Professional Documents
Culture Documents
M T R U O N G O A I H O C KINH TE Q U O C D A N
7593
G I A O T R I N H
N H A XUAT B A N
T H O N G KE
TRTJ6NG D A I HOC K I N H TE QUOC D A N
G I A O T R i N H
WtS**tf*OTJtTj]
» T,
Ik-
I%•
N H A XUAT B A N T H O N G KE
HA NOI - 2005
TK-2005
Sii ton tai vd phat trien cua cdc doanh nghiep trong nen
kinh te thi triidng phu thuoc vao rat nhieu nhan to nhii mdi
trtidng kinh doanh, trinh dp qudn ly cua cdc nhd doanh
nghiep, dac biet Id trinh dp qudn ly tdi chinh. Nhiing kien
thUc mdi ve qudn ly tai chinh doanh nghiep trong nen kinh te
thi trUdng Id mot trong nhiing npi dung quan trong trong
chUdng trinh dao tao sinh vien cdc trUdng dai hoc kinh te'vd
cung Id mot doi hoi bUc thiet ddi vdi cdc nhd qudn ly doanh
nghiep Viet Nam hien nay. Do vay, nam 1998, Khoa Ngan
hang - Tdi chinh, Trtidng Dai hoc Kinh te Quoc ddn da xuat
bdn Gido trinh Tdi chinh doanh nghiep do PGS. TS. Li/u
Thi Hiidng lam chu bien.
Trong gido trinh, cdc tdc gid tiep can vdn de theo mot
cdch khac so vdi cdc cdch tiep can thong thtfdng ve tai chinh
doanh nghiep. Tii mot tam nhin tong quat ve tai chinh doanh
nghiep, cdc tdc gid dd trinh bay npi dung vd phiidng phap
phan tich tai chinh doanh nghiep, phat hien nhiing vdn de
cdn phdi gidi quyet lien quan den tiing npi dung cua hoat
dong tdi chinh doanh nghiep.
Cuon Gido trinh tdi chinh doanh nghiep tdi bdn ldn nay
da ke thiia cudn gido trinh dd xuat ban triidc ddy, ngoai ra
tap the tdc gid da tien hanh bo sung nhieu noi dung quan
trong trong tdi chinh doanh nghiep nhti: doanh thu, chi phi
vd ldi nhuan cua doanh nghiep; qudn ly tdi sdn trong doanh
nghiep; vdn de ve tdi cau true doanh nghiep tren gidc do tai
chinh. Npi dung cdc chtidng trong gido trinh dtidc bd sung,
sap xep mot cdch logic, tong hop vd khoa hoc hdn.
Ket cau Gido trinh tdi chinh doanh nghiep tdi bdn ldn
nay bao gom 10 chtidng:
Chitting 1: Tdng quan ve tai chinh doanh nghiep
T a i c h i n h d o a n h n g h i e p la g i v a v a i t r o cua q u a n l y t a i
c h i n h t r o n g d o a n h n g h i e p q u a n t r o n g n h u t h e nao? M u c t i e u
c u a q u a n l y t a i c h i n h l a gi? H o a t dong t a i c h i n h d o a n h
n g h i e p k h o n g t h e t a c h r d i cac q u a n he t r a o doi t o n t a i g i u a
cac d o a n h n g h i e p , cac d d n v i k i n h te, do do, k h o n g t h e x e m
x e t t a i c h i n h ciia cac d o a n h n g h i e p n e u k h o n g d a t c h u n g
t r o n g m o t m o i t r U d n g n h a t d i n h . Do l a n h i i n g v a n de t r o n g
t a m c a n dUdc l a m r o trUdc k h i n g h i e n c u u t a i c h i n h doanh
n g h i e p v a q u a n l y t a i c h i n h doanh n g h i e p . D a y c u n g c h i n h l a
n h i i n g n o i d u n g c h u y e u dUdc de cap t r o n g chUdng n a y .
1.1. D o a n h n g h i e p
1.1.1. Khdi niem vd phan loai
D o a n h n g h i e p l a c h u t h e k i n h te doc l a p , co t u each p h a p
n h a n , h o a t dong k i n h doanh t r e n t h i t r U d n g n h a m l a m t a n g
gia t r i cua c h u so" h i i u .
D o a n h n g h i e p l a m o t each t h t i c to chiic h o a t dong k i n h te
cua n h i e u ca n h a n . Co n h i e \ i h o a t dong k i n h te c h i co t h e
t h i i c h i e n dUdc b d i cac doanh n g h i e p c h i i k h o n g p h a i cac ca
nhan.
O V i e t N a m , theo L u a t d o a n h nghiep: D o a n h n g h i e p l a
to chiic k i n h t § ' co t e n r i e n g , co t a i san, co t r u scl giao dich o n
Congty
C o n g t y l a l o a i h i n h d o a n h n g h i e p ma d do co sU ke't hdp
ba l o a i l d i i c h : cac co dong (chu sd h i i u ) , cua h o i dong q u a n t r i
v a cua cac n h a q u a n l y . Theo t r u y e n t h d n g , co dong k i e m
soat t o a n bo p h U d n g h u d n g , c h i n h sach v a h o a t dong ciia
cong t y . Co dong b a u n e n h o i dong q u a n t r i , sau do h o i dong
q u a n t r i l i i a c h o n b a n q u a n l y . Cac n h a q u a n l y q u a n l y h o a t
dong cua cong t y theo each t h t i c m a n g l a i l d i i c h t o t n h a t cho
co dong. Viec t a c h r d i q u y e n sd h i i u k h o i cac n h a q u a n l y
m a n g l a i cho cong t y cac Uu t h e so v d i k i n h d o a n h ca t h e va
gop v o n :
1. Q u y e n sd h i i u co t h e de dang c h u y e n cho co dong m d i .
2. S i i t o n t a i ciia cong t y k h o n g p h u thuoc vao s i i t h a y
doi so' lUdng co dong.
3. T r a c h n h i e m ciia co dong c h i g i d i h a n d p h a n v d n m a
co dong gop vao cong t y ( t r a c h n h i e m h i i u h a n ) .
M o i l o a i h i n h d o a n h n g h i e p co n h i i n g Uu, nhUdc d i e m
D e d a t dUdc m i l e d o a n h l d i m o n g m u d n , d o a n h nghiep
c a n p h a i cd n h i i n g q u y e t d j n h ve to c h i i c h o a t dong san xuat
v a v a n h a n h q u a t r i n h t r a o ddi. M o i q u y e t d i n h deu p h a i gan
k e t v d i m o i t r U d n g x u n g q u a n h . Bao q u a n h d o a n h n g h i e p la
m o t m o i t r U d n g k i n h t e - x a h o i p h i i c t a p v a l u o n b i e n dong.
Co t h e k e den m o t sd' y e u td' k h a c h q u a n tac dong t r i i c tiep t 6 i
h o a t dong cua d o a n h n g h i e p .
D o a n h n g h i e p l u o n p h a i doi d a u v d i cong n g h e . S i i phat
t r i e n cua cong n g h e l a m o t y e u to' gop p h i n t h a y d o i phUdng
t h i i c san x u a t , tao r a n h i e u k y t h u a t m d i d i n d e n n h i i n g
t h a y ddi m a n h me t r o n g q u a n l y t a i c h i n h d o a n h n g h i e p .
D o a n h n g h i e p l a d d i tUdng q u a n l y cua N h a nUdc. S i i
t h a t c h a t h a y n d i l d n g h o a t dong ciia d o a n h n g h i e p dUdc dieu
c h i n h b a n g l u a t v a cac v a n b a n q u y p h a m p h a p l u a t , b a n g cd
che q u a n l y t a i c h i n h .
D o a n h n g h i e p t r o n g n e n k i n h te t h i t r U d n g p h a i d i i t i n h
dUdc kha. n a n g x a y r a r u i ro, dac b i e t l a r u i r o t a i c h i n h de co
each i i n g pho k i p t h d i v a d i i n g d a n . D o a n h n g h i e p , v d i siic ep
ciia t h i t r U d n g c a n h t r a n h , p h a i c h u y e n d a n t i i c h i e n hide
t r o n g c u n g cd d i e n sang c h i e n hide t r o n g c a u h i e n d a i . N h i i n g
doi h d i ve chat l u d n g , m a u ma, gia ca h a n g hoa, ve c h a t
T a i c h i n h d o a n h n g h i e p dUdc h i e u l a n h i i n g q u a n he gia
t r i g i i i a d o a n h n g h i e p v d i cac c h u t h e t r o n g n e n k i n h te. Cac
q u a n he t a i c h i n h d o a n h n g h i e p c h u y e u bao gdm:
1 I
D a y la q u a n he g i i i a cac bo p h a n s a n x u a t - k i n h doanh,
giQa cd d d n g v a ngUdi q u a n l y , g i i i a cd d d n g v a c h u n d , giiia
q u y e n s i i d u n g vd'n v a q u y e n sd h i i u vd'n. Cac m d i q u a n he
n a y dUdc t h e h i e n t h o n g q u a h a n g l o a t c h i n h sach c i i a doanh
n g h i e p n h U : c h i n h sach cd t i i c ( p h a n p h d i t h u n h a p ) , c h i n h
sach d d u t u , c h i n h sach ve cd c a u v d n , c h i p h i v.v...
1.3. Cof so? tai chinh doanh nghiep va cac dong tien
M o t d o a n h n g h i e p , mud'n t i e n h a n h h o a t ddng s a n x u a t -
k i n h d o a n h , c a n p h a i cd m o t lUdng t a i s a n p h a n a n h b e n t a i
san ciia B a n g c a n dd'i k e t o a n . Ne'u n h U t o a n bd t a i s a n do
doanh n g h i e p n a m g i i i dUdc d a n h g i a t a i m o t t h d i d i e m n h a t
d i n h t h i sU v a n ddng cua c h u n g - k e t qua ciia qua t r i n h t r a o
ddi - c h i cd t h e dUdc xac d j n h cho m o t t h d i k y n h a t d j n h v a
dUdc p h a n a n h t r e n Bao cao k e t q u a k i n h d o a n h . Q u a t r i n h
12
.13'
1r
1
t
Dong vat chat d*i ra Dong tien di vao (nhap quy)
San xuat, chuyen hda la mot qua trinh cdng nghe. Mot
m a t , n d dUdc dac t r t i n g b d i t h d i g i a n c h u y e n h d a h a n g hda va
dich v u , m a t khac, n d dUdc dac t r U n g b d i cac y e i i to' c a n t h i e t
cho sU v a n h a n h - do l a t u l i e u lao d d n g v a stic lao dong. Qua
t r i n h cdng n g h e n a y cd tac d u n g q u y e t d j n h t d i cd ca'u vd'n va
h o a t dong t r a o d d i cua d o a n h n g h i e p .
D o a n h n g h i e p thUc h i e n h o a t d d n g t r a o d d i hoac v d i t h i
t r t i d n g c u n g cap h a n g hoa, d j c h v u d a u vao hoac v d i t h i
t r t i d n g p h a n p h d i , t i e u t h u h a n g hoa, d j c h v u d a u r a v a t u y
thuoc vao t i n h chat h o a t d o n g s a n x u a t - k i n h d o a n h cua
doanh n g h i e p . Cac q u a n he t a i c h i n h cua d o a n h n g h i e p dtidc
p h a t s i n h t t i c h i n h qua t r i n h t r a o d d i do. Q u a t r i n h nay
q u y e t d j n h sU v a n h a n h cua s a n xua't v a l a m t h a y d d i cd cau
v d h cua d o a n h n g h i e p . P h a n t i c h cac q u a n he t a i c h i n h cua
doanh n g h i e p c a n dUa t r e n h a i k h a i n i e m c a n b a n l a d d n g v a
14
t r t i cua m d i d o a n h n g h i e p b i p h a v d . T r a n g t h a i can b a n g n a y
dtidc l a p l a i t h d n g q u a viec tao r a m o t t a i san t a i c h i n h ttic la
D a y l a ddng t i e n p h a t s i n h t t i cac n g h i e p v u t a i c h i n h
t h u a n tuy: K i n h doanh tien, k i n h doanh chiing khoan.
N h U v a y , sti r a ddi, v a n h a n h v a p h a t t r i e n cua doanh
n g h i e p l a m p h a t s i n h m o t he t h d n g cac ddng h a n g hoa;, dich
v u v a cac ddng t i e n , c h i i n g t h t i d n g x u y e n l a m t h a y d d i k h d i
h i d n g , cd ca'u t a i san t h i i c v a t a i s a n t a i c h i n h ( t r a i q u y e n va
nd) ciia d o a n h n g h i e p .
Cac q u a n he t a i c h i n h d o a n h n g h i e p dUdc t h e h i e n t r o n g
ca qua t r i n h san xua't - k i n h d o a n h ciia d o a n h n g h i e p .
H I
1.5. M u c t i e u q u a n l y t a i c h i n h d o a n h n g h i e p
M d t d o a n h n g h i e p t o n t a i va p h a t t r i e n v i n h i e u muc t i e u
I !
Q u a n l y t a i c h i n h l u d n l u d n g i t i m o t v j t r i t r o n g yeii
t r o n g h o a t dong q u a n l y cua d o a n h n g h i e p , n d q u y e t d j n h
t i n h doc l a p , sU t h a n h b a i cua d o a n h n g h i e p t r o n g q u a t r i n h
k i n h doanh. Dac b i e t t r o n g x u t h e h d i n h a p k h u vUc v a qud'c
te, t r o n g d i e u k i e n c a n h t r a n h d a n g d i l n r a khd'c l i e t t r e n
p h a m v i t o a n t h e gidi, q u a n l y t a i c h i n h t r d n e n q u a n t r o n g
h d n bao gid het. B a t k y a i l i e n k e t , hdp tac v d i d o a n h n g h i e p
c u n g se dtidc h u d n g l d i ne'u n h t i q u a n l y t a i c h i n h cua d o a n h
n g h i e p cd h i e u qua, ngtidc l a i , ho se b i t h u a t h i e t k h i q u a n l y
t a i c h i n h k e m h i e u qua.
1.7. N g u y § n t a c q u a n l y t a i c h i n h d o a n h n g h i e p
H o a t dong t a i c h i n h ciia d o a n h n g h i e p d u n h d h a y ldn
c a n b a n la g i d n g n h a u n e n n g u y e n tdc q u a n l y t a i c h i n h deu
cd t h e ap d u n g c h u n g cho cac l o a i h i n h d o a n h n g h i e p . T u y
n h i e n , gitia cac d o a n h n g h i e p k h a c n h a u c u n g cd sU k h a c biet
n h a t d j n h n e n k h i ap d u n g n g u y e n tdc q u a n l y t a i c h i n h p h a i
g a n v d i n h t i n g d i e u k i e n cu t h e .
N g u y e n tac q u a n t r o n g dd'i v d i n h a q u a n l y t a i c h i n h
k h d n g c h i l a d a n h gia cac ddng t i e n m a d t i a n dem l a i m a cdn
l a tao r a cac ddng t i e n , ttic la t i m k i e m cac d t i a n s i n h l d i .
T r o n g t h i t r U d n g c a n h t r a n h , n h a d a u t t i k h o co the k i e m
dtidc n h i e u l d i n h u a n t r o n g m d t t h d i g i a n dai, k h d cd the t i m
k i e m dUdc n h i e u d u a n td't. Mud'n vay, can p h a i biet cac d i i
a n s i n h l d i t o n t a i n h U t h e nao v a d d a u t r o n g mdi t r t i d n g
c a n h t r a n h . T i e p den, k h i d a u t u , n h a d a u t u p h a i biet l a m
g i a m t i n h c a n h t r a n h c i i a t h i t r U d n g t h d n g qua viec tao r a
23
* Gan ket lai ich cua ngudi qudn ly vdi lai ich cua
co dong
N h a q u a n l y t a i c h i n h c h i u t r a c h n h i e m p h a n tich, ke
hoach hda t a i c h i n h , q u a n l y n g a n quy, c h i t i e u cho d a u t t i va
k i e m soat. Do do, n h a q u a n l y t a i c h i n h t h U d n g g i i i d j a v i cao
t r o n g cd cau t d chtic ciia d o a n h n g h i e p v a t h a m q u y e n t a i
c h i n h i t k h i dUdc p h a n q u y e n hoac u y q u y e n cho cap dudi.
N h a q u a n l y t a i c h i n h c h i u t r a c h n h i e m d i e u h a n h hoat
ddng t d i c h i n h va t h u d n g d u a r a cac q u y e t d i n h t a i c h i n h
t r e n cd sd cac nghiep v u t a i c h i n h t h U d n g n g a y do cac n h a n
v i e n cap t h a p h d n p h u t r a c h . Cac quyet d j n h v a hoat ddng
cua n h a q u a n l y t a i c h i n h deu n h a m vao cac muc t i e u ciia
d o a n h nghiep: D d la sU t o n t a i v a p h a t t r i e n cua doanh
25
t§f'
C a u hoi on tap
5. N d i d u n g cd b a n ve q u a n l y t a i c h i n h d o a n h nghiep?
6. N h a n x e t ve cd che q u a n l y t a i c h i n h dd'i v d i cac doanh
nghiep Viet N a m h i e n nay.
7. N g u y e n tac q u a n l y t a i c h i n h d o a n h nghiep? L i e n he
t h i i c t i l n Viet N a m .
P h a n t i c h t a i c h i n h chide cac n h a q u a n l y b a t d a u c h u y
t i i cud'i t h e k y X I X . T i i d a u t h e k y X X den nay, p h a n t i c h t a i
c h i n h t h i i c sti dtidc p h a t t r i e n v a dtidc c h u t r o n g h d n bao gid
h e t b d i n h u c a u q u a n l y d o a n h n g h i e p co h i e u qua n g a y cang
t a n g , s t i p h a t t r i e n m a n h m e cua he t h d n g t a i c h i n h , sti p h a t
t r i e n c u a cac t a p d o a n k i n h d o a n h v a k h a n a n g sti d u n g r o n g
r a i c d n g n g h e t h d n g t i n . N g h i e n ctiu p h a n t i c h t a i c h i n h l a
k h a u q u a n t r o n g t r o n g q u a n l y d o a n h nghiep. Valy, p h a n t i c h
t a i c h i n h l a gi? C h u t h e nao c a n p h a n t i c h t a i chinh? N d i
d u n g p h a n t i c h v a sti d u n g p h t i d n g p h a p p h a n t i c h n h t i t h e
nao? D d l a n h t i n g n d i d u n g cd b a n dUdc de cap t r o n g chtidng
nay.
2.1. M u c tieu p h a n t i c h t a i c h i n h
2.1.1. Phan tich tdi chinh ddi vdi nhd qudn tri
2.1.2. Phan tich tdi chinh doi vdi nhd ddu tit
N h a d a u t t i can b i e t t i n h h i n h t h u n h a p cua c h u sd h t i u -
l d i ttic cd p h a n v a gia t r i t a n g t h e m ciia v d n d a u t u . H o q u a n
t a m t d i p h a n t i c h t a i c h i n h de n h a n b i e t k h a n a n g s i n h l a i
cua doanh nghiep. D d l a m d t t r o n g n h t i n g c a n c t i g i u p ho r a
q u y e t d i n h bd v d n vao d o a n h n g h i e p h a y k h d n g ?
2.1.3. Phan tich tdi chinh ddi vdi ngudi cho vay
N g t i d i cho v a y p h a n t i c h t a i c h i n h de n h a n b i e t k h a n a n g
v a y v a t r a n d cua k h a c h h a n g . C h a n g h a n , de q u y e t d j n h cho
vay, m o t t r o n g n h t i n g v a n de m a ngUdi cho v a y c d n x e m x e t
la doanh n g h i e p t h t i c sti cd n h u cdu v a y h a y k h d n g ? K h a
n a n g t r a nd cua doanh n g h i e p n h U t h e nao?
Ngoai ra, phan tich t a i chinh cung r a t can t h i e t ddi v d i
30
Chuan bi va xu" ly cac nguon Ap dung cac cdng cu phan tich tai
thdng tin: chinh
+ Thdng tin ke toan noi bo + Xii ly thdng tin ke toan
+ Thong tin khac tu" ben ngoai + Tmh toan cac chi sd
+ Tap hdp cac bang bieu
2.2. Thu thap thdng tin svt dung trong phan tich tai
chinh
T r o n g p h a n t i c h t a i c h i n h , n h a p h a n t i c h p h a i t h u thap,
sti d u n g m o i n g u o n t h d n g t i n : T t i n h t i n g t h d n g t i n n o i bo
d o a n h n g h i e p den n h t i n g t h d n g t i n b e n n g o a i d o a n h nghiep,
t t i t h d n g t i n sd l t i d n g den t h d n g t i n gia t r i . N h t i n g t h d n g t i n
do deu g i i i p cho n h a p h a n t i c h cd t h e dtia r a dtidc n h t i n g
n h a n xet, k e t l u a n t i n h t e v a t h i c h dang.
T r o n g n h t i n g thdng t i n ben ngoai, can l u u y t h u thap
nhting thdng t i n chung (thdng t i n lien q u a n den t r a n g t h a i
n l n k i n h te, cd h d i k i n h doanh, c h i n h sach t h u e , l a i suat),
t h d n g t i n ve n g a n h k i n h d o a n h ( t h d n g t i n l i e n q u a n den v i t r i
32
B a n g c a n d d i k e t o a n l a m d t bao cao t a i c h i n h m d t a t i n h
t r a n g t a i c h i n h cua m d t d o a n h n g h i e p t a i m d t t h d i d i e m n h a t
d i n h n a o dd. D a y l a m d t bao cao t a i c h i n h cd y n g h i a r a t q u a n
t r o n g d d i v d i m o i d d i tUdng cd q u a n he sd h t i u , q u a n he k i n h
d o a n h v a q u a n he q u a n l y v d i doanh nghiep. T h d n g thUdng,
B a n g c a n ddi k e t o a n dUdc t r i n h b a y dtidi dang b a n g can ddi
sd' d t i cac t a i k h o a n k e t o a n : M d t b e n p h a n a n h t a i san v a
1 1
M d t t h d n g t i n k h d n g k e m p h a n q u a n t r o n g dUdc su" d u n g
t r o n g p h a n t i c h t a i c h i n h l a t h d n g t i n p h a n a n h t r o n g bao cao
K e t q u a k i n h d o a n h . K h a c v d i B a n g can ddi k e t o a n , bao cao
K e t q u a k i n h d o a n h cho b i e t s i i dich c h u y e n ciia t i e n t r o n g
q u a t r i n h san x u a t - k i n h d o a n h cua d o a n h n g h i e p v a cho
phep d i i t i n h k h a n a n g h o a t ddng ciia d o a n h n g h i e p t r o n g
t i i d n g l a i . Bao cao K e t q u a k i n h d o a n h c u n g g i i i p n h a p h a n
t i c h so s a n h d o a n h t h u v d i so' t i e n t h i i c n h a p quy k h i b a n
h a n g hda, d i c h v u ; so s a n h td'ng c h i p h i p h a t s i n h v d i sd' t i e n
t h i i c xua't q u y de v a n h a n h d o a n h n g h i e p . T r e n cd sd doanh
t h u v a c h i p h i , cd t h e xac d j n h dtidc ke't qua san xua't - k i n h
d o a n h : L a i h a y l d t r o n g n a m . Nhu" v a y , bao cao K e t qua k i n h
d o a n h p h a n a n h ke't q u a h o a t dong san x u a t - k i n h doanh,
p h a n a n h t i n h h i n h t a i c h i n h cua doanh n g h i e p t r o n g m d t
t h d i k y nha't d j n h . N d c u n g cap n h t i n g t h d n g t i n t d n g hdp ve
t i n h h i n h v a k e t q u a sti d u n g cac t i e m n a n g ve vd'n, lao dong,
k y t h u a t v a t r i n h dd q u a n l y san xud't - k i n h doanh cua
doanh nghiep.
35
b a n chat, k h d n g p h a i l a d o a n h t h u v a k h d n g p h a i la c h i phi
ciia d o a n h n g h i e p n e n k h d n g dtidc p h a n a n h t r e n bao cao Ket
q u a k i n h doanh. T o a n bd cac k h o a n t h u e ddi v d i doanh
n g h i e p v a cac k h o a n p h a i nop k h a c dtidc p h a n a n h trong
p h a n : T i n h h i n h t h i i c h i e n n g h i a v u v d i N h a niidc.
2.3. P h u f c f n g p h a p v a n o i d u n g p h a n t i c h t a i c h i n h
P h U d n g p h a p t r u y e n thd'ng dUdc ap d u n g p h d b i e n t r o n g
p h a n t i c h t a i c h i n h l a phUdng p h a p t y so'. PhUdng p h a p t y so'
l a p h U d n g p h a p t r o n g dd cac t y sd' dtidc sti d u n g de p h a n t i c h .
D d l a cac t y sd' d d n dUdc t h i e t l a p b d i c h i t i e u n a y so v d i c h i
t i e u k h a c . D a y l a phUdng p h a p cd t i n h h i e n t h i i c cao v d i cac
d i e u k i e n ap d u n g n g a y c a n g dtidc bd sung v a h o a n t h i e n . B d i
le, thu nhat: N g u d n t h d n g t i n k e t o a n va t a i c h i n h dUdc cai
t i e n v a dUdc c u n g cap day d u h d n . D d l a cd sd de h i n h t h a n h
n h t i n g t y le t h a m c h i e u t i n cay cho viec d a n h gia m o t t y so
cua m d t d o a n h n g h i e p h a y m o t n h d m doanh nghiep; thti hai:
Viec ap d u n g cdng n g h e t i n hoc cho phep t i c h l u y d t i l i e u v a
t h t i c day n h a n h qua t r i n h t i n h t o a n h a n g loat cac t y so'; thti
ba: P h t i d n g p h a p p h a n t i c h n a y g i u p n h a p h a n t i c h k h a i thac
cd h i e u q u a n h i i n g sd' l i e u v a p h a n t i c h mdt each he thd'ng
h a n g l o a t t y sd' theo c h u d i t h d i g i a n l i e n tuc hoac theo t t i n g
g i a i doan.
37
38
DOANH NGHIEP X
Tien va chirng khoan d i ban 4,0 3,9 Vay ng3n hang 5,1 18,2
Cac khoan phai thu 18,5 29,5 Cac khoan phai tra 10,3 20,0
Tai san co djnh (NG) 20,1 22,9 Loi nhuan khdng chia 15,0 15,6
Tong tai san 71,0 96,3 Tong nguon vdn 71,0 96,3
T y sd' t h a n h t o a n h i e n h a n h :
Nam N - 1 = ^ = 2,71
20,5
42
Nam N - 1 = 5 5 , 6
" 3 3 , 1
= 1,09
20,5
m m N = 801^46J = 0 7 3
45,5
T y sd' t r u n g b i n h cua n g a n h l a 1.
T y sd' k h a n a n g t h a n h t o a n n h a n h tha'p h d n n a m trti6c
va cung t h a p h d n so v d i mtic t r u n g b i n h cua n g a n h . Nguyen
n h a n l a do mtic d t i t r t i cua d o a n h n g h i e p t a n g l e n dang ke
n h t i n g v d i td'c dd t h a p h d n td'c do t a n g cac k h o a n n d ngan
h a n . T r o n g k h i dd, t i e n h a u n h t i k h d n g t h a y ddi, cac khoan
p h a i t h u gia t a n g p h a n nao. N h t i n g t h a y d d i ve c h i n h sach
t i n d u n g v a cd ca'u t a i t r d da l a m k h a n a n g t h a n h t o a n cua
doanh n g h i e p t r d n e n y e u k e m . D o a n h n g h i e p k h d n g the
t h a n h t o a n n h a n h cac k h o a n n d n g a n h a n den h a n neu
k h d n g sti d u n g den mdt p h a n d t i t r t i .
- Ty sodrf trie (ton kho) tren vdn liiu dong rdng: T y so'nay
cho biet d t i t r t i c h i e m bao n h i e u p h a n t r a m vd'n l t i u dong
rdng. N d dtidc t i n h b a n g each chia d t i t r t i ( t o n k h o ) cho vdh
l t i u ddng rdng.
Dd'i v d i doanh nghiep X , t y so' n a y n a m N - 1 la 94,3%,
n a m N la 135% t r o n g k h i t y sd' t h a m c h i e u l a 87%. N h t i vay,
so v d i mtic t r u n g b i n h n g a n h , t y so' d t i t r t i t r e n vd'n l t i u dong
r d n g cua doanh nghiep la qua cao, dac b i e t n a m N , d t i t r t i cao
"T-TX
D d i v d i d o a n h n g h i e p X , t y sd' n d n a m N - 1 la 4 6 , 1 % ;
n a m N la 5 9 , 6 1 % ; t y so t r u n g b i n h cua n g a n h la 50%. T a
- Khd ndng thanh todn ldi vay hoac so'ldn co the trd ldi:
T h e h i e n d t y so' g i i i a l d i n h u a n t r t i d c t h u e v a l a i t r e n l a i vay.
N d cho bie't mtic do l d i n h u a n d a m bao k h a n a n g t r a l a i hang
n a m n h t i t h e nao. Viec k h d n g t r a dtidc cac k h o a n nd nay se
t h e h i e n k h a n a n g d o a n h n g h i e p cd n g u y cd b i p h a san.
Nam N - 1 = ^ = 7,02
1,75
Nam N = = 1,45
2,97
T y s d ' t r u n g b i n h cua n g a n h l a 7,7.
I I
NamN = =4,19
46,7
T y so' t r u n g b i n h cua n g a n h l a 9.
So' v o n g q u a y d i i t r i i n a m n a y t h a p h d n n a m t n i d c va
t h a p h d n n h i e u so v d i m i i c t r u n g b i n h cua n g a n h . D i e u n a y
c h i i n g t d s i i b a t hdp l y v a k e m h i e u q u a t r o n g h o a t dong
quan d i i t r i i cua d o a n h n g h i e p . B e n c a n h dd, k h a u san
xua't v a t i e u t h u san p h a m c u n g c a n dtidc x e m x e t n h a m d i l a
ra giai phap x i i ly diing dan va k i p thdi.
Ky thu tien binh quan = Cac khoan phai thu x 360/DT
T r o n g p h a n t i c h t a i c h i n h , k y t h u t i e n dtidc sti d u n g de
d a n h gia k h a n a n g t h u t i e n t r o n g t h a n h t o a n t r e n cd sd cac
khoan phai t h u va doanh t h u b i n h quan mdt ngay. Cac
k h o a n p h a i t h u l d n h a y n h d p h u t h u d c vao c h i n h sach t i n
d u n g t h i i d n g m a i ciia d o a n h n g h i e p v a cac k h o a n t r a t r i l d c .
A p d u n g vao d o a n h n g h i e p X t a cd:
K y t h u t i e n b i n h q u a n : N a m N - 1 = -^,5 x 360 _ ^
184,41
„
XT X T 29,5x360 _. Q
Nam N = — = 54,3
195,7
M t i c t r u n g b i n h ciia n g a n h la 32.
K y t h u t i e n b i n h q u a n n a m n a y cao h d n n a m t r i l d c v a
Nam N - 1 = = 2,6
71
Nam N = i ^ - = 2,03
9 7
96,3
T y le t r u n g b i n h c i i a n g a n h la: 3.
49
Nam N = -^ - = 0,41%
8
195,7
T y le t r u n g b i n h cua n g a n h l a 2,9%.
M t i c d o a n h l d i t i e u t h u san p h a m n a m n a y suy g i a m v d i
mtic do r a t l d n so v d i n a m trtidc (chi cdn x a p x i 12% mtic
d o a n h l d i t i e u t h u cua n a m trtidc). N a m N d o a n h t h u t i e u
t h u t a n g k h d n g d a n g ke, t r o n g k h i dd c h i p h i m u a h a n g b a n
v a c h i p h i k h a c t a n g v d i tdc do l d n , t i n h h i n h dd d a n d e n l d i
n h u a n sau t h u e g i a m sut v a k e t q u a l a c h i t i e u d o a n h l d i t i e u
t h u san p h a m qua t h a p . D e c a i t h i e n t i n h h i n h n a y , d o a n h
n g h i e p can q u a n t a m t d i cac b i e n p h a p h a t h a p c h i p h i , t a n g
doanh t h u trong t h d i gian tdi.
Nam N - 1 = ^ = 16,6%
38,3
Nam N = = 2,05%
38,9
T y le t r u n g b i n h ciia n g a n h l a 17,5%
D o a n h l d i v d h c h u sd h i i u cua d o a n h n g h i e p n a m n a y
g i a m m a n h so v d i n a m t r t i d c v a g i a m m a n h h d n so v d i mtic
t r u n g b i n h cua n g a n h . D i e u n a y k h d n g l a m t h o a m a n cac c h i i
sd h t i u . N g u y e n n h a n cd b a n l a do d o a n h t h u h a u n h t i k h d n g
t a n g , t r o n g k h i do, c h i p h i t a n g n h a n h , d i e u do d d n d e n l d i
n h u a n s a u t h u e q u a t h a p , k h a n a n g s i n h l d i cua v d h c h i i sd
h i i u , v i t h e , g i a m s u t m o t each n g h i e m t r o n g .
11
Nam N= — = 0,83%
96,3
M t i c t r u n g b i n h cua n g a n h l a 8,8%.
D o a n h l d i t a i s a n cua d o a n h n g h i e p n a m n a y g i a m sut
qua n h a n h so v d i n a m t r t i d c v a qua t h a p so v d i mtic t r u n g
b i n h cua n g a n h , N g u y e n n h a n cua t i n h h i n h n a y l a do sti
g i a m sut n g h i e m t r o n g cua c h i t i e u d o a n h l d i t i e u t h u san
p h a m v a h i e u s u a t sti d u n g t d n g t a i san. D o a n h n g h i e p can
cd b i e n p h a p c a i t h i e n h a i c h i t i e u t r e n m d i cd h y v o n g t a n g
mtic R O A .
52
Lai cd phieu
- Ty le tra cd ttic = —
Thu nhap cd phieu
Gia cd phieu
- Ty le gia / Idi nhuan = •—
Thu nhap cd phieu
Lai cd phieu
-Tyle ; ; v.v...
Gia cd phieu
S3
Tach ROE
ROE = TNST/VCSH = TNST/TS x TS/VCSH = ROA x EM (sd
nhan vd'n)
R O E p h a n a n h mtic s i n h l d i cua m d t ddng v d n c h u sd
h t i u - M t i c t a n g gia t r i t a i san cho cac c h u sd h t i u . C d n R O A
( T h u n h a p sau thueVTai san) p h a n a n h mtic s i n h l d i cua t o a n
bd d a n h m u c t a i san cua d o a n h n g h i e p - K h a n a n g q u a n l y
t a i san cua cac n h a q u a n l y d o a n h n g h i e p . E M l a he sd n h a n
v d n c h u sd h t i u , n d p h a n a n h mtic do h u y dong v d h t t i ben
n g o a i cua d o a n h n g h i e p . N e u E M t a n g , d i e u do c h t i n g td
d o a n h n g h i e p t a n g v d h h u y ddng t t i b e n n g o a i .
A p d u n g vao d o a n h n g h i e p X t a cd:
R O E (N-1) = 8,94% x 71/38,3 = 16,57%
R O E (N) = 0,83% x 96,3/38,9 = 2,05%
R O E n a m N g i a m sut n g h i e m t r o n g , n g u y e n n h a n cd b a n
la do R O A g i a m m a n h .
Tach ROA
ROA = TNST/TS = TNST/DT x DT/TS = PM x AU
PM: Doanh ldi tieu thu phan anh ty trong ldi nhuan sau
t h u e t r o n g doanh t h u cua doanh n g h i e p . K h i P M t a n g , d i e u
dd t h e h i e n d o a n h n g h i e p q u a n l y d o a n h t h u v a q u a n l y c h i
p h i cd h i e u qua.
A U : H i e u suat sti d u n g t a i san ciia d o a n h n g h i e p
i f
2.3.2.2. Phdn tich dien bien nguon von vd sit dung von
(Bang tdi trd)
T r o n g p h a n tich ngudn vdn va sii dung vdn, ngtidi ta
t h t i d n g x e m x e t sti t h a y ddi cua cac n g u d n vd'n v a each thtic
sti d u n g vd'n ciia m d t d o a n h n g h i e p t r o n g m d t t h d i k y theo sd
l i e u g i t i a h a i t h d i d i e m l a p B a n g can dd'i ke toan.
M d t t r o n g n h t i n g cdng cu h t i u h i e u cua n h a q u a n l y t a i
c h i n h l a b a n g ke n g u d n v d h va sti d u n g vd'n ( B a n g t a i t r d ) . N d
g i i i p n h a q u a n l y xac d j n h r d cac n g u d n c u n g ting v d h va viec
sti d u n g cac n g u d n v d n dd.
56
+ Cac k h o a n l a m t a n g t i e n :
L d i n h u a n sau t h u e : 0,8
T a n g t i e n m a t do t a n g k h o a n vay n g a n h a n n g a n hang: 13,1
T a n g cac k h o a n p h a i t r a : 9,7
T a n g cac k h o a n p h a i nop: 2,2
+ Cac k h o a n l a m g i a m t i e n :
T a n g cac k h o a n p h a i t h u : 11
57
2.3.2.3. Phan tich cdc chi tieu tdi chinh trung gian
T r o n g p h a n t i c h t a i c h i n h , cac n h a p h a n t i c h t h u d n g ket
hdp c h a t che n h i i n g d a n h gia ve t r a n g t h a i t i n h v d i n h i i n g
d a n h gia ve t r a n g t h a i ddng de dUa r a m o t hue t r a n h toan
c a n h ve t i n h h i n h t a i c h i n h ciia d o a n h nghiep. N e u n h i i
t r a n g t h a i t i n h dUdc t h e h i e n q u a B a n g c a n ddi k e t o a n t h i
t r a n g t h a i ddng (sU d i c h c h u y e n ciia cac ddng t i e n ) dUdc phan
a n h qua b a n g k e n g u d n v d n v a s i i d u n g v d h ( B a n g t a i trd),
qua bao cao k e t qua k i n h doanh. T h d n g qua cac bao cao t a i
c h i n h nay, cac n h a p h a n t i c h cd t h e d a n h gia s i i t h a y ddi ve
v d h l U u ddng r d n g , ve n h u cau v d h l U u ddng, t i i do, cd the
d a n h gia n h i i n g t h a y ddi ve n g a n q u y ciia d o a n h n g h i e p . NhU
vay, g i i i a cac bao cao t a i c h i n h cd m d i l i e n q u a n r a t c h a t che:
N h i i n g t h a y ddi t r e n B a n g can ddi k e t o a n dUdc l a p d a u k y va
cudi k y c u n g v d i k h a n a n g t u t a i t r d dUdc t i n h tu" bao cao K e t
qua k i n h d o a n h dUdc the h i e n t r e n B a n g t a i t r d v a l i e n q u a n
m a t t h i e t t d i n g a n quy ciia doanh n g h i e p .
K h i p h a n t i c h t r a n g t h a i ddng, t r o n g mdt sd t r U d n g hdp
n h a t d i n h , ngUdi t a cdn c h i i t r o n g t d i cac c h i t i e u q u a n l y
t r u n g g i a n n h a m d a n h gia c h i t i e t h d n t i n h h i n h t a i c h i n h v a
dU bao n h i i n g d i e m m a n h v a d i e m y e u ciia d o a n h n g h i e p .
I I
1. M u c t i e u p h a n t i c h t a i c h i n h d o a n h n g h i e p d d i v d i chu
d o a n h n g h i e p , c h u nd, n h a d d u tu", n h a q u a n l y v.v...?
2. K h a i n i e m va n d i d u n g cac k h o a n muc t r e n B a n g can
doi k e t o a n cua d o a n h nghiep?
3. K h a i n i e m va n d i d u n g Bao cao k e t qua k i n h doanh
ciia d o a n h nghiep?
4. K h a i n i e m v a n d i d u n g Bao cao lu*u c h u y e n t i e n t §
( N g a n q u y ) cua d o a n h nghiep?
5. PhUdng p h a p p h a n t i c h t a i c h i n h d o a n h nghiep?
6. N d i d u n g p h a n t i c h t a i c h i n h d o a n h nghiep?
7. N h a n xet ve thu'c te p h a n t i c h t a i c h i n h cac doanh
n g h i e p V i e t N a m h i e n nay?
8. N h a n x e t cac bao cao t a i c h i n h ciia cac d o a n h nghiep
V i e t N a m h i e n nay?
9. Cho b i d t y n g h i a ciia cac t y sd' t a i c h i n h t r o n g p h a n
t i c h t a i chinh?
10. So s a n h su" gid'ng n h a u v a k h a c n h a u t r o n g n o i d u n g
p h a n t i c h t a i c h i n h ciia d o a n h n g h i e p v a ciia n g a n hang
thUdng m a i .
V o h l a d i e u k i e n k h d n g t h e t h i e u dtidc de m d t doanh
n g h i e p dtidc t h a n h l a p v a t i e n h a n h cac h o a t dong san x u a t •
k i n h d o a n h . V i v a y , q u a n l y v o h cua d o a n h n g h i e p co y n g h i a
q u a n t r o n g t r o n g q u a n l y t a i c h i n h doanh nghiep. T u y n h i e n ,
t r o n g q u a n l y n g u d n v d h , c h u n g t a de cap c h u y e u den cac
h i n h t h t i c h u y dong v d h , x e m x e t a n h h t i d n g cua cac n h a n td'
t d i each t h t i c l t i a c h o n n g u o n vd'n cua d o a n h n g h i e p .
D d i v d i m o i l o a i h i n h d o a n h n g h i e p , v d h c h u sd h t i u cua
doanh n g h i e p bao gdm cac bd p h a n c h u y e u :
- V d h gdp b a n d a u
- L d i n h u a n k h d n g chia
- T a n g v d h b a n g p h a t h a n h cd p h i e u m d i .
63
64
h t i u de g i t i v t i n g k h a n a n g t h a n h t o a n , cung cd u y t i n t a i
c h i n h . K h i t y le n d d mtic t h a p , ne'u c a n v d h t h i cac cdng ty
t h t i d n g c h o n each p h a t h a n h t r a i p h i e u ttic l a t a n g nd (ma
k h d n g t a n g v d h b a n g p h a t h a n h cd p h i e u ) . N e i i t y le nd d
mtic cao, cdng t y p h a i t r a n h viec t a n g t h e m t y le nd va chon
each p h a t h a n h cd p h i e u .
T u y n h i e n , t h i i c te cac cdng t y k h d n g q u a n t a m nhieu
den viec g i t i m o t mtic c a n b a n g c h i n h xac. Viec dieu chinh
v d h c h u sd h t i u v a cac k h o a n n d t h t i d n g n g a u h t i n g va theo
k i e u l i n h h o a t " t u y cd ting bien".
Sti p h a n ting trtidc cac b i e n ddng ciia t h i t r t i d n g chting
k h o a n la m d t y e u to' d a n g c h u y .
M d t sd' n h a p h a n t i c h t a i c h i n h d o a n h n g h i e p da dtia ra
n h t i n g n h a n x e t n h t i sau:
P h a n l d n cac cd p h i e u dtidc p h a t h a n h b d s u n g sau k h i
t h i gia cd p h i e u ctia d o a n h n g h i e p dd t a n g t r e n t h i t r t i d n g
chting khoan.
70
nghiep.
T u y n h i e n , n g t i d i t a c h t i a l y g i a i dtidc mot each t t i d n g t a n
t a i sao t r e n t h t i c te cac cdng t y t h t i d n g ltia chon viec p h a t
h a n h cd p h i e u sau k h i co sti t a n g gia cd p h i e u . M o t sd n g u y e n
n h a n cd t h e l a n h i i n g y e u to' sau day:
. D o d d i h d i c a n b a n g t y le nd ( n h t i n d i t r e n )
. D o t y le P/E ( P r i c e - E a r n i n g s Ratio) d mtic cao, ttic la t h i
gia cd p h i e u t a n g m a n h h d n tdc dd t a n g cua t y suat l d i n h u a n
rdng.
• D o y e u t d ' t a m l y cua cdng c h u n g va cac n h a d a u t t i t r e n
t h i trtidng.
N g o a i r a , vd'n c h u sd h t i u cua d o a n h n g h i e p cd t h e dtidc
b d s u n g t t i p h a n c h e n h lech d a n h gia l a i t a i san cd d j n h ,
c h e n h lech t y gia.
71
72
73
75
76
7?
78
Q U A N LY D A U T U C U A D O A N H NGHIEP
4 . 1 . D a u t i f v a v a i t r o c u a h o a t d o n g d a u tir" do'i v d i
doanh nghiep
80
thanh:
81
D a u t t i la m o t t r o n g n h t i n g q u y e t d j n h cd y n g h i a chien
Itidc ddi v d i d o a n h n g h i e p . V e m a t t a i c h i n h , day l a quyet
d i n h t a i t r d d a i h a n , cd tac ddng l d n t d i h i e u qua san x u a t -
k i n h doanh cua d o a n h n g h i e p . Dac d i e m cua cac d i i a n dau
t t i la t h t i d n g y e u cau m d t Itidng vd'n l d n v a sti d u n g vd'n t r o n g
mot t h d i g i a n d a i , do dd, cac d i l a n t h t i d n g b i lac h a u n g a y t t i
82
4.1.3.2. Cdc yeu to anh htidng den quyet dinh dau tti
83
4.2. Cac chi tieu phan tich tai chinh duT an dau tti
P h a n t i c h t a i c h i n h m d t d t i a n d a u t t i l a p h a n t i c h can cti
t r e n cac l u o n g t i e n cua d t i a n . S a u k h i t i n h den cac y e u to,
c h u n g t a cd t h e x a y d t i n g dtidc m o t day cac l u o n g t i e n trong
cac n a m cua d t i a n n h t i sau:
D o i v 6 i cac d t i a n t h o n g t h t i d n g , C la c h i p h i d a u t t i b a n
u
c, c c c, c
2 3 5
PV = + + + + + +...
(1+r) (1+r) 2
(1+r) 3
(1 + r)A
(1+r) 5
Trong do: C,, C , C ,..., C la cac luong tien dti tinh dti an
2 3 t
86
NPV = C + —?J— = 0
0
1+IRR
Dd'i v d i d t i a n d a u t t i cd t h d i g i a n la T n a m , cdng thtic
tren trd thanh:
1 + IRR (l + IRR) 2
(1 IRR)
+
T
87
Ra quyet dinh ddu tti doi vdi cdc dti dn loai trie nhau
H a i d t i a n l o a i t r t i n h a u l a h a i d t i a n ma doanh nghiep
c h i co t h e c h o n m o t . K h a c v d i h a i d t i a n doc lap la h a i du! a n
m a d o a n h n g h i e p co t h e c h o n ca h a i k h i co l d i . T r o n g mot so'
t r t i d n g hdp, k h i cd 2 d t i a n l o a i t r t i n h a u . sti d u n g h a i c h i t i e u
N P V v a I R R l a i m a n g den k e t qua t r a i ngtidc n h a u .
V i du: Cd h a i d t i a n l o a i t r t i A va B cd l u o n g t i e n n h t i
sau:
Nam 0 1 2 3 4
Diran A -350 50 100 150 200
Duan B -250 125 100 75 50
89
Hinh 4.1. Gia trj hien tai rdng (NPV) cua 2 duan
NPV Nam 0 1 2 3 4
Duan A: -350 50 100 150 200
Duan B: -250 125 100 75 50
-60
i—r I I I I
0 2% 6% 10% 14% 18% 22% 26% Ty le chiet khau
IRR A IRR B
90
I t
93
94
95
T r o n g p h a n t i c h l u a n c h t i n g k i n h te - k y t h u a t , ngtidi ta
k h d n g q u a n t a m den c h i p h i t a i t r d n h t i l a i v a y h a y cd ttic tra
trtidc. B d i le c h u n g t a q u a n t a m den l u d n g t i e n do t a i san cua
d i i a n tao r a . T r o n g k h i dd, cac c h i p h i t a i t r d n h t i l a i vay lai
thudc l u d n g t i e n t r a cho c h u nd, k h d n g p h a i l u d n g t i e n t t i tai
san (hay cho t a i san).
H d n n t i a , muc t i e u cua p h a n t i c h d t i a n l a so s a n h gia t r i
cac l u d n g t i e n d i i a n m a n g l a i v d i c h i p h i d a u t t i de t i n h ra
gia t r i h i e n t a i r d n g . M d i q u a n he g i t i a n d v a v d h ciia c h i i la
v a n de thudc q u a n l y v a nd q u y e t d j n h sti p h a n chia ludng
t i e n gitia c h t i sd h t i u va c h t i nd.
G i a sd d o a n h n g h i e p k h d n g cd c h i p h i l a i vay, t h u e suat
T la 34%, v a y t h u e p h a i t r a l a :
Thue = Loi nhuan trirdc thue (EBIT) * T
= 200 x 0,34 = 68 dv
T i n h t o a n l u d n g t i e n h o a t ddng (OCF):
OCF = Ldi nhuan sau thue + Khau hao
= (200 - 68) + 600 = 7 3 2 dv
X e m xet cac p h i l d n g p h a p sau:
98
99
Trong thtic te, chung ta thtidng gap phai cac tinh hudng
p h a i r a q u y e t d i n h t h a y t h e hoac n a n g cap t h i e t b i de giam
c h i p h i s a n x u a t k i n h doanh. V a n de d day la l i e u chi phi
g i a m dtidc co d t i l d n de t r a n g t r a i c h i t i e u v d n dau t t i hay
k h d n g . De l a m r d v a n de nay, cd t h e n g h i e n ctiu v i d u sau:
M o t d o a n h nghiep d a n g x e m x e t t i i ddng hoa mdt sd' bo
p h a n de g i a m c h i p h i san x u a t . T h i e t b i can d d u t t i cd gia
80.000 dv. T h i e t b i n a y se gitip g i a m c h i p h i san xua't (trtidc
t h u e ) h a n g n a m la 22.000dv do tie't k i e m dtidc n g u y e n vat
l i e u v a lao ddng. T h i e t b i cd t h e sti d u n g dtidc 5 n a m , doanh
n g h i e p sti d u n g p h t i d n g p h a p k h a u hao t u y e n t i n h het gia t r i
t a i s a n t r o n g 5 n a m (mac d t i d t i t i n h t h i e t b i se b a n dtidc
20.000 dv vao c u d i n a m t h t i 5). T h u e sud't doanh nghiep la
34%, t y le t h u n h a p y e u cau l a 10%.
Viec d a u t i e n l a c h t i n g t a c a n xac d j n h cac l u d n g t i e n phu
hdp:
- Thti nhat: L u d n g t i e n c h i t i e u vd'n d a u t t i dtidc xac djnh
la 80.000 dv. G i a t r i t h u h d i sau t h u e la 20.000 x (1 - 0,34) =
13.200 dv do da k h a u hao h e t gia t h i e t b i .
- Thii hai: K h d n g cd n h u cau t a n g vd'n l t i u ddng r d n g hen
quan.
- Thti ba: T i n h t o a n l u d n g t i e n t t i h o a t ddng k i n h doanh
OCF:
100
101
0 1 2 3 4
H i
P V = -140 - 8/1,1 - 8 / 1 , l - 8 / 1 , l
B
2 3
= -159,89 dv
N e u t i n h t d n g c h i p h i theo gia h i e n t a i t h i p h u t u n g B cd
cho p h i cao hdn, t u y n h i e n k h d n g t h e can cti vao c h i t i e u nay
de r a quyet d j n h v i , p h u t u n g B dtidc d t i n g cho 3 n a m trong
k h i p h u t t i n g A c h i d u n g dtidc 2 n a m . Cach d u y n h a t de co
the so s a n h dtidc l a quy ve c h i p h i b i n h q u a n q u y ddi hang
n a m (EAC). Thtic chat la quy ve t a i san t t i d n g dtidng cd cung
gia t r i h i e n t a i n h t i n g cd l u d n g n i e n k i m deu cac n a m .
Cac t i n h t o a n cho k e t qua sau:
E A C = - 67,62 dv
A
E A C = - 64,29 dv
B
N h t i vay, d o a n h nghiep n e n c h o n m u a p h u t u n g B .
4.4. P h a n t i c h v a d a n h g i a d t i a n
104
N h i i da de cap, m o t d t i a n co N P V dildng la d i l a n co t h u
n h a p l d n h d n c h i p h i . T r o n g t n i d n g hdp do, d i l a n dtidc coi la
tao r a gia t r i cho c h u sd h i i u . V a n de v d i viec xac d i n h cd h o i
la t r o n g h a u h e t cac t r t i d n g hdp, c h u n g t a k h o n g q u a n sat
dtidc gia t r i t h i t r t i d n g m a p h a i d t i t i n h c h u n g . V a n de dat ra
la l a m t h e nao de d t i t i n h dtidc sat n h a t v d i gia t r i thtic.
P h i i d n g p h a p cd b a n de d a n h gia cac d i i t i n h ve l u o n g
t i e n v a N P V l i e n q u a n den cau h o i " D i e u g i se xay r a neu...?"
- hay p h a n t i c h n h a n - qua. M u c t i e u cua viec ap dung
p h i i d n g p h a p n a y la n h a m d a n h gia mhc do r u i ro d i i t i n h doi
v 6 i cac y e u to' dildc coi la t r o n g y e u doi v d i sii t h a n h cong h a y
t h a t b a i cua d i i an.
I l l
Bang 4.4. Cac chi tieu cua d u an trong cac tinh hudng
Thu nhap
Tinh hudng Ludng tien NPV IRR
rdng
Cd sd 19.800 dv 59.800 dv 15.567 dv 15,1%
Xau nha't 15.510 dv 24.490 dv - 111.719 dv - 14,4%
Td't nha't 59.730 dv 99.730 dv 159.504 dv 40,9%
T a cd t h e t h a y , t h a m c h i t r o n g t i n h h u d n g x a u nhat,
l u d n g t i e n v a n dUdng v d i 24.490 dv. T u y n h i e n , I R R cd gia t r i
a m v a t a m a t d i h d n n i i a ciia gia t r i d a u t U b a n d a u v d i NPV
= - 111.719 dv. C d n t r U d n g hdp t o t n h a t t h i t y le t h u nhap
dat t d i 4 1 % .
T r U d n g hdp x a u n h a t v a td't n h a t d day c h i i n g t a de cap
c h i cd t i n h chat tUdng ddi v a m a n g t i n h chu. q u a n . Cdn
t r U d n g hdp td't nha't v a x a u n h a t t r e n thUc t e cdn mang
n h i i n g y e u td' k h a c h q u a n n d a . Td't n h a t v a x a u nha't d day
m i
Bang 4.8. Phan tich nhay cam theo so' ludng ban
Bang 4.9. Phan tich nhay cam theo chi phi c d djnh
P h a n t i c h t i n h n h a y c a m c h i r d y e u to' cd r u i ro d u t i n h
c l n q u a n t a m n h a t . V i d u t r e n c h i r a r a n g , r u i ro d u t i n h dd'i
v d i y e u to' sd'lUdng h a n g b a n l a cao v a c l n q u a n t a m h d n ca.
I P "
Doanh thu va
chi phi (dv)
TN>0
^TN<0
_ »
• Sd lUdng ban
111
Goi:
TNR = (Doanh thu - Chi phi bien ddi - Chi phi cd djnh - Khau hao) x (1-T)
= (S - VC - FC - D) x (1 - T)
T a i d i e m hoa v d h , t h u n h a p r d n g b a n g 0, t a cd:
T N R = 0 = (S - V C - F C - D) x ( l - T )
C h i a ca 2 ve cho (1 - T ) t a dtidc:
(S - V C - F C - D) = 0, h a y : (S - V C ) = (FC + D )
T h a y S = P x Q v a V C = V x Q t a dtidc:
(P x Q - V x Q) = ( F C + D)
Q = ( F C + D)/(P - V )
K e t qua. v t i a t i m dtidc l a cdng t h t i c t i n h san Itidng hoa
vdh ke toan.
4.5. D a u tu! c h t i n g k h o a n
H i
I l l
D a u t t i c h t i n g k h o a n cd v a i t r d q u a n t r o n g dd'i v d i h o a t
dong cua d o a n h n g h i e p . Thti nhat, d a n h muc d a u t t i n a y l a m
t a n g v a gdp p h a n d n d i n h t h u n h a p cua d o a n h nghiep. Thti
hai, t a o r a sti da d a n g t r o n g h o a t ddng d a u t t i , bao gdm da
d a n g h o a ve h n h vtic k i n h doanh, da d a n g hoa ve p h t i d n g
d i § n d i a l y . C h i n h sti da d a n g hoa n a y tao cd sd c a n b a n g ve
r u i r o t r o n g d a n h m u c t a i s a n cua d o a n h n g h i e p v a t a n g t i n h
t h a n h k h o a n cho cac t a i san, t r e n cd sd dd, tao s i i m e m deo
t r o n g viec q u a n l y t a i s a n cua doanh n g h i e p . Thti ba, cac
c h t i n g k h o a n cd t h e dtidc sti d u n g n h t i l a cac t a i san t h e chap
cho cac k h o a n v a y n g a n h a n g . Thti tti, k i n h doanh c h t i n g
k h o a n g i u p cho cac d o a n h n g h i e p cd the t a n d u n g dtidc l d i t h e
t t i c h i n h sach t h u e . Thti nam, cac c h t i n g k h o a n cd the dtidc
m u a v a b a n n h a n h chong, do dd, cd t h e l a n g u d n d t i t r t i t h t i
cap cho k h a n a n g t h a n h t o a n cua doanh n g h i e p v a gitip cho
d o a n h n g h i e p cd t h e de d a n g t a i cau t r t i c l a i t a i san. N g a y
n a y , cac d o a n h n g h i e p cd t h e dd dang p h a t t r i e n hoat ddng
s a n g cac h n h vtic m d i , cac k h u vtic k i n h doanh m d i t h d n g qua
q u a t r i n h t h a u torn v a sap n h a p doanh n g h i e p .
H o a t ddng d a u t t i c h t i n g k h o a n t h t i d n g dtidc cac n h a
q u a n l y h o a c h d j n h t h a n h c h i n h sach d a u t t i c h t i n g k h o a n cu
119
i n
P h a n t i c h c h u n g k h o a n l a h o a t dong q u a n t r o n g n h a m
t r d g i u p cho viec r a q u y e t d j n h d a u t U . Viec p h a n t i c h t u y
theo m u c d i c h d a u t U c h i i n g k h o a n . T r o n g hoat dong dau t U
c h i i n g k h o a n n h a m h u d n g l d i tdc, d o a n h nghiep hoat dong
n h U l a n h a d a u t U c h i i n g k h o a n , do do cac phUdng p h a p p h a n
t i c h c h u y e u dtidc s i i d u n g l a p h t i d n g p h a p Phdn tich cd bdn
(Phdn tich tai chinh) vd Phdn tich ky thudt. P h a n t i c h cd b a n
g i i i p cho d o a n h n g h i e p cd t h e l t i a chpn dtidc k e t cau d a n h
muc d a u t t i p h i i hdp. P h t i d n g p h a p p h a n t i c h k y t h u a t g i i i p
cho cac n h a q u a n l y cd t h e l t i a c h o n dtidc t h d i d i e m v a c h i e n
hide m u a b a n c h t i n g k h o a n t u y theo d i e n b i e n cua t h i t r t i d n g .
Cac p h U d n g p h a p p h a n t i c h n a y dtidc de cap t r o n g m o n hoc
" T h j trtidng chting khoan".
V d i m u c d i c h n a m q u y e n q u a n l y , k i e m soat, viec p h a n
t i c h dtidc t h t i c h i e n c h i t i e t h d n d d i v d i mot doanh nghiep
dtidc d t i d i n h t h d n t i n h , sap n h a p , do do c h u y e u sti d u n g
p h t i d n g p h a p p h a n t i c h t a i c h i n h . T r t i d n g hdp n a y g a n gidng
v d i p h U d n g p h a p l t i a c h o n d t i a n d a u t t i t h d n g t h t i d n g . Cac
p h a n t i c h c a n c h i r d : t h t i c t r a n g cua doanh nghiep t h d n t i n h ,
sap n h d p v a d o a n h n g h i e p b i t h d n t i n h , sap n h a p d t h d i d i e m
h i e n t a i ; d t i bao cac k h a n a n g t h a y ddi t r o n g t t i d n g l a i doi v d i
d o a n h n g h i e p . T r e n cd sd cac p h a n t i c h do, Itidng hoa t h a n h
cac l u d n g t i e n v a d a n h gia mtic do r u i ro cua cac l u d n g t i e n
do. Cac p h t i d n g p h a p l t i a c h o n dtidc ap d u n g la cac phtidng
p h a p N P V ; P I ; I R R ; v.v...
121
D O A N H L O I , RUI R O T R O N G H O A T D O N G D A U TU
5.1. K H A I Q U A T C H U N G V E D O A N H L 0 I V A R U I R O
Vidu 1
Doanh Idi c u
d ' ky cd phieu cudi ky
tudng doi G i i | £
c p h j e u d £ u k ^
Theo vi du 1, doanh ldi ttidng dd'i dtidc xac dinh nhti sau:
lii!
(1 + R) = (1 + r ) (1 + h) (5.2)
T h a n h p h a n t h t i ba t h t i d n g r £ t n h d , v i vky, t r e n thtic te
k h i t i n h t o a n n g t i d i t a t h t i d n g bd d i . N h t i v&y, cdng t h t i c t i n h
d o a n h l d i d a n h n g h i a t r e n t h t i c t e n h t i sau:
R = r + h (5.5)
T r e n t h i t r t i d n g v d h n g t i d i t a cd t h e d a u t t i vao n h i e u loai
t a i san k h a c n h a u n h t i : Co p h i e u t h t i d n g , t r a i p h i e u doanh
n g h i e p d a i h a n , t r a i p h i e u d a i h a n cua C h i n h p h u , thtidng
p h i e u v.v... M d i l o a i d a u t t i n a y m a n g l a i mtic d o a n h l d i khac
n h a u theo t t i n g t h d i k y n h a t danh. D e t h a y dtidc mtic doanh
l d i cua m d i l o a i d a u t t i cho t t i n g n a m , n g t i d i t a c a n t h u t h a p
d o a n h l d i t h t i c t e ctia m d i l o a i v a t i n h d o a n h l d i b i n h q u a n
cho t t i n g l o a i d m d i n a m c u the.
0,1 +0,12 + 0,08 + 0,20 + 0,25 + 0,01 + 0,04 + 0,50 + 0,20 + 0,25
= 0,175
Ttidng tti nhti vay ta cd the tinh doanh ldi binh quan cho
cac l o a i d a u t t i khac. D t i a t r e n cd sd cua d o a n h l d i b i n h q u a n
h a n g n a m da t h u t h a p dtidc, t a cd t h e xac d i n h d o a n h l d i
b i n h q u a n cho m o t t h d i k y d a i n h t i : 5 n a m , 10 n a m , 100
nam...
C h a n g h a n , n e u t a t h u t h a p dtidc d o a n h l d i b i n h q u a n
h a n g n a m cua cd p h i e u t h t i d n g t t i n a m 1 9 8 1 den 1990, t a
cdng doanh l d i b i n h q u a n cua cac n a m do r d i chia cho 10. K e t
qua se cho t a d o a n h l d i b i n h q u a n cua cd p h i e u t h t i d n g cho
sud't t h d i k y 1981 - 1990.
Cd n h i e u l o a i c h t i n g k h o a n t r e n t h i t r t i d n g vd'n, t a i sao
n g t i d i t a k h d n g c h i c h o n n h t i n g l o a i cd d o a n h l d i cao nha't de
d a u tti? N g u y e n n h a n d a n den n h t i n g q u y e t d i n h d a u t t i k h a c
n h a u la v i cac l o a i d a u t t i n a y cd do r u i ro k h a c n h a u .
T h d n g t h t i d n g , cac C h i n h p h u t i e n h a n h v a y n d b a n g
each p h a t h a n h c h t i n g k h o a n . N h t i n g c h t i n g k h o a n n a y t h e
h i e n d u d i n h i e u h i n h t h t i c khac n h a u . T r o n g sd' cac c h t i n g
k h o a n ctia C h i n h p h u t h i t i n p h i e u t h t i d n g cd t h d i h a n n g a n
111
I l l
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Theo b a n g t r e n , t a co t h e t i n h mute b u dap r u i ro ciia cac
t a i san r u i ro n h t i sau:
5.1.5. P h u f c f n g s a i v a d o l e c h t i e u c h u a n v e so l i e u
t h o n g k e t h e o theft g i a n c u a d o a n h l d i
x u h t i d n g k h a c b i e t n h i e u h d n so v d i d o a n h l d i b i n h q u a n . Dp
lich tiiu chuan la can bac hai cua phtidng sai (ky hiiu Id a).
T r o n g c h t i d n g n a y c h u n g t a se t i n h t o a n p h t i d n g sai v a do
lech t i e u c h u a n dtia t r e n sd' l i e u l i c h sti cua d o a n h l d i . V i v a y ,
viec t i n h t o a n se g i d i t h i e u sau day c h i d u n g cho t r t i d n g hdp
t i n h t o a n p h t i d n g s a i dtia t r e n so' l i e u l i c h sti. T r t i d n g hdp
mud'n xac ctinh p h t i d n g sai cho cac k h o a n d o a n h l d i d t i k i e n
t r o n g t t i d n g l a i t h i each xac d i n h p h t i d n g sai se khac so v d i
p h t i d n g p h a p xac d i n h dtidc g i d i t h i e u t r o n g muc nay. D e
h i e u r d each xac d i n h p h t i d n g sai dtia t r e n sd' l i e u l i c h sti cua
d o a n h l d i h a y n g h i e n c t i u v i d u sau:
Vi du 3: De t i n h t o a n p h t i d n g sai v a do lech t i e u c h u a n ,
gia sti r a n g : cd m o t k h o a n d a u t t i da t i e n h a n h dtidc b d n n a m
v d i d o a n h l d i t h t i c te cua t t i n g n a m la: 0,10; 0,12; 0,03; -0,09.
129
V a r (R) = 6 2
= 0,027 / (4 - 1) = 0,009
SD(R) = o = ^ 0 , 0 0 9 = 0,09487
SD(R) = V V a r
( )
R
(5-7)
l i i
P h i n t r e n c h i i n g t a da t r i n h b a y ve doanh l d i , d o a n h l d i
b i n h q u a n , each t i n h phUdng sai v a do lech t i e u c h u a n cua
d o a n h l d i . T r o n g p h a n n a y se t a p t r u n g n g h i e n c i i u l a m t h e
nao de p h a n t i c h d o a n h l d i v a phUdng sai k h i cd dtidc t h d n g
t i n l i e n q u a n den d o a n h l d i d t i k i e n va xac suat de dat dtidc
d o a n h l d i d t i k i e n do.
Vidu4
N g t i d i t a d t i k i e n r a n g : O t i n h t r a n g k i n h te h t i n g t h i n h ,
cd p h i n L se cd d o a n h l d i l a : 70% v a cd p h i n U se cd d o a n h
l d i l a : 10%. N e u n e n k i n h te d t i n h t r a n g suy t h o a i , cd p h i n L
se cd d o a n h l d i l a : -20% v a cd p h i n U se cd d o a n h l d i la: 30%.
I l l
N e u t a m u a cd p h a n U , m d t n t i a t h d i g i a n se cho ta
d o a n h l d i l a : 30% v a n t i a t h d i g i a n cdn l a i se cho t a doanh ldi
l a : 10%. N h U v d y , d o a n h l d i d t i k i e n cho cd p h a n U k y hieu E
(R„) se l a :
E ( R ) = 0,50 x 30% + 0,50 x 10% = 20%
U
Vi du 5
D o a n h l d i ciia k h o a n d a u tu* k h d n g cd r u i ro l a : 8%; ta goi
8% l a t y sud't k h d n g cd r u i ro v a k y h i e u la: R . T a cd the vie't
f
Miic bu dap rui ro dii kien = Doanh Ipi dii kien - Ty sua't khdng cd rui ro
= E (R) - R (5.8)
f
Sii dung cdng thiic nay, cd the tinh miic bu dap riii ro dii
k i e n cho cd' p h i n L v a cd' p h a n U :
M i i c b i i dap r u i ro d i i kie'n cho cd p h d n U = E(Ru) - R f
= 20% - 8% = 12%
M i i c b u dap r i i i ro d i i kie'n cho cd p h d n L — E ( R ) - R L f
= 25% - 8% = 17%
Viec t i n h t o a n d o a n h l d i d i i kie'n cho cd p h a n U v a cd
p h a n L t r o n g t r i i d n g hdp xac suat x a y r a cho t i i n g t i n h t r a n g
k i n h te la b a n g n h a u diidc t d n g k e t d b a n g sau:
Cd phan L Cd phan U
l i s
Vi du 6
G i a s i i n g t i d i t a t i n h t o a n dtidc r a n g : Xac s u a t de xay
t i n h t r a n g k i n h te hu*ng t h i n h se keo d a i 20% t h d i g i a n xem
xet. H a y xac d i n h d o a n h l d i dti k i e n cho cd p h a n U va cd
p h a n L . . . N e u t y le k h d n g cd r u i ro l a : 10%, h a y t i n h mdc bii
dap r u i ro d t i k i e n cho t i i n g cd p h a n .
Viec t i n h t o a n t h e h i e n d b a n g sau:
Cd phan L Cd phan U
V i c h i cd h a i k h a n a n g cd t h e x a y r a l a : H u n g t h i n h va
suy t h o a i . Do vay, k h i bie't xac s u a t x a y r a ciia t i n h trang
h u n g t h i n h l a 0,2 t h i t a cd t h e t i n h dtidc xac suat x a y r a t i n h
t r a n g suy t h o a i l a : (1 - 0,2 = 0,8).
M i i c b u dap r u i ro ciia cd p h a n U = 26% - 10% = 16%
M i i c b u dap r i i i ro ciia cd p h a n L = -2% - 10% = -12%
5.2.2. Tinh toan phufdng sai cua doanh ldi duf kieii
Vidu 7
De m i n h hoa r d h d n d i e u v t i a n d i d t r e n , t a t i e p tuc l a y cd'
p h i n L v a cd p h a n U l a m v i d u . T r o n g t r t i d n g hdp xac s u a t
xay r a t i n h t r a n g h t i n g t h i n h v a suy t h o a i deu l a 0,5. P h t i d n g
sai cua cd p h a n U v a cd p h d n L se l a bao n h i e u ?
T a biet, E(R ) V = 2 0 % v a E(Rj) = 25%. Viec t i n h t o a n
phtidng sai cua h a i cd p h i n n a y t h e h i e n t r o n g b a n g sau:
Danh muc ddu tu" la mot nhom cdc tai san nhu" la co
phieu vd trai phieu do mot ngtidi ddu tti nam giii. N d i chung,
cac n h a d a u t t i t h t i d n g d d u t t i vao n h i e u n d i t h e h i e n bang
n h i e u l o a i cd p h i e u v a n h i e u l o a i t r a i p h i e u k h a c n h a u . Trong
p h a n t r e n da n g h i e n c t i u r u i ro v a d o a n h l d i cua t t i n g t a i san
r i e n g b i e t . T r o n g p h a n n a y se t d p t r u n g n g h i e n c t i u doanh ldi
d u k i e n v a p h t i d n g sai cua d a n h muc d a u t t i .
5.2.3.2. Doanh Ipi dtf kien cua danh muc ddu tu"
Vidu9
T r d l a i cd p h a n U v a cd p h a n L , ne'u d u n g m d t n i i a so'
t i e n d i u t t i vao cd p h a n U v a m d t n t i a so' t i e n cdn l a i d a u t t i
vao cd p h a n L , t r o n g d i e u k i e n xac suat x a y r a cho t i n h t r a n g
k i n h t e h t i n g t h i n h v a suy t h o a i l a n h t i n h a u v a b a n g 0,5.
Vay, d o a n h l d i d t i k i e n cho d a n h m u c d a u t t i l a bao nhieu?
G i a sd, n e n k i n h t e l a m vao t i n h t r a n g suy t h o a i sud't
t h d i k y x e m xet, m o t n t i a s o ' t i e n d i u t t i vao cd p h i n L se b i l d
20%, m o t n t i a so' t i e n cdn l a i d i u t t i vao cd p h i n U se cd l a i l a
30%. N h t i v a y , d o a n h l d i cua d a n h muc d a u t t i ( k y h i e u l a R ) P
se dtidc t i n h n h t i sau:
R P = 0,5 x (-20%) + 0,5 x 30% - 5%
Ne'u n e n k i n h te h o a n t o a n h t i n g t h i n h t r o n g sud't t h d i
g i a n x e m xet, t a cd:
R P = 0,5 x 70% + 0,5 x 10% = 4 0 %
N h t i n g xac s u a t x a y r a t i n h t r a n g k i n h t e suy t h o a i v a
h t i n g t h i n h l a n h t i n h a u v a b a n g 0,5. Do dd, d o a n h ldi d t i
V d i : i = 1, 2, 3,... n
Vi du 10
De t r i n h b a y m o t each n g a n gon, t i e p t u c l a y cd p h a n U
H I
o-p = 0,030625
a p - V - 0 0 3 0 6 2 5
= >% 17 5
Vidull
Gia sti thay ddi cac trong sdcua danh muc ddu tti 2/11 so
t i e n d u n g de d a u t t i vao cd p h d n L v a so t i e n cdn l a i 9/11
d u n g de d a u t t i vao cd p h a n U . T r o n g d i e u k i e n n e n k i n h te
i l l
T r o n g d i e u k i e n n e n k i n h te h t i n g t h i n h sud't t h d i k y xem
xet, d o a n h l d i dti k i e n cua d a n h muc d a u t t i dtidc xac dinh
n h t i sau:
Nhti vay, neu bd' tri danh muc dau tti theo cac trong so
n h t i t r e n t h i d u n e n k i n h t e d t r a n g t h a i nao d i n i i a , van co
d o a n h l d i d t i k i e n l a 2 0 , 9 1 % . K h d n g c a n p h a i t i n h toan, ta co
t h e t h a y l a : t r o n g t r U d n g hdp n a y p h t i d n g sai cua d a n h muc
d a u t t i b a n g 0. D i e u n a y r a t q u a n t r o n g cho viec b d t r i mot
d a n h muc d a u t t i sao cho cd t h e l o a i bd dtidc m o t sd r u i ro
nha't d i n h . V a n de n a y se dtidc b a n k y d n h t i n g p h a n sau.
R = E(R) + U (5.10)
N h t i d p h a n t r e n , t a t h a y : Cd h a i l o a i r u i r o , r u i ro cd he
thd'ng v a r u i r o k h d n g cd h e thd'ng. P h a n d o a n h l d i k h d n g d t i
kie'n dtidc l a do h a i l o a i r u i ro n a y gay r a . T a c u n g cd t h e chia
bd p h a n d o a n h l d i k h d n g d t i k i e n dtidc t h a n h h a i p h d n , p h a n
t h t i nha't l a p h a n k h d n g cd he thd'ng v a do r u i ro k h d n g cd he
thd'ng gay r a , t a k y h i e u p h a n n a y la E. P h d n t h t i h a i l a p h a n
cd he thd'ng do r u i r o cd he thd'ng gay r a v a dtidc k y h i e u la m .
Den day, t a cd t h e vie't cdng t h t i c t i n h d o a n h l d i d a t dtidc l a :
R=E(R) + m + e (5.11)
1 49,24% 1,00
2 37,36 0,76
4 29,69 0,60
6 26,64 0,54
8 24,98 0,51
10 23,93 0,49
20 21,68 0,44
30 20,87 0,42
40 20,46 0,42
50 20,20 0,41
Nguon: Tap chi phdn tich Itidng vd tdi chinh 22/9/1987, so': 353-64
Nhan de: "Bao nhieu cd phdn se tao nen mot danh muc ddu tti da
dang hod".
143
49,24%
1000
Sd luong cac loai cd phin
cua 1 danh muc diu tu
N h i n vao dd t h i , t a t h a y cd h a i d i e m c a n l t i u y :
Thii nhat, m o t so' r u i r o cd l i e n q u a n den t t i n g loai t a i
san cd t h e b i l o a i t r t i b a n g each bo' t r i d a n h muc d d u t t i . Qua
t r i n h bd' t r i d a n h muc d a u t t i dtidc t i e n h a n h b a n g each dan
t r a i viec d a u t t i vao n h i e u l o a i t a i s a n k h a c n h a u dtidc goi la
da d a n g hoa.
N g u y e n l y cua da d a n g hoa cho t h a y r a n g : D a n t r a i viec
d a u t t i vao n h i e u t a i s a n k h a c n h a u se l o a i t r t i dtidc mot sd
r u i ro. P h a n d i e n t i c h t r e n h i n h ve k y h i e u " r u i ro cd t h e loai
t r t i b a n g da d a n g hoa" c h i n h l a bo p h a n r u i ro cd t h e l o a i t r t i
t h d n g q u a da d a n g hoa.
Thii hai,cimg r a t q u a n t r o n g , l a se cd m d t mtic t d i thieu
ctia r u i r o m a k h d n g t h e l o a i t r t i n d b a n g viec da d a n g hoa.
T r e n day n g t i d i t a da k h a n g d i n h : M d t sd' r u i ro cd t h e
loai t r t i b a n g da d a n g hoa, m o t sd' r u i ro k h a c t h i k h d n g t h e
loai t r t i dtidc theo each n a y . Se cd m d t cau h d i la: t a i sao l a i
n h t i vay? C a n n h d l a i p h a n t r t i d c day n d i ve r u i ro cd he
thd'ng v a r u i ro k h d n g cd he thd'ng. Theo d i n h n g h i a , r u i ro
k h d n g cd h e thd'ng l a r u i ro c h i l i e n q u a n den m d t hoac m d t
v a i t a i san. C h a n g h a n , ne'u x e m x e t m o t l o a i cd p h a n cua
mdt d o a n h n g h i e p nao dd, d i l a n ve che tao san p h a m m d i
hoac sti t i e t k i e m do c a i t i e n q u y t r i n h cdng n g h e cd t h e
m a n g l a i gia t r i t h u a n t u y d t i d n g v a do dd cd t h e l a m t a n g gia
t r i cd' p h a n cua d o a n h n g h i e p . Ngtidc l a i , n e u d o a n h n g h i e p
p h a m p h a p v a p h a i d e n b u b a n g m o t Itidng t i e n d a n g ke,
hoac do sti cd'bat n g d gay t h i e t h a i cho doanh n g h i e p , hoac do
b a i cdng cua cdng n h a n t r o n g d o a n h n g h i e p v.v... cd t h e d a n
den g i a m g i a t r i cd p h a n cua doanh n g h i e p .
7
D e n day cd t h e n h a n t h a y r a n g : n e u c h i d d u t t i vao m d t
loai cd p h a n cua m o t d o a n h nghiep nao dd t h i n g h i a l a ke't
qua d a u t t i b i p h u t h u d c r a t n h i e u vao n h t i n g sti k i e n x a y r a
dd'i v d i d o a n h n g h i e p . N e u d a u t t i vao n h i e u l o a i t a i san d
n h i e u d o a n h n g h i e p k h a c n h a u t h i sif p h u thudc n a y g i a m d i
n h i e u , b d i v i ne'u c h a n g m a y h i ld d doanh n g h i e p n a y t h i v a n
cd l a i d d o a n h n g h i e p khac. Viec b u t r t i dd se l a m cho r u i r o
cua d a n h m u c d a u t t i g i a m d i .
i l l
R i i i ro cd he t h d n g k h d n g t h e l o a i t r i i b a n g each da dang
hoa, b d i v i theo d i n h n g h i a , r u i ro cd he t h o n g t i e ddng den
t a t ca cac l o a i t a i san k h a c n h a u . V i le dd, cho d u t a cd t d i bao
n h i e u l o a i t a i san k h a c n h a u t r o n g m o t d a n h muc dau t t i di
n t i a t h i c u n g k h d n g l o a i t r t i dtidc r u i ro cd he thd'ng. V i vay
t r e n t h t i c te, k h a i n i e m " k h d n g t h e da d a n g hoa" va khai
n i e m " r u i ro cd he thd'ng" cd t h e sti d u n g t h a y t h e cho nhau.
5.2.6. R i i i r o c o h e t h o n g v a h e so b § t a
R u i ro cd he thd'ng l a m d t t r o n g n h i i n g y e u td' q u y e t d i n h
miic d o a n h l d i d i i kie'n ciia m d t t a i san, v i t h e c a n bie't each
do miic dd r i i i ro cd he thd'ng cho cac k h o a n d a u t i i k h a c
n h a u . Thtidc do m a c h i i n g t a se s i i d u n g l a he sd'beta p.
H e sd' P cho t a b i e t miic r u i ro cd he thd'ng cua m d t t a i
san c u t h e so v d i m i i c r u i ro cd he thd'ng b i n h q u a n cua m d t
t a i san l a bao n h i e u ? Theo d i n h n g h i a nay, m d t t a i san nao
do cd p = 0,5 t h i cd n g h i a l a : miic r u i ro cd he t h d n g ciia t a i
san n a y b a n g m d t n i i a so v d i miic r u i ro b i n h q u a n cho m o t
t a i san, n e i i m d t t a i san cd p = 2 t h i cd n g h i a la: mute r u i ro cd
he thd'ng c u a t a i san n a y b a n g h a i l a n so v d i miic r u i ro b i n h
q u a n cho m d t t a i s a n v.v...
147
Vi du 12:
(1) (2)
Cd phan cua cac doanh nghiep He sdp
Doanh nghiep K 0,75
Doanh nghiep M 0,70
Doanh nghiep L 1,05
Doanh nghiep O 0,99
Doanh nghiep P 1,01
Doanh nghiep Q 0,64
Doanh nghiep R 1,16
Doanh nghiep S 1,42
Po - B e t a ciia co p h a n d a u t i i vao d o a n h n g h i e p O
p R - B e t a ciia cd p h a n d d u t i i vao d o a n h n g h i e p R
0,50 - T r o n g so'ciia d a n h muc d a u t i i .
5.2.7. D t i d n g t h i t r t i t i n g c h t i n g k h o a n
T r o n g p h a n n a y c h t i n g t a h a y x e m r u i ro se dUdc den b t i
t r e n t h i t r t i d n g n h t i t h e nao?
Vidu 13:
Gia sti rang: T a i san A cd t h u n h a p du" kie'n E ( R A ) = 20% va
p = 1,6. T y suat k h d n g cd r u i ro la R = 8%. Lu"u y r a n g t a i
A f
san k h d n g cd r u i ro l a t a i s a n k h d n g cd r u i ro cd he thd'ng
( t h a m c h i k h d n g cd ca r u i ro k h d n g cd he t h d n g ) , v i v a y t a i
san k h d n g cd r u i ro se cd p = 0.
Ne'u t a bd' t r i m d t d a n h muc d d u t i l g d m cd t a i san A va
t a i san k h d n g cd r u i ro, t a cd t h e t i n h t o a n dtidc m o t v a i
p h i l d n g a n d o a n h l d i d i i k i e n k h a c n h a u v a cac he sd' p khac
n h a u . C h a n g h a n n e u t a d a u t i l 25% vao t a i san A t h i t h u
n h a p d i l kie'n se l a :
E ( R ) = 0,25 x E ( R A ) + (1 - 0,25) x R
P f
E ( R ) = 1,50 x E ( R A ) + (1 - 1,50) x R
P f
Trong sd cua tai san Doanh Idi du kien cua Beta cua danh muc
A trong danh muc danh muc dau tu dau tu (P )
1
P
0% 8% 0,0
25% 11% 0,4
50% 14% 0,8
75% 17% 1,2
100% 20% 1,6
125% 23% 2,0
150% 26% 2,4
N h i n vao do t h i t r e n t a t h a y : n e u d i c h u y e n t t i d i e m m a
t a i san A k h o n g cd r u i ro v d i p = 0 t d i d i e m m a t a i dd p = 1,6
A A
E(R )-R,
A 20%-8%
0 d ddc tai san A = ~ = — =7,50% (5.12)
PA 1,6
Dd dd'c cua tai san ndi len rang: Tai san A de nghi dtidc
d e n b u r u i ro v d i t y sud't 7,5%. N d i each khac, t d i san A cd
m t i c b t i dap r t i i ro l a 7,50% cho mdt ddn v i r u i ro cd he thd'ng.
T t i d n g t t i , b e t a qua d a n h muc d a u t t i p se l a :
P
T t i d n g t t i l a m n h t i v a y t a se cd b a n g sau day:
Trong so cua tai san B Doanh Idi du kien cua Be ta cua danh
trong danh muc dau tu danh muc dau tu" E (R ) P
muc dau tu (p )P
0% 8% 0,0
25% 10% 0,3
50% 12% 0,6
75% 14% 0,9
100% 16% 1,2
125% 18% 1,5
150% 20% 1,8
E(R )
P
= 6,67%
E(R ) = 16%
A
R, = 8%
D t i a t r e n cac t h o n g t i n t r e n day co t h e n o i r a n g : D a u t t i
vao t a i san A t d t h d n l a d a u t t i vao t a i san B , b d i v i t a i san B
de n g h i mtic b u dap r u i ro k h d n g d u cho mtic r u i ro cd he
t h d n g cua n d n e u so v d i t a i san A . De t h a y r d hdn, h a y so
sanh t a i san A v a t a i san B t r e n c t i n g m d t do t h i sau day:
E(Rp)
= 7,5%
E(R ) = 20%
A
E(R )= 16% + AR
A
= 6,67%
E(R ) = 16%
A
R = 8%
f
dd E ( R A ) = 16% + AR.
V d i n h a n x e t nhu" t r e n , cd t h e gdi y cho n h a d a u t i i rang
a n h t a n e n d a u tu" vao t a i san A .
T u y n h i e n t i n h t r a n g cua t a i san A v a t a i san B n h i i da
m i e u ta. t r e n day k h d n g t h e kdo d a i m a i t r e n t h i t r t i d n g vdn,
b d i v i cac n h a d a u t t i do x d d a u t t i vao t a i san A v a h a u n h i i
k h d n g cd a i d a u t t i vao t a i san B n e n se x a y r a t i n h trang:
G i a cua t a i san A se t a n g l e n v a gia ciia t a i san B se b i ha
t h a p . N h t i da biet, gia c i i a t a i san v a d o a n h l d i d t i k i e n cua
n d v d n dong ngiidc c h i e u n h a u , do v a y d o a n h l d i cua t a i san
A se g i a m d i v a d o a n h l d i c i i a t a i san B se t a n g l e n . Viec mua
v a b a n h a i l o a i t a i san n a y t i e p tuc d i e n r a cho den k h i ca hai
t a i san n a y c i i n g n a m t r e n m d t dtidng t h a n g . D i e u dd cd
n g h i a la: Ca h a i l o a i t a i san n a y c u n g de n g h i m o t miic den
b u ve sti c h i u d t i n g r i i i ro. N d i each khac, t r e n t h i trtidng
c a n h t r a n h t a cd:
PA ~ PB
E (Rp) A
= 6,67%
Dd ddc E(R ) - R
M f E(RJ - R,
M 1»QMI = = =
E(R ) - R
M f (5.13)
cua SML p w -j
E(R ) - R dtidc goi la mtic bti dap rui ro cua thi trtidng
M f
muc d d u t t i b a t k y nao dd t r e n t h i t r t i d n g . T a b i e t r a n g d a n h
muc d a u t t i n a y p h a i dtidc ve t r e n dtidng S M L v i n d p h a i cd
cting t y s u a t d e n b t i r u i ro gid'ng n h t i cac t a i san k h a c t r e n t h i
t r t i d n g . V a y t a cd t h e bie't:
—T = ECRM ) - f
L R
Pi
M
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
K h i n o i r a n g k h o a n d a u t i l m d i co doanh l d i d i i k i e n l d n
h d n mile d o a n h l d i m a t h i t r i f d n g den b u cho k h o a n d a u tu" cd
c u n g m i i c dd r u i r o cd he t h d n g t h i cd n g h i a l a d a n g s i i d u n g
mot each cd h i e u q u a v d n d a u tu".
C a u hoi on tap