MODYUL PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

KABANATA 4:

INSTRUMENTO SA PAGPAPALAWAK NG TALASALITAAN

Layunin:

a.) Nalalaman ang iba’t ibang paraan ng pagsasalin-wika

b.) Natutukoy ang ibat ibang hiram na salita.
c.)Nakapagsasagawa ng pagsasalin gamit ang iba’t ibang
kaparaanan.

Ang pagsasaling-wika ay ang paglilipat sa pinagsasalinang wika ng pinakamalapit

na katumbas ng diwa o mensaheng isinasaad sa wikang isinasalin.

MGA PARAAN NG PAGSASALIN (Almario, 2003)

1. Sansalita-Bawat-Sansalita – ito ang isa-sa-isang pagtutumbas ng kahulugan ng

salita.

Orihinal : Go placidly amid the noise and haste and remember what peace there
may be in silence. As far as possible without surrender, be on good terms eith all
person. – Desiderata

Salin : Humayo kang mahinahon sa gitna ng ingay at pagdudumali at tandaang

may kapayapaan sa katahimikan. Hangga’t maari bagamat hindi sumusuko,
magkaroon ng mabuting pakikitungo sa lahat ng tao.

2. Pagsasaling Literal – ang pahayag sa pinagmulang wika ay isinasalin sa

pinakamalapit na gramatiko na pagkakabuo ng wikang pinagsasalinan.

Orihinal : Mother cooked adobo for sister.

Salin : Ang nanay ay nagluto ng adobo para kay ate.

3. Pagsasaling Adaptasyon – itinuturing itong pinakamalaya na kung minsan ay

malayo na sa orihinal.

Orihinal : Not enjoyment, and not sorrow,

Is our destined end or way,
But to act that each Tomorrow
Find us further than today.
-A Psalm of Life – Henry Longfellow.

PAHINA 45
 MODYUL PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

Salin : Hindi pagsasaya at di rin pagluha ang hantungan layon

Nitong buhay natin o pag-uukulan ng ating panahon,
Kundi ang gumawa upang bawat bukas ay maging mayabong
Maging mabulaklak at maging mabungang higit kaysa ngayon.
-Salin ni Rubino Alejandro

4. Pagsasaling Malaya – Malaya ito o walang kontrol at parang hindi na isang salin.

Orihinal : We passed our house and I asked her in wishing she could
rest for a while.

Salin: Napadaan kami sa aming bahay at minabuti kong yayain siyang

pumasok para makapagpahinga.’

5. Pagsasaling Matapat – Sinisikap dito na makagawa ng eksakto o katulad na

katulad na kahulugang konstekstuwal ng orihinal.

Orihinal : Lord make me an instrument of your peace

Where there is hatred, let me sow love,
Where there is injury, pardon
Where there is doubt, faith.

Salin :Panginoon, gawin mo akong tagapagpalaganap ng iyong kapayapaan

Itulot mong ako’y maghasik ng pag-ibig kung saan maypag-iiringan
Patawad kung saan may pagtataniman
Pananalig kung saan may pag-aalinlangan.

6. Pagsasaling Idyomatiko – diwa o kahulugan ng orihinal na teksto ang isinasalin.

Inaangkop ang salin sa natural naanyo ng wikang pinagsasalinan.

Orihinal : Hand-to-mouth existence

Salin : Isang kahig-isang tuka

7. Pagsasaling Semantika – pinagtutuunan ang halaga estetiko gaya ng

maganda at natural na tunog.

Orihinal : A tree that looks at God all day

And lights her leafy arms to pray
- Trees by Joyce Kilmer

PAHINA 46
 MODYUL PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

Salin : Sa buong maghapon, sa mukha ng Diyos lamang nakatingin

Ang dahunang bisig ay nangakataas sa pananalangin.

8. Pagsasaling Komunikatibong - nagtatangak itong isalin ang eksaktong

kontekstwal na kuhulugan ng orihinal sa wikang katanggap-tanggap at madalong
maunawaan ng mga mambabasa.

Orihinal : “You’re not fit to be a person !”

Said the fairy to Kara
Suddenly, a strong wind blew
The cotton clung to Kara’s body
Kara ran and ran, away from the hut

Salin : “Di ka bagay maging tao!”

Sabin g diwata kay Kara
Biglang umikot ang malakas na hangin
Dumikita ang mga bulak
Sa buong katawan ni Kara
Nagtatakbo siya palayo.

MGA URI NG PAGSASALIN

1.Pagsasaling Teknikal – may kinalaman ito sa agham, kalikasan, lipunan at sa mga

disiplinang akademiko na nangangailangan ng angkop na espesyalisadong wika.

2.Pagsasaling Pampanitikan - ito ay ang pag-aangkop ng akdang pampanitikan sa

panibagong kalagayang pampanitikan na nagtataglay rin ng mga katangian, istilo, at himig
ng akdang pampanitikan.

HAKBANG SA AKTWAL NA PAGSASALIN (mungkahi ni LARSON)

1. Basahin nang paulit-ulit ang teksto.

2. Pagsusuri
3. Paglilipat
-Pagsulat ng unang burador
-Pagsasaayos ng unang burador
-Pagsulat ng ikalawang burador
-Pagsasaayos ng ikalawang burador
-Pangwakas na pagsusulat

PAHINA 47
 MODYUL PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

PANGKALAHATANG PATNUBAY SA PAGSASALIN

1. Kaisipan ang isinasalin hindi mga salita.

2. Pakasuriin kung ang pahayag ay isang idyoma.
3. Basahing mabuti ang artikulong isasalin.
4. Isalin ang bawat pangungusap alinsunod sa diwang tinataglay.
5. Itala ang bawat salita o bawat pariralang sa palagay ng nagsasalin ay may
kahirapang tapatan.
6. Maging “consistent” o isang salin lamang ang gamitin sa salitang tinatapatan.
7. Pagkatapos ng pagsasalin ay muling basahin isa-isa ang nabuong artikulo. Tiyaking
madulas ang bawat pangungusap at di nasasalungat sa mga tuntunin sa gramatika.
8. Gamitin ang ekspresyong dayuhan kung walang katumbas sa Filipino.

Tulong upang mas madaling maunawaan ang Kabanat 4, buksan ang link na ito:
https://prezi.com/kaxk4yhaqxgg/pagsasaling-wika/

ANG PANGHIHIRAM
Ang mga tuntunin sa panghihiram at pagbabaybay ng mga hiram na salita ay ang
mga sumusuno (KWF, 2009)

1. Tumbasan ng kasalukuyang leksikon sa Filipino ang mga salitang hiram o

banyaga.

Rule - tuntunin
Narrative - salaysay
Skill - kasanayan
Banquet - salusalo
Tranquil - panatag, tahimik, tiwasay, payapa
2. Gamitin ang natatanging mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas at
panatilihin ang orihinal na baybay.

“bana” -tawag sa asawang Lalaki (Hiligaynon at Sugbuanong Binisay)

“butanding” -whale shark (Bicol)
“imam” -tawag sa paring Muslim (Tausug)
“canao” -panseremonyang sayaw (Igorot)
“banhaw” -muling pagkabuhay (Visaya)
“chidwai” -biloy/dimple (Ivatan)
“gahum” -kapangyarihan (Cebuano, Hiligaynon,Waray)

PAHINA 48
 MODYUL PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

3. Mga Salitang Hiram sa Espanyol

Baybayin ang salita ayon sa ABAKADA

Vocabulario - bokabularyo
Telefono - telepono
Celebracion - selebrasyon
Maquina - makina
Psicologia - sikolohiya

Sa mga salitang hiram sa Espanol na may “e”,panatlihing “e”

Estudyante - hindi istudyante
Estilo - hindi istilo
Espiritu - hindi ispiritu
Estruktura - hindi istruktura
Desgrasya - hindi disgrasya
Espesyal - hindi ispesyal

Sa mga salitang hiram sa Espanol na may “o”, panatilihing “o”

Politika - hindi pulitika
Opisina - hindi upisina
Tradisyonal - hindi tradisyunal
Koryente - hindi kuryente
Tornillo - hindi turnilyo

May mga salitang hiram sa Español na nababago ang kasunod na katinig,

ang “o” ay nagiging “u” sa ilang mga salitang sinusundan ng “n” o pailong
na katinig at ang “n” ay nagiging “m”

ESPAÑOL FILIPINO
Convencion kumbensiyon
Conferencia kumperensiya
Convento kumbento
Conforme kumporme
Convulsion kumbulsiyon

4. Mga salitang hiram sa Español at Ingles: Kung hindi tiyak ang pagtutumbas,
hiramin ang orihinal na Español at Ingles.

PAHINA 49
 MODYUL PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

ESPAÑOL FILIPINO INGLES

Imagen Imahen Image
Dialogo Diyalogo Dialogue
Priorida Priyoridad Priority

Hindi ipinapayong panumbas ang mga sumusunod:

Imeyds - imahe (image)

Dayalog - dayalogo (dialogue)
Prayoriti - prayoridad (priority)

5. Panghihiram sa Wikang Ingles: Kung wikang Ingles at iba pang wikang dayuhan
ang pinanghiraman, panatilihin ang orihinal na ispeling kung makaliito ang
pagsasa-Filipino ng baybay.

Habeas corpus toupee depot

Bouquet spaghetti reservoir

6. Panatihin ang orihinal na baybay ng mga salitang pantangi, teknikal, pang-agham,

at mga simbolong pang-agham at matematika.
Manuel Quezon varicose vein Fe (iron)
Biñan , Laguna chemotheraphy C (carbon)
Ablaza Bldg. videotape ZnO (zinc oxide)
Jose Reyes Hospital x-ray v (velocity)

Tulong upang mas madaling maunawaan ang Kabanata 4, buksan ang link na ito:
https://www.youtube.com/watch?v=pB2WyaXYYVk

https://philnews.ph/2019/07/22/talasalitaan-kahulugan-halimbawa/
https://www.scribd.com/doc/97904711/34521822-Pagtuturo-Ng-Talasalitaan
https://www.slideshare.net/RochelleNato/register-bilang-varayti-ng-wika
Eriberto Astorga Jr.et.al,Pagbasa, Pagsulat at Pananaliksik, Mindshaper Co. Inc; 2013
Cynthia B. Cruz et. al, Pagbasa at Pagsulat sa Masining na Pananaliksik, Mindshaper Co. Inc;2013
Magdalena O. Jocson et. al., Pagbasa at Pagsulat tungo sa Pananaliksik, Lorimar Publishing Inc. 2005

PAHINA 50