Kultura 3.

Pangmasa o Komersyal na Kultura

isang pangkat ng pinagsasaluhang mga ugali, Kaugnay ng sinasabi natin kanina tungkol sa
pagpapahalaga, mga layunin, at mga gawain na mamahaling mga gamit, ang mga mumurahing gamit ay
nagbibigay ng katangian sa isang institusyon o kadalasang sumasailalim sa maramihang produksyon o
panimulaan, organisasyon, o pangkat. mass production. Ang kulturang popular ngayon ay ang
mga pagkakaparepareho ng mga kagamitan na nabili ng
Popular mga tao sa murang halaga.
Sikat, kilala, tanyag, patok, litaw. ayon kay
Raymond Williams ay isang pang-uri na 4. Ginagawa ng Tao
nangangahulugang “kinagigiliwan, nagugustuhan ng Ito naman ang nagsasabing ang kulturang
nakararaming tao.” (1983: 87, salin). Numerikal din ang popular ay ginagawa ng tao --maaaring ng isang sikat na
isang pakahulugan ng popular. Popular ang isang bagay personalidad na nais tularan ng marami. Sa paggaya dito
o tao kung maraming tumatangkilik. ng mga tao, unti-unti itong napupunta sa mainstream.
Ito ang tinatawag na pagpapauso. Ito ay maaaring
Kulturang Popular ginagawang pang hanapbuhay, pampasikat o pang-
libangan lamang.
Ang kulturang popular ang kadalasang
nagbibigay ng depinisyon kung ano ang maganda at 5. Larangan ng Gahum
Sinasabi rin naman na ang kulturang popular ay
kung ano ang katanggap-tanggap. Ang pag-ayon sa
isang ebidensya ng mataas na tingin natin sa isang
kulturang popular, ang nagpapadama sa mga tao na
gahum na bansa. Kung ano ang mga gamit, damit, bag o
tanggap sila sa modernismo dahil ang kulturang popular
kung ano man na ginagamit sa kanilang bansa ay ating
ay kadalasang nagmumula sa mga modernong produkto
tinatangkilik dahil ito ang maganda, nakahihigit at
ng mga kumpanya at modernong mga bansa.
nakatataas para sa ating paningin. Sinasabing
nakakasama ito para sa ating sariling bansa dahil unti-
Ang kulturang popular ay maaaring teknolohiya,
unti nitong nakikitil ang ating sariling industriya dahil
pagkain, kasuotan, musika at iba pa. Ito ay ang mga
walang tumatangkilik sa ating sariling mga produkto.
pinagsasama-samang kultura na itinatakda ng
Dahil dito, sinasabing mas napapahalagahan natin ang
makakapangyarihang tao, kumpanya at bansa.
kalinangan at kabihasnan ng iba kaysa sa sarili nating
Ginagamit ito ng mga ordinaryong tao para maipahayag
kultura.
ang kanilang pagsang-ayon sa isang kultura, pati na rin
maipakilala ang kanilang sarili.
6. Pagkalusaw ng mga Hangganan
Sa tumitinding globalisasyon at pagkakaugnay-
Pinagmulan ng Kulturang Popular
ugnay ng mga kultura at sibilisasyon sa buong mundo,
hindi na nagiging hadlang ang distansya ng mga bansa
1. Pangangailangan na itinatakda ng mga negosyante.
para magkaroon ng iisang kulturang popular.
Ang mga negosyante ay nagbibigay o
Nawawalan na ng distinksyon ang mataas at mababang
nagpapakita sa mga tao ng isang pangangailangan.
kultura, ang sariling kultura, comersyal at popular na
Maaaring ito ay pangangailangan maging maputi,
kultura. Lahat ng kultura ay nagkakasabay-sabay na
maging diretso ang buhok, magkaroon ng kolorete sa
ginagamit at nagiging isa.
mukha at iba pa para matawag na maganda. Maaari rin
namang gamitin ito ng mga negosyante sa mga
Katangian ng Kulturang Popular
teknolohiya; natatanim sa utak ng tao na hindi na sila
mabubuhay ng wala silang magagandang cellphone,
1. Ang kulturang popular ay ginagawa para sa kita
camera, at iba pa. Dahil dito, napipilitan bumili ang mga
tao ng mga produktong ginagawa ng mga negosyante 2. Ang kulturang popular ay transgresibo sa mga
para lang matugunan ang pangangailangan na ito. Ang kategorya.
produktong ito ay siya namang nagiging sikat at
napapasama sa kulturang popular kinalaunan. 3. Ang kulturang popular ay ipinapalaganap sa
pamamagitan ng teknolohiya.
2. Latak
4. Ang kulturang popular ay pumapailanlang sa nosyon
Sinasabi rin naman na ang kulturang popular ay
ng sado-masokismo.
isang latak. Panghalili sa mahal at sa orihinal. Sinasabing
nangyayari ito dahil ang masa ay hindi makabili ng mga
kasuotan na mamahalin kaya sila ay nagkakasya na
lamang sa pagbili ng mga damit at bag na mura
hanggang sa ito na ang maging uso at gamit na ng lahat.
 Nagmula sa Kanluran
1. Komiks - maliit na seryeng aklat ng mga kuwentong
nakadrowing. Ang komiks ay isang grapikong midyum na
kung saan ang mga salita at larawan ang ginagamit
upang ihatid ang isang salaysay o kuwento. Maaaring
maglaman ang komiks ng kaunti o walang salita, at
binubuo ng isa o higit pang mga larawan.
1884 - Sinasabing ang bayaning si Jose Rizal ang kauna-
unahang Filipino na gumawa ng komiks. Noong taong
ito ay inilathala sa magasing "Trubner's Record" sa
Europa ang komiks strip niya na "Pagong at Matsing".
Ito ay halaw ng bayani mula sa isang popular na pabula
sa Asya.
1896-1898 - habang ang Pilipinas ay dumadaan sa yugto
ng rebolusyon, ilang magasin ang lumabas sa Maynila na
may nakaimprentang cartoons. Dalawa sa mga ito ay
ang "Miao" at "Te Con Leche".
1907 - inilathala ang "Lipang Kalabaw", isang magasin
na nasa ilalim ng pangangasiwa ni Lope K. Santos. Ang
magasin na ito ay nasa wikang Tagalog, at nagtataglay
ng mga satirikong cartoons na patungkol sa mga
Amerikanong opisyal. Ang paglalathala ng magasin na
ito ay natigil din noong 1909.
1920 - Ang mga unang serye ng Filipino komiks ay
lumabas sa taong ito bilang page filler sa mga magasing
Tagalog. Dalawa sa mga magasing ito ay ang
"Telembang" at ang muling binuhay na "Lipang
Kalabaw", na nagtataglay ng mga satirikong cartoons
laban sa mga Amerikano at mga pederalista. Ang
dalawang komiks na ito ay maaaring ituring na
nagpasimula sa mga komiks sa Pilipinas.
1946 - lumabas ang unang regular na nailalathalang
magasin ng komiks, ang Halakhak Komiks. Tumagal
lamang ang Halakhak ng sampung edisyon dahil sa
kakulangan ng maayos na distribusyon. Hindi tuluyang
namatay ang industriya ng komiks dahil noong 1947,
lumabas ang Pilipino Komiks, sa ilalim ng pamamahala
ni Tony Velasquez. Ito ay nagbukas ng daan para sa iba
pang magasin ng komiks na mailathala.
1949 - sunod-sunod na lumabas ang mga naging sikat na
komiks tulad ng Tagalog Klasiks
1950 - ang unang komiks ng Silangan ay lumabas noong
March 15, 1950 sa ilalim ng pamamahala ng editor na si
Ben Cabailo, Jr. Ipinagmalaki nito ang mga pinakabata at
magagaling na dibuhista ng panahong iyon: Nestor
Redondo, Alfredo Alcala, Nolasco "Noly" Panaligan,
Elpidio Torres, at Antonio de Zuniga. Isa sa mga sumikat
na kuwento mula sa Silangan ay ang "Prinsipe Ahmad,
Anak ni Aladdin", na likha ni Alfredo P. Alcala.
Sumunod sa mga ito ang Bituin Komiks (April 1950),
Bulaklak Komiks (August 1950), Pantastik Komiks
(October 1950) Hiwaga Komiks (1950), Espesyal Komiks
(1952), Manila Klasiks (1952), at Extra Komiks (1953).
Dito nagsimula ang isa sa pinakamalaking industriya ng
komiks sa buong mundo, kaya noong kalgitnaan ng
1950s, hindi man opisyal ay itinuring ang komiks bilang
pambansang libro ng mga Pilipino.
Lumawak pa ang mga ginamit na anyo sa paggawa ng
komiks. Noong 1950s, kumuha ng inspirasyon ang
komiks mula sa ibang anyo ng literatura tulad ng
komedya, alamat, mga paniniwala at maging sa
mitolohiyang Pilipino. Ang mga naunang komiks na
Tagalog ay mayaman sa mga kwentong patungkol sa
aswang, kapre, nuno sa punso, tikbalang at iba pang
mga karakter na mga sinaunang paniniwala ng mga
Pilipino.
Ang ilang komiks ay hinango ang mga ideya ng karakter
sa mga komiks ng Amerika, tulad ng Kulafu at Og
(Tarzan), Darna (Wonder Woman o Superman), at D.I.
Trece (Dick Tracy).
Sa panahon ng Martial Law, ipinatanggal ang ilan sa
mga nilalaman ng komiks. Ipinag-utos din ang paggamit
ng murang papel para sa komiks. Naapektuhan nito ang
itsura at kalidad ng komiks, kaya naman bumaba ang
benta ng mga ito sa pagpasok ng dekada 80's.
Nagresulta ito sa pag-alis ng mga ilustrador ng komiks sa
Pilipinas para magtrabaho sa parehong industriya sa
Amerika.
Pagkatapos ng Martial law, muling namuhunan ang
industriya ng komiks sa mga makabagong mambabasa.
Drama ang naging usong tema sa komiks, sa
pagpapasikat ng mga manunulat na sina Pablo S.
Gomez, Elena Patron, at Nerissa Cabral.
Ang pagbabalik ng interes sa komiks ay tumagal lamang
hanggang sa simula ng 1990s kung kailan nagsimula
nang mahumaling ang mga Filipino sa ibang anyo ng
paglilibang tulad ng video games, karaoke, 'pocket book
novels', 'cellphones', at sa bandang huli - Internet at text
messaging.
Maraming gumagawa ng komiks ang nagtipid sa
produksyon, binawasan ang sweldo ng mga manunulat
at dibuhista, at dinamihan ang mga pahinang nakatuon
sa showbiz kaysa sa komiks. Dahil sa baba ng sweldo,
ang mga manunulat ay napilitang ulitin na lamang ang
mga lumang kwento, at ang guhit ng mga ilustrador ay
pangkaraniwan na lamang. Samakatuwid, hindi na nito
nasasalamin ang mayamang tradisyon ng komiks na
nasimulan noon.
Sa taong 2005, wala ng kahit anong kumpanya o
malaking tagalimbag ng komiks sa Pilipinas. Ang mga
naiwan ay ang mga maliliit na lamang na naglalathala ng
sariling titulo ng komiks.
Tony Velasquez – Ama ng Komiks sa Pilipinas o Father
of Tagalog Comics dahil ang nagpanimula at nagpaunlad
ng sining ng mga serye ng mga larawang-guhit sa bansa.
Iginuhit niya si Kenkoy na isang karakter sa komiks na
gawa ng manunulat na si Romualdo Ramos na unang
nailimbag sa mga pahina ng lingguhang magasing
Liwayway noong Enero 11,1929.
Antonio de Zuniga (Tony de Zuniga) – Nagsimula bilang
isang manunulat sa Liwayway hanggang nagging isang
ilustrador ng komiks at kalaunay nakarating sa DC
Comics. Siya ang kauna-unahang Pilipino na nakagawa
ng komiks sa Amerika, at siya rin ang dahilan kung bakit
nakarating doon ang mga trabaho o gawa ng iba pang
mga kagaya niya.
Mars Ravelo – Hari ng Komiks sa Pilipinas. Tinanggihan
ng iba dahil inakalang ang isang cartoonist na katulad
niya ay walang kakayahang sumulat ng mga seryosong
obra ngunit Subalit iba ang mentalidad ni Tony
Velasquez na General Manager ng Ace Publication noon.
Lubos ang kanyang tiwala sa kakayahan ni Ravelo.
Lumikha si Ravelo ng mga immortal characters gaya ng
“Dyesebel”, “Darna”, “Captain Barbell”, “Bondying”, at
marami pang iba.
Mga Naging Darna
1. Rosa Del Rosario 1951
2. Liza Moreno 1960’s
(“Isputnik vs. Darna” and Si “Darna Ang Impakta.”)
3. Eva Montes 1965 (Si Darna At Ang Tuod)
4. Gina Pareño (Darna at ang Planetman/ Blue Bikini
Pulang Bituin)
5. Vilma Santos 1973 (Lipad Darna, Lipad!)
6. Lorna Tolentino
7. Rio Locsin 1979 (Bira! Darna Bira! /gumamit ng
choker)
8. Sharon Cuneta 1986 (at nagcameo sa Captain Barbel)
9. Nanette Medved (Filipino-Russian/cuffs deflect
bullets)
10. Anjanette Abayari 1994
11. Regine Velasquez 2003 (nagcameo rin sa Capt.
Barbel)
12. Angel Locsin (reallife Darna)
13. Marian Rivera
14. Jane de Leon
2. Magasin - peryodikong publikasyon na naglalaman ng
maraming artikulo, kwento, larawan, anunsyo at iba pa.
kalimitang pinopondohan ng mga patalastas. Ito ay
nagbibigay ng impormasyon sa mga mambabasa. Ito ay
may sukat na mas malaki kaysa aklat ngunit mas maliit
kaysa pahayagan. Maaaring ito ay naglalaman ng mga
larawan ng mga produkto na iniindorso ng mga sikat na
tao sa bansa.
Mga Magasin Noon at Ngayon
Lipang Kalabaw (1907) - Ang magasin ay pag-aari ng
editor din nito na si Lope K. Santos. Ang Lipang Kalabaw
ay tumatalakay sa mga isyu ng politika, lipunan at
kultura. Naging kontrobersyal ang magasing ito dahil sa
mga karikatura ng mga kilalang personalidad ng
panahong iyon.
Ayon sa mga mananalaysay ng sining, ang mga
karikaturang ito ay iginuhit ni Jorhe Pineda. Tumigil ang
operasyon ng magasin noong 1909 dahil sa mga
reklamo ng mga opisyal ng pamahalaan na parati nitong
tinutuligsa. - Ito’y nailathala sa tatlong magkakaibang
panahon:1907-1909, 1922-1924, 1947-1948 dahil sa
paulit-ulit na pagpapatigil dito. - Ilan sa mga tinuligsa
nitong pulitiko ay sina Gobernador Leonard Wood.
Telembang (1922-1924) -ay isang satirikong lingguhang
magasin na nasa sirkulasyon ng industriya noong 1922
hanggang 1924. Ang pangunahing editor sa magasing ito
ay si Inigo Ed Regalado. - Ang magasing ito ay
naglalaman ng mga nakakatawang mga kwento mga
caricatures at mga cartoons. - Ayon sa mga historyador
ang mga cartoons sa magasing ito ay likha nina
Fernando Amorsolo at Jorge Pineda. Ang magasing ito
ay naglalaman ng mga satirikong cartoons na laban sa
mga Amerikano at mga pederalista. - Mayroong 111
isyu ang magsing ito.
Liwayway (1922) - Naunang nakilala bilang “Photo
News” ito’y naglalaman ng mga larawan, balita,
salaysayin, sanaysay, prosa, at tula, at nasusulat sa
tatlong wika. - Hindi mawawala ang Liwayway kung pag-
uusapan ang magasin sa Pilipinas. Naglalaman ito ng
mga maikling kuwento at sunod-sunod na mga nobela.
Dahil dito, naging paraan ito para mapalago ang
kamalayan ng mga Pilipino. - Inilunsad ni Ramon Roces
ang mga magasin na nasa katutubong wika. - Mayroon
pa ring magasing Liwayway hanggang sa kasalukuyan.
Mga Kauna-unahang Magasin sa Pilipinas
FHM (For Him Magazine) - Ang magasing ito ay
tumatayo bilang mapagkakatiwalaan at puno ng mga
impormasyon na nagiging instrumento upang mapag-
usapan ng kalalakihan ang maraming bagay tulad ng
buhay, pag- ibig, at iba pa.
Cosmopolitan - Magasing pangkababaihan. Ang mga
artikulo dito ay nagsisilbing gabay upang maliwanagan
ang kababaihan tungkol sa mga pinakamainit na isyu sa
kalusugan, kagandahan, kultura at aliwan.
Good Housekeeping - Isang magasin para sa mga
abalang ina. Ang mga artikulong nakasulat sa dito ay
tumutulong sa kanila upang gawin ang kanilang mga
responsibilidad at maging mabuting maybahay.
Yes! - Ang magasin tungkol sa balitang showbiz. Ang
nilalaman nito ay palaging bago, puno ng mga nakaw-
atensyon na larawan at malalaman na detalye tungkol
sa mga pinakasikat na artista sa bansa.
Metro - Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari,
shopping at mga isyu hinggil sa kagandahan ang
nilalaman ng Metro.
Candy - Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at
suliranin ng kabataan. Ito ay gawa ng mga batang
manunulat na mas nakauunawa sa sitwasyon ng mga
mambabasa
Men’s Health - Magasin na nakatutulong sa kalalakihan
tungkol sa mga isyu ng kalusugan. Mga pamamaraan sa
pag-ehersisyo, pagbabawas ng timbang, mga pagsusuri
sa pisikal at mental na kalusugan ang nilalaman nito,
kung kaya ito ay naging paborito ng maraming
kalalakihan.
T3 - Isang magasin para lamang sa mga gadget.
Ipinakikita rito ang mga pinakahuling pagbabago sa
teknolohiya at kagamitan nito. Ito rin ay may mga
napapanahong balita at gabay tungkol sa pag-aalaga ng
mga gadget.
Entrepreneur -Magasin para sa mga taong may publiko, seryal na drama at mga programa na
negosyo o nais magtayo ng negosyo. tumatalakay sa mga napapanahong isyu.

3. Radyo - transmisyon at pagtanggap ng mensaheng

tunog at katulad sa pamamagitan ng
elektromagnetikong alon ng dalasang radyo nang
walang nakakonektang kawad. aparatong ginagamit sa
pagtanggap, pagbrodkast, o pagpapadala ng senyas na
panradyo; ang mensaheng ipinadala o natanggap sa
pamamagitan nito.

Ang radyo ay siyang mass media na umaabot sa

pinakamalawak na mga tagapakinig sa mundo."
Kinikilala din ito bilang makapangyarihang kasangkapan
ng komunikasyon at isang medyum na kaunti lamang
ang gastos. Ang radyo ay partikular na naayon na
maabot ang mga malalayong komunidad at mga
bulnerableng tao habang nagbibigay ng plataporma
upang mamagitan sa mga pampublikong debate,
anupaman ang antas ng edukasyon ng mga tao.

1894 – ang Italyanong imbentor na si Guglielmo

Marconi at nakabuo ng unang wireless na Sistema ng
telegrapo batay sa transmisyon ng radio. Mula nito, ang
pag-unlad ng pamamahayag gamit ang radio ay naging
malaki.

1924 – nagsimula ang radto sa Pilipinas sa taong ito. Sa

pagkakatatag ng KZKZ(AM) ni Henry Herman Sr. sa
Maynila, ang may-ari ng Electrical Supply Company.

Sa taon ding ito, Binili ng Radio Corporation of the

Philippines (RCP) ang KZKZ(AM) mula kay Henry
Herman. Dalawang taon ang nakalipas, ang kompanya
ay nagsimulang magtrabaho upang gawin ang dalawa sa
pinakamalaking istasyon ng radio sa Asya.

Henry Herman – isang Amerikano at isang dating

sundalo na dumating sa Pilipinas upang lumaban sa
digmaang Pilipinas-Amerika. Nanatili siya sa Pilipinas
matapos ang kanyang tungkulin.

1929 – inilunsad ng RCP ang KZRC sa Cebu

sumahimpapawid, ngunit sa kalaunan ay ibinenta sa
isang may-ari ng tindahan na si Isaac Beck. Ito na
ngayon ang DYRC na pag-aari ng Manila Broadcasting
Company.

Noong una, ang lahat ng mga programa sa radio ay nasa

wikang Ingles bilang ito ay sa panahon ng kolonya ng
Amerika sa bansa.

Ngayon, marami ng istasyon sa radio dahil sa bawat

lungsod ay mayroon ng rehiyonal o mga
pangkomunidad na istasyon ng radio sa halos bawat
rehiyon ng bansa. Ngunit ang kasalukuyang
pinakamatandang istansyon ng radio ay ang DZRH.

Nakikinig ang mga tao sa FM kaysa sa AM na istasyon ng

radyo halos 90 porsiyento ng panahon. Ang mga
istasyon na FM ay nakapokus ang nilalaman unang una
sa musika samantalang ang mga istasyon na AM ay nag-
uulat ng mga balita, kasalukuyang pangyayari, serbisyo
Amplitude Modulation (AM) ng pautang na dolyar kay Quirino dahil masyado raw
Ang AM ay nakatayo para sa Module ng Amplitude risky ang bagong negosyong papasukin, kaya humingi na
Ang AM ay may mas mahinang kalidad ng tunog lamang ng tulong sa Quirino sa Radio Corporation of
kumpara sa FM, ngunit mas mura at maaaring
maipadala sa mahabang distansya. Mayroon itong
isang mas mababang bandwidth kaya maaari itong
magkaroon ng higit pang mga istasyon na magagamit
sa anumang saklaw ng dalas.

Frequency Modulation (FM)

Ang FM ay nakatayo para sa Frequency Modulation
Ang FM ay may mas mahusay na kalidad ng tunog
dahil sa mas mataas na bandwidth.

4. Telebisyon - midyum ng telekomunikasyon na

naghahatid ng mga gumagalaw na imahe na maaaring
monochrome o colored, mayroon o walang tunog. Ang
telebisyon ay isang mahalagang uri ng libangan na may
malaking impluwensya sa lahat ng tao. Ito ay may
mahalagang gampanin sa paghubog ng kamalayan ng
tao at kung paano niya tinitingnan at hinuhugis ang
mundo. Ang mahabang oras na inilalaan sa dito ay
nagdudulot ng positibo at negatibong epekto sa pag-
iisip at pag-uugali ng manonood.

October 23, 1953, lumabas ang pinakaunang broadcast

ng telebisyon sa Pilipinas sa pamamagitan ng DZAQ TV
Channel 3.

Ang pinakaunang mga imahe na nakita sa telebisyon sa

Pilipinas ay ang pagpaparty ng mga mayayaman sa
hardin ni Judge Antonio Quirino sa Sitio Alto, at ang
pinakaunang taong nakita sa telebisyon ay walang iba
kung hindi ang kapatid ni Tony na si Pangulong Elpidio
Quirino.

Paano ba naisakatuparan ang makasaysayang

pangyayaring ito? Itinatag muna ni James Lindbergh
noong 1946 ang isang radio station, ang Bolinao
Electronics Corporation o BEC, taga-Bolinao,
Pangasinan kasi ang misis niyang Pinay. Sa Amerika,
ang telebisyon ay una nang sinubukan ni Philo
Farnsworth sa kanyang image dissector camera tube
noong 1927, nang ipakita niya dito ang isang straight
line.

Maging ang mga pamantasan, ang Unibersidad ng

Santo Tomas ay nag-eeksperimento na ng home-made
receiver at ang Feati naman ay nagkaroon ng
experimental TV station. Naisip ni Lindbergh na ang
susunod na hakbang para sa kanyang kumpanya ay
pumasok sa telebisyon.

Si Judge Tony Quirino naman ay hindi nabigyan ng

permit na magkaroon ng isang istasyong pantelebisyon
dahil nangamba ang pamahalaan na baka gamitin ito
para sa kampanya para sa ikalawang termino ni Elpidio
Quirino. Kaya nakipagsanib-pwersa si Tony Quirino kay
Lindbergh at binili ang ilang bahagi ng shares ng
BEC na muling pinangalanan na Alto Broadcasting
System (ABS).

Muling hinarang ng Bangko Sentral ang pagpapahiram

America (RCA). Nagtayo sila ng tore sa San Juan at nag-
import at nagbenta ng tinatayang 150-300 TV sets. At
ito na nga ang naging daan upang mapanood ang
pinakaunang TV broadcast na iyon kasama ang
Pangulong Quirino.
Si Lindbergh ang kinilalang “Ama ng Telebisyong
Pilipino” at noong araw na iyon, ang Pilipinas ang ika-15
bansa pa lamang na nagkaroon ng telebisyon sa mundo,
pangalawa sa Asya. Ang ABS noon ay nagkaroon ng
opisina sa Roxas Blvd. at nagpalabas mula ika-anim
hanggang ikasampu ng gabi.
Dati rati mga pelikulang banyaga ang madalas ipalabas
sa telebisyon, hanggang ang makasaysayang Heswitang
si Padre James Reuter ay gumawa ng kasaysayan at
nagpalabas sa telebisyon ng isang live stage play, ang
Cyrano de Bergerac, na tumagal ng tatlong oras at mga
estudyante ang lahat ng aktor. Hindi naglaon sabayang
ipinalabas sa telebisyon ang mga popular na programa
sa radio tulad ng Tawag ng Tanghalan, Kuwentong
Kutsero, at Student Canteen.
Noong 1958, itinatag nina Eugenio at Fernando Lopez
ang Chronicle Broadcasting Network (CBN) at binili nila
ang ABS, na naging ABS-CBN.
Hindi naglaon, noong 1961 nagkaroon ng DZBB-TV-7 o
Republic Broadcasting System (RBS) ni Bob Stewart na
magiging GMA na ang pinakasikat na programa ay Gabi
ng Lagim hanggang matatag noong 1974 ang DWGT-TV
4 na hindi naglaon ay magiging People’s Television o
Telebisyon ng Bayan.
Sa kasalukuyan, mayroong tatlong pangunahing channel
ng telebisyon sa Pilipinas: ABS-CBN, GMA at TV 5. Ang
paglawak ng tema ng mga palabas sa telebisyon ay
batay sa ninanais at tingin nila ay kailangan ng mga
manunuod. Ilan dito ay News and Public Affairs, Sitcom,
Reality, Drama Series, Foreign, Talk at Variety Shows.
Dahil ang mga ito ay pawang tugon ng mga istasyon sa
hiling ng kanilang mga viewers, ang pagiging malapit
nito sa madla ay tila ba isang epekto nito.
Patok na patok na rin ngayon ang mga palabas mula sa
ibang bansa na ating inadap tulad ng Pinoy Big Brother,
Pilipinas Got Talent, Family Feud. Kasabay rin nito ang
sunud-sunod na pagsulpot ng mga pelikula at seryeng
banyaga na isinasalin sa Filipino.
Noong dekada '90, sumikat ang mga seryeng nagmula
sa Mexico na tinawag nga Mexicanovela – na mula sa
pinagsamang Mexico at novella (Espanyol).
Kabilang dito ay ang mga palabas na Marimar at
Rosalinda na gumawa pa ng kasaysayan sa reyting
nitong 69.1% nahanggang sa kasalukuyan ay hindi pa rin
nauungusan. Marahil, isa itong pamamaraan ng mga
istasyon upang muling makakuha ng iba pang mga
manunuod-- yaong hindi gaanong nakaiintinding Ingles
o kaya'y walang akses sa mga naturang palabas sa
mababang halaga.
Sa pamamagitan kasi ng pagsasalin na kanilang
ginagawa, mas nauunawaan ng mga manunuod ang
mga sikat ng banyagang palabas kaya't higit nilang
ikatutuwa ito kaysa manuod ng mga palabas na hindi
naman nila gaanong maunawaan at sa higit na abot
kayang halaga.
Sa dami ng mga palabas na mula sa ibang bansa, wala
na atang tatalo pa sa mga programang galing sa mga
Asyanong bansa sa dami at sa lawak ng impluwensiya sa
mga Pilipinoat sa wikang Filipino. Mula sa mga istasyong
nag-ere ng mga palabas na asyano, naidagdag saating
leksikon ang mga salitang Asianovela (Asya + novella)
na katawagan sa mga palabas na mulasa kapit-bansa sa
Asya na unang ginamit sa mga internet forums at
tuluyang lumaganap at ginamitng madla, koreanovela,
taiwanovela at japanovela o jdrama na ginagamit sa
kasalukuyan upang tukuyan ang pinagmulang bansa.
Pinaunang nabighani ang puso ng mga Pilipino sa
Taiwan version ng Meteor Garden. Sinundan ito ng mga
seryeng mula sa Korea tulad ng Lovers in Paris, Jewel in
the Palace, Dong Yi, Princess Hour at Full House.
Matatandaang ang ekspresyong Aja! ay galing sa Lovers
in Paris na naging ekspresyon rin ng marami sa atin. Isa
sa mga pangunahing dahilan na itnituro ng patuloy na
pagsikat ng mga naturang programa ay malinis at
maayos na takbo ng kwento ng mga ito. Kasama na rin
dito ang pag-iiba-iba ng mga magkatambal na artista sa
bawat palabas.
5. Pelikula – isa sa mga panitikan ng ating bansa kung
saan patuloy na umuunlad at nakikilala hindi lamang sa
ating bansa kungdi maging sa karatig bansa. Ito rin ay
kilala sa ating wika bilang sine at pinilakang tabing, isang
anyo ng sining at bahagi ng industriya ng libangan.
Noong 1895 nagawa ang unang pagpapalabas ng
pelikula sa bansa sa tulong ng dalawang negosyanteng
Swiss, gamit ang Lumiere chronophonograph. Inasahan
na ang gulat sa mga Espanyol nang nakita nila ang
bagong imbensyon. Ngunti dahil sa giyera, natigil ang
pag- usbong ng teknolohiya sa bansa.
Nagsimula lamang na umunlad ang mga pelikula sa
bansa noong 1909 kung saan pinapalabas ito sa simula
ng mga bodabil o mga karnabal. Sa taon ding iyon
nagsimulang lumabas ang mga sinehan tulad ng Empire
at Anda. Ang mga direktor ng pelikula ay dumadayo na
sa bansa upang kumuha at ipakita ang kani-kanilang
mga gawa, na marami ay mga dokumentaryo.
Ang mga unang silent film ay lumabas noong 1912,
kung saan tinalakay ang buhay ng bayani, gaya ni Jose
Rizal. Pagkatapos ng World War I, nagsimula
nanggumawa ang mga Pilipino ng sarili nilang mga
pelikula, tulad ng Dalagang Bukid (1919) na
pinagbidahan ni Atang dela Rama. Ang Dalagang Bukid
ay pinakapopular na zarsuela na sinulat ni Hermogenes
E. Ilagan (Ama ng Zarzuelang Tagalog). Makikita sa mga
ito ang hangarin ng mga Pilipino na hanapin ang
kanilang lokasyon sa mundo ng pulitika, kultura at
lipunan sa mundo. Sina Vicente Dalumpides at Jose
Nepumuceno ang nakilala bilang mga unang Pilipinong
producer.
Noong 1930s naman lumabas ang mga talkies gaya ng ng bansa at tinatangkilik na ng mga Pilipino gaya ng
Ang Aswang, CollegianLove at King-Kong. Ngunit sa
kawalan ng teknolohiya ay natatalo ng mga dayuhang
pelikula ang mga pelikulang Pilipino.

1950s, taong nag- mature at mas naging malikhain ang

mga pelikula, ginawang monopolyo ang industriya ng
pelikula na pumigil sa pagbuo ng mga indie film. Nabuo
ang “Big Four” (LVN, Sampaguita, Libran at Premiere)
“Ginintuang Panahon ng Pelikulang Pilipino” Nabuo ang
award giving bodies Maria Clara Awards (1950) FAMAS
(Filipino Academy for Movie Arts & Sciences) Awards

Sa paglusob ng mga Hapon, napilitang lumipat ang mga

produksyong pangpelikula sa teatro dahil na rin sa
naubos na mga kagamitan sa pelikula. Sa panahon ng
giyera, naisip ng mga mananakop na gamitin ang
pelikula bilang uri ng propaganda upang subuking ilayo
ang mga Pilipino sa impluwensyang Amerikano, gaya na
lamang ng The Dawn of Freedom na ginawa ng Eiga
Heisuka. Ngunit dahil sa nanatili lamang sila saglit ay
bumalik din sa normal ang industriya, ano lamang na
nabago ang pokus nito patungo sa mga kwentong
realistiko.

Nagsimulang malugi ang mga studios pagdating ng

1960s dahil sa pagkamatay ng mga unang producer at
pagbabago sa panlasa ng mga tao. Simula nang nagsara
ang mga film studios, napilitang gumawa ng sariling mga
pelikula ang mga sikat na artista at direktor, tulad nina
Fernando Poe Jr. at Manuel Conde. Ang mga ibang
artista naman ay napilitang magretiro o lumipat sa
radyo at telebisyon. Sunod ay umusbong ang Regal
Films. Mapapansin na ang mga pelikula simula sa
puntong iyon ay ginawa upang pagkakitaan, at madalas
ang mga ito'y ginaya sa mga pelikulang Kanluranin
ngunit tinipid sa mga kagamitan at aspeto. Sumikat sa
mga panahong ito ang mga pelikulang ginaya sa mga
gangster movies kung saan tinalakay ang krimen sa mas
madugo at mas realistikong paraan.

Ang mga melodrama naman ay napuno ng mga kwento

ng mga pagtataksil ng mga asawa o kaya'y mga babaeng
iniwan lang sa hangin. Ngunit mas makilala ang mga
bomba movies na nagtatampok ng mga maiinit at
malalaswang eksena sa gitna ng mga kwento sa
magulong lipunan ng dekada '60 hanggang '80. Ngunit
nagsimula din namang umusbong ang mga bagong
kwento, artista at direktor, tulad nila Nora Aunor, Vilma
Santos at Dolphy. Ang mga batang direktor tulad nina
Ishmael Bernal, Lino Brocka at Marilou Diaz-Abaya
naman ay nagtampok ng mga pelikulang may halong
drama, komedya, komentaryo realismo ng buhay
Pilipino. Kahit na ninais ng pamahalaan na lumawak ang
kontrol nito sa sining sa pamamagitan ng mga buwis at
censorship ay nanatili ang makulay na pag-unlad at
pagbabago ng mga pelikula ng panahong iyon. Sa
panahon ngayon ay marami ang nagsasabi na tuluyan
nang namatay ang pelikulang Pilipino ngunit may mga
nagsasabing tahimik lang itong nagbabago. Maraming
mga film festivals ang naitayo, tulad ng Metro Manila
Film Festival at Cinemalaya. Ang mga pelikulang indie
ay unti-unting nagkakamit ng parangal sa loob at labas
pagtangkilik nila sa mga normal nang rom-com at
pantasya. Nagsimula na rin ang pag-aaral at pagtuturo
ng paggawa ng pelikula sa mga kolehiyo - nauna ang
UP nang ipinakilala nito ang kanilang BA Film noong
1981.
impormasyon at mga ideya sa isang virtual na
komunidad at mga network. Ito rin ay itinuturing na
isang pangkat ng mga Internet-based na mga
aplikasyon.

Late 1980s to 1990s - naisaalang-alang ang kalidad ng

mga pelikula. Teen-oriented at komedya ang mga
nausong genre. Star Cinema at GMA Films. Jose Rizal at
Sa Pusod ng Dagat (1998), Muro Ami at Esperanza: The
Movie (1999)

2000s, digital at experimental cinema. Rebirth of

Philippine cinema. Muling nakapukaw ng pansin ang
indie films.

Ishmael Bernal - Isa sa mga pinakamahusay na direktor

ng pelikula, pati maging sa telebisyon. Naging aktor, at
scripwriter. Kilala sa kanyang mga melodramas
partikular na sa mga isyu patungkol sa kababaihan at
moralidad.

Lino Brocka/Catalino Ortiz Brocka - isa rin sa mga

pinakamahusay na direktor. Kilala sa kanyang mga
pelikulang may paksa na pilit iniiwasan sa lipunan.

Mike de Leon - Isa rin sa mga pinakamahusay na

direktor, scripwriter cinematographer, at film
producer. Kilala sa mga pelikulang sumasalamin sa
kaisipan ng mga Pilipino patungkol sa mga isyung
panlipunan at pulitika.

Laurice Guillen-Kilala ang kanyang mga pelikulang

pumapaksa sa buhay pamilya

Wenn Deramas - Isang batikang direktor sa telebisyon

at pelikula. Kilala ang kanyang mga pelikulang may
temang “love story”, komedya at pampamilya.

Jose Javier Reyes - isang batikang manunulat at

direktor sa telebisyon at pelikula. Kilala ang kanyang
mga pelikulang “love story” at komedya.

Maryo J. delos Reyes - Isang batikang Pilipinong

Direktor sa telebisyon at pelikula. Siya ay nag-
umpisahang magdirihe ng mga pelikula noong dekada
1970’s hanggang sa kasalukuyan.

Olivia L. lamasan - Isang batikang manunulat at

direktor. Nakatapos ng Communicaton Arts sa
Maryknoll College. Kilala sa paggawa ng mga
dekalibreng pelikula.

Chito S. Roño - Isang multi-awarded na direktong sa

telebisyon at pelikula. Kilala siya sa pagawa ng
dekalibreng “horror movies”

Kulturang Popular at Ang Pag-Usbong ng Social

Media sa Pilipinas

Ang Social Media ay tumutukoy sa sistema ng

pakikipag- ugnayan sa mga tao na kung saan sila ay
lumilikha, nagbabahagi at nakikipagpalitan ng
Ang social media ay may interactive platform na kung Spoken Poetry - Ang spoken word poetry ay ang
saan ang isang indibidwal at mga komunidad ay pagsasaad ng kwento sa pamamagitan ng isang tula. Ito
maaaring magbahagi, lumikha, tumalakay at baguhin ay isang anyo ng tula kung saan ang may-akda ay
ang nilalamang binuo ng gumagamit. Ito ang nagbibigay naglalahad ng tula sa madlangtao sa pamamagitan ng
daan sa isang matibay at malaganap na pagbabago sa pagsasalaysay o "narration" sa Wikang Ingles. Kumpara
komunikasyon sa pagitan ng mga organisasyon, mga sa isang normal na tula, mas malikhain at
komunidad at mga indibidwal. mapaghamong gawin ang spoken word poetry. Ang
spoken poetry ay isang anyo ng tula na may malikhaing
pagsasaad ng kwento opagsasalaysay. Ito ay mas
malikhain at mapaghamong gawin. Mas nakaaaliw rin
itongpakinggan
Netiquette ay ang mga pangunahing alituntunin ng pag-
uugali na maisasagawa kapag gumagamit ng internet.
Ugnayan ng Wika sa Kultura at Lipunan Noon at Ngayon
Ginamit sa kauna-unahang pagkakataon sa isang serye
Matalik na magkaugnay ang wika at kultura
ng mga patakaran para sa mabuting pag-uugali sa online
kaya nga naririnig natin na magkabuhol ang wika at
na nilikha at na-publish noong 1995.
kultura. Hindi maaaring paghiwalayin ang wika at
kultura. Ang pagkawala o pagkamatay ng isang wika ay
Kulturang Popular sa Panahon ng Pandemya/Bagong
nangangahulugan din ng pagkamatay o pagkawala ng
Normal
isang kultura.
1 Pagsunod sa mga safety procedures
Ang wika at kultura ay magkabuhol at hindi
2. Remote, Modular, Blended Learning
maaaring paghiwalayin. Maraming salita na hindi
3. Synchronous at Asynchronous Class
maisalin sapagkat wala silang katumbas sa ibang wika.
4. Work from Home (BPOs & Vas)
Dahil sa ganitong pagkakataon, napipilitang humiram ng
5. Online shopping and online selling
salita mula sa isang wika sapagkat hindi komon ang
6. Bike to work
salita sa kultura ng wikang patutunguhan.
7. Vaccine
Anupa’t ang bawat wika ay angkop na angkop sa
kulturang kinabubuhulan nito. Magagamit din ang isang
Sitwasyong Pangwika sa iba Pang Anyo ng Kulturang
wikang hindi katutubo sa isang pamayanan ngunit ito’y
Popular
hindi kasimbisa ng wikang likas sa nasabing pook. Sa
katotohanan, ang ganitong pangyayari ay malimit
Flip-Top - Ito`y pagtatalong oral na isinasagawa nang pa-
maganap sa mga bansangnasasakop ng ibang bansa.
rap. Nahahawig ito sa balagtasan dahil ang mga bersong
Natural lamang na pairalin ng mananakop ang kanyang
nira-rap ay magkakatugma bagama`t sa Flip-Top ay
sariling wika sakanyang nasasakupan. Isang halimbawa
hindi nalalahad o walang malinaw na paksang
ay ang bansang Pilipinas na ilang daantaong sinakop ng
pagtatalunan. Kung ano lang ang paksang sinimulan ng
mga Kastila. Sa panahong iyon ay pinilit ng mga
naunang kalahok ay siyang sasagutin ng kanyang
Kastilang pairalin ang kanilang wika upang siyang
katunggali.
gamitin ng mga “Indios” na may ibang kultura.
Nakapasok din, kung sabagay, sa ating bansa ang ilang
Pick-up Lines - May mga nagsasabing ang Pick-up lines
kulturang mga Kastila, kaalinsabay ng pagpapairal ng
ay makabagong bugtong kung saan may tanong na
kanilang wika ay relihiyon. Subalit hindi sapat anggayon
sinasagot ng isang bagay na madalas maiugnay sa pag-
upang maipahayag ng mga Pilipino sa wikang Kastila ang
ibig at iba pang aspekto ng buhay. Sinasabing nagmula
kanilang kaisipan, maliban sa ilan-ilang nakapag-aral sa
ito sa bolalas ng mga binatang nanliligaw na nagnanais
Europa. (Santiago, 1979)
magpapansin, magpakilig, magpangiti, at magpa-ibig sa
dalagang nililigawan. Kung may mga salitang angkop na
Bawat wika ay natatangi. Bawat wika ay naiiba
nakapaglalarawan sa pick-up lines masasabing ito`y
sa ibang wika. Dahil sa iba iba nga ang kulturang
nakakatuwa, nakapagpapangiti, nakakikilig, cute, cheesy
pinagmulang lahi ng tao, ang wika ay iba iba rin sa lahat
at masasabirin corny. Ito ay madalas na makikita sa
ng panig sa mundo.
Facebook wall, Twitter at iba pang social media
Sa panahon natin ngayon, alam naman siguro
network.
nating lahat na mas nangingibabaw ang mga
makabagong teknolohiya na naglipana sa kahit saang
Hugot Lines - Ang hugot lines, kaiba sa pick-up lines ay
bansa sa buong mundo. Kung kaya`t marami na sa ating
tinatawag dig love lines o love quotes. Ito ay isa pang
mga kababayan ang tumatangkilik dito. Pero kamusta
patunay na ang wika ay malikhain. Hugot lines ang
na kaya ang kalagayan ng ating wika sa panahon kung
tawag sa mga linya ng pag-ibig na nakakakilig,
saan yumayabong ang mass media at teknolohiya?
nakakatuwa, cute, cheesy o minsa`y nakakainis.
Bilang isang Pilipino nakasanayan na nating gumamit ng
Karaniwang nagmula ito sa linya ng ilang tauhan sa
ating sariling wika sapagkat mas makabayan ito at
pelikula o telebisyong nagmarka sa puso`t isipan ng
nakakapagpahayag tayo ng ating sariling saloobin.
manonood subalit madalas nakagagawa rin ng sarili
Ginagamit din natin ang ating wika upang
nilang (hugot lines) ang mga tao depende sa damdamin
makipagkomunikasyon sa ating kapwa Pilipino. Ngunit
o karanasang pinagdaraanan nila sa kasalukuyan.
sa pagdaan ng mga panahon, ang ilang mga pilipino
Minsan ang mga ito`y nakasulat sa Filipino subalit
lalong lalo na ang kabataan ay naging “Jejemon”. Kung
madalas, Taglish ang gamit na salita sa mga ito.
may Jejemon, mayroon namang mga Pilipino na
nawiwili sa “Kpop”.
 Ang Kpop ay ang tawag sa kategorya ng musika
na nagmula sa Timog Korea. At dahil sa pagkawili ng
mga Pilipino sa Kpop lalo na ang mga kabataang
Pilipino, nagkaroon na sila ng interes sa wika nito. Sila
rin ay nagdadamit na nangkatulad sa mga
koryanong/koryanang kanilang iniidolo. At sa pagdaan
ng mga panahon, ang mga Pilipinong bakla o beki ay
nakapagbuo narin ng kanilang sariling linggwahe na
tinatawag na “Gay Language” o Salitang Beki. Dahil sa
patuloy na pagusbong ng mga makabagong teknolohiya,
marami na sa ating mga Pilipino ang hindi gumagamit ng
ating sariling wika, sapagkat ginagaya na nila ang
kanilang mga naririnig, nakikita at nababasa sa iba’t
ibang media, tulad ng Internet, Telebisyon, Telepono
(cellphone) at iba pa. Kaya malaki ang epekto nito sa
kalagayang pangwika ng kulturang Pilipino. Ganon pa
man, atin paring pagyabungin at paunlarin ang ating
sariling wika, para sa kapakanan ng ating bansa.
Ang wika at kultura ay bumubuo sa ating
pagkatao. Tama, ang wika ay parte ng ating pagkatao.
Ito ang sumasagisag at sumisimbolo sa ating pagiging
Pilipino. Ito rin ang nagsisilbing tulay na kumukonekta sa
bawat isa upang magkaintindihan, magkaunawaan at
higit sa lahat, upang mailahad ang damdaming nais
ipabatid. Naging instrumento ang wika tungo sa
pagkakaisa. Isang perpektong larawan nito ay ang
paglaban at pag-alay ng mga buhay ng ating bayaning
Pilipino upang buhaying muli at maipreserba ang kultura
at wika ng ating bansa. Bilang respeto sa mga
kabayanihang nagawa ng ating mga bayani, nararapat
lang na gamitin at linangin natin ng maayos ang ating
wika.
Mga Pilipinong Naging Tanyag at Kilala Worldwide
1. Lea Salonga - ay isang Pilipinang mang-aawit at aktres
na naging bantog dahil sa kanyang pagganap sa musikal
na Miss Saigon.
2. Manny Pacquiao - isang Filipino propesyunal na
boksingero at politiko. Siya ang kauna-unahang
kampeon ng walong dibisyon at nanalo ng sampung
titulo, unang nakakamit ng panalo sa Lineal
Championship sa apat na ibat-ibang klase ng timbang.
3. Liza Macuja – Dating nabansagang “Ballerina of the
People”, kilala si Lisa Macuja bilang isang tanyag na
Prima Ballerina dito sa Pilipinas at sa ibang bansa.
4. Gilopez Kabayao - kilalang biyulinista. Marami na
siyang pinagwagihang paligsanhan sa pagtugtog ng
biyulin sa ibang bansa. Nagbibigay pa siya ng walang
bayad na konsiyerto para sa mga batang mag-aaral.
5. Cecile Licad - isang tanyag na piyanista sa buong
mundo. Maaga siyang natutong tumugtog ng piyano. Isa
siya sa magagaling na Pilipinong iskolar sa musika na
pinag-aral sa Estados Unidos. Nanalo na siya sa ilang
paligsahang pandaigdig sa pagtugtog ng piyano.

Sining at Kultura sa Panahon ng Globalisasyon

Sining – anumang gawain o likhang pinagbuhusan ng
husay at talento. Naipapahayag ang sining sa
pamamgitan ng imahinasyon. Ito ay sinangkapan ng
aghan ng aesthetics -ang pinakamataas na anyo ng
pagpapahalaga at pagiging sensitibo ng isang tao sa
paghuhusga sa mga produkto ng sining.

Globalisasyon - lumalawak na ugnayan ng mga

ekonomiya, kultura at populasyon ng mundo bunsod ng
mabilis na palitan ng mga produkto at serbisyo sa
pagitan ng mga bansa, pag-unlad ng teknolohiya, daloy
ng salapi, migrasyon at mabilis na palitan ng
impormasyon.