Informatiemanagement – 2018/2019 – Jan Devos

Contents
Hoofdstuk 1 - Positioneren van informatiesystemen.............................................................................7
Technology drivers.........................................................................................................................7
Generation.....................................................................................................................................7
Social Business................................................................................................................................7
Afkortingen.....................................................................................................................................8
Productiviteitsparadox...................................................................................................................8
Strategic business objectives of information systems....................................................................8
The world is flat..............................................................................................................................8
Management Information Systems................................................................................................9
Customer and supplier intimacy.....................................................................................................9
Improved decision making.............................................................................................................9
Competitive advantage..................................................................................................................9
Survival...........................................................................................................................................9
Informatie.....................................................................................................................................10
Drie activiteiten van IS..................................................................................................................10
Organizational dimension of IS.....................................................................................................10
Bedrijf...........................................................................................................................................11
Failures and successes..................................................................................................................11
Complementary assets.................................................................................................................11
Contemporary approaches to IS...................................................................................................11
Management Information Systems..............................................................................................12
IT artifact......................................................................................................................................12
Vijf visies op IT..............................................................................................................................12
IT-artifact......................................................................................................................................13
IT success and failure....................................................................................................................13
The sociotechnical nature of it systems........................................................................................14
Approaches to systems thinking...................................................................................................14
Sociotechnical systems thinking...................................................................................................14
Components of an IT system........................................................................................................14
Successful system.........................................................................................................................15
Hoofdstuk 2 - Werken met informatiesystemen..................................................................................17
Business processes and information systems...............................................................................17
 Types of business information......................................................................................................18
Relationship of systems to one another.......................................................................................22
Systems that span the enterprise.................................................................................................22
Systems for collaboration and teamwork.....................................................................................24
Hoofdstuk 3 - Informatiesystemen: organisaties en strategie..............................................................28
Relationship influenced by organization’s....................................................................................28
Wat is een organisatie?................................................................................................................28
Kenmerken van een organisatie...................................................................................................28
Routines en bedrijfsprocessen.....................................................................................................28
Organisatorische politiek..............................................................................................................29
Organisatorische cultuur..............................................................................................................29
Organisatorisch milieu..................................................................................................................29
Ontwrichtende technolgiën..........................................................................................................29
Organisatorische structuur...........................................................................................................29
Andere organisatorische kenmerken............................................................................................30
Organisatorische weerstand voor verandering............................................................................31
Het internet en organisaties.........................................................................................................31
Centrale organisatorische factoren voor het plannen van een nieuw systeem............................31
Michael Porter’s competitief krachtenmodel...............................................................................31
Informatiesystemen gebruiken om competitive advantage te bereiken......................................32
Invloed van het internet op competitive advantage.....................................................................33
Smart products and the internet of things...................................................................................33
Business value chain model..........................................................................................................33
Extending the value chain: the value web....................................................................................35
Synergies and core competencies................................................................................................35
De resource-based view (RBV) van organisaties...........................................................................36
Core and strategic capabilities......................................................................................................36
Question(s)...................................................................................................................................36
Antwoord.....................................................................................................................................37
Anatomie van een kwaliteit..........................................................................................................37
Middelen, competenties en capaciteiten.....................................................................................38
Een kerncompetentie kunnen herkennen....................................................................................38
Netwerk-based strategieën..........................................................................................................38
Challenges posed by strategic information systems.....................................................................39
IT business alignment...................................................................................................................39
IT-Business Alignment Maturity Criteria.......................................................................................40
 Characteristics of the Maturity levels...........................................................................................41
Research (2007)............................................................................................................................43
Three IT organizational structures................................................................................................43
Vier CIO report structuren............................................................................................................43
Hoofdstuk 4 - Ethische en sociale aspecten van informatiesystemen..................................................44
Recente zaken die gefaald zijn door ethische aspecten in de bedrijfswereld...............................44
De relatie tussen ethische, sociale en politieke aspecten in een informatie samenleving...........44
Vijf morele dimensies van het informatietijdperk........................................................................44
Belangrijke technologische trends dat ethische vraagstukken verhoogt......................................45
Voordelen in data analyse technieken.........................................................................................45
Basis concepten............................................................................................................................45
Ethische analyse (5-stappen proces)............................................................................................46
Kandidaat ethische principes........................................................................................................46
Professionele gedragscodes.........................................................................................................46
Real-world ethische dilemmas.....................................................................................................46
Informatierechten: privacy en vrijheid in het internettijdperk.....................................................47
De Europese richtlijn inzake gegevensbescherming.....................................................................47
General Data Protection Regulatioin (GDPR)................................................................................47
Internet challenges to privacy......................................................................................................47
Technische oplossing....................................................................................................................48
Eigendomsrechten: intellectuele eigendom.................................................................................48
Copyrights....................................................................................................................................49
Open source software “GPL”, “BSD”,….........................................................................................49
Patenten.......................................................................................................................................50
Trademarks...................................................................................................................................50
Challenges to intellectual property rights.....................................................................................50
Computer-related liability problems............................................................................................50
Systeem kwaliteit: data kwaliteit en systeem errors....................................................................51
Types of computer crime..............................................................................................................51
Cyber crime and computer crime.................................................................................................51
Rechtshandhaving uitdagingen....................................................................................................52
Cybercriminelen...........................................................................................................................52
Cyber slachtoffers.........................................................................................................................53
Werken met rechtshandhaving....................................................................................................53
Hoofdstuk 5 - Business Intelligence: databanken en informatiemanagement.....................................54
Bestand organisatie termen en begrippen...................................................................................54
 Problemen met de traditionele file-omgeving..............................................................................54
Traditionele file verwerking..........................................................................................................54
Database management systemen................................................................................................54
Human resources database met verschillende views...................................................................55
Relationele DBMS.........................................................................................................................55
Operaties van een relationele DBMS............................................................................................55
Mogelijkheden van database managementsystemen..................................................................56
Designing Databases.....................................................................................................................56
Een ongenormaliseerde relatie voor een order............................................................................57
Relationele bewerkingen..............................................................................................................57
Gestructureerd query language (SQL) Bewerkingen op tupels (rijen)..........................................57
The challenge of big data..............................................................................................................58
Niet-relationele databases en databases in de cloud...................................................................59
Business Analytics.........................................................................................................................59
Operational reporting...................................................................................................................59
Business intelligence infrastructure.............................................................................................59
Contemporary business intelligence infrastructure.....................................................................60
Analytical tools: relationships, patterns, trends...........................................................................60
Establishing an information policy................................................................................................61
Ensuring data quality....................................................................................................................61
Waarom database security?.........................................................................................................61
Gevolgtrekking.............................................................................................................................61
Protecting against inference.........................................................................................................62
Hoofdstuk 6 - Entreprise Applications..................................................................................................62
Hoofdstuk 7 - E-Business......................................................................................................................62
Hoofdstuk 8 - Managing Knowledge....................................................................................................62
Hoofdstuk 9 - Decision Making.............................................................................................................62
Hoofdstuk 10 - IS and organizational change/ building information systems.......................................63
Systeem development en organisationele verandering...............................................................63
Business process redesign............................................................................................................63
Hulpmiddelen voor Business Process Managament.....................................................................64
Wat zijn de kernactiviteiten in het system development process?..................................................64
System development....................................................................................................................64
Wat zijn de belangrijkste methoden voor modellering en het ontwerpen van systemen?..............66
Gestructureerde methodes..........................................................................................................66
Object-georienteerd development...............................................................................................67
 Computer-aided software engineering (case)..............................................................................67
Wat zijn alternatieve methodes voor het bouwen van informatiesystemen?..................................68
Traditioneel systeem levenscyclus...............................................................................................68
Prototyping...................................................................................................................................68
Eindgebruiker development.........................................................................................................68
Toepassing softwarepakketten en Cloud softwarediensten.........................................................69
Outsourcing..................................................................................................................................69
Rapid Application Development (RAD), Agile ontwikkeling en Devops........................................69
Component gebaseerde ontwikkeling en webservices.................................................................69
Snelle Softwareontwikkeling........................................................................................................70
Agile methods...............................................................................................................................70
Hoofdstuk 11 - IS Economics/ Managing projects................................................................................72
Objectives.....................................................................................................................................72
Begrijpen van de business value van Informatie Technologie......................................................72
Traditionele kapitaal budgettering modellen...............................................................................72
Zes kapitaal budgetering modellen voor de evaluatie van kapitaal projecten.............................73
Traditionele kapitaal budgetering modellen................................................................................74
Beperkingen van financiële modellen voor IT-investeringen........................................................75
Resultaten van de kapitaal budgettering analyse.........................................................................75
Alternatieve methodes voor het evalueren van de IS-investeringen............................................75
Verander management in IS success and failure..........................................................................80
Informatie systemin probleem areas............................................................................................81
Change management en het concept van implementatie............................................................81
Oorzaken van implementatie success and failure........................................................................81
Controlling Risk Factors................................................................................................................82
Outsourced information IS failure................................................................................................82
De instelling van de principal-Agent.............................................................................................83
Hoofdstuk 12 - Enterprise Architecture................................................................................................85
What is an enterprise?.................................................................................................................85
What is architecture?...................................................................................................................85
What is enterprise architecture?..................................................................................................85
Waarom enterprise architecture?................................................................................................85
Framework for enterprise architecture........................................................................................85
The enterprise view......................................................................................................................86
Enterprise architecture and construction architecture?...............................................................86
History of frameworks for enterprise architecture.......................................................................86
 Zachman framework for enterprise architecture.........................................................................87
ZACHMAN.....................................................................................................................................87
ZACHMAN ROW 1.........................................................................................................................88
ZACHMAN: de regels....................................................................................................................88
ZACHMAN (summary)..................................................................................................................89
ZACHMAN’S FRAMEWORK...........................................................................................................89
Hoofdstuk 13 - BPM.............................................................................................................................90
Hoofdstuk 14 - Security........................................................................................................................90
Hoofdstuk 1 - Positioneren van informatiesystemen
ICT = small electronics (bv. Iphone) and broadband access (bv. Netflix)

Technology drivers
 Moore’s law and microprocessing power
Computers kracht wordt elke 18 maanden verdubbelt
Prijs van computing halveert elke 18 maanden
Nanotechnologie
 Law of Mass Digital Storage
Data verdubbelt elk jaar
 Metcalfe’s Law and network economics
Waarde of macht van een netwerk groeit exponentieel als een functie van het aantal leden van het netwerk

Generation
Baby Boomers = 1946 tot 1964
Gen X= 1965 tot 1981 (baby bust, latchkey kids, video-generation)
Gen Y= 1980 tot 2000 (Millennial generation, Baby Boom echo, Echo Boomers)
- financieel verstandig (pensioensparen)
- niet verlaafd aan het werk
- meer geinteresseerd in de kwaliteit van het leven
- kleding = casual
- meer cultuurtolerant
- gay-rechten en niet-traditionele geslachtsrollen geaccepteerd

Social Business
Social technologies= collaboration, communication and content management
Social networks= connected web of people and assets that impact on a given business
objective
Afkortingen
IS= Informatie Systemen
- verzameling van onderling samenhangende componenten
- verzamelt, process, store en distribueert informatie
- ondersteunt beslissingen maken, coordinatie en controle
IT= Informatie Technologie
- hardware en software: machines, disk drives, mobile devices, windows, microsoft office,...
ICT= Informatie en Communicatie Technologie
MIS= Management Informatie Systemen
Productiviteitsparadox
“You can see the computer age everywhere but in the productivity statistics” (Robert Solow,
1987, Nobel price winner)
IT heeft de productiviteit in productie en retail verhoogt maar de productiviteit in
dienstensector zijn onduidelijk.
Bijdrage van IT voor productiviteit in informatie en kennis industrieën is moeilijk te bepalen.
IT- investeringen hebben meer kans om prestaties te verbeteren bij aanvullende
investeringen in nieuwe bedrijfsprocessen, organisatiestructuren en organisatorisch leren.
IT DOESN’T MATTER (artikel lezen)
Strategic business objectives of information systems
Firma’s investeren fors in informatiesystemen om zes strategische business objectives te
behalen:
1. Operational excellence
2. New products, services and business models
3. Customer and supplier intimacy
4. Improved decision making
5. Competitive advantage
6. Survival
The world is flat (T. Friedman, 2005)
1. Collapse of Berlin Wall
2. Netscape
3. Workflow software
4. Outsourcing
5. Offshoring
6. Uploading
7. Supply chaining
8. Insourcing
9. In-forming
10. The steroids (smartphones)
Management Information Systems
- Technologie
Mobile digital platform, Cloud,…
- Management
Social networking (Facebook, LinkedIN, wikis,…), Business Intelligence, Virtual Meetings
- Organisaties
Outsourcing, Telework, Co-creation

Business model: beschrijft hoe het bedrijf produceert, levert en het product verkoopt om
welvaart te creëren (ex. Ipad, Netflix en android)
Customer and supplier intimacy
 Het goed bedienen van de klanten leidt tot het terugkeren van de klanten, wat
leidt tot een stijging van inkomsten en winst
 Intimiteit met de leveranciers stelt hen in staat om vitale ingangen te openen die
dan de kosten verlaagt
Improved decision making
Zonder accurate informatie:
- managers moeten voorspellingen, gokken en geluk gebruiken
- Eindigt in: overproductie, onderproductie/ verkeerde allocatie
- slechte resultaten: verhogen de kosten, verliezen van klanten
Competitive advantage
- betere prestaties leveren
- minder aanrekenen voor superieure producten
- antwoorden in real time bij klanten en leveranciers
- ex: apple, walmart, ups

Survival
- Informatietechnologie als noodzaak van business
- Industrielevel verandert (ex. Introductie van ATM’s=bankautomaten)
- gouvernementele verorderingen vereisen bijhouden van zaken (ex. GDPR)
Informatie
 Informatiesysteem
- verzameling van onderling samenhangende componenten
- verzamelt, proses, plaatst en distribueert informatie
- moedigt beslissingen maken aan, coördinatie en controle
 Informatie vs. Data
- gegevens zijn stromen van ruwe feiten
- informatie is gevormd in betekenisvolle gegevens

Drie activiteiten van IS

1) Input: neemt ruwe data op van de organisatie
2) Processing: converteert ruwe data in een betekenisvolle vorm
3) Output: draagt informatie over naar mensen of ondernemingen die het gebruiken
- Feedback: output is terug naar de leden van de organisatie opgestuurd om ze te
helpen evalueren naar een beter input stage

Organizational dimension of IS
Bedrijf
 Het verdelen van bedrijfsfuncties (sales & marketing, HR, finance & accounting,
manufacturing & production)
 Uniek bedrijfsproces
 Unieke bedrijfscultuur
 Organisatiepolitiek
 Managers
Managers zetten een organisatiestrategie voor te antwoorden op
bedrijfsuitdagingen
Managers moeten creatief zijn= nieuwe producten en diensten, re-organisatie
van de onderneming
 Computer
Computer hardware en software
Data management technologie
Netwerken en telecommunicatietechnologie = internet, intra-en extranet, WWW
IT infrastructuur
Failures and successes
- een succesvol IT system is diegene dat de noodzaken treft in een organisatie waarin het
gebruikt is, ook relevant voor de andere stakeholders
-een failed IT systeem is diegene die de noodzaken niet nastreeft van de organisatie waarin
het gebruikt wordt en ook niet voor de andere key stakeholders
Complementary assets
= mogelijkheden die een kerncompetentie op een bepaalde manier verbeteren
1. Organizational assets= Passend bedrijfsmodel, efficiënte bedrijfsprocessen
2. Managerial assets= innovatie management, teamwork en een collaboratief werkomgeving
3. Social assets= het internet en telecommunicatie infrastructuur, technologie standaarden
Contemporary approaches to IS
Technical approach
- wiskundige modellen
- computer science, management science and operations research
Behavioral approach
- Gedragskwesties
- psychologie, sociologie en economie

Management Information Systems

= verbindt computer, management, onderzoek en praktische oriëntatie met gedragskwesties
Vier belangrijkste actoren
1. Suppliers of hardware and software
2. Business firms
3. Managers and employees
4. Firm’s environment (legal, social, cultural context)
Optimale organisatie prestaties behaald door sociale en technische systemen te
optimaliseren en te gebruiken in productie
Helpt pure technologische kijk te vermijden
IT artifact

Nomologisch net van variabelen die uiteindelijk geïnterrelateerd zijn met elkaar, dit is de
oertekening van een informatiesysteem.
Management praktijken en bekwaamheid die uiteindelijk de IT-artifact geven.
Als IT-artifact gegeven is dan kunnen we over de tevredenheid en gebruik spreken.
Na het gebruik kan je de impact op het inividu gaan meten.

Vijf visies op IT
1. Tool view
= ingenieur
 o IT as labor institution tool
o IT as productivity tool
o IT as information processing tool
o IT as social relation tool
2. Proxy view
o IT as perception
o IT as diffusion
o IT as capital
3. Computational view
= interactie van mensen in sociale context
o IT as algorithm
o IT as model
4. Nominal view
IT in name only, but not in fact (IS, IT, computer,…)
5. Ensemble view
= socio-economische activiteit
o IT as development project
o IT as production network
o IT as embedded system
o IT as structure

IT-artifact
= de toepassing van het inschakelen of ondersteunen van taken binnen een structuur dat
zich zelf binnen een context begeefd

IT success and failure

- IT systemen vs software (IT systemen = wereld 3)
- Het success van IT systemen hangt af van de pure technische factoren, vooral
menselijke en organisatorische factoren
- Stakeholders

Een succesvol IT systeem is degene dat de noden van de organisatie tegemoetkomt

in een organisatie die er gebruik van maakt, ook de relevante noden van andere key
stakeholders die in verbinding staan maar extern van die onderneming.

Een failed IT systeem is degene die NIET naar de noden streeft van een organisatie
waarin het wordt gebruikt en/of zijn andere key stakeholders.
The sociotechnical nature of it systems
Systeem= een verzameling van componenten die intergecontroleerd zijn om een bepaald
doel te bereiken

 Organised way (ziekenhuissysteem)

 Componenten (dokters)
  Functies
 Geïnteresseerden
Systeemtheorie gaat uiteindelijk de definitie en het wezen van systemen bestuderen. De
verschillende visies gaan onstaan op iets wat technologisch vaststaat= system of interest.
(wereld 1)
- Boundaries of a system
- What is part of the system?
- What is outside the system?
- Who is defining the boundaries?
- The purpose of the system
- The time when considering the boundaries
Approaches to systems thinking
 Are no real systems existing in the world?
 These are many different ways to group together those real entities
 We construct a particular model of reality at a particular time
Sociotechnical systems thinking
De sociale en de technische aspecten van een system zijn onuitsprekelijk gelinkt met elkaar.
IT systemen zijn sociotechnical – ze kunnen niet worden begrepen zonder een zin van de
relatie tussen de sociale aspecten (organisational & people) en de technische aspecten
(hardware & software) van het systeem.
Understanding the complex way in which people at work co-operate and use tools and
technology to get their collective work done
A successful system is one that can adapt to the turbulence of the outside world and it is the
people in their work roles who do most of the adapting.
Components of an IT system
 De technologie van het systeem
 De organisatie waar het systeem gebruikt en ontwikkeld wordt. Het succes van
een systeem in gebruik hangt af van hoe het past bij de noden van de organisatie,
en de manier waarop het is geörganiseerd.
 De people: technische werknemers (developers, maintainers & support staff);
end users; managers; training staff; ...

Successful system
 Bereikt wat bestemd was
= Dit impliceert dat de eisen voor het systeem worden geïdentificeerd en
nauwkeurig werden vastgesteld en de overeengekomen doelstellingen vertaald
werden voordat het systeem werd ontwikkeld en dat het mogelijk is te meten van
de prestaties van het systeem tegen deze doelstellingen om te controleren dat zij
voldaan zijn.
 Het was operationeel op het tijdstip en de kosten die gepland waren
= Hier wordt aangenomen dat er sprake was van een overeengekomen en
goedgekeurd ontwikkelingsplan dat termijnen en kosten opgenomen en dat
prestaties tegen dit plan kan worden gemeten. Ook wordt ervan uitgegaan dat er
duidelijk gemaakt wordt wat 'operationeel' betekent en het is mogelijk om er zeker
van te zijn wanneer het is bereikt.

 Het projectteam en de gebruikers zijn blij met het resultaat

= wie zijn de gebruikers?
Stakeholders (elke groep of individu dat invloed heeft of dat beïnvloed wordt
door de prestaties van de organisatie zijn doelstellingen)
- Indetificeer stakeholders
Who might want it to succeed and who might want it to
fail?
Who has the power to cause the project to succeed or to fail?
Who controls or provides the resources and facilities
that will be needed?
Who are the key suppliers you will need to buy from?
Who has the special skills needed to make it succeed?
Who are the positive and negative opinion leaders?
Who exercises influence over other stakeholders?
Who are the less obvious stakeholders you have not considered yet?

- Understand key stakeholders

Primary stakeholders – people who will actually use the system – the end-
users
Secondary stakeholders – people who do not directly use the system, but
receive output from it or provide input to it (ex. Someone who receives a
report produced by the system)
Tertiary stakeholders – people who do not fall into either of the first two
categories but who are directly affected by the success or failure of the
 system ( ex. A director whose profits increase or decrease depending on the
success of the system)
Facilitating stakeholders – people who are involved in the design,
development and maintenance of the system
- Prioritise stakeholders

 Blijven daarna tevreden

= problemen van de vorige zin

!! REMARK: het verschil tussen het succes van het systeem en het succes van het
project dat het systeem heeft gebouwd !!

Hoofdstuk 2 - Werken met informatiesystemen

Business processes and information systems
Business processes: - werkstromen van materiaal of material, informatie, knowledge
- Sets van activiteiten
-Kan worden gebonden aan functionele gebied of crossfunctional
Businesses: can be seen as collection of business processes
Examples of functional business processes:
- Manufacturing and production
Assembling the product
- Sales and marketing
Identifying customers
- Finance and accounting
Creating financial statements
- Human resources
Hiring employees
 Verkoop, incoop, marketing, administratie, financiën, boekhouding, productie, personeel,
operations, PR & communicatie, expeditie, engineering, design, pre-sales, technical service, dienst
naverkoop, support, ontwikkeling, programmatie, system support, helpdesk, kwaliteit, veiligheid

Information technology enhances business processes in two main ways:

• Vergroten van de efficiëntie van de bestaande processen
Automating steps that were manual

 Inschakelen van de geheel nieuwe processen die kunnen omzetten van de

bedrijven
Change flow of information
Replace sequential steps with parallel steps
Eliminating delays in decision making
Supporting new business models

Drie hoofcategorieën van informatiesystemen brengen verschillende organisatielevels:

1. Operational-level systems: support operational managers, keeping track of the elementary
activities and transactions
2. Management-level systems: serve the monitoring, controlling, decision-making and
administrative
3. Strategic-level systems: help senior management tackle and address strategic issues

Types of business information

 Transaction processing systems (TPS)

 - Voeren en te registreren dagelijkse routine transacties die
nodig zijn aan zakendoen (verkoop orderinvoer, payroll,
verzending)
- Kunnen managers te controleren van de status van activiteiten
en betrekkingen met externe omgeving
- Operationeel niveau dienen
- Dienen vooraf gedefinieerde, gestructureerde doelstellingen en
besluitvorming
 Accounting system (bookkeeping)

- BTW-administratie
- Financiële administratie
- Klantenboekhouding (debiteuren)
- Leveranciersboekhouding (crediteuren)
- Grootboek verrichtingen
- Kostenboekhouding
- Voorraden

 The order fulfillment process

 Customer relationship management systems (CRM)

 - Informatie om te coördineren van alle zakelijke processen die
te maken hebben met klanten in verkoop, marketing en service
te optimaliseren, omzet, klanttevredenheid en klantenbinding
- Firma's klantgerelateerde processen integreren en
consolideren van klantgegevens uit meerdere
communicatiekanalen

 A payroll TPS

- Loonadministratie
Loonberekeningen, social secretariat, wergever admin, tijdsregistratie
- Personeelsbeheer
Verloop loopbaan, competentiebeheer, training & educatie, accessment &
development centers

 Supply chain management systems

- Manage firm’s relationships with suppliers
- Share information (orders, production, inventory levels,
delivery of products and services
- Goal: right amount of products to destination with least
amount of time and lowest cost

 Manufacturing resource planning (MRP)

 Productieproces (discreet/continu/semi-continu)

- Make-to-stock/ make-to-order / build-to-assembly

- Componenten van een productie system
Artikelen
Machines
BOM (bill of material)
BOL (bill of labour)
MRP (material resource planning)
CRP (capacity resource planning)

 Management information systems

- Serve middle management
- Provide reports on firm’s current performance, based on data
from TPS
- Provide answers to routine questions with predefined
procedure for answering them
- Typically have little analytic capability
 Decision support systems
- Serve middle management
- Support nonroutine decision making
- Often use external information as well from TPS and MIS
- Model driven DSS
- Data driven DSS
 - Voyage-estimating decision support system

 Executive support systems

- Support senior management
- Address non-routine decisions requiring judgment, evaluation
and insight
- Incorporate data about external events (tax laws or
competitors) as well as summarized information from internal
MIS and DSS
- Example: ESS that provides minute-to-minute view of firm’s
financial performance as measured by working capital,
accounts receivable, accounts payable, cash flow and inventory
Transaction processing systems: supporting operational level employees
Management information systems and decision support systems: supporting
managers
Executive support systems: supporting executives

Relationship of systems to one another

Order processing

SCM processing
Payroll system

Systems that span the enterprise

ERP= enterprise resource planning
Enterprise applications
 Systems for linking the enterprise
 Span functional areas
 Execute business processes across firm
 Include all levels of management
 Four major applications: enterprise systems/ SCM-systems/ CRM- systems /
knowledge management systems
Enterprise systems
 Verzamelt gegevens van verschillende vaste functies en slaat gegevens op in één
centrale gegevensbank
 Lost probleem van gefragmenteerde, redundante datasets en systemen
 Inschakelen: -Coördinatie van de dagelijkse activiteiten
- Efficiënte reactie op orders van de klant (productie en voorraad)
- Waardevolle informatie opleveren voor verbetering van de beheer-
besluitvorming
SCM systems
 Managen van de firma van relaties met leveranciers
 Delen van informatie over: bestellingen, productie, voorraadniveaus, levering van
producten en diensten
  Doel: de juiste hoeveelheid producten naar bestemming met de minste hoeveelheid
tijd en de laagste
CRM systems
 Verstrekken van informatie voor het coördineren van alle zakelijke processen die te
maken hebben met klanten (verkoop, marketing, klantenservice)
 Helpt bedrijven identificeren, aantrekken en behouden van de meest winstgevende
klanten
Knowledge management systems
 Support processes ondersteunende processen voor verwerven, creëren, opslaan,
distribueren, toepassing, integratie van kennis
 Verzamelen van interne kennis en link naar externe kennis
 Ondernemingswijde systemen omvatten voor:
- Beheer van documenten, afbeeldingen en andere digitale
kennis-objecten
- Mappen van werknemers met expertise
- Support processes for acquiring, creating, storing, distributing,
applying, integrating knowledge
Intranets
 Interne netwerken gebouwd met dezelfde tools en normen als internet
 Gebruikt voor interne distributie van informatie aan werknemers
 Meestal gebruik maken van privé portaal verstrekken van één toegangspunt voor
meerdere systemen
 Vennootschappelijk transactiesystemen kan verbinden
Extranets
 Intranetten uitgebreid tot gemachtigde gebruikers buiten het bedrijf
 Versnellen van de informatiestroom tussen de onderneming en haar leveranciers en
klanten
 Kan worden gebruikt voor verschillende bedrijven samen te werken aan de
productdesign, marketing en productie
E-business (Electronic business)
 Gebruik van digitale technologie en internet uit te voeren belangrijke
bedrijfsprocessen binnen de onderneming
 Omvat e-commerce (kopen en verkopen van goederen via internet)
E-government
 The application of internet and networking technologies to digitally enable
government and public sector agencies relationships with citizens, businesses and
other arms of government
Systems for collaboration and teamwork
Collaboration: short-lived or long-term / informal or formal
Growing importance of collaboration: veranderende aard van het werk, veranderende groei
van professionele werk, het veranderen van de organisatie van de onderneming, het
wijzigen van de omvang van de onderneming, nadruk op innovatie, cultuur van werk
Social business: use social networking platforms, internal and external
- engage employees, customers and suppliers
- goal is to deepen interactions and expedite information sharing
- “conversations”
- requiring information transparency
Business benefits of collaboration and teamwork:
- investments in collaboration technology can bring organization improvements, returning
high ROI
- benefits: productivity, quality, innovation, customer service, financial performance
Building a collaborative culture and business processes:
-“command and control” organizations= no value placed on teamwork or lower-level
participation in decisions
- collaborative business culture= senior managers rely on teams of employees, policies,
products, designs, processes and systems rely on teams, the managers purpose is to build
teams
Tools for collaboration and teamwork
- E-mail and instant messaging
- Wikis
- Virtual worlds
- Collaboration and social business platforms (telepresence, google
apps, cyberlockers, Microsoft sharepoint, lotus notes, enterprise social
networking tools)

Enterprise social networking software capabilities

- Profiles
- Content sharing
- Feeds and notifications
- Groups and team workspaces
- Tagging and social bookmarking
- Permissions and privacy
Two dimensions of collaboration technologies
- Space (remote or co-located)
 - Time (synchronous or asynchronous)

Six steps in evaluating software tools

1. What are your firm’s collaboration challenges?
2. What kinds of solutions are available?
3. Analyze available products’ cost and benefits
4. Evaluate security risks
5. Consult users for implementation and training issues
6. Evaluate product vendors
SAMENVATTING

Information systems department

 - Formal organizational unit responsible for information
technology services
- Often headed by chief information officer (CIO)
Chief security officer (CSO), chief knowledge officer (CKO), chief privacy
officer (CPO)
- Programmers
- System analysts
- Information systems managers

IT governance
- Since late 1990’s
- Lack of clear understanding by term
- Influences the benefits generated by IT investments
- Link with corporate governance (Sarbanes-oxley)= een
verantwoordelijkheid gedelegeerd door aandeelhouders en gedeeld door
borden en in zekere mate met managers
- Link with strategic IS
- A lot of methodologies from and for practitioners
Hoofdstuk 3 - Informatiesystemen: organisaties en strategie
Relationship influenced by organization’s
- Structuur
- Bedrijfsprocessen
- Politiek
- Cultuur
- Milieu
- Management beslissingen
Wat is een organisatie?
- Technische definitie: stabiel, formele sociale structuur dat hulpbronnen neemt van
het milieu en processeert ze in outputs

- Gedragsmatige definitie: een collectie van rechten, privileges, verplichtingen en

verantwoordelijkheden dat gebalanceerd is over een tijdspan door conflict en
conflictresolutie
Kenmerken van een organisatie
 Hiërarchische structuur
 Verantwoordingsplicht, autoriteit in systeem van onpartijdige besluitvorming.
Naleving van het principe van efficiëntie.
 Andere wezenstrek opnemen: routines en bedrijfsprocessen en organisatie-politiek,
cultuur, omgevingen en structuren.

Routines en bedrijfsprocessen
Routines: precieze regels, procedures en praktijken ontwikkeld te gaan met vrijwel
alle verwachte situaties
Bedrijfsprocessen: collectie van routines
Zakelijke onderneming: collectie van bedrijfsprocessen
Organisatorische politiek
 Uiteenlopende standpunten leiden tot politieke strijd, concurrentie en conflict
 Politieke weerstand belemmert sterk organisationele veranderingen
 Dominante coalitie
Organisatorische cultuur
 Reeks aannames die bepalen van doel en product omvat
- welke producten de organisatie zou moeten produceren
- hoe en waar het zou moeten geproduceerd worden
- voor wie zijn de producten
 Krachtige eenmaking van kracht als wel als beperking van de verandering is mogelijk
Organisatorisch milieu
 Organisaties en milieu’s hebben een wederzijdse relatie
 Organisaties staan open voor en hangen af van de sociale en fysische milieus
 Organisaties kunnen hun milieus beïnvloeden
 Milieus veranderen sneller dan organisaties
 Informatiesystemen kunnen een instrument zijn van milieuscanning
Ontwrichtende technolgiën
 Technologie dat verandering brengt in bedrijven, industriën en markten
 Voorbeelden: pc’s, word processing software, the internet,…
 First movers en fast followers
- first movers: uitvinders van ontwrichtende technologieën
- fast followers: bedrijven met de omvang en de middelen om te profiteren van die
technologie
Organisatorische structuur
1. Ondernemend: kleine start-ups
2. Machine bureaucratie: middelgroot bedrijf
3. Divisionalized bureaucratie: fortuin 500 bedrijven
4. Professionele bureaucratie: law firms, scholen, ziekenhuizen
5. Adhocracy: adviesbureaus
Andere organisatorische kenmerken
 Doelen
 Leiderschap stijlen
 Taken
 Omgevende milieus
Economische impacten
 IT verandert relatieve kosten van kapitaal en de kosten van informatie
 Informatiesystemen technologie is een factor van productie, zoals kapitaal en arbeid
 IT heeft invloed de kosten en kwaliteit van informatie en verandert de economische
activiteiten van informatie
- informatietechnologie kan de bedrijven helpen om af te spreken in grootte omdat
het de transactiekosten kan verminderen
 Transactiekost-theorie
- Bedrijven willen bezuinigen op de transactiekosten. Verticale integratie, het
inhuren van meer werknemers, leveranciers en distributeurs kopen.
- IT verlaagt de markt transactie kost voor het bedrijf, waardoor het de moeite
waard is voor bedrijven om te handelen met andere bedrijven in plaats van het
groeien van het aantal werknemers.
Transactionele mogelijkheden
Een transactionele mogelijkheid is gedefinieerd als een repertoire van vaardigheden,
processen, ervaringen, skills, kennis en routines die het bedrijf gebruikt om te minimaliseren
van de transactiekosten. En heeft twee dimensies: customer-centred en supplier-centred.
Agentschap theorie
 Bedrijven is nexus van contracten tussen eigenbelang partijen die toezicht vereisen
 Bedrijven ervaring agentschap zijn kosten die stijgen als het bedrijf groeit.
 IT kan agentschap kosten laten dalen, waardoor het mogelijk voor bedrijven om te
groeien zonder kosten toe te voegen van het toezicht op, en zonder toevoeging van
werknemers

Organisatorische en gedragsmatige invloeden

 IT vlakt organisaties af
- beslissingen maken worden naar lagere levels geduwd
- minder managers nodig
 Postindustriële organisaties
- Organisaties worden samengevoegd omdat in de postindustriële samenlevingen,
athority steeds meer afhankelijk van kennis en bekwaamheid in plaats van formele
standpunten.
Organisatorische weerstand voor verandering
 Informatiesystemen worden verweven in de organisatie-politiek omdat ze toegang
tot een essentiële hulpbron te beïnvloeden.
 Informatiesystemen wijzigen potentieel van een organisatiestructuur, cultuur,
politiek en werk.
 Meest voorkomende redenen voor het falen van grote projecten is door
organisatorische en politieke weerstand
 Markus (1983): power, politics and MIS implementation, comm. Of the ACM
Het internet en organisaties
 Het internet verhoogt de toegankelijkheid, opslag en distributie van informatie en
kennis voor organisaties.
 Het internet kan de kosten voor transactie en agentschap verlagen
- Voorbeeld: een groot bedrijf levert interne handleidingen voor werknemers via de
bedrijfswebsite, ze besparen millioenen dollars
Centrale organisatorische factoren voor het plannen van een nieuw systeem
 Milieu
 Structuur
 Cultuur en politiek
 Type van organisatie en stijl van leiderschap
 Hoofdgroep bereiken door het systeem; gedrag van de
eindgebruikers
 Taken, beslissingen en bedrijfsprocessen dat het systeem zal
assisteren
Michael Porter’s competitief krachtenmodel
Kracht 1: De kracht van de leveranciers
- grondstoffen
- merken/dealers
Kracht 2: De kracht van de klanten
- neerwaartse prijsspiraal (kortingen)
- prijstransparantie
- mobiliteit (europese grenzen/internet)
Kracht 3: De bedreiging van nieuwe concurrenten
- andere inzichten/aanpak (bv: Hans Anders Opticiens)
- prijzenoorlog (bv: Proximus/Mobistar/Base)
- marktaandeel moet verdeeld worden
- te lage instapdrempel (bv: IT markt)
Kracht 4: De bedreiging van substituut producten
- wijzigende gewoonten/markten (bv: serrebouwers, glazen vs plastiek serre)
- nieuwe technologieën (bv: Bekaert Zwevegem, nieuwe materialen voor gsm’s)
Kracht 5: De rivaliteit tussen de bestaande concurrenten
- prijzenoorlog: kan plotseling opsteken
Informatiesystemen gebruiken om competitive advantage te bereiken
 Low-cost leiderschap
Het produceren van producten en diensten voor een lagere prijs dan concurrenten,
maar ook aandacht voor de kwaliteit van diensten
 Product differentiatie
Nieuwe producten of diensten produceren, het positief veranderen van
klantenvertrouwen en ervaring
 Focus op markt niche
Gebruik informatiesystemen om een gefocused strategie te hebben op een enkele
market niche; specialiseer
 Het verbeteren van klant- en leveranciercontact
Gebruik informatiesystemen om sterke banden en loyaliteit met klanten en
leveranciers te versterken

Invloed van het internet op competitive advantage

 Transformatie, vernietiging, bedreiging voor sommige bedrijfstakken
(bv: reisagentschap, geprinte encyclopedie, krant)
 Concurrerende krachten nog steeds aan het werk, maar meer intense rivaliteit.
 Universele normen staan nieuwe rivalen toe, nieuwkomers op de markt.
 Nieuwe mogelijkheden voor het bouwen van merken en trouwe klant bases.
Smart products and the internet of things
 Internet of Things (IoT)
Toenemend gebruik van internet-verbonden sensoren in producten.
 Smart products
Fitness producten, health trackers
 Vergroot product differentiatie oppurtiniteiten
Verhoog rivaliteit tussen concurrenten
 Verhoog switching costs
 Inhibit new entrants
 May decrease power of suppliers
Business value chain model
 Ziet bedrijf als een serie van activiteiten dat waarde toevoegt aan producten of
diensten
 Markeert activiteiten waar competitieve strategieën het best kunnen toegevoegd
worden
Primary activiteiten vs. Support activiteiten
 In elke fase, bepalen hoe de informatie systemen kunnen operationele efficiëntie
verbeteren en verbeteren van klant en leverancier intimiteit
 Gebruik maken van benchmarketing, industrie best practices

Primary activities=
Inkomende logistiek:
dit zijn de activiteiten die verband houden met het ontvangen, opslaan en
verspreiden van ‘inputs’ voor het product. Dit is bijvoorbeeld de receptie en opslag
van grond- en hulpstoffen, de voorraad, de transportdiensten, de retourafdeling,...
 Productie:
Is de transformatie van inputs (grond-en hulpstoffen) tot afgewerkte producten. Dit
kunnen diverse bewerkingen zijn zoals: verpakking, assemblage, fabricage, montage,
onderhoud van machines, testen,...
Verkoop en marketing:
Zijn het aan de man brengen van afgewerkte producten. Dit gaat van eigenlijke
verkoop (direct of indirect), reclame, promotie, kanaalselectie, prijssetting,
klantenrelaties,...
Service:
De activiteiten die verband houden met het leveren van service om de waarde van
het product te verhogen of te handhaven. Voorbeelden: installatie, hersteldienst,
levering van onderdelen, tuning,...
Uitgaande logistiek:
Dit zijn activiteiten die verband houden met het verzamelen en opslaan van het
product en de fysieke distributie ervan naar de klanten (kopers). Voorbeelden zijn:
opslaan en verzenden van afgewerkte producten, transport van leveringen,
expeditie, leveringsadministratie,...
Support activities=
Administratie en management:
Vormen de organisatorische infrastructuur van de onderneming. Het zijn activiteiten
zoals algemeen management, boekhouding, financiële beheer,
kwaliteitsmanagement,... Deze activiteiten noemt men heel vaak de overhead van
een bedrijf. Toch kan hier concurrerend gewerkt worden. We kunnen hierbij denken
aan de vele CEO’s (bv. Managers van het jaar- trends) die door zowel overheid als
privaatbedrijven getrokken worden.
Personeelszaken:
Dit zijn de activiteiten die betrekking hebben op het werven, rekruteren, huren,
trainen en verlonen van alle soorten werknemers.
Technologie:
Elke activiteit in een bedrijf heeft technologie nodig. Dit kan kennis (know-how) zijn,
maar ook methodes en procedures.
Acquisitie of verwerving:
Zijn alle activiteiten die ondersteunend zijn ter verwerving of inkopen van de inputs
van de waardeketen. Het zijn niet de inputs zelf! Het voorbeeld bij uitstek is de
aankoopafdeling.

Extending the value chain: the value web

 Firm’s value chain is linked to value chains of suppliers, distributors, customers
 Industry value chain
 Value web
 -Collectie van onafhankelijke bedrijven met behulp van zeer gesynchroniseerde IT om
te coördineren van waardeketens voor de productie van product of dienst
-Meer klantgerichte, minder lineair operatie dan traditionele waardeketen

Synergies and core competencies

 Synergie
-Wanneer de output van sommige eenheden gebruikt als input aan anderen, of
organisaties bundelen markten en expertise
-Voorbeeld: merger of Bank of NY and JPMorgan Chase
-Aankoop van Youtube door Google
 Core competencies
- Activiteit voor welke firma wereldklasse leider is
- Afhankelijk van kennis, ervaring en dit delen met bedrijfsonderdelen
- Voorbeeld: Procter & Gamble's intranet en gids van vakexperts.
De resource-based view (RBV) van organisaties
 RBV stelt dat de essentie van de concurrentie -en daarmee de basis voor het succes
van een organisatie - centra op een organisatie middelen (capaciteiten), niet van zijn
producten en diensten.
 Dus RBV onderzoek en discussies tracht te analyseren van de relatie tussen
organisaties en innovatie door te focussen op de middelen en vermogens die
organisaties bezitten en vragen of is het niveau van de middelen of de inzet van deze
middelen die leidt tot verschillen in stevige prestaties.
 Vermogens, gedefinieerd als de mogelijkheid middelen effectief zodat ingangen
kunnen worden omgezet in wenselijke resultaten.
 Vermogens, kunnen worden gezien als de hoofdreden waarom twee bedrijven die
beschikken over soortgelijke middelen, verschillende niveaus van prestaties kunnen
verkrijgen.
 De kwaliteit is fundamenteel een mogelijkheid om iets te doen: middelen effectief
gebruiken
Core and strategic capabilities
 De RBV heeft bewezen dat een leerzaam theoretisch kader voor explicating hoe
bronnen van concurrentievoordelen (bijvoorbeeld middelen, middelen en
 vermogens) leiden tot marktplaats positioneel voordeel (bijv. innovatie en marketing
differentiatie of kosten Leadership)
 Technologische mogelijkheden bestaan uit combinaties van organisatorische en
technische onderdelen.

Question(s)
Innovatie als een bron van concurrentievoordeel wordt bereikt wanneer organisaties
bezitten of ontwikkelen van hun technologische capaciteiten, maar
-waarom is het dat sommige organisaties die in deze mogelijkheid investeren niet innovatief
zijn?
-Of waarom andere organisaties die veel minder investeren genieten van innovatieve
prestaties?
Antwoord
Het innovatie vermogen wordt verstaan zowel technologische leerproces van de firma
vertaald naar technologische ontwikkeling en bewerking mogelijkheden, evenals de routines
van het leidinggevende en transactionele vertegenwoordigd door het beheer en de
transactie mogelijkheden. De integratie tussen deze vier mogelijkheden stimuleert effectief
innovatie waardoor er zich concurrentievoordelen voordoen.
1. Operations kwaliteiten
2. Management kwaliteiten
3. Transaction kwaliteiten
4. Innovation kwaliteiten
 Om innovatief te zijn, moet er op zijn minst 1 bedrijfscapabilitie predominant zijn

Anatomie van een kwaliteit

Een vermogen is de mogelijkheid om de middelen te gebruiken om een taak of activiteit ui te
voeren tegen de oppositie van omstandigheden.
Vermogens vloeien voort uit de scherpzinnige behandeling en orkestratie van middelen.
 Vermogen bestaat uit 4 dimensies
1. Skills and Knowledge
- Public/scientific
- Industry-specific
- Firm-specific: minste gecodificeerde en overdraagbaar
- Werknemers houden de kennis en vaardigheden die ten
grondslag liggen aan een vermogen.
 - Een vermogen is niet alleen gebaseerd op in het algemeen
begrepen wetenschappelijke of technologische beginselen of
industrie consultants.
- De grote, maar de meeste moeilijk na te bootsen, afmetingen
zijn de vaardigheden en kennis die zich ontwikkelen binnen een
organisatie.
2. Physical technical systems
- Meest tastbare deel van een vermogen (bijvoorbeeld machines,
databases en software verworven of ontwikkeld na verloop van
tijd).
- Niet verdwijnen zodra de medewerkers van een organisatie een
gebouw te verlaten.
- Veel industriële processen hebben wellicht hun specificaties
duidelijk beschreven in de specificaties van het octrooi, hoewel
in het publieke domein hun gebruik beperkt is.
3. Managerial systems
- Kanalisering van het beheer van kennis.
- Aanwerving, onderwijs, opleiding en stimulans praktijken
kunnen allemaal een vermogen beïnvloeden.

4. Values and norms

- Waarden en normen binnen een organisatie zal vaak de soort
kennis influencen en vandaar de mogelijkheden gezien net zo
belangrijk voor een organisatie.
- Bijvoorbeeld Microsoft, Apple, Google, Wikipedia .
De legitimiteit van potentiële nieuwe productontwikkelingen
wordt vaak gevalideerd door de overkoepelende waarden van
de organisatie.

Middelen, competenties en capaciteiten

 Competenties die een fundamentele onderneming als kern definieert.
Kerncompetenties moeten dienovereenkomstig worden afgeleid door te kijken over
het bereik van de producten en de diensten van een onderneming. De waarde van
kerncompetenties kan worden verbeterd door combinatie met de juiste aanvullende
activa.
 Aanvullende activa zijn deze middelen of de mogelijkheden die een kerncompetentie
op een bepaalde manier te verbeteren. Kunnen al wel beschikbaar zijn binnen de
organisatie, of kunnen zij moeten worden verworven. Dit kan betekenen dat een
technologie-licentieverlening, het opbouwen van coalities of het kopen van uit
andere organisaties.
Een kerncompetentie kunnen herkennen
 Is de bevoegdheid bieden toegang tot een breed scala aan markten?
  Maakt de bevoegdheid een belangrijke bijdrage aan de waargenomen klantvoordelen
van de eindproducten?
 Is de bevoegdheid moeilijk na te bootsen?
→ Value, Rarity, Inimitability, Non-substitutability (VRIN criteria)
Netwerk-based strategieën
 Profiteer van firma's capaciteiten om te netwerken met elkaar.
 Inclusief het gebruik van:
- Netwerk economie:
Traditionele economie:
wet van de afnemende meeropbrengst
-Hoe meer een bepaalde hulpbron is toegepast op de productie, hoe lager de
marginale voordeel op het gebied van produktie, tot een bepaald punt loopt
waar de extra inputs produceren geen extra uitgangen
Netwerkeconomie:
-De marginale kosten van het toevoegen van nieuwe deelnemer bijna nul, met
veel meer marginale voordeel
- Waarde van de gemeenschap groeit met grootte
- De waarde van software groeit als klantenbestand groeit.

- Virtueel bedrijfsmodel
 Virtuele onderneming maakt gebruik van netwerken door zich te
verenigen met andere bedrijven maken en distribueren van producten
zonder beperkingen door traditionele organisatiegrenzen of fysieke
locaties.
 Bijvoorbeeld Li & Fung beheert elke veeleisende afdrukomgeving,
verzending van kleding voor grote fashion bedrijven, outsourcing al
het werk aan ruim 7.500 leveranciers
- Bedrijfsecosystemen
 Industrie sets van bedrijven die aanverwante diensten en producten.
-Microsoft platforms gebruikt door duizenden van bedrijven voor hun
eigen producten
- Wal-mart’s order entry en management system
 Keystone firms: Domineren ecosysteem en platform gebruikt door
andere bedrijven
 Niche firms: Vertrouwen op platform ontwikkeld door keystone firma
 Individuele ondernemingen kunnen overwegen hoe het zal hen in
staat stellen tot winstgevende nichespelers in grotere ecosystemen

Challenges posed by strategic information systems

 Behoud van concurrentievoordeel
 - Omdat concurrenten kunnen vergelden en strategische systemen kopiëren, is
concurrentievoordeel niet altijd duurzaam; systemen moeten gebruik maken van
hulpmiddelen om te overleven
 Uitvoeren van strategische analyse van de systems
-Wat is structuur van de industrie?
-Wat zijn de waardeketens voor dit bedrijf?
 Strategische transacties beheren
- Vaststelling van strategische systemen vereist veranderingen in zakelijke doelen,
relaties met klanten en leveranciers en bedrijfsprocessen

IT business alignment
 Sinds late 70’s
 Seminal paper: ‘Strategic Alignment: Leveraging information technology for
transforming organizations’, Henderson, JC, Venkatraman, N. IBM Systems Journal.
 Top onderwerp in IT en in bedrijven
 Beschreven als: “De mate waarop de informatie technologie missie, doelstellingen en
plannen steun en worden ondersteund door de missie van het bedrijf, doelstellingen
en plannen.”

IT-Business Alignment Maturity Criteria

 Communications
Maatregelen van de doeltreffendheid van de uitwisseling van ideeën, kennis
en informatie tussen IT en business organisaties, waardoor beide duidelijk
begrijpen het vennootschappelijk strategieën, plannen, business en IT
omgevingen, risico's, prioriteiten en hoe ze te bereiken.
 Value
Evenwichtige metingen gebruikt om aan te tonen van de bijdragen van de
informatietechnologie en de IT-organisatie aan de business in termen die
zowel de business en IT begrijpt en accepteert.
  Governance
Definieert die bevoegd is om beslissingen en wat wordt verwerkt en
bedrijfsleiders op strategische, tactische en operationele niveaus gebruiken
het om prioriteiten te stellen het resources toewijzen.
 Partnership
Meters de relatie tussen een business en IT organisatie, met inbegrip van haar
rol bij het bepalen van de bedrijfsstrategie, de mate van vertrouwen tussen
de twee organisaties en hoe elk van de andere bijdrage waarneemt.
 Scope and architecture
IT aanbieden van een flexibele infrastructuur, de evaluatie en toepassing van
nieuwe technologieën, zijn inschakelen of rijden van zakelijke
procesveranderingen, en de levering van waardevolle maatoplossingen aan
interne bedrijfsonderdelen en externe maatregelen klanten of partners.
 Skills
Personeelszaken van maatregelen praktijken, zoals huren, retentie, opleiding,
feedback van de prestaties, het stimuleren van innovatie en carrière kansen
en het ontwikkelen van de vaardigheden van individuen. Het meet ook de
bereidheid van de organisatie voor verandering, mogelijkheid voor leren en
de mogelijkheid om de invloed van nieuwe ideeën.

Characteristics of the Maturity levels

Research (2007)
 197 bedrijven (US, Latijns-Amerika, Europa, India)
 96% op de levels 2, 3 en 4
 Gemiddelde overal is 3,04
 Hoogste score: retail, transport en hotel/entertainmant
Three IT organizational structures:
 Central IT organisation (2,86): Alle IT-resources rapporteren één eenheid meestal
onder leiding van een CIO(= Chief Information Officer)
 Decentralized IT organisation (2,89): Elke businessunit heeft een eigen IT-organisatie.
 Federated IT organisation (3,31): Een deel ervan zijn gecentraliseerde (bijvoorbeeld
IT-infrastructuur, normen,...) en delen (bijvoorbeeld toepassing middelen specifiek in
de business units) zijn gedecentraliseerde
Vier CIO report structuren
1. CEO/President/Chairman (3,42)
2. Business Unit Executive (3,23)
3. COO (3,02) = Chief Operating Officer
4. CFO (2,89) = Chief Financial Officer

Hoofdstuk 4 - Ethische en sociale aspecten van informatiesystemen

Recente zaken die gefaald zijn door ethische aspecten in de bedrijfswereld
-General Motors, Barclay’s Bank, GlaxoSmithKline, Takata Corporation
- Ethische aspecten
= Beginselen van goed en kwaad dat individuen, als vrije morele
agenten gebruiken om keuzes te maken als leidraad voor hun
gedrag.
 - Informatiesystemen verhogen nieuwe ethische vragen omdat
ze opportuniteiten creeren voor:
Nieuwe soorten misdaad
Intense maatschappelijke verandering,
bedreigende bestaande verdelingen van macht, geld, rechten
en verplichtingen.
De relatie tussen ethische, sociale en politieke aspecten in een informatie samenleving

Vijf morele dimensies van het informatietijdperk

1. Informatie rechten en plichten.
2. Eigendomsrechten en verplichtingen.
3. Aanspreekpunt en controle.
4. De kwaliteit van het systeem.
5. Kwaliteit van leven.
Belangrijke technologische trends dat ethische vraagstukken verhoogt

Voordelen in data analyse technieken

 Profileren
- Het combineren van gegevens uit meerdere bronnen om dossiers van
gedetailleerde informatie over individuen.
 Nonobvious relationship awareness (NORA)
- Het combineren van gegevens uit meerdere bronnen te vinden obscure verborgen
 verbindingen die kunnen helpen bij het identificeren van criminelen of terroristen.

Basis concepten
 Verantwoordellijkheid
De aanvaarding van de potentiële kosten, rechten en plichten voor beslissingen.
 Accountability
Mechanismen voor het identificeren van verantwoordelijke partijen.
 Aansprakelijkheid
Laat personen toe schade te herstellen aan hen.
 Eerlijk proces
Wetten zijn goed gekent en begrepen, met een mogelijkheid om beroep te doen
bij hogere overheden.

Ethische analyse (5-stappen proces)

1. Identificeer en duidelijke omschrijving van de feiten.
2. Definieer het conflict of dilemma en identificeer de hogere orde waarden die op het
spel staan.
3. Identificatie van de stakeholders.
4. Geef de opties op die u redelijkerwijs rekening.
5. Identificeer de potentiële gevolgen van uw opties.
Kandidaat ethische principes
 Golden Rule
Doen naar anderen toe zoals u naar uzelf zou doen.
 Imannuel’s Kant’s Categorical Imperative
Als er een actie is niet geschikt voor iedereen, is het niet goed voor iedereen.
 Descartes’ Rule of Change
Indien een actie herhaaldelijk kan worden ondernomen, is het niet terecht.
Afgegleden.
 Utilitarian Principle
Neem de maatregelen die het hogere of grotere waarde.
 Risk Aversion Principle
 Neem dan de actie met de minste schade of potentiële kosten.
 Ethical “No free lunch” Rule
Veronderstel dat vrijwel alle materiële en immateriële objecten zijn eigendom
van iemand, tenzij er een specifieke verklaring anders zegt.
Professionele gedragscodes
 Verspreid door verenigingen van beroepsbeoefenaren
- America Medical Association (AMA)
- American Bar Association (ABA)
- Association for Computing Machinery (ACM)
 Beloften van beroepen om zelfregulerend op te treden in het algemeen belang van
de samenleving
Real-world ethische dilemmas
 Eén set belangen lijnrecht tegenover andere
 Voorbeelden
-Toezicht medewerkers: het recht van het bedrijf om de productiviteit te
maximaliseren van werknemers versus werknemers recht op het gebruik van Internet
voor korte persoonlijke taken.
-Facebook monitoren gebruikers en verkoopt informatie voor adverteerders en
applicatie ontwikkelaars.
-High Frequency trading.

4.1 Privacy
Informatierechten: privacy en vrijheid in het internettijdperk
 Privacy
-Vordering van particulieren om met rust te worden gelaten, vrij van toezicht
of interferentie van andere individuen, organisaties of staat; claim informatie
te kunnen sturen over uzelf
-Aanspraken op privacy zijn ook betrokken bij de werkplek
 In Verenigde Staten, privacy beschermt door:
- First Amendment (freedom of speech and association)
- Fourth Amendment (unreasonable search and seizure)
-Additional federal statues
De Europese richtlijn inzake gegevensbescherming
 Gebruik van gegevens vereist en geïnformeerde instemming van de klant.
 EU-lidstaten niet om persoonsgegevens naar landen zonder vergelijkbare
bescherming van privacy.
 Strengere rechtshandhaving onderzocht: het recht op toegang, recht te
worden vergeten.
 Harbor
General Data Protection Regulatioin (GDPR)
 Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)
 Regulation of the European Union
 Applies directly to everyone in Europe
 And beyond, to orgs providing services/collecting data for Europeans
 Replaces Data protection Directive
 In force from 25th May 2018
Internet challenges to privacy
 Cookies
- Identificeren van de browser en het bezoeken van een site
- Super Cookies (Flash cookies)

 Web beacons (web bugs)

- Monitor wie is het lezen van e-mailberichten of het bezoeken van de site.
- Tiny graphics embedded in e-mails and web pages
 Spyware
- Ongemerkt geïnstalleerd op de computer van de gebruiker.
- Kan de gebruiker de toetsaanslagen of display ongewenste advertenties.
 Google services and behavioral targeting
 De Verenigde Staten vraagt aan ondernemingen om informatie te verzamelen
en gebruiken deze voor andere marketingdoeleinden.
 Opt-out versus opt-in model.
 Online industrie bevordert zelfregulering over privacy wetgeving.
- complexe privacy statements
- opt-out models selected over opt-in
- online “seals” of privacy principles
Technische oplossing
 Oplossingen bevatten:
- E-mail versleuteling
- Anonimiteit tools
- Anti-spyware tools
 Algemene, technische oplossingen hebben verzuimd om gebruikers te
beschermen tegen gevolgd van de ene site naar de andere
- Browser features: “Private” browsing or “Do not track” options
 4.2 Intellectual property
 Onroerende goederen
land, bomen, gebouwen,...
 Roerende goederen
auto’s, bank accounts, juwelen, huisdieren, patenten,...
 Intelectuele goederen
bestaat uit menselijke wijsheid en ideeën (software, data, boeken, sound
recordings, design,...)
Eigendomsrechten: intellectuele eigendom
1. Trade secret:
Intellectueel werk of product van bedrijf, niet in het publieke domein
2. Copyright:
Statutair verlenen ter bescherming van intellectuele eigendom worden
gekopieerd voor het leven van de auteur plus 70 jaar
3. Patenten:
Subsidies maker van uitvinding een exclusieve monopolie op de ideeën achter de
uitvinding voor 20 jaar

Copyrights
- Beschermt tastbare of vaste uitdrukking van een idee, maar niet het idee zelf.
- Wordt automatisch toegewezen wanneer het gemaakt wordt.
- Misschien moet het worden geregistreerd in sommige landen.
- Bestaat wanneer: Het voorgestelde werk een origineel is, wanneer de maker een origineel idee in
concrete vorm heeft gestoken
- De copyright houder heeft exclusieve rechten:
- reproductierecht
- modificatierecht
- distributierecht
- public-performance recht
- public-display recht
- Software
Operatiesystemen, gebruiksprogramma’s, applicaties, shareware,...
- Databases
Kunnen of kunnen niet worden beschermd door copyright
- Digital content
Audio files, video files, multimedia, courseware, web site content
- Algorithms
RSA, DES,...
Voorbeelden: literary works, musical works, dramatic works, pantomimes and
choreographic works, pictorial, graphic and sculptural works, motion pictures and
other audiovisiual works, sound recordings, architectural works, software-related
Open source software “GPL”, “BSD”,…
= verzamelnaam voor alle soorten software die ter beschikking wordt gesteld onder
een open source licentie, die minstens voorziet dat de broncode vrij ter beschikking
is.
Voorbeelden: Linux besturingssysteem, Firefox webbrowser, Apache webserver
- Bescherming van computerprogramma’s laat rechthebbende personen toe om de
voorwaarden voor commercialisering, zoals prijs en gebruiksbeperkingen, te bepalen.
- De aan de gebruikers gegeven toestemmingen, alsook hun beperkingen en
voorwaarden worden beschreven in een licentie.
- Licenties bij computerprogramma’s zeer restrictief: verboden te kopiëren,
verspreiden of aan te passen, alleen privédoeleinden,...
- ook open source software is auteursrechtelijk beschermd
- recht om het programma zonder beperkingen te gebruiken, recht om reproducties
te maken, recht om kopieën weg te geven of te verkopen, het recht om het
computerprogramma te wijzigen,...
- ! Soms gepaard met naam van auteurs te geven of kopie van broncode !
- U mag open source software verbeteren of aanpassen
- Copyleft: deze bepaalt dat een computerprogramma, waarin software-elementen
zijn opgenomen die onder de GPL(General Public Licence) licentie vallen, ook zelf
onder die licentie verspreid moet worden
- Vier basisvrijheden: gebruiken, aan te passen, verspreiden en verbeteren
- GNU= GNU is not Unix (Operating System)
- BSD = Berkeley Software Distribution (Operating System)
Patenten
- Toekenning van een eigendomsrecht van de uitvinder.
Om anderen te vervaardigen, te gebruiken, te koop aanbieden of verkopen van de uitvinding
-Types:
Utility: ieder nieuw en nuttig proces, machine, artikel van fabricage of samenstelling van stof
Design: nieuwe, originele en siermodel voor een artikel van fabricage
Plant: detecteert en ongeslachtelijk voort reproduceert een onderscheiden en nieuwe
planteras

Trademarks
- een woord, naam, symbool of product
gebruikt in trade met goederen
indiceert bron van goederen
om hen te onderscheiden van andere goederen
- trademarks rechten kunnen gebruikt worden voor:
Het voorkomen van het verwisselen van een vergelijkbaar merk
Niet voor te voorkomen dat andere bedrijven dezelfde goederen verkopen van een ander
merk
 Challenges to intellectual property rights
- Digitale media verschilt van fysieke media
Gemak van replicatie
Eenvoudige overdracht
Eenvoudige wijzigingen
Compactheid
Moeilijkheden bij het vaststellen van de uniekheid
- BSA (Business Software Alliance)
39% software piracy (2015)

Computer-related liability problems

Als de software faalt, wie is dan verantwoordelijk?
- Zo gezien worden als een onderdeel van een machine die schade toebrengt of
harms, software producent en exploitant aansprakelijk kan worden gehouden.
- Als beschouwd als soortgelijk boek, moeilijk te houden auteur/uitgever
verantwoordelijk.
- Gezien als een service? Zou dit vergelijkbaar met telefoonsystemen niet
aansprakelijk worden gehouden voor de verzonden berichten.

Expert opinion/expert witness

De rechtbank
- Geen contract nodig
- Hof is een juridische dwangmaatregel van goederen van mensen binnen een
grondgebied
- Eerste aanleg (burgerlijke rechter)
- Hof van beroep
- Overzicht procedure
=> Voor bijna alle IT-geschillen vraagt de kamer een Expert Opinion
Expert Opinion= een advies, meestal een geschreven rapport, een getuigenis, onder
eedaflegging, voornamelijk civiele geschillen
Systeem kwaliteit: data kwaliteit en systeem errors
- Wat is een aanvaardbaar, technologisch haalbaar niveau van kwaliteit?
Vlekkeloze software is economisch onhaalbaar
- De drie belangrijkste bronnen van slechte systeemprestaties
Software bugs, errors
Hardware or facility failures
Poor input data quality (meest voorkomende bron van een business systeem failure)

4.3 Computer crime

= Criminele activiteit waarbij womputers of computernetwerken zijn een hulpmiddel,
een doel of een criminele activiteit.
Types of computer crime

Cyber crime and computer crime

 Effect op reputatie, moraal en continuïteit.
Belang van vertrouwen
 Financiële schade
Direct
Indirect (Phishing berichten)
 Wetshandhavingsinstanties
Geavanceerde technologieën nodig.
Gebrek aan kennis en ervaring van onderzoekers.
Wereldwijde karakter van cybercriminaliteit.
Gebrek aan internationale samenwerking.
Juridisch kader.
 Cybercriminelen
Jong en heel computer-savvy
Breed scala aan gedragskenmerken
 Cybercrime slachtoffers
Rechtshandhaving uitdagingen
 Het afschrikkingseffect van wetshandhaving op computer en netwerk
aanvallen correleert met de slagingskans van strafrechtelijke aanhouding en
vervolging
 Wetshandhavingdienst moeilijkheden
- Gebrek aan speurders deskundig en ervaren in het omgaan met dit soort
criminaliteit.
- Vereiste technologie buiten hun budget.
- Het wereldwijde karakter van cybercriminaliteit.
- Het gebrek aan samenwerking en samenwerking met externe instanties voor
wetshandhaving.
- Verdrag inzake cybercriminaliteit introduceert een gemeenschappelijke
terminologie voor misdaden en een kader voor de harmonisatie van wetgevingen
wereldwijd
Cybercriminelen

Criminele hackers, ethische hackers, hacktivists, lamers, cracker, phreakers, script

kiddies,…
Werknemers, gebruikers, IT personeel, voormalige werknemers, derde partij,
concurrenten, personeel ad interim
Cyber slachtoffers

Werken met rechtshandhaving

 Executive management en beveiligingsbeheerders moeten kijken bij
rechtshandhaving als hulpbron en gereedschap
 Managements moet:
- Het strafrechtelijk onderzoek begrijpen
- De inputs die de onderzoekers nodig hebben begrijpen
- Inzicht in de wijze waarop het slachtoffer een postitieve bijdrage kan leveren
aan het onderzoek
Hoofdstuk 5 - Business Intelligence: databanken en
informatiemanagement
Bestand organisatie termen en begrippen
Database: Groep van gerelateerde bestanden.
File: Groep records van hetzelfde type
Record: Groep verwante velden
Field: Groep tekens als woord(en) of nummer(s)
Entity: Persoon, plaats, ding waarop we informatie bewaren
Attribute: Elk kenmerk of kwaliteit, met een beschrijving van entiteit

Problemen met de traditionele file-omgeving

 Bestanden apart bijgehouden door verschillende afdelingen
 Gegevensredundantie
 Gegevens inconsistentie
 Programmagegevens afhankelijkheid
 Gebrek aan flexibiliteit
 Slechte beveiliging
 Gebrek aan het delen van gegevens en beschikbaarheid
Traditionele file verwerking

Database management systemen

 Database
- Serveert vele toepassingen door het centraliseren van gegevens en het controleren van
nutteloze of dubbele gegevens
 Database management systeem (DBMS)
- Interfaces tussen applicaties en fysieke gegevensbestanden
- Scheidt van de logische en fysieke weergaven van gegevens
- Lost problemen van traditionele bestand milieu
Besturingselementen redundantie
Elimineert inconsistentie
Reddingsprocedure programma's en gegevens
Stelt de organisatie voor centraal beheer van gegevens en beveiliging van gegevens

Human resources database met verschillende views

Relationele DBMS
 Gegevens vertegenwoordigen als tweedimensionale tabellen
 Elke tabel bevat gegevens over entiteit en kenmerken
 Tabel: raster van kolommen en rijen
Rijen (tupels): Records voor de verschillende entiteiten
Velden (kolommen): vertegenwoordigt kenmerk voor entiteit
Sleutelveld: veld gebruikt om elke record uniek te identificeren
Primaire sleutel: veld in de tabel die wordt gebruikt voor de sleutelvelden
Refererende sleutel: primaire sleutel in de tweede tabel als look-up veld gebruikt om records
uit de oorspronkelijke tabel te identificeren
Operaties van een relationele DBMS
Drie basisbewerkingen gebruikt om nuttige sets van gegevens

SELECTEER Hiermee maakt u de subset van gegevens in alle records die voldoen aan vastgestelde
criteria

JOIN Relationele tabellen om de gebruiker te voorzien van meer informatie dan beschikbaar in
afzonderlijke tabellen combineert

PROJECT Wordt gemaakt van de subset van kolommen in tabel, tabellen maken met alleen de
opgegeven informatie

Mogelijkheden van database managementsystemen

 Data definition-mogelijkheden
 Gegevenswoordenboek
 Query- en rapportagemogelijkheden
Gegevens manipulatie taal: Structured Query Language (SQL)
 Vele DBMS hebben de mogelijkheden van de generatie van het verslag voor het maken van
gepolijst verslagen (Microsoft Access)

Designing Databases
 Conceptueel design vs. Physical design

 Normalisatie
 Stroomlijnen van complexe groepen gegevens tot een minimum beperken van overbodige data
elementen en onhandige veel-op-veel-relaties

 Referentieel integreren
Regels die worden gebruikt door RDBMS om relaties tussen tabellen blijven in overeenstemming

 Entiteit-relatie diagram
Een model van de juiste gegevens is essentieel voor een systeem van ordening van het bedrijf goed

Een ongenormaliseerde relatie voor een order

Genormaliseeerde tabel voor een order

Relationele bewerkingen
Select: Kiezen van rijen uit een tabel

Project: kiezen van kolommen uit een tabel

Join: Combineren van twee tabel tot één tabel

Gestructureerd query language (SQL)

Bewerkingen op tupels (rijen)
 Insert
 Update
 Delete
 Select

The challenge of big data

Everyday, we create 2.5 quintillion (10^18) bytes of data (IBM)

 80% van's werelds informatie is ongestructureerde

 Ongestructureerde informatie groeit 15 keer sneller dan gestructureerde informatie
 Vliegtuig motor 10MB per halfuur – 25000 vluchten dag.
 In 2000: 800.000 petabytes opgeslagen in de wereld 1 PB = 1015
 In 2020:35 zetabytes (ZB 1 = 1021)

BIG DATA
  Is informatie die kan niet worden verwerkt of geanalyseerd met behulp van traditionele
processen of tools
 De indeling van een semi-gestructureerde of ongestructureerde
 Niet bekend als het is moeite waard te houden
=
 Enorme gegevenssets ongestructureerde/semi-structured van webverkeer, sociale media,
sensoren, enzovoort
 Volumes te groot voor typische DBMS
Petabytes, exabytes van de gegevens
 Meer patronen, relaties en anomalieën kunnen openbaren
 Vereist nieuwe tools en technologieën kunnen beheren en analyseren

Niet-relationele databases en databases in de cloud

 Niet-relationele databases: "NoSQL"
Meer flexibele gegevensmodel
Gegevenssets opgeslagen over gedistribueerde machines
Gemakkelijker op schaal
Grote hoeveelheden ongestructureerde en gestructureerde gegevens verwerken
 Databases in de cloud
Doe een beroep op start-ups, kleinere ondernemingen
Amazon-Service voor relationele databases, Microsoft SQL Azure
Privé clouds

Business Analytics
 Enterprise Data vs Big Data
 3V+1 (velocity, variety, volume) + value
 Vaardigheden en ervaring om te weten welk stuk van de (grote) gegevens puzzel kunnen
worden toegepast om zakelijke vragen te beantwoorden
 Business Analytics Architects

Operational reporting
 Transactional data (Enterprise data)
 Data warehouses
 Business Intelligence
  Based on relational databases (SQL)
 Business Analytics focus op structured data
 Challenges:
- Spreadsheets: EUC – inconsistent data
- ERP: most ERP application lack analytical capabilities
- Complexity: Business analytic skills
Business intelligence infrastructure
1) Allerlei tools voor het verkrijgen van informatie uit verschillende systemen en big data
Data warehouse
 Actuele en historische gegevens uit vele kern operationele transactiesystemen
opslaat
 Consolideert en standaardiseert informatie voor gebruik door de onderneming, maar
de gegevens niet worden gewijzigd
 Biedt analyse- en rapportagetools
2) Data marts
 Datamarts Subset van een gegevensmagazijn
 Meestal concentreren op één onderwerp of branche

Hadoop

 Hiermee parallelle verwerking van grote gegevens verdeeld over goedkope

computers
 Essentiële diensten
Hadoop Distributed File System (HDFS): data-opslag
MapReduce: breekt gegevens in clusters voor werk
Hbase: NoSQL database
 Gebruikte Yahoo, NextBio
3) In-memory computing
 Gebruikt in grote data-analyse
 Computers hoofdgeheugen (RAM) voor gegevensopslag gebruikt om vertragingen bij
het ophalen van gegevens uit de schijfopslag te vermijden
 Uren/dagen van verwerking tot seconden kan verminderen
 Geoptimaliseerde hardware vereist

Analytische platformen

 Snelle platformen met behulp van zowel relationele als niet-relationele tools
geoptimaliseerd voor grote gegevenssets
Contemporary business intelligence infrastructure

Analytical tools: relationships, patterns, trends

Hulpprogramma's voor het consolideren, analyseren en het bieden van toegang tot grote
hoeveelheden gegevens om te helpen gebruikers betere zakelijke beslissingen nemen

 Multidimensionale gegevensanalyse (OLAP)= online analytical processing

- Verwerking van multidimensionele gegevens ondersteunt
Gegevens met behulp van meerdere dimensies bekijken
Elk aspect van de informatie (product, prijs, kosten, regio, tijdsperiode) is
een andere dimensie
Voorbeeld: Hoeveel ringen verkocht het Oosten in juni in vergelijking met
andere regio's?
- OLAP maakt snelle, online antwoorden op ad hoc-query 's
 Datamining
- Vondsten verborgen patronen, relaties in datasets
Voorbeeld: klant patronen van aankopen
- Regels voor het voorspellen van toekomstig gedrag afleidt
- Soorten informatie verkrijgbaar bij datamining:
Associations
Sequences
Classification
Clustering
Forecasting
 Text-mining

 Web mining
- Veel bedrijven maken gebruik van het web beschikbaar te stellen
sommige interne databases aan klanten of partners
- Typische configuratie omvat:
Webserver
Applicatie server/middleware/CGI scripts
Database serverhosting (DBMS)
- Voordelen van het gebruik van het web voor databasetoegang:
Gebruiksgemak van browsersoftware
Webinterface vereist weinig of geen wijzigingen naar de database Goedkope
webinterface toevoegen aan systeem
Establishing an information policy
 Firma van regels, procedures,
rollen voor delen, te beheren,
te standaardiseren van gegevens
 Gegevensbeheer
Stelt gedragslijnen en procedures voor het beheren van gegevens
 Gegevens bestuur
Aanbiedingen met beleid en de procedures voor het beheren van de beschikbaarheid,
bruikbaarheid, integriteit en beveiliging van gegevens, met name ten aanzien van
overheidsvoorschriften
 Databasebeheer
Creëren en onderhouden van database

Ensuring data quality

 Meer dan 25 procent van kritieke gegevens in de Fortune 1000 bedrijf databases zijn
onnauwkeurig of onvolledig
 Alvorens nieuwe database geïnstalleerd is, dient een onderneming:
Opsporen en corrigeren van onjuiste gegevens
Stellen van betere routines voor het bewerken van gegevens eenmaal database in werking is
 Gegevens kwaliteitsaudit
 Gegevens zuivering

Waarom database security?

 Grote hoeveelheden gegevens
 Essentieel voor de werking van de organisatie
 Beveiliging niet goed gedekt door OS-beveiliging
 Operating System beveiliging is alleen op bestandsniveau (lezen/schrijven volledige
bestanden)
 OS security biedt geen toegangscontrole over een groot aantal opdrachten (select, insert,
update, verwijderen,...)

Gevolgtrekking
 Het proces van het uitvoeren van toegestane query's en ongeoorloofde informatie van de
legitieme antwoorden afleiden.
 Hoe?
Combinatie van een aantal gegevensitems gevoeliger is dan de afzonderlijke items of een
combinatie van gegevenselementen kan worden gebruikt om het gegevenstype van een
hogere gevoeligheid
Protecting against inference
 Compromis = gebruiker kan afleiden van vertrouwelijke informatie over individuele
eenheden
Positieve
Negatieve
 Als de subset klein is genoeg (zelfs één record) kan de vraagsteller mogelijk individuele
kenmerken concluderen

Hoofdstuk 6 - Entreprise Applications

Hoofdstuk 7 - E-Business
Hoofdstuk 8 - Managing Knowledge
Hoofdstuk 9 - Decision Making

Hoofdstuk 10 - IS and organizational change/ building information

systems

Systeem development en organisationele verandering

 IT ingeschakelde organisationele veranderingen
 Automatisering
-Verhoogt efficiëntie
-Vervangt handmatige taken
 Rationalisering van de procedures
-Stroomlijnt operationele standaardprocedures
 -Vaak gevonden in programma's voor het maken van continue kwaliteitsverbetering
Totale kwaliteitszorg (TQM)
Zes sigma
 Business proces redesign
- Analyseren, te vereenvoudigen en te herontwerpen van bedrijfsprocessen
- Reorganiseren van de werkstroom, het combineren van stappen, het
elimineren van herhaling
 Paradigma verschuivingen
- Nadenken over de aard van de bedrijfsactiviteiten
- Nieuw businessmodel definiëren
- Wijzigen van de aard van de organisatie
- Voorbeeld: auto-industrie (dealers vs online kopen)
- Waarom? verblijf concurrerende - wereldwijde economische druk

Business process redesign

 Business process management (BPM)
- is de kunst en wetenschap van het analyseren van elke taak in een
bedrijf en helpende bedrijven voortdurend optimaliseren.
- omvat stroom werkstroombeheer, bedrijfsproces modellering,
Kwaliteitsbeheer, verandermanagement en processen in de gehele
organisatie standaardiseren
- Het bedrijf hoeft niet om dit te bereiken met het idee dat elk proces
moet worden geautomatiseerd ook al veel kunnen. Het bedrijf heeft
gewoon zoekt voortdurend naar betere methoden voor het
uitvoeren van het werk.
 BPR pogingen mislukken tot 70 procent van de tijd
Redenen voor de hoge mislukkingstarief zijn gebrek aan planning, beheer van onvermogen
om volledig te begrijpen de enorme omvang en de complexiteit van de inspanning, en het
feit dat BPR meestal veel langer duurt dan verwacht.
 Business process management (BPM)
- Scala aan hulpmiddelen, methoden voor het analyseren, ontwerpenen optimaliseren van
processen
- Gebruikt door bedrijven voor het beheer van zakelijke proces redesign
 Stappen in BPM
1. Identificeren van processen voor verandering (niet het IS)
2. Analyseren van bestaande processen
3. Ontwerp van het nieuwe proces
4. Uitvoering van het nieuwe proces
5. Continue meting
Hulpmiddelen voor Business Process Managament
 Identificeren en documenteren van bestaande processen
Identificeren van inefficiënties
 Maken van modellen van verbeterde processen
 Vastleggen en afdwingen van bedrijfsregels voor het uitvoeren, automatiseren van processen
 Integreren van bestaande systemen ter ondersteuning van procesverbeteringen
 Controleer of dat nieuwe processen hebben verbeterd
 Maatregel effect van wijzigingen van het proces op belangrijke zakelijke prestatie-indicatoren

 Hulpmiddelen voor BPM vallen in drie categorieën:

1) Documenteren en controle van bedrijfsprocessen om te helpen bij het identificeren
van inefficiënties en identificeren van probleemgebieden
2) Sommige delen van een bedrijfsproces automatiseren en afdwingen van
bedrijfsregels
3) Integratie bestaande systemen ter ondersteuning van procesverbeteringen

Wat zijn de kernactiviteiten in het system development process?

System development
 Activiteiten die verder gaan in het produceren van een informatie systeem oplossing voor
een probleem van organisatorische of verkoopkans
- Systeem analyse
- Systeemontwerp
- Programmering
- Testen
- Conversie
- Productie en onderhoud

Systeem analyse
 Analyse van het probleem moet worden opgelost door nieuwe systeem
- Definiëren van het probleem
- Identificatie van de oorzaken
- Opgeven van oplossingen Identificerende informatie-eisen
 Haalbaarheidsstudie
 Systemen voorstel verslag
 Informatie-eisen
- Defecte requirements analyse is een belangrijke oorzaak van het falen van de systemen en
systemen van de hoge ontwikkelingskosten

Systeemontwerp
 Beschrijving van de specificaties van het systeem die voor functies die zijn geïdentificeerd
tijdens de systeemanalyse zorgt
 Alle bestuurlijke, organisatorische en technologische componenten van system-oplossing
moeten aanpakken
 Rol van eindgebruikers
- Informatie gebruikerseisen rijden systeem gebouw
- Gebruikers moeten beschikken over voldoende controle over ontwerpproces want systeem
moet hun zakelijke prioriteiten en informatie weerspiegelen
 - Onvoldoende gebruiker betrokkenheid bij ontwerp-inspanning is de belangrijke oorzaak van
systeemfouten

Programmering
De specificaties van het systeem van ontwerpfase zijn vertaald in software programma-code

Testen
Zorgt voor juiste systeem resultaten .
- Unit testen: proeven van elk programma in het systeem afzonderlijk
- Systeem testen: testen van de werking van het systeem als geheel
- Acceptatie testen: zorgt ervoor dat systeem is klaar om te worden gebruikt in de productie
omgeving
- Plan van de test: alle voorbereidingen voor reeks tests

Conversie
Proces van het omzetten van oude systeem nieuw systeem.
Vier belangrijkste strategieën:
- Parallelle strategie
- Directe cutover
- Pilot-studie
- Gefaseerde aanpak
Vereist training voor eindgebruikers.
Finaliseren van gedetailleerde documentatie waaruit blijkt hoe het systeem werkt vanuit oogpunt
van de technische en eindgebruiker.

Productie en onderhoud
Systeem herzien om te bepalen of herzieningen nodig.
Post-implementatie audit document kan opnemen.
Onderhoud:
-> Wijzigingen in de hardware, software, documentatie of procedures naar een productiesysteem
fouten corrigeren, nieuwe behoeften of efficiëntie van de verwerking
- 20% debugging, noodgevallen werk
- 20% wijzigingen in de hardware, software, gegevens, rapportage
- 60% van het werk: gebruiker verbeteringen, verbetering van de documentatie, hercoderen voor
grotere efficiëntie van de verwerking
Wat zijn de belangrijkste methoden voor modellering en het ontwerpen van systemen?
Gestructureerde methodes
Gestructureerd: Technieken zijn stap voor stap, progressief
Procesgerichte: Zich concentreren op het modelleren van processen of acties die gegevens
manipuleren
Afzonderlijke gegevens van processen
Data flow diagram (DFD): Hiermee geeft u de component processen en de gegevensstroom tussen
hen van het systeem, logische grafische model van de informatiestroom

Gegevenswoordenboek: Hiermee definieert u de inhoud van de stromen en opgeslagen gegevens

Process specificaties: Beschrijven van de transformatie die zich voordoen binnen de laagste niveau
van gegevensstroomdiagrammen
Structuur grafiek : Topdown grafiek, met elk niveau van design, relatie met andere niveaus, en de
plaats in de algemene structuur van het ontwerp

Object-georienteerd development
 Object
- Basiseenheid voor analyse van de systemen en ontwerp
- Gegevens en de processen die op die gegevens functioneren combineert
- Gegevens in object kan alleen worden geopend door operaties dat object is gekoppeld.
 Object-georiënteerde modellering
- Gebaseerd op concepten van klasse- en erfrecht
- Objecten behoren tot een bepaalde klasse en hebben kenmerken van die klasse
- Structuren en gedragingen van een meer algemene, voorouder klasse kunnen erven
 Meer iteratieve en incrementele dan traditionele gestructureerde ontwikkeling
- Systems analysis: interacties tussen systeem en gebruikers geanalyseerd om objecten te
geven
 - Ontwerpfase: beschrijft hoe objecten zullen gedragen en interactie; gegroepeerd in klassen,
subklassen en hiërarchieën
- Uitvoering: Sommige klassen kunnen worden hergebruikt uit bestaande bibliotheek van
klassen, anderen gemaakt of overgenomen
 Objecten zijn herbruikbaar
- Object-georiënteerde ontwikkeling kan potentieel tijd en ontwikkelingskosten verminderen

Computer-aided software engineering (case)

 Software gereedschappen voor het automatiseren van ontwikkeling en verminderen
repetitieve werken, met inbegrip van:
- Grafische voorzieningen voor het produceren van grafieken en diagrammen
- Scherm en verslag generatoren, rapportage van voorzieningen
- Analyse en controle van hulpmiddelen
- Gegevens woordenboeken
- Code en documentatie generatoren
 Iteratief ontwerp ondersteunen door herzieningen en wijzigingen te automatiseren en
prototyping faciliteiten
 Organisatie-discipline vereisen om effectief te worden gebruikt

Wat zijn alternatieve methodes voor het bouwen van informatiesystemen?

Traditioneel systeem levenscyclus

Prototyping
 Experimentele systeem snel en goedkoop bouwen voor eindgebruikers te evalueren
 Prototype: Werken, maar de voorlopige versie van het informatiesysteem
Goedgekeurde prototype dient als sjabloon voor definitieve stelsel
 Stappen in prototyping
1. Identificeren van gebruikerseisen
2. Eerste prototype ontwikkelen
3. Gebruik prototype
4. Herzien en verbeteren van prototype
 Voordelen van prototyping
- Handig als sommige onzekerheid in vereisten of ontwerpoplossingen
- Vaak gebruikt voor het ontwerp van de gebruikersinterface van de
eindgebruiker
- Meer kans om te voldoen aan eisen van de eindgebruiker
 Nadelen van prototyping
- Essentiële stappen kunnen verdoezelen
- Kan geen rekening houden met grote hoeveelheden gegevens of een groot aantal
gebruikers
- Kan niet volledig testen of documentatie ondergaan
Eindgebruiker development
 Kunnen eindgebruikers eenvoudige informatiesystemen met weinig of geen hulp van
technische specialisten helpen te ontwikkelen
 Vermindert de tijd en de stappen die nodig zijn voor de productie van afgewerkte toepassing
 Tools omvatten:
- Vriendelijke query gebruikerstalen en rapportage
- Hulpprogramma's voor PC-software
 Voordelen
- Snellere voltooiïng van projecten
- Hoge mate van betrokkenheid van de gebruikers en tevredenheid
 Nadelen
- Niet geschikt voor verwerking-intensieve toepassingen
- Onvoldoende beheers- en controlesystemen, testen, documentatie
- Verlies van controle over de gegevens
 Managing eind-gebruiker development
- Kosten-rechtvaardiging van eindgebruiker systeem projecten vereisen
- Vaststelling van hardware, software, en kwaliteitsnormen

Toepassing softwarepakketten en Cloud softwarediensten

Applicatie softwarepakketten en cloud softwarediensten
-Bespaar tijd en geld
-Veel pakketten bieden aanpassingsfuncties aan

Evaluatiecriteria voor systeemanalyse omvatten:

-Functies geboden, flexibiliteit, gebruiksvriendelijkheid, vereiste resources, eisen database, installatie
en onderhoud inspanningen, documentatie, leverancier van kwaliteit en kosten

Request for Proposal (RFP)

-Gedetailleerde lijst van vragen voorgelegd aan verpakt-software leveranciers
-Gebruikt voor het evalueren van alternatieve softwarepaketten

Outsourcing
Cloud en SaaS providers
-Abonnement bedrijven maken gebruik van software en computer hardware geboden door
leveranciers

External vendors
-Ingehuurd om te ontwerpen, het maken van software
-Binnenlandse outsourcing: gedreven door firma's behoefte aan extra vaardigheden, middelen,
vermogen
-Offshore outsourcing: gedreven door kostenbesparingen

Voordelen
-Organisatieflexibiliteit in IT

Nadelen
-Verborgen kosten: Identificeren en selecteren van leverancier, overgang naar leverancier
-Openstelling van de eigen bedrijfsprocessen aan derde partij
Rapid Application Development (RAD), Agile ontwikkeling en Devops
Rapid application development (RAD)
Proces van het creëren van werkbare systemen in een zeer korte periode van tijd

Joint Application design(JAD)

Gebruikt voor het versnellen van de generatie van informatie-eisen en aan het ontwerp van de
eerste systemen ontwikkelen

Agile ontwikkeling
Richt zich op de snelle levering van werkende software door het breken van grote projecten in
verschillende kleine subprojecten

DevOps
Bouwt voort op de beginselen van de Agile ontwikkeling als een organisatorische strategie

Component gebaseerde ontwikkeling en webservices

Component gebaseerde ontwikkeling
Groepen van objecten die software voorzien in gemeenschappelijke functies (bijvoorbeeld online
bestellen) en kunnen worden gecombineerd om gebruik te maken van grootschalige
bedrijfstoepassingen

Webservices
- Herbruikbare softwarecomponenten die gebruikmaken van XML en open internetstandaarden
(platform onafhankelijk)
- Toepassingen om te communiceren met geen aangepaste programmeerkennis vereist ;om
gegevens en services te delen
- Andere webservices voor meer complexe transacties kunnen aangaan

Snelle Softwareontwikkeling
= is nu vaak de belangrijkste vereiste voor softwaresystemen
- Bedrijven opereren in een snel-veranderende eisen en het is vrijwel onmogelijk om het produceren
van een set van stabiele softwarevereisten.
- Software moet snel evolueren aan veranderende bedrijfsbehoeften.
Snelle software ontwikkeling
o Specificatie, ontwerp en implementatie zijn tussen gebladerde
o Systeem is ontwikkeld als een reeks van versies met belanghebbenden die betrokken zijn bij
de evaluatie versie
o Gebruikersinterfaces zijn vaak ontwikkeld met behulp van een IDE en grafische toolset.

Agile methods
 1980s en 1990s kijk op software engineering
- Zorgvuldige projectplanning
- Geformaliseerde kwaliteitsborging
- CASE-tools (analyse en ontwerp)
 Goed voor grote en langlevende softwaresystemen (lucht-en ruimtevaart, overheid)
 Voorbeelden: controlesystemen voor moderne vliegtuigen
 Deze methodes: - Concentreren op de code in plaats van het ontwerp
- Zijn gebaseerd op een iteratieve aanpak van Softwareontwikkeling
- Zijn bedoeld om snel werkende software te leveren en evolueren dit
snel om te voldoen aan veranderende eisen.
  Het doel van agile methoden is overheadkosten te verminderen in het software proces (bv.
door het beperken van documentatie) en snel kunnen inspelen op veranderende eisen
zonder overmatige nabewerking.

Agile method toepasselijkheid

Productontwikkeling waar een softwarebedrijf ontwikkelt een kleine of middelgrote product
verkoopt.

Aangepaste systeemontwikkeling binnen een organisatie, waar er een duidelijke toezegging van de
klant is te betrekken bij het ontwikkelingsproces en er zijn niet veel van externe wet- en regelgeving
die invloed hebben op de software.

Vanwege hun focus op kleine, strak geïntegreerde teams zijn er problemen bij schaal van agile
methoden naar grote systemen.

Problemen met agile methods

- Het kan moeilijk zijn om de interesse van klanten die betrokken bij het proces zijn te houden.
- Teamleden wellicht niet aan de intensieve betrokkenheid die kenmerkend van agile
methoden.
- Prioriteren wijzigingen kan moeilijk zijn, waar meerdere belanghebbenden zijn.
- Behoud van eenvoud vergt extra werk.
- Contracten mogelijk een probleem als met andere benaderingen van iteratief ontwikkelen.

Agile methods en software onderhoud

De meeste organisaties besteden meer op het behoud van bestaande software dan ze op nieuwe
Softwareontwikkeling doen.
Dus, als agile methoden willen succesvol zijn, moeten zij zowel onderhoud als oorspronkelijke
ontwikkeling steunen.

Twee hoofdpunten:

- Zijn systemen die zijn ontwikkeld met behulp van een agile aanpak onderhoudbaar, gezien de
nadruk in het ontwikkelingsproces van het minimaliseren van formele documentatie?
- Agile methoden effectief kunnen worden gebruikt voor de ontwikkeling van een systeem in
antwoord op verzoeken van de verandering van de klant?

Problemen kunnen zich voordoen als de originele ontwikkelingsteam kan niet worden gehandhaafd.
Mobile application development
Mobile websites
Mobile web apps
Native apps
Special requirements for mobile platform
- Smaller screens, keyboards, multitouch gestures, saving resources (memory, processing)
Responsive web design
- websites programmed so that layouts change automatically according to user’s computing device

Hoofdstuk 11 - IS Economics/ Managing projects

Objectives
 Evaluatie van modellen voor het begrijpen van de business value van IS.
 Het analyseren van de belangrijkste oorzaken van mislukkingen van IS.
 Beoordeling van het verandering management voor het bouwen van succesvolle systemen

Begrijpen van de business value van Informatie Technologie

 2 soorten van IS investeringen
- Projecten met 12-24 maand objectieven
Ontwikkelingsprojecten
Implementatieprojecten
Onderhoudsprojecten
- Langere periodes van infrastructuur investeringen
Upgraden van de serverinfrastructuur
Upgraden van de desktop machines aan het laatste venster versie (of omzetten in OSS)
Het omzetten van telefoons aan VoIP
 Verschillende manieren voor de productiewaarde
- Verbetering van de (nieuwe) bedrijfsprocessen om stevige efficiëntie te vergroten 
- Operational Excellence
- Verbeteringen in beheer besluitvorming (snelheid en nauwkeurigheid) 
- Klant en leverancier intimiteit
- Concurrentievoordeel
- Overleven
 Bijkomende IS waarde van
- Strategische versterking van de firma (banden voor partners, klanten, verhoging van
de flexibiliteit, enz.)
zoals Dell Computers, Wal-Mart
niet een onmiddellijke ROI maar een lange termijn ROI! 
eerste verhuizer – snel volgeling
- Inschakelen van de toekomstige uitvoering van de nieuwe technologieën
(optiewaarde) 
het creëren van mogelijkheden om te starten van nieuwe producten, nieuwe technologieën
implementeren
 IS waarde
- Kan niet altijd worden geslagen door het bedrijf!
 - Sommige of alle van de voordelen gaan rechtstreeks aan de klant
bijvoorbeeld lage prijzen, meer betrouwbare diensten
- Essentieel belang vanuit het oogpunt van beheer: rendement op geïnvesteerd
vermogen

Traditionele kapitaal budgettering modellen

Kapitaal budegettering= proces van het analyseren en het selecteren van de verschillende voorstellen
voor kapitaaluitgaven

Kapitaaluitgaven:
- Uitbreiden van de productie om te voldoen aan de verwachte vraag
- Moderniseren van de productie-installaties om kosten te verminderen
- Kan niet economisch, bijvoorbeeld het installeren van vervuiling controleapparatuur, naleving van
overheidsvoorschriften (SOX)

 IS op lange termijn wordt beschouwd als kapitaal investeringsprojecten

Zes kapitaal budgetering modellen voor de evaluatie van kapitaal projecten

1) The payback method
= meet de tijd (payback period) nodig om de investering van een project terug te betalen

- Gebruikt als een eerste screeningmethode

- Goed voor risicovolle projecten voor het bepalen van de gebruiksduur
- Zwakke punten 
negeert de tijdswaarde van geld
negeert het bedrag van de cash flow na de terugverdientijd
negeert de verwijdering waarde (meestal nul voor IT)
negeert de rentabiliteit van de investering

2) The accounting rate of return on investment (ROI)

= rendement berekent door aanpassing van de instroom van kasmiddelen geproduceerd
door de investering voor de afschrijving
1. Calculate netto benefit

2. Calculate ROI by dividing net benefit by the total initial investment

3) The net present value

- Present value = De waarde in de huidige dollar van een betaling of stroom van
betalingen in de toekomst worden ontvangen
N
Ci
PV0  
i 1 1  r 
i

- Net present value = Hoeveelheid geld, die een investering waard is, rekening
houdend met de kosten, winst en de tijdswaarde van geld
 4) The cost-benefit ratio
= Gebruikt voor het rangschikken van verscheidene projecten voor vergelijking
= Contante waarde van kasstromen kan worden gebruikt

5) The profitability index

6) The internal rate or return (IRR)

- Percentage van de terugkeer of winst dat een investering naar verwachting
verdienen, rekening houdend met de tijdswaarde van geld
- De disconteringsvoet (rente) dat de contante waarde van toekomstige geld van het
project zal gelijk stroomt naar de initiële kosten van het project
- Waarde van R (disconteringsvoet) is zodanig dat Contante waarde - Initiële kosten =
0
 VOORBEELD IN SLIDES H11 SLIDE 28-36

Traditionele kapitaal budgetering modellen

 Vertrouwen op maatregelen van de cashflows vast (in en buiten de onderneming) die
worden gegenereerd door het kapitaal projecten
 Neem aan dat alle relevante alternatieven onderzocht zijn
 Alle kosten en baten kunnen worden uitgedrukt in een monetaire eenheden

TCO (Total cost of ownership)

= de werkelijke kosten van het bezitten van technologische bronnen, met inbegrip van de
oorspronkelijke kosten voor aanschaf en installatie van hardware en software, alsmede
lopende administratiekosten voor hardware en software-upgrades, onderhoud, technische
ondersteuning, opleiding, nut en kosten van onroerend goed voor het uitvoeren en
huisvesting van de technologie.
Beperkingen van financiële modellen voor IT-investeringen
 Drukken de risico's en onzekerheid van hun eigen ramingen van kosten en baten niet uit  
 Kosten en baten niet automatisch bijgewerkt in hetzelfde tijdsbestek.
Kosten zijn vaak up-front en tastbaar
Voordelen zijn doorgaans terug geladen en immaterieel
 Inflatie kan anders van invloed zijn op kosten en baten.
 Immateriële voordelen zijn moeilijk te kwantificeren.
 Technologie kan veranderen in de loop van een project
(WP & 123 vs DOC & XSL)
 Bias naar IT-systemen voor transactionele en kerkelijke vanwege meer meetbare tastbare
voordelen dan MIS, DDS en EIS.
 Beoordeling van individuele IT projecten
 Onvoldoende investeringen in het aanpakken van infrastructuur, nieuwe business-modellen
en ondernemingswijde mogelijkheden

Resultaten van de kapitaal budgettering analyse

Een paar gedachten...
- Zijn alle voordelen berekend?
- Stimuleren we innovatie (=hoog risico)?
- Misschien is de investering nodig voor het overleven van de firma?
- Misschien vraagt de investering een level van service gevraagd door de klanten?
- Wat zijn de concurrenten aan het doen?
- IT investeringen worden gekenmerkt door onomkeerbaarheid in kosten van implementatie
Hoog leren, aanpassing & over te schakelen kosten

Alternatieve methodes voor het evalueren van de IS-investeringen

1) Portfolio Analysis
  Een algemeen inzicht in waar het bedrijf is het maken van IT investeringen
 Op basis van de inventarisatie van alle projecten IS en activa, met inbegrip van
infrastructuur, outsourcingcontracten en licenties
 Rechtverkrijgenden risico- en uitkeringsstelsels profielen IS investeringen
Vier stages
1. Ad hoc (stage zero)
- Besluiten over IT op een ongecoördineerde manier
- Verschillende softwarepakketten van verschillende leveranciers voor dezelfde
bedrijfsprocessen
- Aankoop van software die al in gebruik is
- Complexe telecom-infrastructuur (bijvoorbeeld 50% verlaging van kosten bij
Enterprise Group bij Scoular Co)
2. Defined (stage one)
- Identificeren van het projecten op basis van kosten en baten
- Centrale IT project-database
- Toezicht op de centrale begroting
- Centraal beheer projectbureau
- IT-medewerkers hebben een basiskennis van financiële parameters gebruikt voor het
maken van de investeringsbeslissingen (NHW, ROI, IR)
Echter geen
- Consistentie in organisatie brede overeenstemming
- Links in budgettering cycli
- Deze eigenschap retourneert een feedbacklussen te beoordelen feitelijke
- Worstelen IT PP koppelen aan bedrijfsstrategie wegens het ontbreken van
gemeenschappelijke overtuigingen en normen
3. Managed (stage two)
- Gestandaardiseerd proces van de ITPM
Objectieve projectselectie
Schakel koppelen met business strategie
- Gebruik van de financiële parameters: NPV, ROI, IRR,...
- Jaarlijkse beoordelingen van IT-bestedingen met strategie
- Benchmarking

Echter geen:

- Lopende beoordelingen
- Niet alle projecten zijn gebonden aan een ROI
4. Synchronized (stage three)
- Uitlijning beleggingsportefeuille met business strategie
- Meten van een project waarde door middel van de levenscyclus
- Onkruid uit slecht presterende initiatieven
- Meten van Optiewaarde (gebruik van BSC voor het)
- Beoordeling van de individuele risico's en de portefeuille risico 's
Project risico's: budgetoverschrijdende kosten, vertragingen, acceptatie van de
gebruiksrechtovereenkomst,...
Portefeuille risico's: innovatie: huidige en toekomstige!
 Gevonden uit onderzoek:

- Er is alleen een statistisch significante band tussen terugkeer-op activa (ROA) en een
gesynchroniseerde ITPM proces. (ROA = net income / total assets)
- Er is geen verband tussen de gedefinieerde en beheerde ITPM processen en ROA!
Conclusie: gewoon definiëren en beheren van het ITPM-proces is niet genoeg om
prestaties te verbeteren

Belemmeringen om ITPM te implementeren:

- Metrics and measurement

Measurements of the benefits is a challenge
- Skills
IT Staff lacks basic working knowledge of financial concepts
Frequent staff turnover
Lack of training
- Business Alignment
Gap between IT and business
Business starts projects without consulting IT and IT keeps business leaders technologically
uninformed (type II projects – Infrastructure & Security)
2) Scoring Models
 Een snelle en overtuigende methode om tot een besluit komen op alternatieve systemen
 De belangrijkste uitkomst van een scorende model is niet de score maar
overeenkomstinzake de criteria gebruikt om te beoordelen van een systeem.
 Is het raadzaam om van de scorende model meerdere malente doorlopen, wijzigen van
de criteria en de gewichten, om te zien hoe gevoelig het resultaat is redelijk
veranderingen in de criteria. (example of scoring model = parker & benson)
 Alternatieve methodes voor het evalueren van IS investeringen:
ROI – Return on Investment
Hoge ROI krijgt een hoge score in het model (80%<)
Value acceleration: incomes are faster available
Value restructuring: higher productivity
Value linking: benefits of a project in a business process
appear in other business processes
SM – Strategic Match
CA – Competitive Advantage
Projects that creates CA are positively scored
MI – Management Information
Value Chain (M.Porter)
Projects that supports primary business processes
(core competencies) are positively scored
Customer Value Management
 CR – Competitive Response
De concurrenten volgen
Sustainable Competitive Advantage
Value or Risk
SA – Strategic IS Architecture
IT business Alignment
Define a strategic IT plan
Risk or Value?
Before 2000: RISK
Now: VALUE
POR – Project or Organisational Risk
Can the organisation take the change
POR is negatively scored
DU – Definitional Uncertainty
Requirement Management (BABOK: www.theiiba.org)
Project Scope Management (PMBOK: www.pmi.org)
Reducing “Scope Creep”
TU – Technical Uncertainty
Determine Technological Direction
New technology (high risk) versus proven technology (low risk)
Availability of skills
Need for development (customer design)
IR – Infrastructure Risk
IT Security investments
Business Continuity
Storage Management
Backup and recovery
Bandwidth
 Conclusions
Used for ranking IS projects
Projects need to be well defined
3) Balanced Scorecard for IT
 Initially developed by Kaplan and Norton (1992)
 Performance Management System
 Evaluation of a firm should not be restricted to a traditional financial evaluation.
 Other measures are:
i. Customer satisfaction
ii. Internal processes
iii. Ability to innovate
 Vier perspectieven:
- User Orientation (customer satisfaction)
- Business Contribution (financial)
- Operational Excellence (internal processes)
- Future Orientation (ability to innovate)
 Drie gelaagde structuur
Mission – Objectives – Measures
 Measures:
Outcome measures (KGI – Key Goal Indicators)
- Beschrijving van het resultaat van het proces, d.w.z. meetbare na het feit; een zekere mate van "wat";
de gevolgen van het niet bereiken van het doel van het proces kunnen beschrijven
- Is een indicator van het succes van het proces en de bijdrage van het bedrijfsleven
- Voorbeelden van KGI:
Verhoogde niveau van dienstverlening
 Aantal klanten en kosten per klant geserveerd
Beschikbaarheid van systemen en diensten
Gebrek aan integriteit en vertrouwelijkheid risico 's
Kosten-efficiëntie van processen en operaties
Bevestiging van de betrouwbaarheid en doeltreffendheid
Naleving van ontwikkelingskosten en planning
Kosten-efficiëntie van het proces
Productiviteit van het personeel en moreel
Aantal tijdige wijzigingen in processen en systemen
Verbeterde productiviteit (bijvoorbeeld, levering van waarde per werknemer)
Performance measures (KPI – Key Performance Indicators)
- Zijn van een maatregel van het "hoe" het proces presteert
- Voorspellen van de kans van succes of falen
- Focus op het proces en de afmetingen van het
leren van de gewogen scorekaart worden
uitgedrukt in precieze meetbare termen
- Moet helpen bij de verbetering van het IT-proces

4) Real Options Pricing Models

Alternative methods for evaluating IS investments
- IT projects are phases in a multiphase implementation

 Maakt gebruik van het financiële concept van opties waardering

 Een optie is het recht, maar niet de verplichting, om op te treden op een toekomstige datum.
 Vergelijkbaar met de echte opties, die verleent het recht, maar niet de plicht, om het
verkrijgen van de voordelen die verband houden met bepaalde fysieke activa.
 Technology positioning investment: is dat een eerste uitgaven op het creëert het recht,
maar niet de plicht, om het verkrijgen van de voordelen die zijn gekoppeld aan de verdere
ontwikkeling en implementatie van de technologie.
 Een bedrijf dat de aanvankelijke uitgaven voor het uitstellen beschikt niet over dezelfde
vordering op toekomstige voordelen.
 Assymetrische onthulling van ‘gains’ versus ‘losses’
- Volledige blootstelling van het potentieel van de technologie als toekomstige
gebeurtenissen gunstig voor implementatie aantonen.
- Beperken verliezen aan enkel de plaatsing investering als toekomstige
gebeurtenissen ongunstige bewijzen.
 Implementaties voor hoe investeringen zijn gemanaged
- Management is meer geneigd om te starten van onzekere investeringen daarin,
omdat: Optie waarde > NPV (factor van vier)
- Meer beëindiging van onzekere projecten (escalatie van betrokkenheid bij onrustige
projecten)
 Alhoewel
- Kapitaalinvesteringen kunnen niet worden verhandeld op een markt en verschillen in
waarde op basis van de onderneming.
- Factoren, zoals voorafgaande expertise, bekwame arbeid dwingen,
marktvoorwaarden, en andere factoren zal leiden tot zeer verschillende reële
optiewaarden.
 Waarde van een IT project (real option) is een functie van het volgende:
 - Waarde van het onderliggende actief (contante waarde van verwachte inkomsten)
- Volatiliteit van de waarde van activa (uitoefenprijs)
- Risicovrije rentevoet
- Optie tijd naar volwassenheid (duur van de opschorting van het project)
 ☺IT can deliver (economic) value! (M. Porter)
 ☻However:
- Arme productiviteitsmatch
- Grootte van de organisatie: SME’s vs Corporates
- Veel IS failures

Verander management in IS success and failure

Elke IT investering leidt tot kosten van een organisatorische verandering.

Organisatorische verandering:
- Transformatie van hoe individuën en groepen optreden en de interactie met elkaar
- Nieuwe distributie van kracht en authoriteit
- Weerstand en oppositie

What is a failure?
Een IS mislukking is een resultaat van een menselijk proces

Information Systems Failures

- Best bewaard geheim wereldwijd?
- Veel research voor bijna 40 jaar
1967, Management misinformation systems (Ackoff)
2006, Health information systems: failure, succes and improvisation (Heeks)
- Veel is geweten – weinig is gedaan!
The mythical Man-Month (Brooks)
- Sterk positief perspectief aan de waarde creatie power van IT

Expectation Failure= het onvermogen van een IS een specifieke stakeholdersgroep verwachtingen (K.
Lyytinen & R. Hirschheim, 1987)
Stakeholders: een groep van mensen die delen een pool van waarden die wat de wenselijke functies
van een IS bepalen zijn en hoe ze moeten worden verkregen
- Correspondentie mislukking
- Proces mislukken
- Interactie mislukking

Termination Failure = when all stakeholders has left all support for the system (C. Sauer, 1993)

IS project abandonment wordt gedefinieerd als een verschijnsel dat met de verwachte weigering van
het project vóór de volledige uitvoering ervan (M. Keil, K. Ewusi-Mensah, 2003 betrokken)
Project escalatie (weglopers)
Escalatie van verbintenis

Blowing the whistle on troubled software projects (Keil, 2001)

Mum effect: slecht nieuws is minder vaak verzonden dan goed nieuws
“…me as a little staff auditor, I’m going to the VP and tell him this is a worthless project and he should pull the plug on it? “

“It would have been political suicide… I’ve been the whistle blower once in my life and wound up standing on the
unemployment line…”
Deaf effect: onwil om slecht nieuws te horen
“We were trying to convey the seriousness of the situation… “

“We tried to recommend in many reports that they should stop this system and kill it. But, senior management let it keep
going…”

‘I wrote a lot of reports… They took me out to lunch and said, ‘we really appreciate what you’ve done, but we won’t be
needing you anymore”

Informatie systemin probleem areas

- Design: Ontwerp van het systeem mogelijk niet vastleggen van essentiële zakelijke
vereisten of organisatorische prestaties verbeteren. Informatie niet tijdig kan
worden: informatie is mogelijk in een indeling die is moeilijk te begrijpen of het
hebben van een slechte gebruikersinterface.
- Gegevens: De gegevens in het systeem wellicht een hoge mate van inconsistentie of
onnauwkeurigheid, ontoegankelijk of onvolledig kan zijn.
- Kosten: Sommige systemen functioneren vrij, maar hun kosten te implementeren en
uitvoeren op basis van de productie mogelijk manier over de begroting.
- Operaties: Het systeem werkt niet goed of breekt af en informatie wordt niet
verstrekt in een tijdige en efficiënte wijze.
De responstijd van het systeem is te lang.
Operaties problemen kunnen worden toegeschreven aan de technische functies, maar de
meeste stam van organisatorische factoren.

Change management en het concept van implementatie

 Implementatie: alle organisatorische activiteiten werken aan de goedkeuring, het beheer en
de routine van een nieuw systeem change agent
-> De systeem analyst is the change agent
 De systeemanalist die ontwikkelt technische oplossingen en herdefinieert de configuraties,
interacties, baan activiteiten en machtsverhoudingen van verschillende organisatie-groepen
 Fungeert als katalysator voor de gehele wijzigen proces en is
verantwoordelijk voor ervoor te zorgen dat alle betrokken
partijen de wijzigingen gemaakt door een nieuw systeem
aanvaarden

Oorzaken van implementatie success and failure

Gebruikers Involvement and Influence:
Als gebruikers sterk bij het ontwerp van de systemen betrokken zijn,
hebben ze meer mogelijkheden om het systeem volgens hun
prioriteiten en bedrijfsvereisten schimmel en controle van het
resultaat.
Betrokken gebruikers hebben meer kans om positief te reageren op de voltooide systeem.
Technological Acceptance Model (TAM) (F.Davis)

User-Designer Communications Gap:

Gebruikers kunnen hebben beperkte
begrip van andere problemen en
oplossingen.

Management Support and Commitment:

Inzet van het beheer aan een project IS meestal resulteert in een meer positieve perceptie en
acceptatie door gebruikers en medewerkers van de technische diensten.

Beheer steun zorgt er ook voor dat een project systemen krijgt voldoende middelen en middelen om
succesvol te zijn

Alle wijzigingen in de werkwijze en procedures en elke organisatie-herschikking die is gekoppeld aan

een nieuw systeem afhankelijk van beheer back-ups maken.

Level of Complexity and Risk:

De omvang van het project risico wordt beïnvloed door:

Projectgrootte
Projectstructuur
Niveau van technische expertise van het team van informatie systemen

Controlling Risk Factors

- Studie van Schmidt, Lyytinen, Keil & Cule (2001)
- Zie spreadsheet

Outsourced information IS failure

IS Outsourcing Project Management Outsourcing (Lacity & Hirschheim)
= outsourcing voor een specifiek project of een deel van IS werk.

gebruik van leveranciers voor het ontwikkelen van een nieuw systeem, ondersteuning van
een bestaande toepassing...

In deze gevallen is de leverancier verantwoordelijk voor het beheer en de voltooiing van het werk
De instelling van de principal-Agent
Principal= customer /determines the work
Agent= contractor : ISV (Independent Software Vendor) of ERP Implementor/undertakes the work
Contract

Theorie van de principal-Agent: beperkingen

Rationeel gedrag & verwachtingen voor beide partijen (begrensde
rationaliteit)
Eigenbelang van partijen (doel conflict tussen partijen)
Resultaat heeft gevolgen voor de winst en het succes van de
opdrachtgever
Uitkomst is slechts gedeeltelijk een functie van gedragingen van
Agent (risico van afkeer / risk neutraal)
Agent heeft discretionaire vrijheid als gevolg van asymmetrische
informatie
- ex-ante = onzekerheden voor Principal (Adverse selectie)
- ex-post = nadelen voor Principal (Moral Hazard)

De theorie van de principal-Agent voor het en KMO's?

KMO-Principal is minder goed geïnformeerde daarop dan ISV-Agent
KMO-Principal wordt geconfronteerd met de hoge kosten van de controle
KMO-Principal wordt beperkt in zijn vermogen om te controleren en beoordelen de input en de
output van de contractant.
Ontbrekende statistieken en maatregelen voor programmeurs productiviteit en resultaten

Enkele voorbeelden uit het echte leven gevallen: (Moral Hazard)

-Verborgen kenmerken
Vaardigheden te ontwikkelen en aanpassen van schermen in een ERP-pakket
-Verborgen intentie
Agent wil gebruik maken van de op maat gemaakte software met het oog op de ontwikkeling van een
softwarepakket
Agent werkt op twee parallelle projecten
-Verborgen actie
Agent is het corrigeren van software fouten tijdens factureerbare uren
Agent is het spelen van computerspelletjes tijdens de werkuren

Principal-Agent Theory
1. Situatie van complete informatie
When the P has information to verify A behavior, then A is more likely to behave in the
interests of the P.
 Best solution = behavior based contract (reward is outcome independent)
2. Situatie van incomplete informatie
when the contract between the P and A is outcome based, then A is more likely to behave in
the interests of the principal.
 Second best solution= outcome-based contract (reward is outcome dependent)

Prospect Theory (Kahneman & Tversky)

Bij het kiezen van de winsten: mensen zijn risico afkerig (concaaf)
Bij het kiezen van verliezen: mensen zijn op zoek naar risico(convex)
Behalve wanneer de waarschijnlijkheid van het winnen of verliezen
klein is
- Reflectivity principle
- also known as the certainty effect
- People favors risk aversion in the domain of gains and risk seeking in the domain of losses

Een besluit over een gok (kans) is een proces van twee fase, bestaande uit:

- een bewerken of framing fase:

identieke informatie is bewerkten (vaak een eenvoudiger
weergave)
- een evaluatiefase:
het besluit over de hoogste "waarde" genomen

Application in IT Outsourcing:
Extreme positieve framing van voorstel
Directe voordelen benadrukken
Geen risico!
Geen melding van verandermanagement
Ontkennen het TCO-concept (verkoopt hardware, licenties, en.. .consultancy
Contracten voor vaste prijs
Ontbreken van de vereiste beheer

Aansprakelijkheid van ISV! (zelfs precontractuele aansprakelijkheid!)

Hoofdstuk 12 - Enterprise Architecture

What is an enterprise?
Elke organisatie (onderneming, liefdadigheid, regering, departement, Bureau...)
Een gezamenlijke collectie van sub organisaties met een gemeenschappelijke reeks doelstellingen

What is architecture?
I) De complexe of zorgvuldig ontworpen structuur van iets.
 II) Een beschrijving van de structuur (componenten) en gedrag (processen) van een
systeem.
III) De activiteit nodig voor de productie van een dergelijke beschrijving

What is enterprise architecture?

 is een ontologie dat een gestructureerde manier weergeeft en definiëring van een
ondernemingen biedt
 Ontologie: het deel van de filosofie die zich bezighoudt met wat het betekent om het
bestaan
Of
een formele vertegenwoordiging van de kennis door een verzameling concepten binnen een
domein en de relaties tussen die concepten
 Documentatie met een beschrijving van de structuur en het gedrag van een onderneming
(met inbegrip van de informatiesystemen).
 Een proces voor het beschrijven van een onderneming (met inbegrip van de
informatiesystemen) vervolgens plannen en bestuur wijzigingen ter verbetering van de
integriteit en de flexibiliteit van de onderneming.
 -Reeks van modellen en documenten
-Grafische en tekstuele artefacten
-Diagrammen en symbolen
-Definities en omschrijvingen
-Beschrijft meerdere domeinen van het platform
-Worden veel belanghebbenden weergaven beschreven
-Hiermee definieert u relaties tussen hen

Waarom enterprise architecture?

Twintig jaar geleden, werd een nieuw veld die al snel bekend kwam te staan als
ondernemingsarchitectuur geboren. Het veld begon twee problemen aan te pakken:

1) Complexiteit van het systeem — organisaties waren geld meer en meer het bouwsystemen
2) Slechte zakelijke uitlijning — organisaties waren het vinden meer en meer moeilijk te houden
die steeds duurder IT-systemen afgestemd op de bedrijfsbehoefte.
 Verbeteren van de relaties tussen IT en de business
 Versterken het begrip van de bedrijfsstrategie
 Maken van een proces voor continu IT / business uitlijning.
 Verbeter IT agility ter ondersteuning van zakelijke veranderingen
 Bedrijfswaarde maken vanuit IT

Framework for enterprise architecture

 Waarom dit doen op ondernemingsniveau?
- Te overwinnen godsdienstoorlogen betreffende technologie keuzes binnen
projecten.
- Om te zorgen voor consistente en gedisciplineerd gebruik van technologie
- Verminderen van de kachelpijp oplossingen & integratie complexiteit verminderen.
 Grafische weergave van de "echte wereld"
 Meerdere domeinen van het platform
-Gegevens
-Bedrijfsproces
-Technische
 -Toepassing
-Organisatie
 Veel opvattingen van de belanghebbenden
-Beheer
-Ontwerper
-Bouwer
-Gebruikersgemeenschappen
 Vele niveaus van model
Conceptuele logische fysieke
 Vele artefacten en relaties
 Ondersteund door beschrijvende tekst
 Beheerst door het platform beginselen en normen
 Business centered

The enterprise view

Een perspectief van de onderneming identificeert het totaalbeeld relaties & interdependenties juiste
optimalisering en suboptimisation beslissingen te nemen
- Kijk naar "het geheel," niet de onderdelen
- Verder kijken dan de smalle en beperkte views
- Kijk voor context van de top

The quality of all IT decisions is dependent on the enterprise view

Enterprise architecture and construction architecture?

- CA deelt een gemeenschappelijk referentiekader (bijvoorbeeld 'kamer', 'balkon',
'dak'...) de relaties en functies zijn ook bekend (bijvoorbeeld kamers zijn verbonden
met andere kamers via deuren)
- Vergemakkelijkt het platform

History of frameworks for enterprise architecture

 Het gebied dat nu bekend staat als ondernemingsarchitectuur ongeveer 30 jaar geleden voor
het eerst kwam.
 In 1987 schreef J.A. Zachman een artikel getiteld "A Framework voor informatie systemen-
architectuur" in de IBM Systems Journal.
 Zachman oorspronkelijk beschreven als architecturale informatiestructuur systemen, maar
het was al snel omgedoopt tot enterprise-architectuur kader.
 Fysica en engineering principes van toepassing op de onderneming als geheel
 Hulpmiddel voor engineering en manufacturing bedrijven
Zachman framework for enterprise architecture
een logische structuur voor de indeling en het organiseren van de beschrijvende representaties van
een onderneming in verschillende afmetingen en elke dimensie kan worden waargenomen in
verschillende perspectieven.

6 x 6 matrix

ZACHMAN
 The columns (illustreren van verschillende beschrijvingen van een onderneming vanuit een
bepaald perspectief.) contains the primitive interrogatives
(what, how, where, who, when and why) could be seen as DIMENSIONS:
- What – Data
Deze onvervragers is over de set van dingen die de onderneming moet beheren of
bijhouden
- How – function
Deze vragend is over hoe de werkzaamheden en de processen worden ontworpen en
uitgevoerd binnen de onderneming;
- Where – network
Deze onvervragers gaat over locaties en afstanden
- Who – people
Deze onvervragers is over de rollen en verantwoordelijkheden;
- When – time
Deze vragend is over wijzigingen met betrekking tot tijd. Traditioneel, organisaties
zijn gevestigd in de exacte geografische ligging (met betrekking tot de waar
vragende) en time zone;
- Why – motivation
Deze vragend is over motivaties die rijden van organisatorisch gedrag, zorgen en
besluitvorming.
 Rows - Één aspect van de onderneming van boven naar beneden vanuit verschillende
perspectieven. De rijen vertegenwoordigt de omvorming van een abstract begrip tot een
concreet (reëler) concept via verschillende perspectieven geëtiketteerd als
- Scope – executive perspective
- Enterprise – Business Management Perspective
- System (IS functionality) – Architect Perspective
- Technology (Physical design) – Engineer Perspective
- Detailed representations – Technician Perspective
- Functioning enterprise – Enterprise perspective
 De cellen gevormd door het snijpunt tussen de twee-as zijn de kader-classificaties

ZF zal vormen van de totale set van beschrijvende representaties die relevant en belangrijk
voor het beschrijven van een onderneming in het beheer van het bedrijf en de ontwikkeling
van de informatiesystemen

ZACHMAN ROW 1
What = the DATA dimension - What is out of scope
How = the FUNCTION dimension - List of processes + defining context for processes of other
perspectives
Where = the NETWORK dimension – defining location context
Who = the PEOPLE dimension – defining the target groups
When = the TIME dimension - List of events
Why = the MOTIVATION dimension – List of objectives, strategies, critical success factors

Binnenkant van elk van de activiteiten, zes sub activiteiten (namens de zes interrogatives voor elk
ander perspectief) moeten worden gedaan met betrekking tot de vervulling van de cellen van elke rij,
wat resulteert in de ZF-deliverables

ZACHMAN: de regels
Regel 1: de colums hebben geen ordening: De kolommen zijn uitwisselbaar, maar niet kan worden
verminderd of gemaakt

Regel 2 elke kolom heeft een eenvoudig generieke model: voor elke kolom kunt hebben eigen
metamodel

Regel 3 het basismodel van elke kolom uniek moet zijn: het basismodel van elke kolom, de relatie-
objecten en de structuur van het is uniek. Elk object relatie is onderling afhankelijk zijn, maar de
doelstelling van de vertegenwoordiging is uniek.

Regel 4 elke rij bevat een afzonderlijke, unieke perspectief: elke rij beschrijft de weergave van een
bepaalde business group en is uniek voor het. Alle rijen zijn gewoonlijk aanwezig in meest
hiërarchische organisaties.

Regel 5 elke cel is uniek: voorbeeld: A2 vertegenwoordigt business uitgangen aangezien zij
vertegenwoordigen wat zijn uiteindelijk worden geconstrueerd.

Regel 6 de samengestelde of integratie van alle modellen van de cel in een rij vormt een compleet
model vanuit het perspectief van die rij: om dezelfde reden als voor rijen en kolommen niet toe te
voegen, wijzigen van de namen kan veranderen de fundamentele logische structuur van het kader.

Regel 7 de logica is relationele tussen twee exemplaren van dezelfde entiteit

ZACHMAN (summary)
 "Reference model" van het platform kaders
 Ondersteunt alle domeinen die het platform (kolom)
 Ondersteunt meerdere perspectieven (rij)
 Ondersteunt meerdere weergaven van de belanghebbenden
 Niet prescriptief over meerdere modellen methoden
 Maakt gebruik van bestaande (oudere) modellen
 Stelt hergebruik van model artefacten
 Laat een gemeenschappelijke woordenlijst voor het en mensen uit het bedrijfsleven
"Het systeem is de onderneming" [v. J Zachman]

ZACHMAN’S FRAMEWORK
Sterktes:
- Een uitgebreide taxonomie voor het beschrijven van de onderneming.
Zwakke punten:
- Geeft ons geen stapsgewijze proces voor het maken van een nieuwe architectuur.
- Niet geven zelfs ons veel hulp bij de besluitvorming als de toekomstige architectuur we creëren de
beste architectuur mogelijk is.
- Geeft ons niet een aanpak om te laten zien van een behoefte aan een toekomstige architectuur.

Hoofdstuk 13 - BPM
Hoofdstuk 14 – Netwerk aanvallen en security
(afdrukken apart doc van gastles Len Lemeire)