“DÜNYADA YETİŞKİN EĞİTİMİ UYGULAMALARI”

Venera Şihkamalova

Ders ödevi

Eğitim Yönetimi Programı/Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı

“EYT549 Yetişkin Eğitimi” dersinin gerektiklerini yerine getirmek üzere

hazırlanmıştır.

Dersin Öğretmeni: Dr. Öğr. Üy. Esra KAYA

Eskişehir

Anadolu Üniversitesi

Eğitim Bilimleri Enstitüsü

2018
Dünyada Yetişkin eğitimi için neler yapılır?
Yetişkin eğitiminin konusu her yıl daha ilgili olmakta ve birçok ülkede yetişkin
eğitiminin geliştirilmesi için ulusal stratejiler ve devlet programları geliştirilmektedir.
Yetişkinlerin çeşitli eğitim, öğretim ve yeniden eğitim biçimlerine katılımında önemli bir artış
yönünde genel bir eğilim vardır. Dünya toplumda, yetişkinlerin tüm biçimlerindeki eğitimi,
sürekli eğitim sisteminin önemli bir bileşeni olarak kabul edilir (Kolosova, 2013, s.56).

Ekonomik İşbirliği ve Gelişim Teşkilatı (OECD) uzmanların değerlendirmelere göre,

gelişmiş ülkelerin 2050 yılına kadar demografik durumun gelişimi dikkate alındığında, örgün
eğitim sistemi ve ötesindeki eğitim uygulamalarının büyük çoğunluğu yetişkinlerle (600
milyondan fazla kişi) ilişkilendirilecektir (Nekrasov, 2012, s. 112).

Avrupa ülkelerinde yetişkin eğitiminin profesyonel ve profesyonel olmayan hedeflere

ulaşmayı hedeflemesi yaygın bir pozisyon haline gelmiştitr. Ama bu yaklaşımların
uygulanması her ülkede önemli ölçüde farklılık gösterebilir. Yetişkin eğitim sisteminin
ölçekleri, belirli ülkelerde öncelikler ve gelişim yönleri önemli ölçüde farklıdır (Schraw,
Moshman, 1995, s: 61).

Almanya'da, yetişkin eğitimi yapan 2000'den fazla devlet tarafından akredite edilmiş ve
kurumların bütçesinden desteklenmekte olan organizasyonlar mevcuttur. Aynı sayıda yetişkin
eğitim kurumları, endüstriyel, ticari ve el sanatları işletmelerde faaliyet göstermektedir.
Ayrıca, sayısız özel ticari 45-64 yaş arasındaki nüfusun kapsamı artıyor, 2003'te% 8,5 ve
2008'e göre% 9,6’ya yükseldi. Ülke göstergeleri önemli ölçüde farklıdır, 2008 yılında
Bulgaristan'daki % 1,4'lük ise, İsveç'te% 32,4’e kadar yükselmişti. Bir kural olarak, yetişkin
eğitimine katılım göstergeleri doğrudan ülkenin ekonomik düzeyine bağlıdır: ortalama olarak,
bir ülke ne kadar refah içinde olursa, eğitime katılım düzeyi o kadar yüksektir (Kıvrak, 2007,
s. 238).

Dünyanın birçok ülkesinde daha önce eğitim sistemin dışında kalan grupların katılımıyla
eğitim sisteminin demokratikleştirilmesi amaçlayarak üçüncü yaştaki insanlar(44-75) için
üniversiteler ve akademiler oluşturulmaya başlanmıştır. Bunun sadece zihni genişletmekle
yanısıra, aynı zamanda yaşlanmayı yavaşlattığı, bir kişinin tam bir yaşam sürmesini sağlaması
için sosyal temasların hem akranları, hem de diğer yaş grupları ile uyarılması gerektiğine
inanılmaktadır (Cevat, 1995, s:69).

Modern bilgi toplumunda, bir yetişkin, emek eğitiminden tutmuş kendi ilgi alanında olan
çeşitli kulüplerde ya da spor ve diğer bölümlere kadar ne isterse öğrenebilir. Örneğin,
yetişkinler için olan resim kulüpleri dünyada çok popüler hale gelmiştir. Estonya'da, 2004
yılından bu yana, Tallinn'de, farklı mesleklerden olan yetişkin insanlara gerçek resimler
çizmeğe öğreten “ARTMIR” Sanat Okulu bulunmaktadır. Estonya'da, yaşlılara ek eğitimi için
birçok fırsat yaratılmıştır. Bunlar sosyal merkezler, halk üniversiteleri, kütüphaneler veya bir
defalık projelerdir. Halk üniversiteleri, elbette, sınavlar ve diplomaları olan tam teşekküllü
üniversiteler değildir, burda eğitim modeli farklıdır. Yaşlılar için ilginç olabilecek bazı alanlar
seçilir, öğretmenler davet edilir, dersler ise genellikle ayda bir defa yapılır. Bu
üniversitelerinden biri yaşlıların eğitimi için mükemmel fırsatlar sunan Estonya’nın Tartu
Üniversitesi'dir. Bu üniversitesinin iki yönü vardır: kültürel ve sosyo-politik ve dersleri
profesörler tarafından verilir. Emekliler için giriş ücretsizdir, ön kayıt da gerekli değildir
(Brookfield, 1986, s:44).

2010 yılından bu yana Rusya’nın Novoshakhtinsk kentinde gayri resmi bir araba
tutkunları kulübü olan “Novoshakhtinsk ClubCar - 161” bulunuyor. Bu kulüb sadece genc
erkekleri değil, aynı zamanda her yaştaki araba tutkunları olan yetişkin erkek ve kadınları da
içerir. Ayrıca tüm dünyada, yetişkinler için dans kulüpleri ve okulları çok popüler hale
gelmektedir. Burada yetişkinlere valstan tutmuş kulüp dansı gibi dansın çeşitli modern
türlerini ve dans tekniklerini öğretmektedir (Verbova, 2010, s:33).

Teknolojinin gelişmiş modern toplumunda bilgisayar okuryazarlığının temellerinin bilgisi

önemli hale gelmiştir. Bu bağlamda, İnternet üzerinde çalışmayı öğreten eğitim popüler hale
geliyor. Bu alanda esas olarak yetişkinlere yönelik çeşitli projeler bulunmaktadır. Örneğin,
Rusya’nın Tyumen Bölgesi'nin Kogalym şehrinde, Üçüncü Çağ insanlar için oan bir
Üniversitesi'nde “Bilgi Teknolojileri” fakültesi mevcuttur. Fakülte öğrencileri verilen
konularla ilgili ilginç bilgiler alıp, aynı zamanda bilgilerini günlük yaşamda da
uygulayabilirler (Mitina, 2004, s:68).

Hayatboyu Öğrenme programının bünyesinde dört adet sektörel alt program (Comenius,
Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig) ve bunlara ek olarak Ortak Konulu Program
(Transversal) ve Jean Monnet programı bulunmaktadır.

1.Comenius Programı

Birlik hedeflerine ulaşabilmek için öğrenciler ve eğitim personeli arasında Avrupa kültür
ve dil çeşitliliği ile değerleri hakkında bilgi ve anlayış oluşturmayı, öğrencilerin kişisel
gelişimleri için gerekli olan temel becerileri edinmelerini amaçlar. Bu hedefler, "Okul
Eğitimi" alanında Avrupa ülkeleriyle işbirliği yoluyla eğitimde kalitenin artırılması ve
kültürel diyalogu sağlayarak dil öğreniminin teşvik edilmesini kapsar. Bu doğrultuda, Avrupa
ülkelerinde eğitimle ilgili kurumlar arası işbirliğini sağlamaya çalışır. Comenius programının
hedef kitlesi okul öncesi, ilk ve orta öğretim kuruluşları ile eğitim fakülteleridir. 

2.Erasmus Programı

Avrupalı yükseköğretim kurumlarının birbirleri ile işbirliği yapmalarını teşvik etmeye

yönelik bir programdır. Yükseköğretim kurumlarının birbirleri ile ortak projeler üretip hayata
geçirmeleri; kısa süreli öğrenci ve personel değişimi yapabilmeleri için karşılıksız mali destek
sağlamaktadır. Yükseköğretim kurumlarının Erasmus sistemine girip, öğrenci ve personel
değişimi yapabilmeleri için öncelikle Avrupa Komisyonu tarafından verilen bir Erasmus
Üniversite Beyannamesi (Erasmus University Charter) almaya hak kazanmaları
gerekmektedir.

3.Leonardo da VinciProgramı
 AB'ye üye ve aday ülkelerin mesleki eğitime yönelik politikalarını desteklemek ve
geliştirmek için yürütülen bir programdır. Bu program; ülkelerarası işbirliğinin geliştirilmesi
yoluyla mesleki eğitim sistemleri ile uygulamalarında kalitenin geliştirilmesini, yeniliklerin
teşvik edilmesini ve mesleki eğitimde Avrupa boyutunun güçlendirilmesini amaçlamaktadır.
Program kapsamında, tüm özel sektör ve kamu kuruluşları ile mesleki eğitim kurumları
arasında gerçekleştirilen öğrenci ve çalışan hareketliliği ile tüm mesleklerde yurt dışında
farklı ülkelerde yapılan uygulamaların ülkeler arasında değişimini sağlanmaktadır. 

4.Grundtvig Programı

Bilginin sürekli yenilenmesi neticesinde oluşan gereksinimleri karşılamak ve yetişkin

kişilere yaşamları boyunca, bilgi ve niteliklerini geliştirmek için imkanlar sunarak istihdam
olanaklarını artırmak ve toplumda meydana gelen değişikliklere uyum sağlamalarını
sağlamayı amaçlar. Grundtvig, mesleki eğitim dışında kalan her çeşit yetişkin ve yaygın
eğitim üzerine odaklanır. Yaygın eğitim içindeki öğrenici, öğretmen, eğitmen ve diğer
personelle yetişkin eğitim alanındaki eğitim kurumları ve bu tür eğitim fırsatları sunan
kuruluşları hedefler. Yaygın eğitim kurumları başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları,
araştırma merkezleri, danışmanlık ve bilgi/iletişim kuruluşları ile özel kuruluşlar, yüksek
öğrenim kurumları, ülkeler arası ortaklıklar, Avrupa projeleri ve ağlar kurarak birlikte
çalışabilir, uluslararası hareketlilik faaliyetlerinde bulunabilirler.

STEP (Share Try Evaluate promote) Projesi

Hayatboyu öğrenme programı çerçevesinde Grundtvig uygulaması tarafından desteklenen

STEP çok ülkeli bir uygulama. Litvanya, Estonya, İtalya ve Türkiye’den farklı kurumların
dezavantajlı aileler konusunda yapılan çalışmaları geliştirmek için iyi uygulamaların
paylaşıldığı ve deneyim aktarımı temeline dayanan çok ortaklı bir proje. “Öğrenmek için asla
geç değil” sloganını kullanan program yetişkin eğitimi konusundaki kapsamlı ve iyi uygulama
örneklerinden biri. Çok ortaklı projede her ülkeden bir başvurucu kuruluş ve birlikte çalışılan
diğer kuruluşlar oluyor. STEP projesi Litvanya’dan genç çalışanlar ve gençlere dönük
uluslararası deneyim paylaşım çalışmalarını desteklemeyi amaçlayan ve 2003 yılında
kurulan Youth Exchange Agency Lithuania; 2005 yılında kurulan ve hayatboyu öğrenme
alanında faaliyet gösteren bir sivil toplum örgütü olan Continuous Action Estonia;
Napoli’de kurulan ve dezavantajlı aileler ve göçmenlerle çalışan Rinascita Sociale Salam
House: İstanbul’da risk altındaki çocuklar ve ailelerine yönelik çalışmalar yürütmek için
kurulan Sokakta Çalışan Çocuklara Yardım Derneği tarafından yürütülüyor. Uzman
dolaşımını destekleyen proje çerçevesinden her ülkeden uzmanlar sırası ile Litvanya, İtalya,
Estonya ve Türkiye’de toplandılar. Ülke ziyaretlerin uygulamaları yerinde görmek ve
deneyimi uygulama koşulları ile değerlendirme açısından mesleki eğitimim bağlamında
önemli bir etki yapıyor.

5.Ortak Konulu Program

Genel olarak iki veya daha fazla alt programın faaliyetlerini kapsayan alanlarda Avrupa
işbirliğini ve üye devletlerin eğitim sistemlerinin kalitesini ve tanınmasını destekleyen bir
programdır. Program altında bulunan iki önemli faaliyetten birisi olan çalışma ziyaretlerinin
amacı, katılımcı ülkeler için ortak fayda alanlarından karar vericiler ve eğitim uzmanları
arasında özellikle okul öncesi, ilk, orta ve mesleki eğitim alanlarında bilgi ve deneyim
alışverişini kolaylaştırmaktır. Diğer önemli faaliyet olan Euroguidance (Avrupa Rehberlik
Merkezleri Ağı) ise eğitim-öğrenim, iş, meslek ve rehberlik konularında bilgi sağlanarak ilgili
ülkelerde Avrupa boyutu desteklenmekte ve Avrupa genelinde dolaşımın en etkin şekilde
gerçekleşmesine zemin hazırlanmaktadır.

6. Jean Monnet Programı

Aslında merkezi bir faaliyet olmasına rağmen Hayatboyu Öğrenme Programı bünyesinde
yer almakta, Avrupa bütünleşmesi çalışmaları alanında öğretim, araştırma ve düşünsel
aktiviteleri teşvik etmek, Avrupa perspektifinde eğitim ve alıştırmalar ve Avrupa
bütünleşmesi konularına odaklanmış kurum ve kuruluşların varlığını desteklemektir. Bu
program kapsamında tek taraflı ve çok taraflı projeler desteklenmektedir. Bu destek,
üniversitelerde Jean Monnet Kürsülerinin kurulması, Avrupa bütünleşmesi alanında eğitim
modüllerinin oluşturulması ya da araştırma faaliyetlerinin desteklenmesi şeklinde karşımıza
çıkmaktadır. Öte yandan yine aynı adla tanınan Jean Monnet Burs programı ile
karıştırılmamalıdır. Söz konusu program Hayatboyu Öğrenme Programı bünyesinde yer
almayıp, Avrupa Birliği'nin ayrı ve bağımsız bir programıdır.

Yetişkinlerin hayat boyu öğrenmeye katılımının önündeki engellerden biri, sadece eğitim
sürecinde değil, aynı zamanda işyerinde kazandığı bilgi ve becerilerin değerlendirilmesi ve
tanınmasıdır. Birçok ülkede (Örneğin, Norveç, Fransa), artık birkaç yıldır ki, yetişkinlere
eğitimlerini, resmi olarak aldıkları niteliklere göre değil, gerçekte sahip oldukları beceri
seviyeden devam ettirme fırsatlarını sağlamayı amaçlayan önceki eğitim düzeylerini
değerlendirmek için programlar uygulanmaktadır. Yetişkin eğitiminde yaygın ve gayri resmi
eğitimin gelişmesiyle birlikte, bu tür eğitimin tam olarak resmi tanınma sisteminin
oluşturulması giderek daha fazla talep görmeye başlamıştır. Birçok ülkede bu tür eğitim örgün
eğitim sisteminin bir parçası olarak onunla birlikte tam resmi olarak tanınmaktadır (Duman,
2006, s:39).

Böylece modern dünyada yaşamın çeşitli alanlarında (sosyal, kültürel, hane vb.)
“Yetişkinler” eğitimini hedefleyen çok sayıda farklı daire, kulüp, okul, örgüt, üniversite,
program ve proje olduğunu söyleyebilir. Modern XXI yüzyıl. - toplumdan yeterli düzeyde
eğitim gerektiren bilişim ve büyük toplumsal dinamizm yüzyılıdır, bu nedenle nüfusun geniş
kesimleri için çeşitli türlerde sosyal ve eğitsel projeler geliştirmeye ihtiyaç duyulmaktadır.
KAYNAKÇA

1. Колосова Н.А. (2013). Образование взрослых – ключ к ХXI веку /

Н.А
2. Duman, A. (2006). Yetişkinler Eğitimi  Ankara: Ütopya Yayınları.
3. G. Schraw and D. Moshman (1995). “Metacognitive Theories”.
Educational Psychology Review
4. Zmeyov, S. I. (1998). Andragogy: Origins, developments and trends.
5. Brookfield, Stephen D. (1986). Understanding and Facilitating Adult
Learning. San Francisco and London, Jossey-Bass Pub.
6. Митина A.M. (2004). “Зарубежные исследования учебной
мотивации взрослых”. // Вестник Московского университета.
7. Некрасов B.C.(2012). “Толерантность в образовании взрослых:
Иновационная андрогогика и поликультуризм”.
8. Kıvrak, E. (2007). Avrupa Birliği Ve Türkiye’de Yaşamboyu Öğrenme
Politikaları ve İstihdam İlişkisinin Değerlendirilmesi. Yüksek lisans
tezi: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.