Professional Documents
Culture Documents
ბრბოს განცდები და მისი ზნეობა
ბრბოს განცდები და მისი ზნეობა
ge 1
1. ბრბოს იმპულსურობა, ცვალებადობა და გაღიზიანებადობა თვითგადარჩენის განცდის ჩათვლით, მას ვერ დათრგუნავს.
ბრბოზე მოქმედი გამომწვევი მიზეზები განსხვავებულია, ხოლო
ბრბოს ფუნდამენტური მახასიათებლების შესწავლისას ბრბო ყოველთვის მათი მორჩილია, და სწორედ აქედან
ითქვა, რომ იგი თითქმის ყოველთვის არაცნობიერი მოტივებით გამომდინარეობს მისი ცვალებადობა. ამით აიხსნება ის, თუ როგორ
ხელმძღვანელობს. მისი ქმედებები გაცილებით მეტად ზურგის შეიძლება ბრბომ სასტიკი შეუწყნარებლობის შემდეგ მყისიერად
ტვინის გავლენით ხორციელდება, ვიდრე თავის ტვინისა. ამ უკიდურესი კეთილშობილება და გმირობა გამოავლინოს. ბრბოს
გაგებით ბრბო ნათესაურად ახლოს არის პრიმიტიულ არსებებთან. შეუძლია ადვილად მოირგოს ჯალათის როლი, მაგრამ ასევე
განხორციელებული ქმედებები შესაძლოა სრულყოფილი იყოს ადვილად იქცევა იგი მარტვილად. სწორედ ბრბო რწყავდა
მათი შესრულების თვალსაზრისით, მაგრამ რადგან ისინი თავის სისხლით მიწას სხვადასხვა აღმსარებლობათა ზეიმისათვის. არ
ტვინის მიერ არ არის ნაკარნახევი, ინდივიდი ბრბოში შემთხვევის მგონია, აუცილებელი იყოს წარსულის გმირულ პერიოდებს
შესაბამისად მოქმედებს. ბრბო გარეგნული გამომწვევი მიზეზების მივმართოთ, რათა ბრბოს უნარი განვიხილოთ ამ მიმართულებით.
განკარგულებაში იმყოფება და მათ უწყვეტ სახესხვაობებს ასახავს. იგი არასოდეს იკავებს თავს ამბოხების დროს თავის გაწირვისგან.
ის მიღებული იმპულსების მონაა. იზოლირებული ინდივიდი დიდი დრო არ გასულა მას შემდეგ, რაც გენერალი[1] უეცრად
შესაძლოა იმავე გამომწვევ მიზეზებს ემორჩილებოდეს, როგორსაც პოპულარული გახდა, რომ მას ასობით ათასი ადამიანის მოძიება
ბრბოს წევრი, მაგრამ ვინაიდან თავის ტვინი მისადმი შეეძლო, ვინც პირველივე მოთხოვნისას გაწირავდა მისთვის
დამორჩილების მიზანშეუწონლობას კარნახობს, იგი თავს იკავებს სიცოცხლეს.
დამორჩილებისგან. აღნიშნული ჭეშმარიტება ფიზიოლოგიურად ის, რომ ბრბო წინასწარგანზრახვით არ მოქმედებს, კითხვას
შესაძლებელია გამოიხატოს იმის თქმით, რომ იზოლირებული არ წარმოადგენს. იგი შესაძლოა სრულიად წინააღმდეგობრივ
ინდივიდი ფლობს რეფლექსების დაოკების უნარს, როდესაც ბრბო განცდათა მონაცვლეობით იქნას აღტყინებული, მაგრამ ყოველთვის
ასეთ უნარს მოკლებულია. იმ წუთის გამომწვევი მიზეზის გავლენის ქვეშ იქნება. იგი ფოთლებს
სხვადასხვა იმპულსები, რომლებსაც ბრბო ემორჩილება, ჰგავს, რომლებსაც ქარიშხალი მიმოფანტავს გარშემო, შემდეგ კი
შესაბამისად მათი გამომწვევი მიზეზებისა, შესაძლოა იყოს მიწას ანარცხებს. როდესაც ზოგიერთი რევოლუციური ბრბოს
კეთილშობილი ან სასტიკი, გმირული ან ლაჩრული, მაგრამ შესწავლის დრო დადგება, ჩვენ მისი ცვლადი განცდების
ყოველთვის იმდენად ძლიერი იქნება, რომ ინდივიდის ინტერესი, მაგალითებს მოვიტანთ.
ცვალებადობა მას სამართავად უკიდურესად რთულად შეგვეძლო გვეთქვა, რომ მდგომარეობა ბრბოსი, რომელიც
აქცევს, განსაკუთრებით იმ შემთხვევისას, თუ მის ხელთ საჯარო დაბრკოლებას წააწყდა სურვილების გზაზე, სწორედ მძვინვარებაა.
ძალაუფლება აღმოჩნდება რაიმე ოდენობით. ყოველდღიური რასის ფუნდამენტური მახასიათებლები, რომლებიც
ცხოვრების საჭიროებები რომ ერთგვარი უხილავი მომწესრიგებლის უცვლელ წყაროს შეადგენენ იმისა, საიდანაც გრძნობები იღებს
ფუნქციას არ ასრულებდნენ, დემოკრატიების ყოფა უკიდურესად სათავეს, ყოველთვის ახდენს გავლენას ბრბოს გაღიზიანებადობაზე,
გართულდებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ ბრბო ყველაფერს მის იმპულსურობასა და ცვალებადობაზე, ისევე, როგორც ხალხის
გააფთრებით მოითხოვს, ეს დიდხანს არ გრძელდება. მას ისევე არ ყველა იმ განცდაზე, რომელიც ჩვენ უნდა შევისწავლოთ. უდაოა,
შესწევს ნების გამოვლენის უნარი, როგორც გონიერების გამოჩენისა რომ ყველა ბრბო ყოველთვის გაღიზიანებადი და ცვალებადია,
დროის რაიმე შუალედით. მაგრამ სხვადასხვა ხარისხით. მაგალითად, ლათინურ და ანგლო-
ბრბო არა მხოლოდ იმპულსური და ცვალებადია. საქსონურ ბრბოს შორის სხვაობა გასაოცარია. საფრანგეთის
ბარბაროსის მსგავსად, ის არ არის მზად დაუშვას რაიმე ისტორიის უკანასკნელი დროის მოვლენები ამ საკითხს ნათელს
დაბრკოლების არსებობა სურვილსა და ამ სურვილის ჰფენს. მხოლოდ გამოქვეყნებამ ტელეგრამისა, რასაც ოცდახუთი
განხორციელებას შორის. მით უფრო ნაკლებად შეუძლია მას ამის წლის წინ ჰქონდა ადგილი და ელჩის შეურაცხყოფას ეხებოდა,
დაშვება, რაც, რაოდენობიდან გამომდინარე, უფრო მეტად არის გამოიწვია მძვინვარების ტალღა, რომელსაც დაუყოვნებლივ
გამსჭვალული დაუმარცხებლობის განცდით. შეუძლებლის განცდა სასტიკი ომი მოჰყვა. რამდენიმე წლის შემდეგ სატელეგრაფო
ქრება ბრბოს წევრი ინდივიდისთვის. იზოლირებულმა ინდივიდმა შეტყობინებამ უმნიშვნელო უკუსვლის შესახებ ლანგსონში
კარგად იცის, რომ მარტოდმარტო მას არ შეუძლია სასახლისთვის მძვინვარების ახალი ტალღა გამოიწვია, რასაც დაუყოვნებლივ
ცეცხლის შენთება ან მაღაზიის გაძარცვა, ხოლო თუ ასეთი ცდუნება მოჰყვა მთავრობის დამხობა. იმავდროულად, უფრო მნიშვნელოვან
წარმოიშობა, იგი ადვილად დაძლევს მას. იქცევა რა ბრბოს წევრად, უკუსვლას, რაც ბრიტანეთის ექსპედიციამ განიცადა ჰართუმში,
იგი აცნობიერებს რაოდენობით მოხვეჭილ ძალას, რაც საკმარისია მხოლოდ სუსტი რეაქცია ახლდა და არავის არაფერი დაუმხია. ბრბო
მისთვის მკვლელობის ან ყაჩაღობის იდეების ჩაგონებისთვის, რის მდედრობითი სქესის მახასიათებლების მატარებელია, რაც ყველაზე
ცდუნებას იგი მყისიერად ნებდება. მოულოდნელი დაბრკოლება მეტად ლათინურ ბრბოში შეინიშნება. ვინც მათ დაეყრდნობა,
გააფთრებით იქნება განადგურებული. ადამიანის ორგანიზმისთვის სწრაფად მიაღწევს წარმატებას, მაგრამ ასე ქმედება ტარპეუმის
რომ მძვინვარების განცდის მუდმივობა იყოს დაშვებული, ქიმის[2] კიდეზე სიარულს ნიშნავს იმის მტკიცე რწმენით, რომ ერთ
დღეს აუცილებლად ჩამოგაგდებენ.
ობიექტთან მიახლოვებასთან ერთად ოციფრებმა და მეზღვაურებმა გვამარაგებს ასეთი მდგომარეობის შესახებ. ეს ამბავი მცირე ხნის წინ
ნათლად იხილეს „მოძრავ ადამიანთა მასები, რომლებიც ხელებს ჟურნალში „Annales des Sciences Psychiques“ გამოქვეყნდა. ბ-მა დავიმ,
შლიდნენ, და ესმოდათ დიდი ოდენობით ადამიანთა ყრუ ხმები“. შეკრიბა რა გამორჩეული დამკვირვებლები, რომელთა შორის იყო
როდესაც ობიექტს მიაღწიეს, წარგზავნილებმა ხის ფოთლებით ინგლისის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი მეცნიერი, ბ-ნო უოლესი,
დაფარული რამდენიმე ტოტი იხილეს, რომელიც დინებას მათი თანდასწრებით, მას შემდეგ, რაც საშუალება მისცა თითოეულს
მეზობელი ნაპირიდან წამოეღო. ამდენად ცხადი მტკიცებულების დაეთვალიერებინა და სადაც სურდა, იქ დაესვა ბეჭედი,
წინაშე ჰალუცინაცია გაქრა. წარმოუდგინა ყველა სპირიტუალური ფენომენი, მათ შორის სულის
მუშაობა კოლექტიური ჰალუცინაციის მექანიზმისა, მატერიალიზაცია, დაფაზე წერა და ა.შ. მას მერე, რაც მან ამ
რომელიც ჩვენ აღვწერეთ, აღნიშნულ მაგალითში კარგად ჩანს. გარმოჩეულ დამკვირვებლებს წინდაწინ ჩამოართვა წერილობითი
ერთის მხრივ, ჩვენ გვაქვს ყუარდღებიანი მოლოდინის დასტური იმისა, რომ აღნიშნული ფენომენების გამოწვევა მხოლოდ
მდგომარეობაში მყოფი ბრბო, მეორეს მხრივ კი გუშაგის ჩაგონება, ზებუნებრივი საშუალებებით იყო შესაძლებელი, აუწყა, რომ
რომელიც მიტოვებულ გემზე მიანიშნებს, ჩაგონება, რომელიც ყველაფერი ძალიან მარტივი ფოკუსის შედეგი იყო. სტატიის
ინფიცირების პროცესის მეშვეობით ყველას, ოფიცრებისა და ავტორი წერს: „მოსიე დავის კვლევაში ყველაზე განსაცვიფრებელი
მეზღვაურების ჩათვლით, მიერ იქნა მიღებული. არა თავად ფოკუსის ხელოვნებაა, არამედ უკიდურესად სუსტი
არ არის აუცილებელი, რომ ბრბო მრავალრიცხოვანი იყოს, ჩვენებები, მიცემული მიზანგაუნდობელი მოწმეების მიერ. ცხადია,
რათა უნარი იმის ხილვისა, რაც მის თვალწინ ხდება, რომ დიდი რაოდენობით მოწმეებმაც კი შეიძლება ვრცელი
განადგურებულ იქნეს, ხოლო რეალური ფაქტები მათთან კავშირის ანგარიში წარმოადგინონ, რომელიც სრულიად მცდარი იქნება,
არმქონე ჰალუცინაციებმა ჩაანაცვლონ. როგორც კი რამდენიმე მაგრამ რისი შედეგიც ის არის, რომ თუ მათ აღწერას ზუსტად
ინდივიდი შეიკრიბება, ისინი ბრბოს ქმნიან და, მიუხედავად იმისა, მივიჩნევდით, მაშინ ფენომენის ახსნა ფოკუსით შეუძლებელი
რომ ისინი შესაძლოა გამორჩეულ და სწავლულ ადამიანებს შეიქნებოდა. ბ-ნ დავის მიერ შემუშავებული მეთოდები იმდენად
წარმოადგენდნენ, ბრბოს ყველა მახასიათებლით აღიჭურვებიან მარტივია, რომ მავანს გაუკვირდება, თუ როგორ გაბედა მან მათი
ყველაფერში, რაც მათი სპეციალობის ფარგლებს სცდება. გამოყენება. მაგრამ მას იმდენად დიდი ძალაუფლება გააჩნდა
დაკვირვებისა და კრიტიკის უნარი, რომელსაც თითოეული მათგანი ბრბოზე, რომ შეძლო მისი დარწმუნება, თითქოს ის იმას ხედავდა,
იდივიდუალურად ფლობს, მყისვე უჩინარდება. გონებამახვილი რაც არ დაუნახავს.“ ამ შემთხვევაშიც, როგორც ყოველთვის, ჩვენ
ფსიქოლოგი, ბ-ნი დავი, ფრიად საინტერესო მაგალითით საქმე გვაქვს ჩაგონებულზე ჰიპნოზისტის გავლენასთან. მეტიც,
როდესაც ასეთი გავლენის მოქმედებას ვხედავთ საუკეთესო რომელიც ხელს უშლის შეცნობას და კრიტიკული უნარის სრულ
ტვინებზე, რომლებიც მოწვეულნი იყვნენ, როგორც სკეპტიკოსები, პარალიზებას ახდენს. ის, რასაც დამკვირვებელი შემდეგ ხედავს,
გასაგებია, თუ რაოდენ ადვილია სტანდარტული ბრბოს გაცურება. არის არა თავად ობიექტი, არამედ მის გონებაში წარმოქმნილი სახე.
მსგავს მაგალითთა რაოდენობა უსაზღვროდ დიდია. ამ ასე უნდა აიხსნას გარდაცვლილ ბავშვთა გვამების ამოცნობა
სტრიქონების წერის პროცესში გაზეთები აჭრელდა სენაში დედების მიერ, როგორც ეს ქვემოთ მოცემულ, მართალია
დამხრჩვალი ორი მცირეწლოვანი გოგონას ამბით. დასაწყისისთვის მოძველებულ, მაგრამ გაზეთების მიერ მცირე ხნის წინ ციტირებულ
ვიტყვი, რომ ეს ბავშვები უშეცდომოდ ამოიცნო ხუთამდე მოწმემ. შემთხვევაშია მოთხრობილი. მასში შესაძლოა მივაგნოთ კვალს ორი
ყველა ჩვენება ისეთ შესაბამისობაში იყო ერთმანეთთან, რომ სახის ჩაგონებისა, რომლის მექანიზმი მე ახლახან აღვწერე.
გამომძიებელს ეჭვიც კი არ გასჩენია. მან უკვე გარდაცვალების
სერტიფიკატიც შეადგინა და იმ დროს, როდესაც დაკრძალვის „ბავშვი ამოცნობილ იქნა სხვა ბავშვის მიერ, ვინც შეცდა.
ცერემონია უნდა დაწყებულიყო, შემთხვევის წყალობით აღმოჩნდა, ამას მოყვა შეუსაბამო ამოცნობათა სერია, მაგრამ ამასთანავე მოხდა
რომ სავარაუდო მსხვერპლნი ცოცხლები იყვნენ და სრულებით არ გასაოცარი რამ: სკოლის მოწაფის მიერ გვამის ამოცნობიდან ერთი
ჰგავდნენ დამხრჩვალ გოგონებს. ისევე, როგორც ზემოაღწერილ დღის შემდეგ ქალმა შეჰკივლა: „ღმერთო ჩემო, ეს ჩემი შვილია!“ იგი
რამდენიმე შემთხვევაში, ჩვენება მოწმეებისა, რომლებიც თავად გვამთან მიიყვანეს; ქალი ტანსაცმელს დააკვირდა და ნაწიბური
წარმოადგენდნენ ილუზიის მსხვერპლს, საკმარისი გახდა სხვებზე შენიშნა გვამის შუბლზე. „ნამდვილად ის არის, - თქვა მან. - ჩემი
გავლენის მოსახდენად. შვილია, რომელიც შარშან, ივლისში გაუჩინარდა. იგი მოიტაცეს და
ანალოგურ შემთხვევებში ჩაგონების საწყის წერტილს მოკლეს.“ ქალი კონსიერჟად მუშაობდა რიუ დუ ფორზე და მისი
ყოველთვის ინდივიდის გონებაში წარმოქმნილი მეტად ან სახელი იყო შავანდრე. გამოიძახეს მისი სიძე, რომელმაც
ნაკლებად ბუნდოვანი მოგონების ილუზია წარმოადგენს, რომლის უყოყმანოდ განაცხადა: „ეს პატარა ფილიბერია!“ იმ ქუჩაზე
მტკიცებას შედეგად ინფიცირება მოყვება. თუ პირველი მცხოვრებმა რამდენიმე ადამიანმა ამოიცნო ბავშვში ფილიბერ
დამკვირვებელი ზედმეტად შთაბეჭდილებიანია, მაშინ გვამი, შავანდრე, მათ შორის მისმა მასწავლებელმა, რომელმაც საკუთარი
რომელსაც თითქოს იგი ცნობს, უნდა შეიცავდეს - რეალურ აზრი ბიჭის კისერზე ჩამოკიდებულ მედალს დააფუძნა.
მსგავსებაზე რომ არაფერი ვთქვათ - რაიმე განსაკუთრებულს, მიუხედავად ამისა, მეზობლები, სიძე, მასწავლებელი და დედა
ნაწიბურს ან სხვა ნიშანს, რომელიც მას სხვა ადამიანს მოაგონებდა. ცდებოდნენ. ექვსი კვირის შემდეგ ბიჭის პიროვნება
გამოწვეული იდეა შემდეგ ერთგვარ ბირთვად იქცევა კრისტალისა,
დადასტურებულ იქნა. ის ბორდოდან იყო, მოკლულ იქნა, რის გათვალისწინებით, შეუძლებელია იმის თქმა, თუ ვინ მეთაურობდა
შემდეგ დილიჟანსით გადმოეყვანათ პარიზში[4].“ მას. ინგლისელი გენერალი უოლსოლი ახლახან გამოქვეყნებულ
წიგნში ამტკიცებს, რომ უმძიმესი ფაქტობრივი შეცდომებია
აღნიშნულ უნდა იქნას, რომ ასეთი სახის ამოცნობა ყველაზე დაშვებული ვატერლოოს ბრძოლის უმნიშვნელოვანეს
მეტად ქალებისა და ბავშვების ანუ ყველაზე შთაბეჭდილებიანი ინციდენტებთან მიმართებით, ფაქტებისა, რომლებიც ათასობით
ადამიანების წილად მოდის. იმავდროულად, იგი გვიჩვენებს ასეთი ადამიანის მიერ არის დადასტურებული[5].
მოწმეების ღირებულებას სასამართლოებში. ბავშვთა ჩვენება ასეთი ფაქტები გვიჩვენებს ბრბოთა ჩვენების ღირებულებას.
საერთოდ არ უნდა იქნას გამოყენებული. მოსამართლეები ხშირად ლოგიკური ტრაქტატები ხაზს უსვამს მრავალი მოწმის
იმეორებენ, რომ ბავშვები არ ცრუობენ, მაგრამ მათი ერთსულოვნებას, როგორც ყველაზე საფუძვლიან მტკიცებულებას,
ფსიქოლოგიური ცნობიერება რომ ოდნავ ნაკლებ რუდიმენტური რომელიც შესაძლოა ფაქტის სიზუსტის მხარდასაჭერად იყოს
იყოს, ვიდრე იგი სინამდვილეშია, მათ ეცოდინებოდათ, რომ მოხმობილი. იმის მიხედვით კი, რაც ჩვენთვის არის ცნობილი
სწორედ ბავშვები ცრუობენ. უდაოა, რომ განუზრახველად, მაგრამ ბრბოს ფსიქოლოგიის შესახებ, ლოგიკის ტრაქტატები, რომლებიც ამ
ეს მაინც სიცრუეა. ბრალდებულის ბედის გადაწყვეტა უმჯობესია საკითხს ეხება, უნდა გადაიხედოს. მოვლენები, რომლებთან
ხურდა ფულის აგდებით და არა ბავშვის ჩვენებაზე დაყრდნობით, დაკავშირებით ყველაზე დიდი ეჭვი არსებობს, როგორც წესი,
როგორც ეს არაერთხელ მომხდარა. ისეთებია, რომლებიც ერთდროულად მრავალი ადამიანის მიერ
თუ ბრბოს მიერ დაკვირვების უნარს დავუბრუნდებით, არის ხილული. იმის თქმა, რომ ფაქტი ათასობით მოწმის მიერ არის
უნდა დავასკვნათ, რომ მის წევრთა კოლექტიური დაკვირვების დადასტურებული, ნიშნავს იმის თქმას, რომ, როგორც წესი,
შედეგი იმდენად მცდარია, რამდენადაც ეს შეგვიძლია რეალური ფაქტი მკვეთრად განსხვავდება მის შესახებ
წარმოვიდგინოთ, ხშირ შემთხვევაში კი იგი წარმოადგენს მხოლოდ გადმოცემული ცნობებისგან.
ილუზიას ინდივიდისა, რომელმაც ინფიცირების მეშვეობით ზემოაღნიშნულიდან ცხადად გამომდინარეობს, რომ
გარშემომყოფთა ჩაგონება მოახერხა. რაოდენობა ფაქტებისა, ისტორიულ შრომებს, როგორც წმინდა წყლის გამონაგონს, ისე უნდა
რომლებიც ბრბოს ჩვენებისადმი უკიდურეს უნდობლობას მივუდგეთ. ისინი ფანტაზიის ნაყოფია, რომელიც შემდგომში
ადასტურებენ, უსაზღვროა. ოცდახუთი წლის წინ ათასობით გააზრების შედეგად არის განმარტებული. ასეთი წიგნების წერა
ადამიანი ესწრებოდა კავალერიის ცნობილ იერიშს სედანის დროის ფლანგვაა. წარსულს რომ ლიტერატურული, მხატვრული
ბრძოლისას, მაგრამ, ცხადი წინააღმდეგობრივი ჩვენებების და მონუმენტური ქმნილებები არ დაეტოვებინა, ჩვენ
აბსოლუტურად არაფერი გვეცოდინებოდა გარდასულ დროთა ღატაკებს. ოცდაათი წლის შემდეგ ეს მშვიდობისმოყვარე გმირი
შესახებ. ნუთუ ერთი მართალი სიტყვა მაინც ვიცით დიად სისხლს მოწყურებულ დესპოტად იქცა, რომელმაც ხელისუფლების
ადამიანთა ცხოვრებისა, მათი, ვინც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა უზურპირებისა და თავისუფლების განადგურების შემდეგ,
კაცობრიობის ისტორიაში, ისეთების, როგორიც ჰერაკლე, ბუდა ან მხოლოდ საკუთარი ამბიციის დასაკმაყოფილებლად სამი მილიონი
მუჰამედი არიან? მეტად სავარაუდოა, რომ არ ვიცით. მეტიც, ადამიანი მოაკვდინა. დღესდღეობით ჩვენ ლეგენდის ახალი
სინამდვილეში მათი რეალური ცხოვრება ჩვენთვის უმნიშვნელოა. ვერსიის მომსწრენი ვხდებით, ხოლო მას შემდეგ, რაც იგი
ჩვენ ის გვაინტერესებს, თუ როგორ არიან წარმოდგენილი ეს დიადი საუკუნეებს გადაიტანს, მომავლის სწავლულმა ადამიანებმა ამ
ადამიანები ლეგენდებში. ლეგენდარული და არა რეალური გმირები წინააღმდეგობრივი შეხედულებების საფუძველზე შესაძლოა
ახდენენ გავლენას ბრბოს ფსიქიკაზე. სულაც გმირის არსებობა დააყენონ ეჭვქვეშ, როგორც მრავალი
სამწუხაროდ, ლეგენდებს, თუნდაც ქაღალდზე ჩაწერილს, ეჭვობს ამჟამად ბუდას არსებობას, და მასში მხოლოდ მზის მითი ან
არანაირი შინაგანი სტაბილურობა არ გააჩნიათ. ბრბოს წარმოსახვა ჰერკულესის ლეგენდის განვითარება დაინახოს. ასეთ
მუდმივად უცვლის ფორმას მათ დროის დინებასთან ერთად, უფრო გაურკვევლობას ისინი უფრო მარტივად გაუმკლავდებიან, რადგან
მეტად კი რასობრივი მიზეზებიდან გამომდინარე. მაგალითად, უფრო მეტად განსწავლულნი იქნებიან ბრბოს ფსიქოლოგიის
უზარმაზარი უფსკრულია ძველი აღთქმის სისხლის მოყვარულ საკითხებში, ვიდრე დღეს ჩვენ ვართ, მათ ეცოდინებათ, რომ
იეჰოვასა და წმინდა ტერეზას სიყვარულის ღმერთს შორის; ჩინეთში ისტორიას რთულად თუ შეუძლია რაიმე შეინარჩუნოს
თაყვანცემულ ბუდას კი არაფერი აქვს საერთო ბუდასთან, მეხსიერებაში, გარდა მითისა.
რომელსაც ინდოელები სცემენ თაყვანს.
არც ის არის აუცილებელი, რომ გმირებს საუკუნეები 3. ბრბოს განცდის გაზვიადება და ბრბოს უეშმაკობა
გვაშორებდეს, რათა ლეგენდამ ბრბოს წარმოსახვით განიცადოს
სახეცვლილება. ზოგჯერ ლეგენდის ტრანსფორმირება რამდენიმე როგორიც არ უნდა იყოს ბრბოს განცდები, დადებითი თუ
წელიწადში ხდება. ჩვენს დროში ორმოცდაათზე ნაკლები წლის უარყოფითი, ისინი უაღრესად მარტივი და ფრიად
განმავლობაში რამდენჯერმე ვიხილეთ ისტორიის ერთ-ერთი გაზვიადებულია. ამ შემთხვევაში, ისევე, როგორც სხვა მრავალში,
უდიადესი გმირის ლეგენდის ცვლილება. ბურბონების დროს ბრბოს შემადგენელი ინდივიდი პრიმიტიულ არსებას ჰგავს. ვერ
ნაპოლეონი იყო ერთგვარი იდილიური ფილანტროპი, ჩაგრულთა ახერხებს რა განსხვავების შემჩნევას, იგი მოვლენებს აღიქვამს
მეგობარი, ვინც, პოეტების შესაბამისად, დიდხანს ემახსოვრებოდათ
მთლიანად, შუალედური ფაზების გარეშე. განცდის გაზვიადება იმ რომლის დაოკებას იზოლირებულ და პასუხისმგებლობის
ფაქტის გამოისობით ძლიერდება, რომ ერთხელ გამჟღავნებული გრძნობის მქონე ინდივიდს სასჯელის შიში აიძულებს. ამიტომაც
გრძნობა ჩაგონებისა და ინფიცირების მეშვეობით ძალიან სწრაფად არის ადვილი ბრბოს მიყვანა უკიდურესად უარყოფით ქმედებამდე.
ვრცელდება და საყოველთაო გამართლებას მოიპოვებს, რაც ხელს მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ ოსტატური ზეგავლენის
უწყობს კიდეც მისი ძალის მნიშვნელოვან ზრდას. შემთხვევაში ბრბოს თავდადებისა და ჰეროიზმის გამომჟღავნება და
ბრბოს განცდების სიმარტივე და გაზვიადება იმას იწვევს, მაღალი ღირსების გამოვლენა არ შეუძლია. მეტიც, ბრბოს მეტად
რომ მისთვის უცხოა ეჭვი და გაურკვევლობა. ქალის მსგავსად, ის შესწევს ამ თვისებათა დემონსტრირების უნარი, ვიდრე
ერთბაშად მიდის უკიდურესობამდე. გამოთქმული ეჭვი მყისვე იზოლირებულ ინდივიდს. ჩვენ დავუბრუნდებით ამ საკითხს,
იქცევა უცილობელ ჭეშმარიტებად. ანტიპათია და გმობა, რაც როდესაც ბრბოს ზნეობის შესახებ გვექნება საუბარი.
იზოლირებული ინდივიდის შემთხვევაში ძალას ვერ იკრებს, ბრბოს გრძნობათა გადაჭარბებისადმი მიდრეკილების
წევრი ინდივიდის შემთხვევაში გაშმაგებულ სიძულვილად იქცევა. გამოისობით ბრბო ასეთივე ჭარბი განცდების გავლენას განიცდის.
ბრბოს განცდათა ძალაც იზრდება, განსაკუთრებით ორატორი, რომელიც ბრბოზე ზემოქმედებას ცდილობს,
ჰეტეროგენურ ბრბოში, რის მიზეზს პასუხისმგებლობის გრძნობის ძალადობრივ განცხადებებს უნდა იყენებდეს. გადაჭარბება,
სრული არქონა წარმოადგენს. რწმენა დაუსჯელობისა, რომელიც მტკიცება, გამეორება და დასაბუთების არანაირი მცდელობა
მით ძლიერია, რაც უფრო მრავალრიცხოვანია ბრბო, ძალის წამიერ არგუმენტაციის ის მეთოდებია, რომლებიც საჯაროდ
განცდასთან ერთად, ბრბოში წარმოშობს განცდებს და მას გამომსვლელებისთვის კარგად არის ცნობილი.
ადგმევინებს ნაბიჯებს, რაც იზოლირებული ინდივიდის მეტიც, ბრბო გმირთა განცდებშიც მსგავს გადაჭარბებას
შემთხვევაში შეუძლებელი იქნებოდა. უგნური, უცოდინარი და მოითხოვს. მათი მოჩვენებითი უნარები და ღირსებები ყოველთვის
შურიანი ადამიანები ბრბოში განთავისუფლებულნი არიან უნდა გაიზარდოს ზომით. სამართლიანად იქნა შენიშნული, რომ
საკუთარი უმნიშვნელობისა და უძლურების განცდისგან, თეატრში ბრბო პიესის გმირისგან თავდადების, ზნეობისა და
სანაცვლოდ კი იხვეჭენ სასტიკი და წამიერი, მაგრამ უსაზღვრო ღირსების იმ ხარისხს მოითხოვს, რომელთა რეალურ ცხოვრებაში
ძალის შეგრძნებას. მოძიება შეუძლებელია.
სამწუხაროდ, ბრბოს ტენდენცია გადაჭარბებისკენ ხშირად ყურადღება სათანადოდ იქნა გამახვილებული იმ
უარყოფით განცდებთან არის დაკავშირებული. ეს განცდები განსაკუთრებულ პერსპექტივაზე, რომლითაც თეატრში
პრიმიტიული ადამიანის ინსტინქტთა ატავისტური ნაშთია, განიხილავენ მოვლენებს, მაგრამ, თუმცა ასეთი პერსპექტივა
უდაოდ არსებობს, მას არაფერი აქვს საერთო საღ აზრსა და 4. ბრბოს შეუწყნარებლობა, დიქტატი და კონსერვატიზმი
ლოგიკასთან. თუმცა ბრბოსთვის მიმართვის ხელოვნება
ერთმნიშვნელოვნად დაბალი სინჯისაა, იგი მაინც მოითხოვს ბრბოსთვის მხოლოდ მარტივი და ზღვრული განცდებია
სპეციალურ უნარებს. პიესის კითხვისას ხშირად შეუძლებელია ცნობილი. იგი ჩაგონებულ აზრებს, იდეებსა და შეხედულებებს
მისი წარმატების ახსნა. პიესის განხილვისას თეატრის მენეჯერები, იღებს ან უარყოფს ერთიანობაში და მათ, როგორც აბსოლუტურ
როგორც წესი, თავად არიან გაურკვევლობაში მის პოტენციალთან ჭეშმარიტებებს ან არანაკლებ აბსოლუტურ ცთომილებას
მიმართებით, რადგან მისი შეფასებისთვის აუცილებელია, რომ ეს განიხილავს. ასეთ შემთხვევასთან გვაქვს ყოველთვის საქმე,
ადამიანები ბრბოდ იქცნენ[6]. როდესაც შეხედულების დამკვიდრება ჩაგონების და არა
აქაც, კიდევ ერთხელ, უფრო დეტალური განმარტებისთვის დასაბუთების გზით ხდება. ყველასათვის ცნობილია რელიგიურ
ჩვენ რასობრივ განსხვავებათა უპირატესი გავლენის ჩვენება აღმსარებლობათა შეუწყნარებლობა და მათი დესპოტური
მოგვიწევდა. პიესას, რომელიც ბრბოს ენთუზიაზმს იწვევს ერთ მბრძანებლობა ადამიანთა გონებაზე.
ქვეყანაში, არანაირი წარმატება არ ხვდება მეორეში, ან წარმატება ერთის მხრივ, გააჩნია რა ეჭვი ჭეშმარიტებასა და
მხოლოდ ნაწილობრივი და პირობითია, რადგან იგი არ იყენებს სიცრუესთან დაკავშირებით, მეორეს მხრივ კი, აქვს რა ძალის აშკარა
გავლენის იმ საშუალებებს, რომლებსაც განსხვავებულ პუბლიკაზე განცდა, ბრბო საკუთარ შეხედულებებში იმდენადვე
შეუძლიათ ზემოქმედება. ავტორიტარულია, რამდენადაც შეუწყნარებელი. ინდივიდისთვის
არ ვთვლი საჭიროდ იმის აღნიშვნას, რომ გადაჭარბებისკენ შესაძლოა მისაღები იყოს წინააღმდეგობრივი შეხედულება და
ტენდენცია ბრბოში არსებობს მხოლოდ გრძნობებთან და არა კამათი; ბრბო ასე არასოდეს იქცევა. საჯარო გამოსვლებისას
გონებასთან მიმართებით. მე უკვე ვაჩვენე, რომ ინდივიდის მიერ ორატორის მხრიდან მცირედი წინააღმდეგობა დაუყოვნებლივ
ბრბოს ნაწილად ქცევის ფაქტი მყისიერად და მნიშვნელოვნად ხვდება გააფთრებულ ლანძღვა-გინებას, რასაც ქმედებებიც მოყვება,
აქვეითებს მის ინტელექტუალურ უნარს. სწავლული იურისტი თუ ორატორი საკუთარ შეხედულებას არ შეიცვლის.
ტარდი ასევე ადასტურებს ამ ფაქტს ბრბოთა მიერ ჩადენილი ხელისუფლების წარმომადგენელთა მხრივ შეზღუდვის გარეშე
დანაშაულების მისეულ კვლევაში. მხოლოდ გრძნობებთან საწინააღმდეგო აზრის გამომთქმელი შესაძლოა სიკვდილამდეც
მიმართებით შეუძლია ბრბოს ზეასვლა ან უკიდურესად დაბალ იქნას მიყვანილი.
წერტილამდე დაშვება. შეუწყნარებლობა და დიქტატი ყველა სახის ბრბოსთვის
მსგავსია, მაგრამ გამოვლენა ინტენსივობის სხვადასხვა ხარისხით
ხდება. აქ ხელახლა ჩნდება რასის ფუნდამენტური განცდა, რაც ფეხით გათელოს დესპოტი, რომელსაც მან ძალაუფლება ჩამოართვა,
ადამიანთა ყველა გრძნობასა და აზრზე დომინირებს. ყველაზე მაგრამ ეს იმ მიზეზით ხდება, რომ ძალაუფლების დაკარგვის
მაღალი ხარისხით შეუწყნარებლობა და დიქტატი ლათინურ შემდეგ იგი სუსტებში გადანაცვლდება, ვინც სძულთ, რადგან მისი
ბრბოშია განვითარებული. ფაქტიურად მათი განვითარება აღარ ეშინიათ. ბრბოსთვის საყვარელი გმირის ტიპი ყოველთვის
ლათინური წარმომავლობის ბრბოში იმგვარია, რომ სრულად სპობს კეისრის მსგავსი იქნება. რომლის წარჩინების ნიშნები იზიდავს მას,
ინდივიდის დამოუკიდებლობის განცდას, რაც ასე ძლიერია ანგლო- ძალაუფლება - პატივისცემას ანიჭებს, ხოლო მახვილი - შიშის ზარს
საქსონურ ბრბოში. ლათინური ბრბო მხოლოდ იმ სექტის სცემს.
კოლექტიური დამოუკიდებლობით არის დაინტერესებული, ბრბო ყოველთვის მზად არის სუსტის წინააღმდეგ აჯანყდეს
რომელსაც იგი ეკუთვნის, ხოლო დამოუკიდებლობის კონცეფცია და მონურად მოიხაროს ქედი ძალის წინაშე. ძალაუფლებას რომ
ხასიათდება თვისებით მათი შემოკრებისა, ვინც უთანხმოებაშია, მონაცვლეობითი ხასიათი ჰქონდეს, ბრბო, რომელიც ყოველთვის
რის მიზანს ბრბოს შეხედულებებისადმი მათი დაუყოვნებელი და ზღვრულ განცდებს ემორჩილება, გამუდმებით ანარქიიდან
იძულებითი დაქვემდებარება წარმოადგენს. ლათინურ ბრბოში მონობაზე და მონობიდან ანარქიაზე გადასვლის რეჟიმში იქნებოდა.
ყველა ეპოქის იაკობინელები, ინკვიზიციით დაწყებული, მიუხედავად ამისა, ბრბოში რევოლუციურ ინსტინქტთა
ვერასოდეს მაღლდებოდნენ თავისუფლების განსხვავებულ ბატონობის რწმენა მისი ფსიქოლოგიის სრულიად მცდარ
კონცეფციამდე. განმარტებას ნიშნავს. ძალადობისკენ მისი ტენდენციაა, რასაც
დიქტატი და შეუწყნარებლობა ისეთი განცდებია, რომელთა შეცდომაში შევყავართ. მისი მეამბოხე და დამანგრეველი მოქმედება
შესახებ ბრბოს ცხადი წარმოდგენა გააჩნია, რომლებსაც იგი ყოველთვის წამიერია. ბრბოზე ზედმეტად დიდი გავლენა
ადვილად იღებს და მზად არის პრაქტიკულად გამოიყენოს, გაუცნობიერებელ შეხედულებებს აქვთ და შედეგად იგი
როგორც კი მას თავს მოახვევენ. ბრბო ძალისადმი მორჩილებას მეტისმეტად ემორჩილება საუკუნეობრივ მემკვიდრეობით
გამოხატავს და მცირედ თუ იმყოფება სიკეთის შთაბეჭდილების გავლენას, რათა უკიდურესად კონსერვატული არ იყოს. მარტო
ქვეშ, რაც მისთვის მხოლოდ სისუსტის განსხვავებული ფორმაა. დარჩენილი, იგი იქანცება უწესრიგობისგან და ინსტინქტურად
მისი სიმპათიები არასოდეს ყოფილა კეთილ მბრძანებელთა მხარეს, იხრება მონობისკენ. იაკობინელთა შორის ყველაზე ამაყნი და
არამედ ყოველთვის ტირანებისა, რომელთაგან ჩაგვრას განიცდიდა. დაუმორჩილებელნი იყვნენ, რომლებიც ნაპოლეონს უდიდესი
სწორედ ამ უკანასკნელთა თაყვანსაცემად აღმართავს ბრბო ენთუზიაზმით მიესალმნენ, როდესაც მან თავისუფლება აღკვეთა
დიდებულ ქანდაკებებს. ისიც სიმართლეა, რომ ბრბომ შესაძლოა და რკინის ხელი აგრძნობინა ყველას.
დამანგრეველი ინსტინქტები ადამიანებზე გამოვცადოთ, ჩვენ მათ მამოძრავებელ ფაქტორს, როდესაც იზოლირებული ინდივიდის
ცხოველებზე ვცდით. ესოდენ ფართოდ გავრცელებული ნადირობა შემთხვევაში ეს თითქმის ყოველთვის ექსკლუზიური მოტივია.
და ბრბოს სასტიკი ქმედებები ერთი და იმავე წყაროდან იღებს უდაოა, რომ ეგოიზმი არ ხელმძღვანელობს ბრბოს ომის დროს,
სათავეს. ბრბო, რომელიც ნელა კლავს დაუცველ მსხვერპლს, მხდალ რომლის გაგება მას, როგორც წესი, არ შეუძლია, ომისა, რომელშიც
სისასტიკეს გვიჩვენებს; მაგრამ ფილოსოფოსისთვის ასეთი იგი საკუთარ განადგურებას ისე ადვილად დასაშვებად მიიჩნევს,
სისასტიკე უტოლდება მონადირეებისას, რომლებიც მრავლად თითქოს მონადირის სარკით მონუსხული ტოროლა ყოფილიყოს.
ერთიანდებიან, რათა სიამოვნების მიღების მიზნით დევნონ და სრული არამზადის შემთხვევაშიც ხშირად ხდება, რომ
მოკლან უიღბლო ნადირი. ბრბოს მხოლოდ წევრობა ანიჭებს მას წამით მაღალ ზნეობრივ
ბრბო შესაძლოა მკვლელობაში, წამქეზებლობასა და ყველა პრინციპებს. ტენი ჩვენს ყურადღებას მიაპყრობს იმ ფაქტს, რომ
სახის დანაშაულში იქნას ბრალდებული, მაგრამ მას ასევე სექტემბრის მკვლელობაში დამნაშავეებმა კომიტეტის წევრთა
თავდადების, მსხვერპლად შეწირვისა და უანგარობის მაგიდებზე სამაგიდო წიგნები და მაჯის საათები დააწყეს,
გამომჟღავნება შეუძლია, რაც გაცილებით უფრო ამაღლებული რომლებიც მათ მსხვერპლს უპოვეს და რისი გადამალვაც მათ
იქნება, ვიდრე ის, რისი უნარიც იზოლირებულ ინდივიდს გააჩნია. მარტივად შეეძლოთ. მგრგვინავ და ველურ ბრბოს, რომელმაც
დიდების, პატივისცემისა და პატრიოტიზმის მოწოდებებს ტუილრის სასახლე დაიპყრო 1848 წლის რევოლუციის დროს,
იმისთვის მიმართავენ, რომ ბრბოს წევრ ინდივიდზე მოახდინონ ხელიც კი არ უხლია ბრწყინვალე საგნებისთვის, რომელთაგან
გავლენა და, საკმაოდ ხშირად, აიძულონ იგი საკუთარი სიცოცხლე თითოეული კარგა ხნით უზრუნველყოფდა მას საკვებით.
გაიღოს მსხვერპლად. ისტორია მდიდარია მაგალითებით, ბრბოს მიერ ინდივიდის გამორალურება მუდმივ წესს არ
რომლებიც ჯვაროსნებისა და 1793 წლის მოხალისეების ქმედებათა წარმოადგენს, თუმცა მას ხშირად ვხვდებით. ასეთ მოვლენას
ანალოგურია. მხოლოდ ბრბოს შეუძლია დიადი თავდადებისა და შესაძლოა შევხვდეთ გაცილებით ნაკლებმნიშვნელოვან
უანგარობის გამომჟღავნება. რამდენჯერ შეხვედრია გმირულად გარემოებებში, ვიდრე მე აღვწერე ზევით. მე აღვნიშნე, რომ ბრბო
პირისპირ სიკვდილს ბრბო მრწამსის, იდეის ან სიტყვისთვის, თეატრში პიესის გმირისგან დაბეჯითებით მოითხოვს
რომელსაც თავადაც ვერ იგებდა?! ბრბო, რომელიც გაფიცვას აწყობს, გადაჭარბებულ ღირსებას, და ყველაზე მარტივი დაკვირვებაც
ამას ბრძანებისადმი მორჩილებიდან მეტად აკეთებს, ვიდრე მცირე ადასტურებს, რომ შეკრება, თუნდაც უმდაბლესი ელემენტებისა,
ხელფასის ზრდის მისაღწევად, რომლითაც თავი გააქვს. პირადი როგორც წესი, ფრიად მოკრძალებულია. გარყვნილი, სუტენიორი
ინტერესი უკიდურესად იშვიათად წარმოადგენს ბრბოს და ჰულიგანი ხშირად აღშფოთებულები არიან, თუკი პიესა სარისკო
ამ დოკუმენტებს და მათ დეტალურ ანგარიშად აქცევენ; მეთაური თეატრის საკითხების მცოდნე მწერლის კალამს, რომელიც
საწინააღმდეგო მოსაზრებას გამოთქვამს და ყველაფერს ხელახლა იმავდროულად ფსიქოლოგსაც წარმოადგენს, მაგალითად ისეთისა,
გადაწერს ახალი შეხედულებების გათვალისწინებით; მზა როგორიც ფრანსის სარსია.
დოკუმენტი მარშალთან მიაქვთ, ვინც შესძახებს: „ეს ყოველივე
შეცდომაა“ და დოკუმენტის ახალ რედაქციას ქმნის. საწყისი
ანგარიშიდან აღარაფერია დარჩენილი. დ’არკურს აღნიშნული იმის
დასტურად მოაქვს, რომ ჭეშმარიტების დადგენა იმ შემთხვევაშიც
შეუძლებელია, როდესაც საქმე ყველაზე გასაოცარ და კარგად
ცნობილ ამბებთან გვაქვს.
6 ↑ ამ მიზეზით სრულიად გასაგებია, თუ რატომ ხდება ზოგჯერ,
რომ ყველა მენეჯერის მიერ უარყოფილი პიესა დიდ წარმატებას
აღწევს, თუ შემთხვევის გამოისობით მისი სცენაზე დადგმა
ხერხდება. კარგად არის ცნობილი ფრანსუა კოპეს პიესის „Pour la
Couronne“ ამასწინანდელი წარმატება და მაინც, მიუხედავად
ავტორის სახელისა, იგი პარიზის მთავარ თეატრთა მენეჯერების
მიერ ათი წლის განმავლობაში იყო უარყოფილი; ყველა თეატრის
მიერ უარყოფილი „ჩარლის დეიდა“, საბოლოოდ საფონდო
ბროკერის ხარჯით დაიდგა, რის შემდეგ იგი ორასჯერ იქნა
წარმოდგენილი საფრანგეთში და ათასზე მეტჯერ - ლონდონში.
ზემომოტანილი განმარტების გარეშე იმისა, რომ თეატრთა
მენეჯერებისთვის შეუძლებელია გონებრივად ბრბოდ ქცევა,
შეფასებისას დაშვებული შეცდომები კომპეტენტური
ინდივიდებისგან, რომლებიც ყველაზე მეტად არიან
დაინტერესებული არ გააფუჭონ საქმე, აუხსნელი იქნებოდა. ამ
საკითხს მე ახლა ვერ განვიხილავ, მაგრამ ის უთუოდ იმსახურებს