Ιστορία Α Λυκείου

Η ΄Υστερη εποχή του Χαλκού στον Ελλαδικό χώρο (σελίδες 65- 75)

1.2. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός

Α. Ποιος πολιτισμός ονομάστηκε μυκηναϊκός πολιτισμός;

 Είναι ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στην _____________________________________ κατά

_________________________________________________________________και αποτελεί τον
πρώτο μεγάλο ελληνικό πολιτισμό.
 Βασικά κέντρα του πολιτισμού αυτού
είναι:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τα κέντρα αυτά ιδρύθηκαν σε επιλεγμένες σε

επιλεγμένες θέσεις ώστε να έχουν την εποπτεία μεγάλης περιοχής. Η ίδρυση τους
συνδεόταν με την κατασκευή ανακτόρου και ισχυρής οχύρωσης.

 Ήρθε στο φως με τις ανασκαφές του Γερμανού αρχαιολόγου

______________________________________________
 Ο μυκηναϊκός πολιτισμός πήρε το όνομα του από το σπουδαιότερο
κέντρο του πολιτισμού αυτού την
_____________________________
Η Σοφία  Τον πολιτισμό αυτό δημιούργησαν
Σλήμαν
φορώντας
κοσμήματα
που έφεραν
στην
επιφάνεια οι
ανασκαφές της
Τροίας.

_______________________________________________________τα οποία πρώτα παγίωσαν τις

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

εγκαταστάσεις τους και δέχτηκαν επιδράσεις από άλλους αιγαιακούς πολιτισμούς και
κυρίως το μινωικό.

Β. Από πού παίρνουμε πληροφορίες για το μυκηναϊκό πολιτισμό;

Ι. Από τα _________________________________ τα οποία θεωρούνταν αρχικά γεγονότα που

ανήκαν στη φαντασία του Ομήρου μέχρι που η αρχαιολογική έρευνα του
__________________________________ έφερε στο φως ευρήματα που τους δίνουν ιστορική
υπόσταση.

ΙΙ. Από τις _______________________________________ σε πολλά μέρη της Ελλάδας.

ΙΙΙ. Από την αποκρυπτογράφηση στης γραφής.

Η Γραμμική Β
 Αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από τους
_____________________________________________________________
 Χρησιμοποιήθηκε από
___________________________________________
_________________________________
 Βρέθηκε σε πινακίδες στην Κνωσσό, στην Πύλο, τις Μυκήνες, και
στη Θήβα.
 Πρόκειται για μια __________________________________
 Επιβεβαίωσε την ___________________________________ αυτού αφού
τα σύμβολα της γραφής αποδίδουν μια πρώιμη μορφή της
ελληνικής γλώσσας, αρχαιότερη και από τα ομηρικά έπη.
 Πρόκειται για πληροφορίες με ______________________________ (κατάλογοι
αντικειμένων, και περιουσιακών στοιχείων ηγεμόνων ή εμπόρων της περιοχής) ή
__________________________________________________________.

Στην Κνωσό της Κρήτης βρέθηκαν πινακίδες µε Γραµµική Β΄ που έγραφαν οι Μυκηναίοι.
Πώς βρέθηκαν εκεί, αφού η Κρήτη βρίσκεται τόσο µακριά από τις Μυκήνες;

Πηγές:

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Ι. Οι Μυκηναίοι ή Αχαιοί, έχοντας σαν παράδειγµα τους Μινωίτες, έγιναν κι αυτοί έµποροι. Με

τα πλοία τους ταξίδευαν σε όλη τη Μεσόγειο κι έφταναν µέχρι την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και
την Κύπρο. Κατέλαβαν και την Κρήτη που, µετά από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και
την καταστροφή των πόλεών της, είχε χάσει τη µεγάλη της δύναµη

Ιστορία Γ Δημοτικού, Βιβλίο μαθητή

ΙΙ. Η Κύπρος έβγαζε τον καλύτερο χαλκό σε όλη τη Μεσόγειο. Οι Κύπριοι έπαιρναν το
µετάλλευµα από τη γη και αφού το έλιωναν, το έχυναν σε καλούπια και έφτιαχναν µεγάλες
πλάκες βάρους 15-17 κιλών, που µπορούσαν να τις µεταφέρουν στον ώµο τους δυνατοί άντρες.
Ο µυκηναίος βασιλιάς, που ήταν υπεύθυνος για το εµπόριο και για όλη την παραγωγή, είχε
έλθει σε συνεννόηση µε το φίλο του βασιλιά της Κύπρου και έκανε από κει εισαγωγή χαλκού. Το
χαλκό τον διέθετε έπειτα στους τεχνίτες του για να κατασκευάσουν µε τα σφυριά και τα αµόνια
χάλκινα όπλα για το στρατό(ξίφη, κράνη, ασπίδες, δόρατα και βέλη) αλλά και πολλά άλλα

αντικείµενα από µέταλλο, που είτε τα χρησιµοποιούσαν εκεί, είτε τα εξήγαν και πάλι σε άλλες
περιοχές.
Επειδή την εποχή εκείνη δεν είχε ακόµα ανακαλυφθεί το νόµισµα, και το εµπόριο γινόταν µε
ανταλλαγές προϊόντων, για το χαλκό που έπαιρναν οι Μυκηναίοι πρόσφεραν αρωµατικά
λάδια στους Κύπριους. Το αρωµατικό λάδι, σαν τις σηµερινές κολόνιες, το παρασκεύαζαν οι
Μυκηναίοι αναµειγνύοντας λάδι ελιάς µε ακριβά αρώµατα που έφερναν από την Ανατολή.

Π. Βαλαβάνης, Ο λόφος µε τα κρυµµένα µυστικά

ΙΙΙ. Δρόμοι εμπορίου κατά τη μυκηναϊκή εποχή

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Σε ποια συμπεράσματα οδηγούμαστε με βάση πιο πάνω πηγές για τις εμπορικές
δραστηριότητες των Μυκηναίων;

Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά το χάρτη (πηγή ΙΙΙ) να δικαιολογήσετε τη φράση

«μυκηναϊκή θαλασσοκρατία»

Ανάπτυξη εμπορίου και ναυτιλίας:

ελέγχονται από τα ανάκτορα
Επίδραση από
Κυκλαδίτες και
Μορφολογία του
Μυκηναϊκή Μινωίτες στη ναυπηγία
εδάφους: ορεινή
Θαλασσοκρατία και ναυσιπλοΐα
Στροφή στη
θάλασσα

Ιδρύουν αποικίες και

Κατάληψη Κρήτης εμπορικούς σταθμούς
1450 π.Χ.
(τέλος της κρητικής
θαλασσοκρατίας)

Αποικία:  Συρία
Κύπρος 13ος  Παλαιστίνη
αιώνας π.Χ.  Αίγυπτος
(1400π.Χ.)
 Χετταίοι
εξελληνίζεται
(Αχιγιάβα =
Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος
Αχαιοί)
 Εμπορεύματα
 Ιδέες
Ιστορία Α Λυκείου

Η ΄Υστερη εποχή του Χαλκού στον Ελλαδικό χώρο (σελίδες 65- 75)

1.2. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός

Α. Ποιος πολιτισμός ονομάστηκε μυκηναϊκός πολιτισμός;

 Είναι ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά την ύστερη εποχή
του χαλκού (1600-1100 π.Χ.) και αποτελεί τον πρώτο μεγάλο ελληνικό πολιτισμό.
 Βασικά κέντρα του πολιτισμού αυτού είναι:

Οι Μυκήνες, Το Άργος,Η Τίρυνθα στην Αργολίδα , Η Πύλος στη Μεσσηνία, Ο Ορχομενός, Ο

Γλας στη Βοιωτία, Η Θήβα, Η Αθήνα, η Ελευσίνα, ο Μαραθώνας στην Αττική και η Ιωλκός στη
Θεσσαλία, οι Αμύκλες στη Λακωνία.

Τα κέντρα αυτά ιδρύθηκαν σε επιλεγμένες σε επιλεγμένες θέσεις ώστε να έχουν την εποπτεία
μεγάλης περιοχής. Η ίδρυση τους συνδεόταν με την κατασκευή ανακτόρου και ισχυρής
οχύρωσης.

 Ήρθε στο φως με τις ανασκαφές του Γερμανού αρχαιολόγου Ερίκου Σλήμαν

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

 Ο μυκηναϊκός πολιτισμός πήρε το όνομα του από το σπουδαιότερο

κέντρο του πολιτισμού αυτού την «πολύχρυσο Μυκήνη».
Η Σοφία  Τον πολιτισμό αυτό δημιούργησαν διάφορα ελληνικά
Σλήμαν φύλα (Αχαιοί, Δαναοί, ΄Ιωνες, Αργείοι) τα οποία πρώτα
φορώντας παγίωσαν τις εγκαταστάσεις τους και δέχτηκαν
κοσμήματα επιδράσεις από άλλους αιγαιακούς πολιτισμούς και
που έφεραν κυρίως το μινωικό.
στην
επιφάνεια οι
ανασκαφές της
Τροίας.

Β. Από πού παίρνουμε πληροφορίες για το μυκηναϊκό πολιτισμό;

Ι. Από τα ομηρικά έπη τα οποία θεωρούνταν αρχικά γεγονότα που ανήκαν στη φαντασία του
Ομήρου μέχρι που η αρχαιολογική έρευνα του Ερίκου Σλήμαν έφερε στο φως ευρήματα που
τους δίνουν ιστορική υπόσταση.

ΙΙ. Από τις αρχαιολογικές έρευνες σε πολλά μέρη της Ελλάδας.

ΙΙΙ. Από την αποκρυπτογράφηση στης γραφής.

Η Γραμμική Β
 Αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από τους Μάικλ Βέντρις και Τζον
Τσαντγουικ.
 Χρησιμοποιήθηκε από ειδικευμένους γραφείς στα μυκηναϊκά
ανάκτορα.
 Βρέθηκε σε πινακίδες στην Κνωσσό, στην Πύλο, τις Μυκήνες, και
στη Θήβα.
 Πρόκειται για μια συλλαβική γραφή
 Επιβεβαίωσε την ελληνικότητα του πολιτισμού αυτού αφού τα
σύμβολα της γραφής αποδίδουν μια πρώιμη μορφή της ελληνικής
γλώσσας, αρχαιότερη και από τα ομηρικά έπη.
 Πρόκειται για πληροφορίες με λογιστικό περιεχόμενο (κατάλογοι
αντικειμένων, και περιουσιακών στοιχείων ηγεμόνων ή εμπόρων της περιοχής) ή
ονόματα Θεών και ανθρώπων από τα ομηρικά έπη.

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Στην Κνωσό της Κρήτης βρέθηκαν πινακίδες µε Γραµµική Β΄ που έγραφαν οι Μυκηναίοι.
Πώς βρέθηκαν εκεί, αφού η Κρήτη βρίσκεται τόσο µακριά από τις Μυκήνες;

Πηγές:

Ι. Οι Μυκηναίοι ή Αχαιοί, έχοντας σαν παράδειγµα τους Μινωίτες, έγιναν κι αυτοί έµποροι. Με

τα πλοία τους ταξίδευαν σε όλη τη Μεσόγειο κι έφταναν µέχρι την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και
την Κύπρο. Κατέλαβαν και την Κρήτη που, µετά από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και
την καταστροφή των πόλεών της, είχε χάσει τη µεγάλη της δύναµη

Ιστορία Γ Δημοτικού, Βιβλίο μαθητή

ΙΙ. Η Κύπρος έβγαζε τον καλύτερο χαλκό σε όλη τη Μεσόγειο. Οι Κύπριοι έπαιρναν το
µετάλλευµα από τη γη και αφού το έλιωναν, το έχυναν σε καλούπια και έφτιαχναν µεγάλες
πλάκες βάρους 15-17 κιλών, που µπορούσαν να τις µεταφέρουν στον ώµο τους δυνατοί άντρες.
Ο µυκηναίος βασιλιάς, που ήταν υπεύθυνος για το εµπόριο και για όλη την παραγωγή, είχε
έλθει σε συνεννόηση µε το φίλο του βασιλιά της Κύπρου και έκανε από κει εισαγωγή χαλκού. Το
χαλκό τον διέθετε έπειτα στους τεχνίτες του για να κατασκευάσουν µε τα σφυριά και τα αµόνια
χάλκινα όπλα για το στρατό(ξίφη, κράνη, ασπίδες, δόρατα και βέλη) αλλά και πολλά άλλα
αντικείµενα από µέταλλο, που είτε τα χρησιµοποιούσαν εκεί, είτε τα εξήγαν και πάλι σε άλλες
περιοχές.
Επειδή την εποχή εκείνη δεν είχε ακόµα ανακαλυφθεί το νόµισµα, και το εµπόριο γινόταν µε
ανταλλαγές προϊόντων, για το χαλκό που έπαιρναν οι Μυκηναίοι πρόσφεραν αρωµατικά
λάδια στους Κύπριους. Το αρωµατικό λάδι, σαν τις σηµερινές κολόνιες, το παρασκεύαζαν οι
Μυκηναίοι αναµειγνύοντας λάδι ελιάς µε ακριβά αρώµατα που έφερναν από την Ανατολή.

Π. Βαλαβάνης, Ο λόφος µε τα κρυµµένα µυστικά

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

ΙΙΙ. Δρόμοι εμπορίου κατά τη μυκηναϊκή εποχή

Σε ποια

συμπεράσματα οδηγούμαστε με βάση πιο πάνω πηγές για τις εμπορικές δραστηριότητες
των Μυκηναίων;

Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά το χάρτη (πηγή ΙΙΙ) να δικαιολογήσετε τη φράση

«μυκηναϊκή θαλασσοκρατία»

Ανάπτυξη εμπορίου και ναυτιλίας:

ελέγχονται από τα ανάκτορα

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Επίδραση από
Κυκλαδίτες και
Μορφολογία του
Μυκηναϊκή Μινωίτες στη ναυπηγία
εδάφους: ορεινή
Θαλασσοκρατία και ναυσιπλοΐα
Στροφή στη
θάλασσα

Ιδρύουν αποικίες και

Κατάληψη Κρήτης εμπορικούς σταθμούς
1450 π.Χ.
(τέλος της κρητικής
θαλασσοκρατίας)

Αποικία:  Συρία
Κύπρος 13ος  Παλαιστίνη
αιώνας π.Χ.  Αίγυπτος
(1400π.Χ.)
 Χετταίοι
εξελληνίζεται
(Αχιγιάβα =
Αχαιοί)
 Εμπορεύματα
 Ιδέες
 Πολιτιστικές
επιδράσεις

1. Βασικά κέντρα (χρήση χάρτη), μυκηναϊκή θαλασσοκρατία, εμπορικοί σταθμοί, αποικίες, διοίκηση (άναξ,
μυκηναϊκά ανάκτορα) γραφή, θρησκεία, αρχιτεκτονική (ανάκτορα, οχυρώσεις, θολωτοί τάφοι), κεραμική
(μυκηναϊκά αγγεία), μεταλλοτεχνία

2. Μυκηναϊκές επιδράσεις στην Κύπρο (θεσμοί, κυπριακά βασίλεια, γλώσσα, γραφή, θρησκεία,
αρχιτεκτονική, τέχνη)

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Μυκηναϊκή Θαλασσοκρατία

Κύρια πηγή πλούτου

ήταν το εμπόριο.
Εξαιτίας του εμπορίου
στράφηκαν στη
θάλασσα.

Αφού παρατηρήσεις με
προσοχή τον πιο κάτω
χάρτη και το
υπόμνημά
του, να γράψεις ποιο
είναι το θέμα του και
ποιες πληροφορίες
αντλούμε για τους
Μυκηναίους.

Υπόμνημα:
1. Πύλος 2. Τίρυνθα 3. Μυκήνες 4. Αθήνα 5. Θήβα 6. Ορχομενός 7. Ιωλκός
Κέντρα Εγκατάστασης Μυκηναίων
Εμπορικοί κόμβοι Μυκηναίων

 Μέχρι μέσα του 15ου αιώνα ηγετικό ρόλο στο Αιγαίο παίζουν οι Κρήτες.
 Τέλη 15ου αιώνα- κυριαρχία μυκηναίων στην Κρήτη και κατάληψη της Κνωσσού
 Επιβολή μυκηναϊκής θαλασσοκρατίας
 ΄Υπαρξη μυκηναϊκών εγκαταστάσεων και εμπορικών σταθμών σε όλο το Αιγαίο
αποδεικνύεται από τα ανασκαφικά δεδομένα.
 13ος αιώνας συστηματική αποίκιση της Κύπρου (παλιά ανήκει στη σφαίρα επιρροής
Φοινίκων και Αιγυπτίων) και συνέβαλαν στον εξελληνισμό του νησιού

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

 Ίδρυση μυκηναϊκής παροικίας στη φοινικική πόλη Ουγκαρίτ

 Επέκταση νοτιότερα στην Παλαιστίνη και Αίγυπτο

Χεττετικές επιγραφές μας πληροφορούν για τη δύναμη και εξάπλωση των μυκηναίων
Οι Αχιγιάβα ήταν ένας ισχυρός ναυτικός λαός. Φαίνεται ότι ήταν ένα μεγάλο και ισχυρό
βασίλειο, με το οποίο οι Χετταίοι είχαν καλές γενικά σχέσεις. Όπως μας πληροφορούν τα
χετταϊκά κείμενα, η βασιλική οικογένεια των Αχιγιάβα ταξίδεψε στην πρωτεύουσα των
Χετταίων Χαττούσα για να μελετήσει την τέχνη του άρματος, το οποίο ήδη χρησιμοποιούσαν
οι Χετταίοι. Μαζί τους έφεραν και ένα άγαλμα κάποιου θεού τους για να θεραπεύσει από την
αρρώστια του τον Χετταίο βασιλιά Mursilis II (περ. 1340-1300)
Σε επιστολή (γύρω στο 1250) ο Χετταίος βασιλιάς (ίσως ο Hattusilis III) απευθύνεται στον
βασιλιά των Αχιγιάβα, τον οποίο αποκαλεί αδελφό (δηλαδή ίσο του). Στην επιστολή αυτή
γίνεται λόγος και για τον αδελφό του βασιλιά των Αχιγιάβα που λέγεται Tawagalawa.
(Ετεοκλής)
Πηγή: διαδίκτυο
Αχιγιάβα= Αχαιοί
Χετταίοι και Αχαιοί διατηρούν φιλικές σχέσεις
Υπάρχουν όμως και περίοδοι που ο βασιλιάς των Χετταίων κάνει παράπονα σε επιστολές του
για επιδρομές των Αχιγιάβα στη χώρα του

 Αχαϊβάσα: Αναφέρονται ως επιδρομείς σε Αιγυπτιακές πινακίδες το 12ο αιωνα π.χ.

 Επέκταση Μυκηναίων προς τη δυτική Μεσόγειο (προϊόντα βρέθηκαν στη Σικελία,
Σαρδηνία και ανατολικές ακτές της Ισπανίας)
 Βόρεια
 Επαφές με Εύξεινο Πόντο για προμήθευση πρώτων υλών και μετάλλων
 Τρωική εκστρατεία: πιθανή επιδίωξη των Αχαιών να ελέγχουν τα στενά του Ελλήσποντου

Εκστρατεία με πανελλήνιο χαρακτήρα που γίνεται αντιληπτός ήδη από την αρχαιότητα

Χρονολόγηση εκστρατείας με βάση την αρχαία

ελληνική παράδοση 1184 π.Χ. , εποχή που αρχίζει
η κρίση του μυκηναϊκού κόσμου

Θεωρείται πιο πιθανό να έγινε προς τα τέλη του

3ου αιώνα π.Χ. απόγειο της δύναμης των
Μυκηναίων.

Γιατί δεν υπάρχουν ενδείξεις για εγκατάσταση

των Μυκηναίων στην περιοχή; Λόγοι
ανασφάλειας

Η παρακμή
Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος
Ιστορία Α Λυκείου

Αίτια της παρακμής του μυκηναϊκού κόσμου

1.Αρχές 12ου αιώνα- επιθέσεις από λαούς της θάλασσας και διάλυση Χεττετικού κράτους,
συνεχείς επιθέσεις εχθρικών λαών στην Κύπρο, Αίγυπτο και ανατολικές ακτές της Μεσογείου
οικονομική αποδυνάμωση , περιορισμός εμπορικών επαφών και τελικά τερματισμός εμπορικών
σχέσεων με τους Μυκηναίους, απώλεια αγορών της Ανατολής.

2. Εσωτερικές διενέξεις, δυναστικές διαμάχες και συγκρούσεις ανάμεσα στα μυκηναϊκά κέντρα.

Εργασίες:

1. Να γράψετε σωστό- λάθος δίπλα από κάθε πρόταση

α.Οι Αχαιοί είχαν πάντα φιλικές σχέσεις με τους Χετταίους.
β.Ο εξελληνισμός της Κύπρου έγινε από τους Αχαιούς.
γ.Ο μυκηναϊκός πολιτισμός πήρε το όνομα του από μια περιοχή που ο Όμηρος αναφέρει
Μυκήνες.
δ.Τα ομηρικά έπη μπορούν να θεωρηθούν ασφαλής ιστορική πηγή για τον μυκηναϊκό
κόσμο.
ε.Η μινωνική θαλασσοκρατία διαδέκτηκε τη μυκηναϊκή θαλασσοκρατία.

2. «Η αποκρυπτογράφηση των πήλινων πινακίδων της“Γραμμικής Β” μας βοηθά να

αποκτήσουμε μια πιο σωστή εικόνα για τη μυκηναϊκή θρησκεία. Σήμερα είμαστε βέβαιοι ότι
οι Μυκηναίοι είχαν πολλούς θεούς, όπως το Δία, την Ήρα, τον Ποσειδώνα, την Αθηνά, τον
Ερμή, το Διόνυσο, τον Άρη κ.ά. Λάτρευαν δηλαδή τους ίδιους θεούς που ξέρουμε από τον
Όμηρο και που λατρεύονταν και από τους κατοπινούς Έλληνες. Στις επαφές που είχαν οι
Μυκηναίοι με τους Μινωίτες γνώρισαν την ασφαλώς πιο εξελιγμένη μινωική θρησκεία με
το πλούσιο τελετουργικό τυπικό της. Έτσι επηρεάστηκαν απ’ αυτήν και υιοθέτησαν πολλά
από τα στοιχεία της. [...] Από τις πήλινες πινακίδες της “Γραμμικής Β” μαθαίνουμε ότι κάθε
θεός δεχόταν ιδιαίτερες προσφορές. [...] Οι θρησκευτικές τελετουργίες θα είχαν πολλές
ομοιότητες μ’ αυτές της μινωικής θρησκείας, ήταν όμως πιο απλές και πιο περιορισμένες.
Ορισμένα σύμβολα της μινωικής θρησκείας, όπως π.χ. τα διπλά κέρατα, πέρασαν και στη
μυκηναϊκή.»
Λάμπρος Τσακτσίρας – Μιχάλης Τιβέριος, Ιστορία των Αρχαίων Χρόνων ως το 30 π.Χ.,Α΄
Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2000, σ. 64
Αφού μελετήσετε προσεκτικά την πιο πάνω πηγή
α. Να αναφέρετε ποιες πληροφορίες μας έδωσε η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β.
β. Να αναφερθείτε στη σημασία της αποκρυπτογράφησης της γραφής αυτής.

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση του μυκηναϊκού κόσμου

Αρχικά: κλειστή αγροτική οικονομία

Σταδιακά αναπτύσσονται οικονομικές σχέσεις βασισμένες στο εμπόριο και γοργή εμπορική
ανάπτυξη.

Συνέπειες εμπορικής ανάπτυξης

 ΄Εξοδος των Μυκηναίων στο Αιγαίο.

 Εύρεση σειράς μεγάρων με οχυρωμένες ακροπόλεις

Οργάνωση του μυκηναϊκού κράτους

Συμπληρώστε τον πίνακα με τη βοήθεια της σελίδας 69 του βιβλίου σας

Άνακτας: Σύμφωνα με τις πινακίδες της γραμμικής β ήταν ο ανώτατος άρχοντας, κύριος του
ανακτόρου από όπου πήγαζε η κάθε εξουσία.

Λααγέτας: Οι τοπικοί άρχοντες και διοικητές των περιφερειών που ήταν υποτελείς στον
άνακτα

Επέτες: οι ακόλουθοι Τελεστές: σημαντικά πρόσωπα στην περιφερειακή

διοίκηση

Βασιλεύς: Λιγότερο τιμητικός τίτλος. Ο επικεφαλής οποιασδήποτε ομάδας ακόμα και

αρχιτεχνίτης μιας ομάδας χαλκουργών

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Η Μυκηναϊκή τέχνη

Μυκηναϊκή Τέχνη: χαρακτηρίζεται από αυστηρή συγκρότηση

Οι Καλλιτέχνες και οι τεχνίτες εξαρτούνται από τα ανάκτορα και υπηρετούν τις ανάγκες των
ανακτόρων

Μυκηναϊκά Ανάκτορα

Κάτοψη Μυκηναϊκού Μεγάρου Κυκλώπεια τείχη

Το ύψος συνήθως φτάνει τα 8 μέτρα και το πάχος τα 5 μέτρα

Τα ανάκτορα οικοδομούνταν σε επιλεγμένες θέσεις που περιβάλλονταν από ισχυρά τείχη.

Μέσα στα τείχη: βασιλιάς και μέλη οικογένειας, αξιωματούχοι, βασιλικοί υπάλληλοι, τεχνίτες,
δούλοι κ.ά.
Έξω από τα τείχη: λαός

Κυκλώπεια τείχη: Τα τείχη των μυκηναϊκών ακροπόλεων που ήταν κτισμένα με τεράστιους
ογκόλιθους και από την αρχαιότητα λεγόταν ότι κτίστηκαν από Κύκλωπες.

Πυρήνας του ανακτόρου ήταν το μέγαρο.

Τα μέγαρα ήταν το επίκεντρο οικονομικών και εμπορικών δραστηριοτήτων (αποθήκες,

εργαστήρια κλπ)

Μέγαρο: Ορθογώνιο οικοδόμημα που διακρίνεται σε τρία μέρη

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Ι. Ανοικτός χώρος μπροστά που επικοινωνεί με μια μεγάλη αυλή

ΙΙ. Έναν προθάλαμο, τον πρόδρομο

ΙΙΙ. Το κυρίως μέγαρο με μια μεγάλη εστία στο κέντρο και τέσσερις κίονες γύρω από αυτή για τη
στήριξη της οροφής. Στη δεξιά πλευρά της αίθουσας πρέπει να ήταν τοποθετημένος ο θρόνος.

Αριστερά και δεξιά από την αυλή και το μέγαρο απλώνονταν πολλά διαμερίσματα.

Θολωτοί τάφοι

Αποτελούνται από:

 Θάλαμο εξ ολοκλήρου κτιστό σε σχήμα κυψέλης

 Είσοδος με τριγωνική απόληξη.
 Μακρύς διάδρομος με κτιστές πλευρές

Μετά την ταφή η είσοδος έκλεινε με ξύλινη θύρα.

Ο διάδρομος και ο θάλαμος μετά την ταφή σκεπάζονταν με

χώμα δίνοντας την εντύπωση τεχνιτού
λόφου.

Ο Θησαυρός του Ατρέα

Αποτελεί το σπουδαιότερο
δείγμα θολωτού τάφου
Μυκηναϊκή πανοπλία από χαλκό και
χαβλιόδοντες αγριόχοιρου

Οκτάσχημη ασπίδα

Ο κρατήρας των πολεμιστών

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Η πύλη των Λεόντων

Δραστηριότητα: Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά τις πιο πάνω εικόνες να

γράψετε σε πια συμπεράσματα οδηγούμαστε σχετικά με το μυκηναϊκό λαό.
Πρόκειται για έναν πολεμικό λαό

Διαβάστε τη σελίδα 73 του βιβλίου και παρατηρήστε τις εικόνες και ακολούθως εξηγήστε από
πού επηρεάστηκε η μυκηναϊκή τέχνη

Αρχικά από τη μινωική φυσιολατρία. Ακολούθως απεικονίζουν τελετουργικές και πολεμικές

σκηνές ή σκηνές κυνηγιού. Τα φυτικά και ζωικά θέματα σχηματοποιήθηκαν και έγιναν απλά
διακοσμητικά σχέδια. Το μυκηναϊκό καλλιτεχνικό ύφος επηρέασε την αισθητική τους και
δημιούργησε το καλλιτεχνικό τους ύφος

Θεματογραφία
• Τοιχογραφιών: Πομπές γυναικών, θρησκευτικές, πολεμικές σκηνές καθώς και άλλες σκηνές
της καθημερινότητας. Οι σκηνές συχνά πλαισιώνονταν από γεωμετρικά μοτίβα. Οι
τοιχογραφίες
στόλιζαν τα ανάκτορα.
• Αγγείων: Παριστάνονταν ανθρώπινες μορφές (άκαμπτες, με αφύσικες αναλογίες και καμιά
έμφαση στη λεπτομέρεια), μορφές ζώων, ψαριών και πουλιών. Αγαπημένη σύνθεση ήταν οι
αρματοδρομίες.

Ενοποιητικά στοιχεία μυκηναϊκού κόσμου

1. Κοινή γλώσσα: Πρόκειται για μια πρώιμη μορφή ελληνικής

γλώσσας όπως φαίνεται και από τις πινακίδες της γραμμικής Β
2. Κοινές θρησκευτικές δοξασίες: Παρουσιάζονται οι πρώτες
λατρείες και ονόματα θεοτήτων που αποτέλεσαν αργότερα το
ελληνικό πάνθεον
3. Ομοιομορφία σε όλες τις πτυχές του υλικού βίου: έργα τέχνης,
πολεμικός εξοπλισμός, ενδυμασία,καλλωπισμός

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Εργασίες για το σπίτι.

1. Να διαβάσετε προσεκτικά τη σελίδα 68 και να καταγράψετε τις κοινωνικές τάξεις των

Μυκηναίων.

Ανάκτορο Πύλου

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Ανάκτορο Κνωσσού

2. Αφού παρατηρήσετε με προσοχή τις κατόψεις των δύο ανακτόρων να εντοπίσετε τις
διαφορές τους.

Απάντηση πηγής για τη γραμμική Β

Η θρησκεία των Μυκηναίων

Πολλοί θεοί (Δωδεκάθεο Ολύμπου)
• «Κυρία Πότνια»: κυρίαρχη μυκηναϊκή θεότητα
Επίδραση από μινωική θρησκεία στις λατρευτικές τελετές (όμως απλούστερες) και στα
ιερά σύμβολα (π.χ. διπλά κέρατα)
Λατρεία σε υπαίθριους χώρους, μικρά ιερά, αίθουσα θρόνου στα ανάκτορα
Προσφορές σε θεούς\

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

1. Μυκηναϊκές επιδράσεις στην

Κύπρο (θεσμοί, κυπριακά
βασίλεια, γλώσσα, γραφή, θρησκεία, αρχιτεκτονική, τέχνη)

Ιστορία της Κύπρου

Ύστερη Εποχή του Χαλκού, σελίδες 36- 65

Ο Εξελληνισμός του νησιού

Αρχικοί λόγοι άφιξης των Μυκηναίων στο νησί: εμπορικοί λόγοι. Τελικά όμως οι Μυκηναίοι
εγκαθίστανται στο νησί και δημιουργούν οικισμούς.

Α. Αίτια εγκατάστασης των Μυκηναίων στο νησί

1. Η σπουδαιότατη θέση της Κύπρου για το εμπόριο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
2. Ο πολύτιμος χαλκός του νησιού
3. Οι ειρηνικές συνθήκες που επικρατούν στο νησί.

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Οι Μυκηναίοι μέσω μιας μακράς διαδικασίας εξελληνίζουν το νησί.

Εξελληνίζω: Εκ + Ελλην

Τομείς Εξελληνισμού

 Γλώσσα (αρκαδοκυπριακή)
 Θεσμοί
 Θρησκεία (κρητομυνοϊκή)
 Πολιτισμός (αρχιτεκτονική, γλυπτική, κεραμική, μεταλλοτεχνία, κατεργασία σμάλτου και
ελεφαντόδοντου)

Πριν την άφιξη των Μυκηναίων στο νησί η Κύπρος αποτελεί ενιαίο βασίλειο, την Αλάσια.

Στην ύστερη εποχή του Χαλκού, το ενιαίο βασίλειο της Αλάσιας τεμαχίζεται σε ξεχωριστά
βασίλεια. Το κάθε βασίλειο αποτελεί μια πόλη κατά τα πρότυπα των ελληνικών βασιλείων. Τα
βασίλεια αυτά διατηρήθηκαν ως τον 4ο αιώνα π.Χ.

Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς οι κυπριακές πόλεις ιδρύθηκαν η κάθε μία από ένα
ήρωα του Τρωικού πολέμου.

Ο αποικισμός της Κύπρου από τους Μυκηναίους ήταν μια διαδικασία που κράτησε από το 13 ο
εώς τον 11ο αιώνα π.Χ.

Παλαίπαφος Κατά τον Παυσανία η Παλαίπαφος ιδρύθηκε από τον Αγαπήνωρα κι

έκτισε το ναό της Αφροδίτης .
Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από τα αρχαιολογικά ευρύματα.
 Ο ναός της Αφροδίτης οικοδομήθηκε κατά το Κυκλώπειο
σύστημα
 Τεχνική κατεργασίας του σμάλτου και του ελεφαντόδοντου
 Μυκηναϊκά μοτίβα στα αγγεία

Σόλοι Κατά τον Στράβωνα ιδρύθηκαν από τον Ακάμα

Χύτροι (Κυθρέα) Ιδρύθηκε από τον εγγονό του Ακάμα το Χύτρο

Λάπηθος Ιδρύθηκαν από τους Πράξανδρο και Κηφέα από την Πελλοπόνησο
Κερύνεια

Ιδάλιον Ιδρύθηκε από το Χαλκάνορα

Εκεί λατρεύονταν η Αθηνά και ο Απόλλων ‘΄Αμυλκος’

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Σαλαμίνα Ιδρύθηκε από τον Τεύκρο γιο του Τελαμώνα και αδελφό του Αίαντα
από τη Σαλαμίνα.
Ιδρύθηκε γύρω στο 1100 π.Χ. , λίγο μετά τον Τρωικό πόλεμο, όπως
επιβεβαιώνουν τα αρχαιολογικά ευρήματα, που ενισχύουν τη μυθική
παράδοση.
Διαβάστε την πηγή στη σελίδα 43 σχετικά με τη Σαλαμίνα

Θεσμοί

Τρόπος οργάνωσης των κυπριακών βασιλείων: κατά τα πρότυπα των μυκηναϊκών.

Συμπλήρωσε με τη βοήθεια της σελίδας 44 του βιβλίου

Μονάρχης Συγκεντρώνει στα χέρια του όλες τις εξουσίες, πολιτικές, θρησκευτικές,
διοικητικές και στρατιωτικές

Βασιλικό Κέντρο του διοικητικού συστήματος

ανάκτορο

Γραφειοκρατικ Υπάρχουν γραφείς (λογιστές και γραμματείς) που καταγράφουν όλες τις
ή οργάνωση δραστηριότητες και έχουν μεγάλη ισχύ και σημαντική θέση
βασιλείων

Να γίνει η άσκηση α στη σελίδα 44 του βιβλίου

Η γραφή στην Κύπρο

Παρατηρήστε τις εικόνες στη σελίδα 56 και 57 του βιβλίου σας.

Κυπρομινωική γραφή Κυπροσυλλαβική γραφή

 Η κυπρομινωϊκή γραφή μοιάζει με τη  Αποτελείται από γραμμικά γωνιώδη
Γραμμική Β της Κρήτης. σημεία.
 Την ονόμασε έτσι ο Άρθουρ Έβανς  Κάθε σύμβολο αντιστοιχεί σε μια
λόγω της ομοιότητας που διέκρινε στα συλλαβή.
δύο συστήματα γραφής.  Αποκρυπτογραφήθηκε από τον George
 Βρέθηκε χαραγμένη σε πινακίδες Smith. Απέδειξε ότι τα γραμμικά
(πινακίδα Έγκωμης), εργαλεία, αγγεία, σύμβολα της Κυπροσυλλαβικής είχαν
χάλκινα τάλαντα. άμεση σχέση με τα
 Πιθάρι στο Μαρώνι: εγχάρακτη συλλαβογρμαμματα της Γραμμικής Β
επιγραφή με επτά γράμματα και δύο και τις ίδιες φωνητικές αξίες.
κάθετες γραμμές. Ίσως δηλώνει το  Αυτό βοήθησε τους Βέντρις και

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

όνομα του αγγειοπλάστη, το Τσαντγουικ στην αποκρυπτογράφηση

περιεχόμενο του πιθαριού ή το όνομα
της τοποθεσίας. Πιθανόν να αποτελεί
κλειδί για την αποκρυπτογράφηση της
γραφής..
της Γραμμικής Β.
 Πρόκειται για τη γραπτή έκφραση μιας
πανάρχαιας διαλέκτου, της
Κυπροαρκαδικής, συγγενικής με εκείνη
που έφεραν οι Μυκηναίοι στο νησί.
 Οι επιγραφές γράφονταν από αριστερά
προς δεξιά.
 Σημαντικά ενεπίγραφα μνημεία:
- Χάλκινη πινακίδα Ιδαλίου
- Οβελός σε τάφο στην τοποθεσία
«Σκάλες» στην Παλαίπαφο.
Θεωρείται η πρωιμότερη μαρτυρία
ύπαρξης της ελληνικής γλώσσας
στο νησί.

Χάλκινη Πινακίδα Ιδαλίου

Ι. Η γνωστή σε όλους μας ενεπίγραφη πινακίδα από το αρχαίο Ιδάλιον, που χρονολογείται στο
πρώτο τέταρτο του 5ου αι. π.Χ. και εκτίθεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας μαζί με
άλλα αντικείμενα από την Κύπρο, φέρει το μεγαλύτερο σε έκταση και αρτιότερο
κυπροσυλλαβικό κείμενο που διαθέτουμε μέχρι στιγμής. Από εκεί παίρνουμε πληροφορίες για
τη γλώσσα, τη θρησκεία και τους θεσμούς στο αρχαίο Ιδάλιον.
Μαθαίνουμε επίσης ότι η κυπροσυλλαβική είναι μια γραφή που αποδίδει την ελληνική
γλώσσα που ήταν σε χρήση στην αρχαία Κύπρο – δηλαδή την αρκαδοκυπριακή διάλεκτο –,
ενώ η αφοσίωση σε ελληνικές θεότητες όπως η Αθηνά – η οποία ήταν, ως γνωστόν,
προστάτιδα και της αρχαίας Αθήνας – δεν μπορεί να μην είναι χαρακτηριστικό μιας ελληνικής
κοινωνίας. Επιπλέον, το πολίτευμα του Ιδαλίου εμφανίζεται να πλησιάζει πολύ περισσότερο
ελληνικές πόλεις-κράτη και βασίλεια, παρά κοινωνίες της Ανατολής, όπως η Περσία, όπου ο
βασιλιάς είχε την απόλυτη εξουσία
Άννα Γεωργιάδου Φιλόλογος, Λύκειο Ιδαλίου
ΙΙ. Σελίδα 59 του σχολικού βιβλίου
Εργασία:
 Ποιες πληροφορίες παίρνουμε από τη Χάλκινη πινακίδα του Ιδαλίου;

Θρησκεία

Aρχαιότερο ιερό Ύστερης Εποχής του Χαλκού Άγιος Ιάκωβος Αμμοχώστου

Αγροτικό Ιερό κοντά στις Πηγάδες στη Μύρτου

 Υπαίθρια Αυλή, στις δύο πλευρές της οποίας υπήρχαν δωμάτια

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος
Ιστορία Α Λυκείου

 Βωμός κτισμένος με πελεκητές πέτρες, επιστεγασμένος από ιερά κέρατα (κρητομινωϊκή

θρησκεία)

Ναοί στο Κίτιο

 Υπαίθρια εσωτερική αυλη
 Στενόμακρο άδυτο
 Ανάμεσα τους παχύς τοίχος από πελεκητές πέτρες
 Οι ναοί αυτοί συγκοινωνούσαν απευθείας με τα εργαστήρια χαλκού
Σε ποιο συμπέρασμα μας οδηγεί αυτό;
Η μεταλλουργία βρισκόταν κάτω από την επίβλεψη των ιερέων. Αυτοί ενεργούσαν εκ μέρους
του Θεού που είχε υπό την προστασία του την παραγωγή χαλκού (Έγκωμη, Κίτιο) σχεση
θρησκείας χαλκού

Αφού μελετήσετε τις σελίδες 48 και 49 του βιβλίου και παρατηρήσετε προσεκτικά τις εικόνες να
συμπληρώσετε τα πιο κάτω:

Πολεμιστής κερασφόρος Θεός (εικόνα σελίδα 48)

 Προστάτης Θεός των μεταλλείων του χαλκού που λατρευόταν στην ‘Εγκωμη.
 Κρατά ασπίδα και ακόντιο
 Πατά πάνω σε τάλαντο χαλκού (σχέση χαλκού και θρησκείας)
Γυναικείο Άγαλμα Θεότητας
 Θεά που συμβολίζει τη γονιμότητα των μεταλλείων του χαλκού.
 Πατά πάνω σε τάλαντο.

Πρόκειται για δυαδική Θεότητα που θυμίζει το ζεύγος Ήφαιστος- Αφροδίτη της ελληνικής
μυθολογίας, το συνταίριασμα του τεχνίτη μεταλλουργού Θεού με τη Θεά της ομορφιάς.

Κερασφόρος Θεός/Απόλλων ο Κεραιάτης (εικόνα σελίδα 49)

 Βρέθηκε σε ένα από τα τέσσερα ιερά της Έγκωμης

 Είναι φτιαγμένο από συμπαγή χαλκό
 Πρόκειται για τον αρκαδικό Θεό Απόλλωνα Κεραιάτη (μυκηναϊκή επίδραση) που
λατρευόταν εκεί ως προστάτης των βοσκών και της γονιμότητας
 Το κάλυμμα της κεφαλής του φέρει κέρατα και έτσι πήρε το όνομα του.
 Αποτελεί ισχυρή μαρτυρία θρησκευτικών στοιχείων από το μυκηναϊκό κόσμο

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Ναός της Αφροδίτης στην Παλαίπαφο

 Ανήκει στον τύπο τριμερούς ναού

 Ανακαλύφθηκαν σύμβολα κρητομινωικής θρησκείας
 Ο Όμηρος αναφέρει την ύπαρξη του
 Στο ναό αυτό λατρεύτηκε η Αφροδίτη, που διαδέχεται τη Θεά της γονιμότητας.

Εγκατάσταση Κρητών στο νησί:

 Ταυρόσχημα ειδώλια
 Ειδώλια Θεάς με υψωμένα χέρια (μοιάζουν με τα μινωικά)

Εργασίες για το σπίτι:

1. Να περιγράψετε το γυναικείο ειδώλιο στη σελίδα 49 και να προσπαθήσετε να το

ερμηνεύσετε.
2. Να εξηγήσετε ποια ήταν η σχέση χαλκού θρησκείας στην Κύπρο, την Ύστερη Εποχή του
Χαλκού.

Αρχιτεκτονική

Κατοικίες περιόδου

 Ορθογώνιες και
τετράγωνες κατόψεις
 Συνεχόμενα δωμάτια
 Εγκατάσταση λουτρών και
αποχωρητηρίων στις
κατοικίες

Πολεοδομία

 Εντυπωσιακή ανάπτυξη
πολεοδομίας
 Οικοδομικό σύστημα με
πελεκητές πέτρες
 Ύπαρξη αποχετευτικού
συστήματος
 Οχυρώσεις με κυκλώπεια
τείχη

Όλα σχετίζονται με την εγκατάσταση Μυκηναίων

στο νησί και την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη
του νησιού εξαιτίας της εμπορίας του χαλκού.

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος

Ιστορία Α Λυκείου

Έγκωμη

Πολεοδομική διάταξη με φαρδιούς ευθύγραμμους δρόμους που διασταυρώνονται και

σχηματίζουν ευθείες γωνίες, κεντρική πλατεία και δημόσια κτήρια από πελεκητές πέτρες,
ανάκτορο τύπου μεγάρου, κυκλώπεια τείχη και λιμάνι.

Κατοικίες στην Έγκωμη

Από δύο έως έξι δωμάτια στις τρεις πλευρές μιας ορθογώνιας αυλής, εφοδιασμένες με
υγειονομικές εγκαταστάσεις.

Κτίριο στην Καλαβασό

 Μεγάλο κτήριο μέσα στο οποίο βρέθηκαν ορειχάλκινα βαρίδια και πήλινοι
σφραγιδοκύλινδροι με Κυπρομινωική γραφή.
 Εξελιγμένο επίπεδο συναλλαγών.
 Διοικητικό κέντρο της περιοχής
 Εκεί γινόταν συστηματική καταγραφή στοιχείων που είχαν σχέση με το εμπόριο και την
ιδιοκτησία
 Κοντά βρέθηκαν κατοικίες (ίσως αρχόντων) και χώροι εργασίας.
 Επίσης κοντά βρέθηκε τάφος με κτερίσματα όπως μυκηναϊκά αγγεία, ταυρόσχημα ρυτά,
πολύτιμα εισαγμένα αντικείμενα όμως ελεφαντόδοντο και χρυσά κοσμήματα.

Τέχνη

Κεραμική: Μέσα από τα αγγεία που βρέθηκαν στο νησί κατανοούμε τις σχέσεις του νησιού με
άλλα κράτη

Αίγυπτος: Από αυτήν οι Κύπριοι προμηθεύονταν πολύτιμα υλικά (χρυσάφι, φαγιεντιανή, γυαλί
και αλάβαστρο)

Παλαιστίνη: εισαγόμενα αγγεία με δίχρωμη διακόσμηση (πουλιά και ψάρια)

Σημαντικότεροι τύποι κυπριακών αγγείων:

Αγγεία με δακτυλιόσχημη Δίνουν την αίσθηση μεταλλικού αγγείου εξαιτίας του

βάση σχήματος, του χρώματος και της ανάγλυφης διακόσμησης τους.
Είναι συνήθως οινοχόες (βλέπε σελ. 51)
Αγγεία με λευκό Είναι συνήθως ημισφαιρικά κύπελλα. Ο διάκοσμος τους είναι
επίχρισμα και μελανή εμπνευσμένος από την υφαντική.
διακόσμηση

Μυκηναϊκά αγγεία: Εμφανίζονται στο νησί γύρω στο 1400 π.Χ. , αρχικά εισάγονται στην
Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος
Ιστορία Α Λυκείου

Κύπρο, αργότερα κατασκευάζονται σε τοπικά εργαστήρια από Μυκηναίους τεχνίτες.

Κύριο γνώρισμα τους η εικονογράφηση με πλούσια διακόσμηση
Κυριαρχούν παραστάσεις αρμάτων, ζώων, ανθρώπων και χταποδιών, μυθολογικά θέματα

Εργασίες:

1. Να παρατηρήσετε προσεκτικά την εικόνα με τον κρατήρα του Δία στη σελίδα 51 και να
τον περιγράψετε.
2. Να διαβάσετε τη σελίδα 52 του βιβλίου, να μελετήσετε τις εικόνες στη σελίδα 53 και να
γράψετε ποιοι άλλοι τομείς τέχνης αναπτύχθηκαν στο νησί κατά την Ύστερη Εποχή του
Χαλκού.

Βαλανίδου Μαρία, Φιλόλογος