Orhun Yazıtları Göktürkçe

Bilge Kağan Anıtı Metini

Bilge Kağan Kültiğin Tonyukuk

Bilge Kağan Anıtı Metini ve Çevirisi — 735 Yılında dikilen Bilge Kağan Anıtı'nın yüksekliği 3.80
metre olup, yazıları ise toplam 82 dizedir. Eski Türkçe damgalar sağdan okunur, böyle ---- şeklinde
çizgiler Bengütaşlar'daki yıpranmış yerlerdir. Türkiye Türkçesi bölümüne, kolay anlaşılması için
böyle (açıklamalar) ve [eklemeler] yapılmıştır. (Google Harita'da yeri ➔)

Hepsiburada
AÇ
Okulda da tarzını konuştur

# Aslı (Gök Türkçe) Aslı (Latine çevirildi) Türkiye Türkçesi

D1
: :
: :
: :---- :
TeŊRİ: TeG: TeŊRİ: YaRaTMıŞ: TÜRK: Tanrı dek Tanrı yaratmış Türk Bilge
: : : : : :
BİLGE: KaGaN: SaBıM: KaŊıM: TÜRK: Kağan[ı]; Savım: kangım Türk Bilge ----
: ---- : ---- : : :
BİLGE: ----NDA: aL----TI: SİR: TOKuZ: OGuZ: nda al----tı sir, Dokuz Oğuz, yeğ Ediz
: : : : : iYİ: eDiZ: KeReKÜLüG: BeGLeRİ: BODuNI: -
Kerekü'lü beğleri, boyları, ---- Türk
:---- ---: TÜRK: TeŊRİ----:
Tanrı[sı]----

D2 ÜZE: KaGaN: OLuRTuM: OLuRTUKuMA: üzerine kağan oturdum, oturduğumda

: :
: :
: :
: :
: :
: : : :
ÖLTeÇİÇE: SaKıNıGMA: TÜRK: BeGLeR: öleceğini sakınan Türk beğleri, boyları,
: : : : :
BODuN: öGiRiP: SeBiNiP: TOŊTaMıŞ: öğirip sevinip tongtamış gözü yukarı
: : : : : GÖZİ: YÜGeRi KÖRTİ: BÖDKE: ÖZüM:
gördü, bödge öz'üm oturup bunca ağır
: : : :---- : : OLıRıP: BUNÇA: aGıR: TÖRüG: TÖRT:
töreyi dört bolungdaki ----: [düzen]
: : : : : : BOLuŊDaKI: ----: İTDiM: ÜZE: KÖK: TeŊRİ:
aSRA: YaGıZ: YeR: KILıNDUKDA: iKİN: etdim. Üstte Kök Tanrı, altta yağız yer
aRA: KİŞİ: OGLI: KILıNMıŞ: kılındığında ikisi arasında kişi oğlu
kılınmış,

D3 KİŞİ: OGLINDA: ÜZE: eÇÜM: aPAM: kişi oğlunun da üzerine eçüm, apam
: : : : : : : :
BUMıN: KaGaN: İSTeMİ: KaGaN: OLuRMıŞ: Bumın Kağan, İstemi Kağan oturmuş.
: : : : : :
OLuRıPaN: TÜRK: BODuNıŊ: İLİN: Oturup da Türk boylarının ilini, töresini
: : : : : : : TÖRÜSÜN: TUTA: BİRMiŞ: İTİ: BİRMiŞ:
tutu vermiş, [düzen] edi vermiş. Dört
: : : : : : : TÖRT: BULıŊ: KOP: YaGI: eRMiŞ: SÜ:
bolung hep yağı imiş. sü süleyip dört
: : : : : : : SÜLePeN: TÖRT: BOLuŊDaKI: BODuNıG:
KOP: aLMıŞ: KOP: BaZ: KILMıŞ: BaŞLıGıG: bolungdaki boyları hep almış, hep baz
: : : : : : kılmış. Başlıyı yükündürmüş dizliyi
YÜKüNDüRMiŞ: TİZLiGiG: SÖKüRMiŞ:
: : İLGeRÜ: KaDıRKaN: YIŞKA: TeGİ: KİRÜ: çöktürmüş. İleri Kadırkan Yış'a değin,
geri

D4 TeMiRKaPıGKA: TeGİ: KONDuRMıŞ: iKİN: Demirkapı'ya değin kondurmuş. İkisi

: : : : : : :
aRA: İDİ: OKSuZ: KÖK: TÜRK: aNÇA: arasında idi uksuz Gök Türk anca
: : : : : : : : :
OLuRUR: eRMiŞ: BİLGE: KaGaN: eRMiŞ: oturur imiş. Bilge kağan imiş. Alp
: : : : : : : : : aLP: KaGaN: eRMiŞ: BUYRUKI: YiME:
kağan imiş. Buyruğu yime bilge imiş
: : : : : : : : : BİLGE: eRMiŞ: eRiNÇ: aLP: eRMiŞ: eRiNÇ:
erinç, alp imiş erinç, beğleri yime
: : : : : : : : BeGLeRİ: YiME: BODuNI: YiME: TÜZ:
eRMiŞ: aNI: ÜÇÜN: İLiG: aNÇA: TUTMıŞ: boyları yime düz imiş. Onu[n] için ili
: : : : anca tutmuş erinç. İli tutup töre
eRiNÇ: İLiG: TUTıP: TÖRÜG: İTMiŞ: ÖZİ:
aNÇA: KeRGeK: BOLMıŞ: [düzen] etmiş. Özü anca Kergek
olmuş.

D5 YUGÇI: SIGıTÇI: ÖŊRE: KÜN: TOGSıKDA: Yuğcu sığıtçı önde gün doğusunda
: : : : : :
BÖKLİ: ÇÖLüGiL: TaBGaÇ: TÜPÜT: aPaR: Böklü Çöl'lü İl, Tabgaç, Tibet, Apar,
: : : : : :
PURuM: KIRKıZ: ÜÇKURIKaN: OTuZTaTaR:
  : : : : : : KITaYN: TaTaBI: BUNÇA: BUDoN: Rum, Kırgız, Üç Kurıkan, Otuz Tatar,
KeLİPeN: SIGTAMıŞ: YUGLAMıŞ: aNTaG: Kıtay, Tatabı, bunca boyları gelip
: : : : : : :
KÜLüG: KAGaN: eRMiŞ: aNDA: KİSRE: sıgtamış yuğlamış antag kü'lü kağan
: : : : : : : :
Orhun Yazıtları
: : :
Göktürkçe
: : : :
İNİSİ: KaGaN: BOLMıŞ: eRiNÇ: OGLITI:
KaGaN: BOLMıŞ: eRiNÇ: aNDA: KİSRE:
imiş. Ondan kisre ini'si kağan olmuş
erinç, oğulları kağan olmuş erinç,
İNİSİ: eÇİSİN: TeG:
anda kisre ini'si eçisi dek

D6 KILıNMaDUK: eRiNÇ: OGLI: KaNGIN: TeG: kılınmadığı erinç, oğlu kangı dek
: : : : : : :
KILıNMaDUK: eRiNÇ: BİLiGSİZ: KaGaN: kılınmadığı erinç, bilgisiz kağan
: : : : : : : :
OLuRMıŞ: eRiNÇ: YaBLaK: KaGaN: oturmuş erinç, yavlak kağan oturmuş
: : : : : : : : OLuRMıŞ: eRiNÇ: BUYRUKI: YiME:
erinç, buyruğu yime bilgisiz [imiş]
: : : : : : BİLiGSiZ: eRiNÇ: YaBLaK: eRMiŞ: eRiNÇ:
erinç, yavlak imiş erinç, beğleri, boyları
: : : : : : BeGLeRİ: BODuNI: TÜZSüZ: ÜÇÜN:
TaBGaÇ: BODuN: TeBLiGİN: KÜRLüG: düzsüz [olduğu] için, Tabgaç boyları
: : : : tebli gür [olduğu] için, armakçı
ÜÇÜN: aRMaKÇISIN: ÜÇÜN: İNiLİ: eÇİLİ:
KİŊŞÜRTÜKİN: ÜÇÜN: BeGLİ: BODuNLIG: [olduğu] için, iniyi eçiyi kinleştirdiği
için, beğle, boyları

D7 YOŊŞURTUKIN: ÜÇÜN: TÜRK: BODuN: yongşurduğu için, Türk Boyları, illediği

: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
İLLeDÜK: İLİN: IÇGıNU: IDMıŞ: ilini ıçgın etmiş, kağanladığı kağanını
: :
KaGaNLaDUK: KaGaNIN: YİTüRÜ: IDMıŞ: yitiri etmiş. Tabgaç boyları'na beğlik
: : : TaBGaÇ: BODuNKA: BeGLiK: URI: OGLIN:
urı oğlanı kul oldu, işilik kız oğlanı
: : : : KUL: BOLDI: iŞİLiK: KIZ: OGLıN: KÜŊ:
küng oldu, Türk beğleri Türk adını attı,
: : : BOLDI: TÜRK: BeGLeR: TÜRK: ATIN: ITI:
TaBGaÇGI: BeGLeR: TaBGaÇ: ATIN: Tabgaç beğleri [gibi] Tabgaç adını
: : : tutup, Tabgaç kağanına görmüş elli
TUTuPaN: TaBGaÇ: KaGaNKA: KÖRMiŞ:
eLiG: YIL: yıl.

D8 İŞiG: KÜÇiG: BİRMiŞ: İLGeRÜ: KÜN: İşi gücü [Tabgaç'a] vermiş, ileri gün
: : : : : : :
TOGSuKDA: BÖKLİ: KaGaNKA: TeGİ: doğusunda Bökli kağana değin süleyi
: : : : : :
SÜLeYÜ: BİRMiŞ: KURıGaRU: vermiş, geride Demirkapı'ya değin
: : : : : : TeMiRKaPıGKA: TeGİ: SÜLeYÜ: BİRMiŞ:
süleyi vermiş. Tabgaç kağana ilini,
: : : : : : : : TaBGaÇ: KaGaNKA: İLİN: TÖRÜSİN: aLI:
töresini alı vermiş. Türk kara kamag
: : : : : : : : BİRMiŞ: TÜRK: KaRA: KaMaG: BODuN:
aNÇA: TİMiŞ: İLLiG: BODuN: eRTiM: İLiM: boyları anca demiş[ki]: İlli boylar idim,
: : : : ilim [ş]imdi hani? kime ili kazanırım
ıMTI: KaNI: KiMKE: İLiG: KaZGaNURMeN:
TİR: eRMiŞ: ben der imiş.

D9 KaGaNLıG: BODuN: eRTiM: KaGaNıM: Kağanlı boylar idim, kağanım hani? ne

: :
: :
: :
: :
: :
: : : :
: : : :
: : : :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
KaNI: NE: KaGaNKA: İŞiG: KÜÇüG:
BERÜRMeN: TİR: eRMiŞ: aNÇA: TİP:
TaBGaÇ: KaGaNKA: YaGI: BOLMıŞ: YaGI:
BOLuP: İTiNÜ: YaRaTUNU: UMaDUK:
YaNA: İÇiKMiŞ: BUNÇA: İŞiG: KÜÇüG:
BİRTÜKGeRÜ: SaKıNMaTI: TÜRK: BODuN:
ÖLÜReYİN: URuGSıRaTaYIN: TİR: eRMiŞ:
YUKaDU: BaRIR: eRMiŞ: ÜZE:
kağana işi güçü veririm ben? der imiş.
Anca deyip Tabgaç kağanına yağı
olmuş. Yağı olup, itine, yaratına
madığından yana içikmiş. [Tabgaç]
bunca işi güçü verdiğini sakınmadan
Türk boylarını öldüreyim,
urugsıratayım der imiş. [Türk]
yokolmaya varır imiş. Üstte

D10 TÜRK: TeŊRİSİ: TÜRK: IDUK: YİRİ: SUBI: Türk Tanrısı, Türk ıduk yeri, suyu, anca
: : : : : : : :
aNÇA: iTMiŞ: TÜRK: BODuN: YOK: [düzen] etmiş. Türk boyları yok
: : : : : : :
BOLMaZUN: TİYiN: BODuN: BOLÇUN: olmasın diye, boylar olsun diye,
: : : : : : : TİYiN: KaŊıM: İLTeRiŞ: KaGaNıG: ÖGüM:
kangım İlteriş Kağanı, öğüm İlbilge
: : : : : : : İLBİLGE: KaTUNıG: TeŊRİ: TÖPüSİNDE:
Kadını Tanrı [göğün] tepesinde tutup
: : : : : : TUTuP: YÜGeRÜ: KÖTÜRMiŞ: eRiNÇ:
KaŊıM: KaGaN: YİTİYiGiRMİ: eRiN: yukarı götürmüş erinç. kangım Kağan
: : : : : : yediyirmi erini taşıkmış. Dışarı yürüyor
TaŞıKMıŞ: TaŞRA: YORuYOR: TİYiN: KÜ:
eŞiDiP: BaLIKDaKI: TaGIKMıŞ: TaGDakI: diye kü işitip balıkdakı takınmış,
dağdakı

D11
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: : : :
: :
: :
: :
: : : :
: :
: :
: : :
: :
: :
İNMiŞ: TİRiLiP: YeTMiŞ: eR: BOLMıŞ:
TeŊRİ: KÜÇ: BİRTÜK: ÜÇiN: KaŊıM:
:
KaGaN: SÜSİ: BÖRİ: TeG: eRMiŞ: YaGISI:
: KOYN: TeG: eRMiŞ: İLGeRÜ: KURıGaRU:
: SÜLeP: TİRMiŞ: KUBRaTMıŞ: KaMaGI:
YeTİYüZ: eR: BOLMıŞ: YeTİYüZ: eR: BOLıP:
iLSiReMiŞ: KaGaNSıRaMıŞ: BODuNıG:
KÜŊeDMiŞ: KULaDMıŞ: BODuNıG: TÜRK:
TÖRÜSÜN: IÇGıNMıŞ:
inmiş. Dirilip yetmiş er olmuş. Tanrı
güç verdiği için, kangım kağanın sü'si
börü dek imiş, yağısı koyun dek imiş.
İleri geri süleyip derlemiş kubratmış
kamağı yediyüz er olmuş. Yediyüz er
olup ilsiremiş kağansıramış boyları,
küng edilmiş kul edilmiş boyları, Türk
Töresi'ni ıçgınmış
  D12 : : : : : : BODuNıG: eÇÜM: aPAM: TÖRÜSİNÇE: boyları, eçüm, apam, töresince
YaRaTMıŞ: BOŞGURMıŞ: TÖLİS: TaRDUŞ: yaratmış, boşgurmuş. Tölis Tarduş
: : : : : : : :
BODuNıG: aNDA: iTMiŞ: YaBGUG: ŞaDıG: boylarını anda [düzen] etmiş.
Orhun Yazıtları : : : : :
Göktürkçe
: : : aNDA: BiRMiŞ: BiRiyE: TaBGaÇ: BODuN:
Yabguyu, şadı, anda [görev] vermiş.
: : : : : : : YaGI: eRMiŞ: YIRıYA: BaZ: KaGaN:
Beride Tabgaç boyları yağı imiş, yırıda
: : : : : : : : TOKUZOGuZ: BODUN: YaGI: eRMiŞ:
KIRKıZ: KURIKaN: OTuZTaTaR: KITaYN: Baz Kağan, Dokuz Oğuz boyları yağı
: imiş. Kırgız, Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay,
TaTaBI: KOP: YaGI: eRMiŞ: KaŊıM: KaGaN:
BUNÇA----: KIRK: aRTUKI: Tatabı, hep yağı imiş. Kangım kağan
bunca---- kırk artı

D13 YeTİ: YOLI: SÜLeMiŞ: YiGiRMİ: SÜŊüŞ: yedi yolu sülemiş, yirmi süngüş
: : : : : : :
SÜŊüŞMiŞ: TeŊRİ: YaRLıKaDUK: ÜÇÜN: süngüşmüş. Tanrı yarlıkadığı için illiyi
: : : : :
İLLiGiG: iLSiReTMiŞ: KaGaNLıGıG: ilsiretmiş, kağanlıyı kağansıratmış.
: : : : : : KaGaNSıRaTMıŞ: YaGIG: BaZ: KILMıŞ:
Yağıyı baz kılmış. Dizliyi çöktürmüş,
: : : : : : : TİZLiGiG: SÖKÜRMiŞ: BaŞLıGıG:
başlıyı yükündürmüş. Kangım kağan
: : : : : : : : YÜKüNDÜRMiŞ: KaŊıM: KaGaN: aNÇA:
İLiG: TÖRÜG: KaZGaNıP: UÇA: BaRMıŞ: anca ili töreyi kazanıp uça varmış.
: : : kangım kağanın başına baz kağanı
KaŊıM: KaGaNKA: BaŞLaYU: BaZ:
KaGaNıG: BaLBaL: TİKMiŞ: KaŊıM: balbal dikmiş. Kangım

D14 KaGaN: UÇDUKDA: ÖZüM: SeKİZ: YaŞDA: kağan uçtuğunda öz'üm sekiz yaşında
: : : : : : :
KaLTıM: OL: TÖRÜDE: ÜZE: eÇİM: KaGaN: kaldım. O töre üzerine eçüm kağan
: : : : : : :
OLuRTI: OLuRıPaN: TÜRK: BODuNıG: YİÇE: oturdu. Oturupda Türk boylarını yine
: : : : : : : : İTDİ: İGiTİ: ÇIGaNYıG: BaY: KILDI: aZIG:
[düzen] etdi, yedirdi, çığanyı bay kıldı.
:---- : : : : : : : ÖKÜŞ: KILDI: eÇİM: KaGaN: OLuRTUKDA:
Azı öküş kıldı. Eçüm kağan
: : : :---- ÖZüM: TİGiN: eRK----: İY----: TeŊRİ:
YaRLıKaDUK: ÜÇÜN: oturduğunda öz'üm tigin erk---- iy----
Tanrı yarlıkadığı için

D15 TÖRTYiGiRMİ: YaŞIMKA: TaRDUŞ: BODuN: Dört yirmi yaşımda Tarduş boyları
: : : : : :
ÜZE: ŞaD: OLuRTıM: eÇİM: KaGaN: BİRLE: üzerine şad oturdum. Eçüm kağan ile
: : : : : : : :
İLGeRÜ: YaŞıL: ÖGüZ: ŞaNTUŊ: YaZIKA: ileri Yeşil Ögüz Şantung ovasına değin
: : : : : : : TeGİ: SÜLeDiMiZ: KURıGaRU: TeMiR:
süledik. Geride Demir Kapı'ya değin
: : : : : : KaPıGKA: TeGİ: SÜLeDiMiZ: KöGMeN:
süledik. Kögmeni aşıp Kırgız yerine
: : : : : aŞA: KIRKıZ: YİRİŊE: TeGİ: SÜLeDiMiZ:
KaMaGI: BİŞOTuZ: SÜLeDiMiZ: değin süledik. Kamağı Beş otuz [defa]
: : : : : süledik. Üç yirmi [defa] süngüşdük.
ÜÇYiGiRMİ: SÜŊüŞDüMiZ: İLLiGiG:
: İLSiReTDiMiZ: KaGaNLıGıG: İlliyi ilsirettik , Kağanlıyı kağansırattık.
KaGaNSıRaTDıMıZ: TİZLiGiG: Dizliyi

D16 SÖKüRTüMiZ: BaŞLıGıG: çöktürdük, başlıyı yükündürdük.

: :
: :
: :
: :
: : :
: :
: :
: :
: : : : : :
: : :
: : :---- :
: :
YÜKÜNDüRTüMiZ: TÜRGiŞ: KAGaN: Türgiş kağanı Türk'üm boylarım idi.
: :
TÜRÜKüM: BUDuNIM: eRTİ: BİLMeDÜKiN: Bilemediği için, bize yanıldığı,
: : ÜÇÜN: BİZiŊE: YaŊıLDUKIN: YaZINDUKIN:
yazındığı için kağanı öldü. Buyruğu,
: ÜÇÜN: KaGaNI: ÖLTİ: BUYRUKI: BeGLeRİ:
beğleri yine öldü. On Ok boyları emek
: : YiME: ÖLTİ: ON: OK: BODuN: eMGeK:
KÖRTİ: eÇÜMiZ: aPAMıZ: TUTMıŞ: YİR: gördü. eçümüzün apamızın tutmuş
: [olduğu] yer su ıssız kalmasın diye Az
SUB: İDiSiZ: KaLMaZUN: TİYiN: aZ:
BODuNıG: İTiP: YaRaTıP: ----: BarS: BeG: boylarını eğitip, yaratıp ---- Bars Beğ

D17 eRTİ: KaGaN: aTıG: BUNDA: BİZ: BİRTiMiZ: idi. Kağan adını bundan biz verdik.
: : : : : : :
SİŊiLiM: KONÇuYUG: BİRTiMiZ: ÖZİ: Singilim Konçuyu verdik. Özü yazındı,
: : : : : : :
YaZıNDI: KaGaNI: ÖLTİ: BODuNI: KÜŊ: kağanı öldü. Boyları küng, kul oldu.
: : : : : : : : KUL: BOLDI: KÖGMeN: YİR: SUB: İDiSiZ:
Kögmen yeri, suyu ıssız kalmasın diye
: : : : : : : : KaLMaZUN: TİYiN: aZ: KIRKıZ: BODuNıG:
az Kırgız boylarını eğitip, eğitip, yaratıp
: : : : : :---- : İTiP: İTiP: YaRaTıP: KeLTiMiZ:
SÜŊüŞDüMüZ: ----: İLİN: YaNA: BİRTiMiZ: geldik. Süngüşdük. ---- ilini yana
: : : : : : : verdik. ileri Kadırkan Yış'ı aşıp boyları
iLGeRÜ: KaDıRKaN: YıŞıG: aŞA: BODuNıG:
: aNÇA: KONDURTuMıZ: aNÇA: İTDiMiZ: anca kondurduk, anca eğittik. geride
KURıGaRU:

D18
: :
: :
: :
: :
: : : :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
KeŊÜ: TaRBaNKA: TeGİ: TÜRK: BODuNıG: Kengü Tarman'a değin Türk boylarını
: : :
aNÇA: KONDuRTuMıZ: aNÇA: iTDiMiZ: OL: anca kondurduk, anca [düzen] etdik. O
: : : :
ÖDKE: KUL: KULLuG: KÜŊ: KÜŊLiG: ödde kul kullu, küng künglü olmuş idi.
: : : BOLMıŞ: eRTİ: İNİSİ: eÇİSİN: BİLMeZ:
İnisi eçisini bilmez idi, oğlu kangını
: : : : eRTİ: OGLI: KaŊIN: BİLMeZ: eRTİ: aNÇA:
bilmez idi, anca kazanılmış, anca
: : KaZGaNMıŞ: aNÇA: İTMiŞ: İLiMiZ:
TÖRÜMiZ: eRTİ: TÜRK: OGuZ: BeGLeRİ: edilmiş ilimiz, töremiz [var] idi. Türk
: : :
  BODuN: eŞiD: ÜZE: TeŊRİ: BaSMaSaR: Oğuz beğleri, boyları, işit: Üstte Tanrı
aSRA: YİR: TeLiNMeSeR: basmasa, altta yer delinmese,

Orhun
D19
: Yazıtları
: : : : Göktürkçe
: : : TÜRK: BODuN: iLiŊiN: TÖRÜŊiN: KiM:
aRTaTI: UDAÇI: eRTİ: TÜRK: BODuN:
Türk boyları, ilini, töreni kim artatıp
: : : : : : : uyacak idi? Türk boyları, idin ökün.
eRTiN: ÖKÜN: KÜReGÜŊiN: ÜÇÜN: Gürlüğün için. yedirmiş Bilge
: : : : : : : : İGiDMiŞ: BİLGE: KaGaNıŊA: eRMiŞ:
kağanına, ermiş, varmış iyi iline kendin
: : : : : : : BaRMıŞ: eDGÜ: iLiŊE: KeNTÜ: YaŊıLDıG:
yanıldın, yavlak[lık] ettin. Yaraklı
: : : : : : : : YaBLaK: KİGÜRTüG: YaRaKLıG: KaNDıN:
KeLiP: YaNYA: iLTDİ: SÜŊüGLüG: KaNDıN: nereden gelip yanya itdi? Süngülü
: : : : : : nereden gelip  [seni] sürüp itti? kutlu
KeLiPeN: SÜRE: iLTDİ: IDUK: ÖTÜKeN: YIŞ:
BODuN: BaRDıG: İLGeRÜ: BaRIGMA: Ötüken Yış'ın boyları, vardı. İleri varan
BaRDıG: KURIGaRU: vardı, geri

D20
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: : : :
: :
: :
: :
: :
: :
BaRIGMA: BaRDıG: BaRDUK: YİRDE:
: :
eDGÜG: OL: eRiNÇ: KaNıN: ÖGüZÇE:
: : :
YÜGüRTİ: SÜŊÜKÜŊ: TaGÇA: YaTDI:
: : : : BeGLiK: URI: OGLuŊuN: KUL: KILDIG:
: : : iŞiLiK: KIZ: OGLuŊuN: KÜŊ: KILDIG: OL:
: : : BİLMeDÜKÜGiN: ÜÇÜN: YaBLaKIŊıN:
ÜÇÜN: eÇİM: KaGaN: UÇA: BaRDI:
: : : :
BaŞLayU: KIRKıZ: KaGaNıG: BaLBaL:
: TİKDiM: TÜRK: BODuN: aTI: KÜSİ: YOK:
BOLMaZUN: TİYiN: KaŊıM: KaGaNıG:
varan vardı. Vardığın yerde iyi[ce] o
erinç, kanın özügçe yüğürdü, süngün
dağca yatdı. Beğlik urı oğlunu kul
kıldı[lar]. işilik kız oğlunu küng
kıldı[lar]. O bilmediğin için, yavlaklığın
için eçüm kağan uça vardı. Başına
Kırkız kağanını balbal diktim. Türk
boylarının adı sanı yok olmasın diye
kangım kağanı,

D21
: :
: :
: :
: :
: : : :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
ÖGüM: KaTUNuG: KÖTüRüGME: TeŊRİ: İL: öğüm kadını [göğe] götüren Tanrı, il
: : :
BİRiGME: TeŊRİ: TÜRK: BODuN: aTI: KÜSİ: veren Tanrı, Türk boylarının adı, kü'si
: : : :
YOK: BOLMaZUN: TİYiN: ÖZüMüN: OL: yok olmasın diye, özümü o Tanrı
: : : : TeŊRİ: KaGaN: OLuRTDI: eRiNÇ: NeŊ:
kağan oturttu erinç. Ne[ce] yılsı
: : : YILSıG: BODuNDA: OLuRMaDıM: İÇRE:
boylarda oturmadım. İçi aşsız dışı
: : aŞSıZ: TaŞRA: TONSuZ: YaBıZ: YaBLaK:
BODuNDA: ÜZE: OLuRTuM: İNiM: donsuz, yavuz, yavlak boyların üzerine
: : oturdum. inim Kültiğin, iki şad İnim
KÖLTİGiN: iKİ: ŞaD: İNiM: KÖLTİGiN:
BİRLE: SÖZLeŞDiMiZ: KaŊıMıZ: Kültiğin ile sözleşdik. Kangımızın,

D22 eÇiMiZ: KaZGaNMıŞ: BODuN: aTI: KÜSİ: eçümüzün kazandığı boyların adı kü'si
: : : : : : :
YOK: BOLMaZUN: TİYiN: TÜRK: BODuN: yok olmasın diye, Türk boyları için tün
: : : : : : :
ÜÇÜN: TÜN: UDuMaDıM: KÜNTüZ: uyumadım, gündüz oturmadım. İnim
: : : : : : : OLuRMaDıM: İNiM: KÖLTİGiN: BİRLE: iKİ:
Kültiğin ile, iki şad ile öle yite
: : : : : : : : ŞaD: BİRLE: ÖLÜ: YİTÜ: KaZGaNDıM:
kazandım. Anca kazanıp bütün boyları
: : : : : : : : aNÇA: KaZGaNıP: BİRiKİ: BODuNuG: OT:
SUB: KILMaDıM: MeN: ÖZüM: KaGaN: ateş su kılmadım. Ben öz'üm kağan
: : : : : : : oturduğumda [her] yere sayu varmış
OLuRTUKuMA: YİR: SaYU: BaRMıŞ:
BODuN: ÖLÜ: YİTÜ: YaDaGıN: YaLıŊıN: boylar öle yite yaya yalın, yana
YaNA:

D23 KeLTİ: BODuNıG: İGiDeYİN: TİYiN: geldi. Boyları yedireyim diye yırıya
: : : : : : :
YIRıGaRU: OGuZ: BODuN: TaPA: İLGeRÜ: Oğuz boyları tapa ileri Kıtay, Tatabı
: : : : : : :
KITaYN: TaTaBI: BODuN: TaPA: BİRiGeRÜ: boyları tapa beriye Tabgaç tapa iki
: : : : : : : TaBGaÇ: TaPA: iKİ: YiGiRMİ: SÜLeDiM:
yirmi [defa] süledim. Süngüşdüm.
: : : : : : : SÜŊüŞDüM: aNDA: KİSRE: TeŊRİ:
anda kirse Tanrı yarlıkadığı için,
: : : : : : : YaRLıKaDUK: ÜÇÜN: KUTuM: ÜLÜGüM:
BaR: ÜÇÜN: ÖLTeÇİ: BODuNuG: TİRGüRÜ: kutum, ülüğüm var [olduğu] için
: : : : : : ölecek boyları tirgürüp yedirdim. Yalın
İGiTiM: YaLıŊ: BODuNuG: TONLıG:
KILDıM: ÇIGaYN: BODuNuG: BaY: KILDıM: boyları donlu kıldım. Yoksul boyları
bay kıldım.

D24 aZ: BODuNuG: ÖKüŞ: KILTıM: IGaR: Az boyları öküş kıldım. Iğar illiden,
: : : : : : : :
iLLiGDE: IGaR: KaGaNLıGDA: YİG: KILDıM: ığar kağanlıdan yeğ kıldım. Dört
: : : : : : :
TÖRT: BULuŊDaKI: KaGaNLıGDA: KOP: bolungdakı kağanlıkları da hep baz
: : : : : : : BaZ: KILDıM: YaGıSIZ: KILDıM: KOP:
kıldım, [Türk'ü] yağısız kıldım. Hep
: : : : : : : MaŊA: KÖRTİ: YiTİ: YeGiRMİ: YaŞıMA:
bana gördü[ler]. Yedi yirmi yaşımda
: : : : : : TaŊUT: TaPA: SÜLeDiM: TaŊUT:
BODuNuG: BOZDuM: OGLIN: YOTuZIN: Tangut tapa süledim. Tangut boylarını
: : : : : : : bozdum. Oğlunu, yutuzunu, yılkısını
YILKISIN: BaRıMIN: aNDA: aLTıM: SeKiZ:
YeGiRMİ: YaŞıMA: aLTI: ÇUB: SOGDaK: varını anda aldım. Sekiz Yirmi
yaşımda Altı Çub Soğdak

D25 TaPA: SÜLeDİM: BODuNuG: aNDA: tapa süledim. boylarını anda bozdum.
: : : : : : : :
BOZDuM: TaBGaÇ: OŊ: TUTUK: BiŞ: Tabgaç Ong paşa beş tümen sü [ile]
  : : : :
: : : :
: ---- :---- : :
Orhun Yazıtları
:
: :
Göktürkçe
: : :
:
D26
: :
: :
: :
: :
: :
D27
: :
: :
: :
: :
: :
D28
: :
: :
: :
: : ---- :
: : :
D29
: :
: :
---- :
: :
: :
D30
: :
: :
: :---- :
: :
: : :
D31
: : : :
: :
: :
: :
: :
: : : : : TÜMeN: SÜ: KeLTİ: IDUK: BaŞDA: geldi. Iduk Baş'da süngüşdüm. O
SÜŊüŞDüM: OL: SÜG: aNDA: YOK: KILDıM: sü'yü anda yok kıldım. Yirmi yaşımda,
: : : :
YiGiRMİ: YaŞıMA: BaSMıL: IDıKUT: Basmıl Idıkut oğuşum boyum idi, arkış
: : : :
OGuŞuM: BODuN: eRTİ: aRKıŞ: IDMaZ:
TİYiN: SÜLeDiM: K----: ----T: İÇGeRTiM:
idmez diye süledim. ---- ---- içgerttim
kalıngını beri getirdim. iki Otuz
: KaLıŊıN: BiRÜ: KeLÜRTüM: iKİ: OTuZ:
YaŞIMA: TaBGaÇ: yaşımda Tabgaç
TaPA: SÜLeDiM: ÇaÇA: SEŊÜN: SeKiZ: tapa süledim. Çaça Sengün sekiz
: : : : : :
TÜMeN: SÜ: BİRLE: SÜŊüŞDüM: SÜSİN: Tümen sü ile süngüşdüm, süsünü
: : : : : :
aNDA: ÖLüRTüM: aLTI: OTuZ: YaŞıMA: anda öldürdüm. Altı otuz yaşımda Çik
: : : : : : ÇİK: BODuN: KIRKıZ: BİRLE: YaGI: BOLTI:
boyları Kırgız ile [birleşip bize] yağı
: : : : : KeM: KeÇE: ÇİK: TaPA: SÜLeDiM:
oldu. Kem [Irmağını] geçip Çik tapa
: : : ---- : : ÖRPeNTE: SÜŊüŞDüM: SÜSİN: SaNÇDıM:
aZ: BODuNuG: aLTıM: ----iLGeRTiM: YiTİ: süledim. Örpen'de süngüşdüm,
: : : : süsünü sançtıma az boylarını aldım. --
OTuZ: YaŞIMA: KIRKıZ: TaPA: SÜLeDiM:
SÜŊüG: BaTıMI: --ilgertdim yedi otuz yaşımda Kırgız
tapa süledim. süngü batımı
[derinlikte]
KaRıG: SÖKüPeN: KÖGMeN: YIŞıG: TOGA: karı söküp, Kögmen Yış'ı doğa
: : : : :
YORIP: KIRKıZ: BODuNuG: UDA: BaSDıM: yörüyüp Kırgız boyları[nı] uykuda
: : : : :
KaGaNIN: BİRLE: SOŊA: YIŞDA: bastım. Kağanı ile Songa Yış'da
: : : : : : SÜŊüŞDüM: KaGaNIN: ÖLüRTüM: İLiN:
süngüşdüm, kağanını öldürdüm, ilini
: : : : : : aNDA: aLTıM: LO: YıLKA: TÜRGiŞ: TaPA:
anda aldım. O yılda Türgiş tapa Altun
: : : : : aLTUN: YIŞıG: aŞA: iRTiŞ: ÖGüZüG: KeÇE:
YORIDıM: TÜRGiŞ: BODuNuG: UDA: Yış'ı aşıp, İrtiş Öğüzünü geçip
: : : : yürüdüm. Türgiş boylarını uykuda
BaSDıM: TÜRGiŞ: KaGaN: SÜSİ: OTÇA:
BORÇA: KeLTİ: bastım. Türgiş kağanının sü'si ateşce,
boraca [üstümüze] geldi.
BOLÇUDA: SÜŊüŞDüMüZ: KaGaNIN: Bolçu'da süngüşdük. Kağanını,
: : : :
YaBGUSIN: ŞaDIN: aNDA: ÖLüRTüM: İLiN: yabgusunu, şadını, anda öldürdüm.
: : : : : : :
aNDA: aLTıM: OTuZ: YaŞıMA: BiŞ: BaLıK: İlini anda aldım. Otuz yaşımda Beş
:---- : : : : TaPA: SÜLeDiM: aLTI: YOLI: SÜŊüŞDüM: ---
Balık tapa süledim. Altı yol
: : : : -: SÜSiN: KOP: ÖLüRTüM: BiŞ: BaLıK:
süngüşdüm. ----sü'sünü hep öldürdüm.
: : : : : İÇReKİNE: KİŞİTİN: ----ÜK: YOK: ÜÇüN:
KİŞİ: BaLıKDA: MAŊA: OKıGLI: KeLTİ: BiŞ: Beş Balık içinde [çok] kişi ---- yok
: : : : : [olacağı] için, kişi[ler] Balıkdan bana
BaLıK: aNI: ÜÇüN: OZDI: OTuZ: aRTUKI:
akıla geldi. Beş Balık onun için
kurtuldu. Otuz artı
BİR: YAŞIMA: KARLUK: BODuN: BUŊSUZ: bir yaşımda Karluk boyları bungsuz
: : : : : :
ERÜR: BARUR: ERKLİ: YAGI: BOLDI: erir, varır, erkli yağı oldu. Tamag Iduk
: : : : :
TAMAG: IDUK: BAŞDA: SÜŊÜŞDÜM: Baş'da süngüşdüm. Karluk boylarını
: : ---- : : : : KARLUK: BODUNUG: ÖLÜRTÜM: aNDA:
öldürdüm, anda aldım, ----dım Basmıl
: : : : :---- ALTIM: ----DIM: BASMIL: KARA: ----DÜD----:
kara ----düd---- Karluk boyları dirilip
: : : : : : KARLUK: BODUN: TİRİLİP: KELTİ:
SANÇTIM: ÖLÜRTÜM: TOKUZ: OGUZ: geldi. Sançtım, öldürdüm. Dokuz Oğuz
:---- : : benim boylarım idi. Tanrı yer bulandığı
MENİŊ: BODUNUM: ERTİ: TEŊRİ: YİR:
BULGAKIN: ÜÇÜN: ÖDİŊE: ----: için, ödüne ----
KÜNİ: TeGDÜK: ÜÇüN: YaGI: BOLDI: BİR: kin değdiği için [bize] yağı oldu. Bir
: : : : : :
YILKA: TÖRT: YOLI: SÜŊüŞDüM: eŊ: İLKİ: yılda dört yol süngüşdüm. En ilki Toğu
: : : : :
TOGU: BaLIKDA: SÜŊüŞDüM: TOGLA: Balık'ta süngüşdüm. Toğla Özüğünü
: : : : ÖGüZüG: YÜZüTİ: KeÇiP: SÜSİ: ----: iKİNTİ:
yüzüp geçip sü'si ----. İkinci Andırgu'da
: : : : : aNDıRGUDA: SÜŊüŞDüM: SÜSİN:
süngüşdüm, sü'sünü sançtım, ilini
: : : : SaNÇDıM: İLİN: aLTıM: ÜÇüNÇ: ÇUŞ:
BaŞINDA: SÜŊüŞDüM: TÜRK: BODuN: aldım. Üçüncü Çuş Başı'nda
: süngüşdüm. Türk boyları ayak
aDaK: KaMŞatTI: YaBLaK:
kamşattı. yavlak
BOLTaÇI: eRTİ: UZA: YaYNA: KeLiGME: olacak idi. Uzanıp yayılıp gelen erini
: : : :
SÜSİN: aGıtTıM: ÖKüŞ: ÖLTeÇİ: aNDA: ağıttım öküş [kişi] ölecekti anda dirildi,
: : : : :
TİRiLDİ: aNDA: TOŊRA: YILPaGUTI: BİR: anda Tongra Yılpagut'un bir oğuşu[nu]
: : : : : OGuŞuG: TOŊA: TİGiN: YOGıNDA: eGiRE:
Tonga Tigin yuğunda eğirip
: : : : TOKIDıM: TÖRTüNÇ: eZGiNTİ: KaDıZDA:
dokundum. Dördüncü Ezginti Kadız'da
: :---- :---- ---- : SÜŊüŞDüM: SÜSİN: aNDA: SaNÇDıM:
YaBRITDıM: ----BaRıM----: ----: KIRK: süngüşdüm. sü'sünü anda sançtım,
: : : : : yıprattım. ----barım---- ---- Kırk yaşımda
  YaŞıMA: aMGI: KURGaN: KIŞLaDUKDA: Amgı Kurgan'da kışladığımızda yut
YUT: BOLDI: YaZıŊA: oldu. Yazına

Orhun
D32
: : Yazıtları
: : : : Göktürkçe
: : : OGuZ: TaPA: SÜLeDiM: İLKİ: SÜ:
TaŞIKMıŞ: eRTİ: iKİN: SÜ: eBDE: eRTİ: ÜÇ:
Oğuz tapa süledim. İlk sü taşıkmış idi.
: : : : : : : : : İkinci sü evde idi. Üç Oğuz sü'si basıp
OGuZ: SÜSİ: BaSA: KeLTİ: YaDaG: YaBıZ: geldi. Yaya, yavuz oldu deyip algalı
: : : : : : : : BOLDI: TİP: aLıGaLI: KeLTİ: SIŊaR: SÜSİ:
geldi. sıngar sü'si evi barkı
: : : : : : : eBiG: BaRKıG: YOLıGaLI: BaRDI: SIŊaR:
yağmalamaya vardı. sıngar sü'si
: :---- : : ---- : : : : : SÜSİ: SÜŊüŞGeLİ: KeLTİ: BİZ: aZ: eRTiMiZ:
YaBıZ: eRTiMiZ: OGUZ: ----T: YaGI: ----: süngüşmeye geldi. Biz az idik, yavuz
: : : : : idik. Oğuz ----t yağı ---- Tanrı güç
TeŊRİ: KÜÇ: BİRTÜK: ÜÇüN: aNDA:
SaNÇDıM: verdiği için anda sançtım.

D33
: :
: :
: :
:---- :
: :
YaYNıDıM: TeŊRİ: YaRLuKaDUK: ÜÇüN: yaydım. Tanrı yarlıkadığı için ben
: : : : : :
MeN: KaZGaNDUK: ÜÇüN: TÜRK: BODuN: kazandığım için Türk boyları kazanmış
: : : : :
KaZGaNMıŞ: eRiNÇ: MeN: İNiLiGÜ: erinç Ben inimle bunca başlayıp
: : : : : BUNÇA: BaŞLaYU: KaZGaNMaSaR: TÜRK:
kazanmasam Türk boyları ölecek idi,
: : : : : : : BODuN: ÖLTeÇİ: eRTİ: YOK: BOLTaÇI: eRTİ:
yok olacak idi. Türk beğleri, boyları
: :---- :---- ---- : : TÜRK: BeGLeR: BODuN: aNÇA: SaKıNıŊ:
aNÇA: BİLiŊ: ----: OGuZ: BODuN: ----D----: --- anca sakının, anca bilin. ---- Oğuz
-: IDMaYIN: TİYiN: SÜLeDiM: boyları ----d---- ---- idmesin diye
süledim.

D34 eBİN: BaRKIN: BOZDuM: OGuZ: BODuN: Evini, barkını bozdum. Oğuz boyları
: : : : : : : :
TOKuZ: TaTaR: BİRLE: TİRİLiP: KeLTİ: Dokuz Tatar ile dirilip geldi. Ağu'da iki
: : : : : : :
aGUDA: iKİ: ULuG: SÜŊüŞ: SÜŊüŞDüM: ulu süngüş süngüşdüm, sü'sünü
:---- : : : : : : : SÜSİN: BOZDuM: İLiN: aNDA: aLTıM:
bozdum, ilini anda aldım. Anca
---- : : : : : : : : aNÇA: KaZGaNıP: ----: TeŊRİ:
kazanıp ---- Tanrı yarlıkadığı için ben
:---- : : : : : : YaRLuKaDUK: ÜÇüN: MeN: OTuZ: aRTUKI:
ÜÇ: YaŞıMA: ----UK: eRTİ: ÖDSiG: ÖT: otuz artı üç yaşımda ----uk idi. Ödde
ÜLüG: KÜÇ: ----: öğüt, ülü güç ----

D35 İGiDMiŞ: aLP: KaGaNıŊA: YaŊıLDI: ÜZE: yedirmiş [olan] alp kağanına yanıldı.
: : : : : : : :
TeŊRİ: IDUK: YiR: SUB: ----: eÇİM: KaGaN: Üstte Tanrı, ıduk yer, su ---- eçüm
: : : : : : :---- :
KUTI: TaPKILMaDI: eRiNÇ: TOKUZ: OGuZ: kağanın kutunu tapılmadı erinç.
: : : : : : : BODuN: YiRiN: SUBIN: IDıP: TaBGaÇGaRU:
Dokuz Oğuz boyları, yerini, suyunu
: : : : :---- : :---- : BaRDI: TaBGaÇ: ----: BODuN: ----: BU:
koyup Tabgaça Vardı. Tabgaç ----
:---- : :---- : : YiRDE: KeLTİ: İGiDeYiN: TİYiN: SaKıNıP: ---
-: BODuN: ----: boyları ---- bu yerde geldi. iğideyim
diye sakınıp ---- boyları ----

D36
: : :
: :
: :
:---- :
YaZUKLaT----: BİRiYE: TaBGaÇDA: aTI: Yazlıklat ---- Beride Tabgaçda adı sanı
: : : :----
KÜSİ: YOK: BOLDI: BU: YiRDE: MaŊA: KUR: yok oldu. Bu yerde bana kur oldu. Ben
: : : : : : :
BOLDI: MeN: ÖZüM: KaGaN: OLuRTUKuM: öz'üm kağan oturduğum için, Türk
: :---- ---- : : : ÜÇüN: TÜRK: BODuNuG: ----Ü----:
boylarını ----ü---- kılmadım. İli, töreyi
---- :---- : : KıLMaDıM: İLiG: TÖRÜG: YiGDİ:
iyice kazandım. ---- dirilip yi----
KaZGaNDıM: ID----: TİRiLiP: Yi----:

D37 aNDA: SÜŊüŞDüM: SÜSİN: SaNÇDıM: anda süngüşdüm, sü'sünü sançtım,

: : : : : : :
İÇiKiGME: İÇiKDİ: BODuN: BOLDI: içiken içikti boy oldu, ölen öldü.
: : : : : : :
ÖLüGME: ÖLTİ: SeLeŊE: KODI: YORıPaN: Selenge'den koyı yörüyüp Kargan
: : :---- : : : : : KaRGaN: KISıLTA: eBİN: BaRKIN: aNDA:
kısılda evini, barkını anda bozdum. ----
:---- : : : : : : : BOZDuM: ----: YıŞKA: aGDI: UYGuR:
Yış'a ağdı Uygur ilbaşısı yüzce erle
iLTeBeR: YÜZÇE: eRiG: İLGeRÜ: TeZiP:
BaRDI: ----: ileri tezip vardı. ----

D38
: :
: :
: :
----Tİ: TÜRK: BODuN: AÇ: eRTİ: OL: YILKIG: ----ti. Türk boyları aç idi. O yılkıyı alıp
: : : : : : ----
aLıP: İGitTiM: OTuZ: aRTUKI: TÖRT: yedirdim. Otuz artı dört yaşımda Oğuz
: : : : : :
YaŞıMA: OGuZ: TeZiP: TaBGaÇKA: KİRTİ: tezip Tabgaça girdi. Ökünüp süledim.
:---- : : : : ÖKüNüP: SÜLeDiM: SUKuN: ----: OGLIN:
Soyunu, ----, oğlunu, yotuzunu anda
:---- : : : : : YOTuZIN: aNDA: aLTıM: iKİ: iLTeBeRLiG:
aldım. İki ilteberli boylar ----
BODuN: ----:

D39 TaTaBI: BODuN: TaBGaÇ: KaGaNKA: Tatabı boyları, Tabgaç kağanına

: : : : : : :
KÖRTİ: YaLaBaÇI: eDGÜ: SaBI: ÖTüGİ: gördü, yalabaçı iyi savı, ötüğü gelmez
: : : : : : : :
KeLMeZ: TİYiN: YaYıN: SÜLeDiM: diye yazın süledim. boylarını anda
: : : :---- : : BONuDuG: aNDA: BOZDuM: YILKISIN: ----:
bozdum, yılkısını ---- sü'si dirilip geldi,
:---- : : SÜSİ: TİRiLiP: KeLTİ: KaDıRKaN: YIŞDA:
Kadırkan Yış'da kon----
KON----:

D40 ----GaKıŊA: YiRiŊeRÜ: SUBIŊaRU: KONTI: ----gakınga, yerine suyuna kondu.

: : : : : : ----
  -: : : : : : : : BİRiYE: KaRLuK: BODuN: TaPA: SÜLE: TİP: Beride Karluk boyları tapa süle deyip
TUDuN: YaMTaRıG: ITıM: BaRDI: ----: Tudun Yamtar'ı ittim, vardı. ---- Karluk
: : : : : : : :---
KaRLuK: iLTeBeR: YoK: BOLMıŞ: İNiSİ: BİR: ilteberi yok olmuş, ini'si bir kurgana ----
:----
Orhun Yazıtları Göktürkçe KORGaNKA: ----:

D41 ----: aRKıŞI: KeLMeDİ: aNI: aYNıTaYıN: TİP: ---- arkışı gelmedi. Onu anyıtayım
: : : : : : : :----
SÜLeDiM: KORıGU: iKİ: ÜÇ: KİŞiLGeN: deyip süledim. Koruğu iki üç kişiyle
: : : : : : : :
TeZiP: BaRDI: KaRA: BODuN: KaGaNıM: tezip vardı. Kara boyları Kağanım
--- : : : : ---- : : : KeLTİ: TİP: ÖGDİ: ----KA: AT: BİRTiM: KİÇiG:
geldi deyip [beni] övdü. ----ka ad
:- aTLıG----:
verdim. Küçük adlı----

GD1 ----KÖK: ÖŊüG: YOGuRU: SÜ: YORıP: ----Kök Öng'ü yoğurup sü yörütüp
: : : : : : : ----
TÜNLİ: KÜNLİ: YİTİ: ÖDüŞKE: SUBSuZ: dünlü günlü yedi ödüşte Susuz'a
: : : : : :
KeÇDiM: ÇORaKKA: TeGiP: YULıGÇI: eRİG: geçtim. Çorak'a değip yulıgçı eri k----
:---- : : : ---- : : K----BeS: KeÇiNKE: TeGİ: ----:
bes Keçin'e değin ----

G1 ----: TaBGaÇ: aTLıG: SÜSİ: BİR: TÜMeN: ---- Tabgaç atlı sü'si bir tümen artı yedi
: : : : : : : : :----
aRTUKI: YiTİ: BİŊ: SÜG: İLKİ: KÜN: bin erini ilk gün öldürdüm.
: : : : : : : :
ÖLüRTüM: YaDaG: SÜSİN: iKiNTİ: KÜN: Yayasü'sünü ikinci gün hep öldürdüm.
:---- : :---- : : KOP: ÖLüRTüM: Bİ----: KeLiP: BarD----:
Bi---- gelip vard----

G2 ----: YOLI: SÜLeDiM: OTuZ: aRTUKI: SeKiZ: ---- yol süledim. Otuz artı sekiz
: : : : : : : :----
YaŞıMA: KIŞıN: KITaYN: TaPA: SÜLeDiM: -- yaşımda kışın Kıtay tapa süledim. ----
: : : : :---- : : :
--: OTuZ: aRTUKI: TOKuZ: YaŞıMA: YaZıN: Otuz artı dokuz yaşımda yazın Tatabı
: : : : TaTaBI: TaPA: SÜLeDiM:
tapa süledim.

G3 ----MeN: ÖLüRTüM: OGLIN: YOTuZIN: ----ben öldürdüm. Oğlunu, yotuzunu,

--- : : : : : : ----
YILKıSIN: BaRıMıN: ----RA: KO----: yılkısını, varını ----ar ko----
:---- : -
G4 BODuN----: ---- YOTuZIN: YOK: KILDıM: ----: boylarını, ---- yotuzunu yok kıldım. ----
:---- : : : :---- :
G5 YOR----: yor----
:----
G6 SÜŊüŞDüM: ----: ----ÜÇiN----: süngüşdüm. ---- ----için ----
:---- ---- :---- :
G7 BiRTiM: aLP: eRİN: ÖLüRüP: BaLBaL: KILU: verdim. Alp erini öldürüp balbal kılı
: : : : : : : :
BiRTiM: eLiG: YaŞıMA: TaTaBI: BODuN: verdim. Elli yaşımda Tatabı boyları
:---- ---- :---- : : : :
KITaYNDA: aDKıG----: ----Ka----: TÖŊüKeR: Kıtaydan, ayrıldı ----ka---- Töngüker
: : TaGKA:
dağına

G8 KUG: SeŊÜN: BaŞadU: TÖRT: TÜMeN: SÜ: Kuğ sengün başında dört tümen sü
: : : : : : : :
KeLTİ: TÖŊüKeR: TaGDA: TeGiP: TOKIDıM: geldi. Töngüker dağında değip
-: : : : : : : :
ÜÇ [TÜMeN]: SÜG: ÖLüRTüM: BİR: dokundum. Üç [tümen] sü öldürdüm.
:---- : : :---- --- TÜMeN: ----eRSeR----: ÖKTüM: TaTaBI: ----:
Bir tümen[ini] ----ise ---- öktüm Tatabı --
--

G9 ÖLüRTİ: ULuG: OGLuM: aGRıP: YOK: öldürdü. Ulu oğlum ağrılanıp yok
: : : : : : : :
BOLÇA: KUG: SeŊÜNüG: BaLBaL: TİKE: olunca Kuğ sengüyü balbal diki
: : : : : : : :
BİRTiM: MeN: TOKuZ: YiGiRMİ: YIL: ŞaD: verdim. Ben dokuz yirmi yıl şad
: : : : : : : OLuRTuM: TOKUZ: YİGiRMİ: YIL: KaGaN:
oturdum. Dokuz yirmi yıl kağan
:---- : : : OLuRTuM: İL: TUTDuM: OTuZ: aRTUKI:
oturdum. İl tuttum. Otuz artı bir----
BİR----:

G10 TÜRÜKüME: BODuNuMA: YiGiN: aNÇA: Türk'üme, boylarıma yeğini anca

: :
: :
: :
: : : : :
KaZGaNU: BİRTiM: BUNÇA: KaZGaNıP: kazanı verdim. Bunca kazanıp kangım
: : : : : : :
KaNGıM: KaGaN: IT: YIL: ONuNÇ: aY: aLTI: kağan it yılının onuncu ayının altı
: : : : : : OTuZKA: UÇA: BaRDI: LaGZIN: YIL:
otuzda uça vardı. Lağzın yılının
:---- : : : : BiŞİNÇ: aY: YİTİ: OTuZKA: YUG:
beşinci ayının yedi otuzunda yuğ
eRTÜRTüM: BUKaG: TUTUK: ----:
erdirdim. Bukağ tutuk ----

G11
: :
: :
: :
KaŊI: LİSÜN: TaY: SeŊÜN: BaŞaDU: BİŞ: kangı Lisün Tay senğü başta, beş yüz
: : : : : : :
YÜZ: eReN: KeLTİ: KOKuLuK: Ö----: aLTUN: eriyle geldi. Kokuluk ö---- altun, gümüş
: : : :---- :
KÜMüŞ: KeRGeKSiZ: KeLÜRTİ: YUG: gereğinden getirdi. Yuğ yıparı getirip
: : : : : YıPaRIG: KeLÜRüP: TİKE: BİRTİ: ÇINDaN:
diki verdi. Çından ağacı getirip Öz
:---- : IGaÇ: KeLÜRüP: ÖZ: YaRaŞ----:
yaraş----
  G12 : : :---- : : : : BUNÇA: BODuN: SaÇIN: KULKaKIN: Ya----: Bunca boylar saçını, kulağını,
BIÇDI: eDGÜ: ÖZLüK: ATIN: KaRA: KİŞİN: ya[nağını] biçti. iyi özlük atını, kara
: : : : : : :
KÖK: TeYeŊİN: SaNSıZ: KeLÜRüP: KOP: kişini gök teyengini sansız getirip hep
: : :
Orhun Yazıtları Göktürkçe KOTI:
koydu.

G13
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: : : :
TeŊRİ: TeG: TeŊRİ: YaRaTMıŞ: TÜRK: Tanrı dek Tanrı yaratmış Türk Bilge
: :
BİLGE: KaGaN: SaBıM: KaŊıM: TÜRK: Kağan[ı], savım kangım Türk Bilge
:
BİLGE: KaGaN: OLuRTuKINDA: TÜRK: Kağan oturduğunda Türk'ün şimdi[ki]
: aMTI: BeGLeR: KİSRE: TaRDUŞ: BeGLeR:
beğleri[nden] kisre, Tarduş beğleri, Köl
KÖL: ÇOR: BaŞLaYU: ULaYU: ŞaDPIT:
Çor başta olarak, Şadpıt beğleri, önde
BeGLeR: ÖŊRE: TÖLiS: BeGLeR: aPA:
TaRKaN: Tölis beğleri, Apa Tarkan

G14 BaŞLaYU: ULaYU: ŞaDPIT: BeGLeR: BU----: başta olarak Şadpıt beğleri, bu----
: : :---- : : : :
TaMaN: TaRKaN: TONYUKUK: BOYLA: Taman Tarkan, Tonyukuk Boyla Bağa
: ---- : : : : : :
BaGA: TaRKaN: ULaYU: BUYRUK: ----IÇ: Tarkan ile buyruk ----çı buyruğu Sebig
: : : : : : : BUYRUKI: SeBiG: KÖL: İRKiN: BaŞLaYU:
Köl İrkin başta olarak buyruk[çu]
: : : : : : ULaYU: BUYRUK: BUNÇA: aMTI: BeGLeR:
bunca şimdi[ki] beğler kangım kağanı
KaŊıM: KaGaNKA: eRTiŊÜ:
ertingü

G15 eRTiŊÜ: Tİ: eMiG: İTDİ: TÜRK: BeGLeRİN: ertingü de, emi etti Türk beğlerini,
: : : : : : :
BODuNIN: eRTiŊÜ: Tİ: eMiG: İTDİ: ÖGDİ: --- boylarına ertingü de, emi etti, övdü. ----
: ---- : : :---- : : : : :
-: KaŊıM: KaGaN: ----ÇA: aGIR: TaŞIG: kangım kağan ----ça ağır taşı
: ---- : : : : : : YOGuNMıŞ: TÜRK: BeGLeR: BODuN: İ----
yoğunlaştırmış Türk beğleri, boyları i---
:---- : : İRTİ: ÖZüME: BUNÇA: ----:
-irdi. Özüme bunca ----

K1 TeŊRİ: TeG: TeŊRİDE: BOLMuŞ: TÜRK: Tanrı dek Tanrıdan olmuş Türk Bilge
: : : : : : :
BİLGE: KaGaN: BÖDKE: OLuRTıM: kağan. Bödge [Kağan] oturdum.
: : : : : : :
SaBıMıN: TÜKeTİ: eŞİD: ULaYU: İN: savımı tüketene [dek] işit. Ulayu in
: : : : : : YeGÜNüM: OGLaNıM: BİRiKİ: OGuŞuM:
yeğenim, oğlum, beriki soyum,
: : : : : : : BODuNuM: BİRiYE: ŞaDPIT: BeGLeR:
boylarım, beride Şadpıt beğleri, yırıda
: : : : : : : : YIRıYA: TaRKaT: BUYRUK: BeGLeR: OTuZ:
TaTaR: TOKUZ: OGuZ: BeGLeRİ: BODuNI: Tarkat Buyruk beğleri, Otuz Tatar,
: : : : : Dokuz Oğuz beğleri, boyları bu savımı
BU: SaBıMıN: eDGÜTİ: iŞİD: KaTıGDI:
TIŊLA: İLGeRÜ: KÜN: iyice işit, katıca dinle. İleri gün

K2 TOGSıKıŊA: BİRiGeRÜ: KÜN: doğusuna, beride gün ortasına, geride

: :
: :
: :
: :
: :
: :
: : :
ORTUSIŊaRU: KURIGaRI: KÜN: BaTSIKIŊA: gün batısına, yırıda tün ortasına,
: : : :
YIRıGaRI: TÜN: ORTUSIŊaRU: aNDA: onlarında içindeki boylar hep bana
: : : : : : İÇReKİ: BODuN: KOP: MaŊA: KÖRüR:
görür. Bunca boyları hep [düzen]
: : : : : : : BUNÇA: BODuN: KOP: İTDiM: OL: aMTI:
ettim. O[nun] Şimdi anyı yok. Türk
: : : : : : aYNıG: YOK: TÜRK: KaGaN: ÖTÜKeN: YIŞ:
OLuRSaR: İLTE: BUŊ: YOK: İLGeRÜ: kağanı Ötüken Yış'da oturursa ilde
: : : : bung yok. İleri Şantung ovasına değin
ŞaNTUŊ: YaZIKA: TeGİ: SÜLeDiM:
TaLUYKA: KİÇiG: TeGMeDiM: BİRiGeRÜ: süledim. taluy'a geçip değmedim.
TOKUZ: Beride Dokuz

K3 eRSiNKE: TeGİ: SÜLeDiM: TÜPÜTKE: Ersin'e değin süledim. Tibet'e geçip

: :
: :
: :
: :
: :
: :
: : : :
KİÇiG: TeGMeDiM: KURIGaRI: YiNÇÜ: değmedim. Geride İnci Ögüzü ....
: :---- : :
ÖGüZ----: KeçE: TeMiRKaPıGKA: TeGİ: geçip Demirkapı'ya değin süledim.
: : : : : SÜLeDiM: YIRıGaRU: YiR: BaYıRKU:
Yırıda Yir Bayırku yerine değin
: : : : : YİRİŊE: TeGİ: SÜLeDiM: BUNÇA: YİRKE:
süledim. Bunca yere değin [ordu]
: : : : : : : TeGİ: YORuTDıM: ÖTÜKeN: YIŞDA: YİG:
İDİ: eRMiŞ: İL: TUTSıK: YİR: ÖTÜKeN: YIŞ: yürüttüm. Ötüken Yış yeğ, idi imiş il
: : : : : tutulacak yer Ötüken Yış imiş. Bu
eRMiŞ: BU: YİRDE: OLuRuP: TaBGaÇ:
: : BODuN: BİRLE: TÜZüLTüM: aLTUN: yerde oturup Tabgaç boyları ile
KÜMüŞ: İŞGiTİ: tüzülttüm. Altını, gümüşü, işgiti

K4 KUTaY: BUŊSuZ: aNÇA: BİRÜR: TaBGaÇ: kutayı bungsuz anca verir. Tabgaç
: : : : : : :
BODuN: SaBI: SÜÇİG: aGISI: YIMŞaK: boylarının savı süçi ağısı yumuşak
: : : : : : :
eRMiŞ: SÜÇİG: SaBıN: YIMŞaK: aGIN: imiş. süçi savı, yumuşak âğı [ile] arıp
: : : : : : : : aRıP: IRaK: BoDuNuG: aNÇA: YaGUTIR:
ırak boyları anca yağutur imiş.
: : : : : : : : eRMiŞ: YaGuRU: KONDUKDA: KİSRE:
yağurup kondurduktan kisre anyı
: : : : : : : aYNıG: BİLiGiN: aNDA: ÖYÜR: eRMiŞ:
eDGÜ: BİLGE: KİŞİG: eDGÜ: aLP: KİŞİG: bilgilerini anda öyür imiş. İyi bilgili
: : : : : : : kişiyi, iyi alp kişiyi yürütmez imiş. Bir
YORITMAZ: eRMiŞ: BİR: KİŞİ: YaŊıLSaR:
: OGuŞI: BODUNI: BİŞÜKİŊE: TeGİ: KIDMaZ: kişi yanılsa oğuşuna, boylarına,
beşiğine değin kıymaz
  K5 : : : : : : : eRMiŞ: SÜÇİG: SaBıŊA: YıMŞaK: aGISIŊA: imiş. Süçi savına, yumuşak ağısına
aRTURuP: ÖKÜŞ: TÜRK: BODuN: ÖLTüG: arturup çok Türk boyları, öldü. Türk
: : : : : : :
TÜRK: BODuN: ÖLSiKiŊ: BeRiYE: ÇOGaY: boyları öleceksin. beride Çoğay
: : : : : : :
Orhun: Yazıtları
: : :
Göktürkçe
: : : :
YIŞ: TÖGüLTüN: YaZI: KONaYIN: TİSeR:
TÜRK: BODuN: ÖLSiKiG: aNDA: aYNıG:
ormanına, Tögültün yazına konayım
desen, Türk boyları öleceksin. Anda
: : : : : : : : : KİŞİ: aNÇA: BOŞGURUR: eRMiŞ: IRaK:
eRSeR: YaBLaK: aGI: BİRÜR: YaGuK: anyı kişi ança boşgurur imiş: ırak isen
: : : : : : yavlak ağı verir, yakın isen iyi ağı verir.
eRSeR: eDGÜ: aGI: BİRÜR: TİP: aNÇA:
BOŞGURUR: eRMiŞ: BİLiG: deyip, anca öğretir imiş. Bilgi

K6
: :
: :
: :
: :
: : : :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
BİLMeZ: KİŞİ: OL: SaBıG: aLıP: YaGuRU: bilmez kişi o savı alıp yakına varıp
: : : : :
BaRıP: ÖKüŞ: KİŞİ: ÖLTüG: OL: YiRGerÜ: öküş kişi öldü. O yerlere varsan, Türk
: : : :
BaRSaR: TÜRK: BODuN: ÖLTeÇİ: SeN: boyları ölecek[sin] sen. Ötüken
: : : : ÖTÜKeN: YİR: OLuRuP: aRKıŞ: TİRKiŞ:
yerinde oturup arkış tirkiş [gönderir]
: : : : ISaR: NeŊ: BUŊuG: YoK: ÖTÜKeN: YIŞ:
isen ne bung yok. Ötüken Yış'da
: : : OLuRSaR: BeŊGÜ: İL: TUTA: OLuRTaÇI:
SeN: TÜRK: BODuN: TOKuRKaK: SeN: otursan bengü il tutup oturacak[sın]
: : : : sen. Türk boyları, tok[san] sen açlığı,
AÇSaR: TOSıK: ÖMeZ: SeN: BİR: TODSaR:
: AÇSıK: ÖMeZ: SeN: aNTaGıŊıN: ÜÇÜN: tokluğu ömez sen, bir doysan açlığı
İGiDMiŞ: KaGaNıNGıN: ömez[sin] sen antağının için yedirmiş

K7
: :
: :
: : : :
: :
: : : :
SaBIN: aLMaTIN: YİR: SaYU: BaRDıG: KOP: savını almadın yere her vardın . Hep
: : : : : :
aNDA: aLKıNTıG: aRıLTıG: aNDA: KaLMıŞI: anda alkındın arıldın anda kalmışı yere
: : : : : :
YİR: SaYU: KOP: TORU: ÖLÜ: YORıYUR: her hep torup ölüp yürüyor idi[ler].
: : : eRTiG: TeŊRİ: YaRLıKaDUKIN: ÜÇÜN:
Tanrı yarlıkadığı için, öz'üm kutum var
: : : : : : ÖZüM: KUTuM: BaR: ÜÇÜN: KaGaN:
[oldu için, Kağan oturdum. Kağan
: : : : OLuRTuM: KaGaN: OLuRuP: YOK: ÇIGaYN:
BODuNuG: KOP: KUBRaTDıM: ÇIGaYN: oturup yok çığany boyları hep
: : : : : kubrattım çıgany boyları bay kıldım.
BODuNuG: BaY: KILDıM: aZ: BODuNuG:
ÖKÜŞ: KILDıM: aZU: BU: Az boyları öküş kıldım. azı bu

K8 SaBıMDA: İGiD: BaR: GU: TÜRK: BeGLeR: savımda iğit var mı? Türk beğleri,
: : : : : : : :
BODuN: BUNI: eŞİDiŊ: TÜRK: BODuNuG: boyları, bunu işitin: Türk boylarını
: : : : : : :
TİRiP: İL: TUTSıKıŊıN: BUNDA: URTuM: diriltip il tutacağını bunda vurdum.
: : : : : : : : YaŊıLıP: ÖLSiKiŊiN: YiME: BUNDA:
Yanılıp öleceğini yine bunda vurdum.
: : : : : : : : URTuM: NeŊ: NeŊ: SaBıM: eRSeR: BeŊGÜ:
Ne[ce] ne[ce] savım [var] ise bengü
: : : : : : : TaŞKA: URTuM: aŊaR: KÖRÜ: BİLiŊ: TÜRK:
aMTI: BODuN: BeGLeR: BÖDKE: taşa vurdum, onu görüp bilin. Türk'ün
: : : : şimdi[ki] boyları, beğleri, böyle
KÖRüGME: BeGLeR: GÜ: YaŊıLTaÇI: SİZ:
KaŊıM: görüğümdeki beğler [olarak] mı
yanılacak[sınız] siz? Kangım

K9 KaGaN: eÇiM: KaGaN: OLuRTUKINDA: kağan, eçüm kağan oturduğunda dört

: : : : : : :
TÖRT: BULuŊDaKI: BODuNıG: BUNÇA: bolungdakı boyları bunca [düzen]
: : : : :---- :
İTMiŞ----: TeŊRİ: YaRLıKaDUK: ÜÇüN: etmiş. ---- Tanrı yarlıkadığı için öz'üm
-- : : : : : : ÖZüM: OLuRTUKuMA: TÖRT: BULuŊDaKI:
oturduğumda dört bolungdakı boyları
:---- : : : : : :---- -- BODuNıG: İTDiM: YeReTDiM: ----İ----:
[düzen] etdim, yarattım. ----i---- kıldım
: : : : : : : KILDıM: MeN: TÜRGiŞ: KaGaNKA:
KıZıMIN: ----: eRTİŊÜ: ULuG: TÖRÜN: aLI: ben. Türgiş kağanına kızımı ---- ertingü
BİRTiM: TÜRGiŞ: KaGaN: ulu tören [ile] alı verdim. Türgiş
kağanının

K10 KIZIN: eRTİŊÜ: ULuG: TÖRÜN: OGLıMA: kızını ertingü ulu törenle oğluma alı
--- : : : : : : :
aLI: BİRTiM: ----: eRTİŊÜ: ULuG: TÖRÜN: verdim. ---- ertingü ulu törenle alı
: : ---- : : : : : :-
aLI: BİRTiM: Ya----T: eRTÜRTüM: ----: verdim. Ya---- ----t erdirdim. ---- Başlıyı
: : : : : :---- BaŞLıGıG: YÜKüNTüRTüM: TİZLiGiG:
yükündürdüm, dizliyi çöktürdüm.
: : : : : SÖKüRTüM: ÜZE: TeŊRİ: aSRA: YiR:
Üstte [gök] Tanrı altta yer yarlıkadığı
YaRLıKaDUK: ÜÇüN:
için

K11 KÖZüN: KÖRMeDüK: KULKaKıN: gözün görmediği, kulağın işitmediği

: : : : : :
eŞiDMeDüK: BODuNuMuN: İLGeRÜ: KÜN: boylarımı, ileri gün doğusuna, beride --
:---- : : ---- : : :
TOGSıKıŊA: BİRiGeRÜ: ----KA: KURıGaRU: - --ka, geride ---- Sarı altınını, ürüng
: : : : : : ---: SaRIG: aLTUNIN: ÜRüŊ: KÜMüŞİN:
gümüşünü, kırgalı kutayını, kinli
: : : : : : : KIRGaGLıG: KUTaYIN: KİNLiG: iŞGiTİSİN:
işgitisini özlük atını, aygırını, kara
ÖZLüK: aTIN: aDGıRIN: KaRA: KİŞİN:
kişini

K12 KÖK: TeYeŊİN: TÜRÜKüME: BODuNuMA: gök teyenini Türk'üme boylarıma

: : : : : :
KaZGaNU: BİRTİM: İTİ: BİRTiM: ----: kazanı verdim, edi verdim. ---- bungsuz
: : ---- :---- : : :---- : :
BUŊSuZ: KILTıM: ----: ----RTİ: eRKLiG: ----:
  : : ---- : : ---- : : : :---- aNÇA: TÜMeN: OGLI: ----YA: aLMıN: ----ÜN: kıldım. ---- ----rdi. Erkli ---- onca tümen
BeGLeRiG: BODuNuNDA: ----: oğlu ----ya almın[?] ----ün beğleri,
:---- :
boylarına ----
Orhun
K13
Yazıtları Göktürkçe
: : : : : : : YiME: İGiDiŊ: eMGeTMeŊ: TOLGaTMaŊ: yine igidip emekletmeden
OLuRTuM: TÜRK: BeGLeR: TÜRK: tolgatmadan oturdum. Türk beğleri,
: : :---- ---- : : :---- : :
BODuNuM: ----: aT: BİRTiM: ----Ü----: Türk boylarıma ---- at verdim, ----ü----
: : ---- : : : : :---- ---- aMTIKA: TaŞıG: ----ÜR----: KaZGaNMıŞ:
Şimdiki taşı ----ür---- kazanmış ağımın
: : :---- :---- : : : aGIMIN: TÜRK: BODuN: ----I: BU:
Türk boyları, ---- bu kağanından, bu
: : KaGaNıŊDA: BU: BeGLeRiGDE: ----: ----:
SUBuŊDA: aDRıLMaSaR: TÜRK: beğlerinden, ---- ---- suyundan
BODuNuNTA: ayrılmazsan, Türk boylarında

K14 ÖZüŊ: eDGÜ: KÖRTeÇİ: SeN: eBGE: özünde iyi[lik] görecek sen, eve
: : : : : : : :
KİRTeÇİ: SeN: BUŊSuZ: BOLDaÇI: SeN: girecek sen, bungsuz olacak sen.
: : : : : : : :
aNDA: KİSRE: TaBGaÇ: KaGaNDA: Ondan kisre Tabgaç kağanından
: : : : : : : BeDiZÇİG: KOP: KeLÜRTüM: MeNiŊ:
bezeci hep getirttim. Benim savımı
: : : : : : : : SaBıMıN: SIMaDI: İÇReKİ: BeDiZÇİG: ITI:
sımadı. Içerdeki bezecisini itdi. Ona
: : : : : : aŊaR: aDıNÇıG: BaRK: YaRaTıDıM: İÇİN:
TaŞIN: aDıNÇıG: BeDiZ: URTURTuM: TaŞ: ayınçı bark yaptırttım. İçine dışına
TOKITTıM: KÖŊüLKeTİ: SaBıNıM: ayınçı beze vurdurttum. Taş
URTURTuM: dokuttum, gönüldeki savımı [taşa]
vurdurttum.

K15 ON: oK: OGLIŊA: TaTIŊA: TeGİ: BUNI: On Ok oğluna, tatına değin bunu
: : : : : : : :
KÖRÜ: BİLiŊ: BeŊGÜ: TaŞ: TOKITDıM: ----: görüp bilin. Bengü taş dokuttum. ----
: :---- : : :---- : : :
TOKITDıM: BİTİDiM: ----: OL: TaŞ: BaRKIN: - dokuttum. bitidim ---- O taş barkını ----
:---- : : ---:

B1 ----ÜZE----: ----üstte----
:---- ----
B2 BİLGE: KaGaN: UÇA: BaRDI: Bilge Kağan uça vardı
: : : :
B3 YaY: BOLSaR: ÜZE: TeŊRİ: yaz olsa, üstte Tanrı
: : : :
B4 KöBüRGeSİ: öTeRÇE: aNÇA: TaKI: köbürgesi öterce anca dahi
: : : :
B5 TaGDA: SIGUN: öTSeR: aNÇA: dağda sığun ötse, anca
: : : :
B6 SaKıNUR: MeN: KaŊıM: KaGaN: sakınırım ben kangım kağan[I]
: : : :
B7 TaŞIN: ÖZüM: KaGaN: taşını öz'üm kağan ----
: : :
B8 ----: ----
:----
B9 ----: ----
:----
GB1 ---- BİLGE: KaGaN: BİTiGİN: YOLuG: TİGiN: ---- Bilge Kağan'ın bitiğini Yolluğ Tigin
: : : : : : ----
BİTiDiM: BUNÇA: BaRKıG: BeDiZiG: UZuG: bitidim Bunca barkı bezeyi uzu
: : : ---- : : : :
----KaGaN: aTISI: YOLuG: TİGiN: MeN: aY: Kağan[ın] atısı Yollug Tigin ben [bir]
: : : : : : : : aRTUKI: TÖRT: KÜN: OLuRuP: BİTİDiM:
ay, artı dört gün oturup bitidim,
:---- : BeDiZeTiM: YaG----:
bezedim . Yağ----