beni ben
ben hiç ölçemedim. de onu korudum yıllardır. Birbi-
rimize iyi siper olduk bu 18 yıl
boyunca. “Bazen aklım karıştı

da eskiyen kişilerden söz etsem
hemen lafımı keser, “boş ver
be mezarlıkta uyusunlar işte”
der ve gülüp geçeriz bütün olup
bitene. İkimizde zor zamanlarda
ve hayatlarımızın kritik anların-
da sert eşiklerden geçtik.
Yine geçen gün, “bazen senin
üzüldüğünü gördüğümde en
yakınımdakilerin canını acı-
tıyorum” dedi. “Bunu yapma”
deyip ekledim, “hayatın acıma-
sızlığı seni de zalimsizleştir-
mesin” güldü. Onunda büyük
acıları var. Kayıp bir babası,
intihar eden bir abisi ve şizof-
ren bir ablası, ilaçlarla ayakta
durmaya ve hayata katlanmaya
devam eden bir annesi… Dahası
da var. O konuyu anlatmaya ne
benim yüreğim yeter ne de seni
dinlemeye kalbin Matmazel!
İşte bütün bunları konuşurken
hala onun sapasağlam hayatta
kalmasına bazen inanamıyo-
rum. Ondaki güç, inanç, iradeye
her zaman hayranlıkla bakmı-
şımdır. 4 yıldır bir sevgilisi var
dostumun. Telefonda konuşur-
ken sevgilisi için, “bazen ona
acıyorum” dedi konuşurken,
“hala bana nasıl katlanıyor”
diye devam etti. “O da seninle
tedavi oluyordur belki” dedim.
“Hadi canım o kadar da abart-
ma” dedi. Daha da abartıp,
“belki o da kendi işkencecisini
bulmuştur. Zaten her aşk ilişki-
sinde acı çeken bir kurban ve
acı çektiren bir işkenceci yok
mu sanıyorsun” dedim. “Sen”
dedi, “benim için iflah olmaz bir
istisnasın.” Gülüştük. Telefonu
kapattığımda beni bekleyen yeni
toplantının kâğıtlarına baktım.
Bana hiçbir şey söylemiyorlardı.
Serseri mayın gibiydim. Hiç kim-
senin bana hak edeceğim bir
tek cümleyi söyleyemeyeceği bir
hayattaydım. İçime ağır bir taş
oturdu. Balkondan alt tarafta
bulunan küçük bahçeye gelen
güvercinlere baktım. Ben her
sabah onlara simiti parçalayıp
şu kaplarının yanına yukardan
atarım. Ama o sabah simitte
almamıştım. Kendimden utan-
dım. Akşam olunca karanlığa
baktım. Biliyor musunuz Mat-
mazel, karanlıkla aramdaki
mesafeyi ben hiç ölçemedim.
Akşam çocukluk arka-
daşım Bülent aradı gece
Adapazarı’ndan. Bir kızı olmuş.
Oysa biz bir zamanlar lise de
okurken onunla bir kutu mars-
hall boya ve elimizde fırçalarla
duvarlara Adapazarı’nda gece
yarıları yazılar yazıyorduk.
Pankartlar asıyorduk: Vedat
Türkali’nin bir romanın adı,
“Bir Gün Mutlaka” sonra 1
Mayıs’ta yüksek sesle ba-
ğırdığımız sloganlar... Bazen
küçücük ama anlamlı ve fiya-
kalı günlerin ne çok özlemini
çekiyorum bir bilseniz. Az ama
öz sözlerin söylendiği zaman-
lardan geçiyorduk o yıllarda.
Hayata isyan ettiğimiz günlerdi.
Gerçi hala da öyle ya. Che Gue-
varra tişörtleri giyerdik, Troçki,
Nazım, Ritsos, Kavafis, Neruda
okurduk.
Sonra aramıza üniversite sınav-
larına hazırlandığımız yıllarda
dershanede bir gün Alper ka-
tıldı. Alper bir yıl bile olmadan
hepimizden habersiz son bir
mektup bırakıp Aphazhaya’ya
gönüllü olarak savaşa gitti. O
mektubu hala saklarım. Son
43
cümlesi şöyle bitiyordu: “Ben
dedemin masallarıyla büyü-
düm Ertekin. O masallara nasıl
haksızlık yapabilirim ki. Resul
Hamzatov, Benim Dağıstanlım
kitabında diyor ki, “kendi dağını
sevmeyen bir başkasının ovası-
nı sevebilir mi? Ben o dağlara
gidiyorum savaşmaya. Geçmi-
şimi kurtarmaya...” diye. Bir
daha Alper’den hiç haber ala-
madık. Hiç... Ne ailesi ne Bülent
ne de ben. Bir gün Alper’in o
belirsiz yolculuğunu anlatan bir
film yol filmi yapmak istiyorum.
[O mektubu okuduğum gün
Benim Dağıstanlım kitabını oku-
dum. Öylesine paramparça ol-
muştum ki.] İşte o yol filmi hala
aklımda… “Pek çok acı yok
oldu ama bazıları hala duruyor
/ Bu acı hala dramatik değil
aynı zamanda metafizik niteliy-
le hala karşımda durmakta”*
Sami Baydar, “Söylemiş Sözler
şiirinde tam da böyle yazıyor
işte Matmazel. Ne zaman bu
şiiri okusam aklıma hep Alper’in
kayıp hayat hikâyesi gelir. Biliyor
musunuz Matmazel, geri dönüp
baktığımda unuttuğum tek kişi-
sel bir hatıram bile yok. Bu beni
yorduğu kadar güçlü de kılıyor.
Hayatın bu kötü ‘kurgu’su
yıllardır, ödenmesi gereken
bedellerden ve bir ömür boyu
içimde taşıyacağım ‘ruh’lardan
dem duruyor. Olsun. Yeterince
bedel ödedim. Acı’yı tamir ede-
cek yaşı çoktan geçtim. Hani
Yılmaz Güney söylüyor ya: “Be-
nim acıya verecek bir şeyim
kalmadı artık ama mutluluktan
alacağım var.”
Durumum şimdilik budur.
* Sami Baydar, Bütün Şiirleri,
Yapı Kredi Yay., Sy. 201
44
Edebiyatta çocuk karakterler
Yetiş- deyince aklımıza hemen çocuk
kitapları ve onların efsane isim-
leri gelir: Alice, Küçük Prens,
Küçük Kara Balık, Fedor Amca…
kinlerin
Sıradan hayatı parçalamayı göze
alan bu çocukların hepsi varo-
lan dünyanın dışına taştıkları
için çocukluk kahramanlarımız
olmuşlardır. Büyüdüğümüzde
ulaşama-
ise yavaş yavaş uzaklaşırız
onlardan. Okul, iş, kredi kartı
borcu, buzdolabı taksiti derken
kendi çocukluğumuzla savaştığı-
mızı anlamayız bile. Yaşadığımız
yacağı
hengamenin içinden kafamızı
kaldırmadan yaşamamızın sebe-
bi çocukluğun masumiyetinden
korkmamızdan mıdır? Bunun da
yerde
etkisini göz ardı edemeyiz; fakat
daha çok çocuksu açık sözlü-
lük ve cesaret asıl geri adım
atmamızı sağlayan şey. İktidar
karşısında kendi eğilip bükülen
saklayı-
imgemizi yansıttıkları için çocuk-
luğu düşman bellemiş olabiliriz.
Yetişkinlere yönelik romanlarda
çocukların sıklıkla kahraman
olarak görülmemesi, görüldüğü
nız… zamanlarda ise alegorik ya da
didaktik bir işleve hapsedilmele-
ri bundan sanırım. Yine de bazı
romancılar çocuk karakterlerine
ihanet etmemeyi başarmışlardır.
Romancı, Ağaç Yaşken Eğilir
topluma ve Çocukluğun kurgu âleminde kar-
şımıza çoğunlukla büyüme dö-
insanlara neminin resmedildiği zamanlar
yüzünü döndüğü çıkar. Edebiyat büyüme dönemi-
ni çocuksu cesaretin kırılmasını,
zaman kendi açık sözlülüğün ketumluğa
evrilişi ile birlikte yansıtabildiği
geçmişiyle ölçüde başarılı olmuştur. Fadi-
hesaplaşmayı me Uslu’nun dosyada yer alan
yazısında üzerinde durduğu,
göze alması James Joyce’un ‘Sanatçının
Genç Bir Adam Olarak Port-
gerekir. En resi’ romanı, bu anlamda en
yakın ve yakıcı önemli kitaplardan biridir. Daha
sonradan Ulysses’te karşımıza
geçmişimiz çıkacak Stephen Dedalus’un
büyümesi anlatılır kitap bo-
ise masum, yunca. Ailenin, okulun, dini
cesur, sözünü kurumların ve dahası toplumun
boğuculuğunu yırtmaya çalışan
sakınmayan bir karakter olan Stephen, ne is-
çocukluğumuzda tediği gibi sanatçı olabilecek ne
de üstüne karabasan gibi çöken
gizlidir. kurumların etkisinden tümüyle
sıyrılabilecektir.
Joyce, Stephen özelinde İrlan-
da toplumundaki çarpıklıkları
da tüm çıplaklığıyla anlatır. Bu
açıdan bakıldığında Meksikalı
yazar J. E. Pachedo’nun ‘Çöl
Doğuş Sarpkaya Savaşları’ kitabının kahramanı
Carlos ile Stephen akrabadırlar.
Avustralya’da küçük bir kasaba-
da yaşayan iki çocuğun –Jasper
ve Charlie – dostluğunu anlatan
roman, burjuva toplumunun
kendi içine kapandığı anda
nasıl çirkinleşebileceğini anlatır.
Jasper, sadece Charlie ile payla-
şabileceği bir sırla gelip kahra-
manımızın penceresini tıklatır.
Derslerinde başarılı bir kitap
kurdu olan Charlie’nin, kasaba-
nın günah keçisi olarak görülen
Jasper ile sır dolu bir cinayeti
çözmesi gerekecektir. Romanın
omurgasını Ursula K. Le Guin’in
Omelas hikâyesine yaslayan
Silvey, burjuva refah ve mutlu-
luk yalanını çocuk kahramanları
aracılığıyla ortaya çıkarır.
Carlos, arkadaşı Jim’in annesi
Mariana’ya âşık olur. Karşılığını
alamayacağı bir aşka tutulması Çocuk karakterlerin yetişkin
dünyasına karşı giriştikleri
ise hem öğretmenlerince hem
de ailesince garipsenecek;
Carlos’un çocuksu aşkı önce
doktorların devreye girmesiyle
bilimin, daha sonra rahiplerin
devreye girmesiyle dini kurum-
ların konusu haline dönüşecek-
tir. Toplum Carlos’u çocuksu
aşkından kurtarabilmek için
seferber olmuş durumdadır.
Pachedo’nun kısa romanını
basit bir olay örgüsüne teslim
eder. ‘Çöl Savaşlarını’ derinlere
sürükleyen şey ise Carlos’u
kurtarma çabasının, Meksika
modernleşmesinin yıkıcı etkileri-
ni örtmenin bir aracı olduğunun
özellikle vurgulamasıdır. Carlos
imkânsız aşkını yaşarken, ülke
adım adım değişmektedir.
Meksika ulusal mutfağı yerini
hamburgere ile kolaya bırakır
ve okulun penceresinden gö- mücadele bazı durumlarda
geri çekilmeyi ya da yeraltına
rülen dağların önüne kocaman
binalar dikilmektedir. Bunların sığınmayı beraberinde getirir.
Meltem Gürle’nin belirttiği gibi,
sonucunda ise “Yetişkinler
enflasyondan, döviz kurun- bazı durumlarda çocuklar erken
dan, trafikten, ahlaksızlıktan, kaybedenler olduklarının farkına
gürültüden, suç oranından, varırlar ama yine de kendi dün-
aşırı nüfustan, dilencilerden, yalarını korumak için çaba sarf
ederler. Niccolo Ammaniti’nin
yabancılardan, yolsuzluktan,
‘Sen ve Ben’ romanı, burjuva
bir azınlığın elinde toplanmış
sınırsız refahtan ve geri kalan ailesini endişelendirecek kadar
konuşmayı sevmeyen, asosyal
neredeyse herkesin içinde
olduğu fakrı zaruretten şikâyet bir karakter olan Lorenzo’nun
ederler.” Lakin bu şikâyetleri “ötekilerden” kaçma macera-
sını anlatır. Lisede yaşıtları ile
ortadan kaldırma iradesi, mo-
dernleşmenin çarkları arasında kaynaşsın diye daha kalabalık
erimiştir. olan devlet okuluna yazdırılan
Lorenzo, ailesine hafta sonu
Yeraltına Sığınan Çocuklar tatilini okuldan arkadaşlarla
Son dönemde çocuk karakterin geçireceği yalanını atarak kendi
yaşadığı toplumun arazlarını apartmanlarının bodrumuna
açığa çıkarması durumunu an- sığınmaya karar verir. Ama pla-
latan hikâyelerden biri ise Craig nında küçük bir aksaklık olacak-
tır: Uzun zamandır görüşmediği
Silvey’in “Tanrı’nın Unutulan
Çocukları” romanı olmuştur. üvey ablası 23 yaşındaki Olivia,
bodrumdaki sığınağa gelecek-
tir. Hem yaşıtlarından hem de
ailesinden kaçmak için geldiği
mekânın bir başka yetişkince
işgal edilmesi Lorenzo’nun canı-
nı sıkar ama babası tarafından
ihmal edilen, uyuşturucu ba-
ğımlısı olmuş, hastalıktan adım
atacak hali olmayan Olivia ile
kader birliği içinde olduğunun
farkına varır. İkisi de yaşadıkları
toplumun dışına çıkmayı ve on-
dan uzaklaşmayı seçmiş, bunu
da ahlaki bir sorumluluk olarak
görmüşlerdir.
Edebiyatta daha çok başı ok-
şanacak karakterler olarak arzı
endam eden çocukların son
yıllarda yeniden hatırlanması ve
çocukluk halleri üzerine roman-
ların yazılmasında şaşılacak
bir şey yok. Romancı, topluma
ve insanlara yüzünü döndüğü
zaman kendi geçmişiyle hesap-
laşmayı göze alması gerekir. En
yakın ve yakıcı geçmişimiz ise
masum, cesur, sözünü sakın-
mayan çocukluğumuzda gizlidir.
Yine de yetişkin dünyaya tümüy-
le kulak tıkamak pek mümkün
değil. Naçizane önerim çocuk
karakterleri işleyen yazarların
kitapların görünen yerlerine şu
uyarıyı basmaları:
“Yetişkinlerin ulaşamayacağı
yerde muhafaza ediniz”.
ÇÖL SAVAŞLARI, J. E. Pachedo,
Çev. Deniz Torcu, Dedalus Kitap,
2013.
TANRI’NIN UNUTULAN ÇOCUK-
LARI, Craig Silvey, Çev. Selim
Yeniçeri, Martı Yayınları, 2013.
SEN VE BEN, Niccolo Ammaniti,
Çev. Şemsa Gezgin, Can Yayın-
ları, 2012.
Ziya D.
Burcu Salbaş
Ucuz bir
pansiyonun
güneş gör-
meyen bir
odasındaydı
Ziya. Kendini
öldürmekle
intihar et-
menin aynı
şey olmadığını fark edeli epey
olmuştu. “Bazı durumlarda
Azrail’e gerek yok” dedi
kendi kendine. “Ne olsa ben
de bir Azrail’dim.”
Kendini bildi bileli mafyaydı
Ziya. Siyahlı bir adamdı.
Siyahlı adamları da vardı.
Cebren ve hileyle zapt ettik-
leri köşeleri vardı. Kanunsuz
bir adamdı ve hep Müjgan’ın
kanunlarına karşı koymazdı.
Yetenler yetmiş, artmış, öte
bile geçmişti. Ziya gitmenin
heveslisi, kalmanın canhıraş
şarkısıydı.
Bir gün Müjganla konuşur-
ken, “İçim linç için toplan-
mış hınca hınç dolu kalaba-
lıklar gibi be Müjgan. Hani
aynaya bir yumruk atsam
her parçaya bir adam düşe-
cek. Tepem atıyor son gün-
lerde. Beni yine avutacak-
san avutma. Beni bu sefer
parka götür” demişti.
Ziya aslında o gün her şeye
veda etmişti.
“Ölmek için pansiyonlar
biçilmiş kaftandır. Ama
Demli bir çay…
Demli bir günün gecesi…
Demlenmiş bir Ziya’nın son hecesi,
aşk-ı Müjgan’ı ve ölümle lakırtısı…
herkes yanında tanıdığı,
sevdiği insanlar varken
ölmek iste bencilce. Ben
öyle yapmadım. Pansiyon
Tilbe’de geçici olarak ko-
nakladım.”
Ziya’nın intihar mektubu:
“Adım Ziya. Öldükten sonra
yine Ziya.
Kendimi öldürmeyi, öldürdü-
ğüm adamları kıskandığım
için istedim. ‹Tatmadığım
zevk kalmadı dünyada›
ölüm hariç… Benim elimden
ölenlerin anısına kendimi
de onları öldürdüğüm elimle
geberttim.
Adım her dilde Ziya.
Kafamdan sızan kanın,
parmaklarımdaki sigarama
ulaşmaması için silahımdan
tüten dumanla sigara duma-
nını çiftleştirdim. Beynim
katrana döndü, aktı. İkisinin
arasında Mondros anlaştı.
Ve bu yüzden sigaram hala
için için. (alabiliyorsanız
çekinmeyin için için.)
Adımın Ziya olması bir tekir
kedinin hatırası, o konuya
girmeyeyim.
Kaç kişiyi öldürdüğümü hiç
hesap etmedim. Sadece
silahımı ateşledim. Ve bunu
yaparken ölümü yaşataca-
ğım insanların bu ayrıcalığın
farkına varamayıp korkma-
larından hep tiksindim. Ölü-
mün nasıl bir an olduğunu
da anlatmak istemiyorum.
Öldüm bu. Bana Müjgân’ı
getirin.
Gördüğüm en son renk kır-
mızı. Müjgân benim kadar
kırmızıdır mı?
Bir tek Müjgan’a çözülür
ellerim. Sigaramı Müjgan’ın
ellerinde bekletin.
Ah Müjgân ah!
Olduğum ve öldürdüğüm
adamların en can alıcı ha-
lisin.
Ziya seni sevmedi Müjgan.
Ziya sana canperest. Ziya
sana Gönül Dağı. Ziya sana
mahur beste. Ziya sana
rubab-ı şikeste.
Cennete henüz gitmedim.
Cehennemde henüz gece.”
Pansiyon odasına bir anda
sinekler gibi hücum etti si-
yahlı adamlar. Kimi Ziya’ya
baktı, kimi mektubu okudu,
kimi sigara yaktı. Ama hiç
biri alnı hala acıdan kırışık ve
gözlerinden alevler süzülen
Ziya’nın elindeki sigarayı ala-
madı… Bu an tam manasıyla,
çok öldürmüş ve çok ölüm
görmüş adamların kendini
öldüren bir adam karşısında
ki çaresizliğiydi.
“Bir gülüşün var ki Ziya kaş
çatar gibi…” Zeki Müren Ziya
için söylüyor: ‘ah! Bu şarkıla-
rın gözü kör olsun.’
46
Ca d d e
Derin bir nefes aldım, sonra
yeniden. Kalabalıklar üzerime
geliyor. Bana bakıp, hızlı hızlı
yürüyorlar, dört bir yanımdan.
Çarpacaklar sanıyorum, çarp-
mıyorlar. Önce hepsi birbirine
benziyordu, aynı maddeden
yapılmış, kalabalık. Kollar,
ayaklar, göğüsler, burunlar, kot
pantolonlar... Kalbim hızlanıyor.
Nefesim sanki...
Şimdi azar azar seçebiliyorum
farklılıkları, gençler çok. Yüksek
sesle gülüyorlar, hareketliler.
Sanki daha hareketli olmaları
gerekiyormuş da olamıyorlar-
mış. Adımlarını atarken düşün-
müyorlar, ellerini sallıyorlar,
konuşuyorlar, itişiyorlar, sesler
çıkarıyorlar. Bir şeyler taşıyorlar,
çanta, kitap, poşet...
Bana bakıyor hepsi, acayibim.
Her yanımdan geçen...
Buraya ait olmadığımı anladılar
biliyorum. Bakıyorlar, görüyorlar,
umursamıyorlar. Hareketle-
rim yavaş, bakışlarım ürkek,
pantolonumun dizleri çıkmış,
ayakkabım eski. Çok paspalım.
Oysa evden çıkarken, aynada,
beğenmiştim üzerimdekileri.
Saçım inat etmemişti, durmuştu
durması gerektiği gibi. En güzel
elbiselerim, alırken memnun-
dum. Param bile var, az ama...
5 yıldır ayak basmamıştım bu
caddeye. Trafiğe kapalı, insan
hep.
5 yıldır o küçük kasabada, bah-
çeli taş evdeyim. Konuşmadan.
Yani bazen, az. Düşündüm hep,
hepten düşünce. Yoktu başka.
Duvarlar beyaz. Sarı kasaba.
İnsanlar sarı. Sarılar eritmek
istediler başta. Erimeye tavdım.
Eriyemedim. Anlatmak istedim
onlar gibi anlatamadım. Gül-
düklerine gülemedim. Duvarları
beyaz taş evin, yüksek tavanlı,
bakımsız bahçe yürümek için.
Düşünmekten kaçmak. Gazete
bayi, istediğim gazete, gelmez
her gün. Burun kıvırarak uzatır.
Hemen alıp taş duvarlara oku-
rum. Yoğunlaşır, kayar duvar,
ayaklarımın dibine. Bitirir tekrar
okurum. Düşünmemek.
Döndüm şimdi. Kalabalık.
Erken. Zamanım var. Bana
bakmasalar keşke. Başımı eği-
yorum. Garip, gözlerim yerde
yürüyorum. Kaldırımlar değiş-
miş. Kaygan, koyu. Daha yarı
şehirli, olmuşum’un olmamışı.
Kent mobilyaları. Banklar dolu,
heykel orada, yenilenmiş. Yeni-
leniyor her şey. Aynı kalamıyor.
Eskimese bile. Yenilenebildim
mi? 5 yıl. Orada, zihnim, yoğun,
sarı. Eskiyim, kaldırımlar gibi
değiştirilmeliler grubundan.
Yoksullar nerede, yamalılar,
yanlış renk seçmişler, şiveliler,
sesi gereken tonu yakalaya-
mayanlar, fönsüzler, adımlarını
karıştıranlar, korkanlar, benim
gibiler nerede. Değiştirildik mi?
Ben mi kaçırdım, taş duvarların
arasında. Vitrinler rengarenk.
Alımlı, uyumlu, heyecanlı, sesli-
ler. Vitrinlere benzemişler, güzel,
vakur, emin. Bakıyorlar.
Bakmasalar. Kalbim yavaşlamı-
yor. Uzun sessizlikten sonra, çok
ses. Bu bir kaç caddeye sıkış-
mışlar sanki. Müzik; kafelerden,
birahanelerden. Yüksek. Bakı-
yorlar. Gözlerimi kaçırıyorum.
Kaçıracak yerim yok. Kaçacak
yerim. Ait olsam. Nereye? Baş-
vurabileceğim bir yer. Ben insa-
nım. Aranıza girmek istiyorum,
ne yapmalıyım. Öğretin, kurs ve-
rin. Kitap verin, çalışayım. Kal-
bim hızlı atmasın. Sesim kısık
çıkmasın. Ne diyeceğimi bileyim
kendiliğinden. Düşünmeyeyim
bu kadar. Bir şey anlatan birinin
gözüne ne kadar bakmalı, ne
zaman gözler kaçırılmalı bunları
bilmeliyim. Konuştuğum zaman
dinlenilmeyi, heyecanlanmadan
anlatmayı, zihnimle kelimeler
arasındaki mesafeyi kısaltmayı
öğrenmeliyim. Ölmeden seve-
bilmeyi.
Caddeye bakan küçük iskem-
lelerde; sevgililer, öğrenciler,
memurlar, işsizler. Hayat dedik-
leri şeyi anlatıyorlar hararetle.
Larry Yuma
Oturuyorum köşeye. Bacağım
alçak masanın demirine deği-
yor, rahatsızım. Değiştirmiyo-
rum oturuşumu. Katlanmaya
yazılıyım, hazırım her türden
sıkıntıya. Başımı kaldırdıkça
gözler görüyorum. İfadesiz.
Önce gülen, bana bakınca do-
nan gözler. Bana bakıyorlar. Çay
demli ve soğuk, parasını talep
ediyor garson. Konuşmuyorum,
duyulmasın sesim. Kendi sesimi
mesafeliyim epeydir. Bana bile
yabancı. Uzatıyorum parayı. Alıp
gidiyor. Her hareketi düşünüyo-
rum yapmadan önce. Çayı iç,
elini masaya koy, sırtını düzelt,
gözlerini kısma. Yan masada
iki genç kız. Biri bana bakıyor,
garip bir bakış. Diğerine eğilip
bir şeyler söylüyor. O da başını
çevirip bakıyor. Gülüşüyorlar.
Kızarıyorum. Kızarmamalıyım.
Bir an önce gitmeliyim.
Tam o sırada caddenin ucunda
onu görüyorum. 5 yıl sonra ilk
kez. 5 yıl önceki adımlarıyla. Ha-
fif paytak, sürterek birini. Yorgun
yüzü. Dudağının kenarında belir-
gin çizgi. Alnında endişe oyuğu.
Ağır ağır yaklaşıyor. Gayri ihtiyari
ayağa kalkıyorum. Ona doğru
yürüyorum. Kalbim beynimde,
gözümde, kulağımda, parma-
ğında atıyor. Yaklaşıyorum ona.
Önünde duruyorum. Yanımdan
sıyrılıp geçiyor. Hiç bakmadan.
Bana bakıyorlar.
 47

Babamın Hasreti
Çocukluğum gelirdi için daha da sever, adetâ yolunu
gözlerdim. Fötr şapka takar,
aklıma. Koşup temiz, eskice bir elbise giyerdi.
Elbisesi ona dar gelmesine rağ-
bacaklarına sarılmak, men, düğmeleri hep ilikli olurdu.
hâlâ hatırladığım Yokuş boyunca sakin sakin yü-
rür, biraz ilerdeki binanın önüne
kokusunu içime gelince durur, soluklanır, terini
çekerek elindeki silerdi. Sanki orada mahsustan
oyalanır, bazen kaçamak, bazen
filesini alıp, mahzun bakışlarla bakar, bakar,
yine âheste adımlarla uzaklaşır-
elini tutup eve dı. Öyle olurdu ki, kimi zaman
yürümek isterdim. peşinden koşup:
Uzaklaştıkça, o “Baba! Baba! Niye bize uğ-
ramadan geçiyorsun?” Diye
eski anılar da yerini seslenmek gelirdi içimden…
hüzne bırakırdı. Çocukluğum gelirdi aklıma. Ko-
şup bacaklarına sarılmak, hâlâ
İçim burkulurdu. hatırladığım kokusunu içime
Ya gülümserdim, çekerek elindeki filesini alıp,
elini tutup eve yürümek ister-
“Niye olmasın, çok sevinirim,
dedi. Yarın öğleden sonra bize
gelecek.’’
Gerçekten çok sevinmiştim.
İçim içime sığmıyordu. Çünkü
ben evlenip gurbete gitmiştim.
Rahmetli babamın, hiç bizim
evimize gelemeden vefat etmiş-
ti. Onun sevdiği yemekleri yapıp
ağırlayamamak, ıhlamurunu
kaynatıp köşeye oturtamamak
ve ona hizmet edememek içim-
de bir ukde olmuştu. Onun için
nasıl hevesle hazırlandığıma
ben bile şaşırmıştım. Babam
ıspanaklı böreği çok severdi. O
gelecekmiş gibi, kendi ellerimle
açarak börek yaptım. Artık her
şey tamamdı. Eşimle misafiri-
mizi bekliyorduk. Dakikalar zor
geçti.

ya da iki damla
yaş dökülürdü
yanaklarıma…
Halenur Kor
Evimizin pen-
ceresi Baha-
riye yokuşunu
boydan boya
görebileceğimiz
bir yerdeydi.
Yaz kış cıvıl
cıvıl olan bu caddeyi seyrederek
kahvaltı etmeyi çok sevdiğim
için üşenmez, iki kişilik sofra-
mızı hep oraya hazırlardım. Bu
benim en çok sevdiğim saat-
lerdi. İşe gidip gelenleri, acele
adımlarla bir aşağı bir yukarı
hızlı hızlı yürüyen insanları sey-
retmekten büyük haz duyardım.
Öyle ki, hiç tanımadığım birçok
yüze âşinâ olmuştum. Hattâ
bazı günler ordan geçmeyen
insanları fark eder, “hasta mı
acaba” diye merak ederdim.
Eşim gülerdi bana. Oysa onlar
benim vefâlı dostlarımdı. Kimi-
nin yürüyüşünü sever, kiminin
başı önünde düşünceli gitme-
sinden hüzün duyardım.
Bu dostlarım arasında biri vardı
ki, onu babama benzettiğimiz
dim. Uzaklaştıkça, o eski anılar
da yerini hüzne bırakırdı. İçim
burkulurdu. Ya gülümserdim,
ya da iki damla yaş dökülürdü
yanaklarıma…
Bir gün eşim eve, sanki bana bir
müjde verecek gibi geldi.
“Hanım, hani o babana ben-
zeyen bey var ya. Biraz önce
onunla sohbet ettim.Ömrü sizin
olsun, rahmetli kayınpederime
öyle benziyorsunuz ki, hanım,
hep siz geçerken babası geçi-
yormuş gibi mutlu oluyor. Bir
gün bize teşrif ederseniz çok
sevinir, eminim, dedim. Adam-
cağız çok şaşırdı. Sonra gülüm-
seyerek:
Kapının zili çalındığı zaman bir
Seneler önce ben şu karşıdaki
çocuk gibi zıplayarak koştum.
Kapıyı açtım. Elinde bir kitap
binada oturdum. Tam on bir
sene. Mutlu bir yuvam vardı.
tutuyor, ürkek ve çekingen gü-
Çok sevdiğim bir karım. Sonra
lümsüyordu. Sevinçle buyur et-
kader beni çok uzaklara sürük-
tim. Şaşkındı. Böyle bir sıcaklık
ledi. Tâyin olup gittikten sonra
beklemiyor olmalıydı. Terliklerini
burayı hiç unutamadık. Karım
verdim. Ceketini çıkarırsa daha
da, ben de ne yapıp edip yine
rahat oturacağını söyledim.
burada bir ev almayı, emekli
Oturdu. Bizim yakınlığımızdan
olunca da buraya yerleşmeyi
o da yavaş yavaş üzerindeki
düşündük. Dişimizden, tırnağı-
yabancılığı attı. Eski günlerden,
mızdan artırdık. Şu karşıdaki
babamdan, evlenişimizden uzun
binadan bir daire aldık. Orada
uzun anlattık. Çaylar içildi. Bir
oturacak, yine eski günlerimizi
an sessizce pencereden dışarı
yaşayacaktık. Çocuğumuz ol-
baktı. Hüzünlü bir yüzle dışarı
madı. Ama biz birbirimize her
bakıyordu. Sonra bana döndü:
zaman yettik. Nihayet buraya
dönmek için yola çıktık. Ne çare
“Kızım’’ dedi, “Biliyor musun?
ki gelirken geçirdiğimiz kaza
Gençliğim ve yeni evliliğim
bizi ömür boyu ayırdı. Eşim ağır
Kadıköy’de, bu caddede geçti.
yaralıydı. Ben hafif yaralarla
atlatmıştım. Tam yedi ay ken-
dini bilmeden yattı. Hastanede
ona ben baktım. Ama kurtu-
lamadı. Alın yazısı ne diyelim?
Kadıköy’ü, bu sevdiği evi bir
daha göremedi. Ben de onu bir
hayır kurumuna bağışladım. Her
gün buradan geçer, eski günleri
hüzünle yâdederim. Karımı cam-
da görür gibi olurum.’’
Gözpınarlarından yağmur gibi
yaşlar akıyordu.
“Babam’’ dedim…
“Babam benim…’’
48

“Çünkü ölüm, zamanın zaferinden başka bir şey değildir.”

Andre Bazin
(Fotoğraf Görüntüsünün Varlık Bilimi)

Fotoğraf v e Bellek
Hamdi Atay
Zaman kendini Aslında 1826 yılında Joseph
tekrarlamakla Nicéphore Niépce tarafından
meşgulken var edilmişti edilmesine de
elime geçen bu benim sorularımın karşısında
fırsatı bir heye- dimdik durabilmek için baya bi’
canla değerlen- beklemiş olsa gerek.
dirme üzerine
yoğunlaştığım İnsanoğlunun hafızası kuşkusuz
akşamların zerafetle süslendirilmiştir bana
birindeyim yine..Tam bir sene kalırsa, aklımızdan çıkmayan
önce şu an üzerimde ne renk onlarca surat yüzlerce koku
binlerce sahne ve daha niceleri.
Fotoğraf makinesinin çalışma
prensibiyse sizlerinde tahmin
ettiği üzere basit bir mentali-
teye sahip, tıpkı göz ve beyin
birlikteliği gibi.. Bu durumda
beynimize bir harddisk muame-
lesi yapmamız kaçınılmaz ancak
sınırsız bir alana sahip olan bir kayıt altına aldığınız gerçeğini Bazen aklımızdan hiç çıkmaya-
harddisk. Bu bağlamda “unut- de gözardı etmeyiniz. cak anlar yaşarız hem de öyle
ma” güdüsünün akla gelmesi sahnelerde yaşarız ki bir plastik
de kaçınılmaz. dikdörtgenin yanında durama-
yacağı kadar gerçektirler ama
İşte tam bu noktada fotoğrafın bir plastik kadar da somutlaşa-
plastik gerçekliği bize uzaklar- mazlar. İşte bu ve buna benzer
dan el sallamakta hatta biraz anlarda sizi o ana sorunsuz
sürükleyecek şeylerden sadece
daha yakınlaştığımızda kendisi-
birisidir fotoğraf.
bir ceket vardı? Ya da bundan nin bize göz kırptığını bile gö-
altı ay önce kimle nerde nasıl rebilmekteyiz. Çekilen fotoğraf
Ben bu yazıyı sonlandırırken
bir haldeydim? çoktan çekilmiştir, bir daha o Barthes’a kısmen de olsa ters
ana geri dönebilmeniz teorik düşüp siz değerli okurları kendi
İlgi alanım olan hatta üzerine açıdan imkansızdır. Siz makine- Göstergebilime büyük katkı- Kış Bahçem’de misafir etmek
öğrenim gördüğüm “fotoğraf” niz yardımıyla kendi gördüğünüz larda bulunan Fransız aydın istiyorum.
öznesi tam olarak bu soruların görüntüyü hayattan çalmış ve eleştirmen Roland Barthes
karşısında kendini var ediyordu. sayılmasanız da o anı dondurup “Camera Lucida” adlı deneme-
sinde fotoğraf üzerine düşünce-
lerini beyan ederken, annesinin
ölümünden sonra onun eski
fotoğraflarına bakarken bulduğu
ve “Kış Bahçesi” olarak adlan-
dırdığı fotoğraftan dem vurur.
O fotoğrafı öyle bir betimler ki
fotoğraf hemen hemen gözü-
müzün önünde canlanır fakat o
fotoğrafı bize göstermez. Çünkü
ona göre o fotoğrafın bizler için
bir önemi yoktur. Barthes’ın
Kış Bahçesi’nin vesilesiyle bazı
fotoğrafların hiç bir zaman nes-
nel olmadığını da kesin bir dille
söyleyebiliriz.
 49

tanısaydın belki de severdin

günler geçen günlerin ardında
ve insanlar günlerin arasında arafta

Ütopya bir önceki gün bir sonraki günün evrimi

oysa ayrılıklar hala apaçık ortada

Bir gün gazetelerden bağımsız kimse hiç kimseyi tamamen kendiliğinden

Başlasak güne Müjgân varolmuş bir hiçlikte kaybetmedi
Ahvâl ve şerait yerli yerinde ne kadar da sıradan
Doğrucu yanlarımız kanamıyor sıradanlaşmış yaşamın süregelmesini engelleyecek
Ekmek gibi değil kısa bir göz yumma anı intiharını düşünmek
Buğday gibi özünde kendi adıma yapabilceğim en doğru karar
Sokaklarımız hürriyet kokuyor ama fazla cüretkar
Sen de yanıbaşımda yatıyorsun
Yatmak da ne yatmak ama düşüncelerim
Bir martı gibi açmışsın kanatlarını devrikleşmiş bakışlarımın ardında oldukça sığ
Kadınsın diyorum, kadınımsın ama bir başkası adına boy verememesi kadar ürkek
Öyle mavi, öyle hür beni bu hüznün ortasına bıraktılar
Beni de salıveriyorsun denizine tek suçum filizlenmek
Bir gün bombalardan bağımsız
Başlasak güne Müjgân korkma güzelim bunlar da geçecek
Hayal edebiliyor musun ve biraz daha bakarsan gözlerime
Evsizlerin tokluğu yerli yerinde belinin kenarından filizlenecek alfabe
Filistin’de çiçek açmış sanırım tanrı beni sevmiyor
Afrika’da elmas yerine yinede bir kadın teninde ona sığınırım
domat topluyor çocuklar tek korkum şuan ölmek
Afganistan kadını tangodan söz açıyor ölmek ve yine ölmek
Bir gün tam bağımsız
Başlasak güne Müjgân
Başkanların ve bilhassa başbakanların
Canı cehenneme

Uyanıyorum, tam karşımda Çağlar Akın

Ama böyle bembeyaz
Alınları gibi ekmeğine ter dökenlerin
Memleketim oluyorsun.

Benim bir adım var

Belki bir de bir çocuğum
Kısa ve öz cümlelerden oluşmuş kazara doğmuş
Aydın Öztoprak Annesinin ölmeden önce doğurmak istediği
Babasının gençliğini yaşamak için reddettiği
Çocuğum.
Kısa bir sözdü çocuğumun adının rengi
İstese göğü süzerdi

Hüküm
Ya da denizi bölerdi kibar peygamberler gibi
Terk edilmekti asasının çatalı
Ne rahimler gördü doğmadan
Dolmadı, yarısına bile gelmedi daha Çocuk gibiydi tepinmesinin teni
Bir eşref türküsünün ortasında Sevdiğim kadınlardı çocuğum
İnci gibi, zehir gibi, sızar kenardan Geçemediğim köprüler
Dizilir nağmeleri, ah o süzülürken maha Tırabzanlarımın soğuk demirleri
Yolculuk kişilerim
Kanmadı, tefin sesi gürüldüyor, kanamadı daha Bir süt kadar beyaz
Cümbüş, tellerini sarıyor ha sarıyor Bir koku kadar geçici
O amansız seziş, cerahat ve kin Annesini aradı durdu
Hükmü verilmiş, infazı için zaman, kara kapkara Çocuğum
Benim bir şeyim
Kadın.

Protohippus
Emre Kahramanlar
50

Adımı Unuttum
Portakal Satın Alırken adımı unuttum
adı olmıyan yerlerde
Southampton sokağı boyunca çöken ne in
sarı sisin içinden ne cin
birdenbire lambalı bir meyva arabası çıktı ne benî âdem
ve kesekağıtlarını parmaklayan
yaşlı bir pasaklı. zamanlar içinde
Aradığını birdenbire bulan biri gibi kuşlar uçuyor
şaşıp donakaldım. kervanlar geçiyor
Hep portakal olsun isterdin hani! bir iğne deliğinden
Avuçlarıma sıcağı hohladım
ve araştırdım ceplerimi. çarşılar kuruluyor
Tutarken elimde bozuk paraları sıkı sıkı sarayları oyuncak
fiyatına baktım ve insanları karınca şehirler
düzensiz rakamları gördüm zamanları gördün mü
bir gazete kağıdına kömürle yazılı, Amenna bir iğne deliğinden
bu ara hafiften ıslık çaldığımı bile farkettim,
ve bir anda baktım acı gerçek apaçık ‘Yaşayanlar bir gün ölür’ adımı unuttum
önümdeydi: elbette adı olmayan yerlerde
Bu kentte sen yoksun ki! ağaçlarla geçip gidenlere bakarak
balıklarla
Bertolt Brecht kuşlarla ben Asaf Halet Çelebi
âmenna

‘ağlayanlar bir gün güler’

elbette
uyanmakla
anlamakla
bilmekle ben
âmenna

‘kısa çöp uzun çöpten hakkını alır’

elbette
direnmekle
Âşıkların Ölümü kurtulmakla
barışla ben
Yatağımız olacak, hafif kokuyla dolu, âmenna
Divanımız olacak, bir mezar gibi derin;
Bizim için açılmış, en güzel iklimlerin öyle bir yerdeyim ki
O garip çiçekleri süsliyecek konsolu. ne karanfil
ne kurbağa
Son sıcaklıklarını sarfedecek hovarda, öyle bir yerdeyim ki
Birer ulu meşale olacak kalblerimiz; biryanım maviyosun
Çifte ışıklarından gidip gelecek bir iz dalgalanır sularda
İkimizin ruhunda, o ikiz aynalarda. biryanım çocuk parkı
çığlıkçığlığa
Pembe, lâhuti* mavi bir akşam saatinde, öyle bir yerdeyim ki
Veda’la dolu, uzun bir hıçkırık halinde anam gider allah allah
Yanacak aramızda bir tek şimşeğin feri; dölüm düşmüş sokağa
Nihayet kapıları biraz aralıyarak, dostum dostum güzel dostum
Sadık ve şen bir melek gelip uyandıracak bu ne beter çizgidir bu
Buğulu aynaları ve ölmüş alevleri. bu ne çıldırtan denge
yaprak döker biryanımız
*Lâhuti: İlahi, Tanrı alemine ait, Rabbani. bir yanımız bahar bahçe
Sezilmemiş Aşka Gazel
Karnındaki karanlık manolyanın
Kimseler anlamadı kokusunu.
Acıttığını kimseler bilemedi
Dişlerinle sıktığın o aşk kurşunu.
Binlerce Acem tayı uykuya yattı
Alnının ay vurmuş alanında,
O senin kar düşmanı göğsünü
Kucaklarken dört gece kollarımla.
Bakışın, tohumların solgun dalıydı
Alçılar,yaseminler arasından,
Aradım vermek için yüreğimde
O fildişi mektupları her zaman diyen,
Her zaman: acımın bahçesi benim
Gövden her zaman, her zaman şaşırtıcı
Damarlarının kanıyla dolu ağzım,
Ağzın ölümüm için söndürdü ışığını.

Charles Baudelaire Hasan Hüseyin Korkmazgil Federico Garcia Lorca


Zamba del Che
Bu sambayı söyleyerek geliyorum,
özgürlüğün adımlarıyla.
gerillayı öldürdüler
Komutan Che Guevera’yı.
Ormanlar, çayırlar ve dağlar,
ya özgür vatan ya ölüm! yazgısıydı bu onun.
İnsan haklarını çiğniyorlar
sayısız ülkede,
Latin Amerika’da ise
her gün, pazar, pazartesi, salı.
Üzerimize askerleri salıyorlar,
halkı ezmek için.
diktatörler ve katiller,
goriller ve generaller.
Köylüyü sömürüyorlar,
madenciyi ve işçiyi,
ne yıkıcı bir yazgı,
açlık, yoksulluk ve acı.
Bolivar yolu gösterdi,
ve Che peşinden yürüdü,
halkımızı kurtarmaya
sömürücülerin iktidarından.
Küba’ya onurunu kazandırdı
özgür bir ulus olmanın,
Bolivya ise,
ağlıyor kurban edilen yaşamına.
Aziz Ernesto de la higuera,
Köylüler böyle diyor ona,
Ormanlar, çayırlar ve dağlar,
ya özgür vatan ya ölüm! yazgısıydı bu onun.
Victor Jara
Ğ Vitamini
Bilginlerimiz sağolsunlar
Bir vitamin buldular
Çalışınca azıcık;
Yumuşak G vitamini:
Ulusalcılık!
Cemal Süreya
Ne Olacak
Ne olacak söyleyeyim,
Öncelikle aşık olacağız her gün yeniden.
Her gün birine yada başka birine.
Hep anlamlar yükleyeceğiz güne ve düne.
Özgür olacağız örneğin düşünürken
Bırakacağız şu teknik adam yalın bakışını
En yalın yaşamımızı dahi süsleyeceğiz ve
Anlamlandıracağız yaşamı en anlamsız
anında dahi
Ve aşık olacağız yeniden her gün
Birine yada başka birine
Kendimize putlar yapacağız tapacak,
Bir vuruşta yıkacağız ertesi gün yaptığımız
putları
Yeni putlar gelecek ertesi gün
Ve daha ertesi
Yıkılması an meselesi
Yani aşık olacağız yeniden her gün
Birine yada başka birine
Doğaya bakacağız, çevreci şefkatini bırakıp
Bir parçası olduğumuz sorumluluğu ile
Bir parça olmaktan öteye gitmeyecek
iddiamız.
Hep birşeyler bekleyeceğiz
Çok şey olacak
Önce biz çoğalacağız ve çok olacağız
Yani aşık olacağız yeniden her gün
Birine yada başka birine
Abdullah Anar
Güz
Günler gitgide kısalıyor,
yağmurlar başlamak üzre.
Kapım ardına kadar açık bekledi seni.
Niye böyle geç kaldın?
Soframda yeşil biber, tuz, ekmek.
Testimde sana sakladığım şarabı
içtim yarıya kadar bir başıma
seni bekleyerek.
Niye böyle geç kaldın?
Fakat işte ballı meyveler
dallarında olgun, diri duruyor.
Koparılmadan düşeceklerdi toprağa
biraz daha gecikseydin eğer...
Nazim Hikmet Ran
51
Belkim Bir Kertenkeleyim
Belkim bir kertenkeleydim
piç edilmiş bir yağmurun serini
bir güzelin çirkiniydim
çirkinlerin en güzeli
yeşil koşsa güneşlerin gölgesi
ben en hızlı yeşiliydim
kurbağa yarışlarında annemin
çatal matal kaç çataldım kim bilir
bin dereden bir kendimi getirdim
haydan gelip huya giden bir huysuz
heyheyler içinde bir heydim
belkim yedi belkim sekiz belaydım
düdük çalar hırsızlanmış polisler
ben korkudan üstlerime işerdim
üç yıldızlı bir albaydı gökyüzü
karşısında önüm açık gezerdim
ağzı bozuk meymenetsiz bir ozan
rus cenginde çağanozdum bir zaman
iki gözüm iki koltuk-eviydi
mavilerim bir miyobun koynunda
kendi düşen köyler kentler ağlamaz
sur dışında ben oturur ağlardım
ekmek diye bağrışırdı bebeler
elma derler ben ortaya çıkardım
ağıtlarla kutlanırdı İsa-doğdu gecesi
fildişinden bir kuleydim yıktım kendimi
bilmem hangi keloğlanın fesiydim
bir püskülsüz sümbülteber tohumu
fesleğenler yaprak dökmüş şerrimden
bir naraydım kimse bilmez nereden
ya yakından ya uçmaktan gelirdim
belkim ince belkim kalın bir sestim
belkilerin kol gezdiği saatta
belkim belki bile değildim.
Can Yücel
Nasıl geçti habersiz
Nasıl geçti habersiz o güzelim yıllarım
Bâzan gözyaşı oldu, bâzan içli bir şarkı
Her ânını eksiksiz, dün gibi hatırlarım
Dudaklaımda tuzu, içimde durur aşkı
Hani o saçlarına taç yaptığım çiçekler
Hani o güzel gözlü ceylânların pınarı
Hani kuşlar, ağaçlar, binbir renkli çiçekler?
Nasıl yakalamıştım saçlarından bahârı?
Ben hâlâ o günleri anarsam yaşıyorum
Sanki mutluluğumuz geri gelecek gibi
Hâlâ güzelliğini kalbimde taşıyorum
Dalından koparılmış beyaz bir çiçek gibi
Nihat Aşar
52
Direnişi
selamlayan
kitaplar…
32.Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nın ardından…
“Tarih: Geçmişteki Gelecek”
690 yayınevi ve sivil
toplum kuruluşunun
katılımıyla
düzenlenen İstanbul
Kitap Fuarı’nda yurt
dışından 28 ülke yer
alırken 17 yabancı
yazar konuk oldu.
Dokuz gün süresince
300 kültür etkinliği
gerçekleştirilen
fuar, imza günleri ve
etkinliklerde yüzlerce
yazarın okurlarıyla
bir araya gelmelerini
sağladı.
Ana teması “Tarih: Geçmişteki
Gelecek”, Onur Konuğu ülkenin
Çin Halk Cumhuriyeti ve Onur
Yazarının Prof. Dr. Taner Timur
olduğu 32. Uluslararası İstan-
bul Kitap Fuarı sona erdi. 2-10
Kasım tarihleri arasında süren
fuarı yaklaşık 455 bin kitapse-
ver ziyaret etti.
Onur Yazarı
Prof. Dr. Taner Timur
Kitap Fuarları Danışma Kurulu
tarafından alınan kararla tarihçi
akademisyen Prof. Dr. Taner
Timur 32. Uluslararası İstanbul
Kitap Fuarı “Onur Yazarı” olarak
belirlenirken fuarın ana teması
ise “Tarih: Geçmişteki Gelecek”
olarak kararlaştırıldı. Fuar süre-
since Prof. Dr. Taner Timur’un
katılımıyla paneller ve söyleşiler
düzenlendi.
Konuk Ülke:
Çin Halk Cumhuriyeti
32. Uluslararası İstanbul
Kitap Fuarı Onur Konuğu
olarak belirlenen Çin Halk
Cumhuriyeti’nden 100’ün üze-
rinde yayınevi katıldı. Çin ede-
biyatının önemli isimleri fuarın
konuğu olurken, Çin Halk Cum-
huriyeti yayın sektörünün önde
gelen temsilcileri, Türkiye’den
yayıncılarla bir araya gelerek
sektörel buluşmalar gerçekleş-
tirdi.
İstanbul Kitap Fuarı’nda bu yıl,
Uluslararası Salon kapsamında
28 ülkeden 200 yayınevi, telif
ajansları ve yayıncı birlikleri de
yer aldı.
Fuarın Sergileri
Kitap Fuarı bu yıl birbirinden
önemli sergilere ev sahipliği
yaptı. Geçmiş Günü Elerken:
Tarih Kıymet Hükmü Demek-
tir” sergisi, ayrıca Türk-Yunan
zorunlu nüfus mübadelesinin
90. yıldönümü olması sebebiyle
Lozan Mübadilleri Vakfı tara-
fından hazırlanan “Hasretin İki
Yakası-Mübadil Aile Öyküleri”
adlı sergi ziyareçtçilerle buluştu.
Sergi, Türkiye’den Yunanistan’a
ve Yunanistan’dan Türkiye’ye
göç eden yaklaşık 70 mübadilin
göç öykülerinin özetlerinden ve
aile albümlerindeki fotoğraflar-
dan oluştu.
UNESCO tarafından kutlama
ve anma programına alınan
Piri Reis’in 1513 tarihli Dünya
Haritası’nın 500. yılı olarak
TÜYAP ve Boyut Yayınları tara-
fından “Piri Reis: 500 Yaşında”
sergisi kitapseverlerle buluştu.
Fotoğraf sanatçısı James
Robertson’ın, ikinci vatanı olan
İstanbul’u tüm gerçekliğiyle, eş-
siz güzellikleri ve sayısız ilginç-
likleriyle çelişkilerin bir arada
yaşadığı bir şehir olarak objek-
tifine yansıttığı kareler “James
Robertson’un Objektifinden
19. yüzyıl İstanbul’u” sergisi ile
fuarda ziyaretçilere açılırken
TÜYAP tarafından düzenlenen
serginin küratörlüğünü Fahri
Aral, tasarımını Sadık Karamus-
tafa üstlendi.
Tarih araştırmacısı Atilla Oral’ın
hazırladığı “İşgalden Kurtuluşa
İstanbul” sergisi İngiliz ve Fran-
sız işgalciler tarafından çekilen
fotoğraflar ve saklanan belgeler-
den oluştu.
690 yayınevi ve sivil toplum
kuruluşunun katılımıyla düzen-
lenen İstanbul Kitap Fuarı’nda
yurt dışından 28 ülke yer alırken
17 yabancı yazar konuk oldu.
Dokuz gün süresince 300 kültür
etkinliği gerçekleştirilen fuar,
imza günleri ve etkinliklerde
yüzlerce yazarın okurlarıyla bir
araya gelmelerini sağladı.
Taner Timur
1958 yılında Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler
Fakültesi’nden mezun olan
Taner Timur, aynı fakültede
asistanlığa başlar. 1968
yılında doçentliğe, 1979
yılında ise profesörlüğe
yükselir. 12 Eylül darbesinin
ardından görevinden istifa
eden Timur çalışmalarını
Paris’te sürdürür. 1992 yılında
döndüğü üniversitedeki
görevine 2002 yılına kadar
devam eder. Tarih alanında
yaptığı çalışmalarını özellikle
Osmanlı Tarihi, Türk Devrim
Tarihi, Türkiye’nin Siyasal
Tarihi üzerine yoğunlaştıran
Timur’un çok sayıda
bilimsel makalesi ve kitabı
bulunmaktadır.
 53

18. Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali başladı..

‘Yaşanılır Bir Dünya İçin Sanat’
Uluslararası Ankara Tiyatro
Festivali 15 Kasım Cuma günü
Yüksel Caddesi’nde sergilene-
cek 3 sokak oyunu ile başladı.
Toplumsal Araştırmalar Kültür
ve Sanat İçin Vakıf (TAKSAV)
tarafından bu yıl 18. kez dü-
zenlenen Tiyatro Festivali’ne
yerli yabancı toplam 46 oyun
katılıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Devlet Tiyatroları, Çankaya ve
Yenimahalle Belediyesi’yle bir-
likte çok sayıda kurumun des-
teğiyle 15 Kasım’da başlayacak
festivalin bu yıl ki ana teması
‘Yaşanılır Bir Dünya İçin Sa-
nat’olarak belirlendi.
Festivalin başlangıcından bu-
güne kadar toplam 700 bin
izleyiciye ulaşan ve Türkiye’nin
en uzun soluklu Tiyatro Festi-
vallerinden olan Ankara Tiyatro
Festivali’ne bu yıl İngiltere,
Bulgaristan, İtalya ve İran’dan
tiyatro grupları katılıyor.
Festivale Diyarbakır Büyükşehir
Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun
sahneye koyacağı ‘Kanlı Dü-
ğün’, Mardin Figürsüzler Tiyatro
Topluluğu’nun ‘Neçirvan’ adlı
oyunuyla, İstanbul Seyr-i Mesel
Tiyatrosu’nun ‘Ay Carmela’
oyunları Kürtçe olarak sahnele-
necek.
Festivalde ayrıca Gezi olayla-
rını da konu alan Talimhane
Tiyatrosu’nun sahnelediği ‘Tak-
sim Meydanı’ adlı müzikal’de
gösterimde olacak.
Devlet Tiyatrolarına bağlı Bü-
yük Tiyatro, Şinasi Sahnesi,
Akün Sahnesi, Çayyolu Cüneyt
Gökçer Sahnesi’yle Çankaya
Belediyesi Çağdaş Sanatlar
Kültür Merkezi’yle, Yenimahalle
Belediyesi 50. Yıl Dört Mevsim
Salonu’nda gösterime girecek
46 oyun içinde.
Daha
güzel
bir
dünyaya
SANAT’la
yolculuk
sürüyor.
Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları,
Dostlar Tiyatrosu, Duru Tiyatro,
Kent Oyuncuları, Bornova Be-
lediyesi Şehir Tiyatrosu, Sadri
Alışık Tiyatrosu, Tiyatro Kedi,
Tiyatro Kare, Kocaeli Belediyesi
Şehir Tiyatrosu gibi bir çok ba-
şarılı oyuna imza atmış tiyatro
toplulukları da katılıyor.
Festival 15 Kasım 2013 Cuma
günü saat 14.00’da Kızılay
Yüksel Caddesi’nde 3 sokak
oyunu gösterisi ile başladı. TAK-
SAV tüm sanatseverleri festivale
bekliyor.

Söylesene! Ağaçlara salıncak kuruyorlar diye mi öldürülüyor çocuklar? Liya Zerya Bende özledim lan! damacanaaaa hopppp

Bir şehir kadar kalabalıktır bazılarının yalnızlığı. Cahit Zarifoğlu Sarı tuvalet terliği Bazen diyorum ki; ne olacak söyle gitsin.
Sonra diyorum; söyleyince ne olacak, sus bitsin.
Gök gürültüsünü seviyorum. Belki de benim yerime bağırdığı içindir. The Ultimate Gift Cemal Süreya
Kim namus ve ahlak şövalyeliği yapıyorsa bilin ki en namussuzu o'dur. Friedrich Nietzsche Pişman değilim yaşadıklarımdan, Öfkem
Bana düşman olanların düşmanlıklarıyla uğraşacak vaktim yok. Çünkü ben bana değer belki de yaşayamadıklarımdan.
veren insanları sevmekle meşgulüm. G. Garcia Marquez Nazım Hikmet

Biz , önceden küçük şeylerle mutlu olan insanlardık.Sonra aklımıza sevda diye bir şey Yaprak ağaçtan sıkılmıştı,
soktular, toparlanamadık.. Yılmaz Güney sonbahar bahaneydi.. Ağacın Günlüğü

54
Ayaklarımın üzerinde
hiç duramadım...
Çocukluğumda beni tıbba feda eden babam, mahkemenin sonuçlandığı ve benim
üniversiteyi kazandığım yıl; oldum olası da okumama karşı olduğundan ve okula götürmek
de ona zulüm gibi geldiğinden; o evde beni, engelli halimle bir başıma ve köpeğim Huysuz’la
öylece bırakıp kaçarak terk etti.
Başımı duvarlara vururdum!
İlkokuldan ortaokulun sonuna
kadar, (hatta daha ilkokula bile
başlamamıştım duvarları ka-
famla tanıştırdığımda) annemle
babamın kavgalarını durdura-
bilme çanı olarak kullanırdım
kafamı. Çaresizliğimin tek çare-
siydi bu yol. Kafamı duvarlara
vurduğumda; kavga seslerini de
zaten duyuyor olan komşuları-
mız, bu yardım çığlığıma hemen
koşarlardı.
Annemi babamın elinden ancak
bu şekilde kurtarabiliyordum.
Ve gerçekten bu kurtarışlarımın
sonrasında kafamın kanadığını
ya da acıdığını hiç hatırlamıyo-
rum.
Ortaokuldan itibaren kafamı du-
varlara vurmam bitmişti. Çünkü
büyüyor olmamla gelen engelli-
liğimin oluşturduğu mecburiyet
ve eğitimime ket vurulmaması
nedeniyle 4. katta bulunan o
evimizden taşınmıştık. Ve an-
nem bana kavgalar için, öğüt
niteliğinde yeni bir taktik vermiş-
ti. Bu taktiğin onun hiçbir işine
yaramadığı ‘gün’ gibi aşikârdı.
Fakat o taktik beni ve psikoloji-
mi korumakta birebirdi. Çünkü
annem paşa paşa dayak yerken,
ben odama geçip oldukça yük-
sek bir ses seviyesinde müzik
dinliyor olmaya başlamıştım.
Çaresizliğim içinde bulduğum
çarem de terk etmişti beni.
“işte kapı, işte sapı”
Babam annemle olan kavgala-
rının hemen hemen hepsinde
“işte kapı, işte sapı” cümlesini
çok kullanırdı. Çünkü babamın
her kovuşu; söz konusu ben
olduğumda, annem tarafından
daima geri dönüş olarak sonla-
nırdı… Kavga dozajının arttığı bir
akşamı anımsıyorum. Öylesine
çığırından çıkmıştı ki o kovuş,
hatırladıkça yine titriyorum.
Annem o gece, saati dikkate
alamayacağı geç bir vakitte
çıkıp gitmişti. Sonraki günlerde
öğrendik ki; babam annemi
habersizce, yani katakulliye
getirerek resmi olarak boşamış-
tı. Ağız dolusu kovmaları da bu
yüzdenmiş.
Annem ve babam son kez ve bir
daha birleşmemek üzere ayrıl-
dılar. Çünkü annem artık bu işi
kesin bir biçimde sonlandırmış-
tı. Yaşım gereği artık bir erkek
gücüyle bakılmalıydım. Oldukça
büyümüştüm. Bütün yükü anne-
me bırakamazdı babam. Sorum-
luluğu olmalıydı. Kaçamazdı,
kaçmamalıydı. Bu nedenle de
bu ayrılma sonucunda benim
babamla kalmam neticesi apa-
çık ortadaydı. O zamanlar müs-
takil olan bir evde oturuyorduk.
Ve çocukluğumda beni tıbba
feda eden babam, mahkemenin
sonuçlandığı ve benim üniversi-
teyi kazandığım yıl; oldum olası
da okumama karşı olduğundan
ve okula götürmek de ona
zulüm gibi geldiğinden; o evde
beni, engelli halimle bir başıma
ve köpeğim Huysuz’la öylece
bırakıp kaçarak terk etti.
“yıkılmak yok,
düşmeyeceksin”
Babamın beni terk ettiğinde
saat akşamüzeri dilimindeydi.
Huysuz ve ben şaşkın kala kal-
dık. Huysuz birden gözlerini göz-
lerime dikti. Tam ağlayacaktım
ki, inanılmaz bir sesle havladı.
İrkildim. Gözyaşlarım akamadan
durdu. Huysuz bir şey söyleme-
ye çalışıyordu. İkinci havlama-
M. Oğuz Mucurluoğlu
www.oguzmucurluoglu.com.tr AYKIRI
sıyla anladım ki “yıkılmak yok,
düşmeyeceksin, annen yetiştirdi
seni, dirayetli ve dimdik olma-
lısın” diyordu. Ve haklıydı da.
Teslim olmamaya karar verdim.
İn-cin top oynayan zifiri karan-
lıkta sokağa çıktım dizlerimin
üzerinde ve bin bir zorlukla. Ne
kadar bekledim hatırlamıyorum.
Nihayet bir çocuk geçti yolumu-
zu kesen diğer yoldan. Hemen
seslendim. Algılaması güç oldu
ama yaklaştı. Çocuğu, karşıdaki
evin kapısını çaldırıp gönderdim.
Karşı evdeki abi çıktı. Tuvalet
sorunum nedeniyle yardım iste-
dim kendisinden lâkin ilginçtir,
kendi çocuğunun pisliğinden eşliğinde. Ama artık o peynir
bile çekinirmiş. Durum böyle onundu…
olunca sadece pantolonumu
indirmesini rica ettim. Yaptı ve Koltuk yastıklarından birini
gitti. Dizlerimin üzerinde hare- Huysuz için yere yerleştirdim.
ket edebiliyor oluşumla beraber, Karnını doyurup yastığa yer-
yarı çıplaklığımla; tuvalet ihtiya- leşti. Doğalgaz sobalarının ısı
cımı karşılayabilir oluyordum bir derecelerini biraz zorlanarak da
nebze. olsa arttırıp yarı çıplak bir halde
bende üçlü koltuğa yerleştim.
Sıra karın doyurmaya gelmişti. Babamın beni öylece bırakıp
Buzdolabına gittim. Ağzımla aç- terk ettiği ilk saatler böylece
tım kapısını. Tenceredeki yemek noktalanmış oldu. Huysuz yas-
bana bakıyordu fakat, onu hazır- tıkta, ben koltukta uyuduk.
lamam mümkün değildi. Alabi-
leceğim mesafede maydanoz ve Babamın terk etmesiyle tek ba-
peynir vardı sadece. Taşıdım tek şına yaşadığım o ilk günü, onur
tek salona ağzımla. Ekmeğinde ve gururla söyleyebilirim ki peri-
alabileceğim bir yerde olması şanlık olarak tanımlanmayacak
büyük şanstı benim için. bir şekilde noktalamıştım.
Ziyafetin(!) böylesi işte.
Her adımım annemin bilgisi
Ardından sıra Huysuz’a gelmişti. dâhilindeydi. Annemle hep ileti-
Önce kapıyı açtım ve saldım şim içindeydik.
Huysuz’u dışarıya. O alışkındı
buna. Beni hiç yormadan, ihtiya- Ertesi gün yine kimsesiz..
cını giderip geri geldi. Ve karnını Sonraki günün sabahı uyan-
doyurması için peynir kâsesini dım. Yarı çıplak olduğumdan
ağzımla koydum önüne. Az önce rahatlıkla önce tuvalete gittim.
tıpkı onun gibi ben yiyordum o Huysuz’un da ihtiyacı giderildik-
peyniri, maydanoz ve ekmek
MELODİLER 55

ten sonra, bir önceki geceden

kalan ekmek ve maydanozla
karnımı doyurdum. Huysuz
peynirini yerken annemi arayıp
durumu bildirdim.

Telefon görüşmesinden sonra

güne, taksi çağırarak başladım.
Şoför abi, çıplaklığımı kapan-
masına yardımcı olduktan
sonra, tekerlekli sandalyemi
bagaja alıp beni de kucağında
arabasına bindirdi.

Babamın çay ocağına gittim.

Yoktu! Ortağı taksi ücretini öde-
di. Babamın nerede olduğunu
bildiğinden emindim, ama söy-
lemiyordu. Beni yine bir taksiye
bindirip gönderdi.

Halama gittim. Evde oldukları

kesindi. Fakat taksici abiye kapı
duvardı. Kolumda uğurum say-
dığım künyemi ücret karşılığı
vermek istediğimde “halden
anlarız kardeş, sorun değil”
diyerek taksimetreyi kapattı.
Halamlara yakın bir taksi du-
rağına beni teslim edip gitti.
Duraktaki abiler hemen kulü-
belerine aldılar beni. Durumu
anlattığımda onlar tarafından
şu sözü öğrendim “ana gibi yar,
baba gibi hıyar olmaz.”
Abilerden biri tekrar halamlara
gitti. Eniştem açmış kapıyı ve
beni tanımadığını söylemiş. Geri
dönen abi “yaşlı olmasaydı ke-
sin döverdim valla” dedi. Sonra
bir çözüm olması umuduyla ve
manevi bir baskı oluştursun diye
halamların müstakil bahçesine
beni bıraktılar ve gittiler. Akşam
soğuğunda bas bas bağırdım
“hala” diye. Lâkin nafileydi her
şey. Taksi durağından bir-iki
abi beni merak etmişler. Geri
geldiler. Baktılar ki yerimden bir
milim oynamamışım, geri aldılar
beni. Yine duraktaydım.
Babamı bulmalıydım. Tüm uğra-
şım bundandı. Bu yüzden he-
men anneme gitmiyor, annemin
bulunduğu adresi bilmezden
geliyordum.
Jandarma…
Bir süre sonra taksici abiler bir
karara vardılar. Ve beni aldıkları
gibi jandarmaya götürdüler. Ba-
bamı bulmaları mecburiyet oluş-
tursun diye de bırakıp gittiler.
Fakat jandarmalar babam yeri-
ne annemin adresini buldular.
Şaşırmıştım ama kendimi çabuk
toparlayıp onlara hissettirme-
den ve bir başka yeri aramam
gerekiyormuş gibi yardım alıp,
telefon ederek haber uçurdum
anneme. Ben jandarmaların ne-
zaretinde, bir suçlu gibi(tek fark
kelepçesizdim) annemin adresi-
ne gittim. Tabi ki annem yoktu.
Beni tekrar jandarmaya çektiler.
Yine akşam olmuştu. Babamı
bulamadılar. Bu yüzden o gece
bünyelerinde tutup sabah eve
göndereceklerini belirttiler. “Ha
gece ha sabah ne fark eder?
Şimdi gönderinde evimde rahat
uyuyayım bari” dedim. Kabul
ettiklerinde; “Evde yemek var
ama ekmek yok. Askerler beni
eve bırakınca karnımı doyurup
dönsünler lütfen” dedim. O da
kabul edildi. Ekmek aldılar ve
yine bir suçlu gibi, askeri araçla
eve getirdiler. Yemeği ısıtıp kar-
nımı doyurduktan sonra gider-
lerken; pantolon ve külotumu
çıkarmalarını istedim, sebebini
açıklayarak.
Tekrar yarı çıplak yalnızdım. Par-
don yalnız değildim. Huysuz’la
birlikteydim… İhtiyaçlarını
giderdikten sonra Huysuz, hiç
yanımdan ayrılmadı. Belli ki çok
özlemiş o gün beni.
Günün sonunda yatmadan
önce annemi aradım. Anlattım
son olanları. Tüm anlattıklarımı
dinledikten sonra, “Aferin sana
oğlum, seninle gurur duyu-
yorum, işte benim oğlum bu.
En olmadık durumlarda bile
ayaklarının üstünde durabilen
güçlü ve sağlam bir kişilik”
dedi. Sözünü kesip, “Anne, hiç-
bir zaman ayaklarımın üzerinde
durmadım ben, duramadım da.
Ömrümün sonuna kadar da
bunu gerçekleştiremeyeceğim.
Ben sadece dizlerimin üzerinde
durabiliyorum” dedim. Önce bir
kahkaha attı annem ve sonra
dedi ki; “Artık baban ortaya çık-
maz. Yarın teyzenle enişten seni
almaya gelecek. Şimdi yat ve
uyu. İyice dinlen.” Ve telefonları
kapattık karşılıklı.
Ertesi gün öğlene doğru eniş-
tem ve teyzem geldi. “Önce şu
çamaşırlarını değiştirelim” dedi
eniştem. “Peki” dedim. Sonra
Huysuz’u da alıp annemin gece-
kondusuna geri döndük.

Sevgili Arkadaşlar,

"Hürriyet Ankara" ekinde Fatih Tekeci’nin hazırlayıp okurlarına sunduğu “Burada Okur-Yazar” bölümünde; bundan böyle olabildiğince
her hafta Ankara’daki engellilerle ilgili sorunları ifade etmeye çalışacağım... "Engelimin Engelleri" Başlığıyla 1 Kasım 2013 tarihinden
itibaren ulaşmaya başlayan bölümde, bir parça ses olabilmek mutluluk verici olacaktır... Sevgiyle...

Ama şu Kız Kulesi’nin aklı olsa,
Galata Kulesi’ne varır.
Bir sürü çocukları olur.
Bedri Rahmi Eyüboğlu
Sevinme! Çünkü bu limanda kaybettiğim ilk gemi sen değilsin. Şunuda unutma; rıhtımda kalanı değil,
çekip gideni vurur fırtına! Küçük İskender
Mutlu insanlar; herşeyin en iyisine sahip olanlar değil, sahip olduklarını kaybetmeyecek kadar çok
sevenlerdir. Charles Bukowski
56 PASSAGE
Egemen Ünal

Ülkemizin, hatta dünyanın

en büyük klasik piyano
FAZIL SAY / “Mezopotamya Senfonisi No:2 Op:38 & Universe Senfonisi No:3 Op:43”

virtüözlerinden ve beste-
cilerinden birisi olan Fazıl
Say, 1970 ‘de Ankara ‘da
dünyaya geldi. Dudağındaki
sorun nedeni ile ve özellikle
doktorunun yönlendirme-
si ile melodika üflemeye
başlayan Say, yazar ve mü-
zikolog olan babası Ahmet
Say ve annesi Gürgün Say
‘ın da desteğiyle 4 yaşın-
dayken Mithat Fenmen’
den piyano dersleri almaya
başladı ve Fenmen ’le sekiz AYIN EN ÇOK SATAN
yıl boyunca, piyano, solfej YABANCI ALBÜMLERİ
ve teori çalıştı. 1982 yılında
Ankara Devlet Konserva-
tuarı’ na giren ve Üstün 1- Miley Cyrus/ Bangerz
Yetenekli Çocuklar için 2- Panic! At The Disco/ Too Weird
düzenlenen “Özel Statü” de To Live, Too Rare To Die
hızlandırılmış yoğun eğitim 3- Drake/ Nothing Was The Same
alan sanatçı, konsevatua- 4- Pusha T/ My Name Is My Name
rın piyano ve kompozisyon bölümlerini bitirirken Kamuran Gündemir(piyano) ve İlhan 5- Justin Timberlake/ The 20/20
Baranile(kompozisyon) ve Ertuğrul Oğuz Fırat(müzik stilleri) gibi çok değerli üç hoca Experience
ile çalışma fırsatı yakaladı. Armoni, kontrpuan, form bilgisi, analiz, enstrümantasyon, 6- Lorde/ Pure Heroine
orkestrasyon, antik modlar, Türk Müziği makamsal ve ritmik sistemleri, caz armonisi ve 7- Various Artists/ Soundtrack-
çağdaş müzik stilleri alanlarında birçok çalışma yapan Say, 1987 yılında konservatuar- Glee:The Quarterback
dan mezun oldu ve DAAD (Alman Akademik Değişim Servisi) bursuyla Almanya ’ya gitti
ve Duesseldorf ’taki Robert Schumann Enstitüsü ‘nde dünyanın önde gelen Schubert 8- Korn/ Paradigm Shift
yorumcularından birisi olan ABD ‘li piyanist David Levine ‘in öğrencisi oldu. 1991'de 9- Cassadee Pope/ Frame By
mezun olan usta, muhteşem kariyerine gerek öğretim üyesi olarak, gerekse dünyanın Frame
birçok ülkesinde konserler vererek devam etti. 10- Mayday Parade/ Monsters In
The Closet

Son yılların parlayan yıldızı Isabelle

Geffroy, nam-ı diğer Zaz’ın yeni
albümü “Recto Verso” geçtiğimiz
aylarda müzik marketlerdeki yerini
aldı. İlk albümüyle dünya çapında
1.3 milyonun üzerinde albüm sa-
tışına ulaşan Zaz’ ın hem ülkesi
Fransa, hem de dünyada büyük bir
hit haline gelen “Je Veux” şarkısının
da yazarı olan Kerredine Soltani
tarafından bestelenen albümün ilk
single ı “On Ira” yı albüm piyasaya
çıkmadan birkaç hafta önce dinle-
yicileri ile paylaşan Fransız şarkıcı,
yaz aylarından beridir kanalların AYIN EN ÇOK SATAN
yeniden gözdesi olmuş durumda. YERLİ ALBÜMLERİ
14 şarkıdan oluşan “Recto Verso”,
önceki albüm gibi yumuşak, doğal 1- Duman/ Darmaduman
ve iyi bir sounda sahip. Zaten Zaz’ 2- Ferhat Göçer / Kalbe Kiralık
ın muhteşem sesini ve performansı- Aşklar
nı anlatmaya bile gerek yok. Albümün çıkış ve açılış şarkısı “On Ira”, yaşamı ve sevgiyi
3- Mabel Matiz/ Yaşım Çocuk
içeren sözlere sahip, her yaş grubunun sevebileceği hızlı bir şarkı ve çok hoş bir klibi
4- Çeşitli Sanatçılar / Ayselin
ZAZ / “Recto Verso”

var. Hemen ardındaki “Come Ci Comme Ça” ve akordiyonun ön plana çıktığı albümün
5- Çeşitli Sanatçılar/ Türkçe Pop
4 no’ lu şarkısı “Tattends Quoi” de gerçekten enerjisi yüksek şarkılar. ”Recto Verso”
nun öne çıkan diğer şarkıları; “Toujours” insanı etkiliyor, “Si Je Perds” piyano tınılarıyla 150
duyguları hafiften harekete geçirirken, “Si” albümün en romantiği. Kapanış bölümünde 6- Selçuk Balcı/ Mila
yer alan şarkılardan “Qublie Loulou” ve “Nous Debout”de iyi şarkılar bence. Kısacası 7- Cem Adrian/ Şeker Prens ve
“Recto Verso” Zaz yapısı içeren hoş, pozitif ve renkleriyle dünyamızı süslemek için Tuz Kral
yapılmış bir albüm olmuş. Ülkemizde de 7 den 70 e sevilen ve geniş bir hayran kitlesi 8- Şevval Sam/ Tango
bulunan Fransız sanatçı Zaz’ ın bu yepyeni albümü “Recto Verso” yu almanızı öneririm. 9- Fettah Can/ Kalp Hastası
Daha önceden bu sesi hiç dinlemediyseniz eğer, çok şey kaçırmışsınız bence… 10- Çeşitli Sanatçılar/ Karadenize
Kalan
MÜZİK
egemen@metropolis.gen.tr
AYIN EN ÇOK DİNLENEN
ŞARKILARI
1- Taylor Swift/ Red
2- Kings Of Leon/ Supersoaker
3- Franz Ferninand/ Right Action
4- Phillip Phillips/ Where We Came
From
5- Ellie Goulding/ Burn
6- Gavin De Graw/ Best I Ever Had
7- Imagine Dragons/ Supersoaker
8- Lumineers/ Stubborn Love
9- Pink feat. Lily Allen/ True Love
10- Katy Perry/ Roar
AYIN EN ÇOK DİNLENEN
ROCK ŞARKILARI
1- Lorde/ Royals
2- Imagine Dragons/ Demons
3- Capital Cities/ Safe And Sound
4- Imagine Dragons/ Radioactive
5- Passenger/ Let Her Go
6- Avolnation/ Sail
7- Paramore/ Stil Into You
8- The Neighbourhood/ Sweater
Weather
9- Philip Philips/ Gone, Gone, Gone
10- The Lumineers/ Ho Hey
57
Uzun süredir merakla beklenen İngiliz
indie-rock/post punk topluluğu Arctic
ARCTIC MONKEYS / “AM”
Monkeys’ in beşinci albümü “AM”,
geçtiğimiz haftalarda piyasaya çıktı.
2002 yılında Sheffield da komşu olan
16 yaşındaki iki gencin (Alex Turner
ve Jamie Cook) gitar çalarak başladığı
macera önce Britanya sınırlarını aştı,
sonra da Avrupa ve dünyaya hızla yayıl-
dı. 2006 yılındaki ilk albümleri “Wha-
tever People Say I Am, That’ s What I’
m Not” ismini hızla duyurup İngiltere
de ödüller alırken, bir sene sonra
gelen “Favourite Worst Nightmare” ve
özellikle 2009 albümleri “Humburg”
ile tüm dünya onları tanıdı. Arctic Mon-
keys grubunu ilk defa dinleyenler onla-
rı yeni akım Brit-Pop grubu zannedebi-
lirler, ancak yakın zaman için The Strokes, biraz daha geriye 90 lara gidildiğinde Oasis
ve The Smiths, hatta 70 lerin The Beatles havasını insana hissettiriyor. Zaten bu kadar
kısa zamanda bu kadar tanınıyor olmaları da bunun bir göstergesi zaten. 60 lı yılla-
rın rock’n roll unu , 70 li yılların blues unu ve 80 lerin popunu 90 lı yılların alternatif
rock soundu ile birleştiren ve günümüze taşıyan İngiliz grup, bunu yaparken de gerek
enstrüman hakimiyeti, gerekse söz-beste ve şarkı trafiği açısından oldukça donanımlı
bir şekilde yapıyor. Gelelim 5. albüm “AM” a. Prodüktörlüğünü James Ford un yaptığı
albüm 12 şarkıdan oluşuyor ve yaklaşık 46 dakika. Albümden önce piyasaya tanıtılan
şarkılar; “R U Mine?”, “Do I Wanna Know?” ve “Why’d You Only Call Me When You’re
High?” grubun hayranları tarafından farklı tonlarda yorumlanmış ve “acaba grup kendi
özgün halinden kopup popüler dünyaya doğru yola mı çıkıyor?” sorusunu akıllara getir-
mişti. Ancak albüm tamamen ele alındığında zaten sürekli kendini geliştiren ve farklı
tarzlara sokabilen bir grup oldugunu bir kez daha gösteriyor dinleyicilerine. Zaten bu
sayede, yani kendi tarzını yaparak bu kadar popüler olmadılar mı? Müzikte taklitle bir
yerlere sanırım sadece bizim ülkede geliniyor. siz en iyisi Arctic Monkeys’ in yeni albü-
mü “AM” ı bir an önce edinin, hatta yoksa önceki albümleri de edinin…
Farklı imajıyla ve klipleriyle çok
konuşulan, özellikle Hannah
MILEY CYRUS / “Bangerz”
Montana karakteri ve ilk 3 al-
bümü ile de kendisine büyük
bir hayran kitlesi yaratmayı
başaran Miley Cyrus, 4. stüdyo
albümü “Bangerz” i geçtiğimiz
ay piyasaya çıkarttı. Hayranları
tarafından büyük bir merakla
beklenen albümün şarkı listesi-
ni twitter üzerinden hayranları
ile paylaşan Miley Cyrus, Mike
Will Made It, Pharrell Williams,
Future, Dr. Luke ve Will.I.Am gibi
isimlerle bir araya geldi. Uzunca
bir süredir hazırlanmakta olan
albüm için: “Sadece bir albüm
değil, dünyayı ele geçirmeyi
yansıtan bir şey” açıklamasını
yapan sanatçı, iddiasını ortaya
koydu. Albümde teknik ve kapak
tasarımı gibi alanlarda da müzik
dünyasında son zamanlarda en
çok konuşulan isimlerle çalışan
Miley, bununla da yetinmedi ve
başta Britney Spears olmak üze-
re birçok düete de yer verdi. 13 şarkıdan oluşan “Bangerz” ın öne çıkan şarkıları ise;
albümün açılış şarkısı olmakla birlikte en romantik şarkılarından biri olan “Adore You”,
hemen peşindeki iyi bir pop şarkısı “We Can’ t Stop”, tabii ki Britney’ in yer aldığı “SMS
(Bangerz)”, yine Nely nin yer aldığı “4x4”,”Wrecking Ball” ve son zamanlarda her yerde
duyduğumuz “Get Lucky” şarkısından tanıdığımız Pharrell Williams imzalı “
#GETITRIGHT”…
58
Atları Hatırlayın... Ve Sopayı
Kapın! / Bertell Ollman
Bertell Ollman, Gezi İsyanı-
nın hemen öncesinde, Mayıs
2013’te Türkiye’de verdiği kon-
feranslarda ve kendisiyle yapılan
röportajlarda bu soruyu sordu ve
yaşanan son büyük kriz bağla-
mında yanıtlar üretmeye çalıştı.
Ollman’ın günümüz krizini olduk-
ça çarpıcı olarak yorumlayarak
sonuçlara vardığı röportajlar, bu
kitapta önemli bir yer tutuyor.
Gezi Direnişi’ni adeta öngören
bu röportajlarda, Gezi Direnişi
(Occupy Taksim) ışığında kimi
genişletmeler ve değişiklikler yapıldı. Ollman’ın “Marksist bir
masa oyunuyla sosyalist fikirleri öğretme denemelerim” dediği
"Sınıf Mücadelesi" oyunu da röportajlardan birinin konusunu oluş-
turuyor. Kitabın sonraki bölümlerinde, emperyalizmden piyasa
sosyalizmine, akademik özgürlükten sosyalist pedagojiye uzanan,
farklı fakat birbiriyle ilişkili konuların daha sistematik bir analizini
sunan, daha eski üç ayrı röportajı içeriyor.
[ Yordam Kitap ]
Beyoğlu’nun En Güzel Abisi /
Ahmet Ümit
"Aşk, yaşamı; cinayet, ölümü
sıradanlıktan kurtarır." Yılbaşı
gecesi işlenen bir cinayet...
Tarlabaşı’nın arka sokaklarında
bulunan bir erkek cesedi. Öldü-
rülmüş erkeklerin en yakışıklısı,
belki de en kötüsü. Karanlık sır-
ların ortaya çıkardığı utanç verici
bir gerçek. Gururlarının kurbanı
olmuş erkekler, onların hayatları-
nı yaşamak zorunda olan kadın-
lar. Bu cinayetler yatağında, bu
kötülükler bahçesinde, bu insan
eti satılan can pazarında ma-
sumiyetini korumaya çalışan bir adam. Bir zamanlar İstanbul’un
en gözde yeri olan Beyoğlu’nun hazin hikâyesi. Karanlık... Soğuk
havayla iyice ağırlaşan bir karanlık. Uzaklardan şarkılar geliyor
kulağına, neşeli kadın çığlıkları, ayarını yitirmiş sarhoş naraları,
biri küfrediyor belki ana avrat, belki ağlıyor biri hıçkıra hıçkıra,
belki biri sessizce ölüyor bu gürültünün, bu hengâmenin ortasın-
da. Umurunda değil. Hepsinden sıyrılmış, sadece öfke... Nereye
gittiğini bilmeden yürüyor, nefret tarafından kuşatılmış olarak.
Kıskançlık denen o canavar, çelikten pençesine almış yüreğini,
habire sıkıyor. “Kadınlar,” diyor bir ses zihninin derinliklerinden...
“Kadınlar, onlarla oynayamazsın... Oynadığını zannedersin ama
bir de bakmışsın, asıl oyuncak sen olmuşsun.” Hayatına giren
kadınların yüzleri beliriyor sokağın zemininde. Birer birer düşüyor
görüntüleri ayaklarının dibine. Hepsinin boynu bükük, hepsinin
gözlerinde keder. Hepsi üzgün... Aldırmıyor, bir su birikintisiymiş
gibi basıp geçiyor üzerlerinden ama yeniden düşüyor görüntüler
zemine. “Kadınlar,” diyor o ses yine, “Kadınlardan asla kurtula-
mazsın, hayaletleri hayatın boyunca seni takip eder.”
[ Everest Yayınları ]
PASSAGE
Mavi Bir Rengin Tarihi /
Michel Pasotureau
Antik Roma'da barbarların, ya-
bancıların rengidir, Antikçağ'da
renk bile sayılmaz, Antik
Yunan'da hiçbir metinde adı
geçmez, öyle ki bazı filologlar
Yunanlıların maviyi göremedikle-
rini bile düşünürler, Ortaçağ'da
Katolikler adını bile anmazlar...
Sonra birden her şey değişir.
Mavinin Avrupa toplumlarındaki
tarihi inanılmaz bir yön değiştir-
meyle yazılmıştır: Başka deyişle,
yerden göğe yükselir adeta. Mic-
hel Pastoureau'nun bu şaşırtıcı
çalışması, Antikçağ ve Ortaçağ toplumlarından Modern Çağ'a ka-
dar, söz dağarcıkları, kumaşlar, giysiler, semboller, günlük yaşam,
din ve sanat üzerinden mavi rengin toplumsal alandaki evrimini
inceliyor. Eskiden Avrupa'da hor görülen bir renkken, bugün nasıl
açık ara en sevilen renk mertebesine eriştiğini tüm sosyolojik ve
psikolojik yönleriyle mercek altına alıyor. Pastoureau, renklerin de
bir tarihi ve hayatı olduğunu, mavinin heyecan verici macerasıyla
gözler önüne seriyor.
[ Can Yayınları ]
Başka Bir Dünya Mümkün /
David Mcnally
Kanada-Toronto’daki York
Üniversitesi’nde siyaset bilimi
profesörü olan David McNally, bu
kitabında, Meksika’nın Chiapas
Dağları’ndan ABD’deki Seattle
sokaklarına uzanan umut verici
yeni toplumsal hareketleri ince-
liyor. Daha iyi bir dünya hayali,
sokaklarda yürüyüş yapıyor,
marşlar söylüyor, barikatlar ku-
ruyor ve baskıya meydan okuyor.
Macnally bu hareketlerin, her
zaman olduğu gibi, dünya çapın-
da umudu canlandırdığını vurgu-
luyor. Ezilenlerin her başkaldırısıyla umut yükseliyor: Ekvador’da
Yerliler hükümete karşı ayaklanırken yüz binler elektriğin özelleş-
tirilmesine karşı Porto Riko’da genel greve gidiyor; emekçilerin ve
Yerlilerin isyanı Bolivya’da suyun özelleştirilmesi saldırısını geri
püskürtüyor; Güney Afrikalı işçiler yoksulluğa karşı grev yapıyor;
Nijeryalı işçiler yakıt ve ulaşım zamlarına karşı kitlesel gösteriler
örgütlüyor; milyonlarca Hintli işçi “küreselleşme, özelleştirme ve
liberalleşmeye” karşı ayaklanıyor; Kolombiya’da dayatılan “neo-
liberal model”e karşı greve gidilirken İtalya’nın, Cenova kentinde
sokaklar hareketleniyor, Paris’te ve diğer Fransız kentlerinde
yaşam durdurularak işverenlerin genç işçileri kapı dışarı etmesini
kolaylaştıran yasanın geri çekilmesi talep ediliyor. Kısaca, gerçek
demokrasi, tam eşitlik ve yaşamaya değer bir hayat için verilen
mücadele her yerde sürüyor
[ Yordam Kitap ]
İçinde bulunduğum durumu kimseye anlatamam, sen de an-
lamazsın. Ben bile anlamıyorum ki başkasına nasıl anlatırım!
Franz Kafka
KİTAPLIK
Veba / Albert Camus
Keskin bir gözlem gücünün des-
teklediği arı bir bilinçle yazılmış
olan Veba, yalnızca XX. yüzyılın
değil, bütün bir insanlık tarihi-
nin ortak bir sorununa değinir:
felaketin yazgıya dönüşmesi.
Çağının önde gelen düşünürle-
rinden Nobel ödüllü yazar Albert
Camus'nün hiçbir yapıtında
böylesine acı bir yazgı, böylesine
şiirsel bir dille ele alınmamıştır.
Veba, insanın ve aydınlığın şiiri-
dir. Bu şiirde renkler alabildiğine
koyu, ancak yazarın sesi o denli
umut doludur. Beklenmedik bir
boyuta ulaşan veba salgını, tüm Oran kenti sakinlerini önce umut-
suzluğa boğar, ardından Doktor Rieux, Tarron ve Grand'ın göster-
dikleri dayanışma örneği, başta yetkililer olmak üzere, herkes için
güç ve umut kaynağı olur. İşte Albert Camus'nün insana bakışı ve
inancı, bu noktada karşımıza çıkar. Camus, okurlarını, ortadan
kaldıramayacağını bile bile vebayla savaşan Doktor Rieux'ün kişi-
liğinde, dünyanın saçmalığını, yenilginin sonu gelmeyeceğini bile
bile kötülüklere karşı çıkmaya, yaşama anlam katmaya çağırır.
[ Can Yayınları ]
Walter Benjamin ya da Bir
Devrimci Eleştiriye Doğru /
Terry Eagleton
Walter Benjamin‘e her dönem-
de duyulan yoğun ilgi ile, onun
bir muamma gibi örülmüş
eserlerini derinliğine kavrama
arzusu arasında her zaman bir
paralellik görülmez. Nitekim
Terry Eagleton‘ın bu kitabı da,
birçok yorumcunun becereme-
diği şekilde sistematik bir çer-
çeve oluşturmaya çalışmaktan
ziyade, Benjamin‘in ruhundan
geçenlere şöyle bir dokunabilme
çabasıdır. Kitabın birinci kısmı,
Benjamin‘de bulunan üç esas temaya eğilir: Barok alegori, kültü-
rel nesnenin metalaşması ve tarihe kurtarıcı bir müdahale olarak
devrim anlayışı. İkinci kısımdaysa bir devrimci eleştiri ortaya
koymanın sorunları ve imkanları ele alınmaktadır. Yazar şöyle der:
“Benim bu kitabı yazmamın en basit sebebi, bize karanlık zaman-
larda tarihi yarıp geçecek olanların en alttakiler ve görünmeyenler
olduğunu öğretmiş bulunan Walter Benjamin‘e saygı ve bağlılığı-
mı sunmaktır.”
[ Agora Kitaplığı ]
Hiç kimse aklından çıkartmamalı, her savaş bir ölüm ferma-
nıdır. Yenenler de yenilenler de savaşların dışında kalanlar da
aynı yıkımdan kurtulamazlar. Sanat insanların dünyaya bağlılı-
ğının, sevincinin büyük türküsüdür. Geçek sanat, yalanın, tüke-
tici oburluğunun, zulmün, şiddetin, bitip tükenmeyen anlamsız
savaşların, bütün kötülüklerin karşısındadır. O, her çağdaki çar-
pıklıklara karşı savaşım vermiştir. Çünkü ne olursa olsun her
biçim savaşın birinci işi başkaldırıdır. Yaşar Kemal
Sesini değil, sözünü yükseltmeli insan. Çünkü gökgürültüleri
değil, yağmurlardır yaprakları yaşatan. William Shakespeare
59
Kraken / China Mieville
Londra Doğal Tarih Müzesi’ndeki
Darwin Merkezi’nde, uzman
olarak çalışan Billy Harrow,
merkezin en değerli, nadide türü
olan Architeuthis dux’u –bilinen
adıyla Dev Mürekkep Balığı’nı–
tanıtma amaçlı bir müze turu
yapmaktadır. Ancak Billy’nin
turu, Dev Mürekkep Balığı’nın
aniden, akıllara durgunluk ve-
rerek sırra kadem basmasıyla,
beklenmedik biçimde yön de-
ğiştirir. Çok geçmeden bu olay,
varlığı bugüne kadar görmezden
gelinmiş gizemli ve etkili güçlerin
ölümüne mücadelesini gün yüzüne çıkartır. İnsanlığın varoluşun-
dan bile eskilere dayanan, Dev Mürekkep Balığı’na tapanların
tarikatı: Tanrı Kraken Kilisesi; Zavallı kurbanlarının derisine
mürekkep olarak nüfuz eden acımasız bir yeraltı dünyası lideri:
Dövme; Londra’nın, büyücülükle mücadele eden başarılı birimi:
KTSB; Yardımcı ruhlar sendikasının, Eski Mısır’dan kopup gelmiş
bir ruh olan lideri: Wati; Ölümünden sonra da var olmaya devam
eden, Londra’nın en büyük büyücüsü Grisamentum; Ezelden beri
var olan bir adam ve bir çocuğun bir araya gelerek oluşturduğu
dehşet verici ve karizmatik, şeytani ikili: Goss ve Subby… Fantas-
tik edebiyat alanının en saygın ödülü olarak kabul edilen Arthur
C. Clarke ödülünü üç kez kazanan tek yazar olan China Miéville,
Kraken’de garip, karanlık, ürkütücü bir kent öyküsü anlatıyor.
Kraken’deki Londra, suçluların, polislerin, tarikat üyelerinin, büyü-
cülerin ve kâhinlerin, yaklaşan sonun gölgesinde mücadele ettiği,
efsane ve büyülerin gizemli sularında yüzen tekinsiz bir metropol
olarak karşımıza çıkıyor.
[ Yordam Kitap ]
Hakikat Kazanacak! /
Tarık Ali
“Sevgili dost, sevgili yoldaş
Nâzım Hikmet,
“Sen öleli çok oldu, biliyorum.
İkimiz de ölümden sonra herhan-
gi bir şey olduğuna inanmıyoruz,
o yüzden öyle bir buluşmayı
hayal etmek bile aptalca. Senin
kemiklerin Moskova’daki me-
zarında gömülü. Ama bir gün
nâşın ülkene dönecek. Bir gün.
Gömülmek isteyeceğin yere.
Gezi Parkı’nda mütevazı bir
mezarın olacak belki… “Şimdi
bu yıl, 2013’te, senin ülkende,
iktidara seçimle gelen bir demagog, seçimin kendisine yurttaşla-
rının çıkarlarını ayaklar altına alma hakkını verdiğini sandı. Fakat
balonu İstanbul’da patladı. Bu şehrin yurttaşları kendi parklarının
yıkılması kararına meydan okudular ve kendilerinin söylediği gibi,
ufacık bir fidandan dev bir ağaç yetişti… “Sevgili Nâzım Hikmet,
eğer bu isyana sen de tanık olsaydın, kalemin hemen burada
uygulanan vahşetlere karşı işlemeye başlardı ve yazdığın her yeni
şiirin, internetten çabucak eylemcilere ulaşırdı; onlar da senin
şiirlerini gür seslerle birbirlerine ve bütün dünyaya okurlardı…
“Mücadele asla sona ermedi. Bu yüzden sana bir süre sonra yeni
ve daha uzun bir mektup daha yazabilirim, haberin olsun.”
[ Agora Kitaplığı ]
Türkiye’nin ilk ve tek
Blues festivali
24. kez Anadolu
yollarında!

Jimmy Burns
Blues Efsaneleri
Blues Festival 24’te
Tam 23 yıldır Anadolu’nun her köşesine Blues müziğini taşıyan Türkiye’nin ilk
ve tek Blues Festivali 1 Kasım – 26 Kasım tarihleri arasında 17 farklı şehirde
unutulmaz 17 konserle Blues ruhunu şehirlere getiriyor.

Joe Louis Walker Katherine Davis

Blues Festival 24 ile Birlikte Hayata, bu yıl
da Blues müziğinin önemli isimlerini ağırla-
maya devam ediyor.
Festival sahnesine bu sene 60’lardan bu
yana sayısız Blues, Gospel ve R&B albümü-
ne imza atarak Blues Müzik ödülünü bir
çok kere göğüsleyen gitarist ve söz yazarı
Joe Louis Walker, Delta’ya uzanan köklerini
çağdaş Blues ve Soul ile harmanlayarak
Blues müziğin günümüzdeki en etkin temsil-
cilerinden biri haline gelen Jimmy Burns ve
ona bu performansta eşlik edecek sanatçı,
olağanüstü sesini ailesinden aldığı müzis-
yenlik geleneğiyle birleştirerek kendine özgü
güçlü ve kalıcı tarz yaratan Katherine Davis
olacak.  coşkusunu, 24. kez tüm Türkiye ile birlikte
Efes Pilsen’in hayata geçirdiği Blues Festi-
valini, alkol firmalarının etkinliklere sponsor
olamaması nedeniyle Pozitif Live gerçek-
leştirecek. Büyük bir miras devralan Pozitif
Live, 17 ilde Blues coşkusunu tüm Türkiye
ile birlikte yaşama heyecanında...
23 yıldır Anadolu’nun dört bir yanına Blues
müziği götüren Türkiye’nin ilk ve tek Blues
festivali Efes Pilsen Blues Festival, bu yıl
itibariyle Pozitif Live tarafından “Blues Fes-
tival” adıyla düzenlenecek. Festival Blues
paylaşmak için 1 Kasım’da Denizli’den yola
çıkacak. 26 Kasım 2013’e kadar Antalya,
Konya, Kayseri, Mersin, Adana, Hatay,
KKTC, Gaziantep, Diyarbakır, Trabzon, Sam-
sun, Eskişehir, Bursa, Balıkesir, Çanakkale
ve Edirne olmak üzere 17 il gezecek. Dünya
çapında ünlü ve ödüllü Blues sanatçılarını
Türkiye’de ağırlayacak Blues Festival 24,
bu yıl da sevenleri ile birlikte unutulmaz bir
Blues deneyimi paylaşacak.
 sonbahar
dolu dolu
geçti

Bayındır Sokak No:7 06130

Çankaya / Ankara
Tel: (0312) 433 97 99
www.passagepub.com
Biz dünyayı değiştirmek istedik ama
olmadı, ama dünya da bizi değiştiremedi.
Hayallerim var, ütopik dedikleri
düşüncelerim var. İnsanlığın daha adil,
güzel bir dünyada yaşamaya hakkı olduğuna
inanıyorum. Bütün insanların kardeş
olduğuna inanıyor, ırkları küçümsüyorum.
Ben muhalifim, onun için Beşiktaş’ın
ÇARŞI grubundan yanayım,
her şeye karşı.

Tuncel Kurtiz