Davranış

bozuklukları
ve Psikoloji
testler

Hazırlayan: Venera Şihkamalova

 İÇERIK

1 Davranış

2 Davranış bozuklukları

3 Davranış Bozuklukların ölçütleri

4 Davranış Bozuklukların türleri

5 Psikoloji Testler

6 Psikoloji Testlerin Türleri

 DAVRANIŞ

• Davranış, kişinin gözlenebilir ya da gözlenemeyen, açık ya da

• Davranış, kişinin gözlenebilir ya da gözlenemeyen, açık ya da
açık olmayan etkinliklerinin tümüdür. Davranışlar bilişsel,
açık olmayan etkinliklerinin tümüdür. Davranışlar bilişsel,
zihinsel, açık ya da kapalı olabilir.
zihinsel, açık ya da kapalı olabilir.
• Davranış, kişinin bilinçli-bilinçsiz, bedensel ve fiziksel
• Davranış, kişinin bilinçli-bilinçsiz, bedensel ve fiziksel
tepkilerinin genel adıdır.
tepkilerinin genel adıdır.
• Refleksler davranış arasında değildir. 
• Refleksler davranış arasında değildir. 
• Davranış canlının çevre ile etkileşim ve uyum
• Davranış canlının çevre ile etkileşim ve uyum
mekanizmalarının toplamını içerir. Davranış düzeyi iyi oranda
mekanizmalarının toplamını içerir. Davranış düzeyi iyi oranda
olan canlının hayatta kalma olasılığı daha yüksektir.
olan canlının hayatta kalma olasılığı daha yüksektir.
 DAVRANIŞ BOZLUKLARI

• Çocuğun bir sınırdan sonra çevresiyle olan ilişkilerinin

bozulması ise uyumsuz davranışları doğurur.
• Davranış bozuklukları çocukları çocuğun içsel çatışmalarını
davranışa aktarması sonucu ortaya çıkar.
• Davranış bozukluğu, bireyi, aileyi olumsuz yönde etkileyen,
diğer insanların temel haklarının çiğnendiği yaşa uygun
toplumsal kurallarını hiçe sayıldığı davranışlardan oluşan bir
durumdur.
 DAVRANIŞ BOZLUKLARI

Her çocuğun gelişimi kendine özgüdür, bu nedenle her çocuk

birbirinden farklıdır.
1. ÖLÇÜT: YAŞA UYGUNLUK
2. ÖLÇÜT: SIKLIK
 3. ÖLÇÜT:YOĞUNLUK

Davranışın yoğunluğu arttığında sorun sinyali verir.

 4.ÖLÇÜT: SÜREKLILIK

Çocuğun belirli bir davranış

türünü ısrarlı bir biçimde ve
uzun zaman devam ettirmesidir.

Süreklilik gösteren
davranışlarla, bir müddet olup
kaybolan davranışlar aynı
düzeyde tutulamaz.

Örneğin; kardeş kıskançlığı nedeniyle

hırçın ve huysuz olan çocuğun davranışı
normal olarak nitelendirilebilir. Ancak
çeşitli nedenlerle sorunların sürmesi
uyumsuzluk olarak nitelendirilir.
 5. ÖLÇÜT: CINSEL ROL
BEKLENTILERI

Erkeklerde kızlara oranla daha saldırgan olmaları

Erkeklerde kızlara oranla daha saldırgan olmaları
beklenirken, davranışları ile erkeklere benzer saldırgan
beklenirken, davranışları ile erkeklere benzer saldırgan
davranan kızların davranışları normalden sapan davranış
davranan kızların davranışları normalden sapan davranış
kategorisine girer.
kategorisine girer.
6. ÖLÇÜT:
 DAVRANIŞ BOZLUKLARIN
NEDENLERI

İhmal Şiddet:
• Çocuğun fiziksel, duygusal • Fiziksel, duygusal ya da
ve sosyal gereksinimlerinin sözel olarak çocuğa zarar
zamanında ve yeterince verme, aşağılama, uzun
karşılanmaması, kardeş süreli ve aşırı cezalandırma.
doğumu. Anne-baba
tutumları: Aşırı baskıcı,
zorlayıcı, gevşek veya aşırı
korumacı tutumlar.
 DAVRANIŞ BOZLUKLARIN
NEDENLERI

Ayrılık Travmatik olaylar

Anne babadan uzun süreli Kaza, hastalık, afet ve ölüm.

ayrı kalma, sık bakıcı
değişiklikleri, boşanma.

.
 ÇOCUKLARDA SIK GÖRÜLEN
DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI

Saldırganlı
k
Çalma Yalan

Tikler Küfür

Okul Dışkı Altını

korkusu kaçırma ıslatma

Tırnakyem
Kekemelik
e

Parmak Dikkat eksikliği,

emme
İnatçılık Hiperaktivite
 SALDIRGANLIK

• Saldırganlık, çocuğun genellikle kendi akranlarına ve

• Saldırganlık, çocuğun genellikle kendi akranlarına ve
başkalarına vurması, ısırması, tekmelemesi, eşyaları
başkalarına vurması, ısırması, tekmelemesi, eşyaları
fırlatması ve tükürmesi gibi zarar vermeyi hedefleyen
fırlatması ve tükürmesi gibi zarar vermeyi hedefleyen
davranışlarda bulunmasıdır.
davranışlarda bulunmasıdır.
• Saldırganlık çocuklarda belli dönemlerde normal bir tepki
• Saldırganlık çocuklarda belli dönemlerde normal bir tepki
biçimi olarak kabul edilebilir.
biçimi olarak kabul edilebilir.
 SALDIRGANLIĞIN NEDENLERI

• Saldırgan davranışların yetişkinler tarafından ödüllendirilmesi ve

• Saldırgan davranışların yetişkinler tarafından ödüllendirilmesi ve
pekiştirilmesi. Bu durum genellikle geleneksel kültürde çok
pekiştirilmesi. Bu durum genellikle geleneksel kültürde çok
görülür. Geleneksel kültürde erkek çocuğun saldırganlığı
görülür. Geleneksel kültürde erkek çocuğun saldırganlığı
onaylanır.
onaylanır.
• Örneğin; kavga eden çocuğa ailesi tarafından “aferin” veya ”seni
• Örneğin; kavga eden çocuğa ailesi tarafından “aferin” veya ”seni
döveni sen de döveceksin” denmesi.
döveni sen de döveceksin” denmesi.
• Çocuğun yetişkinlerden gerekli anlayışı, sevgiyi ve kabulü
• Çocuğun yetişkinlerden gerekli anlayışı, sevgiyi ve kabulü
görmemesi.
görmemesi.
• Televizyon ve bilgisayar oyunları, kitle iletişim araçlarının
• Televizyon ve bilgisayar oyunları, kitle iletişim araçlarının
olumsuz etkisi.
olumsuz etkisi.
 KÜFÜR

• İnsanların genellikle kızgınlık, öfke veya engellenmelerle

karşılaştıklarında kendilerini ifade etmek için
kullandıkları kötü kelimelere denir.
KÜFÜR NEDENLERI

Anne-baba veya etrafındaki

yetişkinleri model alması.
Yetişkinlerin ilgisini
çekme isteği.
Büyüdüğünü ispat etme
çabası.
Kızgınlık ve öfke
durumlarında.
Küfür eden akranları
arasında kabul görme isteği.
 ÇALMA

• Erken çocukluk çağından itibaren bir şeyi izinsiz olarak almak

sık görülen bir durumdur. 6-7 yaşına kadar çocuğun bu çeşit
eylemleri, çalmak olarak kabul edilmemelidir.
• Mülkiyet hissi gerçek anlamda ancak 7-8 yaştan
sonra gelişecektir.
• Oyun çağındaki çocuk bir oyuncağın kendisine ait olup
olmadığını bilmekle beraber, değeri hakkında bir fikri yoktur.
Çoğu zaman kendi oyuncaklarını bırakır,
başkalarının oyuncaklarını alır. İstendiğinde vermez.
 
 ÇALMA

• 6-8 yaşlarında ve hatta daha da büyük çocuklar da

ebeveynlerine ait değerli ya da değersiz şeyleri saklamak sık
görülen bir davranıştır.
 ÇALMA NEDENLERI

Diğer insanların 
sahip olduğu
Çocukta şeylerden
Zorunlu teme
mülkiyet mahrum
li ihtiyaçların bırakmak.
fikrinin Kleptomani:
karşılanmam
geliştirileme
Sadece çalmanın
ası.
mesi. verdiği haz,
kişiyi çalmaya
iter 
 YALAN

• Yalan, insanları aldatmak amacı ile uydurulmuş kasıtlı davranış

veya sözdür.
• Çocuklarda 7 yaşından önce söylenenler yalan olarak kabul
edilmez. Çünkü bu yaş dönemindeki çocukların inanılmaz bir
hayal dünyaları vardır ve gerçekle gerçek olmayanı ayırt
edemezler. Anlattıkları şeyler bazı ebeveynler tarafından yalan
kabul edilir.
• Halbuki çocukların söyledikleri ve anlattıkları kandırma ve
yanıltma amacı taşımaz.
 YALANIN NEDENLERI

Baskıcı ve otoriter Anne-babanın Ailenin, çocuğa Aile kurallarının çok

anne-baba olumsuz model üstesinden gelemeyeceği katı olması: çocuğa
tutumları.  sorumluluklar yüklemesi. şiddet uygulanması.
olması.
 TIRNAK YEME

• Tırnak yeme alışkanlığı psikolojik kökenlidir. Kendini

gergin, sıkıntılı ve öfkeli hisseden çocuğun bunları dışa
vurumu olarak kabul edilir.
• Kişilik olarak hassas ve sinirli çocuklarda daha sık
görülür.
• Tırnak yeme alışkanlığına çoğunlukla 3-4 yaşlarından
önce başlamaz. Çok ender olarak 5 aylık gibi erken bir
dönemde görülebilir.
• Çocukların %33’ünde tırnak yeme davranışı görülür.
 TIRNAK YEME NEDENLERI

1 Güvensizlik

2 Anne-baba yaşantısı

3 Çocuklar arasında ayırım

 KARDEŞ KISKANÇLIĞI

• Kıskançlık, sevilen birinin başkası ile paylaşılmasına

katlanamamaktır.
• Yaşamın her dönemin de görülebilir ancak çocuklukta biraz
daha yoğun yaşanabilir.
• Bu duyguyla ilk tanışma iki yaş civarındadır.
• Kardeş kıskançlığı, kendine acıma, üzüntü, küçük düşme
korkusu, can sıkıntısı,öfke, nefret ve intikam alma
düşüncelerinin yanı sıra sevgi, koruma ve yakınlık hissetme
isteği gibi karışık duyguların bir bileşiminden oluşmaktadır.
 ALTINI ISLATMA

Altını ıslatmayı, tekrarlayıcı nitelik taşıyan istem dışı idrar kaçırma olarak

tanımlayabilir.
 ALTINI ISLATMA NEDENLERI

• Genellikle %75 kalıtımsal olduğu bilinmektedir. 

• Organik bozukluklar; Mesane kapasitesinin yeterli
olmaması, ağır uyku, böbrek ve bağırsak
bozuklukları.
• Psikolojik faktörler: kaygının bilinçdışı ifade
edilmesidir.
• Yanlış ve baskıcı tuvalet eğitimi verilmesi.
• Travmatik yaşantılar etkiler. 
• Çocuğun sık sık üşütmesi.
 DAVRANIŞ BOZUKLUKLARIN
ÇÖZÜMÜ

• 0-6 yaş dönemi çocuklarda, olumsuz anne baba tutumları,

ailede istismar öyküsü, annede depresyon öyküsü, sosyo-
ekonomik düzeyin düşük olması gibi durumlar en sık görülen
nedenlerdendir.
• Davranış bozukluğu için en etkili yöntemler görmezden
gelme, ödülü geri çekme, alternatif sunma, sözle uyarıda
bulunma ve tartışmaktan kaçınmadır. Bağırmak, susturmak,
vurmak aranızdaki saygı bağının kopmasına neden olur.
• En önemli adım bu süreçte saygıyı yitirmemektir.
 DAVRANIŞ BOZUKLUKLARIN
ÇÖZÜMÜ

Çocuğa yaşına uygun sorumluluk vererek başarma

duygusu yaşatılmalı, anne baba çocuğa olumlu rol
model olmalı.
Olumsuz davranışlar gösterildiğinde değil, bu
davranışlar gösterilmediğinde ilgilenilmelidir aksi
takdirde bu davranışların pekişmesine sebep olur. 
 DAVRANIŞ
BOZUKLUKLARIN ÇÖZÜMÜ

• Çocuklarda davranış bozukluğu terapisinde,

çocukların iletişim becerileri, sorun çözme becerileri,
dürtü kontrolü, öfke kontrolü gibi konular çalışılır.
• Çocuklarla beraber anne ve babanın da tutum ve
davranışlarının düzenlenmesi gerekir. Çünkü anne ve
babanın tutumları çocuğun davranışlarında büyük rol
oynar.
• O yüzden terapi sürecinde en etkili yol anne baba
eğitimidir.
 Psikolojik testler

 Psikolojik testler, aynı kişinin farklı durumlar karşısındaki

tepkilerini ya da diğer kişilerle arasındaki farkları
ölçmektedir.
 Psikolojik testlerin ilk olarak kullanım alanı okullar ve
çocuklar olmuştur. Uygulama alanında ilk yararlı olan testler
zekâ geriliği alanında geliştirilmiştir.
Bunu duygusal yönden bozukluğu olanlar, çocuk suçlular ve
başka türden davranış bozukluğu alanları takip etmiştir.
 Psikolojik testler

• Psikolojik testlerin ikinci kullanım alanını işletmecilik

oluşturmaktadır. Bunu ise kişisel olarak danışanlarda, duygusal
iyilik ve etkinlik açısından yardım alma, kendini anlama ve
kişisel gelişimi arttırmayı hedefleyenler takip etmektedir. 
 Psikolojik Test ve Ölçeklerin Türleri

Psikolojik testler yetenek testleri ve kişilik testleri olarak ikiye

ayrılmaktadır.

Yetenek testleri kendi Kişilik testleri ise, kişiliği

içerisinde zekâ testleri ve ölçen test, değer ve tutum
özel gruplar için yetenek ölçekleri yer alır. Kişiliği
testleri olarak ölçen testler ise kendi
sınıflanmaktadır.  içerisinde nesnel (objektif)
ve projektif testler olarak
ikiye ayrılır.
 Zeka Testleri

FKişinin
Ayrıpsikoloku
Bu ayrı
ransız mevcut
yetenekler
testler zihinsel
olan
 zeka Alfred
yerine
Binet veyeteneğini
karmaşık zekânın
arkadaşları zihin
testleri yönelik
ölçülmesine
değerlendirmek
(IQ testi)
fonksiyonlarını bir seri
amacıyla
ölçmeyi
olarak adlandırmıştır.
araştırma yapmıştır.  
geliştirilmiştir.
bulmuşlardır.
 Zeka Testleri

• Zeka testleri; dil becerileri, sözsüz muhakeme, soyut düşünme,

görsel-uzaysal beceriler, dikkat ve dikkati yoğunlaştırma ve
bilgi işlemenin hızı gibi zekâyı oluşturan çeşitli işlevleri içerir.
• Zeka testleri, bireysel ve grup zeka testleri olarak ikiye
ayırmaktadır.
 Kişilik Testleri

Kişilik testleri, kişilik özelliklerinin ve psikolojik belirtilerin

ölçümüyle ilgili testleri yanı sıra duygu, durum, düşünce,
davranış ve güdülenmeyi, ilgi ve tutumları da içerir.
 Objektif Kişilik Testleri

• Objektif (nesnel) kavramı psikolojik ölçme aracının öznel

değerlendirmeden uzak olduğu anlamında kullanılmamaktadır. 
• Ölçme aracının kendisi nesneldir ve standart ölçüm, puanlama
yapmak için oluşturulmuştur. 
• Bu soru formlarında, kişiye uygun olup olmadığı açısından
önemli olan davranışsal alışkanlıkları değerlendirici ifadeler
bulunur.
• Bu testlerden en yaygın kullanılanlardan bazıları; Minnesota
Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), Belirti Tarama Listesi
(SCL-90-R), Beck Depresyon Envanteri (BDE), Durumluk
Sürekli Kaygı Envanteri gibi testlerdir.
 Projektif Kişilik Test ve
Teknikleri

• Projektif testlerin genel amacı, bireye belirsiz mürekkep

lekesi şeklinde ya da çizim şeklinde bir uyarıcı vererek onun
duygularını, düşüncelerini ve fikirlerini cevaplarına
yansıtmasını sağlamaktır.
• Burada bireyin vereceği tepkilerin birincil olarak bilinçdışı
süreçlerden kaynaklanır ve güdülenme, gerçek tutum ve
davranış biçimlerin göz önüne bulunmaktadır.
• Bu testlerden en yaygın kullanılanlardan bazıları: Rorschach
Testi, Tematik Algı Testi (TAT), Cümle Tamamlama Testleri,
Çizim Testleri
 Psikolojik Testlerin Nitelikleri

1. Standardizasyon

 Standardizasyon testin uygulama ve puanlama

işlemlerinin değişmezliğini gösterir. Yani testten
aynı bireylerin değişik zamanda aldığı puanlar
ya da değişik bireylerin belirli zamanlarda
aldıkları puanların büyük çapta birbirlerini
tutması demektir.
 Psikolojik Testlerin Nitelikleri

2.Güveni
rlik

Test güvenirliği yanıtların tutarlı olmasıdır. Yeni bireylerin aynı

testi kullanarak, aynı ya da değişik zamanlarda o
testin sorularına verdiği yanıtların değişmezliğidir.

Testin güvenirlik düzeyinin yükseltilmesi için test soruları açıkça

ifade edilmeli, uygulaması ve puanlaması standart koşullarda
olmalı ve testin soruları çoğaltılmalıdır.
 Psikolojik Testlerin Nitelikleri

3.Geçerlik

Geçerlilik ise bir testin ölçmek istediğini ölçmesidir.

Herhangi bir test verilen başlık o testin amaçladığı
davranışın ifadesi olmasına rağmen o testin neyi
ölçtüğünün bilimsel bir göstergesi olmaz. Geçerlilik
katsayısı o testin ölçmek istediği davranışı ne denli
isabetli ölçtüğünü gösterir.
•Dinlediğiniz için teşekkür
ederim!!!