166

ขอบัญญัตกิ รุงเทพมหานคร
เรือ่ ง ควบคุมการกอสรางอาคาร
พ.ศ. ๒๕๒๒

อาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๑๕ แหงพระราชบัญญัตคิ วบคุมการกอสรางอาคาร พุทธศักราช ๒๔๗๙ โดย

อนุมตั ขิ องรัฐมนตรีวา การกระทรวงมหาดไทย และมาตรา ๖๗ แหงพระราชบัญญัตริ ะเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหา
นคร พ.ศ. ๒๕๑๘ กรุงเทพมหานครโดยไดรับความเห็นชอบจากสภากรุงเทพมหานคร จึงตราขอบัญญัตกิ รุงเทพมหานคร
ขึน้ ไว ดังตอไปนี้
ขอ ๑ ขอบัญญัตกิ รุงเทพมหานครนีเ้ รียกวา “ขอบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรือ่ งควบคุมการ กอสรางอาคาร
พ.ศ. ๒๕๒๒”
ขอ ๒ ขอบัญญัติกรุงเทพมหานครนี้ใหใชบังคับตั้งแตวันถัดจากวันประกาศ ในราชกิจจานุเบกษาและกรุงเทพ
กิจจานุเบกษาเปนตนไป
ขอ ๓ ใหยกเลิก
(๑) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร พุทธศักราช ๒๔๘๓
(๒) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๒)
พุทธศักราช ๒๔๘๘
(๓) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๓)
พุทธศักราช ๒๔๙๑
(๔) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๔)
พุทธศักราช ๒๕๐๔
(๕) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๕)
พุทธศักราช ๒๕๐๕
(๖) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๖)
พุทธศักราช ๒๕๐๕
(๗) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๗)
พุทธศักราช ๒๕๐๘
(๘) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๘)
พุทธศักราช ๒๕๐๙

(๙) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๙)

พุทธศักราช ๒๕๑๐
(๑๐) เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพ เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๑๐)
 167

พุทธศักราช ๒๕๑๑
(๑๑) เทศบัญญัติของเทศบาลนครธนบุรี เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร พุทธศักราช ๒๔๘๙
(๑๒) เทศบัญญัติของเทศบาลนครธนบุรี เรือ่ งควบคุมการกอสรางอาคาร (ฉบับที่ ๒)
พุทธศักราช ๒๕๐๓
บรรดาเทศบัญญัติขอบังคับ ระเบียบ คําสัง่ อืน่ ๆ ในสวนทีไ่ ดบญ
ั ญัตไิ วแลวในขอบัญญัติ หรือซึง่ ขัดหรือแยงกับขอ
บัญญัตินี้ใหใชขอบัญญัตินี้แทน

หมวด ๑
วิเคราะหศัพท

ขอ ๔ ในขอบัญญัติกรุงเทพมหานครนี้
(๑) “อาคารทีพ่ กั อาศัย” หมายความวา ตึก บาน เรือน โรง แพ ซึง่ โดยปกติบคุ คลอาศัยอยูท ง้ั กลางวันและกลาง
คืน
(๒) “หองแถว” หมายความวา อาคารทีพ่ กั อาศัยหรืออาคารพาณิชยซง่ึ ปลูกสรางติดตอกันเปนแถวเกินสองหอง
และประกอบดวยวัตถุไมทนไฟเปนสวนใหญ
(๓) “ตึกแถว” หมายความวา อาคารทีพ่ กั อาศัยหรืออาคารพาณิชยซง่ึ ปลูกสรางติดตอกันเปนแถวเกินสองหอง
และประกอบดวยวัตถุทนไฟเปนสวนใหญ
(๔) “อาคารพาณิชย” หมายความวา อาคารทีใ่ ชเพือ่ ประโยชนแหงการคา หรือโรงงานที่ใชเครื่องจักรซึ่งเทียบ
ไดไมเกิน ๕ แรงมา หรืออาคารทีก่ อ สรางหางแนวทางสาธารณะ หรือทางซึง่ มีสภาพเปนสาธารณะไมเกิน ๒๐ เมตร ซึง่
อาจใชเปนอาคารเพื่อประโยชนแหงการคาได
(๕) “โรงงานอุตสาหกรรม” หมายความวา โรงงานสําหรับประกอบกิจการอุตสาหกรรมโดยใชเครือ่ งจักรซึง่
เทียบไดเกิน ๕ แรงมาเปนปจจัย
(๖) “อาคารสาธารณะ” หมายความวา สถานทีซ่ ง่ึ กําหนดใหเปนที่ชุมนุมชนไดทั่วไป เชน โรงมหรสพ หอ
ประชุม โรงแรม โรงเรียน ภัตตาคาร หรือโรงพยาบาล เปนตน
(๗) “อาคารเลีย้ งสัตว” หมายความวา สิง่ ปลูกสรางเพือ่ ใหสตั วพาหนะพักอาศัย เชน ชาง มา โค กระบือ
เปนตน
(๘) “อาคารชั่วคราว” หมายความวา สิง่ ปลูกสรางซึง่ มีกําหนดเวลาที่จะรื้อถอน
(๙) “อาคารพิเศษ” หมายความถึง อาคารดังตอไปนี้

(ก) โรงมหรสพ อัฒจันทร หรือหอประชุม

(ข) อูเรือ คานเรือ หรือทาเรือ สําหรับเรือขนาดใหญเกิน ๑๐๐ ตัน และโปะจอดเรือ
(ค) อาคารสูงเกิน ๑๕ เมตร หรือสะพานชวงหนึง่ ยาวเกิน ๑๐ เมตร
(๑๐) “อาคารแผงลอย” หมายความวา โตะ แทน แคร มีหลังคาตัง้ อยูบ นพืน้ ดินสามารถเคลือ่ นทีไ่ ดขนาดไม
เกิน ๔ ตารางเมตร ไมมฝี าหรือผนังซึง่ ใชประโยชนแหงการคายอยโดยมีกําหนดเวลาเขาใชสอยและเลิกเปนประจําวัน
และไมไดใชเปนทีพ่ กั อาศัย
 168

(๑๑) “ผูอ อกแบบ” หมายความวา ผูรับผิดชอบในการคํานวณ เขียนแบบ และกําหนดรายการ เพือ่ ใชในการกอ

สราง
(๑๒) “ผูควบคุมงาน” หมายความวา ผูมีหนาที่ควบคุมการกอสรางใหผูไดรับอนุญาต
(๑๓) “แผนผัง” หมายความวา แผนทีแ่ สดงลักษณะทีด่ นิ บริเวณปลูกสรางอาคารและทีด่ นิ
ติดตอ
(๑๔) “แบบกอสราง” หมายความวา แบบของตัวอาคารเพือ่ ใชประโยชนในการปลูกสราง
(๑๕) “รายการกอสราง” หมายความวา ขอความชีแ้ จงรายละเอียดเกีย่ วแกการกอสรางตามแบบกอสราง
(๑๖) “รายการคํานวณ” หมายความวา รายละเอียดแสดงวิธกี ารคิดกําลังตานทานของสวนอาคารตามทีป่ รากฏใน
แบบกอสราง
(๑๗) “แบบสังเขป” หมายความวา แบบชนิดที่เขียนไวพอเปนประมาณ
(๑๘) “แผนอาคาร” หมายความวา แบบแสดงลักษณะสวนราบของอาคาร
(๑๙) “รูปดาน” หมายความวา แบบแสดงลักษณะสวนตัง้ ภายนอกของอาคาร
(๒๐) “รูปตัด” หมายความวา แบบแสดงลักษณะสวนตัง้ ภายในของอาคาร
(๒๑) “พืน้ อาคาร” หมายความวา เนื้อที่สวนราบของอาคารซึ่งอยูภายในขอบเขตของคานหรือรอดที่รับพื้น หรือ
ภายในพืน้ นัน้ หรือภายในขอบเขตของเสาอาคาร
(๒๒) “ฝา” หมายความวา สวนกอสรางในดานตัง้ ซึง่ กัน้ แบงพืน้ อาคารใหเปนหอง ๆ
(๒๓) “ผนัง” หมายความวา สวนกอสรางใหดา นตัง้ ซึง่ กัน้ ดานนอกของอาคารใหเปนหลังหรือหนวยจากกัน
(๒๔) “ผนังกันไฟ” หมายความวา ผนังซึ่งทําดวยวัตถุทนไฟและไมมชี อ งทีใ่ หไฟผานได
(๒๕) “หลังคา” หมายความวา สิง่ ปกคลุมสวนบนของอาคารสําหรับบังแดดและฝน รวมทัง้ สิง่ ใดซึง่ ประกอบ
ขึ้นเพื่อยึดเหนี่ยวสิ่งปกคลุมนี้ใหมั่นคงแข็งแรง
(๒๖) “ฐานราก” หมายความวา สวนรับนํ้าหนักของอาคารนับจากใตพน้ื ชัน้ ลางลงไปจนถึงทีฝ่ ง อยูใ นดิน
(๒๗) “เสาเข็ม” หมายความวา เสาที่ตอกฝงลงไปในดินเพื่อชวยรับนําหนั ้ กบรรทุกของอาคาร
(๒๘) “ชวงบันได” หมายความวา ระยะตั้งบันไดซึ่งมีขั้นตอกันโดยตลอด
(๒๙) “ลูกตัง้ ” หมายความวา ระยะตั้งของขั้นบันได
(๓๐) “ลูกนอน” หมายความวา ระยะราบของขั้นบันได
(๓๑) “บอตรวจระบายนํ้า” หมายความวา สวนที่เปดไดของทอระบายนํา้ ซึง่ กําหนดไวใชในการชําระลางทอ
(๓๒) “บอพักขยะ” หมายความวา สวนที่เปดไดของทางระบายนําที ้ ก่ าหนดไว
ํ เพือ่ กัน้ ขยะไมใหระบายไปกับนํา้
(๓๓) “เครือ่ งสุขภัณฑ” หมายความวา เครื่องประกอบอันใชประโยชนในการสุขาภิบาลของอาคาร
(๓๔) “บออาจม” หมายความวา บอพักอุจจาระหรือสิง่ โสโครกอันไมมวี ธิ กี ารระบายออกไปตามสภาพปกติ
(๓๕) “ลิฟท” หมายความวา เครือ่ งใชสําหรับบรรทุกบุคคลหรือของขึ้นลงระหวางชั้นตาง ๆ ของอาคาร
(๓๖) “วัตถุทนไฟ” หมายความวา วัตถุกอ สรางทีไ่ มเปนเชือ้ เพลิง
(๓๗) “วัตถุถาวร” หมายความวา วัตถุทนไฟซึง่ ตามปกติไมแปลงสภาพไดงา ย โดย นํา้ ไฟ หรือดินฟาอากาศ
(๓๘) “เหล็กหลอ” หมายความวา เหล็กทีถ่ ลุงจากแรเหล็กอันจะใชเชือ่ มหรือชุบไมไดผล
(๓๙) “เหล็กลวน” หมายความวา เหล็กที่มีธาตุอื่นเจือปนนอยที่สุด และจะใชชบุ ไมไดผล
(๔๐) “เหล็กถาน” หมายความวา เหล็กทีม่ ธี าตุถา นผสม ทําใหเหนียวกวาปกติอันจะใชชุบไดผล
(๔๑) “เหล็กเสริม” หมายความวา เหล็กถานทีใ่ ชสําหรับฝงในเนือ้ คอนกรีตเพือ่ เสริมกําลังขึ้น
 169

(๔๒) “แรงประลัย” หมายความวา แรงขนาดที่จะทําใหวตั ถุนน้ั แตกแยกออกจากกันเปนสวน

(๔๓) “แรงดึง” หมายความวา แรงที่จะทําใหวัตถุแยกออกหางจากกัน
(๔๔) “แรงอัด” หมายความวา แรงที่จะทําใหวตั ถุทลายเขาหากัน
(๔๕) “แรงเฉือน” หมายความวา แรงที่จะทําใหวตั ถุขาดออกจากกันดุจกรรไกรตัด
(๔๖) “สวนปลอดภัย” หมายความวา อัตราสวนที่ใชทอนแรงประลัยลงใหถึงขนาดที่จะใชไดปลอดภัย
(๔๗) “นําหนั
้ กบรรทุก” หมายความวา นําหนั
้ กทีก่ าหนดว
ํ าจะเพิ่มขึ้นบนอาคาร นอกจากนํ้าหนักของตัวอาคาร
นั้นเอง
(๔๘) “สวนลาด” หมายความวา สวนระยะตัง้ เทียบกับสวนระยะยาวของฐานตามแนวราบ
(๔๙) “ทางสาธารณะ” หมายความวา ที่ดินที่ประชาชนมีสิทธิใชเปนทางคมนาคมได
(๕๐) “”ถนนสาธารณะ” หมายความวา ทางสาธารณะทีย่ วดยานผานได
(๕๑) “ระดับถนนสาธารณะ” หมายความวา ความสูงของยอดถนนสาธารณะใกลชดิ กับทีด่ นิ ทีป่ ลูกสรางเทียบ
กับระดับนําทะเล
้
(๕๒) “ทางระบายนําสาธารณะ”
้ หมายความวา ชองนําไหลตามทางสาธารณะและถนนสาธารณะ
้ ซึง่ กําหนดไว
ใหระบายออกจากอาคารได
(๕๓) “แนวถนน” หมายความวา เขตถนนและทางเดินที่กําหนดไวใหเปนทางสาธารณะ
(๕๔) “ทางทีม่ สี ภาพเปนสาธารณะ หมายความวา ที่ดินที่เจาของยอมใหประชาชนใชเปนทางคมนาคมได
(๕๕) “ทางนําสาธารณะ”
้ หมายความวา ทางนําที
้ ป่ ระชาชนมีสทิ ธิใชเปนทางคมนาคมได
(๕๖) “แนวทางสาธารณะ” หมายความวา แนวเขตที่กาหนดให
ํ เปนทางสาธารณะทัง้ ทางบกและทางนํา้
(๕๗) “แนวทางทีม่ สี ภาพเปนสาธารณะ” หมายความวา แนวเขตที่เจาของที่ดินยอมใหประชาชนใชเปนทาง
คมนาคมได

หมวด ๒
การอนุญาตปลูกสราง

ขอ ๕ บุคคลใดจะปลูกสรางอาคารใหยื่นคําขอรับอนุญาตจากผูว า ราชการกรุงเทพมหานคร

ผูขอรับอนุญาตตองเปนเจาของอาคารที่จะปลูกสราง หรือเปนตัวแทนซึง่ ไดรบั มอบอํานาจโดยชอบดวยกฎหมาย
ขอ ๖ คําขอรับอนุญาตใหทาตามแบบํ “อ. ๑” ทายขอบัญญัตินี้พรอมดวยแผนผัง แบบกอสรางและรายการกอ
สราง อยางละสีช่ ดุ
ขอ ๗ การขอรับอนุญาตชัว่ คราวนอกจากจะแสดงความประสงคในคําขอใหผขู อกําหนดขัน้ ของงานและระยะ
เวลาแลวเสร็จ ในแผนผัง แบบกอสราง และรายการกอสรางไวใหชดั เจน
ขอ ๘ การอนุญาตใหปลูกสรางอาคารใหใชหนังสือตามแบบ “อ. ๒” ทายขอบัญญัตินี้
ขอ ๙ คําสัง่ ของผูว า ราชการกรุงเทพมหานครใหแกไข เปลี่ยนแปลงแผนผัง แบบกอสรางหรือรายการกอสราง
ใหใชหนังสือตามแบบ “อ. ๓” ทายขอบัญญัตินี้ และจัดสงใหผขู อรับอนุญาตโดยใหลงนามรับเปนหลักฐาน แตถา สงไม
ไดดว ยประการใด ๆ ใหปดประกาศไว ณ ศาลาวาการ กรุงเทพมหานครหรือ ณ ที่ทาการเขตท ํ องที่ที่ยื่นขอรับอนุญาต
 170

ขอ ๑๐ การกอสรางอาคารตามมาตรา ๑๔ แหงพระราชบัญญัตคิ วบคุมการกอสรางอาคารพุทธศักราช ๒๔๗๙

ใหหนวยงานเจาของอาคารหรือเจาอาวาส แจงเปนหนังสือใหผวู า ราชการ กรุงเทพมหานครทราบกอนทําการกอสรางไม
นอยกวาสามสิบวัน พรอมดวยแผนผังและแบบกอสราง สองชุด
ถาผูว า ราชการกรุงเทพมหานครมีขอ แกไข ใหมีหนังสือแจงเหตุผลใหหนวยงานเจาของอาคารหรือเจาอาวาส
ทราบ ภายในสิบหาวัน นับแตวันที่ไดรับแจง

หมวด ๓
แผนผัง แบบกอสราง รายการกอสราง และรายการคํานวณ

ขอ ๑๑ แผนผังใหใชมาตราสวนไมเล็กกวา ๑ ใน ๕๐๐ แสดงขอบเขตที่ดินบริเวณติดตอและขอบนอกของ

อาคารทีม่ อี ยูแ ลวกับอาคารทีข่ อรับอนุญาตปลูกสรางใหม ดวยลักษณะเครือ่ งหมายตางกันใหชดั เจน พรอมดวยเครื่องหมาย
ทิศอันถูกตอง
ขอ ๑๒ ในแผนผังใหแสดงทางสาธารณะทีต่ ดิ ตอกับทีด่ นิ ปลูกสรางและทางระบายนํ้าออกจากอาคารทีจ่ ะปลูก
สรางจนถึงทางระบายนําสาธารณะและตามแนวทางระบายนํ
้ านั
้ ้นใหแสดงเครื่องหมายชี้ทิศทางนําไหลพร
้ อมดวยสวนลาด
ขอ ๑๓ ในแผนผัง ใหแสดงระดับของพื้นชั้นลางของอาคาร และความสัมพันธกบั ระดับถนนสาธารณะหรือ
ระดับพืน้ ดินทีป่ ลูกสราง
ขอ ๑๔ แบบกอสรางใหใชมาตราสวนไมเล็กกวา ๑ ใน ๑๐๐ แสดงแผนฐานรากอาคาร แผนพืน้ ชัน้ ตาง ๆ
ของอาคาร รูปดาน รูปตัดทางขวางและรูปตัดทางยาวไมตากว ่ํ าสองดาน รูปรายละเอียดสวนสําคัญ ขนาด และเครื่องหมาย
แสดงวัตถุกอ สรางอาคารชัดเจนพอทีจ่ ะคิดรายการ และสอบรายการคํานวณได
แบบกอสรางแสดงรูปดานและแผนพืน้ ชัน้ ตาง ๆ ของอาคารโรงงานอุตสาหกรรมจะใชมาตราสวนไมเล็กกวา ๑
ใน ๒๐๐ ก็ได
ขอ ๑๕ แบบกอสรางอาคารพาณิชย อาคารสาธารณะหรืออาคารทีก่ อ สรางดวยวัตถุถาวรและวัตถุทนไฟเปน
สวนใหญ ใหแนบรายการคํานวณกําลังของสวนสําคัญตาง ๆ ของอาคารไวโดยครบถวน
แบบกอสรางอาคารพิเศษนอกจากตองปฏิบตั ติ ามกฎหมายทีม่ ขี อ กําหนดควบคุมอยูโ ดยเฉพาะแลวใหแสดงราย
การคํานวณโดยละเอียด
ขอ ๑๖ แบบกอสรางสําหรับตอเติมหรือดัดแปลงอาคารที่มีอยูแลว ใหแสดงแบบของสวนเกาและสวนทีจ่ ะตอ
เติมหรือดัดแปลงใหเห็นชัดเจนตางกัน
ขอ ๑๗ อาคารชัว่ คราวเพือ่ ประโยชนในการปลูกสรางอาคารถาวร หรือเพื่อประโยชนอยางอื่นจะเสนอแบบกอ
สรางเปนแบบสังเขปก็ได อาคารประเภทนี้ผูไดรับอนุญาตตองรื้อถอนไปใหเสร็จสิ้นภายในกําหนดอายุหนังสืออนุญาตนัน้
ถายังมีความจําเปนตองใชอยูต อ ไป ใหตอ อายุไดเปนคราว ๆ ไมเกิน คราวละหกเดือน
ขอ ๑๘ รายการกอสราง ใหแสดงลักษณะของวัตถุกอ สรางอันเปนสวนประกอบสําคัญของอาคารโดยละเอียด
ชัดเจน
ขอ ๑๙ มาตราสวน ขนาด ระยะ นําหนั ้ ก และหนวยการคํานวณตาง ๆ ของแผนผัง แบบ
กอสราง รายการกอสราง หรือรายการคํานวณนัน้ ใหใชมาตราเมตริก
 171

ขอ ๒๐ แผนผัง แบบกอสราง และรายการกอสราง ใหลงลายมือชือ่ และแจงสํานักงานหรือทีอ่ ยูข องผูก ําหนด

แผนผัง ออกแบบกอสราง ทํารายการกอสราง และคิดรายการคํานวณไวดว ย พรอม คุณวุฒแิ ละใบอนุญาตประกอบวิชา
ชีพ

หมวด ๔
ลักษณะอาคารตาง ๆ

ขอ ๒๑ อาคารทีม่ ไิ ดกอ สรางดวยวัตถุถาวร หรือวัตถุทนไฟเปนสวนใหญ ครัวไฟตองอยูน อกอาคารเปนสวน

สัดตางหาก ถาจะรวมครัวไฟไวในอาคารดวยก็ได แตตอ งลาดพืน้ บุผนังฝา เพดาน ครัวไฟดวยวัตถุถาวรหรือวัตถุทน
ไฟเปนสวนใหญ
ขอ ๒๒ อาคารทีม่ ไิ ดกอ สรางดวยวัตถุถาวรหรือวัตถุทนไฟเปนสวนใหญ หรือกอดวยอิฐไมเสริมเหล็ก ใหปลูก
สรางไดไมเกินสองชัน้
ขอ ๒๓ อาคารสองชัน้ ทีม่ ไิ ดกอ สรางดวยวัตถุถาวร หรือวัตถุทนไฟเปนสวนใหญ พื้นชั้นลางของอาคารนั้นจะ
สูงกวาระดับพืน้ ดินเกิน ๑.๐๐ เมตรไมได
ขอ ๒๔ โรงมหรสพ หอประชุม หรืออาคารทีป่ ลูกสรางเกินสองชัน้ ใหทาด ํ วยวัตถุถาวรและวัตถุทนไฟเปน
สวนใหญ
โรงมหรสพหรือหอประชุมทีป่ ลูกสรางเกินหนึง่ ชัน้ หรืออาคารทีป่ ลูกสรางเกินสามชัน้ นอกจากมีบนั ไดตามปกติ
แลว ตองมีทางลงหนีไฟโดยเฉพาะอยางนอยอีกหนึง่ ทาง ตามลักษณะแบบของอาคารที่จะกําหนดให
ขอ ๒๕ หองแถวและตึกแถว ตองมีความกวางจากเสนกึง่ กลางของผนังดานหนึง่ ไปยังเสน กึ่งกลางของผนัง
อีกดานหนึง่ ไมนอ ยกวา ๓.๕๐ เมตร ความลึกของหองตองไมนอ ยกวา ๓.๕๐ เมตร และตองมีประตูหรือทางใหคนเขา
ออกไดทง้ั ดานหนาและดานหลัง ในกรณีทเ่ี ปนตึกแถว ผนังตองทําดวยวัตถุถาวรและวัตถุทนไฟ ถากอดวยอิฐหรือ
คอนกรีตไมเสริมเหล็ก หรือวัตถุทนไฟอยางอืน่ ผนังนีต้ อ งหนาไมนอ ยกวา ๑๐ เซนติเมตร
หองแถวและตึกแถวซึง่ ปลูกสรางติดตอกันเปนแนวยาว ใหมผี นังกันไฟหนาไมนอ ยกวา ๒๐ เซนติเมตร ตั้งแต
ระดับพื้นดินขึ้นไปสูงเหนือหลังคาอาคารไมนอยกวา ๕๐ เซนติเมตร ทุกระยะไมเกินหาหองและในกรณีที่หองแถวหรือ
ตึกแถวดังกลาวปลูกสรางในแนวเดียวกัน ไมวาจะเปนโครงสรางเดียวกันหรือตางโครงสรางกันและไมวาจะเปนของเจา
ของเดียวกันหรือไม ใหเวนระยะหางระหวางหองไมนอ ยกวา ๔.๐๐ เมตร โดยไมมสี ง่ิ กีดขวางและปกคลุมทุกระยะยีส่ บิ
หองที่ติดกัน
ตึกแถวทีส่ งู สามชัน้ ตองมีพน้ื ชัน้ สอง หรือชัน้ สามสรางดวยวัตถุทนไฟชัน้ ใดชัน้ หนึง่ เปนอยางนอยถาสูงเกินสาม
ชัน้ ตองสรางพืน้ ดวยวัตถุทนไฟทุกชัน้
ขอ ๒๖ อาคารทุกชนิด จะปลูกสรางบนที่ดินซึ่งถมดวยขยะมูลฝอยมิได เวนแตขยะมูลฝอยนัน้ จะไดกลายสภาพ
เปนดินแลว หรือไดทับดวยดินกระทุงแนนไมตากว ํ่ า ๓๐ เซนติเมตร และมีลกั ษณะไมเปนอันตรายแกอนามัย และมั่นคง
แข็งแรง
ขอ ๒๗ รัว้ หรือกําแพงกั้นเขต ใหทาได ํ สงู เหนือระดับถนนสาธารณะไมเกิน ๓.๐๐ เมตร และตองใหคงสภาพ
ไดดง่ิ อยูเ สมอไป ประตูรั้วหรือกําแพงซึง่ เปนทางรถเขาออก ถามีคานบนใหวางคานนัน้ สูงจากระดับถนนสาธารณะไมนอ ย
กวา ๓.๐๐ เมตร
 172

ขอ ๒๘ ปายโฆษณาทีเ่ ปนอาคาร ตองติดตั้งโดยไมบังชองลมหนาตางหรือประตู และตองติดตัง้ ดวยวัตถุอนั

ถาวรและมัน่ คงแข็งแรง
ขอ ๒๙ สะพานสําหรับรถขามได ตองมีชอ งกวางเปนทางจราจรไมนอ ยกวา ๓.๕๐ เมตร และลาดขึน้ ลงไมชนั
กวารอยละแปด ถามีหลังคาคลุมตองวางคานบนสูงไมตากว ่ํ า ๓.๐๐ เมตร จากระดับพืน้ สะพาน
ขอ ๓๐ การปลูกสรางโดยตอเติม หรือดัดแปลงอาคารดังตอไปนี้จะตองไดรับอนุญาตกอนคือ
(๑) เพิม่ ชัน้ หรือขยายพืน้ ชัน้ หนึง่ ชัน้ ใดรวมตัง้ แตหกตารางเมตรขึน้ ไป
(๒) เปลี่ยนหลังคาหรือขยายหลังคา ใหปกคลุมเนือ้ ทีม่ ากขึน้ กวาเดิม อันเปนการเพิ่มนําหนั
้ กแกหลังคาเดิมเกิน
รอยละสิบ
(๓) เพิ่มหรือลดจํานวนเสาหรือคาน
(๔) เปลี่ยนเสา คาน บันได ผนัง หรือเพิม่ ผนังหรือสวนประกอบอืน่ อันเปนการเพิ่มนําหนั ้ กแกอาคารเดิมเกิน
รอยละสิบ

หมวด ๕
สวนตาง ๆ ของอาคาร

ขอ ๓๑ หองทีใ่ ชเปนทีพ่ กั อาศัยในอาคาร ใหมสี ว นกวางหรือยาวไมตากว

่ํ า ๒.๕๐ เมตรกับรวมเนื้อที่พื้นทั้ง
หมดไมนอ ยกวาเกาตารางเมตร
ขอ ๓๒ หองนอนหรือหองที่ใชเปนที่พักอาศัยในอาคาร ใหมีชองประตูและหนาตางเปนเนื้อที่รวมกันไมนอย
กวารอยละสิบของพืน้ ทีข่ องหองนัน้ โดยไมรวมนับสวนประตู หรือหนาตางอันติดตอกับหองอื่น
ขอ ๓๓ ชองทางเดินภายในอาคารสําหรับบุคคลใชสอย หรือพักอาศัย ตองกวางไมนอ ยกวา ๑.๐๐ เมตร กับมิ
ใหมเี สากีดกัน้ สวนหนึง่ สวนใดแคบกวากําหนดนั้น ทัง้ ใหมแี สงสวางแลเห็นไดชดั
ขอ ๓๔ ยอดหนาตางและประตูในอาคาร ใหทาสู ํ งจากพืน้ ไมนอ ยกวา ๑.๘๐ เมตร และ บุคคลซึ่งอยูในหอง
ตองสามารถเปดประตูหนาตาง และออกจากหองนัน้ ไดโดยสะดวก
ขอ ๓๕ ระยะดิง่ ระหวางพืน้ ถึงเพดาน ยอดฝา หรือยอดผนังของอาคารตอนตํ่าสุดตองไมตากว ่ํ าทีก่ ําหนดไวตาม
ตารางตอไปนี้

ประเภทการใชอาคาร มีระบบปรับอากาศ ไมมรี ะบบปรับอากาศ

๑. พักอาศัย
หองเรียนนักเรียนอนุบาล ๒.๔๐ เมตร ๒.๔๐ เมตร
๒. สํานักงาน หองพักในโรงแรม หองคนไขพิเศษ ๒.๔๐ เมตร ๓.๐๐ เมตร
๓. หองเรียน หองอาหาร หองโถง ภัตตาคาร ๒.๗๐ เมตร ๓.๐๐ เมตร
 173

๔. หองขายสินคา เก็บสินคา โรงงาน หองประชุม

หองคนไขรวม โรงครัวและอืน่ ๆ ทีค่ ลายกัน ๓.๐๐ เมตร ๓.๕๐ เมตร
๕. หองแถว ตึกแถว
๕.๑ ชัน้ ลาง ๓.๕๐ เมตร ๓.๕๐ เมตร
๕.๒ ตัง้ แตชน้ั สองขึน้ ไป
๕.๒.๑ หองเก็บสินคาหรือประกอบการคา ๓.๐๐ เมตร ๓.๕๐ เมตร
๕.๒.๒ หองพักอาศัย ๒.๔๐ เมตร ๓.๐๐ เมตร
๖. ครัวไฟสําหรับอาคารพักอาศัย ๒.๔๐ เมตร ๒.๔๐ เมตร
๗. อาคารเลีย้ งสัตว คอกสัตว ซึง่ มีคนพักอาศัย
อยูขางบน ๓.๕๐ เมตร ๓.๕๐ เมตร
๘. หองนํ้า หองสวม ระเบียง ชองทางเดิน
ในอาคาร ๒.๐๐ เมตร ๒.๐๐ เมตร
ความสูงสุทธิของอาคารสวนทีใ่ ชจอดรถยนต หมายถึงความสูงจากพืน้ ถึงใตคานหรือทอหรือสิง่ คลายคลึงกันตอง
ไมนอ ยกวา ๒.๑๐ เมตร
สําหรับหองที่มีการสรางพื้นระหวางชั้นของอาคารตองมีความสูงจากระดับบนของพื้นหองถึงระดับตําสุ ่ ดของ
เพดานไมตากวํ่ า ๕.๐๐ เมตร โดยพืน้ ระหวางชัน้ ของอาคารดังกลาว ตองมีความสูงจากระดับของพืน้ หองไมตากว ่ํ า
๒.๒๕ เมตร และตองมีเนื้อที่ไมเกินรอยละสี่สิบของพื้นที่ทั้งหมดของหองนั้น ๆ หามกัน้ ริมของพืน้ ระหวางชัน้ สูงเกิน
๙๐ เซนติเมตร เวนแตกรณีทม่ี กี ารจัดระบบการปรับอากาศ
ขอ ๓๖ พืน้ ชัน้ ลางของอาคารทีพ่ กั อาศัย ตองมีระดับอยูเ หนือพืน้ ดินปลูกสรางไมตากว
่ํ า ๗๕ เซนติเมตร แตถา
เปนพื้นซีเมนต อิฐ หิน หรือวัตถุแข็งอยางอืน่ ทีส่ รางตัน ตองมีระดับอยูเ หนือพืน้ ดินปลูกสรางอาคารไมตากว ่ํ า ๑๐
เซนติเมตร และถาเปนอาคารตัง้ อยูร มิ ทางสาธารณะความสูงจะตองวัดจากระดับทางสาธารณะนัน้
ขอ ๓๗ หามมิใหมปี ระตูหนาตาง หรือชองลมจากครัวไฟเปดเขาสูห อ งสวม หรือหองนอนของอาคารไดโดย
ตรง
ขอ ๓๘ เตาไฟสําหรับการอุตสาหกรรมหรือการพาณิชย ตองมีผนังเตากอดวยอิฐดินเผาหรืออิฐทนไฟกําบัง
ความรอนมิใหเกิดอันตรายไฟไหมสว นอาคารทีต่ อ เนือ่ งกับเตา และตองตัง้ อยูใ นอาคารทีป่ ระกอบดวยวัตถุทนไฟ ทั้งนี้เตา
ตองตั้งหางจากผนังอาคารหรือสิ่งที่เปนเชื้อไฟรอบรัศมีไมตากวํ่ า ๔.๐๐ เมตร โครงหลังคา วัตถุมุงหลังคา ปลองระบาย
ควันไฟ และเพดาน สวนประกอบเพดาน ถามีตอ งเปนวัตถุทนไฟ และตองทําปลองระบายควันไฟมิใหฝาผนัง หรือหลัง
คารับความรอนจัด โดยความสูงของปลองตองสูงกวาหลังคาอาคารขางเคียงภายในระยะโดยรอบ ๒๕.๐๐ เมตร ไมนอ ย
กวา ๑.๐๐ เมตร และมีความกวางของปลองโดยวัดเสนผาศูนยกลางไมนอ ยกวา ๒๐ เซนติเมตร
ขอ ๓๙ ประตูสาหรั ํ บอาคารสาธารณะ โรงงานอุตสาหกรรมหรืออาคารพาณิชย ถามีธรณีประตูตองเรียบเสมอ
กับพืน้
ขอ ๔๐ บันไดสําหรับอาคารทีพ่ กั อาศัยตองทําขนาดกวางไมนอ ยกวา ๙๐ เซนติเมตร ชวงหนึง่ สูงไมเกิน ๓.๐๐
เมตร ลูกตัง้ ไมเกิน ๒๐ เซนติเมตร และลูกนอนกวางไมนอ ยกวา ๒๒ เซนติเมตร
ขอ ๔๑ บันไดสําหรับอาคารสาธารณะ โรงงานอุตสาหกรรม และอาคารพาณิชย ตองทําขนาดกวางไมนอ ยกวา
๑.๕๐ เมตร ชวงหนึง่ สูงไมเกิน ๔.๐๐ เมตร ลูกตัง้ สูงไมเกิน ๑๙ เซนติเมตร และลูกนอนกวางไมนอ ยกวา ๒๔
เซนติเมตร
 174

ขอ ๔๒ บันไดซึง่ มีชว งระยะสูงกวาทีก่ าหนดไว

ํ ใหทาที
ํ พ่ กั มีขนาดกวางยาวไมนอ ยกวาสวนกวางของบันไดนัน้
ถาตอนใดตองทําเลีย้ วมีบนั ไดเวียน สวนแคบทีส่ ดุ ของลูกนอนตองกวางไมนอ ยกวา ๑๐ เซนติเมตร

อาคารทีม่ บี นั ไดติดตอกันตัง้ แตสช่ี น้ั ขึน้ ไป พืน้ ประตู หนาตาง วงกบ ของหองบันได บันได และสิง่ กอสราง
โดยรอบบันได ตองกอสรางดวยวัตถุทนไฟ
หนาตางหรือชองระบายอากาศ หรือชองแสงสวางซึง่ ทําติดตอกันสูงเกิน ๑๐.๐๐ เมตร ตองสรางดวยวัตถุทนไฟ
ขอ ๔๓ ลิฟทสําหรับบุคคลใชสอย ใหทาได ํ แตในอาคารซึง่ ประกอบดวยวัตถุทนไฟเปนสวนใหญ และโดย
เฉพาะสวนตอเนือ่ งกับลิฟทนน้ั ตองเปนวัตถุทนไฟทัง้ สิน้ สวนปลอดภัยของลิฟทตอ งมีอยูไ มนอ ยกวาสีเ่ ทาของนําหนั
้ กที่
กําหนดให
ขอ ๔๔ วัตถุมุงหลังคาใหทาด ํ วยวัตถุทนไฟ เวนแตอาคารซึง่ ตัง้ อยูห า งอาคารอืน่ ซึง่ มุงดวยวัตถุทนไฟ หรือหาง
เขตทีด่ นิ หรือทางสาธารณะเกิน ๔๐.๐๐ เมตร จะใชวตั ถุอน่ื ก็ได
ขอ ๔๕ สวนฐานรากของอาคารซึง่ อยูใ ตดนิ ตอเนือ่ งกับทางสาธารณะจะลํ้าทางสาธารณะเขาไปไมได
ฐานรากของอาคารตองทําเปนลักษณะถาวรมัน่ คงพอทีจ่ ะรับนําหนั ้ กของอาคาร และนําหนั ้ กทีจ่ ะใชบรรทุกได
โดยปลอดภัย ในกรณีทเ่ี ห็นวาการกําหนดฐานรากยังไมมน่ั คงเพียงพอ ใหเรียกรายการคํานวณจากเจาของอาคารเพื่อ
ประกอบการพิจารณาได
ขอ ๔๖ อาคารทีป่ ลูกสรางสูงเกินเจ็ดชัน้ ใหมพี น้ื ทีด่ าดฟาเพือ่ ใชเปนทางหนีไฟทางอากาศ ตามสภาพที่เหมาะ
สม

หมวด ๖
กําลังวัตถุและนําหนั
้ กบรรทุก

ขอ ๔๗ อาคารและสวนตาง ๆ ของอาคารจะตองมีความมั่นคงแข็งแรงที่จะรับนําหนั ้ กตัวอาคารเองและนําหนั ้ ก

บรรทุกที่อาจเกิดขึ้น หรือเกิดขึน้ จริงโดยไมใหสว นใด ๆ ของอาคารตองรับแรงเกินกวาทีร่ ะบุไวในหมวดนี้ เวนแตมี
เอกสารแสดงผลการทดลองของผูช านาญหรื ํ อสถาบันทีเ่ ชือ่ ถือได
ขอ ๔๘ ในการคํานวณสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยอิฐหรือคอนกรีตบลอกประสานดวยวัสดุกอ
ใหใชคาหนวยแรงอัดไดไมเกิน ๘ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
ขอ ๔๙ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตไมเสริมเหล็ก ใหใชหนวยแรงอัดไดไมเกิน
รอยละ ๓๓ ของแรงประลัยของคอนกรีตอายุ ๒๘ วัน แตตอ งไมเกิน ๖๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
ขอ ๕๐ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตเสริมเหล็กตามทฤษฎี อีลาสติก หรือ
หนวยแรงปลอดภัย ใหใชคา หนวยแรงอัดของคอนกรีตไมเกินรอยละ ๓๗.๕ ของแรงประลัยของคอนกรีตอายุ ๒๘ วัน
แตตอ งไมเกิน ๖๕ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
ขอ ๕๑ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตเสริมเหล็กตามทฤษฎี อีลาสติกหรือ
หนวยแรงปลอดภัย ใหใชคาหนวยแรงของเหล็กเสริมคอนกรีตไดไมเกินอัตราดังตอไปนี้
 175

(๑) แรงดึง
(ก) เหล็กเสนธรรมดาซึง่ ไมมผี ลทดสอบกําลังดึง ใหใชไมเกิน ๑,๒๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(ข) เหล็กขอออยใหใชรอ ยละ ๕๐ ของกําลังคลาก แตตอ งไมเกิน ๑,๕๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(ค) เหล็กขอออยซึง่ มีกําลังคลากไมนอ ยกวา ๔,๒๕๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตรใหใชไมเกิน ๑,๗๐๐
กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(ง) เหล็กขวัน้ ใหใชรอ ยละ ๕๐ ของกําลังพิสจู น แตตอ งไมเกิน ๒,๔๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(๒) แรงอัดในเสาคอนกรีตเสริมเหล็ก
(ก) เสาเหล็กปลอกเกลียว เหล็กเสนธรรมดา ใหใชไมเกิน ๑,๒๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร สวน
เหล็กขอออยและเหล็กขวั้นใหใชรอยละ ๔๐ ของกําลังคลาก แตตอ งไมเกิน ๒,๑๐๐ กิโลกรัมตอตาราง
เซนติเมตร
(ข) เสาเหล็กปลอกเดี่ยวใชรอยละ ๘๕ ของคาที่กาหนดสํ ํ าหรับเสาปลอกเกลียวแตตองไมเกิน
๑,๗๕๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(ค) เสาแบบผสมเหล็กรูปพรรณใหใชไมเกิน ๑,๒๕๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(ง) เหล็กหลอใหใชไมเกิน ๗๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(๓) แรงอัดในคานและพื้นคอนกรีตเสริมเหล็กที่ใชเหล็กเสริมรับแรงอัดในการคํานวณกําลังใหแปลงพื้นที่หนาตัด
เหล็กเสริมรับแรงอัดเปนคอนกรีต โดยคูณดวยสองเทาของอัตราสวนโมคูลสั ของเหล็กตอคอนกรีต แตหนวยแรงที่คานวณ ํ
ตองไมเกินหนวยแรงดึงตาม (๑)
ขอ ๕๒ ในสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ใหมชี อ งวางระหวางเหล็กทีข่ นานกันและ
คอนกรีตทีห่ มุ เหล็กมีความหนาดังนี้
(๑) ใหมชี อ งวางระหวางเหล็กทีข่ นานกันไมนอ ยกวา ๒.๕ เซนติเมตร และไมตากว ่ํ าขนาดเสนผาศูนย
กลางของเหล็กเสริมนั้น
(๒) คานทีม่ เี หล็กเสริมตัง้ แตสองชัน้ ขึน้ ไป ใหมชี อ งวางระหวางเหล็กไมนอ ยกวา ๒.๕ เซนติเมตร
(๓) เหล็กเสริมในพืน้ หรือผนังตองมีระยะหางกันไมเกิน ๓ เทาของความหนาของพื้นหรือผนังนั้น และ
ตองไมเกิน ๓๐ เซนติเมตร
(๔) ชองวางระหวางเหล็กเสริมของเสาตองไมนอยกวา ๔ เซนติเมตร และไมนอ ยกวา ๑.๕ เทาของเสน
ผาศูนยกลางของเหล็กเสริมนั้น
(๕) ฐานรากและสวนสําคัญของอาคารที่อยูกับดินโดยตรง ความหนาของคอนกรีตที่หุมเหล็กเสริมวัดจาก
ผิวเหล็กไมนอ ยกวา ๖ เซนติเมตร
(๖) สวนของอาคารทีอ่ าจถูกแดดฝนหรือสัมผัสดิน เหล็กเสริมทีม่ ขี นาดเสนผาศูนยกลาง ตั้งแต ๑๕
มิลลิเมตรขึน้ ไป ตองมีคอนกรีตหุมไมนอยกวา ๔ เซนติเมตร เหล็กเสริมทีม่ ขี นาด เสนผาศูนยกลางตํากว
่ า ๑๕
มิลลิเมตร ตองหุม ไมนอ ยกวา ๓ เซนติเมตร นับจากผิวเหล็ก
(๗) สวนของอาคารทีไ่ มถกู แดดฝนหรือสัมผัสดิน สําหรับพืน้ และผนังตองมีคอนกรีตหุม ไมนอ ยกวา ๑.๕
เซนติเมตร นับจากผิวเหล็ก และสําหรับคานตองไมนอ ยกวา ๓ เซนติเมตร
(๘) เสา ตองมีคอนกรีตหุมหลอเปนเนื้อเดียวกับแกน และหนาไมนอ ยกวา ๓ เซนติเมตร
ขอ ๕๓ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ตามทฤษฎีแรงประลัย การจัด
นําหนั
้ กบรรทุกตองใหสามารถรับนําหนั ้ กประลัยดังตอไปนี้
 176

(๑) สําหรับสวนของอาคารที่ไมคิดแรงลม โครงสรางจะตองสามารถรับนํ้าหนักประลัยไดดังนี้

นป. = ๑.๗ นค. + ๒ นบ.
(๒) สําหรับสวนของอาคารที่คิดแรงลมดวย โครงสรางจะตองสามารถรับนํ้าหนักประลัยไดดังนี้
นป. = ๐.๗๕ (๑.๗ นค. + ๒ นบ. + รล.) หรือ
นป. = ๐.๙ นค. + ๑.๓ รล.
โดยใหใชคานําหนั
้ กประลัยทีส่ งู สุด แตทั้งนี้ตองไมตากว
ํ่ าคานํ้าหนักประลัยใน (๑) ดวย
นป. = นําหนั ้ กบรรทุกประลัยทีส่ ามารถรับได
นค. = นําหนั
้ กคงทีข่ องอาคาร
นบ. = นําหนั้ กบรรทุกทีก่ ําหนดบวกดวยแรงกระแทก
รล. = แรงลม
ขอ ๕๔ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคาร ซึง่ ประกอบดวยคอนกรีตเสริมเหล็กตามทฤษฎีแรงประลัย ใหใช
คาหนวยแรงอัดประลัยของคอนกรีตไมเกิน ๑๕๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
ขอ ๕๕ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคาร ทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตเสริมเหล็กตามทฤษฎีแรงประลัย ใหใชคา
หนวยแรงประลัยของเหล็กเสริมไมเกินอัตราดังตอไปนี้
(๑) เหล็กเสนธรรมดาซึง่ ไมมผี ลทดสอบกําลังดึง ใหใชไมเกิน ๒,๐๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(๒) เหล็กเสริมอื่น ๆ ใหใชรอยละ ๘๕ ของกําลังคลาก แตตอ งไมเกิน ๔,๒๐๐ กิโลกรัมตอตาราง
เซนติเมตร
ขอ ๕๖ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตอัดแรง การจัดนําหนั ้ กบรรทุกตองให
สามารถรับนําหนั
้ กประลัยไดเชนเดียวกับขอ ๕๓
ขอ ๕๗ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคาร ทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตอัดแรง คาหนวยแรงอัดที่ยอมใหของ
คอนกรีตตองไมเกินอัตราดังตอไปนี้
(๑) หนวยแรงอัดในคอนกรีตชัว่ คราวทันทีทถ่ี า ยแรงมาจากเหล็กเสริมอัดแรงกอน กอนการหดตัว และลา
ของคอนกรีตตองไมเกินรอยละ ๖๐ ของกําลังอัดของคอนกรีต
(๒) หนวยแรงอัดที่ใชในการคํานวณออกแบบหลังจากการหดตัว และลาของคอนกรีตตองไมเกินรอยละ
๔๕ ของกําลังอัดของคอนกรีต
ขอ ๕๘ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยคอนกรีตอัดแรง คาหนวยแรงดึงของเหล็กเสริม
อัดแรงตองไมเกินอัตราดังตอไปนี้ (๑) หนวยแรง
ขณะดึงตองไมเกินรอยละ ๘๐ ของกําลังประลัยของเหล็กเสริมอัดแรง
(๒) หนวยแรงทันทีทถ่ี า ยแรงไปใหคอนกรีตตองไมเกินรอยละ ๗๐ ของกําลังประลัยของเหล็กเสริมอัดแรง
(๓) หนวยแรงใชงานตองไมเกินรอยละ ๖๐ ของกําลังประลัย หรือรอยละ ๘๐ ของกําลัง
คลากของเหล็กเสริมอัดแรง โดยใหใชอัตราที่ตํ่ากวา
ขอ ๕๙ สวนของอาคารทีเ่ ปนคอนกรีตอัดแรง ตําแหนงเหล็กเสริมอัดแรงและความหนาของคอนกรีตหุมใหเปน
ไปดังนี้ คือ
(๑) ระยะระหวางผิวเหล็กเสริมอัดแรง แตละเสนหรือแตละกลุม ตองไมนอ ยกวา ๔ เทาของเสนผาศูนย
กลาง
 177

(๒) ความหนาของคอนกรีตหุม เหล็กเสริมสวนทีส่ มั ผัสกับดินวัดจากผิวเหล็ก ตองไมนอ ยกวา ๕

เซนติเมตร
(๓) ความหนาของคอนกรีตหุม เหล็กเสริมของคานตองไมนอ ยกวา ๓.๕ เซนติเมตร
(๔) ความหนาของคอนกรีตหุม เหล็กเสริมของพืน้ ทีส่ มั ผัสกับอากาศภายนอกตองไมนอ ยกวา ๒.๕
เซนติเมตร
(๕) ความหนาของคอนกรีตหุมเหล็กเสริมของพื้นภายในตองไมนอยกวา ๒ เซนติเมตร
ขอ ๖๐ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารที่ประกอบดวยเหล็กรูปพรรณใหใชคาหนวยแรงของเหล็กดังตอไปนี้
(๑) เหล็กทัว่ ไปทีไ่ มมผี ลการทดสอบกําลัง สําหรับเหล็กหนาไมเกิน ๔๐ มิลลิเมตร ใหใชกําลังคลากไม
เกิน ๒,๕๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร สําหรับเหล็กซึ่งหนากวา ๔๐ มิลลิเมตรใหใชกําลังคลากไมเกิน ๒,๒๐๐
กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(๒) หนวยแรงดึง แรงอัด และแรงตัด ใหใชไมเกินรอยละ ๖๐ ของกําลังคลากเหล็กทัว่ ไปทีไ่ มมผี ลการ
ทดสอบกําลัง สําหรับเหล็กหนาไมเกิน ๔๐ มิลลิเมตร ใหใชไมเกิน ๑,๕๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร สําหรับเหล็ก
ซึง่ หนากวา ๔๐ มิลลิเมตร ใหใชไมเกิน ๑,๓๒๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
(๓) หนวยแรงเฉือนใหใชไมเกินรอยละ ๔๐ ของกําลังคลากเหล็กทัว่ ไปทีไ่ มมผี ลการทดสอบกําลัง
สําหรับเหล็กหนาไมเกิน ๔๐ มิลลิเมตร ใหใชไมเกิน ๑,๐๐๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร สําหรับเหล็กซึ่งหนากวา ๔๐
มิลลิเมตร ใหใชไมเกิน ๘๘๐ กิโลกรัมตอตารางเซนติเมตร
ขอ ๖๑ ในการคํานวณกําลังสวนของอาคารทีป่ ระกอบดวยไมชนิดตาง ๆ ใหใชคา หนวยแรงไมเกินอัตราตามตา
รางตอไปนี้คือ

ชนิดไม แรงดึง แรงอัดขนานเสีย้ น แรงอัดขวางเสีย้ น แรงเฉือนขนานเสีย้ น

กิโลกรัมตอ กิโลกรัมตอ กิโลกรัมตอ กิโลกรัมตอ
ตารางเซนติเมตร ตารางเซนติเมตร ตารางเซนติเมตร ตารางเซนติเมตร
ไมเนือ้ ออนมาก ๖๐ ๔๕ ๑๒ ๖
ไมเนือ้ ออน ๘๐ ๖๐ ๑๖ ๘
ไมเนือ้ ปานกลาง ๑๐๐ ๗๕ ๒๒ ๑๐
ไมเนื้อแข็ง ๑๒๐ ๙๐ ๓๐ ๑๒
ไมเนื้อแข็งมาก ๑๕๐ ๑๑๐ ๔๐ ๑๕

ขอ ๖๒ หนวยนํ้าหนักบรรทุกของอาคารประเภทตางๆ นอกเหนือจากนํ้าหนักตัวอาคารหรือสวนของเครือ่ งจักร

หรืออุปกรณอยางอืน่ ทีแ่ นชดั ใหคานวณเป
ํ นประมาณเฉลีย่ ไมตากว
่ํ าอัตราดังตอไปนี้
 178

ประเภทการใชอาคาร นํ้าหนักบรรทุกเปนกิโลกรัม
ตอตารางเมตร
๑. หลังคา ๕๐
๒. กันสาดหรือหลังคาคอนกรีต ๑๐๐
๓. ทีพ่ กั อาศัย โรงเรียนอนุบาล หองนํ้า หองสวม ๑๕๐
๔. หองแถว ตึกแถว อาคารชุด หอพัก โรงแรม และหองคนไขพิเศษ
ของโรงพยาบาล ๒๐๐
๕. สํานักงาน ธนาคาร ๒๕๐
๖. (ก) อาคารพาณิชย สวนของหองแถว ตึกแถวทีใ่ ชเพือ่ การพาณิชย
มหาวิทยาลัย วิทยาลัย และโรงเรียน ๓๐๐
(ข) หองโถง บันได ชองทางเดิน ของอาคารชุด หอพัก โรงแรม
โรงพยาบาล สํานักงาน และธนาคาร ๓๐๐
๗. (ก) ตลาด หางสรรพสินคา หอประชุม โรงมหรสพ ภัตตาคาร หองประชุม
หองอานหนังสือในหอสมุด ที่จอดหรือเก็บรถยนตนั่ง ๔๐๐
(ข) หองโถง บันได ชองทางเดิน ของอาคารพาณิชย มหาวิทยาลัย
วิทยาลัย และโรงเรียน ๔๐๐
๘. (ก) คลังสินคา โรงกีฬา พิพธิ ภัณฑ อัฒจันทร โรงงานอุตสาหกรรม
โรงพิมพ หองเก็บเอกสารและพัสดุ ๕๐๐
(ข) หองโถง บันได ชองทางเดิน ของตลาด หางสรรพสินคา หอประชุม
โรงมหรสพ ภัตตาคาร และหอสมุด ๕๐๐
๙. หองเก็บหนังสือของหอสมุด ๖๐๐
๑๐. ที่จอดหรือเก็บรถยนตบรรทุกเปลาและรถอื่น ๆ ๘๐๐

ขอ ๖๓ ในการคํานวณออกแบบพืน้ อาคารหากปรากฎวา พื้นที่สวนใดตองรับนําหนั ้ กเครือ่ งจักร หรืออุปกรณ

หรือนําหนั
้ กบรรทุกอืน่ ๆ ที่มีนํ้าหนักมากกวานําหนั
้ กบรรทุกที่ระบุไวในขอ ๖๒ ใหใชนําหนั
้ กจํานวนทีม่ ากกวาเฉพาะสวน
ที่ตองรับนํ้าหนักเพิม่ ขึน้
ขอ ๖๔ ในการคํานวณออกแบบโครงสรางอาคาร ใหคานึ ํ งถึงแรงลมดวย หากจําเปนตองคํานวณและไมมเี อกสาร
ใดอางอิงที่เชื่อถือได ใหใชหนวยแรงลมดังตอไปนี้

ความสูงของอาคารหรือสวนของอาคาร หนวยแรงลมอยางนอยกิโลกรัม
ตอหนึ่งตารางเมตร
สวนของอาคารทีส่ งู ไมเกิน ๑๐ เมตร ๕๐
 179

สวนของอาคารทีส่ งู กวา ๑๐ เมตร แตไมเกิน ๒๐ เมตร ๘๐

สวนของอาคารทีส่ งู กวา ๒๐ เมตร แตไมเกิน ๔๐ เมตร ๑๒๐
สวนของอาคารทีส่ งู กวา ๔๐ เมตร ๑๖๐

ขอ ๖๕ ในการคํานวณนําหนั
้ กบรรทุกที่ยอมใหบนชั้นดินเดิม หากไมมเี อกสารแสดงผลการทดสอบคุณสมบัติ
ของดิน ใหใชนําหนั
้ กบรรทุกไมเกิน ๒ ตันตอหนึ่งตารางเมตร
ขอ ๖๖ ในการคํานวณนําหนั
้ กทีถ่ า ยลงเสาและฐานราก ใหใชนําหนั
้ กของอาคารเต็มอัตรา สวนนําหนั
้ กบรรทุก
ใหใชตามที่ระบุไวในขอ ๖๒ โดยใหลดสวนลงไดตามชัน้ ของอาคารดังตอไปนี้

การรับนํ้าหนักของพืน้ อัตราการลดนํ้าหนักบรรทุก
บนพื้นแตละชั้นเปนรอยละ
หลังคาหรือดาดฟา ๐
ชั้นที่หนึ่งถัดจากหลังคาหรือดาดฟา ๐
ชัน้ ทีส่ องถัดจากหลังคาหรือดาดฟา ๐
ชัน้ ทีส่ ามถัดจากหลังคาหรือดาดฟา ๑๐
ชัน้ ทีส่ ถ่ี ดั จากหลังคาหรือดาดฟา ๒๐
ชั้นที่หาถัดจากหลังคาหรือดาดฟา ๓๐
ชัน้ ทีห่ กถัดจากหลังคาหรือดาดฟา ๔๐
ชัน้ ทีเ่ จ็ดถัดจากหลังคาหรือดาดฟาและชัน้ ตอลงไป ๕๐

สําหรับโรงมหรสพ หอประชุม หอสมุด พิพธิ ภัณฑ อัฒจันทร คลังสินคา โรงงานอุตสาหกรรม อาคารจอดรถยนต

หรือเก็บรถยนต ใหคิดนํ้าหนักบรรทุกอัตราทุกชัน้
ขอ ๖๗ ในการคํานวณฐานรากบนเสาเข็ม ถาไมมเี อกสารแสดงผลการทดสอบคุณสมบัตขิ องดินและกําลังแบก
หามสูงสุดของเสาเข็ม ใหใชคาหนวยแรงฝดของดินดังนี้
(๑) สําหรับดินที่อยูในระดับลึกไมเกิน ๗ เมตร ใตระดับนําทะเลปานกลางให
้ ใชหนวยแรงฝดของดินไดไมเกิน
๖๐๐ กิโลกรัมตอหนึง่ ตารางเมตรของพืน้ ผิวประสิทธิผลของเสาเข็ม
(๒) สําหรับดินทีม่ คี วามลึกเกินกวา ๗ เมตร ใตระดับนํ้าทะเลปานกลางคาหนวยแรงฝดของดินเฉพาะสวนนีท้ ล่ี กึ
เกินกวา ๗ เมตรลงไป ใหคานวณตามสมการต
ํ อไปนี้
หนวยแรงฝดเปนกิโลกรัมตอตารางเมตร = ๘๐๐+๒๐๐ ย.
ย = ความยาวของเสาเข็มเปนเมตรเฉพาะสวนทีล่ กึ เกินกวา ๗ เมตร ใตระดับนํ้าทะเลปานกลาง
ขอ ๖๘ ในการคํานวณฐานรากบนเสาเข็มทีม่ เี อกสารทดสอบคุณสมบัตขิ องดิน หรือมีการทดสอบหากําลังแบก
ทานของเสาเข็มในบริเวณกอสรางหรือขางเคียง ใหใชกาลั ํ งแบกทานของเสาเข็มไมเกินอัตราดังตอไปนี้
(๑) กําลังแบกทานของเสาเข็มที่คํานวณจากการทดสอบคุณสมบัติของดิน ใหใชกาลั ํ งแบกทานไดไมเกินรอยละ
๔๐
(๒) กําลังแบกทานของเสาเข็มที่คานวณจากสู
ํ ตรการตอกเสาเข็ม ใหใชกําลังแบกทานไดไมเกินรอยละ ๔๐
(๓) กําลังแบกทานของเสาเข็มทีไ่ ดจากการทดสอบกําลังแบกทานสูงสุด ใหใชกาลั ํ งแบกทานไดไมเกินรอยละ ๕๐
 180

ในการทดสอบกําลังแบกทานสูงสุดของเสาเข็ม ใหมกี ารทรุดตัดไดไมเกิน ๐.๒๕ มิลลิเมตร ตอนําหนั

้ กแบกทาน
๑,๐๐๐ กิโลกรัม และหลังจากเอานําหนั
้ กแบกทานออกหมดแลวเปนเวลา ๒๔ ชัว่ โมงการทรุดตัวทีป่ รากฎตองไมเกิน ๖
มิลลิเมตร

หมวด ๗
แนวอาคารและระยะตาง ๆ

ขอ ๖๙ หามมิใหบคุ คลใดปลูกสรางอาคาร หรือสวนของอาคารยืน่ ออกมาในหรือเหนือทางหรือทีด่ นิ สาธารณะ

ขอ ๗๐ ตึกแถว หองแถว อาคารพาณิชย โรงงานอุตสาหกรรม และอาคารสาธารณะ ที่ไดรนแนวหางจากเขตทาง
สาธารณะไมเกิน ๒.๐๐ เมตร ทองกันสาดของพืน้ ชัน้ แรกตองสูงจากระดับทางเทาทีก่ าหนด ํ ๓.๒๕ เมตร ระเบียงดานหนา
อาคารมีไดตง้ั แตระดับพืน้ ชัน้ ทีส่ ามขึน้ ไป และยืน่ ไดไมเกินสวนยืน่ สถาปตยกรรม
หามระบายนําจากกั
้ นสาดดานหนาอาคารและจากหลังคา ลงในทีส่ าธารณะหรือในทีด่ นิ ทีไ่ ดรน แนวอาคารจาก
เขตทางสาธารณะโดยตรง แตใหมีรางระบายหรือทอระบายรับนํ้าจากกันสาดหรือหลังคาใหเพียงพอลงไปถึงพืน้ ดินแลว
ระบายลงสูท อ สาธารณะหรือบอพัก
อาคารตามวรรคหนึ่งที่ไดรนแนวหางจากเขตทางสาธารณะเกิน ๒.๐๐ เมตร หากมีกนั สาด ระเบียง หรือสวนยืน่
สถาปตยกรรมใด ยืน่ ออกในระยะ ๒.๐๐ เมตร จากเขตทางสาธารณะตองปฏิบตั ติ ามสองวรรคแรกดวย
ขอ ๗๑ หามมิใหปลูกสรางอาคารสูงกวางระดับพืน้ ดินเกินสองเทาของระยะจากผนังดานหนาของอาคารจดแนว
ถนนฟากตรงขาม
ขอ ๗๒ อาคารปลูกสรางริมทางสาธารณะทีม่ คี วามกวางไมถงึ ๖.๐๐ เมตร ใหรน แนวอาคารหางจากศูนยกลางทาง
สาธารณะอยางนอย ๓.๐๐ เมตร
ตึกแถว หองแถว อาคารพาณิชย โรงงานอุตสาหกรรม และอาคารสาธารณะ ทีป่ ลูกสรางริมทางสาธารณะทีม่ คี วาม
กวางนอยกวา ๑๐.๐๐ เมตร ใหรน แนวอาคารหางจากศูนยกลางทางสาธารณะอยางนอย ๖.๐๐ เมตร
ตึกแถว หองแถว อาคารพาณิชย โรงงานอุตสาหกรรม และอาคารสาธารณะ ทีป่ ลูกสรางริมทางสาธารณะทีม่ คี วาม
กวางตัง้ แต ๑๐.๐๐ เมตรขึ้นไป ใหรน แนวอาคารหางจากแนวถนนอยางนอย ๑ ใน ๑๐ ของความกวางของแนวถนน สําหรับ
ริมทางสาธารณะทีก่ วางกวา ๒.๐๐ เมตร ใหรน แนวอาคารหางจากแนวถนนอยางนอย ๒.๐๐ เมตร
ขอ ๗๓ สําหรับอาคารหลังเดียวกัน ซึง่ มีถนนสองสายขนาบอยู และถนนสองสายนัน้ ขนาดไม เทากัน เมือ่ สวน
กวางของอาคารนัน้ ไมเกิน ๑๕ เมตร อนุญาตใหปลูกสรางสูงไดสองเทาของแนวถนนทีก่ วางกวาไดทง้ั หลัง
สําหรับอาคารหลังเดียวกันซึง่ อยูท ม่ี มุ ถนนสองสายขนาดไมเทากัน อนุญาตใหปลูกสรางไดสงู สองเทาของแนว
ถนนทีก่ วางกวา ลึกไปตามถนนทีแ่ คบกวาไมเกิน ๑๕.๐๐ เมตร อาคารสวนทีล่ กึ เกินนัน้ ใหถอื เกณฑตามขอ ๗๑
ขอ ๗๔ อาคารทีป่ ลูกในทีด่ นิ เอกชน ใหผนังดานที่มีหนาตาง ประตู หรือชองระบายอากาศอยูหางเขตที่ดินได
สําหรับชัน้ สองลงมาระยะไมนอ ยกวา ๒.๐๐ เมตร สําหรับชัน้ สามขึน้ ไประยะไมนอ ยกวา ๓.๐๐ เมตร
สําหรับอาคารที่มีระเบียงดานชิดที่ดินเอกชน ริมระเบียงตองหางจากเขตที่ดินตามวรรคหนึ่ง
ขอ ๗๕ อาคารทีป่ ลูกสรางชิดเขตทีด่ นิ ตางผูค รอบครอง อนุญาตใหเฉพาะฝาหรือผนังทึบไมมีประตูหนาตาง และ
ชองระบายอากาศอยูช ดิ เขตไดพอดี แตมใิ หสว นหนึง่ สวนใดของอาคารรุกลํ้าเขตที่ดินขางเคียง ตึกแถวทีม่ ดี าดฟาสรางชิด
เขตใหสรางผนังทึบดานชิดเขตสูงไมตํากว ่ า ๑.๕๐ เมตร
ในกรณีชายคาอยูชิดเขตที่ดินขางเคียงตองมีการปองกันนําจากชายคาไม
้ ใหไหลตกลงในทีด่ นิ นัน้ ดวย
 181

ขอ ๗๖ อาคารประเภทตางๆ จะตองมีทว่ี า งอันปราศจากหลังคาหรือสิง่ ปกคลุมไมนอ ยกวาสวนทีก่ ําหนดไวดังตอ

ไนี้
(๑) อาคารทีพ่ กั อาศัยแตละหลังใหมที ว่ี า งอยู ๓๐ ใน ๑๐๐ สวนของพืน้ ที่
(๒) อาคารพาณิชย โรงงานอุตสาหกรรม และอาคารสาธารณะ ซึ่งไมไดใชเปนที่พักอาศัยใหมีที่วางอยู ๑๐ ใน
๑๐๐ สวนของพื้นที่ แตถา ใชเปนทีพ่ กั อาศัยดวยใหมที ว่ี า งอยู ๓๐ ใน ๑๐๐ สวน ของพื้นที่
(๓) หองแถว ตึกแถว อาคารพาณิชย โรงงานอุตสาหกรรม และอาคารสาธารณะ สูงไมเกิน ๓ ชัน้ และไมอยูร มิ
ทางสาธารณะตองมีทว่ี า งดานหนาอาคารไมนอ ยกวา ๖.๐๐ เมตร ถาสูงเกิน ๓ ชัน้ ตอง
มีทว่ี า งดานหนาอาคารไมนอ ยกวา ๑๒.๐๐ เมตร
ในกรณีที่อาคารหันหนาเขาหากันใหมีที่วางรวมกันได
ในกรณีทห่ี นั หนาตามกัน ใหทว่ี า งดานหนาของอาคารแถวหลัง เปนทางเดินหลังอาคารของอาคารแถวหนาดวย
(๔) หองแถว ตึกแถว อาคารพาณิชย โรงงานอุตสาหกรรม และอาคารสาธารณะจะตองมีทว่ี า งโดยปราศจากสิง่ ปก
คลุมเปนทางเดินหลังอาคาร ไดถงึ กันกวางไมนอ ยกวา ๒.๐๐ เมตร โดยใหแสดงเขตดังกลาวใหปรากฏดวย
ในกรณีทอ่ี าคารหันหลังเขาหากัน จะตองเวนทางเดินดานหลังไมนอ ยกวา ๔.๐๐ เมตร
(๕) หองแถว ตึกแถว และอาคารพาณิชย ทีต่ ง้ั อยูม มุ ถนนสองสายตัดกัน และมีทางออกสูด า นหนาทัง้ สองสายใน
ระยะไมเกิน ๑๕ เมตร จากมุมถนนสองสายหรือตัง้ อยูร มิ ทางสาธารณะสองสายขนาบอยู ทางสายใดสายหนึง่ กวางไมนอ ย
กวา ๑๐.๐๐ เมตร ทางขนาบกันนั้นหางจากกันไมเกิน ๑๕.๐๐ เมตร และไดรน แนวอาคารตามขอ ๗๒ แลว จะไมมที ว่ี า ง
หรือทางเดินหลังอาคารก็ได
ขอ ๗๗ หองแถว ตึกแถว และอาคารพาณิชย ตองมีชอ งหนาตางหรือประตูเปดสูภ ายนอกไดไมนอ ยกวา ๒๐ ใน
๑๐๐ สวนของพืน้ ทีอ่ าคารทุกชัน้
ชองหนาตางหรือประตูเปดสูภายนอกหมายถึงชองเปดของผนังดานทางสาธารณะ หรือดานทีห่ า งทีด่ นิ เอกชน
สําหรับอาคารชัน้ สองลงมาไมนอ ยกวา ๒.๐๐ เมตร สําหรับชัน้ สามขึน้ ไปไมนอ ยกวา ๓.๐๐ เมตร
ขอ ๗๘ อาคารซึง่ ใชเปนสถานทีบ่ ริการอัดฉีดนํามั ้ นยานยนต นอกจากจะตองปฏิบัติตามพระราชบัญญัติ ระเบียบ
ขอบังคับนั้นๆ แลวตองหางเขตทีด่ นิ ไมนอ ยกวา ๕.๐๐ เมตร และมีการปองกันมิใหละอองนํามั ้ นเขาไปในเขตที่ดินขางเคียง
ไดดว ย
อาคารแผงลอย ตองมีระยะหางกันไมนอ ยกวา ๒.๐๐ เมตร
ขอ ๗๙ อาคารทีก่ อ สรางเพือ่ กระทําการ หรือใชประโยชนเพื่อกิจการดังกลาวในขอนี้ตองอยูหางเขตที่ดิน
สาธารณะ ทางนําสาธารณะ
้ หรือที่ดินตางเจาของ และมีที่วางอันปราศจากหลังคาหรือสิ่งใด ปกคลุมโดยรอบอาคารนัน้ ไม
นอยกวา ๒๐ เมตร ทุกดาน คือ

(๑) โรงฟอกหนัง
(๒) โรงทําไมขีดไฟ
(๓) โรงทําแชลแล็ค
(๔) โรงตมกลัน่ สุรา เบียร หรือแอลกอฮอล
(๕) โรงทําเตาหู
(๖) โรงทําวุน เสน เสนหมี่ ขนนจีน กวยเตีย๋ ว หรือเกีย๊ มอี๋
 182

(๗) โรงทํานําตาล้ หรือแบะแซ

(๘) โรงถลุงแร หลอมโลหะ ยกเวนการหลอมเงิน ทอง นาค หรือทองคําขาว
(๙) โรงหลอมแกว
(๑๐) โรงเคีย่ วไขสัตว หนังสัตว หรือเอ็นสัตว
(๑๑) โรงยอมผาซึ่งมีคนงานตามปกติตั้งแตหาคนขึ้นไป
(๑๒) โรงทําเนยเทียม
(๑๓) โรงทําดินเผา
(๑๔) โรงทําสบู
(๑๕) โรงทํานําเคย ้ กะป นําปลา
้ ไตปลา เตาเจี้ยว ซีอว้ิ หรือหอยดอง
(๑๖) โรงเผาเปลือกหอย
(๑๗) โรงเก็บเขาสัตว หนังสัตว กระดูกสัตว หรือขนสัตว
(๑๘) โรงทําและตากปลาเค็ม เนื้อเค็ม เปดเค็ม หนังหมู กุง แหง หรือเลือดแหง
(๑๙) โรงนึง่ ปลาและตมปลาซึง่ ใชแทนการนึง่ เวนการนึง่ หรือตมในภัตตาคาร โรงแรม หรือราน
ขาวแกง เพื่อปรุงอาหารในนั้น และการนึ่งหรือตมเพื่อปรุงอาคารเรขายดวยตนเอง
(๒๐) โรงปนฝายหรือนุนดวยเครื่องจักร
(๒๑) โรงทําแปงตางๆ
(๒๒) โรงเลือ่ ยไมหรือซอยไมดว ยเครือ่ งจักร
(๒๓) โรงสีขา วดวยเครือ่ งจักร
(๒๔) โรงทํานําแข็ ้ ง
(๒๕) โรงทําธูป
(๒๖) โรงเคีย่ วหรืออัดเอานํ้ามันทุกชนิด
(๒๗) โรงลาง รม เคีย่ ว หรือเก็บยาง
(๒๘) อาคารที่ใชเพื่อทําการ หรือใชประโยชนเพือ่ การอุตสาหกรรมและพาณิชย ซึง่ ตองใชเตาไฟ เพือ่ กิจการ
นั้น เวนแตมไี วเพือ่ ประกอบอาหารในภัตตาคาร โรงแรมหรือรานขายขาวแกง

ขอ ๘๐ อาคารทีก่ อ สรางเปนอาคารพาณิชย หรือโรงงานอุตสาหกรรม ซึง่ มีเตาไฟหรือเครือ่ งจักรเพือ่ ใชประโยชน

ในกิจกานนั้น ตองมีทว่ี า งอันปราศจากหลังคาหรือสิง่ ใดปกคลุมโดยรอบอาคารนัน้ ไมนอ ยกวา ๑๐ เมตรทุกดาน
ขอ ๘๑ อาคารทีก่ อ สรางเพือ่ ใชเก็บของสําหรับพาณิชยกรรมหรืออุตสาหกรรม ตองมีที่วางอันปราศจากหลังคา
หรือสิง่ ใดปกคลุมไมนอ ยกวา ๑๐.๐๐ เมตรสองดาน สวนดานอืน่ ถาดานใดหางจากเขตทีด่ นิ นอยกวา ๕.๐๐ เมตร ใหทําผนัง
ทึบดวยอิฐหรือคอนกรีตหนาไมนอ ยกวา ๒๐ เซนติเมตร
ขอ ๘๒ ภายใตบังคับขอ ๒๘ การติดตัง้ ปายโฆษณา ตัวปายและโครงสําหรับติดตั้งปายใหเปนไปตามเกณฑดังตอ
ไปนี้
(๑) ปายหรือโครงปายที่ติดตั้งบนอาคาร ตองหางจากเขตทางหรือทีส่ าธารณะไมนอ ยกวา ๖.๐๐ เมตร
(๒) ปายหรือโครงปายที่ติดตั้งที่ผนังของอาคาร หามติดตัง้ สูงกวาตัวอาคาร และหามยืน่ ลําออกไปเหนื
้ อหรือใน
เขตทางหรือทีส่ าธารณะ
 183

(๓) หามติดตัง้ ปายหรือโครงปายใตกนั สาดชัน้ ลางของอาคาร เวนแตปายแจงชื่อรานที่ตั้งแนบผนังดานหนาของ

อาคาร
ขอ ๘๓ อาคารทีก่ อ สรางมากอนขอบัญญัตนิ ้ี มีแนวอาคารและระยะขัดกับขอบัญญัตินี้ หามตอเติมหรือขยาย เวน
แตซอ มแซมหรือดัดแปลง เพื่อความเปนระเบียบเรียบรอยและสวยงาม

หมวด ๘
การสุขาภิบาล

ขอ ๘๔ อาคารทีจ่ ะปลูกสรางตองมีระบบระบายนําฝนและระบายนํ

้ าที
้ ใ่ ชแลว หรือนํ้าโสโครกไดโดยสะดวกและ
เพียงพอ
ขอ ๘๕ ทางระบายนําจากอาคารไปสู
้ ท างระบายนําสาธารณะ
้ ตองใหมสี ว นลาดไมตากว
่ํ า ๑ ใน ๒๐๐ ตามแนว
ตรงที่สุดที่จะจัดทําได ถาใชทอกลมเปนทางระบายตองมีบอตรวจระบายนําทุ ้ กระยะไมเกิน ๑๒.๐๐ เมตร ทุกมุมเลี้ยวและที่
จุดกอนออกจากที่ดินเอกชนไปสูทางระบายนํ้าสาธารณะ
ขอ ๘๖ ทางระบายนําใช ้ แลวในบริเวณอาคารตองมีขนาดกวางไมนอ ยกวา ๑๐ เซนติเมตร กอนระบายลงสูท าง
ระบายนําสาธารณะต
้ องมีบอตรวจระบายนํา้ และตะแกรงดักขยะอยูใ นทีส่ ามารถตรวจสอบไดสะดวก และเจาของอาคาร
ตองจัดเปลี่ยนใหมีสภาพดีอยูเสมอ
ขอ ๘๗ นําใช
้ แลวจากโรงงานอุตสาหกรรม โรงพยาบาล ตลาดสด ภัตตาคาร อาคารชุด หอพัก และอาคารทีเ่ กีย่ ว
กับกิจการคาทีน่ า รังเกียจ ซึง่ มีการระบายนําใช
้ แลวจากกิจการนัน้ ตองมีระบบกําจัดนําใช
้ แลวกอนจะระบายลงสูท างระบาย
นําสาธารณะ
้
ขอ ๘๘ อาคารทีบ่ คุ คลอาจเขาพักอาศัยหรือใชสอยได ใหมเี ครือ่ งสุขภัณฑไวตามจํานวนอันสมควร แตตอ งไม
นอยกวาอัตราทีก่ าหนดไว
ํ ตอไปนี้

ประเภทอาคาร สวม ทีป่ ส สาวะ อางลางหนา

อาคารทีพ่ กั อาศัยตอหนึง่ หลัง ๑ - -
อาคารชุดตอหนึ่งหนวย ๑ - ๑
หองแถว ตึกแถว สูงไมเกิน ๓ ชัน้ ตอ ๑ คูหา ๑ - ๑
ตึกแถวสูงเกิน ๓ ชัน้ ตอ ๑ คูหา ๒ ๑ ๑
โรงแรมตอ ๑ หอง ๑ - ๑
หอพักตอ ๕๐ ตารางเมตร ๑ - ๑
อาคารสํานักงาน โรงเรียน โรงพยาบาล
และอาคารพาณิชย ตอ ๗๕ ตารางเมตร ๑ ๑ ๑
หอประชุม โรงมหรสพตอ ๒๕๐ ตารางเมตร ๑ ๑ ๑
โรงงานอุตสาหกรรมตอ ๔๐๐ ตารางเมตร ๑ ๑ ๑
เศษของพื้นที่ถาเกินกึ่งหนึ่งใหคิดจํานวนเต็ม
 184

ขอ ๘๙ หองสวมตองมีขนาดเนือ้ ทีภ่ ายในไมนอ ยกวา ๐.๙๐ ตารางเมตร และตองมีความกวางภายในไมนอ ยกวา

๐.๙๐ เมตร ถาเปนหองอาบนําด้ วย ตองมีเนือ้ ทีภ่ ายในไมนอ ยกวา ๑.๕๐ ตารางเมตร มีลกั ษณะทีจ่ ะรักษาความสะอาดไดงา ย
และตองมีชอ งระบายอากาศไมนอ ยกวารอยละสิบของพืน้ ทีห่ อ ง หรือมีพดั ลมระบายอากาศ
ขอ ๙๐ สวมตองเปนชนิดชําระสิง่ ปฏิกลู ดวยนําลงบ
้ อเกรอะบอซึม การสรางสวมภายในระยะ ๒๐.๐๐ เมตร จาก
เขตคูคลองสาธารณะ ตองสรางเปนสวมถังเก็บชนิดนําซึ ้ มไมได
ขอ ๙๑ อาคารชุดพักอาศัย อาคารขนาดใหญทม่ี ใิ ชตกึ แถว หองแถว ซึง่ มีพน้ื ทีเ่ กิน ๒,๐๐๐ ตารางเมตร หรือโรง
แรม ตองจัดใหมีที่ทิ้งขยะอันไมกอใหเกิดความเดือดรอนรําคาญแกผอู ยูใ กลเคียง

หมวด ๙
การตรวจควบคุมการปลูกสราง

ขอ ๙๒ ผูไ ดรบั อนุญาตปลูกสรางอาคารตองเก็บรักษาหนังสืออนุญาต แผนผังแบบกอสรางและรายการกอสราง

ไวหนึง่ ชุด ณ บริเวณทีป่ ลูกสราง เพือ่ ใหนายชางทีต่ รวจการปลูกสรางขอตรวจดูไดเสมอในเวลากลางวัน และตองทําการ
ปลูกสรางใหเสร็จภายในเวลาที่กาหนดไว
ํ ในหนังสืออนุญาต
ขอ ๙๓ ใหมีผูควบคุมงานรับผิดชอบการปลูกสรางเพื่อใหเปนไปตามที่ไดรับอนุญาต และใหเปนการปลอดภัยแก
คนงานหรือผูที่เกี่ยวของ ถาผูควบคุมงานไมอยูประจํา จะตองมีผูปฏิบัติการแทนไวเสมอ คําสัง่ ของนายชางทีต่ รวจการปลูก
สรางซึง่ มอบใหกบั ผูค วบคุมงานหรือผูป ฏิบตั กิ ารแทนใหถอื วาไดใหไวกบั เจาของอาคาร
ขอ ๙๔ ถานายชางตรวจพบการปลูกสรางอาคารผิดจากแผนผัง แบบกอสราง รายการกอสรางหรือเงือ่ นไขตามที่
ระบุไวในหนังสืออนุญาต ใหรายงานตอผูว า ราชการกรุงเทพมหานครเพือ่ แจงเจาของอาคารหรือผูป ลูกสรางจัดการแกไขให
ถูกตองภายในกําหนดเวลา เมือ่ พนกําหนดเวลาแลวการแกไขยังไมเสร็จเรียบรอย ใหดาเนิ ํ นการตามกฎหมายวาดวยการ
ควบคุมการกอสรางอาคาร
ขอ ๙๕ วัตถุประกอบการปลูกสรางอาคารตองมีคุณภาพตามกําหนดของรายการกอสราง และรายการคํานวณ ถา
นายชางเห็นวามีเหตุสงสัยในคุณภาพของวัตถุอยางไร ใหขอตรวจดูหนังสือสําคัญแสดงผลการทดลองจากเจาของอาคาร
หรือผูป ลูกสราง หรือเรียกตัวอยางวัตถุตามปริมาณสมควร เพือ่ ตรวจสอบโดยการทดลองตามหลักวิชา ซึง่ เจาของอาคาร
จะตองจัดการสงไดตามตองการโดยไมคดิ มูลคา
ขอ ๙๖ การตอกเข็มเจาะดินเพื่อทําฐานรากของอาคาร ใหทาได ํ เฉพาะเวลากลางวัน ถารายการคํานวณของฐาน
รากไมแนวา จะถูกตอง นายชางอาจใหเจาของอาคารทําการทดลองบรรทุกนําหนั ้ กบนสวนฐานรากไดตามสมควร และเจา
ของอาคารจะปลูกสรางตอไปมิได จนกวาจะปรากฏผลการทดลองวามีความมัน่ คงปลอดภัยตามหลักวิชา
 185

ขอ ๙๗ อาคารทีป่ ลูกสรางติดตอกับทางสาธารณะจะลงมือปลูกสรางได ตอเมือ่ ไดนดั หมายใหนายชางทราบ

และตกลงกําหนดเวลากันแลว เพือ่ ใหเปนการปลอดภัยตอผูใ ชทางสาธารณะนัน้ ผูป ลูกสรางจะตองแสดงวิธกี ารและขัน้
ตอนของงานจนเปนที่พอใจของนายชาง และตองสรางสิง่ ปองกันสิง่ ของรวงหลนทีจ่ ะเปนอันตรายแกผสู ญ ั จร
ขอ ๙๘ เมือ่ นายชางประสงคจะเขาตรวจอาคารทีป่ ลูกสรางเสร็จแลววาถูกตองหรือไม ใหแจง ตอเจาของอาคาร
หรือผูค รอบครองทราบ เจาของอาคารหรือผูค รอบครองตองใหความสะดวกตามสมควร
ขอ ๙๙ เมือ่ นายชางตรวจพบอาคารซึง่ ไมถกู ตองอันนาจะเปนอันตรายตอรางกาย ชีวติ หรือทรัพยสนิ ใหรายงาน
ผูว า ราชการกรุงเทพมหานครทราบ ผูวาราชการกรุงเทพมหานครจะสั่งใหเจาของอาคารเปลี่ยนแปลง แกไข หรือรือ้ ถอน
ตามแบบ “อ.๔” ทายขอบัญญัตินี้ได
ขอ ๑๐๐ ผูไ ดรบั อนุญาตใหปลูกสรางอาคารพักอาศัยสูงเกิน ๒ ชัน้ ตึกแถว อาคารพาณิชย โรงงานอุตสห
กรรม อาคารสาธารณะ หรืออาคารพิเศษ เมือ่ ลงมือทําการปลูกสรางตองติดตัง้ ปายขนาดกวางไมนอ ยกวา ๐.๕๐ เมตร
ยาวไมนอ ยกวา ๑.๐๐ เมตร ระบุขอความตามตัวอยางขางทายนี้และติดตั้งอยูในที่ดินที่จะทําการปลูกสรางทีส่ ามารถเห็น
ไดโดยงายตลอดเวลาทีท่ าการปลู
ํ กสราง

อาคารที่ ทาการปลู
ํ ก สร า ง.....................................................................................................................
จํานวน.......................................หอง, หลัง
ไดรบั อนุญาตตามหนังสืออนุญาตเลขที่.........................ลงวันที.่ .........................................................
เจาของอาคาร....................................................................
ผูค วบคุมงาน.....................................................................
สถาปนิก............................................................................
วิศวกร...............................................................................

หมวด ๑๐
คาธรรมเนียมการตรวจแบบกอสราง และการออกหนังสืออนุญาต

ขอ ๑๐๑ คาธรรมเนียมใหเรียกเก็บสําหรับอาคารพักอาศัย ซึ่งทําดวยอิฐ คอนกรีตหรือเหล็กเปนสวนใหญ ตา

รางเมตรละ ๑๐ สตางค ตามขนาดของพื้นในอาคารนั้นทุกชั้น สําหรับอาคารพักอาศัยซึง่ ทําดวยไมหรือวัตถุไมถาวรเปน
สวนใหญ ตารางเมตรละ ๕ สตางค ตามขนาดของพืน้ ในอาคารนัน้ ทุกชัน้
ขอ ๑๐๒ คาธรรมเนียมสําหรับรั้ว กําแพง เขื่อน ทานํ้า หรือรางระบายนํ้า ใหเรียกเก็บตามระยะยาวเมตรละ
๒๐ สตางค
ขอ ๑๐๓ คาธรรมเนียมสําหรับอูเรือ คานเรือ ปายโฆษณา สะพาน ใหเรียกเก็บตารางเมตรละ ๔๐ สตางค
ขอ ๑๐๔ คาธรรมเนียมสําหรับอาคารอยางอืน่ นอกจากอาคารตามขอ ๑๐๑ ขอ ๑๐๒ และขอ ๑๐๓ ใหเรียก
เก็บตามเนือ้ ทีข่ องพืน้ อาคารทุกชัน้ ตารางเมตรละ ๔๐ สตางค ถาวัดพืน้ ทีไ่ มไดใหเรียกเก็บตามระยะยาวเมตรละ ๒๐
สตางค
ขอ ๑๐๕ อาคารชัว่ คราวใหยกเวนไมเรียกเก็บคาธรรมเนียม
ขอ ๑๐๖ ในการคิดคาธรรมเนียม เศษของเมตรหรือตารางเมตรใหเรียกเก็บเทาหนวยเต็ม
 186

บทเฉพาะกาล

ขอ ๑๐๗ การขออนุญาตปลูกสรางอาคารทีไ่ ดยน่ื คําขอไวกอนขอบัญญัตินี้มีผลใชบังคับใหปฏิบัติตามเทศบัญญัติ

และกฎกระทรวงทีใ่ ชอยูเ ดิม
ขอ ๑๐๘ ใหผวู า ราชการกรุงเทพมหานครรักษาการ ใหเปนไปตามขอบัญญัตินี้

ประกาศ ณ วันที่ ๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๒

(ลงชือ่ ) ชลอ ธรรมศิริ
(นายชลอ ธรรมศิร)ิ
ผูว า ราชการกรุงเทพมหานคร
คัดจากกรุงเทพกิจจานุเบกษา เลมที่ ๕ ตอนที่ ๓ วันที่ ๒๘ มีนาคม ๒๕๒๒

หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชขอบัญญัติฉบับนี้ คือ เนือ่ งจากขณะนีก้ ารควบคุมการกอสรางไดมเี ทศบัญญัตแิ ละ

กฎกระทรวงใชบงั คับอยูห ลายฉบับ กลาวคือ ในเขตเทศบาลนครกรุงเทพเดิมใชเทศบัญญัติเทศบาลนครกรุงเทพ ใน
เขตเทศบาลนครธนบุรีเดิมใชเทศบัญญัติของเทศบาลนครธนบุรี และในพืน้ ทีก่ รุงเทพมหานครสวนทีอ่ ยูน อกเขตเทศบาล
เดิมใชกฎกระทรวง พ.ศ. 2498 ออกตามความในพระราชบัญญัตคิ วบคุมการกอสรางอาคาร พุทธศักราช 2479 ประกอบ
กับเทศบัญญัติและกฎกระทรวงดังกลาวไมเหมาะสมกับสภาพปจจุบัน จึงจําเปนตองตราขอบัญญัติกรุงเทพมหานครนี้ขึ้น
 187

อ. ๑

หนังสือขออนุญาตปลูกสรางอาคาร

เขียนที่...........................................................................
วันที่.............................................................................................
ขาพเจา...........................................................................อยูบานเลขที.่ ......................................................
ตรอก/ซอย........................................ถนน...................................................ตําบล/แขวง........................................
อําเภอ/เขต................................................จังหวัด.......................................................
ขออนุญาตปลูกสรางอาคารตอผูว า ราชการกรุงเทพมหานครตามขอความตอไปนีเ้ พือ่ ปลูกสรางเปนอาคาร...........
...................................................................................................ทีบ่ า นเลขที่....................................
ตรอก/ซอย........................................ถนน...................................................แขวง...................................................
เขต................................................ในโฉนดที.่ ......................................................เลขทีด่ นิ ....................................
เปนที่ดินของ.......................................................................เพือ่ ใช.........................................................................
โดย...............................................................เปนเจาของ โดย.........................................................เปนสถาปนิก
โดย.............................................................เปนวิศวกร โดย......................................................เปนผูค วบคุมงาน
กําหนดแลวเสร็จ........................วัน
ขอไดออกหนังสืออนุญาตใหขาพเจาปลูกสรางอาคารตามแผนผังแบบกอสรางและรายการกอสราง ซึง่ ไดยน่ื ให
ตรวจสอบแลวสีช่ ดุ

(ลงลายมือชื่อ)..................................................ผูขออนุญาต
 188

อ. ๒

หนังสืออนุญาตใหปลูกสรางอาคาร

ที่........................................................... ...........................................................
วันที.่ ...........................................................................................
อนุญาตให..................................................................................อยูบานเลขที.่ ..........................................
ตรอก/ซอย................................................................................ถนน.......................................................................
ตําบล/แขวง.................................................................อําเภอ/เขต..........................................................................
จังหวัด................................................................ไดตามกําหนดตอไปนี้
ใหปลูกสรางอาคาร.....................................................................................................................................ทีบ่ า น
เลขที.่ ......................................................ตรอก/ซอย....................................ถนน.........................................แขวง..................
.........................................เขต...........................................ในโฉนดที่...........................................เลขทีด่ นิ ..............................
....................................เปนที่ดินของ...........................................................................เพือ่ ใช...................................................
............โดย.............................................................................เปนเจาของ
ตามแผนผังและแบบกอสรางแนบทายหนังสืออนุญาตนี้จานวน...................................................................แผ
ํ น
ขนาดอาคารรวม..........................................................ตารางเมตร คาธรรมเนียม.........................................บาท
หนังสืออนุญาตนี้มีกาหนดอายุ
ํ ถงึ วันที่....................................................................เปนหมดกําหนดเวลา
และจะตองปฏิบัติตามเงื่อนไขตอทายซึ่งเปนสวนหนึ่งของหนังสืออนุญาตนี้

(ลงลายมือชื่อ)..................................................ผู
อนุญาต
ผูว า ราชการกรุงเทพมหานคร
เงื่อนไข
.................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
 189

อ. ๓

คําสัง่ เปลีย่ นแปลงหรือแกไขแบบอาคาร

ที่........................................................... .............................................................
วันที่..............................................................................................
แจงความมายัง...................................................................................อยูบานเลขที.่ ..................................
ตรอก/ซอย.........................................ถนน...................................................ตําบล/แขวง.......................................อําเภอ/
เขต..........................................................จังหวัด............................................................
ตามหนังสือขออนุญาตปลูกสรางอาคารของทานลงวันที.่ ........................................................................
เพื่อปลูกสรางที่บานเลขที.่ ..............................................................ตรอก/ซอย......................................................
ถนน...........................................................แขวง..........................................เขต....................................................เปน
อาคาร...............................................................................................................................................................ในโฉนดที่
ดิน................................................เลขทีด่ นิ ....................................เปนที่ดินของ...................................
ปรากฎวามีลักษณะยังไมถูกตองตามขอบัญญัติควบคุมการกอสรางอาคาร ดังขอความตอไปนี้
.................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
ใหทา นจัดการแกไขหรือเปลีย่ นแปลงแผนผัง แบบกอสราง และรายการกอสรางใหถูกตอง แลวยื่นขอใหตรวจ
ใหมภายใน..................วัน เมื่อพนกําหนดแลว ถือวาทานไมประสงคจะปลูกสรางและระงับการขออนุญาตปลูกสราง
อาคารรายนี้

(ลงลายมือชื่อ)............................................................
ผูว า ราชการกรุงเทพมหานคร
 190

อ. ๔

คําสัง่ เปลีย่ นแปลงหรือแกไขอาคาร

ที่........................................................... .............................................................
วันที่..............................................................................................
แจงความมายัง.................................................................................อยูบานเลขที.่ ....................................
ตรอก/ซอย.........................................ถนน...................................................ตําบล/แขวง.......................................อําเภอ/
เขต..........................................................จังหวัด............................................................
ดวยปรากฏวาอาคาร..................................................................................................................................ปลูก
สรางอยูท บ่ี า นเลขที.่ ..............................................................ตรอก/ซอย........................................................ถนน.................
...........................................แขวง..............................................เขต...............................................เพือ่ ใช................................
.........................................โดย...................................................................เปนเจาของ
ในโฉนดที่.............................................เลขทีด่ นิ ..........................................เปนที่ดินของ.....................................
มีลักษณะยังไมมั่นคงแข็งแรงหรือปลอดภัย ตามพระราชบัญญัตคิ วบคุมการกอสรางอาคาร พุทธศักราช
๒๔๗๙ คือ
.................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
ใหทา นจัดการ...........................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
ใหแลวเสร็จเรียบรอยภายในกําหนด วันที่..................................................................ตอไป

(ลงลายมือชื่อ)......................................................................
ผูว า ราชการกรุงเทพมหานคร