You are on page 1of 96

Sagal

eeDhugaa

Si
rri
itt
i
Qoqqoodani
i
Bars
iis
uu
C.
I.Scof
iel
dti
in

Akkahoj
jet
aadubbi
idhugaasi
rri
itt
ibar
sii
suuf
iwaani
ttiqaana’
utokkoi
ll
eehi
n
qabne
ett
i, Waaqayyo dur
att
ifudhat
amaa goot
ee of dhi
hee
ssuuf want
a s
ii
danda’
amehundagodhi/
2Xi
m 2:
15/(
Mac
aaf
aQul
qul
luuAf
aanOr
omooHi
ikkaa
AddunyaaHaar
aa(
HMQAOAH/
2007/
2015)maxxanf
ame.

At
iakkahoj
jet
aaqor
ame
efudhat
ame
e,waani
ttiye
ell
a’uhi
nqabne
ett
i,akkanama
dubbi
cha i
sa dhugaadhaan qaj
eel
toot
ti hoj
jet
uut
ti, Waaqayyo dur
a of
dhaabac
hii
suudhaafdhama’
i/2Xi
m 2:
15/(
Mac
aaf
a Qul
qul
luu Af
aan Or
omoo
Hi
ikkaaHaar
aa/
HHMQAO/
,1997/
2005maxxanf
ame)

At
idubbi
idhugaas
anasi
rri
itt
iqabac
huudhaanhoj
jet
aaqor
atame
efudhat
ame
kan waan i
sa qaane
ssu hi
n qabnet
a’i
it
iif
uul
a Waaqaa dur
att
iofdhi
yee
ssuuf
t
att
aaf
adhu /
2Xi
m 2:
15/(
Mac
aaf
a Qul
qul
luu Af
aan Or
omoo Hi
ikkaa Wal
ta’
aa
Haar
aya,2001/
2009)maxxanf
ame.

1
Baaf
ata

Qabi
yyee Fuul
a

Seens
a 1

1.Yi
hudoot
a,WarraYi
hudoot
ahi
nta’
ii
n/Ormoot
a/f
iWal
daaKi
ris
tiyaanaaWaaqayyoo.
..
..
..
..
..
..
..
..
.4

2.KennaawwanKut
aaBaroot
aaToorban(
Dis
pens
ati
ons
)..
..
.14

3.Dhuf
aat
iiKi
ris
toosLamaan/
TwoAdvent
s/.
..
..
20

4.WarraDu’
anKees
saaKa’
uuLamaan(
TwoRes
surect
ions
)..
..
..
..
..
..
31

5.Gos
oot
aMurt
iiShanan(
FiveJ
udgment
s).
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
34

6.Seeraaf
iAyyaana/
Law andGrace/
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.42

7.Amal
oot
aAmanaaLamaan/
Bel
iever’
sTwoNat
ures
/..
..
..
..
..
..
.56

8.UumamaAmanaaLamaan(
Bel
iever’
sSt
andi
ngandSt
ate)
..
..
63

9.Fayyi
naaf
iBadhaas
a(Gat
ii)/
Sal
vat
ionandRewards
/..
..
..
..
73

10.Amant
oot
aDhugaaf
iNamoot
aAf
aanQof
aan Amanan(
TrueBel
ieversandMereProf
ess
ors
)..
..
..
..
..
..
.78

Seens
a

Obbol
oot
niMac
aaf
a Qul
qul
luu dubbi
sani
ifibar
atan hundihaal
a ykn mi
ira

s
agal
eedhugaai
sabeekuuhawwani
ttiar
gac
huubar
baadankees
saj
iruj
echuun

i
ndanda’
ama.Sababi
ini
saasdhugaai
nnis
irr
iit
a’ekanar
gamukuus
aas
agal
ee

Waaqayyoo kan t
a’eMac
aaf
a Qul
qul
luu kees
saa qof
a waan t
a’eef
i.Goof
taan

keenyaYes
uusKi
ris
toosgaaf
annaa(
kadhat
a)i
saai
sadhumaakees
sat
tiyommuu

2
dubbat
u“Dubbi
in ke
edhugaa dha,dhugi
chaan i
saan qul
qul
lee
ssi
”(Yoh 17:
17)

j
edheer
a.Waankanat
a’eef
,amant
oot
niWaaqayyoofkanqul
qul
laa’
anyknkan

addaanba’
ankant
a’ankar
aas
agal
eeI
saat
i.

Goof
taan keenya Yes
uus Ki
ris
toos Mac
aaf
ota Qul
qul
luu akka r
agaat
ti

c
aqas
uudhaan war
ra dhaga’
an hundumaafs
agal
eedhugaa dhi
yees
saaf
iit
ure

(
Yoh 5:
39-
47,Luq 24:
27,32)
.Yi
hudoonniwar
riYes
uus
iin mor
man,“
Innikun

bar
ums
a dhe
eraa ot
oo hi
n qabaat
ii
n,at
tami
ttiMac
aaf
ota be
eke
e?”
(Yoh 7:
14)

j
edhani
iaj
aa’
ibs
iif
atan.Er
gamoot
nier
gamoot
asagal
eei
saat
a’ans
agal
eedhugaa

yommuu dubbat
an Mac
aaf
ota Qul
qul
luu bu’
uur
a godhac
huu waan qabani
if


Ergas
iiMac
aaf
ota haa hubat
ani
ifs
ammuu i
saani
iibs
eef
”(Luq 24:
45)
.Er
ga

Goof
taan keenya gar
a mi
rga Abbaa i
saat
ti ol ba’
ee booddees wangeel
a

I
sraa’
eloot
aa f
iOr
moot
aafyer
oo l
all
abani
ttiakkas
umasbu’
uur
a bar
ums
oot
a

Ki
rit
iyaanaa yer
oo bar
sii
sani
ifiamant
oonnibar
ums
oot
asobaan akka hi
n

gowwoomf
amne yommuu bar
sii
sani
sta’
e yommuu bar
rees
san Mac
aaf
ota

Qul
qul
luuc
aqas
aai
saanhubac
hii
sut
uran(
HoE1:
20,2:
16,25,35,13:
33,40,47,

15:
15,17:
2,28:
23-
28)
.Kees
sumat
tuu dhugaawwan Ki
ris
tiyaanaa er
gaawwan

kees
sat
tibar
reef
famanMac
aaf
otniQul
qul
luuakkar
agaat
tiyommuuc
aqaf
aman

i
nar
ganna.

Bar
oot
a kees
sat
tiWaaqayyo s
aba i
saa kan gaggees
sus
agal
ee dhugaa i
nni

haf
uur
ais
aanbar
rees
sis
eeMac
aaf
otaQul
qul
luukees
sat
tiar
gamani
indhawaan

t
a’eef amant
iikeenyaaf
ist
a’e waaqef
fannaa keenyaaf akkas
umas j
ireenya

keenya goc
haan mul
’at
uuf s
agal
ee dhugaa Mac
aaf
ota Qul
qul
luu kees
sat
ti

dubbat
ame bu’
uur
a godhac
huun kan nur
raa eegamu dha.Tokkoo t
okkoo

dhi
mmamat
a-dur
eeakkas
agal
eeWaaqayyooqof
att
iil
aal
uunnubar
baac
his
a,

namoot
abi
raat
tisyommuudubbannuakkas
agal
eeWaaqayyoot
tidubbac
huun

3
nur
raa eegama; dhugaa s
agal
ee i
saa kees
sat
ti bar
reef
fame ot
oo i
tti hi
n

dabal
ani
ini
rraashi
nhi
r’i
sii
nsi
rri
it
tiyoodubbannes
agal
eennuyidubbannui
ja

godhac
huui
ndanda’
a.Er
gamaanPhaawul
oosXi
moot
ewoos
iifyer
oobar
rees
sut
ti


Atiakka hoj
jet
aa qor
ame
efudhat
ame
e,waan i
ttiye
ell
a’u hi
n qabne
ett
i,akka

namadubbi
chai
sadhugaadhaanqaj
eel
toot
ti/
sir
rii
tti
/hoj
jet
uut
ti,Waaqayyodur
a

ofdhaabac
hii
suudhaafdhama’
i/2Xi
m 2:
15/
”jedheer
aan.

Bar
aammakees
saj
iraannukanat
tiMac
aaf
niQul
qul
luuaf
aanot
aaddunyaakana

kees
saa kumaat
ama baay’
een l
akkaa’
amani
tti hi
ikamee dubbi
famaa f
i

l
all
abamuui
rraj
ira.Haat
a’umal
ee,gamayaadnit
okkoot
okkoos
agal
eedhugaa

i
nniqabat
ee;namoot
ainnii
laal
lat
u,yer
ooi
nnii
ttidubbat
ame,s
ababai
nnii
tti

dubat
ameef
ikankanaf
akkaat
ans
irr
iit
tiyknqaj
eel
toot
tiqoqqoodamuudhabuu

i
saai
rraakanka’
eaddunyaaKi
ris
tiyaanaakees
sat
tibar
ums
oot
nibaay’
eenkan

wal
ii
n dha’
amani
ifii
ddoo i
saani
imal
ee gal
ani
idubbat
amaa akka j
iran ni

dhaga’
amu.Fakkeenyaafakkaat
aaWaaqayyobar
aSeer
aakees
sat
tihoj
jet
ebar
a

Wal
daaKi
ris
tiyaanaaff
ayyadamuudhaan,ammaKi
ris
tooswar
rai
sat
tiamanan

hundaabaar
sakar
aai
rradaddar
baas
eer
aani
saani
ttidhuf
ujal
aabooj
i’
uudhaaf

f
annooi
rrat
tialt
okki
chadu’
eeot
ooj
iruul
all
abni“
Hoj
iiakkas
eer
riabboomut
ti

hi
nhoj
jet
tanyoot
a’ehi
nfayyi
tan”j
echaal
all
abamuj
ira.Akkas
umasbar
ums
oot
ni

akeekkac
hii
sa namoot
a Af
aan qof
aan amanani
ifkennameamant
oot
a dhugaa

(
war
ral
ammaf
faa dhal
atani
if)akka dubbat
aman t
aas
isuudhaan wabummaa

bar
abar
aaamant
oot
nidhugaakar
aahoj
iiKi
ris
toosar
gat
anakkas
hakkani
ifii
ja

gaar
iigodhac
haaakkahi
nji
raannegodhannidhaggeef
fat
amu.I
ttidabal
ataani
s

bar
ums
oot
nii
ddoo I
sraa’
eloot
niif
iWal
daan Ki
ris
tiyaanaa Waaqayyo bi
rat
ti

qabani
ifiqabi
yyeenwal
it
tidhuf
eenyai
saani
isi
rri
it
tiaddabaaf
ameebeekamuu

dhabuu i
rraa kan ka’
e abdi
iwwan I
sraa’
eli
if kenname gar
a bar
a Wal
daa

Ki
ris
tiyaanaa(
bar
aayyaanaa)f
iduudhaanWal
daanKi
ris
tiyaanaabur
qaaeebba

4
l
afai
rraa akka t
aat
e dubbat
ani
sji
ru.Amma kan ar
gamnu yer
oo want
oot
ni

wal
ii
ndha’
amanbaay’
eenakkas
iii
ttidhaga’
amaaj
irankees
sadha.

Waankanat
a’eefs
agal
eedhugaas
irr
iit
ti/
qaj
eel
toot
ti/hubac
huuf
idubbac
huu

akkadandees
sis
uufmat
a-dur
eewwan bu’
uur
aaf
iij
ooi
joot
a’an kan bar
sii
san

c
aqas
awwan/
luqqi
sawwan/Mac
aaf
aQul
qul
luukakuumoof
aaf
ikakuuhaar
aa

kees
saa babbaas
uudhaan bar
reef
famoonni qophaa’
an bar
baac
his
ummaan

i
saani
ikannamagaaf
achi
isumi
ti
.Waa’
eeYi
hudoot
aa,waa’
ees
abaWaaqayyoo

war
rahi
nta’
ii
niif
iwaa’
eeWal
daaKi
ris
tiyaanaakanMac
aaf
niQul
qul
luunj
edhu

beekuunc
aqas
awwannuyidubbi
fnuwaa’
ees
abai
sakami
iakkadubbat
amani
i

hubac
huudhaafnudandees
sis
a;c
aal
aadhumat
tii
mmooWaaqayyoj
aar
raawwan

(
kut
aa bar
oot
aa)gar
aa gar
aa kees
sat
tiqaj
eel
fama i
nnii
ttinama waj
ji
n wal

quunnamu hubac
huu,kut
aawwan dubbi
fne nuyiwar
ra bar
a kana kees
sa

j
iraannuufhi
ika maal
iiakka qaban akka beeknuufnu gar
gaar
a.Akkas
umas

qaj
eel
famaSeer
aaf
iAyyaanaa,kaayyoogar
abi
yyal
afaakanaadhuf
uuGoof
taa

Yes
uus
,hoj
iif
ayyi
suu i
saa,t
ajaaj
il
a angaf
alubummaa i
saa i
sa amma j
iruu,

l
ammaf
faadeebi
’eedhuf
uui
saa,waa’
eemur
tii
wwan/
fi
rdi
iwwan/gar
aagar
aaf
i

waa’
ee war
ra du’
an kees
saa ka’
uuwwani
i,akkas
umaswaa’
ee bar
a dhumaa

i
laal
chi
seeMac
aaf
otaQul
qul
luukees
sat
tis
agal
eedubbat
ames
irr
iit
tihubac
huuf
i

dubbac
huunbar
baac
his
aadha.

Waan Mac
aaf
niQul
qul
luun dubbat
u hundidhugaa waan t
a’eefnamniakka

Mac
aaf
aQul
qul
luut
tidubbat
uss
agal
eedhugaadubbac
huu nidanda’
a. Kana

waant
a’eefbar
reef
famnikunamant
oonniMac
aaf
aQul
qul
luus
irr
iit
tihubat
ani
i

s
agal
eedhugaadubbac
huuakkadanda’
ani
ifakkai
saan gar
gaar
uufyaadamee

mat
a-dur
eewwan gar
aa gar
aat
ii
n bar
ums
oot
a Mac
aaf
a Qul
qul
luu

gaggabaabbat
ani
iqophaa’
ani
in qophaa’
ee dhi
yaat
eer
a.Yaada i
joo Mac
aaf
a

5
Qul
qul
luu akka t
a’ut
ti/
sir
rii
tti
/ hubac
huuf kan nama dandees
sis
u akka

ar
gannut
tiWaaqayyonuhaagar
gaar
u.

1
Yi
hudoot
a,Warra Yi
hudoot
a hi
nta’
ii
n/Ormoot
a/f
i
Wal
daaKi
ris
tiyaanaaWaaqayyoo
Dubbi
sai
joo:1Qor10:
32

Namni dubbi
saa Mac
aaf
a Qul
qul
luu t
a’e t
okko, qabi
yyeen

mac
aaf
ichaa wal
akkaadhaa ol kan t
a’e kan i
laal
lat
u waa’
ee s
aba t
okkoo

j
echuuni
swaa’
ee I
sraa’
eloot
aa t
a’uu hubac
huun i
sa hi
nrakki
su.Akkas
uma

namnikuni
saankar
oor
aaf
imar
eeWaaqayyookees
sat
tii
ddooaddat
a’eakka

qaban nihubat
a.Sanyi
ifiqomoo dhal
a namaa i
rraa adda ba’
ani
ikakuu

Yaahi
weekees
saakkagal
an t
aas
ifameer
a;I
nni
s(Waaqayyo)abdi
iwwan i
saan

qof
aaf t
a’ee f
isaba war
ra kaan kan hi
n i
laal
lanne i
saani
if kenneer
a.

Seenaawwani
ifir
aaj
ii
wwan kakuu moof
aa kees
sat
tikan dubbat
ame s
eenaa

Yi
hudoot
aaqof
aadha,s
abniwar
rikaankanc
aqaf
amangamakar
aawant
oot
a

gar
aagar
aai
saan (
Isr
aa’
eloot
a)waj
ji
n qabani
in qof
aadha.Akkas
umaswal
it
ti

dhuf
eenyaWaaqayyoakkas
abaat
tiI
sraa’
elwaj
ji
ntaas
iseguut
ummaat
tiwant
a

l
afai
rraakani
laal
lat
anf
akkaat
a.Kakuui
sadur
aakees
sat
tii
saanamanamoof
i

abboomamooyoot
a’anguddummaanl
afai
rraa,badhaadhummaaf
ihumniakka

i
saani
ift
a’ukakuuni
saani
ifgal
ameer
a;yooamanamoof
iabboomamooyoot
a’uu

baat
ani
mmoo“
YommusWaaqayyodaar
iil
afaagart
okkoohammagar
akaani
it
ti

s
abahundumaagi
dduui
sini
ntams
aas
a,ac
hit
tiswaaqayyol
iimukai
rraaf
idhagaa

i
rraahoj
jet
aman,t
akkaakani
sin,abboonnike
ess
ani
shi
nbe
ekne
efi
nhoj
jet
tu”(
Kes

28:
64)j
edhui
bsameer
a.Akkadhal
oot
afooni
it
tisgos
ais
aani
ikees
saaakkadhuf
u

kandubbat
ameabdi
inMas
iihi
is‘
gos
anamoot
alaf
air
raahundaaf
is’eebbakan

t
a’udha.

6
Bar
ataan Mac
aaf
a Qul
qul
luu qor
annoo i
saa yommuu i
ttif
ufu,Mac
aaf
ota

Qul
qul
luukees
sat
tibaay’
inaankani
bsamt
ekanbi
raaqaama(
dhagna)addat
aat
e

i
nar
gat
a.I
sheeni
sWal
daaKi
ris
tiyaanaaWaaqayyooj
edhamt
eewaamamt
eet
ti.

QaamnikunWaaqayyowaj
ji
nhar
iir
ooaddat
a’ekanqabdu,akkas
umasakkuma

I
sraa’
el,abdi
iwwan i
sheeqof
aaft
a’an Waaqayyo i
rraa f
udhat
teet
ti.Haa t
a’u

mal
ee,walf
akkeenyiI
sraa’
elwaj
ji
n qaban kanuma qof
aan er
ga r
aawwat
ee

gar
aa-
gar
ummaa guddaan gi
dduu i
saani
iji
ru nij
alqaba.Qaamnikun akka

f
ooni
it
tis
anyi
iAbr
ahaam qof
air
raa kan hundoof
tet
a’uu i
shee i
rra;f
aal
laa

kanaa i
shee kees
sat
tigar
aa-
gar
ummaan Yi
hudi
ifiOr
ma gi
dduu hi
nji
ru.

Har
iir
ichikakuuqof
aai
rrat
tikan hundaa’
eot
oohi
nta’
ii
n Yes
uusKi
ris
toos
iin

akka f
ayyi
saa f
iGoof
taat
tif
udhac
huut
ii
n l
ammaf
faa dhal
achuudhaan kan

ar
gamu dha. Wal
daan Ki
ris
tiyaanaa abboomamuudhaan guddummaa f
i

badhaadhummaal
afai
rraaar
gac
huui
rranyaat
aaf
iuf
fat
aar
gannaanwaanan

qabu na ga’
a akka j
ett
uufar
i’at
amuu f
iji
bbamuu akka eeggat
tuufbar
ums
i

kennameer
aaf
;akkas
umasI
sraa’
elhaal
aaddat
a’een waan l
afai
rraaf
iwaan

yer
oomur
aas
aqof
aji
raat
uwaj
ji
nakkumawalqabat
te,Wal
daanKi
ris
tiyaanaas

akkuma kana waan haf


uur
aa f
iwaaqa i
rraa waj
ji
n haal
a adda t
a’een wal

qabat
teet
ti.

I
ttidabal
ees
,Mac
aaf
niQul
qul
luu I
sraa’
eli
staat
e,Wal
daan Ki
ris
tiyaanaabar
a

bar
a(dur
iidur
ii)i
rraaj
alqabeeqaamaanakkahi
ntur
redubbi
saat
tinimul
’i
sa.

Lamaani
saani
iiyyuuwal
iigal
teedhaankanbeekamuj
alqabaqabu.Dubbi
saan

Mac
aaf
aQul
qul
luu yommuu qor
atu ar
gams
iIs
raa’
elkan j
alqabu waamamuu

Abr
ahaami
int
a’uu i
saa kan hubat
u yommuu t
a’u,guyyaa dhal
oot
a Wal
daa

Ki
ris
tiyaanaayommuubar
baadui
mmooWal
daanKi
ris
tiyaanaayer
ooKi
ris
toos

l
afakanai
rraj
iraac
haat
ureshaat
a’ui
sadur
aakkahi
ntur
renihubat
a;s
ababi
in

i
saasKi
ris
tooswaa’
eeWal
daaKi
ris
tiyaanaai
saayommuu dubbat
u gar
afuul
a

7
dur
aat
tiakkadhuf
tugodheedubbat
a“-
--ani
sdhagaahi
nsoc
hoonekanai
rrat
ti

wal
daakoonani
jaar
a”/
Iwi
llbui
ld mychurch/(
Mat16:18)
.‘I
jaar
eer
a’ykn


ij
aar
aanj
ira’j
edhemi
tikanj
edhegar
uu,‘
nani
jaara’j
edhe.

I
ttif
ufuudhaani
sEf
esoon 3:5-
10kees
sat
tiWal
daan Ki
ris
tiyaanaar
aaj
iikakuu

moof
aakees
sat
tis
i’at
okkoi
ll
eeakkahi
ncaqaf
amne,c
aal
aadhumat
tisbar
oot
a

s
anakees
sat
ti“
Yaada Waaqayyoo -
--keessa kan dhof
kamt
e”akkat
urt
eni

hubat
ama. Namoonni t
okko t
okko haal
a dogoggor
a t
a’een Addaami
ifi

gur
guddoonni
/Pat
riar
chs
/kakuu moof
aa kanneen bi
roo Wal
daa Ki
ris
tiyaanaa

kees
sa akka j
iran nidubbat
u,kun gar
uu dogoggor
a dha.Gama Mac
aaf
a

Qul
qul
luut
ii
nisdhal
oot
niWal
daa Ki
ris
tiyaanaa hoj
iier
gamoot
aa boqonnaa 2

kees
sa(
yer
oo Haf
uur
riQul
qul
luun bu’
ett
i);r
aawwi
iis
heen l
afai
rraa qabdu

i
mmooer
gaagar
awar
raTas
aloni
iqeeboqonnaa4kees
sat
ti(
yer
ooolbut
amuu

i
laal
lat
a)ar
gat
a.

Akkas
umas bar
ati
chi
,Mac
aaf
a Qul
qul
luu i
rraa gama qoqqoodama s
anyi
i

namaat
ii
nhammai
saat
tikanc
aqaf
ameef
ibi
fahundumaanI
sraa’
eli
rraast
a’e

Wal
daaKi
ris
tiyaanaai
rraaaddakant
a’egos
akanbi
raaniar
gat
a;kuni
sOrma

dha.Walbi
raqabnii
ddooYi
hudoot
aa,Or
moot
aaf
iWal
daaKi
ris
tiyaanaabi
fa

gabaabaat
a’eendubbi
sawwanar
maangadi
ikees
sat
tiniar
gama.

Yi
hudi
i Orma Wal
daaKi
ris
tiyaanaa

Rom 9:4-
5 Ef
e2:
11-
12 Ef
e1:
22-
23

Yoh4:
22 Ef
e4:
17-
18 Ef
e5:
29-
33
1Phex2:
9
Rom 3:1-
2 Mar7:27-
28

Waa’
eeI
sraa’
eli
ifiwaa’
eeWal
daaKi
ris
tiyaanaaMac
aaf
aQul
qul
luukees
sat
tikan

j
edhameyommuuwalbi
raqabu;akkat
aaj
alqabbi
it
ii
n,waami
chaan,abdi
idhaan,

8
waaqef
fannaadhaan,qaj
eel
famaamal
agaar
iin/
naamus
aan/f
igal
magar
afuul
a

dur
aai
saani
it
ii
naddaaddat
a’ani
iis
aanar
gat
a.

1.Waami
chaan/
Cal
lingsCont
ras
ted/

I
sraa’
el Wal
daaKi
ris
tiyaanaa

 Waaqayyogaaft
okkoAbr
ahaami
in,  Kanaaf
isyaaobbol
oot
aWaaqayyoof

Biyya ke
e ke
ess
aa, l
ammi
i ke
e qul
qul
lee
ffamt
ani
i, waami
cha i
sa
ke
ess
aa,maat
iiabbaa ke
eke
ess
aas waaqa i
rraa ke
ess
aa hi
rmaat
tani
i,
ba’
ii
ti
igar
a bi
yya anis
iar
gis
iis
uu Ye
suus
iin e
rgamaa f
i angaf
a
dhaqi
”(Uma12:
1) l
uboot
aa, i
sa amant
ii ke
enyaan
be
eks
ifnuyaadadhaa(
Ibr3:
1)

 Waaqayyo goof
taan ke
ess yya  Nuyigar
an bi uunamabi
yyawaaqai
rraa
gaar
iit
ti,i
sadac
haani
saaf
itul
luun t
i; “
Goof
taan ke
enya f
ayyi
saan
i
saabur
qaabi
shaani
i,i
joobi
shaani
i ke
enya Ye
suusKi
ris
toosac
hiinuuf
f
ibi
shaan l
afaj
alaa qabut
tii
sini
n dhuf
a”j
enne
eee
gganna(
Fil3:
20)
gal
cha.Bi
yyi
chibi
yyaqamadi
i,bi
yya
 Yesuus i
mmoo,Waangonni bool
la
gar
buu,bi
yyamuke
eti
iwayni
i,bi
yya
qabu, s
imbi
rroonni
s man’
ee qabu,
muke
eti
i har
buu, bi
yya r
umaani
i,
i
lminamaagar
uul
afamat
aai
saai
tti
bi
yya muke
eti
i e
jer
saa f
i bi
yya
hi
rki
fat
uhi
nqabu(
Mat8:
20)
dammaa t
i. Bi
yya at
i ot
oo hi
n
be
ela’
ii
nbuddee
nanyaatt
u,biyyaat
i  Waan hi
n badne
,waan xuri
ihi
n
kee
ssat
ti waan tokko il
lee hin qabne
, waan gad de
ebi’
aa hi
n
dhabne
e dha; dhagaan bi
yyi
chaa ade
emne
s,i
sawaaqake
ess
att
iis
ini
if
s
ibi
il
a qaba,t
ull
oot
ais
aa ke
ess
aas e
egame
e j
irut
ti dar
bit
ani
i akka
s
ibi
il
a di
imaa qot
teei
n baaf
ta(
Kes f
udhat
tangodhe
era(
1Phe
x1:
4)
8:
7-9)
.

 Yommus nami
chi
, “
Ani hoj
jeaa  Hamma ammaat
t tinuyii
n be
elof
na,
Abr
ahaami
idha;Waaqayyo,goof
taa i
n dhe
ebonnas
;moof
aa uf
fanna,i
n
koo kana baay’
eee
ebbi
see
,nama r
eebamna,hoj
ii
dhaaf
isas
iif
iac
hii
n
guddaai
sagodhe
era;i
nnihoj
jet
toot
a j
oor
ra(
1Qor4:
11)
dhi
iraa f
i dubar
tii
, bus
haaye
e,

9
s
aawwa, me
eti
i, war
qee
, gaal
ota,
 Mandara t
okko ke
ess
aa yoo i
sin
har
root
aske
nne
eraaf(
Uma 24:34-
ar
i’at
an,gar
ais
akaani
it
tibaqadhaa!
35)
Dhugumani
sini
ttihi
ma,i
lminamaa
hammadhuf
utt
imandar
oot
aIs
raa’
el
hundumaa wal
ii
n hi
n ge
ess
an (
Mar
10:
23)

 Di
inonnike
ess
an war
rii
sini
rrat
ti  Yaa obbol
oot
a koo j
aal
lat
amoo,
ka’
ani
sindur
att
irukut
amani
iakka dhagge
eff
adhaa! Waaqayyo akka
dhumanWaaqayyoi
ngodha;kar
aa i
saan amant
ii
tti s
oor
omani
if
,
t
okko i
sini
ttii
n dhuf
u,kar
aa t
orba moot
ummaai
saai
sai
nniwar
rai
sa
i
sini
nbaqat
u(Ke
s28:
7) j
aal
lat
anabdac
hii
set
tisakkagal
ani
if
,
namoot
a bi
yya l
afaa dur
att
i
hi
yye
ess
ota war
rat
a’an f
o’at
emi
ti
i
r
ee?(
Yaq2:
5)

 Waaqayyo akka i
sin mat
aa t an  Manne
aat en s
agadaa i
saani
i ke
ess
aa
godhamal
ee,e
ege
eis
inhi
ntaas
isu; i
sini
nbaas
u;c
aal
aadhumat
tii
yyuu
abboommi
i Waaqayyo goof
taa ye
roo i
ttii
sin aj
jee
san i
n dhuf
a;
ke
ess
ani
iis
aanihar
’ai
sinabboomu namniyooi
sinaj
jee
sesWaaqayyoof
kana yoo e
egdan i
rra aant
u mal
ee waan hoj
jet
uis
att
ifakkaat
a(Yoh
j
alahi
naant
an(
Kes28:
13) 16:
2)

 Eenyui
ll
eeakkamuc
aakanaat
tiyoo
gad of de
ebi
se, moot
ummaa
waaqaat
tihundumaai
rrakanc
aal
u
i
sa(
Mat18:
4)

Dhugumat
tiYi
hudi
inakkayaadaWaaqayyoot
tij
iraat
utokkodu’
aanaddunyaa

kanai
rraayooaddaba’
egar
asami
i(j
annat
a)/
par
adi
se/hi
ndhaquhi
njedhamne.

Gar
aa-
gar
ummaan i
saa gar
uu, Waaqayyoon f
akkaac
haa akka yaada

Waaqayyoot
tij
iraac
huun ool
maan i
nniYi
hudi
ifqabu waan l
afai
rraafmal
ee

badhaas
asami
iir
raaft
a’uudhabuui
rrat
tidha.Bar
aayyaanaaammakees
saj
irr
u

10
kanat
tiYi
hudoot
nist
a’eOr
moot
nikanf
ayyanyer
ool
ammaf
faadhal
atani
tti(
Yoh

3:
3-16)f
i“Wal
daa Ki
ris
tiyaanaa”(
Efe 1:
22-
23)kan t
aat
u yer
oodhuma s
ana


Dhagnat
okko”(
1Qor12:
13)kees
sat
tikandabal
amanamant
iiGoof
taaYes
uus

Ki
ris
toosi
rrat
tiqabani
inqof
ata’
uuni
saakanwalnamagaaf
achi
isumi
ti
.Wal
daa

Ki
ris
tiyaanaakees
sat
tigar
aagar
ummaan Yi
hudi
ifiOr
magi
dduuj
irunibada

(
1Qor12:
13,Gal2:
28,Ef
e2:
11,14)
.“I
sinammai
ll
ees
abaWaaqayyooot
oohi
n

t
a’i
in dur
a” (
1Qor 12:
2)j
echamoot
ni“
saba Waaqayyoo ot
oo hi
nta’
ii
n--
-”

j
edhamankannuhubac
hii
sannamoot
nidhal
oot
ais
aani
it
ii
nOr
mast
a’anYi
hudi
i

kant
uran,gar
aWal
daaKi
ris
tiyaanaayommuudhuf
anaddaaddummaani
saan

gi
dduu j
iru badee kar
aa Ki
ris
tooshundumt
iis
aani
iKi
ris
tiyaanot
a uumama

haar
aat
a’anqof
aakkat
a’anidha.

Adda addummaan I
sraa’
eli
ifiWal
daa Ki
ris
tiyaanaa gi
dduu j
iru qaj
eel
fama

amal
agaar
iit
okkoot
okkooi
saani
ifkennamekees
sat
tisdabal
ataannimul
’at
u.

Kanneenar
maangadi
iwalbi
raqabi
.

2.Qaj
eel
famaAmal
aGaari
in/
Naamus
aan/
Rul
esGi
venCont
ras
ted/

I
sraa’
el Wal
daaKi
ris
tiyaanaa

 Waaqayyogoof
taanke
ebi
yyaat
iit
ti  Anigaruui
sini
ttanhi
ma,di
inot
a
gal
teeqabac
huufj
irt
utt
iyommuu s
i ke
ess
an j
aal
ladhaa,war
rai
sin
ge
ess
u, bi
yyi
cha ke
ess
aa He
etot
a, ar
i’at
ani
if
is kadhadhaa (
Mat
Gi
rgaas
hot
a,Amoor
ota,
Kana’
aanot
a, 5:
44)
.
Phe
rii
zot
a,Hi
iwot
a,Yi
bus
hoot
asaba  Harkakeenyaanhoj
jec
huudhaani
tti
s
icaal
aabaay’
atani
ifij
ajj
aabaat
an, dadhabna; ye
roo nu ar
i’at
ani
s
s
aba baay’
eekana t
oor
ban s
idur
aa obs
aan i
n dande
enya; ye
roo nu
ar
rabs
ani
sde
ebi
igaar
iii
nde
ebi
fna;
oof
eei
n baas
a.Waaqayyo goof
taan
nuyikos
iibi
yya l
afaa t
aane
err
a,
ke
ehar
kake
eke
ess
ais
aanyommuu
ammas nuyis
aaphaphuu l
afaa t
i
buus
u,at
isi
saan yommuu r
ukut
tu,
(
1Qor4:
12-
13)
hundumai
saani
iaj
jee
simal
ee,i
saani
i

11
waj
ji
nkakuut
tihi
ngal
ii
n,oo’
asi
saan
hi
nar
gis
iis
iin!(
Kes7:
1-2)

 Qoodai
jaa,i
ja;qoodai
lkaani
i,i
lkaan;  Ani garuu i
sini
ttan hi
ma,i
sa
qoodahar
kaa,har
ka;qoodami
il
laa, hamaadhaan hi
n mor
kat
ii
naa!
mi
il
la;qooda gubuu,gubuu;qooda Namnimaddi
ike
eis
ami
rgaayoo
madaa, madaa; qooda r
eebi
chaa, s
ikabal
e,i
sa gar
a kaani
isi
tti
r
eebi
chai
jaai
nbaaf
ta(
Bau21:
24-
25)
, qabi(
Mat5:
39,Luq15:
20-
23)
akkas
umas(
Kes21:
18-
21)
.

3.Waaqef
fannaadhaan/
Wors
hipCont
ras
ted/

Haal
otawaaqef
fannaakees
sat
tisaddaaddummaai
saani
iinar
gina.I
sraa’
eloot
ni

waaqef
fac
huukandanda’
ani
ddoot
okkoof
iWaaqayyoi
rraaf
agaat
ani
iqof
atur
e;

gar
ais
aat
tiskan dhi
yaat
an kar
aa gama l
ubaan qof
atur
e(j
echuuni
s,s
abni

I
sraa’
elhundil
uba waan hi
ntur
reef gar
a Waaqayyoot
tidhi
yaac
huu kan

danda’
ankar
aagamagos
aluboot
aawar
raaddaba’
ani
in(
sanyi
iLewwi
in)qof
a

t
ure)
.Wal
daan Ki
ris
tiyaanaa gar
uu,l
ama yooki
ins
adi
ita’
ani
iiddoo kami
tti

i
yyuu yer
oo wal
it
ti qabamani
tti waaqef
fac
huu dandees
si; gar
aiddoo i
sa

hundumaa i
rra c
aal
aa ququl
luut
tis gal
uuf i
ja j
abi
na qabdi
, akkas
umas

mi
seens
otnihundi(
amant
oot
ni)l
uboot
adha.I
saankanawalbi
raqabi
.

Lew 17:
8-9f
iMat18:
20,Luq1:
10f
iIbr10:
19-
20,Lak3:
10f
i1Phex2:
5waj
ji
nwal
bi
raqabi
iil
aal
i.

4.Haal
otaGal
maGaraFuul
aDuraat
iin/
Fut
ureCont
ras
ted/

Haal
ota gar
afuul
a dur
aa I
sraa’
eloot
aa f
iWal
daa Ki
ris
tiyaanaa i
laal
chi
see

r
aaj
ii
wwan dubbat
aman kees
sat
tis gar
aa gar
ummaan j
iru aj
aa’
ibs
iis
aa dha.

Wal
daan Ki
ris
tiyaanaa guut
ummaa guut
uut
til
afai
rraa gar
asami
it
ti kan

f
udhat
amt
uyommuut
a’u;I
sraa’
eli
sheengar
aiddooi
sheei
sadur
aat
tideebi
tu

gar
uu ganaa badhaadhummaan l
afai
rraa baay’
ee baay’
ee guddaa f
ihumni

12
(
aangoon)i
sheeeeggat
a.Kanai
laal
i.

Wal
daaKi
ris
tiyaanaa

 ManaAbbaakooke
ess
aiddoonj
ire
enyaabaay’
eet
uji
ra;ot
ooi
nnihi
nji
ru
t
a’e
e,i
sini
ttinanhi
mant
ure
;iddooj
irus
anai
sini
ifqophe
ess
uudhaafnan
ade
ema.Yommuundhaqe
eiddoos
anai
sini
ifqophe
ess
us,i
ddoodhumaani
j
irui
sini
s akka j
iraat
tani
if
,de
ebi
’aa dhuf
eet
an gar
a of
iikoot
ii
ttii
sin
f
udhadha(
Yoh14:
2-3)
.

 Nuyiammadubbi
iGoof
taake
ess
aawaanar
gannei
sini
ttihi
muufj
enna;nuyi
war
rigaaf
aGoof
taande
ebi
’eedhuf
uot
oohi
ndu’
ii
nji
rru,war
raobbaaf
atan
dur
a hi
n buunu.Sagal
een guddi
see nama abboomu,s
agal
een angaf
a
e
rgamoot
aa i
n dhaga’
ama,mal
akanniWaaqayyoos i
n af
uuf
ama.Kana
hundumaa waj
ji
n Goof
taan waaqa i
rraa gad i
n bu’
a;war
riKi
ris
toos
itt
i
amanani
idu’
andur
ainkaaf
amu.Kanaboodde
enuyiwar
riot
oohi
ndu’
ii
n
haf
nei
mmoo,i
saanumawaj
ji
nqi
ll
eens
ake
ess
att
iGoof
taas
imac
huudhaaf
duume
ssake
ess
aoli
nbut
amna;e
rgas
iiye
roohundumaagoof
taabi
rai
n
j
iraanna(
1Tas4:
15-
17)
.

 Nuyigar
uunamabi
yyawaaqai
rraat
i;“
Goof
taanke
enyaf
ayyi
saanke
enya
Ye
suusKi
ris
toosac
hiinuufdhuf
a”j
enne
eee
gganna.I
nnihumnai
saat
ii
nbi
fa
dhagna ke
enyaa i
sa gad de
ebi
’aa di
ddi
ire
e,akka dhagna i
saa i
sa ul
fi
na-
qabe
ess
aagoc
huui
ndanda’
a;humnakanaani
swaanumahundumaaofj
ala
i
ngal
cha(
Fil3:
20-
21)
.

 Mi
choot
ako!Nuyiammai
jool
leeWaaqayyoot
i;i
saboodde
eimmoomaal
t
a’uufakkaj
irr
umul
’at
aami
ti
.Haat
a’ui
yyuumal
ee,yommuui
nnimul
’at
u
i
nniakkaj
irut
tii
saar
guufwaanj
irr
uuf
,akkai
saaakkat
aanube
ekna(
1Yoh
3:
2).

 Kot
taa i
n gammanna,i
nil
il
chi
nas
!Maqaa i
saasi
n guddi
fnaa!Guyyaan
gaa’
elahool
ichaaga’
eer
a,mi
sir
roon i
saasi
saafofqophe
ess
ite
ett
i!Uf
fat
a
qunc
eet
albaai
rraahoj
jet
ame
,cal
aqqi
saaf
iqul
laa’
aauf
fac
huuni
she
edhaaf
ke
nname
eraj
edhe
;uf
fanniqunc
eet
albaa s
uni
shoj
iiwar
ra Waaqayyoof
qul
qul
laa’
ani
iis
aqaj
eel
aadha(
Mul19:
7-9)
.

13
 Namniwar
radu’
anke
ess
aaka’
uui
sadur
aakanake
ess
aaqoodaqabuat
tam
gammada! At
tami
s Waaqayyoof kan qul
qul
laa’
ee dha! Duuni i
nni
l
ammaf
faan war
ra akkas
iii
rrat
ti humna hi
n qabu; i
saanoo l
uboot
a
Waaqayyoo,l
uboot
a Ki
ris
toos t
a’ani
i,i
sa waj
ji
n waggaa kuma t
okkoof
mo’
uufj
iru(
Mul20:
6).

I
sraa’
el

 Kunoo,i
nul
foof
tai
lmasi
nde
ess
a,maqaai
saai
mmooYe
suusj
edhi
imoggaas
i!
I
nni guddaa i
n t
a’ai
lma aabbaas j
edhame
ein waamama,Waaqayyo
goof
taani
ste
ess
ooabaabi
li
iis
aaDaawi
tinke
nnaaf
.ManaYaaqoobi
rrat
tibar
a
bar
aani
nmo’
a,bar
rimoot
ummaai
saasdhumahi
nqabu(
Luq1:
31-
33)
.

/
Abdi
iwwan t
oor
ba war
ra Maar
iyaami
ifkennaman kana kees
saa

war
rij
alqabaas
hananj
echaaj
echat
tir
aawwat
amani
iru.Egaa,war
ri

haf
an l
amaan i
mmoo hi
nraawwat
aman j
echuu kan dandeenyu

aangoos
eer
rit
urj
umaanaa(
hii
kkaa)kennukami
inidhar
ee?/

 Si
moon,Waaqayyoat
tami
ttidur
awar
ras
abai
saahi
nta’
ii
n/Or
moot
a/ke
ess
aa,
s
abaof
iii
saat
iigodhac
huudhaafakkadhi
mmenut
tihi
mee
ra.Dubbi
inr
aaj
otaas
akkac
aaf
ame
eji
rut
ti,kanaawaj
ji
nwal
iigal
a;“
Isakanaboodde
enande
ebi
’a,
manaDaawi
tis
aji
gesde
ebi
seenani
jaar
a,i
sadi
igame
shaar
ess
eenandhaaba,
nanqaj
eel
chas(
HoE15:
14-
16)
.

 Egaa,Waaqayyos
abai
saagat
eer
aar
ee?Mat
umaakunt
a’uuhi
ndanda’
u!.Ani
of
iikoot
iinama I
sraa’
el,s
anyi
iAbr
ahaam gos
a Be
niyaami
n ke
ess
aa t
okko.
Egaa-
--guf
achuuni
saani
iakkakuf
ani
ihaf
ani
ifmoor
ee?Mat
umaakunt
a’uu
hi
ndanda’
u;gar
uui
rradaddar
buui
saani
it
ii
n,hi
naaf
faagar
aawar
raI
sraa’
el
ke
ess
aadammaqs
uudhaaf
,war
raYi
hudoot
ahi
nta’
ini
iff
ayyi
nniar
game
.At
i
i
nnimukae
jer
saadi
idaai
rraadhal
att
ee,i
sai
rraamur
amt
ee,mukae
jer
saqe
’ee
i
sa akka uumamaat
tis
iir
raa gar
gar ba’
ett
i,kan f
ayyi
famt
eer
ga t
aat
ee,
hammam c
aal
aat
tiwar
rii
rraa dhal
atan kun de
ebi
’ani
imuka i
saani
it
tihaa
f
ayyi
famanir
ee?Nut
u gar
garbaas
eehubat
eakkai
sin hi
nje
nne
ef,dhoks
aa
dhugaakanaakkabe
ekt
annanbar
baada,yaaobbol
oot
akoo!I
nni
simmoo,

14
mat
ajabi
nniI
sraa’
elke
ess
aagart
okkot
tidhuf
e,hammawar
ris
abaWaaqayyoo
hi
nta’
ii
nguut
ummaat
tis
abai
saat
tidabal
amani
ttimal
ee,i
saani
rrat
tihi
nhaf
u.
I
sraa’
eli
sguut
ummaat
tii
nfayyi
fama;c
aaf
fanniqul
qul
laa’
aanwaa’
eei
saat
ii
f

Innif
uru Xi
yooni
iin dhuf
a,Waaqayyo mal
eej
iraac
huus s
anyi
iYaaqoob
ke
ess
aai
nbaas
a”(
Rom 11:
1,11,24-
26)
.

 Yeroosanat
tigoof
ti
chis
i‘al
ammaf
faahar
kai
saadi
rii
rse
esabai
saawar
ra
bi
yyaAs
ori
tti
,bi
yyaGi
bxi
it
ti,bi
yyaFaaxr
osi
tti
,bi
yyaKuus
hit
ti,bi
yyaEl
aami
tti
,
bi
yyaShi
inaar
itt
i,bi
yyaHaamaat
itt
i,bi
yyadaar
iigal
aanaat
tihaf
ani
nfur
a.
I
nnis
abal
afai
rraaff
aaj
ji
ioli
n kaas
a,war
raI
sraa‘
elke
ess
aaar
i‘at
amani
i
ba‘
ani
s wal
it
tii
n qaba;war
ra Yi
hudaa ke
ess
aa f
aff
aca‘
ani
s gol
eel
afaa
ar
fanuut
iiwal
it
tii
nsas
saaba(
Isa11:
11-
12)
.

 Waaqayyosanyi
iYaaqoobi
ifi
n oo’
a,ammasI
sraa’
eloot
afo’
eebi
yyai
saani
i
ke
ess
aint
ees
sis
a;s
abniOr
maai
saani
ttii
ndabal
ama,s
anyi
iYaaqoobi
tti
sin
hi
rkat
a(I
sa14:
1).

 KanaafWaaqayyo“
Kunoo,bar
rinamoot
nii
tti
,‘DhugaaWaaqayyoi
saj
iraat
aa,
i
sai
jool
leeI
sraa’
elbi
yyaGi
bxi
ibaas
eet
i”j
edhani
ikakac
huudhi
isani
ndhuf
a;
anigar
a bi
yya i
san dur abboot
ais
aani
ifke
nne
ttide
ebi
see waanan i
saan
gal
chuuf
,yommus
,‘DhugaaWaaqayyoi
saj
iraat
aai
sai
jool
leeI
sraa’
elbi
yya
gar
abi
taat
ii
,bi
yyagar
aagar
aal
afai
ttii
saanbi
tti
mse
etur
ehundumaat
tii
s
baas
eef
ide
eti
’je
dhani
iinkakat
u”j
edhe(
Er16:
14-
15)
.

 Waaqayyo,“
Kunoo,bar
rianii
ttis
anyi
iDaawi
tke
ess
aamoot
iiqaj
eel
ummaa
dhaanhoj
jet
ukaas
uindhuf
a;i
nnimoot
iiogummaadhaanmo’
uuf
imoot
iil
afa
i
rrat
tif
irdi
iqaj
eel
aaf
iqaj
eel
ummaae
egui
nta’
a.Bar
ais
aake
ess
aYi
hudaani
n
f
ayya,I
sraa’
eli
sbi
r’aamal
eei
nji
raat
a;maqaani
saa,Waaqayyoqaj
eel
ummaa
ke
enya’i
nje
dhama”(
Er23:
5-6)

 I
nni
,“Kunoo,namoot
ais
hee bi
yya aniaar
iikoot
iif
idhe
ekkams
a koo i
sa
boba’
aadhaani
ttit
ams
aas
ehundumaake
ess
aawal
it
tinanqaba;gar
aiddoo
kanaat
tii
saannanf
ida,nagaadhaani
siddookanake
ess
ais
aannanj
iraac
his
a.
I
saans
abakooi
nta’
u,anii
mmooWaaqayyoi
saani
ifnant
a’a”
(Er32:
37-
38)
.

 Yaa namoot
a Xi
yoon,s
agal
eegammac
huu dhage
ess
isaa!Yaa s
aba I
sraa’
el,

15
s
agal
eeke
ess
anguddi
saaolkaas
aa!Yaanamoot
aYe
rus
aal
em,gar
aake
ess
an
hundumaangammadaa!Gammac
huuke
ess
ani
sbe
eks
isaa!I
sas
itt
ifar
adame
s
anaWaaqayyos
iir
raakaas
eer
a,di
inot
ake
ess
iir
raade
ebi
see
ra;Waaqayyo
moot
ii
nIs
raa’
els
iwaj
ji
nwaanj
iruuf
,at
isi
’ac
hiwant
ahamaahi
nsodaat
tu(
Sef
3:
14-
15)
.

Guddi
naWal
daaKi
ris
tiyaanaaduubat
tihar
kis
uu i
rrat
ti,er
gamai
sheef
aal
uu

i
rrat
ti,akkas
umasdhi
mma haf
uur
aa i
shee gama bal
lees
suut
ii
n,s
ababoonni

bi
roonwal
it
tidabal
amani
ibal
lees
saai
sheei
rraanga’
anc
aal
aadhumat
tii
mmoo

amal
aYi
hudoot
aai
sheefkennuun(
iddooI
sraa’
elkaa’
ani
ifudhac
huun)mi
idhaa

hammanahi
njedhamnei
sheei
rraanga’
eer
a.Ammanuyi“
Wal
daaKi
ris
tiyaanaa

t
i”j
edhani
ikan ofwaaman qaamol
een addaaddaa,Waaqayyobi
raaWal
daa

Ki
ris
tiyaanaa i
shee dhugaaf kan kenname; kar
aa qoodamuu (
separ
ati
on)
,

ar
i’at
amuu,bi
yya l
afaan j
ibbamuu,hi
yyummaa f
ihamaa hamaan deebi
suu

dhi
isuut
ii
n gonkumaa hor
dof
aa hi
nji
ran;gar
uu i
saan c
aqas
awwan Mac
aaf
a

Qul
qul
luuYi
hudoot
aafj
echuuni
sIs
raa’
eloot
aafkankennameakkawaanWal
daa

Ki
ris
tiyaanaaf kennamani
igodhani
ifudhac
huudhaan,kaayyoo i
saani
igar
a

qar
oomi
na bi
yya l
faat
ti,gar
a qabeenya (
badhaadhumaa)bar
baaduut
ti,gar
a

s
irnoot
a gar
aa gar
aa hundees
suut
ti,gar
a gamoowwan gur
guddoo Wal
dool
ee

Ki
ris
tiyaanaai
jaar
uut
ti,gar
aeebbaWaaqayyoowal
it
tibu’
ins
awar
aanabi
yyoot
a

gar
aagar
aagi
dduut
tir
aawwat
amui
rrat
tiaf
feer
uut
ti,akkas
umasgar
aobbol
oot
a

Waaqayyo dur
att
iwalqi
xa t
a’an “
Lubaa”f
i“Amanaa”j
edhani
iadda adda

baas
uut
ii
ngadqabuudhaafi
ttif
ayyadamaaj
iru.

16
Kennaawwan Kut
aa Baroot
aa Toorban

2
(
Dis
pens
ati
ons
)

Mac
aaf
otaQul
qul
luukees
sat
tiyer
oodheer
inaaf
iamal
agar
aa

gar
aaqabanwakt
ii
leet
oor
bat
tiqoqqoodamani
iis
aanar
ganna

(
Yer
oo yommuu j
ennu uumamuu Addaami
ijal
qabee hamma

dhuf
aat
iis
ami
ifidac
heehaar
aaMul21:
1kees
saj
irut
tiwakt
ii
leej
iranhundumaa

j
echuu dha)
; qoqqoodamni yer
oo kunneen “
Kennaawwan Ayyaanaa

/
Dis
pens
ati
ons
/”(
Efe3:
2)j
edhamu;dhugumat
tiwakt
ii
leen kun “
Bar
oot
a”(
Efe

2:
7),“
Guyyoot
a”(
2Phex3:
10)“
guyyaaGoof
taa”j
edhameeswaamameer
a.

Mac
aaf
aQul
qul
luukees
sat
tibar
oonnikunkanqoqqoodamans
ababi
iji
jj
ii
rama

t
oof
taa/
kar
aa/Waaqayyodhal
anamaawaj
ji
n wal
iigal
u mur
aas
aaykn gama

gar
gaar
sadhal
anamaaf
;jec
huuni
sdhi
mmagaaf
fii
wwanl
amaanwaa’
eec
ubbuu

f
iwaa’
eei
ttigaaf
atamummaanamat
tikennamani
laal
chi
seewal
it
tidhuf
eenya

Waaqayyo dhal
a namaa hundumaa waj
ji
n yooki
in kut
aawwan dhal
a namaa

mur
aas
a waj
ji
n qabu i
rrat
tij
ij
ji
irama t
aas
ifamu dha. Tokkoo t
okkoon

kennaawwan kut
aa bar
oot
aa nama uumamaafakka yer
oo qor
ums
aa haar
aa

t
okkoo(
Probat
ionar
yPer
iod)godhameef
udhat
amuui
ndanda’
a;t
okkoot
okkoon

i
saani
iimmoo kan xumur
aman f
irdi
iwwan kuf
aat
iinama uumamaa kanaa

agar
sii
sani
indha.

17
Kennaawwan kut
aabar
oot
aayooki
in qoqqoodamayer
oowwani
ikanakees
saa

s
hanr
aawwat
amani
iru;ammakanj
irr
uis
aja’
aff
aar
ra(
tar
iigar
axumur
ais
aa)

i
rradha;kennaawwankut
aabar
oot
aai
nnit
oor
baf
faaf
iis
axumur
aai
nnit
a’e

moot
ummaanwaggaakumaai
mmoogar
afuul
adur
akeenyaat
tiar
gama.

1.Kennaawwan Kut
aa Baroot
aa NamniHamaa f
iGaari
iot
oo
Addaanhi
nBaas
iinDuraTuree/
Dis
pens
ati
onofI
nnocence/

Kennaawwankut
aabar
oot
aakunkanhammat
uuumamuuAddaami
i(Uuma2:
7)

j
alqabee s
ababi
ikuf
aat
iii
saafhamma i
nnii
ddoo dhaabaa Eeden kees
saa

ar
i’at
amuut
tikanj
iruyommuut
a’u,t
urt
ii
nis
aaguyyoot
amur
aas
air
rakanc
aal
e

hi
ntur
re(
Uma2:
7–3:
24)
.Addaam Qul
qul
luu;hamaaf
igaar
iikanhi
nbeekne

t
a’ee kan uumame j
ireenya i
saa haadha manaa i
saa Hewaan waj
ji
niddoo

dhaabaaEedenkees
saakkagodhat
uuf
iac
hikees
sayommuuj
iraat
esabboommi
i

i
ja mukaa i
sa hamaa f
igaar
iiadda baas
eenama hubac
hii
sui
rraa akka hi
n

nyaat
ne i
sa dhor
kuu f
iit
tigaaf
atamummaa gaaf
atuj
ala akka deddeebi
’u

t
aas
ifame.Bu’
aankennaawwankut
aabar
oot
ahamaaf
igaar
iiot
ooaddaanhi
n

baas
iindur
aai
saj
alqabaakant
a’eef
ikuf
aat
ii
wwannamauumamaai
sanama

hundumaaakkawal
ii
nga’
uugodhekees
saakuf
aat
iibaay’
eebaay’
eehammaat
e

t
a’e;kanai
rraaskan ka’
euumamnihundi
nuu waanj
oo bal
lees
saac
ubbuu f
i

t
ort
oruu j
alat
tikuf
e(Rom 5:
12-
21,8:
19-
23)
.Dhuma i
rrat
tisf
irdi
i;“
Kanaaf

Waaqayyo Goof
taan i
ddoo dhaabaa Eeden kees
saa gad baas
e” j
edhuun

xumur
ame(
Uma1:
26,2:
16-
17,3:
6,22-
24)
.

2.KennaawwanKut
aaBaroot
aaNamniHamaaf
iGaari
iAddaan
Baas
ee(
Dis
pens
ati
onofCons
cience)

CubbuuAddaami
ifiHewaanhoj
jet
ani
ifikuf
aat
iii
saanqabat
eedhuf
eir
raakan

ka’
ehamaaf
igaar
iibeekuuar
gat
an;gar
asanyi
iis
aani
ihundat
tisi
sadabar
san

18
(
Uma3:
1-8,14)
.Kuni
snamaafr
akkoonaamus
anamaai
rrat
tiyaada(
cons
cienc
e)

mur
tiis
irr
iil
aac
huufbu’
uur
akenneef
;kanai
rraakanka’
edhal
oot
ni,s
afar
tuu

i
ttigaaf
atamummaawaangaar
iigoc
huu;hamaai
rraasf
agaac
huuj
alat
a’e.Bar
ri

yknt
urt
ii
nkennaawwankut
aabar
oot
ayaadaa(
cons
cienc
e)waggoot
a1656(
Uma

5:
1-29,7:
11)yommuut
a’an,bu’
aani
saasakkakanat
tif
ufeej
irut
ure;“
Uumamni

f
oon uf
fat
e hundi
nuusadeems
ais
aa l
afai
rrat
tiwaan manc
aas
eef
”“J
al’
inni

namaa l
afai
rrat
tinibaay’
ate want
iinnigar
aa i
saat
tiyaadee qophees
su

hundi
nuusj
al’
aaduwwaat
a’e”kanaafWaaqayyonamauumamaafl
ammaf
faa

i
sat
a’eyer
ooqor
ums
aaf
irdi
ibi
shaanbadi
isaanc
ufe(
Uma3:
7,22,6:
5,11-
12,7:
11

-
12,
23)
.

3.KenneewwanKut
aaBaroot
aaNamniAangoonDacheeBul
chee
/
BaraMoot
ummaaNamaa/(
Dis
pens
ati
onofHumanGovernment
)

Fi
rdi
ibi
shaan badi
isaai
sas
odaac
his
aagi
dduut
iiWaaqayyonamoot
asaddeet

f
ayyi
se;er
gabi
shaani
chigadgal
eebooddeesaangooguddaai
tti
inbul
chuuf
ibi
tu

waj
ji
ndac
heef
irdi
idhaanqul
qul
loof
te(
Pur
ifi
edEar
th)i
saani
ifkenne(
Uma8:
15–

11:
9).I
ttigaaf
atamummaan kana goc
huus kan Nohi
ifii
lmaan i
saa t
ure.

Kennaawwankut
aabar
oot
aabar
amoot
ummaanamaakant
urewaggoot
a427f

(
Uma11:
10–12:
9)yommuut
a’u,bu’
aani
saasyaal
iihamaadhal
linamaadi
rree

Shi
inaa i
rrat
tiguut
ummaa guut
uut
tiWaaqayyo i
rraa adda ba’
ani
iof
iin of

danda’
ani
iji
raac
huudhaaft
aas
isant
a’e;bar
rikunkani
tti
inr
aawwat
amesf
irdi
i

Af
aannamoot
aawalmakuut
iindha(
Uma9:
1-2,11:
14,11:
5-8)
.

4.KennaawwanKut
aaBaroot
aWaadaa(
Dis
pens
ati
onofPromi
se)

Dhal
oot
ni namaa s
ababi
i r
iqaa Baabi
loon i
jaar
uu i
saani
it
ii
n akka

bi
tti
nneef
faman godhaman kees
saa Waaqayyo nama Abr
ahaam j
edhamu

waamees
agal
eeabdi
ikenneef
;is
awaj
ji
niskakuugal
e(Uma11:
10–Bau12:
51)
.

19
Sagal
eewwan abdi
iAbr
ahaami
ifii
lmaan i
saafgal
aman kees
saa t
okko t
okko

guut
ummaaguut
uut
tiayyaanaankant
a’ani
ifihaal
-dur
eekam i
yyuuwaj
ji
nkan

walhi
nqabannet
uran.I
saankanakees
saagar
-tokkooni
saani
ijec
haaj
echat
ti

r
aawwat
amani
iru;kanneenhaf
ani
mmoogar
afuul
adur
aat
tikanr
aawwat
amani

dha.Sagal
eewwanabdi
ikanneenbi
rooi
mmooamanamummaaf
iabboomamuu

I
sraa’
eloot
aa akka haal
-dur
eet
tikan gaaf
atan t
uran.Sababi
ihaal
-dur
eewwan

kanasgonkumaakabaj
uu dhabuu ykn c
abs
uu i
saani
it
ii
n bu’
aan kennaawwan

kut
aabar
oot
asagal
eeabdi
i(waadaa)
;raawwat
teekuf
uuI
sraa’
elt
a’e;f
irdi
ibi
yya

Gi
bxi
ikees
sat
tigarbummaan bi
tamuuni
scuf
ame.Dheer
inni(
tur
tii
n)bar
a

kanaaswaggoot
a430dha(
Bau12:
40,Gal4:
30)
.

Mac
aaf
nis
eer
auumamaas
agal
eenamat
tit
olu“
Waaqayyoj
alqabat
tibant
ii
wwan

waaqaaf
ilaf
auume”j
edhuunkanj
alqaber
aawwi
ini
saas
agal
ee“
BiyyaGi
bxi
it
ti

addaanmi
idhagf
ameer
eef
fakees
sac
iibs
uudhaafhoj
jet
amekees
sai
sakaa’
an”

(
Uma50:
26)j
edhuunc
ufame(
Uma12:
1-3,13:
14-
17,15:
5,26:
3,28:
12-
13,Bau1:
13-

14)
.

5.KennaawwanKut
aaBaroot
aSeeraa(
Dis
pens
ati
onofLaw)

Namagar
gaar
sahi
nqabnegar
gaar
uuf
isabaf
o’ame(
sabaI
sraa’
el)har
kawar
ra

i
saandhi
phi
sani
ikees
saai
saanf
uruufayyaanniWaaqayyooammasl
ammaf
faa

deebi
’eedhuf
e(Bau13:
1–Mat4:
1,11:
11,Luq16:
16)
.Yaadakakuus
eer
ichaal
afa

onaa Si
inaat
ti dhi
yees
seef
.Is
aani
s gar
a f
uul
a dur
aat
ti har
iir
oo ayyaana

Waaqayyoo i
rrat
ti hundaa’
e akka qabaat
ani
if yaada gad of deebi
suut
ii
n

kadhac
huui
rrac
aal
aat
ti“
Want
aWaaqayyoj
edhehundumaanigoona”j
edhani
i

20
af
aant
okkoondeebi
san(
Bau19:
8,24:
3,7)
.Bar
rikunkant
urewaggoot
a1700ol

(
Mus
eet
iihangaKi
ris
toos
itt
i)dha.Laf
aonaakees
sat
tihaat
a’u,er
gagar
alaf
a

dhaal
ais
aani
it
tigal
ani
ibooddees
,Waaqayyof
irdi
iseerakennuudhaannama

qoruut
iinc
ufe;kanaafj
alqabat
tiI
sraa’
el,i
ttif
ufeesYi
hudaanl
afadhaal
ais
aani
i

i
rraaar
i’at
amani
ibi
tti
nnaa’
an.Sanabooddeehaf
teen i
saani
imur
aas
niskar
aa

I
zraaf
iNahi
miyaadeebi
’an;i
saankees
saasbar
rimur
ameefs
unyer
ooguut
ett
i

Ki
ris
toos “
dubar
tiii
rraa dhal
atee,s
eer
ajal
a gal
fame” i
sas f
anni
suudhaaf

Yi
hudoonni
s,Or
moonni
stokkummaadhaani
sai
rrat
timar
i’at
an(
Bau19:
1-8,Rom

3:
19-
20,10:
5,Gal3:
10,2Mot17:
1-18,25:
1-11,HoE2:
22-
23,7:
51-
52)
.

6.KennaawwanKut
aaBaroot
aAyyaanaa(
Dis
pens
ati
onofGrace)

Duuniaar
saa t
a’uu Goof
taa Yes
uus Ki
ris
toos
;kennaawwan kut
aa bar
oot
aa

f
ayyi
nni
,jec
huuni
sji
reenyibar
a bar
aa homt
inuu kan i
sat
tihi
n qi
xxaat
ne

ayyaanaqof
aankanar
gamut
a’uui
saanut
tibeeks
ise(
Mat4:
1–Mul19:
21,Yoh

1:
17)
,kuni
syer
oos
eer
ichaaakkumat
urei
saWaaqayyonamoot
air
raaqaj
eel
aa

t
a’uu /
qaj
eel
ummaa/bar
baadu ot
oo hi
nta’
ii
n,gar
uu daandi
iinniof
iii
saa

akkas
umat
ti(
tol
a)namoot
aafqaj
eel
ummaa(
right
eous
nes
s)kennudha.

Ammabar
rikennaawwankut
aabar
oot
aayyaanaakees
saj
irr
ukanakees
sat
ti,

f
ayyi
nniguut
uu f
ibar
a bar
aan kan j
iraat
uta’
ee haal
-dur
ee amant
iit
okkoo

qof
aanYi
hudoot
aaf
ist
a’e,Or
moot
aaft
oladhi
yaat
eer
a.

 Ye
suus de
ebi
see
,“I
sai
nnie
rge
ttiamanuu ke
ess
ani
in hoj
iiWaaqayyoo i
n
hoj
jet
tu”j
edhe(
Yoh6:
29)
.

 Dhuguma,dhugumani
sini
ttihi
ma,namnianat
tiamanuj
ire
enyabar
abar
aa
qaba(
Yoh6:
47)
.

 Dhuguma,dhuguman i
sini
ttihi
ma,dubbi
ikoo dhaga’
eei
sa ana e
rge
ttikan
amanu j
ire
enya bar
a bar
aa qaba;i
nnidu’
a ke
ess
aa gar
aji
ree
nyaat
tidar
be

21
mal
ee,gar
afi
rdi
ihi
ndhaqu(
Yoh5:
24)
.

 Hool
onnikoos
agal
eekoonidhaga’
u,anii
saanbe
eka,i
saani
snaduukaai
nbu’
u.
Anij
ire
enyabar
abar
aai
saani
ifnanke
nna,i
saanbar
abar
aanhi
nbadan,namni
t
okkoi
ll
eehar
kakooke
ess
aai
saanhi
nbut
atu(
Yoh10:
27-
28)
.

 I
sinayyaanaWaaqayyoot
ii
nkar
aaamant
iif
ayyi
famt
an;i
nnii
mmooke
nnaa
Waaqayyoot
imal
ee,goc
haaof
iike
ess
ani
imi
ti
;hoj
ii
dhaani
smi
ti
,namnit
okko
i
ll
eeakkai
tti
inofhi
njaj
net
ti(
Efe2:
8-9)
.

Akkakennaawwankut
aabar
oot
aakanneenbi
roohundaa,bu’
aankennaawwan

kut
aabar
akanaakan namniayyaanaan qor
ames
;fi
rdi
ibi
yyal
afaai
sheehi
n

amanneef
i“Wal
daa Ki
ris
tiyaanaa”i
sheegant
uu i
rrat
tif
aradamuu akka t
a’e

r
aaj
ii
ndubbat
ameer
a(Mul3:
15-
16,Luq18:
8,17:
26-
30,2Tas2:
7-12)
.

Dheer
innibar
akanaadhuf
aat
iiKi
ris
toosi
saj
alqabaa(
yer
oof
ooni
indur
bai
rraa

dhal
ateemul
’at
e)i
rraakaas
eehangal
ammaf
faadeebi
’eedhuf
uui
saat
tiyer
oo

j
irukanofkees
sat
tihammat
uyommuut
a’u,hammayer
oonuyiammakees
sat
ti

ar
gamnukanat
tiwaggoot
akumal
amaaolt
ureer
a.Dhumakennaawwankut
aa

bar
ichaai
rrat
tit
a’i
inr
aawwat
amu;s
ami
i(mi
rgaabbaa)i
rraaqul
qul
loot
aafgad

bu’
uudha;yer
oos
anat
tisqul
qul
loonniwar
riobbaaf
atan(
du’
an)du’
oot
awar
ra

kaan i
rraa adda ba’
ani
inika’
u;ac
hii
samant
oot
alubbuudhaan j
iran waj
ji
n

t
okkummaadhaan“
qil
lee
nsake
ess
att
iGoof
taas
imac
huudhaafduume
ssake
ess
aol

i
nbut
amna;e
rgas
iiye
roohundumaaGoof
taabi
rai
nji
raanna”(
1Tas4:
16-
17)
.It
ti

f
ufuudhaan, “
rakki
na guddaa /
the gr
eat t
ribul
ati
on/
” j
edhamu yer
oo

gabaabaadhaafnit
a’a(
Mat24:
21-
22,Sef1:
15-
18,Dan12:
1,Er30:
5-7)
.

Kanabooddeeskan i
ttif
ufu humnaaf
iul
fi
naguddaan qaamaan gar
alaf
aat
ti

dhuf
uu Goof
taa, akkas
umas f
irdi
iwwan kennaawwan kut
aa bar
oot
aa i
sa

t
oor
baf
faaf
iis
adhumaaj
alqabai
rrat
tit
a’an(
namoot
alubbuunj
irani
rrat
tikan

22
godhamu /
Mat25:
31-
46/
)raawwat
amuu f
iwaggaa kumaafi
ddoo l
afaj
alaa

kees
sat
tihi
dhamuuSeexanaadha(
Mat24:
29-
30,25:
31-
46)
.

7.KennaawwanKut
aaBaroot
aaNamniMoot
ummaaKi
ris
toos
iin
Bi
tamu J
alaa /
Moot
ummaa Waggaa Kumaa/(
Dis
pens
ati
on of
Di
vineGovernment
,orMi
llenni
um)

Mur
tii
wwan qul
qul
lees
suu Ki
ris
toosqaamaan gar
alaf
aat
tiyommuu deebi
’u

t
a’an booddeei
nniI
sraa’
eli
sheei
ddooi
sheedur
aat
tideebi
teet
tiif
iguut
umaa

l
afaahundai
rrat
tiwaggaakumat
okkoofbi
fai
faat
a’eef
iqaamaan nimo’
a.

Waggaan kumnit
okko kun bar
a Moot
ummaa waggaa kumaa /
Mil
lenni
um/

j
edhamee waamamu dha.Tees
soo moot
ummaa i
saa kan t
aat
usamma bi
yya

I
sraa’
eli
sheel
afai
rraakees
sakanj
irt
umagaal
aaYer
usaal
em dha;akkas
umas

bar
a kennaawwan kut
aa bar
oot
a ayyaanaa kees
sa war
raf
ayyan j
echuuni
s,

Wal
daaKi
ris
tiyaanaadabal
ateequl
qul
loot
akakuumoof
aakees
saj
irans
ami
iir
ra

t
a’ani
iqooddat
toot
aul
fi
nai
saanit
a’u.Bar
rikuni
ssabaI
sraa’
eli
ifkakuu i
sa

dur
aa (
kakuu moof
aa) kees
sat
ti kakuu kan gal
ameef eebba i
rraa haf
aa,

badhaadhummaa f
inagaan kan kees
sat
tir
aawwat
amu dha;eebbi
chi
slaf
aaf
,

s
ababi
yyal
afaaff
iuumamahundumaafi
rraanihaf
a(HoE15:
14-
17,I
sa2:
1-4,

Mul19:
11-
21,20:
1-6,I
sa11:
1-16)
.

Gar
uus
anabooddeeSeexanni“
yer
oogabaabduufyommuuhi
ikamu”
;lapheen

namauumamaaakkumakanaandur
aas
alphaat
tikandogoggor
uta’
eear
gat
a;

kanaaf war
aanaaf Or
moot
a Goof
taa f
i qul
qul
loot
a i
rrat
tii
saan kakaas
a;

kennaawwankut
aabar
oot
aai
sadhumaai
nnit
a’ekuni
sakkumawar
rakaani
i

f
irdi
idhaan ni c
ufama. “
Tees
soo adi
i guddaan” ni moggaaf
ama, du’
oot
ni

c
ubbamoot
aa j
echuuni
s war
ra Ki
ris
toos Yes
uus
itt
i amanani
i hi
n f
ayyi
ne

awwaal
aawwaal
ais
aani
ikees
saanika’
u;dhumai
rrat
tisi
saani
ttii
nfar
adama;

23
s
anaanboodas“
Sami
ifiDadheehaar
aan”nidhuf
u,ac
humaani
s“yeroon/
time/

r
aawwat
ee“
Barabara/
Eterni
ty/”
nnij
alqaba(
Mul20:
3,7-
15,

21:
1-27,22:
1-21)
.

3
Dhuf
aat
iiKi
ris
toosLamaan/
TwoAdvent
s/
Dubbi
sai
joo:1Phex1:
11

Namnikam i
yyuur
aaj
ii
wwan kakuumoof
aayommuuqor
atu;

waa’
eedeebi
’eedhuf
uu Mas
iihi
iil
aal
chi
seekal
lat
tii
leen r
aaj
ii

l
ama,gar
aagar
aaf
ifaal
laakanf
akkaat
ani
samuudac
huuni
saakanhi
nool
le

dha.Kal
lat
tii
nraaj
iii
nnit
okko“
inninamadhi
phi
nni
ifimuddamnii
ttibaay’
ate,

akkahi
ddamukaai
sal
afagogaakees
saaba’
uukant
a’e,s
imboodhaaf
isur
raa

kan hi
n qabne,j
aal
lat
amuufmi
idhagummaadhabeekan j
ibbamet
a’ee”akka

dhuf
u kan dubbat
u dha;akkas
umas har
kiif
imi
il
lii
saa akka mi
smaar
aan

c
inqaar
famuuf
iawwaal
lii
saaswar
rahamoot
awaj
ji
nakkat
a’udubbat
a(I
sa53:
1

-
12,7:
14,Far22:
1-18,Dan9:
26,Zek13:
6-7,Mar14:
27)
.

Kal
lat
tii
nraaj
iii
nnikanbi
raani
mmoo,waa’
eef
irdi
iwwanbaay’
ees
odaac
his
oo

t
a’ani
inl
afaqul
lees
suu,waa’
ees
anyi
inI
sraa’
elwar
ribi
tti
nneef
faman i
mmoo

wal
it
tis
ass
aabamuu,waa’
eehaal
ami
idhagi
naSol
omooni
rrac
aal
uun t
ees
soo

Daawi
tdeebi
suu;akkas
umas
,waa’
eehundeef
famuumoot
ummaanagaaguddaa

f
iqaj
eel
ummaaguut
uu t
a’eqabuu,waa’
eei
saguddaa;aj
aa’
ibs
iis
aaf
ikan i
sa

mor
muhi
nji
rreekandubbat
udha(
Isa11:
1-2,
10-
12,Kes30:
1-7,I
sa9:
6-7,24:
21-
23,

40:
9-11,Er23:
5-8,Dan7:
13-
14,Mi
k5:
2,Mat1:
1,2:
2,Luq1:
31-
33)
.

Raaj
ii
wwan Mas
iihi
iil
aal
lat
ani
s yer
oo i
saani
i eeggat
ani
i bu’
uur
a r
aaj
ii

I
saayaas
iin dur
ba i
rraa dhal
achuu;akkas
umas bu’
uur
araaj
iiMi
iki
yaas
iin

i
mmoowant
ikunj
echuuni
sdahuundur
bit
tii(
Isa9:
6)Beet
eli
heem kees
sat
ti(
Mik

5:
2)r
aawwac
huudhaanj
alqabameei
ttif
ufuudhaan;gadofdeebi
suuMas
iihi
ikan

24
i
laal
lat
uun r
aaj
ii
wwan r
aaj
aman hundi
nuu j
echaa j
echat
tir
aawwat
ameer
a.

Gar
uu,“
kunoo,i
nnihar
ree[
yaabbi
i]kees
saa,i
lmoohar
reei
rrat
aa’
ee”dhuf
e

Yi
hudoot
nimoot
iii
saani
ihi
nsi
manne;i
rrac
aal
aat
tisi
saf
anni
san;(
Zak9:
9,Mat

21:
1-5,Yoh19:
15-
16)
.

Gar
uu,hammeenyinamaa;waanWaaqayyobeekaahaat
a’uj
edheekar
oor
sewal

j
ala dabar
seer
ajennee mur
tees
suu hi
n qabnu;s
ababi
ini
saas
;raaj
ii
wwan

r
akki
nai
saai
sal
afai
rraaagar
sii
sanakkumar
aawwat
amanhunda,r
aaj
ii
wwan

ul
fi
naMas
iihi
iis
alaf
air
raaagar
sii
sani
sraawwi
ijec
haaj
echat
tit
a’ekanar
gat
an

l
ammaf
faa deebi
’ee dhuf
uun i
lma i
saa akeeka Waaqayyoo kees
sat
ti

hammat
ameer
aat
ii(
Hos 3:
4-5,Luq 1:
31-
33 /
lakk 31 dur
see j
echaa j
echat
ti

r
aawwat
ameer
a/,HoE1:
6-7,15:
14-
17,Mat24:
27-
30)
.

Yi
hudoonniwaa’
eedhi
phi
naaf
irakki
naMas
iihi
ini
saani
ifudhat
uui
sar
aaj
onni

dubbat
anhundaamanuufl
apheeni
saani
idaagi
itur
e;nuyii
mmoowaa’
eeul
fina

i
saai
sadubbat
anamanuudhaafl
apheenkeenyadaagi
ita’
eer
a(kuni
s;l
ammaf
faa

deebi
’eedhuf
uui
saafhawwi
idhabees
sat
a’uukeenyaaf
iakkas
umas
,namoot
a

t
okko t
okko bi
rat
tis bar
ums
a kana wal
ii
n dhahuudhaan kan mul
’at
u dha)
.

Dhugumat
tic
eephoo guddaa kan f
idu kan keenya dha;s
ababi
ini
saasi
lmi

Waaqayyooakkamuc
aai
saBeet
eli
heemi
ifiakkamukas
oof
tuui
saNaazi
reet
itt
i

t
a’eedhuf
uui
saaamanuui
rrac
aal
aat
ti“
duumes
sas
ami
ikees
saan humnaaf
i

ul
fi
na guddaan” akka dhuf
u amanuut
u s
alphat
aat
ii
.Dhugumat
ti nuyi i
sa

j
alqabaa kan amanne r
aaj
onni waan dubbat
ani
if ot
oo hi
n t
a’i
in; waan

r
aawwat
ameef dha; kanaaf Yi
hudoot
aan s
ababi
i amanuu di
duu i
saani
if

t
uff
achuu dhaabuu qabna.I
saan kanaaf baay’
ee kan t
a’ani
ifi kan hi
n

s
hakki
sii
fnehi
ikai
fat
a’eakkami
ttidubbac
huudandees
sani
igaaf
fii
njedhuyoo

ka’
e;deebi
ini
saai
saan kan j
aaman;akkumaKi
ris
tiyaanonnibaay’
een waa’
ee

25
ul
fi
nai
saai
sal
afai
rraar
aaj
otadubbat
ani
ifibaay’
inaani
sis
aankanc
aal
ani
ifi

akkumai
saani
ihi
ikai
faat
a’eqabani
ifakkumaj
aamani
dhakanj
edhudha;kuni
s

t
a’uu kan danda’
e,c
aaf
fat
oot
a Mac
aaf
ota Qul
qul
luu kees
saj
irani
if“
hii
ka

haf
uur
aa”waa’
eehi
nbaaf
nekennuut
ii
ndha.Kar
aagar
abi
raanammaakkuma

bar
rees
sit
oonniammayyaat
okkot
okkoor
aaj
otniwaa’
eeul
fi
naMas
iihi
iis
alaf
a

i
rraadubbat
amanj
echaaj
echat
ti(
li
ter
all
y)hi
ikamuuhi
nqabanj
edhani
iakkuma

s
ababar
sii
sanhunda;bar
rees
sit
oonniwar
ridur
iisr
aaj
otniwaa’
eedhi
phi
naaf
i

r
akki
naMas
iihi
idubbat
an j
echaaj
echat
tihi
ikamuu hi
n qaban j
echaas
abat
ti

dubbac
haat
uran.

Gar
uu,l
ammaf
faa dhuf
uun i
saa Wal
daa Ki
ris
tiyaanaa qof
aafot
oo hi
nta’
ii
n

Yi
hudoot
aaf
isdabal
ataan abdi
ikennamedha.Goof
taan keenyaaar
saaf
annoo

i
rraaot
oohi
nraawwat
ii
ndur
asagal
eewwanj
ajj
abi
naaf
igor
saadhumai
rrat
ti

bar
toot
a/duuka-
buut
ota/i
saawar
rabi
taai
ttigal
eef
igaddani
itur
ani
ifdubbat
e

kees
saakanneenar
maangadi
iniar
gamu:

 Ye
suusi
ttif
ufe
ebar
toot
ais
aat
ii
n,“
Gar
aanke
ess
anhi
nraaf
ami
in,Waaqayyot
ti
amanaa,anat
tisamanaa!Manaabbaakooke
ess
aiddoonj
ire
enyaabaay’
eet
u
j
ira;ut
uu hi
nji
rut
a’e
e,i
sini
ttinan hi
man t
ure
;iddoo j
irus
ana i
sini
if
qophe
ess
uudhaafnanade
ema.Yommuundhaqe
eiddoos
anai
sini
ifqophe
ess
uus
,
i
ddoodhumaanij
irui
sini
sakkaj
iraat
tani
if
,de
ebi
’eedhuf
eet
angar
aof
iikoot
ii
tti
i
sinf
udhadha”(
Yoh14:
1-3)
.

I
ddookanat
tiGoof
taan waa’
eel
ammaf
faadeebi
’eedhuf
uu i
saakan dubbat
e,

j
echoot
uma waa’
ee deebi
’ee deemuu i
saa dubbat
een dha.I
nnil
ammaf
faan

j
echuuni
s, deebi
’ee deemuun i
saa f
ooni
ifi waan i
jaan ar
gamuun kan

r
aawwat
amet
a’uui
saanibeekna.Lammaf
faadeebi
’eedhuf
uuni
saa“
haf
uur
aan

/
spi
rit
ual
ly/
”mal
ee f
ooni
in kan t
a’e mi
tiyoo j
enne,dubbi
sawwan Mac
aaf
oa

Qul
qul
luukanneenbi
rookees
sahi
nji
ru;hi
ikaakkaskees
saaaddaba’
eemul
’at
e

26
di
rqamaar
gac
huuhi
nqabnu.Gar
uu,dubbi
soot
niakkas
iimat
umaahi
nar
gaman.

Haat
a’u mal
ee,yaadai
jooakkas
iii
rrat
tiwaan namas
hakki
sii
su kees
saakka

s
eennuuf
ist
a’e yaada /
il
aal
cha/ mat
aa keenyaa akka keenyu nuuf hi
n

eeyyamamne.Goof
taan yer
oo olba’
uu i
saat
tibat
tal
aij
a bar
toot
ais
aa j
alaa

dhokat
ett
i“namoonniuf
fat
aadi
iuf
fat
anl
amai
saanbukkeedhaabat
an”

 Ut
umai
saankar
aai
nniolba’
esanai
rraai
jahi
nbuqqi
fat
ii
n,kunoo,namoonni
l
ama uf
fat
a adaadi
iuf
fat
an l
ama i
saan bukke
edhaabat
ani
i,“
Isi
n namoot
a
Gal
ii
laa,maal
ii
fdhaabat
tani
iwaaqa ke
ess
ail
aal
aa j
irt
uu?Ye
suus
,innii
sin
bi
raa gar
a waaqaat
tiolf
udhat
ame kun,akkuma amma i
ttigar
a waaqaa
dhaquui
saaar
git
ankanat
tii
mmoode
ebi
’eei
ndhuf
a”j
edhani
in(
HoE1:
10-
11)
.

 Nuyiammadubbi
iGoof
taake
ess
aawaanar
gannei
sini
ttihi
muufj
enna;nuyi
war
rigaaf
aGoof
taande
ebi
’eedhuf
uot
oohi
ndu’
ii
nji
rru,war
raobbaaf
atan
dur
a hi
n buunu. Sagal
een guddi
see nama abboomu, s
agal
een angaf
a
e
rgamoot
aa i
n dhaga’
ama, mal
akanni Waaqayyoos i
n af
uuf
ama. Kana
hundumaa waj
ji
n Goof
taan waaqa i
rraa gad i
n bu’
a;war
riKi
ris
toos
itt
i
amanani
idu’
andur
ainkaaf
amu.Kanaboodde
enuyiwar
riot
oohi
ndu’
ii
nhaf
ne
i
mmoo,i
saanumawaj
ji
nqi
ll
eens
ake
ess
att
iGoof
taas
imac
huudhaafduume
ssa
ke
ess
aoli
nbut
amna;e
rgas
iiye
roohundumaagoof
taabi
rai
nji
raanna(
1Tas
4:
15-
17)
.

 Ac
humaani
sabdi
ike
enyai
sae
ebbi
famaaf
iul
fi
naqabe
ess
ais
ade
ebi
’eemul
’at
u
s
anaai
nee
gganna.I
nnimul
’ac
huufj
irus
uni
sYe
suusKi
ris
toos
;inniWaaqayyo
ke
enyai
saguddi
cha,f
ayyi
saake
enyas(
Tit2:
13)
.

 Nuyigar
uu namabi
yyawaaqai
rraat
i;“
Goof
taan ke
enyaf
ayyi
saan ke
enya
Ye
suusKi
ris
toosac
hiinuufdhuf
a”j
enne
eee
gganna.I
nnihumnai
saat
ii
nbi
fa
dhagna ke
enyaa i
sa gad de
ebi
’aa di
ddi
ire
e,akka dhagna i
saa i
sa ul
fi
na-
qabe
ess
aagoc
huui
ndanda’
a;humnakanaani
swaanumahundumaaofj
alai
n
gal
cha(
Fil3:
20-
21)
.

 Mi
choot
ako!Nuyiammai
jool
leeWaaqayyoot
i;i
saboodde
eimmoomaalt
a’uuf
akkaj
irr
umul
’at
aami
ti
.Haat
a’ui
yyuumal
ee,yommuui
nnimul
’at
uinniakka

27
j
irut
tii
saar
guufwaanj
irr
uuf
,akkai
saaakkat
aanube
ekna(
1Yoh3:
2).

 I
nnidhuf
usun,“
Kunoo,anidaf
eenandhuf
a,gat
ii/
badaas
a/i
saaniadduma
addaanakkahoj
iii
saat
ii
ttinamaafke
nnusf
ide
enandhuf
a”(
Mul22:
12)
.


Abdi
iee
bbi
famaa”i
sanuyibar
sii
fnekanaaf“
dammaqaa!
”(Mar13:
33,
35,
37,Mat

24:
42,25:
13)
,“e
eggadhaa!
”(1Tas1:
10)
,“qophaa’
oot
a’aa!
”(Mat24:
44)
.Mac
aaf
a

Qul
qul
luukees
sat
tikadhannii
nnidhumaa,“
Koot
tu,Goof
taaYe
suus
!”(
Mul22:
20)

j
edhudaf
eedeebi
’eedhuf
uuYes
uuskees
saai
sat
okkodha.

Kut
aawwan Mac
aaf
otaQul
qul
luu kunneen hundikan nu agar
sii
san,deebi
’ee

dhuf
uun i
saa f
ooni
inf
ibi
fai
jaan mul
’at
uun kan r
aawwat
amu t
a’uu i
saa t
i;

kanaafduut
iamanaa,di
igamuun/
ji
guun/Yer
usaal
em,bu’
uuHaf
uur
aQul
qul
luu

guyyaaPhenxeqos
teet
tikanr
aawwat
e;yooki
ini
mmoo,s
uut
asuut
ababal
’ac
huun

Ki
ris
tiyaanaa,l
ammaf
faa deebi
’ee dhuf
uu i
saa kan bakka bu’
an mi
ti
;gar
uu

l
ammaf
faadeebi
’eedhuf
uuni
saaWal
daaKi
ris
tiyaanaaf“
abdi
iisaeebbi
famaa”

yommuu t
a’u,yer
oo qul
qul
loonniobbaaf
atan i
ttika’
ani
ifiwar
raj
ij
ji
iraman

wal
ii
nji
raat
ani
ifiGoof
taas
imac
huudhaafduumes
sakees
saolbut
aman(
1Qor

15:
51-
52)dha;nuyiammai
jool
leeWaaqayyoowar
rit
aane,yer
ooguut
ummaa

guut
uut
tii
saf
akkaannu akkas
umas qul
qul
loonniamanamoo t
a’an f
ayyi
na

i
saani
inbooddeewaa’
eemaqaai
saafj
edhani
ihoj
iigaar
iii
sahoj
jet
ani
ifyer
ooi
tti

badhaaf
amanidha.

Kut
aawwan Mac
aaf
ota Qul
qul
luu kanneen ar
maan gadi
igar
aa gar
ummaa

l
ammaf
faa deebi
’ee dhuf
uu Goof
taa keenyaa l
amaan gi
dduu j
irus
irr
iit
tini

agar
sii
su.Walbi
raqabuudhaani
saanhaai
laal
lu:

Dhuf
aat
iii
saJ
alqabaa Dhuf
aat
iii
saLammaf
faa
(
Firs
tAdvent
) (
SecondAdvent
)

28
 Angaf
ail
ma i
she
e de
ess
ee,l
afa  Yommusmi
li
kki
nnii
lmanamaawaaqa
bul
ti
ikar
a-de
emt
uut
iii
ddoo hi
n ke
ess
att
iinmul
’at
a;ye
roos
anat
tis
abni
ar
gamne waan t
urani
if
,wayyaa bi
yyal
afaahundi
nuuboo’
uufj
iru;i
lmi
i
ttimar
tee
,si
ree hor
iin ke
ess
aa namaa i
mmoo duume
ssoot
a waaqaa
nyaat
uir
rac
iibs
ite(
Luq2:
7). i
rra humnaa f
i ul
fi
na guddaadhaan
dhuf
uui
saaar
guufj
iru(
Mat24:
30)
.

 Ut
uuakkast
a’uudhaabaat
ee nni  Akkas
,i uma Ki
ris
toos i
nni c
ubbuu
uumamuu bi
yya l
afaat
iij
alqabe
e namoot
abaay’
eebaac
huudhaafalt
okko
i
rrade
dde
ebi
’eedhi
phac
huuni
sa aar
saat
a’e
edhi
yee
ffame
;si
’al
ammaf
faa
i
rrai
n ga’
atur
e;amma gar
uu i
mmoowaa’
eec
ubbuufut
uu hi
nta’
ii
n,
dhuma bar
ichaat
ti, ye
roo war
ra dhi
mmani
idhuf
ais
aa e
eggat
an
hundumaaf akka t
a’ut
ti al f
ayyi
suufmul
’ac
huufj
ira(
Ibr9:
28)
.
t
okki
cha of
ii i
saa aar
saa
dhi
yee
ssuu i
saat
ii
n c
ubbuu
bal
lee
ssuudhaaf mul
’at
eer
a (
Ibr
9:
26)
.

 I
lmi namaa i
sa bade  Hammi
nni i
nni dhokat
aan s
un
bar
baaduudhaaf f
ayyi
suudhaaf
is kanumaan dur
aiyyuu hoj
iii
rraj
ira;
dhuf
eer
aje
dhe(
Luq19:
10)
. gar
uu i
nni amma i
sa i
tti
su hamma
kar
aa i
saa dur
aa f
uudhamut
ti hi
n
mul
’at
u.Kanaboobbe
esi
nnis
eer
amal
ee
j
iraat
usuni
nmul
’at
a;Ye
suusGoof
taan
i
mmoo haf
uur
a Af
aan i
saa ke
ess
aa
ba’
uuni
sai
naj
jee
sa;mul
’i
nat
tide
ebi
’ee
dhuf
uu i
saat
ii
nisi
sa i
n bar
bade
ess
a
(
2Tas2:
7-8)
.

 Waaqayyo bi
yya l
afaat
ti  Guyyaai
ttihar
kanamaf
o’at
esanaat
ii
n,
f
arac
hii
suufmi
ti
,bi
yyil
afaai
saan bi
yya l
afaat
ti qaj
eel
toot
ti f
araduuf
haa f
ayyuuf i
lma i
saa bi
yya j
edhu,mur
eekaa’
eer
a;nami
cha f
o’at
e
l
afaat
tie
rge mal
ee(
Yoh 3:
17, s
ana war
ra du’
an ke
ess
aa kaas
uu
12:
47)
. i
saat
ii
n; kana nama hundumaaf
c
ims
eer
aje
dhe(
HoE17:
31)
.

29
Dubbi
saan want
oot
a walbi
ra qabaman kanneen kana f
akkaat
an baay’
inaan

baas
uunidanda’
a.Haat
a’uut
iiammaas
itt
isagal
eewwanabdi
iIs
raa’
eli
ifi
sta’
e,

Wal
daa Ki
ris
tiyaanaafdhugaa akka t
a’ani
ifgar
alaf
aat
tideebi
’uun Goof
taa

di
rqamaakkabar
baac
his
uagar
sii
suudhaafc
aqas
awwanar
maanol
it
tidhi
yaat
an

gahaadha.

[
Hubachi
isa:Qor
att
oot
aMac
aaf
aQul
qul
luuwar
rahaar
aaf(
jal
qabaaf
)bar
sii
sa

/
Doc
tri
ne/l
ammaf
faaf
ooni
in/
qaamaan/deebi
’eedhuf
uuKi
ris
tooskanMac
aaf
ni

Qul
qul
luun bar
sii
su mor
muudhaaff
alaas
amoot
a/yaada namaa/i
ddoo gar
aa

gar
aat
tidhi
yaat
ani
laal
uuni
saahammat
okkoakkahubat
uufi
sagar
gaar
uuni

danda’
a].

Dhugumat
tidhuma kennaawwan kut
aa bar
oot
aa amma kees
saj
irr
u kanat
ti

dubbi
soot
nikut
aaMac
aaf
otaQul
qul
luuwaa’
eehaal
aij
aanmul
’at
uuf
ifooni
in

mul
’ac
huuGoof
taadubbat
an;waa’
eehundumaabeekuui
saaf
idubbi
soot
ayer
oo

t
okkot
tii
ddoohundumaaj
iraac
huu(
omni
pres
enc
e)danda’
uuamal
oot
ahumna

Waaqummaai
saadubbat
an kees
saaf
akkeenyaafMat18:
20f
iMat28:
20adda

baaf
amani
iil
aal
amuu kan qaban t
a’uun i
saa i
faa dha.Haal
a kana kees
sat
ti

i
mmoohammadhumabi
yyal
afaat
ti(
bar
ichaat
ti)i
nninuwaj
ji
nji
raac
huuni
saa

dhugaaeebbi
famaadha.

Ammagar
uu,“
Kir
ist
oosYes
uusi
nninamat
a’e”qaamaankanargamumi
rga
Waaqayyoot
tidha.

 I
sxi
faanos gar
uu Haf
uur
a Qul
qul
luudhaan guut
ame
e,ut
uu i
jai
rraa hi
n
buqqi
fat
ii
niswaaqake
ess
aoli
laal
ee,ul
fi
naWaaqayyoodhaabat
eear
ge.“
Kunoo,
anibant
ii
wwan waaqaa banamani
i,i
lminamaas gar
a mi
rga Waaqayyoo
dhaabat
eenanar
ge”j
edhe(
HoE7:
55-
56)
.

 I
nnic
ubbuui
rraaqul
lee
ffamuue
rgaar
gac
hii
seeboodde
e,olgubbaami
rgai
sa

30
s
urr
aa-
qabe
ess
aadhaqe
eint
aa’
e(I
br1:
3).

 EgaaKi
ris
toos
iiwaj
ji
nwar
radu’
anke
ess
aae
rgakaaf
amt
ani
i,want
awaaqa
ke
ess
aa,i
ddooKi
ris
toosgar
ami
rgaWaaqayyoot
aa’
eej
irut
tibar
baadaa!(
Qol
3:
1).

Waan kanaf
akkeenyaar
maan gadi
it
ii
nibs
uun i
n danda’
ama;yer
oowar
aana

Fi
raankoo-
Pir
uus
iyaa(
Franc
o-Pr
uss
ian)/
Far
ans
aayf
iJar
man/beekamaanaj
ajaa

war
aanaJ
armanVoonMool
ti
kee(
VonMol
tke)j
edhamu;haal
aij
aanmul
’at
uuf
i

qaamaanbi
irooi
saai
samagaal
aaBar
lii
nkees
sat
tiar
gamukees
saj
iruyoot
a’es

gar
uu,ogummaa f
idandeet
tiii
saat
ii
n akkas
umas kar
aa gama f
inyoowwan

s
arar
ateel
eegi
raami
it
ii
ntokkoot
okkoodi
rreewwanwar
aanaai
rrat
tidhugumat
ti

niar
gamat
ure.Booddeei
rrat
tis
,lol
toonniwar
aanaai
saaot
ooPaar
iishi
nga’
ii
n

i
saandur
aandur
seear
gamuui
saat
ii
nis
aanwaj
ji
nwal
it
timakame;yer
oos
anaa

j
alqabeesqaamaanac
hit
tii
saanwaj
ji
nar
gamuuj
alqabe.Akkumakanaahundas
,

Goof
taankeenyakar
aagamaeenyummaa/
amal
a/Waaqummaai
saat
ii
nammas

dhugumat
tiWal
daaKi
ris
tiyaanaai
saawaj
ji
nkanj
iruyoot
a’es
;yer
ool
ammaf
faa

deebi
’eedhuf
uui
saagar
uuhaal
aij
aanmul
’at
uuf
iqaamaan(
fooni
in)l
afai
rrat
ti

niar
gama.

Deebi
iTi
woori
iwwan J
a’a Lammaf
faa Deebi
’eeDhuf
uu Goof
taa
Morman

I
joowwandubbi
iar
maangadi
ihaaqal
bif
annu:

1.Raaj
ii
wwan Lammaf
faa De
ebi
’eeDhuf
uu Goof
taa Agar
sii
san Bu’
uu Haf
uur
a
Qul
qul
luuGuyyaaAyyaanaGuyyaaShant
ammaf
faat
tit
a’e
en;akkas
umaswakt
ii
t
okkummaawwankadhat
aaf
idadammaqi
nsaaho’
aant
a’ut
timul
’ac
huunI
saahi
n
r
aawwat
amne
.

A.Hi
ikniakkas
iikunHaf
uur
aQul
qul
luut
ii
n,kar
aabi
raaYes
uusi
tti
inmul
’at
u

qof
agoc
huudhaanbar
sii
sa/
Doc
tri
ne/s
adant
okkummaanif
all
ess
a.

31
B.Sagal
eeabdi
iwaa’
eedhuf
aat
iiHaf
uur
aQul
qul
luu Ki
ris
tooskennekees
sat
ti

waa’
eei
saa“
kan bi
raakan i
sini
ifdubbat
u/anot
herc
omf
ort
er/
”(Yoh 14:
16)f
i

(
Yoh16:
7)kees
sat
tiKi
ris
toos“
Dhugumani
sini
ttihi
ma,yoonadeemei
sini
ifwayya;

yoonadeemuudhaabaadhei
nnii
sini
ifdubbat
ugar
akees
sanhi
ndhuf
u;aniyoon

dhaqegar
uui
sai
sini
ifaner
ga”j
edheer
a.

C.Bar
rees
sit
oonniHaf
uur
aQul
qul
luudhaan gaggeef
famani
ihoj
iier
gamoot
aa,

er
gaawwani
ifimul
’at
aYohaanni
sbar
rees
sanwaa’
eel
ammaf
faadeebi
’eedhuf
uu

Goof
taa guyyaa Phenxeqos
tee /
ayyaana guyyaa s
hat
ammaf
faa/booddee s
i’a

dhi
bbat
okkoo f
ishant
amaaol(
>150)kan c
aqas
an yommuu t
a’u;hundumaa

kees
sat
tikan i
bsame,haal
aganaagar
afuul
adur
aat
tikan t
a’ut
a’uu i
saakan

agar
sii
sudha.

D.Ta’
ii
wwanl
ammaf
faadeebi
’eedhuf
uuKi
ris
tooswaj
ji
nakkar
aawwat
amani
if

r
aaj
aman kees
saat
okkoon i
saani
iil
leeyer
ooayyaanaguyyaas
hant
ammaf
faa

i
rrat
ti hi
n t
aane. I
saan kuni
s: War
ra du’
an kees
saa ka’
uu qul
qul
loot
a

obbaaf
atani
i(1Qor15:
22-
23,1Tas4:
13-
16)
,“f
oonkeenyai
sagaddeebi
’aa”“
foon

i
saai
saul
fi
naqabees
saakkaf
akkaat
utt
i”yer
ooj
ij
ji
iramuuf
i“kanhi
ntor
tor
re”

yer
oo i
ttiuf
fannu,j
ij
ji
iramuu amant
oot
alubbuudhaan j
irani
i,akkas
umas
,

Goof
taaqi
ll
eens
akees
sat
tii
sas
imac
huufolbut
amuui
saani
i(1Qor15:
51-
53,1Tas

4:
17,Fi
l3:
20-
21)
,il
minamaa humnaa f
iul
fi
na guddaat
ii
nta’
ee haal
aij
aan

mul
’at
uun dhuf
uu i
saa i
rraan kan ka’
e wawwaannaa gos
a nama l
afai
rraa

hundaat
i(Mat24:
29-
30,Mul1:
7).

Ta’
ii
wwanyer
ool
ammaf
fadeebi
’eedhuf
uuGoof
taakeenyaawaj
ji
nta’
ani
saan

kana dha; i
nni
s yommuu dhuf
u i
saan kun i
n t
a’u. Ayyaana guyyaa

s
hant
ammaf
faat
tist
a’eyer
oomul
’at
uu Haf
uur
aQul
qul
luu kan bi
raat
tisi
saan

kunt
okkoi
ll
eehi
ntaane.

32
2.J
ij
ji
iramuun Cubbamaa (
Goof
taat
tiamanuun)Dhuf
aat
iiGoof
taa mi
ti
.Yaada
akkas
iikanar
aaj
ii
wwanbaay’
eet
a’ankanaafakkawaanguddaat
tii
bsagodhani
i
dhi
yee
ssuun s
agal
eeWaaqayyoot
tibi
lchi
na dhabuu t
a’uu i
saa kan e
enyumt
uu
hubat
udha.

A.Bu’
uur
a Mac
aaf
ota Qul
qul
luut
ii
n dhugummaan i
saa gar
agal
too kanaa t
i;

j
ij
ji
iramuun gar
a Ki
ris
toos
itt
i dhuf
uu c
ubbamaat
i mal
ee, Ki
ris
toos gar
a

c
ubbamaadhuf
uumi
ti(
Mat11:
28,Yoh5:
40,6:
37,7:
37)
.

B. Deebi
’uu Goof
taa duukaa bu’
ani
i war
ra t
a’an kanneen ar
maan ol
it
ti

t
arr
eef
faman kees
saa eenyuun i
saani
iiyyuu yer
oo j
ij
ji
iramuu c
ubbamaa hi
n

r
aawwat
aman.

3.Du’
uunKi
ris
tiyaanaaDhuf
aat
iiKi
ris
toosmi
ti

A.Bar
att
oot
nidubbi
iGoof
taat
tii
saankees
saat
okkohammal
ammaf
faadeebi
’ee

dhuf
uui
saat
til
ubbuudhaanakkaj
iraat
ugodhani
iyommuuhubat
an;“
bart
uun

kunhi
ndu’
u”kanj
edhui
saangi
dduut
tiodeef
fame(
Yoh21:
22-
24)
.

B.Er
gamoot
niHaf
uur
aangaggeef
famani
iMac
aaf
otaQul
qul
luubar
rees
sanyer
oo

hundaa waa’
ee du’
a amanaa kan i
saan dubbat
an adda ba’
uu i
saa akka t
a’e

godhani
it
udha.Duut
iKi
ris
tiyaanaai
ddoot
okkot
tii
ll
eedhuf
aat
iiGoof
taawaj
ji
n

walhi
nqabanne(
Fil1:
23,2Xi
m 4:
6,2Qor5:
8).I
sxi
faanosi
nnihaal
adu’
uui
rra

t
urebant
ii
wwan waaqaabanamani
iil
manamaakan ar
ge“
Mir
gaWaaqayyoo

dhaabat
ee”mal
eeot
oodhuf
aaj
iruuhi
ntur
re(
HoE7:
55-
56)
.

C.Ta’
ii
wwan dhuf
aat
iiGoof
taa hor
dof
ani
iakka t
a’ani
ifr
aaj
aman kees
saa

eenyuuni
saani
iiyyuuyer
oodu’
aKi
ris
tiyaanaar
aawwat
ani
ihi
nbeekaman.

4.War
raRoomaanot
aanKuf
uunYe
rus
aal
em Lammaf
faaDe
ebi
’eeDhuf
uuKi
ris
toos
hi
ntur
re.

33
A.Mat24 f
iLuq 21 kees
sat
tit
a’i
iwwan s
adi
iraaj
amani
iru;di
igamuu mana

qul
qul
lummaa,dhuf
aat
iiGoof
taa,dhumabi
yyal
afaa(
bar
aa)
.Raawwat
amuun

t
okkooi
saani
iakkar
aawwat
amuu hundai
saani
itaas
ifameeakkal
akkaa’
amu

kan t
aas
isi
ise;want
oot
a guut
ummaa guut
uun adda adda t
a’an kana wal
ii
n

dhahuuf
iwal
ii
nmakuudhaandha.

B.Er
gamaanYohaanni
sMac
aaf
amul
’at
aakanbar
rees
sedi
igamuuYer
usaal
em

booddeedha;gar
uu,ac
hikees
sat
tidhuf
aat
iii
saaganaagar
afuul
adur
aat
tiakka

t
a’ut
aas
iseet
udhakandubbat
u(Mul1:
4,7,2:
25,3:
11,22:
7,12,
20)
.Sagal
eenabdi
i

Mac
aaf
a Qul
qul
luu i
nnidhumaa;“
Kunoo anidaf
ee nan dhuf
a” kan j
edhu

yommuu t
a’u;kadhannii
nnidhumaa i
mmoo,“
Goof
taa Yes
uusdaf
iikoot
tu!

Ameen!
”kanj
edhudha.

C.Want
oot
a yommuu Goof
taan deebi
’eedhuf
u akka t
a’an r
aaj
aman kees
saa

eenyuuni
saani
iiyyuuyer
oodi
igamuuYer
usaal
em hi
nraawwat
amne(
1Tas4:
14-

17,Mat24:
29-
31,25:
31-
32)
.

5.Babal
’ac
huunKi
ris
tiyaanaaLammaf
faaDe
ebi
’eeDhuf
uuKi
ris
toosMi
ti
.

Babal
’ac
huuf
itams
aaf
amuunKi
ris
tiyaanaas
uut
asuut
akant
a’uyommuut
a’u,

waa’
eedhuf
aat
iiGoof
taaMac
aaf
onniQul
qul
luukandubbat
an,waant
asaaf
ikan

hi
n eegamneakkat
a’egodhani
it
udha(
Mat24:
27,
36-
42,
44,
50,2Phex3:
10,Mul

3:
3).

A. Tams
aaf
amuun Ki
ris
tiyaanaa “
adeems
a/Pr
oces
s/” dha; f
aal
laa kanaa

Mac
aaf
otniQul
qul
luuwaa’
eedeebi
’eedhuf
uuGoof
taakandubbat
an“
ta’
ii
”akka

t
a’edha.

B.Tams
aaf
amuunKi
ris
tiyaanaac
ubbamoot
aaff
ayyi
nakanf
iduyommuut
a’u;

dhuf
aat
ii
n Ki
ris
toosgar
uu,kan dubbat
amef
ayyi
naot
oohi
nta’
ii
n,war
rahi
n

34
abboomamneef“
badi
isat
asaa”dha(
1Tas5:
2-3,2Tas1:
7-10,Mat25:
31-
46)
.

6.I
laal
chonni
ifit
iwoor
iiwwankunbaay’
eebabal
’at
ani
ikanar
gamanyoot
a’ani
s;
ki
taabot
abe
bbe
ekamoomanabar
ums
aaykndhaabbat
aamant
aa/
Dinomi
nat
ion/
dhi
mma Haf
uur
aa /
The
ology/be
ekamaa ke
ess
att
ihi
n ar
gaman;akkas
umas
,
qor
att
oot
aykni
bsi
toot
aMac
aaf
otaQul
qul
luuakkaaddunyaat
tibe
ekamt
iiqaban
t
okkoo i
saani
ibi
rat
tii
ll
eef
udhat
ama hi
n qaban.I
saan kun hundi
nuus kan
f
udhat
anl
ammaf
faade
ebi
’eedhuf
aat
iiGoof
taai
saqaamaan(
fooni
in)f
ibi
fai
jaan
mul
’at
uunt
a’udha.

Haat
a’uut
ii
,hammaaddunyaanmar
tinuul
all
abawangeel
aanhi
nji
jj
ii
ramnet
ti,

akkas
umasi
mmoomoot
ummaahaf
uur
aaKi
ris
toosi
sawaggaakumaaft
uruuf

hamma hi
n bi
tamnet
ti;dhuf
aat
ii
n Ki
ris
tooskun r
aawwat
amuu hi
n danda’
u

yommuu j
edhamu dar
bee dar
bee nidhaga’
ama.I
laal
chikun guut
ummaa

guut
uut
tidogoggor
adha.Sababi
ini
saas
:

A.Yer
oodhuf
aat
iiKi
ris
toos
itt
ihaal
lil
afaaj
iraat
ueebbaakkai
samoot
ummaa

waggaakumaakees
saj
iruuot
oohi
nta’
ii
n;gar
uu,hammeenyar
akki
saat
a’uu

i
saaMac
aaf
niQul
qul
luuni
fat
tihubac
hii
sa(
Luq17:
26-
32,Uma6:
5-7,
13:
13,Luq

18:
8,21:
25-
27)
.

B.Mac
aaf
niQul
qul
luuwaa’
eekennaawwankut
aabar
oot
aaammakees
saj
irr
uu

waa’
eehaal
awal
iigal
aaj
alqabaahangadhumaat
tij
iruukani
bsubi
fabi
yyil
afaa

guut
ummaa guut
uun j
ij
ji
iramt
e akka hi
nji
rre agar
sii
suun dha (
Mat13:
36-

43,
47,
50;25:
1-10;1Xi
m 4:
1,2Xi
m 3:
1-9;4:
3-4;2Phex3:
3-4;Yi
h17-
19)
.

C.Kaayyoon Waaqayyookennaawwan kut


aabar
oot
aakanakees
saj
iru bi
yya

l
afaa hundumaa j
ij
ji
iruu ot
oo hi
nta’
ii
n;gar
uu,“
war
ra maqaa i
saaft
a’an

Or
moot
akees
saanamoot
afi
lac
huudha”
.Kanabooddees
,inni“
nideebi
’a”
;ac
hii
n

booddeebi
yyil
afaai
nji
jj
ii
ramt
i(HoE 15:
14-
17,Mat24:
14[
ragaadhaaf/
fora

35
wi
tnes
s/]
),Rom 1:
5-6/[
“ac
hikees
saa”mal
ee“
sabahundakees
saami
ti(
“among”

not“
of”al
lnat
ions
)”]
;Rom 11:
14/
“mur
aas
a”mal
ee“
hundai
saani
imi
ti(
“some”

not“
all
”)”
/,1Qor9:
22,Mul5:
9/“
sabahundumaakees
saamal
ee,s
abahundumaa

mi
ti(
“outof
”not“
all
”of
)”/
.

D.Hamma waggaa kuma t


okkoot
tit
ari
isanaan ol
it
tist
a’i
iraawwac
huu hi
n

dandeenye kan nuyibeeknu “


ilaal
uu /
wat
ch/
”fi“
eeguun /
wai
t/
” kan hi
n

danda’
amnedha.

Warra Du’
an Kees
saa Ka’
uu Lamaan (
Two

4
Res
surect
ions
)

Namoonnidu’
an hundij
echuuni
sKi
ris
toos
itt
iamanuudhaan

war
rif
ayyani
sta’
eis
att
iamanuu dhabuudhaan war
rihi
n

f
ayyi
neawwaal
aawwaal
ais
aani
ikees
saagar
afuul
adur
aat
ti

guyyaawar
radu’
ankees
saaka’
uut
tikanka’
ant
a’uui
saani
iMac
aaf
niQul
qul
luun

kar
aabaay’
eei
faaf
iamans
iis
aat
a’eennibar
sii
sa.Bar
sii
sni(
Doc
tri
ne)amant
ii

kanai
rrac
aal
ukanj
echaaj
echat
tif
udhat
amuuf
ibar
sii
saMac
aaf
aQul
qul
luuol

j
edheemul
’at
uir
rat
tihundeef
famuhi
nji
ru;amant
iiKi
ris
tiyaanaaf
iskanac
aal
aa

f
aayi
daakanqabuhi
nji
ru.

 War
ridu’
anka’
uunhi
nji
rue
rgat
a’e
e,Ki
ris
toos
i ankeessaa1 hi
swarradu’ n
kaaf
amne
.Ki
ris
tooswar
radu’
anke
ess
aahi
nkaaf
amnee
rgat
a’e
e,l
all
abuun
ke
enya dhi
mma hi
n baas
u,amanac
huun ke
ess
ani
sdhi
mma hi
n kut
u(1Qor
15:
13-
14)
.

11
Dubbisaankami yy
uudu’aaka’
uuf iwarradu’ankeessaaka’ uunaddaaddaakkat a’
anbeekuuqaba.War radu’
an
keessaaka’uujechuundhagnahaf
uur aauffat
aniika’
uu(lammaf faadu’uudhabuu)jechuuyommuut a’
u,du’aaka’
uu
j
echuuni mmoodhagnaf ooni
inka’
uu( l
ammaf faadeebi’ani
idu’uu)jechuudha.Fakkeenyaaf,Yesuuswar radu’
an
keessaaka’ekanaaangafawarr
adu’ankeessaaka’ uuta’
e,Alaazaari
mmoodu’ akeessaaka’ekanaafdeebi
’eedu’
e.

36
Gar
uu,Mac
aaf
otniQul
qul
luunwar
ridu’
anhundiyer
oot
okkot
ti(
walf
aana)akka

ka’
ant
aas
iseekanhi
nbar
sii
fnet
a’uui
saani
ihubac
huunkannamaf
ayyadudha.

Yer
ooi
ttir
aawwat
amani
ifigos
anamoot
aka’
ani
inkanaddaba’
anwar
radu’
an

kees
saaka’
uunl
amaganaagar
afuul
adur
aat
tinit
aas
ifamu.I
saankuni
s“War
ra

du’
anke
ess
aaka’
uuj
ire
enyaa”f
i“War
radu’
anke
ess
aaka’
uuf
irdi
i”j
edhamani
i

adda adda ba’


ani
iibs
amani
iru.Kut
aawwan Mac
aaf
ota Qul
qul
luu mat
a-dur
ee

f
aayi
daaqabees
sat
a’ekanaagar
sii
sankanneenar
maangadi
it
i.

 Waa’
ee kanaa hi
n di
nqi
fat
ii
naa;war
ridu’
ani
iawwaal
aman s
agal
ee i
saa
yer
oon i
ttidhaga’
an i
n dhuf
a.I
saan awwaal
akees
saai
n ba’
u,war
riwaan
gaar
iihoj
jet
anj
ireenyaargachuudhaafi
nka’
u,war
riwaanhamaahoj
jet
an
i
mmoof
irdi
itt
idhi
’aachuudhaafi
nka’
u(Yoh5:
28-
29)
.

J
echi“
yer
oo”j
edhuwar
radu’
ankees
saaka’
uugos
ajar
reenkanal
amaani
iwal

f
aana(
yer
oot
okkot
ti)kanr
aawwat
amut
a’uui
saakanagar
sii
sudha;kanj
edhu

mor
mii
n yoo ka’
e,deebi
ini
saa “
yer
oo”kan j
edhu Yoh 5:
25 kees
sa kan j
iru

hamma ammaa qof


aat
tigar
a waggoot
a kuma l
amaa t
ureer
a kan j
edhu dha.

(
Akkas
umas“
guyyaa”kanj
edhu;1Phex3:
8,2Qor6:
2,Yoh8:
56kees
saj
irui
laal
i)
.

 At
igar
uuwaami
chayommuugodhat
tu,war
rawaannyaat
anhi
nqabne
,war
ra
bu’
aandhagnai
saani
ihi
r’at
e,war
ranaaf
atan,war
raj
aamanwaami
!Ayyaana
i
nar
gat
ta,i
saanwaans
iifde
ebi
sanhi
nqaban;Waaqayyogar
uuWar
radu’
an
ke
ess
aaka’
uuwar
raqaj
eel
tot
aat
tis
iifi
nde
ebi
sa(
Luq14:
13-
14)
.

Kut
aakanakees
sat
tiGoof
taankeenyakandubbat
uwaa’
eewar
radu’
ankees
saa

ka’
uui
saj
alqabaaqof
aadha.1Qor15kees
sat
tigar
aagar
ummaani
saas
irr
iit
tini

mul
’at
a:

 Har
kis
aa Addaami
in namoonnihundi
nuu akka du’
an akkas
umas i
mmoo
har
kis
aaKi
ris
toos
iinnamoonnihundi
nuui
nji
raac
hif
amu.Kunhundi
nuuakka
t
arreei
saafqophaa’
eet
tii
nta’
a;Ki
ris
toosj
alqabat
tika’
eej
iraat
aaakkuma

37
t
a’e
,war
rikan Ki
ris
toost
a’ani
sye
rooi
nnide
ebi
’eedhuf
utt
iinj
iraac
hif
amu
(
1Qor15:
22-
23)
.

 Obbol
oot
anana!Akkanamoot
aabdi
ihi
nqabne
ett
iakkahi
ngaddi
net
ti,waa’
ee
war
raobbaaf
atani
ifabdi
iji
ruakkabe
ekt
ani
nbar
baanna.Ye
suusdu’
eewar
ra
du’
an ke
ess
aa akka ka’
eer
ga amanne
eakkas
uma i
mmoo Waaqayyo war
ra
obbaaf
atankar
aaYe
suus
,is
umaawaj
ji
nisde
ebi
seeakkaf
idui
namanna.Nuyi
ammadubbi
iGoof
taake
ess
aawaanar
gannei
sini
ttihi
muufj
enna;nuyiwar
ri
gaaf
aGoof
taande
ebi
’eedhuf
uot
oohi
ndu’
ii
nji
rru,war
raobbaaf
atandur
ahi
n
buunu.Sagal
een guddi
see nama abboomu,s
agal
een angaf
aer
gamoot
aa i
n
dhaga’
ama,mal
akanniWaaqayyoos i
n af
uuf
ama.Kana hundumaa waj
ji
n
Goof
taanwaaqai
rraagadi
nbu’
a;warriKi
rist
oosi
ttiamanani
idu’
andur
a
i
nkaaf
amu(
1Tas4:
13-
16)
.

Kun, war
ra du’
an kees
saa ka’
uu; “
warra j
ireenya argat
ani
i”,“
warra

qaj
eel
tot
aa”f
i“warraKi
rist
oosi
ttiamanani
idu’
ani
i”j
edheePhaawul
oosFi
l

3:
11kees
sat
tidubbat
udha.

Mul20:
4-6 kees
sat
tisammaswar
ra du’
an kees
saa ka’
uu l
amaani
i(t
he t
wo

r
esur
rec
tions
) gar
aa gar
ummaa yer
oo i
saan l
amaan gi
dduu j
iru waj
ji
n

i
bsamani
iru:

 Kanaboodde
est
ees
sot
aaf
iwar
raf
irdi
ike
nnuuni
saani
ifke
nnamet
ees
sot
asana
i
rrat
aa’
annanar
ge;akkas
umai
mmool
ubbuuwar
rai
saYe
suusdhugaaba’
ett
i,
dubbi
iWaaqayyoot
tisj
abaac
huu i
saani
it
ii
fmor
mat
tikukkut
amani
i,war
ra
bi
nee
nsi
chaaf
,fakke
enyai
saafhi
nsagadi
in,gubaai
saasaddai
saani
ifihar
ka
i
saani
it
tihi
nfudhat
ii
n nan ar
ge.I
saan de
ebi
’ani
iji
raat
ani
i,waggaa kuma
t
okkoofKi
ris
tooswaj
ji
nnimo’
an.Kunwar
radu’
anke
ess
aaka’
uui
sadur
aat
i;
war
radu’
anke
ess
aai
saankanamal
ee,warrihaf
an,waggaan kumnis
un
hammar
aawwat
amut
tideebi
’ani
ihi
nji
raanne.Namniwar
radu’
anke
ess
aa
ka’
uu i
sa dur
aa kana ke
ess
aa qooda qabu at
tam gammada! At
tami
s
Waaqayyoofkan qul
qul
laa’
eedha!Duunil
ammaf
faan war
ra akkas
iii
rrat
ti
humnahi
nqabu;i
saanool
uboot
aWaaqayyoo,l
uboot
aKi
ris
toos
ist
a’ani
i,i
sa
waj
ji
nwaggaakumat
okkoofmo’
uufj
iru(
Mul20:
4-6)
.

38
Lakkoof
si12 f
i13 kan i
bsan war
ra du’
an kees
saa ka’
uu i
sal
ammaf
faa i
sa


firdi
if”t
a’udha.

Kanaaf dhuga-
bahums
iMac
aaf
a Qul
qul
luu f
oon (
dhagna) war
ra ot
oo hi
n

amani
in du’
an kees
saa,f
oon (
dhagni
)war
raamanani
idu’
ani
iakkaka’
ani
ifi

war
radu’
an kees
saaka’
uu war
rahi
n amani
ini
iwaggaakumat
okkodur
sani
i

Goof
taa qi
ll
eens
a kees
sa duumes
sa kees
sat
tis
imac
huuf akka ol but
aman

agar
sii
sui
faadha.Bar
sii
fni(
Doc
tri
ne)war
radu’
ankees
saaka’
uukanagar
sii
su,

dhagna /
foon/war
ra du’
ani
iqof
aa t
a’uu i
saa j
abees
sineehubac
huun nur
raa

eegama.Lubbuuwwani
saani
ifooni
saani
iir
raaaddaba’
an(
lubbuuf
ihaf
uur
ri)

bat
tal
umas
anaqannoof
igammac
huu,t
a’uubaannaani
mmoo,gar
aiddoogaddi

j
iruut
tif
udhat
amu(
Fil1:
23,2Qor5:
8,Luq16:
22-
23)
.

Gos
oot
aMurt
iiShanan(
FiveJ
udgment
s)

5 Si

j
rna bar

heddummi

edhamus t
r

a’
eef
f

e j
ama

naan kan mul

echami
c

dhi

at
mma

u; j
ec

ha kees
s
amant

hama “

at
t
aa

mur
ti
baay’

i wal
i
ee

i gal

i yaadni dabar
f
kees

aa”

amuu
sat
ti

bar
baadameMac
aaf
otaQul
qul
luukees
sat
tihi
nar
gaman.

NamniDr
.Pe
ent
ekoos
tjedhamuyer
oot
okkoakkasj
edheer
a:“
Mur
tii
nkandhal
a

namaahundaa;j
echuuni
s,qul
qul
loot
aaf
icubbamoot
a,Yi
hudoot
aaf
iOr
moot
a,

j
iraat
tot
aaf
idu’
oot
a,dhumabi
yyal
afaai
rrat
ti“
teessooadi
iguddaa”dur
att
i

i
ddoo t
okkot
tiwal
it
tiqabamee t
a’i
iguddaa r
aawwat
amu t
okko dha j
edhee

39
addunyaan Ki
ris
tiyaanaa akka i
ttiyaadu kan godhe s
haakal
a dogoggor
aa t
i.

Kuni
sbar
sii
sa/
Doc
tri
ne/Mac
aaf
otaQul
qul
luui
rraabaay’
eekanf
agaat
edha.

Mac
aaf
niQul
qul
luumur
tii
wwangos
tis
hanakkaj
irannidubbat
a,i
saani
simmoo

i
nnit
okkoi
sakaani
rraakar
aai
tti
inaddaba’
uamal
oot
aaf
urt
uji
ra:

1.Eenyummaanamoot
amur
tii
nkuni
ttimur
teef
famuu

2.I
ddoomur
tic
hii
ttikennamu

3.Yer
oomur
tic
hii
ttikennamu

4.Bu’
aamur
tic
higees
sis
uyknar
gac
hii
su

Mur
tii
wwankunneeni
skanneenar
maangadi
iti
:

1.Mur
tiicubbuuamant
oot
aai
rrat
timur
teef
fame

2.Mur
tiif
oon(
sel
f)amanaai
rrat
timur
teef
famu

3.Mur
tiihoj
iiamanaai
rrat
timur
teef
famu

4.Mur
tii Ormoot
a (
war
ra hi
n amanne) l
ubbuudhaan j
iran i
rrat
ti

mur
teef
famu

5.Mur
tiidu’
oot
ahi
namannei
rrat
timur
teef
famu

1.Murt
ii1ffaa

Eenyui
rrat
ti:Cubbuuamant
oot
aai
rrat
ti

Yeroo(
yoom)
:Bar
aar
aar
aa30t
ti

Bakka(
ees
sat
ti)
:Fannooqar
aani
yooi
rrat
ti

Bu’
aa:Ki
ris
toos
iifdu’
a,amanaafi
mmooqaj
eel
ina/
ji
reenyabar
abar
aa/

 Ye
suus f
annoo i
saa of
iibaat
ee gar
aiddoo “
laf
ee mat
aa” yooki
is af
aan
I
braayi
sxi
it
ti“
Gol
goot
aa”j
edhamut
tiba’
e.Ac
hit
tii
saf
anni
san;namoot
akan
bi
raal
amagar
asi
ifigar
anaan,Ye
suus
iini
sgi
dduut
tif
anni
san(
Yoh19:
17-
18)
.

40
 Nuyic
ubbuuj
alaaduune
eqaj
eel
inaafakkaj
iraannuuf
,inniof
iii
saat
iic
ubbuu
ke
enya dhagna i
saat
ii
n baat
eef
annoot
tiolba‘
e;madaa’
uu i
saat
ii
nis
ini
n
f
ayyi
famt
an(
1Phex2:
24)
.

 Ki
ris
toosi
mmoogar
aWaaqayyoot
tii
sinf
iduudhaafj
edhe
e,ye
roohundumaaf
akkat
a‘ut
tialt
okki
cha,c
ubbuunamoot
abaay‘
eet
ii
fdhi
phat
eer
a;i
nniqaj
eel
aan
f
oon uf
fat
ee,qooda war
raj
al‘
oot
aa aj
jee
fame
,haf
uur
aan j
iraac
hif
ame
era
(
1Phex3:
18)
.

 Ki
ris
toosi
mmoonuufj
edhe
eabaar
amaat
a‘uudhaan,abaar
sai
sas
eer
ichinut
ti
f
iduj
alaanuf
ure
era;akkumac
aaf
ame
,“namnimukat
tir
arr
aaf
ameabaar
amaa
dha”i
nje
dha(
Gal3:
13)
.

 I
sac
ubbuut
okkoi
ll
eehi
nqabne
,nuyikar
aai
saaqaj
eel
inaWaaqayyooakka
2
ar
gannut
ti,nuufj
edhe
ecubbamaai
sagodhe
era(
2Qor5:
21).

 Akkanukar
aai
saat
ii
nqaj
eel
inaWaaqayyoot
aanuufWaaqayyonuufj
edhe
e
Ki
ris
toosi
sac
ubbuu hi
n qabne s
ana cubbuu godhe (
2Qor 5:
21)/
Hii
kkaa
Wal
ta’
aaHaar
aya,2001maxxanf
ame/

 Forhehat
hmadehi
mtobesi
nforus
,whoknew nos
in;t
hatwemi
ghtbe
madet
heri
ght
eousnessofGodi
nhi
m(Ki
ngJ
amesVer
sion)
.

 Egaaammaf
irdi
in,war
raKi
ris
toosYe
suus
itt
iqabamani
iji
raat
ani
ttif
aradamu
t
okkoi
ll
eehi
nji
ru(
Rom 8:
1).

 Ut
uu akkas t
a’uu dhaabaat
ee,i
nniuumamuu bi
yya l
afaat
iij
alqabe
eir
ra
de
dde
ebi
’eedhi
phac
huuni
sai
rrai
nga’
atur
e;ammagar
uudhumabar
ichaat
ti,
yeroohundumaafakkat
a’ut
tialt
okki
chaof
iii
saaaar
saadhi
yee
ssuui
saat
ii
n

2
Yaakabaj amaadubbi saa!!Caqasni2Qor5:21inniWaaqay yonuufj
edheeKirist
oosiin“cubbamaa”i sagodhej edhee
hi
ikamekunsi r
ri
imi t
i;i
ddooi saa“cubbuu”godhei nnij
edhubu’uuqaba.Yooakkashi nt aane,Kiri
stoossababi i
cubbuuof i
iisaafdu’ejechuudha,kanaj echuunimmoowar r
adu’ankeessaahi nkaanej echuudha;akkast aanaan
i
mmooamant i
innuyil
all
abnuwaa’ eehinbaasujechuudha.Kuni mmoobar sii
sa/ doctr
ine/Macaaf aQulqull
uu( 1Tas
5:10,1Phex2: 24,Qol1:14,1Phex1:19,Rom 4:25,Isa53:6,Gal3:13fikkf
)waj j
inwaldhi it
a.Hi i
knikungar uu,hii
ka
Macaaf a Qulqull
uu Afaan Oromoo hi i
kkaa haaraa bara 1997 maxxanf
ame qof airrat
tiakkasittiakka hii
kame
qalbi
fadhu.Iddookanaahi i
kaMacaaf aQulqull
uuAf aanOromooar maanoli
ttieeramee, Amaar i
ff
aaf iI
ngil
if
faahunda
i
rraaargachuudandeessa.

41
cubbuubal
lees
suudhaafmul
’at
eer
a(I
br9:
26)
.

 Dhuguma,dhuguman i
sini
ttihi
ma,dubbi
ikoo dhag’
eei
sa ana e
rge
ttikan
amanu j
ire
enya bar
a bar
aa qaba;i
nnidu’
a ke
ess
aa gar
aji
ree
nyaat
tidar
be
mal
ee,gar
afi
rdi
ihi
ndhaqu(
Yoh5:
24)
.

2.Murt
ii2ffaa

Eenyui
rrat
ti:Foon(
sel
f)amant
oot
aai
rrat
ti

Yeroo(
yoom)
:Yer
ookami
ttii
yyuu(
hammaamanaanl
ubbuudhaanl
afa

i
rraj
iraat
ett
i)

Bakka(
ees
sat
ti)
:Laf
akanai
rrat
tii
ddookami
ttii
yyuu

Bu’
aa:Adabbi
i/bar
sii
suuf
,si
rrees
suuf
,gor
suuf
,if
achuuff
ikkf
/

Amanaan akka t
asaa s
ababa t
a’een c
ubbuu yoo hoj
jet
e mat
aa i
saa i
rrat
ti

mur
tees
suut
ii
n c
ubbuu i
saa Waaqayyot
ti hi
mac
huudhaan qal
biij
ij
ji
irr
atee

dhi
ifamaar
gac
huu nidanda’
a;yookanagoc
huu dhaabaat
egar
uu Waaqayyo

akkabu’
uur
aqaj
eel
famamat
aai
saaf
iguddummaai
saat
til
afakanai
rrat
tif
oon

i
saa i
rrat
tiadabbi
ita’
u kennuudhaan nama kana s
irr
ees
suufadababuu ni

danda’
a.

 Ut
uu ofi
rrat
tiar
gine
enuyiofi
rrat
timur
ree
rrat
a’e
e,Waaqayyo nut
tihi
n
f
aradut
ure
.Ye
rooammanut
tif
aradamui
mmoo,f
irdi
inbar
abar
aabi
yyal
afaa
waj
ji
nakkanut
tihi
nfar
adamne
tti
,Goof
tichiakkas
itt
iadabeenuqaj
eel
cha
(
1Qor11:
31-
32)
.

 I
sini
s bar
sii
famuudhaaf adaba kana obs
aan danda’
aa! Waaqayyo want
a
i
lmaani
ifgodhamuun t
a’u,i
sini
ifi
n godha;i
lmiabbaan i
saabars
iis
uufhi
n
adabnei
mmooi
sakam r
ee?(
Ibr12:
7);i
saankanasi
laal
i(1Phex4:
17,1Qor5:
5,
2Sam 7:14-
15,12:
13-
14,1Xi
m 1:
20)
.

3.Murt
ii3ffaa

42
Eenyui
rrat
ti:Hoj
iiamanaai
rrat
ti

Yeroo(
yoom)
:YommuuKi
ris
toosdeebi
’eedhuf
u

Bakka(
ees
sat
ti)
:Sami
iir
rat
ti

Bu’
aa:Amanaafbadhaas
a“f
udhachuu”ykn “
dhabuu”i
nniof
iii
saa

gar
uunif
ayya(
ji
reenyabar
abar
aaniar
gat
a).

Hammam i
ll
eeKi
ris
toosc
ubbuukeenyaf
ooni
saat
ii
nfannooi
rrat
tikanbaat
eyoo

t
a’es
;akkas
umai
mmooWaaqayyoc
ubbuuwwankeenya“
deebi
’eehi
nyaadadhu”

(
Ibr10:
17)j
echuudhaan nu waj
ji
n kakuu kan gal
e yoo t
a’es
,yaadnit
okkoo

t
okkoon hoj
iinamaadi
rqamagar
amur
tii
ttidhi
yaac
huun i
saas
irr
iit
tiwant
a

hubat
amuuqabudha.

 Egaa mana dhagna ke


enyaa ke
ess
aji
raannusi
sai
rraa f
agaannus
,Goof
taa
bi
rat
tif
udhat
amooakkat
aanuufnidhi
mmi
na.Namniaddumaaddaandhagna
i
saakanat
tiut
umaj
iruugaar
iist
a’ehamaast
a’e
,akkumahoj
jet
ett
iwaani
saaf
t
a’u akka ar
gat
uuf
,nuyihundumt
ike
enya bar
cuma f
irdi
iKi
rst
oosdur
att
i
dhi
’aac
huufj
irr
a(2Qor5:
9-10)
.

 At
igar
uumaal
ii
fobbol
eessake
ett
ifar
addar
ee?Yooki
isat
imaal
ii
fobbol
ees
sa
ke
ece
ephaat
are
e? Hundumt
ikeenya bar
cuma f
irdi
iWaaqayyoo dur
att
i
dhi
’aac
huufj
irr
a(Rom 14:
10)
.

Dubbi
sawwan ar
maan ol
it
tidhi
yaat
an hundiakka gal
ma i
saani
it
ti(
cont
ext
)

amant
oot
a qof
aa kani
laal
lat
ant
a’uuni
saani
iif
aadha.Dubbi
sai
saj
alqabaa

kees
sat
tier
gamaan Phaawul
ooswaa’
ee keenya kan bar
rees
se haal
alamaan

j
echuuni
slubbuudhaanj
iraanneef
oonkeenyakeessaj
iraac
huuyooki
ini
mmoo

f
oonkeenyakees
saaaddabaaneeGoof
taabi
raj
iraac
huukees
saai
sat
okkof
faa

kees
sat
tikan ar
gamnu t
a’uu dha.J
echama akka kanaa i
mmoo war
ra hi
n

amanneef f
ayyadamuun hi
n danda’
amu.I
ddoowwan l
amaani
ttij
echuuni
s

Goof
taabi
rayknf
oonkeenyakees
sat
aanee“
war
rai
sagammac
hii
sant
a’uufi
n

43
hi
naaf
na[
isagammac
hii
suukaayyookeenyagodhanna]hundikeenyabar
cuma

f
irdi
iKi
ris
toosdur
att
imul
’ac
huunwaannuufmal
uuf
”(2Qor5:
8-9)
.

Dubbi
sa l
ammaf
faa kees
sat
tii
mmoo j
echoonni “
hundumt
i keenya” f
i


obbol
eessa” j
edhan amant
oot
a qof
aaf kan mur
taa’
an t
a’uu i
saani
inama

hubac
hii
sa.Haf
uur
riQul
qul
luu war
raf
ayyani
ifiwar
ra hi
nfayyi
ne (
war
ra

badan)gonkumaaakkaswal
ii
nhi
nmaku.[
Kanaaf
,qul
qul
loonnidhi
igaYes
uus
iin

qul
qul
leef
famanmur
tii
ttidhi
yaat
uyommuuj
edhamuwaanhi
namanamnedha;

kanas Phaawul
oos Mac
aaf
a I
saayaas kees
saa “
Jil
bi hundi
nuus anaaf

j
il
beenf
achuuf
,ar
rabnihundi
nuufaniWaaqayyo akkan t
a’ebeeks
isuufj
iru”

(
Rom 14:
11,I
sa45:
23)j
edheec
aqas
uunakkumami
rkanees
sehundumt
ikeenya

waanhoj
jennehundumaat
tiWaaqayyoofdeebi
ikennuufj
irr
a].

Dubbi
sniar
maan gadi
ibu’
uur
a qaj
eel
fama mur
tiihoj
iiamant
oot
aa i
rrat
ti

mur
teef
famuunuufkenna;

 I
sumadurkaa‘
ames
anamal
eehomt
inuuhunde
ebi
raakaa‘
uuhi
ndanda‘
u;
hunde
endurkaa‘
ames
uni
sYe
suusKi
ris
toos
.Namniwar
qee
dhaan,me
eti
idhaan,
dhagaagat
i-
jabe
ess
aan,yooki
is,mukaan,c
itaadhaan,hof
faadhaani
shundi
cha
i
rrat
tii
nij
aar
a.Hoj
ii
n namaa adduma addaan maalakka t
a‘e
,ibi
ddaan
mul
’i
fame
ein be
ekama,guyyaan f
irdi
ibakke
ett
iis
a baas
a;hoj
ii
n namaa
addumaaddaan maalakkat
a’e
,ibi
ddiqor
eei
n mul
’i
sa.Hoj
ii
n nami
chai
sa
i
rrat
tii
jaar
ee,ut
uu hi
n gubat
ii
n yoo haf
e,nami
chigat
ii(
badhaas
a)i
saa i
n
f
udhat
a.Hoj
ii
nnami
chaayoodur
aagubat
egar
uui
nnigat
ii(
badhaas
a)i
saai
n
dhaba(
nikas
aar
a);haat
a‘ui
yyuumal
eeof
iii
saat
iiakkanamai
biddake
ess
aa
ba‘
ett
iinool
a(1Qor3:
11-
15)
.

Dubbi
soonniar
maangadi
iimmoomur
tii
nkunyer
ooi
nnii
ttir
aawwat
amumul
’i
su;

I
lminamaaul
fi
naabbaai
saat
ii
ner
gamoot
ais
aawaj
ji
ndhuf
uufj
ira;yommuus
addumaaddaanakkahoj
iii
saat
ii
ttigat
iii
saai
nke
nnaaf(
Mat16:
27)
.

44
 At
igar
uuwaami
chayommuugodhat
tu,war
rawaannyaat
anhi
nqabne
,war
ra
bu’
aandhagnai
saani
ihi
r’at
e,war
ranaaf
atan,war
raj
aamanwaami
!.Ayyaana
i
nar
gat
ta,i
saanwaans
iifde
ebi
sanhi
nqaban;waaqayyogar
uuwar
radu‘
an
ke
ess
aaka‘
uuqaj
eel
tot
aat
tis
iifi
nde
ebi
sa(
Luq14:
14,1Qor15:
22-
23)
.

/
Kanhi
nhaf
neer
gat
a’ee,gamaqor
amuuhoj
iikeenyai
sheebaay’
eehammaan

xi
qqookanaanyommuui
laal
amu,gaaf
asanawaani
tti
innugal
ateef
fat
uakka

ar
gat
uufammaobs
ajaal
alai
saannugaggees
saaj
iraac
huui
saabeekuunwaan

baay’
eenamaj
ajj
abees
sudha/
.

 Kanaf
isye
roonut
uuhi
nga‘
ii
n,Goof
taanut
uuhi
ndhuf
ii
nis
inhi
nfar
adi
naa!
I
nnoowaandukkanake
ess
adhokat
eej
irui
fat
ti,yaadagar
aanamaasbakke
ett
i
i
nbaas
a;gaaf
asaddumaaddaanWaaqayyobi
raagal
ataar
gac
huufj
iru(
1Qor
4:
5).

I
nnidhuf
usun,“
Kunooanidaf
eenandhuf
a,gat
ii(
badhaas
a)i
saaniadduma
addaanakkahoj
iii
sat
ii
ttinamaafke
nnusf
ide
enandhuf
a”(
Mul22:
12)
.

 Kanaaachi
sgonf
oonqaj
eel
ummaaanaafkaa‘
ame
eji
ra;goof
ti
chiabbaanf
irdi
i
i
nniqaj
eel
aanguyyaas
anat
tigonf
ichaanaafi
nke
nna(
2Xi
m 4:
8).

Waa’
ee i
ddoo mur
tii
n kun i
ttir
aawwat
amuu i
mmoo,1Tas 4:
16-
17 i
laal
i;

dabal
ataani
mmooMat25:
24-
30)dubbi
si.

4.Murt
ii4ffaa

Eenyui
rrat
ti:Or
moot
a/namoot
awar
rahi
namanne/
nat
ions
/)kanl
ubbuudhaan

l
afai
rraj
irani
rrat
ti[
Namoonnimur
tii
nkuni
ttimur
teef
famu,yer
ool
ammaf
faa

deebi
’ee dhuf
uu Goof
taa keenyaat
ti,r
akki
na guddaa waggaa t
oor
baa i
rraa

haf
ani
ilubbuudhaan l
afai
rrat
tikan ar
gaman;gar
uu,Ki
ris
toos Yes
uus
itt
i

amanuudhaanj
ireenyabar
abar
aawar
rahi
nar
ganneef
iwar
rahi
nfayyi
nedha]
.

Yeroo(
yoom)
:Yer
ooul
fi
naanmul
’ac
huuKi
ris
toos
itt
i(Mat25:
31-
32,13:
40-
41)
.

Bakka (
ees
sat
ti)
:Dac
haaYos
haaf
aaxi
tti(
biyyaI
sraa’
elkees
sat
tikan ar
gamu)

45
(
Yoe3:
1-2,12-
14)
.

Bu’
aa:Fayyuunamoot
atokkot
okkoo,akkas
umasbaduunamoot
atokkot
okkoo

(
Mat25:
46)
.

Qaj
eel
famamurt
ichii
rrat
tixi
yyeef
fat
u:Kunuuns
awar
raKi
ris
toos“
Obbol
oot
a

koo”j
edheewaamuuft
aas
isame(
Mat25:
40-
45,Yoe3:
3,6-
7).

War
ri“
Obbol
oot
akoo”j
edhamankunolbut
amuuWal
daaKi
ris
tiyaanaat
tif
ufee

kandhuf
uuf
iyer
ooul
fi
naanmul
’ac
huuGoof
taakeenyaakanr
aawwat
u,yer
oo


rakki
na guddaa”
tti hambaa Yi
hudoot
a Yes
uus
iin akka Mas
iihi
iis
aani
it
ti

f
udhat
andha;j
edhameeamanama(
Mat24:
21-
22,Mul7:
14,2Tas2:
3-9)
.Ragaan

kanaabaay’
eebal
’aawaan t
a’eefammaas
itt
icaqas
uun hi
n danda’
amu.Haa

t
a’uut
iiwar
riobbol
oot
a koo j
edhaman kun amant
oot
a kennaawwan kut
aa

bar
oot
akanaa(
bar
aayyaanaa)t
a’uuakkahi
ndandeenyei
faadha;s
ababi
ini
saas

goc
higar
a-l
aaf
ummaa amant
oot
aaft
aas
ifaman t
ajaaj
il
a Yes
uus mat
aa i
saaf

t
aas
ifamant
a’uui
saakanhi
nbeekneKi
ris
tiyaanot
alakkoof
saanhammakanaa

baay’
atanar
gac
huunwaanhi
ndanda’
amneefdha.

Bu’
aa:Mat25:
46

Mur
tii
n yer
oos
anat
tiOr
moot
a/namoot
a/l
ubbuudhaan j
iran /
judgmentoft
he

l
ivi
ngnat
ions
/ir
rat
timur
teef
famukun;yer
oot
okkot
okko“
Mur
tiit
ees
sooadi
i

guddaa” Mul20:
11 kees
saj
iru waj
ji
n waan wal
ii
n nama dhahuuf gar
aa

gar
ummaat
a’i
iwwankanat
tif
ufani
ikaa’
amanl
amaangi
dduuj
iranqor
achuun

f
aayi
daaqabees
sat
a’uudanda’
a.

Murt
iiNamoot
aLubbuudhaanJ
irani
i Murt
iiTees
sooAdi
iGuddaa

 War
radu’
ankees
saaka’
uunhi
nji
ru  War
radu’
ankees
saaka’
uunj
ira

 Namoot
alubbuudhaan j
iran i
rrat
ti  Du’
oot
air
rat
tinimur
teef
fama

46
nimur
teef
fama

 Kanr
aawwat
ulaf
air
rat
tidha  Sami
ifidac
heennidhi
dhi
mti

 Mac
aaf
onnihi
nbanaman  Mac
aaf
onninibanamu

 Gos
oot
a s
adi
it
u j
iru: Hool
ota,  Gos
atokko:Du’
oot
a
Re’
oot
aaf
iObbol
oot
a

 Yer
oon i
saa: Yer
oo mul
’ac
huu  Ki
ris
tooser
gawaggoot
akuma
Ki
ris
toos t
okkoofmo’
eebooddee

Yer
oo mur
tiikanaat
tiqul
qul
loonniKi
ris
toos waj
ji
n gar
atokko t
a’u;t
a’us

mur
tic
hii
saani
rrat
tikanmur
teef
famut
a’uuhi
ndanda’
u(1Qor6:
2,Dan7:
22,Yi
h

14-
15)
.

Mur
tii
n namoot
alubbuudhaan j
iran i
rrat
tit
aas
ifamuu f
imur
tii
ntees
sooadi
i

guddaawalwaj
ji
nkanqooddat
anwaant
okkoqof
aadha;i
nni
sisamurt
iikennu

(
Yes
uusKi
ris
toos
).

5.Murt
ii5ffaa

Eenyui
rrat
ti:Du’
oot
ahi
nfayyi
nei
rrat
ti

Yeroo (
yoom)
:Moot
ummaa waggaa kumaa booddee guyyaa mur
amee

kaa’
amet
okkot
ti(
HoE17:
31,Mul20:
5,7)
.

Bakka(
ees
sat
ti)
:Tees
sooadi
iguddaadur
att
i(Mul20:
11)

Bu’
aa:Kuuf
amai
biddaat
tidar
bat
amuu(
Mul20:
15)
.

Namoonnit
okko t
okko dubbi
soot
a kanneen HoE 17:
31 f
iRom 2:
16 kees
sat
ti

ar
gaman j
echa“
guyyaa”j
edhuun r
akkac
huu ykn bi
taai
ttigal
uu nidanda’
a.


Guyyaa”j
echuuns
afar
tuudheer
inayer
oot
a’uui
saadubbi
soot
aar
maangadi
i

kees
sai
laal
uunyaadi
chahubac
huufnis
alphi
sa(
2Phex3:
8,2Qor6:
2,Yoh8:
56)
.

J
echi“
yeroo”j
edhui
nniYoh5:
25kees
sat
tiar
gamuhammaammaat
tiwaggoot
a

47
kumal
amaaoll
akkoof
sis
eer
a.

Yaadannoo: Mac
aaf
onni Qul
qul
luun waa’
ee mur
tii er
gamoot
a i
rrat
ti

mur
teef
famuusnidubbat
u.Tar
iimur
tiikenni
toonniwar
ri1Qor6:
3,Yi
h6,2Phex

2:
4fiLuq22:
30kees
sat
tiar
gamankanagar
sii
sanI
sraa’
elkees
saot
oomoot
ii
nhi
n

j
iraat
ii
n dur
a mur
tiikenni
toot
atur
an (
Admi
nis
trat
ive Of
fic
e)mal
ee,akka

qaamol
eehaqakenni
toot
amanamur
tii(
judi
cial
)mi
ti(
Isa1:
26)
.

Seeraaf
iAyyaana/
Law andGrace/

6 Mac

j
ir
aaf

Qaj
niQul

u haal

eel

bar
f

oot
qul

aif

amoot

aa l
luugar

aat
a’

niwalf

amaan “
aagar

aal

dis
les
s

pens
ummaas

een akkaat
eer
aaf

aaamal

ankunamal

ati
ons

iayyaanagi

aamal

oot

: kan Yi
ais
aani

hudoot
i
dduu

n niqoda.

akennaawwankut

aa f
aa

i kan

Ki
ris
tiyaanaa:“
Seer
riMus
eedhaankenname,ayyaanni
ifidhugaangar
uuYes
uus

Ki
ris
toos
iinar
gaman”(
Yoh1:
17)j
echuuns
irr
iit
tiaddaanbaas
eemul
’i
sa.

Kana j
echuun Mus
ee dur
aseer
ri;akkas
umasYes
uusKi
ris
toosdur
aimmoo

ayyaanni
ifidhugaanhi
ntur
rej
echuumi
ti
.Addaam “
Ijamukanyaat
ani
ihamaa

f
igaar
iii
tti
inbeekani
rraa”akkahi
nnyaannedhor
kamuun(
Uma2:
17)seerri

t
ure;akkas
umasWaaqayyo Goof
taan c
ubbamoot
a bar
baaduu f
iuf
fat
a gogaa

i
rraahoj
jet
eei
saani
ttiuf
fis
uui
saat
ii
n(Uma3:
21)ayyaanamul
’i
suuni
saa,nuyi
if

48
i
mmoof
akkeenyabar
eedaaYes
uusKi
ris
toos“
Qaj
eel
ina/
right
eousness/
”(1Qor

1:
30)nuuft
a’eet
i.Seer
rigamaf
edhaWaaqayyoof
iayyaannii
mmoogaar
ummaa

Waaqayyoo mul
’i
suut
ii
n yer
oo hundumaa i
yyuu t
ure;i
sa kanaaf
isMac
aaf
ni

Qul
qul
luudhuga-
bahums
abaay’
eenikenna.Gar
uu,Mac
aaf
aQul
qul
luukees
sat
ti


seera”j
edhamee kan c
aqaf
ame kar
aa Mus
ee kan kenname t
a’uu i
saa i
rra

dar
bees
,amal
aaddaayer
ooSi
inaat
iihammaQar
aani
yoot
tij
iruut
ure.Akkuma

kanaa ayyaanniamal
a addaa kennaawwan kut
aa bar
oot
aa qar
aani
yoo i
rraa

eegal
eegaaf
aolbut
amuuWal
daaKi
ris
tiyaanaar
aawwat
amuut
i.

Haa t
a’uut
ii
,Mac
aaf
niQul
qul
luu kennaawwan kut
aa bar
oot
aa kami
ttii
yyuu

qaj
eel
famoot
a kana akka wal
ii
n i
saan hi
n makne hubac
huun baay’
ee

bar
baac
his
aa dha.Seer
riyer
oo hundumaa i
ddoo i
saat
tist
a’e hoj
iii
saat
ii
n

ayyaanai
rraaguut
ummaaguut
uut
tiaddadha.Seer
riWaaqayyonamniwaan

t
a’et
okkoakkahi
ngoonedhor
kuuf
iwaanbi
raai
mmooakkagodhugaaf
atamuu

i
saakan agar
sii
su yommuu t
a’u,ayyaannii
mmoo yommuu Waaqayyo nama

kadhat
uu f
inamaafakkas
umat
ti/
tol
a/kennamu kan agar
sii
su dha.Seer
ri

t
ajaaj
il
anamahadhees
suyknnamat
timur
tees
suyommuut
a’u,ayyaannii
mmoo

t
ajaaj
il
adhi
ifamaat
i.Seer
rikanaj
jees
uyommuut
a’u,ayyaannii
mmooj
ireenya

kenna.Seer
riWaaqayyodur
att
inamahundumaakanAf
aanqabac
hii
suyommuu

t
a’u,ayyaannii
mmooakkaWaaqayyoongal
ateef
fat
uufAf
aanhundumaabana.

Seer
riWaaqayyoof
inamagi
dduuf
ageenyai
rradaddar
baaguddaat
a’eyommuu

kaa’
u,ayyaannii
mmoonamabal
lees
saaqabugar
aWaaqayyoot
tiakkadhi
yaat
u

godha.Seer
ri“
qoodai
jaa;i
ja,qoodai
lkaani
i;i
lkaan”yommuuj
edhu,ayyaanni

i
mmoo“
isahamaadhaanhi
nmor
kat
ii
naa!Namnimaddi
ikeei
sami
rgaayoos
i

kabal
e,i
sagar
akaani
isi
ttiqabi
”jedha(
Mat5:
38-
40)
.Seer
ri“
dii
nakeej
ibbi

yommuu j
edhu,ayyaanni i
mmoo “
dii
not
a kees
san j
aal
ladhaa,war
rai
sin

ar
i’at
ani
ifi
skadhadhaa”j
edha(
Mat5:
43-
46)
.Seer
rier
gamaa/
Mis
sionar
y/kam

49
i
yyuu qabaat
ee hi
n beeku,ayyaannigar
uu,uumama hundaafnil
all
abama.

Seer
rinama f
il
atamaa dha j
edhame i
yyuu kan hammees
su yommuu t
a’u,

ayyaannii
mmoonamabaay’
eehamaaj
edhamet
olaqaj
eel
aagodha(
Luq23:
43,

Rom 5:
5,1Xi
m 1:
15,1Qor6:
9-11)
.Seer
ris
irnaqor
maat
aayommuut
a’u,ayyaanni

i
mmoos
irnakennaat
i.Seer
ridubar
tit
tiii
sheeej
ji
tuudhagaadhaankanr
ukut
u

yommuut
a’u,ayyaannigar
uu“
Ani
ssi
ttihi
nmur
tes
su”kanj
edhudha(
Yoh8:
1-

11)
.Seer
ajal
att
ihool
aanqoodat
iks
ituukandu’
uyommuut
a’u,ayyaanaj
alat
ti

gar
uut
iks
ituunqoodahool
aadu’
a.

Mac
aaf
aQul
qul
luukees
sat
tii
ddoohundumaat
tis
eer
riif
iayyaannikant
aa’
an

bi
fa walbi
ra qabaat
ii
n/i
ncont
ras
t/dha.Yer
oo amma kees
saj
irr
u kanat
ti

bar
ums
iis
aankana(
seer
aaf
iayyaana)l
amaanwal
ii
nmakuudhaankennamu,

waanhundumaakanwal
ii
ndhahudha;s
ababi
ini
saass
odaac
his
ummaas
eer
aa,

akkas
umas bi
rmadummaa ayyaana kees
sat
ti mul
’at
e kan haguugu ykn

dhowwac
hii
suwaant
a’eef
.

Mac
aaf
otakakuuhaar
aakees
sat
tij
echi“
seera”j
edhukanagar
sii
sus
eer
akar
aa

Mus
eekennamet
a’uui
saadubbi
saanhubac
huuqaba;kanai
rraaaddakant
a’e

Rom 7:
23qof
aadha;haat
a’uut
ii
,yer
oot
okkot
okkodar
beedar
beewaa’
ees
eer
a

wal
iigal
aaj
echuuni
sseer
otanaamus
aa(
mor
all
aws
)/abboommi
iwwankur
nan/

f
iseer
ota ayyaanef
fannaa /
cer
emoni
all
aws
/haal
ail
aal
lat
uun c
aqaf
ameer
a;

akkas
umasyer
oot
okkot
okkoabboommi
iwwanqof
aayer
oobi
raai
mmoohaal
a

s
eer
aayyaanef
fannaaqof
aai
laal
lat
uunc
aqaf
ameer
a.Seer
otai
sakar
aaMus
ee

kennameeff
akkeenyat
a’uukandanda’
an;Rom 6:
14,Gal2:
16f
iGal3:
2,s
eer
ota

naamus
aaf(
Commadment
s)f
akkeenyat
a’uukandanda’
an;Rom 3:
19f
iRom 7:
7-

12f
iseer
otaayyaanef
fannaaf(
Cer
emoni
al)i
mmoof
akkeenyat
a’uukandanda’
u;

Qol2:
14-
17dha.

50
Seer
asi
rni
chaakees
sat
tieenyummaaf
ihoj
iinGoof
taaYes
uusgaadi
dduuwwan

babbar
eedaa akka l
ubaa (
Bau 25-
30) f
i aarsaat
ti(
Lew 1-
7) agar
sii
san

f
akkeenyot
aaj
aa’
ibs
iis
aat
a’ani
inf
akkeef
famuuni
saani
iyaadat
amuuqaba;kuni
s

i
mmoo nama s
ammuu haf
uur
aa qabu hundaaf want
a aj
aa’
ibs
iif
annaa f
i

gammac
huu uumu dha.J
echamoot
afaar
fannaa Daawi
t,“
Seer
ichii
nnidu’
a

f
araduudhaanhoj
jet
uinnigabat
oot
adhagaat
tif
idal
aanqi
rixameekenname-
--

(
2Qor3:
7)yaadaj
edhuqof
aayoohubanneyknqal
bif
annei
bsuudhaafr
akki
soo

t
a’u;gar
uu,i
saanf
akki
iwwanbabbar
eedoof
akkeenyot
aayyaanaat
a’uui
saani
i

yommuu hubannu,er
gaa i
saani
iakkas
umaswals
imannaa f
iwalf
aal
les
suu

dhabuun Mac
aaf
otaQul
qul
luui
fanuuft
a’u.Fakkeenyaafc
aqas
awwan s
adeen

ar
maangadi
iil
aal
i:

 Qoodakanaai
sagammadukanat
tis
eer
riWaaqayyooi
ttii
ntol
a,i
nnoohal
kani
i
f
iguyyaawaa’
ees
eer
aWaaqayyooi
nyaada(
Far1:
2).

 Se
err
ike
ewaangar
aanac
iibs
uuf
,lubbuunakkaanat
tide
ebi
’uuf
,ar
aar
rike
e
anaafhaadhuf
u(Far119:
77)
.

 Anis
eer
ake
eat
tam nanj
aal
ladha!Aniguyyaaguut
uui
rrade
dde
ebi
’eei
ttinan
yaada(
Far119:
97)
.

Har
iir
oo s
irr
iis
eer
aa f
iayyaanaa i
laal
chi
see bar
ums
oonnidogoggor
aa s
adi
i
yommuuWal
daaKi
ris
tiyaanaat
ii
nrakki
sanniar
gamu.

1.Seera-
mal
ees
sa/
Mormi
iWal
daaKees
saa/(
Ant
inomi
ani
sm)/
ህግ

አልባነ
ት/;yooki
inj
ireenyaamant
oot
aakees
saqaj
eel
famnis
eer
aakam i
yyuuykn

s
eer
aafabboomamuunhi
nbar
baac
his
ujec
huu;i
laal
chikunot
oonamoonniakka

i
saani
ifhi
nmal
let
a’ani
iji
rani
i,ayyaanaWaaqayyoot
ii
ntol
afayyi
na/
sal
vat
ion/

bar
abar
aakan ar
gat
an t
a’uu i
saat
ii
n,j
ireenyaqul
qul
lummaaqabu (
ji
reenya

c
ubbuui
rraaf
agaat
e)akkaqabaat
anhi
ndi
rqams
iif
aman,kanj
edhudha;kar
aa

51
bi
raai
laal
chidogoggor
aakun,namnialt
okki
chaayyaanaaner
gaf
ayyeebooddee,

c
ubbuukam i
yyuuyoohoj
jet
erakki
nahi
nqabukanj
edhudha.

 I
saanWaaqayyooni
nbe
eknaj
edhu,hoj
iii
saani
it
ii
ngar
uui
sai
nganu;i
saanof
ii
i
saani
it
iij
ibbamoo,war
ra hi
n abboomamne
,war
ra qor
amani
ihoj
iigaar
ii
t
okkoofi
ll
eegat
iidhabanidha(
Tit1:
16)
.

 War
riWaaqayyomal
eej
iraat
an,ayyaanaWaaqayyoke
enyaaar
gac
huun“
Gad-
dhi
isat
tij
iraac
huudha”j
edhani
iyaadai
saani
iji
jj
ii
rani
i,Goof
taake
enyaYe
suus
Ki
ris
toos
iini
sa kophaa i
saa goof
tummaa qabusganani
i,l
o’ani
inu gi
dduu
gal
ani
iru.I
saan kun want
a yakka i
saani
ttimur
sii
su kana j
alat
tidur
aan
dur
sani
icaaf
amani
iru(
Yih4)
.

2. Si
rnoot
a Ayyaanef
fannaa (
Ceremoni
ali
sm)
/ሥርዓታዊነ
ት/:
Dogoggor
rii
sa kanaa i
mmoo amant
oonni s
irnoot
a ayyaanef
fannaa war
ra

l
ewoot
aaakkaat
aadur
atur
eenr
aawwac
huuqabukanj
edhut
ure.

 J
arr
eenkut
aabi
yyaYi
hudaat
ii
,Anxooki
yaabi
yyaSoor
iyaat
tigadbu’
ant
okko
i
mmoo,“
Akkas
eer
riMus
eeaj
ajut
tiyoodhagnaqabac
huudhaabaat
tan,f
ayyuu
hi
ndande
ess
an”j
edhani
iKi
ris
tiyaanot
abar
sii
suut
tika’
an(
HoE15:
1).

Bar
akanakees
sat
tibar
ums
idogoggor
aakunkar
aai
nnii
tti
inmul
’at
uimmoo,

s
irnoot
a Ki
ris
tiyaanaa j
echuuni
s c
uuphaa bi
shaani
i f
i i
rbaat
a Goof
taa

r
aawwac
huun f
ayyi
na(
ji
reenyabar
abar
aa)ar
gac
huufbar
baac
his
aadhakan

j
edhudha.

3.Akkaat
aaWarriGal
aat
iyaaI
tti
in Wal
-bul
chan (
Gal
ati
ani
sm)
:
Yooki
in s
eer
aa f
iayyaana walkees
sa makuudhaan,bar
ums
ikun i
mmoo

qaj
eel
ummaangar
-tokkoayyaanaan,gar
-tokkoi
mmoos
eer
aankanar
gamudha;

j
edhee kan bar
sii
su dha;ykn kar
aa gar
a bi
raa bar
ums
ikun ayyaannikan

kennamu c
ubbamoot
a gar
gaar
sa hi
n qabne /
dadhaboot
a/t
aane,waan s
eer
ri

nur
raa bar
baadu akka r
aawwannu goc
huuf dha j
edhee bar
sii
sa.Bar
ums
i

52
dogoggor
aakunwar
rakaanc
aal
aababal
’at
eekanar
gamuyommuut
a’u,i
saaf
is

akeekkac
hii
saa f
ideebi
igahaa kan t
a’u deebi
iWaaqayyoo er
gaa Gal
aat
iyaa

kees
sat
tideebi
sedha.

 Waan s
eer
rii
sin i
rraa bar
baadu goc
huudhaan moo yooki
is wange
ela
dhage
ess
ani
iit
tiamanuudhaanHaf
uur
aQul
qul
luuf
udhat
tan?Kanaduwwaa
i
sini
rraa bar
uu nan bar
baada.At
tam akkas wal
laal
otat
aat
uu? Haf
uur
a
Qul
qul
luudhaan j
alqabdani
i,amma i
mmoo yaada f
ooni
it
in raawwachuu3
i
bar
baadduur
ee?(
Gal3:
2-3)
.

 Areyousof
ool
ish?Havi
ngbe
guni
ntheSpi
rit
,ar
eyounow madeperf
ectby
t
hef
les
h?(
Gal3:
3)(
KingJ
amesVer
sion)

I
sakar
aaayyaanaKi
ris
toosi
sinwaamei
rraagar
agal
tani
i,akkasar
iif
att
ani
i
gar
awange
elakanbi
raat
tigor
uuke
ess
ani
ifnandi
nqi
fadha.Wange
ell
ibi
raa
i
ll
ee hi
n j
iru; gar
uu namoonni i
sin wal
laal
chi
sani
i, wange
ela Ki
ris
toos
gar
agal
chuudhaafbar
baadan t
okko j
iru.Haa t
a’ui
yyuu mal
ee,aniyooki
is
e
rgamaanwaaqai
rraat
okko,wange
elai
sanuyikanaandur
ais
ini
ttihi
mne
i
rraakangar
garba’
eyooi
sini
ttihi
me,abaar
amaahaat
a’u!(
Gal1:
6-8)
.

Dhi
mma mat
a-dur
ee i
joo kana i
laal
chi
see bar
ums
oonniMac
aaf
a Qul
qul
luu

ar
maangadi
ttit
arr
eef
famanbar
baac
his
oot
a’uudanda’
u.

1.Maal
ummaaSeeraa/
Whatt
heLaw I
s/

 Se
err
iil
leeof
iii
saat
iiqul
qul
luudha,abboommi
chi
squl
qul
luu,qaj
eel
aa,gaar
ii
dhas(
Rom 7:
12)
.

 Se
eri
chis
eer
aHaf
uur
aaakkat
a’e
,nuyii
nbe
ekna,anigar
uunamaf
ooni
iis
a
c
ubbuuj
alat
tigur
gur
amedha(
Rom 7:
14)
.

3
Hii
knisir
ri
icaqasaGal3:3,Hafuuraan(HafuuraQulqull
uun)j
alqabaniiy
aadaf ooni
inraawwachuuotoo
hinta’
ii
n,Hafuur
aQulqul
luunjalqabaniiy
aadaf ooni
i
n( dhama’afoonii
n)guutuu( Per
fect
)yknkanmudaa
tokko i
ll
eehi nqabneta’uubar baaduu/ y
aaluu/jechuudha.Mi r
kaneeffachuufhii
kaAf aanIngi
l
iff
aa
dubbisi
.

53
 Anike
ess
anamummaakoot
ii
nse
eraWaaqayyoot
tinangammada(
Rom7:
22)
.

 Namniakkat
a’ut
tiyooi
tti
inj
iraat
e,s
eer
ichigaar
iiakkat
a’enuyii
nbe
ekna
(
1Xi
m 1:
8).

 Se
err
igar
uuamant
iii
rrahi
ndhaabat
u;haat
a’ui
yyuumal
ee,“
Namniwant
a
s
eer
ichibar
baaduhoj
jet
uit
tii
ninj
iraat
a”kanj
edhuc
aaf
ame
era(
Gal3:
12)
.

2.Taj
aaj
ilaSeera-
qabees
saSeeraa(
ThaLawf
ulUs
eoft
heLaw)

 Egaanamakant
a’et
okkoi
ll
eewant
ase
err
inamai
rraabar
baadugoc
huudhaan
Waaqayyo dur
att
iqaj
eel
aa hi
nta’
u.Se
err
icubbuun maalakka t
a’enama
hubac
hii
sa(
Rom 3:
20)
.

 Egaai
mmoos
eer
riof
umai
saat
iic
ubbuudhaj
ennamoor
ee?Kunmat
umaahi
n
t
a’u.Haat
a’ui
yyuumal
ee,ut
uus
eer
rihi
nji
raanne
eanic
ubbuuhi
nbe
ekunt
ure
;
ut
uus
eer
ri“
Waannamaahi
nhawwi
in!
”hi
nje
nnet
a’e
e,hawwuunmaalakka
t
a’ehi
nbe
ekunt
ure(
Rom 7:
7).

 Egaas
eer
rimaal
ii
fdhi
mmabaas
are
e?Hammahi
ddii
nniabdi
chigar
ais
aa
i
laal
udhuf
utt
i,s
eer
ri,i
rradaddar
buunmaalakkat
a’emul
’i
suudhaafdabal
a
t
a’e
eke
nname
;se
err
ier
gamoot
aWaaqayyoot
ii
n kar
aanami
cha(
Mus
ee)i
sa
i
saani
ifinamoot
agi
dduudhaabat
eeke
nname(
Gal3:
19)
.

 Ammass
eer
riwaanumaj
edhu,war
ras
eer
ajal
aji
rani
ttiakkadubbat
unuyii
n
be
ekna;kanasnama hundumaa Af
aan qabac
hii
suudhaaf
,guut
ummaa bi
yya
l
afaasf
irdi
iWaaqayyooj
alagal
chuudhaafi
ndubbat
a(Rom 3:
19)
.

Seer
riAf
aant
okkoqof
aaqaba;i
nni
s“Waani
nnidubbat
uhundi
”waa’
eemur
tii

qof
aakandubbat
udha.

 War
riwaans
eer
rii
saani
rraabar
baaduhoj
jec
huui
saani
iabdat
an,abaar
saj
ala
j
iru;c
aaf
fanniqul
qul
laa’
aan,“
Namniwant
a mac
aaf
ase
eri
chaa ke
ess
att
i
c
aaf
amehundumaagoc
huut
tiqabame
ehi
nji
raanneabaar
amaadha!
”inj
edha
(
Gal3:
10)
.

 Namnit
okkos
eer
ake
ess
aawar
rakaanhundumaae
ege
etokkoyooc
abs
e,akka

54
waanhundumai
saani
icans
eet
tiyakkii
ttii
nmur
ama(
Yaq2:
10)
.

 Se
eri
chi gabat
oot
a dhagaat
ti f
idal
aan (
qube
edhaan) qi
rixame
e, ye
roo
ke
nname
ttiul
fi
naanmul
’at
e;boodde
eir
raadar
baayooade
emei
yyuuc
alaqqi
fni
f
uul
aMus
eeye
roos
anaj
abaawaant
ure
ef,i
jis
abaI
sraa’
eli
ttie
jje
chuuhi
n
dande
enye
.Egaas
eer
ichii
nnidu’
afar
aduudhaanhoj
jet
uul
fi
naakkas
iit
ii
ner
ga
dhuf
ee,i
nniHaf
uur
rihoj
jet
uimmoohammam c
aal
aaul
fi
na-
qabe
ess
ahaat
a’u
r
ee?(
2Qor3:
7-8)
.

 Want
ifi
rdi
idu’
aafhoj
jet
u ul
fi
na-
qabe
ess
aer
ga t
a’e
e,want
iqaj
eel
aa nama
goc
huufhoj
jet
uimmoohammam c
aal
aaul
fi
na-
qabe
ess
ahaat
a’ur
ee?(
2Qor
3:
9).

 I
ddoo s
eer
rihi
nji
rre
ttianij
iraac
haan t
ure
;ye
roo abboommi
chi(
see
ric
hi)
dhuf
ett
igar
uuc
ubbuuni
nbayyanat
e(humnagodhat
e)(
Rom 7:
9).

 Ar
fii
ndu’
att
inamaoof
ucubbuudha;c
ubbuukanhumnagodhac
hii
suss
eer
a
(
1Qor15:
56)
.

Kanaafdhal
linamaawaggoot
akumal
amaaf
idhi
bbas
hani
ifs
eer
amal
eeer
ga

j
iraat
ee booddee (
Yoh 1:
17,Gal3:
17)
,yer
oo j
alqabaafkaayyoon Waaqayyo

s
eer
icha i
tti kenne namni c
ubbamaa t
a’e c
ubbuu i
saa, s
ana booddees

gaaf
fii
wwandhi
mmaqaj
eel
ummaaWaaqayyoongaaf
atui
laal
chi
seesr
aawwat
ee

abdi
i-
dhabees
sat
a’uu i
saa akka beeku t
ure.Seer
ichiguut
ummaa guut
uut
ti

t
ajaaj
il
ahammees
suuf
idu’
aat
i.

3.Waan SeerriRaawwachuu hi
n Dandeenye /
What t
he Law
CannotDo/

 Egaanamakant
a’et
okkoi
ll
eewant
ase
err
inamai
rraabar
baadugoc
huudhaan
Waaqayyodur
att
iqaj
eel
aa hi
nta’
u.Se
err
icubbuun maalakkat
a’enama
hubac
hii
sa(
Rom 3:
20)
.

 Ani ayyaana Waaqayyoo gat


ii hi
n dhabs
iis
u; namni qaj
eel
aa t
a’ee
l
akkaa’
amuun s
eer
aanut
uut
a’e
e,yoosKi
ris
toosakkas
umaandu’
ekaa!
(Gal

55
2:
21)
.

 Ut
umat
a’uui
yyuunamnit
okkoi
ll
eeYe
suusKi
ris
toos
itt
iamanuudhaanmal
ee,
want
ase
err
iis
air
raa bar
baadu goc
huudhaan Waaqayyo dur
att
iqaj
eel
aa
t
a’ee akka hi
nlakkaa’
amne i
n be
ekna.Nuyi
s want
ase
err
inama i
rraa
bar
baaduhoj
jec
huudhaanut
uuhi
nta’
ii
n,Ki
ris
toos
itt
iamanuudhaanqaj
eel
ota
t
aane
e akka l
akkaa’
amnuuf
,Ki
ris
toosYe
suus
itt
iamanne
err
a;want
ase
err
i
nama i
rraa bar
baadu goc
huudhaan namnit
okko i
ll
ee qaj
eel
aa t
a’e
e hi
n
l
akkaa’
amu(
Gal2:
16)
.

 Namnit
okkoi
ll
eehoj
iis
eer
aar
aawwac
huudhaanWaaqayyobi
rat
tiqaj
eel
aa
t
a’ee akka hi
nlakkaa’
amne mul
’at
aa dha;“
Namniamant
ii
dhaan f
uul
a
Waaqayyoodur
att
iqaj
eel
aat
a’ej
ire
enyadhugaai
nar
gat
a”(
Gal3:
11)
.

 Sababi
inamaf
ooni
it
ii
fse
err
ihoj
iii
saahoj
jechuudadhabe.Waaqayyoi
lma
of
iii
saat
iie
rge
e,c
ubbuui
sanamaf
oonke
ess
aat
tif
arade
;il
mii
saakunf
ooni
sa
namnic
ubbamaanuf
fat
uuf
fat
ee,c
ubbuubal
lee
ssuudhuf
e(Rom 8:
3).

 I
rra-
daddar
baas
eer
aMus
eet
ii
nirraahi
ikamuuhi
ndandeenye,hundumaa
i
rraas hi
ikamuun i
sumaan akka ar
gamu i
sin bi
rat
tihaa be
ekamu,yaa
obbol
oot
ako!Ye
suus
itt
ikanamanuhundi
nuuhi
ikamai
nar
gat
a(HoE13:
39)
.

 Se
eri
chi
,want
itokkoi
yyuuf
iixaanakkaba’
uhi
ngoone;kar
aabi
raai
mmoo,
abdi
inc
aal
uinninuyii
tti
inWaaqayyot
tidhi
yaannui
ddoobu’
eer
a(I
br7:
19)
.

4.AmanaanSeeraJ
alaMi
ti/
TheBel
ievernotUndert
heLaw/

Bar
sii
fni(
Doc
tri
ne)amant
oonniKi
ris
tooswaj
ji
ndu’
ais
aat
ii
ntokkot
a’uui
saani
i

/
kanaaf
isc
uuphaan f
akkeenya dha/ (
Rom 6:
1-10) er
ga i
bsamee booddee,

qaj
eel
famoonniakkaat
aa deddeebi
iji
reenya amanaa bi
tuu qaban j
echuuni
s

qaj
eel
famoonnij
ireenyai
saai
bsameer
a(Rom 6:
11-
13)
.Kunhi
mai
jool
akkoof
sot
a

Rom 6haf
ani
iti
.Lakkoof
si14waanamanaani
tti
inc
ubbuuj
alaabi
li
saba’
eot
oo

hi
nta’
ii
n/kundhi
igaYes
uus
iinkanr
aawwat
amedha/
,qaj
eel
famaguddaabi
ttaa

yknhac
uuc
caayknhi
dhaac
ubbuui
rraabi
li
saba’
ekennaaf
:“I
sins
eer
ajal
att
i

56
qabamt
ani
ikan j
iraat
tan ut
uu hi
n t
a’i
in,ayyaana Waaqayyoo j
ala waan

j
iraat
tani
ifc
ubbuuni
sini
rrat
tigoof
tummaahi
nqabaat
u”.

Kanaduukaabu’
eebar
ums
iseer
a-mal
ees
saa/
Ant
inomi
ani
sm/i
nnihamaat
a’e

j
ireenyiqaj
eel
ummaa hi
n bar
baac
his
u akka hi
njenneef
;Haf
uur
riQul
qul
luu

kanneenar
maangadi
iit
tiaans
uudhaankaa’
eer
a;“
Egaas
eer
ajal
att
iqabamnee

kanj
iraannuut
uuhi
nta’
ii
n,ayyaanaWaaqayyooj
alawaanj
iraannuuf
,cubbuu

hoj
jennuu r
ee?Kun mat
umaa hi
nta’
u”(
Rom 6:
15)
.Tokkoo t
okkoon l
aphee

haar
omee/
ji
jj
ii
ramee/kanaafAmeen!Ameen!J
echaadeebi
suuni
saawaannama

s
hakki
sii
sumi
ti
.

I
ttiaans
eesRom 7kar
aac
ubbuui
rraabi
rmadummaani
ttiar
gamuqaj
eel
fama

kanbi
raanut
tiagar
sii
sa:

 Akkas
uma yaa obbol
oot
a ko,i
sin war
ribu’
aa dhagna Ki
ris
toos t
aat
ani
i
duut
ani
itur
tan,s
eer
ais
ait
tihi
dhamt
ani
itur
tanj
alaahi
ikamt
ani
it
tu!Kanaaf
kannamabi
raa,kanaj
echuuni
skani
sawar
radu’
anke
ess
aakaaf
ame
eint
aat
u;
kanaan hundumt
ike
enya Waaqayyoofi
jai
n godhanna.Ye
roo nuyiakka
f
ooni
it
tij
iraac
haat
urr
e,hawwi
inf
ooni
iinnic
ubbuudhaan guut
ese
eri
chaan
t
oos
ifame
e/kakaaf
ame
e/,du’
aafakka nuyii
ja godhannuuf
,bu’
aa dhagna
ke
enyaake
ess
aai
nhoj
jet
atur
e.Ammagar
uus
eer
ais
amoof
aai
sadurc
aaf
ame
j
alat
tiut
uuhi
nta’
ii
n,j
ire
enyaHaf
uur
aai
sahaar
aake
ess
att
iakkahoj
jennuuf
,
i
sanu hi
dhat
ejal
aaduune
e,s
eer
ichai
rraashi
ikamne
err
a(Rom 7:
4-6)/
kun
s
eer
ota s
irna ayyaanef
fannaat
ii
n kan hi
n i
laal
lanne t
a’uun i
saa haa
qal
bif
atamu;l
akk7i
laal
i/
.

 AniWaaqayyoofj
iraac
huudhaaf
ankar
aas
eer
aa,s
eer
ajal
aadu’
e;aniKi
ris
toos
waj
ji
nfanni
fame
era(
Gal2:
19)
.

 Ut
uuamant
ii
nhi
ndhuf
ii
ndur
a,hammagaaf
ainnimul
’i
fame
ett
ibooj
i’
amne
e
har
kas
eer
aaj
alat
tihi
dhamne
etur
re.Nuyiamant
ii
dhaanqaj
eel
otat
aane
eakka
l
akkaa’
amnuuf
,se
err
iadabduu/
guddi
ft
uu/ke
enya i
sa gar
a Ki
ris
toos
itt
inu
ge
ess
utur
e.Amant
ii
ner
gadhuf
eegar
uu,nuyis
i’ac
hihar
kaadabduuj
alahi
n

57
j
iraannu(
Gal3:
23-
25)
.

 Namniakkat
a’ut
tiyooi
tti
inhoj
jet
e,s
eer
ichigaar
iiakkat
a’enuyii
nbe
ekna.
Nami
chis
un,s
eer
rinamaqaj
eel
aadhaafakkahi
ntumami
ini
nbe
eka;gar
uu
war
ras
eer
a mal
eej
iraat
ani
if
,war
ra hi
n abboomamne
ef,war
ra Waaqayyo
mal
eej
iraat
ani
if
,war
rac
ubbamoot
aaf
,war
rakar
aaqul
qul
luui
rraaj
al’
atani
if
,
war
ra want
a qul
qul
laa’
aadhaan mor
mani
if
,abboot
aa f
ihaadhot
a war
ra
aj
jee
sani
if
,war
ra gumaaf
,war
ra hal
ale
edhaaf
,war
ra nama gadhooms
ani
if
/
Homos
exual
/(s
aal
-quunnamt
iidhi
iraaf
idhi
iragi
dduu)
,war
ranamabut
ani
if
,
war
ras
obduudhaaf
,war
ra kaka s
obaa kakat
ani
if
,kan bi
raasyoo j
iraat
an
war
rabar
sii
sas
irr
iidhaanmor
mani
ift
umame(
1Xi
m 1:
8-10)
.

5.SeeraJ
ireenyaAmanaa/TheBel
iever’
sRul
eofLi
fe/

 Namni
,“I
sat
tinanj
iraadha”j
edhui
mmoo,kar
aaYe
suusKi
ris
toosi
raaade
eme
i
rraade
emuuni
nta’
aaf(
1Yoh2:
6).

 Ki
ris
toosl
ubbuui
saanuufke
nnuui
saat
ii
njaal
all
imaalakkat
a’ehubanne
err
a;
e
gaanusi
mmool
ubbuuke
enyaobbol
oot
aafke
nnuunnuuft
a’a(
1Yoh3:
16)
.

 Mi
choot
ako!I
sinwar
raor
mummaat
tij
iraat
tan,war
rabi
yyaabaaf
amt
ani
snan
gor
sa;f
edhaf
ooni
iis
alubbuuke
ess
anl
olui
rraaf
agaadhaa(
1Phex2:
11)/
lakk
12-
23i
laal
i/
.

 Egaa aniwaa’
ee hoj
iiGoof
taat
ii
fhi
dhame
e kanan j
iru,waami
cha i
sai
tti
waamamt
ans
anaafakkat
a’ut
tiakkaj
iraat
tani
sinnangor
sa.Gadofde
ebi
suu
f
igar
raamummaa hundumaan,obs
aani
swal
iiwaj
ji
nji
raadhaa,j
aal
alaani
s
wal
ii
fdanda’
aa!(
Efe4:
1-2)
.

 Akka i
jool
leej
aal
lat
amoot
tif
akke
enya Waaqayyoo f
udhadhaa! Ki
ris
toos
akkumanuj
aal
lat
e,i
sini
simmooj
aal
alat
tij
iraadhaa!I
nniaar
saaf
ool
ii
nis
aa
t
olu,qal
maWaaqayyoofdhi
yaat
usgodhe
enuufj
edhe
edabar
seeofke
nne
era
(
Efe5:
1-2)
.

 I
sindurdukkanaa’
oot
urt
an,ammagar
uukar
aaGoof
taai
ft
ani
it
tu;e
gaaakka
i
jool
leei
faat
tij
iraadhaa!(
Efe5:
8).

58
 Egaa at
tami
tti akka de
dde
ebi
tan hal
eel
aa i
laal
ladhaa! Akka war
ra
oge
ess
otaat
timal
ee,akkawar
raoge
ess
otahi
nta’
ini
it
tihi
nji
raat
inaa!(
Efe5:
15-
16)
.

 Ani gar
uu,“
Haf
uur
aan gagge
eff
amaa j
iraadhaa mal
ee,f
edha f
ooni
i hi
n
r
aawwat
inaa!
”nanj
edha(
Gal5:
16)
.

 Aniakkumani
sini
ifgodhe
,is
ini
simmooakkagoot
ani
ttif
akke
enyai
sini
ift
a’e
era
(
Yoh13:
15)
.

 Akkumaaniabboommi
iabbaakoot
iihundumaae
ege
e,j
aal
alai
saat
tisqabame
e
j
iraadhu,i
sini
sabboommi
ikoohundumaayooe
egdanj
aal
alakoot
tiqabamt
ani
i
i
nji
raat
tu(
Yoh15:
10)
.

 Abboommi
inkooi
sakana;aniakkani
sinj
aal
ladhe
,is
ini
swalj
aal
ladhaa!(
Yoh
15:
12)
.

 “
Namniabboommi
ikooqabu,i
nnii
sar
aawwat
us,i
sakannaj
aal
lat
u;namana
j
aal
lat
uimmooabbaankooi
saj
aal
lac
huufj
ira,ani
sis
ananj
aal
ladha,of
iikoos
i
sat
timul
’i
suuf
anj
ira”j
edhe(
Yoh14:
21)
.

 Nuyiwaanumai
sakadhannu(
gaaf
annu)i
sabi
raai
nfudhanna;abboommot
a
i
saai
nee
gna,waan i
sagammac
hii
susi
n hoj
jenna.Abboommi
ini
saakuni
s,

Maqaai
lmakooYe
suusKi
ris
toos
itt
iamanaa!Akkaabboommi
iinnike
nne
tti
s
wal
iike
ess
anj
aal
ladhaa!
”nuunj
edha(
1Yoh3:
22-
23)
.

 I
nnidur
aandur
see
,“Guyyoonnis
unye
rooga’
an,kakuuanii
saani
ifkakadhu,

See
rakoogar
aai
saani
ike
ess
anankaa’
a,yaadai
saani
ike
ess
att
isi
sananc
aaf
a
i
saj
edhudha’j
edhaGoof
ti
chi
”je
dhe
edhugaaba’
eef(
Ibr10:
16)
.

Qaj
eel
fama kanaafi
bsi
tuun ykn f
akkeenyiaj
aa’
ibs
iis
aan j
aal
ala haadhaa

kees
sat
tinimul
’at
a;t
okkummaanwal
ii
nguddannaabi
yyoot
aamaat
ii
nij
ool
lee

i
saani
ifkunuuns
abar
baac
his
aaakkagodhani
ifibeekaawar
radhi
baa’
ani
rrat
ti

i
mmooadabbi
inakkakennamumur
tees
seer
a;gar
uubi
yyat
tii
nwaa’
eej
iraac
huu

s
eer
a kanaa t
asumaa ot
oo hi
n beeki
in haadhot
iii
jool
lee i
saani
ijaal
ala

59
guddaadhaan kunuuns
ani
in kan guut
te dha.Sababi
ini
saas s
eer
ichil
aphee

i
saani
ikees
sawaant
a’eefdha.

Haal
akanawaj
ji
nwalqabat
een,i
ddoogabat
oonnidhagaas
eer
ichaaakkat
aa’
an

mur
tees
ses
anduuqakakuudhuga-
bahums
aakees
saakkat
a’ehubac
huunwaan

bar
ums
akennudha.Dhi
ignidhi
ifamac
ubbuufdhi
yaat
etees
sooar
aar
aawar
qee

qul
laa’
aai
rraahoj
jet
amei
rrat
tiyommuuf
acaaf
ameakkahi
nil
aal
amneefkan

haguugamanyoot
a’esi
saanwaj
ji
n“Ki
ll
iwar
qeei
nnimaannaabaat
uuf
iul
een

Aar
oni
nnil
ate”(
innidur
aa/
maannaan/nyaat
akeenyai
sal
afaonaai
nnibi
raan

/
uleen Aar
on/i
mmoo war
ra du’
an kees
saa ka’
uu Ki
ris
toos
iiff
akkeenya dha;

l
amaani
saani
iiyyuuwaa’
eeayyaanaakandubbat
anidha)j
iru.I
jj
iWaaqayyoo

s
eer
ais
acabei
laal
uu kan danda’
u dhi
igai
saqaj
eel
ummaai
saaguut
ummaa

guut
uut
tii
tti
ini
jaaba’
eef
idheekkams
ais
aaqabbanees
sekees
sat
tiqof
aadha

(
Ibr9:
4-5)
.

Gabat
oot
aseer
ichai
saf
idal
aanqi
rixamei
saqul
qul
luuf
iqaj
eel
aagar
uui
mmoo


in aj
jeesa”j
edhamebaat
an t
ees
soo ar
aar
aa /
Mer
cy-
seat
/fidhi
iga dhi
ifama

c
ubbuufdhi
yaat
e/bl
ood ofat
onement
/ir
raaaddabaas
ani
ifudhac
huudhaan,

s
eer
aji
reenyaKi
ris
tiyaanaaakkat
a’ani
ift
okkummaaWal
dool
eeKi
ris
tiyaanaa

kees
sa kaa’
uun s
eer
a waaqes
sit
oot
a (
Nomol
ater
s) ammayyoot
aaf dhi
mma

dhi
ifamedha.

6.AyyaanniMaal
ii?/
Whati
sGrace/

Ayyaanaj
echuunkennaaWaaqayyonamahi
nmal
let
okkooft
olakennuj
echuu
dha/
Thei
nfi
nit
elove
,me
rcy,unme
rit
edf
avor
,andgoodwi
lls
hownt
ohumanki
nd
byGod/
.

 Gar
uugaar
ummaani
ifij
aal
all
iWaaqayyof
ayyi
saanke
enyai
tti
innamaj
aal
lat
e
ye
rooi
saat
tii
nmul
’at
e(Ti
t3:
4).

60
 I
nniar
jummaa kar
aa Ki
ris
toos Ye
suus nuuf godhe s
anaan,bar
a dhuf
u
hundumaat
tuu baay’
ina ayyaana i
saat
ii i
sa hammas hi
n j
edhamne
ar
gis
iis
uudhaafkanagodhe(
Efe2:
7).

7.KaayyooWaaqayyoAyyaanaKees
sat
tiQabuMaal
ii?
/
God’
sPurpos
einGrace/

 I
sinayyaanaWaaqayyoot
ii
nkar
aaamant
iif
ayyi
famt
an;i
nnii
mmooke
nnaa
Waaqayyoot
imal
ee,goc
haaof
iike
ess
ani
imi
ti
;hoj
ii
dhaani
smi
ti
,namnit
okko
i
ll
eeakkai
tti
inofhi
njaj
net
ti(
Efe2:
8-9)
.

 Waaqayyo ayyaana i
saa i
sa nama hundumaaff
ayyi
na ke
nnu mul
’i
see
ra.
AyyaanniWaaqayyookuni
s,nuyiWaaqayyomal
eej
iraac
huu,kaj
eel
laabi
yya
l
afaai
sahamaasganne
e,bar
akanake
ess
aofqabuut
ti,qaj
eel
inat
ti,namoot
a
Waaqayyoo t
aane
e akka j
iraannuuf gor
see
, gar
a gaar
iit
ti nu de
ebi
sa.
Ac
humaani
sabdi
ike
enyai
sae
ebbi
famaaf
iul
fi
nai
sade
ebi
’eemul
’at
usanaai
n
e
egganna.I
nnimul
’ac
huufj
irus
uni
sYe
suusKi
ris
toos
;inniWaaqayyoke
enya
i
saguddi
cha,f
ayyi
saake
enyas(
Tit2:
11-
13)
.

 Waaqayyo,ayyaanaKi
ris
toos
iinqaj
eel
otat
til
akkaa’
amne
e,abdi
idhaanj
ire
enya
bar
abar
aaakkaar
gannuufkananuufgodhe(
Tit3:
7).

 I
saanumt
iimmooayyaanaWaaqayyooi
sakar
aaf
uri
iYe
suusKi
ris
toost
ola
i
saani
ifke
nname
en,qaj
eel
otai
nta’
u(Rom 3:
24)
.

 Kar
aa i
saa ayyaana i
sa amma mi
yee
ffac
haa j
irr
u kanat
tiamant
ii
dhaan
dhi
yaac
huuar
ganne
err
a;abdi
iul
fi
naWaaqayyooi
rraahi
rmaac
huuke
enyaas
gammac
huudhaani
nhi
manna(
Rom 5:
2).

 Ammas har
ka Waaqayyoo i
sai
sinj
abe
ess
u,qul
qul
loot
ais
aa hundumaa
gi
dduudhaasdhaal
ais
ini
ifke
nnuudanda’
utt
i,dubbi
iayyaanai
saat
tisi
sinnan
ke
nnadha(
HoE20:
32)
.

 Kuni
sguddi
naayyaanai
saa,i
sai
nnii
lmai
saai
saj
aal
lat
amaadhaannut
tit
ole
e
nuuf ke
nne i
n gal
ate
eff
achi
isa. Akka badhaadhummaa ayyaana i
saat
tis
Ki
ris
toosdhi
igai
saanuufdhangal
aas
uui
saat
ii
nfur
amuu,dhi
if
amuuc
ubbuus

61
qabna(
Efe1:
6-7)
.

 Ye
roo bar
baac
his
ett
i akka nu gar
gaar
ani
if ar
aar
ais
aa f
udhac
huudhaaf
,
ayyaanai
saasar
gac
huudhaaf
,kot
taai
ja-
jabi
naangar
ate
ess
ooWaaqayyooi
sa
ayyaanaanguut
utt
iindhi
yaannaa(
Ibr4:
16)
.

Waanhundumaakanofkees
sat
tihammat
uuf
iguut
uuakkami
it
ii
!Ayyaannii
n

f
ayyi
sa,qaj
eel
aanamagodha,namaqul
lees
sa,f
udhat
amummaai
n ar
gac
hii
sa,

namaf
ura,namaafi
ndhi
isa,dhaal
ainkenna,ej
jennooi
nkenna,t
ees
sooar
aar
aa

f
igar
gaar
sagaaf
achuufi
ja-
jabummaadhaani
ttidhi
yaannuui
nkenna,akkami
tti

akka j
iraac
huu qabnu nu bar
sii
sa,akkas
umasabdi
iis
a eebbi
famaa nuufi
n

kenna.Qaj
eel
famoonnigar
aagar
aakun wal
ii
n makamuu kan hi
n dandeenye

t
a’uui
saahubac
huunnur
raaeegama.

 Fo’
amuun i
saani
iayyaanaan e
rga t
a’e
eimmoo,hoj
iii
saani
it
ii
nta’
uu hi
n
danda’
u;kanaaac
hiayyaanniayyaanat
a’e
eji
raac
huuhi
ndanda’
u!(
Rom 11:
6).

 Be
enyaan(
gat
ii
n/mi
indaan)namahoj
jet
eefbaaf
amu,gat
ii(
mii
ndaa)ar
gac
huun
i
saaft
a’ut
til
akkaa’
amamal
ee,akkake
nnaat
olaat
ti/
ayyaanaa/hi
nlakkaa’
amu.
Namniakkas
eer
riabboomut
tihi
nhoj
jennegar
uuWaaqayyoi
rraaf
agaac
huu
i
saabe
eke
e,Waaqayyoi
saqaj
eel
aanamagodhut
tiyooamane
,amant
ii
nis
aa
qaj
eel
ummaat
tii
nlakkaa’
amaaf(
Rom 4:
4-5,Gal3:
16-
18,4:
21-
31)
.

Dhumai
rrat
tis
,

 Egaayaaobbol
oot
ako,nuyii
jool
leei
she
ebi
rmaduut
imal
ee,kani
she
egar
bit
tii
mi
ti(
Gal4:
31)
.

 I
sin t
ull
uu i
sa har
kaan qabamuu danda’
u, i
sa i
biddi boba’
aan, aar
ri
dukkane
ess
u,dukkanni
,bubbe
eni
rrat
uran bi
ra hi
n ge
enye
.Is
ins
agal
ee
mal
akat
aat
ti,s
agal
eeguddi
seedubbat
utt
ishi
ndhi
yaanne
;ye
roos
agal
eenkun
dhaga’
ame
s,war
ridhaga’
ans
agal
eenkunakkadabal
eei
saani
ttihi
ndubbanne
i
nkadhat
an.Abboommi
in,“
Hor
iini
ll
eet
ull
uus
anat
tiyoobuut
e,dhagaadhaan
r
ukut
amt
eehaaduut
u!”j
edhus
un,waani
saani
ttiul
faat
eef
,is
abaac
huuhi
n
dande
enye
.Want
iac
hit
tiar
game s
uni
s guddaa s
odaac
his
aa waan t
ure
ef

62
Mus
eeni
yyuu,“
Baay’
ees
odaadhe
etanhool
ladhe
”je
dhe
.Haat
a’ui
yyuumal
ee,
t
ull
uuXi
yoon,mandar
aWaaqayyoi
saj
iraat
aa,Ye
rus
aal
emi
she
ewaaqai
rraa,
c
idhae
rgamoot
akumaat
amaabi
raga’
uuke
ess
an.Wal
daaangaf
oot
awar
ra
maqaan i
saani
iwaaqa i
rrat
tic
aaf
ame
e,Waaqayyo abbaa f
irdi
inamoot
a
hundumaa,l
ubbuuqaj
eel
otawar
raf
ii
xaanba’
ani
ibi
raga’
uuke
ess
an.Ye
suus
i
sa gi
dduu gal
ee Waaqayyoo f
inamoot
a gi
dduu kakuu haar
aa dhaabe
,
dhangal
a’uudhi
igai
sadhi
igaAbe
elc
aal
aawant
awayyudubbat
ubi
rasga’
uu
ke
ess
an(
Ibr12:
18-
24)
.

Kanaafgaaf
fii
nis
aWaaqayyogaar
aSi
inaai
rrat
tidubbat
e,“
seer
otaNaamus
aa

/
mor
all
aws
/”f
i“s
irnoot
aayyaanef
fannaa/
Cer
emoni
al/
”jedheeaddaanqooduu

i
saa ot
oo hi
nta’
ii
n,c
iruma i
saa i
mmoo amanaan gar
a gaar
ichaat
tikan hi
n

dhi
yaannet
a’uui
saat
i.

Maanguddoon Buuni
yaan j
edhamu yer
oo t
okko akkas j
edheer
a: “
Amma

amanaanqaj
eel
ummaaguut
uuf
ieebbi
famaat
a’eenhaguugameeamant
ii
dhaan

Yes
uusKi
ris
tooskees
sat
a’uudhaan s
eer
rigaar
a Si
inaa i
nnibal
aqqees
sa’
aan

dogoggor
axi
qqoot
a’et
okkoi
ll
eei
rrat
tiar
gac
huuhi
ndanda’
u.Qaj
eel
ummaan

Waaqayyooi
nnikar
aas
eer
aahi
ntaanei
nnij
edhamui
sakanadha.
”[Tar
iii
jj
i

namahi
n amannet
okkoo kanadubbi
saakan j
iru yoo t
a’e,s
ababi
iseer
ais
a

qul
qul
luu f
i qaj
eel
aa t
a’e s
ana i
rra daddar
buut
ii
n mur
tii dhugaa i
sat
ti

mur
teef
fame akka f
udhat
uuf j
aal
alaan i
sa gor
sina;s
ababi
in i
saas “
Gar
aa

gar
ummaan hi
n j
iru; hundi
nuu yakkani
iru, ul
fi
nni Waaqayyoos i
saani
tti

hi
r’at
eer
a”(
Rom 3:
22-
23)kanat
tif
ufuudhaani
s“Yes
uusi
rra-
daddar
baakeenyaaf

du’
att
idabar
famee kenname;qaj
eel
ummaa akka ar
gannuuf
is war
ra du’
an

kees
saa kaaf
ame” (
Rom 10:
4)kan t
a’e Ki
ris
toos
iinl
apheedhaan amanuu f
i

af
aani
indhugaabahuudhaanf
ayyi
naguut
uuf
ibar
abar
aanj
iraat
uakkaar
gat
u

i
sahubac
hii
fna]
.

63
Amal
oot
a Amanaa Lamaan /
Bel
iever’
s Two

7
Nat
ures
/

Namnii
lma Waaqayyo i
saj
iraat
aa f
ibar
a bar
aan j
iraat
uu

Yes
uus Ki
ris
toos
iin f
ayyi
saa f
i goof
taa i
saa godhat
ee

amanuudhaan l
ammaf
faa dhal
ate kami
yyuu,amal
oot
alama

akkaqabuMac
aaf
otniQul
qul
luunibar
sii
su;t
okkof
faanhaal
a

dhal
oot
auumamaankanar
gameef
iraawwat
eeabdi
i-
mal
ees
sakant
a’eenhamaa

f
ikan hi
nfayyadneyommuu t
a’u;i
nnil
ammaf
faan i
mmookar
aadhal
achuu

haar
aat
ii
nuumamahaar
aaar
gameyommuut
a’uguut
ummaaguut
uut
tisamal
a

Waaqayyoot
a’uui
saat
ii
n,guut
ummaaguut
uut
tigaar
iikant
a’edha.

YaadniWaaqayyoowaa’
eeamal
ais
amoof
aaykn i
saAddaam i
rraaar
gamee

i
laal
chi
seekanj
irudubbi
soonniMac
aaf
aQul
qul
luuar
maangadi
isi
rri
it
tinuuf

mul
’i
su.

 Kunoo,haat
ikooi
she
engar
aat
tinabaat
tei
yyuuc
ubbamt
uut
urt
e,ani
syakkaa
t
a’e
enandhal
adhe(
Far51:
5).

 “
Gar
aannamaawaanhundumaai
rraj
al’
aadha,namni
sis
aqaj
eel
chuuhi
n
danda’
u;e
gaae
enyut
uis
abe
ekuudanda’
are
e?”(
Er17:
9).

 Caaf
fanniqul
qul
laa’
aan,“
Namniqaj
eel
aanhi
nji
ru,l
akki
i,t
okkoi
lleehi
nji
ru.
Namnit
okkoi
yyuuhi
nhubat
u,namnit
okkoi
lleesWaaqayyoonhi
nbar
baadu;
namoonnihundi
nuukar
aaWaaqayyooi
rraagor
ani
iru,e
rgaan-
takkaawar
ra
dhi
mmahi
nbaaf
net
a’ani
iru;namnigaar
iihoj
jet
ust
okkoi
lleehi
nji
ru”(
Rom
3:
10-
12)
.

Waaqayyos
agal
eei
saakees
sat
ti“
Namoonnil
ammaf
faahi
n dhal
ammehundi

kan gar
aahi
nlaaf
neykn dandeet
tiikan hi
n qabneykn amal
agaar
iikan hi
n

64
qabneykndoqnoot
aykni
mmoonamaamant
aakanhi
ntaanedha”j
echaaj
ira

mi
ti
;gar
uu “
Namoonnihundi
nuu qaj
eel
aami
ti
,Waaqayyoon hi
n beekan ykn

i
mmooWaaqayyoonhi
nbar
baadan”i
njedha.

Qor
maat
aamant
iiul
faat
aat
a’ankees
saat
okko,t
il
maamawaa’
eeamal
anamaa

Waaqayyodur
att
ikennamuf
udhac
huudha;gamat
okkoot
okkoogoc
haawwan

guyyaa guyyaa r
aawwac
huudhaafbaay’
eebaay’
eewar
riofeeggat
an,waa’
ee

r
akki
na dhal
a namaa baay’
ee kan gaddan, waa’
ee kabaj
amuu mi
rgoot
a

namummaafkan dhi
mman,f
iroot
a keenya naamus
a gaar
iiqaban,mi
rgoot
a

Waaqayyoobaay’
eekant
uff
atan,aar
saai
lmaWaaqayyoot
ii
nishomaai
ll
eekan

hi
ntuqamne,Waaqummaai
saasar
rabs
oodubbat
amuu hi
n dandeenyeen kan

ganan,akkas
umass
agal
eei
saast
uff
achuui
rraakanka’
ekanhi
nfudhannet
a’uu

i
saani
iamanani
ifudhac
huun ul
faat
aa t
a’uu danda’
a.Dubar
tii
n amal
a gaar
ii

qabdut
okkonamabi
raat
tis
obadubbac
huunbaay’
eekani
sheej
ibbi
sii
su,dhuga-

bahums
ainniwaa’
eei
lmai
saat
ii
fkennekanhi
nfudhanneyoot
aat
e,guyyuma

guyyaanWaaqayyoons
obduugoot
i(1Yoh1:
10,5:
10)
.Yer
ooammaakanai
mmoo

namoonnibaay’
een f
uul
-dur
ee /
Puul
pii
ti
i/i
rraa “
gal
atawwan”wal
ii
n nama

dhahan namoot
a kumaat
ama hedduut
tir
akki
na kana ul
fees
sani
iru.Gar
aa

gar
ummaan yer
oo i
sa bi
shaan badi
isaa dur
atur
efakkaat
ee mul
’at
ee f
iis
a

dhugaagi
dduut
ureeaj
aa’
ibs
iis
aadha.

 Bar
asanat
ti,i
sa boodde
esgoot
onnihoj
jaadhaa f
ihumnaan f
agoo nama
c
aal
anbi
yyal
afaai
rrat
uran;j
agnoonnibar
adur
iimaqaaqabankun,e
rga
war
riwaaqai
rraa“
Ilmaan Waaqayyoo”j
edhamandur
boot
anamoot
aa
bi
raga’
ani
i,i
saani
rraai
jool
leegodhat
ani
iar
gaman(
Uma6:
4).

Addunyaanguddac
haaf
ifooyya’
aakandeemaaj
irt
ufakkaat
tit
urt
e;kanaaf

bu’
aan i
lmaan Waaqayyoo war
rit
a’ani
iwar
ra bi
yya l
afaa waj
ji
n gaa’
ela

qul
qul
luu hi
ntaaner
aawwac
huu i
saani
isuumamanamaagar
ais
acaal
aa

65
hamaat
tikangees
set
ure.Gar
uu,akkakunt
a’een:

 Waaqayyoyommus
,jal
’i
nninamaal
afai
rrat
tibaay’
achuui
saa,want
inamni
guyyaahundumaagar
aai
saat
tiyaade
eqophe
ess
uhundi
nuusj
al’
aaduwwaa
t
a’uui
saai
nar
ge(
Uma6:
5).

 Yaadnihamaanhundi
nuuke
ess
ayaadagar
aanamoot
aat
iii
nba’
a;i
saan
i
mmoo,hal
alummaa,hanna,namaaj
jee
chaa,e
jjummaa,s
ass
ata,hammi
na,
haxxummaa, gad dhi
isa, we
ennoo, nama s
alphi
suu, of t
uul
ummaa,
dagat
tummaa.Want
ihamaankunhundi
nuuke
ess
ayaadagar
aanamaat
ii
ba’
ani
ixur
aa’
aanamai
ngodha(
Mar7:
21-
23)
.

 Namnihaf
uur
icha hi
n ar
gat
ii
n,ke
nnaa Haf
uur
a Waaqayyoo /
Haf
uur
a
Qul
qul
luu/hi
nfudhat
u;ke
nnaan s
un i
sat
tigowwummaa dha.Ke
nni
cha
gar
gar baas
ee s
hal
laguudhaaf i
yyuu haf
uur
icha qabaac
huu waan
bar
baac
his
uuf
,is
ahubac
huuhi
ndanda’
u(1Qor2:
14)
.

 Akkaf
edhaf
ooni
it
tiyaaduundi
inaWaaqayyoonamagodha;yaadniakkas
ii
s
eer
aWaaqayyoot
iiwaj
ji
nwal
iihi
ngal
u;i
saafabboomamuushi
ndanda’
u.
War
riakkaf
edhaf
ooni
it
tij
iraat
an,Waaqayyoongar
aac
iibs
uuhi
ndanda’
an
(
Rom 8:
7-8)
.

 Nushundumt
ike
enya hawwa f
oon ke
enyaa duukaa buune
e,akka f
edha
namummaake
enyaaf
iyaadake
enyaat
tiwar
raakkas
iigi
dduuj
iraanne
err
a;
kana i
rraa kan ka’
es akkuma war
ra kaani
i dhal
oot
aan dhe
ekkams
a
Waaqayyooj
alagal
leet
urr
e(Ef
e2:
3).

I
saan kanaani
s,namnihi
nji
jj
ii
ramne/
hinf
ayyi
ne/r
akki
nadac
haas
adi
ikan

qabuf
akkaat
a.Kennaakanqabu,kanqar
oome,j
aal
lat
amaa,gaar
ii,yknnama

amant
aat
a’uunidanda’
a.Gat
iii
saakanbaaf
atu,c
oll
ee,abbaamanaaf
iabbaa

gaar
iit
a’uunidanda’
agar
uu,i
nniWaaqayyoofabboomamuust
a’eWaaqayyoon

gammac
hii
suuakkas
umasi
sabeekuu/
hubac
huu/hi
ndanda’
u.

Kar
aabi
raai
mmoonamniamanaat
a’ekanhi
nji
jj
ii
ramneef
iamal
ais
amoof
aa

j
ij
ji
iramuu hi
n dandeenyeot
oo qabuu,gar
uu amal
ahaar
aa“
Qaj
eel
ummaaf
i

66
qul
qul
lummaa dhugaadhaaf kan t
a’an akka f
akkeenya Waaqayyoot
ti kan

uumame”f
udhat
eer
a.

Lammaf
faadhal
achuunuumamuudhamal
eehaar
eff
amuumi
ti
;waanhaar
aa

gal
fac
huudhamal
eei
samoof
aaj
ij
ji
iruumi
ti
.Akkumauumamakeenyaanamal
a

namaaf
udhannehunda,l
ammaf
faadhal
achuudhaani
samal
aWaaqayyummaa

kant
a’ei
nfudhanna.Dubbi
soonniar
maangadi
imaddaaf
iamal
anamahaar
aa

nuufi
bsu.

 Ye
suus
,“Dhuguma,dhuguman s
itt
ihi
ma,e
enyu i
ll
ee ol
iiyoo dhal
achuu
dhaabaat
e,moot
ummaaWaaqayyooar
guui
yyuuhi
ndanda’
u”j
edhe
ede
ebi
see
f
(
Yoh3:
3).

 War
rai
sas
imat
ani
ifi
mmoo i
jool
leeWaaqayyoo akka t
a’ani
ifaboo i
saani
if
ke
nne
;is
aani
swar
ramaqaai
saat
tiamananidha.I
saankunWaaqayyoi
rraa
dhal
atanmal
ee,dhi
igai
rraayooki
isf
edhaf
ooni
iir
raayooki
isf
edhadhi
iraa
i
rraahi
ndhal
anne(
Yoh1:
12-
13)
.

 Amant
ii
dhaan i
sin hundumt
i ke
ess
an kar
aa Ki
ris
toos Ye
suus i
lmaan
Waaqayyoot
i(Gal3:
26)
.

Dubbi
soonnikuni
rrakees
saanyommuui
laal
amangaar
iikanf
akkaat
uuf
ibar
a

keenya kees
sas baay’
ee kan babal
’at
e,gar
uu gonkumaa bar
sii
sa Mac
aaf
a

Qul
qul
luukan hi
ntaane,dhi
ibbaai
laal
cha“
Abbummaawal
iigal
aa/
uni
ver
sal

f
ather
hood/Waaqayyoo f
iobbol
ummaa wal
iigal
aa /
uni
ver
salbr
other
hood/

dhal
anamaa”i
rrat
tiqabannihubanna:yaadnikuni
syaadawal
akkaadhugaa

gaal
eei
sadhumaakanofkees
sat
tiqabat
eeni
laal
chabal
aaf
amaaka’
edha.War
ra

l
ammaf
faadhal
atanmal
ee,namoonnidhal
atanhundii
lmaanWaaqayyoomi
ti
.

Mac
aaf
niQul
qul
luu Addaam muc
aa Waaqayyoo t
a’uu i
saa yoo nut
tihi
mes
,

Sheetmuc
aaAddaam akkat
a’eakeekkannoodhaannuhubac
hii
sa(
Luq3:
38)
.

67
 Namummaa haar
aa i
sa qaj
eel
ummaa f
iqul
qul
lummaa dhugaat
ti,f
akkaat
tii
Waaqayyoot
ii
nuumameuf
fadhaa(
Efe4:
24)
.

 Kanaaf
isnamnikanKi
ris
toos(
Kir
ist
ooske
ess
a)yoot
a’e
,uumamahaar
aadha;
i
nnimoof
aandar
be,kunoo,i
nnihaar
aandhuf
eer
a(2Qor5:
17)
.

 Egaa s
i’ac
hiKi
ris
toosi
sa ana ke
ess
aat
uji
raat
a mal
ee,anat
uji
raat
a mi
ti
;
j
ire
enyaaniammaf
ooni
inj
iraadhui
mmoo,i
lmaWaaqayyooi
sana j
aal
lat
e,of
ii
i
saasdabar
seei
saanaafke
nne
ttiamanuudhaannanj
iraadha(
Gal2:
20)
.

 Waaqayyo dhoks
aa i
sa ul
fi
naan guut
uu kana war
ras
aba i
saa hi
nta’
ii
n
ke
ess
att
iar
gis
iis
uudhaan war
ra kan i
saat
ii
ttibe
eks
isuu j
aal
lat
e.Dhoks
aan
mul
’i
famekuni
sKi
ris
toosi
sai
sinke
ess
aji
rudha;i
nniul
fi
nai
sinar
gac
huuf
j
irt
ani
ifabdi
ike
ess
an(
Qol1:
27)
.

 I
sinduut
ani
it
tu;j
ire
enyike
ess
anKi
ris
tooswaj
ji
nWaaqayyoke
ess
adhokat
eer
a.
Ki
ris
toosi
nnij
ire
enya nuuft
a’e yommuu mul
’at
uis
ini
simmoo i
sa waj
ji
n
ul
fi
naanmul
’ac
huufj
irt
u(Qol3:
3-4)
.

 AnaafKi
ris
toosj
ire
enyakoot
i,du’
uuni
mmoobu’
aakoot
i(Fi
l1:
21)
.

 Ke
nnaakanaan i
sin badi
isa,i
sas
ababi
ikaj
eel
laaf
ooni
it
ii
fbi
yyal
afaakana
ke
ess
aji
ru j
alaa baat
ani
i,dhagna Haf
uur
aa i
sa kan Waaqayyoo i
rraa
hi
rmaat
tuu /
Part
akers oft
he Di
vine Nat
ure/akka t
aat
ani
ifabdi
in gat
i-
j
abe
eyyi
ini
ifigur
guddoonninuufke
nnamani
iru(
2Phex1:
4).

 Ki
ris
toosi
sinke
ess
aer
gaj
iraat
ee,dhagnike
ess
ans
ababi
icubbuut
ii
fdu’
aayoo
t
a’ei
yyuu,s
ababi
iqaj
eel
ummaaar
gat
tani
ifhaf
uur
ichij
ire
enyai
sini
ift
a’a(
Rom
8:
10)
.

 Waaqayyoj
ire
enyabar
abar
aanuufke
nne
;egaadhugaani
saai
sakana;j
ire
enyi
bar
abar
aakuni
sil
mai
saake
ess
att
iar
gama.Namnii
lmaWaaqayyooqabaat
u
j
ire
enyi
chaqaba;namnii
lmaWaaqayyoohi
nqabaanne
,ji
ree
nyi
chahi
nqabu
(
1Yoh5:
11-
12)
.

Gar
uuamal
liWaaqummaahaar
aai
nnikan dhuunf
aaKi
ris
toost
a’eamal
ais
a

moof
aawaj
ji
nwalf
aanakanj
iraat
uamanaakees
sadha.“
Egaas
i’ac
hiKi
ris
toos

68
i
saanakees
saat
uji
raat
amal
ee,anat
uji
raat
ami
ti
”jedhePhaawul
oos
umai
sa

akkasj
edhet
uimmoo“
Waangaar
iint
okkoi
ll
ee,anakees
sayooki
isnamummaa

kooi
saf
ooni
ikees
saakkahi
nji
rreanibeeka”(
Rom 7:
18)j
edha.Akkas
isi
mmoo

i
njedha“
Egaaanai
sawaangaar
iihoj
jec
huubar
baadut
ti,want
ihamaanhar
ka

koot
tidhuf
uunseera t
a’uui
saananar
ga”(
Rom 7:
21)
.Iyoobnama“
guut
uuf
i

qaj
eel
aa”t
a’et
u“ofnant
uff
adha”(
Iyo42:
6)kanj
edhu.

Amal
oot
a/uumamoot
a/kana l
amaan gi
dduu wal
it
tibu’
ins
iji
ra.“
Ana” (
I’
s)

l
amaan (
Rom 7:
14-
25)kees
saj
iran /
Saa’
oli
sa haar
aa f
iis
a moof
aa/gi
dduu

wal
’aans
oo j
iru akeekkannoodhaan qor
achuun bar
baac
his
aa dha.Amant
oot
a

dar
gaggoot
ata’
ankanabdi
ikut
achi
isuuf
iakkabi
taai
saani
ttigal
ukangodhu

s
haakal
aakkakanaat
i.Yer
ookanat
tigammac
huuni
saani
iinnij
alqabaawakt
ii

j
ij
ji
iramuu/
gaaf
aGoof
taaf
udhan/i
nqabbanaa’
a;adeems
iis
aani
isakeekkannoo

kanhi
nqabnet
a’uueegal
a,kanaaff
oonamal
aaf
ihawwi
iis
aai
sadur
aawaj
ji
n

yommuu of kakaas
u gar
a abdi
ikut
annaat
tideemuu f
iWaaqayyo dur
att
i

f
udhat
amummaaar
gac
huui
saani
igar
ashakkuut
tiadeemu.Yer
oonkunyer
oo

bal
aa guddaan kees
saj
iru dha.Yer
oo r
akki
saa akkas
iikees
sat
tiPhaawul
oos

amal
ais
aa i
sa moof
aat
ii
n“Foon i
sa gara du’
aat
tina geessu”j
edheeot
oo

waamuu bi
rmadummaaar
gac
huudhaafgaaf
fiidhi
yees
seer
ra.Namaj
ij
ji
irame

/
kan f
ayye/yoo t
a’ei
yyuu “
Foon i
rraa”bi
rmadummaa kan ar
gat
edhama’
a

mat
aai
saanyknwaans
eer
rii
sai
rraabar
baaduhundaeeguufyaal
uui
saat
ii
n

mi
ti
,“KaraaYesuusKi
rist
oosGoof
taakeenyaan”(
Rom 7:
24-
25)mal
ee.

Haat
a’uut
iij
iraac
huunf
ooni
iakkaf
edhai
saat
ti/
akkaf
ooni
it
ti/j
iraac
huufykn

deddeebi
’uufs
ababa t
a’uu hi
n danda’
u.Namummaan keenya i
nnimoof
aa

Ki
ris
tooswaj
ji
n akkaf
anni
fame,haal
akanakees
sat
tinuyiakkaduune,nuyi
s

bu’
aadhagnakeenyaawar
ral
afai
rraj
irani
sguyyaaguyyaat
ii
naj
jees
uudhaan

69
s
haakal
adhaabbat
aakeenyakanar
aawwac
huuakkaqabnubar
anneer
ra.

Humna/
dandeet
tii
/it
tii
n waan kanar
aawwannu kan ar
gannu t
okkoot
okkoo

amanaakees
sai
saj
iraat
uHaf
uur
aQul
qul
luui
rraat
i(1Qor6:
19)
;hoj
ii
nis
aai
nni

eebbi
famaani
sfoonabbooms
isuu/
to’
annaaj
alagal
chuu/dha.

 Ani gar
uu,“
Haf
uur
aan gagge
eff
amaa j
iraadhaa mal
ee,f
edha f
ooni
i hi
n
r
aawwat
ii
naa!
” nan j
edha.Fe
dhi
inf
ooni
ihaf
uur
aan i
n mor
ma;haf
uur
ris
f
ooni
ini
nmor
ma;i
sinwaanumaj
aal
lat
tanakkahi
ngoone
ef,i
saankunl
amaan
wal
ii
ninmor
mu(
Gal5:
16-
17)
.

 Akkaf
edhaf
ooni
it
tiyooj
iraat
tandu’
uunke
ess
anbe
ekamaadha,haf
uur
aan
hoj
iinamummaake
ess
ani
saf
ooni
iyooaj
jee
ftangar
uui
nji
raat
tu(
Rom 8:
13)
.

Kanaaf
uuhawwi
iamal
ais
amoof
aahumnaf
edhi
it
ii
nyknmur
toogaar
iidhaan

f
acc
isuu i
rra,l
oli
cha Haf
uur
a Waaqayyoo i
sa nu kees
saj
iraat
utt
ikennuun

bar
baac
his
aadha.

Rom 7kees
sat
tikan ar
gamui
mmoo,l
olanamnil
ammaf
faadhal
ateamal
ais
a

moof
aa waj
ji
n qabu dha;kanaafi
rra guddees
sat
tidhi
mma nama dhuunf
aa

/
Per
sonal
/kant
a’edha.

J
echoonni“
Waanhamaai
saanihi
njaal
lannegar
uunanhoj
jedha”
,“Waanan

j
aal
ladhu hi
n hoj
jedhu”j
edhan l
apheeKi
ris
tiyaanot
abaay’
eekees
sat
tiskan

wal
ii
ndhahuyaadawwangaddi
sii
saamo’
atamuut
i.Lol
ichiboqonnaa8kees
sat
ti

kan i
ttif
ufe yoo t
a’es
; dhi
mma nama dhuunf
aa t
a’uun i
saa haal
a

eebbi
famaadhaannidhaabat
a.Ac
hir
akki
nni
ifidhi
phi
nnikam i
yyuuhi
nji
ru;

s
ababi
ini
saasPhaawul
oosl
oli
chaa al
ata’
eer
a;amma l
oli
chi“
Fooni
i/Saa’
ol

Xar
sees
icha/
”fiHaf
uur
aQul
qul
luugi
dduukanj
iruyommuut
a’u;Phaawul
oos

gar
uu nagaa f
imo’
icha kees
sa dha.Mo’
ichikun kan agar
sii
suf
oon i
rrat
ti

j
echuuni
stut
tuqqi
iwwan kees
sanamummaakan t
a’an hawwi
iwwan ej
jaa,of

70
t
uul
ummaa,dheekkams
aa f
i kkf i
rrat
ti mo’
icha ar
game t
a’uun i
saa haa

qal
bif
atamu;qor
ums
iduubaant
a’anj
echuuni
sal
aandhuf
angar
uuf
urmaat
akan

ar
gat
an gar
a angaf
a l
ubaa keenya i
sa guddi
chaa gar
a Ki
ris
toos
itt
i

dhi
yaac
huudhaandha.

Dubbi
soot
aar
maangadi
iyaadat
asgabbaa’
aadhaani
saanhaaqor
annu;

 Nuyide
ebi
neegar
bac
ubbuuakkahi
ntaane
tti
,dhagnii
nnic
ubbuuhoj
jet
uakka
badduubaaf
amuufnamummaanke
enyai
nnimoof
aani
sawaj
ji
nakkaf
anni
fame
i
nbe
ekna(
Rom 6:
6).

 I
sinduut
ani
it
tu;j
ire
enyike
ess
anKi
ris
tooswaj
ji
nWaaqayyoke
ess
adhokat
eer
a
(
Qol3:
3).

 Nuyigar
uudhagnaqabaai
sadhugaaar
ganne
err
a;i
sakanf
ooni
iamanac
huu
dhi
if
nee
,Ki
ris
toosYe
suus
iinofi
njaj
na,haf
uur
aani
sWaaqayyoofi
nhoj
jenna
(
Fil3:
3).

 I
sin ke
ess
aa kaan war
ra akkas
iit
uran, gar
uu maqaa Goof
taa Ye
suus
Ki
ris
toos
iin,haf
uur
a Waaqayyo ke
enyaat
ii
nisc
ubbuu i
rraa dhi
qat
tani
it
tu,
war
ra Waaqayyoof qul
qul
laa’
an t
aat
ani
it
tu,Waaqayyo dur
att
is qaj
eel
ota
t
aat
ani
it
tu(
Rom 6:
11)
.

 Goof
taa Ye
suusKi
ris
toos
iin akka uf
fat
asi
bii
laat
tiuf
fadhaa mal
ee,hawwa
namummaaf
ooni
iraawwat
tani
iis
asgammac
hii
suudhaafgar
aahi
nke
nni
inaa
(
Rom 13:
14)
.

 Egaaobbol
oot
ako,want
iraawwac
huunnuuft
a’uyooj
iraat
eiyyuu,akkaf
edha
f
ooni
it
tij
iraac
huudhaafi
saafabboomamuunnuufhi
nta’
u(Rom
8:
12)
.

8
UumamaAmanaaLamaan(
Bel
iever’
sSt
andi
ngand
St
ate)

Mac
aaf
otaQul
qul
luuc
aal
aadhumat
tii
mmooer
gaawwans
irr
iit
ti

hubac
huudhaafgar
aa gar
ummaa i
ddoo (
Standi
ng)
/posi
tion/

71
amanaanhoj
iiKi
ris
toos
itt
iamanuui
saat
ii
nWaaqayyobi
raai
saafkennameef
i

haal
a dhal
oot
aan ykn adeemsa (
Stat
e)/
wal
k/ i
saat
ii
n qabu gi
dduu j
iru

beekuun f
aayi
daa guddaa qaba.I
nnidur
aa j
echuuni
siddoon guut
ummaa

guut
uut
tibu’
aahoj
iiKi
ris
toosyommuu t
a’u,yer
oo amant
ii
dhaan Ki
ris
toos
iin

f
udhat
eir
raaj
alqabeeguut
uuf
iwaanhundumaankanguut
edha;want
iji
reenya

amanaa i
sa boodaa kees
sat
tit
a’u kami
yyuu f
udhat
amummaa amanaan

Waaqayyodur
att
iqabust
a’ewabummaaj
ireenyabar
abar
aafwaan i
nnii
tti

dabal
utokko i
ll
ee hi
n qabu.I
ddoo i
sa Waaqayyo dur
att
ifudhat
amummaa

qabaac
huu,kanar
gac
hii
suamant
iiqof
aadha;kanaafamanaanamant
oot
alaf
a

i
rraj
irankees
saabaay’
eedadhabaa,kanbeekums
ahi
nqabne,ej
jennookanhi
n

qabneef
isal
phaat
tikankuf
u,Goof
taaYes
uusKi
ris
toosi
rrat
tiamant
iidhugaa

kan qabu yoot


a’e,i
ddoon f
udhat
amummaai
nniWaaqayyodur
att
iqabu kan

amanaai
sabaay’
eec
imaat
a’eewaj
ji
nguut
ummaaguut
uut
tit
okkodha.

I
ddoonamanaanWaaqayyodur
att
ifudhat
amummaaqabukunmaalakkat
a’e

dubbi
soot
aar
maangadi
iir
raagabaabaat
tiar
guunnidanda’
ama:

 War
rai
sas
imat
ani
ifi
mmoo i
jool
leeWaaqayyoo akka t
a’ani
ifaboo i
saani
if
ke
nne
;is
aani
swar
ramaqaai
saat
tiamananidha(
Yoh1:
12)
.

 Ye
suuskunMas
iihi
chat
a’uui
saanamniamanuhundi
nuumuc
aaWaaqayyoot
i;
i
sadhal
ches
ananamnij
aal
lat
uis
aabbi
chai
rraadhal
ate
simmooi
njaal
lat
a
(
1Yoh5:
1).

 Nuyii
jool
leeWaaqayyooe
rgat
aane
e,war
rawaanhundumaaar
gat
ani
ntaana;
waan kana hundumaasWaaqayyo bi
raa i
n ar
ganna;Ki
ris
tooswaj
ji
ner
ga
dhi
phanne
e,i
saa waj
ji
n i
mmoo ul
faac
huudhaaf
, waan Ki
ris
toos ar
gat
u
hundumaasi
saawaj
ji
ninar
ganna(
Rom 8:
17)
.

 Waanhi
nabdne
,waanxur
iihi
nqabne
,waangadde
ebi
’aahi
nade
emne
s,i
sa
waaqa ke
ess
att
iis
ini
ife
egame
eji
rut
tidar
bit
ani
iakka f
udhat
tan godhe
era.

72
Kuni
s,i
sinwar
ra,kar
aaamant
iif
ayyi
nabar
aboodde
ett
imul
’ac
huufqophaa’
ee
t
aa’
usanaaf
,humnaWaaqayyoot
ii
nee
gamt
ani
iji
rtani
ifi
nta’
a(1Phex1:
4-5)
.

 Waaqayyowant
ihundi
nuuakkaake
ekai
saat
iif
iakkaf
edhai
saat
ii
ttiakkat
a’u
i
ngodha;nusi
mmooakkai
nniyaade
eqophe
ess
eeofdur
aaqabuut
ti,kar
aa
Ki
ris
toosf
o’amne
err
a(Ef
e1:
11)
.

 Mi
choot
ako!Nuyiammai
jool
leeWaaqayyoot
i;i
saboodde
eimmoomaalt
a’uuf
akkaj
irr
umul
’at
aami
ti
.Haat
a’ui
yyuumal
ee,yommuui
nnimul
’at
uinniakka
j
irut
tii
saar
guufwaanj
irr
uuf
,akkai
saaakkat
aanube
ekna(
1Yoh3:
2).

 I
singar
uuqomoof
o’amaadha,l
uboot
amanamoot
ummaat
i,s
abaqul
qul
laa’
aa
dha,war
radhuunf
aaWaaqayyoot
a’anidha.Waaqayyohoj
iii
saai
saj
ajamaa
akkal
abs
itani
ifdukkanake
ess
aa,gar
aif
ais
aai
sadi
nqi
sii
saat
tii
sinwaame
(
1Phex2:
9).

 Ye
suus Ki
ris
toos dhuga-
baat
uu amanamaa dha,i
nniwar
ra du’
an ke
ess
aa
angaf
ata’
eekaaf
ame
,moot
otal
afakanaasi
nabbooma.I
nninuj
aal
lat
ee,dhi
iga
i
saai
sanuufdhangal
a’e
enc
ubbuuke
enyai
rraanuf
ure
.Is
amoot
ummaadhaaf
i
Waaqayyo abbaa i
saat
ii
fluboot
a akka t
aanu nu godhat
esanaaf
,ul
fi
nni
ifi
aangoonbar
aahammabar
abar
aat
tihaat
a’u!(
Mul1:
5-6)
.

 I
sini
sis
umawar
rabant
iiwaaqaake
ess
att
igoof
tummaaqabani
ifiabooqaban
hundumaafmat
aa t
a’es
anaan gar
a guut
ummaa j
ire
enyaat
tidhuf
tani
it
tu
/
guut
uut
aat
ani
it
tu/(
Qol2:
10)
.

 Kanaaf
is amant
ii
dhaan qaj
eel
ota e
rga t
aane
e, Goof
taa ke
enya Ye
suus
Ki
ris
toos
iinWaaqayyobi
rat
tinagaa/
ij
a-j
abummaa/qabna.Kar
aai
saaayyaana
i
saammami
yee
ffac
haaj
irr
ukanat
tiamant
ii
dhaandhi
yaac
huuar
ganne
err
a;
abdi
iul
fi
na Waaqayyoo i
rraa hi
rmaac
huu ke
enyaas gammac
huudhaan i
n
hi
manna(
Rom 5:
1-2)
.

 “
Waaqayyo,akkas
itt
itokki
chai
lmai
saahammake
nnuuf
it
tibi
yyal
afaaj
aal
lat
e;
kun i
mmoo i
sat
tikan amanu hundi
nuu j
ire
enya bar
a bar
aa haa qabaat
uuf
mal
ee,haabaduufmi
ti
!”(
Yoh3:
16)
.

 I
sinwar
rimaqaai
lmaWaaqayyoot
tiamant
an,j
ire
enyabar
abar
aaqabaac
huu

73
ke
ess
anakkabe
ekt
ani
if
ankanahundumaai
sini
ifc
aaf
e(1Yoh5:
13)
.

 Egaayaaobbol
oot
ako!Ye
suusdhi
igai
saanuufdhangal
aas
uui
saat
ii
ngar
a
i
ddooi
sahundumaai
rrac
aal
aaqul
qul
luut
tigal
uudhaafi
ja-
jabi
naqabna(
Ibr
10:
19)
.

 Kuni
sguddi
naayyaanai
saa,i
sai
nnii
lmai
saai
saj
aal
lat
amaadhaannut
tit
ole
e
nuufke
nnei
ngal
ate
eff
achi
isa(
Efe1:
6).

 Waaqayyoof
,abbaaGoof
taake
enyaaYe
suusKi
ris
toosi
sakar
aaKi
ris
toose
ebba
haf
uur
aahundumaan,waanwaaqai
rraat
ii
nisnue
ebbi
see
fgal
annihaat
a’u!
(
Efe1:
3).

 Ar
aar
riWaaqayyoogar
uubaay’
eewaant
a’e
ef,j
aal
alai
saai
saguddaas
anaan
nuj
aal
lat
e.Nuyii
rra-
daddar
baake
enyaankar
aahaf
uur
aadu’
oot
aane
eut
uma
j
irr
uu, i
nni war
ra Ki
ris
toos waj
ji
n j
iraat
an nu godhat
e;i
sin ayyaana
Waaqayyoot
ii
nfayyi
famt
an.Kar
aaKi
ris
toosYe
suusi
sumaawaj
ji
nwar
radu’
an
ke
ess
aanukaas
e,i
sumaawaj
ji
nbant
iiwaaqaake
ess
aai
ddoonuufke
nne
,nu
t
ees
sis
es(
Efe2:
4-6)
.

 Ammagar
uuKi
ris
toosYe
suuswaj
ji
ntokkummaaqabaac
huudhaani
sinwar
ri
durf
agaat
tani
itur
tandhi
igaKi
ris
toos
iindhi
yee
ffamt
ani
it
tu(
Efe2:
13)
.

 NuyiYi
hudoonni
,war
riYi
hudoot
a hi
nta’
ii
nis
,war
rigar
bummaa j
alaj
iran,
war
ribi
rmaduuni
shundumt
ike
enyadhagnat
okkot
a’uudhaafhaf
uur
atokkoon
c
uuphamne
err
a,nuyihundumt
ike
enyaakkadhugnuuf
isHaf
uur
riQul
qul
luun
i
nnit
okki
chinuufke
nname
era(
1Qor12:
13)
.

 Nuyibu’
aadhagnaKi
ris
toos
i/Fooni
saaf
ilaf
eei
saat
i/(
Efe5:
30)
.

 Dhagnike
ess
anmanaqul
qul
lummaaHaf
uur
aQul
qul
luui
sai
sinke
ess
aji
ruu
t
a’uui
saahi
nbe
ekt
ani
ire
e?Haf
uur
akanasWaaqayyobi
raaar
gat
tan;mana
qul
qul
lummaahaf
uur
ais
aase
rgat
aat
ani
i,i
sinkanof
iike
ess
ani
imi
ti(
1Qor
6:
19)
.

Want
oot
niaj
aa’
ibs
iis
aat
a’ankunhundiamant
oot
aGoof
taaYes
uusKi
ris
toos
itt
i

amananhundaafdhugaadha.I
saanaj
aa’
ibs
iis
aat
a’ankanakees
saat
okkoi
ll
ee

74
kadhannaadhaan yooki
in c
imi
na t
ajaaj
il
aan yooki
in Wal
daa Ki
ris
tiyaanaa

deemuudhaan yooki
in hi
yyees
sot
aaf kennuudhaan yooki
in qul
qul
li
na

j
ireenyaat
ii
nyooki
inhoj
iigaar
iikami
ini
yyuuakkaar
gamannut
tihi
nhi
mamne.

Hundumt
uu amant
iikar
aa Ki
ris
toos t
a’uun kennaawwan Waaqayyo i
rraa

kennamanidha;waankanat
a’eef
isamant
oot
ahundaafwalqi
xadha.Eegduun

gar
a-j
abees
samanahi
dhaaFi
li
phi
sii
yusMac
aaf
ahoj
iier
gamoot
aakees
saj
iru,

bat
tal
umaGoof
taaYes
uus
iinamaneen;muc
aaWaaqayyoo,Ki
ris
tooswaj
ji
nkan

dhaal
u,moot
iif
iluba akkas
umas abbaa dhaal
a kan hi
n t
ort
orr
ee /
hin

boos
sos
nee/
,kan f
aayi
daa al
a hi
ntaanee f
ikan hi
n badnee t
a’eer
a.Bat
tal
a

Yes
uusGoof
taat
a’uui
saal
apheei
saanamaneeAf
aani
saandhugaabahet
ti(
Rom

10:
8-10)i
nniwaan hundumaan qaj
eel
aat
a’eer
a(1Qor6:
11)
,Waaqayyowaj
ji
n

nagaaar
gat
eer
a(Rom 5:
1);ayyaanaani
siddoo ar
gat
eer
a(Ef
e2:
6)akkas
umas

abdi
iul
fi
naaamans
iis
aat
a’ef
udhat
eer
a(Ti
t2:
13)
.Innikennaaj
ireenyabar
a

bar
aaf
udhat
eer
a(Yoh 5:
24)
;fudhat
amummaahammaKi
ris
toosabbaadur
att
i

qabuun f
udhat
amummaa ar
gat
eer
a (
Yoh 17:
5-26, Rom 4:
25)
, Haf
uur
a

Qul
qul
luudhaan mal
lat
teef
fameer
a(Ef
e 1:
13)
,Haf
uur
riQul
qul
luu i
sa kees
sa

j
iraac
huu j
alqabeer
a (
Yoh 14:
23)
, akkas
umas gar
a dhagna Ki
ris
toos i
sa

i
cci
it
ii
/dhoks
aa/t
a’eekees
sat
tic
uuphameer
a(1Qor12:
13)
,bat
tal
umat
tisqaj
eel
ina

Waaqayyoo uf
fat
eer
a(Rom 3:
22)
,Ki
ris
tooswaj
ji
nisj
ireenya /
jec
huuni
sdu’
a

i
rraa/
argat
eer
a(Yoh 5:
24)
,is
a waj
ji
n war
ra du’
an kees
saa ka’
eer
a(Qol3:
1),

akkas
umasi
sawaj
ji
nbant
ii
wwanwaaqaakees
sat
aa’
eer
a(Ef
e2:
6).

Haal
li/
adeems
i/i
nniammakees
saj
irumaalf
akkaat
ainnij
edhudhi
mmabi
raa

dha;dhugumat
tii
ddooi
sakabaj
amaai
nniWaaqayyodur
att
iqabus
anawaj
ji
n

yommuu walbi
ra qabamu waan baay’
ee gad bu’
aa dha.Akka i
ddoo i
sa

Waaqayyobi
raaqabuut
tibat
tal
umat
tiadeems
iis
aayer
oot
okkot
ti,akkamoot
ii
tti
,

akka l
ubaa f
iakka waan waaqa i
rraa ofkees
saa hi
n qabaat
u.Dubbi
soonni

75
ar
maangadi
iwant
oot
akanal
amaanMac
aaf
aQul
qul
luukees
sat
tiakkami
ttiwal

bi
raqabamani
iakkaar
gamannut
tiagar
sii
su.

I
ddooWaaqayyoBi
raaQabu/
Standi
ng/ Haal
aAdeems
aIs
aa/
Stat
e/

 Gara Wal
daa Waaqayyoo i
s a  Obbol
a mandar oot
a ko,walqoc
col
uun akka
Qor
ont
oos j
iruu, gar
a war
ra kar
aa i
sin ke
ess
aji
ru,namoonniaadde
e
Ki
ris
toosYe
suusqul
qul
lee
ffamani
i,war
ra Ki
lo’
ee anat
ti hi
mani
iru. (
1Qor
i
ddoo gar
aa gar
aat
ii
, maqaa Ye
suus 1:
11)
.
Ki
ris
toos goof
taa hunduma ke
enyaa
 Aniyaaobbol
oot
ako,akkawar
ra
waammat
anhundumaawaj
ji
n,qul
qul
loot
a
yaada f
ooni
i duukaa bu’
ani
i,
t
a’uudhaaf waamamt
ani
it
ti kana c
aaf
uu
Ki
ris
toos
itt
iimmoo xobbe
e akka
koo t
i. Ayyaanni Waaqayyoo Ki
ris
toos
muc
ool
ii t
a’ani
it
tan i
sini
tti
Ye
suus
iinwaani
sini
ifke
nname
ef,aniye
roo
dubbadhemal
ee,akkawar
rayaada
hundumaa s
ababi
i ke
ess
ani
if Waaqayyo
haf
uur
aa duukaa bu’
ani
it
tii
sini
tti
koo nan gal
ate
eff
adha. I
sin waanuma
dubbac
huu hi
n dande
enye
. Ani
dubbat
tan hubac
hii
suudhaaf of
ii
aannan akka dhugdani
if i
sini
if
ke
ess
ani
if
is waan hundumaa
ke
nne
era;i
sin nyaat
ajabaadhaaf
hubac
huudhaaf
,kar
aahundumaanke
nnaa
hi
n ge
enyet
urt
an,ammuma i
yyuu
guut
uu i
sumaan ar
gat
tani
it
tu. Want
i
hi
nga’
ii
nji
rtu.I
sinooammai
yyuu
waa’
ee Ki
ris
toos
iif dhugaa ba’
ame i
sin
akka war
ra yaada f
ooni
iduukaa
gi
dduut
ti hunde
e godhat
ee j
abaat
eer
a.
bu’
ani
i t
i; hi
naaf
uuni
i f
i wal
Kanaaf l
ammaf
faa mul
’ac
huu Goof
taa
qoc
col
uune
rgai
singi
dduuj
iraat
ee,
ke
enyaaYe
suusKi
ris
toose
eggac
haaut
uu
i
sin war
ra yaada f
ooni
i duukaa
j
irt
ani
i,ke
nnaa haf
uur
aa ke
ess
aa t
okko
buut
anmi
ti
ire
e?(
1Qor3:
1-3)
.
i
ll
eei
sini
ttihi
n hi
r’at
u.Guyyi
chaGoof
taa
kee
nyaYe suusKi
ris
tooss anattiakkai s
in  Isi
n keess
aa kaan akka waan ani
warrayakkahinqabnet aatani
if,Goof
tic
hi dhufee isi
n hi
n argi
neett
i
hamma dhuma barichaattiisi
ni nc i
ms a. lakkaa’
anii
, of bokoks
uutt
i ka’an
Waaqayyo,i
nnigar
atokkummaai
lmai
saa (
1Qor4:
18)
.
Ye
suus Ki
ris
toos Goof
taa ke
enyaat
tii
sin
waame
,amanamaadha(
1Qor1:
2-9)
.

 I
sin ke
ess
aa kaan war
ra akkas
iit
uran,  I
sini
s ofbokoks
itani
iji
rtu,namni
gar
uumaqaaGoof
taaYe
suusKi
ris
toos
iin, waan akkas
ii godhe kun i
sin

76
Haf
uur
a Waaqayyo ke
enyaat
ii
nisc
ubbuu ke
ess
aa akka baaf
amuuf boo’
uun
i
rraa dhi
qat
tani
it
tu, war
ra Waaqayyoof i
sini
ift
a’at
uremi
ti
ire
e?(
1Qor5:
2).
qul
qul
laa’
an t
aat
ani
it
tu, Waaqayyo
dur
att
isqaj
eel
otat
aat
ani
it
tu(
1Qor6:
11)
.

 Dhagnikeessan bu’
aa dhagna Ki
ris
toos  Fuul
ayaa’
ii
ttiwalge
ess
uunke
ess
an
akkat
a’anhi
nbe
ekt
ani
ire
e?(
1Qor6:
15)
. i
yyuu dadhabbi
ike
ess
an ar
gis
iis
a;
dabaa yoo i
sin i
rrat
ti hoj
jet
an
maal
ii
fhi
n obs
itan? Maal
ii
fi
s hi
n
mi
idhamt
an?(
1Qor6:
7).

 Kanai
rrat
tiYe
suusde
ebi
see
,“ moon  Egaa bu’
YaaSi aa dhagna Ki
ris
toos
i
lma Yoonaa,at
ikan ayyaanomt
ee dha! f
uudhe
ebu’
aadhagnagaal
amoot
aa
KanaAbbaakooi
sawaaqai
rraj
irut
usi
tti godhuur
ee?Mat
umaakunhi
nta’
u
mul
’i
semal
ee,yaadninamaf
ooni
isi
ttihi
n (
1Qor6:
15)
.
mul
’i
fne
”(Mat16:
17)
.

 Abbaa keenya i
sai
fa waaqa i
rraa i
rraa  I
nnigar
uugar
agal
eePhe
exi
roos
iin,
qooda war
rai
saafqul
qul
laa’
ani
ike
ess
aa “
Na dur
aa t
uriSe
exana nana!At
i
hi
rmaac
huu i
sin dande
ess
ise
ef gal
ata guf
uu anat
ti t
aat
e, at
i kan
dhi
’ee
ssaa!I
nniaboo dukkanaa j
alaa nu namoot
aa mal
ee kan Waaqayyoo
baas
ee,gar
a moot
ummaa i
lma i
saa i
sa hi
nyaaddu”j
edhe(
Mat16:
23)
.
j
aal
lat
amaat
tinudabar
se(
Qol1:
12-
13)
.

 Amma garuu i
sin dhe
ekkams
a,
aar
ii, hammi
na, maqaa wal
ii
bal
lee
ssuus hundumaa of i
rraa
f
age
ess
aa! Dubbi
in nama
ye
ell
aas
isusAf
aanke
ess
anke
ess
aa
hi
n ba’
ii
n! Soba wal
it
ti hi
n
dubbat
ii
naa! Namummaa moof
aa
hoj
iii
saahundumaawaj
ji
nofi
rraa
baaf
tani
it
tu(
Qol3:
8-9)
.

Akkaat
aans
irnihoj
iihaf
uur
aaayyaanakees
saj
iru,j
alqabat
tii
ddooolaanaat
a’e

kenuu,i
ttif
ufeesamanaan haal
aadeems
aa/
stat
e/i
ddookanawaj
ji
n adeemu

77
akka eegu gor
suu t
a’uu i
saa dubbi
saan hubac
huun i
sat
tihi
n ul
faat
u.I
nni

hi
yyees
sot
aawwaar
akees
saai
nkaas
a,war
radhaboost
uul
laakos
iikees
saaoli
n

kaas
a;gur
guddoot
awaj
ji
nis
aani
ntees
sis
a,t
ees
sooul
fi
naasakkai
saandhaal
an

i
ngodha;ut
uboonnil
afaakanWaaqayyoot
i,i
nniut
uboot
asanai
rrabi
yyal
afaa

i
nkaa’
e(1Sam 2:
8);s
anabooddeesakkaabboot
afi
rdi
it
tiakkaj
iraat
uingor
sa.

Akkaf
akkeenyaat
tikanneenar
maangadi
ihaai
laal
lu.

I
ddooWaaqayyoBi
raa(
Standi
ng) Haal
aAdeems
aIs
aa(
Stat
e)

 Nuyideebi
neegar
bac n  Ki
ubbuuakkahi ris
toos waj
ji
n t
aat
ani
i haf
uur
ota
t
aane
tti
,dhagnii
nnic
ubbuuhoj
jet
u bant
ii waaqaa ke
ess
aa bi
yya l
afaa
akka badduu baaf
amuuf
, kana i
rrat
tihumna qabu j
edhamani
i
namummaan ke
enya i
nnimoof
aan s
odaat
aman j
alaa e
rga duut
ani
i
i
sawaj
ji
nakkaf
anni
famei
nbe
ekna i
mmoo, maal
ii
f akka waan amma
(
Rom 6:
6). i
yyuu kan bi
yya l
afaa t
aat
ani
it
ti
j
iraat
tur
ee?(
Qol2:
20)
.

 I
sin i
fa bi
yya l
afaa t
i, mandar
ri  Namoonni hoj
ii ke
ess
an i
sa gaar
ii
t
ull
uugubbaat
tii
jaar
amedhokac
huu ar
gani
i, abbaa ke
ess
an i
sa waaqa
hi
ndanda’
u(Mat5:
14)
. i
rraaf ul
fi
na akka ke
nnani
if i
fni
ke
ess
an akkuma kanaat
ti namoot
a
dur
att
ihaai
fu!j
edhe
en(
Mat5:
16)
.

 Sababi
i wange
ela i
sa ani l
alabe  Kanaaf
l is yaa mi
choot
a ko! Ye
roo
kanaaf
, akkuma nama hamaa hundumaa akkuma abboomamt
an,
godhe
ett
ihi
dhame
e dhi
phaan j
ira, ye
rooni
sinbi
raj
iruduwwaaut
uuhi
n
dubbi
in Waaqayyoo gar
uu hi
n t
a’i
in,c
aal
aadhumat
tiyommuun i
sin
hi
dhamu(
2Xi
m 1:
9). bi
rahi
nji
rreakkas
umagodhaa!Hoj
ii
f
ayyi
na ke
ess
ani
iwaj
ji
n wal
ii
fgal
u
s
odaadhaa f
i r
om’
aan i
tti f
ufaa
4
hoj
jedhaa!(
Fil2:
12).

4
Caqasakananamoonnibaay’
eeny ommuuj al

isani
ihii
kanniar gamu;dubbisakanakeessatt
ikan
amanaangorfamefay
yinabar
abaraaargachuufakkahojj
etuutuuhi
nt a’
i
inf
ayyi
naisaadhuga-
bahumsaa
fitaj
aaj
il
aWaaqayy
okeessaisaat
tii
tt
iinhojj
etuunakkamul ’
i
sudha.Sababii
nisaas,f
ayyi
nnibar
abaraa

78
 KaraaKi
ris
toosYe
suusi
sumawaj
jn  Egaa Ki
i ris
toos waj
ji
n war
ra du’
an
war
radu’
anke
ess
aanukaas
e,i
suma ke
ess
aa e
rga kaaf
amt
ani
i, want
a
waj
ji
nbant
iiwaaqaake
ess
aai
ddoo waaqa ke
ess
aa,i
ddoo Ki
ris
toosgar
a
nuufke
nne
,nut
ees
sis
es(
Efe2:
6). mi
rga Waaqayyoo t
aa’
ee j
irut
ti
bar
baadaa!(
Qol3:
1).

 Ki
ris
toos i
nni j
ire
enya nuuf t
a’e  Egaa yaada ke
ess
an want
alaf
air
ra
yommuu mul
’at
uis
ini
simmoo i
sa j
irut
ti i
sa hi
dhu, hal
alummaa f
i
waj
ji
nul
fi
naanmul
’ac
huufj
irt
u(Qol xur
aa’
ummaa, kaj
eel
laa f
i hawwa
3:
4). hamaa, s
ass
ata i
sa waaqayyol
ii
t
olf
amanwaaqe
ssuut
til
akka’
amus
,of
ke
ess
aaaj
jee
saa(
Qol3:
5).

 I
sindurdukkanaa’
oot
uran,amma  Egaa akka i
t jool
leei
faat
tij
iraadhaa!
gar
uu kar
aa Goof
taa i
ft
ani
it
tu(
Efe (
Efe5:
8).
5:
8).

 I
sinhundumt
ike
ess
ani
lmaani
faat
i,  Egaa koot
taa i
n dammaqnaa,ofi
n
i
lmaan guyyaa t
is; nuyi war
ra qabnas mal
ee, akka war
ra kaani
i
hal
kani
i yooki
is war
ra dukkanaa r
afuui
ndhi
if
naa!(
1Tas5:
6).
mi
ti(
1Tas5:
5).

 Waaqayyo karaa Goof


taa ke
enyaa  Kanaafakkumaammagoc
haaj
irt
an,
Ye
suus Ki
ris
toos f
ayyi
na akka walj
ajj
abe
ess
aa,walc
ims
aas
!(1Tas
ar
gannuuf mal
ee dhe
ekkamaaf 5:
11)
.
yaade
e nu hi
n qophe
ess
ine
. Nuyi
war
ri j
ire
enyat
ti j
irr
us, war
ri
obbaaf
anne
s j
ire
enya i
saa akka
qabaannuuf
, Ki
ris
toos nuuf du’
e
(
1Tas5:
9-10)
.

 Akka j
aal
ala Waaqayyoo s
anat
ti,  Dubbi
in ke
edhugaadha,dhugi
chaan

hoji
igaar
iinamnitokkolaf
akanair
ratt
ihojj
eteenutuuhi
nta’
ii
n;hoj
iiWaaqay
yoAbbaankar
aailmai
saa
YesuusKiri
stoosf
annooqaraani
yooir
ratt
ihoj
jetel
apheeguut
uudhaanamanuuqof
aankanargamuwaan
ta’
eefdha(Rom 10:
8-11)
.

79
dhagni Ye
suus Ki
ris
toos ye
roo i
saanqul
qul
lee
ssi(
Yoh17:
17)
.
hundumaafakkat
a’ut
ti,alt
okki
cha
aar
saat
a’e
edhi
’ee
ffamuudhaannuyi
Waaqayyoof qul
qul
loof
nee
rra (
Ibr
10:
10)
.

 Ki
ris
toos Ye
suus
itt
i j
ir huun  Waaqayyo i
aac nninagaa namaafke
nnu
ke
ess
an Waaqayyo bi
raa t
a’e
; guut
ummaat
ti of
iii
saat
ii
fis
in haa
Waaqayyo Ki
ris
toos
iin ogummaa qul
qul
lee
ssu; ye
roo dhuf
a Goof
taa
ke
enya nuuf godhe
. I
sumaan ke
enyaaYe
suusKi
ris
toos
itt
ishaf
uur
a
qaj
eel
ota t
aane
e, Waaqayyoof ke
ess
an, l
ubbuu ke
ess
an f
oon
qul
qul
loof
nee i
n f
uramna (
1Qor ke
ess
ani
sfayyaat
timudaa akka hi
n
1:
30)
. godhanne
tti
shaae
egu!(
1Tas5:
23)
.

 Alt
okki
chaaar
saadhi
’ee
ssuudhaan  Kanasar
gadhe
ewaanan guut
tadhe
ef
war
riWaaqayyoofqul
qul
lee
ffaman mi
ti
;gar
uuKi
ris
tooskani
saawaanna
ye
roohundumaafakkaf
ii
xaanba’
an godhat
eef
,ani
sis
a kana bi
ra ga’
ee
godhe
era(
Ibr10:
14)
. har
ka koo ke
ess
a gal
fac
huudhaaf
5
duukaakaac
huut
tinanj
ira(
Fil3:
12).

 Nuyi war
ri kar
aa haf aa  Kanaaf
uur is kot
taa dubbi
i waa’
ee
bi
lchaat
oo t
aane
,kanat
tiyaadaan Ki
ris
toosi
sagar
ajal
qabaadubbac
huu
t
okko t
a’uun nu i
rraj
ira;waa’
ee dhi
if
nee
, gar
a bar
sii
sa i
sa war
ra
waan t
okkoof yaada bi
raa yoo ga’
ani
if(
guut
uut
a’ani
if
)ke
nnamuut
ti
qabaat
tan gar
uu, Waaqayyo i
sas i
ndar
bina(
Ibr6:
1).
i
mmoo i
sini
tti mul
’i
suuf j
ira (
Fil
3:
15)
.

 Bi
yya l
afaa kana ke
ess
atiakkuma  Namni “
t Isat
ti nan j
iraadha” j
edhu
Ki
ris
toos j
iraat
ett
i j
iraac
huu i
mmoo,kar
aa Ye
suus Ki
ris
toos i
rra
ke
enyaan guyyaa f
irdi
ifi
ja-
jabi
na ade
emei
rraade
emuuni
nta’
aaf(
1Yoh
qabna;kanaan j
aal
all
iWaaqayyoo 2:
6).
nubi
rat
tif
ii
xaanba’
uui
saat
i(1Yoh

5
Hii
kasi
rr
iif
i guut
uuFil3:12ar
gachuuf
,Macaaf
aQulqul
l
uuAfaanOromooHiikkaaAdduny
aaHaar
awaaf
i
Hii
kkaaWalta’aaHaar
ay afiAf
aanIngi
l
iff
aaKi
ngJamesVer
sionfay
y adami
.

80
4:
17)
.

Dubbi
saan gar
aagar
ummaai
ddoo(
Standi
ng)/
Pos
iti
on/i
saWaaqayyobi
raaf
i

haal
aadeems
aamanaa/
stat
e/gi
dduuj
irudubbi
soot
nii
fat
tiagar
sii
sankanneen

ar
maan ol
it
tit
arr
eef
famani
in al
att
ibaay’
inaan i
ttidabal
uu nidanda’
a.I
ddoo

kabaj
amaat
asumaayaadamuuhi
ndandeenyeefkanmal
eta’
uuf
ita’
uudhabuu

beekuuf
,reef
uqor
ums
akees
sadar
baa/
qor
amaa/j
iraac
huudhabuuni
saai
faa

dha;c
aal
aadhumat
tisul
fi
nas
anaafgonkumaakanhi
nmal
let
a’uui
saadhugaa-

bahuudhaan/
dubbac
huudhaan/i
ddooguut
ummaaguut
uut
tibu’
aahoj
iiKi
ris
toos

t
a’et
okkoniar
gat
a.Gamai
ddoot
ii
n(pos
iti
onal
ly)“
bar
abar
aafguut
uu /
yer
oo

hundumaaff
iixaankanba’
e/”(
Ibr10:
14)dha,gar
uugamahaal
aadeems
ais
aa

(
stat
e)amma kees
saj
iruun yommuu ofi
laal
u akkasj
echuu danda’
a,“
Kanas

ar
gadheewaananguut
tadheefmi
ti
;gar
uuKi
ris
tooskani
saawaannagodhat
eef
,

ani
sis
akanabi
raga’
eehar
kakookees
sagal
fac
huudhaafduukaakaac
huut
tinan

j
ira(
Fil3:
12)
.”

 Aniamma akkan ar
gadhe yooki
in guut
uu akkan t
a’e hi
n yaadu;kanaa
mannaa,i
sa Ki
ris
toosYe
suusi
ttina f
il
ate
efs
ana ofhar
ka gal
fac
huu yoon
danda’
e ar
guuf c
arr
aaqqi
i goc
haan j
ira (
Fil 3:
12) (
Hii
kkaa Addunyaa
Haar
awaa)
.

 Ki
ris
toosYe
suuswaankanof
iii
saanagodhat
eefani
swaankanakanmat
aa
ki
yyaa godhac
huufnan f
ii
ga j
echuu dha mal
ee waan kana c
ufa(
hunda)
ar
gadhe
erayknnama hi
r’i
na hi
n qabnet
a’e
eraj
echuukoomi
ti(
Fil3:
12)
/
Hii
kkaaWal
ta’
aaHaar
aya/
.

 Notast
houghIhadal
readyat
tai
ned,e
ithe
rwe
real
readyperf
ect
:butIf
oll
ow
af
ter
,ift
hatImayappr
ehe
ndt
hatf
orwhi
chal
soIam appr
ehe
nde
dofChr
ist
J
esus(
Fil3:
12)/
KingJ
amesVer
sion/
.

Er
ga amanee booddee hoj
ii
wwan Waaqayyo waa’
ee i
saafhoj
jet
u hundumaa

j
echuuni
sadeems
aaf
iyaadai
saai
rrat
tis
agal
eei
saaf
ayyadamuu(
Yoh17:
17,Ef
e

81
5:
26)har
ka abbaat
ii
nfayyadamuu (
Ibr12:
10,1Qor11:
32)
,taj
aaj
il
a Haf
uur
a

Qul
qul
luu(
Efe4:
11-
12)r
akkoowwanadeems
alaf
aonaa(
1Phex4:
12-
14)
,yommuu

Yes
uusmul
’at
uji
jj
ii
ramuuxumur
aat
a’u(
1Yoh3:
2)i
saankunhundi
nuuamal
a

amanaa bat
tal
a amanet
tii
ddoo ar
gat
e waj
ji
n guut
ummaat
tiakka walbi
ra

qabamu/
fakkeef
famu/goc
huudhaafkanneenyaadamanidha.

Moot
iibi
yya t
okkoo umur
iidhaan i
jool
lee t
a’et
okko akka f
akkeenyaat
tihaa

f
udhannu;namnikun akkuma daa’
ima kami
ifedha mat
aa i
saa qof
aa kan

bar
baaduuf
ibeekums
akanhi
nqabnet
a’uuni
saai
faadha.Yer
oot
okkot
okko

baay’
eeaj
ajamaa,kani
saat
ii
njedhankandhaga’
u,akkas
umasj
aal
lat
amaawaan

t
a’uuf
,gammadaaf
igal
atakanar
gat
uta’
a.Yer
oobi
raai
mmooj
eeqaa,kant
ole

hi
njenneef
ikanhi
naj
ajamnet
a’a;s
ababakanaani
sgammadaahi
nta’
ukanaaf

t
ari
iif
atamuusnidanda’
agar
uu,i
nniammasakkumai
saj
alqabaamoot
ichuma

s
anadha.Akkumayer
oon dabal
aaadeemeen off
ooyyes
suu f
idaandi
isi
rri
if

f
edha i
saat
ii
n bi
tamuu bar
achaa niadeema j
edhamee abdi
igodhat
amuu ni

danda’
a;kanaankanka’
esamal
limoot
iit
a’uui
saaguddac
haaniadeemagar
uu

moot
iit
a’uuni
saayer
oohundumaai
sumas
anadha;moot
iit
a’eedhal
ateer
aat
ii
.

Muc
aanAbbaani
saamoot
iimoot
otaaf
iGoof
taagoof
tot
aat
a’e,hundigar
aamal
a

moot
ummaakanaat
tiguddac
haakanadeemut
a’uuni
saakanmi
rkanaa’
edha;

dhumai
rrat
tisi
ddooi
nniWaaqayyobi
rat
tiqabuu(
standi
ng)f
ihaal
liadeems
a

i
saa(
stat
e)walqi
xat
a’u.Gar
uui
ddi
chiool
maaamal
ais
aai
saguut
uut
a’es
anaa

mi
ti
;caal
aadhumat
tii
yyuuamal
ichii
ddi
chai
rraakanguddat
u

dha.

9
Fayyi
naa f
i Badhaas
a (
Gat
ii) /
Sal
vat
ion and
Rewards
/

82
Mac
aaf
onnikakuuhaar
aa,bar
sii
sa(
Doc
tri
ne)namoot
abadani
ifkar
aaamant
ii

Goof
taa keenya Yes
uus Ki
ris
toos i
rrat
tiqabuun f
ayyi
nni
,war
raf
ayyani
if

i
mmoobar
sii
sawaa’
eet
ajaaj
il
aamanamaai
saani
ifbadhaasniykngat
ii
nakka

j
irukannamahubac
hii
sanofkees
sat
tiqabat
ani
iru;kanaafdubbi
saafi
saankana

l
amaangi
dduugar
aa-
gar
ummaaj
irus
irr
iit
tiaddabaas
eehubac
huunf
aayi
daaol

aanaaqaba.Gar
aa-
gar
ummaakanaskanneen ar
maan gadi
iwalbi
raqabnee

s
irr
iit
tiqor
achuudhaani
laal
uunnidanda’
ama.

1.Fayyi
nniKennaaTol
aat
i(Sal
vat
ioni
saFreeGi
ft)

 Ye
suusi
mmoo de
ebi
see
fii
,“Ke
nnaa Waaqayyoo ut
uu be
ekt
ee,i
nni‘
Bis
haan
dhugaat
iianaafke
nni
!’s
iinj
edhekuni
see
nyuakkai
nnit
a’eut
uuhubat
tee
,si
laa
s
itui
sakadhat
a,i
nnii
mmoobi
shaanyeroohundumaaj
iraat
usi
ifi
nke
nna
t
ure
”je
dhe
en(
Yoh4:
10)
.

 Waaqayyo,“
Isi
n war
ridhe
ebot
tan hundi
nuu gar
a bi
shaani
ikoot
taa!War
ri
hor
ii(
qar
shi
i)hi
nqabne
skoot
taa!Mi
dhaanbi
tadhaat
iinyaadhaa,koot
taat
ii
ut
uuhori
iit
tihi
nbaasi
indaadhi
iwayi
niif
iaannanbi
tadhaa!
”(I
sa55:
1).

 Haf
uur
ichi
ifimi
sir
rot
tii
n,“
Koot
tu”i
nje
dhuun;namnikanadhaga’
us,“
Koot
tu”
haaj
edhu!Namnidhe
ebot
ehaadhuf
u,namnibi
shaanbar
baadusut
uu gat
ii
hi
nbaasi
inbi
shaanj
ire
enyake
nnuhaaf
udhat
u!(
Mul22:
17)
.

 Beenyaan(
gat
iin)namacubbuuhoj
jet a6;ke
uudu’ nnaanWaaqayyooi
nni
Ki
ris
toosYe
suusGoof
taa ke
enyaa waj
ji
ntol
a ke
nnamu gar
uu j
ire
enya bar
a
bar
aat
i(Rom 6:
23)
.

 Mi
indaancubbuudu’
adha;ke
nnaanWaaqayyoke
nnugar
uu,kar
aaGoof
taa

6
Yaadubbi saaj aal
l
atamaa! !Hii
knicaqasaRom 6: 23innisi
rri
inbeeny aay kngatiiy
knmi i
ndaacubbuut u
du’
amal ee,kannamacubbuuhoj j
etuumi t
i.Yooakkast a’
ei mmoobar si
isni(
Doctrine)fayy
inaakakuu
haaraaguut ummaaguut uunf aal
amaadhaj echuudha.Sababi inisaas,beeny aannamacubbuuhoj j
etee
du’
at aanaan;Yesuussababi icubbuumat aai saafdu’emal eeiddookeeny abu’eedu’ emitij
echuudha.
Kunimmoor aawwateehoj i
iWaaqay yoAbbaanf annooqaraaniy
ooi r
rattikaraail
mai saaYesuusKi r
istoos
hojj
etewajji
nkanwal faal
lesudha.

83
ke
enyaKi
ris
toosYe
suusj
ire
enyabar
abar
aat
i(Rom 6:
23)/
Hii
kkaaAddunyaa
Haar
awaa/
.

 Gat
iin cubbuu du’
aat
ii;ke
nnaanWaaqayyoogar
uukar
aaGoof
taake
enya
Ye
suusKi
ris
toos
iit
ii
nji
ree
nya bar
a bar
aa t
i(Rom 6:
23)/
Hii
kkaa Walt
a’aa
Haar
aya/
.

 የኃጢ አትደመወዝሞትነ
ውና፤የእግዚአብሔርየጸጋስጦታግንበክርስቶስኢየሱስበጌታችንየዘላለም
ሕይወትነ
ው ሮሜ ሔ፡ ።

 Forthewagesofsi
nisdeat
h;butt
hegi
ftofGodi
set
ernall
if
ethr
oughJ
esus
Chr
istourLor
d(Rom 6:
23)/
KingJ
amesVer
sion/
.

 I
sinayyaanaWaaqayyoot
ii
nkar
aaamant
iif
ayyi
famt
an;i
nnii
mmookennaa
Waaqayyoo t
imal
ee,goc
haa of
iike
ess
ani
imi
ti
;hoj
ii
dhaani
smi
ti
,namni
t
okkoi
ll
eeakkai
tti
inofhi
njaj
net
ti(
Efe2:
8-9)
.

1.
1.Badhaas
niHoj
iidhaankanArgamudha/
Workst
oBeRewarded/

 Dhugumani
sini
ttihi
ma,e
enyui
ll
eei
saanxi
xinnayyookanake
ess
aai
sat
okkoof
,
waani
nnibar
tuukoot
a’e
ef,bi
shaanqabbanaa’
aawi
ll
ee(
bur
cuqqoo)t
okkoi
ll
ee
yooke
nne
,gat
ii(
badhaasa)i
saahi
ndhabuj
edhe(
Mat10:
42)
.

 Wal
’aans
oo i
sa gaar
ii s
anas dhaabadhe
e qabe
era; dor
gomme
e koos
r
aawwadhe
era, amant
ii
s e
ege
era. Kanaa ac
his gonf
oon (
Badhaasni
)
qaj
eel
ummaa anaafkaa’
ame
eji
ra;Goof
ti
chiabbaan f
irdi
iinniqaj
eel
aan
guyyaas
anat
tigonf
ichaanaafi
nke
nna;anaduwwaafut
uuhi
nta’
ii
n,war
ra
de
ebi
’eemul
’i
nat
tidhuf
uui
saaj
aal
lat
anhundumaaf
isi
nke
nna(
2Xi
m 4:
7-8)
.

 I
nnidhuf
usun,“
Kunoo,anidaf
eenandhuf
a,gat
ii(
badhaasa)i
saaniadduma
addaanakkahoj
iii
saat
ii
ttinamaafke
nnusf
ide
enandhuf
a”(
Mul22:
12)
.

 War
riwaldor
goman hundi
nuu yoo f
ii
gan i
yyuu,kan dur
a dar
beekennaa
(
badhaasa) ar
gat
u gar
uu,t
okki
cha akka t
a’e hi
n be
ekt
ani
ire
e?I
sini
s
akkas
umake
nnaas
anaakkaar
gat
tani
iff
ii
gaa!Namnidor
gee
dhaafqophaa’
u,
waan e
eggac
huu i
sabar
baac
his
u hundumaai
rraaofi
nee
ggat
a.War
riwal
dor
goman gonf
oo baal
air
raa hoj
jet
ame
,is
acool
lage
ebadu ar
gac
huudhaaf

84
kanagodhu;nuyigar
uui
sahi
nbadnear
gac
huudhaafi
ndhamaana(
1Qor9:
24-
25)
.

 Moot
ichii
mmoo,‘
Ba’
ees
sagoot
e,gar
bic
hagaar
iinana,waanbaay’
eexi
nnoo
i
rrat
tiwaanamanamt
eef
,anii
mmoomandarakudhanakkamoot
uufsi
ifan
kenna’j
edhe
en(
Luq19:
17)
.

 I
sumadurkaa’
ames
anamal
eehomt
inuuhunde
ebi
raakaa’
uuhi
ndanda’
u;
hunde
endurkaa’
ames
uni
sYe
suusKi
ris
toos
.Namniwar
qee
dhaan,me
eti
idhaan,
dhagaagat
i-
jabe
ess
aan,yooki
ismukaan,c
itaadhaan,hof
faadhaani
shundi
cha
i
rrat
tii
nij
aar
a.Hoj
ii
nnamaaaddumaaddaani
biddaanmul
’i
fame
einbe
ekama,
guyyaanf
irdi
ibakke
ett
iinbaas
a;hoj
ii
nnamaaaddumaaddaanmaalakkat
a’e
,
i
biddiqor
eei
nmul
’i
sa.Hoj
ii
nnami
chai
sai
rrat
tii
jaar
ee,ut
uuhi
ngubat
ii
nyoo
haf
e,nami
chigat
iii
saai
nfudhat
a.Hoj
ii
nnami
chaayoodur
aagubat
egar
uu
i
nnigat
ii(
badhaasa)i
saai
ndhaba(
nikas
aar
a);haat
a’ui
yyuumal
eeof
ii
i
saat
iiakkanamai
biddake
ess
aaba’
eet
tii
nool
a(1Qor3:
11-
15)
.

 Dhi
phi
na i
sas
itt
idhuf
uufj
iru hi
nsodaat
ii
n!Kunoo,Se
exanni
,akka i
sin
qor
amt
ani
iil
aal
amt
ani
if
,is
in ke
ess
aa kaan mana hi
dhaat
tiakka gal
famt
an
goc
huufj
edha;guyyaakudhani
ifr
akki
naar
gac
huufj
irt
u;du’
ayoos
itt
ifi
de
i
yyuu,at
ihammadu’
aat
tiamanamaat
a’i
!Anii
mmoogonf
oo(
badhaas
a)i
tti
in
j
ireenyaar
gat
ans
iif
anke
nna(
Mul2:
10)
.

Bu’
uur
adubbi
sakanaanqul
qul
loot
aSi
mii
rnaafkennamuufkanj
iru,“
Gonf
oo

j
ireenyaa”
timal
ee“
Jireenya”mi
ti
,sababi
ini
saasi
saanj
ireenyabar
abar
aa

dur
sani
ikar
aaKi
ris
toosar
gat
ani
iru;gar
uugonf
oowwanmal
lat
toobadhaas
aa

t
i.Mac
aaf
aQul
qul
luukees
sat
tigos
oot
nigonf
ooaf
urc
aqaf
amani
iru;“
Gonf
oo

gammachuu”/
Ool
maat
ajaaj
il
aa(
Fil4:
1,1Tas2:
19)
/,“
Gonf
ooqaj
eel
ummaa”

/
Ool
maa dhuga-
bahums
a wangeel
aaf amanamuu (
2Xi
m 4:
8)/
,“Gonf
oo

j
ireenyaa”/
Ool
maaqor
ums
akees
sat
tiamanamaat
a’uu(
Yaq1:
12,Mul2:
10)
/,


Gonf
ooul
finaa”/
Ool
maar
akki
nakees
sat
tiamanamaat
a’uu(
1Phex5:
4,I
br

2:
9)/

85
2.Fayyi
nniAmmakanFudhat
ameerudha/
Sal
vat
ionaPres
entpos
ses
sion/

 Namni i
lma Waaqayyoot
ti amanu, j
ireenya bara baraa qaba; i
lma
Waaqayyoofkan hi
n abboomamnegar
uu j
ire
enya hi
n ar
gat
u,dhe
ekkams
a
Waaqayyoot
uis
air
rat
tihaf
amal
eej
edhe(
Yoh3:
36)
.

 Dhuguma,dhuguman i
sini
ttihi
ma,dubbi
ikoo dhaga’
eei
sa ana e
rge
ttikan
amanu j
ireenya bara baraa qaba;i
nnidu’
a keessaa gara j
ireenyaat
ti
darbemal
ee,garaf
irdi
ihi
ndhaqu(
Yoh5:
24)
.

 Dhuguma,dhugumani
sini
ttihi
ma,namnianat
tiamanuj
ireenyabarabaraa

qaba(
Yoh6:
47)
.

 Waaqayyo nu f
ayyi
seei
saafakka qul
qul
loof
nuufnu waame
;nu waamuun

i
saasakkaake
ekai
saat
iif
iakkaayyaanai
saai
sadur
iidur
iij
alqabe
ekar
aa

Ki
ris
toosYe
suusnuufke
nne
ett
imal
ee,akkahoj
iike
enyaat
timi
ti(
2Xi
m 1:
9).

 Kana boodde
e Ye
suus dubar
tit
tii
dhaan, “
Amant
ii
n ke
e si f
ayyi
seera,
nagaadhaandhaqi
!”j
edhe(
Luq7:
50)
.

 Waaqayyohoj
iinuyiqaj
eel
ummaadhaanhoj
jenne
efut
uuhi
nta’
ii
n,akkaar
aar
a

i
saat
ii
tti dhi
qannaa l
ammaf
faa dhal
achuut
ii
n, haar
ess
uu Haf
uur
a

Qul
qul
luut
ii
nisnuf
ayyi
se(
Tit3:
5).

 Waaqayyoj
ireenya bara baraa nuufkenne;e
gaadhugaani
saai
sakana;

j
ire
enyibar
abar
aakuni
sil
mai
saake
ess
att
iar
gama(
1Yoh5:
11)
.

Gar
uu,

2.
1.Badhaas
niGaraFuul
aDuraat
tikanArgamudha/
RewardsBes
towedi
n
t
heFut
ure/

 I
lminamaaul
fi
naabbaai
saat
ii
ner
gamoot
ais
aawaj
ji
ndhuf
uufj
ira;yommus

adduma addaan akka hoj


iii
saat
iit
tigat
ii(
badhaasa)i
saa i
n kennaaf

86
(
Mat16:
27)
.

 Ayyaana i
n ar
gat
ta,i
saan waan s
iifde
ebi
san hi
n qaban;Waaqayyo gar
uu

warradu’
ankeessaaka’
uuwarraqaj
eel
otaat
tisi
ifi
ndeebi
saj
edhe(
Luq

14:
14)
.

 I
nnidhuf
usun,“
Kunoo,anidaf
eenandhuf
a,gat
ii(
badhaas
a)i
saaniadduma

addaanakkahoj
iii
saat
ii
ttinamaafke
nnusf
ide
enandhuf
a”(
Mul22:
12)
.

 Gaaf
aangaf
nit
iksoot
aasunmul
’at
utt
i,i
sini
mmoogonf
ooul
fi
naai
sagad

de
ebi
’aahi
nade
emnei
nar
gat
tu(
1Phex5:
4).

 Kanaaac
hisgonf
oon(
Badhaas
ni)qaj
eel
ummaaanaafkaa’
ame
eji
ra;Goof
ti
chi

abbaan f
irdi
iinniqaj
eel
aan guyyaa sanat
tigonf
icha anaafi
n ke
nna;ana

duwwaafut
uu hi
nta’
ii
n,war
ra de
ebi
’ee mul
’i
nat
tidhuf
uu i
saa j
aal
lat
an

hundumaaf
isi
nke
nna(
2Xi
m 4:
8).

 “
Goof
taanhoj
jet
oot
asanaayeroodheeraabooddeede
ebi
’eedhuf
ee,hor
iii
saa
i
saani
rraal
akkaa’
ate
”(Mat25:
19)
.

Kaayyoon Waaqayyo waan waaqa i


rraa /
heavenl
y/f
iul
fi
noot
a bar
a bar
aan

j
iraat
ani
in/
eter
nalhonor
s/t
ajaaj
il
a qul
qul
loot
aa i
sa amanamaa badhaas
uuf

kakuugal
e,i
saanbadhaadhummaaf
igammac
huul
afai
rraat
a’eduukaaf
iiguu

i
rraaakkadeebi
’an,i
biddar
akki
naakees
sat
tisakkaj
abaat
an,akkas
umasamal
a

gaar
iiKi
ris
tiyaanummaa t
a’an agar
sii
suudhaafakka j
ajj
abaat
an goc
huudhaaf

dha(
Ibr11:
8-10,
24-
27,12:
2-3,Luq14:
12-
14,Mat10:
41-
42,I
br6:
10,Qol3:
22-
24,

Mat5:
11-
12,Yoh4:
35-
36,Dan12:
3,Luq12:
35-
37,2Xi
m 4:
8).

Dhuma i
rrat
tis,akeekkac
hii
sa“
Anidaf
eenandhuf
a;namnit
okkoi
ll
eegonf
oo

mo’
ichaa i
sa kan ke
eti
isidur
aa akka hi
nfudhanne
tti
,is
a qabdu j
abe
ess
ii

87
e
eggadhu!
”(Mul3:
11)j
edhuhaaqal
bif
annu!
.

Amant
oot
aDhugaaf
iNamoot
aAf
aanQof
aan

10
Amanan(
TrueBel
ieversandMereProf
ess
ors
)

Yer
oo s
abnidhuunf
aa Waaqayyoo t
a’el
afa kana i
rra

j
iraac
huu j
alqabe i
rraa kaas
ee namoot
a war
rai
saan

gi
dduu j
iran,gar
uu gos
ais
aani
ikan hi
ntaane,gar
uu

i
mmoo Af
aan i
saani
it
ii
n gos
a i
saani
i akka t
a’ani
tti dubbat
ani
in baay’
ee

r
akkac
haaj
iru.Gal
mabal
bal
aEedeni
rraaj
alqabee,“
Ilminamaaer
gamoot
ais
aa

[
ergee]
;is
aani
s kar
aa Waaqayyoo i
rraa waan nama guf
achi
isu hundumaa,

war
rahamaahoj
jet
anhundumaasmoot
ummaai
saakees
saa[
wal
itt
iqabani
i],

bool
lai
biddaat
tisi
saani
ndar
bat
u.Ac
hit
tiboo’
ichi
ifii
lkaanqar
uuni
saani
rrai
n

ga’
a.Egaawar
riqaj
eel
tonnimoot
ummaaabbaai
saani
ikees
sat
tiakkabi
ift
uu

[
hammai
fani
tti
];namnigur
raqabu haadhaggeef
fat
u!”(
Mat13:
41-
43)haal
li

kuni
ttif
ufa.

Mac
aaf
ota Qul
qul
luu kees
sat
tikan war
ra kanaa j
echuuni
skan I
nki
rdaadaa

/
war
raAf
aanqof
aanamanani
i/f
iQamadi
i/war
ral
apheedhaanamanani
i(war
ra

88
l
ammaf
faa dhal
atani
i)
/ wal
it
ti makamani
i ar
gamuun, bar
att
oot
a s
agal
ee

Waaqayyoobaay’
eeyommuubi
taai
ttigal
chuniar
gama;kuni
skant
a’e,war
ra

mat
aa i
saani
idogoggor
sani
ifykn war
rai
ttif
akkees
sit
oot
aafakeekkac
hii
sot
a

kenname,i
jool
leeWaaqayyoofkankennamangodhani
ifudhat
amuui
saani
it
ii
n

dha.

Wal
it
timakamani
iar
gamuunj
arr
eenkanal
amaani
iMac
aaf
aQul
qul
luukees
sat
ti

i
ddoobaay’
eet
timul
’at
eer
a(Uma4:
3-5,Bau12:
38,Lak11:
4-6,Nah13:
1-3,7:
63-
65,

Mat13:
24-
30,37-
43,2Qor11:
13-
15,Gal2:
4,2Phex2:
1-2)
.

Dubbi
soot
aamant
oot
adhugaa,i
ttif
akkees
sit
oot
abi
faamant
iiqof
aqabat
ani
i

j
iran i
rraa akkas
umasf
ayyi
na i
sat
ola kenname f
udhat
ani
iraawwac
huur
ra

c
aal
aadhumat
tihi
naaf
tot
aseer
aawar
raf
ayyi
namat
aai
saani
iis
akanaandur
a

f
udhat
an hoj
jec
huudhaafdhama’
an i
rraa adda baas
an hundumaa qor
annoo

gabaabduukanakees
sat
tit
arr
ees
suunr
akki
saadha(
Fil2:
12-
13,Ef
e2:
8-9)
.

Haat
a’uut
ii
,dubbi
soonniar
maangadi
igar
aa-
gar
ummaai
saanl
amaangi
dduu

j
irui
fat
tinikaa’
u.

1.Amant
oonniFayyani
iru Af
aanqof
aanwarriamananbadani
iru

 Kanaboodde
eYe
suusdubar
tit
tii
dhaan,  Si
moon of
iii
saat
iii
yyuu amane
e,e
rga

Amant
ii
n ke
e si f
ayyi
seera, c
uuphame
e mi
li
kki
taa f
i di
nqi
i
nagaadhaandhaqi
!”j
edhe(
Luq7:
50)
. gur
guddaa,Waaqayyohar
kaFi
li
phos
iin
hoj
jet
ear
ginaandi
nqi
fat
eeFi
li
phosbi
raa
 Amant
oonni
s bar
sii
sa (
Doc
tri
ne)
ade
emuu j
ibbe
.Si
moon yommus har
ki
e
rgamoot
aat
ti, t
okkummaa i
saani
i
e
rgamoot
aanamai
rrakaa’
amuudhaan,
c
ims
achuut
ti,budde
ena c
abs
achuut
ti,
haf
uur
ichiakkake
nnamear
ginaan,hor
ii
kadhat
a godhac
huut
tis qabamani
i
e
rgamoot
aaff
ide
e,“
Har
ka koo kanan
j
iraat
an(
HoE2:
42)
.
i
rrakaa’
uhundi
nuuHaf
uur
aQul
qul
luu

 Hool
onnikoos
agal
eekooi
ndhaga’
u, haa ar
gat
uuf
;humna akkas
iianaaf
is

89
anii
saanbe
eka,i
saani
snaduukaai
n i
mmooke
nnaa!
”je
dhe
.Phe
exi
roosgar
uu
bu’
u.Anij
ire
enyabar
abar
aai
saani
if de
ebi
see
fii
, “
Kennaan Waaqayyoo
nan ke
nna,i
saan bara baraan hi
n hor
iidhaan i
n bi
tama j
ett
ee waan
badan,namnit
okko i
ll
eehar
ka koo yaadde
ef,hor
iinke
esiwaj
ji
nhaabadu!
.
ke
ess
aai
saanhi
nbut
atu.Abbaankoo Yaadni gar
aa ke
e Waaqayyo dur
att
i
i
nnianat
tii
saanke
nne
,hundumaai
rra qaj
eel
aa waan hi
nta’
ini
if
,at
idubbi
i
guddaa dha;homt
inuushar
ka abbaa kanakeessaahi
nqabdu,qoodashi
n
koo ke
ess
aa i
saan but
achuu hi
n qabdu”(
HoE8:
13,18-
21)
.
danda’
u(Yoh10:
27-
29)
.

 Abbaankooanaafkanke
nnuhundi
nuu  I
saan nu ke
ess
aa ba’
an mal
ee kan
gar
akooi
ndhuf
a,i
sagar
akoodhuf
us keenyami
ti;ut
uukanke
enyat
a’ani
i,nu
aniof i
rraa hi
n ari
’u.Fe
dha of
ii waj
ji
nit
tii
nfuf
utur
an.Gar
uu i
saan
koot
iir
aawwac
huudhaafmi
ti
,fe
dhai
sa hundi
nuukanke
enyaakkahi
nta’
ii
nhaa
anae
rge
eraawwac
huudhaaf
anwaaqa mul
’at
uufnuke
ess
aaba’
an(
1Yoh2:
19)
.
i
rraa gad bu’
e mal
ee.I
nnina e
rge
 Yaa obbol
oot
a ko!Namnit
okko “
Ani
i
mmoo,war
rai
nnianaafke
nneke
ess
aa
amant
iiqaba” j
edhe
e,hoj
iigari
i[i
sa
t
okko i
llee akka anibal
leessu hi
n
i
tti
in amant
iiqabaac
huu i
saa agar
sii
su
f
edhu,guyyaaboodde
ett
iwar
radu’
an
i
mmoo] hi
n qabu yoo t
a’e,maal
ii
f
ke
ess
aaakkani
saankaas
ufe
dhamal
ee
waa’
eebaas
are
e?Amant
ii
ninnij
edhu
(
Yoh6:
37-
39)
.
s
un i
saf
ayyi
suu danda’
aa r
ee?(
Yaq
2:
14)
.

 Ye
rooi
saanbi
tac
huudhaqani
tti
sdhi
rsi  Ye
suus
,“Haf
uur
rihamaannamake
ess
aa
mi
sir
roo i
n dhuf
e;warriqophaa’
an yommuu ba’
u,i
ddoo i
ttiaar
a gal
fat
u
i
sa waj
jin mana ci
dhi
chaat
ti ol bar
baaduufl
afabi
shaanhi
nji
rreke
ess
a
gal
an,bal
bal
li
sinc
ufame(
Mat25:
10)
. i
n de
dde
ebi
’a; gar
uu t
okko i
ll
ee hi
n
ar
gat
u.Kana boodde
es,‘
Mana koo i
sa
 Namni Yesuus Ki
rist
oosi
tti
anike
ess
aaba’
ett
ande
ebi
’eegal
a’j
edha.
amanuudhaan f
uul
a Waaqayyoo
Yommuu de
ebi
’ee dhuf
us, mani
chi
durat
tiqaj
eel
aai
nta’
a;kanai
rrat
ti
duwwaai
saahar
ame
e,qophe
eff
ame
ein
war
ra amanan hundumaaf gar
aa-
ar
gat
a.Er
gas
iidhaqe
ehaf
uur
otat
oor
ba
gar
ummaanhi
nji
ru(
Rom 3:
22)
.
i
sai
rra kan hammaat
an ofduukaa i
n

 Koot
taa i
n gammannaa,i
nil
il
chi
nas
! f
ida;i
saani
smani
chat
tigal
ani
ikeessa

90
Maqaa i
saas i
n guddi
fnaa!Guyyaan t
aa’
u.J
ire
enyinami
chas
anaai
nnigar
a
gaa’
ela hool
ichaa ga’
eer
a,mi
sirroon boodde
e i
sa dur
aa i
rra kan i
tti
i
saas i
saafofqopheessi
teet
ti(
Mul hammaat
uta’
a;kan dhal
oot
a hamaa
19:
7). kanaas akkas
uma i
nta’
a” j
edhe (
Mat
12:
43-
45)
.

 Ti
kse
en gaar
iin ana,anihool
ota koo  Gar
uui
sinke
ess
akanhi
namannej
iru
be
eka,hool
onnikoosanabeeku(
Yoh j
edhe
. Yesuus j
alqabaa j
alqabee
10:
14)
. eenyuf
aa akka hi
n amanne,eenyus
akka dabarsee i
sa kennuuf j
iru
 Haa t
a’u i
yyuu mal
ee, hunde
en
beekkeera’
o.Ye
suus
,“Kanaaf
an‘
Abbaa
Waaqayyo kaa’
e j
abaat
ee i
n
bi
raa yoo kennamuuf
ii dhaabaat
e,
dhaabat
a. Mal
lat
too, “
Goof
tichi
homt
inuu gara koo dhuf
uu hi
n
warra kan i
saat
iii
n beeka” kana
danda’
u’j
edhe
eis
ini
ttidubbadhej
edhe

mal
ees
, “
Namni Goof
ti
cha maqaa
(
Yoh6:
64-
66)
.
dha’
atu j
al’
ina i
rraa haa de
ebi
’u!

j
edhusi
nqabaat
a(2Xi
m 2:
19)
.

 Dhuguma, dhuguman i
sini
tti hi
ma,  Dur
boot
a s
ana ke
ess
aa war
ri haf
an
namnianat
tiamanuj
ireenyabara i
mmoo boodde
edhuf
ani
i,‘
Yaa Goof
taa,
baraaqaba(
Yoh6:
47)
. yaa Goof
taa nuufbani
!’j
edhani
in.I
nni
i
mmoo de
ebi
see
, ‘
Dhuguman i
sini
in
j
edha,anii
sinhi
nbeeku/Iknow you
not
/’j
edhe
en(
Mat25:
11-
12)
.

 YaaAbbaa,i
saan at
ianaafkenni
te  I
sini
s i
mmoo akkas
uma kar
aa al
aa
kun i
ddoon of
ii j
iraadhu haa namoot
a bi
rat
ti qaj
eel
ota f
akkaat
tu,
j
iraat
ani
if,ul
fina i
sa at
ibi
yyil
afaa ke
ess
ike
ess
angar
uuofar
guudhabi
naa
ut
uuhi
nuumami
inwaannaj
aal
lat
tee
f f
iir
ra-
daddar
baan guut
uu dha j
edhe
.
anaafl
aat
tes
,haaargani
ifnanf
edha I
sinbof
oot
a,i
jool
leemar’
ataanana!
(
Yoh17:
24)
. Qi
li
ll
ee ke
ess
att
i adabamuu j
alaa
akkami
ttibaat
ure
e?(
Mat23:
28,33)
.

 Waaqayyo i
nni hoj
ii gaari
i i
sin  Kana boodde
e moot
ichike
ess
ummoot
a
keessat
tij
alqabe, hamma guyyaa i
saai
laal
uudhaafolgal
ee,namauf
fat
a
Ki
ris
toos Ye
suus de
ebi
’ee dhuf
uut
ti, ci
dhaa hi
n uf
fat
iin t
okko ar
ge.

91
f
ii
xaanakkabaas
unanamanadha(
Fil Nami
chaan i
mmoo,‘
Nami
choo!Uf
fat
a
1:
6). c
idhaa mal
eeat
tami
ttias
itt
ioll
ixxe
e?’
j
edhe
;nami
chi
s waan dubbat
u dhabe
(
Mat22:
11-
13)
.

 Nuyiwar
raamant
iiqabani
ifiwar
ra  Guyyaa i
sa dhumaa s
anat
tinamoonni
l
ubbuui
saani
iool
fat
ani
idhamal
ee, baay’
een,‘
YaaGoof
taa,yaaGoof
taa,nuyi
war
rabadi
isaafdugdai
sat
tigat
anmi
ti maqaa ke
eti
in r
aaj
ii dubbanne
err
a,
(
Ibr10:
39)
. maqaa ke
eti
in haf
uur
ota hamoot
a
baaf
nee
rra,hoj
iiaangoosmaqaake
eti
in
baay’
eehoj
jenne
err
ami
ti
i?’anaanj
edhu.
Anii
mmooye
roos
anat
ti,‘
Mat
umaaani
i
si nbeeku7/Ineverknew you/
nhi ,is
in
yaa war
ra hamaa hoj
jet
tani
i,i
ja koo
dur
aabadaa!
’je
dhe
enmul
’i
nat
tii
saani
tti
hi
maj
edhe(
Mat7:
22-
23)
.

 War
ri ga’
an yoo gar
agal
an i
mmoo,
at
tami
ttii
saan de
ebi
suun danda’
ama
r
ee?I
saani
ift
akkai
fee
raaf
;is
aanke
nnaa
waaqa i
rraa mi
yee
ffat
ani
iru; Haf
uur
a
Qul
qul
luu i
rraa hi
rmaat
ani
iru.
Gaar
ummaandubbi
iWaaqayyoofhumni
bar
a i
sa dhuf
uuf j
iruu i
saani
tti
dhaga’
ame
era. War
ri akkas
ii kun
amant
iii
rraa gar
agal
laan, de
ebi
’ani
i
yaadagar
aai
saani
ige
eddar
achuudhaaf
haar
eff
amuuhi
ndanda’
an;i
saanuf
uma
i
saani
it
iii
lma Waaqayyoo deebi
sani
i
f
anni
sani
iru, mul
’i
nat
tis i
sa
8
t
uff
achi
isani
iru(
Ibr6:
4-6).

7
Dubbisnikun“ Mat
umaaaniisi
nhi nbeeku”ot
oohinta’
ii
n,“Matumaaaniisi
nhinbeekne”t
a’uuqaba;
kanajechuunis“yer
oosanat
tii
yyuutaanaananii
sinhinbeekuture”j
echuudha.I
ddookanaaMacaafa
Qulqul
luuHiikkaaWalt
a’aaHaarayaa,AfaanAmaari
ff
aafiIngi
l
iff
aafayyadami.

92
8
Dubbisoota Macaaf
ota Qulqulluu keessaa t
ari
iakka dubbisa kanaa haalaijooll
ee Waaqay yoo
gaddisi
isuunhii
kniwal
ii
ndhahamaani tt
ikennamehinj i
ru;kanai
rr
att
i“miyeeffat
ani
iru”warrijedhaman
i
jool
lotaWaaqay yoowajj
inwalf akkeenyakam iyy
uuhinqaban;dubbisi
chigowwoomsaanwar r
aAfaan
duwwaadhaanamanani ii
nniyeroomur aasaqofaafji
raatuhammaeessaattiakkaadeemu, garuuimmoo

93
sadarkaaKir
ist
oosi
ifdabarsani
iofkennuuisaguutuuta’
eirr
aakkahi ngeenyekanagarsi
isuqof aadha;
j
ij
ji
ir
amuui sadhugaaj echuunimmooguut ummaaguutuuttimat aaofiiKi
ri
stoosii
fdabarsaniikennuu
j
echuudha.Ganuuni nnimul’
atekunamant ootawarr
adhugaa( 2ffaakandhal
atan)kanhi
nilaall
annet a’
uu
i
saalakkoofsi9if
attinut
tiagar
sii
sa;sababii
nisaashaal
onnifay y i
nabooddeedhufankanai rr
a“ baay’
ee

94
 I
nniqaj
eel
aankankoot
ii
,amant
ii
dhaan
j
ire
enya dhugaa i
n ar
gat
a;namniyoo
dugda anat
tigat
egar
uu,gar
aan koo
i
ttihi
ngammadui
nje
dha(
Ibr10:
38)
.

2.Amant
oonninibadhaaf
amu,warra Af
aan qof
aan amanani
ttii
mmoo
murt
eef
fameera

I
saankanawalbi
raqabi
;

 Mat25:
19-
23f
iMat25:
24-
30
 Luq12:
42-
44f
iLuq12:
45-
47
 Qol3:
24f
iMat7:22-
23

Dubbi
soonnit
okko t
okko hubac
huudhaafkan nama r
akki
san t
a’uu danda’
u;

gar
uus
eer
afaayi
daaqabees
sat
a’ekadhat
aaf
iakeekkanooguddaanqor
achuu

akkas
umasdubbi
soot
aif
a hi
ntaaneen dubbi
soot
a qaj
eel
too ykn s
irr
iif
iif
a

t
a’ani
in mor
muudhaafi
ttif
ayyadamuu dhi
isuu,kan j
edhu f
ayyadamuudhaan,

beekums
ihubannaadhugumat
tidhuf
uun i
saahi
n ool
u.Haf
uur
a“akkasyoo

t
a’e”j
edhuundubbi
soot
adubbat
amanhaf
uur
a“Dhuguma dhuguman i
sini
in

j
edha …”j
edhuun bar
reef
famani
in mor
muudhaafi
ttif
ayyadamuu i
n dhi
ifna;

f
akkeenyaafI
br6:
6’nYoh5:
24’
nmor
muudhaafi
ttihi
nfayyadami
in.

Dhi
mmiYi
hudaabi
yyaKer
iyotf
iPheexi
roos
isr
akki
nat
okkoi
ll
eenut
tif
iduuhi
n

qabu.Yi
hudaan mat 2ffaa kan dhal
umaaamanaa( ate)hi
ntur
re(
Yoh 6:
68-
71)
.

Pheexi
roosgar
uuyer 2ffaakandhal
oohundumaaamanaa( ate)t
ure(
Luq22:
31-
32)
.

Dhuma i
rrat
tis
: qaj
eel
famoonni kunneen s
agal
ee dhugaa s
irr
iit
ti

/
qaj
eel
toot
ti/
akka t
a’ut
ti/
adda baas
uudhaafakka nu gar
gaar
ani
ifmal
ee nama

l
ubbuudhaan j
irui
rrat
tif
ayyadamuun r
aawwat
eekan hi
n mal
let
a’uun i
saa

kancaal
any
knway
yan”akkat
a’anwaanmul

isuufdha.

95
yer
oohundumaayaadat
amuuqaba.War
raAf
aanqof
aanamanani
rrat
timur
tii

kennuun nuufhi
n kennamne;i
nnii
lmanamaaf(
Yes
uus
iif
)kan dhi
ifamedha

(
Mat13:
28-
29,1Qor4:
5).

96

You might also like