You are on page 1of 64
‘Chuong 3 CHU NGHIA XA HOI VA THO KY QUA DO LEN CHU NGHIA XA HOL A.MUC TEU I. Vé kién thite: Sinh vién nim duge kién thite co bin nhiing quan diém cia chit nghia Mac - Lénin vé chit nghia xa héi, thai ky qué d§ lén chi nghia xa hi, thai ky qia 46 lén chi nghia x4 hOi bd qua ché 46 tu ban chi nghia & Viét Nam va sy van dung sang tgo ciia Dang COng sin Viét Nam vao diéu kién cy thé Viet Nam. 2. Vé ky nang: Sinh vién biét van dung nhiing tri thie di hoe vao phan tich mhiing van dé co bin vé chi nghia x& hi va con durémg di lén chi nghia xa hoi & Viet Nam hign nay. 3. Vé tw twong: Sinh vién c6 niém tin vao ché d6 xa héi chi nghia, luén tin va ling hO duong 16i 45i méi theo dink huéng xa hoi chi nghia du6i sw Linh do cia Dang Cong sin Vigt Nam. B. NOL DUNG 1. Chit nghia x8 hi ‘Chi nghia x4 hoi duge tiép cn theo bén nghta: 1) La phong trao thyc tién, phong tréo d4u tranh ciia nhan dan lao d6ng chéng cc giai cap théng tri; 2) La trao luu ty tuéng, ly luén phan anh ly tuéng giai phong nhn dan lao dng khéi ap bite, béc I6t, bat cong; 2) La mot khoa hoe - Ch nghfa xi hi khoa hge, khoa hoe vé str mgnh lich sit cia giai cp céng nhan, khoa hoc vé nhig quy Iuat va tinh quy luat chinh tj - x4 hdi ca qué trinh chuyén bién tir chii nghia wr ban 1én chi nghfa cOng san chi nghTa ma giai doan dau 1 chi nghia x8 hoi, duge xem 18 mot trong ba bd phn hop thanh chi nghia Mac - Lénin; 4) La mot ché d6 xa hOi hién thuc tt dep, x4 hoi x4 hOi chi nghia, giai doan dau cia hinh thai kinh t8 - xa hoi céng san chi nghia LLL. Chni nghia x0 h6t, giai dogn dd ctia hinh thai kinh t€ ~ xd hpi céng san chi nghia Cf nba séng lap chit nghia xa hOi khoa hoc, C.Mac Ph.Angghen khi nghién iru lich sit phat trién cia xa hOi loai ngudi, nhdt 1a lich sit x8 hdi tu bin dz xay dung nén hoc thuyét vé hinh thai kinh t& x4 héi. Hoe thuyét vach 16 ning qui luat eo ban cia van dong xa héi, chi ra phwong phap khoa hoe dé giai thich lich siz. Hoe thuyét hinh thai kinh té- xa hoi ela C. Mac khéng chi lam ré nhiing yéu t6 cau thanh hinh thai kinh 16 xi hi ma con xem xét xa h6i trong qué trinh bién di va phat trién khong ngung. Hoc thuyét vé hinh thai kinh té - x4 hOi do C.Mac va Ph.Angghen khOi xuéng duge V.LLénin bé sung, phat trién va hién thye hod wong cng cuge xay dung chit nghia xa hoi & nude Nga X6 viét tré thanh hoc thuyét hinh thai kinh +8 - xa hoi cia chit nghia Mac- Lénin, tai sin v6 gia cla nhén loai. Hoe thuyét hinh thdi kinh ¢é - x4 hi ca cha. ghia Mée - Lénin da chi ra tinh: tat yéu su thay thé hinh thai kin té- xa h6i tu ban ch nghia bing hinh thai kinh té - xa ‘Oi cOng sin chit nghia, 46 14 qué trinh lich sir - ur nhién. Su thay thé nay duge thye hign thong qua cdch mang xi hdi chu nghia xuat phat tir hai tién dé vét chat quan trong. nhit la sy phat trién cla hye long san xuét va sy truéng thanh cia giai cdip céng nhan. Hoe thuyét hinh thai kinh té - xa hOi cla chi nghfa Mée - Lénin da cung edp nhing tiéu chun thye su duy vat, khoa hoe cho sy phan k¥ lich sir, trong 46 06 sw phan kj hinh thai kinh té - x8 hoi eng san chi nghia. Khi phan tich hinh thai kinh t€ - x4 hOi cGng san chi nghia, C.Mac va Ph.Angghen cho ring, hinh théi kinh té - xa h6i cOng san chi nghfa phat trién tir thép én cao qua hai giai doan, giai doan thap va giai dogn cao, giai doan eng sin chit nghia; gita xf hoi tu ban chi nghia va x8 hoi cong sin chi nghia 1a thoi ky qué d6 Ien chi nghia eng sin. Tron tie pham “Phé phén cong Iinh Géta” (1875) C.Mée 48 cho ban chi nghia va xa hOi cOng sin chi nghia 18 mot thoi ky edi ign ciich mang ti: x8 hi nay sang x4 hoi kia. Thich img véi thoi ky y 14 mot thoi ky qué d6 chinh trj, va nha nuéc cia thoi ky dy khéng thé 1a cdi gi khée hon lanén chuyén chinh céch mang ciia giai cdp vO sin”'. Khiing dinh quan diém cia C. Méc, V.LLénin cho ring: “V8 ly luan, khong thé nghi ng’ gi duge rang gitta chai nghia tr ban va chit nghia cng sén, c6 mot thei ky qué 46 nat dinh’ ‘Vb xa hdi cita thoi ky qué d9, C Mac cho ring dé 1a x4 h6i vita thodt thai tir xa. Oi tr ban chii nghfa, x8 hOi chua phét trién trén co sé ca chinh né con mang nhieu dau vét cite x8 hOi ol dé Iai: “Cai x Oi ma ching ta noi 4 day khéng phai la mét xa hGi cong sin chit nghia da phat tién trén co s6 ella chinh n6, ma trai Iai lA mOt x3 hOi dng sén chit neha vita thoat thai tir xa hoi ty bin chi nghia, do dé 1 mot x8 hoi ve moi phuong dign - kinh t&, dgo dite, tinh than - con mang nhtmg dau vét cba xa hoi cd ma nd 3 lot long ra, Sau nay, ti thuc tién nue Nga, V.I Lénin cho ring, déi véi nhiing msde chia cé chi nghia ter ban phat trién cao “can phdi c6 thoi ky qué dO Khé ldu dai ti ehii nghia tw ' Mae va Ph Angghen, Toan tap, Nxb. CTQG, H.1995, tgp 19, 1:47. 2¥ LLénin, Toan ti, Nxb. Tién Bd, Matxeova. 1977, tip 38, 1 309-310, 2 ClMae va Ph,Angghen, Toin tip, Nxb. CTQG, H.1995, up 19,1233, 2 Gee aaa ban Ién chit nghia xa hoi”. Vay 18, vé mgt ly ludn va thue tin, thoi ky qué d9 tir chu ngha wr bin 1én cht nghfa eng san, dure hiéu theo hai nghia: thir nhdt, déi voi ce nude chua trai qua cho. nghia wr ban phat trién, can thiét phai c6 thdi ky qué d6 kha lau dai tir cha nghia tr ban én chi nghia xa hoi- nhimg con dau dé kéo dai”; thir hai, di véi nhiing nude 45 trai gua chi nghia tu ban phat trién, gitta chi nghia tw ban va chu nghia c6ng san 06 mot thoi ky qua 46 nhat dinh — qua 46 chinh tr, thei ky cai bién céch mang tir xa hi nay sang xa h6i kia, thoi ky qué d6 tir chi nghia tur ban lén chi nghia cOng san, 1.2. Diéu kién ra doi chit nghia xa hoi Bing If lugn hinh thai kinh 18 - xa hgi, CMéc da di sau phan tich, tim ra qui ludt van dong cla binh thai kinh t8 - x4 hOi ur ban chi nghia, thr d6 cho phép dng dur bao khoa hoe vé su ra ddi va tong Iai ciia hinh thai kinh té - xa h6i cOng sin cho nghia. V.I Lénin cho ring: C.Mée xuat phat tir chd 14 chi nghia cng sin hinh thanh tir chi nghia nz ban, phit trién Jen tir chit nghia tw ban 1a két qua tic dng eta mét Iue luong xa hGi do chit nghia tw ban sinh ra - giai cép v6 sin, giai cp céng nhén hign dai. Su ra déi cia chi nghia x4 h@i theo chi nghfa Mac — Lénin trén co sé hai diéu kign chi yéu sau day; - Diéu kign kink té ‘Cée nha sng Igp chit nghfa x8 hoi khoa hc da thira nhgn vai trd to Jén cia chit noha tw ban khi khing dinh: su ra di cla ch nghta tw bin 1 mot giai dogn méi trong lich sit phét trién méi cia nhan loai. Nho nhting buée tién to I6n cia lye long san seudt, biéu hign t@p trung nhit 1a su ra doi ella céng nghiép co khi (Cach mang cing nghigp Kin thie 2), chit nghia tu ban 4 tao ra bude phat tién vwrot bac ea Ine Iuong san xudt. Trong vong chwa day mt thé ky, chi nghia tr bén da tao ra duge mét Ie lugng sin xudt nhigu hon va 46 s6 hon luc hrgng san xuét ma nhan logi tao ra dén lite 46°. Tuy nhién, cde Ong cing chi ra ring, trong x4 héi tr ban chit nghia, lye lugng san xuét cing duge co khi héa, hign dai h6a cing mang tinh x4 hi héa cao, thi cang mau ‘thngn v6i quan hé sin xudt tw ban chi nghta dya wen ché d9 chiém hiu tw nban tur ban chit nghia. Quan hé sin xudt ti chd déng vai trd mé dug cho Iye lugng sin xudt phit trién, thi ngay cang tro nén 16i thdi, xiéng xich ota Ire Luong sn xudt. - Diéu kién chinh wri -xit hot ‘Mau thuan gitta tinh chat x hdi hoa cua lye luong san xudt voi ché 46 chiém itu tr nhan tur ban cha nghia d6i véi tw ligu san xuét tro thanh mau thudn kinh té oo ban cla chi nghia tw ban, bids hign vé mat x3 hOi 1A mau thudn gitta giai cdp cong V.1 Lénin, Sd, 1977, rap 38, 1.464. 2 Xem: V.LLénin, Sdd, 1976, tp 33, 1.223. 5 CMa va Ph.Angghen, Toan tp, Nxb. CTQG, H.1995, tap 4, 1.603, poe 6 nhén hién dai voi giai cap tr sin 10i thoi. Cudc dau tranh gitta giai cp céng nhan va giai cp tw sin xuat hign ngay tir dau va ngay cang tro nén gay git va cé tinh chinh tri 16 rét. C. Mac va Ph. Angghen chi r3: “Tir ché 18 nhing hinh thire phat trién cia cdc Iye Igng san xuat, nhiing quan hé san xudt dy tré thanh nhtmg xiéng xich cba cde lye lugng san xudt. Khi dé bat dau thoi dai mét cude eéch mang”, ‘Hon nita, cing véi sy phat trién manh mé cua nén dai céng nghiép co khi la sw truong thanh vugt béc cA vé sé long va chat hrgng ciia giai cap céng nhan, con dé cia nén dai cng nghiép. Chinh sw phat trién vé lye lngng san xudt va sy tréng thank cla giai c4p c6ng nhan 1a tién dé kinh té xa hoi din t6i sy sup dé khOng trénh khdi cla chi: nghfa ur ban. Dién dat ur tuéng d6, C.Méc va Ph.Angghen cho ring, giai cp wr sin khéng chi tao vi khi dé giét minh ma con tao ra nhtmg ngubi str dung vo khi 46, nhing céng nhén hién dai, nhimg nguoi vo sin”, Sy trang thanh vugt bac va thy sv cia giai cp céng nhan duoc danh dau bing su ra déi cia Dang cOng san, 49i tién phong cia giai cAp céng nhan, tryc tigp lanh dao cudc dau tranh chinh tr cita giai cép céng nhin chéng giai cAp tw sn. Sy phat trién eda lye lung sin xudt va sw trudng thanh the su cia giai cdp céng nhan la tién dé, diéu kién cho su ra doi cla hinh thai kinh té- x4 hoi cng sén chi nghia. Tuy nhién, do khéc vé ban chat v6i tat ca céc hinh thai kinh té - xa hoi true dé, nén hinh thai kinh té - x4 hi oGng san chit nghia khéng ty nhién ra ddi, tréi lei, no chi duge hinh thanh thong gua cach mang v6 san dudi inh dao cila dang cia giai cap cong nbn - Dang Cong sin, thye hién bude qué 49 ti chi nghia tw ban lén chit nghia xd h6i va chi nghia eGng sin. Ciich mang v6 sin la cue ech meng clia giai cép cOng nhén va nhan dn lao dong dui su link dao cla Ding Cong sin, trén thye té duge thye hign bang con dong bao lye céch mang nhiim 14t 44 ché d6 tw ban chit nghia, thiét lgp nha nu6e chuyén chinh vo sin, thye hign su nghigp cai tgo xa hdi ‘Gi xa hoi chi nghia va eOng sin chi nghia. Tuy nhién, cach mang v6 sin, v8 mat ly thuyét cing ¢6 thé duge tién hinh bang con dung hoa binh, nhung v6 cing hiém, qui ‘va trén thie té chnra xay ra. cl, xy dung x8 hi méi, xa Do tinh su sc va trigt d8 cia n6, ech mang vO san chi c6 thé thanh céng, hinh thai kinh té- xa hdi cong sin cht nghia chi cd thé duge thiét lap va phat trién trén co sé ca chinh n6, mQt khi tinh tich cue chinh tri cha giai cfp cong nhan duvoc khoi dy va phat huy trong lién minh v6i cdc giai cép va tang lop nhing ngudi lao dong dudi sy Janh dgo cla Dang Cng san. 1.3.Dae trung co ban cila chit nghia xa hoi C-Mée va Ph.Angghen, Toan tip, Nxb. CTQG, H.1995, tip 3, 2 C’Mac va Ph Angshen, Toan tap, Nab. CTQG, H.1995, tp 4, 1.605 foes 6a ——- Khi nghién ctru vé hinh thai kinh té - x4 hOi céng san chi nghia, ede nha sing lap chit nghia xa hi khoa hoe rit quan tim dy bao nhimg dic tung ciia timg giai doan, dic biét 1a giai doan dau (giai doan thdp) ciia x& hdi cng sin nhim djnh huréng phat trién cho phong trio cing nhan quéc té. Nhing dic trung co ban ciia giai doan du, phin anh ban chat va tinh wu viet cia chi nghia x4 bdi timg bude duge boc 1 day di cing véi qué tinh x4y dung xa hOi xa hdi cha nghia. Can et vao nhtng du bdo cla C.Mac va Ph.Angghen va nhting quan diém cia V.I.Lénin vé chi nghia xa héi 6 nude Nga x6 - viét, c6 thé khdi quét nhomg dae tumg co ban cia chu nghia xa hdi hur sau: ~ Chit nghta xi h6i gidt phéng giai edp, gidi phéng dan i6c, gidt phing xa hdi, gidi phing con ngudi, tao diéu kién dé con nguedi phd trién ioan dién. ‘Trong tac phim Tuyén ngén cilia Dang CGng san, khi dy bao vé xa hGi tuong lai, x4 hi céng sin chi nghia, C.Méc va Ph.Angghen da khang dinh: “Thay cho xa héi tr ban cf, véi nhitng giai cp va déi khang giai cp cita n6, sé xudt hign mat lién bgp, trong 46 sy phat win ty do cba mi ngudi la diéu kign phat trién uy do cia tit ca moi ngudi™'; khi d6 “con ngudi, cuéi cing Jam chi tén tai x8 hOi ciia chinh minh, thi cing do 6 lam chi ty nbién, lam chi c@ ban than minh té thanh ngudi w do™, Day 1a sur khac biét vé chit gitra hinh thai kinh 16 - x4 h6i cong san chit nghia so voi cdc hinh thai kinh 16 - x8 hGi ra doi truce, thé hign @ ban chat nhan van, nhén dao, vi su nghiép gidi phéng giai cp, giai phéng x4 hdi, gidi phéng con ngudi. Duong nhién, dé dat duge myc tiéu téng quat 46, C.Mac va Ph.Angghen cho ring, céch mang x& héi chit nghia phai tién hanh wiét dé, tude hét 12 gidi phéng giai cp, x6a bé tinh trang giai cp ndy béc 16t, Ap bite giai cdp kia, va mot khi tinh trang ngudi dp baie, boe Idt ngudi bi x6a bé thi tinh trang dan tc nay di béc 1ot dn te khic cling bi xéa bo. V.LLénin, trong diéu kign mdi cia doi séng chinh tri - xa hoi thé gioi déu thé ky XX, ddng thoi tir chyc tién cia cng cude xay dung chii nghia xa ~ yiét dé cho ring, muc dich cao nbar, cudi cing cia nhting cai tao x4 héi chit nghia 1a thye hign nguyén tic: [am theo ning luc, hung theo nbu cau: “khi bat dau nhing cai tao x hoi chil nghia, chiing ta phai dat ro cai muc dich ma nhimg cai tgo xa hOi cht nghia a6 rit cue nhiim t6i, cu thé Ia thiét lap mot xa hoi cong sin chit nghia, mot xa hoi Khéng chi han ché & vigc tuée doat cic cng xuéng, nha méy, rudng dat va tu ligu sin xuét, khéng chi han ché 6 vige kiém ké, kiém soat mét céch chat ché vige sin xuat va phan phdi sin phim, ma con di xa hon nita, di 16i viée thye hign nguyén tac: lam ‘theo nang Ive, hudng theo nhu cau. Vi thé cdi tén goi “Dang CGng san 1a duy nhat * ©. Mde vi Ph.Angghen, Todn ip, Nxb, CTQG, 1.1995, tp 4 t2628. [eee 2 © Mie va Ph Angghen, Toan sdp, Nxb. CTQG, 1.1995, tp 4, 33. ae °C Mie va Ph Angghen, Ton gp, Nxb. CTOG, 11.1995, ep 4. tr.624. a mide Nga x6 65 chinh xée vé mat khoa hoc” V.I.Lénin cing khang dinh mye dich cao ca eila cht nghia xa hi cin dat dén 1d x6a bé sw phén chia xa hi thanh giai cap, bién tat ca thanh vién trong x8 héi thinh ngurdi lao dong, tiéu diét co sé cita moi tinh trang ngudi bée 16t nguéi, VILénin con chi 16 trong qué trinh phdn déu dé dat muc dich cao c& 46, cép céng nh4n, chinh Dang Cong san phai hoan thanb nhiéu nhiém vu cita cdc giai doan khic nhau, trong d6 6 mye dich, nhigm vu cu thé cia thdi ky x4y dung cho nghia ‘x4 h6i - tao ra cac diéu kién vé co sé vat chét - ky thuat va doi s6ng tinh than dé thiét lap xa hOi cong sin. - Chni nghta xtthgi cd nén kinh té phat trién cao da trén hee lugng sin xudt hién dai va ché a6 cong hita vé ne ligu sin xudt chit yeu Pay la dje trung vé phuong dién kinh té cia chi: nghia x4 hGi. Muc tiéu cao nat cila chit nghia x4 héi 14 giai phéng con ngudi trén co sé diéu kign kinh t6 - xa hGi phat trién, ma xét dén cing 1A trinh dO phat trién cao cita lye lung sin xudt. Chii nghia ‘x hOi 1a xa hOi cé nbn kinh té phat wién cao, véi lye lugng san xuat hién dai, quan hé sn xudt dua irén ché d6 c6ng himu vé tu ligu sin xuit, duge 16 chtte quan ly 06 higu qua, nang sudt lao dng cao va phan ph6i chu yéu theo lao déng, V.I.Lénin cho ring: “tir chi nghia tu ban, nhén logi chi c6 thé tién thang lén chit nghia xa hOi, nghia 1A ché dd céng hitu vé céc tt ligu san xudt va ché d6 phan phéi theo lao dong eta méi ngudi™. Tuy nhién, trong giai doan dau ela x4 hoi eng sin chit ngha, chi nghia xa hgi, theo Ph.Angghen khéng thé ngay lap nite thi tigu ché d6 wx how. Tra 1di cau héi: Ligu c6 thé thu tiéu ché 46 tu hiru ngay lap tite duge khong? Ph.Angghen dirt khoat cho rang: “Khéng, khéng thé duoc ciing y niu khéng thé lam cho he Iuong san xuét hién 6 ting lén ngay Ip tie dén mite can thiét dé xay dumg nén kinh té cng how. Cho nén cue céich mang cia giai cap v6 sin dang cé tat ca nhiing trigu chimg la sdp né ra, 36 chi 6 thé cai tg0 x hOi bién nay mOt cach dan din, va chi khi nao da tao nén mot koi lugng tur ligu can thiét cho viée ci tao d6 1a khi dy moi thi tiéu duge ché 49 tr how”® Cing véi vige timg bude x4 Ip ché 49 cong hitu vé nr ligu sin xudt, 68 nang cao ning sudt lao dng cAn phai 16 chitc lao déng theo mét trinh 6 cao hon, to chite chat ché va ky ludt lao dong nghiém., nghfa 1a phai tao ra quan hé sén xuét tién 'b6. thich tg véi trinh 46 phét trién ca lye lugng san xu4t, V.1. Lénin cho ring: “thiét Jap mot ché 46 xa h6i cao hon chu nghfa tu bin, nghia 12 nang cao nang suét leo dng va do do (va nhim mye dich 46) phai td chite lao dong theo mét trinh 49 cao hon™. Déi vGi nhting aude chua trai qua chit nghia tw ban di én chit nghia xa hdi, dé phat trién Ie Ione sin xudt, nang cao ning sudt lao dng, VI-Lénin chi 16 tat yéu 2 VILLénin, Tod idp, Nb Tién b6, Matxeova, 1976, tip 36, 1.57 L, Nab. Tifa 64 Matoova, 1977, tp 31,220 3 C’Mée va Ph Angahen, Toln tp, Nxb. CTQG, H.1995, tap 4, 1.469. aa * VL Lénin, Toan tp, Nxb Tién bd, Matxcova, 1976, tip 36, 1.228.229. 66 phai “bie nhtng chiée edu nhé vtng chic” xuyén qua chi nghia tw ban nha nude: “Trong mot nude tiéu néng, truée hét cde déng chi pha bic nhiing chiée ciu ee vimg chic, di xuyén qua chit nghia tur bin nha nuéc, tién lén ch nghia xa hoi” “du6i chinh quyén x6- viét thi chi nghia tr ban nha nude sé cé thé 14 %4 chit nghia x h6i®. Déng thai, V.LLénin chi 13, nhig nude chua trai qua chi nghfa tw ban di lén chi nghia x& hdi can thiét phai hoc héi kinh nghiém tt cde ouée phét wién theo céch thite: “Ding cd hai tay ma ly nhimg cai t6t cta nude ngoai: Chinh quyén x + tat ur 6 dudng sit Phd ~ ky thudt va céch t6 chtte cdc to-rét 6 MY + nganh gio due gquéc dan Mf etc. etc. + += ¥ (ting sd) = chi nghia xa hoi = Chi nghia xa héi cé nd nude kiéu méi mang ban chdt giai cdp céng nhén, dai biéu cho Ig ich, quyén lee va y cht etia nhn dan lao déng ‘Cée nha séng lép chi nghia xa hdi khoa hoc da khang dinh trong chi nghia xa h6i phai thiét lap nha nude chuyén chinh v6 san, nha mide kiéu méi mang ban chat cha giai cdp cing nhan, dai biéu cho | ich, quyén luc va ¥ chi cia nhan din lao dng. Theo V.LLénin, chuyén chinh cdch mang cia giai cép v6 sin 1a mét chinh quyén do giai cp vé san gianh dugc va duy tri bing bao luc d0i véi giai cap tu san. Chinh quyén 46 chinh 1a nha mute kiéa méi thye hign dan chit cho tuyét dai da s6 nan dan va trén ap bling vi hye bon béc Lét, bon ap bite nhan dan, thye chat ota sw bién ddi cla ché 46 dan chit trong théri ky qua dé tir chit nghia tr ban lén chil nghia cong sin’, Nha nuée vO sin, theo VLénin phai 18 mdt cong cy, mt phuong tién; déng thé, 18 mot biéu hién tép trung trinh 49 dan ch eda nhan dan lao dong, phan anh trinh 40 nhan dan tham gia vao moi céng viée cia nha nurée, quin ching nhan dan thye sw tham gia vao timg burée cia cuge séng va dong vai trd tich eye trong viée quan ly. Cling theo V.1.Lénin, Nha nude x6 - viét sé tap hgp, 16i cuén dng dao nhdn dan tham gia quan ly Nha nudc, quin ly xa hdi, td chite d0i sing x2 hi vi con nguéi va cho con ngudi. Nba nude chuyén chinh v6 sin ding thoi véi vige mé rng rat nhiéu ché d6 dan chi - lan dau tién bién thanh ché 49 dan cha cho ngudi nghéo, ché 46 dan cchii cho nhan dan chit khéng phai cho bon nha gidu - chuyén chink v6 san edn thye hanb ‘mot loat bién phap han ché quyén tu do déi véi bon 4p bite, bon béc 161, bon te ban. = Chit nghta xii héi cé- nén vin héa phat trién cao, ké thiea va phat huy nhiing gid tri cla van hba déin t6e va tink hoa vitn nhan logi. ‘Tinh wu vigt, sur Gn dinh va phat trign ctia ché 46 xa hoi chu nghia khOng chi thé & inh vue kinh té, chinh tri ma edn é inh vye van héa - tinh than eta xa hdi. Trong chi nghia x4 hi, van héa 1a nén tang tinh than cla xa hOi, myc tiéu, Pr " VILénin, Toan tp, Nxb Tién b6, Matxcova, 1976, tép 44, 89. VL Lenin, Toan tgp, Nxb Tién bi, Matxcova, 1976, 1p 36, 313. oe * VLLénin, Toin tip, Nxb. CTOG, H. 2005, tap 36, t.684. aa “VI. Lénin, Toan tép, Nxb. Tign b6, Matxcova, 1978, tép 33, tr. 109. 7 dong lye ctia phat trién xa hdi, trong tam 14 phat trién kinh té; van héa da hun die nén tim hén, khi phach, ban linh con ngwoi, bién con ngwai thinh con nguii chan, thign mg. V.L-Lénin, tong qué trinh x4y dung chi nghia xa hoi 6 nude Nga x6 - viét da lugn gidi séu sic vé “vin héa v6 san” - nén van héa méi xa héi cha nghia, ring, chi cé xay dug durge nén van héa v6 sin méi gidi quyét duoc moi vin aé tir kinh té chinh tr dén xa hi, con ngwéi. Nguéi khang dinh: *...néu khéng hiéu 6 ring chi cé su hiéu biét chinh xc vé nén van héa duge sang tgo ra trong toan bd qua trinh phat trién cia loai ngudi va vigc cai tgo nén van h6a 46 méi cé thé xay dyng duge nén van héa v6 sin thi chung ta khéng gidi quyét duge van dé", Déng thoi, V.LLénin cing cho rang, trong x4 hdi xa hdi chi nghia, nhtng ngudi céng san sé lam gidu ti thie cla minh bang téng hop cde tri thite, vain hoa ma lodi ngwoi da tao ra: “Ngwéi ta chi cé thé tré thanh nguwoi cng san khi biét lam gidu tri 6c cua minh bing su hiéu bi c nhiing kho ting tri thire ma nhan logi da tao ra”?. Do vay, qua trinh xAy dyng nén van héa xa h6i chii nghia phai biét ké thira nhiing gid tri vin héa dan téc va tinh hoa van nhn logi, dng thdi, cin chéng tu tuéng, van héa phi v6 san, trai voi nbitng gid tr] truyén théng t6t dep cita dan t6c va ciia loai nguéi, trai voi phuong hudng di lén cho nghia xa hoi. = Chit nghta x@ héi bao dém binh ding, dodn két gitta céc dn tie va ed quan hé hitu nghi, hop de véi nhan dan ede meébe trén thé gibi Vin dé giai cp va dan tc, xy dyng mét c6ng déng dan téc, giai ep binh ding, doan két, hop tac, hiru nghj v6i nhan dan cde mréc trén thé gidi lu6n 06 vi tri dac biét quan trong trong hoach dinh va thy thi chién luge phat trién cia méi dan toc va méi quée gia. Theo quan diém cia cdc nba sang lap ra chit nghia x8 hdi khoa hoe, van 48 giai cp va dan t6c cé quan hé bign chmg, béi vay, gidi quyét van a2 dan t6c, giai cdp trong chi nghia xa héi c6 vi tri dac bist quan trong va phai tudn thi nguyén the: “x6a bé tinh treng nguisi be 16t ngudi thi tinh trang dn tc may bée It dan te Khéc cing bj xéa bo”. Phat trién tu twéng ctla C.Mac va Ph.Angghen, trong diéu kign cu thé 6 nudc Nga, V.LLénin, trong Cuong linh vé van dé dan toc trong cha nghia x8 hoi da chi ra nhing n6i dung cé tinh nguyén tac dé gidi quyét vi lan toe: “Cée dan too hoan toan binh ding; cde dan tc direc quyén tyr quyét; lién higp eéng nhin tat e8 cfc an tc lai. Dé 1a Cuong Hinh dan te ma chi nghfa Méc, kinh nghiém ton thé gii va kinh nghiém cha nude Nga day cho cong nhio™. Giai quyét vdn dé dan t6c theo Cuong linh eta V.1-Lénin, trong cht nghia xa 1: LLénin, soe Nxb. Tign 60, Matxcova, 1976, tép 41, 17.361, incor 9 gp ea fied ——— “ ViLLénin, Toan tgp, Nxb. Tién bd, Mazxcova, 1976, wae tr375, BY Gi, cong déng dan tc, giai cép binh ding, doin két va hop tac trén co s6 oo si chinh tj - phap ly, die bidt la oo 36 kinh t& - xa hOi va van hoa sé timg bute xay dung cing c6 va phat trién, Day 1a sy khac biét c&n ban vé viée giai quyét van dé dan téc theo quan diém cia chit nghia Mac - Lénin va quan diém cia chi nghia dan Qc cue doan, hep hdi hoge chi nghTa phan biét ching tc. V.LLénin khiing di chi cd ché 46 x6 - viét la ché a6 c6 thé th§t su dam bao quyén binh ding gitta cae dan te, biing céch thye hién tude hét sy do&n két tét cd nhimg ngudi vo sin, rdi dén toan the quan ching lao d6ng, trong viée dau tranh chéng giai cép tu san”. Chu nghia x8 hi, vei ban chat tét dep do con ngudi, vi con nguéi luén 1a bao dam cho céc dan tc binh ding, doan két va hgp téc hu nghi; ding thei cé quan hé vi nban dan tat ca céc nude trén thé gidi. Tat nbién, dé xay dung cong déng binh ding, doan két va cé quan hé hop tac, hiru nghi véi nhan dan tit c4 cdc nude trén thé i6i, diéu kién chién thing hoan toan chi nghia tr ban, theo V.LLénin can thiét phai 6 su Lién minh va sy théng nhat cia giai cp v6 san va toan thé quin chiing cin lao thude. ca cfc nude va cdc din tc trén toan thé gidi: “Khéng cé sy c6 gang tu nguyén tién jién minh va sy théng nhét cia giai cdp v6 san, rdi sau nifa, cla toan thé quan ching can lao thudc tat ca cac nude va cae dan tc trén toan thé gidi, thi khOng thé chién thiing hodn toan chi nghia w bin dyoc™, Trong “Lun euong vé van dé dan te va vin 8 thude dia” van kign vé gidi quyét van dé dan tc trong théi dai dé quéc chi nghia va cAch mang v6 sin, V. I. Lé-nin chi rd: “Trong tam trong toin bé chinh sich cla Quéc 16 Cong sén vé van dé dan tOc va vin 4 thude dia 1a cin phai dua giai cp vo sin va quan chiing lao déng tat cd cc dan tc va cdc nuéc lai gan nhau trong cudc dau tranh cch mang chung dé lt 44 dia chi va te san. Bai vi, chi cé sy gan b6 nhu thé mdi bio dam cho thing loi déi voi chi nghia tw ban, khéng cé thing lgi 46 thi khéng thé tiéu diet duge ach gp bike dn tc va sy bat binh ding”®. Dé cting 1a co sé dé Nguisi dua ra Khdu bigu: “V6 san tat 8 ede nude va cée dn t6c bi ap bite dodn két lai”. Bao dam binh ding, doan két gitta cdc dan t6c va co quan hé hgp tac, hitu nghj véi niin dan tit c& cée nude trén thé gidi, chil nghia xa h6i mé réng duige anh hung va g6p phan tich eve vao cudc d4u tranh chung ciia nhan dan thé giéi vi hoa binh, dc lap dan t6c, dan chi va tién bd xa hoi. 2. Thai ky qué 49 lén chit nghia xa hdi 2.1. Tinh tdt yéu khdch quan ctia thoi kp qué d6 lén chit nghia xa hoi Hoe thuyét hinh thai kinh té- x8 hGi cia chi: nghia Méc - Lénin d& chi 13: lich sir x8 hOi da trai qua 5 binh thai kinh té- x8 hi: Cong sin nguyén thiiy, chiém hitu n6 2 ViLLénin, Todn tp, Nb. Tiéa 60, Métxcova, 1976, tgp 41, t:202. 2 VILLénin, Toda tp, Nxb Tién bo, Matycove, 1976, tip 41 1.206 ‘ign Mac - Lénin, V. I. Lénin va Qude té Céng san, Nxb. Séch chinh tri, Mét-xco-va, 1970, Tiéng E fee, 1g, phong kién, tur ban chii nghia va cng san chit nghia. So véi céc hinh thai kinh té xa ‘Oi a2 xudt hign trong lich sit, hinh théi kinh té- x4 hOi cng sin chi nghia c6 sy khac biet vé chit, trong d6 khong cé giai cép déi khéng, con ngudi timg bude tré thanh ngudi ty do...,. Béi vay, theo quan diém cita chi: nghtla Mée - Lénin, tir chit nghia tu ban lén chit nghia x4 hdi tit yéu phai trai qua thoi ky qué d6 chinh tri, C. Mde khing dinh: “Gitta x8 hOi tu ban chii nghia va x8 hoi cOng sin chi nghia 18 mot thoi ky edi bién céch mang tir xi hdi nay sang xa hdi kia. Thich img v6i thoi ky ay 1A mot thoi ky qué 46 chinh tri, va nha nude cia thoi ky dy khong thé 1a cdi gi khée hon lanén chuyén chinh c4ch mang cia giai cép vé sin”). V.1.Lénin trong digu kign nude Nga xO- vidt cing khing dinh: “Vé ly lugn, kh6ng thé nghi ngo gi duge ring gitia chi nghia tu ban va chi nghia cong sin, c6 mx thoi k¥ qua dQ nhét dink”. Mong muén 6 ngay mét ché 49 x hi xd hGi chi nghia tét dep dé thay thé xa hdi tr ban chi nghia bat céng, tan dc 1a nhiing diéu tét dep, la khét vong chinh dang; song theo céc nha kinh dién, diéu mong uéc dy khong thé cé cénh véi phép mau “cau. duoc uée thdy”; giai cp v0 sin cin phai c6 thoi gian dé cdi tgo xf hi cii do giai cp ‘béc 16t dung nén va xéy dug trén nén méng 4y lau dai cita chil nghia xa hoi. ‘Téng két kinh nghiém dau tranh cAch meng cia Céng xa Pari (1871), C.Mae va Ph.Angghen khing dinh ring, x4y dyng thanh cng chi nghia x4 hoi va chi nghia ‘Ong sn 1a mot gud trinh bign ching, Iau dai, gm nhiéu néc thang qué d6 va & méi nic thang qué dé dy cé mot kiéu quan hé san xudt dic trung véi mét hinh thie nha nuée thich hgp. Tinh tat yéu ea thoi ky qua dO duge qui dinh m9t eéch cy thé béi nhimg dic diém van héa, nhimg dae thi cia xuat phat diém cla cdc nude, cae ché dd xa hi khéc nhau khi tién lén chi nghia xa h@i. Chinh dac diém van hoa ya dae thi cia diém xudt phat khi bude vao thai ky qua d6 sé qui dinh ni dung, dge diém, muc tiéu, nhiém vy va d0 dai cia thii ky qué d6 cia méi quéc gia. Diéu nay cting co nghia, méi quéc gia sé c6 thoi ky qua d9 tir chi nghia twr ban lén chi nghfa xa hoi die se riéng eda minh, Khang dinh tinh tét yéu cua thoi ky qua 46, dong thoi cde nha sing lap chit ghia xa hi khoa hge cling phan bigt ¢6 hai logi qué do tir chi nghia tu ban lén cht nghia cOng sin: 1) Qué dé rue riép tir chit ngbia tu ban lén chii nghia céng sin déi voi nhimg nuée da tai qua chi nghfa tu bin phat tién. Cho dén nay thoi ky qua 46 true 1tiép én chi nghia cong sin tr chi nghta te ban phat trién chua timg dign ra; 2) Qué a6 gidn tiép tir cha nghia tu ban lén chi nghia cOng san déi véi nhimg nude chua wai qua chit nghia tw ban phét trién. Trén thé gidi mot thé ky qua, ké 4 Lién XO va cde nude Ding Au trude day, Trung Quéc, Vigt Nam va mot 36 nude xa hoi chit nghia khéc ngay nay, theo ding If ludn Mac - Lénin, déu dang trai qua thoi ky qua d6 gidn tiép ® C Mie va Ph-Angehen, Toda tép, Nwb. CTQG, H.1983, tap 19, 47, 2 Y.L Lenin, Toen tap. Nb. Tika bg, Matsccva, 1977, wp 39, €:309-310 [90E. 0 —— V6i ohtng trinh dé phat tién khéc nhau. Xudt phat tir quan diém cho rng: chit nghfa cng sén khéng phai la mOt trang thai can sang tao ra , khong phai lé mot ly tuong ma higa thye phai tuan theo ma la két qui cia phong tréo hign thyc, cdc nha sing lgp chii nghfa x h6i khoa hoe cho ring: Cée nude lac hgu véi sy gitp do cia giai cdp v6 san da chién thing cé thé rit ngan duge qué tinh phat trién: “yéi su giip do ita giai cap v6 sin da chién thing, cae dan téc lac hau c6 thé rit ngan kha nhiéu qué trinh phat trién cua minh lén xa hoi xd h6i chi nghia va tranh duge phan lén nhimg dau khé va phan lén cdc cuéc d4u tranh ma ching ta bit bude phai trai qua 6 Tay Au”!. C.Mac, khi tim higu vé mde Nga ciing chi 18: “Nude Nga... c6 thé khang cn trai qua dau khé cita ché d6 (ché 9 tur ban chil nghia - TG) ma van chiém ¢oat duge moi thanh qua cita ché d6 dy. ‘Van dung va phét trién quan diém cila C. Mac va Ph.Angghen trong diéu kign méi, sau cach mang thang Mui, V.L.Lénin khing dinh: “vei su gip d& cia giai cdp VO san cdc mude tién tién, cdc nude Ige hau cé thé tién t6i ché 49 x6 - vidt, va qua hing giai doan phat tiga nbdt dinh, tién 16i cha nghia cong sin khong phai wai qua giai dogn phat trién tu ban chit nghia (hiéu theo nghia con dung rut ngin - TG)". Quén trigt va van dung, phat trién séng tgo nhimg ly ciia chi nghia Mac - Lénin, trong thoi dai ngay nay, thdi dai qué 49 tir ch nghia tr ban lén chit nghia x8 hi teén pham vi toan thé gidi, ching ta c6 thé khiing dinh: Voi lgi thé ca thoi dai, trong béi cinh toan cdu héa va céch mang cong nghiép 4.0, céc nude lee hgu, sau khi gianh duge chinh quyén, duéi su lanh dao cia Dang Céng sin 6 thé tién thang len chi nghia xa hi chi nghia bé qua ché d6 tu ban chit nghia. 2.2 Bite diém thoi k) qué a6 len chit nghia xa hoi ‘Thye chat cia thai ky qué dO 1én cht nghia xa hdi a thoi ky edi bién cdch mang tir xd h6i tidn tw ban chit nghia va tu ban chii nghia sang x4 hoi xa hoi chi nghia. XB Gi cia thi ky qué d9 14 x4 hGi co sy dan xen cua nhiéu tan dur vé moi phuong dién kinh 16, dao dic, tinh thin céa chi nghfa tr ban va nhimg yéu t6 mdi mang tinh chat xa hOi chil nghfa eda cht nghifa x@ hOi méi phat sinh chua phai 18 chit nghia x4 hoi da phat trign trén co sé cia chinh nd. Dc diém co ban cua thoi ¥ qua a} lén chii nghia x8 hGi la thoi ky cai tao cach, mang séu sé, triét dé xa hdi tu bin chi nghia tén tat ca cdc Linh vye, kinh té, chinh tri, van héa, x8 hdi, xdy dung ting bude co sé vat chét- kf thudt va dei séng tinh than cla chi nghfa xa hi. Dé 14 thi ky Lau dai, gian khd bat du tir khi giai cp cng nhan va nhén dén lao déng giinh duge chinh quyén dén khi x4y dung thanh céng chi nghia " 7ir dién Chit nghifa ong sin khoa hc, Nb Si thét, Ha Noi, 1986, tS. ty 2. C-Mée va Ph.Angghen, Todn tép, Nxb. CTQG, H.1983, tép 22, t.636. 2 VLLénin, Toon tp, Nnb. Tién b3, Matscova, 1977, tp 41, 295 oe n xa hOi, C6 thé Khai quét nhiing dc diém co ban cla thei ky qua dO én chi nghia xa hoi hy sau: - Trén linh vic kink té ‘Thdi ky qué d6 tir chu nghia tu ban lén chi nghia xa h0i, ve phuong dién kinh té, tat yéu tn tai nén kin té nhiéu thanh phan, trong d6 co thanh phin déi lép. Dé cép t6 éac trmg nay, V.LLénin cho ring: “Vay thi danh tir qué 46 c6 nghia la gi? Van dung vao kinh té, c6 phai n6 cé nghia la trong ché dé hign nay cé nhting thanh phan, nhimg 66 phn, nhimg manh cia cd chi nghfa tr ban Tan chi nghia x4 hoi khéng? Bat cai cfing thita nhan 1a c6, Song khéng phai m&i ngudi thita nhan diém dy déu suy nghi xem_ cdc thanh phdn ca két cu kinh té& x4 hoi khéc nhau hién c6 6 Nga, chinh 14 nhu thé ndo?. Ma tit c& then chét cia van d8 lai chinh 1a 6 46”. Tuong img véi nude Nga, V.L Lénin cho ring thoi kj qua 46 ton tai S thinh phin kinh té: Kinb té gia trong; kinh t& hang héa nho; kinh té tur ban; kinh té tu ban nha nude; kinh té x4 hdi chit nghia. = Trén linh vare chink wri ‘Thoi ky qua 6 tir chit nghia tur ban lén chu nghia xi hoi vé phuong dién chinh tri, Ia vige thiét ip, ting cutmg chuyén chinh vé sin ma thyre chat efia né 1a vie giai c&p céng nhan nam va sit dung quyén Ive nha nude tran 4p giai cAp tr san, tién hanh xdy dumg mét xa hOi khong giai cdp. Day 1a sy théng wi vé chinh tj cla giai cdp cong nhan véi chic ning thuc hign dan chi déi véi nhan dan, 16 chite x4y dung va bao vé ché 46 méi, chuyén chinh voi nhimg phan tir thi dich, chéng lai nhan dan; 1a tiép tuc cuGe dau tranh giai cp gitta giai cap vo sin da chién thang nhung chva phai da toan thing véi giai cip tw sin 4a that bai nhung chua phai that bai hodn toan. Cude dau tranh dién ra trong diéu kign méi- giai cp céng nhan da tré thinh giai cdp cam quyén, ‘v6i ndi dung méi- xAy dyng toan dign x3 hOi méi, trong tam 1a xy dung nha murbe 6 tinh kinh 16, va hinh thite méi- eo ban la hda binh 16 chite xay dung, ~ Trén [inh vue tw tuong - van héa Thoi ky qué 6 tir chd nghfa tr ban Ién chi nghia x4 hdi con tn tai nhiéu te trong khée nhau, chi yéu 1a nr tudng v6 sin va w wong tw san. Giai efp cOng nbn thong qua doi tién phong eda minh la Dang Céng san timg buée xéy dung van héa vO san, nén vin hod moi xa hoi chi nghia, tiép thu gid tri van héa dan tée va tinh hoa van héa nhan loai, bao dim dap img nhu cau van héa- tinh than ngay cang ting cla nhén dén. + Trén linh vure xa hoi Do két cu cia nén kinh té nhiéu thanh phan qui dinh nén trong thei ky qua 49 “VLLénin, Todn tdp, Nxb. Tién bo, Matxcova, 1978, tap 36, 1.362 free n —- con tn tai nhiéu gici cdp, ting ldp va sy khdc biét gitta céc giai cdp ting Isp xa hdi, cée giai cp, ting lop vita hop tac, vita dau tranh voi nhau. Trong xa hdi cia thai ky qué 49 cin tn tai su khdc biét giita néng thén, thanb thj, gida lao dong tri de va lao dong chan tay. Bai véy, thoi ky qué dQ tir chi nghfa tw ban lén chi nghfa xa hoi, ve phuong dién x4 hi 1a thdi ky déu tranh giai cép chéng 4p bite, bat cOng, x6a bo 18 nan xa hi va nhing tan du ciia x4 h6i cd dé lai, thiét lap cOng bing xa héi trén co s6 thre hign nguyén tic phan phdi theo lao déng la chat dao. 3. Qué d@ lén chi nghia x hi & Viet Nam 3.1. Dae diém qua dé én chni nghia xa hoi o Vier Nam Dic diém co ban cia qui dé [én chi nghfa x hi 6 nude ta la bd qua ché d6 ww Ban chit nghta ‘Vigt Nam tign lén chi nghia xa h6i trong diéu kign vita thudn Igi vita khé khan dan xen, c6 nhiing dc trumg co bat ~ Xudt phat tir mot xa hdi vén 1a thuée dia, nia phong kién, luc lvong san xudt rat thap. Dat nude trai qua chién tranh de ligt, kéo dai nhiéu thép ky, hau qua dé lai con nang né. Nhimg tan dir thye dan, phong kign con nhiéu. Cac thé lye thi dich thong xnyén tim céch pha hoai ché 46 x8 héi chi nghia va nén déc lap dan t6c ctia nhan dan ta. - Cude cfich mang khoa hoc va cong nghé hién dai dang dién ra mgnh mé, eudn hiat tat cd cdc nude 6 mite 6 khée nhau. Nén san xudt vat chat va doi s6ng x4 hoi dang trong qué trinh quéc 18 hod sau sc, anh huéng 1én téi nhip d6 phét trién lich sir va cndc séng cac dan te. Nhiing xu thé 46 via tao thoi co phat trién nhanh cho cée nude, vita dat ra nhiing thach thie gay gat. - ThOi dai ngay nay vin 1a thoi dai qué d6 ti ch noha tu ban len chit nghia xa hGi, cho dit ché 46 xa hdi ch nghia & Lién X6 va Dong Au sup dé. Cée nude véi ché 45 x4 h6i va trinh d6 phat trién khée nhau cing tin tai, vita hop tac vita déu tranh, cath tranh gay git vi Igi ich qué gia, dan tc. Cude déu tranh cia nhan dan cde nu6e vi hoa binh, d6c lap dan tc, dan chi, phat trién va tién bo x4 hi di gdp nhiéu kho khan, thach thie, song theo quy Iuat tién hoa cta lich stt, lodi nguréi nhét dinh sé tién tdi chit nghia xa héi. Qué dé lén chi nghia xa h6i bé qua ché 49 tur ban chit nghia 1a su Iya chon duy nhét ding, khoa hoe, phan anh ding qui lut phat trién khéch quan cia céch meng Viet Nam trong thdi dai ngay nay. Cuong linh nim 1930 cia Dang da chi rd: Sau khi hoan thinh céch mang dén t6c, dan chi nbn dan, s@ tign lén chit nghia x3 hoi. Day 1a sir na chon dirt khoat va ding dén cla Dang, dép tmg nguyén vong thiét tha cilia dan téc, nhan dan, phan dnh xu thé phat trién cia thdi dai, phd hop voi quan diém khoa hoe, cach mang va sang tao cia chit nghia Mac - Lénin. FE ,,

You might also like