ใบงำน แนะนาระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................

สมกำรเชิงเส้นสองตัวแปร Ax +By+C=0 เมื่อ A <0 และ B< 0 นิยมจัดสมการ ใหม่ให้อยู่ในรูป ที่สะดวกในการแทนค่า x เพื่อหาค่า y ดังนี้
จาก Ax + By + C = 0 เมื่อ A =0
จะได้ By = - Ax-C
A C
ดังนั้น y  x
B B
A C
ถ้าให้ a  และ b   จะได้สมการเชิงเส้นสองตัวแปรที่อยู่ในรูป y = ax +b
B B
เมื่อ a และ b เป็นค่าคงตัว และเรียก a ว่าสัมประสิทธิ์ของ x

คำชี้แจง : จงเขียนสมการต่อไปนี้ให้อยู่ในรูป Ax + By + C=0 พร้อมทั้งหาค่า A, B และ C

1) 3x +7y+1 =0 2) 2y = 4x +3
วิธีทำ จาก 3x+7y+1 = 0 วิธีทำ จาก 2y = 4x+3
จะได้ 2y – 4x – 3 = 0

ดังนั้น A = 3 ดังนั้น A = -4
B=7 B = 2
C=1 C = -3

3. 1 x  2 y  5 4. 4 x  2 y  5
3 3 3
1
วิธีทำ จาก x  2y  5 วิธีทำ จาก 4 x  2 y  5
3 3 3
1 2 5
จะได้ x  2y  5  0 จะได้ 4 x  y 0
3 3 3

ดังนั้น A = 1 ดังนั้น A = - 4
3
2
B = -2 B = 
3

C = -5 C = 
5
3
ใบงำน แนะนาระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................

คำชี้แจง : จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้
1. จงเขียนกราฟของสมการ 3x + y = 4
วิธีทำ จัดสมการ 3x + y = 4
จะได้ 3x + y = 4
y = 4 - 3x

คาตอบของสมการคือ
x 0 1 -3

y 4 1 -5

กราฟของสมการ 3x +y = 4 เป็นดังนี้
นา (x,y) ซึ่งเป็นคู่อันดับที่ได้ค่าของ x และ y จากตารางทั้ง 2 มาเขียนกราฟจะได้
2. จงเขียนกราฟของสมการ 3x - 2y - 6 = 0
วิธีทำ จากสมการ 3x - 2y - 6 = ()
- 2y - 6 = 3x
3
y x 3
2

คาตอบของสมการคือ
x -2 0 2
y -6 -3 0
กราฟของสมการ 3x - 2y - 6 = 0 เป็นดังนี้

3. จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้ลงบนแกนคู่เดียวกัน
(1) y = -2 (2) y - 1
วิธีทำ เขียนกราฟของสมการ y=-2 และ y = 1
คาตอบคือ
y=-2 -2 0 2
y=1 1 1 1
เขียนกราฟของสมการ y=-2 และ y=1 ได้ดังนี้
4. จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้ลงบนแกนคู่เดียวกัน
(1) 4y - 24 = 0 (2) 3 - 2y = - 3
วิธีทำ จากสมการ 4 y  24  0

จะได้
4 y  24
24
y
4
y6

3  2 y  3
จากสมการ 2 y  6
y3

คาตอบของสมการคือ
x -2 0 2
y=6 6 6 6
y=3 3 3 3
กราฟของสมการ 4 y  24  0 , 3  2 y  3 ได้ดังนี้

y=6

y=3
6. จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้ ลงบนแกนคู่เดียวกัน
(1) x = 3 (2) x = -2
วิธีทำ
คาตอบของสมการคือ
y -4 0 4
x=3 3 3 3
x = -2 -2 -2 -2
กราฟของสมการ x = 3 และ x = -2 ได้ดังนี้

X = -2
X=3
7. จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้ ลงบนแกนคู่เดียวกัน
(1). 2x – 3 = 0 (2). 3x - 2 = -5
วิธีทำ จากสมการ 2x – 3 = 0
3 1
จะได้ x หรือ x 1
2 2
1
คาตอบของสมการ 2x – 3 = 0 หรือ x 1
2
1 1 1 1
x 1 1 1 1
2 2 2 2

y -2 0 2
จากสมการ 3x – 2 = -5
จะได้ 3x = -3
X = -1
คาตอบของสมการ 3x -2 = -5 หรือ x = -1
X=-1 -1 -1 -1
y -2 0 2
1
กราฟของสมการ 2x – 3 = 0 หรือ x 1 และ 3x – 2 = -5 หรือ x = - 1เป็นดังนี้
2

3x -2 = -5 3x -3 = 0
ใบงำน แนะนาระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................
คำชี้แจง : จงเขียนกราฟของสมการ ในแต่ละข้อต่อไปนี้บนแกนคู่เดียวกัน และหาจุดตัด
1
(1) 3x +2 = 14 (2) 3 x  5 (3) y - 8 = -10 (4) 5 +2y = 9
2
วิธีทำ จากสมการ
จากสมการ
3 x  2  14
จะได้ 3 x  12 y  8  10
จะได้
x4 y  2

จากสมการ จากสมการ
1 5  2 y  9
3 x  5
2 จะได้ 2y  4
จะได้ x  2
1 y2
2
1
x  2
2

เขียนกราฟได้

1
x  2
2 x4

y2

y  2

1
จุดตัดของกราฟของสมการ 3x + 2 = 14, 3 x  5 , y - 8=-10, 5 + 2y = 9 คือ
2
(4, -2), (4, 2), (- 2 1 ,-2) และ (- 2 1 ,2)
2 2
ใบงำน แนะนาระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................
1. คำชี้แจง : จงเขียนกราฟของสมการ ในแต่ละข้อต่อไปนี้บนแกนคู่เดียวกัน
(1) y = x (2) y = x + 3
วิธีทำ คาตอบของสมการคือ
x -2 0 2
y=x -2 0 2
y=x+3 1 3 5
กราฟของสมการ y = x, y = x + 3 เป็นดังนี้

y =x+3

y =x
2. คำชี้แจง : จงเขียนกราฟของของสมการ ในข้อต่อไปนี้โดยใช้แกนคู่เดียวกัน
(1). y = 3x (2). 3x – y = 2 (3). 2y - 6x = 4
วิธีทำ จากสมการ 3x – y = 2
จะได้ y = 2 - 3x
y = 3x - 2
จากสมการ 2y - 6x = 4
จะได้ 2y = 6x + 4
y = 3x + 2
กราฟของสมการ y = x , y = 3x - 2 และ y = 3x + 2 เป็นดังนี้
x -1 0 1
y = 3x -3 0 3
y = 3x - 2 -5 -2 1
y = 3x + 2 -1 2 5
กราฟของสมการเป็นดังนี้

y = 3x + 2

y = 3x

y = 3x - 2
3. คำชี้แจง : จงเขียนกราฟของของสมการ ในข้อต่อไปนี้โดยใช้แกนคู่เดียวกัน
(1). y = 3x (2). y = -3x - 2
วิธีทำ
x -1 0 1
y = 3x -3 0 3
y = -3x - 2 1 -2 -5

กราฟของสมการ y=3xและ y=-3x-2เป็นดังนี้

y = 3x

y = -3x - 2

 1 
จุดตัดของกราฟทั้งสอง คือ   , 1
 3 
4. คำชี้แจง : จงเขียนกราฟของของสมการ ในข้อต่อไปนี้โดยใช้แกนคู่เดียวกันและหาจุดตัด
(1). y = x + 1 (2). y = -2x + 1 (3). y = - 1 x + 1
2

วิธีทำ กราฟของของสมการ y = x + 1, y = - 2x + 1, y=-1x+1

2
x -2 0 2
y= x+1 -1 1 3
y = - 2x + 1 5 1 -3

y= -1x+1 2 1 0
2
กราฟของสมการคือ

y = -2x + 1

y = -1x + 1
2

y=x+1
5. คำชี้แจง : จงเขียนกราฟของของสมการ ในข้อต่อไปนี้โดยใช้แกนคู่เดียวกัน
y  2x
(1). y - 2x = 0 (2). 1 (3). 2y + 6x = 6
3

วิธีทำ จากสมการ y - 2x = 0
จะได้ y = 2x
จากสมการ
y  2x
1
3
y  2x  3
y  2x  3
จากสมการ 2y + 6x = 6
2y = -6x + 6
y = -3x + 3
คาตอบของสมการ คือ
X -1 0 1
y = 2x -2 0 2
y = 2x + 3 1 3 5
y = -3x + 3 6 3 0
กราฟของสมการ y = 2x , y = 2x + 3, y = -3x + 3 เป็นดังนี้

y = 2x + 3

y = -2x

y = -3x + 3
ใบงำน แนะนาระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................

การหาจุดตัดบนแกน X และแกน Y ของกราฟสมการเชิงเส้น 2 ตัวแปรอาศัยหลักการ ดังนี้

1. กราฟจะตัดแกน Y ที่จุดr=0 เสมอ
2. กราฟจะตัดแกน x ที่จุดy = 0 แสมอ
การตรวจสอบว่าจุดที่กาหนดอยู่บนกราฟของสมการที่กาหนดหรือไม่
ถ้าจุด (a, b) ใด ๆ อยู่บนเส้นตรง L เมื่อแทน x ควย a และแทน ด้วย 6 ในสมการ เส้นตรง L แล้วจะทาให้สมการเป็นจริง แต่ถ้าแทน x ด้วย
a แล้ว สมการไม่เป็นจริงแสดง ว่า จุด (a, b) ไม่อยู่บนเส้นตรง

คำชี้แจง : จงพิจารณาสมการเชิงเส้นสองตัวแปรแต่ละคู่ต่อไปนี้มีกราฟเป็นเส้นตรงที่ขนานกันหรือตัดกัน

1. 2x + 3y - 5 = 0 และ -6X - 9y + 8 = 0
วิธีทำ เนื่องจากสมการ x - 2y = 5 และ 2x – y = 3
เขียนให้อยู่ในรูป y = ax + b
2 5 2 8
ได้เป็น y   x และ y  x
3 3 3 9
2
จะเห็นว่าสัมประสิทธิ์ของ x เท่ากันคือ 
3
ดังนั้น กราฟของสมการทั้งสองจะเป็นเส้นตรงที่ขนานกัน

2. X - 2y =5 และ 2x - y=3
วิธีทำ เนื่องจากสมการ x - 2y = 5 และ 2x – y = 3
เขียนให้อยู่ในรูป y = 3x + b
1 5
ได้เป็น y x และ y = 2x - 3
2 3
1
จะเห็นว่าสัมประสิทธิ์ของ x เป็น และ 2 ซึ่งไม่เท่ากัน
2
ดังนั้น กราฟของสมการทั้งสองจะเป็นเส้นตรงที่ตดั กัน
ใบงำน การแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................

การแก้ระบบสมการเชิงเส้นโดยการแทนค่าตัวแปรนั้น มีหลักการทาง่าย ๆ คือ จัดสมการในรูปตัวแปรตัวใดตัวหนึ่ง แล้วไปแทนค่าลง

ในอีกสมการหนึ่ง แล้วดาเนินการแก้สมการโดยใช้สมบัติการเท่ากันของจานวน จริง พอสรุปเป็นขั้นตอนได้ดังนี้
ขั้นที่ 1 จัดสมการในรูปตัวแปรตัวใดตัวหนึ่ง
ขั้นที่ 2 นาสมการที่จัดไปแทนในสมการอีกสมการหนึ่ง
ขั้นที่ 3 แทนค่าเพื่อหาค่าของตัวแปรที่เหลือ
ขั้นที่ 4 ตรวจสอบคาตอบ

13 x  y  5 ①
1. คำชี้แจง : จงแก้ระบบสมการ
8x  y  5 ②

วิธีทำ
ขั้นที่ 1 จัดสมการในรูปตัวแปรตัวใดตัวหนึ่ง
จาก 13x  y  5
นา 13x มาลบออกทั้งสองข้างของสมการ; y  5  13x ③
ขั้นที่ 2 นาสมการที่จัดไปแทนในสมการอีกสมการหนึ่ง
แทนค่า y = 5 – 13x ในสมการที่ ② จะได้ 8x +5 -13x = 5
-5x + 15 = 5
นา 5 มาสนทั้งสองข้างของสมการ ; -5x + 5 – 5 = 5 -5
- 5x = 0
5 x 0

นา -5 มาหารทั้งสองข้างของสมการ จะได้ 5 5
x0
ขั้นที่ 3 แทนค่าเพื่อหาค่าของตัวแปรที่เหลือ
แทนค่า x = 0 ในสมการที่ ③ จะได้
y  5  13 0 
y  50
y5
ขั้นที่ 4 ตรวจสอบคาตอบ
แทน x = 0 และ y = 5 ในสมการที่ ①และ ②
แทนในสมการที่ ① จะได้
13  0  5  5
05 5 สมการเป็นจริง
55
แทนในสมการที่ ②จะได้
8 0  5  5
055 สมการเป็นจริง
55
ดังนั้น คาตอบของระบบสมการคือ (0, 5)
2. คำชี้แจง : จงแก้ระบบสมการ x+ 3y = 10 →①
x+5 = 12 →②
วิธีทำ
ขั้นที่ 1 จัดสมการในรูปตัวแปรตัวใดตัวหนึ่ง
จาก x + 3y = 10 →①
นา 3 มาลบออกทั้งสองข้างของสมการ; x = 10 – 3y →③
ขั้นที่ 2 นาสมการที่จัดไปแทนในสมการอีกสมการหนึ่ง
แทนค่า x = 10 - 3y ในสมการที่ ② จะได้ 10 – 3y + 5y = 12
10 + 2y = 12
นา -10 มาบวกทั้งสองข้างของสมการ ; (-10) + 10 +2y = (-10) + 12
2y = 2
2y 2

นา 2 มาหารทั้งสองข้างของสมการ จะได้ 2 2
y 1
ขั้นที่ 3 แทนค่าเพื่อหาค่าของตัวแปรที่เหลือ
แทนค่า y = 1 ในสมการที่ ③ จะได้ x = 10 – (3)(1)
x = 10 - 3
x=7
ขั้นที่ 4 ตรวจสอบคาตอบ
แทน x = 1 และ y = 1 ในสมการที่ ① และ ②
แทนในสมการที่ ① จะได้ 7 + (3)(1) = 10
7+ 3 = 10
10 = 10. สมการเป็นจริง
แทนในสมการที่ ② จะได้ 7+ (5X1) = 12
7 + 5 = 12
12 = 12 สมการเป็นจริง
ดังนั้น คาตอบของระบบสมการคือ (7 , 1)
3. คำชี้แจง : จงแก้ระบบสมการ x+y = 15
xy = 34
วิธีทำ x+y = 15 →①
xy = 34→②
ขั้นที่ 1
จาก ① จัดรูปใหม่ได้ y = 15 – x →③
ขั้นที่ 2
แทนค่า y ในสมการที่ ② จะได้ (x)(15 – x) = - 34
15x -x2 = -34
จัดรูปใหม่ – x2 + 15x + 34 = 0
นา -1 คูณทั้งสองข้างของสมการได้; x2 - 15x - 34 = 0

(x – 17)(x+ 2) = 0

ดังนั้น x - 17 = 0 หรือ x+ 2 = 0

x = 17 หรือ x =-2
ขั้นที่ 3 แทน x = 17 ในสมการ ③ จะได้ y = 15 - 17
y = -2
แทน x = -2 ในสมการ ③ จะได้ y = 15 - (-2)
y = 15 +2 = 17
ขั้นที่ 4 ตรวจสอบคาตอบ
แทน x = 17 ,y = - 2 ในสมการ ①และสมการ ②
แทนในสมการที่ ①จะได้ 17 + (-2) = 15
15 = 15 สมการเป็นจริง
แทนในสมการที่ ②จะได้ (17)(-2) = -34
-34 = -34 สมการเป็นจริง
แทน x=-2, y = 17 ในสมการ ①และสมการ ②
แทนในสมการที่ ① จะได้ -2+ 17 = 15
15 = 15 สมการเป็นจริง
แทนในสมการที่ ②จะได้ (-2)(17) = - 34
-34 = -34 สมการเป็นจริง
ดังนั้น คาตอบของระบบสมการคือ (17, -2) และ (-2, 17)
4. คำชี้แจง : จงแก้ระบบสมการ
y  x2  2x  1  ①
y  x 1 ②

วิธีทำ ขั้นที่ 2
จาก สมการที่ ①ในสมการที่ ②
x2  2x  1  x  1
x 2  3x  1  1
จะได้
x 2  3x  0
x  x  3  0
ดังนั้น x = 0 หรือ x+3 = 0 จะได้ x = 0 หรือ x = - 3
ขั้นที่ 3 แทน x=0 ใน ①จะได้
y  02   2   0   1
 0  0 1
1
คาตอบของระบบสมการคือ (0, 1)
แทน x = - 3 ใน ①จะได้
y   32   2   3  1
 9   6   1
4
คาตอบของระบบสมกาคือ (-3, 4)
ขั้นที่ 4 ตรวจสอบคาตอบ
แทน x=0 y=1ในสมการ ①และสมการ ②
แทนในสมการ ①จะได้
1  02   2   0   1
1  0  0 1 สมการเป็นจริง
11
แทนในสมการ ②จะได้
1 0  1
สมการเป็นจริง
11
แทน x = -3, y= 4 ในสมการ ①และสมการ ②
แทนในสมการ ①จะได้
4   32   2   3  1
4  9   6   1 สมการเป็นจริง
44
แทนในสมการ ②จะได้
4   3  1
สมการเป็นจริง
11
ดังนั้น คาตอบของระบบสมการคือ (0, 1) และ (-3, 4)
ใบงำน การแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................

คำชี้แจง : จงแก้ระบบสมการ
1. 3x + 3y = 15 และ 2x + 6y = 22
วิธีทำ
ขั้นที่ 1
3 x  3 y  15  ①
จะได้
2 x  6 y  22  ②
ขั้นที่ 2
นา ①x 2 จะได้ 6x + 6y = 30→③

ขั้นที่ 3
นา ③−② จะได้
6 x  2 x  6 y  6 y  30  22
4x  8
8
x
4
2
ขั้นที่ 4
แทนค่าของ x ใน ② จะได้
2  2   6 y  22
4  6 y  22
6 y  22  4
18
y
6
3
ขั้นที่ 5
แทนค่าของ x และ y ใน ① และ ②
3(2) + 3(3) – 6 + 9 = 15
2(2) + 6(3) = 4 + 18 = 22 จริง
2 จงแก้ระบบสมการ 3x – 2y = 5 และ 2x + 7y = 9
วิธีทำ
3x  2 y  5  ①
2x  7 y  9  ②
① 2 6 x  4 y  10  ③
② 3 6 x  21 y  27  ④
④③ 21 y  4 y  27  10
25 y  17
17
y
25

แทนค่าของ y ใน ①
 17 
3x  2    5
 25 
34
3x  5
25
34
3x  5 
25
125  34
3x 
25
59
3x 
3  25
53

25

ตรวจคาตอบแทนค่าของ x และ y ใน ① และ ②

 53   17  159 34 125
3   2      5
 25   25  25 25 25
 53   17  106 119 125
2   7     9
 25   25  25 25 25

 53 17 
ดังนั้น คาตอบของระบบสมการ คือ  , 
 25 25 
3. จงแก้ระบบสมการ 5x 4y  11 และ 3x 5y  23

วิธีทำ
5 x  4 y  11 ①
① 5 3 x  5 y  23 ②
② 4 25 x  20 y  55 ③
③  ④ 12 x  20 y  92 ④
37 x  37
37
x
37
 1

แทนค่าของ x ใน ①
5  1  4 y  11
5  4 y  11
4 y  11  5
4 y  16
16
y
4
4

ตรวจคาตอบแทนค่าของ x และ y ใน ①และ②

5  1  4  4   5  16  11
3  1  5  4   3  20  23

ดังนั้น คาตอบของสมการ คือ(-1,4)

4. จงแก้ระบบสมการ 0.3x  0.5 y  0.1 และ 0.01x  0.4 y  0.38

วิธีทำ
0.3x  0.5 y  0.1 ①
0.01x  0.4 y  0.38 ②
① 10  3x  5 y  1 ③
② 100 x  40 y  38 ④
④  3 3x  120 y  114 ⑤
③⑤  115 y  115
115
y
115
1

แทนค่าของ y ใน ④
x  40 1  38
x  40  38
x  38  40
2

ตรวจคาตอบแทนค่าของ x และ y ใน ① และ ②

0.3  2   0.5 1  0.6  0.5  0.1
0.01 2   0.4 1  0.02  0.4  0.38

ดังนั้น คาตอบของระบบสมการคือ(2,1)
5. จงแก้ระบบสมการ 4 x  3 y  4 , 10 x  9 y  1

วิธีทำ
4x  3y  4 ①
10 x  9 y  1 ②
① 3 12 x  9 y  12 ③
②③ 22 x  11
11
x
22
1

2

แทนค่าของ x ใน ②

10    9 y  1
1
2
5  9 y  1
9 y  1  5
9 y  6
6
y
9
2

3

ตรวจคาตอบแทนค่าของxและy ใน②
 2
4    3     2  2  4
1
2  3
 2
10    9     5  6  1
1
2  3

ดังนั้น คาตอบของระบบสมการ คือ  1 ,  2 

2 3
ใบงำน การแก้โจทย์ปัญหาสมการเชิงเส้น 2 ตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................

คำชี้แจง : จงแสดงวิธีทา
1. มะลิซื้อส้มโอผลเล็ก ราคาผลละ 30 บาท และผลใหญ่ราคา ผลละ 35 บาท คิดเป็นเงิน 950 บาท เมื่อนามารวมกันและขาย
ไปผลละ 40 บาท ได้เงิน 1,200 บาท จงหาว่ามะลิซื้อส้มโอแต่ละขนาดอย่างละกี่ผล
วิธีทำ กาหนดให้ x แทน จานวนส้มโอผลเล็ก ราคาผลละ 30 บาท
y แทน จานวนส้มโอผลใหญ่ ราคาผลละ 35 บาท
คิดเป็นเงิน 950 บาท
เขียนสมการได้ ดังนี้ 30x + 35y = 950..........(1)
นามารวมกันและขายไป ผลละ 40 บาท ได้เงิน 1,200 บาท
เขียนสมการได้ ดังนี้ 40(x + y) = 1,200………(2)
แก้สมการได้ ดังนี้
30 x  35 y  950............. 1
40( x  y )  1, 200...........  2 
1, 200
 2 ; x  y 
40
x  y  30
x  30  y
แทนค่า x ลงในสมการ (1)
30 x  35 y  950............. 1
30(30  y )  35 y  950
900  30 y  35 y  950
5y  950  900
5y  50
50
y 
5
y  10
แทนค่า y ลงในสมการ (2)
40( x  y )  1, 200...........  2 
x  30  y
x  30  10
x  20
ดังนั้น คาตอบที่ได้คือ
x คือ ส้มโอผลเล็ก 20 ผล
y คือ ส้มโอผลใหญ่ 10 ผล
2. ถ้าผลบวกของมุมภายในสองมุมของรูปสี่เหลี่ยมรูปหนึ่งเป็น 137 องศา และผลต่างของมุมสองมุมนี้เป็น 73 องศา
จงหามุมภายในทั้งสามของรูปสามเหลี่ยม
วิธีทำ กาหนดให้ x แทน ขนาดมุมภายในที่ 1 ราคาผลละ 30 บาท
y แทน ขนาดมุมภายในที่ 2 ราคาผลละ 35 บาท
ผลบวกของมุมภายในสองมุมของรูปสี่เหลี่ยมรูปหนึ่งเป็น 137 องศา
เขียนสมการได้ ดังนี้ x + y = 137..........(1)
และผลต่างของมุมสองมุมนี้เป็น 73 องศา
เขียนสมการได้ ดังนี้ x - y = 73..........(1)
แก้สมการได้ ดังนี้
x y  137............. 1
x y  73...............  2 
1   2  ; 2x  210
x  105

แทนค่า x ลงในสมการ 1 เพื่อหาค่า y

x y  137............. 1
105  y  137
y  137 105
y  32
จาก ทบ.มุมภายในสามเหลี่ยมรวมกันได้ 180 องศา
ดังนั้น มุม ภายใน มี x, y, z
x y  z  180
105  32  z  180
z  180 137
z  43
x = 105 องศา
y = 32 องศา
z = 43 องศา
3. เมื่อเฝ้าดูนกกระจาบจับดอกบัวในสระแห่งหนึ่ง พบว่า ถ้านกจับดอกบัวดอกละตัวจะเหลือนก 1 ตัวที่ไม่มีบัวจับ และถ้าจับ
ดอกละ 2 ตัว จะเหลือ บัว 1 ดอกที่ไม่มีนกจับ อยากทราบว่าในสระนี้มีดอกบัวกี่ดอกและนกกี่ตัว
วิธีทำ กาหนดให้ x แทน นก
y แทน ดอกบัว
นกจับดอกบัวดอกละตัวจะเหลือนก 1 ตัวที่ไม่มีบัวจับ
เขียนสมการได้ ดังนี้ x - y = 1..........(1) ; x=1-y
และ ถ้าจับดอกละ 2 ตัว จะเหลือ บัว 1 ดอกที่ไม่มีนกจับ
x
เขียนสมการได้ ดังนี้ 2  1  y ………(2) ; x = 2y - 2
แก้สมการได้ ดังนี้ จากโจทย์
แทนค่า x ในสมการที่ (1) ลงใน สมการที่ (2)
x  2y  2
y 1  2y  2
1 2  2y  y
3  y
ดังนั้น จานวนดอกบัวเท่ากับ 3 ดอก
นาค่า y แทนลงในสมการ (1)
x y  1
x3  1
x  3 1
x  4
ดังนั้น มีนกทั้งหมด 4 ตัว

4. เมื่อสองปีที่แล้วนายเอกอายุเป็น 6 เท่าของบุตรชายของเขาเอง อีก 18 ปีข้างหน้านายพลจะมีอายุเป็ฯ 2 เท่าของบุตรชาย

ของเขา อยากทราบว่าปัจจุบันอายุของเขาทั้งสองเป็นเท่าใด
วิธีทำ ให้ ปัจจุบันนายเอกมีอายุ x ปี
และบุตรชายอายุ y ปี (2) – (1) 4y = 28
เมื่อสองปีที่แล้วนายเอกมีอายุเป็น 6 เท่าของบุตรชาย y = 7
ดังนั้น x – 2 = 6(y – 2 )
x - 6y = - 10…………..(1) แทนค่า y = 7 ใน (1)
อีก 18 ปีข้างหน้านายเอกมีอายุเป็น 2 เท่าของบุตรชาย x - 6(7) = - 10
ดังนั้น x + 18 = 2(y + 18) x = -10 + 42
x – 2y = 18…………..(2) x = 32
เพราะฉะนั้น นายพลอายุ 32 ปี บุตรอายุ 7 ปี
ใบงำน การแก้โจทย์ปัญหาสมการเชิงเส้น 2 ตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................
คำชี้แจง : จงแสดงวิธีทา
1. ชายคนหนึ่งพายเรือตามน้า 5 ชั่วโมง ได้ทางเท่ากับพายเรือทวนน้า 7 ชั่วโมง จงหาอัตราส่วนระหว่างอัตราเร็วของการพาย
เรือในน้านิ่งกับอัตราเร็วของกระแสน้า
วิธีทำ ให้อัตราเร็วของการพายเรือในน้านิ่งเท่ากับ x กิโลเมตรต่อชั่วโมง
อัตราเร็วของกระแสน้าเท่ากับ y กิโลเมตรต่อชั่วโมง
เนื่องจากอัตราเร็วของการพายเรือตามน้า เท่ากับอัตราเร็วของเรือเมื่อพายในน้านิ่งบวกกับอัตราเร็วของกระแสน้า
เพราะนั้น อัตราเร็วของการพายเรือตามน้าเท่ากับ x + y กิโลเมตรต่อชั่วโมง
เนื่องจากอัตราเร็วของการพายเรือทวนน้า เท่ากับอัตราเร็วของเรือพายในน้านิ่งลบกับอัตราเร็วของกระแสน้า
เพราะฉะนั้น อัตราเร็วของการพายเรือตามน้าเท่ากับ x - y กิโลเมตรต่อชั่วโมง
ในเวลา 5ชั่วโมง พายเรือตามน้าได้ทางเท่ากับ 5(x + y)
ในเวลา 5ชั่วโมง พายเรือทวนน้าได้ทางเท่ากับ 7(x - y)
พายเรือตามน้าได้ทางเท่ากับพายเรือทวนน้า
ดังนั้น 5(x + y) = 7(x – y)
5x + 5y = 7x – 7y
12y = 2x
X = 6y
𝑥 6
=
𝑦 1
เพราะฉะนั้น อัตราส่วนของอัตราเร็วของเรือเมื่อพายในน้านิ่งกับอัตราเร็วของกระแสน้าเป็น 6 : 1

2. ซื้อข้าวสารมาสองชนิดราคากิโลกรัมละ 18 บาท และ 27 บาท นามาปนกันและขายไป กิโลกรัมละ 24 บาท ได้กาไร 20%

ต้องใช้อัตราส่วนอย่างไร
วิธีทำ ขายข้าผสมกิโลกรัมละ 24 บาท
ได้กาไร 20% หมายความว่า ขายข้าว 120 บาท ลงทุน 100 บาท
100 𝑥 24
ขายข้าว 24 บาท ลงทุน 120 = 20 บาท
เพราะฉะนั้น ต้นทุนข้าวผสมกิโลกรัมละ 20 บาท
สมมติให้ซื้อข้าวสารชนิดที่หนึ่ง x ถุง ชนิดทีสอง y ถุง
ข้าวสารผสมทั้งหมด = x + y ถุง
ลงทุนทั้งหมด = 18x + 27y บาท
ต้นทุนข้าวผสม = 20x + 20y บาท
นั่นคือ 18x + 27y = 20x + 20y
2x = 7y
𝑥 7
=
𝑦 2
เพราะฉะนั้นอัตราส่วนผสม คือ ข้าวสารชนิดที่หนึ่ง 7 ถุง
ข้าวสารชนิดที่สอง 2 ถุง
 3. เมื่อ 5 ปีที่แล้ว อายุของพี่กับน้องเป็นอัตราส่วน 5 : 4 อีก 10 ปีข้างหน้า อายุของพี่กับน้องเป็นอัตราส่วน 10 : 9
ปัจจุบันพี่อายุมากกว่าน้องกี่ปี
วิธีทำ เมื่อ 5 ปีที่แล้ว พี่อายุ x ปี
น้องอายุ y ปี
เมื่อ 5 ปีที่แล้ว อายุของพี่กับน้องเป็นอัตราส่วน 5 : 4
x:y=5:4
แก้สมการ ดังนี้
4x = 5y
4x - 5y = 0 ............ (1)
ปัจจุบัน
พี่อายุ x + 5 ............... (2) ปี
น้องอายุ y + 5 ............ (3) ปี
อีก 10 ปีข้างหน้า
พี่อายุ x + 5 + 10 = x + 15 ปี
น้องอายุ y + 5 + 10 = y + 15 ปี
อีก 10 ปีข้างหน้า อายุของพี่กับน้องเป็นอัตราส่วน 10 : 9
(x + 15) : (y + 15) = 10 : 9 แทน (6) ลงใน (5)
9(x + 15) = 10(y + 15) 8(15) - 10y = 0
9x + 135 = 10y + 150 10y = 120
9x - 10y = 150 - 135 12 ............
y =
9x - 10y = 15 ............ (4) (7)
คูณสมการ (1) ด้วย 2 แทน (6) ลงใน (2)
8x - 10y = 0 ............ (5) ปัจจุบันพี่อายุ = 20 ปี
(4) - (5) แทน (7) ลงใน (3)
x = 15 ............ (6) ปัจจุบันน้องอายุ = 17 ปี
ปัจจุบันพี่อายุมากกว่าน้อง = 20 - 17 ปี
= 3 ปี
ใบงำน การแก้โจทย์ปัญหาสมการเชิงเส้น 2 ตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................
คำชี้แจง : จงแสดงวิธีทา
1. ลูกปัดหินสีราคาบาทละ 2 เม็ด ลูกปัดพลาสติกราคาบาทละ 3 เม็ด ใช้เงิน 30 บาท ซื้อลูกปัดมาทั้งสองชนิด นับจานวนลูกปัด
ได้ 70 เม็ด ซื้อลูกปัดหินสีมากี่เม็ด
วิธีทำ
ลูกปัดหินสีราคาบาทละ 2 เม็ด คูณสมการ (1) ด้วย 2
ซื้อลูกปัดหินสี x บาท 2x + 2y = 60 .............. (3)
ได้ลูกปัดหินสี 2x เม็ด (2) - (3)
ลูกปัดพลาสติกราคาบาทละ 3 เม็ด y = 10 .............. (4)
ซื้อลูกปัดพลาสติก y บาท
แทน (4) ลงใน (1)
ได้ลูกปัดพลาสติก 3y เม็ด
ใช้เงิน 30 บาท x + 10 = 30
x + y = 30 .............. (1) x = 20
ได้ลูกปัด 70 เม็ด ใช้เงิน 20 ซื้อลูกปัดหินสี
2x + 3y = 70 .............. (2) ลูกปัดหินสีราคาบาทละ 2 เม็ด
ซื้อลูกปัดหินสีมา 20 x 2 = 40 เม็ด

2. นาแปลงหนึ่งเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ด้านยาวยาวกว่า 2 เท่าของด้านกว้างอยู่ 4 เมตร ถ้าเส้นรอบรูปของที่นาแปลงนี้เป็น

50 เมตร แล้วนาแปลงนี้กว้างกี่เมตร
วิธีทำ
สี่เหลี่ยมผืนผ้ากว้าง x เมตร ยาว y เมตร
ด้านยาวยาวกว่า 2 เท่าของด้านกว้างอยู่ 4 เมตร
y - 2x = 4 ........ (1)
เส้นรอบรูปของสี่เหลี่ยมผืนผ้าเป็น 50 เมตร
2x + 2y = 50 ........ (2)
(1) + (2)
3y = 54
y = 18 .............. (3)
แทน (3) ลงใน (1)
18 - 2x = 4
2x = 14
x= 7
สี่เหลี่ยมผืนผ้ากว้าง 7 เมตร
3. ตุ้ยนุ้ยเลี้ยงปลาเงินและปลาทองไว้ในบ่อเดียวกัน จานวนปลาทองเป็นสองเท่าของจานวนปลาเงิน ถ้าตุ้ยนุ้ยใส่ปลาเงินลงใน
บ่ออีก 6 ตัว และนาปลาทองออกจากบ่อ 5 ตัว แล้วในบ่อจะมีจานวนปลาเงินเท่ากับจานวนปลาทองพอดี ถามว่า ตุ้ยนุ้ยเลี้ยง
ปลาเงินและปลาทองไว้ในบ่อทั้งหมดกี่ตัว
วิธีทำ เลี้ยงปลาเงิน x ตัว แทน (1) ลงใน (2)
เลี้ยงปลาทอง y ตัว
จานวนปลาทองเป็นสองเท่าของจานวนปลาเงิน x + 6 = 2x - 5
y = 2x ........ (1) x = 11 .............. (3)
ใส่ปลาเงินลงในบ่ออีก 6 ตัว แทน (3) ลงใน (1)
ในบ่อมีจานวนปลาเงิน = x + 6 y = 22
นาปลาทองออกจากบ่อ 5 ตัว
ในบ่อมีจานวนปลาทอง = y - 5
เลี้ยงปลาเงิน 11 ตัว และเลี้ยงปลาทอง 22 ตัว
ในบ่อมีจานวนปลาเงินเท่ากับจานวนปลาทอง
ตุ้ยนุ้ยเลี้ยงปลาไว้ในบ่อทั้งหมด = 11 + 22 = 33 ตัว
x + 6 = y - 5 ........ (2)

4. แม่ค้าขายลูกชิ้นปิ้ง มีลูกชิ้นและไม้เสียบลูกชิ้นจานวนหนึ่ง ถ้าเสียบลูกชิ้นไม้ละ 1 ลูก จะเหลือลูกชิ้น 2 ลูก ถ้าเสียบลูกชิ้นไม้

ละ 3 ลูก จะเหลือไม้เสียบลูกชิ้น 6 ไม้ แม่ค้ามีลูกชิ้นทั้งหมดกี่ลูก
วิธีทำ
แม่ค้ามีลูกชิ้น x ลูก เสียบลูกชิ้นไม้ละ 3 ลูก
และมีไม้เสียบลูกชิ้น y ไม้ จานวนลูกชิ้นทั้งหมด = จานวนลูกชิ้นในแต่ละไม้ คูณ จานวนไม้ที่ใช้
เสียบลูกชิ้นไม้ละ 1 ลูก จะเหลือลูกชิ้น 2 ลูก x = 3(y - 6)
จานวนลูกชิ้น มากกว่า จานวนไม้ อยู่ 2 x = 3y - 18
x - y = 2 ........ (1) x - 3y = - 18 .............. (2)
เสียบลูกชิ้นไม้ละ 3 ลูก จะเหลือไม้เสียบลูกชิ้น 6 ไม้ (1) - (2)
มีไม้เสียบลูกชิ้น y ไม้
2y = 20
เหลือไม้เสียบลูกชิ้น 6 ไม้
y = 10 .............. (3)
จานวนไม้เสียบลูกชิ้นที่ถูกใช้ = y - 6 ไม้
แทน (3) ลงใน (1)
x - 10 = 2
x = 12
แม่ค้ามีลูกชิ้นทั้งหมด 12 ลูก
ใบงำน การแก้โจทย์ปัญหาสมการเชิงเส้น 2 ตัวแปร ชื่อ......................................................ชั้น...............เลขที่................
คำชี้แจง : จงแสดงวิธีทา
1. พ่อค้าซื้อข้าวเจ้าและข้าวเหนียวมาผสมกันรวม 14 กิโลกรัม ข้าวเจ้าราคากิโลกรัมละ 25 บาท ข้าวเหนียวราคากิโลกรัมละ
32 บาท จากนั้นขายข้าวผสมราคากิโลกรัมละ 36 บาท ได้กาไร 20% ของราคาทุน พ่อค้าซื้อข้าวเจ้ามากี่กิโลกรัม
วิธีทำ
พ่อค้าซื้อข้าวเจ้า x กิโลกรัม แทน (3) ลงใน (2)
และซื้อข้าวเหนียว y กิโลกรัม 0.2(25x + 32y) = 504 - (25x + 32y)
ซื้อข้าวเจ้าและข้าวเหนียวมาผสมกันรวม 14 กิโลกรัม 5x + 6.4y = 504 - 25x - 32y
x + y = 14 ........ (1) 30x + 38.4y = 504 .............. (4)
ข้าวเจ้าราคากิโลกรัมละ 25 บาท คูณ (1) ด้วย 30
จ่ายเงินซื้อข้าวจ้าว = 25x บาท
30x + 30y = 420 .............. (5)
ข้าวเหนียวราคากิโลกรัมละ 32 บาท
(4) - (5)
จ่ายเงินซื้อข้าวเหนียว = 32y บาท
พ่อค้าซื้อข้าว 14 กิโลกรัมเป็นเงิน = 25x + 32y บาท 8.4y = 84
ขายข้าวผสมราคากิโลกรัมละ 36 บาท y = 10 .............. (6)
ขายข้าว 14 กิโลกรัมได้รับเงิน = 14 x 36 = 504 บาท แทน (6) ลงใน (1)
กาไร = เงินที่ได้จากการขายข้าว - เงินที่จ่ายเพื่อซื้อข้าว x + 10 = 14
กาไร = 504 - (25x + 32y) .............. (2) x= 4
ขายข้าวได้กาไร 20% ของราคาทุน พ่อค้าซื้อข้าวเจ้ามา 4 กิโลกรัม
กาไร = 20% ของ (25x + 32y)
กาไร = 0.2(25x + 32y) .............. (3)
2. ข้าวถุงตราบัวแดง น้าหนักถุงละ 5 กิโลกรัม มีข้าวหอมมะลิผสมอยู่ 40%ข้าวถุงตราบัวขาว น้าหนักถุงละ 5 กิโลกรัม มีข้าว
หอม มะลิผสมอยู่ 60% ร้านอาหารแห่งหนึ่งต้องการข้าวสาร 100 กิโลกรัม โดยมีข้าวหอมมะลิผสมอยู่ 56% ร้านอาหารแห่งนี้
ต้องซื้อข้าวถุงตราบัวแดงและตราบัวขาวมาผสมกันอย่างละกี่ถุง
วิธีทำ
ร้านอาหารซื้อข้าวถุงตราบัวแดง x กิโลกรัม
และซื้อข้าวถุงตราบัวขาว y กิโลกรัม
ต้องการข้าวสาร 100 กิโลกรัม
x + y = 100 ................. (1)
โดยมีข้าวหอมมะลิผสมอยู่ 56%
ปริมาณข้าวหอมมะลิ = 56% ของ 100 กิโลกรัม
= 0.56(100)
= 56 กิโลกรัม
ปริมาณข้าวหอมมะลิ 56 กิโลกรัมที่ผสมอยู่นั้น
ส่วนหนึ่งมาจากข้าวถุงตราบัวแดง
อีกส่วนหนึ่งมาจากข้าวถุงตราบัวขาว
ข้าวถุงตราบัวแดงมีข้าวหอมมะลิผสมอยู่ 40%
ข้าวหอมมะลิส่วนที่มาจากข้าวถุงตราบัวแดง = 40% ของ x กิโลกรัม
= 0.4x กิโลกรัม
ข้าวถุงตราบัวขาวมีข้าวหอมมะลิผสมอยู่ 60%
ข้าวหอมมะลิส่วนที่มาจากข้าวถุงตราบัวขาว = 60% ของ y กิโลกรัม
= 0.6y กิโลกรัม
เมื่อผสมข้าวถุงตราบัวแดงกับข้าวถุงตราบัวขาว ข้าวถุงหนักถุงละ 5 กิโลกรัม
แล้วมีปริมาณข้าวหอมมะลิอยู่ในส่วนผสม 56 กิโลกรัม ซื้อข้าวถุงตราบัวขาว = 80 ÷ 5
0.4x + 0.6y = 56 .............. (2) ซื้อข้าวถุงตราบัวขาว = 16 ถุง
คูณสมการ (1) ด้วย 0.4 แทน (4) ลงใน (1)
0.4x + 0.4y = 40 ................. (3) x = 20
(2) - (3) ซื้อข้าวถุงตราบัวแดง = 20 กิโลกรัม
0.2y = 16 ข้าวถุงหนักถุงละ 5 กิโลกรัม
y = 80 ................. (4) ซื้อข้าวถุงตราบัวแดง = 20 ÷ 5
ซื้อข้าวถุงตราบัวขาว = 80 กิโลกรัม ซื้อข้าวถุงตราบัวแดง = 4 ถุง
3. ทาสีบ้านหลังหนึ่งถ้าใช้ผู้ใหญ่ 4 คน จะทาสีเสร็จใน 3 วัน ถ้าใช้เด็ก 12 คน จะทาสีบ้านหลังนี้เสร็จใน 4 วัน ถ้าใช้ผู้ใหญ่ 3
คนและเด็ก 4 คน ช่วยกันทาสีบ้านหลังนี้จะทาสีเสร็จในกี่วัน
วิธีทำ
ผู้ใหญ่ 1 คน ทาสี 1 วัน ได้งาน x ตารางเมตร จาก (3)
เด็ก 1 คน ทาสี 1 วัน ได้งาน y ตารางเมตร ผู้ใหญ่ 1 คน ทาสี 1 วัน ได้งาน 4y ตารางเมตร
พื้นที่ทาสีทั้งหมดของบ้านหลังนี้มีกี่ตารางเมตร ? ผู้ใหญ่ 1 คน ทาสี d วัน ได้งาน d(4y) ตารางเมตร
ผู้ใหญ่ 4 คน ทาสีเสร็จใน 3 วัน ผู้ใหญ่ 3 คน ทาสี d วัน ได้งาน 3d(4y) = 12dy ตารางเมตร (4)
ผู้ใหญ่ 1 คน ทาสี 1 วัน ได้งาน x ตารางเมตร
ผู้ใหญ่ 1 คน ทาสี 3 วัน ได้งาน 3x ตารางเมตร เด็ก 1 คน ทาสี 1 วัน ได้งาน y ตารางเมตร
ผู้ใหญ่ 4 คน ทาสี 3 วัน ได้งาน 4(3x) = 12x ตารางเมตร เด็ก 1 คน ทาสี d วัน ได้งาน dy ตารางเมตร
พื้นที่ทาสีทั้งหมดของบ้านหลังนี้ = 12x ตารางเมตร ......... (1) เด็ก 4 คน ทาสี d วัน ได้งาน 4dy ตารางเมตร ......... (5)
เด็ก 12 คน ทาสีเสร็จใน 4 วัน เนื่องจากพื้นที่ทาสีทั้งหมด = (4) + (5)
เด็ก 1 คน ทาสี 1 วัน ได้งาน y ตารางเมตร ดังนั้น (4) + (5) = (2)
เด็ก 1 คน ทาสี 4 วัน ได้งาน 4y ตารางเมตร
12dy + 4dy = 48y
เด็ก 12 คน ทาสี 4 วัน ได้งาน 12(4y) = 48y ตารางเมตร
16dy = 48y
พื้นที่ทาสีทั้งหมดของบ้านหลังนี้ = 48y ตารางเมตร ......... (2)
เนื่องจาก (1) และ (2) เป็นบ้านหลังเดียวกัน d= 3
ดังนั้น (1) = (2) ดังนั้น
12x = 48y ผู้ใหญ่ 3 คนและเด็ก 4 คน ช่วยกันทาสีบ้านหลังนี้เสร็จใน 3 วัน
x = 4y ............ (3)
ผู้ใหญ่ 3 คนและเด็ก 4 คน ช่วยกันทาสีเสร็จใน d วัน
หาว่า d มีค่าเท่าใด ?