PRATİK: a b

Kenardaki a

a+b
açıların
“MUZ” toplamı
ortayı verir. Bu iki açı daima
a + b = 180 birbirine eşittir.
Bu iki açının
a b toplamı 180’i a
verir.

Kenardaki a b a
açıların
toplamı a + b = 180 Bu iki açının Bu iki açı daima
ortayı verir. toplamı 180’i birbirine eşittir.
verir.
a+b

a b
a

a Bu iki açı
Kenardaki a daima
a
açıların birbirine
a+b Bu iki açının
toplamı a + b = 180 eşittir.
toplamı 180’i
ortayı verir. a
verir.
b b

DİKKAT:

Böyle M harfi olmaz. Böyle U harfi olmaz. Böyle Z harfi olmaz.

M’ye benziyor diye M kabul U’ye benziyor diye U kabul Z’ye benziyor diye Z kabul
edilmez. edilmez. edilmez.

DOĞRU HALE GETİRELİM:

Kenarlarda x
x y parça açı
kalmasına
x+y

dikkat ediniz.

Kenarlarda Buradaki
parça açı x+y=180 açının tamamı
kalmasına birbirine eştir. x
dikkat ediniz.
x y

Burada kırmızı ek çizimli doğrular ile Burada kırmızı ek çizimli Burada kırmızı ek çizimli
M harfine dönüştü. doğrular ile U harfine dönüştü. doğru ile U harfine dönüştü.

ÖNEMLİ PRATİK NOT:

Paralelliğin olduğu her yerde “MUZ” kelimesinin harflerini arayacağız, yada eksik kısma paralel ek çizimler yaparak
bu harflerden birini yada bir kaçını elde etmeye çalışacağız. Size kolaylık olması açısından SİVRİ noktalardan diğer
doğrulara paralel ek çizimler yaparak MUZ kelimesindeki harfleri ortaya çıkarıp soruyu çok rahat şekilde çözeriz.

8
ÖRNEK: M ÇÖZÜM: M Büyük üçgende iç açılar toplamı
Şekilde IMPI = IPTI
a a 2a + 2a + 24 = 180
ve MN açıortay, 4a = 156
s(TPM) = 50 ise a = 39
s(MNP) = x kaç dere- İki iç bir dış muhabbe-
x cedir? 2a x tinden x = 3a buna göre
24 24 x = 3.39 = 117 olur.
T N P T N P

A) 111 B) 112 C) 117 D) 121 E) 122 A) 111 B) 112 C) 117 D) 121 E) 122

ÇIRAKLIK DÖNEMİ BİTTİ ŞİMDİ USTALIK ZAMANI ÇÖZÜMLERİ İNCELEYELİM...

"Çözümü kapatın, önce siz uğraşın sonra çözüme bakın sorunun güzelliğini farkedeceksiniz"

SORU: A ÇÖZÜM: A
Şekilde m(ACK) = m (ABC) İki iç bir dış muhabbetinden
m(AKC) = 75 ise, m(ACB) a + b = 75 olur ki bize zaten
m(BCA) açısı derken yine
75 kaç derecedir? 75 a+b 'yi dorduğunu görüyoruz.
K K
O halde cevap 75'tir.
a Bize bu açıyı soruyor.
a b
B C B C

A) 45 B) 50 C) 55 D) 65 E) 75 A) 45 B) 50 C) 55 D) 65 E) 75

ALTIN PRATİK:
Bu veya bu hangisi şekil içinde gizlenmiş ise burada kesin
İKİZKENAR üçgen vardır.

BU İKİ PRATİK BİLGİ GEOMETRİNİN TEMELLERİNDENDİR.

A A Buraya dikliği hemen yazarız.

Bu üç parçanın eşit olduğunu
ALTIN PRATİK: gördüğümüz zaman tepe açısı Yaz ki soru çözümü hızlanır.
90 derece olur. Buna MUHTEŞEM ÜÇLÜ denir.

B C B C
D D
A A A

veya veya

B C B C B C
D D D

Yukarıdaki üç şekilden herhangi biri soru içinde gizlidir, görünce hemen eksikliği tamamlayacaksın işte böyle:
A A A

veya veya

B C B C B C
D D D

19
TAM SINAV AYARINDA TEST - 3 5.

1.

6.

2.

7.
3.

8.

4.

32
9. 13.

10.

14.

11. 15.

12. 16.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
C A D C E A D C B B A B E C D D
33
 BİLGİ: ÖZEL ÜÇGENLER
A
90 derecenin karşısı IACI SÜPER PRATİK: Şekildeki gibi dik kenarlar biri diğerinin
her zaman hipotenüstür. iki katı olursa hipotenüs uzunluğu kısa-
A
Hipotenüs uzun çizgi demektir. nın kök beş katı olur.
c b Bu dik üçgende kenar uzunlukları ÖRNEKLER:
aşağıdaki şu formülle hesaplanır:
a 5 A A
b 2 = c 2 + a2 2a
B C Uzun kenarın karesi eşittir 6 3 5 4 4 5
a
diğer iki dik kenarın kareleri
toplamı olduğuna dikkat edelim. B C
a B 3 C B 8 C
Bu formüle pisagor bağıntısı adı verilmiştir.

ÖRNEK: A ÇÖZÜM: A

2 2 2
13 13 13 = 12 + x
x x uzunluğu kaçtır? x
13 = 12 + x 2
1=x
B C B C
12 12

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
A A Görüldüğü üzere bir dik üç-
gende dik kenarlardan biri
diğerinin iki katı durumunda
x x uzunluğu kaçtır? x = 12 5 o zaman hipotenüs kısa ola-
12 12 nın kök beş katı olur.

B C B C
24 24
A) 12 B) 5 C) 12 5 D) 24 E) 6 A) 12 B) 5 C) 12 5 D) 24 E) 6

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
A A
A
x uzunluğumuz kaçtır?
x x
a 5 2 5
x
5
C
B 1 D 2 C B 1 D 2
B 1 D 2 C Önce bu üçgende IABI 3
uzunluğunu bulalım: x2 = 22 + 32
2 2 2
5 =a +1 x2 = 13
5 = a2 + 1 x = 13
a=2

BİLGİ: Şimdi bu üçgenleri aklımıza yazalım. Bunlar sayesinde az evvel kullandığımız pisagor bağıntısını kullanmamıza gerek
kalmıyor.
3 - 4 - 5 özel üçgeni:
A A A A A

3 Ana 5 6 Ana 10 9 Ana 15 12 Ana 20 15 Ana 25 ...

Üçgenin Üçgenin Üçgenin Üçgenin
Üçgen 4 katı 5 katı
2 katı 3 katı
B C B C B C B C B C
4 8 12 16 20

34
 PRATİK : A 30’un karşısından bir dik attık, hem A IBCI = 3 + 4 3
Soruda 30 - 60 veya 45 derece özel üçgen hem de 30- 60 - 90 60
5 8 özel üçgeni oluştu. 5 8
açı gördüğünüz zaman burada 4
bir dik üçgen oluşturabilir miyim
şeklinde düşünmek çözümü 30 30
kolaylaştıracaktır. B C B 3 4 3
C

ÖRNEK: A Dikliği 8'in karşısına alacak A A

şekilde ancak dışarıdan ek çi- 60
8 zim yaparız. 8 8 4
x x uzunluğu kaçtır ? x x

30 30 30
B C B C H B C
3 3 3 3 3 3 H
2 2
Gri üçgende : x2 = 4 + 3
A A
ÇÖZÜM: x 2 =19
60 60
Geniş açılı üçgen olunca verilen 8 x = 19 8
uzunluğu(yani 8'i) 90 derecenin 4
8 x x 4
karşısına alacak şekilde ya da
x dikliği karşısına alacak şekilde
30 30
dik inme yapılır.
30 B 3 3 C H B C H
3 3 3
B 3 3 C
4 3

ÖRNEK: A ÇÖZÜM: A A

x uzunluğu kaçtır? x 2 = 11 2 + (4 3 ) 2

x 2 = 121 + 16.3
15 15 11 x 2 = 169
x x x
x = 13
3 3
4 4 4 4
60 30 60 30 60
B C B C B C
8 8 8

ÖRNEK: C ÇÖZÜM: C C
2
3 3 x2 = 5 + (3 3 )
2
3 x=? 3 8
8 8 3 x2 = 25 + 27
x
x 5 x 5 x2 = 52
3 3 x= 52
5 5
30 30 60 30 60
A B A B A B
10 10 10

x=? ÇÖZÜM:
ÖRNEK: N N N

30 30
x x x
2 2 1 3 2 1 3
120 120 120
60 60
M
4 K M 4 K 1
M
5
x 2 = 52 + (1 3 )2
x 2 = 25 + 9
x 2 = 34 x = 34
41
 Bu şekle iyi bakın
PRATİK : bu şekil üzerindeki
tüm sembolleri ile
eksiksiz ikizkenar
üçgendir.

SİZ GÖSTERİLMEYENLERİ SİZ GÖSTERİLMEYENLERİ

SORUDA BÖYLE VERECEK... EKLEYİP GÖSTERECEKSİNİZ. SORUDA BÖYLE VERECEK... EKLEYİP GÖSTERECEKSİNİZ.

SİZ GÖSTERİLMEYENLERİ SİZ GÖSTERİLMEYENLERİ

SORUDA BÖYLE VERECEK... EKLEYİP GÖSTERECEKSİNİZ. SORUDA BÖYLE VERECEK... EKLEYİP GÖSTERECEKSİNİZ.

A A A
ÖRNEK: a=? ÇÖZÜM: Bunu görünce ikizkenar a açısı 40
a a olduğunu anlarız. O halde a a derece olur.
tepe açısı açıortay olmalıdır.

50 50 50 50
B C B C B C

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
Bu semboller bir arada
A A yani taban iki eş parçaya A
a açısı kaçtır? ayrılırken tepe açısıda iki
a a 23 eş parçaya ayrılmış o halde a 23
23
bu üçgen ikizkenar üçgendir.
E

21
21 a 21
D B C D B C D
B C
a = 23 + 21 = 44 olur.

Yine burada tepe açıortay ve inen doğru

ÖRNEK: ÇÖZÜM: tabanı iki eş parçaya bölmüş demek ki bu
M üçgen ikizkenar deyip diğer eşlikleri ortaya
a açısı kaçtır?
çıkarırsak soru çözülür.

25

a 25 a 25 a a 25
N K L T N L T N L T
a = 25 + 25 = 50 olur.
42
PRATİK : Bu üçgen için size eşkenar
A denirse,hemen bu üçgeni
yandaki görünüme kazan-
dırmak çözümü kolaylaştırır.
A Bu üçgen aynı zamanda ikizkenar üçgendir.
ikizkenar üçgenin sağladığı tüm özellikleri bu
60 üçgende sağlar. Nasıl ki ikizkenar üçgende
tepeden taban dik inince taban iki eş parçaya
ayrılıyorsa bu üçgen içinde aynı durum geçerlidir.

60 60
B C B C

ÖRNEK: M ÇÖZÜM: M İki iç bir dış muhab- M

betinden a = 60 +32
MNK eşkenar üçgen buna göre a = 92 olur.
60 60
a açısı kaçtır?

T T T
a a a

32 60 32 32
60 60
28 28
N K N K N K

M ÇÖZÜM: M M
ÖRNEK: MNK eşkenar
üçgen ise a = ? İki iç bir dış muhab-
60 betinden a + 60 = 68 60
ise a = 8 olur.
68 T 68 T 68 T
P P P

a a 60 60 a 60 60
E N K E N K E N K

PRATİK :
Soruda üçgenin ikizkenar olduğunu görürsek hemen tepeden tabana bir dikme inersin. İndiğin yere 90 dereceyi
yazıp tabanı iki eş parçaya bölersin. Bunu yaptığın an soru çözülür.

BİLGİ: 45 - 45 - 90 özel üçgeninde uzun kenar(hipotenüs) diğer dik kenarın daima 2 katıdır.
Örneklerle görelim:
45 45 45 45
2. 2 = 2 3. 2 = 6
a 2 7 2
a 7 2 2 3 6

45 45 45 45
a 7 2 3

ÖRNEK: A 2.durum A 3.durum A 5 -12 -13

IABI = IACI = 13
özel üçgeni
IBDI = 7 , IDCI = 17
13 13 IDCI = x kaç tl dir. 13 13 13 13
x x x 5

B 7 D 17 C B 7 D 5 12 C B 7 D 5 12 C
12
5.durum
1.durum A
4.durum (45- 45 -90) özel üçgeni
ÇÖZÜM: A
İkizi gördük hemen dik indik,
taban toplam 7 + 17 den 24 13 13 5 2
13 13 x 5 5 x =5 2
x yapar onu da ikiye böleriz 12
şer paylaşır.

B 7 D 5 12 C 5
B 7 D 17 C
44
PRATİK : Bir üçgende eşit kenarlara ait yükseklikler eşittir.

M ÇÖZÜM: M
ÖRNEK: IMNI = IMKI bu kenarlar birbirine eşit olduğuna
IMNI = IMKI göre bu kenarlara ait yükseklikler de birbirine
a 8 a 8 eşit olur. Buradan IMEI= IMFI olur.
ise a = ? Yani a sayımız 8 'dir.

E F E F

N K N K

ÖRNEK: IMKI=IKCI olduğuna göre: ÇÖZÜM: INLI yüksekliği IMKI kenarına ait, IMKI kenarı ile
M a uzunluğu kaçtır? M IKLI kenarı eş olunca IKLI kenarına ait IMHI yük
sekliği INLI yüksekliği ile eştir aynıdır. Buna göre:
MHTüçgeninde 90 derecenin karşısında 12 varsa
12 12 30 derecenin karşısında IMHI uzunluğu dolayısıyla
N N a
a a INLI uzunluğumuz 12 nin yarısı yani 6 olur.

30 30
K L T K L T
H

A A IBDI = IADI olduğu için IADI ye inen yükseklik

ÖRNEK: IBDI = IADI ise x =? ÇÖZÜM: IBEI ile IBDI ye indirdiğim yükseklik IAHI birbirine
eştir. Çünkü aynı eşitkenara inen yükseklikler eştir.
45 A

E 8 2 E 8 2 8 2
8
x x = 8 olur.
H 8 C
45 45
B D C B H D C

A Görüldüğü üzere IAEI = ICDI kenarlar eşit. 2.durum A

ÖRNEK: a=? IACI ye inen FD yüksekliği gibi ICDI ye inen
bir AH yüksekliği çizersem bu yükseklikler
4
a eşit uzunlukta olurlar. Çünkü eşit kenarlara 4
F iniyorlar. a
A F
3.durum 8
6
10 6
F 8
B 9 C 10 D
B 9 C H D
C H 10
Burada bir özel üçgen daha
oluştu o halde CH uzunluğu 6
olur.
A
1.durum A
ÇÖZÜM: 6 - 8 - 10 8 - 15 - 17
4 özel üçgen 4.durum özel üçgeni oluşur.
a Buradan a ifadesi
F a 17 olur.
8 8
6
15
B 9 C D
10 B 9 C 6 H D

48
PRATİK : İkizkenar üçgende eşit kenarlara ait yükseklikleri toplarsan büyük üçgenin yüksekliğini bulursun.

ÖRNEK: M IMKI = IMRI ÇÖZÜM: M

ILNI yüksekliği IMKI ‘ya ILSI yüksekliği
IMRI ‘ye inmiştir. Bu yükseklikler eş kenar-
INLI = 3 ve ILSI = 5 lara indiği için bu yükseklikler toplamı bize
büyük yüksekliği yani IKTI yi verir.
ise IKTI = ?
T T IKTI = INLI + ILSI

8 IKTI = 5 + 3 = 8 olur.
S S
N N
5
3
K L R K L R

M M M
ÖRNEK: IMNI = IMKI = ? ÇÖZÜM:
30 30 30
20

R 10 R 10
S S
4 6 4 6

N T K N T K N K

PRATİK : Eşkenar üçgende eş kenarlara inen parça yükseklikler toplamı bana büyük eşkenar üçgeninin yüksekliğini verir.

ÖRNEK: M M
MKP eşkenar üçgendir. ÇÖZÜM:
IMTI uzunluğu:
INSI = 2, ISLI = 3 ve ISRI =4

R ise IMTI=? IMTI = INSI + ISLI + ISRI

9 R
N N IMTI = 2 + 3 + 4 = 9 olur.
2 4
S S
3

K L T P K L T P

M M
ÖRNEK: M MKP eşkenar üçgen olduğuna 18 18 3
=
göre bu üçgenin çevresi kaçtır? 3 3
30 30 3 =6 3 30 30

R 18 6 3
N 9 9
4 3
2 S
3 60 60
K T 9 P K T 9 P
K L P
3 3

M M
ÇÖZÜM:
30 30 Bu üçgenin
Parça yükseklikler çevre uzunluğu: 3. 6 3
toplamı bana ana
R 6 3 6 3
yüksekliği verir. = 18 3
N 9
4
2 S
3 60
K L P K T P
6 3
49
 ÜÇGENDE ALAN
Yükseklik Yükseklik
değil Tepe
Taban Yükseklik
Diklik 90 derece varsa Taban

Taban yükseklik odur. Yükseklik

Dikliğe yükseklik indiği Tepe
yere taban denir.
Yükseklik
Taban Taban
Yükseklik

Diklik yoksa TEPE ve TABAN belirleme sana kalır. Tepe seçimi yaptığımızda birden fazla üçgeni
görmelisin. Yandaki şekilde C yi tepe seçtiğimde
B C'yi Tepe
B gördüğüm üç tane üçgen var. Bunlar: CED - CAE
Taban seçsem,
- CAD diğer taraftan A 'yı tepe seçtiğimde gördü-
ğüm üçgenler: ACE - ACD - ABC - ABD gibi.
C C
A'yı Tepe Mesela E 'yi tepe seçsem ECD - EAC veya D'yi
seçsem, tepe seçsem DCE-DCA-DBA veya B'yi tepe seçsem
BAC - BAD gibi üçgenleri görmek işimizi çok çok
A D A D kolaylaştırır.
E E
Taban

ALAN HESAPLAMA
5.10
Tepe 8.10 A= = 25
A= = 40 2
YÜKSEKLİK . TABAN 2
Yükseklik ALAN= 8 10
2
5

10
Taban

ALAN HESAPLAMA
8.8
8.4 KIRMIZI ALAN= = 32
4.10 A= = 16 2
A= = 20 2
10 2 8.4
BEYAZ ALAN = = 16
8 8 2
4
Grİ ALAN = 8.6 = 24
2
4 6 4 8

ÖRNEK: ÇÖZÜM: A
A
IACI = 10, IBHI = 4 ise 10.4
10 A= = 20
10 2
Alan(ABC) = ? H
H
4
4

B C
B C

ÖRNEK: M ÇÖZÜM: M (5 - 12 - 13) özel üçgen

Alan(MNK) = ?

13 13 3-4-5 üçgeninin üç katı

15 15 9 - 12 - 15 özel üçgeni
12

14.12
A= = 84
N G 5 K N 9 G 5 K 2

63
ÖRNEK: G Alan(OKZR) ÇÖZÜM: G 2mn G
=? 4n.3m = 12mn
Alan(GNS)
n n n
O 2m O 2m O 2mn 2m

Z Z Z
3n m 3n m 3n 10mn m
R R R
K 2m K 2m K 2m
n n n
N S N S N S

5n . 5m = 25mn G
n Alan(OKZR) 10mn 10 2
= = =
O 2mn 2m Alan(GNS) 25mn 25 5
Z
3n 10mn m
R
K 2m
n 13mn

N S

PRATİKLER YAĞMURUNA HOŞGELDİNİZ...

PRATİK: Tabanları aynı olan üçgenlerin alanları oranı yükseklikleri oranı ile bulunur.
Görüldüğü üzere GOK üçgeninin tabanı OK,
ÖRNEK: G IGZI = 5,
ÇÖZÜM: G aynı zamanda HOK üçgeninin de tabanı ol-
H IHRI = 4 H muştur. Tabanlar aynı olup yükseklikler ora-
nı alanları oranını verir.
Alan(GOK) Alan(GOK) 5
=? =
Alan(HOK)
5 4 Alan(HOK) 4

O Z R K O Z R K

ÖRNEK: G
ÇÖZÜM: G
Yukarıda verdiğim pratiğin tersi de doğrudur. Yani tabanları
Alan(GOK) 7 aynı olan üçgenlerin alanları oranı bana yükseklikleri oranını
= verir.
Alan(OHK) 5
Alan(GOK) 7
=
IGTI Alan(OHK) 5
=?
INHI
N N
O K O K IGTI 7
T T =
INHI 5

H H

PRATİK: Taban ve yükseklikleri aynı olan üçgenlerin ALANLARI EŞİTTİR.

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
G H G H
Alan(GOK) = 30 GH // OK paralellik olduğu için yükseklik-
Alan(HOK) = ? ler eşittir. Aynı zamanda her iki üçgenin
tabanı da IOKI olup eşittir. O halde hem
yükseklikler aynı hem de tabanlar aynı
o zaman alanlar eşittir. Bize sorduğu
alanda 30 olur.
O K O K
73
 AÇIORTAY
BİLGİ:
PRATİK: Soruyu gördüğümüzde açıortay varsa
soruda vatoz balığı arayacağız veya
Açıortay doğrusu
eksik kısımları çizerek vatoz balığını
oluşturacağız. Bunu yaptığımızda soru
çözülmeye başlayacak...

Vatoz Balığı
(Açıortayın ilham kaynağı) İşte açıortay ve
özellikleri

ÖRNEK: ÇÖZÜM :
N N
a=? 6a - 4 = 4a + 8
2a = 12
4a + 8 4a + 8 H
H a=6

K G K
G 6a - 4 6a - 4

ÖRNEK: ÇÖZÜM : Vatoz balığına tamamladım.

4 N 4 N 8 T kesikli yer de 6 olur.
G G
GO uzunluğuda GT uzun-
a uzunluğumuz
a a luğuna eşit olur. O zaman
kaçtır? 6 NT ye 8 kalır.
KTN üçgeni özel üçgen olup
K K
12 12 a sayımız 10 olarak bulunur.
6 6
O O

ÖRNEK: G ÇÖZÜM : G Vatoz balığına G Vatoz balığı kolları eş

tamamladım. o halde x = 13 olur.

x kaçtır?
13
21 X 21 X X

6 8 6
K 6 H K 6 H K 6 H
10 10 10
O O O

ÖRNEK: G ÇÖZÜM : G G
a sayısı 9
3 3 olur.
60 Vatoz balığını 60 60
6 3 oluşturdum 6 3 6 3
30
a uzunluğu kaçtır? 9
H H H

a a 9 a

O K O K O K
87
BİLGİ: AÇIORTAY ORANI Açıortay YOGA
yapıyor. A Kolu kola, bacağı bacağa oranlarız.
yoga
kol m a
= Böyle oranlayabiliriz.
n b
kol
n veya
m
Sol kolun solbacağa, sağ kolun sağ
bacağa oranı biçimindede yazılabilir.

m n
a b =
B C a b

bacak bacak

ÖRNEK: G ÇÖZÜM - 1: G ÇÖZÜM - 2: G

N N N
x uzunluğu veya
kaçtır?
12 6 12 6 12 6

O K H O K H O K H
6 x 6 x 6 x
12 6 12 nin 6 nın
= 12x = 36 x = 3 olur. yarısı 6 yarısı 3 olur
6 x

ÖRNEK: G ÇÖZÜM: G
Açıortay özelliğimizden kollar verilmese dahi
biz bacak oranlarına göre kollara 3k ve 4k
diyerek çözeceğiz. Bize çevre 35 verilmiş:
Çevre(GOH) = 35
ise a uzunluğumuz 4k
a 3k 4k + 3k + 4 + 3 = 35
kaçtır? 7k + 7 = 35
N N 7k = 28 ise k = 4 olur.
a uzunluğumuz 4k ise 4.4 = 16 olur.
O 4 K 3 H O 4 K 3 H

ÖRNEK: ÇÖZÜM: Açıortay var, kollar bacaklarla orantılı olup 6k ve 12k yı boşluklara
yazdım. Bu bacaklar aynı zamanda üçgeninde tabanı olup, alan
G G taban uzunlukları ile orantılıydı. Yani:
Alan(GHA) = 8

ise Alan (GAN) = ? 6k 8

6 12 6 12
12k ya düşen alanımız da 16 olur.
8
16

H A N H 6k A 12k N

ÖRNEK: G
ÇÖZÜM: G A1 1
A1 1 =
= A2 3
A2 3
x x
7 ise IGHI = ? 7 7k 1
=
A1 A2 A1 A2 xk 3
7 1 x = 21 olur.
=
O K H O K H x 3
7k xk

89
 ÜÇGENDE BENZERLİK

BİLGİ: Paralel doğrular arasında benzerlik vardır.

PRATİK: Paralel doğrular arasında "L" çizimi
yapmak ve oranlamak bizi sonuca götürür. veya veya

ÖRNEK: M ÇÖZÜM: 3 15
INKI // ITHI ise =
4 x
ITHI = x kaçtır? 3
3 3x = 60
x = 20 olur.
N K 4
4
12 12
x

T H
x

BİLGİ: Paralel kelimesi benzerliği sizde çağrışım yaptırmalıdır.

PRATİK: Paralel doğrular tıpkı evimizin koridorları gibidir.

ÖRNEK: T ÇÖZÜM: T 2 1
INKI // IMRI ve
buna göre a kaçtır ? 4m 2m
=
a+6 a-6
4m a+6 4m a+6 2a - 12 = a + 6
a = 18

N K N K

2m a-6 2m a-6

M R M R

ÖRNEK: INRI //IKTI ve IRSI // ITZI ÇÖZÜM: 1

2
M IMNI = 10 INKI = 5 M 10 5
8 =
IMSI = 8 ISZI = x kaçtır? 8 x
S S
10 x 2x = 8
Z Z x=4

N R N R

K T K T

116
ÖRNEK: ÇÖZÜM: Kelebek taktiği ile kenar oranları 12k ve 9k olur RNT üçge-
M a=? ninde yükseklikler eş olduğundan bu üçgenlerin alanları ile
kenarları orantılıdır.
M
K
a 9m
K =
16 R 16 12m
a
16 R a = 12
a
12 9

N H T 12 9

N 12m H 9m T

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
M N M N Paralellik var ve aralıklar eşit
o halde 1S - 3S - 5S - 7S - ...
A1 IMNI // ITSI // IDLI // IEFI A1 9S taktiği ile çok rahat çözeriz.
6 6
6'lık Bu kısımda
ise alanları oranı 6'lık olduğu
K A1 kısıma A1 9S
2
yani: =? 9S alan 2 K için buranın =
T R 1S R alanıda 9S A2 7S
A2 düşüyor.
2
T olur.
4 3S
2 A1 9
5S = cevaptır.
D L D L A2
2
7
A2 2 7S A2
E F F
E

BİLGİ : Açıları harflendirmek ve aynı açıya sahip kenarları sırayla oranlamak Küçük üçgende a'nın karşısında n
benzerlik yardımıyla sorunun çözümünü kolaylaştırır. varsa büyük üçgende s vardır.
A A n
s
b k b
Küçük üçgende b'nin karşısında m
Bu açı varsa büyük üçgende p + z vardır.
D D
ortak açıdır. s m
m p+z
n
Küçük üçgende 90'nın karşısında p
a b a b varsa büyük üçgende m+k vardır.
E C p E z C p
B B
Küçük üçgende a ve b toplamı 90 derece ise, m+k
büyük üçgende de a ve b toplamı 90 derece olmalıdır. Bu oranlar benzerlik
n m p
= p+z = oranıdır.
s m+k

A ÇÖZÜM: A
ÖRNEK:
2 5

D 4 D 4
2 5 2 5
"karanlık" "doksan"

B a E 8-a C B a E 8-a C
"tek çizik"
IBDI = IADI = 2 5 ve IBEI = a
Karanlıktan bakamam küçükte karşısı boş büyükte 4 var.
IECI = 8 - a olduğuna göre a
2 5
Tek çizikten bakarsam küçükte 2 5 var büyükte a + 8 - a var. Bunu oranlarım:
sayısı kaçtır? 8
a
Doksandan bakarsam küçükte a var büyükte 2 5 + 2 5 = 4 5 var. Bunu oranlarsam:
4 5
Şimdi oranları eşitler çözüme giderim: 2 5 a a = 5 olur.
=
8 4 5
128
 YAMUK
BİLGİ: Yamuk olması için paralellik şarttır. Yamuk dediği zaman paralellik aklınıza gelecek. Paralel deyince de “Z” kuralı aklımıza
gelecek.
C m D
C D
m + n .h
Alan =
2
h

A B
A B n

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
S N S N
MNE ikizkenar üçgendi diğer
a MENS bir yamuk, a = 80 50
65 açıda 65 oldu, tepeye(M) 50
a açısı kaç kaldı. Sonra yamuk olduğuna
derecedir? göre paralellik var deyip “Z” yi
ortaya çıkardım. Buradan iç
açılar toplamından 80 i bulduk.
50
65 50 65
M E M E

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
S N S N
MENS bir yamuk,
60
a uzunluğu kaçtır?
a 30 9 a = 18 olur.
6 3 9
6 3 3 3 3

60 30 60 30
M E M 3 3 E

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
Soruda verdiği açı 30 - 60 - 45 olsaydı
D 5 S D 5 S dik atardım. Ama burada bu açıların
MNSD bir yamuk,
dışında bir açı verilmiş o yüzden para-
a açısı kaçtır? a lellik atılır.

6 6
6 2a + 50 = 180
yöndeşlik 2a = 130
a = 65 olur.
a 50 a 50 50
M 11 N M N
6 5

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
U x N U x N
MENU bir yamuk,
x+y= ?
Bu ikisi bir arada ise
S burada ikizkenar S
y üçgen vardır. y

y x
M 18 E M K E

x + y = 18 olur.
189
ÖRNEK: ÇÖZÜM:

m m
E S E S
Yamuk olduğu için yatay
MNSE bir yamuk, doğrular birbirine paraleldir.
24 m 24
ise: Görünen üçgenler paralellikten
n =? dolayı eş yüksekliklere sahiptir.
16 16 Eş yüksekliğe sahipse tabanları
oranı = alanları oranıdır.
M n N M n N m 24 3
= =
n 16 2

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
10 10
M S M S

2 Açıortayları görünce
MNUS bir yamuk vatoz vatoz balıkları
K K ortaya çıktı.
2 Alan(MNUS) = ? 2 10 + 4 . 4
Alan =
2 2
E E
Alan = 28
N 4 U N 4 U

ÖRNEK: ÇÖZÜM: PRATİK:

MUSY bir yamuk Paralel doğrular arası yükseklikler
Y 1 K 3 S Y 1 K 3 S
eşitse alanları oranı tabanları oranı
T1 ve T2
demiştim. Ancak burada üçgen yok,
iki alan ve iki yamuk var. Bu durumda
bulundukları bölgenin
ne yapacağız: alt üst topla işi bitir.
T1 T2 T1 T1 T2
alanları olup, =? T1 için = 1 + 5 = 6
T2
T2 için = 3 + 8 = 11
T1 6 cevaptır.
M 5 N 8 U M 5 N 8 U =
T2 11

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
MUSY bir yamuk
Y x K 5-x S Y x K 5-x S Yukarıda gösterdiğim pratikten,
T1 ve T2
T1 = x + 7
bulundukları bölgenin T2= 8 + 5 - x
T1 T2 alanları olup, T1 T2 x + 7 = 13 - x
2x = 6
T1 = T2 ise, x = 3 olur.

M N U x kaçtır? M N
7 8 7 8

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
K 2m + 5 S K 2m + 5 S Yamukta orta taban uzunluğu
MNSK bir yamuk,T ve U
alt ve üst toplamının daima ya-
bulundukları kenarların rısıdır.
orta noktalarıdır. Buna 2m + 5 + 11 - 2m
T U T U x=
x göre, x uzunluğu kaçtır? x 2

x = 8 cevaptır.

M 11 - 2m N M 11 - 2m N
192
ÖRNEK: ÇÖZÜM:
S 6 N S 6 N
MENS dik yamuk Dik yamuk yine dik attık, sol tarafta
x uzunluğu kaçtır? 5 - 12 - 13 özel üçgeni oluştu o halde
x x x uzunluğumuz 13 dür deriz.
12 12 12

M 11 E M 5 11 6 E

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
K 12 S K 12 S Öklid amca hamburger sipariş
MNSK bir dikyamuk veriyor.
olup x uzunluğumuz
x2 = 12 . 3
x kaçtır? x x
x = 6 olur.

12 3
M 15 N M 15 N

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
90 dan 90 a öklid kuralı yine
S N S N hamburger:
MENS bir dik yamuk

4 x uzunluğumuz kaçtır? x 4 x2 = 9 . 4
x
x=6

9 9

M E M E

BİLGİ: U N ÖRNEK: U N
Taralı alan
A1 kaçtır?
A1 . A3 = A2 . A4 Bilgi kısmında gördük
ki taralı alan soldaki ala-
A2 S A4 18 S na eşit ve 18 olur. Neden
A2 = A4 eşit? Paralellik var,yüksek
likler eşit UN de aynı taban
o zaman alanlar eşit olur.
A3

M E M E

ÖRNEK: ÇÖZÜM:
DİKKAT: BURADA 4m ye 64 lük alan düşmüş,
S m S m K
K m lik kısma 16 düşer şeklinde bir oran kurmak
4 OLMAZ. Neden? Çünkü arkadaşlar STK üçgeni
Alan(MNKS) = ?
ile MTN üçgeninin YÜKSEKLİKLERİ FARKLIDIR.
X Peki nasıl çözeceğiz KELEBEK ile. Benzerlik
T T X
oranının karesi eşittir alanları oranı o halde
STK ALANI 4 olur.
64 64 x. x = 4 . 64 ise x = 16 olur. O halde yamuğun
alanı = 16 + 16 + 64 + 4 = 100 olur.

M 4m N M 4m N
196
 İkizkenar üçgen(I) DELTOİD
BİLGİ:
Taban uzunlukları AYNI yükseklikleri
farklı bu ikizkenar üçgenler birbirinden
a a
farklıdırlar. Bu farklı iki adet ikiz kenar
İkizkenar üçgen(II) üçgenin aynı tabanda birleştirilmesiyle
elde edilen yandaki şekle deltoid denir.
Deltoid aynı zamanda dörtgen olduğun-
dan alan aynı şekilde bulunur.
Deltoid de köşegenler kesişimi 90 dere-
b b cedir.

ÖRNEK: K K
MNSK deltoid ÇÖZÜM: MNSK deltoid olduğu için IMKI = IMNI
a açısı kaç 45 dir.
30 70 30

25
derecedir?
Üçgenin iç açıları toplamı 180 den
25+55 + a = 180
M S M S a = 100 olur.

a a
E 55 Deltoid olunca ortadan bir dikme
E
atıp ikiye bölmek işimizi kolaylaştırır.
N N
ÖRNEK: ÇÖZÜM: Saçları
Deltoid: Uzun Çeneli Sivri Kafalı Saçları S MEDS deltoid ise S
tam ortadan ayrılmış açıortay şeklinde, a + b açıları toplamı a + b = 80 olur.
çenesi etli tam ortadan ayrılmış belirgin a a a
kaçtır?

M 100 D M 100 D

b b b Çene

E E

ÖRNEK: S ÇÖZÜM: S
MEDS deltoid ise
x x=5
3 x uzunluğu kaçtır? 3

M D M D
4 30 - 60 - 90 dan

8 8

30 30

E E

ÖRNEK: S ÇÖZÜM: S Öklid de altın kuraldan çözelim:

MENS deltoid, h.13 = 5 . 12

5 12 ISEI uzunluğu kaçtır? 5 12 60
h
h=
13
M N M N
13 IESI = 2.h
h 60 120
5 5 = IESI = 2. =
13 13

E E
198