TSM 12-ORTAK Son

Bu kitaba sığmayan
daha neler var!
ÇALGI TOPLULUKLARI Türk Sanat Müziği (ORTAK)

ÇALGI TOPLULUKLARI
g
ni
un ejisi oğru
y t d
Türk Sanat Müziği
e n u strafinee.
na ma de rl
Saçalışç, he n ile (ORTAK)
Karekodu okut, bu kitapla seyolda
ilgili EBA içeriklerine ulaş!
un ını
u yg a m
ne l gr
d efi öze proım.
Hesanalışmaayal
12
çaplanl
nı
l arı rek p.
ım ze a
n latr çö tik y
a a a
nu rul pr
Koe, so
izl
?
la
l a rıy dar r.
n s
e e tığ
v ka ö
ına ne ını g 12
ini emdefinklaş ORTAÖĞRETİM
m
te rl e n
De he ya
Ders Kitabı
r i sis ikleer.
r
l ı
e e d
ön u içni gi
ğ
Güzel Sanatlar Lisesi
ı u ri
l
Aksundsikle
ek
BU DERS KİTABI MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞINCA

ÜCRETSİZ OLARAK VERİLMİŞTİR.
PARA İLE SATILAMAZ.
Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Beşinci Maddesinin

İkinci Fıkrası Çerçevesinde Bandrol Taşıması Zorunlu Değildir.
Mesleki ve Teknik Eğitim
Genel Müdürlüğü
Güzel Sanatlar Lisesi
ÇALGI TOPLULUKLARI
Türk Sanat Müziği
(ORTAK)
12
Ders Kitabı
Yazarlar
Güney KURTULUŞ
Kadir ÖZAL
Ozan Nabi AKIN
DEVLET KITAPLARI
......... , 2021
1. 1
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ...........................................................................: 6526
YARDIMCI VE KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ......................................................................: 878
Her hakkı saklıdır ve Milli Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metni ve şekilleri
kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz

Editör
Prof. Dr. Ahmet ÇAKIR

Dil Uzmanı
Fatih ALPAYDIN
Program Geliştirme Uzmanı
Mustafa ÇALIŞKAN
Ölçme Değerlendirme Uzmanı
Ahmet CANSIZ
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Uzmanı
Murat UZUNOĞLU
Grafik & Görsel Tasarım Uzmanı
Faruk SÖZEN
ISBN 978-975-11-4419-5
Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 21.07.2017 gün ve 11084974 sayılı yazısı
ile eğitim aracı olarak kabul edilmiştir.
1. 2
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastğn yerleri toprak diyerek geçme, tan:
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altndaki binlerce kefensiz yatan.
O benim milletimin yldzdr, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazktr, atan:
O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyalar alsan da bu cennet vatan.
Çatma, kurban olaym, çehreni ey nazl hilâl! Kim bu cennet vatann uğruna olmaz ki feda?
Kahraman rkma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şüheda fşkracak toprağ sksan, şüheda!
Sana olmaz dökülen kanlarmz sonra helâl. Cân, cânân, bütün varm alsn da Huda,
Hakkdr Hakk’a tapan milletimin istiklâl. Etmesin tek vatanmdan beni dünyada cüda.
Ben ezelden beridir hür yaşadm, hür yaşarm. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli:
Hangi çlgn bana zincir vuracakmş? Şaşarm! Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarm. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli-
Yrtarm dağlar, enginlere sğmam, taşarm. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
Garbn âfâkn sarmşsa çelik zrhl duvar, O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşm,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan İlâhî, boşanp kanl yaşm,
Ulusun, korkma! Nasl böyle bir iman boğar, Fşkrr ruh- mücerret gibi yerden na’şm;
Medeniyyet dediğin tek dişi kalmş canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başm.
Arkadaş, yurduma alçaklar uğratma sakn; Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanl hilâl!
Siper et gövdeni, dursun bu hayâszca akn. Olsun artk dökülen kanlarmn hepsi helâl.
Doğacaktr sana va’dettiği günler Hakk’n; Ebediyyen sana yok, rkma yok izmihlâl;
Kim bilir, belki yarn, belki yarndan da yakn Hakkdr hür yaşamş bayrağmn hürriyyet;
Hakkdr Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif Ersoy

GENÇLİĞE HİTABE
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahlarn olacaktr. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atlmak için, içinde bulunacağn
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatann bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün ordular dağtlmş ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâd! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktr. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarndaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
(*)
İSTİKLÂL MARŞI
Söz: Mehmet Âkif ERSOY

Müzik: Osman Zeki ÜNGÖR
* ,
#c
Moderato
& œ œ #œ . œ ˙ . œ œ œ . œ #œ . œ
œ œ
F œ
(1) Kork - ma sön - mez bu şa - fak - lar - da yü - zen al san -
(2) Çat - ma kur - ban o - la - yım çeh - re - ni ey naz - lı hi -
,* ,*
# r œ
œ #œ œ œ œ œ. œ œ.
3
& ˙. œ .. œ œ.
#œ œ . œ œ .
cak Sön - me - den yur - du - mun üs - tün - de tü - ten en son o - cak O
lâl Kah - ra - man ır - kı - ma bir gül Ne bu şid - det bu ce - lâl Sa -
,*
# œ
& œ œ ˙. œ. œ œ œ œ
3
œ #œ œ œ
3
œ #œ œ œ
3
be - nim mil - le - ti - min yıl - dı - zı - dır par - la - ya - cak O be -

na ol - maz dö - kü - len kan - la - rı - mız son - ra he - lâl Hak - kı -
* ,
# œ .. œ œ. œ ..
& œ R œ. œ œ. œ œ ˙.
œ
nim - dir o be - nim mil - le - ti - min - dir an - cak
dır Hak - k'a ta - pan mil - le - ti - min is - tik - lâl
* ,
#c ,
Moderato
œ œ œ . œ #œ .
(*) İstiklâl Marşı’nın birinci sözlerini söylerken virgül ( ) , ikinci sözlerini söylerken ise yıldız ( ) işaretlerinin bu-
& œ œ œ #œ . œ ˙ . œ
F œ
lunduğu yerlerde nefes alınız.
(1) Kork - ma sön - mez bu şa - fak - lar - da yü - zen al s

(2) Çat - ma kur - ban o - la - yım çeh - re - ni ey naz - lı
,* ,*
# r
3
œ 7 œ. œ œ.
3
œ #œ œ œ
3 7
& ˙. œ .. œ œ.
#œ œ . œ œ .
cak Sön - me - den yur - du - mun üs - tün - de tü - ten en son o - cak
lâl Kah - ra - man ır - kı - ma bir gül Ne bu şid - det bu ce - lâl S
İÇİNDEKİLER
KİTABIN TANITIMI 9
1 1. ÇEŞİTLİ MAKAMLARDA ESER İCRALARI 12
ÇEŞİTLİ 1.1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER 12

MAKAMLARDA
ESER
1.2. HİCAZ MAKAMINDA ESERLER 29
İCRALARI
KAVRAMLAR
• Segâh
ÜNİTENİN KONULARI
1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER

1.3. KARCIĞAR MAKAMINDA ESERLER 47
• Hicaz 2. HİCAZ MAKAMINDA ESERLER
• Karcığar 3. KARCIĞAR MAKAMINDA ESERLER
• Saba 4. SABA MAKAMINDA ESERLER
1.4. SABA MAKAMINDA ESERLER 66

• Nihavent 5. NİHAVENT MAKAMINDA ESERLER
• Kürdilihicazkâr 6. KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMINDA ESERLER
• Hüzzam 7. HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER

11
1.5. NİHAVENT MAKAMINDA ESERLER 80
1.6. KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMINDA ESERLER 96
1.7. HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER 124
ÖLÇME DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI 141
SÖZLÜK 145
KİTAPTA YER ALAN ESERLER 147
KAYNAKÇA 149
GÖRSEL KAYNAKÇA 149
ESER KAYNAKÇASI 149
8
KİTABIN TANITIMI
Ünitenin
Ünite ile öğre- adı
nilmesi istenilen ÇEŞİTLİ
kavram ve
terimleri MAKAMLARDA
içeren
bölümdür.
ESER
İCRALARI
Ünitenin Konuları
Ünite konu başlıklarını
içeren bölümdür.
KAVRAMLAR ÜNİTENİN KONULARI
• Segâh 1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER
• Hüzzam GURBET İÇİMDE BİRMAKAMINDA

7. HÜZZAM OK ESERLER
Segâh Şarkı 11
Semai Beste: Teoman Alpay
= 156 Güfte: Türkan Şoray
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . .
2. ESER
10 Eserin
GURBET İÇİMDE BİR OK numarası
. . . . Segâh
. .Şarkı
. . . . . .
17
Eserin adı ve
Gur bet i çim de bir ok her şey ba na ya ban
Ara nağme
Yıl lar yı
. . .
lı gön lüm
.
de
. . . . . . .
bir gün sa
. . .
bah ol ma makamı
23
10
cı Ha yat öy le bir han ki a cı i

. . . . . . . . . . . .
dı Bu ne bit mez çi ley miş ne den hâ
Eserin
bestecisi ve
30
17
çim de han
Gur bet i
cı
çim de bir ok
Sev mek kor ku
her şey ba
lu rü ya
na ya ban güftecisi
lâ dol ma dı
Yıl lar yı lı gön lüm de bir gün sa bah ol ma
37
23
yal
cı nız lık büHayük a
yat öy cıle bir han kiHan gi ka apı yı
cı çali
dı Bu ne bit mez çi ley miş ne den hâ Eserin
30 notaları
çim de han cı 1 Sev mek kor ku lu rü ya
lâ dol ma dı
37
yal nız lık bü yük a cı Han gi ka pı yı çal
43
sam kar şım da bu ruk a cı
1
15
9
43

Ara nağme. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . Ol maz i laç
KİTABIN TANITIMI
Kas te di yor
1. 2.
6
sî ne i sad pâ re me pâ re me
tîr i mü jen câ nı ma câ nı ma
9
1.4. SABA MAKAMINDA ESERLER
Saba makamı dizisi, çargâh perdesindeki zirgüleli hicaz dizisine yerinde saba dörtlüsünün eklen-
mesiyle meydana gelir.
Durağı
Saz .: Dügâh
. . perdesidir.
. . Ça re bu lun maz bi li rim
Seyri : Çıkıcı veya çıkıcı-inicidir.
Göz le ri en son gi re cek
Güçlüsü : Çargâh perdesidir. Saba makamının 3. derecesidir.
Yedeni : Rast perdesidir.
12 TAMBURAMIN İNCE KIVRAK BELİ VAR
Türk aksağı Si için koma bemolü, re için
Donanımı: Karcığar
bakiye Şarkı
bemolü donanıma yazılır. Yapılan gerekli değişik-
likler eser içinde gösterilir.
ya re me Ça re bu lun Beste:maz
Sadettin
bi Kaynak
li rim
= 160 Güfte: Refik Ahmet Sevengil
ka nı ma Göz le ri en son gi re cek
Saba Makamı Dizileri
Konuyla ilgili 15
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . .
etkinlik çalış- ya reÇargâhta
mehicaz beşlisi Gerdaniyede
Saz . hicaz. dörtlüsü
. . . Bak sa ta bî
malarını içeren
4
ka nı ma Şer he de mem
bölümdür. . . . . . . . . . . . .
1
. . . . . . . . . . . .
9 Saba dörtlüsü
. . . . . . . . Tan bu ra mın in ce
ETKİNLİK
13
Saba makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
18
kıv rak be li var Saz . . . . kıv rak be li

ban ı ci han ça ETKİNLİK
re me Bak sa ta bî
16 ha li mi ca na nı ma Şer he de mem
Makamın genel özelliklerine dikkat ederek saba makamında bir seyir yazınız.
21
var Saz . . . . Sır ma sa ça ben zer i pek te li
20 ban ı ci han ça re me Saz . . . . .

ha li mi ca na nı ma
var Saz . . . . i pek te li var Saz . . . .
24
il
23
Ça re bu lun maz bi li rim ya re me

Bül bül gi bi söy ler şa kır di li
2766
Ça re bu lun maz bi li rim ya re me SON
26 Okuma parça-
BESTECİLERİMİZİ TANIYALIM
var Saz . . . . şa kır di li var Saz . . . .
larını içeren
NAYİ OSMAN DEDE (1652 ? – 1730) bölümdür.
İstanbul’un
29 Vefa semtinde doğdu. Küçük yaştan itibaren Arapça, Farsça, musiki, edebiyat ve
tasavvuf dersleri aldı. Hat sanatı ile ilgilendi, sülüs ve nesih yazılarını öğrendi. Galata
Mevlevihâ-nesi Şeyhi Gavsi Dede’ye mürid oldu. Daha sonra da şeyhine damat ve dergâha
neyzenbaşı oldu.
Vur telŞeyhinin
le re ölümü üzerine
ya nık Konya
ya nıkÇelebisi çağ
tarafından
la Galata Mevlevihânesi
sın a
Şeyhliğine getirilerek burada Mesnevi okutmaya başladı. Hattat, şair, bestekâr ve neyzen olan,
zamanında ve hâlen “Kutb-i Nâyî” ünvanıyla anılan Osman Dede’nin en önemli eserlerinden biri
32
segâh makamıyla başlayıp otuz makam geçkisinden sonra Isfahan makamıyla biten
“Mîrâciyye”sidir. Günümüze kırk civarında eseri ulaşmıştır.
www.devletkorosu.com
man Saz . . . . çağ la sın a man Saz . . . .
35
2
Tan bu ram da de li gö nül ağ la sın a man Saz . .
39
ağ la sın a man Saz . . ağ la sın a man
Konuyla ilgili
görseller
2
Görsel 2: Ut ve kanun düeti
57
10
ÇEŞİTLİ
MAKAMLARDA
ESER
İCRALARI
KAVRAMLAR ÜNİTENİN KONULARI
• Segâh 1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER
• Hüzzam 7. HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER

11
1. ÇEŞİTLİ MAKAMLARDA ESER İCRALARI
ARAŞTIRINIZ
• Klasik Türk müziğinde hangi formlar vardır? Araştırarak bu formların genel özellikleri ve türleri
hakkındaki bilgilerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
• Türk müziğinde kullanılan vurmalı çalgıları araştırarak bu çalgıların Türk müziği eserlerini
seslendirmedeki önemini tartışınız.
HAZIRLANINIZ
“Tûtî-i Mucize-i Gûyem” adlı eseri dinleyiniz. Eserin aldığı değiştirici işaretler ve karar sesi
hakkında düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. Eseri dinlediğinizde neler hissediyorsunuz?
Duygularınızı anlatınız.
1.1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER

Segâh makamı dizisi, segâh perdesi üzerindeki segâh beşlisine, hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle
meydana gelir.
Durağı : Segâh perdesidir.

Seyri : Çıkıcıdır.
Güçlüsü : Neva perdesidir.
Yedeni : Kürdi perdesidir.
Donanımı : Si ve mi için koma bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır.
Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir. Segâh makamı güçlüsünün dizinin 3. derecesi olması,
değişik çeşni ve dizilerden meydana gelmiş olması sebebiyle mürekkeb makamdır.
Segâh Makamı Dizisi
Yerinde tam segâh beşlisi Eviçte hicaz dörtlüsü
ETKİNLİK
Segâh makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
12
ETKİNLİK
A) 1 ile 8 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizi sınıfça notalarıyla çalışınız.
B) 1 ile 8 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizin usulünü kalıplara uygun olarak vurunuz.
C) 1 ile 8 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizi toplu çalma kurallarına uyarak ve grubun
bir üyesi olarak çalınız.
1. ESER
KAPAT GÖZLERİNİ KİMSE GÖRMESİN

Segâh Şarkı
Yürük semai Beste: Mustafa Seyran
Güfte: Mehmet Erbulan
= 204
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . Ka pat göz le
10
ri ni kim se gör me sin (Saz . . . . . .)
15
Yal nız be nim i çin bak ye şil ye şil (Saz . . . . .
20
. .) Göz le rin kim se ye ü mit ver me sin
25
13
(Saz . . . . . . .) Yal nız be nim i çin bak ye şil ye
20
. .) Göz le rin kim se ye ü mit ver me sin

1
25
(Saz . . . . . . .) Yal nız be nim i çin bak ye şil ye
30
şil (Saz . . . . . .) 1 Ara nağme . . . . . . . .
35
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30
40
şil Saz . . . . . . Ara nağme . . . . . . . .
. . . Se ni öy le sev dim ö lür ce si ne
35
45
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(Saz . . . . .) Tan rı nın yaz dı ğı şi ir ce si

40
50
. . . Se ni öy le sev dim ö lür ce si ne
ne (Saz . . . . . . .) İ çim den ge çe ni
45
55
Saz . . . . . Tan rı nın yaz dı ğı şi ir ce si
bi lir ce si ne (Saz . . . . . . .) Yal nız be nim

50
60
ne Saz . . . . . . . İ çim den ge çe ni
i çin bak ye şil ye şil (Saz . . . . . . .)

55
14 2
bi lir ce si ne Saz . . . . . . . Yal nız be nim
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . .
2. ESER
10
GURBET İÇİMDE BİR OK

. . . . . .Şarkı
Segâh . . . . . .
17
Gur bet i çim de bir ok her şey ba na ya ban

Ara
Yıl nağme
lar yı .lı . gön .lüm .de . . . .bir. gün
. .
sa . ol ma
bah . .
23
10

dı. . . Bu ne. bit mez
. . çi . ley . miş
. . . ne den
. hâ
30
17
çim de han cı Sev mek kor ku lu rü ya

lâGurdolbetmai çim
dı de bir ok her şey ba na ya ban
Yıl lar yı lı gön lüm de bir gün sa bah ol ma
37
23

dı Bu ne bit mez çi ley miş ne den hâ
30
çim de han cı 1 Sev mek kor ku lu rü ya

lâ dol ma dı
37

43
1 15
3. ESER
DÖNÜLMEZ AKŞAMIN UFKUNDAYIZ

Segâh Şarkı
Düyek Beste: Münir Nurettin Selçuk
= 138 Güfte: Yahya Kemal Beyatlı
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
Ah dö nül mez ak şa mın uf kun da yız (Saz. .)
10
va kit çok geç (Saz . . . .) Bu son fa sıl dır
13
ey öm rüm na sıl ge çer sen geç (Saz . .)
16
Bu son fa sıl dır ey öm rüm na sıl ge çer sen
19
geç (Saz . . . . . . . . . . . . . . . .)
16
1
22
. . . . . . . . . . . . . . .
24
Ci ha na bir da ha gel mek ha yal e dil se bi
27
le (Saz . . . .. . .) A vun mak is te me yiz (Saz . . . . . .)
30
böy le bir te sel liy le (Saz . . . .
33
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
36
. . . . . . . .) Ah ge niş ka nat la rı boş luk
39
ta sim si yah a çı lan Ve ar ka sın da gü
42
neş doğ ma yan bü yük ka pı
17
44
dan (Saz . . .. . . .) Ge çin ce baş la ya cak (Saz . . .)
47
3
bit me yen sü kun lu ge ce (Saz . . . . .)
50
Gu ru ba kar şı bu son bah çe ler de key fin ce ah
53
Ya şevk i çin de ha rab ol ya aşk i çin de gö
56
nül (Saz . . . .) Ya la le aç ma lı dır göğ sü müz de
59
ya hut gül (Saz . .) Ya la le aç ma lı
62
dır göğ sü müz de ya hut gül
ETKİNLİK
Sayfa 19’daki “Segâh Saz Semaisi” adlı eserin 1. hanesini yaylı çalgılarla, 2. hanesini mızraplı
3
çalgılarla, 3. hanesini üflemeli çalgılarla, 4. hanesini ve teslim bölümlerini ise topluca çalınız.
18
1. 2.
3
4. ESER
2. HANE ve TESLİM
6 SEGÂH SAZ SEMAİSİ
Aksak semai Beste: Nayi Osman Dede

= 162 1. HANE
1. 2. 3. HANE
9
1. SON 2.
3
12
2. HANE ve TESLİM
6 Sengin semai
= 180 4. HANE
15
1. 2. 3. HANE
9
17 SON
12
Sengin semai
= 180 4. HANE
15
1
17
19
21
19
5. ESER
SUY-İ KAĞITHANEDE MECNUN MİSAL

Segâh Şarkı
Aksak Beste: Lavtacı Hristo
= 120 Güfte: Bilinmiyor
. Suy i Ka ğıt ha ne de
1.
3
Mec nun mi sal (Saz . . . . .)

2.
5
nun mi sal (Saz . . . . . .) Bek le dim ra
hın e fen dim bi me

1. 2.
9
cal (Saz . . . . . . . . .) cal (Saz . . . . . . . .)
11
. An la dım teş ri fi ne yok
13
ih ti mal (Saz . . . . . . . . . . . . . . . .)
20
15
. An la dım teş ri fi ne yok
17
ih ti mal (Saz . . . . . . . . . . . .
19
.) Çağ la yan lar la be ra ber
21
çağ la dım (Saz . . . . . .)
23
Ta li i na sa ze küs tüm
25
ağ la dım (Saz . . . . . .)
27
Ara nağme
29
21
6. ESER
OLMAZ İLAÇ SİNE-İ SAD PAREME

Segâh Şarkı
Curcuna Beste: Hacı Arif Bey
Güfte: Namık Kemal
= 204
Ara nağme. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . Ol maz i laç
Kas te di yor
1. 2.
6
si ne i sad pa re me pa re me
tir i mü jen ca nı ma ca nı ma
(Saz . . . . .) Ça re bu lun maz bi li rim

Göz le ri en son gi re cek
12
ya re me Ça re bu lun maz bi li rim

ka nı ma Göz le ri en son gi re cek
15
ya re me (Saz . . . . .) Bak sa ta bi
ka nı ma Şer he de mem
22
18
ban ı ci han ça re me Bak sa ta bi

ha li mi ca na nı ma Şer he de mem
21
ban ı ci han ça re me (Saz . . . . .)

ha li mi ca na nı ma
24
27

SON
NAYİ OSMAN DEDE (1652 – 1730)
İstanbul’un Vefa semtinde doğdu. Küçük yaştan itibaren Arapça, Farsça, musiki, edebiyat ve ta-
savvuf dersleri aldı. Hat sanatı ile ilgilendi, sülüs ve nesih yazılarını öğrendi. Galata Mevlevihânesi
Şeyhi Gavsi Dede’ye mürid oldu. Daha sonra da şeyhine damat ve dergâha neyzenbaşı oldu.
Şeyhinin ölümü üzerine Konya Çelebisi tarafından Galata Mevlevihânesi Şeyhliğine getirilerek
burada Mesnevi okutmaya başladı. Hattat, şair, bestekâr ve neyzen olan, zamanında ve hâlen
“Kutb-i Nâyî” ünvanıyla anılan Osman Dede’nin en önemli eserlerinden biri segâh makamıyla
başlayıp otuz makam geçkisinden sonra Isfahan makamıyla biten “Mîrâciyye”sidir. Günümüze
kırk civarında eseri ulaşmıştır.
23
ETKİNLİK
A) Aşağıda verilen eserin ara nağmesini tezeneli çalgılarla çalınız.
B) Söz bölümünü eserdeki bağlara dikkat ederek yaylı ve üflemeli çalgılarla çalınız.
C) Eserin ikinci sözlerini tüm çalgılarla birlikte çalınız.
7. ESER
AYRILIK YAMAN KELİME

Segâh Şarkı
Düyek Beste: Sadettin Kaynak
Güfte: Vecdi Bingöl
= 132
Ara nağme. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ay rı lık ya man ke li me (Saz . . .) Ben zet mek az

Tat ma dan aş kın ta dı nı Duy dum a cı
13
dır ö lü me (Saz . . .) Kim uğ rar sa bu zu lü me

fer ya dı nı Di li min zev ki a dı nı
17
A man (Saz . . . .) a man (Saz . . . .) a man
24 1
Gün dü zü o lur muş ge ce
Sa yık la rım he ce he ce
23
20
Ara nağme. . . . . . . . . . . . . . . . .
Gün dü zü o lur muş ge ce

26 Sa yık la rım he ce he ce
23
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ara nağme. . . . . . . . . . . . . . . . .
28
26
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
28
Sol du mu neş en he ve sin Saz . . . Ses le ni rim
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
34
31
gel mez se sin Saz . . . Du dak la rım da ne fe sin
Sol du mu neş en he ve sin (Saz . . .) Ses le ni rim

37
34
A man a man
gel mez se sin (Saz . . .) Du dak la rım da ne fe sin
37
A man a man
39
2
a man Öz le rim se ni de li ce
SON
25
39
ETKİNLİK
Aşağıdaki çok sesli olarak verilen eserin 1. sesini üflemeli çalgılarla 2. sesini mızraplı çalgılarla ve
diğer seslerini ise yaylı çalgılarla çalınız. Okulunuzda bulunan çalgıları göz önünde bulundurarak
farklı çalgılar kullanabilirsiniz.
8. ESER
SORDUM SARI ÇİÇEĞE

Segâh İlahi
Sofyan SORDUM SARI ÇİÇEĞE
Beste: Tahir Karagöz
Segâh İlahi Güfte: Yunus Emre
Çok Sesli
Beste: Düzenleme:
Tahir Karagöz Kadir Özal
Sofyan
Güfte: Yunus Emre
#
& 44 ∑ ∑ ∑ ∑
Çok Sesli Düzenleme: Kadir Özal
#
& # 44 ∑ ∑ ∑ ∑
& 44 ” Œ
œ.œ. ˙
Œ œ. œ. ˙
”
# ˙ ˙
& 44 ” Œ p
œœ..
œœ.. ˙
Œ œ. œ. ˙
”
B # 44 ” Œ Œ ˙ ˙
p ˙ œ. œ. œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ ˙
B # 44 ” Œ pœ. .œ
Œ œ. œ. f
œ. #œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ ˙ œ œœ
? # 44 pœ œ. œ #œ œ ˙ fw ˙ œ
? # 44 œ . # œ œ œ œ œ. œ #œ œ ˙ ˙ œ œ œœ
œ w
5
# ∑ ” œ. #œ œ œ w ..
& œ œ œœœœœ œ œ œ œ œ œœ œ œ
# œœœ œ #œ
5
&# ∑ ” œ. #œ œ œ w .. œ œ œ œ œ œœ œ œ
œ œ œœœœœ 3
& ∑ ” .. œŒ œ œ ≈ j ≈ œj. ≈ j œ #œ
# œ. #œ œ œ w œ œ œ œ3 œ œ. œ
& ∑ ” .. Œ ≈ j ≈ œj. ≈ œj.
œ œ œœœ œ.
B# ˙ ˙ ˙
œ˙ . # œ œ œ ww .. Œ œ œ œ ≈ œ . ≈ œj. ≈ œ . . œ
J J œ
#
B ˙ p ˙ ˙ ˙ w .. Œ œ œ œ ≈ œ . ≈ œj. ≈ œ .
? # pœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ . .. J œ J œ œ
œ #œ œ œ w Œ œ
œ œ œ œ œ œ œ
? # œ œ œœœ œ œœ œ œ œ . .. Œ œ œ œ
œ #œ œ œ w œ œ œ œ œ œ œ
26
10
# Œ pizz.
≈ j ≈ j ≈ j œ
arco
10& œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙
# Œ œ. œ. œ. p ˙
f ≈ j ≈ j ≈ j œ
pizz. arco
&# œpizz.œ œ œ œ ˙ ˙
Œ ≈ j. ≈ œœj.. ≈ œj.
œ parco
arco ˙ ˙
10&
## fŒ œpizz. œ œ œ œ ≈œ .≈ ≈œ . œ ˙ ˙ ˙
˙
pizz.
&
& fŒ œpizz.œ œ œ œ ≈ œœjj. ≈ œj. ≈ œjj. œ ˙p
arco
˙
. œ œœ œ œ p˙ œ œ œ ˙ ˙
B # ffŒ œœpizz.œœ œ œ œ œœ œ
œ œ j œ . œ p‰ œœ ˙œ œ œ œ œ œ ˙œ œ œ œ œ # œ ˙œ œ œ
arco
# pizz. œ œ
B # fŒŒarco œ œ œ œ ≈ j ≈ œ ≈ j œ
arco
&
œ œ œœ œ œ . œ œ . œ œ œ. œœ ‰˙ œ œ œ œ œ œ œœœœœ œ œ œ œ œ # œ œ˙ œ œ
arco
? # ff œ œpizz.œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ œ p‰ œ œ œ œ œ ˙ ˙
œ œœ œ œœœœœ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ
B # Œ œ œ œ œ œ œ œ ‰‰ œœ œœ œœ œœ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ œœ œ œ # œ œ œ œ
œ œ œœ œ
arco
?# œ œ
arco
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ œ #œ œ œ œ
fœ œœ œ
? ## ‰ œœ œœ œœ œœœ œœœ œ œ œ œœ œ œ œ œ œœ œ œ œœ œ ‰ œœ œ œ œ#œ œ œœœ œ œ œ œ œ œ œœœœ
14 arco
œ
œ œ œ œ œ # œ œ œ œœ
14& œ œ œ
# Fœ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œœœœ
œœœ
&#
14& F ‰ œ
## ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œœœœ
& œ œ œ
& F‰ œ œr œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœœ
B #F F‰ ≈ œ œ œœ œ . œ œ œ œ œœ œ œœ œ # œ œ œ œ œ
# r ˙
B # ‰‰ œ≈ œ œ œ œ œœ . œ œ œœ œ œœ œœ œ
& œ œœ œ # œ œ˙ œ œœœœ
œœœœ
? # F. œ œ œ
œ r œ. œ œ œ #œ ˙
B #
? # ‰ . ≈ œœ œ œœ œ œ œ œ œœ
œ œ œ œ œ #œ ˙˙
œ œ #œ œ œ œ œ ˘œ ˘œ
#
?# . œ œ œ
16
œ œ œ œ œ œ
16& œ œ #œ œ œ œ œœ œœ œ œ #œ ˙ ˘œœ ˘œœ
# œ œ œ œ œ œ
&# œ œ œ
16& œ œ #œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ ˘œ ˘œ
## œ 3œ œ œ œ œ œ œ œ œ
3œ œ
&
& œ œ # œ œ œ œ œœ œœ
œ œ œ œ œ œ œ œ
B# œœ œ œ œœ œœ œœ œœ
# œ œ œ œ œ œ œ
3 3
& # œ œ # œ œ œ œœ œ œ
B œ œ 3 œ œ œ œ œœœ œ œ
?# œ œ
œ œœ
œ œœ œœ
œ œ œ
3
B
?# œ
# œ œœ œœ œœœ œœ
œ
œœ
œ
œ œ œ œ
œ œ œ œ œ
 
?# œ œ œœ œ œœ œœ
œ œ
œ  
27
18
# œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ ˙
& ‰
#
& ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ ˙
B# œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ œ
3 3
?#
œ œ œ œ œ œ œ ˙
20
# œ œ œ œ œ œ
œ
& œ œ #œ œ
œ œœ œ œ œ
œ. œ. œ. . œ. œœ. œ. œ.
#
3
& œ œ #œ œ œ œœ œœ œœ œ œ œ œ œ œ œ. œ.
. .
B# œ œ œ œœ œœ œ œ œ œ œ œ œ. œ.
œ #œ œ
. .
?# Œ œ œœ œœ œœ œœ œ. œ. œœ œœ œœ œœ
œ . . . . . . . .
# œœœ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ U̇
.. œ .
22
& ‰
1. 2.
rit.
# œ. œ œ œ œ œ ˙ .. œ . œ œ œ œ œ U̇
& ‰ œœœ œ œ œ œ
œ
rit.
U
B# œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ ˙ .. œ . œ œ œ œ œ ˙
rit.
U
?# œ. œ œ œ œ œ ˙ .. œ . œ œ œ œ œ ˙
œ œ œ œ œ œ œ
rit.
28
1.2. HİCAZ MAKAMINDA ESERLER
Hicaz makamı dizisi, yerinde hicaz dörtlüsüne nevada rast beşlisinin eklenmesiyle meydana gelir.
Hicaz, hem bir makam adı hem de buna bağlı dört makamlık bir aileye verilen addır.
Bunlar: Hicaz, hümayun, uzzal ve zirgüleli hicaz makamıdır. Aynı aileden olan makamların ortak
özelliği dizilerinde çok büyük benzerlikler taşımasıdır.
Durağı : Dügâh perdesidir.

Seyri : İnici-çıkıcıdır.
Donanımı : Si için bakiye bemolü, fa ve do için bakiye diyezi donanıma yazılır.
Hicaz Makamı Dizisi
Yerinde hicaz dörtlüsü Nevada rast beşlisi
ETKİNLİK
Hicaz makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
ETKİNLİK
Makamın genel özelliklerine dikkat ederek hicaz makamında bir seyir yazınız.
il
29
ETKİNLİK
B) 9 ile 16 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizin usulünü vurunuz.
C) 9 ile 16 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizi toplu çalma kurallarına uyarak ve grubun
bir üyesi olarak çalınız.
9. ESER
HİCAZ PEŞREVİ
Hafif Beste: Refik Fersan
= 64
10
3 3
13
15
TESLİM
17
20
30
TESLİM
17
20
2. HANE
23
1
SON
26
2. HANE
23
29
SON
26
32
29
35
32
3 3 3
38
3. HANE
35
3 3 3
42 3 3 3
38
3. HANE
45 3 3 3
42
3 3 3
48
45
3 3
3 31
2 3 3
48
48
45
3 3
3 3 3
2
48
3 3
2
51
3
51
54
3
3
54 4. HANE
57
4. HANE
57
60
60
63
63
65
65
68 3
68 3
71
3
3
71
3
32
3
ETKİNLİK
Aşağıdaki eseri beş ses transpoze ederek (göçürerek) yegâh perdesinde icra ediniz.
10. ESER
İZMİR
Hicaz Zeybek
Aksak Beste: Bilinmiyor
= 108
SON
D.C
11
B.D.
33
11. ESER
HİCAZ MANDIRA
Devrituran Beste: Lavtacı Andon

= 335
1. 2.
9
14
18
23
1. 2.
27
34
1.
31
2.
35
40
SON
ETKİNLİK
“Sabır boyun eğmek değil, mücadele etmektir.” sözünü açıklayınız. Aşağıdaki metnin ana fikrini
bulunuz.
OKUMA PARÇASI
BAMBU AĞACININ HİKÂYESİ
Çinliler bambu ağacını şöyle yetiştirir:

Önce ağacın tohumu ekilir, sulanır, gübrelenir. Birinci yıl tohumda herhangi bir değişiklik olmaz.
Tohum yeniden sulanıp gübrelenir. Bambu ağacı ikinci yıl da toprağın dışına filiz vermez. Üçüncü
ve dördüncü yıllarda her yıl yapılan işlem tekrar edilerek bambu tohumu sulanır ve gübrelenir.
Fakat inatçı tohum bu yıl da filiz vermez. Çinliler büyük bir sabırla beşinci yıl da bambuya su ve
gübre vermeye devam ederler. Nihayet beşinci yılın sonlarına doğru bambu yeşermeye başlar.
Altı hafta gibi kısa bir sürede de yaklaşık 27 metre boyuna ulaşır.
Akla gelen ilk soru şudur:

Bambu ağacı 27 metre boyuna altı haftada mı yoksa beş yılda mı ulaşmıştır?
Bu sorunun cevabı tabiki beş yıldır. Büyük bir sabırla ve ısrarla tohum beş yıl süresince sulanıp
gübrelenmeseydi ağacın büyümesinden hatta var olmasından söz eder miydik? Bir başarının
şartları her zaman çok basittir.
“Bir süre için çalışın, bir süre için tahammül edin, her zaman inanın ve hiçbir zaman geri dönme-
yin.”
www.izmirkoleji.k12.tr
35
12. ESER
GÖNÜL PENCERESİNDEN ANSIZIN ÇEKİP GEÇTİN

Hicaz Şarkı
Nim sofyan Beste: Muzaffer İlkar
= 72 Güfte: Şemsi Belli
Ara nağme . . . . . . . . . . .
1. 2.
4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. 2.
13
. . . . . . . . . Gö nül pen ce re sin den
17
an sı zın ba kıp geç tin Bir yan gı nın kü lü nü
21
ye ni den ya kıp geç tin Bir yan gı nın kü lü nü ye ni den ya
36
1
26
kıp geç tin Ma dem ki son şar kı nın
29
kı rık bir güf te siy dim Ni çin ya rım bı rak tın
33
ne den bı ra kıp git tin Bir yan gı nın kü lü nü
37
ye ni den ya kıp geç tin Bir yan gı nın kü lü nü ye ni den ya
42
kıp geç tin Ara nağme . . . .
1. 2.
45
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
50
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
37
2
1. 2.
54
. . . . . . . . . . . . . . . . Ne çok sev miş
58
tim se ni Ne çok ha tır lar mı sın A şi yan yol la rın da
63
ses ver sem du yar mı sın A şi yan yol la rın da
67
ses ver sem du yar mı sın Ha la be ni dü şü nür ve ha la ağ
72
lar mı sın Bir ba har se li gi bi yo lum dan a kıp geç tin
77
Bir yan gı nın kü lü nü ye ni den ya kıp geç tin
81
Bir yan gı nın kü lü nü ye ni den ya kıp geç tin
38
13. ESER
PENCEREDEN
PENCEREDEN KUŞ UÇTU
KUŞ UÇTU
Hicaz
Hicaz Türkü
Türkü
Nimsofyan
Nim sofyan Beste:
Beste: Bilinmiyor
Bilinmiyor
= 6464 Güfte:
Güfte: Bilinmiyor
Bilinmiyor
=
33 33
Ara nağme. .
Ara nağme .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
1. 2.
4 1. 2.
4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pen ce re den
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pen ce bu
Gi din re den
lut
1.
Gi din bu lut
7
1.
7
kuş uç tu Yan dı yü rek tu tuş tu Saz . . .

lar
kuş gi
uç din
tu Ya
Yan ri
dı me
yü se
rek lam e
tu tuş din
tu (Saz . . .)
2. lar gi din Ya ri me se lam e din
10
2.
10
3
tu tuş tu Saz Bi zimde böy le ol ma mı za
lâm e din Ya rim uy ku da i se 3
tu tuş tu (Saz . .) Bi zimde
1. böy le 2.ol ma mı za
13 lâm e din Ya rim uy ku da i se
1. 2.
13 Kom şu lar se bep ol du bep ol du
Uy ku sun ha ram e din ram e din
Kom şu lar se bep ol du bep ol du

Uy ku sun ha ram e din ram e din
39
ETKİNLİK
A) Notalarıyla okuduğunuz ve usulünü vurduğunuz eseri çalgınızla seslendirmek için oturma

düzeni oluşturunuz.
B) Çalgınızın akordunu yapınız.
C) Arkadaşlarınızdan birini ritmi belirtmesi ve sizi yönetmesi için şef olarak seçiniz.
D) Eseri çalarken sağınızdakileri, solunuzdakileri ve tüm çalgı topluluğunu dinleyerek uyum için-
de çalınız.
E) Şef ile göz teması kurunuz.
F) Eseri çalgınızla topluluk hâlinde çalınız.
14. ESER
NASIL GEÇTİ HABERSİZ O GÜZELİM YILLARIM

Hicaz Şarkı
Güfte: Nihat Aşar
= 150
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
17
Na sıl geç ti ha ber siz O gü ze lim yıl la rım

Ben ha la o gün le ri A nar sam ya şı yo rum
25
Ba zen göz ya şı ol du Ba zen iç

San ki mut lu lu ğu muz Ge ri ge
30
40 li bir şar kı Her a nı nı ek sik siz

le cek gi bi Hâ la gü zel li ği ni
37
30 Ben ha la o gün le ri A narsam ya şı yo rum
25 li bir şar kı Her a nı nı ek sik siz

Ba zen göz ya şı ol du Ba zen iç
37 San ki mut lu lu ğu muz Ge ri ge
30
Gün gi bi ha tır la rım Du dak la rım da tu zu
Kal bim de ta şı yo rum Da lın dan ko pa rıl mış
li bir şar kı Her a nı nı ek sik siz
1
37
Gün gi bi ha tır la rım Du dak la rım da tu zu

Kal bim de ta şı yo rum Da lın dan ko pa rıl mış
1. 2.
45
1
İ çim de du rur aş kın (Saz . . . .) (Saz)

Be yaz bir çi çek gi bi
50
1. 2.
45
Ha ni o saç la rı na Taç yap tı ğım çi çek ler
İ çim de du rur aş kın Saz . . . . Saz

58 Be yaz bir çi çek gi bi
50
Ha ni o gü zel göz lü Cey lan la rın pı na rı
Ha ni o saç la rı na Taç yap tı ğım çi çek ler

66
58
Ha ni kuş lar a ğaç lar Bin bir renk li çi çek ler
Ha ni o gü zel göz lü Cey lan la rın pı na rı

74
66
Na sıl ya ka la mış tık Saç la rın dan ba ha rı
Ha ni kuş lar a ğaç lar Bin bir renk li çi çek ler
74 41
Na sıl ya ka la mış tık Saç la rın dan ba ha rı

15. ESER
YÜZÜME BAKIPTA VEDA EDERKEN

Hicaz Şarkı
Sofyan Beste: Cavit Ersoy
Güfte: Ömer Umutlu
= 96
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . .
1. 2.
4
. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . ... . . . . ... . . . . . . .
1. 2.
12
. . . . . . . . . . . . . . . Yü zü me
16
ba kıp ta ve da e der ken (Saz . . . .) Bir kaç gün de
1. 2.
20
miş tin se ne ler ol du (Saz . .) du (Saz . .)
24
Hic ran la kal bi mi ya kıp gi der
42
1
27
ken (Saz . . . . . . .) bir kaç gün de miş tin

1. 2.
30
se ne ler ol du (Saz . .) du (Saz . .) Mut lu gün le
34
ri mi (Saz . .) a lıp ta git tin (Saz . .) Bu sen le sev
1. 2.
38
gi mi (Saz . .) ça lıp ta git tin (Saz . .) tin (Saz . .)
42
Gön lü mü ba şı boş sa lıp ta git
45
tin (Saz . . . . . . .) Bir kaç gün de miş tin

1. 2.
48
se ne ler ol du (Saz . .) du (Saz.) Gö züm den

SON B.D.
52
dö kü len yaş lar din mez mi (Saz . . . .)
43
2
1.
55
Gön lüm de ki hu zur ge ri dön mez mi (Saz . .)
2.
59
mi (Saz . .) Gel gü lüm bu öz lem ar tık yet mez
63
mi (Saz . . . . . . .) Bir kaç gün de miş tin

1. 2.
66
se ne ler ol du (Saz . .) du (Saz . .)
Görsel 1:
3 Keman
44
ETKİNLİK
Aşağıdaki eserin 1. hanesini yaylı çalgılarla, 2. hanesini mızraplı çalgılarla, 3. hanesini üflemeli
çalgılarla, 4. hanesini ve teslim bölümlerini ise topluca çalınız.
16. ESER
HİCAZ SAZ SEMAİSİ
Aksak semai Beste: III. Selim

= 120 1.HANE
5
TESLİM
SON
2. HANE
11
13
3. HANE
45
15
13
3. HANE
15
17
1
19
17 Yürük semai
21
= 120 4.HANE
19
24
Yürük semai
21
= 120 4.HANE
27
24
27
REFİK FERSAN (1893 – 1965)
İstanbul’da doğdu. On iki yaşında Tamburî Cemil Bey’den tambur öğrenmeye başladı. Leon
Hancıyan’dan meşk etti. O devirlerde adı Galatasaray Sultânîsi olan Galatasaray Lisesinden me-
zun oldu. Sonraki yılarda adı İstanbul Belediye Konservatuvarı olan Dârülelhâna tambur hocası
olarak atandı. 1923’te Cumhuriyet ilan edilince, Atatürk’ün isteğiyle ve yüzbaşı rütbesiyle Riyâ-
set-i Cumhur İncesaz Heyetine, yani Cumhurbaşkanlığı Türk Musikisi Topluluğuna şef oldu. Şam
Konservatuvarında Türk musikisi öğretti. Ankara Radyosunda, İstanbul Radyosunda ve İstanbul
Konservatuvarı İcra Heyetinde çalıştı. 1950’den itibaren Konservatuvar Tasnif ve Tedkik Heye-
tinde üyelik ve başkanlık yaptı. Birçok formda bestelediği 400’den fazla eseri elimizde bulunan
Fersan, hem saz eserleriyle hem de sözlü eserleriyle musikimizde son dönemin en önde gelen
bestekârlarındandır.
46
2
1.3. KARCIĞAR MAKAMINDA ESERLER
Karcığar makamı dizisi, yerinde uşşak dörtlüsüne nevada hicaz beşlisinin eklenmesiyle meydana
gelir.

Donanımı : Si için koma bemolü, mi için bakiye bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır.
Karcığar Makamı Dizisi
Yerinde uşşak dörtlüsü Nevada hicaz beşlisi
ETKİNLİK
Karcığar makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
ETKİNLİK
Makamın genel özelliklerine dikkat ederek karcığar makamında bir seyir yazınız.
il
47
ETKİNLİK
C) 17 ile 24 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizi toplu çalma kurallarına uyarak ve gru-
bun bir üyesi olarak çalınız.
17. ESER
KARCIĞAR PEŞREVİ
Çifte düyek Beste: Tatyos Efendi
1. HANE
12
14
TESLİM
16
48
14
TESLİM
16
18
20
18
22
KARAR VE 2. HANEYE 3. HANEYE 4. HANEYE 2. HANE

20
24
28
22 3
KARAR VE 2. HANEYE 3. HANEYE 4. HANEYE 2. HANE

31
24
34
28 3
36
31
49
34
2
34
36
38
2
40
38
3. HANE
42
40
45
3. HANE
42
47
45
49
47
51
49
53
51
50 3
53
57
55
55
4. HANE
59
57
57
62
4. HANE
59 4. HANE
59
65
62
62
68
65
65
70
68
68
72
70
70
72
72
74 4
4
51
74
74
18. ESER
BÜLBÜL OLSAM KONADA BİLSEM DALLERE

Karcığar Köçekçe
Oynak Beste ve Güfte: Bilinmiyor
= 168 Ağırlama
.. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .
3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
. . . . . Bül bül ol sam ko na da
13
bil sem dal le re Bül bül
52
1
15
ol sam ko na da bil sem dal le
17
re A kan da çeş mim ya şı da
19
dön dü sel le re A kan
21
çeş mim ya şı da dön dü sel le re A lam da
24
se ni ka çam da gur bet el le
26
re A lam da se ni ka çam da gur bet el le
29
re İn sa fa gel be hey
31
za lim in sa fa Müp te la yım o kaş
53
2
34
la rı ke ma na Saz . . . . . . . .
36
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
3
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
39
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . İ ki
41
mi zi bir o da ya koy sa lar İ ki
44
mi zi bir o da ya koy sa lar Üs tü
47
mü ze al tın ki lit vur sa lar Üs tü
50
mü ze al tın ki lit vur sa
54
3
52
lar Se ni de ba na be ni de sa na ver se
55
ler Se ni de ba na be ni de
57
sa na ver se ler İn sa
59
fa gel be hey de za lim in sa fa Müp te
62
la yım o kaş la rı ke ma na
ETKİNLİK
EBA’dan “Sorumluluk” adlı videoyu izleyiniz ve bu videoyla ilgili düşüncelerinizi sınıfta arkadaş-
larınızla paylaşınız.
EBA karekod bağlantısı
55
19. ESER
TAMBURAMIN İNCE KIVRAK BELİ VAR

Karcığar Şarkı
Türk aksağı Beste: Sadettin Kaynak
= 160 Güfte: Refik Ahmet Sevengil
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . Tan bu ra mın in ce
13
kıv rak be li var (Saz . . . .) kıv rak be li
16
var (Saz . . . .) Sır ma sa ça ben zer i pek te li
20
var (Saz . . . .) i pek te li var (Saz . . . .)
23
Bül bül gi bi söy ler şa kır di li
56
26
var (Saz . . . .) şa kır di li var (Saz . . . .)
29
Vur tel le re ya nık ya nık çağ la sın a
32
man (Saz . . . .) çağ la sın a man (Saz . . . .)
35
Tan bu ram da de li gö nül ağ la sın a man (Saz . .)
39
ağ la sın a man (Saz . .) ağ la sın a man
2
Görsel 2: Ut ve kanun düeti
57
3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20. ESER
6
GÜL
GÜLAÇAR
AÇARBÜLBÜL
BÜLBÜL ÖTER
ÖTER YAZ
YAZ GEÇER
. . . . . . . . . .Karcığar
. . . Şarkı
Karcığar Şarkı
. . . . . . . . . . . .
Curcuna Cevdet Çağla
Beste: Cevdet Çağla
Curcuna Niyazi Güler
Güfte: Niyazi Güler
9 == 192
192 B. Kemal
B. KemalÇağlar
Çağlar
Gül a çar bül bül ö ter yaz ge çer

Ara
Aranağme . .
nağme .. . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. . . . .
3
12
3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
9
Saz . . . . . . . . . . . . . . . . . Yar gü ler
. . . . . . . . . . . . . . . . . . Mey
. . a. . . kar
. .
129
Gül a çar bül bül1 ö ter yaz ge çer

15
12
(Saz . . . . . . . . . . . . . . . . .) Yar gü ler

Gül a çar bül bül ö ter yaz a ge
Mey çer
kar
18
15
gö nül ah tan vaz ge çer Yar gü ler
meh. veş
Saz . . . . te . ki
. . . . naz
. . ge. . çer
. . . Mey
Yar agü kar ler
21 Mey a kar
gö nül ah tan vaz ge çer (Saz . . . . . . .

meh veş te ki naz ge çer
SON
24 11
58
. . . . . . .) Dil su sar fas lı aş kı
27
21
gö nül ah tan vaz ge çer (Saz . . . . . . .

meh veş te ki naz ge çer
SON
24
. . . . . . .) Dil su sar fas lı aş kı
27
saz ge çer Dil su sar fas lı aş kı
30
saz ge çer (Saz . . . . . . . . . . . . . . . . .)
21. ESER
KOYUNDERE ZEYBEĞİ
Karcığar Zeybek
Oynak Beste: Bilinmiyor
= 90
2
3
59
22. ESER
KARA BULUTLARI KALDIR ARADAN

Karcığar Şarkı
Aksak Beste: Sadettin Kaynak
= 216 Güfte: R. Gökalp Arkın
Ara nağme
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
. Ka ra bu lut la rı kal dır a ra dan

Di lin den an la yan bül bül az o lur
16
vay a man vay a man vay a man
1
60
19
vay Be ri gel gön lü me

Gö nül den çağ la yan
22
3 3 3
çağ la ya nım gel (Saz . . . . .)
aş kın saz o lur
24
Ne ka dar ö zen miş se ni ya ra dan

Sen gel mez sen ba har ge çer yaz o lur
27
vay a man vay a man vay a man
30
vay Be ri gel gön lü me
33
çağ la ya nım gel çağ la ya nım gel
ETKİNLİK
Sınıf arkadaşlarınızla iki grup oluşturarak “adalet ve dürüstlük” konulu birer sunu hazırlayınız.
Hazırladığınız sunuları sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.
61
23. ESER
MEST OLDU GÖNÜL

Karcığar Şarkı
Curcuna Beste: Şerif İçli
= 165 Güfte: Rahmi Duman
Mest ol du gö nül göz le ri ni
gör dü ğüm ak şam gör dü ğüm ak
1. 2.
7
şam (Saz . . . . . .) (Saz . . . . .)
10
Öm rüm se nin aş kın la he lak

Zül fün be ni bağ lar ve çe ker
13
ol sa da yan mam ol sa da yan

her ne ye bak sam her ne ye bak
1. 2.
16
mam (Saz . . . . .) (Saz . . . . . .)

sam
SON
62
19
Zin dan ke si lir her bir u fuk
22
sen den u zak sam sen den u zak
25
sam (Saz . . . . . .) Zin dan
28
ke si lir her bir u fuk sen den u zak
31
sam sen den u zak sam (Saz . . . . .)
35
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . .
37
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
40
24. ESER
KARCIĞAR SAZ SEMAİSİ
Aksak semai Beste: Kemençeci Nikolaki

= 120 1.HANE
TESLİM
5
SON
2. HANE
9
11
3. HANE
13
15
64
1
Bileşik semai
16
= 110 4. HANE
19
23
26
SADETTİN KAYNAK (1895 – 1961)
İstanbul’da doğdu. İlk musiki derslerini Hafız Melek ve Hafız Şeyh Cemal Efendi’den aldı. Kâ-
zım Uz ve Neyzen Emin Dede’nin öğrencisi oldu. Sultanselim ve Sultanahmet Camii’nde imam-
lık yaptı. İmamlık görevini yürüttüğü yıllarda yaptığı dinî ve lâdinî plaklarla şöhret sahibi oldu.
1926’dan itibaren bestekârlığıyla da ün kazandı. Eserleri; Münir Nurettin Selçuk, Safiye Ayla, Ha-
miyet Yüceses ve Müzeyyen Senar gibi dönemin önde gelen ses sanatçıları tarafından okundu.
Halkın en beğendiği bestekâr hâline geldi. Bestecilik hayatında imza attığı yüzlerce eserin kesin
sayısı hiçbir zaman tespit edilemedi. Başkasına benzemeyen bir bestekârlık anlayışının ürünü
olan eserleriyle sadece kendi dönemine damga vurmakla kalmadı, Dede Efendi ve Arif Bey ör-
neklerinde olduğu gibi sonraki kuşakları da etkiledi.
65
1.4. SABA MAKAMINDA ESERLER
Saba makamı dizisi, çargâh perdesindeki zirgüleli hicaz dizisine yerinde saba dörtlüsünün eklen-
mesiyle meydana gelir.

Seyri : Çıkıcı veya çıkıcı-inicidir.
Güçlüsü : Çargâh perdesidir. Saba makamının 3. derecesidir.
Donanımı: Si için koma bemolü, re için bakiye bemolü donanıma yazılır. Yapılan gerekli değişik-
Saba Makamı Dizileri
Çargâhta hicaz beşlisi Gerdaniyede hicaz dörtlüsü
Saba dörtlüsü
ETKİNLİK
Saba makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
ETKİNLİK
Makamın genel özelliklerine dikkat ederek saba makamında bir seyir yazınız.
il
66
ETKİNLİK
25. ESER
SABA MEVLANA PEŞREVİ
Nim sofyan Beste: Kemani Hamza

= 80
11
15
18
23
27
67
1
32
36
40
Taksim ve Devam
44
48
53
58
63
68
2
68
KARAR
71
Dostlarını daima vefa ile hatırla can! Arayan sen ol, bulan
sen; tanıyan sen ol, kucaklayan yine sen. Kula vefası olmayanın
Hakk’a vefası olmaz.
Mevlana
MÜNİR NURETTİN SELÇUK (1899 – 1981)
İstanbul’da doğdu. Ethem Nuri Bey, Ahmed Irsoy, Ali Rifat Çağatay ve Bestenigâr Ziya Bey’in
öğrencisi oldu. İleriki yıllarda İstanbul Konservatuvarı adını alan Dârülelhana sınavla girdi. Şark
Musiki Cemiyetinin kurucuları arasında yer aldı. Osmanlı Dönemi’nde Muzıka-yı Hümâyun, Cum-
huriyet Dönemi’nde Riyâset-i Cumhur İncesaz Heyeti adını taşıyan kurumda hanende olarak ça-
lıştı. 1926’dan itibaren doldurduğu plaklarla Türk musikisinin ülke çapında yayılmasını sağladı.
1927’de Paris Konservatuvarında öğrenim gördü. Türk musikisi tarihinde ilk solo konseri veren
ses sanatçısıdır. Geleneksel okuyuş üslubuyla kendi anlayışını, olağanüstü hacim ve lezzetteki
sesiyle birleştirerek soylu bir icra tekniği geliştirdi. Gazel tarzına da farklı bir açılım kazandırdı.
Bestelediği 150’den fazla eserle İstanbul’la özdeşleşti. Eski tarz meşkten Fransa’daki Batı mü-
ziği eğitimine, Muzıka-yı Hümâyûndan Riyâset-i Cumhur İncesaz Heyetine, Dârülelhândan Türk
Musikisi Devlet Konservatuvarına, Fransız Tiyatrosundaki ilk solo konserinden Saray ve Şan si-
nemalarındaki konserlerine ve taş plaklarından TV ekranlarına kadar Osmanlıdan Cumhuriyet’e
uzanan bir kültür köprüsüydü. Adı, Türk musikisinde “milat” olarak değerlendirilen büyük musi-
kişinaslardandı.
69
26. ESER
TAŞDI RAHMET DERYASI

TAŞDI RAHMET DERYASI
Saba Tevhid
Sofyan Saba Tevhid Güfte: Yunus Emre
Sofyan Güfte:Cemile
Beste: Yunus Emre
Bayrak
Beste: Cemile Bayrak
La i la he il lal lah la i la he il lal lah Al lah

La i la he il lal lah la i la he il lal lah Al lah
5
5
La i la he il lal lah La i la he il lal lah

La i la he il lal lah La i la he il lal lah
9
9
Taş dı rah met der ya sı Gark ol du cüm

Taş dı rah met der ya sı Gark ol du cüm
12
12
le a si Al lah Dört ki ta bın ma na sı La i la he

le a si Al lah Dört ki ta bın ma na sı La i la he
16
16
il lal lah Al lah has bi rab bi cel lal lah

il lal lah Al lah has bi rab bi cel lal lah
19
19
ma ﬁ kal bi gay rul lah Al lah nur Mu ham med

ma ﬁ kal bi gay rul lah Al lah nur Mu ham med
22
22
sal lal lah La i la he il lal lah

sal lal lah La i la he il lal lah
70
27. ESER
SABA OYUN HAVASI
Evfer Beste: İsmail Demirkıran

= 180
12
15
SON
Tempo
17
71
Tempo Taksim
28. ESER
HASRETLE ANARKEN
HASRETLE ANARKEN SENİ
SENİ BEN
BEN
Saba Şarkı
Saba Şarkı
Sengin semai
Sengin semai Beste:
Beste: Yesari
Yesari Asım
Asım Arsoy
Arsoy
66
Güfte: Tahsin Banguoğlu
Güfte: Tahsin Banguoğlu
== 66
Has ret le a nar ken se ni ben

Has ret le a nar ken se ni ben
1.
1.
3
3
gur bet e lin de (Saz . . . . . . . . . . . . .)

gur bet e lin de (Saz . . . . . . . . . . . . .)
2.
2.
5
5
de (Saz . . . . . . . . . . . . .) Yal nız mı ge zer

de (Saz . . . . . . . . . . . . .) Yal nız mı ge zer
7
7
sin yi ne gül bah çe le rin

sin yi ne gül bah çe le rin
1. 2.
91. 2.
9
de (Saz . . . . . . . . . . . . .) de (Saz . . . . . . . . . . . .)
de (Saz . . . . . . . . . . . . .) de (Saz . . . . . . . .
SON . . . .)
SON
11
11
Vec hin gi bi sol gun sa rı şın

13
13
bir gül e lin de (Saz . . . . . . . .)

bir gül e lin de (Saz . . . . . . . .)
1
1
72
15
17
3
bir gül e lin de (Saz . . . . . . . . . . . . .)
29. ESER
SEN SİNEMDE CAN İDİN

Saba Şarkı
Aksak Beste ve Güfte: Necip Mirkelamoğlu
= 180
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. Sen si nem de can i din
ben ki can dan ol mu şum (Saz . . . . .)

2
73
. Yan mı şım yan mı şım da
Mec nun u pe ri şan la
7
1. ben ki can dan ol mu şum (Saz . . . . .)
11
9
san ki du man ol mu şum Saz . . . . .
ben im ti han ol mu şum
1.
11 1
san ki du man ol mu şum (Saz . . . . .)

2.
13
1
. san ki du man ol mu şum (Saz . . . . .

SON
2.
15
13
.) Bun ca der di gam i çin fe le ğe si

. san ki du man ol mu şum Saz . . . . .
ben im ti han ol mu şum SON
18
15
te mim yok (Saz . . . . .) Bun ca der di
. Bun ca der di gam i çin fe le ğe si

20
18
gam i çin fe le ğe si
te mim yok Saz . . . . . Bun ca der di

22
20
te mim yok (Saz . . . . .)
gam i çin fe le ğe si
74
22
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . . .
30. ESER
5
BİR DALDA İKİ KİRAZ

. . . . . . . . . .Saba Türkü
. . . . . Bir dal
Nim sofyan Beste: Ahmet Yamacı
10
daArai nağme ki. . . ki . raz

. . . .Bi ri . . . al. bi
. . ri be. . .
5
16
. . . . . . . . . . . . . . . Bir dal
yaz E ğer be ni se ver sen Mek tu
10
22
da i ki ki raz Bi ri al bi ri be
16 bu nu sık ça yaz Sal la sa na
26 yaz E ğer be ni se ver sen Mek tu
22 sal la sa na men di li ni
bu nu sık ça yaz Sal la sa na

1
26
sal la sa na men di li ni
29
Ak şam ol du gön der se ne sev di ği mi
75
31. ESER
KALBİN SEVGİ İLE DOLMUŞ

Saba Şarkı
Raks aksağı Beste: Caner Bakır
Güfte: Sami Derintuna
= 252
(Saz . . . . . . ... .... .......
... . . . . ... .... . ......
... . . . . .. .. .... . . . .) Kal bin sev gi
10
i le dol muş O yü ce ye a şık ol muş (Saz . . . . . . )
14
bü yük o zan Yu nus Em re Se nin yo lun doğ ru yol muş
18
(Saz . . . . . .) Gön lün seç miş ger çek yo lu
21
sen sin hak kın gü zel ku lu (Saz . . . . .)
76
i çin de ki nur la rın la ya şa mış sın sev gi do lu
28
Saz . . . . . . i çin de ki nur la rın la ya şa mış sın

24
32
i çin de ki nur la rın la ya şa mış sın sev gi do lu
sev gi do lu B.D. Şi ir le rin ı şık ol muş o kun ya na

28
36
(Saz . . . . . .) i çin de ki nur la rın la ya şa mış sın
nur lar dol muş Saz . . . . . . yü ce Al lah yü re ğin de

32
40
sev gi do lu Şi ir le rin ı şık ol muş o kun ya na

B.D.
yı kıl ma yan bir taht kur muş Saz . . . . . .
36
43
nur lar dol muş (Saz . .... .) yü ce Al lah yü re ğin de

Aşk la yo rup dert li ba şı a kıt mış sın
40
46
yı kıl ma yan bir taht kur muş (Saz . . . . . .)

hep göz ya şı Saz . . . . . duy gu la rın an la � yor
43
50
Aşk la yo rup dert li ba şı a kıt mış sın
gön lün de ki an la yı şı Saz . . . . . . duy gu la rın

46
hep göz ya şı (Saz . . . . 2 .) duy gu la rın an la tı yor
50
gön lün de ki an la yı şı (Saz . . . . . .) duy gu la rın
54
an la tı yor gön lün de ki an la yı şı

SON
77
54
32. ESER
SABA SAZ SEMAİSİ
Aksak semai Beste: N. Aziz Dede

= 120 1. HANE
TESLİM
5
SON
2. HANE
9
11
3. HANE
13
78
1
15
Yürük semai
= 276 4. HANE
17
19
21
23
25
27
29
79
1.5. NİHAVENT MAKAMINDA ESERLER
Nihavent makamı dizisi, buselik makamının rast perdesine göçürülmesiyle meydana gelir. Batı
müziğindeki sol minör dizisiyle aynı özelliklere sahiptir. Nihavent makamı dizisi alt ve üst taraflar-
dan genişleme yapar. Dizi alttan hicaz dörtlüsü, üst taraftansa buselik beşlisiyle genişler.
Durağı : Rast perdesidir.

Yedeni : Irak perdesidir.
Donanımı : Si ve mi için küçük mücennep bemolü donanıma yazılır. Yapılan gerekli değişik-
Nihavent Makamı Dizisi
Buselik beşlisi Kürdi dörtlüsü
ETKİNLİK
Nihavent makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
ETKİNLİK
Makamın genel özelliklerine dikkat ederek nihavent makamında bir seyir yazınız.
il
80
ETKİNLİK
B) 33 ile 40 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizin usulünü kalıplara uygun olarak vuru-
nuz.
C) 33 ile 40 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizi grubun bir üyesi olarak ve toplu çalma
kurallarına uyarak çalınız.
33. ESER
MİNİ MİNİ BİR NİHAVENT PEŞREVİ

Nihavent Peşrev
Hafif Beste: H. Sadettin Arel
= 112 1. HANE
14
TESLİM
21
28
35
SON
2. HANE
41
81
41
35
SON
1
2. HANE
41
47
1
3. HANE
54
47
60
3. HANE
54
66
60
ETKİNLİK
66
A) Akıllı tahtayı kullanarak farklı TSM çalgı topluluklarını izleyiniz. Bu izlenimdeki gözlemlerinizi
arkadaşlarınızla paylaşınız.
B) Saygı konulu şarkıları araştırarak sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
82
34. ESER
YEMENİ BAĞLAMIŞ TELLİ BAŞINA

Nihavent Fantezi
Nim sofyan Beste: Ali Ulvi Baradan
= 93 Güfte: H. Avni Ozan
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ye me ni bağ
Sa bah o lur
14
la mış tel li ba şı na Zü lüf le ri düş müş

ö ter bah çe de bül bül Dur ma dan dev şi rir
19
hi lal ka şı na He nüz gir miş on dört on beş ya şı

de met de met gül Ta kıl mış göğ sü ne ko ku lu süm
24
na Göz le ri sür me li köy lü gü ze li

bül E da lı iş ve li köy lü gü ze li
83
ETKİNLİK
Aşağıdaki eseri bir grup arkadaşınız enstrümanlarıyla çalarken diğer arkadaşlarınızla birlikte ses-
lendiriniz.
35. ESER
KİMSEYE ETMEM ŞİKAYET

Nihavent Şarkı
Curcuna Beste: Kemani Sarkis Efendi
Güfte: Bilinmiyor
= 224
Ara nağme . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . Kim se ye
10
et mem şi ka yet
1.
13
ağ la rım ben ha li me (Saz . . . . . .)

2.
16
(Saz . . . . . .) Tit re rim müc
19
84
rim gi bi bak tık ça is tik ba li me
2.
16

1
19
23 1
26
23
SON
30 Saz . . . . . . Tit re rim müc
(Saz . .
26
. . . . .) Per de i zul
33 rim gi bi bak tık ça is tik ba li me SON
30
met çe kil miş kor ka rım ik
36 Saz . . . . . . . Per de i zul
33 ba li me (Saz . . . . . .) Per de i
39 met çe kil miş kor ka rım ik
36
zul met çe kil miş
ba li me Saz . . . . . . Per de i
42
39
kor ka rım ik ba li me (Saz . . . . . .)
zul met çe kil miş
42
85
kor ka rım ik ba li me Saz . . . . . .
2
ETKİNLİK
Aşağıdaki eseri dört ses transpoze ederek (göçürerek) yegâh perdesinde icra ediniz.
36. ESER
NİHAVENT SAZ SEMAİSİ
Aksak semai Beste: Neyzen Tevfik

= 160
3 3
TESLİM
5
1.
7
2.
2. HANE
9
SON
12
3 3
3. HANE
86 14
14
12
3 3
3. HANE 1
14
15
16
15
Yürük Semai
= 192
18
4. HANE
16
Yürük Semai
22 = 192
18
4. HANE
25
22
29
25
1. 2.
32
29
1. 2.
32
87
2
37. ESER
NİHAVENT SAZ SEMAİSİ
Aksak semai Beste: Ömer Altuğ

= 110 1.HANE
3 3 3
3 3
2
3 3
4
3
3 3
TESLİM
5
3 3 3 3 3
3 3 3
SON
88
1
2. HANE
9
10 3
3 3 3
3 3
11
3 3
12
3. HANE
3 3
13
3 3
14
3 3 3 3
16
3 3
Semai
= 160 4. HANE
17
89
2
25
30
35
41
46
İkinci dönüşte ağırlaşarak
ETKİNLİK
Sahne deneyimi kazanmak ve kendinizi daha iyi ifade edebilmek için bugüne kadar çalışılan,
dağarcığınızda bulunan eserlerden arkadaşlarınızla birlikte 30 dakikalık bir müzik dinletisi hazır-
layınız.
90
38. ESER
VÜCUT İKLİMİNİN SULTANI SENSİN

Nihavent Şarkı
Yürük semai Beste: Hacı Arif Bey
Vü cut ik li mi nin sul ta nı sen sin
Vü cut ik li mi nin sul ta nı sen sin
E fen dim der di min der ma nı sen sin
13
E fen dim der di min der ma
16
nı sen sin Bu cis mi na tu va

SON
19
nın ca nı sın sen Bu cis mi
22
na tu va nın ca nı sın sen
91
39. ESER
NİHAVENT LONGA
Nim sofyan Beste: Kevser Hanım
= 112
13
17
SON
21
26
92
40. ESER
BİR ALEV BİR IŞIK SENİN BAKIŞIN

Nihavent Şarkı
Semai Beste: Avni Anıl
= 168 Güfte: Hilmi Soykut
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
. . . . . . . . . . . . Bir a lev bir ı şık
17
se nin ba kı şın (Saz . .) Bir a lev Bir ı
24
şık se nin ba kı şın (Saz .) Göz le rin
31
i çim de ya nar gi bi dir (Saz . .)
37
Göz le rin i çim de ya nar gi bi dir (Saz
93
44
.) Göğ sü ne bir tu tam çi çek ta kı
51
3
şın (Saz .) Göğ sü ne bir tu tam çi çek
58
ta kı şın (Saz .) Bir ba har i çin de
65
ba har gi bi dir (Saz . .) Bir ba har i çin
72
de ba har gi bi dir (Saz . .)
AVNİ ANIL (1928 - 2008)
1928 yılında doğdu. Musikiye çocukluk yıllarında Üsküdar Halkevinde başladı. Müziğin ilk öge-
lerini burada öğrendi.1950 yılında Üsküdar Musiki Cemiyetinde Emin Ongan‘la tanıştı ve ondan
ders almaya başladı. Beste, şarkı formu, günün şarkılarını meşk yoluyla öğrendi. 1955 yılında,
Akşam gazetesinde “Türk Musikisi ve Radyolarımız” başlıklı yazılar yazdı. Münir Nurettin, Sadet-
tin Kaynak gibi ünlü müzisyenlerle röportaj yaptı. Bedii Faik’in Dünya gazetesinde 7 yıl çalıştı.
İlk beste denemelerine Üsküdar Musiki Derneğinde başladı. Arif Sami Toker vasıtasıyla notalarını
Emin Ongan’a götürdü. Hüzzam makamındaki “Ağla Çesmem, Eski Lezzet Kalmamış” adlı beste-
sini Adana ‘da polisken yaptı. Nevzat Atlığ, Avni Anıl’ı İstanbul Radyosuna çağırdı. Avni Anıl 1972
yılında İzmir Radyosunda 10 yıl süre ile müzik yayın şefliği yaptı. 1982 yılında İzmir Radyosundan
emekliye ayrıldı. 1990 yılında Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, Devlet Türk Sa-
nat Musikisi topluluklarının sınavlarını yapmak için uzman sanatçı kadrosu ile yeniden memurlu-
ğa başladı. 1993 yılına kadar Elazığ, Diyarbakır, Samsun, Konya ve Bursa’da koroların kurulması
çalışmalarında bulundu.1998 yılında Kültür Bakanlığınca
2 verilen Devlet Sanatçısı unvanını aldı. 14
Haziran 2008 yılında İzmir’deki evinde, seksen yaşında vefat etti.
www.eksd.org.tr’den düzenlenmiştir.
94
41. ESER
ORDUMUZ ETTİ YEMİN

Nihavent Marş
Sofyan Beste: Ali Rıfat Çağatay
= 85 Güfte: Mehmet Akif Ersoy
Yıl mam ö lüm den ya ra dan as ke rim
Or du ma ga zi de di pey gam be rim
Bir di le ğim var ö lü rüm is te rim Yur du ma tek düş man a yak
bas ma sın Yur du ma tek düş man a yak bas ma sın
11
A min de sin hep bir den yi ğit ler Al la hü ek ber
14
gök den şe hit ler a min a min Al la hu ek ber
18
a min a min a min Al la hu ek ber
95
1.6. KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMINDA ESERLER
Kürdilihicazkâr makamı dizisi, kürdi makamı dizisinin rast perdesine göçürülmesiyle oluşur. Ma-
kam 19. yy. bestecilerinden Hacı Arif Bey tarafından oluşturulmuştur.
Durağı : Rast perdesidir.

Seyri : İnicidir.
Güçlüsü : Gerdaniye perdesidir. İkinci derecede ise çargâh perdesidir.
Yedeni : Acem aşiran perdesidir.
Donanımı : Si, mi ve la için küçük mücennep bemolü donanıma yazılır.
Kürdilihicazkâr Makamı Dizisi
Çargâhta buselik beşlisi Rastta kürdi dörtlüsü
ETKİNLİK
Kürdilihicazkâr makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
ETKİNLİK
Makamın genel özelliklerine dikkat ederek kürdilihicazkâr makamında bir seyir yazınız.
il
96
ETKİNLİK
B) 42 ile 50 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizin usulünü kalıplara uygun olarak vurunuz.
42. ESER
KÜRDİLİHİCAZKÂR PEŞREV
Ağır düyek Beste: Kemençeci Vasilâki

= 72 1. HANE
TESLİM
7
97
6
3
1
TESLİM
7
SON
8
2. Haneye 3
10
9
3. Haneye
11 3
SON
2. Haneye 3
10
4. Haneye 3
12
3. Haneye
11 3
KARAR 3
13
4. Haneye 3
12
2. HANE
14
KARAR 3
13
15
2. HANE
14
98
2
17
16
18
17
19
18
3. HANE
20
19
21
3. HANE
20
22
3 3 3
21
23
22
3 3 3
3
23
24
3
25
99
3
24
4. HANE
24
25
4. HANE
26
27
28
3 3
29
30
31
100
43. ESER
AŞK-I MEMNU
Kürdilihicazkâr Saz Semaisi
Aksak semai Beste: Yalçın Tura
= 192 1. HANE
TESLİM
7
10
13
2. HANE
16
SON
19
101
3. HANE
25
22
22
28
3.
3. HANE
HANE
25
25
1. 2.
31
28
28 Yürük semai
= 216 4. HANE
34
1.
1. 2.
2.
31
31
38
Yürük
Yürük semai
semai
=
= 216
216 4.
4. HANE
HANE
34
34
40
38
38
44
40
40
44
44
47
22
102
47
44. ESER
AVUÇLARIMDA HÂLÂ SICAKLIĞIN VAR

Kürdilihicazkâr Şarkı
Düyek Beste ve Güfte: Yusuf Nalkesen
= 132
A vuç la rım da hâ lâ sı cak lı ğın
sı cak lı ğın sı cak lı ğın var
1.
7
i nan (Saz . . . . . . . . . . . . . . . . . .)
2.
10
(Saz . . . . .) U nut tum de se di lim ya lan
14
ya lan ya lan bil la hi ya lan
1.
18
(Saz . . . . . . . . . . . . . . . . . .)
2.
20
. . . . . .) Has re tin dir i çim de hep a lev
1
103
24
hep a lev hep a lev a lev ya nan
27
(Saz . . . . . . . . . . . . . . . . .)
45. ESER
SAFALAR GETİRDİNİZ S AFA GELDİNİZ DOSTLAR

Aksak Beste: Avni Anıl
= 288 Güfte: Reşat Özpirinççi
Ara nağme . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
15
Sa fa lar ge tir di niz Sa fa gel di

104 1. 2.
18
15
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
1. 2.
18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
niz dost lar Saz . . . . . . niz dost lar Saz . .
1.
1 2.
18
niz dost lar (Saz . . . . . .) niz dost lar (Saz . .)
20
Bez me rev nak ver di niz Sa fa gel di

1
1. 2.
23
niz dost lar (Saz . .) niz dost lar (Saz . . . .) Ye iç gül
20
26
Bez me rev nak ver di niz Sa fa gel di

eğ len dost lar Eh len ve seh len dost lar
1.
1. 2.
2.
23
29
niz dost lar Saz . . niz dost lar Saz . . . . Ye iç gül

hey (Saz . . . . . .)
26
eğ len dost lar Eh len ve seh len dost lar

1. 2.
29
hey Saz . . . . . .
Doldukça üst üste cam

105
Gider gönlümüzden gam
Eğlenelim her akşam
Safa geldiniz dostlar
= 108
Of 46. ESER
of
3 NİÇİN TERKEYLEYİP GİTTİN

Aksak of of SazBeste
. ve
. Güfte:
. . Hacı
. .Arif Bey
= 108
Of of
Ni çin ter key
3
7
of of (Saz . . . . . .)
le yip git tin Saz . . .

5
9 Ni çin ter key
7 a za
me câ
le yip git tin (Saz . . .)

11
za lim Saz . . . Of
9
câ lim
a za
me câ
1
11
za lim (Saz . . .) Of
câ lim
14
of of
1
106
16
of (Saz . . .) Se ni sev
14
mek mi dir bil

of of
dir ha ya li
20
16
ofmem (Saz . . .) ve ba
Se ni sev
has bı ha
Ha ya lin
22
18
mek ve bâmi dir bil

dir SON bı haha ya li
24
20
lim
mem Saz . . . Of ve ba of
lim
has bı ha
27
22
of of Saz . . . . . .
ve bâ
bı ha
2
24
lim (Saz . . .) Of of
lim
SON
27
29
of da
Fe ol sun of (Saz . . . . . .)
31 2
sa na bu can (Saz . . .)
33
29
ü ma
35 Fe da ol sun 107
3 3
31
mâ lim (Saz . . .)
mâ lim Saz . . .
33
37
ü ma
Of of
35
39
3 3
mâ lim (Saz . . .)
of of Saz . . .
37
41
Of of
Yi ne gör mek
39
of of (Saz . . .)
3
41
Yi ne gör mek
43
3 3
li ğe yok sa (Saz . . . . . .)
3
47. ESER
GÖZLERİN MAVİ MİNE VURULDUM PERÇEMİNE

43 Aksak Beste: Refik Fersan
= 168 Güfte: Yusuf Ziya Ortaç
3 3
li ğe yok sa Saz . . . . . .
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
108 5
3 3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5 Ara nağme . . . . . . . . . . . . . .
3
3 3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
5
3 3
3 3
. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
7
3 Göz 3le rin ma vi mi ne

. . Aç
. . şu. . per . çem
. . le
. . ri. . . . ni .
1.
89
Vu rulGöz dum leper rin

çe ma mi vi mi
ne Saz . . . . ne
. .
Böy le Aç is şute permem çem se le ri
ni ni
1.
9
1
Vu rul dum per çe mi ne (Saz . . . . . .)

Böy le is te mem se ni
2.
11
ne (Saz . . . . . .) 1 Aş kın be ni çe vir di

Sev di ği me kız dın sa
13
2.
11
As lı nın Ke re mi ne Kö yün dil be ri dil be ri
Ge ri ye al bu se ni
1. ne Saz . . . . . . Aş
2.kın be ni çe vir di
15 Sev di ği me kız dın sa
13
Çok sev dim se ni (Saz . . . .) Çok sev dim se ni (Saz . . . .)
SON
As lı nın Ke re mi ne Kö yün dil be ri dil be ri
Ge ri ye al bu se ni
109
1. 2.
15
48. ESER
KÜRDİLİHİCAZKÂR ÇİFTETELLİ
Sofyan Beste: Haydar Tatlıyay

= 70
3 3
3 3 3 3 3 3
3 3 3 3 3 3
10
13
3 3 3 3
15
1
110
1
16
18
21
SON
24
28
49. ESER
KÜRDİLİHİCAZKÂR LONGA
Nim sofyan Beste : Akın Özkan

= 72 1.HANE
2
1. 2. TESLİM
8
111
5
12
1. 2. TESLİM
1. 2.
8
15
SON
12 2. HANE
19
1. 2.
15
23
SON
19
2. HANE
23
1. 2.
3. HANE
26 3
1 3 3 3
1. 2.
30
3 3 3 3 3 3 3 3
1. 2.
3. HANE
26 1. 3
34
3 3 3
3 3 3 3 3
1. 2.
302.
37
3 3 3 3 3 3 3 3
3 3 3
1.
34
112
3 3 3 3 3
ETKİNLİK
Aşağıda çok sesli olarak verilen eserin 1. sesini üflemeli çalgılarla 2. sesini mızraplı çalgılarla ve
diğer seslerini ise yaylı çalgılarla çalınız. Okulunuzda bulunan çalgıları göz önünde bulundurarak
farklı çalgılar kullanabilirsiniz.
50. ESER
KÜRDİLİHİCAZKÂR SAZ SEMAİSİ
Moderato Müzik : M. Reşat Aysu

Ork. Düz. : Yalçın Özgüngör
b
& b b 10
4 ∑ ∑
F
b 10 j‰ 3 j‰ 3 œœ œœœ
&bb 4 ˙ œœœœ œœœœ œœœ˙ œœœœœœœœœœœ˙ œœ
3 3 3
œ œ œœ
F
b
& b b 104 œ. Œ Œ œ. Œ œ. œ .
œ. œ. œ. œ. œ Œ Œ Œ ˙ œ
œ œ œ œ œ nœ
3
.
F P P
bb b 10 Œ Œ Œ Œ Œ Œ ˙
& 4 œ œ œ œ œ œ œ nœ
3
. œ. œ. œ œ. œ. œ. œ. œ.
F . P P
B b b b 10
4 œ. Œ Œ œ. Œ Œ Œ Œ ˙ œ œ œ œ œ œ nœ
œ. œ. œ. œ. œ. œ.
3
œ.
F P P
? b b 10 Œ Œ œ
b 4 œ. œ. Œ Œ Œ Œ n˙ œ œ œ œœ œ
3
œ. œ. œ. œ. œ
œ. œ. P
F . P
b ∑ ∑ ∑ œœ œ œ œ œœ œ
&bb
3
b j 3
&bb ˙ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œj ‰ œ œ œ ˙ nœ œ œ nœ œ œ
3 3 3 3
œœœœœœœœ œœœœœ˙
bbb œ. œ œ œ œ œ Œ œ. œ œ. œ. œ
pizz. 3 arco
& œ. Œ Œ œ. Œ ˙ Œ
P . .... F . . ˙
b
&bb œ Œ Œ œ. Œ œ. œ. œ. œ. Œ Œ
pizz. arco
œ. œ ˙ œ. œ. œ. œ. œ
3
P. . F . ˙
B b b b œ. Œ Œ œ. Œ œ. œ. œ. œ. Œ ˙arco Œ œ. œ. œ.
pizz.
œ. œ. œ. œ
. ˙
P 3 F
? bb
pizz.
b œ. Œ Œ œ. Œ Œ Œ b œ œ. œ
arco
n˙
3
P œ. œ. œ. œ. œ. œ.
F
. . œ. œ. ˙
113
% œ
bb œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ ∑ ∑ Œ œœœœ
5
& b J
%
b œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& b ∑
b ∑ Œ œœœœ
5
J œœ œœ
%
b
b
& b œ. Œ Œ œ Œ œ œ. œ. œ. œ œ œ œ œ. Œ Œ œ. Œ œ. œ. œ. œ. œœœœ
. .
%F P
b œœœœ
&bb œ Œ Œ
œ.
Œ
œ. œ. œ. œ. œ. Œ Œ œ. Œ œ. œ. œ. œ.
. œ.
%F P
B b b b œ. Œ Œ œ. Œ œ. œ. œ. œ. œ. œ. Œ Œ œ. Œ œ. œ. œ. œ. œœœœ
F P
%
? bb Œ Œ œ Œ œ Œ Œ Œ œœœœ
b œ. . . œ. œ. œ. œ. œ. œ.
F œ. œ. œ. œ. P
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
bbb œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
7
&
œ
b bb œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
7
& œ œ œ
b bb œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& œ œ œ
œ
b bb œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
B bbb œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
? b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
bb œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
114
b
& b b ˙. ”. ” œœ œœ œœ œœ œœ .. .. ∑
8
œœœœœœœœœœœœ˙
Fine
b œœ
& b b œ œ œ œ . b œJ œ œ œ œ œ œ ˙ . .. .. œ œ œ ˙
8
Fine
b ˙. ”. .. .. ˙ . œ
& b b ˙. œ ˙ œ œ ˙
F Fine
b .. ..
& b b ˙. ˙. œ ˙. ˙. ˙ œ œ
F Fine
œ ˙
B bbb ˙ . ˙. œ ˙. .. .. ˙ . ˙ œ œ œ ˙
F Fine
? bb .. .. ˙ ˙
b ˙. ˙. œ ˙. ˙. œ œ
F Fine
œ
œœ œœ œœ œœ œ ˙ œ œœ œ œ œ œ.
b
& b b ”. œ œ œ œ ˙˙ œœ ˙˙ .. œœ œœ œ . œœ œœ œœ œœ
10
œ ˙ œœ
b œœœœœœœœ œœœœœœœœœœœœ˙ œ œ œ œ. j œ. œ œ œ ˙ .
& b b œœœœ
10
˙ œ
cresc:
b
& b b ˙. ˙ ˙ œ ˙
˙ œ ˙. œ ˙.
cresc.
b
& b b ˙. ˙ ˙ œ
˙ ˙ œ ˙. œ ˙.
cresc.
B bbb ˙ . ˙ ˙ œ ˙ ˙ œ ˙. œ ˙.
cresc.
? b
bb
˙. ˙ ˙ œ ˙
˙ œ ˙. œ ˙.
cresc.
115
œ œ nœ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ
b
& b b ˙˙ œœ ˙˙ Œ œœ œœ œœ œœ ˙˙ .. .. .. œ œ œ œ œœœ œœœœ
12
b œ œ œ œ œ˙ .. ..
&bb ∑
12
œ œ ˙.
b
&bb ˙ œ ˙ Œ œ ˙. .. .. œ œ nœ Œ œ Œ œ œ œ œœœœ
P
b .. ..
&bb ˙ œ ˙ Œ œ
˙. nœ œ œ
Œ bœ Œ œ ˙
P œ
B bbb ˙ œ ˙ Œ œ ˙ Œ .. .. œ œ œ Œ œ Œ œ œ ˙
P
? b ˙ Œ .. .. Œ Œ
bb œ ˙ œ œ ˙. œ œ œ œ œ
œ ˙
P
œ œ nœ œ œ œ œ bœ nœ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ
bb b œ œ œ œ œ
14
&
3
b
&bb ∑
14
b œ œ œ œ œ œ œ œ œ
&bb nœ Œ Œ œ
P
b
& b b nœ œ œ
Œ œ Œ œ bœ ˙
P
B bbb œ œ œ Œ nœ Œ bœ œ ˙
P
? b Œ Œ
bb œ œ œ œ ˙
œ œ
P
116
œ œ œ œ nœ œ œ œ œ œ
bb œ œ œ œ œ œœœœ œ
nœ œ œ œ
15
& b
3
b
&bb ∑
15
b œ œ œ œ œ œ
&bb nœ Œ Œ œ œ œ œ
F
b
&bb œ œ œ
Œ œ Œ œ œ ˙
F
B bbb œ œ œ Œ œ Œ œ œ ˙
F
? bb Œ Œ
b œ œ œ œ œ ˙
œ
F
b ”. ..
&bb Œ Œ Œ ∑
16 1.
bbb œ œ ..
16 1.
& œ œ œ. œ œ œ. œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
b
&bb œ œ Œ Œ n œ œ œ œ œ œ œ œ ..
1.
œ œ œ œ œ
b ..
&bb Œ Œ Œ
1.
œ œ œ œ œ ˙
B bbb Œ Œ Œ œ œ ..
1.
œ œ œ n˙
? bb Œ Œ Œ Œ ..
1.
b œ ˙
œ œ œ
117
œ œ œ œ œ œ Uœ
b œœœœœœœ 3
&bb ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
17 2.
b œ œ. œ ˙ œ œ œ œ. œ
& b b œ œ œ œ. Œ Œ Œ 43
17 2.
œ œ œ. J J
œœœ œœœ œœ
U
b 3 œ. œ. . .
Œ œ œ Œ œ. œ.
&bb œ œ œ Œ Œ œ 4 Œ
2.
œ œ œ ˙
b U
&bb Œ œ Œ Œ 43 Œ œ. œ. Œ œ œ Œ œ œ
2.
œ œ œ œ ˙ . . . .
U
B bbb Œ œ Œ Œ œ œ 43 Œ œ. œ. Œ œ. œ. Œ œ œ
2.
œ Œ ˙ . .
? bb U
Œ Œ Œ Œ 43 œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
2.
b œ ˙ œ
œ œ œ œ
b ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ .. ∑ ∑ ∑
&bb
21
˙ œœ œ œ œ œ œ œ
bbb ˙. ˙ œ œ .. œ œ œ ˙ œœ œ œ œ
21
&
b
&bb Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ .. œ œ œ œ œœœ œ œœœ œ
b ..
&bb Œ œ œ Œ œ œ Œ
œ œ
Œ
œ œ
Œ
œ œ œœœ œ œœœ œ œœœ œ
B bbb Œ œ œ Œ œ œ Œ œ œ Œ nœ œ Œ nœ œ .. œ œ œ œ œœœ œ œœœ œ

? bb Œ Œ ..
b œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œœœ œ œœœ œ
œ œœœ œ
118
b ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ .. ∑ ∑ .. ∑
&bb
29 1. 2.
b ˙ jœ œ œ œ œ œ œ œ . œ. œ. œ.
&bb œœ œ œ œ œœœœ œ Œ Œ . .
29 1. 2.
œ. œ . ˙. œ . œ. œ
3
b œ œœ œœ œœ œœ œœ ˙˙ .. n ˙˙ .. .. ˙˙ .. œœ Œ Œ .. œ. œ. œ. œ.
&bb œœœ œ
1. 2.
˙ œ.
3
b .. Œ Œ .. ˙ .
&bb
1. 2.
œœœ œ ˙ œ ˙. ˙. ˙. ˙. œ
B bbb œ œ œ œ œ ˙. .. ˙ . œ Œ Œ .. ˙ .
1. 2.
˙ ˙. n˙.
? bb .. .
œ Œ Œ . ˙.
1. 2.
b œœœ œ ˙ œ ˙. ˙. ˙. ˙.
b
Allegro
œ. œ. œ. œ. œ.
&bb ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
37
b b œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. n œ. œ. œ. b œ. ˙ œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. . . œ. œ.
b œ. œ. œ œ œ œ ˙.
37
& . . . œ. œ. œ. œ. œ.
b bb œ œ
. .
œ . œ
Allegro
& œ. œ . œ. œ œ œ. œ œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ œ œ. œ . œ. œ. œ œ. œ œ. œ. ˙ . œ. œ. œ. œ. œ.
. . . . . . . .
b
& b b ˙. ˙. ˙. ˙. ˙. ˙. œ. œ. œ. œ. œ.
n˙.
B bbb ˙ . ˙. ˙. ˙. ˙. ˙. n˙. n œ. b œ. œ. œ. œ.
? bb
b ˙. ˙. œ. œ. œ ˙ . ˙. ˙. ˙. œ. œ. œ. œ. œ.
.
119
œœœ œœœœœ
. œ. œ. œ. œ. >œ n œ œ œ œ >œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ ˙.
bb ..
45
& b
b > > œ œœœ œœœœœœ œ œœ

& b b œ. œ. œ. œ. œ. œ. n œ œ œ b œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. ..
45
> >œ. > > > pizz.

b œ. Œ Œ œ. Œ Œ n œ œ b œ œ œ œ ..
& b b œ. œ. œ. œ. œ. œ. Œ Œ Œ Œ œ. Œ Œ
b > > > > >

&bb œ œœœœ œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ œ. Œ Œ Œ Œ ..
pizz.
. . . . . . œ. œ. œ. ˙.
> > > > > pizz.
B b b b œ œ œ œ œ n œ. Œ Œ œ. Œ Œ œ. Œ Œ œ. Œ Œ œ. Œ Œ n ˙ . ..
. . . . .
? bb œ œ œ œ œ > Œ Œ
>
Œ Œ
>
Œ Œ
>
Œ Œ
> pizz.
Œ Œ ..
b . . . . . œ. œ. œ. œ. ˙.
œ.
œ
. œ
bb b œ. œ œJ. ‰ œ œ œ œ œ œ ˙ . œ œ œ œ œ œ œœ œœ œœ œ œ œœ œœ œ œœ œœ œœ œ ˙ œ œœ
œ œ œ ˙ œ
52
&
3
b œ œ œ œ œ œ œ œ ˙
&bb ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ œ œœœœ œ œ
52 3
œ
bbb j‰ œ Œ ‰ œj ‰ œj œœ œœ œœ œœ œœ œœ œœ œ œœ œœ œœ œœ ˙˙ œœ œœ
arco
& œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. . ˙ . . .
bbb
3
j j ‰ j ‰ j ‰ j ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ j ‰ j‰ j
œ. œ. œ. ‰ œ. œ. œ. œ. œ. œ. œ. ˙ . Œ ‰ j‰
arco
& œ. œ. œ. œ. œ. . . . œ. œ. œ.
Œ ‰ œ. j ‰
j j j j
œ. ‰ œ ‰ œj ‰ œj ‰ œ ‰ œj ‰ œj ‰ œ. ‰ œ. ‰ œ.
B b b b œ j‰ j‰
arco
j j
œ. . œ. œ. . œ. œ. . . ˙ .
œ œ œ . . . . . .
>arco .> > > >
? b
b b œ œ. œj ‰ ‰ œ ‰ j ‰ >j ‰ œj ‰ >j ‰ œj ‰ >j ‰ œj ‰ >j‰ >j‰ >j
œ œ œ ˙. œ. J >œ. . œ . œ. œ œ.
. . œ. . œ. œ. œ. . . œ. . œ.
. .
120
œ œ œ œ œ œ œœœœ œ œ œœ œœ œœ œœ œ œ ˙ . œ œ œ œ œ œ
bb œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. œ œ œ œ œ œ
59
& b
3
b
&bb œ
œ œ œ œ œ œœœœ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. œ œ œ œ œ œ
59
b œ œœ œœ œœ œœ œœ œœ œœ œœ œœ œ
œœ œœ œœ œ œœ œœ œœ œœ ˙˙ .. œœ œœ œœ
3
œœ œœ œœ
&bb œ
3
‰ œ. ‰ œ. ‰ œ. j ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ œ. ‰ œJ. ‰ œ.
b j
&bb Œ ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ j ‰ œj
. . . œ. . J J . . . . . . J
j j
B b b b Œ ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ œ. ‰ œj ‰ Jœ. ‰ Jœ. ‰ œ. ‰ Jœ. ‰ Jœ. ‰ Jœ. ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ œj ‰ œ. ‰ œ.
. . . . J . . . . J
> > > > > > > > > > > > >
? b b œ >j ‰ œj ‰ œj ‰ >j ‰ œj ‰ >j > >
‰ œ ‰ j ‰ œj ‰ œ ‰ œj ‰ j ‰ j ‰ j ‰ j ‰ œj ‰ j ‰
b œ œ œ J œ J œ œ œ œ œ
˙. ˙. œœœœœœ ˙
bb b ˙ . ˙. œ œœ œœ œ œ œ œ œ œ ˙ .. ˙. œ
œ ˙. œ œ nœ œ œ
65
&
b ˙. ˙. œ œœ œ œ . œ œ
&bb œ œ œ nœ œ
65
œ œ œ ˙ ˙.
b ˙˙ .. ˙˙ ..
œœ œœ œœ
œœ œœ œ œ œ œ
&bb œ œ œ œ ˙.
œ ˙. ˙. œ œ nœ œ œ
˙.
b . . . j j j . . .
& b b ‰ œJ ‰ œJ ‰ Jœ ‰ œ. ‰ œ. ‰ œ. ‰ œJ ‰ œJ ‰ Jœ ‰ œ. j ‰ œ. j ‰ œ. j œ œ nœ œ
œ œ
œ. œ. œ. œ. œ. ˙ .
B b b b ‰ œJ. ‰ œJ. ‰ Jœ. ‰ Jœ. ‰ Jœ. ‰ œJ. ‰ Jœ. ‰ œJ. ‰ Jœ. ‰ œ. ‰ œ. ‰ œ. œ. œ. œ. œ. œ. ˙ . œ œ nœ œ œ

œ
J J J
> > >j >
? b b j>‰ >œ. ‰ >j‰ ‰ œj‰ >j ‰ œj >j > j > œ
b œ. J œ. . œ. . œ. ‰ œj‰ œ.> ‰ œ.
j‰ œ. ‰ œj ‰ œ. œ. œ. œ. œ. ˙ . œ œ nœ œ œ
.
121
b œ œ œ .. ∑
&bb ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
73
b œ œ œ œœœœ œœœœ œ œ œ ˙. ˙.
&bb œœœ œ œœœœ .. ‰ œJ œ œ œ œ
73 3 3
bb b œ œ œ œœ œœ œœ œœ œ œœ œ œ œ œœ œ ˙ . . . . œ.
3 3 3
˙. .. ‰ œœ œœ œœ œ. œ
œœœ œ œ œœ œ œœ œ œ œ œ ˙. ˙.
3 3
& J œ
œœœ œ œ œœ
b œ œ œ Œ .. œ >œ >œ
3 3 3
&bb œ
j‰ Œ
œ
j‰ Œ
œ
j‰ Œ
œ
j‰ Œ
œ œ œ œ œ ˙.
> > > > > >>>> > >
œ œ j j j j
B bbb œ Œ œ ‰Œ œ‰Œ œ‰ Œ œ ‰Œ œ œ œ œ œ ˙. .. œ œ œ
> > > > > >>>> > > > >
? bb œ œ œ Œ j j ..
b œ ‰Œ j‰ Œ œ‰ Œ j‰ Œ œ œ œ œ œ ˙. œ œ
> œ
> > œ
> > >>>> > > >œ >
b ∑ ∑ ∑ .. ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
&bb
80
b œœ˙ ‰ œJ œ œ œ œ œ œ œ ˙ .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
&bb
80
. . . . . . . . . .
b b œœ. œœ. ˙˙ jœ œ 3
3
& b ‰ œ œ œœ œ œœ œ œ ˙
œ .. œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ
œ Œ Œ œ Œ Œ
. . . œ. œ. œ œ ˙ > >
b >œ. >. ..
& b b œ. œ. œ. œ. œ. œ œ.
œ
Œ Œ œ Œ Œ œ
Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ
> œ ˙ > >
B b b b œ. œ. œ. œ. œ. œ.> >œ. œ>. œ .. œ Œ Œ >
œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ
˙ >
? b œœœ œœ ..
b b . . . . . œ. œ. œ ˙ œ Œ Œ œ
Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ
> > œ. > >
>
122
%
b ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
&bb
88
%
b b œ œœœœ œ œœœœ œœœœ œ
88
& b œ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ

%
b b œ Œ Œ Œ Œ œ Œ Œ
& b œ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ
%
bb b Œ Œ Œ Œ œ Œ Œ
& œ œ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ
%
b
Bbb œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ Œ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ
%
? b
bb œ Œ Œ œ Œ Œ Œ Œ
œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ œ œœœœ
œ
HACI ARİF BEY (1831-1885)
İstanbul’un Eyüp semtinde doğdu. İlkokuldayken sesinin güzelliği ile dikkatleri çekti ve ilahici
başı oldu. İlk musiki derslerini Eyyubî Mehmed Bey’den, hemen ardından da Zekâi Dede’den
aldı. Dede Efendi’nin öğrencisi oldu. Osmanlı sarayının müzik merkezi olan Mızıkayı Hümayuna
alındı ve Haşim Bey’in derslerine devam etti. Sarayda uzun yıllar önde gelen bir üstad olarak
itibar gördü. Kürdilihicazkâr makamını ve müsemmen usulünü terkip eden Arif Bey, Türk musi-
kisi tarihinin en önemli bestekârlarındandır. Türk müziğinde “Şarkı Dönemi”ni en kesin hatlarla
başlatan bestekâr olarak büyük bir iz bırakmıştır. Günümüze ulaşan eserleri üç yüz elliye yakındır.
123
1.7. HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER
Hüzzam makamı dizisi, yerinde hüzzam beşlisine eviç perdesinde hicaz dörtlüsünün eklenme-
siyle meydana gelir. Mürekkeb makamlardandır.
Durağı : Segâh perdesidir.

Yedeni : Kürdi perdesidir.
Donanımı : Si için koma bemolü, mi için bakiye bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır.
Hüzzam Makamı Dizisi
Yerinde hüzzam beşlisi Eviçte hicaz dörtlüsü
ETKİNLİK
Hüzzam makamı dizisini notalarıyla okuduktan sonra sınıfla birlikte çalınız.
ETKİNLİK
Makamın genel özelliklerine dikkat ederek hüzzam makamında bir seyir yazınız.
il
124
ETKİNLİK
B) 51 ile 57 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizin usulünü uygun olarak vurunuz.
C) 51 ile 57 numara aralığındaki eserlerden seçtiklerinizi grubun bir üyesi olarak ve toplu çalma
kurallarına uyarak çalınız.
51. ESER
GÖNLÜM SEHER YELİ GİBİ

Hüzzam Şarkı
Aksak Beste: Sadettin Kaynak
Güfte: Bilinmiyor
= 200
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
3
. . . . . . . . . . . . . . . .
2.
5
. . . . . . . . Gön lüm se her ye li gi
bi (Saz . . . . .) dal dan da la es sem di
13
yor (Saz . . . . .) Coş sam ba har se li gi
17
bi (Saz . . . . .) Set ler yı kıp geç sem di
1. 2.
21
125
yor (Saz . . . . .) yor (Saz . . .)
SON
17
bi (Saz . . . . .) Set 1
ler yı kıp geç sem di
1. 2.
21
yor (Saz . . . . .) yor (Saz . . .)

SON
23
Ara nağme . . . . . . . 1. . . . . . . . . . . . .
1.
25
. . . . . . . . . . . . . . . .
23 = 252
272.
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . Ha zan vak ti e riş me den
1.
25
30
. . . . . . . . . . . . . . . .
E cel ge lip ye tiş me den
= 252
272.
32
o. çeş
. .me. den
. . . . bu çeş meHa zan vak ti
den Kae na
riş kamena iç den
30
35
E cel ge lip ye tiş me den

sem di yor (Saz . . . .) Gön lüm se her ye li gi
32
39
o çeş me den bu çeş me den Ka na ka na iç

bi (Saz . . . . .) dal dan da la es sem di
35
43
sem di yor Saz . . . . Gön lüm se her ye li gi

yor (Saz . . . . .) Coş sam ba har se li gi
39
126 2
bi Saz . . . . . dal dan da la es sem di

bi Saz . . . . . Set ler yı kıp geç sem di
1. 2.
51
47 yor Saz . . . . . yor Saz . . .
(Saz . .
53
bi . . .) Set ler yı kıp geç sem di
1. 2.
51 Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
55
yor (Saz . . . . .) yor (Saz . . .)
53 . . . . . . . . . . . . . . . .
= 240
572.
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
55
. . . . . . . . Bu gün gör düm
59 . . . . . . . . . . . . . . . .
= 240
572. i ki ci van Saz . . . . . . . .
61 . . . . . . . . Bu gün gör düm
59
. . . . . . . Di zim de kal ma dı der man
64 i ki ci van (Saz . . . . . . . .
61 Saz . . . . . . . . . . . . . . . Bi ri can dır
. . . . . . .) Di zim de kal ma dı der man

3
64
(Saz . . . . . . . . . . . . . . .) Bi ri can dır
67 3
bi ri ca nan Han gi si ni seç sem di yor
127
67
52. ESER
HÜZZAM PEŞREVİ
Muhammes Beste: Seyfettin Osmanoğlu

= 160 1.HANE
11
14
TESLİM
17
20
128
1
23
25
28
2. HANEYE 3. HANEYE 4. HANEYE

31
KARAR 2. HANE
35
38
41
45
129
2
48
3. HANE
51
54
57
59
62
65
4. HANE
68
130
71
73
76
79
82
53. ESER
HÜZZAM SAZ SEMAİSİ
Aksak semai Beste: Udi Nevres Bey

= 120 1. HANE
131
TESLİM
7
5
3
TESLİM
7
5
9 TESLİM
7
10
9
12
10
2. HANE
14
12
SON
1
2. HANE
14
SON
1
16
19
16
3. HANE
21
19
23 3. HANE
21
132
3
25
3. HANE
21
25
3
Semai
= 168 4.HANE
23
28
25
34
Semai
= 168 4.HANE
28
43
34
43
50
58
50
67
58
73
67
79
133
83
73
87
79
92
83
87
92
99
107
99
SELAHATTİN PINAR (1902 –1960)
Üsküdar’ın Altunizade semtinde doğdu. İsmet Efendi ile Sâdık Efendi’nin oğludur. Kadı olan ba-
basının görevleri dolayısıyla Çal, Serez ve Edirne’de öğrenim gördükten sonra 1911 yılında ailece
107
geldikleri İstanbul’da, İtalyan Mektebine devam etti. Ut çalan annesinden ve sesi güzel olan ba-
basından ilk müzik zevkini alan Pınar, bu yıllarda öğrenimini ihmâl ederek uda ve ciddi biçimde
müziğe ilgi duymaya başlayınca Yüksek Ticaret Mektebi müderrisi olan babasının şiddetli enge-
line maruz kaldı. Esasen müziği çok seven anne ve babası çocuklarına engel olamadı ve 1920
yılında Dâr’ül-feyz-i Mûsikinin (sonradan Üsküdar Mûsiki Cemiyeti) kurucuları arasında yer alan
Pınar, bir müddet de Dâr’üt-tâlim-i Mûsikiye devam etti. Bestenigâr Ziyâ Bey, Kaşıyarık Hüsâmed-
din Bey, Ûdî Sâmi Bey, Kâzım Uz ve Ali Rif’at Çağatay’dan dersler alan bestekâr, 1919 yılında
bestelediği ilk şarkısı ve aynı yıl çalmaya başladığı tambur sazı ile ünlendi. Şahsına münhasır bir
okuyuş tavrı ve bestelediği şarkılarıyla her kesimin takdirini toplayan sanatkârın günümüze yüze
yakın eseri ulaşmıştır.
134
54. ESER
ARABAYA TAŞ KOYDUM

Hüzzam Türkü
Aksak Beste ve Güfte: Bilinmiyor
= 216
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. 2.
4
. . . . . . . . . . . A ra ba ya taş koy
Se ni ge le cek di
dum ha nı mım A ra ba ya taş koy dum . ha nı mım

ye ha nı mım Se ni ge le cek di ye
10
Ben bu yo la baş koy dum ha nı mım

Bir ya nı mı boş koy dum ha nı mım
12
Ben bu yo la baş koy dum (Saz . . .)

Bir ya nı mı boş koy dum
14
Kek li ğim vak vak u fak u fak bas (Saz . . .)
135
1
17
Aç kol la rın sar boy nu ma İs ter öl dür is ter
1. 2.
20
as (Saz . . . . .) as
55. ESER
GÖZÜNÜN RENGİNİ SORDUM

Hüzzam Şarkı
Aksak Beste: Selahaddin Pınar
= 102 Güfte: Vecdi Bingöl
3
. Gö zü nün ren gi ni sor dum
1.
3
ka ra sev da de di ler (Saz .)

2.
5
de di ler (Saz . .) Be ni Mec nun
e de nin is mi ne Ley la
2
3 3
de di ler (Saz . . . .) Be ni Mec nun
136
11
de di ler (Saz .) . Be ni Mec nun
3 3
de di ler Saz . . . . Be ni Mec nun
7
11
9 e de nin is mi ne Ley la
13
3 3
de di ler (Saz . . . .) Be ni Mec nun
de di ler SON Saz . . . . . . Zül fü ne
11
1
13
de di ler (Saz . . . . . .) Zül fü ne

SON
15
bağ lı ka lan dil le re şey
17
da de di ler (Saz . . . . . .) zül fü ne
15
19
bağ lı ka lan dil le re şey

3 3
bağ lı ka lan dil le re şey da
17
21
da de di ler Saz . . . . . . zül fü ne
de di ler (Saz . . . .)
19
3 3
bağ lı ka lan dil le re şey da
21
de di ler Saz . . . .
137
= 80 Güfte: Ömer Ruşeni Dede
Çü çün do ğup tut tu ci

56. ESER
4
ÇÜN DOĞUP TUTTU CİHAN

han Hüzzam
yü Tevşih zü nü hüs
Düyek Beste:Bilinmiyor
7 = 80 Güfte: Ömer Ruşeni Dede
nün gü ne şi ya re
Çü çün do ğup tut tu ci
1. 2.
10
4
su lul lah a man man

han yü zü nü hüs
14
7
Kâ ni sin ya ha
nün gü ne şi ya re
17 1. 2.
10
bi bal lah şe fa at
su lul lah a man man
20
14
kâ ni sin ya ha
Kâ ni sin ya ha
17
1
bi bal lah şe fa at
20
kâ ni sin ya ha
23
bi bal lah
1
138
57. ESER
HER GECE YOLLARDA GÖZLEDİM SENİ

Hüzzam Şarkı
Semai Beste ve Güfte: Kasım İnaltekin
= 150
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
. Her ge ce yol lar da göz le dim se
23
ni (Saz . . . .) İ nan ki gö nül den

1.
29
öz le dim se ni (Saz . . . . . .)
2.
33
ni (Saz . . . .) Gül ler de a ra dım
39
ya kan bu se ni (Saz . . . .) U nut mam
139
sev gi lim u nut mam se ni Saz . . . . ni
53
1.
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . 2. . . .
45
60
sev gi lim u nut mam se ni (Saz . . . .) ni
53 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
67
Ara nağme . . . . . . . . . . . . . . . .
60 . . Yıl lar var bu has ret ca nı ma yet
75
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
67 ti Saz . . . . Hic ra nın kal bim de sab rı

1. 2.
82
. . Yıl lar var bu has ret ca nı ma yet
75 tü ket ti Saz . . . . . . ti Saz . . . .
87
ti (Saz . . . .) Hic ra nın kal bim de sab rı
Ve fa sız 1. gör ba na aşk ne 2. ler et ti

82
94
tü ket ti (Saz . . . . . .) ti (Saz . . . .)
87 Saz . . . . U nut mam sev gi lim u nut
Ve fa sız gör ba na aşk ne ler et ti

2
94
(Saz . . . .) U nut mam sev gi lim u nut
1. 2.
100 2
mam se ni (Saz . . . .) ni
140
1. 2.
100
ÖLÇME DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI
KONTROL LİSTESİ
“Çeşitli Makamlarda Eser İcraları” ünitesinde segâh, hicaz, karcığar, saba, nihavent,
kürdilihicazkâr ve hüzzam makamlarındaki eserlerin notalarını okuma, usulünü vurma
ve eserleri çalma becerinizi değerlendirmek amacıyla aşağıda verilen kontrol listesini
öğretmeniniz rehberliğinde doldurunuz. Yapabildikleriniz için evet yapamadıklarınız için
hayır sütununa (X) işareti koyunuz.
.......…….. MAKAMINDAKİ ESERLERİN

NOTALARINI OKUMA, USULÜNÜ VURMA VE ESERLERİ ÇALMA BECERİLERİNİ
DEĞERLENDİRME GÖZLEM FORMU
SIRA ÖLÇÜTLER EVET HAYIR
1 Seçilen eserin notalarını doğru okudum.
2 Seçilen eserin solfejini yaptım.
3 Seçilen eserin makam özelliklerini söyledim.
4 Seçilen eserin ritmik okumasını doğru yaptım.
5 Seçilen eserin usulünü doğru vurdum.
6 Enstrümanının akordunu yaptım.
7 Seçilen eseri hatasız çaldım.
8 Toplu çalma kurallarına uydum.
9 Seçilen eseri ritmik bütünlük içinde çaldım.
10 Seçilen eseri grubun bir üyesi olarak uyumlu bir şekilde çaldım.
*Verilen davranışlardan yapamadıklarınız için ilgili etkinliği tekrar çalışınız.
141
PERFORMANS GÖREVİ
ÇALGI TOPLULUKLARI (TSM)
İçerik Düzeyi Ünite Adı: Çeşitli Makamlarda Eser İcraları
Kazanım: Eseri topluluğun bir üyesi olarak çalar.
Sınıf Düzeyi Beklenen Performans Puanlama Yöntemi
Ortaöğretim Araştırma Yapma Dereceli Puanlama

12. Sınıf Sunum Becerisi Anahtarı
Sevgili Öğrenciler: Hicaz makamında kendi seviyenize göre belirlediğiniz bir eseri, grup oluşturarak
sınıfta sunmanızı istiyorum.
Çalışmanı yaparken aşağıdaki noktalara dikkat etmelisin

• Çalışman için Genel Ağ, ansiklopedi, dergi vb. kaynaklardan yararlanabilirsin.
• Çalışmanı resim, fotoğraf vb. materyallerle destekleyebilirsin.
• Çalışmanın sonunda hangi kaynaklardan yararlandığını belirtmelisin.
• Bu çalışmayı aldıktan en geç 30 gün sonra teslim etmek zorundasın.
Çalışmanın Değerlendirilmesi
Çalışma “içerik (hicaz makamındaki eseri çalma), araştırma süreci (bilgiye ulaşma, toplama ve bir
araya getirme), ilgi çekicilik (merak ve ilgi uyandırma), sunu becerisi (zamanında, açıklayıcı bir dilde
sunumu gerçekleştirme), zaman kullanımı (sunuyu verilen sürede tamamlama)” açısından değerlendi-
rilecektir.
DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI
Adı, Soyadı, Sınıfı, Numarası
Öğrenci Görüş
Başlangıç Kabul Edilir Oldukça Başarılı Bir Başarı
Ölçütler ve
Düzeyinde 1 Puan Düzeyde 2 Puan Düzeyde 3 Puan Puanı Öneriler
Hicaz makamında Hicaz makamında Hicaz makamında

İçerik belirlediği bir eseri düşük belirlediği bir eseri orta belirlediği bir eseri ileri
Düzeyi düzeyde çaldı. düzeyde çaldı. düzeyde çaldı.
Bilgilerin çok azına kendi Bilgilerin çoğuna kendi Bilgilerin tamamına kendi
Araştırma çabasıyla ulaşmış, toplamış çabasıyla ulaşmış, toplamış çabasıyla ulaşmış, toplamış
süreci ve bir araya getirmiştir. ve bir araya getirmiştir. ve bir araya getirmiştir.
Çalışma karmaşık bir Çalışma genellikle yalın ve Çalışmanın tümü yalın ve

Sunu düzgün sunuldu tümü
anlatımla sunuldu çok az düzgün sunuldu çoğu
Becerisi anlaşıldı ve çok ilgi çekti.
anlaşıldı ve az ilgi çekti. anlaşıldı ve biraz ilgi çekti.
Sunu 3-4 gün Sunu 1-2 gün Sunu tam

Zamanı geç geç gününde
Kullanma gerçekleşti. gerçekleşti. gerçekleşti.
Öğretmenin Geri Bildirimi

Değerlendirme: Bir öğrencinin alacağı toplam puan 12’dir. Her bir öğrencinin puanı 100 üzerinden
hesaplanarak bulunur.
142
NOTLAR
143
NOTLAR
144
SÖZLÜK
A
acemaşiran : Klasik Türk müziğinde fa perdesi ve bir makam adı.
ağır semai : Kâr ve beste icra edilmesinin ardından üçüncü sırayı alan daha çok 10/8, 10/4’lük
usullerle bestelenen form.
B
bakiye : Türk müziğinde dört komalık aralığa verilen ad.
D
donanım : Porte üzerinde nota yazımından önce yazılan makama ait değiştirici işaretler.
durak : Türk sanat müziğinde bir makamda karar verilen ses. Makam dizisinin ilk sesi.
dügâh : Klasik Türk müziğinde la perdesi ve bileşik bir makam.
düyek : Türk müziğinde 8 zamanlı bir usul.
E
eviç : Klasik Türk müziğinde ince fa diyez perdesinin adı ve bir çeşit bileşik makam.
F
fasıl : Peşrev, nakış, şarkı, saz semaisi vb. parçaların belli bir sıraya göre çalınıp
söylenmesi.
G
gerdaniye : Klasik Türk müziğinde ince sol notası ve bir makam adı.
H
hane : Klasik Türk müziğinde peşrev vb. saz parçalarının bölümlerinden her biri.
hicaz : 1. Klasik Türk müziğinde dügâh perdesinde karar kılan bir makam. 2. Klasik Türk
müziğinde do diyez notası.
hüzzam : Klasik Türk müziğinde segâh perdesinde bir makam.
I
ırak : Klasik Türk müziğinde dizeğin birinci aralığındaki dört koma sesi ve bir makam adı.
İ
ilâhi : Tanrı’yı övmek, ona dua etmek için yazılıp makamla okunan nazım.
K
karar : Türk müziğinde dizinin ilk sesi.
karcığar : Klasik Türk müziğinde hareketli bir makam.
koma : Türk müziğinde tam ikili aralık kendi içinde dokuz eşit parçaya bölünür. Bu küçük
parçaların her birine koma denir.
köçekçe : Çoğu karcığar veya ağırlama makamında, kıvrak ve şen oyun havası.
küçük mücennep : Türk sanat müziğinde beş koma değerinde olan bemol ya da diyez.
kürdi : Türk sanat müziğinde beş komalık si bemol ya da dört komalık la diyez perdesine
verilen ad. Türk sanat müziğinde basit makamlar grubuna dahil bir makam adı.
145
SÖZLÜK
kürdilihicazkâr : Klasik Türk müziğinde, rast perdesinde bir makam.
L
longa : Türk müziğinde yörük oyun havası.
M
makam : Klasik Türk müziğinde bir müzik parçası veya şarkının işleniş biçimi.
N
nakış : Beste ve semainin, dört yerine iki haneli olanı.
neva : Klasik Türk müziğinde bir makam adı ve yegâhtan bir oktav tiz olan re perdesi.
nim : Yarım.
O
oktav
: Sekizli aralık.
P
peşrev : Klasik Türk müziğinde faslın giriş taksiminden sonra, şarkıdan önce çalınan parça.
R
rast : Klasik Türk müziğinde bir makam.
S
saba : Klasik Türk müziğinde bir bileşik makam.
saz semaisi : Saz eserleri sıralamasında peşrevden sonra gelen en büyük form.
segâh : Klasik Türk müziğinde si perdesi ve bu perdedeki makam.
senyö : İşarete dönüş. İkinci işaretin görüldüğü yerden birinci işaretin bulunduğu yere dö-
nüleceğinin ifadesi.
seyir : Dizide makam meydana getirecek şekilde gezinmesi.
sirto : Türk müziğinde genellikle neşeli ve hareketli nağmeler içeren bir tür oyun havası.
T
taksim : Klasik Türk müziğinde faslın başında ve ortasında çalgıcının doğaçlama yöntemiyle
yaptığı müzik.
tasavvuf müziği : Türk müziğinin dinî ve din dışı bölümlerinden dinî bölümünün önemli bir kolu.
teslim : Saz eserlerinin her hanesinin sonunda tekrarlanan bölüm.
U
usul : Klasik Türk müziğinde tempo. Çeşitli zaman ve kuvvetteki vuruşların
sıralanmasından oluşan, kalıplaşmış sayı veya vuruş grupları.
146
KİTAPTA YER ALAN ESERLER
Arabaya Taş Koydum 135

Aşk-ı Memnu 101
Avuçlarımda Hâlâ Sıcaklığın Var 103
Ayrılık Yaman Kelime 24
Bir Alev Bir Işık Senin Bakışın 93
Bir Dalda İki Kiraz 75
Bülbül Olsam Konada Bilsem Dallere 52
Çün Doğup Tuttu Cihan 138
Dönülmez Akşamın Ufkundayız 16
Gönlüm Seher Yeli Gibi 125
Gönül Penceresinden Ansızın Çekip Geçtin 36
Gözlerin Mavi Mine Vuruldum Perçemine 108
Gözünün Rengini Sordum 136
Gurbet İçimde Bir Ok 15
Gül Açar Bülbül Öter Yaz Geçer 58
Hasretle Anarken Seni Ben 72
Her Gece Yollarda Gözledim Seni 139
Hicaz Mandıra 34
Hicaz Peşrevi 30
Hicaz Saz Semaisi 45
Hüzzam Peşrevi 128
Hüzzam Saz Semaisi 131
İzmir Zeybeği 33
Kalbin Sevgi İle Dolmuş 76
Kapat Gözlerini Kimse Görmesin 13
Kara Bulutları Kaldır Aradan 60
Karcığar Peşrevi 48
Karcığar Saz Semaisi 64
Kimseye Etmem Şikayet 84
Koyundere Zeybeği 59
Kürdilihicazkâr Çiftetelli 110
Kürdilihicazkâr Longa 111
Kürdilihicazkâr Peşrev 97
Kürdilihicazkâr Saz Semaisi 113
Mest Oldu Gönül 62
Mini Mini Bir Nihavent Peşrevi 81
Nasıl Geçti Habersiz O Güzelim Yıllarım 40
Niçin Terk eyleyip Gittin 106
Nihavent Longa 92
Nihavent Saz Semaisi 88
Nihavent Saz Semaisi 86
Olmaz İlaç Sine-i Sad Pareme 22
Ordumuz Etti Yemin 95
Pencereden Kuş Uçtu 39
147
Saba Mevlana Peşrevi 67
Saba Oyun Havası 71
Saba Saz Semaisi 78
Safalar Getirdiniz Safa Geldiniz Dostlar 104
Segâh Saz Semaisi 19
Sen Sinemde Can İdin 73
Sordum Sarı Çiçeğe 26
Suy-i Kağıthanede Mecnun Misal 20
Tamburamın İnce Kıvrak Beli Var 56
Taşdı Rahmet Deryası 70
Vücut İkliminin Sultanı Sensin 91
Yemeni Bağlamış Telli Başına 83
Yüzüme Bakıpta Veda Ederken 42
148
KAYNAKÇA
[1] İ. H., ÖZKAN, Türk Mûsıkîsi Nazariyatı ve Usulleri Kudüm Velveleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2016.
[2] Z., YILMAZ, Türk Mûsıkîsi Dersleri, İstanbul: Çağlar Mûsıkî Yayınları, 2007.
[3] TRT Türk Sanat Müziği Seçme Eserler 1, Ankara: TRT Müzik Dairesi Başkanlığı, 1998.
[4] TRT Türk Sanat Müziği Seçme Eserler 2, Ankara: TRT Müzik Dairesi Başkanlığı, 2009.
[5] TRT Türk Sanat Müziği Nota Arşivi
[6] Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları, 2005.
[7] Yazım Kılavuzu, Ankara: TDK Yayınları, 2012.
[8] MEB, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ortaöğretim Güzel Sanatlar Lisesi Çalgı Toplulukları Dersi (TSM)
Öğretim Programı 10, 11 ve 12. Sınıflar, Ankara: 2016.
GENEL AĞ KAYNAKÇASI
www.devletkorosu.com/index.php/m-n#n%C3%A2y%C3%AE-osman-dede 25.05.18 (16.45)

www.izmirkoleji.k12.tr/bambu-agacinin-hi%CC%87kayesi%CC%87,309 08.06.18 (08.50)
www.devletkorosu.com/index.php/o-s#refik-fersan 25.05.18 (22.50)
www.devletkorosu.com/index.php/o-s#sadeddin-kaynak 07.05.18 (20.18)
www.sivastleml.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/58/01/198612/dosyalar/2017_12/14130243_Vefa_AfiY.
pdf 11.07.18 (08.45)
www.devletkorosu.com/index.php/m-n#m%C3%BCnir-nureddin-sel%C3%A7uk 20.05.18 (16.13)
www.eksd.org.tr/bestecilerimiz/avni_anil.php 10.06.18 (12.03)
www.devletkorosu.com/index.php/h-k#haci-%C3%A2rif-bey 22.05.18 (14.15)
www.devletkorosu.com/index.php/o-s#sel%C3%A2hattin-pinar 28.05.18 (10.48)
www.notaarsivleri.com/eskisite/Turk_Sanat_Muzigi.html 03.12.2018 (14.28)
GÖRSEL KAYNAKÇA
Kapak Görsel : www.shutterstock.com ID: 360054053 10.06.2018 (10:00)
Ünite Kapak Görsel : www.erciyes.edu.tr/Duyuru-Haber/Universitemiz-Klasik-Turk-Muzigi-Toplu-
lugu-Sakarya%E2%80%99da-Konser-Verdi/8869 20.05.18 (14.50)
Görsel 1 : www.shutterstock.com ID: 248820355 10.06.2018 (10:00)
Görsel 2 : mssf.odu.edu.tr/files/Bahar_Hoca_Konser/ODU_2664.JPG 11.06.2018 (17:30)
ESER KAYNAKÇASI
1. ESER : Türk sanat müziği TRT nota arşivi No: 6986
4. ESER : Türk sanat müziği TRT nota arşivi No: S.E.2832
149
13.ESER : Türk sanat müziği TRT nota arşivi No: 8754
50. ESER : K.,ÖZAL, Gençlik Orkestraları İçin Eserler, Ankara: Yurtrenkleri Yayınevi.
150

TSM 12-ORTAK Son

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TSM 12-ORTAK Son

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bu kitaba sığmayan

daha neler var!

ÇALGI TOPLULUKLARI Türk Sanat Müziği (ORTAK)

BU DERS KİTABI MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞINCA

Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Beşinci Maddesinin

Güzel Sanatlar Lisesi

Prof. Dr. Ahmet ÇAKIR

Program Geliştirme Uzmanı

Ölçme Değerlendirme Uzmanı

Rehberlik ve Psikolojik Danışma Uzmanı

Grafik & Görsel Tasarım Uzmanı

Mehmet Âkif Ersoy

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

Söz: Mehmet Âkif ERSOY

be - nim mil - le - ti - min yıl - dı - zı - dır par - la - ya - cak O be -

(1) Kork - ma sön - mez bu şa - fak - lar - da yü - zen al s

1 1. ÇEŞİTLİ MAKAMLARDA ESER İCRALARI 12

ÇEŞİTLİ 1.1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER 12

1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER

• Karcığar 3. KARCIĞAR MAKAMINDA ESERLER

• Saba 4. SABA MAKAMINDA ESERLER

1.4. SABA MAKAMINDA ESERLER 66

• Kürdilihicazkâr 6. KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMINDA ESERLER

• Hüzzam 7. HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER

1.5. NİHAVENT MAKAMINDA ESERLER 80

1.6. KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMINDA ESERLER 96

1.7. HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER 124

ÖLÇME DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI 141

KİTAPTA YER ALAN ESERLER 147

GÖRSEL KAYNAKÇA 149

ESER KAYNAKÇASI 149

• Segâh 1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER

• Hicaz 2. HİCAZ MAKAMINDA ESERLER

• Karcığar 3. KARCIĞAR MAKAMINDA ESERLER

• Saba 4. SABA MAKAMINDA ESERLER

• Nihavent 5. NİHAVENT MAKAMINDA ESERLER

• Kürdilihicazkâr 6. KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMINDA ESERLER

• Hüzzam GURBET İÇİMDE BİRMAKAMINDA

cı Ha yat öy le bir han ki a cı i

yal nız lık bü yük a cı Han gi ka pı yı çal

sam kar şım da bu ruk a cı

sam kar şım da bu ruk a cı

kıv rak be li var Saz . . . . kıv rak be li

20 ban ı ci han ça re me Saz . . . . .

Ça re bu lun maz bi li rim ya re me

Ça re bu lun maz bi li rim ya re me SON

ağ la sın a man Saz . . ağ la sın a man

KAVRAMLAR ÜNİTENİN KONULARI

• Segâh 1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER

• Hicaz 2. HİCAZ MAKAMINDA ESERLER

• Karcığar 3. KARCIĞAR MAKAMINDA ESERLER

• Saba 4. SABA MAKAMINDA ESERLER

• Nihavent 5. NİHAVENT MAKAMINDA ESERLER

• Kürdilihicazkâr 6. KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMINDA ESERLER

• Hüzzam 7. HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER

1.1. SEGÂH MAKAMINDA ESERLER

Durağı : Segâh perdesidir.

Segâh Makamı Dizisi

Yerinde tam segâh beşlisi Eviçte hicaz dörtlüsü

KAPAT GÖZLERİNİ KİMSE GÖRMESİN

ri ni kim se gör me sin (Saz . . . . . .)

Yal nız be nim i çin bak ye şil ye şil (Saz . . . . .

. .) Göz le rin kim se ye ü mit ver me sin