LK 1: Lembar Kerja Belajar Mandiri
Judul Modul
Judul Kegiatan Belajar (KB)
No Butir Refleksi
1 Daftar peta konsep (istilah
dan definisi) di modul ini
Pembelajaran Inovatif
1. Pembelajaran STEAM
2. Pembelajaran berbasis Neurosains
3. Pembelajaran Digital
4. Pembelajaran “Blended Learning”
Respon/Jawaban
KB 1 : Pembelajaran STEAM
1. Science / Ilmu Pengetahuan Alam (IPA)
adalah kajian fenomena alam yang
melibatkan observasi dan pengukuran
untuk menjelaskan secara objektif alam
yang selalu berubah.
2. Teknologi ialah inovasi-inovasi manusia
yang digunakan untuk memodifikasi alam
agar memenuhi kebutuhan manusia
dalam bentuk peranti keras maupun cara
strategis.
3. Inovasi ialah proses dan/atau hasil pengembangan
pemanfaatan/mobilisasi pengetahuan, keterampilan
(termasuk keterampilan teknologis) dan pengalaman
untuk menciptakan atau memperbaiki produk (barang
dan/atau jasa), proses, dan/atau sistem yang baru, yang
memberikan nilai yang berarti atau secara signifikan
(terutama ekonomi dan sosial)
4. Teknik ialah adalah penerapan ilmu dan
Teknologi untuk menyelesaikan
permasalahan manusia.
5. Seni ialah segala sesuatu yang diciptakan
oleh manusia yang mengandung unsur
keindahan dan mampu membangkitkan
perasaan dirinya sendiri maupun orang
lain.
6. Matematika ialah ilmu tentang pola-pola
dan hubungan-hubungan yang
menyediakan bahasa bagi teknologi, IPA,
dan teknik.
7. Estetika ialah adalah salah satu cabang filsafat yang
membahas keindahan.
8. Plastisitas ialah kemampuan makhluk
untuk menyesuaikan dirinya dengan
keadaan tempat tumbuh (lingkungan)
yang baru.
9. Holistik integratif ialah pendidikan yang
mengintegrasikan segala aspek dan nilai-
nilai dalam pendidikan seperti nilai moral,
etis, religius, psikologis, filosofis, dan
sosial dalam kesatuan yang dilakukan
secara menyeluruh antara jiwa dan badan
serta aspek material dan aspek spiritual
untuk memenuhi kebutuhan esensial
anak
10.Sistematis ialah teratur menurut sistem;
 memakai sistem; dengan cara yang diatur
baik-baik.
11.Integrasi ialah pembauran hingga menjadi
kesatuan yang utuh atau bulat.
12. Multidisiplin ialah studi dimana antara satu disiplin dan
disiplin lain disejajarkan (juxtaposistion of disciplines),
dimana masing-masing disiplin menawarkan sudut
pandangnya masing-masing tapi tidak ada upaya untuk
memadukannya secara integratif.
13. Interdisiplin ialah studi yang hanya terdiri dari satu
disiplin.
14.Restrukturisasi ialah penataan kembali
(supaya struktur atau tatanannya baik).
15.Inkorporasi ialah peleburan menjadi
badan usaha yang sah.
16. Diagnosis medis ialah penentuan kondisi kesehatan yang
sedang dialami oleh seseorang sebagai dasar
pengambilan keputusan medis untuk prognosis dan
pengobatan.
17.Relevan ialah kait-mengait; bersangkut-
paut; berguna secara langsung.
18.Problem based learning ialah metode
pengajaran yang bercirikan adanya
permasalahan nyata sebagai konteks
untuk para peserta didik belajar berfikir
kritis dan keterampilan memecahkan
masalah, dan memperoleh pengetahuan.
19.Discovery learning ialah metode mengajar
yang mengatur pengajaran sedemikian
rupa sehingga anak memperoleh
pengetahuan yang sebelumnya belum
diketahuinya itu tidak melalui
pemberitahuan, sebagian atau seluruhnya
ditemukan sendiri.
20. Eksplorasi ialah tindakan mencari atau melakukan
penjelajahan dengan tujuan menemukan sesuatu;
misalnya daerah tak dikenal, termasuk antariksa
(penjelajahan angkasa), minyak bumi (eksplorasi minyak
bumi), gas alam, batubara, mineral, gua, air, ataupun
informasi.
21.Literasi ialah istilah umum yang merujuk
kepada seperangkat kemampuan dan
keterampilan individu dalam membaca,
menulis, berbicara, menghitung dan
memecahkan masalah pada tingkat
keahlian tertentu yang diperlukan dalam
kehidupan sehari-hari.
22.Kompetitif ialah berhubungan dengan
kompetisi (persaingan); bersifat kompetisi
(persaingan).
23.Kolaboratif ialah situasi dimana terdapat
dua atau lebih orang belajar atau
berusaha untuk belajar sesuatu secara
bersama-sama.
24. Visualisasi ialah suatu rekayasa dalam pembuatan
gambar, diagram atau animasi untuk penampilan suatu
informasi.
25. Mikroorganisma ialah organisma seni, biasanya terlalu
kecil untuk dilihat dengan mata kasar.
26.Fermentor ialah perangkat yang
menyelesaikan proses fermentasi dengan
bantuan mikroorganisme tertentu, dan
itulah alasan mengapa ia juga disebut
sebagai “Biofermentor atau Bioreaktor”.
27. Inkubator ialah alat yang dipanasi dengan aliran listrik
pada suhu tertentu yang dipakai untuk memerami telur,
mikrob dan menghangatkan bayi yang lahir prematur.
28. Fermentasi ialah proses produksi energi dalam sel dalam
keadaan anaerobik (tanpa oksigen).
29.Autentik ialah dapat dipercaya.
30.Heterogen ialah terdiri atas berbagai
unsur yang berbeda sifat atau berlainan
jenis; beraneka ragam;
31. Eksperimen ialah suatu set tindakan dan pengamatan,
yang dilakukan untuk mengecek atau menyalahkan
hipotesis atau mengenali hubungan sebab akibat antara
gejala.
32. Edukatif ialah bersifat mendidik: kenakalan remaja perlu
diatasi dengan tindakan.
33.Demonstrasi ialah pernyataan protes yang
dikemukakan secara massal; unjuk rasa.
34.Brainstorming ialah metode untuk
memunculkan penyelesaian masalah yang
kreatif dengan mendorong anggota
kelompok untuk melemparkan ide sembari
menahan kritik atau penilaian.
35.Fasilitator ialah seseorang yang
membantu sekelompok orang memahami
tujuan bersama mereka dan membantu
mereka membuat rencana guna mencapai
tujuan tersebut tanpa mengambil posisi
tertentu dalam diskusi.
36.Konfrontatif ialah bersifat konfrontasi
37.Metakognisi, ialah kesadaran, keyakinan
dan pengetahuan seseorang tentang
proses dan cara berpikir pada hal-hal yang
mereka lakukan sendiri sehingga
meningkatkan proses belajar dan memori.
38.Divergen ialah dalam keadaan menjadi
bercabang-cabang; dalam keadaan
menyebar.
39.Kohesif ialah melekat satu dengan yang
lain; padu; berlekatan.
40. Integratif ialah perlu ada kebijakan pemerintah yang --
soal transportasi.

KB 2 : Pembelajaran Berbasis Neurosains

1.Neurosains ialah bidang ilmu yang
 menggeluti pada kajian saintifik terhadap
sistem syaraf, terutama syaraf otak.
2.Dendrit adalah serabut pendek bercabang
yang merupakan tonjolan dari sitoplasma.
3.Akson adalah tonjolan serat saraf yang
dimulai pada sel saraf
4.limbik
5.Korteks adalah bagian luar suatu alat
organ
6.Hipokampus adalah bagian otak yang
berperan dalam penyimpanan memori
jangka panjang.
7.Thalamus adalah struktur terbesar yang
terdapat pada diencephalon, atau bagian
otak yang posisinya berada diantara otak
tengah dan otak depan (telecephalon)
8.Hipotalamus adalah bagian dari otak yang
mengeluarkan bahan kimiawi berupa
hormon yang dibutuhkan tubuh untuk
membantu mengendalikan organ dan sel-
sel tubuh.
9.Amigdala adalah seperangkat neuron
berbentuk almond yang terletak jauh di
lobus temporal medial otak.
10.Mikroskopik adalah pernyataan sifat
suatu ukuran yang dapat dilihat dengan
menggunakan mata telanjang atau tanpa
bantuan alat alat pembesar.
11.Sinapsis adalah titik temu antara terminal akson salah
satu neuron dengan neuron lain
12.Sitoplasma adalah bagian sel yang terbungkus membran
plasma
13.Neurotransmitter adalah  senyawa
kimiawi dalam tubuh yang bertugas untuk
menyampaikan pesan antara satu sel saraf
(neuron) ke sel saraf target.
14.Register sensorik
15.Korteks prefrontal adalah daerah otak
yang membentuk sekitar 30%
dari korteks serebral.
16.Lobus frontal adalah bagian otak besar
yang terbesar dan terletak di bagian depan
otak.
17.Serebelum adalah bagian dari sistem
saraf pusat yang terletak di atas batang
otak yang memiliki fungsi utama sebagai
mengontrol gerak dan keseimbangan dan
membantu belajar dan mengingat
kemampuan motorik
18.Intuitif adalah penggunaan intuisi yang
berupa mengetahui apa yang terjadi
selanjutnya yang didapat dari pola pola
yang sering tidak disadari sebelumnya.
19.Akuisisi ialah proses memformulasikan
 koneksi sinaptik baru antar neuron
melalui axon dan dendrit yang terdapat
pada setiap neuron.
20.Elaborasi adalah penggarapan secara
tekun dan cermat
21.Relaksasi adalah  pengenduran,
pemanjangan (tentang otot)

KB 3 : Pembelajaran Digital
1. Optimalisasi ialah pencarian nilai terbaik
dari yang tersedia dari beberapa fungsi
yang diberikan pada suatu konteks.
2. Elaborasi ialah penggarapan secara tekun
dan cermat.
3. Fleksibilitas ialah penyesuaian diri secara
mudah dan cepat; keluwesan;
ketidakcanggungan.
4. Optimal ialah terbaik; tertinggi; paling
menguntungkan.
5. Instruksi ialah perintah atau arahan
(untuk melakukan suatu pekerjaan atau
melaksanakan suatu tugas).
6. Revolusi digital ialah perubahan dari teknologi mekanik
dan elektronik analog ke teknologi digital yang telah
terjadi sejak tahun 1980 dan berlanjut sampai hari ini.
7. Platform ialah rencana kerja ; program.
8. Simulasi ialah suatu proses peniruan dari
sesuatu yang nyata beserta keadaan
sekelilingnya (state of affairs).
9. Virtual ialah segala komunikasi yang
dilakukan secara maya untuk terhubung
dengan lawan bicara.
10. Administrator ialah direktur perusahaan; pengurus;
penata usaha; pengusaha atau pembesar setempat;
orang yang mempunyai kemampuan memerintah yang
sangat baik; Man pemimpin di bidang pelaksanaan
peraturan, prosedur, dan kebijakan.
11.Konsep teoritis ialah identifikasi teori-
teori yang dijadikan sebagai landasan
berpikir untuk melaksanakan suatu
penelitian atau dengan kata lain untuk
mendiskripsikan kerangka referensi atau
teori yang digunakan untuk mengkaji
permasalahan.
12. Ekosistem ialah suatu sistem ekologi yang terbentuk oleh
hubungan timbal balik tak terpisahkan antara makhluk
hidup dengan lingkungannya.
13.Social engagement ialah keterlibatan
sosial.
14.Blended learning ialah metode belajar
dimana proses belajar tatap kelas berpadu
dengan proses e-learning secara harmonis.
15.Alternatif ialah pilihan di antara dua atau
beberapa kemungkinan.
16. Institusi ialah lembaga; pranata: telah disusun -- adat
istiadat, kebiasaan, dan aturan-aturan; sesuatu yang
dilem-bagakan oleh undang-undang, adat atau kebiasaan
(seperti perkumpulan, paguyuban, organisasi sosial, dan
kebiasaan berhalal-bihalal pada hari Lebaran); gedung
tempat diselenggarakannya kegiatan perkumpulan atau
organisasi.
17. Globalisasi ialah proses integrasi internasional yang
terjadi karena pertukaran pandangan dunia, produk,
pemikiran, dan aspek-aspek kebudayaan lainnya.
18.Multidisipliner ialah berkaitan dengan
berbagai ilmu pengetahuan.
19.Mobile Learning ialah pembelajaran
apapun yang terjadi ketika peserta didik
tidak di lokasi yang tetap dan telah
ditentukan, atau belajar yang terjadi
ketika peserta didik mengambil
keuntungan dari kesempatan belajar yang
ditawarkan oleh teknologi mobile.
20. Mobilitas ialah kesiapsiagaan untuk bergerak; gerakan
berpindah-pindah: ahli sosiologi itu sedang meneliti --
penduduk pulau itu; Antr gerak perubahan yang terjadi di
antara warga masyarakat, baik secara fisik maupun
secara sosial.
21.Media sosial adalah sebuah media online
yang para penggunanya berpatisipasi dan
bersosialisasi menggunakan internet.
22. Publikasi ialah sebuah istilah teknis dalam konteks
hukum dan utama dalam hukum hak cipta.

KB 4 : Model Pembelajaran :”Blended

Learning”
1. Literasi teknologi ialah kemampuan
untuk menggunakan, memahami,
mengatur dan menilai suatu inovasi yang
melibatkan proses dan ilmu pengetahuan
untuk memecahkan masalah dan
memperluas kemampuan seseorang.
2. Blended learning ialah sebagai
pembelajaran yang mengkombinasikan
antara pembelajaran online dengan
pembelajaran konvensional (tatap muka).
3. Intervensi ialah campur tangan dalam
perselisihan antara dua pihak (orang,
golongan, negara, dan sebagainya).
4. Kuadran ialah pembagian bola langit untuk memudahkan
navigasi rasi bintang.
5. Akomodasi ialah sesuatu yang disediakan
untuk memenuhi kebutuhan, misalnya
tempat menginap atau tempat tinggal
sementara bagi orang yang bepergian.
6. Miskonsepsi ialah salah pengertian; salah
paham.
7. Fleksibel ialah lentur; mudah
 dibengkokkan; luwes; mudah dan cepat
menyesuaikan diri.

2 Daftar materi yang sulit 1. Model – model pembelajaran blended

dipahami di modul ini learning

3 Daftar materi yang sering 1. ….

mengalami miskonsepsi 2. …