‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺮدﺑﻴﺮ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
‫دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،1387‬ﺻﻔﺤﺎت ‪3-8‬‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﭘﮋوﻫﺸﻲ را ﺑﻪ روش ﻋﻠﻤﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ داوري ﻛﻨﻴﻢ؟‬

‫‪2‬‬ ‫*‪1‬‬
‫دﻛﺘﺮﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ اوﻟﻴﺎء ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮداد ﺷﻜﻴﺒﺎ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﺤﻘﻴﻖ و اراﻳﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎرﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻲ در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺠﻼت ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫـﺸﻲ و ﻛﻤﺒﻮدﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮ آن ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻣﺮ داوري ﻣﻘﺎﻻت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬

‫‪D‬‬
‫ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ آﻛﺎدﻣﻴﻚ و ﻧﺘﻴﺠﻪ زﺣﻤﺎت ﺑﺴﻴﺎري از اﻋﻀﺎي ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﺑﺎ ﻧﺤﻮه داوري و ﻗﻀﺎوت ﺳﺎﻳﺮ ﻫﻤﻜﺎران ﮔـﺮه‬
‫ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻣﺮ ﻗﻀﺎ و داوري در ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺌﻮن داراي اﻫﻤﻴﺖ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ داوران ﻣﺤﺘﺮم‬

‫‪SI‬‬
‫ﺗﻌﻤﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮي روي ﻣﻮﺿﻮع ﻗﻀﺎوت ﻧﻤﻮده و ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺗﺌﻮرﻳﻚ داوري ﻣﻘﺎﻻت ﻋﻠﻤﻲ را در ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮآﻳﻨﺪ داوري ﻣﻘﺎﻻت ﻳﻚ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺣﺴﻲ و ادراﻛﻲ )‪ (Intuitive‬ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ آﻣﻮزش و ﺗﺠﺮﺑﻪ اي دارد ﻛﻪ ﻛﺴﺐ آن ﻫﻤﻴﺸﻪ آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻴﺎت‬
‫ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﻣﺠﻼت‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﻈﺮ دﻗﻴﻖ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ داوران دارﻧﺪ‪ .‬ﺳﺌﻮال ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫‪of‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺠﺎرب ﺑﺎ" ﺳﻌﻲ و ﺧﻄﺎ" ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎً آﺳﺎنﺗﺮ از روشﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺳﻌﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻧﻈﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ را در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺟﻤـﻊﺑﻨـﺪي اﻳـﻦ ﻧﻈـﺮات آن را ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮاي اﻋﻀﺎي ﻣﺤﺘﺮم ﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي اﻳﺮان ﻛﻪ در اﻣﺮ ﻣﻬﻢ داوري ﻣﻮرد دﻋﻮت ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪،‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳـﺎزﻳﻢ‪ .‬ﻳـﻚ داور اﻳـﺪهال ﺑـﻪ‬
‫‪ive‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮ ارﺗﻘﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻣﻘـﺎﻻت ﺑﺎﻳـﺪ ﺳـﺆاﻻت ﺧـﻮب و ﺳـﺎزﻧﺪهاي از ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪه ﺑﭙﺮﺳـﺪ و ﺑـﺎ اراﻳـﻪ ﻧﻈـﺮات ﺧـﻮد از ﭼـﺎپ ﻣﻘـﺎﻻت ﺑـﻲﻛﻴﻔﻴـﺖ و‬
‫‪ Non-Sense‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اراﻳﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮات ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻗﺪرﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ از داوراﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﺻﺮف وﻗـﺖ ﺑـﺴﻴﺎر‪ ،‬ﺑـﺎ ﻣﺠـﻼت ﻛـﺸﻮرﻣﺎن ﻳـﺎ‬
‫ﻣﺠﻼت ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻫﻤﻜﺎري داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ اﻋﺘﻘﺎد دارﻳﻢ اﻳﻦ ﻳﻚ ﮔﺎم و ﺷﺎﻳﺪ ﮔﺎم ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ داوري در ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺗﻮﺳﻂ‬
‫‪ch‬‬

‫ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﻳﺎ داور ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﻮﻟﻪﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﻤﻮاره را ه ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن و ارﺗﻘﺎ ﻳـﺎﻓﺘﻦ را ﺑـﺮاي آن ﺑـﺎز‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮﻋﻤﺪﺗﺎً ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻘﺎﻻت اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ اﺛﺮ ‪ Provenzale JM, Stanley RJ‬و ﮔﺮدآوري ﻣﺨﺘﺼﺮ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻤﻜﺎران ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Ar‬‬

‫ﻧﻘﺶ ﻳﻚ داور ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﻲ ﺷﻚ ﻧﻘﺶ داوران در ﻳﻚ ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس و اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺎﺳﺎً داوران دو ﻧﻘﺶ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ در ﺧﺼﻮص ارزش ﻛﻠﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﺸﺎر )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﺲ از ﺑﺎزﻧﮕﺮي( ﻧﻈﺮ ﻣﻲدﻫﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻛﻠﻲ )‪ (Global‬زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻗﺎﺑﻞ ﭼﺎپ‬
‫‪ -2‬ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ اﺻﻼﺣﺎت ﻻزم )‪(Accept pending revision‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺠﺪد ﭘﺲ از ﻳﻚ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻛﻠﻲ )‪(Reconsider after major revision‬‬
‫‪ -4‬رد ﻣﻘﺎﻟﻪ )‪(Reject‬‬

‫*‬
‫‪ -1‬ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه داﺧﻠﻲ؛ روﻣﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ ‪ -‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
‫ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه‪Email: owlia@ssu.ac.ir 09131532954 :‬‬ ‫ﺗﻠﻔﻦ‪0351-8224000 :‬‬
‫‪ -2‬اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه اﻃﻔﺎل ‪ -‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1387/5/17 :‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪1386/10/1 :‬‬

‫دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1387‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﭘﮋوﻫﺸﻲ را ﺑﻪ روش ﻋﻠﻤﻲ و ‪...‬‬
‫‪4‬‬

‫ﻧﻘﺶ دوم داوران اراﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎدات ﺳﺎزﻧﺪه )‪ (Constructive criticism‬ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻴﻦ ﺑﺪون ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن ﭼﺎپ ﻳﺎ رد ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ داوران ﻋﺰﻳﺰ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي اراﻳﻪ ﻧﻘﺶ ﻧﺨﺴﺖ ﺧﻮد دارﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺑﻬﺒـﻮد ﻧﻘـﺶ ﺳـﺎزﻧﺪه در ارﺗﻘـﺎ ﻣﻘـﺎﻻت ﺗﻮاﻧﻤﻨـﺪﺗﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﻴﺖ ﻳﻚ داور )‪ (reviewer‬ﻳﻚ ﻣﺸﺎور )‪ (Advisor‬ﺑﺮاي ﻣﺆﻟﻒ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕـﺮ او ﻣﺆﻇـﻒ اﺳـﺖ ﻫـﺮ آﻧﭽـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﻣﺆﻟﻒ دﻳﺪه ﻧﺸﺪه را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻳﻚ داور ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﻚ ﻣﺤﻘﻖ ﻫﻤﻜﺎر‪ ،‬ﻳﺎ ﻳﻚ اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ ﻳﺎ اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎور ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪه و راﻫﻨﻤـﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ)‪ .(1‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ »اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ «ﻳﺎ » ﻣﺸﺎور« و ﻧﻪ ﻳﻚ »ﺧﺼﻢ!« ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﺘﻘﺪ دﻟﺴﻮز ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ ﻧﻜﺎت ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔـﻲ‬
‫داﻧﺸﺠﻮ‪ ،‬ﻫﺮ دو را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ دﻳﺪ اﺻﻼﺣﻲ و ﻧﻪ ﻣﺨﺮب ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬داوري ﻣﺤﻞ ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎب ﮔﺮوﻫﻲ ﻳﺎ اﺣﻴﺎﻧﺎً ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬داور ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ را داوري ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر دارد ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻮدش ﻣﻮرد داوري ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد)‪.(2‬‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ‪ Common sense‬ﺑﺮاي داوران‪ :‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﭼﻨﺪي ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ‪ common sense‬در ﻛﺎر داوري داوران ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺼﺮﻳﺢ‬
‫و روﺷﻦ ﮔﺮدد‪ .‬اﺻﻞ ﻛﻠﻲ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ " داوران ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي داوري ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ ﻣﻮرد داوري ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ "‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬

‫‪D‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ داوران ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﺮام ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﮔﺮدد‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻣﺆﻟﻒ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ داور ﺑﺎﻳﺪ از‬

‫‪SI‬‬
‫ﻛﺎر ﺑﺮدن ﻛﻠﻤﺎت و اﻟﻔﺎظ ﻫﺘﺎﻛﺎﻧﻪ و ﺧﺮد ﻛﻨﻨﺪه ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺒﻚ ﻣﻔﻴﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻒ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺘﻘـﺎدي ﺑـﻪ " اﺻـﻞ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ " ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ " :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ " و ﻳﺎ " ﺟﺎي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﺑﺎب اﻫﻤﻴـﺖ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺮاي اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ وﺟﻮد دارد " و ‪....‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺒﺎراﺗﻲ ﭼﻮن " ﻣﺆﻟﻒ ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﺘﺪﻟﻮژي ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ" ﻳﺎ " ﻣﺆﻟﻒ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧـﻮﺑﻲ ﺑـﺮاي‬
‫‪of‬‬
‫ﺑﻴﺎن اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺪارد " ﭼﻨﺪان ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ive‬‬

‫دﻻﻳﻞ ﭘﺬﻳﺮش ﻳﺎ رد ﻣﻘﺎﻻت ‪ :‬دﻻﻳﻞ زﻳﺎدي ﺑﺮاي رد ﻳﺎ ﻗﺒﻮل ﻣﻘﺎﻻت وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮوري ﺑﺮ اﻳﻦ دﻻﻳﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻫـﻢ‬
‫ﺑﺮاي داوران و ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻣﺆﻟﻔﻴﻦ ﺟﻮان ﻳﺎ ﺗﺎزه ﻛﺎر ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً دﻻﻳﻞ ﭘﺬﻳﺮش ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮدن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ روز‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﮕﺎرش ﻋﺎﻟﻲ داﺷﺘﻪ‪ ،‬روال ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻗﺎﺑﻞ درﻛﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ch‬‬

‫‪ -3‬ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻃﺮاﺣﻲ )‪ (Design‬ﻋﺎﻟﻲ و ﻣﺘﺪﻟﻮژي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ دﻻﻳﻞ راﻳﺠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ رد ﻣﻘﺎﻻت ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻋﻨﺎوﻳﻦ زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪Ar‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ آﻣﺎر ﻧﺎﻗﺺ و ﻧﺎﻛﺎﻣﻠﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬اﺳﺘﻨﺘﺎجﻫﺎي ﺑﻲﻣﻮرد از ﻧﺘﺎﻳﺞ ) ‪(Over-interpretation‬‬
‫‪ -3‬اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫﺎي ﻧﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻣﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ و روال ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در ﻧﮕﺎرش ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪(3).‬‬
‫ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺪه اﻳﻦ اﺷﻜﺎﻻت ﻳﺎ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ )‪ (Flaws‬ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻗﺎﺑﻞ رﻓﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﭘـﺮداﺧﺘﻦ ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ ﻳـﻚ ﻣﻘﺎﻟـﻪ‬
‫ﻧﺠﺎت ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ!‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎي ﻓﻮق زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻮاره ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داوري »رد« )‪ (Reject‬ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬داﺷـﺘﻦ ﻳـﻚ ﺟﺮﻳـﺎن ﻣﻨﻄﻘـﻲ‬
‫در ﻧﮕﺎرش ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻳﻜﻪ وﻗﺘﻲ داوري ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻨﻄﻘﻲ در ﻧﮕﺎرش آن رﻋﺎﻳﺖ ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬

‫دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1387‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪5‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ اوﻟﻴﺎء‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮداد ﺷﻜﻴﺒﺎ‬

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ رد ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﮔﺮ ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﻤﻲ ﺷـﻔﺎﻓﺘﺮ و ﻣﻨﻄﻘـﻲﺗـﺮ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﺪ داور‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ " ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺠﺪد را دارد‪".‬‬

‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺑﻪ داوري ﻣﻘﺎﻟﻪ ‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ از داوري‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺳﺌﻮاﻟﻲ ﻛﻪ داور ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺨﻴﺖ دارد ﻳـﺎ ﻧـﻪ؟ ﻻزم اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻣﺠﻠـﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪ را در اﺧﺘﻴﺎر داوران ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و داوران ﻣﻘﺎﻟﻪ واﺿﺤﺎً ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت آﺷﻨﺎ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬داوري ﻣﻘﺎﻟـﻪ‬
‫ﺳﺨﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﺟﻮد ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺳﻮﮔﻴﺮي )‪ (Bias‬در داوري ﻧﻴﺰ ﻣﻘﻮﻟﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺜﺒﺖ )ﭼﺎپ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﻣﻘﺎﻟـﻪ( و‬

‫‪D‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ )رد ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ داوري ‪) Double-blinded‬دو ﺳﻮ ﻛﻮر( ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺣﺎدﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ داور اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺎم ﻣﺆﻟﻒ ﺑﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي او ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﻮﮔﺮﻳﻲﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﻳـﺎ ﻣﻨﻔـﻲ از‬

‫‪SI‬‬
‫ﻧﺎم ﻣﺆﻟﻔﻴﻦ ﺑﻲاﻃﻼع ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ داوران ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮع داوري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ داوري ﺧـﻮب ﻣـﺴﺘﻠﺰم آﮔـﺎﻫﻲ و ﺗـﺴﻠﻂ‬
‫ﻻزم ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ داوري ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺧﺎرج از ﺣﻴﻄﻪ ﻛﺎري و ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﻪ داور دﻳﮕﺮي ارﺟﺎع دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪of‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺧﻮاﻧﺪن ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ :‬اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم در داوري ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻮاﻧﺪن آن اﺳﺖ‪ .‬واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري )ﺧﻮاﻧـﺪن اوﻟﻴـﻪ‬
‫‪ive‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ( راهﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﻫﻴﭻ روش روﺷﻦ و ﺻﺮﻳﺤﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺪام ازداوران ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳـﻦ ﻛـﺎر روش ﻣﻨﺤـﺼﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮدي دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮور ﺳﺮﻳﻊ و ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ ) ‪ ،Original‬ﮔﺰارش ﻣﻮرد و ﻏﻴﺮه(‬
‫و روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ )ﻣﺜﻼ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﮕﺮ‪ ،‬آﻳﻨﺪه ﻧﮕﺮ و ﻏﻴﺮه( ﭘﻲ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﻲ اﻳﻦ ﻣﺮور ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد اﻳـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي را اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ؟ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺎﻟـﺐ ﺗـﻮﺟﻬﻲ ﺑـﺮاي ﺧﻮاﻧﻨـﺪﮔﺎن دارد؟ و آﻳـﺎ اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫‪ch‬‬

‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺌﻮالﻫﺎي ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﭘﺎﺳﺦ داده ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮاﺑﻲ ﺑﺪﻫﺪ؟‬
‫روش دﻳﮕﺮ ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪن آﻫﺴﺘﻪ و ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت آن و ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت در ﻃﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ روﺷﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﻮد‬
‫‪Ar‬‬

‫داوران ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮﺻﺘﻲ را ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻧﻈﺮات ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺰﻳﻲ و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﻈﺮات داوري ﺧﻮد‪ ،‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ :‬ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺧﻼﺻﻪاي از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‬
‫‪ Original‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺟﺎﻣﻌﻲ دارﻧﺪ )‪ .(Full abstract‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﻛﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺪف )‪ (objective‬و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‬
‫در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﺎﻻت دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ‪ Radiology-pathology conferences, Case report :‬ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺪون ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻣﻘﺎﻟﻪ اﻏﻠﺐ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭼﺎپ ﺷﺪن ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﻘﻘـﻴﻦ در ﺷـﺮوع ﻛـﺎر‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺧﻮد ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻨﻲ و ﻣﻔﻬﻮم ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺑﺪون ﺧﻮاﻧـﺪن ﻛـﻞ‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺖ‪ Objective :‬ﺷﺎﻣﻞ اﻫﺪاف اﺻﻠﻲ‪ Method ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ روش اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ Results ،‬ﺣﺎوي ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و در ‪ Conclusion‬ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻛﻠﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1387‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﭘﮋوﻫﺸﻲ را ﺑﻪ روش ﻋﻠﻤﻲ و ‪...‬‬
‫‪6‬‬

‫در ﻛﻞ داور ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﻧﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬آﻳﺎ ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬
‫ﻧﻮﺷــﺘﻦ ﻫــﺪف ﺑــﻪ ﺻــﻮرﺗﻲ ﻛــﻪ ﻣــﺒﻬﻢ ﺑﺎﺷــﺪ‪ -‬ﺑــﺮاي ﻣﺜــﺎل وﻗﺘــﻲ ﻧﻮﻳ ـﺴﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮﺿــﻴﻪاي دارﻧــﺪ ﻣﺜــﻞ اﻳﻨﻜــﻪ " ﻣــﺎ ﺗــﺼﻮر ﻣــﻲﻛﻨــﻴﻢ ﻛــﻪ‬
‫‪ (Multi-detector CT) MDCT‬ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻛﻠﻴﻮي ﺣﺴﺎسﺗﺮ از ‪ single DCT‬اﺳﺖ " ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤـﻴﻦ ﺻـﻮرت ﻧﻮﺷـﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻧﻈﻴﺮ" ﻫﺪف ﻣﺎ از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻮدن )‪ MDCT (Reliability‬ﺑﺮاي ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺳـﻨﮕﻬﺎي ﻛﻠﻴـﻮي‬
‫اﺳﺖ" ﺑﻴﺎن ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ :‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ دﭼﺎر دﻳﺪ ﻳﻚ ﺳﻮ ﺗﻮﻧﻠﻲ )‪ (Tunnel vision‬ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي ﻛـﻪ اﺣـﺴﺎس ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﺧﻮاﻧﻨـﺪه‬
‫ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻓﺮﺿﻴﺎت وراء ﻣﺘﺪﻟﻮژي را ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻮب از اﻳﻦ ﺳﻮﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺟﺪاﺳﺖ و واﺿﺤﺎً ﻫﺪف ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن از اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺎن "ﻋﻠﺖ اﺳﺎﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ" "اﻫﺪاف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ" ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﺸﻜﻞ را ﺷﺮح دﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻜـﺎت ﻣﻬـﻢ اﻧﺠـﺎم‬

‫‪D‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را درﺑﺮﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪SI‬‬
‫ﻣﺆﻟﻔﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻪ دو ﺳﺌﻮال اﺳﺎﺳﻲ داوران ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻢ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺳﺌﻮال ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻗﺒﻼً ﻣﻄﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ؟ ﭘﺎﺳـﺦ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺳـﺆاﻻت ﺑـﻪ داور‬
‫ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد آﻳﺎ ﻣﺆﻟﻒ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﻣﻘﺎﻻت ﻋﻠﻤﻲ دﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ؟‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺎﺳﺎً در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻬﻤﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻗﺒﻠﻲ در ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺷﻜـﺴﺖ ﺧـﻮردهاﻧـﺪ‪.‬‬
‫‪of‬‬
‫ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮور ﻛﻮﺗﺎه و ﺳﺮﻳﻌﻲ ﺑﺮ روي ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن ﭘـﺎ را ﻓﺮاﺗـﺮ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ و‬
‫ﻳﻚ ﻣﺘﻦ ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﻘﺎﻻت ﻋﻠﻤﻲ دﻳﮕﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬داوران ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪاً ﺗـﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪ive‬‬

‫ﻛﺪام ﻗﺴﻤﺖ از ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺤﺚ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد و ﻛﺪام ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﺣﺬف ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﺘﺪﻟﻮژي ) ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺘﺪ(‪ :‬در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺆﻟﻔﻴﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣـﻮارد‪ ،‬اﻳـﻦ ﻗـﺴﻤﺖ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﭼﻮن ﻣﺘﺪﻟﻮژي ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﻜﻮك ﺷﺪه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻘﺺ و اﻳﺮاد ﺟﺪي در اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻘﺎﻟﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻃـﺮف‬
‫‪ch‬‬

‫دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺘﺪﻫﺎ ﻋﻠﻤﻲ و ﺑﻲﻧﻘﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺣﺘﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻏﻴﺮ دﻟﭽﺴﺐ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ و ارزﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺪ ﻳﻚ اﻟﮕﻮ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ واﺿﺢ اﺳﺖ ﺗﺎ اﮔﺮ ﻓﺮد دﻳﮕﺮي ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را داﺷﺖ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﻣـﺸﺎﺑﻪ آﻧـﺮا ﺑﺎزﺳـﺎزي ﻛﻨـﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﻳـﻚ‬
‫‪Ar‬‬

‫دﺳﺘﻮر آﺷﭙﺰي‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺑﺮدي اﮔﺮ ﻓﺮد دﻳﮕﺮي اﻗﺪام ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮد و ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرد‪ ،‬ﻋﻠﺖ ﺷﻜﺴﺖ وي ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﻘﺪان ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﻴﺐ و وﺿﻮح‬
‫در ﺑﻴﺎن روشﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻼك ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داوران ﺑﺎﺷﺪ و در داوري ﺑﻪ آن ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﮔﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﻣﺘـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه و راﻫﻨﻤﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻜﺮار ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺘﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﺎﻗﺺ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺒﺤﺚ ﻣﺘـﺪ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﻳـﺪ دﻟﻴـﻞ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫روش ﺧﺎص ﻣﺘﺪﻟﻮژي را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻠـﺖ اﻧﺘﺨـﺎب روﺷـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﻜﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻴـﻚﻫـﺎي ﺗـﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﺑﺮداري ﺧﺎص و روش آﻧﺎﻟﻴﺰ دادهﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ اﻳﺮاد ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﻣﻘﺎﻻت ﻋﻠﻤﻲ ﻋﺪم ﻃﺮاﺣﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺘﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ اﺛﺒﺎت ﻓﺮﺿﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ‪ MDCT‬ﺣﺴﺎسﺗﺮ از ‪ SDCT‬اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﻴﺎﺳـﻲ از ﻫـﺮ دو وﺳـﻴﻠﻪ )‪ (Scanner‬را ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﮓﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﻳﻜﺴﺎن و ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺸﺎﺑﻪ را در ﻫﺮ دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻟﺤﺎظ ﻧﺸﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﻮﮔﻴﺮيﻫﺎﻳﻲ )‪(Bias‬‬

‫دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1387‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪7‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ اوﻟﻴﺎء‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮداد ﺷﻜﻴﺒﺎ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﻣﻨﺤﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ واﻗﻌﺎً وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻧﺸﺎن ﻧﺪﻫﺪ و ﻳﺎ اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﻲ را ﻧـﺸﺎن دﻫـﺪ ﻛـﻪ وﺟـﻮد‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻣﻘﺎﻟــﻪ‪ :‬در اﻳــﻦ ﻗــﺴﻤﺖ داوران ﺑﺎﻳــﺪ ﺑﺮرﺳــﻲ ﻛﻨﻨــﺪ آﻳــﺎ ﻧﻮﻳــﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑــﺎ ﻳــﻚ روش ﻣﻌــﻴﻦ و ﺑــﺎ ﭼﻬــﺎرﭼﻮب ﻣــﺸﺨﺺ )ﺳﻴــﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ(‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ واﺿﺢ و آﺷﻜﺎر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﻜـﺎن اﺻـﻼح آﻧﻬـﺎ ﻫـﺴﺖ‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ آﻧﺎﻟﻴﺰ دادهﻫﺎ اﻳﺮاد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻤﻮﻣﺎً دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻮدن ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و ﻫـﻢ ﺑـﺮاي ﺧﻮاﻧﻨـﺪﮔﺎن‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ را ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ در ﻗـﺴﻤﺖ ﻣﺘـﺪ آورده ﺷـﺪه ﺑﻴـﺎن‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاي داور و ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار دادن ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ و ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي از آﻧﻬﺎ ﺳﺎدهﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪D‬‬
‫ﺑﺤﺚ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ :‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻓﺮﺿﻴﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺆال ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﺎﺳـﺦ داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد را در ﻛﻨﺎر ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و اﮔﺮ ﺑﻴﻦ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎ ي ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻗﺒﻠـﻲ اﺧﺘﻼﻓـﺎﺗﻲ وﺟـﻮد دارد ﺗﻮﺿـﻴﺤﻲ ﺟﻬـﺖ‬

‫‪SI‬‬
‫اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣﻮﺟﻮد اراﻳﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ در ﻣﻮرد ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻓﻌﻠﻲ در ﻗﻴﺎس ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺤﺚ ﺷﻮد و اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﻛﺎﻣﻼً روﺷﻦ ﮔـﺮدد‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪه و از ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ دور ﺷﻮد و از ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻮب ﺑﻜﺎﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ را در ﺑﺤﺚ دوﺑﺎره ﺗﻜﺮار ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﻚ اﻣﺮ ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ و ﺧﻮاﻧﻨﺪه را از ﻧﻜﺎت ﻣﻬﻢ ﺑﺤﺚ دور‬
‫‪of‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺮح ﺳﺎدهاي از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﺪﻫﺎ ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺰﻳﻲ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﻮرد اﺻﻞ ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ و در ﻧﻈﺮ ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮﻋﺎت‬
‫‪ive‬‬

‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﺳﺌﻮال اﺻﻠﻲ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺪارد‪ .‬ﻳﻚ داور ﺧﻮب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺎت ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫داوران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻳﻚ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ را ﺟﻬﺖ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﻪ اراﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ ﻛﻪ داوران ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ آن ﺑﭙﺮدازﻧـﺪ اﻳـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎدر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫـﺎ‪ ،‬ﻓﺮﺿـﻴﺎت اﺻـﻠﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﺎ ﺟﻤﻊآوري و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده و ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎده ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣـﺜﻼً در‬
‫‪ch‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﻳـﺎ ﻣـﻮارد ﭘﻴﭽﻴـﺪهﺗـﺮ ﻧﻈﻴـﺮ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻳـﻚ ﺗـﺴﺖ آﻧـﺎﻟﻴﺰ آﻣـﺎري ﺧـﺎص‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ذﻛـﺮ ﻧﻜـﺮدن‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ اﻳﻦ ﺗﺼﻮر را اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻴﻦ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورده ﻧﺸﺪه و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺘﻲ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﻲ دادهﻫﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫‪Ar‬‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬داوران ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ در ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑـﺎ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎ و اﻃﻼﻋـﺎت ﺣﺎﺻـﻞ از‬
‫دادهﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ داور ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﻮد ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ آﻳﺎ ادﻋﺎي ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﺴﺘﺪل اﺳﺖ؟ ﻣﺜﻼً اﮔﺮ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ‪ MDCT‬ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻠﻴﻮي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺣﺴﺎس اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي و ﺑﻴﺎن اﻳﻨﻜﻪ روش )‪ (MDCT‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ادراري ﺣﺴﺎس ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻌﻘﻮل ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪References‬‬
‫‪1- Hoppin FG Jr. How I review an original scientific article. Am J Respir Crit Care, Med 2002; 166: 1019-23.‬‬
‫‪2- Benos DJ, Kirk KL, Hall JE. How to review a paper. Adv physiol Educ 2003; 27: 47-52.‬‬

‫دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم ‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1387‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ... ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﭘﮋوﻫﺸﻲ را ﺑﻪ روش ﻋﻠﻤﻲ و‬
8
3- Bordage G. Reason reviewers reject and accept manuscripts: the strengths and weaknesses in medical education
reports. Acad Med. 2001: 76:889-96.
4- Squires BP. Biomedical manuscripts: what editors want from authors and peer reviewers. Can Med Assoc J.
1989; 141: 17-19.
5- Owen R. Reader bias. JAMA. 1982; 247: 2533-34.
6- Roberts LW, Coverdale J, Edenharder K, Louie A. How to review a manuscript: a "down-to-earth" approach.
Acad psychiatry. 2004; 28: 81-7.
7- Sylvia LM, Herbel JL. Manuscript peer review: a guide for health care professionals. Pharmacotherapy 2001;
21: 395-404.
8- McGaghic WC, Bordage G, Shea J. Problem statement, conceptual framework, and research question. Acad

D
Med 2001; 76: 923-24.
9- Regehr G. Presentation of results. Acad Med. 2001; 76: 940-42.
10- Chew FS. Fate of manuscripts rejected for publication in the AJR. AJR. 1991; 156:627-32.

SI
11- Shea JA. Reviewer,s recommendation. Acad Med. 2001; 76: 952-53.
of
ive
ch
Ar

1387 ‫ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‬، ‫ ﺷﻤﺎره دوم‬،‫دوره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
www.SID.ir
Surf and download all data from SID.ir: www.SID.ir

Translate via STRS.ir: www.STRS.ir

Follow our scientific posts via our Blog: www.sid.ir/blog

Use our educational service (Courses, Workshops, Videos and etc.) via Workshop: www.sid.ir/workshop