Bài làm Khẩu trang – một vật dụng quá đỗi phổ biến đối với mỗi người dân Việt Nam, phổ biến đến mức ta chỉ cần chưa đến năm phút quan sát ở một con đường nhộn nhịp ta đã có thể bắt gặp nhiều hơn 1 chiếc khẩu trang. Khẩu trang cũng có rất nhiều chủng loại, chúng được phân loại chủ yếu vào công dụng và chất liệu hay đôi khi là tiêu chuẩn lọc khí. Dù đa dạng về mặt chủng loại và hình thức, khẩu trang y tế chính là một trong những loại khẩu trang quen thuộc nhất. Tuy nhiên, có bao giờ chúng ta tự hỏi tại sao một đồ vật ngày thường không được quá trân trọng dùng đề lọc bụi bẩn cho người đeo, đột nhiên lại trở nên khan hiếm và có giá trị cao đến thế trong tình hình dịch bệnh COVID-19 đăng ngày càng căng thẳng. Theo như các tư liệu lịch sử y học nước ngoài, chiếc khẩu trang đầu tiên xuất hiện vào những năm của thế kỉ XVII, khi dịch Hạch đang hoành hành tại châu Âu. Từ đó, khẩu trang liên tục được cải tiến, phát triển theo thời gian nhằm ngăn chặn dịch bệnh như thủy đậu hay đại dịch Cúm 1918 lây lan. Và rồi dần được hoàn thiện và có hình dạng như ngày nay vào những năm 1930. Cho đến năm 1942, khi “sợi không dệt” ra đời, khẩu trang mới được làm từ vật liệu như ngày nay. Dựa vào chất liệu cũng như mục đích sử dụng, người ta thường phân loại khẩu trang thành hai nhóm, đó là khẩu trang y tế, được làm bằng sợi không dệt và khẩu trang phổ thông, thường làm bằng vải nhằm dùng cho việc che nắng hay bụi có kích thước lớn. Ngày nay, độ phổ biến của khẩu trang y tế không chỉ giới hạn trong các bệnh viện và cơ sở y tế. Nhờ vào giá thành rẻ, khá thoáng và thoải mái mà vẫn đảm bảo tiêu chuẩn lọc khí, loại khẩu trang y tế dùng 1 lần đã trở nên quá quen thuộc với người tham giao thông ở Việt Nam. Theo định nghĩa Hán-Việt, từ “trang” trong “khẩu trang” mang nghĩa là “thứ mang trên người”, trong khi từ “khẩu” được hiểu là “cái miệng”. Vậy theo nghĩa đen, ta có thể hiểu được rằng khẩu trang là một vật được mang ở trước miệng. Vì vậy khi nhắc đến “khẩu trang y tế”, ta có thể hiểu đơn giản đó là một vật dụng đeo trước miệng để phục vụ cho mục đính y tế. Khẩu trang y tế có dạng là một hình chữ nhật với kích thước hai cạnh lần lượt là 15cm và 10cm, thường được ép cố định ở mỗi cạnh hình chữ nhật. Mỗi cạnh của hình chữ nhật phải được ép lại vì cần phải cố định 3-4 lớp cùng với một đôi dây đeo bằng sợi thun vải cắt mỏng. Thông thường, khẩu trang y tế tiêu chuẩn có 4 lớp, với cấu trúc và chất liệu tương đương nhau, đều làm từ vải không dệt. Vải không dệt là một chất liệu có tính mềm và xốp, có cấu trúc tấm hoặc mạng lưới liên kết với nhau vì vậy mang tính chất lọc, được sử dụng như một hàng rào lọc vi khuẩn và vô trùng. Bên cạnh đó, mỗi chiếc khẩu trang y tế còn được trang bị một thanh kim loại khoảng 10cm, nhằm để người đeo điều chỉnh sao cho ôm sát phần sống mũi. Ngoài ra, khẩu trang y tế được thiết kế để phù hợp với mọi kích thước khuôn mặt (vì chỉ được sản xuất số lượng với một kích cỡ duy nhất). Với hình dạng gấp khúc của các lớp vải, cùng với hai dây đeo có tính chất co dãn của sợi thun, khẩu trang y tế có thể là một miếng vải chữ nhật tương đối nhỏ nhưng cũng có thể trở thành một lớp bảo vệ cho cả mũi và miệng của một khuôn mặt lớn. Chính vì những tính tiện lợi, cùng với chất liệu, cấu tạo đơn giản và giá thành rẻ, khẩu trang y tế đã trở nên một vật dụng không thể phù hợp hơn cho mục đích lọc vi khuẩn và bụi bẩn, tuy chỉ dùng được 1 lần. Dù vậy, so với các khẩu trang có chuẩn lọc khí cao như N95 (lọc được 95% bụi bẩn và vi khuẩn), khẩu trang y tế lại không kín bằng và cũng không lọc được các loại bụi mịn gây hại cho đường hô hấp. Bằng cấu tạo chính là 4 lớp màng mang tính lọc, tuy không cho được sự bảo vệ tuyệt đối, khẩu trang đóng vai trò là một loại hàng rào vật lý ngăn chặn các tác nhân gây hại cho chính bản thân người đeo và những người xung quanh. Với khả năng tự điều chỉnh để phù hợp với mọi kích cỡ của khuôn mặt, khẩu trang trở thành một bức tường bảo vệ người đeo phổ thông khỏi những hạt bụi có kích thước lớn hay khỏi các tia tử ngoại gây ung thư da của mặt trời. Bên cạnh đó, nhờ có 4 lớp màng dạng lưới siêu nhỏ, khẩu trang trở nên vô cùng hữu hiệu trong việc ngăn chặn các giọt hô hấp. Theo một nghiên cứu ở Viện công nghệ Massachusetts của Mĩ, các giọt nước li ti khi chúng ta ho hoặc hắt hơi trung bình có thể văng xa từ 6 đến 8 mét và có khả năng lơ lửng trong không khí tới 10 phút. Khi một người bị nhiễm các bệnh về hô hấp, các giọt hô hấp này chính là tác nhân gây bệnh, vì mỗi giọt mang hàng triệu các mầm bệnh vi khuẩn hay virus. Và trái ngược với lầm tưởng của nhiều người, khẩu trang y tế hoàn toàn không thể ngăn chặn được các loại virus hay vi khuẩn (vì chúng vốn dĩ nhỏ hơn các lỗ của màng lọc). Tuy vậy, chúng ngặn chặn các giọt nước như đã nói ở trên, từ đó ngăn chặn được mầm bệnh lây lan. Nhờ vào khả năng đó, khẩu trang y tế có thể ngăn mầm bệnh khỏi việc lây từ người đeo đến người khác hoặc ngược lại. Và đây chính là lý do mà các bác sĩ, y tá ở các cơ sở y tế thường đeo khẩu trang, vì điều đó bảo các bác sĩ trực tiếp khám với các bệnh nhân mang mầm bệnh cũng như các bệnh nhân với hệ miễn dịch đang yếu cần hạn chế tuyệt đối tiếp xúc với virus hay vi khuẩn. Và gần đây, nhờ có đại dịch toàn cầu gây bệnh hô hấp COVID-19, chúng ta lại có thể thấy được một tác dụng tuyệt vời mà chiếc khẩu trang y tế nhỏ bé có thể đem lại, đó là ngăn dịch bệnh lây lan. Khẩu trang cùng với các biện pháp y tế là cách li - giãn cách xã hội và rửa tay thường xuyên, chúng tạo nên một tấm khiên chắc chắn, bảo vệ không chỉ cho một người mà cả những người xung quanh. Để hiểu rõ hơn lý do khẩu trang lại đóng vai trò lớn đến vậy, hiểu được cách mà dịch bệnh lây lan là điều cần thiết. Dịch này do virus SARS-CoV-2 gây ra được truyền theo 2 cách. Cách lây nhiễm thứ nhất là thông qua việc tay của chúng ta chạm vào các bệ mặt chứa mầm bệnh và rồi chạm đến các vùng trên mặt của ta như mắt, mũi, miệng, v.v... Đối với cách này, rửa tay thường xuyên đã là một biện pháp hữu hiệu chống lại virus, tuy nhiên khẩu trang y tế cũng đóng góp 1 phần. Thực tế là, khẩu trang chính là thứ giảm thiểu khả năng ta chạm tay lên các vùng mặt như mũi và miệng để nhiễm bệnh. Cách lây nhiễm thứ hai là lây nhiễm trực tiếp, tức là người khỏe mạnh trực tiếp tiếp qua các giọt nước (từ người bệnh) trong không khí chứ hàng triệu virus gây bệnh. Khi đó, giãn cách/cách li xã hội lại có vai trò lớn trong việc ngăn cho dịch lây trong cộng đồng, nhưng không có nghĩa là khẩu trang hoàn toàn không có vai trò. Khẩu trang chính là chiếc khiên lợi hại, bảo vệ cho những người không thể thực hiện cách li xã hội khỏi các giọt hô hấp lớn mang virus, nhằm duy trì cho xã hội vẫn được vận hành. Đó là những cảnh sát, các nhân viên thu ngân tại các cửa hàng nhu yếu phẩm, tài xế hay những người làm vận chuyển. Đối với các giọt nước nhỏ và di chuyển xa hơn, chúng có thể bay hơi và khiến virus lơ lửng trong không trung. Chưa có bằng chứng thực nghiệm cho thấy tính lây nhiễm của các giọt nước này, tuy vậy các chuyên gia tin rằng các giọt nhỏ lại là nguy cơ chính cho các nhân viên y tế, những người tuyến đầu chống dịch và phải tiếp xúc gần với người bệnh. Như vậy, ta hoàn toàn có thể thấy được lợi ích to lớn mà khẩu trang y tế mang lại cho công tác phòng chống dịch, và thực tế đã cho thấy điều đó rất rõ. Đối với các quốc gia xem nhẹ tính lây lan của dịch như Ý, Anh hay Mĩ, họ cho rằng COVID-19 chỉ là một căn bệnh cúm thông thường và vì thế đã dẫn đến các quyết định thiếu tính quyết liệt của chính phủ. Có một thời điểm, các nước trên cho rằng “chỉ có ai bệnh mới đeo khẩu trang”, nên họ kì thị và miệt thị những người đeo khẩu trang để phòng dịch. Thực tế đã cho thấy điều ngược lại, dịch bệnh lây lan nhanh một cách chóng mặt kiến các nước không kịp trở tay. Từ vài trăm người nhiễm, nhanh chóng đã biến thành hơn 200.000 người và Mĩ trở thành quốc gia dẫn đầu với hơn 1 triệu người nhiễm. Tất cả cũng chỉ vì xem nhẹ tác dụng khẩu trang và đánh giá thấp bệnh dịch. Và khi đã nhận ra vai trò của khẩu, khẩu trang y tế đã trở thành một vật có giá trị đến nỗi các nước mâu thuẫn với nhau để tranh chấp các nguồn khẩu trang nhập khẩu. Và khẩu trang trở nên khan hiếm đến nỗi chính phủ các nước phải yêu cầu người dân ở nhà, cách li nhằm hạn chế sử dụng khẩu trang để dành cho các bác sĩ tuyến đầu chống dịch. Và chỉ qua một thực tế như thế, khẩu trang y tế đã chứng minh được giá trị của mình. Qua tất cả những tác dụng mà khẩu trang có thể đem lại trong lĩnh vực y tế, có một điều không thể phủ nhận được: khẩu trang sẽ mãi luôn là một vật dụng thiết yếu và cơ bản trong công tác y tế ở tương lai. Và có một điều quan trọng mà khẩu trang y tế đã cho chúng ta thấy trong đại dịch lần này, đeo khẩu trang không chỉ là việc bảo vệ bản thân chúng ta, mà còn là bảo vệ những người xung quanh mình. Và nếu mọi người đều đeo khẩu trang, điều đó có nghĩa là chúng ta đang bảo vệ nhau.
Đề Kiểm Tra Giữa Kỳ 2 Lớp 10 - Năm 2023-2024 Môn Toán Kết Nối Tri Thức (Đề 1-10) (Theo Định Hướng Minh Họa Mới Bgd 2025) (Đề Thi Được Cập Nhật Liên Tục Bởi Đội Ngũ Dạy Kèm Quy Nhơn)
Đề Kiểm Tra Giữa Kỳ 2 Lớp 10 - Năm 2023-2024 Môn Toán Cánh Diều (Đề 1-10) (Theo Định Hướng Minh Họa Mới Bgd 2025) (Đề Thi Được Cập Nhật Liên Tục Bởi Đội Ngũ Dạy Kèm Quy Nhơn)