‫بسم اهلل الرَّحمن الرَّحیم‬

‫الحمدهلل ربّ العالمین و صلّ اهلل علی محمّد و آله الطاهرین‬

‫« ربانهم ردسی فلسفه و رعافن اسالمی »‬

‫( استاد سطح عالی فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم)‬ ‫استاد علی امینی نژاد‬

‫دروس و آثار استاد حجه االسالم و المسلمین علی امینی نژاد‪ :‬وبالگ آواز پر جبرئیل‬

‫‪( @feghheakbar‬فقه اکبر)‬ ‫به کانال تلگرام «فلسفه اسالمی» بپیوندید‪:‬‬

‫‪ )1‬این برنامه در سه مرحله تنظیم شده است؛‬

‫الف‪ -‬مرحله اول به مدت سه سال‪" :‬دوره عمومی فلسفه اسالمی" است‬
‫ب‪ -‬مرحله دوم به مدت هفت سال‪" :‬دوره تخصصی فلسفه اسالمی و دوره عمومی عرفان اسالمی" می باشد‬
‫ج‪ -‬مرحله سوم به مدت پنج سال‪":‬دوره تخصصی عرفان اسالمی" است‬

‫و مجموعا ‪ 11‬سال به طول می انجامد‪.‬‬

‫‪ )2‬این برنامه با توجه به کار طلبگی(یعنی همراه با فقه واصول) تنظیم یافته است‪ ،‬لذا اگرکسی به صورت‬

‫مستقل تصمیم به گذراندن دوره ها داشته باشد‪ ،‬مرحله ها فشرده تر خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )3‬استمراردرسی‪ ،‬تفکروتحقیق‪ ،‬نوشتن وتدریس از سفارشات اصلی این برنامه می باشد‪.‬‬
‫‪ )4‬برنامه های هرسال در سه سطح طرح شده است که در بیشتر موارد به حسب میزان ضرورت نظم یافته‬
‫است و برنامه ی سوم عمدتاً برای گسترش اطالعات و ورزیدگی بیشتر است که در صورت نبود فرصت و‬
‫وقت کافی‪ ،‬می توان آنها را به فرصت های دیگری موکول کرد‪.‬‬
‫‪ )1‬همراهی و مشاوره های دائمی با اساتید‪ ،‬تأثیر روشنی بر روند فعالیت های تحصیلی و علمی خواهد‬
‫داشت‪.‬‬
 ‫مرحله اول ‪ :‬دوره ی عمومی فلسفه اسالمی‬
‫تذکرات‬ ‫برنامه سوم‬ ‫برنامه دوم‬ ‫برنامه اول‬ ‫سال‬
‫هدف اصلی در سال اول ایجادتصویردرستی‬ ‫بخش فلسفه از"آشنایی‬ ‫شرح مختصرمنظومه‬ ‫بدایة‬
‫ازمباحث فلسفی وشناخت ساختارکلی آن‬ ‫باعلوم اسالمی"‬
‫الحکمه‬ ‫اول‬
‫است‪ .‬دقت درکالس درس‪ ،‬مباحثه و‬
‫تفکردراطراف مباحث مورد سفارش می باشد‪.‬‬
‫عالوه بر موارد قبل‪ ،‬احاطه بیشتر به مباحث‬ ‫شرح منظومه‬ ‫شرح مبسوط منظومه‬ ‫نهایة‬
‫فلسفی و آشنایی با اقوال مختلف و تعمیق‬ ‫اصول فلسفه و روش‬
‫تعلیقه استاد آیت اهلل‬ ‫الحکمه(‪)1‬‬ ‫دوم‬
‫تفکر فلسفی‬ ‫رئالیسم‬
‫مصباح و استادفیاضی و‬
‫دررالفوائدمرحوم آملی‬
‫عالوه بر موارد قبل‪ ،‬احاطه بیشتر به مباحث‬ ‫شرح منظومه‬ ‫شرح مبسوط منظومه‬ ‫نهایة‬
‫فلسفی و آشنایی با اقوال مختلف و تعمیق‬ ‫اصول فلسفه و روش‬
‫تعلیقه استاد آیت اهلل‬ ‫الحکمه(‪)2‬‬ ‫سوم‬
‫تفکر فلسفی‬ ‫رئالیسم‬
‫مصباح و استادفیاضی و‬
‫دررالفوائدمرحوم آملی‬

‫* تذکرات عمومی مرحله اول‪:‬‬

‫‪ )1‬پافشاری اصلی در این دوره‪ ،‬فهم صحیح از مباحث فلسفی است‪.‬‬

‫‪ )2‬اگرچه تفکر درجوانب هر مسأله درهمه جا سفارش می شود‪ ،‬لکن دراین دوره از اهمیت افزون تری برخوردار‬
‫است‪.‬‬

‫‪ ) 3‬بهره گیری مستقیم از استاد‪ ،‬حضور فعال در کالس درس و مباحثه ازسفارشات اکید دراین دوره است‪.‬‬

‫‪ )4‬پدید آمدن پرسش های متعدّد و گاه انباشته نه تنها عیب نیست بلکه یکی از اهداف این دوره شکل گیری‬
‫ذهن پرسش گر است لکن می توان در همین دوره با تأمل و مطالعه و مباحثه‪ ،‬پاسخ بسیاری از آنها را یافت‪ .‬اما‬
‫هیچ عجله و بی حوصله گی ای در یافتن پاسخ ها یا پاسخ های قوی تر و عمیق تر نباید وجود داشته باشد زیرا به‬
‫تدریج و در دوره های بعد حل وفصل خواهد شد و بعضی از آنها موجب نظرات خاصی در طلبه شده و او را صاحب‬
‫نظر و مجتهد در فنّ می نماید‪.‬‬

‫‪ )1‬خالصه نویسی درس ها در یادگیری بهتر و تمرین نویسندگی کمک موثری خواهد بود‪.‬‬

‫‪ ) 6‬بزرگترین آفت در همه ی دوره ها خصوصاً این دوره‪ ،‬انقطاع درسی و عدم استمرار منظم و ساالنه ی دروس‬
‫برنامه ریزی شده است که به شدت به باروری علمی صدمه وارد کرده وشوق درس راکاهش می دهد‪.‬‬
‫مرحله دوم ‪ :‬دوره ی تخصّصی فلسفه اسالمی و عمومی عرفان اسالمی‬
‫تذکرات‬ ‫برنامه سوم‬ ‫برنامه دوم‬ ‫برنامه اول‬ ‫سال‬
‫*همه ده نمط اشارات‬ ‫تاریخ فلسفه ی اسالمی‬ ‫اشارات(‪)1‬‬
‫خوانده شود‬ ‫هانری کربن‬
‫بااستاد یا نوار‪ ،‬همه روزه و‬ ‫اسفار ج ‪1‬‬ ‫چهارم‬
‫*به مناسبت هربحثی‬ ‫آشنایی با فلسفه غرب‬
‫یا در تعطیالت خصوصاً‬
‫کتاب های دوره ی قبل‬
‫تعطیالت تابستان‬
‫مجدداً مطالعه شده و‬
‫آدرس دهی های الزم‬
‫صورت گیرد‪.‬‬
‫*فهرست برداری های‬
‫تفصیلی شروع شود‪.‬‬
‫بخش عرفان"آشنایی‬ ‫اشارات(‪)2‬‬
‫به صورت فوق عمل شود‬ ‫باعلوم اسالمی"‬
‫اسفار ج ‪1‬‬ ‫پنجم‬
‫حکمةاالشراق یا شرح‬
‫به صورت فوق الذکر‬
‫حکمةاالشراق با استاد یانوار‬
‫درتعطیالت ویامطالعه آثاری‬
‫درزمینه حکمت اشراق‬
‫آشنایی با"مجموعه ی عرفان‬
‫اشارات(‪)3‬‬
‫اسالمی" مطالعه یانوار‬

‫حکمةاالشراق یا شرح‬
‫اسفار ج ‪1‬‬ ‫ششم‬
‫به صورت فوق عمل شود‬
‫حکمةاالشراق با استاد یانوار‬ ‫به صورت فوق الذکر‬
‫درتعطیالت ویامطالعه آثاری‬
‫درزمینه حکمت اشراق‬
‫عالوه بر مواردفوق‬ ‫مطالعه مقاالت تخصّصی‬ ‫اسفارج‪ 2‬وج‪3‬‬
‫ارائه تحقیق های مختلف‪،‬‬
‫بااستاد یا نوار‪ ،‬همه روزه و‬ ‫اسفار ج ‪6‬‬
‫تقریرهای مفصّل درسی از‬ ‫هفتم‬
‫الهیات شفا با استادیانوار‬ ‫یا در تعطیالت خصوصاً‬
‫موضوعات جزئی شروع می‬
‫شود‪.‬‬ ‫تعطیالت تابستان‬

‫مطالعه مقاالت تخصّصی‬ ‫اسفارج‪ 2‬وج‪3‬‬ ‫اسفار ج ‪6‬‬

‫به صورت فوق عمل شود‬
‫ادامه الهیات شفا وبرهان‬
‫شفا با استادیانوار‬
‫اسفار ج‪7‬و‪8‬و‪9‬‬
‫عالوه بر موارد فوق‬ ‫بااستاد یا نوار یا مطالعه در‬
‫یک یا دو مقاله علمی‬ ‫صورت قدرت برفهم‪ ،‬در‬
‫ارائه شود‬ ‫تعطیالت خصوصاً تابستان‬
‫اسفار ج‪7‬و‪8‬و‪9‬‬
‫به صورت پیش گفته‬
‫به صورت فوق عمل شود‬
‫به صورت فوق الذکر‬
‫هشتم‬
‫دروس عرفان نظری استاد‬
‫یزدان پناه‬
‫تمهیدالقواعد‬ ‫نهم‬
‫با استاد یا نوار در تعطیالت به‬
‫خصوص تعطیالت تابستان‬ ‫(‪)1‬‬
‫اسفار ج‪7‬و‪8‬و‪9‬‬
‫بااستاد یا نوار یا مطالعه در‬ ‫تمهیدالقواعد‬ ‫دهم‬
‫صورت قدرت برفهم‪ ،‬در‬
‫( ‪)2‬‬
‫تعطیالت یاهمه روزه‬
‫خصوصاً تابستان‬
 ‫* تذکرات عمومی مرحله دوم‪:‬‬

‫‪ )1‬بسیاری از تذکرات دوره ی پیشین همچنان به قوت خود باقی هستند‪.‬‬

‫‪ )2‬مباحثه ها به تدریج کمتر و می تواند ممحض به یک درس شود‪.‬‬

‫‪ )3‬تتبع و تحقیق و نوشتن چندین مقاله ی علمی‪ ،‬از اهداف مهم این دوره است‪.‬‬

‫‪ ) 4‬یکی از بهترین راه های تعمیق فهم و شکل گیری اجتهاد علمی و ایجاد نشاط ‪ ،‬تدریس است‪ .‬طالب این دوره‬
‫اگر پیشتر تدریس "بدایة الحکمه" را شروع نکرده اند‪ ،‬حتماَ می بایست از سال نهم به این مهم بپردازند‪.‬‬
‫همچنین تدریس تاریخ فلسفه اسالمی نیز می تواند مدّ نظر باشد‪ .‬سلسله تدریس مناسب است ادامه یابد‪.‬‬

‫‪ ) 1‬تنظیم فهرست های تفصیلی بدست آمده‪ ،‬نقش موثری در موفقیت تحقیق و تدریس دارد و بهترین منبع‬
‫مراجعه می باشد‪.‬‬

‫*مرحله سوم‪ :‬دوره تخصّصی عرفان اسالمی‬

‫تذکرات‬ ‫برنامه سوم‬ ‫برنامه دوم‬ ‫برنامه اول‬ ‫سال‬
‫*پرهیز از سطحی نگری در‬ ‫نقدالنصوص‪ -‬آشنایی‬ ‫شرح منازل السائرین‬ ‫شرح فصوص الحکم‬
‫مباحث عرفانی و درک عمیق‬ ‫باشروح مختلف فصوص و‬ ‫(‪)1‬‬
‫آنها همراه با تأمّل و تفکّر‬ ‫(‪)1‬‬ ‫یازدهم‬
‫مراجعاتی به فتوحات مکیه‬ ‫با استادیا نوار‪ -‬هفتگی یا‬
‫*فهرست تفصیلی از مطالب‬
‫و تفسیرالمیزان‬ ‫درتعطیالت خصوصاَ تابستان‬
‫و مباحث‬
‫به صورت فوق عمل شود‬ ‫شرح منازل السائرین‬ ‫شرح فصوص الحکم‬
‫ودرباره تاریخ عرفان مطالعات‬
‫(‪)2‬‬
‫بیشتری انجام شود‬ ‫( ‪)2‬‬ ‫دوازدهم‬
‫به صورت فوق‬
‫عالوه بر موارد فوق‪ ،‬مطالعه‬
‫مصباح االنس (‪)1‬‬ ‫شرح فصوص الحکم‬
‫مقاالت تخصصی و شرح اصول‬
‫کافی صدرالمتألهین و شرح‬
‫به صورت فوق و‬ ‫(‪)3‬‬ ‫سیزدهم‬
‫توحید صدوق‬ ‫انجام مباحثه‬

‫مصباح االنس (‪)2‬‬ ‫شرح فصوص الحکم‬ ‫چهاردهم‬

‫به صورت فوق عمل شود‬
‫به صورت فوق‬ ‫(‪)4‬‬
‫مصباح االنس (‪)3‬‬ ‫شرح فصوص الحکم‬ ‫پانزدهم‬
‫به صورت فوق عمل شود‬
‫به صورت فوق‬ ‫(‪) 1‬‬

‫*تذکرات عمومی مرحله سوم‪:‬‬

‫‪ ) 1‬بسیاری از تذکرات مطرح در دو مرحله ی گذشته‪ ،‬همچنان به قوت خود باقی است‪.‬‬

‫‪ )2‬ارائه مقاالت قوی و تخصّصی علمی نه تنها مطلوب بلکه ضروری است‪.‬‬