Chuyen - de - 1.GTLN - GTNN L8

CHUYÊN ĐỀ 1.
TÌM MIN, MAX CỦA BIỂU THỨC
I.LÝ THUYẾT
1. Định nghĩa
Cho biểu thức A  x; y; z  . Khi đó hằng số M là giá trị lớn nhất (GTLN) của A  x; y; z  nếu
thỏa mãn hai điều kiện sau:
Với mọi x; y; z mà A  x; y; z  xác định mà A  x; y; z   M
Tồn tại một bộ số  x; y; z  sao cho A  x; y; z   M
Cho biểu thức A  x; y; z  . Khi đó hằng số N là giá trị nhỏ nhất (GTNN) của A  x; y; z  nếu
thỏa mãn hai điều kiện sau:
Với mọi x; y; z mà A  x; y; z  xác định mà A  x; y; z   N
Tồn tại một bộ số  x; y; z  sao cho A  x; y; z   N
II. LUYỆN TẬP
Dạng 1: ĐA THỨC BẬC 2 ĐƠN GIẢN
Phương pháp giải: Áp dụng hằng đẳng thức số 1 và số 2

Bài 1: Tìm GTNN của: A( x)  x 2  4 x  24
HD:
A( x)  x 2  4 x  24  ( x  2)2  20  20x
 min A( x)  20  x  2
Bài 2: Tìm GTNN của: B( x)  2 x 2  8 x  1
HD:
B( x)  2 x 2  8 x  1  2( x 2  4 x  4)  8  1  2( x 2  4 x  4)  7  2( x  2) 2  7  7
 min B(x)  7  x  2
Bài 3: Tìm GTNN của: C ( x)  3x 2  x  1
HD:
1 1 13 1 13 13
C ( x )  3 x 2  x  1  3( x  2. x  )   3( x  ) 2  
6 36 12 6 12 12
Bài 4: Tìm GTLN của: A( x)  5 x 2  4 x  1
HD:
4 1 2 4 9 2 9 9
A( x)  5 x 2  4 x  1  5( x 2  x  )  5( x 2  2. x  )   5( x  ) 2  
5 5 5 25 5 5 5 5
Bài 5: Tìm GTLN của: B( x)  3x 2  x  1
HD:
1 1 13 1 13 13
B ( x)  3 x 2  x  1  3( x  2. x  )   3( x  ) 2  
6 36 12 6 12 12
Bài 6: Tìm GTNN của : A  9 x 2  6 x  4 3x  1  6
HD:
Đặt: 3x  1  t  t 2  9 x 2  6 x  1  E  t 2  4t  5
1
Bài 7: Tìm GTLN của: A   2 x  1   3 x  2   x  11
2 2
HD:
2
2 2  17 
2 9 9
A  4 x  4 x  1  9 x  12 x  4  x  11  5x  17x  14  5  x    
 10  20 20
Bài 8: Tìm min của: A   x  3    x  1
2 2
HD:
A  x 2  6 x  9  x 2  2 x  1  2 x 2  8 x  10  2  x  2   2  2
2
Bài 9: Tìm min của: B  2  x  1  3  x  2   4  x  3 

2 2 2
HD:
     
B  2 x 2  2 x  1  3 x 2  4 x  4  4 x 2  6 x  9  x 2  8 x  22   x  4   38   38
2
Bài 10: Tìm Min của: P  5 x 2  6 x  1  1

HD:
1
TH1: x   P  5x 2  6 x
6
1
TH2: x   P  5x 2  6 x  2
6
Dạng 2: ĐA THỨC BẬC 4 ĐƠN GIẢN
Phương pháp giải:
Phân tích thành các biểu thức tương đồng để đặt ẩn phụ.
Sử dụng phương pháp nhóm hợp lý làm xuất hiện nhân tử để đặt ẩn phụ.
Sử dụng các hằng đẳng thức  a  b  ,  a  b  c  .
2 2
Dạng 2.1: ax4 + bx3 + cx2 + dx + e

Bài 1: Tìm GTNN của: C  x 4  4 x 3  9 x 2  20 x  22
HD:
C   x 4  4 x3  4 x 2   5  x 2  4 x  4   2
C  x 2  x 2  4 x  4   5  x 2  4 x  4   2  ( x  2) 2 .( x 2  5)  2
Bài 2: Tìm min của: I  x 4  6 x 3  11x 2  12 x  20

HD:
 
I  x 4  6 x 3  11x 2  12 x  20  x 2 x 2  6 x  9  2 x 2  12 x  20
2
 
I  x 2  x  3  2 x 2  6 x  9  2  x 2  x  3  2  x  3  2  2
2 2
Bài 3: Tìm GTNN của: A( x)  x 4  6 x3  10 x 2  6 x  9

HD:
A( x)  x 4  6 x3  10 x 2  6 x  9  ( x 4  6 x 3  9 x 2 )  ( x 2  6 x  9)  ( x 2  3x) 2  ( x  3) 2  0x
2
 x 2  3x  0
 min A( x)  0    x3
x  3  0
Bài 4: Tìm GTNN của: B( x)  x 4  10 x3  26 x 2  10 x  30
HD:
4 3 2 2  x2  5x  0 2 2
B( x)  x  10 x  26 x  10 x  30  ( x  5x)  ( x  5)  5  5    x5
x  5  0
Bài 5: Tìm GTNN của: C ( x)  x 4  2 x3  3x 2  4 x  2017
HD:
C ( x)  x 2 ( x 2  2)  2 x( x 2  2)  ( x 2  2)  2015  ( x 2  2)( x  1) 2  2015  2015  x  1
Bài 6: Tìm GTNN của: D( x)  x 4  x 2  2 x  7
HD:
D( x)  x 4  2 x 2  1  x 2  2 x  1  5
D( x)  ( x 2  1)2  ( x  1) 2  5  ( x  1) 2 .[( x  1) 2  1]  5  5  x  1
Bài 7: Tìm GTNN của biểu thức: A  a 4  2a 3  4a  5
HD:
A  a 2  a 2  2   2a  a 2  2    a 2  2   3 =  a 2  2  a 2  2 a  1  3  3 dấu bằng khi a=1
Dạng 2.2: (x+a)4 +( x+b)4 +..
Bài 1: Tìm GTNN của: D   x  8    x  6 

4 4
HD:
Đặt: x  7  y  D   y  1   y  1  2 y 4  12 y 2  2  0  0  2  2
4 4
Bài 2: Tìm min của: A   x  2    x  2 

4 4
HD:
   
2 2
A  x2  4x  4  x2  4x  4
 2[( x 2  4)2  16 x 2 ]  2( x 4  24 x 2 )  32  32
Bài 3: Tìm max của: F  2  3  x  1  3  x  5 
4 4
HD:
Đặt x  2  t  F  2  3  t  3  3  t  3
4 4
   
2 2
F  3 t 2  6t  9  3 t 2  6t  9  2
F  6[(t 2  9)2  36t 2 ]  2
F  6t 4  324t 2  484  6 t 4  54t 2  484  

Suy ra: F  6 t 4  54t 2  484  484 
Bài 4: Tìm min của: G   x  3    x  7 
4 4
HD:
3
  
Đặt x  2  t  G   t  5   t  5  t 2  10t  25  t 2  10t  25 
4 4 2 2
   2  t  75
2
G  2t 4  300t 2  1250  2 t 4  2.75t 2  5625  104 2
 104  104
Dạng 2.3: x(x+a)( x+b)(x +c) + …..
Bài 1: Tìm GTNN của: A  x  x  3 x  4  x  7 
HD:
 
A  x  x  7 x  3 x  4   x 2  7x x 2  7x  12 , 
Đặt x 2  7x  6  t
Khi đó: A  t  6t  6  t 2  36  36
2 2 x  1
Dấu “ = ” khi t  0  x  7 x  6  0  
x  6
Vậy Min A= - 36 khi x=1 hoặc x=6
Bài 2: Tìm GTNN của: B   x  1 x  3   x 2  4 x  5 
HD:
  
B  x 2  4 x  3 x 2  4 x  5 , Đặt x 2  4 x  4  t . Khi đó:
B  t  1t  1  t 2  1  1 , Dấu “ = “ khi t 2  0  x2  4x  4  0  x  2

Bài 3: Tìm min của: A  x  x  2  x  4  x  6   8
HD:
  
A  x  x  6 x  2  x  4   8  x 2  6 x x 2  6 x  8  8 , Đặt x 2  6x  4  t . Khi đó:
A  t  4t  4  8  t 2  16  8  t 2  8  8 , Dấu “ = “ Khi đó:

 x  3  5
t 2  0  x 2  6 x  4  0  
 x   3  5
Bài 4: Tìm GTNN của: B   x  1 x  2  x  3 x  4 

HD:
  
B   x  1 x  4  x  2  x  3  x 2  5x  4 x 2  5x  6 , Đặt x 2  5x  5  t , Khi đó:
5  5
B  t 1t  1  t 2 1  1 , Dấu “ = “ khi t 2  0  x 2  5x  5  0  x 
2
Bài 5: Tìm GTNN của: A   x 2  x  6  x 2  x  2 
HD:
Đặt x 2  x  2  t . Khi đó: A  t  4t  4  t 2  16  16
x  1
Dấu “ = “ xảy ra khi: t  0  x 2  x  2  0  
 x  2
Bài 6: Tìm GTNN của : C   x  1 x  2  x  3 x  6 
4
HD:
  
C   x  1 x  6 x  2  x  3  x 2  5x  6 x 2  5x  6 , Đặt x2  5x  t . Khi đó:
x  0
C  t  6t  6  t 2  36  36 , Dấu “ = “ khi t  0  x 2  5 x  0  
 x  5
Bài 7: Tìm GTNN của: D   2 x  1 x  2  x  3 2 x  1
HD:
  
D   2 x  1 x  3 x  2  2 x  1  2 x 2  5x  3 2 x 2  5x  2 , Đặt 2x2  5x  t , Khi đó:
2
 1  25 25
D   t  3 t  2  t  t  6   t    
2
 2 4 4
1 1 5  29
Dấu “ = “ khi: t   2 x 2  5x   x 
2 2 4
Bài 8: Tìm min của: C   x  1 x  2  x  3 x  4   2011
HD:
  
C   x  1 x  4 x  2 x  3  2011  x 2  5x  4 x 2  5x  6  2011 , Đặt x 2  5x  5  t
5  5
Khi đó: C   t  1 t  1  2011  x 2  5x  5  0  x 
2
Bài 9: Tìm max của: E  5  1  x  x  2  x  3 x  6 
HD:
  
E  5   x  1 x  6 x  2  x  3   x 2  5x  6 x 2  5x  6  5 , đặt x2  5x  t .
 
Khi đó: E    t  6 t  6  5   t 2  36  5  t 2  41  41
x  0
Dấu “ = “ Khi t 2  0  x 2  5 x  0  
 x  5
Bài 10: Tìm GTNN của: M   x  1 x  2  x  3 x  6 
HD:
 
M   x  1 x  6  x  2  x  3  x 2  5x  6 x 2  5x  6 , Đặt x2  5x  t . 
x  0
Khi đó: M  t  6t  6  t 2  36  36 , Dấu “ = ” khi t  0  x 2  5 x  0  
 x  5
Bài 11: Tìm min của: D   x  1  x 2  4   x  5   2014

HD:
 
D   x  1 x  2  x  2  x  5  2014  x 2  3x  10 x 2  3x  2  2014 , Đặt 
x 2  3x  4  t
Khi đó: D  t  6t  6  2014  t 2  1978
5
x  1
Dấu “= “ xảy ra khi: t 2  0  x 2  3 x  4  0  
 x  4
Bài 12: Tìm GTNN của: G ( x )  ( x  1)( x  2)( x  3)( x  6)  2006
HD:
x  0
G ( x)  ( x 2  5 x  6)( x 2  5 x  6)  2006  ( x 2  5x)2  2042  2042  
 x  5
Bài 13: Tìm số nguyên m lớn nhất sao cho BĐT luôn đúng với mọi x:  x  1 x  2   x  3   m
2
HD:
  
VT   x  1 x  3 x  2   x 2  4 x  3 x 2  4 x  4 , Đặt x2  4x  t , Khi đó:
2
2
7 49 49  7  1 1
VT   t  3 t  4  t  7t  12  t  2.t.   12 
2 2
 t      1
2 4 4  2 4 4
Bài 14: Tìm số nguyên m lớn nhất sao cho BĐT luôn đúng với mọi x:
( x  2)  x  3  x  4  x  5   m
Dạng 3: NHÓM ĐƯA VỀ TỔNG BÌNH PHƯƠNG

Sử dụng biến dổi đưa về hằng đẳng thức  a  b  ,  a  b  c 
2 2
Chú ý khi biến đổi thành nhiều ngoặc vì khi đó điều kiện dấu “ = ” xảy ra bị ràng buộc nhiều.
Dạng 3.1: đưa về HĐT  a  b 
2
Bài 1: Tìm min của: I  x2  4 xy  5 y 2  6 y  11

HD:
 
I  x 2  4 xy  4 y2  y2  6 y  11
Bài 2: Tìm min của: M  x 2  2 xy  2 y 2  2 y  1

HD:
  
M  x 2  2 xy  y2  y2  2 y  1 
Bài 3: Tìm min của: R  x 2  2 y 2  2 xy  2 y
HD:
R  x 2  2 y2  2 xy  2 y  x 2  2 xy  y2  y2  2 y  1  1   x  y    y  1  1   1
2 2
Bài 4: Tìm min của: A  4 x 2  5 y 2  4 xy  16 y  32

HD:
A  4 x 2  5y 2  4 xy  16 y  32
  
A  4 x 2  4 xy  y 2  4 y 2  16 y  32 
A  (2 x  y)2  4( y  2)2  16  16
Bài 5: Tìm min của: B  x2  5 y 2  5z 2  4xy  4 yz  4z  12
6
HD:
    
B  x 2  4 xy  4 y 2  y 2  4 yz  4z 2  z 2  4z  4  8 
  x  2 y   y  2z    z  2  8  8
2 2 2
Bài 6: Tìm min của: C  5 x 2  12 xy  9 y 2  4 x  4

HD:
   
C  4 x 2  2.2 x.3y  9 y 2  x 2  4 x  4   2 x  3y    x  2   0
2 2
Bài 7: Tìm min của: E  x 2  5 y 2  4 xy  2 y  3

HD:
E  x 2  4 xy  4 y 2  y 2  2 y  1  4   x  2 y    y  1  4   4
2 2
Bài 8: CMR không có giá trị x, y, z thỏa mãn: x 2  4 y 2  z 2  2 x  8 y  6 z  15  0

HD :
x 2
    
 2 x  1  4 y 2  8y  4  z 2  6z  9  1  1
Bài 9: Tìm min của: A  2 x 2  y 2  2 xy  2 x  3

HD :
A  x 2  2 xy  y 2  x 2  2 x  1  2   x  y    x  1  2  2
2 2
Bài 10: Tìm max của: B  2  5x 2  y 2  4 xy  2 x

HD:
 B  5 x 2  y 2  4 xy  2 x  2  y 2  2. y.2 x  4 x 2  x 2  2 x  1  3   y  2 x    x  1  3  3
2 2
B    2 x  y    x  1  3  3
2 2
Bài 11: Tìm GTNN của: A  x 2  2 xy  2 y 2  4 y  5

HD:
Ta có: A  x 2  2 xy  y 2  y 2  4 y  4  1   x  y    y  2   1
2 2
Do:  x  y   0,  y  2   0 , Nên A   x  y    y  2   1  1
2 2 2 2
Bài 12: Tìm min của: B  2 x 2  y 2  2 xy  8x  2028

HD:
  
B  x 2  2 xy  y2  x 2  8x  16  2012 
Bài 13: Tìm GTNN của biểu thức : A  x 2  2 y 2  2 xy  4 y  5
HD:
Ta có A( x)  x 2  2 y 2  2 xy  4 y  5   x 2  2 xy  y 2    y 2  4 y  4   1   x  y    y  2   1
2 2
x  y  0
 A  1x, y  R  "  "   x y2
y  2  0
Vậy min A  1  x  y  2
Bài 14: Tìm GTNN của biểu thức : B  2 x 2  2 y 2  5 y 2  5
HD:
7
B  2 x 2  2 y 2  5 y 2  5   x 2  4 xy  4 y 2    x 2  2 xy  y 2   y 2  5   x  2 y    x  y   5  5
2 2
x  2 y  0
 x y0
x  y  0
Bài 15: Tìm GTNN của biểu thức : A( x)  2 x 2  y 2  2 xy  2 x  3
HD:
A( x)  2 x 2  y 2  2 xy  2 x  3
 ( x 2  2 xy  y 2 )  ( x 2  2 x  1)  2
 ( x  y ) 2  ( x  1) 2  2  2
 x  y 1
Bài 16: Tìm GTNN của biểu thức : D( x)  2 x 2  3 y 2  4 z 2  2( x  y  z )  2
HD:
D( x)  2 x 2  3 y 2  4 z 2  2( x  y  z )  2  2( x 2  x )  (3 y 2  2 y )  (4 z 2  2 z )  2
1 2 1  1 1 1 1
 2( x 2  x  )  3( y 2  y  )  (2 z ) 2  2 z    2   
4 3 9  4 2 3 4
1 1 1 11 11 1 1 1
 2( x  ) 2  3( y  ) 2  (2 z  ) 2    ( x, y, z )  ( ; ; )
2 3 2 2 2 2 3 4
Bài 17: Tìm GTNN của biểu thức : A  4 x 2  5 y 2 8 xy  10 y  12
HD:
A  4 x 2  5 y 2 8 xy  10 y  12
 4 x 2  8 xy  4 y 2  y 2  10 y  25  37
 4( x  y )2  ( y  5)2  37  37
x  5

y  5
Bài 18: Tìm GTLN của biểu thức : A  x  y  z  ( x 2  2 y 2  4 z 2 )
HD:
1 1 1 7 7 7 1 1 1
 A  ( x  ) 2  2( y  ) 2  (2 z  ) 2    A  x  ;y  ;z 
2 4 4 16 16 16 2 4 8
Bài 19: Tìm min của: A  x2  4 y 2  4 x  32 y  2018
HD:
   
A  x 2  4 x  4  4 y 2  32 y  64  1950   x  2   4  y  4   1950  1950
2 2
Bài 20: Tìm min của: A  3x2  y 2  4 x  y

HD:
2 2
 2  1  2  1  19 19
   

A  3x  4 x  y  y  3 x 2  2.x.    y2  2.y.   3 x     y    
2 2
3  2  3  2  12 12
Bài 21: Tìm min của: B  5 x 2  y 2  2 xy  12 x  18
HD:
   
B  4 x 2  12 x  x 2  2 xy  y 2  18   2 x  3    x  y   27   27
2 2
8
Bài 22: Tìm max của: B  3x 2  16 y 2  8xy  5x  2
HD:
2
 5  41
B   x 2  8xy  16y2   2 x 2  5x  2   x  4 y   2  x   
2
 4 8
2
 5  41 41
 B    x  4 y   2  x    
2
 4 8 8
Bài 23: Tìm max của : N   x 2  4 y 2  6 x  8 y  3
HD:
  
 N  x 2  4 y2  6 x  8y  3  x 2  6 x  9  4 y2  8y  4  16 
 N   x  3   4  y  1  16  N    x  3   4  y  1  16  16
2 2 2 2
Bài 24: Tìm max của: P  3x2  5 y 2  2 x  7 y  23

HD:
  
 P  3x 2  5y 2  2 x  7y  23  3x 2  2 x  5y 2  7y  23 
2 2 2 2
 1  7  1213  1  7  1213 1213
P  3 x    5 y    => P  3  x    5  y    
 3  10  60  3  10  60 60
Bài 25: Tìm max của: R  7 x 2  4 y 2  8xy  18x  9
HD:
 
 R  7 x 2  4 y 2  8 xy  18 x  9  4 y 2  8 xy  4 x 2  3 x 2  18 x  9  2  x  y   3  x  3   36
2 2
R   2  x  y   3  x  3  36  36
2 2
Dạng 3.2: đưa về HĐT  a  b  c  ;  a  b  c 

2 2
Bài 1: Tìm GTNN của: A  x 2  2 xy  2 y 2  2 x  10 y  17

HD:
A  x2  2x  y  1  2y2  10y  17  x 2  2 x  y  1   y  1   2 y 2  10 y  17   y  1 
2 2
 
 
A   x  y  1  y 2  8y  16   x  y  1   y  4   0
2 2 2
Bài 2: Tìm min của: B  x 2  xy  y 2  2 x  2 y

HD:
 y  2 y2  4 y  4  y2
B  x 2  x  y  2   y 2  2 y   x 2  2.x.    y 2
 2 y   y 1
 2 4  4
4 B   2 x  y  2   3 y 2  12 y  4   2 x  y  2   3( y 2  4 y  4)  16
2 2
4 B   2 x  y  2   3( y  2)2  16   16
2
 B  4
Bài 3: Tìm min của: C  x 2  xy  y 2  3x  3 y
HD:
9
 y  3 y2  6 y  9  y2  6 y  9
C  x 2  x  y  3  y 2  3y   x 2  2.x.  2
  y  3y 
 2 4  4
4C   2 x  y  3    4 y 2  12 y  y 2  6 y  9 
2
4C   2 x  y  3   3y 2  6 y  3  12
2
4C   2 x  y  3   3( y  1)2  12  12
2
 C  3
Bài 4: Tìm min của: D  x 2  2 xy  6 y 2  12 x  2 y  45
HD:

D  x 2  2 x  y  6   6 y 2  2 y  45  x 2  2 x.  y  6    y  6   6 y 2  2 y  45  y 2  12 y  36
2

  x  y  6   5 y 2  10 y  9
2
Bài 5: Tìm min của: E  x2  xy  3 y 2  2 x  10 y  20

HD:
y  2 y2  4 y  4 y2  4 y  4
E  x 2  x  y  2  3y2  10y  20  x 2  2x.   3y2  10y  20 
2 4 4
   
4 E   x  y  2   12 y 2  40 y  80  y 2  4 y  4   x  y  2   11y 2  36 y  76
2 2
 
Bài 6: Tìm max của: F   x 2  2 xy  4 y 2  2 x  10 y  3
HD:
F  x2  2xy  4y2  2x  10y  3  x2  2x  y  1  4y2  10y  3
 F  x 2  2 x  y  1   y  1  4 y 2  10 y  3   y  1  ( x  y  1)2  3( y  2)2  10
2 2
Bài 7: Tìm min của: G   x  ay   6  x  ay   x 2  16 y 2  8ay  2 x  8 y  10

2
HD:
 
G   x  ay   6  x  ay   9  x 2  2 x  1  16 y 2  8ay  8y
2
 
G   x  ay  3   x  1  16 y 2  8 y  a  1   a  1   a  1
2 2 2 2
G   x  ay  3   x  1   4 y  a  1   a  1    a  1
2 2 2 2 2
Bài 8: Tìm max của: H   x 2  xy  y 2  2 x  4 y  11

HD:
H  x2  xy  y2  2x  4y  11  x2  x  y  2  y2  4y  11
 y  2
2
2 y  2 y2  4 y  4
 H  x  2 x.   y 2  4 y  11 
2 4 4

 4 H   x  y  2   4 y 2  16 y  44  y 2  4 y  4 
2
Bài 9: Tìm min của: K  x2  y 2  xy  3x  3 y  20

HD:
10
4 K  4 x 2  4 y 2  4 xy  12 x  12 y  80
4 K   4 x 2  4 x  y  3   y  3    4 y 2  12 y  80   y  3 
2 2
   
4 K   2 x  y  3   3 y 2  18 y  71
2
Bài 10: Tìm min của: N  x 2  2 xy  2 y 2  x

HD:
2 y  1  2 y  1  2 y  1
2 2
N  x  x  2 y  1  2 y  x  2 x.
2 2 2
  2 y2 
2 4 4

4 N   x  2 y  1  8 y 2  4 y 2  4 y  1 
2
Bài 11: Tìm min của: A  x 2  2 xy  3 y 2  2 x  1997

HD:
A  x 2  2 x  y  1  3y 2  1997  x 2  2 x  y  1   y  1  3y 2  1997  y 2  2 y  1  
2
Bài 12: Tìm min của: Q  x2  2 y 2  2 xy  2 x  10 y

HD:

Q  x 2  2 x  y  1  2 y 2  10 y  x 2  2 x  y  1   y  1  2 y 2  10 y  y 2  2 y  1
2

Bài 13: Tìm max của: D   x 2  y 2  xy  2 x  2 y
HD:
D  x2  y2  xy  2x  2y  x2  x  y  2  y2  2y
y  2  y  2
2
2 y2  4 y  4
 D  x  2 x.   y2  2 y 
2 4 4
Bài 14: Tìm GTNN của A  a2  ab  b2  3a  3b  3
HD:
 
Ta có: 4P  a2  2ab  b2  3 a2  b2  4  2ab  4a  4b   a  b   3  a  b  2   0
2 2
Bài 15: Tìm min của: G  x 2  xy  y 2  3  x  y   3

HD :
4 G  4 x 2  4 xy  4 y 2  12 x  12 y  12
  
4G  4 x 2  4 x  y  3   y  3  4 y 2  12 y  12  y 2  6 y  9
2

4 G   2 x  y  3   3 y 2  6 y  3   2 x  y  3   3  y  1  0
2 2 2
Bài 16: Tìm min của: B  x 2  2 xy  2 y 2  2 x  10 y  17

HD :

B  x 2  2 x  y  1   y  1  2 y 2  10 y  17  y 2  2 y  1
2


  x  y  1  y 2  8 y  16 
2
Bài 17: Tìm min của: D  2 x2  2 xy  5 y 2  8x  22 y

11
HD :
2D  4x2  4xy  10y2 16x  44y  4x2  4x  y  4  10y2  44y
2 D  4 x 2  2.2 x  y  4    y  4   10 y 2  44 y  y 2  8 y  16
2
Bài 18: Tìm min của: E  2 x 2  9 y 2  6 xy  6 x  12 y  2004

HD :
2 E  4 x 2  18 y 2  12 xy  12 x  24 y  4008

2 E  4 x 2  12 x  y  1  9  y  1  18 y 2  24 y  4008  9 y 2  2 y  1 
2
2 E   2 x  y  1  9 y 2  42 y  3999
2
Bài 19: Tìm min của: F  x 2  2 xy  6 y 2  12 x  12 y  45

HD :
 
F  x 2  2 x  y  6    y  6   6 y 2  12 y  45  y 2  12 y  36   x  y  6   5 y 2  9  9
2 2
Bài 20: Tìm GTNN của biểu thức : a 2  ab  b 2  3a  3b  3

HD:
P  a 2  ab  b 2  3a  3b  3  4 P   a  b   3  a  b  2   0
2 2
Bài 21: Tìm min của: A  x 2  6 y 2  14 z 2  8 yz  6 zx  4 xy

HD:
A  x2  2x 2y  3z  6y2  14z2

A  x 2  2 x  2 y  3z    2 y  3z   6 y 2  14 z 2  4 y 2  12 yz  9z 2
2

A   x  2 y  3z   2 y 2  12 yz  23z 2
2
Bài 22: Tìm min của: B  x 2  2 y 2  3z 2  2 xy  2 xz  2 x  2 y  8z  2000

HD:
B  x2  2x  y  z  1  2y2  3z2  2y  8z  2000

 x 2  2 x  y  z  1   y  z  1  2 y 2  3z 2  2 y  2 z  2000  y 2  z 2  1  2 yz  2 z  2 y
2


  x  y  z  1  y 2  2 z 2  4 y  2 yz  1999 
2

2
 
  x  y  z  1   y 2  2 y  z  2    z  2    2 z 2  z 2  4 z  4  1999

  x  y  z  1   y  z  2   z 2  4 z  1995
2 2

Bài 23: Tìm max của: A  5  2 x 2  4 y 2  4 xy  8 x  12 y
HD:
A  2x2  4y2  4xy  8x  12y  5  2x2  4x  y  2  4y2  12y  5
 2  x 2  2 x  y  2    y  2    4 y 2  12 y  5  2  y  2 
2 2
 
Bài 24: Tìm GTNN của biểu thức : A  x 2  2 xy  2 y 2  2 x  10 y  17
12
HD:
A  x 2  2 x  y  1  2 y 2  10 y  17  x 2  2 x  y  1   y  1  2 y 2  10 y  17   y  1
2 2
 
2
A   x  y  1  2 y 2  10 y  17  y 2  2 y  1
Bài 25: Tìm GTNN của biểu thức : B( x)  x 2  xy  y 2  3x  3 y

HD:
B( x)  ( x 2  2 x  1)  ( y 2  2 y  1)  x( y  1)  ( y  1)  3  ( x  1) 2  ( y  1) 2  ( x  1)( y  1)  3
1 y 1 2 y 1 2
 ( x  1) 2  2( x  1). .( y  1)  ( ) ( )  ( y  1) 2  3
2 2 2
2
 y  1 y 2  2 y  1 2
  x 1   y  2 y 1 3
 2  4
2  y 1
 y  1 3( y  1)2 x 1   0 x  1
  x 1    3  3   2 
 2  4  y  1  0 y 1
Bài 26: Tìm GTNN của biểu thức : C ( x)  2 x 2  3 y 2  4 xy  8 x  2 y  18

HD:
C ( x )  2 x 2  4 xy  2 y 2  y 2  8 x  2 y  18  2 ( x  y ) 2  2( x  y )2  4   ( y 2  6 y  9)  1
 2( x  y  2)2  ( y  3)2  1  1  min A  1  y  3; x  5

Bài 27: Tìm GTNN của biểu thức : E ( x)  2 x 2  8 xy  11y 2  4 x  2 y  6
HD:
E ( x )  2( x 2  4 xy  4 y 2 )  3 y 2  4 x  2 y  6   2( x  2 y ) 2  4( x  2 y )  2   3 y 2  6 y  4
x  2 y 1  0 x  3
 2( x  2 y  1)2  3( y  1)2  1  1   
 y 1  0  y  1
Bài 28: Tìm GTNN của biểu thức : F ( x)  2 x 2  6 y 2  5 z 2  6 xy  8 yz  2 xz  2 y  4 z  2
HD:
F ( x)  2 x 2  6 y 2  5 z 2  6 xy  8 yz  2 xz  2 y  4 z  2(kho)
3y  z 2 3y  z 2
F ( x)  2 x 2  2 x(3 y  z )  2(
)  6 y 2  5 z 2  8 yz  ( )  2 y  4z  2
2 2
3 y  z 2 3 2 10 25 2 1 2
 2( x  )  ( y  yz  z )  z  2 y  4z  2
2 2 3 9 3
3y  z 2  3 5 5 2 1 2 1
 2( x  )   ( y  z ) 2  2( y  z )    ( z 2  z  )  1
2 2 3 3 3 3 3 3
 3y  z
x  2  0
 x  1
3 5 2 2 1 2  5 2 
 2(...)  ( y  z  )  ( x  1)  1  1   y  z   0   y  1  min A  1
2 3 3 3  3 3  z  1
z 1  0 


Bài 29: Tìm GTNN của biểu thức : G ( x)  2 x 2  2 y 2  z 2  2 xy  2 xz  2 yz  2 x  4 y
HD:
13
G( x)  2 x2  2 y 2  z 2  2 xy  2 xz  2 yz  2x  4 y
 ( x  1)2  ( y  2)2  ( x  y  z)2  5  5
 x  1; y  2; z  3
Bài 30: Tìm GTNN của biểu thức : H ( x)  x 2  y 2  xy  x  y  1
HD:
H ( x)  x 2  y 2  xy  x  y  1
 4 H ( x)  (2 x)2  2.2 x. y  y 2  3 y 2  4 x  4 y  4
2 1 8 8
 (2 x  y ) 2  2(2 x  y )  3 y 2  2 y  3  1  (2 x  y  1) 2  3( y 2  y  1)  (2 x  y  1) 2  3( y  ) 2  
3 2 3 3
8 2 1 2
 min 4 A   x ;y  min A 
3 3 3 3
Bài 31: Tìm GTLN của biểu thức :  x 2  y 2  xy  2 x  2 y
HD:
A   x 2  y 2  xy  2 x  2 y  4 A  4 x 2  4 y 2  4 xy  8x  8 y
A  4 x 2  4 x( y  2)  ( y  2) 2  ( y  2) 2  4 y 2  8 y
 (2 x  y  2)2  3( y 2  4 y )  4  (2 x  y  2) 2  3( y  2) 2  16  16
2 x  y  2  0  x  2
 A4  
y  2  0 y  2
Bài 32: Tìm GTNN của biểu thức : A  5 x 2  9 y 2 12 xy  24 x  48 y  82
HD:
A  5 x 2  9 y 2 12 xy  24 x  48 y  82  9 y 2  12 y ( x  4)  4( x  4)2  4( x  4)2  5x 2  24 x  82
16
 3 y  2( x  4)   ( x  4) 2  2  2x, y  R  x  4; y 
2
3
Bài 33: Tìm GTNN của biểu thức : B  3x 2  3 y 2  z 2  5 xy  3 yz  3xz  2 x  2 y  3
HD:
2
 3  3 y 4 2
B   z  ( x  y )   ( x   ) 2  ( y  2) 2  1  1
 2  4 3 3 3
Bài 34: Tìm GTNN của biểu thức : A  x 2 2 y 2  2 xy  2 x  4 y  2013

HD:
A  x 2 2 y 2  2 xy  2 x  4 y  2013
 x 2  2 x( y  1)  ( y  1) 2  ( y  3) 2  2003  2003
 x  4; y  3
Bài 35: Tìm min của: A  3x 2  4 y 2  4 xy  2 x  4 y  26
HD:
A  4 y 2   4 xy  4 y   3x 2  2 x  26   4 y 2  2.2 y.  x  1   x  1   3x 2  2 x  26   x  1
2 2
 
 
A   2 y  x  1   2 x 2  4 x  25   x  2 y  1   2 x 2  2 x  1  23  23
2 2
Bài 36: Tìm max của: A   x 2  y 2  xy  2 x  2 y

14
HD:

 A  x 2  y2  xy  2 x  2 y  x 2   xy  2 x   y2  2 y  x 2  x  y  2   y 2  2 y 
2
 y  2 y2  4 y  4  2  y2  4 y  4   y  2   3y2 
A   x 2  2 x.    y  2 y      x     3y  1
 2 4   4   2   4 
2
 2x  y  1  3  2 4 
A    y  4y  4   4 
 2  4 3 
Bài 37: Tìm min của: C  a 2  ab  b 2  3x  3b  1989

HD:
b  3  b  3  b  3
2 2
C  a  a  b  3   b  3b  1989  a  2.a.
2 2 2
  b 2  3b  1989 
2 4 4
4C  4a2  4ab  4b2  12a  12b  7956
  4a2  4a  b  3   b  3   4b 2  12b  7956   b  3   2 a  b  3   3b 2  6 b  7947
2 2 2
 
Dạng 4: PHÂN THỨC

m
Biểu thức dạng A  2
 Amin  (ax 2  bc  c ) max đạt giá trị nhỏ nhất khi mẫu đạt giá trị
ax  bc  c
lớn nhất
Bên cạnh việc biến đổi về tổng các bình phương, ta sử dụng thêm tính chất nghịch đảo:
1 1
Nếu a  b  
a b
Chia tử cho mẫu nếu bậc của tử lớn hơn hoặc bằng bậc mẫu rồi đặt ẩn phụ.
Sử dụng cả biểu thức Denta để tìm GTNN hoặc GTLN rồi mới biến đổi thêm bớt.
Viết biểu thức A thành tổng của một số với một phân thức không âm
C C
 Ta đưa về dạng: A  m  (  0)
D D
Dạng 4.1: Với m là hằng số hoặc m đã xác định được âm hoặc dương:
m
A 2
 Amin  (ax 2  bc  c ) max
ax  bc  c
2
Bài 1: Tìm min của: A 
6x  5  9x2
HD:
Ta có: 9 x 2  6 x  5    9 x 2  6 x  1  4     3x  1  4  4
2
2 2 1 1 1
    A  , Dấu “ = ” khi x 
6x  5  9x 2
4 2 2 3
1
Bài 2: Tìm max của: B  2
x  4x  9
15
HD :
1 1 1
Ta có : x 2  4 x  9   x  2   5  5  B 
2
  , Dấu “ = “ khi
x  4 x  9  x  2  5 5
2 2
x=2
3
Bài 3: Tìm max của: C  2
x  5x  1
HD :
2
2  5  21 21 3 12 4 5
Ta có : x  5x  1   x      C  2   , Dấu “ = “ khi x 
 2 4 4 x  5x  1 21 7 2
6
Bài 4: Tìm min hoặc max của: D  2
x  2x  3
HD :
6 6
 
Ta có :  x 2  2 x  3   x 2  2 x  3    x  1  2  2  2
2
  3
 x  2 x  3 2
2
Bài 5: Tìm min hoặc max của: K  2
x 8
HD :
2 2 1
Ta có : x 2  8  8  2  
x 8 8 4
Bài 6: Tìm GTLN hoặc GTNN của các biểu thức sau
1
a) A  2
9 x  12 x  10
HD:
1 1 1 1 2
A 2  2
  Amax   x 
9 x  12 x  10 (3x  2)  6 6 6 3
2
b) B  2
x x4
HD:
2 2 2 8 8 1
B     Bmax   x 
x  x  4 ( x  1 ) 2 15 15
2
15 2
2 4
y2
c) C  ( x  0)
9 x 2  12 xy  5 y 2
HD:
y2
C ( x  0)
9 x 2  12 xy  5 y 2
y 0 A0
1 1 x 1 2 2
y 0 A 2
 (t  )  1 t   x  y
x x 2
9t  12t  5 2
y (3t  2)  1 3 3
9 2
 12  5
y y
Bài 7: Tìm GTNN hoặc GTLN của biểu thức sau
16
1
a) y  2
x  x 1
HD:
1 1
Ta có thể viết: y  2
 2
x  x 1  1 3
 x   
 2 4
2
1 3 3 4 1
Vì  x      y   x 
 2 4 4 3 2
4 1
Vậy GTLN của y  tại x 
3 2
2
b) y 
6x  5  9x2
HD:
2 2
y 2
 ;
6x  5  9x (3x  1) 2  4
1 1
(3x  1)2  4  4x  2

(3x  1)  4 4
2 2 1
 2
 
(3x  1)  4 4 2
1
x
3
3y2
c) A  ( x  0)
25 x 2  20 xy  5 y 2
HD:
y 0 A0
3 3 3
y 0 A 2
 
x x 25t  20t  5 (5t  2)2  1
2
25 2
 20  5
y y
1 2 2
Vì (5t  2)2  0  2
 1  A  3  t   x  y
(5t  2)  1 5 5
Bài 8: Tìm GTLN của biểu thức sau
5
a) A  2
x  2x  5
HD:
5 5 5
A   maxA   x 1
x  2 x  5  x  1  6
2 2
6
1
b) B  2
x  4 x  11
HD:
1 1
B 2
 x2
x  4 x  11 7
17
4
Bài 9: Tìm min hoặc max của: M  2
x  x 1
HD :
2
 1 3 3 4 16
Ta có : x 2  x  1   x      2 
 2 4 4 x  x 1 3
Dạng 4.2: Các dạng khác
Bài 1: Tìm min hoặc max của: C 


2 x2  x  1 
2
x 1
HD :
2x
C 2 2
,
x 1
2x
Nháp: m  2
 m.x 2  2 x  m  0 _(ax 2  bx  c  0) , có   b2  4ac  4  4m2  0  m  1
x 1
 2x  x2  2x  1 ( x  1)2
Khi đó: C  m  2  (m  1)  1  2   2
 1   1  2   1  1 1
 x 1  x2  1 x2  1
  x  1
2
 2x  x2  2x 1
Mặt khác: C  m  2  (m  1)  1  2   2  1  1  2   3  3 3
 x 1  x2  1 x2  1
x2  x  1
Bài 2: Tìm min hoặc max của: N 
x2  1
HD :
x 1
Nháp: m   m. x 2  x  m  0 , có :   1  4 m 2  0  m  
2
x 1 2
 x 1 1 x2  2x  1 1 1
Khi đó ta có : N   2   1   
 x 1 2  2 2 x2  1 2 2  
1  x 2  2 x  1 3   x  1
2
 x 1 3 3
Mặt khác : N   2   1     
 x 1 2  2 2 x 12

2 2 x 1 2 2
2
  
3x2  6x  17
Bài 3: Tìm min hoặc max của: Q  2
x  2x  5
HD :
2 2 2 1
, mà x 2  2 x  5   x  1  4  4 
2
Ta có : Q  3   
2
x  2x  5 x  2x  5 4 2
2
2x2 16x  41
Bài 4: Tìm min hoặc max của: R 
x2  8x  22
HD :
2x2  16x  44  3 3
Ta có : R  2
 2 2 ,
x  8x  22 x  8x  22
3 3 1 3 1
Mà x 2  8x  22   x  4  6  6 
2
   
 x  4  6 6 2  x  4  6 2
2 2
18
x2
Bài 5: Tìm min hoặc max của: P  2
x  2x  2010
HD :
2 x  2010
Hạ phép chia ta được : P  1  2
,
x  2 x  2010
2 x  2010
Nháp : a   a.x 2  2 a.x  2010 a  2 x  2010  0
x 2  2 x  2010
1
Có  '   a  1  a  2010 a  2010   0  a  1; a 
2
2009
Làm tương tự như các bài trên .
2 x2  6 x  5
Bài 6: Tìm min hoặc max của: Q 
x2  2 x  1
HD :
2 x  3
Hạ phép chia ta được : Q  2  2
, Đặt x  1  t , khi đó ta có :
x  2x  1
3  2  t  1 2t 2  2t  1 2 1 1
Q  2   2   2 , Đặt  a  Q  a 2  2 a  2
t2 t 2
t t t
2 x2  4 x  4
Bài 7: Tìm min hoặc max của: A 
x2
HD :
4 4 1
A2  2 , Đặt  t  A  4t 2  4t  2
x x x
3x2  6x  17
Bài 8: Tìm min hoặc max của: H 
x2  3x  5
HD :
3x  2
Hạ phép chia ta được : H  3  2
x  3x  5
3x  2
Nháp : a  2
 a.x 2  3a.x  3x  5a  2  0 , có :
x  3x  5
13  2 67
  9  x  1  4a  5a  2   11a2  26a  9  0  a 
2
,
11
x2  4 x  1
Bài 9: Tìm min hoặc max của: K 
x2
HD :
4 1 1
 2 , đặt  t  K  t 2  4t  1   t  2   3  3
2
K  1
x x x
x2  4 x  1
Bài 10: Tìm min hoặc max của: G 
x2
HD :
4 1 1
 2 , Đặt  t  G  t 2  4t  1   t  2   3  3
2
G  1
x x x
19
3x2  8x  6
Bài 11: Tìm min hoặc max của: E  2
x  2x  1
HD :
Đặt x  1  t  x  t  1  x2  t 2  2t  1
E
 
3 t 2  2t  1  8  t  1  6

3t 2  2t  1 2 1
 3  2 ,
t2 t 2
t t
1
 a  E  a 2  2 a  3   a  1  2  2
2
Đặt :
t
4 x2  6 x  1
Bài 12: Tìm min hoặc max của: F 
 2 x  1
2
HD :
t 1 t 2  2t  1
Đặt 2x  1  t  x   x 2  , Khi đó :
2 4
t 2  2t  1  3  t  1  1
t 2  5t  5 5 5 1
F  1   2 , Đặt  a  F  1  5a  5a2
t 2
t 2
t t t
x
 x  10 
2
HD :
t  10 1 10 1
Đặt x  10  t  x  t  10  H    2 , Đặt  a  H  10 a 2  a
t 2
t t t
x
Bài 14: Tìm min hoặc max của: I 
 x  2016 
2
HD :
t  2016 1 2016 1
Đặt x  2016  t  x  t  2016  I    2 , Đặt  a  I  a  2016 a 2
t 2
t t t
x2  2x  2000
Bài 15: Tìm min hoặc max của: D 
x2
HD :
2 2000 1
Ta có : D  1   2 , Đặt  a  D  1  2 a  2000 a 2
x x x
x2  2x  2015
Bài 16: Tìm min hoặc max của: E 
2015x2
HD :
x 2  2 x  2015 2 2015 1
Ta có : 2015E   1   2 , Đặt  a  2015E  1  2 a  2015a 2
x 2
x x x
2 1
 E  a 2  .a 
2015 2015
x
 x  2000 
2
HD :
20
t  2000 1 2000 1
Đặt x  2000  t  F    2 , Đặt  a  F  a  2000 a 2
t 2
t t t
x2  x  1
Bài 18: Tìm min hoặc max của: B 
 x2  2x  1 
HD :
x2  x  1
B ,Đặt x  1  t  x  t  1  x 2  2t  1
 x  1
2
t 2  3t  3 3 3 1
 B   1   2 , Đặt  a  B  3a2  3a  1
t 2
t t t
2 x2  4 x  4
x2
HD :
4 4 1
A2  2 , Đặt  a  A  4 a 2  4 a  2
x x x
x2  2x  2012
x2
HD :
2 2012 1
B  1  2 , Đặt  a  B  2012 a 2  2 a  1
x x x
3  4x
Bài 21 : Tìm cả min và max của: K  2
x 1
HD :
Nháp để nhẩm GTLN và GTNN nếu có :
3  4x  a  1
a 2
 ax 2  a  3  4 x  a.x 2  4 x  a  3  0 , Xét   16  4 a 2  12 a  0  
x 1 a  4
 3  4x  x2  4x  4
Khi đó ta có : K   2
 1   1   1  1 , Dấu = khi x  2
 x 1  x2  1
 3  4x  4 x 2  4 x  1 1
Mặt khác : K   2  4  4   4  4 , Dấu = khí x 
 x 1 
2
x 1 2
27  12 x
Bài 22: Tìm min hoặc max của: M 
x2  9
HD :
27  12 x
Nháp : a  2
 a.x 2  9a  27  12 x  a.x 2  12 x  9a  27  0
x 9
a  4
Có  '  36  a  9a  27  0  
 a  1
  2 x  3
2
 27  12 x  4 x 2  12 x  9
Khi đó ta có : M   2  4  4  2
4 44
 x 9  x 9 x2  9
21
 x  6   1  1
2
 27  12 x  x 2  12 x  36
Mặt khác : M   2  1  1   1 
 x 9  x2  9 x2  9
3x2  4x  8
x2  3
HD :
3x2  9  4x  1 4x  1 4x  1
N 2
 3 2 , Nháp : a  2  a.x 2  4 x  3a  1  0
x 3 x 3 x 3
4
Có  '  4  a  3a  1  0  a  1; a 
3
 4x  1 
Khi đó ta có : N   2  1  1  3 

 x2  4x  4
44

 x 3  x2  3
4 x 2  12 x  9 5  2 x  3 5 5
2
 4x  1 4  4
Mặt khác : N   2   3    
 x 3 3 3 3 x2  3  
3 3 x2  3 3 3  
8x  3
Bài 24: Tìm min hoặc max của: P 
4x2  1
HD :
8x  3
Nháp : a  2
 4 a.x 2  a  8 x  3  4 a.x 2  8 x  a  3  0
4x  1
Có  '  16  4a  a  3  a  4; a  1
  4 x  1
2
 8x  3  16 x 2  8x  1
Khi đó : P   2  4  4  2
4 44
 4x  1  4x  1 4x2  1
4  x  1
2
 8x  3  4 x 2  8x  4
Mặt khác : P   2  1  1   1   1  1
 4x  1  4x2  1 4x2  1


2 x2  x  1 
2
x 1
HD :
2x 2x
C 2 2
, Nháp : a  2  a.x 2  a  2 x  0 , có   4  4a2  0  a  1
x 1 x 1
 2x  x2  2x  1
Khi đó : C   2
 1   1  2  1 1
 x 1  x2  1
  x  1
2
 2x  x2  2x  1
Mặt khác : C   2  1  1  2  2
3 3 3
 x 1  x 1 x2  1
x2  x  1
x2  1
HD :
x x 1
N  1 , Nháp : a  2  a.x 2  x  a  0 , có :   1  4 a 2  0  a  
2
x 1 x 1 2
22
 x 1 1 x2  2x  1 1 1
Khi đó ta có : N   2   1   
 x 1 2  2 2 x2  1 2 2  
1  x 2  2 x  1 3   x  1 3 3
2
 x 1
Mặt khác : N   2   1     
 x 1 2  2 2 x2  1 
2 2 x2  1 2 2   
Bài 27: Tìm GTNN của các biểu thức sau
3x 2  8 x  6 x2  x  1
a. A  2 ( x  1) b. B  ( x  1)
x  2x  1 ( x  1)2
4 x2  6 x  1 2 x 2  16 x  41
c. C  ( x  2) d. D  2 ( x  R)
( x  2)2 x  8 x  22
4 x4  x2 1 3x 2  12 x  10
e. E  f. F 
( x 2  1)2 x2  4x  5
HD :
3x 2  8 x  6 2( x 2  2 x  1) ( x 2  4 x  4) ( x  2)2
a. A  ( x  1)    2  2 x2
x2  2x  1 ( x  1)2 ( x  1)2 ( x  1)2
3x 2  8 x  6 3( x2  2 x  1)  2  x  1  1 2 1
Cách khác: A  ( x  1)   
2
x  2x  1 ( x  1) 2
x  1  x  12
1 1
 A  3  2 y  y 2   y  1  2  2  min A  2  y  1 
2
Đặt y  1 x  2
x 1 x 1
x2  x  1 4 x 2  4 x  4 x 2  2 x  1 3x 2  6 x  3 ( x  1)2 3 3
b. B  ( x  1)        x  1
( x  1)2 4( x  1)2 4( x  1)2 4( x  1)2 4( x  1)2 4 4
c.
1
t
x2
1
 x  2
t
 1 1 
 A  t 2  4(2  ) 2  6(2  )  1  4(2t  1) 2  6t (2t  1)  t 2  5(t  1) 2  1  1
 t t 
 t  1  x  1
2 x 2  16 x  41 2( x 2  8 x  22)  3 3
d. D  2
( x  R )  2
 2
x  8 x  22 x  8 x  22 ( x  4)2  6
3 3 1
Vì ( x  4)2  0  ( x  4)2  6  6  2
 
( x  4)  6 6 2
3 1 3 3
D  2 2
 2    Amin   ( x  4)2  0  x  4
( x  4)  6 2 2 2
4 x 4  x 2  1 4( x 4  2 x 2  1)  9( x 2  1)  4 9 4 1
e. E  2 2
 2 2
 4 2  2 2
 4t 2  9t  4(t  2 )
( x  1) ( x  1) x  1 ( x  1) x 1
9 81
E  (2t  ) 2   4
4 16
9 9 1 9 1 1 17
Ta có: t  1  2t   2    (2t  ) 2   A    1  t  1  x  0
4 4 4 4 16 16 16
23
Lời giải khác
5x4  x2
E 1   0  A  1  x  0
( x 2  1)2
4 x4 x2  1
Cách khác: E    0  1  1  x  0
( x 2  1)2 ( x 2  1)2
3x 2  12 x  10 5 5
f. F  2
 3 2  3  3  5  2
x  4x  5 x  4x  5 ( x  2)2  1
5
Do ( x  2)2  1  1   5  x  2
( x  2)2  1
Bài 28:Tìm GTLN của các biểu thức sau
3x 2  6 x  10  x 2  x  11
a. A  ( x  1) b. B  ( x  1)
x2  2x  3 x2  2x  1
x x 2  4 x  14
c. C  ( x  5) d. D  ( x  1)
2
x  10 x  25 x2  2x  1
HD :
3x 2  6 x  10 3( x 2  2 x  3) 1 1
a. A  2
 2  2
 3
x  2x  3 x  2x  3 ( x  1)  2 ( x  1)2  2
( x  1)2  0
 ( x  1)2  2  2
1 1
Có:  2

( x  1)  2 2
1 7
 A  3 
2 2
7
 Amax   x  1
2
 x 2  x  11  x 2  2 x  1  x  1  11 ( x  1)2  ( x  1)  11 1 11
b. B  2
 2
 2
 1  
x  2x  1 ( x  1) ( x  1) x  1 ( x  1)2
1
y
x 1
Đặt
 1 1 1 1
 A  1  y  11y 2  (11y 2  y  1)   11( y 2  2. y.  2  2  
 22 22 22 11 
 1 43  43 1 43 1
  11( y  ) 2     11( y  ) 2   y  x  21
 22 44  44 22 44 22
x x ( x  5)  5 1 5 1
c. C  2 ( x  5)  2
 2
  2
 t  5t 2 (t  )
x  10 x  25 ( x  5) ( x  5) x  5 ( x  5) x5
1 2 1 1 1 1 1 1
  A  5t 2  t  5(t  )    A t    x5
10 20 20 20 10 x  5 10
x 2  4 x  14
d. D  ( x  1) .
x2  2x  1
1 1
Đặt t   x  1
x 1 t
24
 1 1 
 A  t 2 (1  ) 2  4(1  )  14   (t  1) 2  4t (t  1)  14t 2  (3t  1) 2  2  2
 t t 
1
D2t  x4
3
7 y 2  4 xy
Bài 29:Tìm GTNN, GTLN của A 
x 2  2 xy  2 y 2
HD :
Điều kiện ( x, y )  (0, 0)
x 2  6 xy  9 y 2 ( x  3 y)2
A 1    0  A  1  x  3 y  0
( x  y)2  y 2 ( x  y)2  y 2
( y 2  4 xy  4 x 2 ) (2 x  y)2
A4    0  A  4  x  1; y  2
( x  y)2  y 2 ( x  y)2  y 2
x2  x  1 x 2  3x  3
Bài 30: Tìm GTNN của biểu thức A   x  1 ; B   x  1
( x  1)2 ( x  1)2
HD :
x 2  x  1 ( x 2  2 x  1)  x  1  1 1 1 1
A 2
 2
 1  2
 1 y  y2 ( y  )
( x  1) ( x  1) x  1 ( x  1) x 1
1 3 3 3 1
A  ( y  ) 2    Amin   y   x  1
2 4 4 4 2
x 2  3x  3 ( x 2  2 x  1)  x  1  1 1 1 1
B 2
 2
 1  2
 y 2  y  1( y  )
( x  1) ( x  1) x  1 ( x  1) x 1
1 3 3 1
B  (y  )2   y   x  3
2 4 4 2
x2  y 2
Bài 31: Tìm GTNN của biểu thức A 
x 2  2 xy  y 2
HD :
1
 x  y    x  y   1 1  x  y 2 1
2 2
x2  y 2  1
Ta có: A  2 2   .   minA   x  y
 x  y 2 2  x  y
2 2 2
x  2 xy  y 2 2
2 x 2  10 x  1
Bài 32: Tìm GTNN của biểu thức A   x  1
x2  2x  1
HD :
2 x 2  10 x  1 2  x  2 x  1  6  x  1  9
2 2
6 9  3 
Ta có: A    2       1  3 3
 x  1 x  1  x  12
2
x2  2x  1  x 1 
2
3 3
Vì   
 1  0x  1  maxA  3   1  0  x  2
x 1  x 1
8 x  12 4x  2
a. A  b. B 
x2  4 x2  2
( x  2)( x  8)
c. C  ( x  0)
x
25
HD :
8 x  12 x 2  8 x  16  x 2  4 ( x  4) 2
a. A    1   1  x  4
x2  4 x2  4 x2  4
4 x  2 ( x 2  4 x  4)  ( x 2  2) ( x  2) 2
b. B    2  1  1  x  2
x2  2 x2  2 x 2
( x  2)( x  8) ( x  4) 2
c. C  ( x  0)   18  18  x  4
x x
Bài 34: Tìm GTNN, GTLN của các biểu thức sau
3  4x 2x 1 4x  3
a. A  b. B  c. C 
x2  1 x2  2 x2  1
8x  3 4x
d. D  2 e. E  2
4x 1 4x 1
HD :
3  4 x x 2  4 x  4  x 2  1 ( x  2) 2
a. A    2  1  1  x  2  0  x  2
x2  1 x2  1 x 1
3  4x 4x2  4  4x2  4x 1 (2 x  1) 2 1
A 2
 2
 4  2
 4  Amax  4  x 
x 1 x 1 x 1 2
2x 1 4x  2
b. B  2 
x  2 2( x 2  2)
2x 1 4x  2 ( x 2  4 x  4)  ( x 2  2) ( x  2)2 1 1 1
B 2
 2
 2
 2
   Amin   x  2
x  2 2( x  2) 2( x  2) 2( x  2) 2 2 2
2x 1 4x  2  x 2  2 x  1 x 2  2 ( x  1)2
B    2  2  1  1  Amax  1  x  1
x 2  2 2( x 2  2) x2  2 x 2 x 2
4 x  3 x 2  4 x  4  x 2  1 ( x  2)2
c. C    2  1  1  x  2
x2  1 x2  1 x 1
4 x  3 4 x 2  4 x  1  4 x 2  4 (2 x  1)2 1
C 2
 2
 2
44 x
x 1 x 1 x 1 2
8 x  3 (4 x 2  8 x  4)  (4 x 2  1) (2 x  2) 2
d. D  2
 2
 1   1  x   1
4x 1 4x 1 4x2  1
8 x  3 16 x 2  4  (16 x 2  8 x  1) (4 x  1) 2 1
D 2
 2
 4  2
4 x
4x 1 4x 1 4x 1 4
4x 4x2  1  4x2 1  4x (2 x  1) 2 1
e. E  2
 2
 1  2
1 x 
4x 1 4x 1 4x 1 2
4x (4 x 2  1)  (4 x 2  4 x  1) (2 x  1) 2 1
E 2
 2
  1  2
 1  x 
4x 1 4x 1 4x  1 2
3( x  1)
Bài 35: Tìm GTLN của biểu thức A  3 2
x  x  x 1
HD :
3( x  1) 3
A 3 2
 2  3  x  0  Amax  3  x  0
x  x  x 1 x 1
2010 x  2680
Bài 36:Tìm GTNN của các biểu thức sau D  ( x  R)
x2  1
26
HD :
2010 x  2680 335(6 x  8) 335( x 2  6 x  9  x 2  1) 335( x  3) 2
D ( x  R )     335  335  x  3
x2  1 x2  1 x2  1 x2  1
x 2  15 x  16
Bài 37: Tìm GTNN của biểu thức sau A 
3x
 x  R 
HD :
 x  4   23  23  minA  23  x  4
2
x 2  15 x  16
Ta có: A 
3x
 x  R  
3x 3 3 3
xy 2  y 2  y 2  x   1
Bài 38: Tìm GTLN của biểu thức sau A   x, y  R 
x2 y 4  2 y 4  x2  2
HD :
xy 2  y 2  y 2  x   1 y4 1
Ta có: A   x, y  R  
x2 y 4  2 y 4  x2  2  y 4  1 x2  2
1
Vì y 4  1  0x nên chia cả tử và mẫu cho y 4  1 ta được: A  2
x 2
1 1
Vì x 2  0x  x 2  2  2x  A  2
  x  0; y  R
x 2 2
x2
Bài 39: Tìm GTLN của biểu thức sau A 
x4  x2  1
HD :
Xét x  0  A  0 giá trị này không phải giá trị lớn nhất của A vì với x  0  A  0
1
Xét x  0 đặt P   Amax  Pmin
A
x4  x2  1 1 1
Ta có P  2
 x 2  2  1; x 2  2  2  Cosi   P  2  1  3  Pmin  3  x  1
x x x
Bài 40:Tìm GTN N của các biểu thức sau
x2  2x  3 x2  x  1
a. A  ( x  0) b. B  ( x  1)
x2 ( x  1) 2
x2  2x  3 x 2  2 x  2016
c. C  d. D 
x2  2 x2
HD :
x2  2x  3 3( x 2  2 x  3) ( x  3) 2 2 2 2
a. A  2
( x  0)  2
 2
   x  3  Amin   x  3
x 3x 3x 3 3 3
x2  x  1 4 x 2  4 x  4 x 2  2 x  1 3 x 2  6 x  3 ( x  1) 2 3 3
b. B  ( x  1)        x  1
( x  1) 2 4( x  1) 2 4( x  1) 2 4( x  1) 2 4( x  1) 2 4 4
2( x 2  2 x  3) x 2  4 x  4 x2  2 1 ( x  2) 2 1
c. C  2
 2
 2
  2
  x  2
2( x  2) 2( x  2) 2( x  2) 2 2( x  2) 2
x 2  2 x  2016 2016 x 2  2 x.2016  2016 ( x  2016)2 2015 2015
d. D       x  2016
x2 2016 x 2 x2 2016 2016
Bài 41:Tìm GTLN của các biểu thức sau
27
6 x 2  2 x  19 x2  2x  3
a. A  b. B 
3x 2  x  7 x2  2
HD :
6 x 2  2 x  19 2(3x 2  x  7)  5 5
a. A  2
 2
 2 2
3x  x  7 3x  x  7 3x  x  7
1 83 83 1 5 60 1
Đặt M  3 x 2  x  7  3( x  ) 2    x   Amax  M min  Amax  2  2  x
6 12 12 6 83 83 6
12
x 2  2 x  3 2 x 2  x 2  2 x  3 2( x 2  2)  4  x 2  2 x  3 ( x  1) 2
b. B     2   2  x 1
x2  2 x2  2 x2  2 x2  2
Bài 42:Tìm GTLN, GTNN của các biểu thức sau
3x 2  2 x  3 x2  2x  2
a. A  b. B 
x2  1 x2  x  1
HD :
3x 2  2 x  3 2( x 2  1) ( x  1) 2 ( x  1) 2
a. A     2   2  x  1
x2  1 x2  1 x2  1 x2  1
3x 2  2 x  3 4 x 2  4 ( x 2  2 x  1) ( x  1) 2
A    4   4  x 1
x2  1 x2  1 x2  1 x2  1
x 2  2 x  2 3x 2  (2 x 2  2 x  2) 3x 2
b. B     2  2  x  0
x2  x  1 x2  x  1 x2  x  1
3x 2 3
Với x  0  A  2 2
2
x  x 1 1 1
1  2
x x
1 1 3 1 1 3 3 1 1
Ta lại có: 1   2   (  ) 2   A   2  2    x  2
x x 4 2 x 4 3 2 x
4
3x 2  6 x  10
Bài 43:Tìm GTLN của A 
x2  2x  3
HD :
1 1
A  3 2
 3
x  2x  3 ( x  1) 2  2
1
 Amax [ ]max
( x  1) 2  2
 [( x  1) 2  2]min
 ( x  1) 2  2  2
 x  1
1 1 7
 2
  x  1  Amax   x  1
( x  1)  2 2 2
3x 2  6 x  10
Bài 44: Tìm GTLN của biểu thức sau A   x  R
x2  2x  3
HD :
28
3x 2  6 x  10 1 1 7
Ta có: A   3  3    x  1
 x  1  2
2 2
x  2x  3 2 2
2x 1
x2  2
HD :
2x  1 1
Nháp : a   a.x 2  2 x  2 a  1  0 , có  '  1  a  2 a  1  0  a  1; a 
2
x 2 2
  x  1
2
 2x  1  x2  2x  1
Khi đó : D   2  1  1  2
1  1 1
 x 1  x 2 x2  2
 2x  1 1 1 x2  4x  4 1 1
Mặt khác : D   2     
 x 2 2 2 2 x 2
2
2 2  
2x 1
x2
HD :
2 1 1
E  , Đặt  a  E  a 2  2 a
x x2 x
2x 1
Bài 47: Tìm min hoặc max của: F  2
x 2
HD :
2x  1 1
Nháp : a   a.x 2  2 x  2 a  1  0 , có  '  1  a  2 a  1  1  2 a2  a  a  ; a  1
2
x 2 2
 2 x  1 1  1  x 2  4 x  4 1   x  2 1 1
2
Khi đó : F   2       
 x 2 2 2 2 x2  2  
2 2 x2  2 2 2  
 x  1  1  1
2
 2x  1  x2  2x  1
Mặt khác : F   2  1  1  2
1  2
 x 2  x 2 x 2
6x  8
Bài 48: Tìm min hoặc max của: G  2
x 1
HD :
6x  8
Nháp : a   a.x 2  6 x  a  8  0 , có :
x2  1
 '  9  a  a  8  a2  8a  9  0  a  1; a  9
  x  3
2
 6x  8   x2  6x  9
Khi đó : G   2  1  1   1  1 1
 x 1  x2  1 x2  1
 3x  1  9  9
2
 6x  8  9x 2  6x  1
Mặt khác : G   2  9  9  2
9
 x 1  x 1 x2  1
3x2  6 x  17
x2  2 x  5
HD :
29
2 2 2 1
, mà x 2  2 x  5   x  1  4  4 
2
Ta có : Q  3   
2
x  2x  5 x  2x  5 4 2
2
2 x2 16 x  41
x2  8x  22
HD :
2x2  16x  44  3 3
Ta có : R  2
 2 2 ,
x  8x  22 x  8x  22
3 3 1 3 1
Mà x 2  8x  22   x  4  6  6 
2
   
 x  4  6 6 2  x  4  6 2
2 2
x6  27
x4  3x3  6x2  9x  9
HD :
Hạ phép chia ta được : A  x 2  3x  3
x6  512
x2  8
HD :
 
2
Hạ phép chia ta được : B  x 4  8x 2  64  x 2  4  48  48
4x4  16x3  56x2  80x  356

x2  2 x  5
HD :
256
Hạ phép chia ta được: G  4  x 2  2 x  5  2
.
x  2x  5
256
Đặt x 2  2 x  5  t  G  4t 
t
Sau đó sử dụng Cô si là ra.
x2 1
Bài 54: Tìm min của: H  2
x 1
HD :
x2  1  2 2
H 2
 1 2
x 1 x 1
8
3x 2  2
HD :
8 8
Ta có : 3x 2  2  2   4
3x  2 2
2
x2
x  2x  2010
HD :
2 x  2010
Hạ phép chia ta được : P  1  2 ,
x  2 x  2010
30
2 x  2010
Nháp : a  2
 a.x 2  2 a.x  2010 a  2 x  2010  0
x  2 x  2010
1
Có  '   a  1  a  2010 a  2010   0  a  1; a 
2
2009
Làm tương tự như các bài trên .
2 x2  6 x  5
x2  2 x  1
HD :
2 x  3
Hạ phép chia ta được : Q  2  2
, Đặt x  1  t , khi đó ta có :
x  2x  1
3  2  t  1 2t 2  2t  1 2 1 1
Q  2   2   2 , Đặt  a  Q  a 2  2 a  2
t2 t 2
t t t
2 x2  4 x  4
x2
HD :
4 4 1
A2  2 , Đặt  t  A  4t 2  4t  2
x x x
2x 1
Bài 59: Tìm min hoặc max của: B  2
x 2
HD :
2x  1 1
2
x 2 2
 x  1  1
2
 2x  1  x2  2x  1
Khi đó ; B   2  1  1  2
1  1 2
 x 2  x 2 x 2
 2 x  1 1  1 x 2  4 x  4 1  x  2
2
1 1
Mặt khác : B   2       
 x 2 2 2 2 x 2
2
 
2 2 x2  2 2 2  
x2  2
x2  x  2
HD :
x2  2 8 2 2
Nháp : a  2
 a.x 2  2a  x 2  2  0 , có   a2  4  a  1 .2  a  1  a 
x  x2 7
Làm tương tự như các bài trên
x2  2 x  3
x2  2 x  3
HD :
x2  2x  3
 a.x 2  2a.x  3a  x 2  2x  3  0 , có  '   a  1  3  a  1 a  1
2
Nháp : a  2
x  2x  3
 '   2 a 2  8a  2  0  a  2  3 , làm như các bài trên.


x2 y  x2 x2  y  1 
2 x4  x4 y 2  y 2  2
31
HD :
x2 y  x4  x2 y  1 x4  1 1
Ta có : G    2
4 4 2 2

2x  x y  y  2 2 x  1  y x  1 y  2
4 2 4
  
x4  1
x 
2
2
1
HD :
t 2  2t  1  1 2 2
Đặt x 2  1  t  x 2  t  1  x 4  t 2  2t  1 , khi đó H   1  2
t 2
t t
1
Đặt  a  H  2 a 2  2 a  1
t
3x2  4
x2  4
HD :
3x2  12  8 8
A= 2
 3 2
x 4 x 4
3x2  2x  3
x2  1
HD :
3x 2  3  2 x 2 x
C 2
 3 2
x 1 x 1
2 x
Nháp : a  2  a.x 2  2 x  a  0 , có  '  1  a2  0  a  1
x 1
 2 x  x2  2x  1
Khi đó : C   2  1  1  3  22
 x 1  x2  1
  x  1
2
 2 x  x2  2x  1
Mặt khác : C   2  1  1  3   4  44
 x 1  x2  1 x2  1
3x2  6x  17
x2  3x  5
HD :
3x  2
Hạ phép chia ta được : H  3  2
x  3x  5
3x  2
Nháp : a  2
 a.x 2  3a.x  3x  5a  2  0 , có :
x  3x  5
13  2 67
  9  x  1  4a  5a  2   11a2  26a  9  0  a 
2
,
11
2x2 16x  71
x2  8x  22
HD :
27
, mà x 2  8 x  22   x  4   6  6
2
Hạ phép chia ta được : I  2  2
x  8 x  22
32
x2  4 x  1
x2
HD :
4 1 1
K  1   2 , đặt  t  K  t 2  4t  1   t  2   3  3
2
x x x
2 x2  4 x  9
x2  2 x  4
HD :
1
, mà x 2  2 x  4   x  1  3  3
2
Hạ phép chia ta được : N  2  2
x  2x  4
x2
x4  1
HD :
t 1
Nháp : Đặt x 2  t  a   at 2  t  a  0  a  
2
t 1 2
 
2
 x2 1  1 x4  2x2  1 1 x2  1 1 1
Khi đó : P   4        , Không xảy ra dấu
 x 1 2  2
4
2 x 1 
2 2 x 1 2 2
4
  
bằng
 
2
2
 x2 1  1 x4  2x2  1 1  x  1 1 1
Mặt khác : P   4       
 x 1 2  2
4
2 x 1 
2 2 x 1
4
2 2   
x2  2x  1999 x3
Bài 71: Tìm min hoặc max của: Q  :
x2  3x  2 x2  3x2  2x
HD :
x2  2x  1999 2 1999
Thực hiện phép tính ta được : Q   1  2 ,
x 2
x x
1
Đặt  t  Q  1999t 2  2t  1
x
2 x2  4 x  9
x2  2 x  4
HD :
1
, mà x 2  2 x  4   x  1  3  3
2
D 2 2
x  2x  4
x2  2 x  2
x2  2 x  2
HD :
4 x
F  1 2
x  2x  2
4 x
 a.x 2  2 a.x  4 a  2 a  0 , có  '   a  2   a.2 a  0  a  2  2 2
2
Nháp : a  2
x  2x  2
33
x4  1
x 
2
2
1
HD :
Đặt x 2  1  t  x 2  t  1  x 4  t 2  2t  1
t 2  2t  2 2 2 1
Khi đó : G   1   2 , đặt  a  G  2 a 2  2 a  1
t 2
t t t
2 x 2  2 xy  9 y 2
x 2  2 xy  5 y 2
HD :
Chia cá tử và mẫu cho y 2 ta được:
x2 x
2.  2.  9
y 2
y x 2t 2  2t  9 6t  1
H 2 , đặt  t  H  2  2 2
x x y t  2t  5 t  2t  5
 2.  5
y 2
y
6t  1
Nháp : a   2
 at 2  2 at  5a  6t  1  0 ,
t  2t  5
9
Có :  '   a  3  a  5a  1  0  a  1; a  , làm giống các bài trên
2
4
4x  3
Bài 76: Tìm min và max của: I  2
x 1
HD:
4x  3
Nháp: a  2
x 1
 
 a.x 2  4 x  a  3  0 , có  '  4  a a  3  0  a  4; a  1
  2 x  1
2
 4x  3  4 x 2  4 x  1
Khi đó: I   2  4  4  2
4 44
 x 1  x 1 x2  1
 x  2   1  1
2
 4x  3  x2  4x  4
Mặt khác: I   2  1  1   1 
 x 1  x2  1 x2  1
2  2 x  1
Bài 77: Tìm min P 
x2  2
HD :
4x  2
Nháp : a  2
x 2
 
 a.x 2  4 x  2 a  2  0 , có  '  4  a 2a  2  0  a  2; a  1
2  x  1
2
 4x  2  2 x 2  4 x  2
Khi đó : P   2  2  2  2
2 22
 x 2  x 2 x2  2
 4x  2  x2  4x  4
Mặt khác : P   2  1  1   1  1
 x 2  x2  2
x2 1
Bài 78: Tìm min hoặc max của: J 
x2  x 1
HD :
34
x
Ta có : J  1  2
x  x 1
x 1
 a.x 2  a.x  x  a  0 , có    a  1  4a.a  0  a  1; a 
2
Nháp : a  2
x  x 1 3
 x  1  2
2
 x   x2  2x  1 
Khi đó : J  1   2  1  1  2   2  2 2
 x  x 1   x  x 1  x  x 1
 x 1  1 2 x2  2x  1 2
Mặt khác : J  1   2     
 x  x 1 3 3 3 3 x  x 1 3
2
 
x2  2
x2  x  2
HD :
x
Ta có : K  1  2
x x2
x 1 2 2
 a.x 2  a.x  x  2 a  0 , có :    a  1  4a.2a  0  a 
2
Nháp : a 
x x22
7
4x 1
x 3
HD :
4x  1 4
Nháp : a   a.x 2  4 x  3a  1  0 , có  '  4  a  3a  1  0  a  1; a 
2
x 3 3
3x2  6x  14
2 x2  5
HD :
3x2  6x  14
Nháp : a  2
 2a.x2  5a  3x2  6x  14  0
2x  5
33
Có  '  9   2 a  3 5a  14   0  a  1; a 
10
12 x  13
x  2x  3
HD :
12 x  13
Nháp : a  2  a.x 2  2 a.x  3a  12 x  13  0 ,
x  2x  3
9
Có  '   a  6   a  3a  13  0  a  4; a 
2
2
5 y 2  3xy
x 2  3xy  4 y 2
HD :
x
5  3.
y x 5  3t
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: Q  2 , đặt  t  Q  2
x x y t  3t  4
 3.  4
y 2
y
35
5  3t
 at 2  3at  4 a  3t  5  0 , có :   9  a  1  4 a  4 a  5  0
2
Nháp : a  2
t  3t  4
9
=> a  1; a 
7
x2  4 y 2
3 x 2  4 xy  5 y 2
HD :
x2
4
y2 x t2  4
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: R  , Đặt  t  R 
x2 x y 3t 2  4t  5
3. 2  4.  5
y y
t2  4
Nháp : a  2  3at 2  4at  5a  t 2  4  0 ,
3t  4t  5
4
Có  '  4 a2   3a  1 5a  4   0  a  1; a 
11
x2  6x  23
Bài 85: Tìm min hoặc max của: A  2
x  6x  10
HD :
13
A  1 2
x  6 x  10
y2
Bài 86: Tìm min hoặc max của: B  2
9 x  12 xy  5 y 2
HD :
1 x 1
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: B  , Đặt  t  B  2
x2
x y 9t  12t  5
9  12  5
y 2
y
3x2 12x  10
x2  4 x  5
HD :
5
C  3 2
x  4x  5
3y2
25 x 2  20 xy  5 y 2
HD :
3 x 3
Chia cả tử và mấu cho y 2 ta được: D  2
, Đặt  t  D 
x x t 2
25t  20t  5
25  20  5
y 2
y
4 x2  6 x  1
 x  2
2
HD :
36
4t 2  10t  5 10 5
Đặt x  2  t  x  t  4t  4 , khi đó : E 
2 2
 4  2 ,
t 2
t t
1
Đặt  a  E  5a 2  10 a  4
t
x2  4x 14
Bài 90: Tìm min hoặc max của: F  2
x  2x  1
HD :
t 2  6t  9 6 9
Đặt x  1  t  x  t  2t  1 , Khi đó : F 
2 2
 1  2
t 2
t t
1
Đặt  a  F  9a 2  6a  1
t
4 x2  6 x  3
2x  3x  2
HD :
1
Hạ phép chia ta được : G  2  2
2 x  3x  2
3x 2  2 xy  y 2
9 x 2  6 xy  2 y 2
HD :
x2 x
3
 2.  1
2
y x 3t 2  2t  1
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: H  y 2 , Đặt  t  H  2
x x y 9t  6t  2
9 2 6 2
y y
3t 2  2t  1
Nháp : a  2
 9at 2  6at  2a  3t 2  2t  1  0 ,
9t  6t  2
1 2
có :  '   3a  1   9a  3 2 a  1  0  a  ; a 
2
3 3
4x2  22x 19
x2  4x  4
HD :
6x  3 6 t  2  3 6 9
I  4 , Đặt x  2  t  I  4   4 
 x  2
2
t 2
t t2
1
Đặt  a  I  9a 2  6 a  4
t
9x2  30x  7
9 x2  6 x  1
HD :
24 x  8 3t  3  8 3 11
K  1 , đặt 3 x  1  t  3 x  t  1  K  1   1  2
3x  1
2
t 2
t t
1
Đặt  a  K  11a 2  3a  1
t
37
x 2  5 xy  2 y 2
2 x 2  10 xy  7 y 2
HD :
x2 x
5 2
2
y x t 2  5t  2
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: M  y 2 , Đặt  t  M  2
x x y 2t  10t  7
2 2  10  7
y y
t 2  5t  2
Nháp a 2
 2at 2  10at  7a  t 2  5t  2 , có :
2t  10t  7
  25  2 a  1  4  2 a  1 7a  2 
2
1 17
  0  a  ;a 
2 22
22 x 2  58 xy  73 y 2
x 2  4 xy  4 y 2
HD :
x2 x
22  58  73
y 2
y x 22t 2  58t  73
Chia cả tử và mấu cho y 2 ta được: N  , Đặt  t  N 
x2 x y t 2  4t  4
 4  4
y2 y
30t  15 30  a  2   15 30a  45 30 45
N  22  , Đặt t  2  a  N  22   22   22  
 t  2
2
a 2
a 2
a a2
1
Đặt  b  N  22  30 b  45b 2
a
8 x 2  6 xy
x2  y 2
HD :
x2 x
8 6
y 2
y x 8t 2  6t 6t  8
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: P  , Đặt  t  P   8 2
x 2
y 2
t 1 t 1
2
1
y
6t  8
Nháp : a  2
t 1
 
 at 2  a  6t  8  0 , có  '  9  a a  8  0  a  1; a  9
x 2  3x  3
x2  2 x  1
HD :
x  2 t  1 1 1
Q  1 , Đặt x  1  t  x  t  1 Khi đó : Q  1   1  2
 x  1
2
t 2
t t
1
Dặt  a  Q  a 2  a  1
t
38
x 2  xy  y 2
x 2  xy  y 2
HD :
x2 x
 1
x t2  t  1 2t
ta được: R  y 2 y , Đặt  t  R  2
2
Chia cả tử và mẫu cho y 2  1 2
x x y t  t 1 t  t 1
 1
y 2
y
2t 2
 at 2  at  a  2t  0 , có    a  2   4 a.a  0  a  2; a 
2
Nháp : a  2
t  t 1 3
x2
Bài 100: Tìm GTLN của biểu thức: 4 2 , GTLN đó đạt được tại giá trị nào của x
x  x 1
HD:
x2 1 1
Ta có : P( x)  4 2
=  x2  2  1  3
x  x  1 P( x) x
x2  x  1
Bài 101: Tìm GTNN của biểu thức: M  ( x  1)
x2  2 x  1
HD:
x 2  2 x  1   x  1  1 1 1
Ta có : M   1 
2
x  2x 1 x  1  x  12
2
1 2  1 3 3
Đặt  t , ta có: M  t  t  1   t    
x 1  2 4 4
3  x  1
Bài 102 : Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức: B 
x  x2  x  1
3
HD:
3  x  1 3  x  1 3  x  1 3
Ta có: B    
3 2
x  x  x 1 x 2
 x  1  x  1  x 2

 1  x  1
2
x 1
3
Do x 2  1  0  B   3 , Dấu bằng khi và chỉ khi x=0
2
x 1
x2  2x  2012
Bài 103: Tìm GTNN của biểu thức : P  , với x  0
x2
HD :
2 2012 1
P  1  2 , Đặt  t  P  1  2t  2012t 2
x x x
4x  3
Bài 104: Tìm giá trị lớn nhất của P  2
x 1
HD :
4x  3
Nháp : a  2
x 1

 a.x 2  a  4 x  3  0 , có  '  4  a a  3  0  a  1; a  4 
x2  2x  2011
Bài 105: Cho biểu thức M  , với x>0, Tìm x để M có GTNN
x2
39
HD :
2 2011 1
M  1  2 , Đặt  t  M  2011t 2  2t  1
x x x
2 x2  4 x  9
x2  2 x  4
HD:
1
, mà x 2  2 x  4   x  1  3  3
2
Hạ phép chia ta được : N  2  2
x  2x  4
x2  2x  1999 x3
Bài 107: Tìm min hoặc max của: Q  :
x2  3x  2 x2  3x2  2x
HD:
x2  2x  1999 2 1999
Thực hiện phép tính ta được : Q   1  2 ,
x 2
x x
1
Đặt  t  Q  1999t 2  2t  1
x
2 x2  4 x  9
x2  2 x  4
HD:
1
, mà x 2  2 x  4   x  1  3  3
2
D 2 2
x  2x  4
x2  2 x  2
x2  2 x  2
HD:
4 x
F  1 2
x  2x  2
4 x
 a.x 2  2 a.x  4 a  2 a  0 , có  '   a  2   a.2 a  0  a  2  2 2
2
Nháp : a  2
x  2x  2
2 x 2  2 xy  9 y 2
x 2  2 xy  5 y 2
HD:
Chia cá tử và mẫu cho y 2 ta được:
x2 x
2.  2.  9
y 2
y x 2t 2  2t  9 6t  1
H 2 , đặt  t  H  2  2 2
x x y t  2t  5 t  2t  5
 2.  5
y 2
y
6t  1
Nháp : a   2
 at 2  2 at  5a  6t  1  0 ,
t  2t  5
9
Có :  '   a  3  a  5a  1  0  a  1; a  , làm giống các bài trên
2
4
x2 1
Bài 111: Tìm min hoặc max của: J  2
x  x 1
40
HD:
x
Ta có : J  1  2
x  x 1
x 1
 a.x 2  a.x  x  a  0 , có    a  1  4 a.a  0  a  1; a 
2
Nháp : a  2
x  x 1 3
 x  1  2
2
 x   x2  2x  1 
Khi đó : J  1   2  1  1  2   2  2 2
 x  x 1   x  x 1  x  x 1
 x 1  1 2 x2  2x  1 2
Mặt khác : J  1   2     
 x  x 1 3  3 3 3 x  x 1 3
2
 
5 y 2  3xy
x 2  3xy  4 y 2
HD:
x
5  3.
y x 5  3t
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: Q  2 , đặt  t  Q  2
x x y t  3t  4
 3.  4
y 2
y
5  3t
 at 2  3at  4 a  3t  5  0 , có :   9  a  1  4 a  4 a  5   0
2
Nháp : a  2
t  3t  4
9
=> a   1; a 
7
x2  4 y 2
3 x 2  4 xy  5 y 2
HD:
x2
4
y2 x t2  4
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: R  , Đặt  t  R 
x2 x y 3t 2  4t  5
3. 2  4.  5
y y
t2  4
Nháp : a  2
 3at 2  4at  5a  t 2  4  0 ,
3t  4t  5
4
Có  '  4 a 2   3a  1 5a  4   0  a  1; a 
11
x2  6x  23
x2  6x 10
HD:
13
A  1 2
x  6 x  10
y2
9 x 2  12 xy  5 y 2
HD:
41
1 x 1
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: B  , Đặt  t  B  2
x2
x y 9t  12t  5
9  12  5
y 2
y
3y2
25 x 2  20 xy  5 y 2
HD:
3 x 3
Chia cả tử và mấu cho y 2 ta được: D  2
, Đặt  t  D 
x x t 2
25t  20t  5
25  20  5
y 2
y
4 x2  6 x  1
 x  2
2
HD:
4t 2  10t  5 10 5
Đặt x  2  t  x 2  t 2  4t  4 , khi đó : E   4  2 ,
t 2
t t
1
Đặt  a  E  5a 2  10 a  4
t
x2  4x 14
x2  2 x  1
HD:
t 2  6t  9 6 9
Đặt x  1  t  x 2  t 2  2t  1 , Khi đó : F   1  2
t 2
t t
1
Đặt  a  F  9a 2  6 a  1
t
4 x2  6 x  3
2x2  3x  2
HD:
1
Hạ phép chia ta được : G  2  2
2 x  3x  2
3x 2  2 xy  y 2
9 x 2  6 xy  2 y 2
HD:
x2 x
3 2.  1
y 2
y x 3t 2  2t  1
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: H  , Đặt  t  H  2
x2 x y 9t  6t  2
9 2 6 2
y y
3t 2  2t  1
Nháp: a  2
 9at 2  6at  2a  3t 2  2t  1  0 ,
9t  6t  2
1 2
có :  '   3a  1   9a  3 2 a  1  0  a  ; a 
2
3 3
4x2  22x 19
Bài 121: Tìm min hoặc max của: I  2
x  4x  4
42
HD:
6x  3 6 t  2  3 6 9
I  4 , Đặt x  2  t  I  4   4 
 x  2
2
t 2
t t2
1
Đặt  a  I   9 a 2  6 a  4
t
9x2  30x  7
9 x2  6 x  1
HD:
24 x  8 3t  3  8 3 11
K  1 , đặt 3 x  1  t  3 x  t  1  K  1   1  2
3x  1
2
t 2
t t
1
Đặt  a  K  11a 2  3a  1
t
x 2  5 xy  2 y 2
2 x 2  10 xy  7 y 2
HD:
x2 x
5 2
y2 y x t 2  5t  2
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: M  , Đặt  t  M 
x2 x y 2t 2  10t  7
2 2  10  7
y y
t 2  5t  2
 2at 2  10at  7a  t 2  5t  2 , có :   25  2 a  1  4  2 a  1 7 a  2 
2
Nháp a  2
2t  10t  7
1 17
  0  a  ;a 
2 22
22 x 2  58 xy  73 y 2
x 2  4 xy  4 y 2
HD:
x2 x
22  58  73
y 2
y x 22t 2  58t  73
Chia cả tử và mấu cho y 2 ta được: N  , Đặt  t  N 
x2 x y t 2  4t  4
 4  4
y2 y
30t  15 30  a  2   15 30a  45 30 45
N  22  , Đặt t  2  a  N  22   22   22  
 t  2
2
a 2
a 2
a a2
1
Đặt  b  N  22  30 b  45b 2
a
8 x 2  6 xy
x2  y 2
HD:
43
x2 x
8 6
y2 y x 8t 2  6t 6t  8
Chia cả tử và mẫu cho y 2 ta được: P  , Đặt  t  P   8 2
x 2
y 2
t 1 t 1
2
1
y
6t  8
Nháp: a  2
t 1
 
 at 2  a  6t  8  0 , có  '  9  a a  8  0  a  1; a  9
x 2  3x  3
x2  2 x  1
HD:
x  2 t  1 1 1
Q  1 , Đặt x  1  t  x  t  1 Khi đó : Q  1   1  2
 x  1
2
t 2
t t
1
Dặt  a  Q  a 2  a  1
t
x 2  xy  y 2
x 2  xy  y 2
HD:
x2 x
 1
x t2  t  1 2t
ta được: R  y 2 y , Đặt  t  R  2
2
Chia cả tử và mẫu cho y 2  1 2
x x y t  t 1 t  t 1
 1
y 2
y
2t 2
 at 2  at  a  2t  0 , có    a  2   4 a.a  0  a  2; a 
2
Nháp : a  2
t  t 1 3
27  12 x
x 9
HD:
27  12 x
Nháp : a   a.x 2  9a  27  12 x  a.x 2  12 x  9a  27  0
x2  9
a  4
Có  '  36  a  9a  27  0  
 a  1
  2 x  3
2
 27  12 x  4 x 2  12 x  9
Khi đó ta có : M   2  4  4  2
4 44
 x 9  x 9 x2  9
 x  6   1  1
2
 27  12 x  x 2  12 x  36
Mặt khác : M   2  1  1  2
1  2
 x 9  x 9 x 9
8x  3
4x 1
HD:
8x  3
Nháp : a  2
 4 a.x 2  a  8 x  3  4 a.x 2  8 x  a  3  0
4x  1
Có  '  16  4a  a  3  a  4; a  1
44
  4 x  1
2
 8x  3  16 x 2  8x  1
Khi đó : P   2  4  4   4  44
 4x  1  4x2  1 4x2  1
4  x  1
2
 8x  3  4 x 2  8x  4
Mặt khác : P   2  1  1  2
1   1  1
 4x  1  4x  1 4x2  1
2x 1
x 2
HD:
2x  1 1
2
x 2 2
  x  1
2
 2x  1  x2  2x  1
Khi đó : D   2  1  1   1  1 1
 x 1  x2  2 x2  2
 2 x  1 1  1 x 2  4 x  4 1 1
Mặt khác : D   2     
 x 2 2 2 2 x 2
2
2 2 
2x 1
x2
HD:
2 1 1
E  2 , Đặt  a  E  a 2  2 a
x x x
2x 1
x2  2
HD:
2x  1 1
Nháp : a   a.x 2  2 x  2 a  1  0 , có  '  1  a  2 a  1  1  2 a 2  a  a  ; a  1
2
x 2 2
 2 x  1 1  1  x 2  4 x  4 1   x  2 1 1
2
Khi đó : F   2       
 x 2 2 2 2 x2  2  
2 2 x2  2 2 2  
 x  1  1  1
2
 2x  1  x2  2x  1
Mặt khác : F   2  1  1  2
1  2
 x 2  x 2 x 2
6x  8
x 1
HD:
6x  8
Nháp : a  2
 a.x 2  6 x  a  8  0 , có :
x 1
 '  9  a  a  8  a2  8a  9  0  a  1; a  9
  x  3
2
 6x  8   x2  6x  9
Khi đó : G   2  1  1  2
1  1 1
 x 1  x 1 x2  1
 3x  1  9  9
2
 6x  8  9x 2  6 x  1
Mặt khác : G   2  9  9   9 
 x 1  x2  1 x2  1
45
x6  27
Bài 134: Tìm min hoặc max của: A  4
x  3x3  6x2  9x  9
HD:
Hạ phép chia ta được : A  x 2  3x  3
x6  512
x2  8
HD:
 
2
Hạ phép chia ta được : B  x 4  8x 2  64  x 2  4  48  48
4x4 16x3  56x2  80x  356

x2  2 x  5
HD:
256 256
Hạ phép chia ta được: G  4  x 2  2 x  5   , Đặt x 2  2 x  5  t  G  4t 
2
x  2x  5 t
Sau đó sử dụng co si là ra.
8
3x 2  2
HD:
8 8
Ta có : 3 x 2  2  2   4
3x  2 2
2
2x 1
x2  2
HD:
2x  1 1
2
x 2 2
 x  1  1
2
 2x  1  x2  2x  1
Khi đó ; B   2  1  1   1  1 
 x 2  x2  2 x2  2
 2 x  1 1  1 x 2  4 x  4 1  x  2
2
1 1
Mặt khác : B   2       
 x 2 2 2 2 x 2
2
  
2 2 x 2 2 2
2

x y  x  x  y  1
2 2 2

2 x4  x4 y 2  y 2  2
HD:
x2 y  x4  x2 y  1 x4  1 1
Ta có : G    2
4 4 2 2
 
2x  x y  y  2 2 x  1  y x  1 y  2
4 2 4
 
x4  1
x 
2
2
1
HD:
t 2  2t  1  1 2 2
Đặt x 2  1  t  x 2  t  1  x 4  t 2  2t  1 , khi đó H   1  2
t 2
t t
46
1
Đặt  a  H  2 a 2  2 a  1
t
2x2 16x  71
x2  8x  22
HD:
27
, mà x 2  8 x  22   x  4   6  6
2
Hạ phép chia ta được : I  2  2
x  8 x  22
x2
x4  1
HD:
t 1
Nháp : Đặt x 2  t  a   at 2  t  a  0  a  
2
t 1 2
 
2
2
 x2 1  1 x4  2x2  1 1 x 1 1 1
Khi đó : P   4        , Không xảy ra dấu bằng
 x 1 2  2
4
2 x 1 
2 2 x 1 2 2
4
  
 
2
2
 x2 1  1 x4  2x2  1 1  x  1 1 1
Mặt khác : P   4       
 x 1 2  2
4
2 x 1 
2 2 x 1
4
2 2   
x4  1
x 
2
2
1
HD:
Đặt x 2  1  t  x 2  t  1  x 4  t 2  2t  1
t 2  2t  2 2 2 1
Khi đó : G   1   2 , đặt  a  G  2 a 2  2 a  1
t 2
t t t
2  2 x  1
Bài 144: Tìm min P  2
x 2
HD:
4x  2
Nháp : a 
x2  2

 a. x 2  4 x  2 a  2  0 , có  '  4  a 2a  2  0  a  2; a  1 
2  x  1
2
 4x  2  2 x 2  4 x  2
Khi đó : P   2  2  2  2
2 22
 x 2  x 2 x2  2
 4x  2  x2  4x  4
Mặt khác : P   2
 1   1   1  1
 x 2  x2  2
x2  2
x2  x  2
HD:
x
Ta có : K  1  2
x x2
x 1 2 2
 a.x 2  a.x  x  2 a  0 , có :    a  1  4a.2a  0  a 
2
Nháp : a  2
x x2 7
47
4x 1
x2  3
HD:
4x  1 4
Nháp : a   a. x 2  4 x  3a  1  0 , có  '  4  a  3a  1  0  a  1; a 
x2  3 3
12 x  13
x  2x  3
HD:
12 x  13
Nháp : a  2
 a.x 2  2 a.x  3a  12 x  13  0 ,
x  2x  3
9
Có  '   a  6   a  3a  13  0  a  4; a 
2
2
x2
Bài 148: Tìm GTLN của biểu thức: , GTLN đó đạt được tại giá trị nào của x
x4  x2  1
HD:
x2 1 1
Ta có : P( x)  4 2
=  x2  2  1  3
x  x 1 P( x) x
x2  x  1
Bài 149: Tìm GTNN của biểu thức: M  2 ( x  1)
x  2x  1
HD:
x 2  2 x  1   x  1  1 1 1
Ta có : M   1 
2
x  2x 1 x  1  x  12
2
1 2  1 3 3
Đặt  t , ta có: M  t  t  1   t    
x 1  2 4 4
3  x  1
Bài 150: Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức: B 
x  x2  x  1
3
HD:
3  x  1 3  x  1 3  x  1 3
Ta có: B    
3 2
x  x  x 1 x 2
 x  1  x  1  x 2

 1  x  1
2
x 1
3
Do x 2  1  0  B   3 , Dấu bằng khi và chỉ khi x=0
2
x 1
x2  4 x  1
x2
HD:
4 1 1
 2 , đặt  t  G  t 2  4t  1   t  2   3   3
2
G  1
x x x
3x2  8x  6
x2  2 x  1
HD:
Đặt x  1  t  x  t  1  x 2  t 2  2t  1
48
E
 
3 t 2  2t  1  8  t  1  6

3t 2  2t  1 2 1
 3  2 ,
t2 t 2
t t
1
 a  E  a 2  2 a  3   a  1  2  2
2
Đặt :
t
4 x2  6 x  1
 2x  1
2
HD:
t 1 2 t 2  2t  1
Đặt 2x  1  t  x   x  , khi đó:
2 4
t 2  2t  1  3  t  1  1
t 2  5t  5 5 5 1
F  1   2 , đặt  a  F  1  5a  5a2

t 2
t 2
t t t
x
 x  10 
2
HD:
t  10 1 10 1
Đặt x  10  t  x  t  10  H    2 , đặt  a  H  10 a 2  a
t 2
t t t
x
 x  2016 
2
HD:
t  2016 1 2016 1
Đặt x  2016  t  x  t  2016  I    2 , Đặt  a  I  a  2016 a 2
t 2
t t t
x2  2x  2000
x2
HD:
2 2000 1
Ta có : D  1   2 , Đặt  a  D  1  2 a  2000 a 2
x x x
x2  2x  2015
2015x2
HD:
x2  2x  2015 2 2015 1
Ta có : 2015E   1   2 , đặt  a  2015E  1  2 a  2015a 2
x 2
x x x
2 1
 E  a 2  .a 
2015 2015
x
 x  2000 
2
HD:
t  2000 1 2000 1
Đặt x  2000  t  F    2 , Đặt  a  F  a  2000 a 2
t 2
t t t
x2  x  1
 x2  2x  1 
49
HD:
x2  x  1
B ,Đặt x  1  t  x  t  1  x 2  2t  1
 x  1
2
t 2  3t  3 3 3 1
 B   1   2 , Đặt  a  B  3a2  3a  1
t 2
t t t
2 x2  4 x  4
x2
HD:
4 4 1
A2  2 , Đặt  a  A  4 a 2  4 a  2
x x x
x2  2x  2012
x2
HD:
2 2012 1
B  1  2 , Đặt  a  B  2012 a 2  2 a  1
x x x
1
Bài 162: Tìm min của: B  2
x  4x  9
HD:
1 1 1
Ta có : x 2  4 x  9   x  2   5  5  B 
2
  , Dấu “ = “ khi x=2
x  4 x  9  x  2  5 5
2 2
3
Bài 163: Tìm max của: C  2
x  5x  1
HD:
2
2  5  21 21 3 12 4 5
Ta có : x  5x  1   x      C  2   , dấu “ = ’’ khi x 
 2 4 4 x  5x  1 21 7 2
6
x  2x  3
HD:
6 6
 
Ta có :  x 2  2 x  3   x 2  2 x  3    x  1  2  2 
2
  3
 x  2 x  3 2
2
2
Bài 165: Tìm min hoặc max của: K  2
x 8
HD:
2 2 1
Ta có : x 2  8  8   
x 8 8 4
2
4
x  x 1
HD:
2
2  1 3 3 4 16
Ta có : x  x  1   x      2 
 2 4 4 x  x 1 3
50
Dạng 5: TÌM MIN, MAX CÓ ĐIỀU KIỆN
Dồn biến từ điều kiền rồi thay vào biểu thức.

Biến đổi biểu thức thành các thành phần có chứa điều kiện để thay thế.
Sử dụng thêm một số bất đẳng thức phụ :
+ a  b  2 ab ( Dấu = khi a = b, với a, b không âm)
+ a2  b2  2ab ( Dấu = khi a = b)
1
+ a  2 ( Dấu = khi a = 1)
a
Bài 1: Tìm min của: A  3x2  y 2 biết : 3x  y  1

HD:
Từ 3x  y  1  y  1  3 x  A  3 x 2  1  3 x  = 12 x 2  6 x 2  1
2
Bài 2: Tìm min của: A  xy biết 3x  y  1

HD:
y  1  3x  A  x 1  3x   3x 2  x
Bài 3: Tìm min của: A  a 3  b3  ab biết: a – b =1
HD:
a  b  1  A   b  1  b 3   b  1 b = 2b 2  2b  1
3
Bài 4: Tìm max của: B  a.b biết: 3a  5b  12

HD:
12  5b  12  5b  5 2 12
Từ gt ta có: a  , thay vào B  b   b  b
3  3  3 3
Bài 5: Tìm min của: C  x3  y 3  xy biết: x  y  1
HD:
Từ gt=> y  1  x thay vào C ta được: C  x 3  1  x   xy  2 x 2  2 x  1
3
Bài 6: Tìm min của: D  x2  2 y 2 biết: x  2 y  1

HD:
Từ gt=> x  1  2 y thay vào D  1  2 y   2 y 2
2
Bài 7: Tìm min của: E  2 x 2  5 y 2 biết: 4 x  3 y  7

HD:
4x  7
Từ gt=> y  thay vào E
3
 1  1
Bài 8: Cho a, b>0 và a+b=4, tìm GTLN của P   1    1  
a b   
HD:
51
1 1 1 ab 1 4 1 3
Ta có: P  1       1   1   1
 a b  ab ab ab ab ab ab
4
Do a, b  0  a  b  4  2 ab  ab   2  ab  4
2
3 3 3 3 1 a  b  4
Khi đó:   1   1  , Dấu = xày ra khi   a  b  2
ab 4 ab 4 4 a  b
2 2
 1  1
Bài 9: Tìm min của: F   1     1   , biết: a+b=1 và a,b >0
 a  b
HD:
Cách 1:
2 2 2 2
a b a b2 
2
ab  ab  b  a
Ta có:  1    1     2     2   =8  4     2  2 
 a   b   a  b b a b a 
 8  4.2  2  18
Cách 2:
 2 1   2 1  1 1  1 1   a  b   a2  b2 
Ta có: F   1      1     2  2         2  2  ab    2 2 
 a a2   b b2  a b a
2
b2     ab 
2 a2  b 2
F  2  2 2 (1)
ab ab
2 1  2 ab 1
Mà a  b  1  a2  b2  1  2ab thay vào (1) ta được: F  2   2 2  2 2 2
ab ab ab
1 1 1
Lại có: a  b  1  2 ab  ab   ab   a 2 b 2 
2 4 16
1 16 1
 
2 2
 F  2  2 2  2  16  18
ab ab
a  b  1 1
Dấu = khi và chỉ khi   a  b 
a  b 2
1 y2
Bài 10: Cho x,y thỏa mãn: 2x2    4 , Tìm max của: A= x.y
x2 4
HD:
2 2
1  y2  1 y
Từ gt ta có : 4   x 2  2  2    x 2   xy   xy  2 => 4   x     x    xy  2
 x   4   x  2
=> xy  2  4  xy  2
b2 1
Bài 11: Cho hai số thực a,b  0, thỏa mãn: 2a2    4 , Tìm min, max của: S  ab  2017
4 a2
HD:
2 2
 1   b2   1  b
Từ gt ta có : 4   a2  2  2    a2   ab   ab  2   a     a    ab  2
 a   4   a  2
=> ab  2  4  ab  2017  2019  S  2019
52
2 2
 1   b2   1  b
Mặt khác : 4   a2  2  2    a2   ab   ab  2   a     a    ab  2
 a   4   a  2
=> ab  2  4  ab  2  ab  2017  2015 => S  2015
8 y2
Bài 12: Cho hai số x,y khác 0 thỏa mãn: x2    8 , Tìm min, max của: A  xy  2024
x2 8
HD:
8 y2 16 y 2  2 16   2 y 
2
Từ gt ta có : 8  x 2  2
  16  2 x 2
 2
   x  2
 8 
  x   xy   xy  8
x 8 x 4  x   4 
2 2
4 y
=> 8   x     x    xy  8   xy  8  16  xy  8  A  xy  2024  2016
 x  2
2 2
 16   y2   4  y
Mặt khác : 16   x2  2  8    x2   xy   xy  8   x     x    xy  8
 x   4   x  2
=> xy  8  16  xy  8  S  xy  2024  2032
1
Bài 13: Cho x,y  R khác 0 biết: 8 x 2  y 2   4 , Tìm x,y để B  x. y đạt min và đạt max
4 x2
HD:
1  1 
Ta có : 4  8 x 2  y 2  2
  4 x 2  2  2    4 x 2  y 2  4 xy   4 xy  2
4x  4x 
2
 1  1
   2 x  y   4 xy  2  4 xy  2  4  B  xy 
2
4 =  2x 
 2x  2
2
1 1
Mặt khác : 4   2 x     2 x  y   4 xy  2  4 xy  2  4  B  xy 
2
 2x  2
Bài 14: Cho x,y >0 thỏa mãn: x+y =1, Tìm min của: A   4 x 2  3 y  4 y 2  3 x   25 xy
HD:
Ta có : A  16( xy ) 2  12 x 3  12 y 3  9 xy  25 xy  6 x 2 y 2  12  x 3  y 3   34 xy
Vì x+y =1 nên x3  y3   x  y   x2  xy  y 2    x  y   3xy  1  3xy , thay vào A

2
A  6 x 2 y 2  12 1  3xy   34 xy , Đặt xy=t khi đó : A  6t 2  2t  12

Bài 15: Cho x, y là các số thực thỏa mãn: x  y  1 Tìm min của biểu thức:
 
C  x 2  4 y y 2  4 x  8xy 
HD:
   
Ta có : C  x 2  4 y y2  4 x  8xy  x 2 y2  4 x 3  4 y3  16 xy  8xy  x 2 y2  4 x 3  y3  24 xy 
Do x  y  1  x 3  y 3   x  y   3 xy  x  y   1  3 xy Thay vào C ta được :
3
 
C  x 2 y 2  4 1  3xy   24 xy  x 2 y 2  12 xy  4  x 2 y 2  2 xy.6  36  32   xy  6   32  32
2
x  y  1 x  3  x  2
MinC  32 , Dấu = xảy ra khi và chỉ khi    hoặc 
 xy  6  y  2 y  3
Bài 16: Cho x,y là hai số thực thỏa mãn: x+ 2y =3 tìm min của: A  x 2  2 y 2
53
HD:
Từ gt ta có : x  3  2 y thay vào A   3  2 y   2 y 2  6 y 2  12 y  9
2
Bài 17: Cho x,y là hai số thực thỏa mãn: x 2  y 2  xy  4 , Tìm min và max của: A  x 2  y 2
HD:
Ta có : x 2  y 2  xy  4  2 x 2  2 y 2  2 xy  8   x  y   x 2  y 2  8
2
=> x2  y 2  8 hay A  8
mặt khác : 8  2 x 2  2 y 2  2 xy  2 x 2  2 y 2  8  2 xy  3 x 2  3 y 2  8   x  y   8
2
8 8
=> x 2  y 2  hay A 
3 3
Bài 18: Cho x,y thỏa mãn: x+ y =2, Tìm min của: A  x3  y3  2xy
HD:
Từ gt ta có : y  2  x thay vào A ta được : A  x 3   2  x   2 x  2  x 
3
Bài 19: Cho các số thực x,y thỏa mãn: x  y  4  0 , Tìm max của:
  
A  2 x 3  y 3  3 x 2  y 2  10 xy
HD:
Ta có : x  y  4 , nên x 3  y 3   x  y   3 xy  x  y   64  12 xy ,
3
x 2  y 2   x  y   2 xy  16  2 xy thay vào A  2  64  12 xy   3 16  2 xy   10 xy

2
Bài 20: Cho x, y, z  R, thỏa mãn: 2 x  2 y  z  4 , Tìm max của: A  2 xy  yz  zx

HD:
Từ giả thiết=> z  4  2 x  2 y thay vào A ta được :
A  2 xy  y  4  2 x  2 y   x  4  2 x  2 y   2 x 2  2 y 2  2 xy  4 x  4 y
Bài 21: Cho x,y,z  R thỏa mãn: x  y  z  6 . Tìm max của: A  xy  2 yz  3zx
HD:
Từ gt => z  6  x  y thay vào A  xy  2 y  6  x  y   3x  6  x  y 
Bài 22: Cho x,y  R thỏa mãn: x 2  2 xy  7  x  y   2 y 2  10  0 , Tìm min và max của:
S  x y3
HD:
Từ gt ta có : x 2  2 xy  7 x  7 y  2 y 2  10  0
2 y  7  2 y  7
2 2
(2 y  7) 2  7 9
=> x  2 x 
2
   2 y 2
 7 y  10   0 =>  x  y    y 2   0
 2  4 4  2 4
3 7 3
=>   x  y    5  x  y  2 => 2  x  y  3  1
2 2 2
3m2
Bài 23: Cho các số thực m,n,p thỏa mãn: n2  np  p2  1 , Tìm min, max của: A  m  n  p
2
HD:
Từ gt ta có : 2n2  2np  2 p2  2  3m2  3m2  2n2  2 p2  2np  2
54
=> ( m 2  n 2  p 2  2mn  2np  2mp )   2m 2  n 2  p 2  2mn  2mp   2
=>  m  n  p    m  p    m  n   2 =>  2  m  n  p  2
2 2 2
Bài 24: Cho x,y,z là các số thực thỏa mãn: x2  y 2  z 2  3 , Tìm min, max của: P  x  y  2 z
HD:
Ta có : P 2   x  y  2 z   x 2  y 2  4 z 2  2 xy  4 yz  4 xz , nên ta nhân 6 vào gt :
2
18  6 x 2  6 y 2  6 z 2   x 2  y 2  4 z 2  2 xy  4 yz  4 zx    5 x 2  5 y 2  2 z 2  2 xy  4 yz  4 zx 
18   x  y  2 z    x  y    2 x  z    2 y  z  =>  x  y  2 z   18
2 2 2 2 2
 18  x  y  2 z  18
3
Bài 25: Cho các số thực m, n, p thỏa mãn: 2m 2  2n 2  4 p 2  3mn  mp  2np  ,
2
Tìm min max của: B  m  n  p
HD:
Từ gt ta có : 4m2  4n2  8 p 2  6mn  2mp  4np  3
=> 3  m 2  n 2  p 2  2mn  2mp  2np    m 2  n 2  5 p 2  4mp  2np   3
=> 3  m  n  p    2 p  m    n  p   3 => 3  m  n  p   3  1  m  n  p  1
2 2 2 2
Bài 26: Cho x,y,z thỏa mãn: x  y  z  3 , Tìm min max của: A  xy  yz  zx
HD:
Từ gt=> z  3  x  y thay vào A  xy  y  3  x  y   x  3  x  y  = x 2  y 2  xy  3x  3 y
Bài 27: Cho x,y,z thỏa mãn: x+y+z =3, Tìm min max của: B   xy  3 yz  4 zx
HD:
Từ gt ta có : z  3  x  y => B   xy  3 y  3  x  y   4 x  3  x  y 
=>B= 4 x2  3 y 2  16 xy  9 y  12 x
Bài 28: Cho các số thực x,y,z thỏa mãn: 2 x  3 y  z  4 , Tìm min max của A   xy  yz  zx
HD:
Từ gt=> z  2 x  3 y  4 thay vào A   xy  y  2 x  3 y  4   x  2 x  3 y  4 
Bài 29: Cho các số thực x,y,z thỏa mãn: 2 x  3 y  z  4 , Tìm min max của: B  12 xy  3 yz  4 zx
HD:
Từ gt ta có : z  2 x  3 y  4 thay vào B  12 xy  3 y  2 x  3 y  4   4 x  2 x  3 y  4 
Bài 30: Cho hai số thực x,y thỏa mãn: x  y  2 , tìm min của: A  2  x 3  y 3   15 xy  7
HD:
Từ x + y= -2, ta có : x 3  y 3   x  y   3 xy  x  y   8  6 xy thay vào
3
A  2  8  6 xy   15 xy  7  3xy  9 và y= - 2 - x thay vào A  3x  2  x   9

Bài 31: Cho hai số thực x,y thỏa mãn: x  y  2 , Tìm min
của B  x 4  y 4  x 3  y 3  2 x 2 y 2  2 xy  x 2  y 2   13xy
55
HD:
 
B  x 4  y 4  x 3  y 3  2 x 2 y 2  2 xy x 2  y 2  13 xy
2
Từ x+y= - 2, ta có: x 4  y 4   x  y   2 xy   2 x 2 y 2   4  2 xy   2 x 2 y 2
2 2
 
x3  y3  6 xy  8 , x2  y 2  4  2 xy , Thay vào b ta được :
B   4  2 xy   2 x 2 y 2   6 xy  8   2 x 2 y 2  2 xy  4  2 xy   13xy
2
B   xy  24 , thay y  2  x  B  x 2  2 x
Bài 32: Cho hai số thực x,y thỏa mãn: x  y  5 , Tìm max của: A  x 3  y 3  8  x 2  y 2   xy  2
HD:
Vì x  y  5 nên x3  y3  125  15xy và x 2  y 2  25  2 xy thay vào
A  125  15 xy  8  25  2 xy   xy  2
Bài 33: Cho hai số x,y thỏa mãn: x+y =5,
Tìm max của: B  x 4  y 4  4  x 3  y 3   20  x 2  y 2   2 x 2 y 2  xy
HD:
   
B  x 4  y 4  4 x 3  y 3  20 x 2  y 2  2 x 2 y 2  xy
Vì x+y=5 nên x 4  y 4   25  2 xy   2 x 2 y 2 , x3  y3  125  15xy , x 2  y 2  25  2 xy

2
B   25  2 xy   2 x 2 y 2  4 125  15 xy   20  25  2 xy   2 x 2 y 2  xy
2
Bài 34: Cho hai số x,y thỏa mãn: x 4  y 4  7  xy  3  2 xy  , Tìm min max của: P  xy
HD:
Từ
2
3 121
gt=> x 4  y 4  3xy  2 x 2 y 2  7 =>  x 4  2 x 2 y 2  y 4   4 x 2 y 2  3xy  7   x 2  y 2    2 xy   
2
=
 4 16
2
 3 121
>  2 xy   
 4 16
Bài 35: Cho các số thực x,y thỏa mãn: 7 x 2  9 y 2  12 xy  4 x  6 y  15  0 , Tìm min max của:
A  2x  3y  5
HD:
Từ gt=>  2 x    3 y   2.2 x.3 y  2.2 x  2.3 y  1  3 x 2  16 =>  2 x  3 y  1  3 x 2  16
2 2 2
Bài 36: Cho các số thực x,y,z thỏa mãn: 3x2  2 y 2  5z 2  4 xy  2 xz  2 yz  5 , Tìm min max của:
P  x y
HD:
Từ gt ta có:  x 2  y 2  2 xy    2 x 2  y 2  5 z 2  2 xy  2 xz  2 yz   5
=>  x  y    x 2  y 2  z 2  2 xy  2 yz  2 zx    4 z 2  4 xz  x 2   5
2
=>  x  y   5   5  x  y  5
2
Bài 37: Cho các số x, y, z thỏa mãn: 3 x  y  2 z  1 . Tìm min max của: p  x2  y 2  z 2
HD:
56
Từ gt ta có: y  1  3 x  2 z => y 2  1  9 x 2  4 z 2  6 x  12 xz  4 z khi đó :
P  10 x 2  5 z 2  12 xz  6 x  4 z  1
Bài 38: Cho các số x, y, z thỏa mãn: x+y+z=1, Tìm max của: A  2 xy  3 yz  4 zx
HD:
Từ gt => z  1  x  y thay vào A  2 xy  3 y 1  x  y   4 x 1  x  y 
Bài 39: Cho x, y  R, thỏa mãn: x+2y=1, Tìm max của: P = x.y
HD:
Từ gt=> x  1  2 y thay vào P  y 1  2 y 
Bài 40: Cho x,y  0, x+y=1, Tìm min, max của: A  x 2  y 2
HD:
Từ gt=> y  1  x thay vào A  x 2  1  x 
2
3
Bài 41: Tìm min max của: P  x  y  z , biết: y 2  z 2  yz  1  x 2
2
HD:
Từ gt => 2 y 2  2 z 2  2 yz  2  3x 2  3x 2  2 y 2  2 z 2  2 yz  2
=>  x 2  y 2  z 2  2 xy  2 yz  2 zx    2 x 2  y 2  z 2  2 xy  2 zx   2
=>  x  y  z    x  y    x  z   2   x  y  z   2
2 2 2 2
Bài 42: Cho x 2  3 y 2  2 xy  10 x  14 y  18  0 , Tìm min, max của: S  x  y

HD:
Từ gt=> x 2  2 x  y  5    y  5   3 y 2  14 y  18  y 2  10 y  25  0
2
=>  x  y  5  2  y 2  2 y  1  9   x  y  5  9 => 3  x  y  5  3
2 2
Bài 43: Cho a,b,c không âm thỏa mãn: 3a+2c=51 và c+5b=21, Tìm max của A=a+b+c
HD:
Cộng theo vế giả thiết ta được : 3a  3c  5b  72  3  a  b  c   72  2b  72
72
Do b  0  a  b  c   24
3
Bài 44: Cho a,b,c là các số không âm thỏa mãn: 2a+b=6-3c và 3a+4b=3c+4, Tìm min
E  2a  3b  4c
HD:
 4
 a  4  3c c  3 a  0
Cộng theo vế ta được : a  b  2     do 
b  3c  2 c  2 b  0
 3
Khi đó: E  2  4  3c   3  3c  2   4c  2  c
Bài 45: Cho x, y, z  0, 2 x  7 y  2014,3 x  5 z  3031 , Tìm GTLN của biểu thức : A  x  y  z
HD:
57
Cộng theo vế của gt ta có: 5 x  5 y  5 z  5045  2 y  5045 do y  0 nên
5  x  y  z   5045  x  y  z  1009
Bài 46: Cho a  b  2 ,Tìm max của: A  ab  a 2  b 2 

HD:
Ta có: a  b  2  a 2  b 2  4  2ab  A  ab  4  2ab   2a 2b 2  4ab
A    a 2b 2  2 ab  1  2  2 , Max A  2
Bài 47: Cho x,y thỏa mãn: 11x  6 y  2015 x  y  3  0 , Tìm min của: P  xy  5 x  2016
HD:
Từ gt ta có : 11x  6 y  2015  0 hoặc x  y  3  0
11x  2015
TH1: Ta có : 11x  6 y  2015  0  y  thay vào P
6
TH2: ta có: x  y  3  0  y  x  3 thay vào P
Bài 48: Cho 3 số x,y,z thỏa mãn : x  y  z  3 , Tìm GTLN của : B  xy  yz  zx
HD:
Ta có : B  xy  z  x  y   xy  3   x  y    x  y 
2
 y 3 3
= xy  3  x  y    x  y    x 2  y 2  xy  3x  3 y =   x     y  1  3  3
2 2
 2  4
Bài 49: Cho x 2  xy  3 y 2  5 , Tìm Min hoặc max của biểu thức : P  x 2  2 xy  2 y 2
HD :
P x 2  2 xy  2 y 2
Ta có :  2
5 x  xy  3 y 2
Bài 50: Tìm GTNN của biểu thức sau và thỏa mãn điều kiện : A  x3  y 3  xy; x  y  1
HD :
A  ( x  y )( x 2  xy  y 2 )  xy  x 2  y 2
Có :
1 1 1 1 1 1
x  y  1  x  1  y  A  (1  y ) 2  y 2  2 y 2  2 y  1  2( y 2  y.2   )  1  2( y  ) 2   Dấu ‘
2 4 4 2 2 2
1 1
= ’’ xảy ra x  ; y 
2 2
Bài 51: Tìm GTNN của biểu thức sau và thỏa mãn điều kiện : B  5 x 2  y 2 ; x  y  1
HD :
58
x  y 1
 y  1 x
 B  5 x 2  (1  x) 2  6 x 2  2 x  1
1 1
 6( x 2  x  )
3 6
1 2 5 5 1 5
 6( x  )    x  ; y 
6 6 6 6 6
Bài 52: Tìm GTNN của biểu thức sau và thỏa mãn điều kiện : C  x 2  2 y 2 ; x  2 y  1
HD :
1 1
C  x 2  2 y 2  6 y 2  4 y  1  min C   yx
3 3
Bài 53: Tìm GTNN của biểu thức sau và thỏa mãn điều kiện : D  2 x 2 5 y 2 ; 4 x  3 y  7
HD :
4x  7 4x  7 2
4x  3y  7  y   D  2 x 2  5( )  9 D  98 x 2  280 x  245  2(7 x  10) 2  45  45
3 3
10 3
 min D  5  x  ; y 
7 7
Bài 54: Cho a + b = 1. Tìm GTNN của A  a(a 2  2b)  b(b 2  a)
HD :
Có a + b = 1
 b  1 a
 A  a(a 2  2b)  b(b 2  a)
 a3  2ab  b3  ab
 a3  b3  ab  a3  (1  a)3  a(1  a)
 2a 2  2a  1
1 1 1 1 1
 2(a 2  a  )  2(a  ) 2   a  a  b 
2 2 2 2 2
Bài 55: Cho các số thực x, y thỏa mãn: x + y = 2. Tìm GTNN của A  x3  y 3  2 xy
HD :
A  x3  y 3  2 xy  ( x  y )3  3xy ( x  y )  2 xy
Theo giả thiết
x y 2
 y  2 x
 A  23  6 x(2  x)  2 x(2  x)
 4 x 2  8 x  8  4( x  1)2  4  4 R
 x  y 1
Bài 56: Cho các số thực x, y thỏa mãn : x + y + 4 = 0. Tìm GTLN của
A  2( x3  y 3 )  3( x 2  y 2 )  10 xy
HD :
Ta có : A  2( x3  y 3 )  3( x 2  y 2 )  10 xy  2( x  y )3  6 xy ( x  y )  3( x  y )2  6 xy  10 xy
59
 28 xy  80  28 x(4  x)  80
 28( x 2  4 x  4)  32
 A  28( x  2)2  32  32
 x  2  y  2
Bài 57: Cho các số thực x, y thỏa mãn: x 2  y 2  xy  4 . Tìm GTLN, GTNN của P  x 2  y 2
HD :
Ta có:
x 2  y 2  xy  4
 8  x 2  y 2  x 2  y 2  2 xy
 x 2  y 2  ( x  y )2  x 2  y 2
 P8
x  y  0
 2 2
 x  y  xy  4
 x  y  2
x  y  2
Vậy GTLN của P = -2  
 x  y  2
Mặt khác:
8  2( x 2  y 2 )  2 xy  3( x 2  y 2 )  ( x  y ) 2  3( x 2  y 2 )
8
P
3
 2
 x  y 
x  y  0  3
 2 
 x   y  2
2
 x  y  xy  4
 3
 2 2
8 x  3
;y
3
Vậy GTNN của P =  
3  2 2
x  3
;y
3

Bài 58: Cho các số thực x, y, z thỏa mãn: 2 x  2 y  z  4 . Tìm GTLN của biểu
thức A  2 xy  yz  zx
HD:
Từ giả thiết: 2 x  2 y  z  4  z  4  2 x  2 y  A  2 xy  y (4  2 x  2 y )  x (4  2 x  2 y )
60
 2 x 2  2 y 2  2 xy  4 x  4 y
 2 A  4 x 2  4 y 2  4 xy  8 x  8 y
 4 x 2  4 x( y  2)  ( y  2)2  ( y  2)2  4 y 2  8 y
4 2 16 16
 (2 x  y  2)  3( y 2  y )  4  (2 x  y  2)  3( y  ) 2  
3 3 3 3
16
 A
3
 2
 x  3 4
 z
y  2 3
 3
Bài 59: Cho các số thực x, y, z thỏa mãn: x + y + z = 6. Tìm GTLN của A  xy  2 yz  3 xz
HD:
Từ giả thiết
 z  6  x  y  A  xy  z (2 y  3x)  xy  (6  x  y )(2 y  3x)  3x 2  2 y 2  4 xy  18x  12 y
 3 A  9 x 2  6 y 2 12 xy  54 x  36 y  9 x 2  6 x(2 y  9)  6 y 2 36 y  (3x  2 y  9) 2  2 y 2  81  81
3x  2 y  9  0  x  3
 A  27     z3
y  0 y  0
Bài 60: Cho các số thực x, y thỏa mãn: x 2  2 xy  7( x  y )  2 y 2  10  0 . Tìm GTNN A  x  y  3
HD:
Từ giả thiết
x 2  2 xy  7( x  y )  2 y 2  10  0  4 x 2  8 xy  28 x  28 y  8 y 2  40  0  (2 x  2 y  7) 2  4 y 2  9
 (2 x  2 y  7)2  9  2 x  2 y  7  3  3  2 x  2 y  7  3  5  x  y  2  2  A  1
A  1  x  2; y  0
A  2  x  5; y  0
b2 1
Bài 61: Tìm GTLN, GTNN của S  ab  2009 , với a, b, là hai số thực khác 0 và 2a 2   4
4 a2
HD:
Ta có:
1 b2
4  a2   2  a 2
  ab  ab  2
a2 4
1 b
 (a  ) 2  (a  ) 2  ab  a  ab  2
a 2
 ab  2
 1
a  a  0
 S  2011  
a  b  0
 2
 a  1; b  2

 a  1; b  2
61
Ta lại có:
 1
a 0
1 2 b 2  a a  1; b  2
4  (a  )  (a  )  ab  2   ab  2  ab  2  S  2007   
a 2 a  b  0 a  1; b  2
 2
Vậy GTNN của S = 2007  ( a, b)  ( 1; 2)
3m 2
Bài 62: Cho các số thực m, n, p thỏa mãn: n 2  np  p 2  1  . Tìm GTNN, GTLN của
2
A mn p
HD:
Theo giả thiết có:
3m 2
n 2  np  p 2  1 
2
 2n  2np  2 p  3m 2  2
2 2
 m 2  n 2  p 2  2mn  2np  2mp  m 2  2mn  n 2  m 2  2np  p 2  2

 ( m  n  p ) 2  ( m  n) 2  ( m  p ) 2  2
 (m  n  p) 2  2
  2  mn p  2
  2  mn p  2
m  n  0
  2
A   2  m  p  0 mn p
 3
m  n  p   2
m  n  0
 2
A  2  m  p  0 mn p
 3
 m  n  p  2
Bài 63: Cho x, y, z là các số thực thỏa mãn : x 2  y 2  z 2  3 . Tìm GTLN, GTNN A  x  y  2 z
HD:
Từ x 2  y 2  z 2  3  6 x 2  6 y 2  6 z 2  18  ( x  y  2 z )2  ( x  y )2  (2 x  z ) 2  (2 y  z ) 2  18
 x  y  2 z  18  3 2  A  3 2
x  y  0
2 x  z  0   2
 x  y 
A  3 2    2
2 y  z  0 z   2
 x  y  2 z  0 
2
A3 2  x y ;z  2
2
3
Bài 64: Cho các số thực m, n, p thỏa mãn: 2m 2  2n 2 4 p 2  3mn  mp  2np  (1)
2
62
A mn p
Tìm GTLN, GTNN của biểu thức:
HD:
(1)  4m 2  4n 2  8 p 2  6mn  2mp  4np  3
 3(m 2  n 2  p 2  2mn  2np  2 pm)  (m 2  4mp  4 p 2 )  (n 2  2np  p 2 )  3
 3(m  n  p ) 2  (m  2 p ) 2  (n  p ) 2  3
 3(m  n  p ) 2  3
 1  m  n  p  1
m  2 p  0
 1 1
A  1   n  p  0  m  ;n  p 
 m  n  p  1 2 4

m  2 p  0
 1 1
A  1  n  p  0  m  ;n  p 
m  n  p  1 2 4

Bài 65: Cho x + y + z = 3; A  x 2  y 2  z 2 ; B  xy  yz  zx
a)Tìm GTNN của A
b)Tìm GTLN của B
c)Tìm GTNN của A + B
HD:
( x  y  z )2  9
 x 2  y 2  z 2  2( xy  yz  zx )  0
a.   2 2 2
 x  y  z  xy  yz  zx
 9  x 2  y 2  z 2  2( xy  yz  zx )  3( x 2  y 2  z 2 )
 9  3A  A  3  x  y  z  1
9  ( x 2  y 2  z 2 )  2( xy  yz  zx )  3( xy  yz  zx )  3 B
b.  B  3
 x  y  z 1
 A  2B  9
c. Có:   A B  9 B  6  x  y  z 1
B  3
Bài 66: Cho a , b, c   1; 2  thỏa mãn: a  b  c  0 . Tìm GTLN của P  a 2  b 2  c 2
HD:
Với x   1, 2 , ta có: x  1; x  2  ( x  1)( x  2)  0  x 2  x  2  0  x 2  x  2
Áp dụng :
P  a 2  b 2  c 2  a  2  b  2  c  2  a  b  c  6  6  (a, b, c)  (1, 1, 2)  GTLN  6
Bài 67: Cho a , b, c   1; 2  thỏa mãn a  b  c  1 . Tìm GTLN của P  a 2  b 2  c 2
HD:
Ta có : ( a  1)(b  1)(c  1)  0  abc  ab  bc  ca  a  b  c  1  0
63
(2  a )(2  b)(2  c )  0
 8  4( a  b  c )  2( ab  bc  ca )  abc  0
 3( ab  bc  ca )  9  3(a  b  c )  0
 3(ab  bc  ca)  6
 ab  bc  ca  2
 P  (a  b  c)2  2(ab  bc  ca)  1  2(ab  bc  ca)  5
Dấu ‘ = ’’ xảy ra  ( a, b, c )  ( 1, 0, 2)  maxP=5
Dạng 6 : Sử dụng bất đẳng thức có chứa dấu giá trị tuyệt đối
Phương pháp giải :
 A  A A0
Định nghĩa: 
 A   A  A  0
Tính chất
+) A  R  A  0; A  A
+) x, y  R  x  y  x  y  xy  0
+) x, y  R  x  y  x  y  ( x  y ). y  0
a. A  x  3  x  7 b. B  x  1  x  2  x  3
c. C  x  1  x  2  x  3  x  4 d. D  x  5  x  2  x  7  x  8
e. E  x  1  x  2  x  3  x  4  x  5  x  6
HD :
A  x 3  x  7  x 3  7  x  x 3 7  x  4  4
a.  A  4  ( x  3)(7  x )  0
 3 x7
b. B  x  1  x  2  x  3
Ta có : B  x  1  x  3  x  1  3  x  2(1)  ( x  1)(3  x )  0  1  x  3
Mà : x  2  0  x  2(2)  C  2  x  2
c. C  x  1  x  2  x  3  x  4
x  1  x  3  x  1  3  x  2  1  x  3;
Ta có :
x2  x4  x2  4 x  2  2 x  4
 C  4  min C  4  2  x  4
d. D  x  5  x  2  x  7  x  8
Áp dụng bất đẳng thức M  M M  R
Ta có : D  x  5  x  2  7  x  8  x  x  5  x  2  7  x  8  x  22x  R
x  5  0  x  5
x  2  0  x  2
 
 min D  22     2  x  7
 7  x  0  x  7
8  x  0  x  8
64
e. E  x  1  x  2  x  3  x  4  x  5  x  6
E  x 1  x  2  x  3  x  4  x  5  x  6
 E   x  1  x  2  x  3  x  4  x  5  x  6  9 x  R  min E  9   4  x   3
Bài 2: Cho số thực x. Tìm GTNN của các biểu thức sau
a. A  x  3  x  2  x  5 b. B  x  2  x  3  x  4  x  5  x  6
HD :
a. A  x  3  x  2  x  5  x  3  x  2  x  5  x  3  5  x  x  3  5  x  8x  R
x  3  0  x  3
Dấu ‘ = ’   x  2  0   x  2  x  2

5  x  0 x  5
 
b. B  x  2  x  3  x  4  x  5  x  6  x  2  x  3  x  4  5  x  6  x
 x  2  x  3  5  x  6  x  x  2  x  3  5  x  6  x  6x  R  x  4
Bài 3: Cho số thực x. Tìm GTLN của các biểu thức sau
a. A  x  5  x  2 b. B  x  2  3 x  5  x  4
HD :
a. A  x  5  x  2
Áp dụng bất đẳng thức : x  y  x  y x, y  R  y ( x  y )  0
A  x  5  x  2  x  5  ( x  2)  7x  R  max A  7  ( x  2)( x  5  x  2)  0  x  2
b. B  x  2  3 x  5  x  4
 x5  0 B  x2  x4  x2 x 4  2
x  5  0
Vì  
( x  4)( x  2  x  4)  0
x  5
  x5
x  4
Bài 4 : Cho số thực x. Tìm GTNN của A  x  1  2 x  2  x  7  6 x  2
HD :
Đặt t  x  2(t  0)  t 2  x  2  x  t 2  2  A  t 2  2t  1  t 2  6t  9  (t  1) 2  (t  3) 2
t  1  0
 t 1  3  t  t 1 3  t  2    1  t  3  1  x  2  3  3  x  11
3  t  0
Bài 5:Cho số thực x. Tìm GTNN của các biểu thức sau
a. A  x  4  2 x  5  x  1  4 x  5 ( x  5)
b. B  x  2 x  1  5 x  3  4 x  1  x  8  6 x  1( x  1)
HD :
t  x  5(t  0)
a. Đặt  x  t 2  5
 A  (t  1) 2  (2  t ) 2  t  1  2  t  t  1  2  t  t  1  2  t  3
65
A  3  2t  0  t  2  x5  2  5 x  9
t  x  1(t  0)  x  t 2  1
b. Đặt
 A  (t  1) 2  5 (t  2) 2  (t  3) 2  t  1  5 t  2  3  t
 t 1  3  t  t 1 3  t  2
t  1  0

 t  2
t  3

t2
 x 1  2
 x5
 min A  2  x  5
Bài 6:Tìm GTNN của A  x  3  x  2  2012
HD :
Ta có A  x  3  x  2  2012  x  3  2  x  2012
Lại có : x  3  x  3  x  3
Mà 2  x  2  x  x  2  A  x  3  2  x  2012  x  3  2  x  2012  2017
Vậy MinA  2017  3  x  2
Bài 7:Tìm GTNN của A  x  3  x  1  x  4  3
HD :
Ta có A  x  3  x  1  x  4  3  x  3  x  1  4  x  3
x  1  0  x  1;
x  3  x  3  x  3;
Lại có
4 x  4 x  x  4
 A  x  3 0 4 x 3  4
Vậy MinA  4  x  1
Bài 8:Tìm GTNN của A  x  a1  x  a2  ....  x  an  2017  a1  a2  ...  an 
HD :
Trường hợp n  2k  A  x  a1  x  a2  ...  x  ak  ak 1  x  ak  2  x  ...  a2k  x  2017
Ta có x  ai  x  ai  x  aii  1, k ; ak 1  x  ak  j  x  x  ak  j j  1, k
 A  x  a1  x  a2  ...  x  ak  ak 1  x  ak  2  x  ...  a2 k  x  2017   ak 1  ak  2  ...  a2k  
 a1  a2  ...  ak   2017  ak  x  ak 1
Trường hợp:
n  2k  1  A  x  a1  x  a2  ..  x  ak  x  ak 1  ak  2  x  ak 3  x  ...  a2 k  x  2017
Ta có: x  ak 1  0  x  ak 1 ; ak  j  x  ak 1  x  x  ak  j j  1, k
Lại có x  ai  x  ai  x  ai  1, k ; ak  j  x  ak  j  x  x  ak  j j  1, k
 A  x  a1  x  a2  ...  x  ak  0  ak  2  x  ...  a2 k 1  x  2017   ak  2  ak 3  ...  a2 k 1  
66
 a1  a2  ...ak   2017  MinB   ak 2  ak 3  ...  a2k 1    a1  a2  ...ak   2017  x  ak 1
Bài 9:Tìm GTNN của A  5 x  3  2 x  3  x  1

HD :
3 3
Ta có A  5 x  3  2 x  3  x  1  2 x   3 x   2x  3  x  1
5 5
3 3 3  3 3
Mặt khác 2 x  0 x ;3 x   3  x    x 
5 5 5  5 5
3  3 29 29 3
Lại có 3  2 x  3  2 x  x   B  0  3 x    3  2x  1   MinB   x
2  5 5 5 5
Bài 10:Tìm GTNN của A  4 x  3  5 x  7  2 x  9  15
HD :
1 7
Ta có MinA   x
5 5
Bài 11:Tìm GTNN của A  x  1  x  2  x  3  x  4
HD :
Ta có MinA  4  2  x  3
Bài 12:Tìm GTNN của A   2 x  1  3 2 x  1  2
2
HD :
1 5 1
Ta có Min. A   x  hay x 
4 4 4
Bài 13:Tìm GTNN của A  x  1  x  2  x  3  ...  x  1998
HD :
1
Ta có Min. A  999 2  999  x  1000 hay x 
4
Bài 14:Tìm GTNN của A  x 3  2  x 5  7  x 11  9
HD :
9 9
Ta có Min. A 
11
 
11  5  3  x 
11
hay x 
1
4
Bài 15:Tìm GTNN của A  x 5  6  x 2  1  2 x  2017
HD :
2018 2  5  2 1 1
Ta có Min. A  x hay x 
2 2 4
67

Chuyen - de - 1.GTLN - GTNN L8

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuyen - de - 1.GTLN - GTNN L8

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHUYÊN ĐỀ 1.

TÌM MIN, MAX CỦA BIỂU THỨC

Phương pháp giải: Áp dụng hằng đẳng thức số 1 và số 2

Bài 9: Tìm min của: B  2  x  1  3  x  2   4  x  3 

Bài 10: Tìm Min của: P  5 x 2  6 x  1  1

Dạng 2.1: ax4 + bx3 + cx2 + dx + e

Bài 2: Tìm min của: I  x 4  6 x 3  11x 2  12 x  20

Bài 3: Tìm GTNN của: A( x)  x 4  6 x3  10 x 2  6 x  9

Bài 1: Tìm GTNN của: D   x  8    x  6 

Bài 2: Tìm min của: A   x  2    x  2 

B  t  1t  1  t 2  1  1 , Dấu “ = “ khi t 2  0  x2  4x  4  0  x  2

A  t  4t  4  8  t 2  16  8  t 2  8  8 , Dấu “ = “ Khi đó:

Bài 4: Tìm GTNN của: B   x  1 x  2  x  3 x  4 

Bài 11: Tìm min của: D   x  1  x 2  4   x  5   2014

Phương pháp giải:

Bài 1: Tìm min của: I  x2  4 xy  5 y 2  6 y  11

Bài 2: Tìm min của: M  x 2  2 xy  2 y 2  2 y  1

Bài 4: Tìm min của: A  4 x 2  5 y 2  4 xy  16 y  32

Bài 6: Tìm min của: C  5 x 2  12 xy  9 y 2  4 x  4

Bài 7: Tìm min của: E  x 2  5 y 2  4 xy  2 y  3

Bài 8: CMR không có giá trị x, y, z thỏa mãn: x 2  4 y 2  z 2  2 x  8 y  6 z  15  0

Bài 9: Tìm min của: A  2 x 2  y 2  2 xy  2 x  3

Bài 10: Tìm max của: B  2  5x 2  y 2  4 xy  2 x

Bài 11: Tìm GTNN của: A  x 2  2 xy  2 y 2  4 y  5

Bài 12: Tìm min của: B  2 x 2  y 2  2 xy  8x  2028

Bài 20: Tìm min của: A  3x2  y 2  4 x  y

Bài 24: Tìm max của: P  3x2  5 y 2  2 x  7 y  23

Dạng 3.2: đưa về HĐT  a  b  c  ;  a  b  c 

Bài 1: Tìm GTNN của: A  x 2  2 xy  2 y 2  2 x  10 y  17

Bài 2: Tìm min của: B  x 2  xy  y 2  2 x  2 y

Bài 5: Tìm min của: E  x2  xy  3 y 2  2 x  10 y  20

Bài 7: Tìm min của: G   x  ay   6  x  ay   x 2  16 y 2  8ay  2 x  8 y  10

Bài 8: Tìm max của: H   x 2  xy  y 2  2 x  4 y  11

Bài 9: Tìm min của: K  x2  y 2  xy  3x  3 y  20

Bài 10: Tìm min của: N  x 2  2 xy  2 y 2  x

Bài 11: Tìm min của: A  x 2  2 xy  3 y 2  2 x  1997

Bài 12: Tìm min của: Q  x2  2 y 2  2 xy  2 x  10 y

Bài 15: Tìm min của: G  x 2  xy  y 2  3  x  y   3

Bài 16: Tìm min của: B  x 2  2 xy  2 y 2  2 x  10 y  17

Bài 17: Tìm min của: D  2 x2  2 xy  5 y 2  8x  22 y

Bài 18: Tìm min của: E  2 x 2  9 y 2  6 xy  6 x  12 y  2004

Bài 19: Tìm min của: F  x 2  2 xy  6 y 2  12 x  12 y  45

Bài 20: Tìm GTNN của biểu thức : a 2  ab  b 2  3a  3b  3

Bài 21: Tìm min của: A  x 2  6 y 2  14 z 2  8 yz  6 zx  4 xy

Bài 22: Tìm min của: B  x 2  2 y 2  3z 2  2 xy  2 xz  2 x  2 y  8z  2000

Bài 25: Tìm GTNN của biểu thức : B( x)  x 2  xy  y 2  3x  3 y

Bài 26: Tìm GTNN của biểu thức : C ( x)  2 x 2  3 y 2  4 xy  8 x  2 y  18

 2( x  y  2)2  ( y  3)2  1  1  min A  1  y  3; x  5

Bài 34: Tìm GTNN của biểu thức : A  x 2 2 y 2  2 xy  2 x  4 y  2013

Bài 36: Tìm max của: A   x 2  y 2  xy  2 x  2 y

Bài 37: Tìm min của: C  a 2  ab  b 2  3x  3b  1989

Phương pháp giải:

Dạng 4.2: Các dạng khác

Bài 1: Tìm min hoặc max của: C 

Bài 25: Tìm min hoặc max của: C 

4x4  16x3  56x2  80x  356

Bài 62: Tìm min hoặc max của: G 

4x4 16x3  56x2  80x  356

Bài 139: Tìm min hoặc max của: G 

Phương pháp giải:

Dồn biến từ điều kiền rồi thay vào biểu thức.

Bài 1: Tìm min của: A  3x2  y 2 biết : 3x  y  1

Bài 2: Tìm min của: A  xy biết 3x  y  1