Professional Documents
Culture Documents
Soru T pler
Bu çalışma paragraf sorularının sadece % 30’luk bir kısmını örneksemektedir ve Paragraf Soru Tipleri
ve Çözüm Teknikleri hakkında bir bilinç uyandırılmak istenmiştir. Bu yüzden buradaki bilgiler tek
başına sizi başarıya ulaştırmayabilir. Eksik bilgilerinizi tamamlamak için lütfen sitemizin menü
bölümünden ilgili konuları çalışınız ya da uzmanımız Faysal Dal’dan bireysel destek alınız.
Çözüm Tekniği
Bu tip soruda yanıtı bulmak için “çünkü veya zira “ sözcüklerine odaklanın. Bu sözcüklerden biri
hangi seçenekteyse yanıt odur.
Yanıt: D.
2.Kend nden Sonrak Yargının Gerekçes
Olma
(I) Genç şairlere anlamsızlığı benimsemelerini tavsiye etmem. (II) Zor şiirler yazmak, kişiye bir şeyler
katmaz. (III) Bu açıdan kimse zor şiirler yazacağım diye uğraşmasın. (IV) Bu yüzden genç şairlere
anlaşılır olmak için uğraşmalarını salık veririm. (V) Şiirin sırrını, aynı zamanda anlaşılır olmanın içinde
yakalamaya çalışsınlar ki genç şairlikten kurtulsunlar. (VI) Keşke ben de bunu yapabilseydim.
Çözüm Tekniği
Hangi cümlede “bu yüzden, bu sebeple, bundan dolayı vb.” sözcükler varsa yanıt o cümleden bir
önceki cümledir. Parçada “bu yüzden, bundan dolayı vb.” sözcükler yoksa hangi cümlenin başına
bunları ekleyebiliyorsanız yanıt o cümleden önceki cümlede aranmalıdır.
Yanıt: B
Çözüm Tekniği
Bu soru tipinde “ çünkü, zira, bu yüzden, bu nedenle vb.” sözcüklerinin geçtiği cümleyi ve o
cümleden önce gelen cümleyi cevap kabul etmeliyiz. Bu durumda IV. ve V. arasında “neden – sonuç”
vardır denebilir.
Çözüm Tekniği
Bu tip sorularda ilk yapılacak iş, altı çizili sözün geçtiği cümlenin öncesi ve sonrasına odaklanmaktır.
Parçanın tamamını okumak yerine sadece seçilen ifadenin geçtiği cümlenin kendisi ya da bir öncesi
veya sonrası şifredir.
Bu soruda “okurunu da işin içine katmış, hatta okurunu şair yapacak boşluklar bırakmaya
başlamıştır. Dizelerinde “avazı çıktığı kadar susması bundan” bölümünü okuduğunuzda yanıtı daha
çabuk bulursunuz. Bu durumda okuru da işin içine katıyorsa anlamın oluşması için okurun da
sorumluluk almasını sağlamaktadır.
Yanıt: A
Bu cümlede boş bırakılan yerlere, düşüncenin akışına göre, aşağıdakilerden hangisi sırasıyla
getirilmelidir?
Çözüm Tekniği
Bu tip sorulara yanıt ararken boş bırakılan yerlerin öncesi ve sonrası çok önemlidir. Bakın mesela
“cihazlar ve tasarımlar” arasında bir boşluk bırakılmış. Tasarım neyle ilgili peki? Tabii ki gösterişle
ilgilidir. Aynı zamanda “strateji “sözcüğü “pazarlama”yla ilgilidir. “Çöp” sözcüğü de “alan “ sözcüğüyle
ilgilidir.
Yanıt: A
A) Neredesin Arkadaşım adlı eser, Yaşar Kemal’in sokak çocuklarıyla yaptığı röportajların bir
seçkisi olarak yayımlanmıştır.
B) Yaşar Kemal’in sokak çocukları üzerine yaptığı araştırmalar okurlarca beğenildiği için bir araya
getirilmiştir.
C) Sokak çocuklarından edindiği izlenimlerle Yaşar Kemal, Neredesin Arkadaşım adlı öyküyü
sokak çocuklarına ithaf etmiştir.
D) Neredesin Arkadaşım adlı eseriyle Yaşar Kemal, ilk defa sokak çocuklarının sorunlarını bir öykü
kitabında işlemiştir.
E) Sokak çocuklarının hayat hikâyelerini konu edinen Neredesin Arkadaşım adlı öykü kitabı
üzerine Yaşar Kemal’le yapılan röportajlar bir kitap hâline getirilmiştir.
Çözüm Tekniği
Bu soru tipinde metinde verilen bilgilerin dışına çıkmadan, nesnel bir yaklaşımla soruyu çözmelisiniz.
Yani örtülü anlamlar aramayıp metinden nesnel bir bilgi elde etmeliyiz. Bunun içinde “Bu metnin
temel konusu nedir?” diye metne yaklaşınız.
Yanıt: A
Çözüm Tekniği
Bu tip sorularda parçayı okumadan önce seçeneklere bakmalısınız. Yani önce seçenek sonra söz
konusu cümlede o seçeneğin varlığı aranmalıdır. Çünkü kimi sorularda parça bazen beş cümleden
daha fazla yer verildiği için öğrenci gereksiz yere seçeneklerde yer almayan cümleyi de okumak
durumunda kalıp vakit kaybedebiliyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde hem bir karşılaştırma hem de öneri söz
konusudur?
Çözüm Tekniği
Soruda karşılaştırma sorulmuşsa “ daha, kadar, en, vb.” “kıyaslama” anlamı olan sözcüklere
odaklanın.
Soruda öneri sorulmuşsa cümlelerin yüklemlerine hızlıca bakınız ve yüklemde “gereklilik” anlamı
aramalısınız.
Bu iki cümlede de karşılaştırma olduğunu gösterir. Ama “öneri” anlamı dikkat edilirse V. nin
yükleminde vardır: Tercih etmelisiniz.
Yanıt: A
9.Çıkarım Anlamı
(I) Bugünlerde bazı eleştirmenler tarafından şiirin, şiirimizin geçmişe göre gerilediği iddia ediliyor. (II)
Hatta günümüzde büyük şairlerin de artık çıkmadığı, insanları derinden etkileyen güçlü şiirlerin de
yazılmadığı söyleniyor. (III) Ben bu iddialara ve onun delillerine inanmadığım gibi aslına bakılırsa
inanmak da istemiyorum. (IV) Fakat bu iddiayı hazırlayan pek çok nedenin sorgulanmasını ve
konunun mutlaka aydınlığa kavuşturulmasını istiyorum. (V) Aslında roman ve öyküde ortaya çıkan
çalışmaların niceliksel artışı düz yazıyı ön sıraya taşımışa benziyor. (VI) Şiirde ise niceliksel artışın
onun niteliğine katkı sağlaması her zaman mümkün olmamasına rağmen bu alanda bir gerileme
varmış gibi görünüyor.
Bir cümlede çıkarım ararken saptamaya bağlı bir yorum yapılıp yapılmadığına odaklanmalısınız. Yani
cümlede hem bir “saptama” olacak hem de buna bağlı bir “yorum” yapılmış olacak.
Cümlede “ o halde, demek ki, olmalı ki, sonuç olarak, öyleyse vb.” sözcüklerin yer aldığı cümlede
kesinlikle “çıkarım” yapılmıştır.
Cümle “ Bu da ………….dığını gösterir.” şeklinde bir yapıdaysa kesinlikle çıkarım vardır.
Buna göre IV. cümlede geçen bir niceliksel artış saptandıktan sonra ” Düzyazıyı ön sıraya taşımışa
benziyor.” yorumu yapılarak çıkarım yapılmıştır. Aynı şekilde V. cümlede saptanan şiirde bir niceliksel
artıştan sonra “Bu alanda bir gerileme varmış gibi görünüyor.” Çıkarımı yapılmıştır.
Yanıt: E
II. Bir öykücünün belleğinde iz bırakan, sessiz bir anıya dönüşen her şey, zamanı geldiğinde yazarını
yazmaya zorlar.
III. Öyle öyküler vardır ki ilk okuyuşumda bende bıraktığı izlenimler nedeniyle onu, bir dostu özler
gibi özler, zaman zaman onunla birlikte olmak isterim.
IV. Küçük bir ayrıntı, belki bir çocuğun bakışı, bir kedinin kamburunu çıkarıp yazarın ayağına
sürtünmesi, öyküde etkileyici ögeler olarak karşımıza çıkar.
V. Yazarları etkileyen, konu sandığında beklemeye bırakılan nice olaylar, durumlar bir süre sonra
öyküleştirilmeyi ister.
Çözüm Tekniği
Öncelikle yapmanız gereken ilk şey, her cümlenin konusunu bulmanızdır. Konuyu bulmak için de
“ Bu cümlede neyin sözü ediliyor?” diye basit bir soruyla yola çıkabilirsiniz.
Konuyu bulduktan sonra her cümlenin yüklemine ve yüklemden önce gelen sözlere
odaklanmalısınız.
Buna göre cümleler irdelendiğinde II. ve V. cümlede altını çizdiğim yerlerin aynı mesajı verdiği
görülecektir.
Yanıt: C
11. Koşul Anlamı
(I) Kimi okul kitapları, çocuğu şiirden soğutan örneklerle doludur. (II) Uyak ve ölçüye uydurulmuş bu
didaktik söz yığınlarını çarpım cetveli gibi ezberleme zorunlu hâle getirilirse bunlar, iyice
sevimsizleşir. (III) Ezberlenen bu tıkırtılı metinler, tek doğru çözümü olan matematik problemlerine
dönüşürse çocuk şiirden soğur. (IV) Bir de şiiri, yaşamın dışında bir alan olarak görürlerse duygularını
“arabesk” biçimde anlatmaktan başka yol bulamayacaklardır. (V) Eğer eğitimde gerekli düzenlemeler
yapılmazsa gençler şiirin, matematik, kimya ve bilgisayar kadar güzel bir uğraş olduğunu hiç
anlayamayacaklar.
Çözüm Tekniği
Koşul Nedir?
Bir yargıda koşul ararken ‘’ ise, ancak, ama, eğer, yeter ki …’’ gibi sözcüklere odaklanın.Bu parçanın
cümleleri hızlı bir şekilde incelendiğinde II. cümlede “getirilirse” , III. cümlede “dönüşürse”, IV.
cümlede “görürlerse” ve V. cümlede “yapılmazsa” sözcüklerinde “ise” şart ekinin kullanıldığı
görülecektir. Ama I. cümlede koşul anlamı verecek bir ek ve anlam yoktur.
Yanıt: A
Çözüm Tekniği
Bir cümlenin kendinden önce gelen cümlenin açıklaması olabilmesi için o cümlede ” yani, çünkü, zira,
bu nedenle, bundan dolayı, bu yüzden vb. ” sözcükler olması gerekir. Buna göre parçaya bakıldığında
VI. cümlede “çünkü” sözcüğünün kullanıldığı görülmektedir.
Yanıt: E
13.Dolaylı Anlatım
(I) Foklar ve beyaz ayılar üzerine belgesel hazırlamak üzere kutba gidenler mahsur kalmıştı. (II)
Ekipteki üç kişi yoğun uğraşlardan sonra kurtarıldı.(III) Bölgede hava sıcaklığının -20°C olması
kurtarma çalışmalarını güçleştirdi. (IV) Kurtarılanlar öncelikle en yakın hastaneye kaldırıldı. (V)
Bunlardan biri, kilo kaybettiklerini, gözlerinin bozulduğunu söyledi.
Çözüm Tekniği
Bir kimsenin ifadesini olduğu gibi değil de anlatıcının ifade ediş biçimiyle aktarmaya dolaylı anlatım
denir.
Şifre
Yanıt: E
14.Öznell k
(I) İlçedeki termal tesislerin çoğu, kendi kuyularından yararlanıyor. (II) Geri kalanına, İl Özel İdaresinin
işlettiği kuyulardan su veriliyor. (III) Burası Türkiye’nin en sıcak termal suyuna sahip, topraktan 93
derecede çıkan su mineral açısından çok zengin. (IV) Alman Kaplıcalar Birliğinin raporlarına
göre sodyumlu, kalsiyumlu ve klorlu; A ve C grubu şifalı sulardan. (V) Radyoaktifli bileşimiyle içme
suyu olarak ya da banyo kürlerinde kullanılabiliyor. (VI) Romatizmaya, kireçlenmeye ve cilde iyi
geldiği söyleniyor.
Çözüm Tekniği
Bir yargıda veya sözde kesinlik yoksa yani belirsizlik varsa o yargıda öznellik vardır. Yargıda kesinlik,
netlik, tarafsızlık varsa o yargı nesneldir.
Şimdi soruya gelirsek I. cümlede geçen ”çoğu” sözcüğünde belirsizlik vardır. II. cümlede geçen “geri
kalanı” ifadesi de belirsizlik taşıyor çünkü geri kalan ne kadardır belirtilmemiş. Aynı şekilde III.
cümlede geçen ”çok zengin” ifadesi de kişiden kişiye değişen belirsiz bir anlam taşıyor. V. cümlede
geçen “ iyi geldiği söyleniyor “ ifadesi de bir duyuma bağlı belirsizlik anlamı taşıdığı için öznel bir
nitelik taşıyor. Ama IV. cümlede geçen ” radyoaktifli bileşim” sözü ispatlanabilir, nesnel bir nitelik
taşıyor.
Yanıt: D
15.Değerlend rme
(I) Günümüzde gerek yazın yapıtları gerekse genel olarak yazın olgusu üzerinde araştırmalar
yapılmaktadır. (II) Araştırmaların yazınsal gösterge bilimi alanında gerçekleştirildiği görülmektedir.
(III) Ama bu alanda bile, ortaya konulan tüm ürünlerin aynı ölçüde başarılı olmadıkları açık. (IV)
Neredeyse her gün, yeni bir örnekle karşılaşıyoruz; her yeni örnek de bambaşka bir yönelim
çıkarıyor karşımıza. (V) Ama değişik yönelimler içinde en tutarlı, en geçerli yolun hangisi olduğunun
belirlenmesinin en önemli sorun olduğu da ortada.
Çözüm Tekniği
Değerlendirme Nedir?
Bir eserin, kişinin niteliğinin ve niceliğinin yorum yapılarak belirlenmesidir. Değerlendirme bir ölçüte
dayalı olarak yapılır. Değerlendirme olumlu da olumsuz da olabilir. Aynı zamanda değerlendirmede
kesinlikle nesnellik yoktur. Değerlendirme bir kişi, durum veya ürün üzerine iyi veya kötü yorum
yapmaktır.
Buna göre III. de geçen “ama “, IV. geçen “neredeyse, “sözcüğü ve V. geçen “ama” sözcüğü yorum
içerdiğinden bir değerlendirmenin varlığından söz edilebilir. Ama birinci ve ikinci cümleler nesnel
saptamalar olduğu için değerlendirme yapılmamıştır.
Yanıt: A
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde hem olumlu hem de olumsuz bir eleştiri
söz konusudur?
Çözüm Tekniği
Eleştiri Nedir?
Bir insanı, bir eseri, bir konuyu doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek amacıyla inceleme işi,
tenkit.
Dikkat!
Eleştiri olumlu da olumsuz da olabilir. Eleştiri de tıpkı değerlendirme gibi mutlaka yorum içerir. Yani
eleştiride nesnel ve kesinlik aranmaz. Bu tip sorularda bir şeyin hem iyi hem kötü özellikleri hangi
seçenekte verilmişse oraya odaklanın.
Buna göre III. cümlede geçen” Romanı kadar başarılı değilse de ilki Alman, ikincisi Amerikan yapımı
olan her iki film de seyircilerin ilgisini çekmişti.” yargısı hem olumlu hem olumsuz eleştiri özelliği
göstermektedir.
Yanıt: C
17.İçer k
(I) Yaşadığı dönemin şiir anlayışından uzaklaşarak uçlarda dolaşan, alışılmadık bağdaştırmaları ve
imgeleriyle zaman zaman, bilinen söylemin dışına taşan şair, sürekli yenilikler peşinde koşmuştur. (II)
Karşılaştığı insanlık durumlarına yeni duygu ve anlamlar yükleyerek onları yeniden yazmıştır. (III)
Şiirlerini oluştururken boş alanlar bırakmış, uzun dizeleri kırmıştır. (IV) Şiirde bir yenilik
gerçekleştirmek için dilin yerleşik söz değerlerini olduğu gibi kullanmaktan kaçınmış, dili yeniden
kurmaya yönelmiştir. (V) Şiirlerinin çoğunda, çok anlamlı sözcükler kullanarak değişik çağrışımlar
uyandırmıştır
Çözüm Tekniği
Cevap: B
18.Öngörü
(I) Rusya’nın yaz saatinde kalmaya devam ederek saatlerin geri alınmayacağı devlet başkanı Dimitri
Medvedev tarafından mart ayında açıklanmıştı. (II) Bu yüzden Rusya’da saatlerde herhangi bir
değişiklik yapılmadı. (III) Medvedev’in söz konusu kararı alırken Rusların saat değişimi sebebiyle
yaşadıkları strese engel olmak amacıyla hareket ettiği bildiriliyor. (IV) Ülkede saat değişikliğinin
yapıldığı dönemlerde intihar oranlarında artış yaşandığı yönünde uzman görüşleri de yaygın. (V)
Ayrıca ülkede yaz saate uygulamasından çıkılmaması sebebiyle uluslararası bağlantıları bulunan iş
kollarında sıkıntılar yaşanabileceğine de dikkat çekiliyor.
Çözüm Tekniği
Öngörü Nedir?
Bir işin ilerisini kestirme veya bir işin nasıl bir yol alacağını önceden anlayabilme ve ona göre
davranma. Bir olay, durum ya da sonucu henüz gerçekleşmeden, sağ duyusal ya da sezgisel
ipuçlarına dayanarak önceden kestirme yeteneği, tahmin.
Şifre:
Öngörü anlamı için hızlıca yüklemlere ve eylemsilere bakın hangisinde gelecek zaman eki varsa o
cümleye yoğunlaşın.
Dikkat!
Ön yargıda duygusallık var ama öngörüde akıl yürüterek ve ipucu kullanarak gelecekte ne olacağını
tahmin etme anlamı vardır.
Bu bilgilere göre cümleler irdelendiğinde yanıtın V. cümle olduğu görülecektir. Bu cümlede geçen
“bulunan iş kollarında sıkıntılar yaşanabileceğine” ifadesi bir işin ilerisine yönelik bir kestirmedir.
Yanıt: E
19. Varsayım
(I)Bütün sınavları üstün başarıyla geçmiş ancak bir kere bile denize açılmamış bir kaptan düşünelim.
(II)Bu kaptanın denizde bir fırtınaya yakalandığını varsayalım.(III) Ne yapması gerektiğini elbet
biliyordur ama bir denizcinin gecenin karanlığında, yıldızlar gözden kaybolduğunda nasıl bir korkuya
kapılacağını bilemez. (IV)Bir kaptanın, eliyle tuttuğu dümenin azgın dalgalar karşısında küçücük bir
oyuncağa dönüştüğünü hissettiğinde içine düştüğü âcizliği, böyle bir anda hesap yapmaya çalışırken
kanının beynine nasıl sıçradığını anlayamaz.(V) Kısacası bilgi sahibi kişinin, bilgisini uygulamak
zorunda kaldığında ne yapması gerektiğine ilişkin bir fikri yoktur.
Çözüm Tekniği
Varsayım Nedir?
Şifre:
Varsayım için “diyelim ki, tut ki, farz edelim, öyle kabul edelim, …dığını düşünelim ” gibi sözlere
odaklan.
Buna seçenekler incelendiğinde I. cümlede geçen “düşünelim” ve II. cümlede geçen “varsayalım”
sözcükleri varsayımın şifresidir.
Yanıt: A
20.Küçümseme
(I)Telefona not alır gibi şiir yazılırsa ortaya çıkan ürünün kalitesi de bu kadar olur! (II) Bu şiirlerde kimi
okurun dikkatini soru cümlelerinin fazlalığı çekecektir. (III) Öykülerin, türün klasik özelliklerinden
ayrıldığı nokta da işte bu. (IV) Bunlar da elbette ki bir olguyu, bir karakteri, bir yaşam dilimini, bazı
etkileşimleri anlatıyor ama karakterler genellikle bunları, kendilerine sordukları sorular üzerinden
hayata geçiriyor. (V) Okuma tamamlandığında okur, ya soruların yanıtlarını seziyor ya da tamamen
gereksiz olduklarını anlıyor ve yeni bir soruyla karşılaşıyor.
Çözüm Tekniği
Küçümseme Nedir?
Buna göre I. cümleye bakıldığında söz konusu şiirlerin pek beğenilmediği ve değer görmediği
anlaşılacaktır.
Dikkat!
Yanıt: A
Çözüm Tekniği
Hayıflanma Nedir?
Acınmak, üzülmek, yerinmek, esef etmekti. Kaybedilen bir fırsat için üzülmek.
Kanıksama Nedir?
Çok tekrarlama sebebiyle etkilenmez olmak, alışmak. Bıkkınlık getirmek, usanmaktır.
Yadırgama Nedir?
Herhangi bir kişiyi veya o kişinin davranışını tuhaf görme, o davranışa alışkın olmamak.
Gereklilik Nedir?
Lazım olma durumu.
Zorunluluk nedir?
Bir işi yapmaya mecbur olma durumu.
Bu bilgilere göre soru incelendiğinde I. cümlede geçen ifadenin zorunluluk anlamı olmadığı
taşımadığı görülecektir.
Yanıt: A
22.Uyarı Anlamı
(I) Kuruluşumuz, baş döndürücü bir hızla gelişmesini sürdürüyor. (II) 1950’li yıllarda yola çıkan
kuruluşumuz, bugün ülkenin her bölgesinde şubeleri bulunan dev bir işletme durumunda. (III)
Önümüzdeki yıllarda yeni katılımlarla kuruluşumuzun yapısında köklü değişimler gerçekleşecek. (IV)
Dolayısıyla etkinlik alanlarımız da değişip artacak. (V) Bu nedenle yeni işletme planımızı hazırlayacak
kişilerin söz konusu gelişim ve değişimleri göz önünde bulundurmaları gerekiyor.
Uyarı Nedir?
Şifre
Bir yargıda uyarı anlamının varlığı için “sakın, …ması gerekir” sözcüklerine odaklanın. Uyarı anlamı
için ilk yapacağınız şey yüklemlere odaklanmaktır. Buna göre parça incelendiğinde son cümlenin
yükleminde geçen “Göz önünde bulundurmaları gerekiyor.“ yargısında uyarı anlamı vardır.
Yanıt: E
Yazı yazmak, yemek pişirmeye benzer. —-. Burada önemli olan, uygun yöntemle, ustalıkla
pişirebilmektir.
Yukarıda boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) İkisi de uzun süren ve derinlemesine düşünmeyi gerektiren bir hazırlık dönemi ister.
B) Kimseden etkilenmeden, özgün bir ürün ortaya koymak gerekir.
C) Herkesin başarabileceği, sıradan bir iştir
D) Yalnız, yetkinleşebilmek için birçok kere yapıp bozmak gerekir.
E) Aynı malzemeyle iki kişi birbirinden çok farklı tatlarda iki yemek yapar.
Yanıt: E
23. Tartışma
Öykünün amacı ne olmalıdır? Bir olayı uzunca bir süreye yayarak anlatmak mı? Bu, romanın görevi
değil mi? Peki hayata dair dersler mi vermektir? Bence öykü, kalem nereye ilerlerse oraya giden
türdür. Sokağa, eve, çarşıya, denize, bakkala nereye isterse oraya gitmelidir. Ama sözü uzatmamak
şartıyla yol alandır öykü.
A) Açıklama
B) Tartışma
C) Öyküleme
D) Betimleme
E) Örnekleme
Çözüm Tekniği
Tartışma nedir?
Bir parçada kişisel düşünceler soru sorularak okura benimsetiliyorsa o parçada kullanılan anlatım
biçimi tartışmadır. Bu parçada da dikkat edilirse kişisel fikirler sorular sorularak benimsetilmeye
çalışıldığı için kullanılan anlatım biçimi tartışmadır.
Yanıt: B
24. Açıklama
Ortaköy Camisi, Sultan Abdülmecit tarafından 1853 yılında yaptırılmıştır. Oldukça zarif bir yapı olan
cami, barok üslubundadır. Boğaziçi’nin en güzel yerindedir. Cami, harem ve hünkâr olmak üzere iki
kısımdan oluşur. Geniş ve yüksek pencereleri, boğazın değişken ışıklarını caminin içine toplayacak
biçimde düzenlenmiştir. Merdivenle çıkılan yapının tek şerefeli iki minaresi vardır. Duvarları beyaz
kesme taştan yapılmıştır. Tek kubbenin duvarları pembe mozaiktendir. Mihrap mozaik ve
mermerden, minber ise somaki kaplı mermerden yapılmıştır.
A) Açıklama
B) Tartışma
C) Öyküleme
D) Betimleme
E) Örnekleme
Çözüm Tekniği
Açıklama nedir?
Bir parçada okura bir konu hakkında” aydınlatıcı, nesnel bilgiler” veriliyorsa o parçada kullanılan
anlatım biçimi açıklamadır. Bu parçada da Ortaköy Cami hakkında bilgiler verildiği açıklama anlatım
biçimine başvurulmuştur
Yanıt: A
25.Bet mleme
O hiçbir yanıyla öteki çarşı esnafına benzemezdi. Başındaki şapkası, tertemiz gömleği, kravatı ve
ütülü pantolonuyla çok titiz, temiz bir insan izlenimi verirdi. Kaşları, daima iki iri uzatma işareti gibi
hayretle kalkmış olurdu. Burnunun ucuna doğru yerleştirdiği teneke çerçeveli gözlüğünün üstünden
bakan kahverengi gözlerinde, kendini masal dünyasına kaptırmış çocukların bakışlarındaki duru
hayranlık ışıldardı.
Çözüm Tekniği
Betimleme Nedir?
Betimlemede anlatıcı, cansız ve canlı varlıkları anlatırken onları birbirinden ayırarak özgün
niteliklerini bulmaya, göstermeye çalışır. Bunun için gözlem gücüyle birlikte beş duyusunu kullanır,
ayrıntıları bu yolla seçer.
Buna göre parçada bir varlık ayırıcı özelliğiyle verildiği için başvurulan anlatım biçimi
betimlemedir.
Yanıt: D
26.Öyküleme
Sofraya hep birlikte otururduk. Tahtadan, yuvarlak bir yer sofrasına, ayaklarımızı altımıza alıp yan
oturarak yaklaşırdık. Sofra örtüsünü dizlerimizin üzerine çekerdik. Babam bağdaş kurarak
başköşede otururdu. Beni sağına, kız kardeşimi de soluna alırdı. Karşısına da annem otururdu.
Babam, yemeğe başlamadan içimizden biri yanılıp da yemeğe uzanacak olursa hiç acımadan
kaşığının tersini, uzanan elin sırtına indirirdi.
A) Betimleme – öyküleme
B) Öyküleme – örnek verme
C) Betimleme – açıklama
D) Açıklama – öyküleme
E) Açıklama – örnek verme
Çözüm Tekniği
Öyküleme Nedir?
Varlıkların durumlarını ve başlarından geçenleri yer, zaman ve kişi göstererek anlatılan parçalar
öykülemedir.
Bir parçada öyküleme varsa ve seçenekler ikili verilmişse öykülemeyle beraber genellikle
betimlemeyi düşünmelisiniz. Bu parçada hem varlıklar özellikleriyle verilmiş hem de varlıkların belli
bir zamandaki durumları anlatıldığı için parçada ağır basan öyküleme ve betimlemedir.
Yanıt: A
27. Tanımlama
(I) Bilinç akışı yöntemi, öykü ve romanlarda karakterlerin, geçmişe ve bugüne ilişkin duygu, düşünce
ve anılarının aktarımında kullanılan bir tekniktir. (II) Söz konusu duygu ve düşüncelerin hiçbir
denetim ya da sınırlama olmaksızın, olanca doğallığıyla aktarılması, anlatıyı zenginleştirir. (III) Bu
teknikle yazar, okura kendi duygularını anlayabilme olanağı sunar. (IV) Bir başka anlatımla okurun,
gerçeği farklı boyutlarda görmesini sağlar. (V) Böylece yazar, yüzeysel olanın anlatımıyla
yetinmeyerek, yarattığı kahramanların iç dünyalarını da yansıttığı için anlatımına derinlik kazandırmış
olur.
Çözüm Tekniği
Tanım Nedir?
Bir kavramın ne olduğunu belirlemeye denir. Tanım, “Neye denir ve nedir?” sorularının yanıtıdır.
Şifre
Tanımsal nitelik için hızlıca yükleme “Nedir, Neye denir” sorularını sormalısınız. Hangi cümlenin
yüklemi bu soruların yanıtını veriyorsa yanıt o cümledir.
Yanıt: A
28.Örnekleme
(I) Bütün büyük ressamlar adı bilinmeyen ressamlarla birlikte önce böyle bir çalışma içine girerler. (II)
Fakat resim sanatında yapıtları üstüne konuşulan ressamlar daha çok tek başına çalışan
ressamlardır. (III) Hiçbir ressam başkasıyla çalışarak büyümemiştir. (IV) Van Gogh, Monet, Picasso ve
Rembrandt böyle yetişti. (V) Bu sanatçıların boya ve fırça kullanmadaki teknikleri birinin Van Gogh,
birinin Monet olmasını sağlamıştı.
Çözüm Tekniği
Örnekleme Nedir?
Ortaya atılan bir düşünceyi, saptamayı, çıkarımı desteklemek için başvurulan yol, yöntemdir.
Şifre
Bir sözün örnekleme olup olmadığını anlamak için o sözün başında “örnek olarak, örneğin, misal
olarak…”gibi sözlerin bulunması gerekir. Bunlar yoksa hangi cümlenin başına bu sözleri
ekleyebiliyorsanız yanıt odur.
Bu bilgi ve uyarılara göre parça incelendiğinde III. cümlede bir iddianın var olduğu IV. cümlede de
örnekleme yapıldığı görülecektir.
Yanıt: D
29.Alıntılama
(I) Yaşı 60’ın üzerinde olan Alaaddin Bey, aslen Ordulu ama 1961’den beri Heybeliada’da yaşıyor. (II)
Bu da adanın yerlisi sayılmak için yeterli bir süre. (III) Kendisi ve ailesi adalı olmaktan mutluluk
duyuyor ve burayı çok seviyor. (IV) Alaaddin Bey, adayı İstanbul’un bir parçası olarak görmüyor. (V)
İstanbul’a gidince korkarım kalabalıktan, trafikten tedirgin olurum, diyor.
Çözüm Tekniği
Alıntılama Nedir?
Yazıya güç vermek alanında uzman birinin sözünü yazıda kullanmaya denir.
Yanıt: E
30.Yalınlık
(I) Servetifünun temsilcileri içinde Tevfik Fikret’ten sonra “en büyük şair” olarak nitelendirilen Cenap
Şahabettin ile okul kitaplarında ilk karşılaşmam hançer gibi keskin bir Erzurum kışına rastlar. (II)
Zaten büyük bir çoğunluğumuz şair ve yazarlarla ancak okul kitaplarında tanışmışızdır. (III) Ne
gariptir ki o büyük şairin o büyük şiiriyle Erzurum’un kan donduran, kasıp kavuran soğuğu yüzünden
bir türlü ısınmayan sınıfında tanışınca içim ısınmıştı. (IV) Şiir sevenler bilir; şiir insanın içini ısıtır,
yerine göre serinletir, düşüncelerin ağırlığından kurtarır, alır götürür insanları bir yerlere gönlünün
elinden tutarak. (V) Elhân-ı Şitâ, o soğuk kış mevsiminde, o yatılı okulda yalnızlığımın ve özlemlerimin
üzerine örtülüveren sıcacık bir battaniye etkisi yaratmıştı.
Çözüm Tekniği
Şifre
Bir anlatımda söz sanatı varsa yani kısacası mecazlı bir anlatıma başvurulmuşsa yalınlık yoktur. Eğer
söz sanatı veya mecaz yoksa yalınlık vardır.
Buna göre
Yanıt: B
A) Anlatımda Akıcılık
B) Anlam Yoğunluğu
C) Anlatımda Kalıplaşma
D) Anlatımda Doğallık
E) Anlatımda Duruluk
Çözüm Tekniği
Önce bazı kavramları açıklayalım:
Özlülük:
Az sözcükle çok ve derin bir kavramı anlatma sanatı.
Akıcılık:
Anlamca apaçık ve pürüzsüz olup sözcüklerinde, tümcelerinde en küçük ses kakışması
bulunmayan ve hiçbir engele uğramadan akıp giden anlatım.
Doğallık:
Düşüncelerin, duyguların, imgelelerin yapmacıktan, bezekten uzak olarak anlatılması.
Duruluk:
Anlatımın gereksiz sözcüklerden ve eklerden arındırılması.
Şifre
Parçada düşünce derinliği varsa söz konusu edilen anlam yoğunluğudur.
32. Duruluk
Aşağıdaki cümlelerin hangisi duru bir cümle değildir?
A) Her gün biraz yem atarak kuşları buraya alıştırdı.
B) Bin yüz tonluk ağırlıktaki gemi Kilyos sahilinde karaya oturdu.
C) Masaya serdiği güzel örtü evin havasını değiş
D) Yedi saatlik yolculuğu hep uyuyarak geç
E) Elinde bir kilo kuru pastayla çıkageldi.
Çözüm Tekniği
Şifre
Buna ”B” seçeneğinde geçen “ağırlıktaki” sözcüğü gereksiz kullanılmıştır. Çünkü cümlede zaten ağırlık
anlamı taşıyan “tonluk “ sözcüğü kullanılmıştır.
Yanıt: B
Çözüm Tekniği
Şifre
Bir parçanın an düşüncesi parçada konuşan kişinin iddiasıdır. Hangi cümlede yazarın asıl iddiası
varsa yanıt o cümledir.
Bu parçada konuşan kişi Türk romanı ve Batı romanı öz ve biçim bakımından tümüyle farklıdır,
iddiasındadır.
Yanıt: D
Çözüm Tekniği
Şifre
“ Önemli olan, o halde, işte bu yüzden, başka bir deyişle, demek ki, öyleyse, bu açıdan bakılırsa..”
Dikkat ederseniz bu parçada da “ önemli olan “ sözünün geçtiği bir bölüm var.
İşte sorunun yanıtı tam da bu cümlenin geçtiği yerdedir: “Önemli olan, anlattığın şeyin okurun ilgisini
çekmesi, onun yaşamını zenginleştirmesidir.”
C) Okuyucuyu etkileyecek nitelikte yapıtlar vermesi: Okurun ilgisini çeken aynı zamanda okuru etkiler
de.
Cevap: C
35. Konu
Bu adada hiç kimse parmağını bile oynatmıyor. Öyle ki kekik, adaçayı gibi dağlarda yetişen otları ya
da ağaçlardaki incirleri bile zahmet edip toplamıyorlar. Balıkçılıktan söz açıldığında ise kendi
kıyılarında tutacak balık kalmadığından, tüm balıkların karşı kıyılarda olduğundan yakınıyorlar.
Evlerinin bahçesinde yetiştirebilecekleri sebzelerden tutun da su gibi en gerekli maddelere değin
hemen her şey sekiz saat ötedeki bir başka adadan geliyor.
Çözüm Tekniği
Şifre
Bu tür sorularda
Dikkat edilirse giriş cümlesi ve “ Öyle ki …” ile başlayan cümleyi okuyup anlamlandırdığımızda ada
halkının ellerindeki olanakları kullanmayan kişileri oldukları açıkça görülecektir.
Yanıt: E
Çözüm Tekniği
Şifre
Bu tip sorularda sözü edilenin en belirleyici özelliğine odaklanın! (Bu parçada tortulların sözü
edilmiş)
Yönlendirici sözcüklere odaklanın: önemli olan, işte bu yüzden, oysa, ama, çünkü, açıkçası, işin
temelinde, bana kalırsa, yeter ki, ancak, kısacası, öyleyse, o halde, demek ki, denilebilir ki, bence, tam
tersine, bu açıdan bakılırsa, öyle ki…
Dikkat ederseniz parçada yönlendirici sözcük olarak “çünkü” sözcüğü parçada kullanılmış. Cevap da
işte bu cümlededir: Çünkü tortullar, onları oluşturan maddelerin doğasıyla ve onların art arda
yığılmış katmanlarının düzeniyle, yeryüzünde olup biten şeyleri yansıtırlar.
Bu cümleyi E seçeneğiyle okuduğumuzda cevap çok iyi anlaşılacaktır. Yeryüzünde olup biten birçok
şeyi yansıtıyorlarsa incelemelerde birçok bilgiye ulaşılabileceği anlaşılabilecektir.
Yanıt: E
Çözüm Tekniği
Bu tür soruları çözerken baştan ve son ikişer cümleyi birleştirip bir anlam elde edin ve
seçeneklerden bulduklarınızı elemeye başlayın. Mesela bu soruda sadece son cümleyi bile
anlasanız D şıkkıyla çeliştiğini görürdünüz. Çünkü yalın anlatımda yoğunluk olmaz.
Dikkat!
Yoğun anlatım, mecazlı ve süslü anlatımdır ama yalınlık süssüz ve sade anlatımdır.
Cevap: D
Çözüm Tekniği
O cümleyle anlamca paralel yani aynı olan bir cümle varsa parçadan atılabilir.
O cümle parçada geliştirilen konu ve ana düşünceyle ilgili değilse atılabilir.
Ama bu tür sorularda aynı anlama gelen iki cümleden birinin atılmasına ilişkin soru sorulur.
Şifre
Bakın VI. cümle parçada yazılmasına rağmen seçeneklerde yer almamış o halde VI. cümlenin eş
anlamlısını parçada bulmalısınız. Bu da genellikle cümlenin öncesi ve sonrasındadır.
Cevap: E
Çözüm Tekniği
Bu tekniği göre soru kökünde verilen cümlenin içinden bir şifre seçiliyor. Bu şifrenin geçtiği cümle
aranıp cevap kabul ediliyor.
Parçaya göz attığımızda IV. cümlede “konusunda” ve “ünlü insanların tanınabilir portrelerini”
sözlerinin kullanıldığını görüyoruz. Bu durumda soru kökünde verilen cümle IV. cümleden sonra
okunabilir demektir.
Yanıt: D
A) II. ile III. B) II. ile IV. C) II. ile V. D) III. ile IV. E) IV. ile V.
Çözüm Tekniği
Cümle giriş cümlesi olmaya uygunsa bu durumda yeri değişemez demektir. kaç seçenekte ı.
cümle varsa o seçenekleri eleyin. çünkü bize yeri değişenlere sormuş, değişmeyenleri değil.
Önce I. cümlenin giriş cümlesi olup olmadığını bulmalıyız. I. cümle giriş cümlesi değilse bu, I.
cümlenin yerinin değişmesi gerektiğini gösterir.
Bu durumda seçeneklerin hangisinde I. cümle varsa bunları seçmelisiniz. I. cümle tek seçenekteyse
cevap olarak o seçeneği işaretleyebilirsin.
Dikkat edin birinci cümlede bir çalışmadan söz edilmiş ve ikinci cümlede bu çalışmaların devamı
hakkında bilgi veriliyor. Bu, ikinci cümlenin de yer değiştiremeyeceğini göstermektedir.
Bu durumda ikinci cümleyle ilgili tüm seçenekleri elemelisiniz çünkü bu cümlenin de yeri değişemez.
Yani A, B, C seçenekleri elenmiş oldu. İşiniz ne kadar kolaylaştı değil mi? Artık geriye kalan iki
seçeneği de deneme – yanılma yöntemiyle çözersiniz.
Yanıt: D
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?
Şifre: Ana konuya bakış açısının değiştiği yerden itibaren paragraf başı yapmalısınız.
Yani konunun başka bir boyutunun anlatıldığı bölüm yeni bir parçadır ve o bölümden itibaren parça
ikiye bölünmelidir. Bu parçanın ilk üç cümlesinde editörlüğün zorlukları ve görevleri anlatılmaktadır.
Ama dördüncü cümleden itibaren yazarların editörlere bakış açısına değinilmiştir.
Cevap: C
Örnek:
Örnek:
Gazeteci:
(I) —-
Oyuncu:
– Bazı insanlar mükemmeliyetçidir. Bunun için başarılı olur, iyi işler çıkarırlar. Evet, oyunculuğa
yönelişimin nedeni kimi zorunluluklardı. Ama mademki bu işi yapıyorum, en iyisin yapmalıyım dedim
kendi kendime. Yıllar boyunca da bunun için çaba gösterdim. Böyle olmasam bu konuma
gelemezdim. Ustalığı, şunu bunu kimse önemsemez. İşini iyi yaparsan bir sonraki filmde de rolü sen
alırsın.
Gazeteci:
(II) —-
Oyuncu:
– Oyuncu olmak gibi bir düşüncem yoktu. Öyle gidip iş falan da istemedim. Yönetmen, bir oyuncu
arıyormuş. Bir arkadaşım da onunla birlikte çalışıyordu. Kendisine benden bahsetmiş, ben de gittim.
Böylelikle o ekipte yer aldım.
Gazetecinin bir oyuncuya yönelttiği aşağıdaki sözlerden hangisi yukarıda boş bırakılan
yerlere sırasıyla getirilmelidir?
A) (I) Bu işin eğitimini almadınız, buna karşın usta oyuncular arasında gösteriliyorsunuz.
(II) Planlı hareket etmemek hep tercih ettiğiniz bir yol mudur peki?
C) (I) Rol aldığınız filmlerin bu kadar ilgi görmesinin nedeni nedir sizce?
E) (I) Hayatınızdaki kimi değişiklikler sonunda büyük bir heyecanla çalışma hayatına atıldınız.
(II) Roller size mi teklif edilir yoksa siz mi gidip yönetmenlerden rol istersiniz?
Yanıt: D
2.Soru çözmeyi bir gün aksattığınız zaman hangi ders olursa olsun acemileşir ve yavaşlarsınız.
4.Herkesin bünyesi aynı değildir. Ahmet, Mehmet, Ayşe durmadan çözüyor diye yorgun olduğun
halde çözmeye çalışıp yanlışa düşme. Yanlışın çoğaldığında mutsuz ve gergin olursun. Mutsuz ve
gergin kişi de hedeften uzaklaşır.
5.Bünyeni hazırla ve öyle başla soru çözmeye. Unutma ki midene durmadan yemek indiremezsin
çünkü belli bir çapı var ve sindirim için dinlenmesi gerekir. Beyin de öyle… Mutlaka dinlenerek
ilerlemesin.
Faysal Dal
Paragraf Soru Tipleri ve Pratik Çözüm Teknikleri Uzmanı