Professional Documents
Culture Documents
Διδακτέα Αρχαία Γυμνασίου
Διδακτέα Αρχαία Γυμνασίου
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
1. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Μπεζαντάκος Ν., Παπαθωμάς Α., Λουτριανάκη Ε., Χαραλαμπάκος Β., Α΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή.
2. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Παπαθωμάς Α., Γαλάνη-Δράκου M., Καμπουρέλλη Β., Λουτριανάκη Ε., Β΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή.
3. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Μπεζαντάκος Ν., Αστυρακάκη Ε., Γαλάνη-Δράκου M., Χαραλαμπάκος Β., Γ΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή.
4. «Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβαση», Μπούρας Ν., Ναστούλης Κ., Σακελλαρίου Ν., Γ΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή.
Σημαντικές Επισημάνσεις
Με τον ενδεικτικό προγραμματισμό που ακολουθεί, επιδιώκεται οι μαθητές και μαθήτριες:
να αναγνωρίζουν τους κύριους όρους της πρότασης: τα ρήματα, το υποκείμενο και το αντικείμενο των ρημάτων.
να αναγνωρίζουν τις μετοχικές και απαρεμφατικές φράσεις.
να αναγνωρίζουν τους ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους προσδιορισμούς.
να αναζητούν σε ένα κείμενο δείκτες κάποιων βασικών σχέσεων: του χρόνου, της αιτίας, του τρόπου, του τόπου.
να ενισχυθούν, βαθμιαία, στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οργανώνεται το κείμενο.
να προσεγγίζουν τα γλωσσικά φαινόμενα (π.χ. τα γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα) όχι αποκομμένα αλλά σε σχέση με τη λειτουργία τους στα
κείμενα.
να αναζητούν τις βασικές δομές της αρχαίας γλώσσας, εστιάζοντας σε όσες διαφέρουν από τη σύγχρονη.
να δημιουργούν, με τη βοήθεια κατάλληλων ερωτήσεων, το διάγραμμα του κειμένου.
να χρησιμοποιούν τα βιβλία αναφοράς (γραμματική, συντακτικό και λεξικό της αρχαίας ελληνικής) τόσο κατά την εξάσκησή τους όσο και κατά
την αξιολόγησή τους.
Τέλος, τονίζεται ότι δεν επιμένουμε στην παραγωγή γραμματικών τύπων αλλά στην αναγνώρισή τους, με τη χρήση ποικιλίας ασκήσεων (π.χ. κλειστού
τύπου, όπως πολλαπλών επιλογών, αντιστοίχισης, συμπλήρωσης κενών κ.ά.).
Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ
Από το διδακτικό βιβλίο «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου» των Ν. Μπεζαντάκου, Ε. Λουτριανάκη κ.ά, δε θα διδαχθούν οι ενότητες 14-18. Οι
υπόλοιπες ενότητες θα διδαχθούν δύο (2) ώρες την εβδομάδα κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου-Μαΐου ως ακολούθως:
ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ, ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
1η 1. Να γνωρίσουν οι - Δίνονται αποσπάσματα από κείμενα Εισαγωγικά στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Σελ. 12: 1-5. 3
μαθητές και μαθήτριες νεότερων μορφών της ελληνικής Η καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου. Ζητείται από
βασικά στοιχεία της γλώσσας που ομοιάζουν στη δομή με τα Οι διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής (απλή τους μαθητές
ιστορίας της ελληνικής αρχαία ελληνικά (καθαρεύουσα, αναφορά). και τις
γλώσσας. αλεξανδρινή): 1. Ε. Ροϊδη, «Αθηναϊκοί μαθήτριες να
2. Να καλλιεργηθεί σε περίπατοι», Κείμενα Νεοελληνικής αναγνωρίσουν
ένα βαθμό αίσθηση Λογοτεχνίας (Α' Γενικού Λυκείου) - Βιβλίο λέξεις που τους
οικειότητας προς την Μαθητή. Βλ. Ψηφιακό σχολείο είναι γνωστές
αρχαία ελληνική http://dschool.edu.gr/ και τύπους
γλώσσα. 2. Γ. Βιζυηνού, «Tο μόνον της ζωής του λέξεων
3. Να αντιληφθούν οι ταξείδιον», βλ. Σπουδαστήριο Νέου άγνωστων σε
μαθητές και μαθήτριες Ελληνισμού αυτούς.
τη σχέση α.ε. και ν.ε. http://www.snhell.gr/anthology/content
γλώσσας, .asp?id=307&author_id=74
παρατηρώντας τη 3. Αγία Γραφή, Λουκ. ι’ 25-37 «Η
διαχρονική εξέλιξή της παραβολή του καλού Σαμαρείτη», βλ.
μέσω των κειμένων. Αποστολική διακονία Εκκλησίας της
Ελλάδος,
www.apostoliki-
diakonia.gr/bible/bible.asp
- Διαβάζονται αποσπάσματα μέσα στην
τάξη για μια πρώτη επαφή των μαθητών
με παλαιότερες μορφές της ελληνικής
γλώσσας.
1. Να γνωρίσουν τα Το κείμενο της ενότητας (σελ. 14 σχ. 1. Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες.
2η βασικά στοιχεία της βιβλίου) Απλή αναφορά στο πώς έγραφαν οι αρχαίοι Σελ. 16, 19. 3
εκπαίδευσης των - Προτείνεται να δοθεί η μετάφραση του Έλληνες.
αρχαίων Αθηναίων και κειμένου. Οι μαθητές και μαθήτριες 2. Φθόγγοι και γράμματα.
να τα συγκρίνουν με τη παρακινούνται να τη συγκρίνουν με το - Αναλυτική διδασκαλία σε συσχετισμό με τη
δική τους εκπαίδευση αρχαίο κείμενο και να διακρίνουν την νεοελληνική γλώσσα.
σήμερα. αναλυτικότητα του ν.ε. λόγου εν σχέσει - Να εξηγηθεί στους/στις μαθητές και μαθήτριες
2. Να κατανοήσουν με τον α.ε. λόγο. ότι πρόκειται για γλώσσα που είχε εντελώς
στοιχεία που αφορούν - Τα γλωσσικά σχόλια της σελ. 15 διαφορετική προφορά από τη σημερινή
τη γραφή και την αξιοποιούνται από τον/την εκπαιδευτικό (προσωδία/μουσικότητα – δυναμική
προφορά των αρχαίων μερικώς, με την επισήμανση προφορά/τονικότητα).
Ελλήνων, καθώς επίσης συγκεκριμένων λέξεων που συναντούμε - Προτείνεται η αναφορά στη διαφορετική
και στοιχεία που και στη ν.ε. γλώσσα, π.χ. καλός -ή –όν, προφορά συγκεκριμένων γραμμάτων (η, υ, β, δ,
αφορούν την ιστορία αἰσχρός -ά –όν κ.λπ. γ, ζ), των διπλών συμφώνων, των μακρών και των
του ελληνικού - Οι μαθητές και μαθήτριες συζητούν τις βραχέων, των δίχρονων και των διφθόγγων.
αλφαβήτου. ιδέες και τα νοήματα του κειμένου, - Να εξηγηθεί ότι η ορθογραφία της ν.ε. γλώσσας
αξιοποιώντας τις ερωτήσεις της σελ. 16. διατηρείται για ιστορικούς λόγους.
- Για τη διδασκαλία της ενότητας βλ. «Πύλη για
την ελληνική γλώσσα»:
http://www.greek-
language.gr/greekLang/studies/history/thema_0
8/index.html
και τα σενάρια του αποθετηρίου «Πρωτέας»:
http://proteas.greek-
language.gr/scenario.html?sid=2241
http://proteas.greek-
language.gr/scenario.html?sid=2256
1. Να γνωρίσουν τις Το κείμενο της ενότητας (σελ. 20 σχ. 1. Ετυμολογικά.
3η βασικές ασχολίες και τα βιβλίου) - Κατά τη διδασκαλία της ετυμολογίας αφετηρία Σελ. 21: 1, 2 4
επαγγέλματα των - Τα γλωσσικά σχόλια της σελ. 21 αποτελεί η ν.ε. γλώσσα. Σελ. 23: 1-3
αρχαίων Αθηναίων και αξιοποιούνται από τον/τη - Οι μαθητές και μαθήτριες διερευνούν πώς Σελ. 27: 1, 3, 4.
να τα συγκρίνουν με τα διδάσκοντα/διδάσκουσα μερικώς με την δημιουργούνται οι λέξεις και δίνονται γενικές
σημερινά επαγγέλματα. επισήμανση συγκεκριμένων λέξεων που πληροφορίες για την παραγωγή και τη σύνθεση,
2. Να μάθουν να συναντούμε και στη ν.ε. γλώσσα. χωρίς λεπτομέρειες.
αναγνωρίζουν μέσα στο - Οι μαθητές και μαθήτριες συζητούν τις – Οι μαθητές και μαθήτριες διαπιστώνουν τη
κείμενο τους τόνους και ιδέες και τα νοήματα του κειμένου, διαφορά των πρωτότυπων λέξεων από τις
τα πνεύματα. αξιοποιώντας τις ερωτήσεις της σελ. 21. σύνθετες με παραδείγματα από το κείμενο.
3. Να μάθουν ότι η - Προτείνεται διαγραμματική απεικόνιση 2. Γραμματική.
χρήση των τόνων του περιεχομένου του κειμένου με άξονα Τόνοι και πνεύματα.
καθιερώθηκε με την το υποκείμενο «˒Αθηναĩοι» - Αναλυτική διδασκαλία των τόνων και των πέντε
αλλαγή στην προφορά (αναδεικνύονται οι συγκεκριμένες βασικών κανόνων τονισμού σε αντιδιαστολή με
των φθόγγων. δραστηριότητες των Αθηναίων). τη ν.ε. γλώσσα.
- Γίνεται σύντομη αναφορά στην οξεία, τη βαρεία
και την περισπωμένη, για ποιο λόγο ονομάζονται
έτσι κ.λπ.
- Εξηγείται η χρήση των πνευμάτων και ο
λειτουργικός ρόλος της δασείας στη σύνθεση
λέξεων με παραδείγματα και από τη ν.ε. γλώσσα.
Τα παρεπόμενα των πτωτικών (των ρημάτων
δίνονται σε άλλη ενότητα).
- Γίνεται σύντομη παρουσίαση των μερών του
λόγου και των παρεπομένων των πτωτικών σε
συσχετισμό με τη νεοελληνική γλώσσα. Γίνεται
ιδιαίτερη αναφορά στη δοτική και στις
επιβιώσεις της στη ν.ε. γλώσσα.
- Αξιοποιείται ο πίνακας με τις στερεότυπες
εκφράσεις της σελίδας 25.
- Για τη διδασκαλία της ενότητας βλ. Πύλη για την
ελληνική γλώσσα:
http://www.greek-
language.gr/greekLang/studies/history/thema_0
8/index.html#toc005
1. Να απολαύσουν μια Το κείμενο της ενότητας (σελ. 28 σχ. 1. Ετυμολογικά. Σελ. 29: 1-3
4η φανταστική ιστορία που βιβλίου) Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής σελ. 30: 1, 2 4
εκτυλίσσεται σε - Προτείνεται να δοθεί η μετάφραση του ουσιαστικών από ουσιαστικά, χωρίς να ζητείται σελ. 32: 3, 4
εξωτικούς τόπους και να κειμένου και να τη συγκρίνουν οι από τους μαθητές και τις μαθήτριες η σελ. 34: 1-5.
τη συνδέσουν με δικά μαθητές και μαθήτριες με το αρχαίο απομνημόνευση των κατηγοριών (υποκοριστικά
τους γνώριμα κείμενο. κλπ). Για αφόρμηση στη διδασκαλία μπορούμε
παραμύθια και ιστορίες. - Συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του να δώσουμε παραδείγματα από τη ν.ε. γλώσσα.
2. Να εξοικειωθούν με κειμένου με τη βοήθεια και των 2. Γραμματική.
τον αρχαιοελληνικό ερωτήσεων της σελ. 29. Το άρθρο. Η β΄ κλίση των ουσιαστικών.
λόγο μέσω της - Το δεύτερο παράλληλο κείμενο της 3ης - Αναλυτική διδασκαλία του άρθρου και της β΄
αναγνώρισης των ενότητας (σελ. 144) μπορούμε να το κλίσης των ουσιαστικών σε συσχετισμό με τη ν.ε.
κοινών στοιχείων με τον χρησιμοποιήσουμε για εμπέδωση της γλώσσα. Ομοιότητες/διαφορές.
νεοελληνικό λόγο και ύλης λόγω πληθώρας ουσιαστικών της β΄ - Παραπέμπονται οι μαθητές και μαθήτριες στο
ιδιαίτερα την β΄ κλίση. κλίσης. κείμενο για να αναζητήσουν / αναγνωρίσουν
3. Να γνωρίσουν τη τους τύπους της β΄ κλίσης των ουσιαστικών.
διαδικασία παραγωγής (Σημ. Οι προσωπικές αντωνυμίες θα διδαχθούν
λέξεων στην α.ε. και να παράλληλα με τη διδασκαλία του ρήματος στην
τη συσχετίσουν με τη επόμενη ενότητα).
ν.ε. γλώσσα.
1. Να γνωρίσουν Το κείμενο της ενότητας (σελ. 36 σχ. 1. Ετυμολογικά.
5η και 4η στοιχεία του αθηναϊκού βιβλίου) Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής Ενότητα 4η, 4
βίου και των αγαθών της - Προτείνεται να δοθεί η μετάφραση του ουσιαστικών από ουσιαστικά (β΄ μέρος), χωρίς σελ. 35: 1, 2.
πόλης. κειμένου. Το αρχαίο κείμενο θα να ζητείται από τους μαθητές και τις μαθήτριες η Ενότητα 5η
2. Να μάθουν τον χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη της απομνημόνευση των κατηγοριών (παρώνυμα σελ. 38: 1-3
σχηματισμό του διδασκαλίας του ρήματος. κ.λπ.). Σκόπιμη η αναφορά στη ν.ε. γλώσσα. σελ. 39: 1, 2
ρήματος στην οριστική - Οι μαθητές και μαθήτριες συζητούν τις 2. Γραμματική. σελ. 41: 2
ενεστώτα και μέλλοντα ιδέες και τα νοήματα του κειμένου με τη - Τα παρεπόμενα του ρήματος (από 3η ενότητα). σελ. 43: 1-7.
ε.φ. και τη λειτουργία βοήθεια και των ερωτήσεων της σελ. 38. Οι μαθητές και μαθήτριες καλούνται να
του μέσα στην πρόταση εντοπίσουν μέσα στο κείμενο ιδίως το
(δηλαδή ότι χωρίς ρήμα απαρέμφατο και τη μετοχή, ώστε να γίνει
δεν υπάρχει πρόταση). ιδιαίτερη αναφορά κατά τη διδασκαλία.
3. Να διαπιστώσουν τα - Διδασκαλία οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα
κοινά και διαφορετικά ενεργητικής φωνής των βαρύτονων ρημάτων
στοιχεία με τη ν.ε. και οριστική ενεστώτα του ρήματος εἰμί.
γλώσσα (π.χ. μέλλοντας: Οριστική μέλλοντα αφωνόληκτων βαρύτονων
λύσω / θα λύσω, αλλά ρημάτων.
και θα λύνω στη ν.ε.). - Εξηγούνται οι φθογγολογικές αλλαγές στον
3. Να μάθουν το μέλλοντα των αφωνόληκτων ρημάτων.
σχηματισμό της - Διδασκαλία των προσωπικών αντωνυμιών
οριστικής ενεστώτα του (από 4η ενότητα).
βοηθητικού ρήματος
εἰμί.
1. Να αντιληφθούν τα Το κείμενο της ενότητας (σελ. 44 σχ. 1. Ετυμολογικά. Σελ. 46: 1-4
6η μηνύματα του βιβλίου) - Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής Σελ. 47: 1, 2 4
αισώπειου μύθου και να - Οι μαθητές και μαθήτριες μπορούν με ουσιαστικών από ρήματα, χωρίς να ζητείται από Σελ. 49: 1 ,2, 4
εκφράσουν τις τη χρήση των γλωσσικών σχολίων να τους μαθητές και τις μαθήτριες η Σελ. 51: 1-4.
προσωπικές τους προσπελάσουν νοηματικά το κείμενο. απομνημόνευση των κατηγοριών (το πρόσωπο
απόψεις γι’ αυτόν. που ενεργεί κλπ). Σκόπιμη η αναφορά στη ν.ε.
2. Να μάθουν τον - Συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του γλώσσα και στις αλλαγές που γίνονται στον
σχηματισμό της α΄ κειμένου με τη βοήθεια και των σχηματισμό κάποιων λέξεων (π.χ. ὁ γραφεύς/ο
κλίσης των ουσιαστικών ερωτήσεων της σελ. 46. γραφέας, ὁ ήγεμών/ο ηγεμόνας).
και να αναγνωρίζουν 2. Γραμματική. Α΄ κλίση των ουσιαστικών.
μέσα σε ένα κείμενο - Με βάση το κείμενο διδάσκεται η α΄ κλίση των
τους τύπους της α΄ ουσιαστικών και επισημαίνονται ιδιαίτερα οι
κλίσης. διαφορετικές καταλήξεις του θηλυκού στη
3. Να αντιληφθούν τη γενική και δοτική. Οι μαθητές και μαθήτριες
διαφορά της α΄ κλίσης αναγνωρίζουν μέσα στο κείμενο τους τύπους της
στη ν.ε. γλώσσα. α΄ κλίσης.
- Επισημαίνονται οι όμοιοι τύποι στις καταλήξεις
στη ν.ε. γλώσσα (ώρα, πολιτεία) και οι
διαφορετικοί (τράπεζα).
- Ενισχυτικά για τη διδασκαλία της ενότητας βλ.
στο αποθετήριο του «Πρωτέα» το σχετικό
σενάριο:
http://proteas.greek-
language.gr/files/document/arxeia/zika_omorfia
_aisopos.doc
1. Να κατανοήσουν την Το κείμενο της άσκησης 5 (Μύθος του 1. Λεξιλογικός πίνακας. 4
8η αξία της ατομικής Αισώπου) (σελ. 67 σχ. βιβλίου) Ο πίνακας στη σελ. 63 διδάσκεται κανονικά. Σελ. 63: 2-4
(Η 7η πρωτοβουλίας μέσα από - Οι μαθητές και μαθήτριες συζητούν τις 2. Ετυμολογικά. Σελ. 64: 1-2
ενότητα θα τον αισώπειο μύθο. ιδέες και τα νοήματα του κειμένου, - Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής Σελ. 66
διδαχθεί 2. Να κατανοήσουν τον ιδιαιτέρως τη φράση «σύν Άθηνᾷ καί ουσιαστικών από επίθετα. Επισημαίνονται οι Σελ. 67:1-5
αμέσως σχηματισμό της κλίσης χεῖρα κίνει», που χρησιμοποιούμε και ομοιότητες στις καταλήξεις με τη ν.ε. γλώσσα
μετά) των δευτερόκλιτων σήμερα. πολλών παράγωγων λέξεων (δικαιοσύνη κ.ά.),
επιθέτων και της αλλά και οι διαφορές (βαρύτης, μονάς κ.ά.).
δεικτικής αντωνυμίας. 3. Γραμματική. Δευτερόκλιτα επίθετα.
3. Να μάθουν να - Διδάσκονται τα δευτερόκλιτα επίθετα και
αναγνωρίζουν μέσα στο εξηγείται ο τίτλος λόγω της όμοιας κλίσης των
κείμενο τους τύπους των αρσενικών – ουδετέρων με τη β΄ κλίση και των
επιθέτων και των θηλυκών με την α΄ κλίση.
δεικτικών αντωνυμιών - Ζητείται η αναγνώριση των τύπων των
οὗτος, αὕτη, τοῦτο. επιθέτων μέσα στο κείμενο.
4. Να κατανοήσουν τις - Οι μαθητές και μαθήτριες καλούνται να βρουν
ομοιότητες και τις τους όμοιους τύπους στις καταλήξεις στη ν.ε.
διαφορές της κλίσης στη γλώσσα (καλός, ή, όν) και τους διαφορετικούς
ν.ε. γλώσσα. (ἔνδοξος, ον).
- Διδάσκονται οι δεικτικές αντωνυμίες οὗτος,
αὕτη, τοῦτο.
1. Να έρθουν σε επαφή Το κείμενο της ενότητας (σελ. 52 σχ. 1. Ετυμολογικά. 4
7η με ένα ιστορικό κείμενο, βιβλίου) - Απλή αναφορά στην παραγωγή ουσιαστικών Σελ. 54: 1-4
το οποίο, όμως, έχει - Οι μαθητές και μαθήτριες μπορούν με από ρήματα. Επισήμανση ομοιοτήτων με τη ν.ε. Σελ. 55: 2-4
μυθολογικά στοιχεία. τη χρήση των ερμηνευτικών και γλώσσα. Σελ. 56: 1, 2
2. Να εντοπίσουν γλωσσικών σχολίων να προσπελάσουν 2. Γραμματική. Η αύξηση. Σελ. 58-59: 1, 2,
στοιχεία της αρχαίας νοηματικά το κείμενο. Οριστική παρατατικού – αορίστου ενερ. φωνής 3, 5, 6.
ελληνικής θρησκείας και - Συζητούν με τη βοήθεια και των και οριστική παρατατικού του εἰμί.
να τα συνδέσουν με ερωτήσεων του σχολ. βιβλίου τις ιδέες - Εξηγείται ο σχηματισμός της αύξησης στους
αντίστοιχα στην και τα νοήματα του κειμένου του ιστορικούς χρόνους (παρατατικός – αόριστος)
Οδύσσεια του Ομήρου. Αρριανού. και επισημαίνονται οι ομοιότητες και οι
3. Να αντιληφθούν το - Ενδείκνυται η διαθεματική προσέγγιση διαφορές με τη ν.ε. γλώσσα (ότι δηλαδή στην
γραμματικό φαινόμενο με το μάθημα της Ιστορίας. α.ε. γλώσσα η αύξηση είναι πάντοτε σε όλα τα
της συλλαβικής και πρόσωπα, ενώ στην ν.ε. όχι).
χρονικής αύξησης και - Εξηγούνται οι φθογγολογικές αλλαγές στον
της εφαρμογής του αόριστο των αφωνόληκτων ρημάτων και οι
στους ιστορικούς ομοιότητες με τη ν.ε. γλώσσα.
χρόνους.
4. Να μάθουν να
αναγνωρίζουν μέσα στο
κείμενο τους τύπους του
παρατατικού και του
αορίστου.
3. Να εντοπίσουν τη
διαφορά σχηματισμού
της αύξησης στη ν.ε.
γλώσσα.
1. Να έρθουν σε επαφή Το κείμενο της ενότητας (σελ. 68 σχ. 1. Ετυμολογικά.
9η με ένα ρητορικό κείμενο βιβλίου) - Απλή αναφορά στην παραγωγή ρημάτων με Σελ. 70: 1-3 4
το οποίο χρησιμοποιεί Προτείνεται να δοθεί η μετάφραση του ενδεικτικά παραδείγματα. Επισήμανση Σελ. 71: 1-3
άριστα τις τεχνικές του κειμένου και να γίνει νοηματική ομοιοτήτων με τη ν.ε. γλώσσα. Σελ. 72: 1-3
λόγου. επεξεργασία του και, στη συνέχεια, οι 2. Γραμματική. Σελ. 75: 1
2. Να προβληματιστούν μαθητές και μαθήτριες να Ο αναδιπλασιασμός. Οριστική παρακειμένου
πάνω στην έννοια των επεξεργαστούν το αρχαίο κείμενο με τη και υπερσυντελίκου βαρυτόνων ρημάτων ενερ.
μεγάλων βοήθεια των γλωσσικών σχολίων. φωνής. (Τα αφωνόληκτα δε θα διδαχθούν).
κατορθωμάτων και της - Εξηγείται το γραμματικό φαινόμενο του
υστεροφημίας. αναδιπλασιασμού, τα είδη του και πώς
3. Να μάθουν το σχηματίζεται στον παρακείμενο και στον
γραμματικό φαινομένου υπερσυντέλικο.
του αναδιπλασιασμού - Οι μαθητές και μαθήτριες ανευρίσκουν
ως βασικού παραδείγματα λέξεων στη ν.ε. γλώσσα με
μορφολογικού αναδιπλασιασμό (π.χ. μεμονωμένος, γεγονός
χαρακτηριστικού των κ.ά.)
συντελικών χρόνων.
4. Να συνδέσουν το
είδος του
αναδιπλασιασμού της
χρονικής και συλλαβικής
αύξησης με την αύξηση
στους ιστορικούς
χρόνους.
1. Να έρθουν σε επαφή 1. Το κείμενο της ενότητας (σελ. 76 σχ. Οι μαθητές και μαθήτριες ασκούνται στην
10η με τις σκέψεις του βιβλίου) εμπέδωση της ύλης με ασκήσεις αντιστοίχισης, Σελ. 79: 1,2,4. 3
Σωκράτη για τη φιλία και Το κείμενο δίνεται σε μετάφραση. Για τη συμπλήρωσης κενών κ.ά., αλλά κυρίως Σελ. 80-81: 1-5,
να προβληματιστούν διδασκαλία της ενότητας βλ. στο αναγνώρισης μέσα στο κείμενο ιδίως των τύπων 7-9
γενικά γύρω από το αποθετήριο του «Πρωτέα» το σχετικό που συνάντησαν για πρώτη φορά στη γλώσσα, Εναλλακτικά
θέμα. σενάριο: όπως είναι η δοτική. μπορούν να
2. Οι μαθητές και http://proteas.greek- χρησιμοποιηθο
μαθήτριες μέσω της language.gr/files/document/arxeia/lazari ύν
επανάληψης έχουν τη dou_filia.doc εμπλουτισμένε
δυνατότητα να 2. Το κείμενο της άσκησης 11 (Πλάτων, ς με
ξαναδούν τα Πρωταγόρας 325c-d) (σελ. 81 σχ. περισσότερα
μορφοσυντακτικά βιβλίου) ερωτήματα η 2η
φαινόμενα και τη σχέση Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για και 11η άσκηση.
τους με τη ν.ε. γλώσσα, επανάληψη στα μορφοσυντακτικά
να λύσουν απορίες και φαινόμενα.
με τον τρόπο αυτό να
εμπεδώσουν τη
διδαγμένη ύλη.
1. Να κατανοήσουν την Το κείμενο της ενότητας (σελ. 82 σχ. 1. Ετυμολογικά.
11η αξία της αγάπης προς τα βιβλίου) Το κεφάλαιο αυτό δεν θα διδαχθεί. Σελ. 84: 1-3. 4
ζώα και της σχέσης που - Οι μαθητές και μαθήτριες μπορούν με 2. Σύνταξη. Σελ. 85: 2,3.
δημιουργείται από τη χρήση των ερμηνευτικών και - Με παραδείγματα μέσα από το κείμενο Σελ. 88-89: 1-8.
αυτήν. γλωσσικών σχολίων να προσπελάσουν διδάσκεται η δομή της απλής πρότασης και
2. Να γνωρίσουν τη νοηματικά το κείμενο. επεξηγείται η ορολογία [υποκείμενο / ονοματική
βασική δομή της
πρότασης της α.ε. - Συζητούν με τη βοήθεια και των φράση (ΟΦ) – κατηγόρημα / ρηματική φράση
γλώσσας, συνδέοντάς ερωτήσεων του σχ. βιβλίου τις ιδέες του (ΡΦ)].
την με τη ν.ε. γλώσσα. κειμένου του Αρριανού. - Η διδασκαλία συνδέεται και με αντίστοιχα
3. Να είναι σε θέση να - Ενδείκνυται διαθεματική προσέγγιση με παραδείγματα από τη ν.ε. γλώσσα.
αναγνωρίζουν σε ένα το μάθημα της Ιστορίας.
πρώτο βασικό επίπεδο
την απλή πρόταση μέσα
στο κείμενο.
1. Να κατανοήσουν την Το κείμενο της 13ης ενότητας (σελ. 98 σχ.
1. Ετυμολογικά.
12η αξία της φιλίας στις βιβλίου) Το κεφάλαιο των ενοτήτων δε διδάσκεται. Σελ. 100: 1-4, 4
(μόνο το ανθρώπινες σχέσεις. - Οι μαθητές και μαθήτριες μπορούν με
2. Δε διδάσκεται ο λεξιλογικός πίνακας της 12 ης 1,2.
Γ2), 2. Να κατανοήσουν οι τη χρήση των ερμηνευτικών και ενότητας, σελ. 92, αλλά αυτός της 13 ενότητας, Σελ. 105: 1-3, 6
ης
Από το διδακτικό βιβλίο «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β’ Γυμνασίου» των Α. Παπαθωμά, Μ. Γαλάνη-Δράκου, Β. Καμπουρέλλη, Ε. Λουτριανάκη, δε θα διδαχθούν
οι ενότητες 1, 10, 15, 17, 18. Οι υπόλοιπες δεκατρείς (13) ενότητες θα διδαχθούν κατά τη περίοδο Σεπτεμβρίου-Μαΐου ως ακολούθως:
3. Σύνταξη.
περιεχομένου τουερωτήσεων της σελ. 92, οι μαθητές και Προστακτική ενεστώτα του εἰμί και του
(εκκλησιαστικός, μαθήτριες προσεγγίζουν νοηματικά παρακειμένου βαρύτονων ρημάτων ε.φ.
διδακτικός λόγος). το κείμενο.
- Με αφόρμηση την αναγνώριση τύπων μέσα από
3. Να αναγνωρίζουν - Παρατηρούν την ιδιαιτερότητα του το κείμενο αναφοράς, οι μαθητές και μαθήτριες
τους τύπους της κειμενικού είδους (εκκλησιαστικό καθοδηγούνται με σκοπό την εξοικείωσή τους με Σελ. 96-97: 1, 2,
προστακτικής ενεστώτα κείμενο, διδακτικός λόγος) τον σχηματισμό της προστακτικής του ρήματος 3, 4
του ρ. εἰμί και να
εξοικειωθούν με τον - Προαιρετικά, το κείμενο εἰμί και του παρακειμένου των βαρύτονων
σχηματισμό και την προσφέρεται για διαθεματική ρημάτων της ε.φ.
κλίση της προστακτικής προσέγγιση (παραβολές Καινής
παρακειμένου των Διαθήκης). Τα επίθετα πολύς και μέγας.
βαρύτονων ρημάτων - Στο κείμενο αναφοράς οι μαθητές και μαθήτριες
στην ε.φ. αναζητούν τύπους των επιθέτων πολύς και μέγας
4. Να εξοικειωθούν με και εξοικειώνονται με την κλίση τους. Συνιστάται
την κλίση των επιθέτων η αντιπαραβολή με τους συναφείς τύπους της ν.ε.
πολύς και μέγας και να
αναγνωρίζουν τύπους Σελ. 97: 5
τους σε συνάφεια και με
αντίστοιχους τύπους της
ν.ε.
Σύνολο προβλεπόμενων διδακτικών ωρών (συνυπολογίζονται και οι 3 ώρες που αφιερώθηκαν κατά την έναρξη του σχολικού έτους 48
για την αναπλήρωση πιθανών βασικών μαθησιακών κενών)
Με τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας επιδιώκεται οι µαθητές/τριες να εξοικειωθούν µε τον αρχαίο ελληνικό λόγο και να
μπορούν να:
- Αναγνωρίζουν μέσα σε ένα κείμενο:
τους τύπους των ουσιαστικών και επιθέτων της γ’ κλίσης
τους ρηματικούς τύπους της οριστικής των βαρύτονων ρημάτων στη μέση φωνή
τους ρηματικούς τύπους της υποτακτικής και της προστακτικής των βαρύτονων ρημάτων και στις δύο φωνές, ενεργητική και
μέση
τους τύπους της ερωτηματικής, αναφορικής και αόριστης αντωνυμίας και τη σημασιολογική τους διάκριση παρά τις
μορφολογικές ομοιότητες μεταξύ τους (ερωτηματική, αόριστη) ή με άλλα μέρη του λόγου (αναφορικές αντωνυμίες, άρθρα,
ειδικός σύνδεσμος ὃτι)
- Διαπιστώσουν πώς σχηματίζονται οι λέξεις της α.ε. μέσα από τη διαδικασία της σύνθεσης, καθώς και ομοιότητες και διαφορές στο
σημασιολογικό επίπεδο της α.ε. και της ν.ε. γλώσσας.
- Κατανοήσουν τη συντακτική λειτουργία του αντικειμένου και να διακρίνουν το άμεσο και το έμμεσο αντικείμενο
- Προσεγγίσουν τη δομή του α.ε. λόγου σε πιο σύνθετες μορφές μέσα από τη μελέτη της βασικής συντακτικής λειτουργίας του
απαρεμφάτου (το απαρέμφατο ως ρήμα και ως όνομα, ταυτοπροσωπία και ετεροπροσωπία) και της μετοχής (η μετοχή ως ρήμα και ως
όνομα, απλή αναφορά στα είδη της, εξοικείωση με την έννοια της επιθετικής μετοχής).
- Προσδιορίσουν τη συντακτική λειτουργία των προσδιορισμών και να εξοικειωθούν με τους ονοματικούς προσδιορισμούς και ιδιαίτερα
με τους επιθετικούς.
- Επισημάνουν τη διαφοροποίηση του ν.ε. λόγου, ως προς την αναλυτικότητά του, σε σχέση με τον α.ε. λόγο.
- Εξοικειωθούν µε απλά κείμενα από διαφορετικά κειμενικά είδη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, αλλά και της μεταγενέστερης, και
να ασκηθούν στη γλωσσική κατανόησή τους και στην ανίχνευση απλών υφολογικών στοιχείων που τα χαρακτηρίζουν (ιστορικοί χρόνοι,
διάλογος, παραινετικός λόγος), χωρίς να επιδιώκεται συστηματικότερη μελέτη τους.
- Συνειδητοποιήσουν ότι η νέα ελληνική έχει τις ρίζες της στην αρχαία και αποτελεί εξέλιξη και συνέχειά της.
Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ
3. Σύνταξη
Δε θα διδαχθούν οι επιρρηματικοί
προσδιορισμοί που εκφέρονται με πλάγιες
πτώσεις.
3η Δεν θα διδαχθεί
1. Να Το κείμενο της ενότητας (σελ. 30 σχ. 1. Λεξιλόγιο - Ετυμολογικά
αντιδιαστείλουν οι βιβλίου)
4Η μαθητές και Με αφορμή τα κείμενα (της ενότητας και τα 5
μαθήτριες τα - Τα γλωσσικά σχόλια της σελ. 31 παράλληλα), οι εκπαιδευτικοί ασκούν τους
πλεονεκτήματα της αξιοποιούνται στη διδακτική πράξη μαθητές και τις μαθήτριες στην παραγωγή και
ειρήνης προς τις επιλεκτικά, με στόχο την κατανόηση του στη σύνθεση, καθώς και στην αναζήτηση
ολέθριες συνέπειες περιεχομένου του κειμένου και την ετυμολογικά συγγενών λέξεων, σύμφωνα και με
που επιφέρει ο απόδοσή του στη ν.ε. τα προτεινόμενα στη 2η ενότητα.
πόλεμος. - Προτείνεται προσέγγιση του κειμένου Δεν θα διδαχθεί το Β΄ μέρος (σελ. 33-34 του σχ.
2. Να μέσα από τον εντοπισμό λέξεων βιβλίου) ως έχει.
προσδιορίσουν το συναισθηματικά φορτισμένων και
είδος και τον σκοπό ζευγών αντίθετων εικόνων.
του κειμένου και να - Συζητούνται οι ιδέες και τα νοήματα 2. Γραμματική
επισημάνουν τις του κειμένου με αξιοποίηση ή/και
Η β΄ τάξη συνηρημένων ρημάτων (σελ. 34-37)
λεξιλογικές και εμπλουτισμό των ερωτήσεων της σελ. 32
δεν θα διδαχθεί.
υφολογικές και αξιοποίηση των παράλληλων
επιλογές του ρήτορα κειμένων των σελ. 102-104, καθώς και
που υπηρετούν τον των ερωτήσεων που τα συνοδεύουν.
σκοπό αυτό. Με δεδομένο ότι η ευκτική είναι έγκλιση που
δεν απαντά στη ν.ε., κρίνεται σκόπιμη η
3. Να δώσουν τη εμπέδωσή της ξεχωριστά από τις υπόλοιπες
δική τους Για επέκταση ή εμπλουτισμό της εγκλίσεις που διδάσκονται στη Β΄ Γυμνασίου και
μεταφραστική παραδοσιακής διδασκαλίας, βλ. το οι οποίες παρουσιάζουν μορφικές και
εκδοχή. σενάριο «Ισοκράτους, Περί ειρήνης: οι λειτουργικές αντιστοιχίες με τις ομώνυμες
μαθητές και μαθήτριες μιλούν για την εγκλίσεις της ν.ε.
4. Να ασκηθούν ειρήνη» στο αποθετήριο
στην παραγωγή και εκπαιδευτικών σεναρίων «Πρωτέας»: Με αναφορά στους τύπους «ἐξαρκέσειεν» και
στη σύνθεση λέξεων «γιγνοίμεθα», ο/η εκπαιδευτικός καθοδηγεί
στην α.ε. και στη ν.ε.
και να http://proteas.greek- σταδιακά τους μαθητές και τις μαθήτριες στην
εμπλουτίσουν το language.gr/scenario.html?sid=1593. εξοικείωση με τις σημασίες, τις χρήσεις και τον
λεξιλόγιό τους. σχηματισμό της ευκτικής. Πιο συγκεκριμένα:
7η Δεν θα διδαχθεί
6. Να
προσδιορίσουν τη
λειτουργία και τη
μορφή του
ποιητικού αιτίου σε
σχέση και με τη ν.ε.
Η επανάληψη λεξιλογικών, ετυμολογικών και γραμματικοσυντακτικών φαινομένων συνιστάται να γίνει στο πλαίσιο της
διδασκαλίας του κειμένου του Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβαση, το οποίο θα διδαχθεί κατά την περίοδο 16 Μαρτίου - Μάιος.
Σύνολο προβλεπόμενων διδακτικών ωρών (συνυπολογίζονται και οι 3 ώρες που αφιερώθηκαν κατά την έναρξη του σχολικού
34
έτους για την αναπλήρωση πιθανών βασικών μαθησιακών κενών)
5. Να εμπεδώσουν
ύλη που έχουν
διδαχθεί σε
ετυμολογικό και
μορφοσυντακτικό
επίπεδο στην Α΄ και
στη Β΄ Γυμνασίου.
2η Δεν θα διδαχθεί
3η Δεν θα διδαχθεί
5η Δεν θα διδαχθεί
7η Δεν θα διδαχθεί
1. Να προσδιορίσουν Το κείμενο της ενότητας 1. Λεξιλόγιο – Ετυμολογικά.
οι μαθητές και (σελ. 60 σχ. βιβλίου)
8η μαθήτριες τον σκοπό Με αφορμή τα κείμενα (της ενότητας και το παράλληλο), 4
της ενσωμάτωσης - Τα γλωσσικά σχόλια της οι διδάσκοντες ασκούν τους μαθητές και τις μαθήτριες
ενός μύθου σε έναν σελ. 61 αξιοποιούνται στη στην παραγωγή και στη σύνθεση.
ρητορικό λόγο με διδακτική πράξη επιλεκτικά,
πολιτικό με στόχο την κατανόηση του
περιεχόμενο και να περιεχομένου του κειμένου Δεν θα διδαχθεί το Β΄ μέρος (σελ. 63-64 του σχ. βιβλίου)
αξιολογήσουν τη και την απόδοσή του στη ως έχει.
βαρύτητά του ως ν.ε.
επιχειρήματος. - Για την καλύτερη
νοηματική προσπέλαση του 2. Γραμματική.
2. Να εντοπίσουν τις
βασικές ιδέες του κειμένου, εκτός από τις
Παθητικοί χρόνοι φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων
κειμένου και τις ερωτήσεις της σελ. 62 και
ρημάτων.
αξίες του αρχαίου όσες ο/η εκπαιδευτικός
ελληνικού κόσμου διατυπώσει - Με αφετηρία φράσεις της ν.ε. όπου χρησιμοποιούνται
τις οποίες απηχούν. συμπληρωματικά ή παθητικοί χρόνοι αλλά και τύπους των κειμένων Ενδεικτικά:
εναλλακτικά, συνιστάται και (ἐγκατελήφθη, σωθῆναι, θαυμασθείς κτλ.), οι μαθητές και
3. Να αποδώσουν το η αξιοποίηση του Σελ. 68: 3
μαθήτριες εξοικειώνονται με τον σχηματισμό και την κλίση
περιεχόμενο του παράλληλου κειμένου της των παθητικών χρόνων.
κειμένου στη ν.ε. σελ. 108, καθώς και των
ερωτήσεων που το
4. Να ασκηθούν στην συνοδεύουν (σελ. 109).
παραγωγή και στη Οι αυτοπαθητικές αντωνυμίες δε θα διδαχθούν.
σύνθεση λέξεων
στην α.ε. και στη ν.ε.
και να εμπλουτίσουν Για εμβάθυνση στο θέμα 3. Σύνταξη.
το λεξιλόγιό τους. του σεβασμού προς τους
γονείς στον αρχαίο κόσμο
5. Να εξοικειωθούν και σύγκριση με τη Ποιητικό αίτιο και παθητική σύνταξη.
με τον σχηματισμό σύγχρονη εποχή, βλ. το
του παθητικού ομώνυμο διδακτικό - Με αφετηρία παραδείγματα από τη ν.ε. και τύπους των
μέλλοντα και σενάριο στο αποθετήριο κειμένων (αναφοράς και παράλληλου), οι μαθητές και
αορίστου. εκπαιδευτικών σεναρίων μαθήτριες προσδιορίζουν τις μορφές και τη λειτουργία του
«Πρωτέας»: ποιητικού αιτίου σε σύγκριση με τη ν.ε. Ενδεικτικά:
6. Να προσδιορίσουν http://proteas.greek-
τη λειτουργία και τη language.gr/scenario.html? Σελ. 69: 6, 7
μορφή του ποιητικού sid=1277
αιτίου σε σχέση και
με τη ν.ε.
Η επανάληψη λεξιλογικών, ετυμολογικών και γραμματικοσυντακτικών φαινομένων συνιστάται να γίνει στο πλαίσιο της διδασκαλίας του
κειμένου του Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβαση, το οποίο θα διδαχθεί κατά την περίοδο 16 Μαρτίου - Μάιος.
Σύνολο προβλεπόμενων διδακτικών ωρών (συνυπολογίζονται και οι 3 ώρες που αφιερώθηκαν κατά την έναρξη του σχολικού έτους για την
19
αναπλήρωση πιθανών βασικών μαθησιακών κενών)
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ
VIII. Η Ελλάδα από το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου ως τον Μεγάλο Αλέξανδρο
VIII. Η Ελλάδα από το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου ως τον Μεγάλο Αλέξανδρο
Διάσταση απόψεων Παρμενίωνα και Συνοπτική θεώρηση: εστίαση στα βασικά σημεία της διάστασης 1
Αλεξάνδρου για τη διεξαγωγή της
μάχης
- Γνωρίσουν τον Αλέξανδρο όχι μόνο ως στρατιωτική και πολιτική ιδιοφυία, αλλά και ως άνθρωπο στις σχέσεις του με τους στρατιώτες του, τους φίλους και τους
αντιπάλους του.
- Συνειδητοποιήσουν τη συνέχεια και εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ:
Σημαντικές Επισημάνσεις
Θεωρώντας ότι το μάθημα έχει ανάγκη ανανέωσης, για να υπάρξουν καλύτερα μαθησιακά
αποτελέσματα, στον ενδεικτικό προγραμματισμό που ακολουθεί επιδιώκεται οι μαθητές και
μαθήτριες:
να αντιληφθούν ότι τα κείμενα από μετάφραση ανήκουν στην αρχαία ελληνική
γραμματεία και όχι στη νεοελληνική.
να αποκτήσουν επίγνωση της ιδιοτυπίας που παρουσιάζει η αρχαία γραμματεία
και στη μορφή και στο ιδεολογικό της περιεχόμενο.
να μυηθούν σταδιακά, στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οργανώνεται το
κείμενο και να προχωρήσουν στην ερμηνεία του.
να προσεγγίζουν τα κείμενα σε όσο γίνεται μεγαλύτερη έκταση, με τη βοήθεια
του απολύτως απαραίτητου υπομνηματισμού.
να ανακαλύψουν τις ενδιάμεσες γέφυρες που ενώνουν την εποχή μας με την
εποχή των κειμένων.
να δημιουργούν ομαδοσυνεργατικά το διάγραμμα του κειμένου, εννοιολογικούς
χάρτες κ.ά.
να αξιοποιούν κριτικά τα κείμενα αναφοράς (τα κείμενα των σχολικών
εγχειριδίων) αλλά και κείμενα υποστηρικτικά τα οποία φιλοξενούνται στο
διαδίκτυο (κριτικός γραμματισμός).
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ
Α. ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Ραψωδία α 26-108
β, γ, δ
7η Ανάγνωση. Επισήμανση των κύριων σημείων που βοηθούν 1
στην εξέλιξη του μύθου. Εκτός από τα παράλληλα κείμενα.
Ραψωδία ε 1-164
Ραψωδία λ 376-
433, 522-604
Β. ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
1. Οι Ηροδότου Ιστορίες θα διδαχτούν κανονικά δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο
δίωρο, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί και καταστεί δυνατό) από την 1η Μαρτίου
μέχρι και τον Μάιο, σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.
Βιβλίο πρώτο
Βιβλίο τρίτο
1
Ενότητα 8 η: Τα πολιτεύματα
Βιβλίο έκτο
2
Ενότητα 11η: Η μάχη του Μαραθώνα
Βιβλίο έβδομο
Βιβλίο όγδοο
1
Ενότητα 15η: Η ναυμαχία της Σαλαμίνας
Συνολική θεώρηση 2
Το βιβλίο Ομηρικά Έπη: Ιλιάδα θα διδαχθεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο
δίωρο, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί και καταστεί δυνατό) από τον Σεπτέμβριο έως
το τέλος Φεβρουαρίου.
Ραψωδία Α 54-306
Το βιβλίο Αρχαία Ελλάδα. Ο τόπος και οι άνθρωποι θα διδαχθεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα
(σε συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί) από την 1η Μαρτίου έως και
τον Μάιο.
Διδακτικές
Ενότητες
ώρες
2. Η Σπάρτη 2
3. Η Μακεδονία 2
4. Η Αλεξάνδρεια 2
Η Ελένη του Ευριπίδη θα διδαχθεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο,
εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί και καταστεί δυνατό) από τον Σεπτέμβριο έως το
τέλος Φεβρουαρίου από το σχολικό εγχειρίδιο: Δραματική Ποίηση: Ευριπίδη Ελένη των Ν.
Δεσύπρη, Δ. Παπαγεωργάκη κ.ά.
1-191
437-575
- Ρομαντικά στοιχεία.
942-1139
1140-1219
1220-1285
1286-1424
1425-1499
1653-1778 - Ανάγνωση και προσδιορισμός της δομής και του περιεχομένου της
αγγελικής ρήσης
1779-1870
Εισαγωγή:
1. Η προσωκρατική φιλοσοφία 1
2. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι
3. Ποια ερωτήματα έθεσαν οι προσωκρατικοί;
Ενότητα 3: Αρετές και ευδαιμονία
Εισαγωγή:
1
1. Η σοφιστική κίνηση
2. Οι σοφιστές
3. Ποια προβλήματα τους απασχόλησαν;
5. Αξιολόγηση της σοφιστικής
Κεφάλαιο Δεύτερο: Σοφιστές και σοφιστική κίνηση
1
Ενότητα 4: Δικαιοσύνη, φύση – νόμος και πολιτική οργάνωση
Εισαγωγή:
Εισαγωγή:
1
1. Η ζωή και η προσωπικότητα του Αριστοτέλη (συνοπτική
παρουσίαση)
2. Τα έργα του Αριστοτέλη
3. Φιλοσοφία και μέθοδος
Κεφάλαιο Τέταρτο: Αριστοτέλης
Εισαγωγή:
Συνολική θεώρηση 1
1. Κατά τη διδασκαλία, η έμφαση δίνεται στην ερμηνεία του κειμένου και συγκεκριμένα στην
κατανόηση των ανθρώπινων ενεργειών και του χαρακτήρα των εμπλεκόμενων προσώπων,
καθώς και στην πολιτική και πολιτιστική σημασία της εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου.
2. Οι σύντομες συνδετικές περιλήψεις των παραλειπόμενων κεφαλαίων συνιστάται να
διαβάζονται και να σχολιάζονται με τη βοήθεια των χαρτών και του χρονολογικού πίνακα του
βιβλίου, ώστε οι μαθητές και μαθήτριες να μπορούν να παρακολουθήσουν την πορεία της
εκστρατείας του Αλεξάνδρου.
3. Οι εκπαιδευτικοί αξιοποιούν το κείμενο για άσκηση στα κυριότερα γραμματικοσυντακτικά
φαινόμενα, όπου κρίνουν απαραίτητο.
4. Οι λεξιλογικοί πίνακες προσφέρονται για άντληση υλικού με στόχο τον εμπλουτισμό του
λεξιλογίου των μαθητών.
1. Το βιβλίο Ομηρικά Έπη: Οδύσσεια θα διδαχθεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε
συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί και καταστεί δυνατό) από τον
Σεπτέμβριο έως το τέλος Φεβρουαρίου.
4. Η εισαγωγή αξιοποιείται διδακτικά κατά τη διδασκαλία του ομηρικού κειμένου και όχι
ανεξάρτητα.
7. Ο/η εκπαιδευτικός για την επίτευξη των στόχων του Αναλυτικού Προγράμματος μπορεί να
χρησιμοποιεί κατά τη διδακτική πράξη: βάσεις δεδομένων (εικόνες, βίντεο κ.ά.), εργαλεία
Web (ιστοσελίδες εστιασμένης θεματολογίας, πλατφόρμες εκπαιδευτικού υλικού –
αποθετήρια, όπως το αποθετήριο εκπαιδευτικών σεναρίων «Πρωτέας», e-blogs, wikis),
λογισμικά πολυτροπικής παρουσίασης, δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης
επικοινωνίας και γενικά το διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού (μέσο όχι μόνο για
ανάγνωση αλλά και για γραφή/δημιουργία και επικοινωνία), ασκώντας παράλληλα τους
μαθητές και τις μαθήτριες στην κριτική προσέγγιση και ανάγνωση του υλικού (τεχνολογικός
και κριτικός γραμματισμός).
Β. ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
1. Οι Ηροδότου Ιστορίες θα διδαχτούν κανονικά δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο
δίωρο, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί και καταστεί δυνατό) από την 1η Μαρτίου
μέχρι και τον Μάιο, σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.
Θα διδαχθούν η Ομήρου Ιλιάδα και το Ανθολόγιο Αρχαία Ελλάδα. Ο τόπος και οι άνθρωποι
σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.
1. Το βιβλίο Ομηρικά Έπη: Ιλιάδα θα διδαχθεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο
δίωρο, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί και καταστεί δυνατό) από τον Σεπτέμβριο
έως το τέλος Φεβρουαρίου.
6. Ο/η εκπαιδευτικός για την επίτευξη των στόχων του Αναλυτικού Προγράμματος μπορεί να
χρησιμοποιεί κατά τη διδακτική πράξη: βάσεις δεδομένων (εικόνες, βίντεο κ.ά.), εργαλεία
Web (ιστοσελίδες εστιασμένης θεματολογίας, πλατφόρμες εκπαιδευτικού υλικού –
αποθετήρια, όπως το αποθετήριο εκπαιδευτικών σεναρίων «Πρωτέας», e-blogs, wikis),
λογισμικά πολυτροπικής παρουσίασης, δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης
επικοινωνίας και γενικά το διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού (μέσο όχι μόνο για
ανάγνωση αλλά και για γραφή/δημιουργία και επικοινωνία), ασκώντας παράλληλα τους
μαθητές και τις μαθήτριες στην κριτική προσέγγιση και ανάγνωση του υλικού (τεχνολογικός
και κριτικός γραμματισμός).
1. Το βιβλίο Αρχαία Ελλάδα. Ο τόπος και οι άνθρωποι θα διδαχθεί δύο (2) ώρες την
εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί) από την 1η
Μαρτίου έως και τον Μάιο.
Η Ελένη του Ευριπίδη θα διδαχθεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο,
εφόσον ο/η εκπαιδευτικός το επιθυμεί και καταστεί δυνατό) από τον Σεπτέμβριο έως το
τέλος Φεβρουαρίου από το σχολικό εγχειρίδιο: Δραματική Ποίηση: Ευριπίδη Ελένη των Ν.
Δεσύπρη, Δ. Παπαγεωργάκη κ.ά.
Επισημάνσεις
1. Κατά τη διδακτική πράξη, περιορίζεται ο αριθμός των χωρίων που θα διδαχθούν αναλυτικά
και προτείνεται σε κάποιο βαθμό η συνοπτική θεώρηση, ώστε να δοθεί έμφαση σε βασικές
σκηνές και να υπάρχει χρόνος αυτές να προσεγγιστούν με όποιον τρόπο κρίνει
προσφορότερο ο/η εκπαιδευτικός. Σε κάθε περίπτωση, συνιστάται η αξιοποίηση ποικιλίας
μεθόδων και δραστηριοτήτων.
2. Τα «Σχόλια» αλλά και το υπόλοιπο βοηθητικό υλικό («Ας γίνουμε θεατές», «Ας
εμβαθύνουμε», «Παράλληλα Κείμενα», «Ερωτήσεις», «Δραστηριότητες», «Εργασίες» και
«Θέματα για αποδελτίωση») αξιοποιούνται κατά την κρίση του/της εκπαιδευτικού.
Αξιοποιήσιμο βοηθητικό υλικό περιλαμβάνεται και στο εμπλουτισμένο βιβλίο του μαθητή:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C112/347/2316,8862/.
3. Ο/Η εκπαιδευτικός για την επίτευξη των στόχων του Αναλυτικού Προγράμματος μπορεί να
χρησιμοποιεί κατά τη διδακτική πράξη: βάσεις δεδομένων (εικόνες, βίντεο κ.ά.), εργαλεία
Web (ιστοσελίδες εστιασμένης θεματολογίας, πλατφόρμες εκπαιδευτικού υλικού –
αποθετήρια, όπως το αποθετήριο εκπαιδευτικών σεναρίων «Πρωτέας», e-blogs, wikis),
λογισμικά πολυτροπικής παρουσίασης, δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης
επικοινωνίας και γενικά το διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού (μέσο όχι μόνο για
ανάγνωση, αλλά και για γραφή/δημιουργία και επικοινωνία), ασκώντας παράλληλα τους
μαθητές και τις μαθήτριες στην κριτική προσέγγιση και ανάγνωση του υλικού (τεχνολογικός
και κριτικός γραμματισμός).
Επισημάνσεις
4. Περισσότερα στοιχεία για τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους μπορεί να αντλήσει ο/η
εκπαιδευτικός από τις Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα: http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/filosofia/index.html.