FM 14

https://www.coursehero.com/file/75202172/Virtual-Learning-Handoutdocx/ 1
Ang pag-unlad at pagsasa-intelektuwalisado ng pambansang wikang Filipino ay may kaakibat
na isyu. Isa ditto ang kontrobersyal na code swithching o paglilipat-wika na kinasasangkutam
ng panghihiram ng salita o lexical borrowing.Sa palagay ng mga purista ay masama ang
pagpasok ng ibang wika sa kanilang mariing pagputol sa wikang Ingles na kahalo ng French.
Ayaw nila ng Franglais. Halimbawa, “La baby-sitter buys ber cosmetics at la drugstore”. Ito’y
katulad n gating taglish. Ipinapaliwanag ni Dr. Maminta (1996) na dahil sa dinamikong
pagbabagong wika ay baka umabot tayo sa punto na hindi na maintindihan ng mga varayting
lumalabas. May ibang palagay naman ang mga kaalaman sa sosyolingguwistika. Positibo ang
palagay nila sa code switching, code mixing at lexical borrowing.
Dahil sa kalagayang bilingguwal ay may natural na kontak ang mga wika. At sa isang natural
na kaugalian ang mga manghiram kung ang pinag-uusapang paksa ay walang katumbas sa
wika ng mga magsasalita kaya ang panghihiram at code switching ay mga natural na
sosyolingguwistikong gawi sa isang sitwasyong bilingguwal.
Sinasabi ni Hugen(1974) na ang code switching ay may mahalagang papel upang ang
pambansang wika ay makaganap ng iba’t-iba nitong gamit sa isang modernisadong lippunan.
Ginagampanan din nito ang pagpapalaganap ng mga lingguwistikong pagbabago.
Ang mga isyung nabanggit ang siyang nagbubukas ng mga paksa para sa saliksik tungkol
sa pagpaplano ng wika. Ang pag-aaral ng code switching ay makakatulong upang higit na
mailarawan kung ano ang mga varayti ng Filipino.
Sa pagpaplano ng wika ay kailangan ang code switching upang umunlad ang lexicon ng
wika at maparami ang mga domain ng diskurso. Ang pag-unlad ng mga register sa Filipino
sa mga disiplinang pang-akademya, propesyon at trabahong teknikal ang siyang
nangangailangan ng saliksik upang makakuha ng idea na angkop sa pagtuturo.
Ang pag-aaral ni Macansantos na ilalahad ngayon mula sa College of Education tungkol sa
pagsusuri sa mga pormal na varayti ng Filipino ng mga batikang manunulat sa akademya at
mass media ay inaasahang makapagbibigay ng mayamang impormasyon sa
sosyolingguwistikong padron ng panghihiram sa Ingles ng Filipino. Ang makikitang padron
ng form ay makakatulong sa istandardisasyon at modernisasyon ng wikang Filipino.
 INDEPENDENT VARIABLES DEPENDENT VARIABLES

Mga gumagamit ng Wikang

Filipino sa Pagsulat na
Sanaysay ayon sa

1. Register Padron ng Panghihiram ng

Wika

A. Adaptasyon Phoenimic/
Akademikong Mga Morphemic
mamahayag
sa 1. Load Word
Propesyonal
2. Loan blend
Midya
3. Load shift
2. Genres
B. Motibasyong
Mga binasang Editoryal
Sosyolohikal/
Opinyon
Sikolohikal
Papel
1. Pangangailangan
2. Di-
pangangailangan
Aklat Balita/ Feature
Monograph Bulletin
C. Dalas ng Panghihiram
News
Tech
Brochure Figure 1: Konsepto ng Pag-aaral
Book
Reviews Ang kontak ng mga wika ay malayang
Sulat sa pagkakataon upang manghiram ng mga salita o
Editor mag-code switching. Sinabi ni Beardsmore
Lifestyle / (1982) na ang code switching ay naiibang
enter disenyo ng panghihiram ng salita o lexica
Sinehan borrowing na naglalagay sa buong sunuran ng
salita ng isang wika sa konteksto ng humihiram
na wika. Tinatawag naman ito ni Pfaff (1979
kay
Romaine, 1989) na code mixing ang neutral na salita para sa code switching at lexical
borrowing. Sinasabi niya na code mixing ang nangyayari kung nasa loob ng pangungusap
ang pagpapalit o switching.

Code switching naman ang tawag sa diglossic na sitwasyon kung saan may wikang mas
tanyag na tinatawag ni Ferguson (1971) na High at ang hindi tanyag na tinatawag na Low.
Sinasabi ni Ferguson na ang pagkakatanyag ng wika ay naabot kung ito ay ginagamit na
wikang pangkomunikasyon sa pamahalaan, paaralan, at media.
Sa perspektibo naman ng pagkatuto ng wika, sinasabi ng ibang linguist na ang code-
switching ay nagpapakilala ng kakulangan ng kasanayan sa isa o parehong wika na gamit.
Subalit iba naman ang sinasabi ni Paplack (1980), ang bilingguwal na nagpapalit-palit wika
ay may kakayahan sa parehong wika (una o pangalawang wika) at inaayos niya paggamit ng
bawat isa ayon sa kaniyang tagapakinig. Ang pinakabatayang proposisyon sa nagsasalita o
sumusulat na ginagamit ang wika. Ito ang teorya na sumusuporta sa pag-aaral tungkol sa
lexical borrowing na ginawa ni Dr. Esperenza Macasantos sa Departamento ng Language
Teaching noong 1986.

PROBLEMA
Ang tanong na dapat masagutan ng pag-aaral na ito ay:
Ano ang padron o uri at dalas ng panghihiram ng salita sa ingles ng mga manunulat na
Filipino sa mga tekstong sanaysay na pang-akademya o print mass

DELIMITASYON
Sinasabi nina Jernudd (1973) at Appel (1987) na my dalawang pamamaraan tungo sa
pagpapaunlad ng lexicon upang makamit ang adhikain ng makabago o modernisadong
wika:

1. Kunin ang mga salita sa mga katutubong wika o kaya

2. Iasimila ang mga salitang hiram mula sa ibang wika.s

(Ulat ni Bererlee Jane Ditchon)

Mga Natuklasan at Interpretasyon ng mga Ito

Sa uri ng ng panghihiram ayon sa phonemic/morphemic ni Haugen ay mas gamitin ang

loan words na isinasanib sa Filipino upang umayo sa sistema ng wika kaya 93.6% ang
panghihiram sa lahat ng sinuring teksto. Ang loan blends at loan shifts naman ay hindi
masaydong gamtin kaya’t 6.4% lang nito ang ginagamit.

Natuklasan sa pag-aaral na ang pardon at ang kalimitan ng gamit ng bawat uri ng

panghihiram na lexical ay naimpluwensyahan ng sumusununod na variable ng
sociolinguistics.

Ang akademiko o propesyonal na displinanag kanabibilangan ng manunulat.

Ang paksa o dsiplina ng diskurso
Ang mga register at genre ng diskurso.

Napatunayan din kung ang manunulat sa pang-akademya o propesyonal ay

manghihiram, dahil ito sa pangangailangan mapunan ang kakulangan sa sariling wika.
Dgadagdito, naipakita na di-tulad ng manunulat ng print media ayginagawang parang
katutubo ang hiniram na salita o (indigenize) sa pamamagitan ng iba’t ibang pagbabagong
orthographic, phonemic o morphemic para maisunod sa alphabetong Filipino, Halimbawa
ang paggamit ng mga panlapi at ibang linkers.Ang iba’t ibang pamaraan na ito ay
nagpapakita ng prosesong assimilasyon kung saan hiniram na salita ay isinusunod sa
kabuuan ng wikang Filipino.

Ikalawang kategorya: motibasyong sosyal at sikolohikal

Ipinaaalala ni Beardsmore (1982) na ang tanging dahilan sa lexical borrowing o

panghihiram ng mga salita ay ‘pangangailangan’ (necessity). Nangyayari kapag walang
kasingkahulugan ng hinihiram na konsepto sa wikang nanghihiram. Ayon naman kay
Haugen (1974) ang panghihiram ayon sa pangangailangan ay naiiba sa panghihiram dahil
sakatanyagan ng wika. Halimbawa ang salitang ‘dokkita’ (doctor) ay mas gamitin kaysa
salitang doctor sa ating bayan. Maririnig mo sa mga nanay na dadalhin nila ang kanilang
baby sa pedioa at sila naman ay magpapatingin sa ob-gyne.

Isang katangian ng modernisadong wika ang pagkakaron ng lexical transparency kong

saan sa bawat konsepto ay may katapat na salita na may iba-ibang kulay ng kahulugan. Ang
hakbang sa istandardisasyon at eleborasyon ng wikang nanghihiram tungo sa modernisasyon
ng wika-siyang huhubog sa pamantayan ng panghihiram ng mga salita, Kaakibat nto ang
intelikwalisasyon ng pambansang wika kung ssan magkakaroon na ng discourse na iba’t
ibang domain. Katulad ng mga domain science na naiiba sa karaniwang lamang sa mga
kasapi ng science discourse community.

Pinanggalingan ng Datos

Dalampu’t tatlong tekstong pang-akademya/propesyonal na sinulat ng 22 manunulat at

36 artikulo sa print media na sinulat naman ng 31 mamamahayag ang sinusuri ayon sa
kategoryab ng panghihiram ni Haugen. Mga pormal na estilong datos mula diyaryo, editorial,
opinion, features, book review, ulat sa panahon, mga karaniwang ulat tungkol sa teknolohiya,
sulat sa editor, balita tungkol sa isports at sine. Mga sulatin mula sa mga
akademiko/propesyonal tungkol sa sumusunod na paksa; antropolohiya, economics, history,
humanities, psychology, sociology, community development, science and technology, at
language education sa anyong aklat monograph at papel.

Ang panghihiram ng mga salita (lexical borrowing) ay nangangahulugan ng paggamit

ng pormal na rlrmrnto ng isang wika na ipinapasok sa loob ng konteksto ng wikang
nanghihiram ay isang estratehiya sa pagpapaunlad na lexical at elaborasyonng katulad ng
Ingles, French, Spanish, atbp. Masasabi na ang isang tampok na katangian ng
pinakamaunlad na wika katulas sa Ingles na ngayon ay tinatawag na lingua franca ng mundo
ay ang kayamanan nitong pagkakaiba-iba ng mga salita (lexical diversity).

Ang paglilipat ng mga salita o lexical item mula sa isang wika sa wikang naghihiram ay
pangmalawakang pangyayari at siyang at siyang nagpapaunlad ng isang wika ayon sa
kasaysayan ng wika at patuloy itong nangyayari kapag maroon kontak ang mga wika o
kultura ng nagsasalita ng wika. (Weinreich,1963, Goulet, 1971, Appel, 1987). Ang lexical
borrowing o paghihiram ng mga salita at nananatiling pinakapraktical na pamamaraan upang
mapadali ang layunin sa modernisasyon ng pambansang wika (Appel, 1987).
Ayon kay Haugen, Weinreich at Romaine, may dalawang kategorya ng paghhiram na
leksokal: (1) ayon sa adaptasyong phonemic/morphemic at (2) ayon sa motibasyong
sosyal at sikolohikal

May talong uri ng panghihiram ayon saunang kategorya:

Loan words – hiniram na buong salita sa Ingles na walang pagbabago, hal. sampling ranking
o kaya salitang hiniram sa Espanyol- Lunes, Martes, atbp. Mayroon ding hiram na may
pagbabago sa ispeling upang umayon sa element ng alphabetong Filipino, hal. ‘sarvey’.
Ginagamit din ang panlapi katulad ng pagbudget, mag sampling.
Loan blend – kasama ang hiniram na morphemic at di-kompletong pagpapalit kaya
magkasama ng banyaga at kkatutubong morphene hal. sublataan- (subparagraph);
pananaw pilosopical
Loan shift - hiniram na salita kung saan may buo at kompletong pagpapalit sa katutubong
morpheme. Ang ibig sabhin nito ang kahulugan lamang ang imported pero ang anyo ay
katutubo ayon sa konteskto.

(Ulat ni Renalyn Gillio)

May 3 uri nito
a.Semantic Loans—Halo, Dutch verb—“controleren”mula sa ingles na ‘control”
b.Loan translation or Calques—Filipino-‘lumiliit na pabalik’ Eng.diminishing
returns c.Coinage-Filipino –“shushiner” shoeshineboy

Ikalawang kategorya motibasyong sosyal at sikolohikal Beardsmore

(1982)
Ipinaalala niya ang tanging dahilan sa lexical borrowing o panghihiram ng mga salita ay
“pangangailangan” (necessity). Nangyayari kapag walang kasingkahulugan ng hinihiram na
konsepto sa wikang nanghihiram.
Haugen (1974)
Ayon sa kanya ang panghihiram ayon sa pangangailangan ay naiiba sa panghihiram dahil sa
katanyagan ng wika. Halinbawa: “dokkita” (doctor) ay mas gamitin kaysa salitang doctor sa
ating bayan. Maririnig mo sa mga nanay na dadalhin nila ang kanilang baby sa pedia at sila
naman ay magpapatingin sa ob-gyne.

Isang katangian ng modernisadong wika ang pagkakaroon lexical transparency kung saan sa
bawat konsepto ay may katapat na salita na may ib’t ibang kulay ng kahulugan.Ang hakbang
sa istandardisasyon at eleborasyon ng wikang nanghihiram tungo sa modernisasyon ng wika-
siyang huhubog sa pamantayan ng panghihiram ng mga salita.
Kaakibat nito intelektuwalisasyon ng pambansang wika kung saan magkakaroon na ng
iscourse sa iba’t ibang domain. Katulad ng domain ng science na naiiba sa karaniwang
pagsulat at pagsasalita dahil sa gamit ng mga salitang teknikal na mariirnig lamang sa mga
kasapi ng science discourse community.

PINAGGGALINGAN NG DATOS
Dalawampu’t tatlong tekstong pang-akademya/propesyonal na ssinulat ng 22manunulat at
36artikulo sa print media na sinulat naman ng 31 mamamahayag ang sinuri ayon sa
kategorya ng panghihiram ni Haugen.Mula sa pormal na estilong datos mula sa
diyaryo:editorial,opinion,feature,book review,ulat sa panahon, mga karaniwang ulat tungkol
sa teknolohiya, sulat sa editor, balita tungkol sa isports at sine.
Mga sultan mula sa mga akademiko/propesyonal tungkol sa sumusunod na paksa;
antropolohiya, economics, history, humanities,phsycology, sociology, community
development, science and technology, at language education sa anyong aklat, monograph
at papel.

MGA NATUKLASAN AT INTERPRETASYON NG MGA ITO

Napag- alaman na13.4%ng panghihiram sa ingles na nasa sanaysay ay madalas aang ibig
ipaliwanagna sa bawat pahina na may 300 na salita ang 40 ang hinihiram na salita sa ingles.

Sa uri naman ng panghihiram ayon sa phonemic/morphemic ni Haugen ay mas gamitin ang

“Loan Words” na isinasanib sa Filipino upang umayon sa sistema ng wika kaya 93.6% ang
panghihiram sa lahat ng sinuring teksto.

Ang loan blends at loan shifts naman ay hindi masyadog gamitin kaya’t 6.4% lang nito ang
ginamit.

Ito na siguro ang sinabi ni Haugen na pagbuo ng “supradialectal norm” na ibang-iba kaysa
sa karaniwang varayti.Ito’y may katangiang mas mataas na uri dahil maaaring gamitin sa
paaralan, pamahalaan at pamamahayag.

Sa kabilang dako naman, ang mga mamamahayag ay may katangian na manghiram kahit hindi
kailangan o iyong tinatawag na Beardsmore na non-necessity borrowing. Dahil dito ay may
limitasyon ang papel na kanilang ginagampanan sa pagpapalawak ng pamantayan
(norm/standard) ng wikang Filipino.

REKOMINDASYON
1.Pabilisin ang pag-unlad ng pang-akademyang Filipino
2.Paglapitin ang mga manunulat na pang-akademya at mamamahayag sa media
3.Palawakin at pagsamahin nag gamit ng wika at paggamit ng mga resulta ng saliksik.
KONKLUSYON
Ang madaliang pagpapalawak ng regidster na Filipino para sa pang-akademiyang gamit ay
kinakialngan dahil sa sestima ng edukassyon sa Pilipinas.
Ang lebel na tertiary ang siyang mangunguna sa modernisasyon ng wika kung saaan mas
malimit ang pang hihiram ng o code mixing mula sa iba’t ibang disiplina.

Ang media na importanting gamit sa pagpalaganap ng pambansang wika ay kinakailangang

mapalakas aang kakayahang magamit ang Filipino sa pakikipag-ugnayan sa mga manunulat
na pang-akademya o propesyonal upang mapag-usapan ang tuntunin sa panghihiram.

Panghuli, kinakailangan ang pagtitipon ng mga korpus ng mga salitang Filipino na

ginagabayan ng saliksik na ayon sa kalakaran at epekto ng gamit ng wika sa iba’t ibang
domain upang makamtan ang tunay na modernisasyon ng wikang Filipino.

Ang ibig sabihin , may kakayahang intertranslability ang wika, ang kakayahang maisalin sa
iba’t ibang wika katulad ng wika ng mas maunlad na bansa.
Ang panghihiram (lexical borrowing) at code mixing ay mahalagang bahagi nito.