GÜDÜLEME VE GÜDÜLEME KURAMLARI

HAZIRLAYAN: Venera ŞİHKAMALOVA

“Başarı yolunda sürat, isteğin şiddeti
kadardır.”
Dale Carnegie
 Plan
Plan
• Güdüleme
• Güdüleme kaynakları
• Güdüler
• Güdüleme kuramları
• Beklenti Kuramları
• Eşitlik kuramı
• Amaç Saptama kuramı
• Sonuçsal koşullanma kuramı
• Güdülemede özendirme araçları
 Güdüleme
Güdüleme
• İnsan organizması güdüler ile harekete geçer.
• Güdüleme, bir kişiyi çalışmaya motive eden iç ve dış
itici güçlerin bir birleşimidir.

Güdülerin işlevleri:
• Davranışı başlatma
• Davranışların şiddet ve enerji düzeyini saptama
• Davranışlara yön verme
• Devamlılık sağlama
 Güdüleme
Güdüleme
• Güdüler organizmayı uyarır ve
faaliyete geçirir.

• Organizmanın davranışını belirli bir

amaca doğru yöneltir.

• Organizmanın davranışında bu iki

özellik gözlendiği zaman organizmanın
güdülenmiş olduğu söylenir.
 Güdülemekaynakları
Güdüleme kaynakları
Ücret artırımı
Gelecek güvencesi
Yükselme olanağı
İyi ve sağlıklı çalışma koşulları
Kendilerini gösterme olanağı
Üstlerle iyi ilişkiler kurmak
Üstlerin kendilerine adil davranması
Üstlerce beğenilmek
Özel sorunlara ilgi ve yardım
 Gereksinme
GereksinmeNedir?
Nedir?
Gereksinme:
• Giderildiğinde insanın yaşamını veya varlığını
sürdürmesini sağlayan;

• Giderilmediğinde onun var olma güçlerini,

giderek yok olma tehlikesi içine iten olgudur.
 Güdüler

• İnsan davranışı genellikle tek bir güdü ile değil,

onların bütünlüğü ile belirlenir.
• Güdüler insan davranışları üzerindeki etki
derecelerine göre belirli bir ilişki içerisinde
olabilirler.
Güdülemekuramları
Güdüleme kuramları

İnsan gereksinimlerinin bir ifadesi olan

güdülere, dolayısıyla kişinin içinde
bulunan faktörlere ağırlık vermektedir.
Kişinin içinde bulunan ve kişiyi belirli
yönlerde davranışa sevk eden faktörleri
anlamaya önem verir.
 Güdüleme kuramları
Güdüleme kuramları
• KAPSAMKURAMLARI:
• KAPSAM KURAMLARI: • SÜREÇKURAMLARI
• SÜREÇ KURAMLARI
İhtiyaçlar
İhtiyaçlarHiyerarşisi
Hiyerarşisi Beklenti
BeklentiKuramları
Kuramları
ERGERGKuramı
Kuramı Amaç
AmaçBelirleme
BelirlemeKuramı
Kuramı
İkili
İkiliEtmen
EtmenKuramı
Kuramı(Çift
(Çift Hakkaniyet
HakkaniyetKuramı
Kuramı
Bilişsel
FaktörTeorisi)
Faktör Teorisi) BilişselDeğerleme
Değerleme
Başarı
BaşarıGüdüsü
GüdüsüKuramı
Kuramı Kuramı
Kuramı
Nedensellik
NedensellikYükleme
Yükleme
Kuramı
Kuramı
Güçlendirme
GüçlendirmeKuramı
Kuramı
Güdülemekuramları
Güdüleme kuramları

• • Yöneticilere kişileri motive eden faktörleri

Yöneticilere kişileri motive eden faktörleri
belirlemek,
belirlemek, motivasyonu
motivasyonu sürdürmek
sürdürmek veve
belirlenen amaçlara ulaşmalarına yardımcı olmak
belirlenen amaçlara ulaşmalarına yardımcı olmak
amacını
amacınıtaşır.
taşır.
 SÜREÇ
SÜREÇKURAMLARI
KURAMLARI

Süreç kuramlarına göre, gereksinimler bireyi davranışa sevk eden

faktörlerden sadece biridir. Bu içsel faktöre ek olarak pek çok dışsal
faktörde bireyin davranışı ve güdülemesi üzerinde rol oynamaktadır
 Beklenti
BeklentiKuramları
Kuramları
 Bazıaraştırmacılar,
 Bazı araştırmacılar,insan
insangereksinmelerinin
gereksinmelerinin
varlığının
varlığınındavranışı
davranışıbaşlatmaya
başlatmayayetmeyeceği,
yetmeyeceği,ayrıca,
ayrıca,
kişinin
kişininbir
birdavranışta
davranıştabulunması
bulunmasısonucunda,
sonucunda,bu bu
davranışın
davranışıngereksinmeyi
gereksinmeyigidermede
gidermedeamaca
amacaulaşacağı
ulaşacağı
yolunda
yolundabir
birbeklentinin
beklentininolmasının
olmasınındadagerektiğini
gerektiğiniileri
ileri
sürmüşler
sürmüşlervevebubugörüşe
görüşedayanan
dayananmotivasyon
motivasyon
kuramları
kuramlarıgeliştirmişlerdir.
geliştirmişlerdir.
Vroom’un
Vroom’unBeklenti
BeklentiKuramı
Kuramı(Expectancy
(ExpectancyTheory)
Theory)

Vroom’un beklenti kuramına göre,bir insanın güdülenmesi; belli bir

davranışın amaca ulaştıracağı beklentisi ile, o bireyin amaca verdiği
önem derecelerinin çarpımına eşittir.
  KuramınVarsayımları
 Kuramın Varsayımları
 Birey göstereceği çabanın ona bazı
ödüller kazandıracağına büyük ölçüde
inanmalıdır.
 Birey başarı sonunda kendine verilecek
ödülleri arzulamalıdır. Diğer bir
deyimle, ödüller onun için bir kıymet
(valence) arz etmelidir.
 Birey kendinden beklenen başarıyı
gerçekleştirebileceğine inanmalıdır.
 Porter-Lawler’in
Porter-Lawler’inBeklenti-Değer
Beklenti-Değer
Kuramı
Kuramı
Temelde Vroom’un beklenti kuramına dayanan Porter ve Lawler’in modelinin farklı
tarafı şudur:Kişinin yüksek bir çaba göstermesi otomatik olarak yüksek bir başarıyla
sonuçlanmaz.

Bireyin motivasyonu, bekleyişi tarafından etkilenir, ancak bu bekleyişin ortaya

çıkaracağı yüksek çabanın yüksek bir başarımla sonuçlanabilmesi için, bireyin gerekli
yetenek ve bilgiye sahip olması ve uygun bir rol anlayışı taşıması gerekir.
 Porter-Lawler’in
Porter-Lawler’inkuramı
kuramı

• •  Porter
 Porter veve Lawler’in
Lawler’in bubu kuramında,
kuramında, işgörenin
işgörenin
güdülenmesine bir
güdülenmesine bir çokçok değişkenin
değişkenin etkide
etkide
bulunduğusavunulmaktadır.
bulunduğu savunulmaktadır.
• • Birbirleriyle
Birbirleriyleilişkili
ilişkilideğişkenler
değişkenlerşunlardır:
şunlardır:Ödülün
Ödülün
değerliliği, çaba-ödül
değerliliği, çaba-ödül olasılığı,
olasılığı, çaba,
çaba, bireysel
bireysel
yetenek veve yeterlilikler,
yetenek yeterlilikler, rol
rol algılamaları,
algılamaları, işiş
başarısı, ödüller
başarısı, ödüller veve algılanan
algılanan ücret
ücret eşitliği
eşitliği ileile
duyulandoyumdur.
duyulan doyumdur.
  Adams’ın Ödül Adaleti ve Eşitliği Teorisi
 Adams’ın Ödül Adaleti ve Eşitliği Teorisi
• • Düşünür incelemelerinde bireylerin kendilerine
Düşünür incelemelerinde bireylerin kendilerine
verilen
verilenödüllerle
ödüllerlebaşkalarına
başkalarınaverilen
verilenödülleri
ödülleridaima
daima
karşılaştırdıkları
karşılaştırdıkları veve kendilerine
kendilerine uygun
uygun görülen
görülen
ödüllerin
ödüllerin benzer
benzer başarıyı
başarıyı gösteren
gösteren kimselerle
kimselerle ne ne
oranda eşit olduğunu saptamaya
oranda eşit olduğunu saptamaya çalıştıklarınıçalıştıklarını
belirlemiştir.
belirlemiştir.
 EŞITLIK DUYGUSU; ALGILANAN ÇIKTI VE
GIRDILERININ EŞIT 
• • Bireyler
Bireylerödül
ödüladaletini
adaletinibelirlemek
belirlemekiçiniçinbubuiki
iki
unsurunbirbirleri
unsurun birbirleriarasındaki
arasındakioranlarını
oranlarını
karşılaştırmaktadır.
karşılaştırmaktadır.
• • Eşitlik
Eşitlikduygusu;
duygusu;algılanan
algılanançıktı
çıktıvevegirdilerinin
girdilerinin
eşitolmasınıgerektirmemekte,
eşitolmasını gerektirmemekte,sadece sadeceoranlarının
oranlarının
aynıolmasınıyayadadaeşit
aynıolmasını eşitolmasını
olmasınıgerektirmektedir.
gerektirmektedir.
  Locke’un Amaç Saptama Teorisi (Goal
 Locke’un Amaç Saptama Teorisi (Goal
SettingTheory)
Setting Theory)
Amaç kuramına göre,
bireylerin belirledikleri
Amaç kuramına göre,
amaçlar onların
bireylerin motivasyon
belirledikleri
derecesini
amaçlar belirler.
onların motivasyon
derecesini belirler.

Buna
Buna
göre,
göre,
erişil
erişil
mesi
mesi
zor
zor
ve
ve
yüks
yüks
ek
ek
amaç
amaç
belirl
belirl
eyen
eyen
birey
birey
,,
elde
elde
edil
edil
mesi
mesi
kola
kola
yy
amaç
amaç
belirl
belirl
eyen
eyen
birey
birey
ee
oranl
oranl
aa
daha
daha
yüks
yüks
ek
ek
başar
başar
ıı
göste
göste
recek
recek
ve
ve
daha
daha
fazla
fazla
moti
moti
ve
ve
olaca
olaca
ktır.
ktır.
 Edward’ın Sonuçsal koşullanma
 Edward’ın Sonuçsal koşullanma
kavramı
kavramı

Sonuçsal koşullanma
kavramı Edward L.
Thorndike tarafından
geliştirilen “etki kanunu”
ile açıklanabilir.“

Etki kanuna göre, kişi

kendisine haz verecek
davranışları tekrarlar,
fakat acı verecek
davranışlardan kaçınır.”
 Sonuçsalkoşullanma
Sonuçsal koşullanmakavramı
kavramı

Araçları:

Olumlu pekiştirme

Olumsuz Pekiştirme

Son Verme

Cezalandırma
 Güdülemedeözendirme
Güdülemede özendirmearaçları
araçları

• • Motivasyon
Motivasyontekniklerinin
tekniklerinindevreye
devreyesokulmasında
sokulmasında
varılmakistenen
varılmak istenenenenönemli
önemliamaç,
amaç,işgörenlerde
işgörenlerdedahadaha
çokçalışma
çok çalışmaistek
istekvevearzusu
arzusuyaratabilecek
yaratabilecekfaktörleri
faktörleri
bularak,onların
bularak, onlarıngereksinimlerini
gereksinimlerinielelverdiğince
verdiğince
doyurmakveveher
doyurmak hergün
günişbaşı
işbaşıyapılırken
yapılırkenistekle
isteklegelip,
gelip,
istekleçalışmalarını
istekle çalışmalarınısağlamaktır.
sağlamaktır.
 Güdülemedeözendirme
Güdülemede özendirmearaçları
araçları

Ekonomik Özendirme Araçları

Psiko-Sosyal Özendirme Araçları

Örgütsel ve Yönetsel Araçlar.

 EkonomikÖzendirme
Ekonomik ÖzendirmeAraçları
Araçları

Ücret

Primler

Ödüller

Kara Katılma
 Psiko-Sosyal
 Psiko-SosyalÖzendirme
ÖzendirmeAraçları
Araçları

Çalışmada bağımsızlık

Sosyal katılım

Değer ve statü

Gelişme ve başarı

Sosyal uğraşılar
 Örgütselve
Örgütsel veYönetsel
YönetselAraçlar
Araçlar

Amaç
Çalışma birliği
Koşulları ve
Güvenlik

Eğitim ve
yükselme

İletişim
Kararlara
katılma
Dikkatinizden dolayı teşekkürler!!!