UJIAN SATUAN PENDIDIKAN (USP)
SMK DIPONEGORO TUMPANG
TAHUN PELAJARAN 2020/2021
Mata Pelajaran:Bahasa JawaHari / Tanggal:Sabtu / 27 Maret 2021
Kelas / Program:XII / Semua JurusanWaktu: 60 Menit
A. Pilihlah jawaban yang benar !
1. Ing ngisor iku tuladha basa krama lugu sing
bener yaiku…
A. Lik, sampeyan mene sido mrene ta?
B. Saben diutus sinau mesthi alas an.
C. Ndhuk, ibu pundhutna gula rong kilo!
D. Kula nedha bakso ten kantin.
E. Aku wis ora pareng ngunjuk es maneh
2. “Wekdal bapak…, kula…”
Tembung kanggo njangkepi supaya ukara ing
nduwur dadi trep karo unggah-ungguhe yaiku…
A. dhahar – adus D. mangan – adus
B. dhahar – siram E. mangan – siram
C. nedha – siram
3. “Nalika adhik…, aku ya…, lan ibu uga…”
Tembung kanggo njangkepi supaya ukara ing
nduwur dadi trep karo unggah-ungguhe yaiku…
A. mangan – mangan – mangan
B. nedha – nedha – nedha
C. mangan –mangan – nedha
D. mangan – mangan – dhahar
E. nedha – nedha – dhahar
4. Ing ngisor iku tuladha basa krama alus (inggil)
sing bener yaiku…
A. Agemane Bapak durung disetrika.
B. Lik Darmuji niku sakit napa ta Kang?
C. Panjenengan wis maos layangku ta?
D. Adhik taksih dereng purun sekolah.
E. Ibu tindak dateng Solo nitih sepur
5. Ing ngisor iku tuladha basa ngoko lugu sing bener
yaiku…
A. Wau dalu panjenengan saking pundi?
B. Sesuk ibu lan bapak tindak Surabaya
C. Aku lan adhiku isih durung budal sekolah
D. Mau bengi kowe dolan menyang ngendi?
E. Ngapunten, kula lan adhik bidla rumuyin.
6. Crita gancaran kang ngandharake kedadeyan
saka wiwitan nganti pungkasan kanthi cekak
yaiku…
A. Romansa C. Anak E. Geguritan
B. Sambung D. Cerkak
Kedhuwuren
Dening: Nini Klenyem
“Aku kuwi mung mesakake kowe, Min, mergane yen
kabeh mau ora kaujud utawa kelakon, atimu bakal
gela, cuwa, lara sing tanpa upama. Olehku ngandhani
kuwi rak merga aku tresna neng kowe, Min, kowe wis
dakrengkuh kayadene sedulurku dhewe. Ewadene
yen kandhaku mau malah ndadekake atimu ora
seneng, yaw is aku wis ora bakal nuturi kowe
maneh.” Ngono kandane Dalijo karo ngadeg terus
nglungani. Sikape Tarmin ora ngowah-owahia dat.
Ning janji durung weruh Vera, saka panyawange
Dalijo, Tarmin tansah rongeh, ora jenjem lan bola-
bali nyawang dlan karo sedhela-sedhela unjal
ambegan. Dalijo krasa welas lan mesakake banget
karo mitrane kuwi.
Seje karo Dalijo, saiki sing dikandhakake olehe
arep rabi wae. Nuruti karepe mbokne sing saiki wis
waras larane. Dhek emben nalikane ketemu Very a
wis sida kandha, yen sesasi maneh bakal nikahan
karo Tinem, bocah wadon pilihane mbokne.
Vera ya tenan-tenan kandhane kae. Dheweke aweh
dhuwit sayuta karo Tinem kanggo nggedhekake
modhale. Wiwit rampung ujiane, Vera saiki wis arang
teka neng Café, embuh apa sebabe. Ora kejarag,
Tarmin ngudarasa karo Dalijo.
7. Kang dudu paraga ing cerkak kaesebut yaiku…
A. Dalijo C. Vera E. Tarmin
B. Tinem D. Paijo
Kedhuwuren
Dening: Nini Klenyem
“Aku kuwi mung mesakake kowe, Min, mergane yen
kabeh mau ora kaujud utawa kelakon, atimu bakal
gela, cuwa, lara sing tanpa upama. Olehku ngandhani
kuwi rak merga aku tresna neng kowe, Min, kowe wis
dakrengkuh kayadene sedulurku dhewe. Ewadene
yen kandhaku mau malah ndadekake atimu ora
seneng, yaw is aku wis ora bakal nuturi kowe
maneh.” Ngono kandane Dalijo karo ngadeg terus
nglungani. Sikape Tarmin ora ngowah-owahia dat.
Ning janji durung weruh Vera, saka panyawange
Dalijo, Tarmin tansah rongeh, ora jenjem lan bola-
bali nyawang dlan karo sedhela-sedhela unjal
ambegan. Dalijo krasa welas lan mesakake banget
karo mitrane kuwi.
Seje karo Dalijo, saiki sing dikandhakake olehe arep
rabi wae. Nuruti karepe mbokne sing saiki wis waras
larane. Dhek emben nalikane ketemu Very a wis sida
kandha, yen sesasi maneh bakal nikahan karo Tinem,
bocah wadon pilihane mbokne.
Vera ya tenan-tenan kandhane kae. Dheweke aweh
dhuwit sayuta karo Tinem kanggo nggedhekake
modhale. Wiwit rampung ujiane, Vera saiki wis arang
teka neng Café, embuh apa sebabe. Ora kejarag,
Tarmin ngudarasa karo Dalijo.
8. Sapa kang nduweni rasa tresna marang Mkan 15. Ing ngisor iki sing dudu titikane cerkak yaiku…
Vera? A. critane mung sakeplasan
A. Dalijo C. Jalidin E. Tarmin B. isine padhet (ringkes), lumrahe pitutur, kritik,
B. Tinem D. Tarna piweling lan pasemon
C. paraga sing dicritakake ora nganti mati
Kedhuwuren D. alure mung siji
E. basane entes, ora dawa ngambra-ngambra
Dening: Nini Klenyem
Lomba Renang
“Aku kuwi mung mesakake kowe, Min, mergane Ing dina Setu ekstrakurikuler renang dianakake ing
yen kabeh mau ora kaujud utawa kelakon, atimu Kolam Renang Sriti, ing dina kuwi arep dianakake
bakal gela, cuwa, lara sing tanpa upama. Olehku lomba renang kanggo ujian akhir semester. Pak
ngandhani kuwi rak merga aku tresna neng Sholeh menehi arahan sakdurunge lomba
kowe, Min, kowe wis dakrengkuh kayadene dilaksanakake. Para siswa dibagi ing kelompok-
sedulurku dhewe. Ewadene yen kandhaku mau kelompok didasari saka kapinterane. a) kelompok
malah ndadekake atimu ora seneng, yaw is aku gaya dada, b) kelompok gaya punggung, c) kelompok
wis ora bakal nuturi kowe maneh.” Ngono gaya bebas, d) kelompok gaya kupu-kupu. Sawise
kandane Dalijo karo ngadeg terus nglungani. kabeh padha ngumpul ing kelompoke dhewe dhewe,
Sikape Tarmin ora ngowah-owahia dat. Ning janji Lori ora kumanan kelompok.
durung weruh Vera, saka panyawange Dalijo, Pak Sholeh: Ri, kenapa kowe kok ora duwe
Tarmin tansah rongeh, ora jenjem lan bola-bali kelompok?
nyawang dlan karo sedhela-sedhela unjal Lori: Hmmmmm, anu, Pak, kula ndamel kelompok
ambegan. Dalijo krasa welas lan mesakake piyambak mawon!
banget karo mitrane kuwi. Pak Sholeh: Lho, kenapa nggawe kelompok dhewe,
Seje karo Dalijo, saiki sing dikandhakake olehe apa ora cocog karo kanca-kancamu?
arep rabi wae. Nuruti karepe mbokne sing saiki Lori: Anu, Pak, lare-lare sami mboten purun gabung
wis waras larane. Dhek emben nalikane ketemu kaliyan kula, Pak.
Very a wis sida kandha, yen sesasi maneh bakal Pak Sholeh: Apa sebabe?
nikahan karo Tinem, bocah wadon pilihane Lori: Niku, Pak, sebabe gaya renang kelompok kula
mbokne. gaya batu, Pak!
Vera ya tenan-tenan kandhane kae. Dheweke Pak Sholeh: Wooo… dhasar (karo mesem kecut)
aweh dhuwit sayuta karo Tinem kanggo 16. Ing ngisor iki kang kalebu struktur teks anekdot
nggedhekake modhale. Wiwit rampung ujiane, perangan abstrak yaiku…
Vera saiki wis arang teka neng Café, embuh apa A. ing dina Setu ekstrakurikuler renang dianakake
sebabe. Ora kejarag, Tarmin ngudarasa karo ing Kolam Renang Sriti, ing dina kuwi arep
Dalijo. dianakake lomba renang kanggo ujian akhir
9. Cerkak ing dhuwur manut sudut pandang atawa semester.
pamawase kalebu… B. Pak Sholeh menehi arahan sakdurunge lomba
A. Paraga utama D. Wong katelu dilaksanakake. Para siswa dibagi ing kelompok-
B. Wong kasiji E. Paraga antagonis kelompok didasari saka kapinterane.
C. Wong kapindho C. Lho, kenapa nggawe kelompok dhewe, apa ora
10. Perangan kang dadi bakune gagasan ing cocog karo kanca-kancamu?
D. Anu, pak, lare-lare sami mboten purun gabung
sawijining crita cerkak diarani…
kaliyan kula Pak.
A. Tema C. Plot E. Pamaos E. Apa sebabe?
B. Alur D. Paraga 17. Kang kalebu struktur teks anekdot perangan
11. Papan lan wektu dumadine crita cerkak diarani…
orientasi yaiku…
A. Tema C. Alur E. Paraga
A. ing dina Setu ekstrakurikuler renang dianakake
B. Setting D. Pamawas
12. Urutaning crita saka wiwitan nganti pungkasan ing Kolam Renang Sriti, ing dina kuwi arep
ing sawijining cerkak diarani…. dianakake lomba renang kanggo ujian akhir
A. Tema C. Alur E. Paraga semester.
B. Setting D. Pamawas B. Pak Sholeh menehi arahan sakdurunge lomba
13. Carane pangripta anggone nggambarake lan dilaksanakake. Para siswa dibagi ing kelompok-
ngembangake karakter paraga-paraga ing kelompok didasari saka kapinterane.
sajroning crita diarani… C. Lho, kenapa nggawe kelompok dhewe, apa ora
A. Tema C. Alur E. pamawas cocog karo kanca-kancamu?
B. Watak D. Setting D. Anu, pak, lare-lare sami mboten purun gabung
14. Kalungguhane pengarang ing sajroning crita
kaliyan kula Pak.
diarani…
E. Apa sebabe?
A. Tema C. Paraga E. Pamawas
B. Watak D. Setting

Nggawe Undhang-Undhang
 Tumuju dina Minggu esuk Dodik dolan menyang
omahe misanane, yaiku Allan. Dheweke manggon
ing kutha kang lumayan gedhe. Amarga krasa
ngelih Allan ngajak Dodik golek sarapan. Wong
loro kuwi metu numpak mobil, Allan sing nyetir.
Ing prapatan bangjo, pranyata lampune wis
abang, nanging Allan panggah terus, mula Dodik
negor Allan.
Dodik: Lampune wes abang ngapa kok ndadak
terus?
Allan: Alah…ora usah kuwatir! Ing kene au bisa
kok nggawe undhang-undhang dhewe.
Dodik: Kok bisa? Sing nggawe undhang-undhang
kuwi rak DPR karo pamarentah ya?
Allan: (Minggirake mobile)
Dodik: Nyapa kowe minggir?
Allan: Arep mangsuli pitakonmu! (wangsulane
ketus)
Dodik: Geneya dadak minggir barang!
Allan: (Mobile mandheg, banjur dheweke ngrogoh
sak lan ngetokake dhompete sing kandel isine,
diseleh ing ngarepe Dodik karo ngomong) “Iki
wangsulane!” Banjur dheweke nancep gas.
Dodik: oh…!!!
18. Ing ngisor iki kang kalebu struktur teks anekdot
perangan abstrak yaiku…
A. Dina Minggu esuk Dodik dolan menyang
omahe misanane, yaiku Allan
B. Dheweke manggon ing kutha kang lumayan
gedhe. Amarga krasa luwe, Allan ngajak
Dodik golek sarapan, Allan sing nyetir mobile.
C. Ing prapatan bangjo, tibake lampune wis
abang, nagging Allan panggah terus
D. Mula Dodik negur Allan
E. Allan ngendhegake mobile banjur ngrogoh
sak ngetokake dhompete sing tebel isine,
diseleh ing ngarepe Dodik, karo ngomong: Iki
Wangsulane…!! Banjur dheweke nancep gas
19. kang kalebu struktur teks anekdot perangan
orientasi yaiku…
A. Dina Minggu esuk Dodik dolan menyang
omahe misanane, yaiku Allan
B. Dheweke manggon ing kutha kang lumayan
gedhe. Amarga krasa luwe, Allan ngajak
Dodik golek sarapan, Allan sing nyetir mobile.
C. Ing prapatan bangjo, tibake lampune wis
abang, nagging Allan panggah terus
D. Mula Dodik negur Allan
E. Allan ngendhegake mobile banjur ngrogoh
sak ngetokake dhompete sing tebel isine,
diseleh ing ngarepe Dodik, karo ngomong: Iki
Wangsulane…!! Banjur dheweke nancep gas
20. Kang kalebu struktur teks anekdot perangan
krisis yaiku…
A. Dina Minggu esuk Dodik dolan menyang
omahe misanane, yaiku Allan
B. Dheweke manggon ing kutha kang lumayan
gedhe. Amarga krasa luwe, Allan ngajak
Dodik golek sarapan, Allan sing nyetir mobile.
C. Ing prapatan bangjo, tibake lampune wis
abang, nagging Allan panggah terus
D. Mula Dodik negur Allan
E. Allan ngendhegake mobile banjur ngrogoh
sak ngetokake dhompete sing tebel isine,
diseleh ing ngarepe Dodik, karo ngomong: Iki
Wangsulane…!! Banjur dheweke nancep gas
21. Kang kalebu struktur teks anekdot perangan
reaksi yaiku…
A. Dina Minggu esuk Dodik dolan menyang
omahe misanane, yaiku Allan
B. Dheweke manggon ing kutha kang lumayan
gedhe. Amarga krasa luwe, Allan ngajak
Dodik golek sarapan, Allan sing nyetir mobile.
C. Ing prapatan bangjo, tibake lampune wis
abang, nagging Allan panggah terus
D. Mula Dodik negur Allan
E. Allan ngendhegake mobile banjur ngrogoh
sak ngetokake dhompete sing tebel isine,
diseleh ing ngarepe Dodik, karo ngomong: Iki
Wangsulane…!! Banjur dheweke nancep gas
22. Kang kalebu struktur teks anekdot perangan
koda yaiku…
A. Dina Minggu esuk Dodik dolan menyang
omahe misanane, yaiku Allan
B. Dheweke manggon ing kutha kang lumayan
gedhe. Amarga krasa luwe, Allan ngajak
Dodik golek sarapan, Allan sing nyetir mobile.
C. Ing prapatan bangjo, tibake lampune wis
abang, nagging Allan panggah terus
D. Mula Dodik negur Allan
E. Allan ngendhegake mobile banjur ngrogoh
sak ngetokake dhompete sing tebel isine,
diseleh ing ngarepe Dodik, karo ngomong: Iki
Wangsulane…!! Banjur dheweke nancep gas
23. Perangan kang nuduhake wiwitane crita utawa
mula bukane kepriye prastawa kasebut dumadi,
biasane kanthi pengenalan paraga, wayah lan
panggonan yaiku…
A. Koda C. Krisis E. Abstrak
B. Reaksi D. Orientasi
24. Jlentrehake pangerten koda…
A. Perangan kang nuduhake perkara utawa
klimaks saka crita
B. Perangan ing wiwitan paragrap kang gunane
kanggo miwiti gambaran isine teks
C. Perangan kepriye carane panulis ing crita
kasebut mungkasi perkara ing perangan
krisis
D. Perangan kang nuduhake wiwitane crita
utawa mula bukane kepriye prastawa
kasebut dumadi, biasane kanthi pengenalan
paraga, wayah lan panggonan
E. Perangan pungkasan crita bisa uga kanthi
menehi dudutan saka prastawa ing sajroning
crita.
25. Ing ngisor iki kang dudu titikane teks anekdot
yaiku…
A. Basane kudu alus
 B. Ngunakake tembung panggandheng
(konjungsi, kata penghubung)
C. Ana unsur lucu
D. Biyasane ngemot sindiran
E. Ngandhut pesan moral
26. Upacara adat tingkeban utawa mitoni iku
dianakake kanthi tujuwan kanggo… .
A. Ngirim arwahe para leluhur
B. Njaluk supaya diparingi udan
C. Ngurmati arwahe para leluhur
D. Keslametane calon jabang bayi
E. Ritual khusus tumraping wanita
27. Jinise upacara adat ing ngisor iki sing ana
gegayutane karo manungsa yaiku… .
A. Tedhak siten D. Suran
B. Sedhekah bumi E. Nyadran
C. Ruwatan
28. Jroning tata urutan temu manten adat Jawa,
nalikane manten lanang ngidak endhog pitik
nganti pecah diarani upacara… .
A. Papag toya D. Bobot timbang
B. Balang gantal E. Tanem jero
C. Wiji dadi
29. Jroning tata urutan temu manten adat Jawa sing
diarani upacara kacar-kucur yaiku… .
A. Manten lanang nyuntak beras kuning lan
sapanunggale ing pangkone manten putri.
B. Manten kekarone lungguh ing pangkone
ingkan rama kanthi ditimbang bobote.
C. Manten kekarone dituntun rama lan ibu
menyang kwadhe sarana kaya digendhong.
D. Manten kekarone padha salaman kang
ditempukake dening sang pujangga jemuk.
E. Rama lan ibu saka manten kekarone padha
lungguh ing kursi sakiwa tengene
penganten.
30. Wacanen kanthi patitis!
Mula Bukane Upacara Sekaten
Mula buka dumadine upacara sekaten
kawiwitan nalima Sultan Syah Alam Akbar
(Raden Patah) ngasta kaprajan ing Kasultanan
Demak taun 1478 M, sawise Kraton Majapahit
rubuh. Waktu iku kawula Demak isi akeh kang
padha nggilut kapitayan Hindhu lan Budha.
Sabanjure Kanjeng Sultan Kalijaga nuli ngupadi
cara kang becik kanggo narik kawigaten para
kawula Demak supaya gelem ngrasuk agama
Islam. Ora kanthi cara peksan, nanging nganthi
cara sing nengsemake.
Upacara sekaten kawiwitan nalika jaman sapa?
A. Sultan Syah Alam Akbar
B. Sultan Hamengku Buwana
C. Sultan Kanjeng Susuhunan
D. Sunan Kalijaga
E. Sunan Gunung Jati
31. Sapa ta Raden Patah iku? Raden Patah iku ya… .
A. Sultan Syah Alam Akbar
B. Sultan Hamengku Buwana
C. Sultan Kanjeng Susuhunan
D. Sunan Kalijaga
E. Sunan Gunung Jati
32. Raden Patah iku ngasta kaprajan ing ngendi lan
taun pira?
A. Ing Kasultanan Ngayogyakarta taun 1797
B. Ing Kasultanan Ngayogyakarta taun 1979
C. Ing Kasultanan Demak taun 1979 M
D. Ing Kasultanan Demak taun 1784 M
E. Ing Kasultanan Demak taun 1478 M
33. Yasa gamelan iku gagasane sapa?
A. Sultan Syah Alam Akbar
B. Sultan Hamengku Buwana
C. Sultan Kanjeng Susuhunan
D. Sunan Kalijaga
E. Sunan Gunung Jati
34. Nalika Sunan Kalijaga rawuh ing demak , lumrahe
rakyat Demak ngrasuk agama… .
A. Hindhu D. Hindhu lan Budha
B. Budha E. Hindhu lan Islam
C. Islam
35. Wacanen kanthi patitis!
Tuwuh gagasane Kanjeng Sunan Kalijaga
kanggo yasa gamelan. Awit gamelan waktu iku
mujudake seni kangunan Jawa sing akeh
disenengi dening para kawula. Cekak aose,
sawise gamelan gunggung rong pangkon
(pasang) kayasa, banjur kapapanake ing plataran
Mesjid Agung Kasultanan Demak, manggon ing
iring lor lan iring kidul. Nuli diunekake (ditabuh)
pendhak dina. Kajaba ing dina Kemis sore
(malem Jum’at) lan dina Jum’at gamelan ora
ditabuh.
Geneya migunakake gamelan? Awit gamelaN iku
mujudake seni kagunan jawa… .
A. Sing nentremake ati lan pandulune titah
B. Sing sakral lan kebak dening kesantunan
C. Sing akeh disenengi dening para kawula
D. Sing kebak dening budaya-budaya nagri
E. Gampang dietutake saha dimangerteni
36. Gamelan ditabuh pendhak dina kajaba dina… .
A. Senin lan Kemis D. Selasa Kliwon
B. Sabtu lan Minggu E. Kamis sore
C. Minggu lan Senin
37. Wacanen kanthi patitis!
Nalika wanci gamelan ngaso, Kanjeng
Sunan Kalijaga banjur jumeneng ing mimbar lan
sesorah ngenani babagan agama Islam. Lamun
ana kawula kang gelem ngrasuk agama Islam,
dening Kanjeng Sunan Kalijaga nuli kadhawuhan
mlebu ing ruwangan mirunggan sarta dituntuk
maca “kalimah Syahadat,” sing wose nandhesake
kapityane manungsa marang Gusti Allah lan
Kanjeng Nabi Muhammad SAW.
 A. Hamengku Buwana IX
B. Hamengku Buwana X
C. Hamengku Buwana XI
Nalika wanci gamelan ngaso, Kanjeng Sunan D. Hamengku Buwana XII
Kalijaga banjur jumeneng ing mimbar lan sesorah 39. Kasil orane adicara iku gumantung marang… .
ngenani babagan… . A. Naskah
A. Upacara Sekaten D. Agama Islam B. Sang pranatacara
B. Kalimah Syahadat E. Maulud Nabi C. Sang orator
C. Syahadatan D. Sing duwe adicara
38. Wacanen kanthi patitis! E. Panggonane
40. Wong sing dadi pambiwara iku kudu
mangerteni… .
A. Apa adicarane
Babagan riwayat upacara Sekaten
B. Pira bayarane
Ngayogyakarta iku nate kababar dening GP
C. Karo sapa gandhengane
Poerobojo (raka dalem Sri Sultan Hamengku
D. Menyang endi parane
Buwana IX) kang nate lenggah mainang E. Geneya ana adicara mau
katetuwanggane Tepas Pariwisata saha
Kapujanggan Kraton Ngayogyakarta ing taun
1979. GP Poerobojo ngandharake prekara
kasebut kanthi lelandhesan marang cathetan-
cathetan kang sumimpen ing Tepas Kapujanggan
Kraton Ngayogyakarta. Sebab versi liya ana sing
nyebutake yen tembang ‘Sekaten’ iku saka
tembung sekati, suka hati, sesege ati, lan
sapiturute.

GP Poerobojo yaiku raka dalem saka Sri Sultan… .

 KUNCI JAWABAN

PILIHAN GANDA

1. D 11.B 21.D 31.A

2. A 12.C 22.E 32.E
3. D 13.B 23.E 33.D
4. E 14.E 24.E 34.D
5. B 15.C 25.A 35.C Jawaban Benar
SKOR= ×100
6. D 16.A 26.D 36.E 40
7. D 17.B 27.A 37.D
8. E 18.A 28.C 38.A
9. D 19.B 29.A 39.B
10. A 20.C 30.A 40. A