Frida Kahlo – De twee Frida’s

2. Analyse kunstwerk

In het eerste deel van mijn werkstuk heb ik het schilderij ‘De twee Frida’s’ reeds uitvoerig
beschreven. Ik stond stil bij de compositie, de vorm en de symboliek van het werk. In dit tweede deel
volgt een analyse van het schilderij. De analyse zal gebeuren in het kader van het Big Idea ‘Beauty is a
form of Genius’. Hierbij zal ik aantonen waarom ik het kunstwerk mooi vind. Om mijn argumentatie
kracht bij te zetten, zal ik putten uit enkele theorieën over schoonheid. Zowel de theorie van Plotinos
als de theorie van Tolstoj komen aan bod.

‘De twee Frida’s’ is voor mij een veelzeggend kunstwerk. Als ik puur naar de manier van schilderen
kijk, kan ik al een eerste oordeel vellen. Het schilderij is mooi opgebouwd. De compositie is
doordacht en de vorm en contra vorm beïnvloeden elkaar. Hier zou ik dieper op kunnen ingaan, maar
ik focus in deze analyse op de symboliek. De idee en het verhaal dat het schilderij uitstraalt, intrigeert
me.

Het gelaat van beide Frida’s straalt een soort tristesse uit. Daarnaast zie je ook een sterke
persoonlijkheid oplichten uit de ogen: ze stralen charisma uit. Ik vind het mooi hoe, op basis van
kleine details zoals de ogen, een schilderij boekdelen kan spreken. Die mistroostige en weemoedige
blik bepaalt de sfeer van het schilderij. De ogen zijn immers de spiegels van de ziel. Ook hier
weerspiegelen die ogen duidelijk het schrijnende verhaal achter Kahlo’s leven. Haar fysieke en
emotionele pijn komt hier naar voren. Ik deel hierbij de visie over schoonheid van filosoof Plotinos.
Hij predikt dat charisma inherent verbonden is met schoonheid. In het boek ‘Filosofie en de kunsten’
lezen we dat voor Plotinos het “oerfenomeen van de schoonheid […] leven [is], het levendige en de
uitdrukking van ziel en geest die […] op een haast vanzelfsprekende wijze in het licht van het goede
geplaatst is.”

Daarnaast vind ik het werk ook overweldigend door zijn grootte. Het schilderij meet 175cm op
175cm en moet door die afmetingen alleen al op de toeschouwer een impact nalaten. Niettemin
boet dit kunstwerk voor mij niet aan kracht in door het gecomprimeerd en in kleinere schaal in een
kunstboek te zien. Het werk straalt een natuurlijke kracht uit en de grootte zal deze kracht alleen
maar hebben versterkt. In dit opzicht kan ik opnieuw verwijzen naar Plotinos die stelt dat schoonheid
an sich niets te maken heeft met de grootte van het werk. Hij meent dat de idee achte r dat
kunstwerk de stuwende kracht is.

Een ander punt dat Plotinos in zijn leer over de schoonheid aanhaalt, betreft het lichaam van de
kunstenaar. Hij benadrukt dat, wanneer je een kunstwerk maakt, je er als kunstenaar steeds een
stukje persoonlijkheid in verwerkt. Die eigenheid laat sporen na en kan door anderen opgemerkt
worden. Mensen kunnen de hand van de kunstenaar herkennen. De werken van Frida Kahlo stralen
steeds háár DNA en háár identiteit uit. De stijl kan je imiteren, maar je zal, naar mijn mening, moeilijk
de schoonheid van een échte Kahlo kunnen benaderen. Ze legt haar hart en ziel in haar werk.

In ‘De twee Frida’s’ volg ik Plotinos niet helemaal wanneer hij het heeft over symmetrie. Hij stelt dat
symmetrie niet noodzakelijk een garantie op schoonheid is. Ik vind echter dat de keuze voor deze
symmetrie net heel veel kracht, schoonheid en rust uitstraalt. Het schilderij is mooi opgebouwd uit
twee delen. Hier is dat een spiegelbeeld van haar beide persoonlijkheden. De twee Frida’s zitten in
eenzelfde houding naast elkaar, maar ze hebben elk hun eigen blessures.

Een ander filosoof bij wie ik me aansluit wat betreft zijn kijk op schoonheid is de Rus Lev Tolstoj
(1828 – 1910). Als schrijver observeert hij mensen en de wereld en heeft hij ook zijn eigen visie
ontwikkeld omtrent schoonheid. Hij zei het volgende over het spanningsveld tussen kunst en kitsch :

“Er zijn aldus drie factoren om namaakkunst (Tolstoj noemt het ook ‘pseudokunst’) te onderscheiden
van echte kunst en de waarde van kunst te bepalen. Het artistiek product moet de emoties van de
kunstenaar bevatten. Daarnaast moet het kunstwerk duidelijk en begrijpelijk zijn vormgegeven. Ten
slotte moet het werk oprecht zijn: het moet het resultaat zijn van een innerlijke noodzaak. Als een van
deze drie elementen ontbreekt, is het kitsch.” (Tolstoi, Boland, & Grunberg, 2013)

Deze drie factoren sluiten naadloos aan bij mijn eerdere argumentatie omtrent ‘De twee Frida’s’.

Bibliografie

Baumeister, T. (1999). De filosofie en de kunsten van Plato tot Beuys. Uitgeverij DAMON.

Bravo, D. M.-R. (s.d.). Kahlo, The Two Fridas (Las dos Fridas). Opgeroepen op oktober 14, 2016, van
Khan Academy: https://www.khanacademy.org/humanities/art-1010/art-between-
wars/latin-american-modernism1/a/kahlo-the-two-fridas-las-dos-fridas

Compositie. (s.d.). Opgeroepen op november 2, 2016, van Beeldacademie:

http://www.beeldacademie.com/compositie.html

Farthing, S. (2010). Kunst in het juiste perspectief. Kerkdriel: Librero.

Honour, H., & Fleming, J. (2009). Algemene kunstgeschiedenis. Amsterdam: Meulenhoff.

Kettenmann, A. (2009). Frida Kahlo 1907-1954: leed en hartstocht. Hong Kong: Taschen.

Taymor, J. (Regisseur). (2003). Frida [Film].

Tolstoi, L., Boland, H., & Grunberg, A. (2013). Wat is kunst? Amsterdam: Athenaeum-Polak & Van
Gennep. Opgehaald van Nexus Instituut: https://www.nexus-instituut.nl/leestafel/295-wat-
is-kunst

Wilder, J. B. (2009). Kunstgeschiedenis voor dummies. Amsterdam: Pearson Education Benelux.