Professional Documents
Culture Documents
Astronomiye Giriş
Astronomiye Giriş
RASATHANESİ
Genel Astronomiye
Giriş
ASTRONOMİ
Bu yıldız Bu yıldızdan
100 kat daha parlaktır
[Pogson (1856)]
1 kadirin değişimi = parlaklığın 2.512 katıdır
-12.0 Dolunay
-5.0 Venüs
-1.5 Sirius
-0.0 Vega
4.5 Andromeda Galaksisi
6.0 Göz
7.0 Neptün
14 Pluto
25 4m yarıçaplı yer –tabanlı teleskobun limiti
29 Hubble Uzay Teleskobunun limiti
Yer’den bakınca A yıldızı, B yıldızından daha parlak
gözükmektedir.
Bu durumda
ya A yıldızı B yıldızıdan daha parlaktır
ya da A yıldızı B yıldızından bize biraz daha yakın mıdır ?
Bunu ileride tartışalım.
A yıldızının parlaklığı mv=1 ve B yıldızının parlaklığı mv=6
Işınım Akı oranları;
100 fA
= 2.512 mV ( A) − mV ( B )
fB
= 2.5125
Akı
= 100
1 6
Görsel parlaklık, mv
İki yıldızın parlaklığı biliniyorsa, akı oranlarını
fA mV ( A ) − mV ( B )
= 2.512
fB
fA
m B − m A = Δ m V = 2 .5 log 10
fB
fA
m B − m A = Δ m V = 2 .5 log 10
fB
FM
m − M = 2.5 log10
Fm
2
⎛ d ⎞ = 5 log d − 5 log (10)
= 2.5 log 10⎜ ⎟ 10 10
⎝ 10 ⎠
⇒ m − M = 5 log10 d − 5
m-M uzaklık modülü denir.
görülmektedir.
Dalga boyu
4400 5500 7000 (Angstroms)
1 AB ~ 150,000,000 km
UZAKLIK
Proxima Centauri yıldızı Güneş’e 40 trilyon km (4.22 ışık yılı = 40 x 1012 km)
Oort Bulutunun sınırı 1.5-15 trilyon km arasındadır.
Dünya
A B
1
• Astronomi Birimi (AB)
• Işık yılı
GÜNEŞ
• Parsek
1 ışık yılı =10 000 milyar km
=1013 km Dünya
10000 milyar km 1 AB
GÜNEŞ
Yer-tabanlı teleskopları ile uzaklığı 20 parsek
veya 60 ışık yılı olan yıldızların paralakslarını
ölçebiliyoruz. Daha uzak yıldızların paralakslarını
ölçebilmek için Yer’in atmosferin dışında gözlem
yapılmalıdır.
1 yay saniyesi 1 AB
1 parsek
Sabah
Dünya batı’dan
doğu’ya doğru hareket
etmektedir.
Akşam
Gece Yarısı
Günlük Hareket
9:00 PM
1.Gün
Annual Motion Affects the
Günlük Hareket
Nighttime Sky
8:56 PM
2.Gün
Annual Motion Affects the
Günlük Hareket
Nighttime Sky
8:52 PM
3.Gün
Dünya’nın Dolanması: Yıllık Harekettir.
İlkbahar
Yaz Kış
Summer
Stars
Sonbahar
Dünyanın Güneş Etrafında Dönüşünün
(Yıllık Hareket) Sonuçları
1) Mevsimlerin oluşmasına ve değişmesine sebep olur.
2) Mevsimlik sıcaklık farkları meydana gelir.
3) Kara ve denizler arası sıcaklık farkları oluşur.
4) Muson rüzgarları meydana gelir.
5) Gece - gündüz uzunlukları değişir.
6) Güneşin ufuk üzerinde doğduğu yer ve saat ile, Güneşin
ufukta battığı yer ve saat değişir.
7) Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açıları değişir.
8) Cisimlerin gölge boyları değişir.
9) Aydınlanma çemberi mevsimlere göre yer değiştirir.
10) Güneş ışınları yıl boyunca dönencelere bir kez,
dönenceler arasına iki kez dik düşer.
Doğmayan-Batmayan Yıldızlar
• Günlük hareketleri ufku kesmeyen yıldızlar
ya hiç doğmazlar ya da hiç batmazlar.
• Ufkun üstündeki yıldızlar ufuk için hiç
“batmayan yıldızlar” dır.
• Ufkun altındaki yıldızlar ufuk için hiç
“doğmayan yıldızlar” dır.
• Ekvatorda bulunan bir gözlemci için bütün
yıldızların gün ve gece yayları eşittir;
batmayan ve doğmayan yıldız yoktur.
P Batmayan yıldızlar
Kuzey
P’
P
Kuzey
Doğmayan yıldızlar
P’
Zenit
Kuzey
Gök
Gök
Kutbu
Ekvatoru
Batı
Güney Kuzey
Doğu
Ufuk
Düzlemi
Güney
Gök
Kutbu
Nadir
TAYF
Beyaz ışık
Hidrojen
Helyum
Karbon
Tayfsal Sınıflama
WN R–N
O–B–A–F–G–K–M–L-T
WC S
Tayfsal Sınıflama A0 Sıcak 50.000 K
A1 Oh
A2
A3 Be
A4
A5 A
A6
A7 F ine
A8
A9 Girl /Guy
F0
Bu diyagram, yıldızların renkleri ile ışıma güçleri arasında bir ilişki olduğunu
gösteriyordu; Işıma gücü daha yüksek yıldızların renkleri de daha mavimsiydi.
Eğer belli bir renkteki yıldızların ışıma güçleri birbirlerinden çok farklı
olabilseydi, o zaman HR diyagramına yerleştirilen yıldızların diyagramın her
yerine dağılmış olmaları gerekirdi.
II
Devler
III
•Arcturus
Vega
Anakol
Mutlak Parlaklık
•Altair
neş
Güneş IV
Beyaz Cü
Cüce Yı
Yıldı
ldızları
zları
V
VI
Tayfsal Sınıflama
Güneş’in Görünen Hareketi
• Günlük harekete nazaran Güneş günde
4 dakika geri kalır. Yani günlük
hareketin ters yönde (doğuya doğru)
hareket ettiği görülür.
• Bir yıl boyunca gün ve gece yayları
devamlı değişir.
Kuzey
Gök
Kutbu
Gök Küresi
Yaz Dönencesi
Sonbahar 22 Haziran
Noktası
23 Eylül
23.5°
Ekliptik İlkbahar
Noktası
Gök
Kış Dönencesi Ekvatoru
21 Mart
22 Aralık
Güney
Gök
Kutbu
Ay’ın Görünen Hareketi
• Ay da diğer gök cisimleri gibi günlük
yörüngesi üzerinde doğu ufku civarında
bir noktadan doğar, ufuk üstünde
yükselir ve alçalarak batı ufku civarında
bir noktada batarak ufuk altındaki
hareketine devam eder.
Kuzey
Gök
Kutbu Gök Küresi
K
L
5o 8’
23.5°
Ekliptik
Gök
Ekvatoru
L’
ın
Ay’ esi K’
ö rüng Güney
Y Gök Kutbu
Ay’ın Evreleri
İlk Dördün
Şişkin Ay Hilal
Dolunay Yeniay
Güneş Işınları
Şişkin Ay Hilal
Son Dördün
Mevsimler
1.İlkbahar Ekinoksu:
Kuzey yarımkürede
Güneş Işınları ilkbahar, Güney
yarımkürede sonbahar
başlar.
1
4. Kış
Gündönümü:
2.Yaz 2 4 Kuzey yarımkürede
Gündönümü: kış, Güney
Kuzey yarımkürede 3
yaz, Güney yarımkürede yaz
yarımkürede kış başlar.
başlar.
3. Sonbahar Ekinoksu:
Kuzey yarımkürede
sonbahar,Güney
yarımkürede ilkbahar başlar..
Gezegenlerin Görünen
Hareketleri
Venüs
Uranüs Neptün
Mars
Dünya Jüpiter Satürn
Merkür
Gezegenlerle Yıldızlar arasındaki gözlemsel farklılıklar:
¾ Yıldızlar gökyüzünde her yere dağılmışlardır,
gezegenler ise Güneş’in gündüz hareket ettiği yola
yakın çok bir bölge içinde bulunurlar.