Υλικό αναφοράς - 10.1 - 10.2

Προχωρημένη επιμόρφωση για την αξιοποίηση και εφαρμογή των Τ.Π.Ε.
στη διδακτική πράξη
Επιμόρφωση Β2 επιπέδου ΤΠΕ

Συστάδα: Φυσική Αγωγή και Υγεία [Β2.9]
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Αξιοποίηση οπτικών και πολυμεσικών στοιχείων

στη διδακτική της Φυσικής Αγωγής και της
Υγείας
(Μέρος Β΄- εικόνα, ήχος, βίντεο)
Έκδοση 1η
Ιούνιος 2019
Πράξη: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
(ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΤΠΕ)
Φορείς Υλοποίησης: Δικαιούχος φορέας:
Συμπράττων φορέας:
στη διδακτική της Φυσικής Αγωγής και της Υγείας
Μέρος Β΄-εικόνα, ήχος, βίντεο Επιμορφωτικό Υλικό: Ειδικό Μέρος
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Το παρόν επιμορφωτικό υλικό δημιουργήθηκε για να καλύψει τις ανάγκες της «Προχωρημένης
επιμόρφωσης για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή των Τ.Π.Ε. στη διδακτική πράξη» (Επιμόρφωση
Β2 επιπέδου Τ.Π.Ε.) που υλοποιείται σε Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης (Κ.Σ.Ε.) σε όλη την
Ελλάδα, για εκπαιδευτικούς όλων των κλάδων και ειδικοτήτων, στο πλαίσιο της Πράξης
«Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή των Ψηφιακών Τεχνολογιών
στη Διδακτική Πράξη (Επιμόρφωση Β’ επιπέδου Τ.Π.Ε.)», http://e-pimorfosi.cti.gr, του
Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού – Εκπαίδευση και Δια Βίου
Μάθηση», που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο,
ΕΣΠΑ 2014-2020) και το Ελληνικό Δημόσιο.
Η επιμόρφωση Β2 επιπέδου Τ.Π.Ε. υλοποιείται σε ομάδες ομοειδών ή σχετικών κλάδων
εκπαιδευτικών, δηλαδή σε 13 «συστάδες» ως εξής: Β2.1 «Φιλολογικά», Β2.2 «Φυσικές
Επιστήμες», Β2.3 «Μαθηματικά», Β2.4 «Πληροφορική», Β2.5 «Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση -
Δάσκαλοι», Β2.6 Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση - Νηπιαγωγοί», Β2.7 «Ξένες Γλώσσες», Β2.8 «Καλές
Τέχνες», Β2.9 «Φυσική Αγωγή και Υγεία», Β2.10 «Εκπαιδευτικοί Μηχανικοί», Β2.11 «Οικονομία,
Διοίκηση και Κοινωνικές Επιστήμες», Β2.12 «Επαγγέλματα Γης» και Β2.13 «Ειδική Αγωγή».
Το επιμορφωτικό υλικό Β2 επιπέδου Τ.Π.Ε. είναι εν γένει διαφορετικό για κάθε συστάδα και
συνοδεύεται από υποστηρικτικό και άλλο πρόσθετο υλικό (οδηγίες προς τους Εκπαιδευτές και
προς τους Εκπαιδευόμενους, αρχεία παρουσιάσεων κ.ά.). Διατίθεται και αξιοποιείται στο πλαίσιο
της επιμόρφωσης με τη μορφή «μαθήματος»/ e-course (ένα ανά συστάδα), μέσω της
πλατφόρμας ηλεκτρονικής μάθησης του έργου, η οποία βασίζεται στο ελεύθερο λογισμικό
ανοικτού κώδικα moodle.
Συντάχθηκε υπό την επίβλεψη και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ειδικού Επιστημονικού
Συμβουλίου1 του Ι.Τ.Υ.Ε. – «Διόφαντος», το οποίο έχει συσταθεί με την υπ. αριθ.
Π568/28.07.2011 Απόφαση, και στην παρούσα Πράξη λειτουργεί ως εξειδικευμένο επιστημονικό
συμβουλευτικό όργανο του Ι.Τ.Υ.Ε. - «Διόφαντος», δικαιούχου φορέα υλοποίησης της Πράξης.
Συμπληρωματικά και για την κάλυψη των απαιτήσεων των «νέο»-εισερχόμενων στην
επιμόρφωση κλάδων / ειδικοτήτων εκπαιδευτικών (βλ. παραπάνω, «συστάδες» Β2.7 έως
Β2.13), στο πλαίσιο της παρούσας Πράξης λειτουργεί ευρύτερη Επιστημονική Επιτροπή, η οποία
αποτελείται από τους παρακάτω Καθηγητές, επιστημονικούς συνεργάτες του δικαιούχου
(Ι.Τ.Υ.Ε. – «Διόφαντος»), καθώς και του συμπράττοντα φορέα υλοποίησης της Πράξης (Ι.Ε.Π.):
 Χαράλαμπο Ζαγούρα, Πανεπιστήμιο Πατρών, ο οποίος έχει την ευθύνη συντονισμού των
εργασιών της Επιτροπής
 Παναγιώτη Αντωνίου, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
 Βασίλειο Δαγδιλέλη, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
 Βασίλειο Κόμη, Πανεπιστήμιο Πατρών
 Δημήτριο Κουτσογιάννη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
 Αλέξανδρο Κουτσούρη, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
1
Το Επιστημονικό Συμβούλιο του Ι.Τ.Υ.Ε.-«Διόφαντος» για την επιμόρφωση, αποτελείται από τους Καθηγητές: i) Χαράλαμπο Ζαγούρα,
Πανεπιστήμιο Πατρών, ο οποίος έχει την ευθύνη συντονισμού των εργασιών του Συμβουλίου, ii) Βασίλειο Δαγδιλέλη, Πανεπιστήμιο
Μακεδονίας, iii) Βασίλειο Κόμη, Πανεπιστήμιο Πατρών, iv) Δημήτριο Κουτσογιάννη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, v)
Πολυχρόνη Κυνηγό, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και vi) Δημήτριο Ψύλλο, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σελίδα 2 από 41 Ι.Ε.Π.

Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΤΠΕ
Συστάδα: Φυσικής Αγωγής και Υγείας [Β2.9]
 Βενέττα Λαμπροπούλου, Πανεπιστήμιο Πατρών
 Πολυχρόνη Κυνηγό, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

 Βασιλική Μητσικοπούλου, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
 Σπύρο Παπαδόπουλο, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

 Κυπαρισσία Παπανικολάου, Ανωτάτη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης
 Ιωάννη Τσίρμπα, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

 Δημήτριο Ψύλλο, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ειδικότερα, το Επιμορφωτικό Υλικό Β2 επιπέδου ΤΠΕ της Συστάδας Β2.9: Φυσικής Αγγωγής και
Υγείας δημιουργήθηκε από συγγραφική ομάδα, με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Παναγιώτη
Αντωνίου, Καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και συμμετέχοντες τους:
Βασιλεία Αρβανιτίδου, MSc, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής
Νικόλαο Αποστολάκη, MEd, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής
Αδαμαντία Φατσέα, MSc, MEd, τ. Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Νομού Δωδ/σου,
Συν/στρια Εκπαιδευτικού Έργου για την Αειφορία Ν. Αιγαίου
Χαρίκλεια Πάτση, MSc, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής
Μαρία Μαχαιρίδου, MSc, PhD, Συν/στρια Εκπαιδευτικού Έργου Φυσικής Αγωγής Ν. Αιγαίου
Ιάκωβο Μαστρογιάννη, MSc, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής
Ολυμπία Λαμπάκη, MSc, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής
Στο παρόν υλικό έχει κατάλληλα ενσωματωθεί ένα μικρό μέρος κοινού υλικού για όλες τις
συστάδες (Γενικό Μέρος2), που αναπτύχθηκε για την Εκπαίδευση Επιμορφωτών Β’ επιπέδου
2
Στην αρχική του μορφή το Γενικό Μέρος του Επιμορφωτικού υλικού δημιουργήθηκε από συγγραφική ομάδα, με επικεφαλής τον
Βασίλη Δαγδιλέλη, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και συμμετέχοντες τους:
 Καψάλη Αχιλλέα, πρώην Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
 Παπαδόπουλο Ιωάννη, Επίκουρο Καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
 Φαχαντίδη Νικόλαο, Αναπληρωτή Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
 Tαμπούρη Ευθύμιο, Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Στην παρούσα έκδοση του Επιμορφωτικού Υλικού Γενικού Μέρους έχουν συμβάλει τα μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου Βασίλειος
Δαγδιλέλης, Βασίλειος Κόμης, Δημήτριος Κουτσογιάννης, Πολυχρόνης Κυνηγός, Δημήτριος Ψύλλος, καθώς και οι εξής:
 Σταυρούλα Αντωνοπούλου, υποψήφια διδάκτωρ Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας, ΑΠΘ
 Μαριάνθη Γριζιώτη, εκπαιδευτικός ΠΕ86 (ΠΕ19/20),
 Ελισάβετ Καλογερία, εκπαιδευτικός ΠΕ03,
 Ελένη Κουστριάβα, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας,
 Χρήστος Μάλλιαρης, εκπαιδευτικός ΠΕ03,
 Μάριος Ξένος, εκπαιδευτικός ΠΕ86 (ΠΕ19/20),
 Γεώργιος Πανσεληνάς, εκπαιδευτικός ΠΕ86 (ΠΕ19/20),
 Γεώργιος Σκουντζής, εκπαιδευτικός ΠΕ70,
 Μάριος Σπάθης, εκπαιδευτικός ΠΕ03,
 Αθανάσιος Ταραμόπουλος, εκπαιδευτικός ΠΕ04
Κατά τη δημιουργία του υλικού αυτού, χρησιμοποιήθηκαν πόροι από το αντίστοιχο εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό υλικό της εκπαίδευσης
των επιμορφωτών Β’ επιπέδου Τ.Π.Ε. στα ΠΑ.Κ.Ε. και εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης της Επιμόρφωσης (Κ.Σ.Ε.) που αναπτύχθηκε
στο πλαίσιο προηγούμενων σχετικών έργων επιμόρφωσης Β’ επιπέδου ΤΠΕ*. Επομένως, στη δημιουργία του υλικού αυτού συνέβαλαν
έμμεσα και όσοι είχαν συνεργαστεί στη δημιουργία του υλικού για την εκπαίδευση των επιμορφωτών στα ΠΑ.Κ.Ε. και την επιμόρφωση
των εκπαιδευτικών στα Κ.Σ.Ε. στο πλαίσιο των έργων αυτών και οι οποίοι αναφέρονται αναλυτικά στα αντίστοιχα κείμενα επιμορφωτ ικού
υλικού που δημοσιεύονται στους αντίστοιχους κόμβους ενημέρωσης *.
* Πράξη: «Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην
εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία", ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, Γ' ΚΠΣ, http://b-epipedo.cti.gr
Τ.Π.Ε. στο πλαίσιο της παρούσας πράξης. Το επιμορφωτικό υλικό για Β2 επιπέδου Τ.Π.Ε.,
αποτελεί ιδιοκτησία του ΥΠΠΕΘ και καλύπτεται από την ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία
των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών.
Πράξεις: «Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των Τ.Π.Ε. στη Διδακτική πράξη», Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΕΣΠΑ 2007-2013, http://b-epipedo2.cti.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΟΙΜΙΟ .................................................................................................................... 2
10. Αξιοποίηση οπτικών και πολυμεσικών στοιχείων στη διδακτική της Φυσικής Αγωγής και της
Υγείας (Μέρος Β΄- εικόνα, ήχος, βίντεο) ........................................................................... 6
Σκοπός και μαθησιακοί στόχοι ...................................................................................... 6

Σκοπός ...................................................................................................................... 6
Μαθησιακοί στόχοι ...................................................................................................... 6
10.1 Διδασκαλία παραδοσιακών χορών με την αξιοποίηση βίντεο ................................. 6
10.1.1 Εκπαιδευτική αξιοποίηση .............................................................................. 7

10.1.2 Παράδειγμα εκπαιδευτικού σεναρίου και σχολιασμός (διδασκαλία παραδοσιακών
χορών με χρήση ψηφιακού βίντεο) .................................................................................. 9
10.2 Διδασκαλία αθλημάτων και κοινωνικών/ψυχολογικών δεξιοτήτων ....................... 14
10.2.1 Παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων ......................................................... 14
10.2.2. Εκπαιδευτικό σενάριο «Η γειτονιά μας η Ευρώπη…» ....................................... 14
10.2.3. Εκπαιδευτικό σενάριο «Ντόπινγκ… η μάστιγα των αθλητών» ........................... 18
10.2.4. Εκπαιδευτικό σενάριο «Με το σπαθί μου» ..................................................... 21
10.2.5. Εκπαιδευτικό σενάριο «3 λεπτά: Εσύ, εγώ και οι άλλοι» .................................. 25
10.2.6. Εκπαιδευτικό σενάριο «Γνωρίζω τα Παραολυμπιακά Αθλήματα και αποδέχομαι τη

διαφορετικότητα» ........................................................................................................ 34
Βιβλιογραφία............................................................................................................... 38

10. Αξιοποίηση οπτικών και πολυμεσικών

στοιχείων στη διδακτική της Φυσικής Αγωγής
και της Υγείας (Μέρος Β΄- εικόνα, ήχος,
βίντεο)
Σκοπός και μαθησιακοί στόχοι

Σκοπός
Η ανάπτυξη εκπαιδευτικών σεναρίων με την αξιοποίηση εικόνων, ήχων και βίντεο που
αφορούν κινητικές δεξιότητες, αθλήματα, εκφράσεις κοινωνικών και ψυχολογικών
δεξιοτήτων από το χώρο του αθλητισμού, καθώς και η ανάπτυξη φύλλων εργασίας για τα
μαθήματα τόσο της Φυσικής αγωγής όσο και της Υγείας.
Μαθησιακοί στόχοι
Μετά την ολοκλήρωση της ενότητας, οι επιμορφούμενοι/ες θα είναι ικανοί/ές να:
 Αναγνωρίζουν τα σχετικά με την ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση ανάλογων

εκπαιδευτικών σεναρίων με την αξιοποίηση εικόνων, ήχων και βίντεο που αφορούν
κινητικές δεξιότητες.
 Αναγνωρίζουν και αξιοποιούν εστιασμένες εκφράσεις κοινωνικών και ψυχολογικών
δεξιοτήτων (συναισθήματα, στάσεις, αξίες) από το χώρο του αθλητισμού, με
αποσπάσματα από διάφορα αθλήματα, δημιουργώντας εκπαιδευτικά σενάρια με χρήση
ΤΠΕ.
 Δημιουργούν φύλλα εργασίας για τα μαθήματα των γνωστικών αντικειμένων της
Φυσικής Αγωγής και της Υγείας, που αξιοποιούν εκπαιδευτικά λογισμικά και πόρους
από το διαδίκτυο.
10.1 Διδασκαλία παραδοσιακών χορών με την

αξιοποίηση βίντεο
Ο παραδοσιακός χορός αποτελεί βασικό διδακτικό αντικείμενο του Αναλυτικού
Προγράμματος Σπουδών (ΑΠΣ) της ΦΑ. Η διδασκαλία των παραδοσιακών χορών στην
πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προσφέρει στους μαθητές την ευκαιρία να
έρθουν σε επαφή με τα ήθη και τα έθιμα διαφορετικών περιοχών της πατρίδας μας, να
καλλιεργήσουν τις ρυθμοκινητικές τους ικανότητες και παράλληλα να γίνουν κοινωνοί των
ιστορικών, παιδαγωγικών και αισθητικών αξιών των προγόνων μας.
Για τη διδασκαλία των ελληνικών παραδοσιακών χορών χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι
διδασκαλίας, χωρίς να αποκλείεται η χρήση και των δύο μεθόδων στον ίδιο χορό, ανάλογα
με το κινητικό μοτίβο του χορού: η ολική και η μερική μέθοδος (Παραδοσιακοί Χοροί-
Εισαγωγικά θέματα: Μέθοδοι διδασκαλίας, χχ). Στη μεν ολική μέθοδο ο χορός

παρουσιάζεται εξ ολοκλήρου, στη δε μερική μέθοδο ο χορός παρουσιάζεται τμηματικά.
Όπως αναφέρεται στον ίδιο ιστότοπο: «Οι δύσκολες και περίπλοκες χορευτικές κινήσεις
αναλύονται για να γίνουν κατανοητές από τους ασκούμενους» (παρ. 3). Τα βήματα του
χορού παρουσιάζονται αρχικά με μέτρημα και χωρίς μουσική, κατόπιν παρουσιάζεται το
ρυθμικό κινητικό μοτίβο χωρίς μουσική και στη συνέχεια με μουσική.
Η χρήση βίντεο εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία στο χώρο της
ΦΑ (Αντωνίου, 2014· Gratsiouni, Koutsouba, Venetsanou, & Tyrovola, 2016). Τα
τελευταία χρόνια, με τη διείσδυση των ΤΠΕ στο χώρο, έχει εφαρμοστεί η διδακτική χορών
με την αξιοποίηση του λογισμικού των διαφόρων μορφών βίντεο, αποκλειστικά ή ως
επικουρικό μέσο μαζί με άλλα εργαλεία σε δυναμικές ιστοσελίδες ή/και πλατφόρμες
εικονικής πραγματικότητας. Συνδυάζοντας ήχο και εικόνα, το βίντεο έχει αξιοποιηθεί σε
διάφορα εκπαιδευτικά πλαίσια υποστήριξης της μάθησης ως ένα δυναμικό εργαλείο που
αφουγκράζεται τη θεωρία του εποικοδομητισμού. Επισημαίνεται, όμως, ότι η τεχνολογία
αποτελεί απλώς ένα εργαλείο για τη διδασκαλία του χορού και χρησιμοποιείται ενισχυτικά,
χωρίς ποτέ να αντικαθιστά τη φυσική κίνηση (Αντωνίου, 2014).
10.1.1 Εκπαιδευτική αξιοποίηση

Τις τελευταίες δεκαετίες εφαρμόζεται κατά κόρον η εξ αποστάσεως εκμάθηση χορών μέσα
από ειδικά διαμορφωμένες πλατφόρμες που φιλοξενούν βίντεο με τα βήματα, τη μετρική
και τη μουσική των χορών (αυτομάθηση). Ο χορός αντιμετωπίζεται και εδώ ως τρίπτυχο
λόγου, μουσικής και κίνησης (Αντωνίου, 2014).
Η χρήση του βίντεο για τη διδακτική ενότητα των παραδοσιακών χορών μπορεί να
αξιοποιηθεί εντός αλλά και εκτός του μαθήματος. Μπορεί να υπηρετήσει τις αρχές της εξ
αποστάσεως συμπληρωματικής εκπαίδευσης, παράλληλα με τη δια ζώσης διδακτική πράξη.
Βοηθά στην προετοιμασία και την εξοικείωση των μαθητών με τα βασικά βήματα ώστε η
μετέπειτα πρακτική εφαρμογή να είναι πιο αποδοτική. Ακόμη, η χρήση βίντεο για την
παροχή ανατροφοδότησης παρέχει τη δυνατότητα στον μαθητή/τρια να αναγνωρίσει λάθη
στην εκτέλεση των βημάτων και της τεχνικής.
Οι εκπαιδευτικοί Φυσικής Αγωγής μπορούν να αναρτούν τα βίντεο της επιλογής τους για
τη διδασκαλία παραδοσιακών χορών στον προσωπικό τους ιστοχώρο ή ακόμη στην
επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου ή σε ομάδες (ανοιχτές ή κλειστές) σε κοινωνικά δίκτυα.
Επιπρόσθετα, αντί να χρησιμοποιούν έτοιμα βίντεο από χώρους φιλοξενίας αρχείων βίντεο,
μπορούν να βιντεοσκοπούν οι ίδιοι τη διδασκαλία τους και τη διαμοιράζουν -συχνά μέσα
από το δικό τους κανάλι στο YouTube (https://www.youtube.com/) ή στο SchoolTube
(https://www.schooltube.com/)- στους μαθητές τους. Δημιουργούν, έτσι, τα δικά τους
σενάρια, τις δικές τους προτάσεις διδασκαλίας, οι οποίες στη συνέχεια μπορεί να
αξιοποιηθούν για την ανατροφοδότηση των μαθητών. Στο πλαίσιο της ανεστραμμένης
τάξης (Baker, 2000· Lage, Platt, & Treglia, 2000) οι εκπαιδευτικοί Φυσικής Αγωγής
μπορούν να δημιουργήσουν δικά τους εκπαιδευτικά σενάρια μέσα από πλατφόρμες όπως η
Edpuzzle (https://edpuzzle.com/) κάνοντας χρήση βίντεο χορών (βλ. αρχείο παρουσίασης
με οδηγίες χρήσης του Edpuzzle στο υποστηρικτικό υλικό).
Όμως, σύμφωνα με τους Μακροδήμο, Παπαδάκη και Κουτσούμπα (2017), τα

βιντεομαθήματα θα πρέπει να πληρούν τις προδιαγραφές του εκπαιδευτικού υλικού στην
εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα να:
 είναι αντικειμενικά
 είναι πολυμορφικά και διαδραστικά
 κινητοποιούν και να κατευθύνουν τον μαθητή
 βοηθούν στην εμπέδωση του περιεχομένου

 προσφέρουν ανατροφοδότηση
Συνοπτικά, η αξιοποίηση του απλού ή εξειδικευμένου (σχολιασμένου ή ψηφιακού,

ζωντανής ροής/live streaming) βίντεο στη διδακτική των παραδοσιακών χορών παρέχει με
ασύγχρονη ή/και σύγχρονη διδασκαλία:
 Τα βήματα του χορού, το κινητικό μοτίβο, τη μετρική και τη μουσικοκινητική
ανάλυση
 Υφολογικά στοιχεία
 Παραλλαγές των διδασκόμενων χορών
 Ανατροφοδότηση και σχολιασμό
 Αυτοαξιολόγηση και αξιολόγηση
 Λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία
 Συνεργατική μάθηση και κοινωνικές δεξιότητες
 Μεγαλύτερη συναισθηματική εμπλοκή στο μάθημα (Αντωνίου, 2014)
 Παρακίνηση για μεγαλύτερη συμμετοχή στο μάθημα (Hsia, Huang, &
Hwang, 2016)
Ενδεικτικό υλικό με βίντεο χορών:

 Το ΤΕΦΑΑ του ΑΠΘ ανέπτυξε έναν ιστότοπο (http://www.pi-
schools.gr/lessons/gymnastics/ypost_yliko/paradosiakoi/index.html) με τους
βασικούς χορούς του Α.Π.Σ. της Α/θμιας και της Β/θμιας Εκπαίδευσης που
αποτελεί επίσημο υλικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Π.Ι.).
 Η πλατφόρμα της Εκπαιδευτικής τηλεόρασης του Υπουργείου Παιδείας
(http://www.edutv.gr/index.php/xoros) έχει συγκεντρώσει αξιόλογες εργασίες
και υλικό παραδοσιακών χορών με τη μορφή τηλεοπτικής σειράς σε συνέχειες.
Να σημειωθεί ότι το 1o μέρος αυτού του υλικού (δεκαετίες 50, 60, 70) βρίσκεται
στο Youtube στη διεύθυνση
https://www.youtube.com/watch?v=4Ajao4RHhnM, ενώ τo 2o μέρος είναι αυτό
που παρουσιάζεται ως Α μέρος στον ιστότοπο της ραδιοτηλεόρασης. Αυτό που
παρουσιάζεται ως Β μέρος στον ιστότοπο της ραδιοτηλεόρασης αναφέρεται στον
Ακριτικό Ελληνισμό. Στα βίντεο περιλαμβάνονται ιστορικά και λαογραφικά
στοιχεία, τα βήματα του χορού χωρίς μουσική, αναλυτικά, καθαρά για διδακτική
χρήση και φυσικά ολοκληρωμένος ο εκάστοτε χορός.
 Η ιστοσελίδα του Πανελλήνιου σχολικού δικτύου σε ειδικό χώρο φιλοξενίας
βίντεο έχει αρκετά καλές επιλογές από χορούς διαφόρων σχολικών μονάδων.
Ενδεικτικά: http://video.sch.gr.
 Βίντεο για τη διδακτική των παραδοσιακών χορών σε πλατφόρμες που
φιλοξενούν ημερήσια πλάνα διδασκαλίας ή μικροσενάρια
 Η διαδικτυακή δημιουργία συλλόγου ή ομίλων χορού είναι μία δυνατότητα που
μπορεί να συνδράμει στη διδασκαλία, κινητοποιώντας δημιουργικά
εκπαιδευτικούς και μαθητές ταυτόχρονα και να οδηγήσει στο φαινόμενο social
dance media (Αντωνίου, 2014). Βέβαια, υπάρχουν και ολοκληρωμένες προτάσεις
για τη διδασκαλία των παραδοσιακών χορών και, μάλιστα, με δυνατότητα
διαθεματικής αξιοποίησης. Ενδεικτικά παρατίθεται η ιστοσελίδα
https://paroutsas.jmc.gr/dances/index.htm, όπου εκτός από την κινητική
ανάλυση και τη χορευτική εκτέλεση του χορού με τη συνοδεία μουσικής, υπάρχει
επιπλέον υλικό για την ιστορία και τη γεωγραφική προέλευση του κάθε χορού.
Επιπλέον, στην εκπαίδευση από απόσταση και συγκεκριμένα στην υποστήριξη εξ

αποστάσεως διδασκαλίας των ελληνικών παραδοσιακών χορών, αξιοποιούνται εφαρμογές
εικονικής πραγματικότητας. Αυτές οι πλατφόρμες συνήθως περιλαμβάνουν έναν εικονικό
τρισδιάστατο χαρακτήρα που λειτουργεί ως ο δάσκαλος του χορού και ο οποίος αρχικά
παρουσιάζει μια έτοιμη χορογραφία. Στη συνέχεια, ο χρήστης δοκιμάζει τις κινήσεις της
χορογραφίας ενώ παρακολουθείται από το σύστημα σύλληψης κίνησης (motion capture)
που είναι ενσωματωμένο στην εφαρμογή (Chan, Leung, Tang & Komura, 2011). Η κίνηση
του χρήστη αναλύεται και συγκρίνεται με αυτήν του δασκάλου και του προσφέρεται μια
σχετική ανατροφοδότηση (Γραμματικοπούλου, 2010).
Ανάμεσα στα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στις διάφορες πλατφόρμες εμπεριέχεται και η
χρήση του σχολιασμένου βίντεο (Cherry, Fournier & Stevens, 2003). Άλλα εργαλεία
αποτελούν οι προσομοιωτές για την αναπαράσταση της πολύπλοκης γλώσσας του
ανθρώπινου σώματος και οι κινούμενες εικόνες μέσω υπολογιστή (Αριστείδου, Σταυράκης,
Χρυσάνθου & Ιωαννίδης, 2015).
10.1.2 Παράδειγμα εκπαιδευτικού σεναρίου και

σχολιασμός (διδασκαλία παραδοσιακών χορών
με χρήση ψηφιακού βίντεο)
Εισαγωγή: Η εκμάθηση των παραδοσιακών χορών δεν αντιμετωπίζεται από όλους τους
μαθητές με θετική στάση. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στα αγόρια της εφηβικής ηλικίας
που προτιμούν περισσότερο τα ομαδικά και δυναμικά αθλήματα, με αποτέλεσμα να
δυσχεραίνεται η διδασκαλία τους και, σε αρκετές περιπτώσεις, κάποιοι μαθητές να μην
συμμετέχουν σε σχετικές δραστηριότητες. Η αξιοποίηση των ΤΠΕ, η χρήση της
ομαδοσυνεργατικής μεθόδου και εν γένει η μαθητοκεντρική προσέγγιση, είναι πιθανόν να
συνεισφέρουν στην αύξηση του ενδιαφέροντος και εν τέλει της εσωτερικής παρακίνησης
για συμμετοχή. Εάν δε, η συμμετοχή συσχετιστεί με τα οφέλη στην υγεία και με
διαθεματικές προεκτάσεις, αυξάνονται οι πιθανότητες επίτευξης μιας επιτυχημένης
διδασκαλίας και μιας ουσιαστικής μαθησιακής εμπειρίας.
Εκπαιδευτικό σενάριο και σχολιασμός
1. Τίτλος
Ας αρχίσουν οι χοροί…με σιγανό και πεντοζάλι!
[ο τίτλος καλό είναι να είναι τέτοιος ώστε να εγείρει το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών.
Δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζεται με τον τίτλο της ενότητας]
2. Γνωστικό αντικείμενο
Φυσική αγωγή και Υγεία --> Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί
[αναφέρεται το γνωστικό αντικείμενο καθώς και ο τίτλος του κεφαλαίου, ενότητας ή

παραγράφου εφόσον υπάρχουν στο αντίστοιχο σχολικό εγχειρίδιο ή το αναλυτικό
πρόγραμμα]
3. Τάξη στην οποία απευθύνεται - Συμβατότητα με το Πρόγραμμα Σπουδών
Γ Γυμνασίου
[αναφέρεται η βαθμίδα και η τάξη για την οποία προτείνεται]
Εμπεριέχεται στην ύλη της Ε΄, ΣΤ΄ Δημοτικού και Γ΄ γυμνασίου. Φυσικά μπορεί να
διδαχθεί και σε όλες τις τάξεις του Λυκείου.
[σχολιάζεται ή ένταξη ή μη στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών]
4. Σκοπός
Η αύξηση του ενδιαφέροντος και της εσωτερικής παρακίνησης για συμμετοχή στην
εκμάθηση παραδοσιακών χορών

5. Διδακτικοί στόχοι
Οι μαθητές να:
 εξοικειωθούν με τον Σιγανό χορό και το Πεντοζάλι (κινητικές δεξιότητες)

 καλλιεργήσουν συνεργατικές στάσεις
 εκτιμήσουν παραδοσιακά στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που
σχετίζονται με το χορό
 εμπλουτίσουν τα αισθητικά τους κριτήρια
[αναφέρονται οι στόχοι του μαθήματος που είναι απαραίτητο να ικανοποιούνται από τις
δραστηριότητες]
6. Δημιουργός
Β2 επίπεδο – Συστάδα 2.9
7. Προτεινόμενη διάρκεια
3 ώρες μέγιστο
[ο χρόνος είναι ενδεικτικός και εξαρτάται από τον τρόπο διαχείρισής του από τον
εκπαιδευτικό και τη δυναμική της τάξης]
8. Πόροι - εκπαιδευτικό υλικό

 Wikipedia
 Μυθολογικά στοιχεία
 https://paroutsas.jmc.gr/dances/crete/pentozal.htm
 https://edpuzzle.com/media/5b773db4b4e7fa3fa61e912d
 http://www.wefit.gr/news/interviews/george-fountzoulas-greek-traditional-
dancing/
 Youtube
[αναφέρεται η υλικοτεχνική υποδομή που είναι απαραίτητη για την πραγματοποίηση της
διδασκαλίας]
9. Συνοπτική περιγραφή
Προετοιμασία της διδασκαλίας
Ο εκπαιδευτικός πριν την έναρξη της παρέμβασης θα πρέπει να:
 συγκεντρώσει το απαραίτητο υλικό

 καταγράψει σε αρχείο κειμένου τις οδηγίες για τη μελέτη του υλικού καθώς και
τον τρόπο παρουσίασης που θα ακολουθήσουν οι μαθητές.
 χωρίσει τους μαθητές σε ομάδες
 εφόσον οι μαθητές εργασθούν εκτός σχολικών ωρών καλό θα είναι ο
εκπαιδευτικός να αποστείλει στους μαθητές τις οδηγίες για τη μελέτη του υλικού
(email ή ομάδα σε κοινωνικό δίκτυο)
[αναφέρονται η προετοιμασία ή/και οι οδηγίες προς τον εκπαιδευτικό για τη διδασκαλία,

εφόσον κρίνεται απαραίτητο]
Διδακτική μέθοδος
Το παρόν σενάριο, μέσω μιας ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας με την αξιοποίηση των

ΤΠΕ, προτείνει τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας των παραδοσιακών χορών έτσι ώστε οι
μαθητές, πέραν των κινητικών δεξιοτήτων, να αποκτήσουν μία ολοκληρωμένη,
διαθεματική ενημέρωση.
[αναφέρεται η διδακτική μέθοδος στην οποία εντάσσεται η διδασκαλία καθώς και
ιδιαίτερες διδακτικές πρακτικές οι οποίες πιθανόν να αναπτύσσονται]
Οργάνωση της τάξης
Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες εργασίας με κριτήριο οι ομάδες να αποτελούνται από

μέλη και των δύο φύλων, διαφορετικών δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων. Προτείνεται,
εφόσον υπάρχει δυνατότητα, κάθε ομάδα να αποτελείται από 3-4 μέλη.
Οι ομάδες εργάζονται τις 2 πρώτες ώρες της παρέμβασης στο εργαστήριο ηλεκτρονικών
υπολογιστών, ενώ την 3η ώρα στο γυμναστήριο ή στον προαύλιο χώρο.
[αναφέρεται η οργάνωση της τάξης που προτείνεται από τη διδασκαλία]
Επιπρόσθετη αξία από τη χρήση ΤΠΕ
Οι μαθητές αξιοποιώντας δικτυακές πηγές (Youtube, edpuzzle, learningApps.org,

ιστοσελίδες) πληροφορούνται, διερευνούν, επιλέγουν και αποφασίζουν. Έτσι η
διδασκαλία χορού αποκτά μία πολύπλευρη προσέγγιση δίνοντας ευκαιρία στους μαθητές
να καλλιεργήσουν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους.
[αναφέρεται η επιπρόσθετη αξία από τη χρήση ψηφιακών εργαλείων]
Αναλυτική περιγραφή των δραστηριοτήτων

α. Η Α και Β φάση υλοποιούνται την 1η διδακτική ώρα.
 Α ΦΑΣΗ: Ανάθεση εργασιών στις ομάδες
Ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει το θέμα στους μαθητές και αναθέτει τις εργασίες

στις ομάδες (κάθε ομάδα αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει διαφορετικές
δραστηριότητες).
 Β ΦΑΣΗ: Εργασία στις ομάδες
Οι μαθητές εργαζόμενοι στις ομάδες τους μελετούν τα στοιχεία που τους έχουν ζητηθεί
ακολουθώντας τις οδηγίες του εκπαιδευτικού. Οι οδηγίες είναι δυνατόν να
επικεντρώνουν σε αναζήτηση συνδέσεων του χορού που έχει επιλεγεί με ιστορικά
στοιχεία, παραδόσεις, φορεσιά, μουσικά όργανα, κ.ά. Η αναζήτηση είναι προτιμότερο
να είναι στοχευμένη (να δίνονται οι σύνδεσμοι) έτσι ώστε οι μαθητές να μπορούν να
ολοκληρώσουν την εργασία τους εγκαίρως. Επίσης, προτείνεται να δίνεται η
δυνατότητα επιλογής εναλλακτικών μορφών παρουσίασης (θεατρικό παιχνίδι, προβολή
με παρουσίαση, αφήγηση, κ.ά.) ή αν είναι κατάλληλης ηλικιακής βαθμίδας να τους
δοθεί η δυνατότητα να δημιουργήσουν οι ίδιοι τρόπο παρουσίασης.
Μία ενδεικτική ανάθεση εργασιών θα μπορούσε να είναι:
 Ομάδα Α: Σιγανός (εντοπισμός χορευτικών χαρακτηριστικών):
o https://www.youtube.com/watch?v=dOurg_BlBlo
 Ομάδα Β: Γρήγορο πεντοζάλι (εντοπισμός χορευτικών χαρακτηριστικών):

o https://paroutsas.jmc.gr/dances/crete/pentozal.htm
o https://edpuzzle.com/media/5b773db4b4e7fa3fa61e912d
 Ομάδα Γ: Μετρική του χορού – μουσική – συμβολή στην υγεία ως αερόβια

άσκηση:
o https://paroutsas.jmc.gr/dances/crete/pentozal.htm
o http://www.wefit.gr/news/interviews/george-fountzoulas-greek-
traditional- dancing/
o https://www.dancetheater.gr/υγεία/item/13385-ο-χορός-είναι-η-
καλύτερη-γυμναστική-απέναντι-στη-γήρανση
o γυμναστική-απέναντι-στη-γήρανση
 Ομάδα Δ: Σχέση με τη μυθολογία, ιστορικά, λαογραφικά στοιχεία:

o http://www.explorecrete.com/mythology/GR-kourites-daktyloi.html
o https://www.ekriti.gr/κρήτη-αφιερώματα-ιστορικά-μουσική-
μαντινάδες/πεντοζάλι-το-πέμπτο-βήμα-του-δασκαλογιάννη-στην-
κρητική#sthash.AzRRtADI.dpbs
o https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/2725329/i-pragmatiki-
istoria- piso-apo-to-pentozali-ke-i-krifi-simvolismi
β. Η Γ φάση υλοποιείται τη 2η διδακτική ώρα.
 Γ ΦΑΣΗ: Παρουσίαση εργασίας.

Παρουσιάζεται στην ολομέλεια η εργασία που εκπονήθηκε από κάθε ομάδα.
γ. Η Δ φάση υλοποιείται την 3η διδακτική ώρα.
 Δ ΦΑΣΗ: Εκμάθηση-Πρακτική εξάσκηση των χορών.
Οι μαθητές ασχολούνται με την εκμάθηση του χορού στο κλειστό γυμναστήριο ή στην
αυλή του σχολείου με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού. Η κινητική δραστηριότητα μπορεί να
βιντεοσκοπηθεί, εφόσον το επιθυμούν οι διδασκόμενοι και να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα
ΦΑ ή στην ιστοσελίδα του σχολείου.
[αναφέρονται αναλυτικά οι δραστηριότητες τις οποίες οι μαθητές θα πραγματοποιήσουν. Η

περιγραφή είναι τόσο αναλυτική ώστε το σενάριο να είναι δυνατόν να επαναληφθεί και να
αξιοποιηθεί από άλλους εκπαιδευτικούς]
10. Αξιολόγηση της παρέμβασης
 Γνωστική αξιολόγηση: αποστέλλεται στους μαθητές γνωστικό κουίζ σε ψηφιακή
μορφή (https://learningapps.org/watch?v=pzz78k5mk18)
 Κινητική αξιολόγηση: Είτε κατά τη διάρκεια της Δ φάσης είτε από το βίντεο
(εφόσον έχει γίνει βιντεοσκόπηση, μπορεί να αποτελέσει υλικό για
ανατροφοδότηση και αυτοαξιολόγηση των μαθητών).
[αναφέρονται στοιχεία αξιολόγησης που θα χρησιμοποιηθούν από τον εκπαιδευτικό. Η

αξιολόγηση αυτή είναι δυνατόν να αναφέρεται στους στόχους της παρέμβασης ή/ και στη
μεθοδολογία που ακολουθήθηκε]
11. Φύλλο/α εργασίας

[επισυνάπτονται οι γραπτές οδηγίες που πιθανόν να δοθούν στους μαθητές]
12. Βιβλιογραφία
 https://el.wikipedia.org/wiki/Πεντοζάλι
 http://www.explorecrete.com/mythology/GR-kourites-daktyloi.html
 https://www.ekriti.gr/κρήτη-αφιερώματα-ιστορικά-μουσική-μαντινάδες/πεντοζάλι-
το-πέμπτο-βήμα-του-δασκαλογιάννη-στην-κρητική#sthash.AzRRtADI.dpbs
 https://paroutsas.jmc.gr/dances/crete/pentozal.htm
 http://www.wefit.gr/news/interviews/george-fountzoulas-greek-traditional-
dancing/
 http://www.creteplus.gr/news/kritikoi-xoroi-apo-ton-purrixio-sto-pentozali-
vids- 143030.html
 https://www.dancetheater.gr/υγεία/item/13385-ο-χορός-είναι-η-
καλύτερη-γυμναστική-απέναντι-στη-γήρανση
 https://www.youtube.com/watch?v=dOurg_BlBlo
 https://edpuzzle.com/media/5b773db4b4e7fa3fa61e912d
 https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/2725329/i-pragmatiki-istoria-piso-
apo-to- pentozali-ke-i-krifi-simvolismi
 https://learningapps.org/watch?v=pzz78k5mk18
[αναφέρονται όλες οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για να συσταθεί το σενάριο ή που
προτείνονται στους μαθητές]
13. Πρόσθετα στοιχεία
Ο σιγανός ήταν ο χορός της νύφης στην κεντρική και ανατολική Κρήτη. Προέρχεται
από τον νομό Ρεθύμνης και πρόκειται για έναν αργό χορό, που χορεύεται από άντρες και
γυναίκες, που πιάνονται από τους ώμους και δημιουργούν έναν κύκλο. Μια παράδοση
αναφέρει ότι ο σιγανός επινοήθηκε από τους Κρητικούς την περίοδο της Τουρκοκρατίας,
γιατί οι Τούρκοι καλούσαν τους Χριστιανούς στα γλέντια τους, για να βάλουν τις
γυναίκες να χορέψουν. Ωστόσο, άλειφαν το πάτωμα με ρόβι για να γλιστρούν και να
πέφτουν. Οι Κρητικοί επινόησαν τον χορό και ζητούσαν από τους λυράρηδες να παίζουν
σιγανό για να αποφεύγονται τα ατυχήματα. Μια άλλη ιστορία αναφέρει ότι ο σιγανός
επινοήθηκε από τους Κρητικούς όταν οι Τούρκοι τους απαγόρευσαν να χορεύουν
πηδηχτούς- επαναστατικούς χορούς. Οι Κρήτες εφηύραν τον σιγανό για να μην
ξεχάσουν το πεντοζάλι, με τον οποίο μοιάζουν. Για το λόγο αυτό πολλές φορές μετά από
τον σιγανό παίζεται πεντοζάλι (ΠΗΓΗ:http://www.creteplus.gr/news/kritikoi-xoroi-apo-
ton- purrixio-sto-pentozali-vids-143030.html).
Ο γρήγορος χορός ή Πεντοζάλι ή Πεντοζάλης συνδέεται με τη μυθολογία, τη

γέννηση του Δία, τους Κουρήτες και τον Πυρρίχιο χορό της αρχαιότητας. Ιστορικά
συνδέεται με την Τουρκοκρατία και της Κρητικές επαναστάσεις. Σήμερα χορεύεται σε
όλη την Κρήτη και κατά περίσταση σε όλη τη χώρα σε χορούς, πανηγύρια, γλέντια, σε
κάθε αιτία κι αφορμή.
ΧΟΡΟΣ: Πεντοζάλι
Περιοχή/ Πολιτισμική ομάδα: Κρήτη Μέτρο: Χορευτικά Μοτίβα: ένα χορευτικό

2/4 μοτίβο
Θέμα: ανάλογο με το περιεχόμενο του Χορευτική περίσταση: σε κάθε χορευτική

τραγουδιού που συνοδεύει το χορό. περίσταση
Χορευτικό σχήμα:
Φύλο: άντρες και Λαβή: Από τους ώμους
ανοιχτός κύκλος
γυναίκες
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: Πήρε το όνομά του από τον αριθμό των χορευτικών βημάτων
(ζάλα), πέντε ζάλα, πεντοζάλης, χορός με πέντε βήματα. Παραλλαγές πραγματοποιεί ο
πρωτοχορευτής (συνήθως άντρας και όχι γυναίκα) με στροφές, χτυπήματα, καθίσματα.
Του Πεντοζάλι, συνήθως, προηγείται ο Σιγανός χορός ο οποίος βασίζεται στο χορευτικό
μοτίβο του συρτού στα τρία και με τους χορευτές πιασμένους από τις παλάμες με
λυγισμένους αγκώνες.

Αντιπροσωπευτικά τραγούδια: Τραγούδια υπάρχουν μόνο για τον Σιγανό.

Ο Πεντοζάλης χορεύεται με οργανική συνοδεία
Πηγή: ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ
(https://eclass.duth.gr/modules/document/file.php/KOM02267/ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΓ ΕΛΛ

ΠΑΡΑΔ ΧΟΡΩΝ 2018-19.docx)
[αναφέρονται στοιχεία που θα ήταν χρήσιμα για την οργάνωση της διδασκαλίας ή σχόλια
για την επεκτασιμότητα του σεναρίου ή συμπεράσματα και προτάσεις βελτίωσης μετά από
την εφαρμογή του σεναρίου.]
14. Επεκτάσεις
Χοροί που έχουν το ίδιο κινητικό μοτίβο, το ίδιο βασικό όργανο (λύρα), την ίδια λαβή κ.ά.
10.2 Διδασκαλία αθλημάτων και

κοινωνικών/ψυχολογικών δεξιοτήτων
10.2.1 Παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων
Τα εκπαιδευτικά σενάρια που παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα αποτελούν
ενδεικτικές προτάσεις για τη διδακτική της ΦΑ και της Υγείας με την αξιοποίηση
ψηφιακών πολυμεσικών στοιχείων, όπως είναι το βίντεο και η εικόνα, αυτόνομα ή
συνδυαστικά με λογισμικά οπτικοποίησης και εργαλείων ή υπηρεσιών Web 2.0. Τα
διαδικτυακά εργαλεία προσφέρουν πολλές δυνατότητες αξιοποίησης κατά την
ενσωμάτωση τους στα εκπαιδευτικά σενάρια, χάρη στο αλληλεπιδραστικό περιβάλλον
τους και την ελκυστική δομή τους που στηρίζεται στα πολυμεσικά στοιχεία (εικόνα,
ήχος, κείμενο, γραφικά). Με τις ΤΠΕ επιδιώκεται η μέγιστη δυνατή εμπλοκή των
μαθητών, ώστε να παρακινηθούν και να συμμετάσχουν εθελοντικά σε μαθήματα ΦΑ
και θεμάτων Υγείας αποκομίζοντας τα μεγαλύτερα δυνατά κινητικά, γνωστικά και
συναισθηματικά οφέλη.
10.2.2. Εκπαιδευτικό σενάριο «Η γειτονιά μας η

Ευρώπη…»
Εισαγωγή: Το παρόν σενάριο ενσωματώνει τις ΤΠΕ για να ενισχύσει τη διδασκαλία με
διαθεματική προσέγγιση, σε αθλητικές και κινητικές δεξιότητες από τα βασικά αθλήματα
που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, με απώτερο στόχο να υιοθετηθούν αυτόνομα
ή/και συμπληρωματικά στα μαθήματα της ΦΑ, σαν μία εναλλακτική πρόταση, σύμφωνα
με το ΑΠΣ για το Λύκειο, το οποίο δίνει τη δυνατότητα για την εισαγωγή και τη
διδασκαλία νέων αθλημάτων ή την τροποποίηση των υπαρχόντων (Διγγελίδης, 2015,
σ. 23). Στόχος «η δια βίου άσκηση και ποιότητα ζωής μέσα από νέες δεξιότητες σε νέες
φυσικές δραστηριότητες, αθλήματα, χορούς κτλ» (Υποσκοπός 1.2, Διγγελίδης, 2015,
σ. 23). Πέραν τούτου, επιδιώκεται, μέσα από βίντεο, εικόνες, και λογισμικά
συνεργατικής δημιουργίας να αποκτήσουν οι μαθητές γνώσεις για μία πιο σαφή
γεωπολιτική εικόνα των χωρών της Ευρώπης: βασικά γεωγραφικά στοιχεία,
πρωτεύουσες και σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία του ευρωπαϊκού αθλητισμού.
Ταυτόχρονα, το σενάριο επικεντρώνεται στην αλλαγή του ρόλου του δασκάλου από
κυρίαρχου της διαδικασίας, στην ανάδειξη των μαθητών σε πρωταγωνιστές της δράσης και
στην απόκτηση σύνθετων γνωστικών δεξιοτήτων για τους τελευταίους: κριτική ικανότητα,
αφαιρετική σκέψη, συνδυαστική ικανότητα, μεταφορά γνώσης, ικανότητα προσομοίωσης και
εφαρμογής (εκτέλεση των αθλημάτων στη σχολική αυλή). Οι μαθητές, τέλος, μέσα από τη
συνεργατική μάθηση με τα εργαλεία του Web 2.0 μαθαίνουν έμμεσα να σέβονται διάφορους
λαούς και την ετερότητα, και να αντιλαμβάνονται τα κοινά που υπάρχουν ακόμη και σε
φαινομενικά διαφορετικούς πολιτισμούς.
Συνοπτικό εκπαιδευτικό σενάριο
[Δημιουργός: Λαμπάκη Ολυμπία]

1. Τίτλος
« Η γειτονιά μας, η Ευρώπη»

2. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ
ΚΥΡΙΑ: Φυσική Αγωγή [ΦΑ].
ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ: Ευρωπαϊκή Ιστορία, Γεωγραφία, Πληροφορική
Τάξη στην οποία απευθύνεται
Α΄, Β΄ Λυκείου
Σκοποί σύμφωνα με το νέο ΑΠΣ του Λυκείου (Διγγελίδης, 2015)
Επιμέρους Σκοπός 1: Επιδεικνύει ικανότητα σε ένα εύρος αθλητικών και κινητικών

δεξιοτήτων που είναι χρήσιμες για την επίτευξη του στόχου της δια βίου άσκησης
για υγεία και ποιότητα ζωής.
Υποσκοπός 1.2: Αναπτύσσει νέες δεξιότητες σε καινούριες φυσικές δραστηριότητες

(αθλήματα, χορούς κτλ)
Επιμέρους Σκοπός 4: Επιδεικνύει υπεύθυνη κοινωνική συμπεριφορά, σεβασμό στη

διαφορετικότητα, κατανόηση του άλλου φύλου και έχει αναπτύξει κατάλληλες
κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες που συμβάλλουν στη δια βίου άσκηση
και ποιότητα ζωής. Υποσκοπός 4.2: Επιδεικνύει σεβασμό στη διαφορετικότητα και
κατανόηση του άλλου φύλου, καθώς και των συμμαθητών του, οποιασδήποτε
μειονότητας (κατά το θρήσκευμα, την εθνότητα, κτλ) ή αναπηρίας.
3. Μαθησιακοί στόχοι
Κινητικοί
1. Να είναι σε θέση να εκτελούν σε ομάδες τα ευρωπαϊκά αθλήματα που

ζητούνται με απλοποίηση των κανονισμών τους. Για παράδειγμα το ισπανικό
ποδόσφαιρο σάλας (futsal) έχει πιο δύσκολους κανόνες από αυτό που
συνηθίζεται στη χώρα μας, στα γήπεδα 5Χ5, και οι μαθητές επιλέγουν να
παραλείψουν κάποιους προκειμένου να συμμετάσχουν όσο το δυνατόν
περισσότερα παιδιά της τάξης.
Γνωστικοί
1. Να μπορούν να αναγνωρίζουν τα εθνικά αθλήματα των χωρών της

Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.).
2. Να μπορούν να αναγνωρίζουν τις βασικές τεχνικές για να τις εφαρμόσουν και
να γνωρίζουν τους βασικούς κανονισμούς
3. Να αναγνωρίζουν τα βασικά γεωπολιτικά στοιχεία κάθε χώρας.
4. Να αποκτήσουν σύνθετες γνωστικές δεξιότητες (κριτική, ανάλυση,
σύνθεση κ.ά.).

Κοινωνικο-συναισθηματικοί
1. Να συμμετέχουν σε παρόμοια κινητικά δρώμενα εκτός σχολείου και να

λαμβάνουν ικανοποίηση από αυτή τη συμμετοχή.
2. Να σέβονται όλους τους λαούς και να έχουν υπεύθυνη συμπεριφορά.
3. Να συνεργάζονται σε ανομοιογενείς ομάδες και να επιλύουν τις όποιες διαφορές
τους.
4. Διάρκεια
4 διδακτικές ώρες.
5. Υλικοτεχνική υποδομή
Η διδασκαλία υλοποιείται στο εργαστήριο πληροφορικής με τους υπολογιστές,

βιντεοπροβολέα και επιφάνεια προβολής και στην αυλή με αξιοποίηση έξυπνων
κινητών τηλεφώνων κατόπιν αδείας για καταγραφή σε βίντεο και φωτογραφίες των
δράσεων.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι κυρίως συντονιστικός. Οι μαθητές παρακολουθούν

την αρχική εισήγηση του εκπαιδευτικού μέσα από ένα διάγραμμα που
σχηματοποιήθηκε με την εφαρμογή cacoo
(https://cacoo.com/diagrams/NoSbfiG2XjyuaTYl#6687B), καταθέτουν τις απορίες
τους, απαντούν στις ερωτήσεις κατανόησης που τους θέτει και συνεργάζονται για
την εκπόνηση της εργασίας τους. Οι μαθητές σε κάθε ομάδα υποδύονται ρόλους
και ταυτίζονται με τις εθνικές χώρες της Ε.Ε. και με κάποιες γειτονικές της.
Χωρίζονται σε 4 ομάδες των 4-5 ατόμων που εργάζονται παράλληλα.
Προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ

2. Μέσα από τη χρήση των ΤΠΕ, κυρίως λογισμικό παρουσίασης και λογισμικό
καταγραφής βίντεο, οι μαθητές ανακαλύπτουν τη γνώση συνεργατικά,
επεξεργάζονται την πληροφορία και «ταξιδεύουν» σε χώρες που δεν έχουν
επισκεφτεί ακόμη. Γνωρίζουν τα αθλήματα μέσω διαδικτύου και ειδικά κάποια
από αυτά που δεν είναι διαδεδομένα στη χώρα μας. Η γνωστική αξιολόγηση
γίνεται μέσω ψηφιακού ερωτηματολογίου με την εφαρμογή
https://learningapps.org/.
3. Αποκτούν δεξιότητες σύνθεσης, γίνονται ευρηματικοί και παρακινούνται

θετικά να εκτελέσουν τα αθλήματα στην αυλή αυτούσια ή προσαρμοσμένα
στην υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου και στις δυνατότητες των μαθητών
(διάφορα είδη μπάλας, τέρματα, ειδικός εξοπλισμός π.χ. απλά ξύλα για
μπαστούνια κρίκετ, χόκεϊ κ.ά).
Ομαδοσυνεργατική, βασισμένη στην κοινωνική εποικοδομητική θεωρία μάθησης μέσω

ΤΠΕ.
Συνοπτική περιγραφή δραστηριοτήτων

1η Δραστηριότητα (1η ώρα)
Μετά το διάγραμμα που έχει φτιαχτεί με το λογισμικό Cacoo για να επιλέξει κάθε
ομάδα ένα άθλημα, δίνεται μία παρουσίαση για να κατανοήσουν οι μαθητές τι
ακριβώς τους ζητείται. Ο εκπαιδευτικός εισηγείται το περιεχόμενο της μαθήματος,
μέσω μιας σύντομης και περιεκτικής παρουσίασης που έχει προηγουμένως
ετοιμάσει.
Οι μαθητές συνεργάζονται σε 4/δες και αναζητούν πληροφορίες για τα βασικά

αθλήματα κάθε χώρας. Ο εκπαιδευτικός ΦΑ σύντομα εξηγεί ότι θα χρησιμοποιήσουν
τον κοινό λογαριασμό του σχολείου για το Google Drive, τον οποίο και παραδίδει
στους μαθητές. Στη συνέχεια ο ίδιος δημιουργεί μία δύο διαφάνειες για να
υπενθυμίσει/ή να διδάξει τη δεξιότητα δημιουργίας συνεργατικής παρουσίασης.
Κατόπιν δημιουργούν συνεργατικά διαφάνειες στις παρουσιάσεις Google.
Παρουσίαση στην αυλή ενός αθλήματος από κάθε ομάδα. Επιτόπια αξιολόγηση
συμμετοχής μέσω παρατήρησης, λήψης βίντεο με έξυπνα τηλέφωνα και καταγραφής
ατομικού ημερολογίου ή ημερολογίου ομάδας με το λογισμικό penzu
(https://penzu.com/journals). Αφού ανεβάσουν τα βίντεο, ως μη καταχωρισμένα,
στο YouTube (https://www.youtube.com/, έπεται ανάρτηση στην κοινή ομάδα, στο
κοινωνικό δίκτυο Facebook, που έχει δημιουργηθεί για λόγους επικοινωνίας και
εναπόθεσης υλικού.
Συρραφή των σπουδαιότερων στοιχείων (βίντεο μαθητών, πληροφορίες κ.ά. σε

ψηφιακό βιβλίο και άλμπουμ φωτογραφιών στη Google Drive,
https://photos.google.com/albums). Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί
οποιοδήποτε παρόμοιο δωρεάν λογισμικό π.χ. http://funny.pho.to/old-photo-book/).
Αξιολόγηση γνώσεων μέσα από την κατασκευή ερωτηματολογίου με τα

ερωτηματολόγια (φόρμες) της Google Drive και τη διαμοίρασή του.
Εναλλακτικά μπορούν να αξιοποιηθούν ανάλογα εργαλεία δημιουργίας
ερωτηματολογίων, όπως το https://learningapps.org/ ή
https://create.kahoot.it/login).
7. Πηγές
4. Cacoo (https://cacoo.com/)
5. Google ppt
6. Issue (https://issuu.com/)
7. YouTube
(https://www.youtube.com/)PowerPoint
8. Libre Office (https://el.libreoffice.org/download/ ) και Open Office Impress
(https://www.openoffice.org/el/)
9. Kahoot ( https://kahoot.com/)
10. http://funny.pho.to/old-photo-book/
11. https://learningapps.org/display?v=pac05h5xn18
12. Ομάδα στο Facebook για επικοινωνία και ανάρτηση υλικού
 Μπορεί να εφαρμοστεί και στη Γ΄ Γυμνασίου, σπουδαίοι ευρωπαίοι αθλητές –
ευρωπαϊκοί αγώνες.
 Παρουσίαση όλων των αθλημάτων των ευρωπαϊκών χωρών στο σχολείο κατά
τη διάρκεια ενός τετραμήνου κι όχι μόνο των σπουδαιότερων μέσα σε μία ή
δύο ώρες.
 Δημιουργία ομώνυμης δημιουργικής εργασίας (project) που θα
διαπραγματεύεται πέραν των αθλημάτων, την αθλητική ιστορία αυτών των
χωρών της Ε.Ε.
 Δημιουργία ευρωπαϊκού έργου eTwinning, Erasmus +
10.2.3. Εκπαιδευτικό σενάριο «Ντόπινγκ… η μάστιγα

των αθλητών»
Εισαγωγή: Το ντόπινγκ είναι ένα παγκόσμιο και πολυδιάστατο κοινωνικό πρόβλημα
και σημαίνει τη λήψη απαγορευμένων ουσιών με σκοπό την αύξηση της αθλητικής
απόδοσης. Πρόκειται για ένα πρόβλημα με πολλές και διαφορετικές διαστάσεις, οι
σπουδαιότερες των οποίων είναι οι παρακάτω σε διάφορους τομείς:
 Ιατρική: Οι ουσίες της λίστας των απαγορευμένων ουσιών προκαλούν

προβλήματα υγείας στους ανθρώπους και υπάρχουν επίσημα καταγεγραμμένοι
θάνατοι. Ο πρώτος θάνατος από ντόπινγκ καταγράφεται το 1896, όπου ο
Άγγλος ποδηλάτης A. Linton πέθανε μετά από λήψη εφεδρίνης στον αγώνα
Παρίσι – Μπορντώ (“History of Doping”, n.d).
 Ηθική: Με τη χρησιμοποίηση αυτών των ουσιών οι αθλητές αποκτούν ένα
αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Επιπλέον, γίνεται λόγος (κυρίως λόγω
των νέων μορφών γενετικού ντόπινγκ) για παρέμβαση στην ανθρώπινη φύση.
 Νομική: Υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο σε όλες τις χώρες που απαγορεύει όχι μόνο
τη χρήση αλλά και την εμπορία και διακίνησή τους.
 Παιδαγωγική: Χρειάζεται να σχεδιαστούν εκπαιδευτικά προγράμματα που θα
θωρακίσουν την κοινωνία μας απέναντι σε αυτό το κοινωνικό φαινόμενο
(Ψαρέλης, χ.χ).
Σύμφωνα με την αναφορά στον τομέα της Παιδαγωγικής ο καλύτερος τρόπος

αντιμετώπισης του προβλήματος είναι η πρόληψη η οποία στηρίζεται στη σωστή και
ολοκληρωμένη ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων και κυρίως των νέων, καθώς η
έναρξη της χρήσης των απαγορευμένων ουσιών παρατηρείται από αυτή την ηλικιακή
κατηγορία. (Αθανασέλης και συν., 2006).
Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο δημιουργήθηκε με σκοπό την απόκτηση βασικών
γνώσεων και δεξιοτήτων σχετικά με το ντόπινγκ, την ενημέρωση για τους κινδύνους
που προκύπτουν από τη χρήση απαγορευμένων ουσιών καθώς και τη δημιουργία
στάσεων και συμπεριφορών σύμφωνα με το αθλητικό ιδεώδες. Ένα από τα βασικά
τεχνολογικά εργαλεία που χρησιμοποιείται είναι ο εννοιολογικός χάρτης.
Οι εννοιολογικοί χάρτες αποτελούν πολύτιμα εργαλεία στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Έχουν αξιοποιηθεί σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα και σε διάφορες βαθμίδες
εκπαίδευσης. Μπορούν να αποτελέσουν α) μια εκπαιδευτική/διδακτική στρατηγική για το
σχεδιασμό και την οργάνωση διδασκαλίας του γνωστικού αντικειμένου και της
εκπαιδευτικής διαδικασίας, β) ένα εργαλείο αναπαράστασης και αξιολόγησης του «τι
γνωρίζουν» οι μαθητές και γ) μια μαθησιακή στρατηγική (Jonassen, 2000· Canas &
Novak, 2006). Οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν γνωστικές αναπαραστάσεις
εισάγοντας έννοιες και διασυνδέσεις, να μοιράζονται τους χάρτες τους με άλλες ομάδες
και να συνδυάζουν τη χρηστικότητα των χαρτών με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και του
διαδικτύου (Παρασκευά & Παπαγιάννη, 2008). Είναι σημαντική η ολοκληρωμένη έκφραση
της γνώσης που πραγματοποιείται με τη ενσωμάτωση εικόνων, βίντεο και ήχου για την
αναπαράσταση του περιεχομένου και των γνωστικών πηγών, καθώς και η εισαγωγή
υπερσυνδέσμων σε κάθε κόμβο για την επιπλέον πληροφόρηση του χρήστη (Φορτούνη &
Φραγκάκη, 2005).
Δημιουργός:[Αρβανιτίδου Βασιλεία]
1. Τίτλος
Ντόπινγκ…η μάστιγα των αθλητών

Αγωγή Υγείας
3. Τάξη στην οποία απευθύνεται
ΕΠΑΛ
4. Σκοπός
Η απόκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων σχετικά με το ντόπινγκ
(φαρμακοδιέγερση), ενημέρωση για τους κινδύνους που προκύπτουν από τη χρήση
απαγορευμένων ουσιών και η δημιουργία στάσεων και συμπεριφορών σύμφωνα με
το αθλητικό ιδεώδες.
Μετά το τέλος του σεναρίου οι μαθητές θα μπορούν:
Γνωστικοί:
1. Να αναγνωρίζουν πληροφορίες σχετικά με τις απαγορευμένες ουσίες
2. Να αναγνωρίζουν τις παρενέργειες του ντόπινγκ και τους κινδύνους για την
υγεία
3. Να αναγνωρίζουν του κανόνες του αντιντόπινγκ και πώς γίνεται η διενέργεια του
4. Να αναγνωρίζουν τι οδηγεί τον αθλητή στο ντόπινγκ
5. Να αναγνωρίζουν την ισορροπημένη διατροφή για τους αθλητές που

μπορούν να ακολουθούν ώστε να μην καταφεύγουν στο ντόπινγκ
Παιδαγωγικοί:
 Αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα της καλής συνεργασίας.
 Κατανοήσουν ότι η ομαδική εργασία και προσφορά συμβάλλει σε

ποιοτικότερα αποτελέσματα μάθησης
 Συνδέουν τις νέα γνώση µε την καθημερινή ζωή

6. Διάρκεια
2 διδακτικές ώρες.
 Εργαστήριο πληροφορικής με σύνδεση στο διαδίκτυο και με εγκατεστημένα
λογισμικά επεξεργασίας κειμένου.
 Βιντεοπροβολέας
 Διαδραστικός πίνακας
 Εφαρμογή Mindomo (για δημιουργία εννοιολογικών χαρτών).

Ο εκπαιδευτικός πριν την έναρξη της πρώτης φάσης, ελέγχει τη λειτουργικότητα του
εργαστήριου πληροφορικής του διαδραστικού πίνακα και τη σύνδεση με το διαδίκτυο.
Για την υλοποίηση του σεναρίου προτείνεται η μορφή της ομαδοσυνεργατικής

διδασκαλίας κατά στη μάθηση η οποία στηρίζεται στην παιδαγωγική αρχή της
συνεργασίας των μαθητών και αποδίδει στον εκπαιδευτικό ρόλο καθοδηγητή,
εμψυχωτή και υποστηρικτή της συνεργασίας των μαθητών.
Ο εκπαιδευτικός οργανώνει τους μαθητές τυχαία σε 8 ομάδες. Ο ρόλος του

εκπαιδευτικού είναι συντονιστικός, οργανωτικός και καθοδηγητικός και με τις σωστές
οδηγίες προς τους μαθητές θα διευκολύνει και θα υποστηρίζει το έργο των μαθητών.
Η αξιοποίηση των εννοιολογικών χαρτών στην εκπαιδευτική διαδικασία συμβάλλει

στην οικοδόμηση της νέας γνώσης και στη συσχέτισή της με την υπάρχουσα
γνωστική δομή. Ενισχύεται η συλλογικότητα, η αλληλεπίδραση μεταξύ των
μαθητών και ενδυναμώνεται η μάθηση. Έτσι τόσο οι μαθητές μπορούν να
συζητήσουν μεταξύ τους και να διαπραγματευτούν τις ιδέες τους όσο και ο
εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει τον τρόπο σκέψης των μαθητών. Η
χρήση των εννοιολογικών χαρτών στη διδασκαλία για την απόκτηση γνώσεων και
δεξιοτήτων στο ντόπινγκ μπορεί να είναι αποτελεσματική καθώς εμπεριέχονται σε
αυτούς πληροφορίες με εικόνες, βίντεο, σύμβολα κλπ που διευκρινίζουν τις έννοιες
και τις καταστάσεις που περιγράφονται.
9. Δραστηριότητες/ Φάσεις διδασκαλίας
1η φάση (1η διδακτική ώρα)
Δραστηριότητα 1η
Οι μαθητές παρακολουθούν στην αίθουσα υπολογιστών με τη βοήθεια ενός

βιντεοπροβολέα το βίντεο-ρεπορτάζ (διάρκειας 31:11 λεπτών): «Ντόπινγκ και
επαγγελματικός αθλητισμός»
(https://www.youtube.com/watch?v=2txNsxBoc4QΟ). Ακολουθεί συζήτηση με τους
μαθητές και κατάθεση εντυπώσεων από τη συγκεκριμένη προβολή.
2η φάση (2η διδακτική ώρα)
Οι μαθητές χωρίζονται σε 8 ομάδες όσα είναι και τα παρακάτω προτεινόμενα θέματα.
Η κάθε ομάδα επιλέγει ένα από τα παρακάτω θέματα:
1. Απαγορευμένες ουσίες
2. Κίνητρα χρήσης ντόπινγκ
3. Οι κανόνες για το ντόπινγκ-Πώς γίνεται η εξέταση αντιντόπινγκ
4. Η ζωή μετά το ντόπινγκ (παρενέργειες)
5. Ντόπινγκ ως κοινωνικό φαινόμενο
6. Διατροφή ως εναλλακτική του ντόπινγκ
7. Ψυχολογικά χαρακτηριστικά αθλητών μετά τη χρήση ντόπινγκ
8. Ιστορική αναδρομή (πρωτοεμφάνιση, θάνατοι που καταγράφηκαν, κλπ)
Οι ομάδες ενθαρρύνονται να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες στο διαδίκτυο
σχετικές με το θέμα που έχει αναλάβει η κάθε μια (ιστοσελίδες, άρθρα, βίντεο,
εικόνες). Στη συνέχεια αφού γίνει η συλλογή και η επεξεργασία του υλικού η κάθε
ομάδα καταλήγει σε συγκεκριμένα συμπεράσματα.
Τα συμπεράσματα αρχικά καταγράφονται σε έγγραφο κειμένου. Στη συνέχεια

αποτυπώνονται με μορφή εννοιολογικού χάρτη στο διαδραστικό πίνακα
χρησιμοποιώντας την εφαρμογή Mindomo (https://www.mindomo.com). Οδηγίες
χρήσης της εφαρμογής μπορούν να αναζητήσουν οι ομάδες από το βίντεο «Mindomo
tutorial» (https://www.youtube.com/watch?v=ePOGgNyEtcc). Για τη χρήση της
εφαρμογής Mindomo απαιτείται εγγραφή από ένα μαθητή κάθε ομάδας. Η κάθε
ομάδα παραθέτει τις πληροφορίες (κείμενο, υπερσύνδεσμο, εικόνα, βίντεο) που
συνέλλεξε για το θέμα που διαπραγματεύτηκε.
Μόλις ολοκληρωθούν οι εργασίες των μαθητών παρουσιάζονται στην ολομέλεια της

τάξης και στον εκπαιδευτικό.
10. Πηγές
Για την ολοκλήρωση του σεναρίου χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω πόροι:
 Διαδραστικός πίνακας με σύνδεση στο διαδίκτυο

 Εφαρμογή Mindomo https://www.mindomo.com/
 Διαδίκτυο
 Βίντεο «Ντόπινγκ και επαγγελματικός αθλητισμός»
https://www.youtube.com/watch?v=2txNsxBoc4QΟ
Το σενάριο μπορεί να εφαρμοστεί στις τάξεις του Γενικού Λυκείου καθώς και του
Γυμνασίου. Επίσης, μπορεί να αποτελέσει διδακτική ενότητα στο μάθημα της
Φυσικής Αγωγής. Μία επέκτασή του ακόμη θα μπορούσε να είναι το μάθημα της
Κοινωνιολογίας καθώς το ντόπινγκ αποτελεί και κοινωνικό φαινόμενο.
10.2.4. Εκπαιδευτικό σενάριο «Με το σπαθί μου»

Εισαγωγή: Η ξιφασκία αποτελεί ένα από τα μη διαδεδομένα αθλήματα στη χώρα
μας (Magnesia News, 2017) παρόλο που κατά διαστήματα αθλητές έχουν σημειώσει
σημαντικές διακρίσεις σε διεθνείς αγώνες (Wikipedia, χχ). Ο ακριβός εξοπλισμός
(Μανομενίδης, 2016) που απαιτεί, αποτελεί, σε πολλές περιπτώσεις, αποτρεπτικό
παράγοντα ενασχόλησης των παιδιών. Δεν είναι όμως λίγες οι περιπτώσεις που ως
εκπαιδευτικοί Φυσικής Αγωγής βλέπουμε δύο παιδιά να «παίζουν» τους μονομάχους
κραδαίνοντας από ένα καλάμι, μια πήχη, ένα ξύλο ο καθένας τους. Υποδεικνύοντας
έμμεσα, την ευχαρίστηση που τους προσφέρει αλλά και την πιθανή διαθεσιμότητά
τους, για μια πιο οργανωμένη ενασχόληση με το άθλημα της ξιφασκίας.
Η ενασχόληση με την ολυμπιακή ξιφασκία καλλιεργεί μια σειρά από φυσικές
ικανότητες όπως η ταχύτητα, η ευκινησία, η δύναμη, η συναρμογή, η ισορροπία,
κ.ά. Στους εκπαιδευτικούς Φυσικής Αγωγής δίδεται η δυνατότητα να διδάξουν το
άθλημα, ακόμα και αν δεν έχουν κάποια σχετική γνώση, εκμεταλλευόμενοι τόσο τον
ενθουσιασμό των μαθητών τους όσο και τη δυνατότητα που τους δίνουν οι νέες
τεχνολογίες, προωθώντας με τον τρόπο αυτό την περαιτέρω ανάπτυξη της

ξιφασκίας. Η χρήση και ενσωμάτωση εκπαιδευτικών τεχνολογιών μπορούν να
συνδράμουν προς αυτή την κατεύθυνση. Οι μαθητές μπορούν να γνωρίσουν το
ολυμπιακό άθλημα ενώ, οι εκπαιδευτικοί να διευκολυνθούν από τη χρήση των
εκπαιδευτικών τεχνολογιών παρουσιάζοντας κανονισμούς, τρόπους διεξαγωγής των
αγώνων, βασικές τεχνικές, κ.ά. του αθλήματος, πιθανά άγνωστες στους μαθητές,
μέσα από βίντεο καταξιωμένων αθλητών ή Ομοσπονδιών ή/και Ολυμπιακών
Επιτροπών.
Οι μαθητές καλούνται να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο ως μια βασική πηγή
πληροφοριών. Ο εκπαιδευτικός, μέσα από με την αξιοποίηση επιλεγμένων πηγών
του διαδικτύου και με οργανωτικές προσεγγίσεις, επιδιώκει από τη μια την
αξιοποίηση σημαντικών πόρων του ιστού και από την άλλη την αποφυγή σύμφυτων
προβλημάτων αποπροσανατολισμού και γνωστικής υπερφόρτωσης που
παρουσιάζονται συχνά σε υπερμεσικά περιβάλλοντα όπως το διαδίκτυο (Dodge,
1995). Το Webquest (Dodge, 1995) ή δικτυακές αποστολές (Αντωνίου,
Χαραλαμπίδου, Σίσκος, 2005· Αποστολάκης, Αντωνίου, 2008) είναι μια τέτοια
οργανωτική προσέγγιση και θεωρείται ότι διευκολύνει τη μάθηση.
Οι δικτυακές αποστολές αποτελούν μια δραστηριότητα κατευθυνόμενης

διερεύνησης (Ματσαγγούρας, 2001· Βοσνιάδου, 2001) που ενσωματώνει
παιδαγωγικές αρχές της συνεργατικής μάθησης, σκαλωσιάς, επίλυσης
προβλήματος, μετασχηματιζόμενης μάθησης και σκέψης, αυθεντικής αξιολόγησης,
κοινωνικής και γνωστικής μάθησης, ενεργητικής μάθησης ενώ ενισχύει τα κίνητρα
και την παρακίνηση των μαθητών για μάθηση (McNierney, 2005· Willis, 2005·
Billings και Kowalski, 2004· Zheng, Stucky, McAlack, Menchana και Stoddart,
2004· Wooster και Lemcool, 2004· McNierney, 2002).
[Δημιουργός: Αποστολάκης Νικόλαος]

1. Τίτλος
«Με το σπαθί μου…»
2. Εμπλεκόμενα Γνωστικά Αντικείμενα
Φυσική Αγωγή
Α΄, Β΄, Γ΄ Λυκείου

4. Σκοπός
Επιμέρους σκοπός 3: Ανάπτυξη και διατήρηση ενός επιπέδου φυσικής κατάστασης για
υγεία, μέσα από τη συστηματική συμμετοχή σε ένα εύρος σωματικών
δραστηριοτήτων.
Υποσκοπός 3.2. Ανάληψη πρωτοβουλίας συμμετοχής ή/και αξιοποίησης των ευκαιριών

που παρουσιάζονται, προκειμένου οι μαθητές να γνωρίσουν νέες φυσικές
δραστηριότητες και αθλήματα με στόχο τη διασκέδαση και την κοινωνική
αλληλεπίδραση.
(Διγγελίδης, 2015)
Α) Γνωστικοί:

 Οι μαθητές θα είναι σε θέση να ιεραρχήσουν τους λόγους για τους οποίους
συμμετέχουν σε μια νέα κινητική δραστηριότητα.
 Οι μαθητές θα μπορούν να αναφέρουν τα είδη των όπλων που
χρησιμοποιούνται στην ολυμπιακή ξιφασκία.
 Οι μαθητές θα μπορούν να αναφέρουν βασικές επιθετικές και αμυντικές
τεχνικές της ξιφασκίας.
 Οι μαθητές θα ανακαλούν βασικούς κανόνες της ξιφασκίας.
Β) Κινητικοί:
 Οι μαθητές θα εκτελούν ικανοποιητικά την τεχνική των βημάτων στην ξιφασκία
 Οι μαθητές θα εκτελούν ικανοποιητικά τις βασικές επιθετικές και αμυντικές
τεχνικές της ξιφασκίας.
 Οι μαθητές θα βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση
Γ) Συναισθηματικοί:
 Οι μαθητές θα νιώσουν ικανοποίηση από τη συμμετοχή τους στο μάθημα και
την εναλλακτική μορφή άσκησης που τους παρουσιάζεται.
 Θα βελτιώσουν την αυτοπεποίθηση τους όσον αφορά την εκμάθηση νέων
τεχνικών
Δ)Κοινωνικοί:
 Οι μαθητές θα επιδείξουν πνεύμα συνεργασίας και αλληλοϋποστήριξης των
συμμαθητών τους κατά την εκτέλεση των νέων τεχνικών.
 Οι μαθητές θα εφαρμόζουν κανόνες, διαδικασίες και πρακτικές που τονίζουν
τις αρχές του τίμιου αγώνα («ευ αγωνίζεσθαι»).
6. Διάρκεια
2 ώρες εξ αποστάσεως 1 διδακτική ώρα
 Ένας υπολογιστής, ένας βιντεοπροβολέας, μια οθόνη προβολής. Σύνδεση στο
διαδίκτυο.
 Ανάλογα του αριθμού των μαθητών, αφρώδη ξίφη (εναλλακτικά μπορούν να
χρησιμοποιηθούν αφρώδεις σωλήνες επίπλευσης για πισίνες ή σπαθιά από
μπαλόνια (https://www.youtube.com/watch?v=Da3_s35kQMM)
 Ένα Cd player
 Μουσικό κομμάτι διάρκειας 2,5 έως 3 λεπτών.
Διδακτική μέθοδος:
Θα εφαρμοστεί μια ποικιλία εκπαιδευτικών στρατηγικών. Η παρουσίαση του

αθλήματος θα γίνει με εισήγηση του εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής προκειμένου να
μειώσει τα μειονεκτήματα της εισήγησης, ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να
παρεμβάλλει Poster, Φωτογραφίες αθλητών, κ.α. έτσι ώστε να κεντρίσει το
ενδιαφέρον των μαθητών του.
Οι εκτελέσεις των κινητικών μοτίβων της επίθεσης και της άμυνας στην ξιφασκία θα
γίνουν μέσω αναπαραγωγικών μεθόδων διδασκαλίας και ειδικότερα με: του
παραγγέλματος, της πρακτικής εξάσκησης και της αμοιβαίας διδασκαλίας.
Στην εξ αποστάσεως ενασχόληση, οι μαθητές θα εργαστούν τόσο ατομικά όσο και
ομαδοσυνεργατικά. Η δικτυακή αποστολή διατρέχεται από δραστηριότητες
καθοδηγούμενης εφευρετικότητας και συνεργατικής παραγωγής κειμένων.
9. Πόροι – εκπαιδευτικό υλικό/Πηγές:

 https://www.youtube.com/watch?v=_UW7Bp7f_ng
 http://fencing.org.cy/fencing/kidcyber.com.au/fencing/
 https://www.youtube.com/watch?v=69VJIjKX_lE
 https://www.youtube.com/watch?v=x7zxpDW8nb0
 https://www.youtube.com/watch?v=Q2J3eW1BlAg
 https://www.youtube.com/watch?v=vbEETULHshE
 https://www.youtube.com/watch?v=IsOSGG9wbxk
 https://www.youtube.com/watch?v=jjbvERf-uM0
 https://www.youtube.com/watch?v=_NhQsTl_ITw
 https://www.youtube.com/watch?v=Da3_s35kQMM
Οι μαθητές χωρίζονται σε δυάδες για τις δραστηριότητες της εξ αποστάσεως ενασχόλησης

πριν από το μάθημα (με την ανακοίνωση της δικτυακής αποστολής από τον
εκπαιδευτικό). Οι εξ αποστάσεως δυάδες παραμένουν οι ίδιες κατά τη διδακτική ώρα του
μαθήματος της ξιφασκίας.
Η δικτυακή αποστολή μπορεί να υλοποιηθεί συνολικά εξ αποστάσεως (Για την ανάπτυξη

της δικτυακής αποστολής μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ελεύθερο λογισμικό eXeLearning
(http://exelearning.net/en/). Έτσι, μετά την ολοκλήρωση ανάπτυξης της δικτυακής
αποστολής, ανάλογα με την εξαγωγή της μπορεί π.χ. να αναρτηθεί ως ιστοσελίδα στον
διαδικτυακό χώρο του σχολείου ή ως πόρος στην εκπαιδευτική πλατφόρμα που
χρησιμοποιεί το σχολείο ή/και να διανεμηθεί ή/και να αναρτηθεί ως ηλεκτρονικό βιβλίο
της μορφή epub).
Με τον τρόπο αυτό οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τα βασικά του αθλήματος (ιστορία,
κανονισμούς, τεχνικές) πριν την έναρξη του μαθήματος στο σχολείο. Στο μάθημα
αξιοποιούν τη γνώση και τις οπτικές πληροφορίες -προσλαμβάνουσες κατά την πρακτική
εξάσκηση Έτσι, οι μαθητές εξοικειώνονται με τις βασικές τεχνικές της ξιφασκίας,
γνωρίζουν πληρέστερα το άθλημα και κατά την πρακτική εξάσκηση εκτελούν με
μεγαλύτερη άνεση, συναρμογή, συντονισμό και ένταση το ασκησιολόγιό της.
Συνοπτική περιγραφή δραστηριοτήτων
1η και 2η ώρα (εξ αποστάσεως)

Δικτυακή αποστολή: Μια δικτυακή αποστολή για την ξιφασκία.

Οι δραστηριότητες που υλοποιούνται στη 2ωρη εξ αποστάσεως ενασχόληση των μαθητών
περιγράφονται στη δικτυακή αποστολή.
1η διδακτική ώρα
Εισαγωγικές παρατηρήσεις από τον εκπαιδευτικό. Οι κανόνες του μαθήματος (ο
εκπαιδευτικός θέτει τους βασικούς κανόνες ασφαλείας).
Προθέρμανση.

Ο εκπαιδευτικός μοιράζει τα «σπαθιά» στους μαθητές. Με την έναρξη της μουσικής οι
μονομάχοι εκτελούν «φανταστικές» επιθέσεις κατά των μαθητών που δεν έχουν σπαθιά.
Οι μαθητές με τα «σπαθιά» εκτελούν επιθέσεις τριών βημάτων, σε ευθεία γραμμή και στη
συνέχεια με πίσω βήματα επιστρέφουν στις αρχικές θέσεις τους. Επιτρέπετε να
ακουμπήσουν τους συμμαθητές τους με το σπαθί όχι όμως να το σηκώσουν και να τους
κτυπήσουν. Οι μαθητές που δεν έχουν «σπαθί» προσπαθούν να αποφύγουν τους
ξιφομάχους κάνοντας βήματα πίσω όταν αυτοί κάνουν την επίθεση τους. Το παιχνίδι
παίζεται σε περιορισμένο χώρο. Όταν η μουσική σταματήσει ο μαθητές αλλάζουν ρόλους.
Προθέρμανση.
Ο εκπαιδευτικός προβάλλει από τη δικτυακή αποστολή τη σειρά των διατατικών ασκήσεων
και οι μαθητές βλέπουν και τις εκτελούν.
Προβολή μέρους του βίντεο της δικτυακής αποστολής: How To Parry/Defend in Fencing:
https://www.youtube.com/watch?v=vbEETULHshE
Εξάσκηση: ατομικά ο κάθε μαθητής εξασκείται στους αμυντικούς και επιθετικούς

βηματισμούς της ξιφασκίας (το άλλο μέλος της δυάδας διορθώνει από καρτέλα κριτηρίων
που έχει μοιράσει ο εκπαιδευτικός).
Εξάσκηση σε δυάδες: οι μαθητές εξασκούνται στους επιθετικούς και αμυντικούς

βηματισμούς της ξιφασκίας. Όταν ο ένας μαθητής κάνει επίθεση, ο άλλος κάνει άμυνα.
Οι μαθητές παίρνουν τα σπαθιά και εξασκούνται ατομικά στην επίθεση της προβολής.
Αλλάζουν ρόλους.
Μονομαχία σε δυάδες με «σπαθιά». Οι μαθητές μονομαχούν σε δυάδες για τρία λεπτά ἠ
έως τους δεκαπέντε πόντους. Συμμαθητής τους εκτελεί χρέη διαιτητή ενώ, άλλος
συμμαθητής τους χρέη χρονομέτρη.
Αποθεραπεία.
Ανατροφοδότηση μαθητών από τον εκπαιδευτικό.

10.Επεκτάσεις
Το σενάριο μπορεί να εξελιχθεί σε διαθεματικό και να επεκταθεί με την εμπλοκή και

άλλων γνωστικών αντικειμένων όπως της Ιστορίας, της Πληροφορικής, της Αγωγής
Υγείας, της Λογοτεχνίας.
10.2.5. Εκπαιδευτικό σενάριο «3 λεπτά: Εσύ, εγώ και

οι άλλοι»
Εισαγωγή: Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα υποδέχεται ένα μεγάλο όγκο μεταναστών
ή/και προσφύγων από γειτονικές χώρες (Triandafyllidou, 2000). Το εκπαιδευτικό
σύστημα ως ζωντανός δυναμικά μεταβαλλόμενος οργανισμός δεν έχει μείνει
ανεπηρέαστο από τις μετακινήσεις αυτές (Γκότοβος & Μάρκου, 2003). Οι

εκπαιδευτικοί, ως οι σημαντικότεροι πολλαπλασιαστές κοινωνικών κανόνων και αξιών,
βρέθηκαν, εδώ και χρόνια, να διδάσκουν σε περιβάλλοντα που διαπνέονται από μια
ποικιλομορφία εθνικοτήτων (Μάρκου, 1996). Ούτε όμως τα παιδιά, οι μαθητές,
Έλληνες και αλλοδαποί, ήταν προετοιμασμένοι για αυτές τις αλλαγές. Παρόλα αυτά
καλούνται να διαμορφώσουν απόψεις και στάσεις μέσα στο σχολείο που θα
ανταποκρίνονται στο μικρόκοσμο της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής κοινωνίας.
Το παιδί μετανάστης /πρόσφυγας έχει αποκοπεί από ένα περιβάλλον το οποίο του
ήταν οικείο και φιλικό, που είχε μάθει να επικοινωνεί σε μια γλώσσα, τη μητρική του,
η οποία ήταν το εργαλείο κοινωνικοποίησής του, καταξίωσής του, αποδοχής του από
τους άλλους. Στη χώρα υποδοχής, η μητρική γλώσσα το στιγματίζει μέσα σ’ ένα
διαφορετικό αλλά ομοιογενές γλωσσικά περιβάλλον (Αμπατζόγλου, 2011). Στην
περίπτωση των εφήβων η μετανάστευση θεωρείται ως διαδικασία «διπλού πένθους»
(Παυλόπουλος και συν., 2015), καθώς συμπίπτει µε πολλαπλές βιολογικές και
ψυχοσυναισθηματικές διεργασίες που σηματοδοτούν την αυτονόμηση από τους γονείς
και τη σταθεροποίηση της ψυχοκοινωνικής ταυτότητας (Μόττη-Στεφανίδη, 1999).
Όσον αφορά τον γηγενή πληθυσμό, ο Μάρκου (1996) επισήμανε πως οι
προκαταλήψεις, τα στερεότυπα, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός έχουν γίνει
αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής του και ταυτόχρονα η μάστιγα των
μελλοντικών γενεών.
Καθίσταται επομένως επιτακτική η ανάγκη αποδοχής του διαφορετικού από την
ευρύτερη κοινωνία και ειδικότερα από τη σχολική κοινότητα. Η κοινωνία θα πρέπει να
σέβεται την πολιτισμική, εθνική και κοινωνική ετερότητα και να μπορεί να εγγυηθεί
την αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων που την απαρτίζουν. Οι σχολικές τάξεις
πρέπει να μετατραπούν σε χώρους όπου γηγενείς και αλλοδαποί μαθητές θα μάθουν
να συμβιώνουν και να αποδέχονται τους διαφορετικούς πολιτισμούς, θρησκείες
κουλτούρες και γλώσσες (Νομικού & Χολέβα, 2004).
Ο αθλητισμός θεωρείται ως ένα ιδανικό εργαλείο συμμετοχής σε διαδικασίες που

οδηγούν σε αλλαγές στάσεων και το ολυμπιακό πνεύμα συνδέεται με τις αξίες και τα
ιδανικά του Ολυμπισμού· στις αρχές τις ανοχής, της ειρήνης, του «εὖ αγωνίζεσθαι»,
της ευγενούς άμιλλας και γενικότερα στο σεβασμό για παγκόσμιες θεμελιώδεις ηθικές
αρχές και αξίες. Οι αξίες της ζωής είναι διάχυτες στις δραστηριότητες που έχουν ως
κεντρική ιδέα το «εὖ αγωνίζεσθαι». Οι εκπαιδευτικές προτεραιότητες εστιάζονται τα
τελευταία χρόνια στη δια βίου μάθηση στην αειφόρο ανάπτυξη στην καταπολέμηση
του κοινωνικού αποκλεισμού και στην ανάπτυξη βασικών στρατηγικών μάθησης που
θα βοηθήσουν τα παιδιά να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις του εικοστού πρώτου
αιώνα (Tavares, 2010· Χατζηστεφάνου-Παπαέλληνα, 2004, Σταμέλος, 2003).
Η σκέψη αποτελεί μία νοητική διαδικασία που μπορεί να αποτελέσει το βασικό

εργαλείο επίτευξης των παραπάνω στόχων. Ο de Bono (1985) παρουσίασε στα μέσα
τις δεκαετίας του ’80 την τεχνική των έξι καπέλων της σκέψης (Six Thinking Hats) ως
ένα εργαλείο δημιουργικής (παράπλευρης) σκέψης (deBono, 2010), ως ένα νέο
τρόπο παραγωγής ιδεών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διερεύνηση
διαφορετικών απόψεων και ιδεών σχετικά με μια πολύπλοκη κατάσταση ή πρόκληση.
Τα έξι χρωματιστά καπέλα αντιπροσωπεύουν έξι διαφορετικές και συμπληρωματικές

διαστάσεις της ανθρώπινης σκέψης που αποτελούν βασικές κατευθύνσεις και όχι
προκατασκευασμένα σχήματα ή έτοιμες λύσεις. Παρακάτω περιγράφονται τα έξι
καπέλα της σκέψης καθώς και η αντιστοίχιση του διαφορετικού είδους σκέψης που
αναπαριστά κάθε καπέλο (deBono, 2006, 1985):
α) Άσπρο καπέλο: είναι ουδέτερο και αντικειμενικό. Συνδέεται με αντικειμενικά
γεγονότα αριθμούς, πληροφορίες και δεδομένα που σχετίζονται με μια κατάσταση ή
ένα πρόβλημα,
β) Κόκκινο καπέλο: δηλώνει θυμό, οργή και συναισθήματα. Δίνει τη συναισθηματική
πλευρά των πραγμάτων,
γ) Μαύρο καπέλο: είναι επιφυλακτικό και προσεκτικό. Αντιμετωπίζει μια ιδέα με
σκεπτικισμό. Υποδεικνύει τις αδυναμίες μιας ιδέας αναδεικνύοντας τα μειονεκτήματα
της,
δ) Κίτρινο καπέλο: είναι αισιόδοξο και σχετίζεται με την ελπίδα και τη θετική σκέψη,
ε) Πράσινο καπέλο: συνδέεται με τη δημιουργικότητα και τις νέες ιδέες, τις νέες
αντιλήψεις και τους νέους τρόπους επίλυσης των προβλημάτων Πιστεύεται πως η
ποιότητα κάθε απόφασης καθορίζεται από το είδος και την ποσότητά της,
στ) Μπλε καπέλο: συνδέεται με τον έλεγχο την οργάνωση διεργασίας της σκέψης και
τη χρήση των υπολοίπων καπέλων.
Η ιδέα των έξι καπέλων έχει δύο κύριους σκοπούς: α) να απλοποιήσει τη σκέψη,
επιτρέποντας την ενασχόληση του υποκειμένου σε ένα πράγμα κάθε φορά και β) να
επιτρέπει τις αλλαγές στη σκέψη. Έτσι, η χρήση ενός καπέλου σκέψης από μια ομάδα
ατόμων εξυπηρετεί τη λειτουργία του παράλληλου τρόπου σκέψης καθώς κάθε
στιγμή, όλοι μαζί κοιτάζουν προς την ίδια κατεύθυνση (deBono, 2006).
Η εκπαιδευτική διαδικασία που προτείνεται, στοχεύει στο να βοηθήσει τους μαθητές

να εντοπίσουν τις διαφορετικές μεθόδους σκέψεις να αξιολογήσουν τη δική τους
προσέγγιση και να αναπτύξουν ένα εναλλακτικό τρόπο σκέψης.
[Δημιουργός: Νικόλαος Αποστολάκης]
1. Τίτλος
3 λεπτά: Εσύ, εγώ και οι άλλοι
Α’ Λυκείου
4. Σκοποί
Επιμέρους σκοπός 1: Επιδεικνύει ικανότητα σε ένα εύρος αθλητικών και κινητικών

δεξιοτήτων που είναι χρήσιμες για την επίτευξη του στόχου της δια βίου άσκησης για
υγεία και ποιότητα ζωής.
Επιμέρους σκοπός 4: Επιδεικνύει υπεύθυνη κοινωνική συμπεριφορά, σεβασμό στη

διαφορετικότητα, κατανόηση του άλλου φύλου και έχει αναπτύξει κατάλληλες
κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες που συμβάλλουν στη δια βίου άσκηση για
υγεία και ποιότητα ζωής.
(Διγγελίδης, 2015, σ.14 - 18)

Μετά το τέλος της εκπαιδευτικής δραστηριότητας οι μαθητές θα:
 είναι σε θέση να συμμετέχουν σε νέα αθλητικά/και κινητικά παιχνίδια στο

μάθημα της ΦΑ.
 αναγνωρίζουν και θα επεξηγούν τις αρχές του Ολυμπισμού

 αναγνωρίζουν και να κατανοούν τις έννοιες του «εὖ αγωνίζεσθαι», του
ρατσισμού, των στερεοτύπων και της ταυτότητας
 αναγνωρίζουν και να κατανοούν το ρόλο του αθλητισμού ως εργαλείο
μάθησης και καλλιέργειας κοινωνικών και ηθικών αξιών.
 αναπτύσσουν δεξιότητες κριτικής σκέψης και δημιουργικής σκέψης.
 αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους σε δεδομένες

καταστάσεις
 έχουν αναπτύξει ενσυναίσθηση
6. Διάρκεια
Η διδακτική πρόταση θα έχει διάρκεια ένα τετράμηνο. Αφορά όλους τους μαθητές
ενός τμήματος.
Αναλύεται σε:
 6 διδακτικές ώρες.
 5 εξ αποστάσεως συνεδρίες
Οι έξι διδακτικές ώρες υλοποιούνται στο κλειστό γυμναστήριο (γήπεδο

καλαθοσφαίρισης) του σχολείου
Απαιτούνται:
 Ένας διαδραστικός πίνακας με σύνδεση στο διαδίκτυο ή εναλλακτικά

υπολογιστής με βιντεοπροβολέα και σύνδεση στο διαδίκτυο.
 Το ανάλογο λογισμικό που αναφέρεται στις διάφορες δραστηριότητες.
 Έξι ψηφιακά καπέλα διαφορετικού χρώματος (Μπλε, κόκκινο, πράσινο,
άσπρο, κίτρινο, μαύρο).
 Γραφική ύλη (χαρτόνια μαρκαδόροι κ.λπ.)
 Τέσσερα (4) Τραμπολίνο
 Μπάλες Χάντμπολ
Για τις εξ αποστάσεως συνεδρίες απαιτείται οι μαθητές να έχουν πρόσβαση σε

υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο.
Οι μαθητές του τμήματος δουλεύουν όλοι μαζί. Σε μερικές δραστηριότητες χωρίζονται

είτε σε τετράδες είτε σε δυάδες.
Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής:
 Προσαρμόζει τον διαδραστικό πίνακα ή τον υπολογιστή με τον βιντεοπροβολέα

στο χώρο του γυμναστηρίου
 Ελέγχει τους υπερσυνδέσμους των πηγών που θα χρησιμοποιήσει.
 Φροντίζει για την επάρκεια της υλικοτεχνικής υποδομής και της γραφικής ύλης
που θα χρειαστεί
 Φροντίζει για τη δημιουργία των διαδικτυακών φακέλων των μαθητών (π.χ. στο
Onedrive, https://onedrive.live.com/about/en-gb/ ή στο Drive,

https://www.google.com/drive/)
 Δημιουργεί το ιστολόγιο (blog) για τις ανάγκες του μαθήματος (π.χ. στο
https://www.blogger.com/).
 Μοιράζει τους κωδικούς πρόσβασης στους μαθητές
Ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας και μάθησης. Εφαρμογή της στρατηγικής

των έξι καπέλων της σκέψης.
Πρακτικό στυλ διδασκαλίας για τη διδασκαλία του «αγνώστου» παιχνιδιού
Οι ΤΠΕ προσφέρουν μια προστιθέμενη αξία στην εκπαιδευτική πρακτική καθώς

υποστηρίζουν την ενεργητική εμπλοκή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Αποδεικνύονται πιο αποτελεσματικές στην ενεργοποίηση και έκφραση της σκέψης
των μαθητών, συγκρινόμενες με παραδοσιακές μεθόδους όπως π.χ. της επίδειξης.
Τα λογισμικά της νοητικής, της εννοιολογικής χαρτογράφησης και της δημιουργίας

ψηφιακής αφίσας αποτελούν πολυμορφικά εργαλεία καταγραφής των
αναπαραστάσεων των μαθητών αλλά και της ανακάλυψης της νέας γνώσης
συνεργατικά. Τα παραπάνω εργαλεία δίνουν επίσης τη δυνατότητα στους μαθητές να
αντιληφθούν τον πολυσχιδή τρόπο μετάδοσης των πληροφοριών αλλά και των
προϊόντων που αυτοί δημιουργούν. Καθώς το λογισμικό δημιουργίας κόμικς είναι ένα
εργαλείο ταυτόχρονης κωδικοποίησης, «διπλής κωδικοποίησης» (κείμενο και εικόνα),
των πληροφοριών της σκέψης σε ένα ενιαίο σύνολο, η χρήση του έδωσε τη
δυνατότητα στους μαθητές να ενεργήσουν κριτικά σε σχέση με τις ιδέες και τον τρόπο
που ήθελαν να τις παρουσιάσουν.
Επιπρόσθετα η χρήση ΤΠΕ των σχετικών εφαρμογών και των ψηφιακών βίντεο
προσθέτουν τύπους διαφοροποιημένης μάθησης ακουμπώντας τα διαφορετικά
γνωστικά και μαθησιακά προφίλ των μαθητών.
9. Δραστηριότητες/ Φάσεις Διδασκαλίας
Φάση 1η (Θέμα, σκοπός, στόχοι, και προγραμματισμός)
1η διδακτική ώρα – Γήπεδο καλαθοσφαίρισης

Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής κάνει μια μικρή εισήγηση για το θέμα της
εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Αναφέρεται στις αξίες του Ολυμπισμού καθώς και στο
σκοπό και τους στόχους της. Προτείνει τους τρόπους διαπραγμάτευσης του θέματος
και τον προγραμματισμό της.
Στη συνέχεια παρουσιάζει στους μαθητές τη μέθοδο των έξι καπέλων της σκέψης του
Edward de Bono (2006) μέσα από το διαδραστικό πίνακα.
Φάση 2η (Οι αρχές του Ολυμπισμού)

Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής α) προβάλλει στο διαδραστικό πίνακα το παρακάτω

κείμενο:
«Η ενασχόληση με τον αθλητισμό αποτελεί δικαίωμα του ανθρώπου. Κάθε άτομο

πρέπει να έχει τη δυνατότητα να κάνει αθλητισμό, χωρίς οποιαδήποτε διάκριση και
σύμφωνα με το Ολυμπιακό Πνεύμα, που απαιτεί αμοιβαία κατανόηση, σε πνεύμα

φιλίας, αλληλεγγύης και ευγενούς άμιλλας».
β) οργανώνει συζήτηση όπου οι μαθητές, ολομέλεια του τμήματος, καλούνται να

καταθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με το παραπάνω κείμενο. Η συζήτηση
οργανώνεται το πλαίσιο των έξι καπέλων της σκέψης: Διερεύνηση (Exploration)
(de Bono, 2006). Τα καπέλα που χρησιμοποιούνται, δεκαπέντε λεπτά συνολικά,
είναι τα ακόλουθα:
1. το μπλε καπέλο· ορισμός του στόχου και καθορισμός του θέματος (σε αυτή τη
φάση το «φοράει» ο εκπαιδευτικός), καθορισμός της περιοχής διερεύνησης
2. το άσπρο καπέλο· έκθεση όλων των γνωστών στοιχείων της κατάστασης,
αναζήτηση των διαθέσιμων πληροφοριών
3. το πράσινο καπέλο· δημιουργία, ανάδειξη ιδεών, δημιουργία υποθέσεων
4. το άσπρο καπέλο· πλήρης διερεύνηση των προβλημάτων μέσω των υποθέσεων
5. το μπλε καπέλο (σε αυτή τη φάση το «φοράνε» οι μαθητές)
6. περίληψη. Για την καταγραφή της περίληψης χρησιμοποιείται το λογισμικό
εννοιολογικής χαρτογράφησης FreeMind (https://en.wikipedia.org/wiki/FreeMind).
Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής παρουσιάζει - διδάσκει τους βασικούς κανόνες ενός

άγνωστου παιχνιδιού στους μαθητές (π.χ. Tchoukball,
https://www.youtube.com/watch?v=nzfXKQ6CKBU) μέσω του διαδραστικού πίνακα.
Στη συνέχεια, οι μαθητές χωρίζονται με τυχαίο τρόπο ως προς το φύλο, την
εθνικότητα, την ικανότητα κ.λπ. και δοκιμάζουν το παιχνίδι σε μικρές υποομάδες για το
υπόλοιπο της διδακτικής ώρας. Για να πάρουν μέρος όλοι οι μαθητές το γήπεδο της
καλαθοσφαίρισης χωρίζεται σε δύο μέρη (κατά πλάτος) και οι υποομάδες παίζουν το
παιχνίδι κατά μήκος των τελικών γραμμών του γηπέδου της καλαθοσφαίρισης. Με τον
τρόπο αυτό αγωνίζονται τέσσερεις υποομάδες, δύο υποομάδες ανά μισό γήπεδο.
Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής (ενεργώντας ως μπλε καπέλο) προβάλει τον

υπερσύνδεσμο (link) του blog που έχει δημιουργήσει και προτρέπει τους μαθητές μέχρι
το επόμενο μάθημα να έχουν μελετήσει το άρθρο που έχει ανεβάσει και να έχουν
εκτελέσει τις δραστηριότητες.
1η εξ αποστάσεως
Οι μαθητές καλούνται να διαβάσουν (άσπρο καπέλο) το άρθρο του ‘Αντολφ ‘Ογκι με

τίτλο: Ο «Αθλητισμός ανθρώπινο δικαίωμα και ιδανικό εργαλείο μάθησης»,
(https://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=7804&cati
d=18:- op-eds&Itemid=3) και στη συνέχεια, φορώντας το κίτρινο καπέλο, να
αναπτύξουν ένα κείμενο, στον επεξεργαστή κειμένου του υπολογιστή τους (Microsoft
word, Libre office) που θα διαπραγματεύεται τη θέση που διατυπώνει ο αρθρογράφος
στην τελευταία παράγραφο του άρθρου του. Το κείμενο των μαθητών θα συνοδεύει
(άσπρο καπέλο) ένας νοητικός χάρτης με τις αξίες που ο αρθρογράφος πιστεύει ότι
προάγονται μέσω του αθλητισμού. Οι μαθητές θα ανεβάσουν τις εργασίες τους στο
προσωπικό φάκελο τους που έχει αναπτυχθεί από τον εκπαιδευτικό σε έναν
διαδικτυακό χώρο (Onedrive, Drive).
Φάση 3η (Εὖ αγωνίζεσθαι)
2η διδακτική ώρα. Εργαστήριο πληροφορικής

Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής (ενεργώντας ως μπλε καπέλο) προβάλλει το βίντεο:

What is Fair Play? (https://www.youtube.com/watch?v=uNV-1zNRTLg) και στη
συνέχεια ζητάει από τους μαθητές, αφού χωριστούν σε τετράδες ανα υπολογιστή, να
επισκεφτούν την ιστοσελίδα: Fair Play principles in tennis,
https://www.lta.org.uk/fairplay, από όπου αντλούν πληροφορίες, τις οποίες
καταγράφουν σε κείμενο, σχετικά με το «Εὖ αγωνίζεσθαι» στο τένις.
Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής (ενεργώντας ως μπλε καπέλο) προβάλλει το βίντεο:

The Most Beautiful Moment of Rio 2016,
https://www.youtube.com/watch?v=dCVlRFWOjgE. Στο τέλος της προβολής ζητάει από
τα παιδιά, ολομέλεια του τμήματος, να φορέσουν το κόκκινο καπέλο και να καταθέσουν
τα συναισθήματα που τους γέννησε το τελευταίο βίντεο.
Ο εκπαιδευτικός Φ.Α. οργανώνει συζήτηση όπου οι μαθητές, ολομέλεια του

τμήματος, καλούνται να καταθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με την απόφαση της
ΔΟΕ για τη συμμετοχή των δύο αθλητριών (του βίντεο της 7ης Δραστηριότητας)
στον τελικό.
Η συζήτηση οργανώνεται στο πλαίσιο των έξι καπέλων της σκέψης: Αρχικές ιδέες
(de Bono, 2006). Τα καπέλα που χρησιμοποιούνται είναι: το μπλε καπέλο (Ορισμός
του στόχου, καθορισμός του θέματος, συντονισμός συζήτησης), το άσπρο καπέλο
(Έκθεση όλων των γνωστών στοιχείων της κατάστασης) και το πράσινο καπέλο
(ανάδειξη ιδεών, τι άλλο θα μπορούσε να γίνει αν …).
Στη συνέχεια, οι μαθητές εξετάζουν όλες τις ενναλακτικές λύσεις που προτάθηκαν,
με τη βοήθεια του κίτρινου και του μαύρου καπέλου, και επιλέγουν την καλύτερη με
το μπλε καπέλο.
3η Διδακτική ώρα. Γήπεδο Καλαθοσφαίρισης
Οι μαθητές εξασκούνται στις δεξιότητες του Tchoukball.
Οργανώνεται mini τουρνουά, μεταξύ των ομάδων που σχηματίστηκαν κατά την
προηγούμενη διδακτική ώρα, με συγκεκριμένο χρόνο ανα αγώνα.
Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής (ενεργώντας ως μπλε καπέλο) προβάλει το link

του blog που έχει δημιουργήσει και προτρέπει τους μαθητές να παρακολουθήσουν
τα βίντεο που έχει ανεβάσει και να εκτελέσουν τις δραστηριότητες.
Οι μαθητές θα χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες που έχουν καταγράψει στην 6η

Δραστηριότητα για να φτιάξουν (πράσινο καπέλο) μια ιστορία κόμικς (Pixton,
https://www.pixton.com/gr/), όπου οι ήρωες θα παρουσιάζουν - προβάλλουν και
υπερασπίζονται τις αρχές του «ευ αγωνίζεσθε».
Οι μαθητές θα ανεβάσουν το προτεινόμενο link διαμοιρασμού στον προσωπικό
φάκελο τους στον διαδικτυακό τόπο.
Φάση 4η (Ρατσισμός)
Οι μαθητές αφού επισκεφθούν το blog που τους έχει υποδείξει ο εκπαιδευτικός

Φυσικής Αγωγής, θα παρακολουθήσουν το βίντεο με τον Jesse Owens να νικάει
στα 100 μ. στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου το 1936
(https://www.youtube.com/watch?v=QXE6wtvT4sY) και στη συνέχεια θα ψάξουν
στοιχεία για αυτόν (άσπρο καπέλο) και θα τα καταγράψουν σε ένα κείμενο (Τι καλό
είχε; γιατί έγινε διάσημος; ποιες αρετές του αναγνωρίστηκαν; τι αντιμετώπισε;
ποιος του συμπαραστάθηκε; κλπ.).
Οι μαθητές θα ανεβάσουν το κείμενο στον προσωπικό φάκελο τους στο
διαδικτυακό τόπο.
4η διδακτική ώρα -Γήπεδο καλαθοσφαίρισης
Οι μαθητές αφού παρακολουθήσουν το βίντεο: The beauty of human skin in every

color,
(https://www.ted.com/talks/angelica_dass_the_beauty_of_human_skin_in_every
_color) θα φορέσουν το πράσινο καπέλο και θα παρουσιάσουν ιδέες για την
καλλιέργεια αντιρατσιστικών συμπεριφορών. Η δραστηριότητα θα πραγματοποιηθεί
στην ολομέλεια του τμήματος με καταιγισμό ιδεών και τον εκπαιδευτικό σε ρόλο
μπλε καπέλου ώστε να υπάρξει επικεντρωμένη καθοδήγηση της διαδικασίας. Οι
ιδέες θα αποτυπωθούν σε χαρτόνια και θα τοποθετηθούν σε τοίχο του γηπέδου
καλαθοσφαίρισης.
Στη βάση των ιδεών που αναπτύχθηκαν στη 13 η Δραστηριότητα, Οι μαθητές, ανά
τέσσερις, φτιάχνουν μια ψηφιακή αφίσα στο Padlet, (https://padlet.com/). Οι
μαθητές προβάλλουν τις αφίσες τους στην ιστοσελίδα τους σχολείου τους και
ζητούν από όλους τους μαθητές του σχολείου, να ψηφίσουν αυτή που θεωρούν ότι
θα πρέπει να είναι στο εξώφυλλο του επόμενου ηλεκτρονικού περιοδικού του
σχολείου.
Φάση 5η (Στερεότυπα) 5η εξ αποστάσεως
Οι μαθητές ετοιμάζουν κείμενο (200 λέξεων) το οποίο απαντάει στις εξής ερωτήσεις:
1) Έχετε σχηματίσει μια εντύπωση για κάποιο άτομο, λαμβάνοντας υπόψη κάποια
πτυχή της ταυτότητάς του, την οποία έχετε επικοινωνήσει – μοιραστεί με άλλους;
2) Η εντύπωση ήταν θετική ή αρνητική;
3) Ποια ήταν τα στοιχεία που σας οδήγησαν στο σχηματισμό αυτής της εντύπωσης;
4) Έχετε ακόμα την ίδια εντύπωση; Αν όχι τι ήταν αυτό που σας έκανε να
αναθεωρήσετε;
Οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν ένα νοητικό χάρτη (Free Mind) με

κεντρική έννοια τα στερεότυπα.
Το κείμενο (14η Δραστηριότητα) και τον νοητικό χάρτη (15η Δραστηριότητα) οι

μαθητές ανεβάζουν στο διαδικτυακό τους φάκελο.
4η Διδακτική ώρα. Γήπεδο Καλαθοσφαίρισης
Οι μαθητές θα παρακολουθήσουν το βίντεο: The danger of a single story της

Chimamanda Ngozi Adichie
(https://www.ted.com/talks/chimamanda_adichie_the_danger_of_a_single_story/
transcript)
Πριν την προβολή στους μαθητές μοιράζεται το φύλλο εργασίας για την
παρακολούθηση του βίντεο. Το φύλλο εργασίας οι μαθητές μπορούν να το
συμπληρώνουν τόσο κατά τη διάρκεια όσο και στο τέλος της προβολής του βίντεο.
Οι μαθητές ανά δύο, και κάνοντας χρήση του φύλλου εργασίας τους, «φτιάχνουν»
την ταυτότητα της Chimamanda Ngozi Adichie, την οποία παρουσιάζουν στην
ολομέλεια του τμήματος.
Ολοκληρώνεται το τουρνουά το τουρνουά Tchoukball του

τμήματος. 6η Διδακτική ώρα. Γήπεδο Καλαθοσφαίρισης
Ο εκπαιδευτικός, σε ρόλο μπλε καπέλου, παρουσιάζει στον διαδραστικό πίνακα τη

φράση της Chimamanda Ngozi Adichie «Μία μόνο ιστορία δημιουργεί στερεότυπα.
Και το πρόβλημα με τα στερεότυπα δεν είναι ότι είναι αναληθή, αλλά ότι είναι ελλιπή.
Παίρνουν μία ιστορία και την κάνουν τη μοναδική ιστορία» και ξεκινάει συζήτηση
σχετικά με τα στερεότυπα, τις προκαταλήψεις και τις διακρίσεις στο χώρο του
αθλητισμού. Η συζήτηση διοργανώνεται στο πλαίσιο των έξι καπέλων της σκέψης
κάνοντας χρήση όλων των καπέλων. Κάθε καπέλο χρησιμοποιείται για 5 λεπτά.
Κάθε μαθητής γράφει σε ένα χαρτόνι μια φράση που άκουσε, είτε στο βίντεο της
Chimamanda Ngozi Adichie, είτε στη συζήτηση που ακολούθησε και η οποία
πιστεύει ότι αξίζει να πάρει θέσει στον τοίχο του γυμναστηρίου.
Αξιολόγηση του μαθήματος
Οι μαθητές αξιολογούν την επίτευξη των μαθησιακών στόχων της διδασκαλίας σε

6βαθμη κλίμακα Likert (1. Πολύ ανεπαρκής, 2. Ανεπαρκής, 3. Μέτρια, 4. Καλά, 5.
Πολύ καλά, 6. Άριστα) που έχει αναπτυχθεί στο Google forms (με τύπο ερώτησης:
Γραμμικής κλίμακας)
Οι μαθητές αξιολογούνται μέσω των εργασιών που παρέδωσαν στον διαδικτυακό τους
φάκελο.
Η λειτουργικότητα της ομάδας αξιολογείται μέσω των κριτηρίων λειτουργικότητας

της ομάδας (π.χ. ικανότητα συνεργασίας, ικανότητα επικοινωνίας, ικανότητες
μεθοδολογικές για έρευνες πηγών, κ.ά.) (Ματσαγγούρας, 2011).
10.Φύλλο/α εργασίας
Φύλλο εργασίας για την παρακολούθηση του βίντεο The danger of a single story
11.Πηγές

 FreeMind, https://en.wikipedia.org/wiki/FreeMind
 Παρουσίαση του παιχνιδιού Tchoukball,
https://www.youtube.com/watch?v=nzfXKQ6CKBU
 Οι κανόνες του παιχνιδιού Tchoukball,
https://tchoukball.ch/documents/En_FITB_Rules_of_Tchoukball.pdf
 Blog, https://www.blogger.com/
 Ο «Αθλητισμός ανθρώπινο δικαίωμα και ιδανικό εργαλείο μάθησης»,
https://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=7804&ca
tid=18:-op-eds&Itemid=3
 What is Fair Play?, https://www.youtube.com/watch?v=uNV-1zNRTLg Fair Play
principles in tennis, https://www.lta.org.uk/fairplay
 The Most Beautiful Moment of Rio 2016
https://www.youtube.com/watch?v=dCVlRFWOjgE
 Pixton, https://www.pixton.com/gr/
 Jesse Owens Wins 100m Gold - Berlin 1936 Olympics,
https://www.youtube.com/watch?v=QXE6wtvT4sY
 The beauty of human skin in every color,
https://www.ted.com/talks/angelica_dass_the_beauty_of_human_skin_in_every_co lor
 Padlet, https://padlet.com/
 The danger of a single story
https://www.ted.com/talks/chimamanda_adichie_the_danger_of_a_single_story/tra
nscript
12.Προαιρετικά επιπρόσθετα στοιχεία
Η παραπάνω εκπαιδευτική δραστηριότητα έχει συνεισφέρει με μέρος των

δραστηριοτήτων της στην ολοκλήρωση του προγράμματος Erasmus + Sport: Get
Addicted To Sport Values, (https://www.sportvalues.eu/) με συντονιστή την TDM
2000 International (https://www.tdm2000international.org/) (Ιταλία) και εταίρους
από την Τουρκία, τη Ρουμανία, τη Μάλτα, και την Ελλάδα (Περιφερειακή Διεύθυνση
Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κρήτης).
 Μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ερευνητικής εργασίας στην Α΄ ή στη Β΄
τάξη Λυκείου με τις αντίστοιχες φάσεις μιας ερευνητικής εργασίας.
 Μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαθεματικής προσέγγισης μέσα από τα
γνωστικά αντικείμενα της ιστορίας, της βιολογίας, της κοινωνιολογίας, της
πολιτικής παιδείας, της πληροφορικής και των θρησκευτικών.
 Μπορεί να εφαρμοστεί και στη B’ Λυκείου.
 Μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες αξίες του Ολυμπισμού
 Μπορούν να διερευνηθούν παραβιάσεις των αρχών του Ολυμπισμού π.χ.
ντόπινγκ
10.2.6. Εκπαιδευτικό σενάριο «Γνωρίζω τα

Παραολυμπιακά Αθλήματα και αποδέχομαι τη
διαφορετικότητα»
Εισαγωγή: Ως ηλεκτρονική μάθηση ορίζεται η χρήση των τεχνολογικών εργαλείων και
μέσων που συνεισφέρουν στην επικοινωνία της γνώσης, την ανάπτυξη και την
αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (Kolowich,
2014). Οι πλατφόρμες της ηλεκτρονικής μάθησης, αξιοποιούν μία ποικιλία από συσκευές
(όπως υπολογιστές, ταμπλέτες και έξυπνα τηλέφωνα), την επεξεργασία των δεδομένων
και τη συμμετοχή των ατόμων (μαθητών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων). Οι πλατφόρμες
τυπικά επιτρέπουν τη δημιουργία εικονικών τάξεων στις οποίες οι εκπαιδευτικοί μπορούν
να δημιουργούν και να αναρτούν μαθησιακό υλικό καθώς και να πραγματοποιήσουν
εξετάσεις. Επιπρόσθετα οι πλατφόρμες διευκολύνουν τη συνεργατική μάθηση και
επιτρέπουν στους μαθητές και στους εκπαιδευτικούς να επικοινωνούν μεταξύ τους. Καθώς
οι συγκεκριμένες πλατφόρμες ενσωματώνονται στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών, η
χρήση τους ολοένα είναι και συχνότερη (International Working Group on Data Protection
in Telecommunications, 2017).
Με τη χρήση των ΤΠΕ ενισχύεται και υποστηρίζεται η παρεχόμενη εκπαίδευση καθώς με
τις διαδικτυακές πλατφόρμες μάθησης και επικοινωνίας και τη χρήση του διαδικτύου
μπορεί να δημιουργηθεί, να διανεμηθεί και να βελτιωθεί το μαθησιακό υλικό. Δίνεται η
δυνατότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της πρόσβασης σε εκπαιδευτικό υλικό και
περιεχόμενο χωρίς την απαίτηση της φυσικής παρουσίας του ατόμου.
Στο συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο χρησιμοποιήθηκε η διαδικτυακή πλατφόρμα μάθησης

Eduspace με σκοπό την αλληλεπίδραση του εκπαιδευτικού και των μαθητών, την
ενίσχυση του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής. Επιπρόσθετα χρησιμοποιήθηκαν λογισμικά
εικόνας και βίντεο για την επεξεργασία των εικόνων με τους Παραολυμπιονίκες αθλητές
και τη δημιουργία DVD με σκοπό την απόκτηση γνώσεων για τους Παραολυμπιακούς
Αγώνες και τους Παραολυμπιονίκες αθλητές, την καλλιέργεια της συνεργασίας και της
ομαδικότητας καθώς και την ανάπτυξη της δημιουργικότητας.
Δημιουργός: [Χαρίκλεια Πάτση]
1. Τίτλος
Γνωρίζω τα Παραολυμπιακά Αθλήματα και Αποδέχομαι τη Διαφορετικότητα
2. Εμπλεκόμενο/α Γνωστικό/ά Αντικείμενο/α
Ε’-ΣΤ’ τάξη Δημοτικού
4. Σκοπός
Η ανάπτυξη της συνεργασίας, της ομαδικότητας, της δημιουργικότητας και η απόκτηση
γνώσεων για τα Παραολυμπιακά Αθλήματα.
Συναισθηματικός τομέας:
Να καλλιεργήσουν πνεύμα ομαδικότητας, συνεργασίας και επικοινωνίας, να
αναπτύξουν ηθικές αρετές όπως τιμιότητα, δικαιοσύνη, σεβασμό στη
διαφορετικότητα και να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα.
Γνωστικός τομέας
Να γνωρίσουν οι μαθητές τα παραολυμπιακά αθλήματα και να κατανοήσουν τη

σημασία και τη δύναμη της προσπάθειας των αθλητών στους αγώνες.
6. Διάρκεια
1 διδακτική ώρα δια ζώσης, 1 εξ αποστάσεως ασύγχρονη.

7. Υλικοτεχνική Υποδομή
Υπολογιστές, βιντεοπροβολέας, σύνδεση στο διαδίκτυο.
8. Συνοπτική περιγραφή Διδακτική μέθοδος

 Ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας
 Καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 2-3 ατόμων. Σε ένα τμήμα με 24 μαθητές, οι
ομάδες θα είναι 8. Στην αίθουσα υπολογιστών του σχολείου σε κάθε ομάδα
αντιστοιχεί ένας υπολογιστής.
Στην εκπαιδευτική πλατφόρμα Eduspace (http://www.eduspace.gr/index.html), ο
εκπαιδευτικός δημιουργεί το ηλεκτρονικό του μάθημα με θέμα «Παραολυμπιακοί
Αγώνες». Παράλληλα πραγματοποιεί την εγγραφή όλων των μαθητών (ο κάθε
μαθητής έχει δικούς του κωδικούς πρόσβασης).
Με τη χρήση των ΤΠΕ ενισχύεται και υποστηρίζεται η παρεχόμενη εκπαίδευση

καθώς με τις διαδικτυακές πλατφόρμες μάθησης και επικοινωνίας και τη χρήση του
διαδικτύου μπορεί να δημιουργηθεί, να διανεμηθεί και να βελτιωθεί το μαθησιακό
υλικό. Δίνεται η δυνατότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της πρόσβασης σε
εκπαιδευτικό υλικό και περιεχόμενο χωρίς την απαίτηση της φυσικής παρουσίας του
ατόμου. Επιπρόσθετα με τη χρήση λογισμικών βίντεο και εικόνας δίνεται η
δυνατότητα στους μαθητές να αναπτύξουν τη συνεργασία, την ομαδικότητα και τη
δημιουργικότητα και να βελτιώσουν τις κοινωνικές σχέσεις.
9. Δραστηριότητες/ Φάσεις Διδασκαλίας
1η διδακτική ώρα-Δια ζώσης

1η Δραστηριότητα
Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής παρουσιάζει στους μαθητές σε βιντεοπροβολέα

πληροφορίες για τους Παραολυμπιακούς Αγώνες. Τους αναφέρει ότι είναι οι
ισοδύναμοι-παράλληλοι Ολυμπιακοί Αγώνες που διοργανώνονται για τους αθλητές με
κινητικές, οπτικές ή διανοητικές αναπηρίες
(https://el.wikipedia.org/wiki/Παραολυμπιακοί_Αγώνες).
Ο εκπαιδευτικός έχει ήδη ετοιμάσει και παρουσιάζει στους μαθητές ένα βίντεο με
εικόνες με τους Έλληνες Παραολυμπιονίκες και τα αθλήματα στα οποία συμμετέχουν,
χρησιμοποιώντας λογισμικό επεξεργασίας της εικόνας UltraiSO Premium (λογισμικό
επεξεργασίας της εικόνας σε CD/DVD
(https://ultraiso_premium.el.downloadastro.com/).
Στη συνέχεια οι μαθητές παρακολουθούν βίντεο στη σελίδα YouTube
 Αγώνας ποδοσφαίρισης για άτομα με προβλήματα όρασης-Παραολυμπιακοί

Αγώνες Λονδίνου 2012 (https://www.youtube.com/watch?v=qRDkX_Zv3mY)
 Αγώνας Κολύμβησης ανδρών με κινητικά προβλήματα στα 100 μέτρα
(https://www.youtube.com/watch?v=_oXIdPoSLlE)
Αγώνας Ταχύτητας 100 μέτρων γυναικών με κινητικά
προβλήματα (https://www.youtube.com/watch?v=L6AnPeEncZQ)
Στιγμιότυπα από τους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο (2016)
(https://www.youtube.com/watch?v=qynsSP-bXNg)
Παραολυμπιακοί Αγώνες Αθήνα 2004-Μπότσια
(https://www.youtube.com/watch?v=Iv68Qn4oxEo)
Αξιολόγηση του μαθήματος
Μετά την ολοκλήρωση της ενότητας, ο εκπαιδευτικός παρακινεί τους μαθητές να

εκφράσουν την άποψή τους για τους Παραολυμπιακούς Αγώνες, κάθε πότε
διοργανώνονται, ποιοι συμμετέχουν, ποια είναι τα μοναδικά παραολυμπιακά
αθλήματα, ποια είναι τα χειμερινά και ποια τα θερινά αγωνίσματα.
2η διδακτική ώρα-εξ αποστάσεως
Ο εκπαιδευτικός αφού έχει αναρτήσει την παρουσίαση και τους συνδέσμους στην
πλατφόρμα Eduspace από το προηγούμενο μάθημα, ζητάει από τις ομάδες των
μαθητών να επιλέξουν κάποιο παραολυμπιακό άθλημα, να συγκεντρώσουν
πληροφορίες για την ιστορία του και υλικό (εικόνες, βίντεο) με διάσημους Έλληνες
ή άλλης εθνικότητας αθλητές των Παραολυμπιακών Αγώνων.
Οι μαθητές της κάθε ομάδας οργανώνουν τη δομή της εργασίας με το

παραολυμπιακό άθλημα που έχουν επιλέξει, αναλαμβάνοντας ο καθένας να
συγκεντρώσει εικόνες και πληροφορίες. Στη συνέχεια ένας μαθητής ή όλοι μαζί
αφού συναντηθούν προκειμένου να συνεργαστούν για την εργασία,
χρησιμοποιώντας το λογισμικό επεξεργασίας της εικόνας GNU image
(https://www.gimp.org/), επεξεργάζονται τις εικόνες που έχουν επιλέξει και
μπορούν να δημιουργήσουν αρχείο με κινούμενες εικόνες. Στη συνέχεια κάποιος
μαθητής συγκεντρώνει το υλικό και κάνει την ανάρτηση της εργασίας στην
πλατφόρμα Eduspace. Επιπρόσθετα οι μαθητές μπορούν, με το λογισμικό Free DVD
Movie Maker να δημιουργήσουν DVD (λογισμικό
βίντεο:(https://free_movie_dvd_maker.el.downloadastro.com/), χρησιμοποιώντας τα
βίντεο που παρακολούθησαν από τη σελίδα YouTube και από το αρχείο που τους
παρουσίασε ο εκπαιδευτικός. Η κάθε ομάδα μαθητών αναλαμβάνει να δημιουργήσει
μία ταινία με κάποιο παραολυμπιακό άθλημα ή με συγκεκριμένους
Παραολυμπιακούς Αγώνες (συγκεκριμένη χώρα και χρονολογία πραγματοποίησης
των αγώνων).
Ο εκπαιδευτικός παρακινεί τους μαθητές να συζητήσουν (chat, forum) για τους

Παραολυμπιακούς αγώνες στο εικονικό περιβάλλον της πλατφόρμας Eduspace.
Σε επόμενο μάθημα στον προααύλιο χώρο του σχολείου ή στο γυμναστήριο, οι

μαθητές μπορούν να ασχοληθούν σε κινητικό επίπεδο με τα παραολυμπιακά
αθλήματα (μπότσια, ποδόσφαιριση για άτομα με προβλήματα όρασης, πετοσφαίριση
για άτομα με κινητικά προβλήματα) και έτσι με αυτό τον τρόπο να τα γνωρίσουν
καλύτερα μέσα από τη βιωματική μάθηση και να κατανοήσουν τη διαφορετικότητα
των αθλημάτων.
Σε αυτή τη δραστηριότητα, μπορεί να αναλάβει ένας μαθητής να φωτογραφήσει τα
στιγμιότυπα από την ενασχόληση με τα παραολυμπιακά αθλήματα, να επεξεργαατεί
τις εικόνες και να δημιουργήσει ένα βίντεο με θέμα «οι Παραολυμπιακοί αγώνες στο
σχολείο μου».

Μέρος Α΄-εικόνα, ήχος, βίντεο Επιμορφωτικό Υλικό: Ειδικό Μέρος
Βιβλιογραφία
Αθανασέλης, Σ., Καμπερίδου, Ε., Λάιος Ι., Χαρίτου, Σ. (2006). Ντόπινγκ. Η σύγχρονη
θεώρηση του προβλήματος. ΕΣΚΑΝ. Αθήνα Ανακτήθηκε από
http://scholar.uoa.gr/sites/default/files/ikamper/files/doping_0.pdf
Αμπατζόγλου, Γ. (2011). Γλώσσα και μετανάστευση: ψυχολογικές διαστάσεις.

Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός. Ι.Ν. Καζάζης.
Αντωνίου.Π., Χαραλαμπίδου, Ε., Σίσκος, Α. (2005). Διδασκαλία θεμάτων Αγωγής Υγείας με

χρήση εργαλείων του διαδικτύου και τη μέθοδο σχεδίων εργασίας (project). Πρακτικά:
3rd INTERNATIONAL CONFERENCE ON OPEN AND DISTANCE LEARNING. Applications
of pedagogy and Technology. Antonis Lionarakis (Ed.). Ελληνικό Ανοικτό
Πανεπιστήμιο, Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Αθήνα:
Εκδόσεις Προπομπός. τ. B, 126-133.
Αντωνίου, Π. (2014). Το βίντεο στη διδασκαλία του χορού. Η προσέγγιση του YouTube.
Επιστήμη του Χορού, 7, 11-46. Ανακτήθηκε 29 Αυγούστου, 2018, από
http://elepex.gr/images/stories/evdomostomos/antoniou_full_paper_1_gr.pdf
Αποστολάκης Ν., Αντωνίου Π. (2008). Με ένα κινητό τηλέφωνο και ένα webquest γνωρίζω
τη Μινωική Κρήτη. Εκπαίδευση & Νέες Τεχνολογίες. 6, σ. 74-85
Αριστείδου, Α., Σταυράκης, Ε., Χρυσάνθου, Γ. & Ιωαννίδης, Μ. (2015). Άυλη πολιτιστική
κληρονομιά: καταγραφή Κυριακών παραδοσιακών χορών και ηλεκτρονικοί τρόποι
εκμάθησης τους. Πρακτικά 1ου πανελλήνιου συνέδριου ψηφιοποίησης πολιτιστικής
κληρονομιάς. EuroMed2015 (σσ. 256-266). Βόλος: ΠΑΛΜΟΣ. Ανακτήθηκε 29
Αυγούστου, 2018, από http://euromed2015.eu/documents/euromed2015.eu-
conference-proceedings.pdf
Baker, J. W. (2000). The “Classroom Flip”: Using web course management tools to become
the guide by the side. In J. A. Chambers (Ed.), Proceedings of the 11th International
Conference on College Teaching and Learning (pp. 9-17). Jacksonville, FL: Florida
Community College at Jacksonville.
Βοσνιάδου, Στ., (2005). Παιδιά, Σχολεία και Υπολογιστές. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
Billings, D και Kowalski, K (2004). Using WebQuests to promote active learning.

JContinEducNurs. 35, σ. 200–201
Γκότοβος, Ε. Α., και Μάρκου, Γ. Π. (2003). Παλιννοστούντες και αλλοδαποί µαθητές στην
εκπαίδευση. Τεύχος Α: Γενική Περιγραφή. Αθήνα: Ινστιτούτο Παιδείας Οµογενών και
∆ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων
Γραμματικοπούλου, Α. (2010). Εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας στην εκπαίδευση από
απόσταση: Υποστήριξη εξ αποστάσεως διδασκαλίας ελληνικών παραδοσιακών χορών.
Πτυχιακή εργασία. Σχολή θετικών επιστήμων τμήμα πληροφορικής Α.Π.Θ.
Canas, A. & Novak, J. (2006) Re-examining the foundations for effective use of content
maps. In A. Canas and J. Novak (eds). Concept Maps: Theory, Methodology,
Technology, Proceedings of the 2nd international Conference on Concept Mapping, Vol.
1, San Jose, Costa Rica, pp 494-502.

Chan, J. C., Leung, H., Tang, J. K. & Komura, T. (2011). A virtual reality dance training
system using motion capture technology. IEEE Transactions on Learning Technologies,
4(2), 187- 195.
Cherry, G., Fournier, J. & Stevens, R. (2003). Using a digital video annotation tool to teach
dance composition. Interactive Multimedia Journal of Computer Enhanced Studies.
Retrieved August 15, 2018, from http://imej.wfu.edu/articles/2003/1/01/index.asp
Διγγελίδης, Ν. (2015). Το πρόγραμμα σπουδών για τη Φυσική Αγωγή στο Λύκειο. Αθήνα:
ΙΕΠ. Ανακτήθηκε 12 Νοεμβρίου, 2018, από
http://repository.edulll.gr/edulll/bitstream/10795/1801/2/1801_ΠΣ_ΓΕΛ_ΦΥΣΙΚΗ%20
ΑΓΩΓ Η_.pdf
Διγγελίδης, Ν., (2015). Οδηγός του εκπαιδευτικού για τη Φυσική Αγωγή στο Λύκειο. Αθήνα:
ΙΕΠ.
de Bono, E. (1985). Six thinking hats Boston: Little Brown.
de Bono, E. (2006). Τα έξι καπέλα της σκέψης. Αθήνα: Αλκυών.
de Bono, E. (2010). Lateral Thinking: A Textbook of Creativity. Danvers, MA Penguin Adult.

Dodge B (1995). WebQuests: a technique for Internet-based learning.
TheDistanceEducator. 1, σ. 10–13.
Φορτούνη, Τ. & Φραγκάκη, (2005) Εννοιολογική χαρτογράφηση: μια διδακτική περέμβαση.

Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας
και της επικοινωνίας στη διδακτική πράξη». Σύρος
Gratsiouni, D., Koutsouba, M., Venetsanou, F. & Tyrovola, V. (2016). Learning and digital
environment of dance–the case of Greek traditional dance in YouTube. European
Journal of Open, Distance and E-learning, 19(2), 80-95.
«History of Doping» (n.d) Ανακτήθηκε 20 Νοεμβρίου, 2018, από http://www.doping-

prevention.com/doping-in-general/history-of-doping.html
Hsia, L. H., Huang, I. & Hwang, G. J. (2016). Effects of different online peer-feedback
approaches on students' performance skills, motivation and self-efficacy in a dance
course. Computers & Education, 96, 55-71.
International Working Group on Data Protection in Telecommunications, (2017). Working

Paper on E-Learning Platforms. 61st Meeting, 24-25 April, Washington D.C. (USA)
Καρτσιώτου, Θ. & Σαμαρά, Χ. (2010) Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο
με τη χρήση εννοιολογικών χαρτών για την ενίσχυση της εις βάθος και ουσιαστικής
μάθησης Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ημαθίας. Ψηφιακές και Διαδικτυακές
εφαρμογές στην εκπαίδευση, σ. 1338-1350. Ανακτήθηκε 20 Νοεμβρίου, 2018, από
http://www.ekped.gr/praktika10/gen/121.pdf
Kolowich, S. (2014). Are MOOC-Takers 'Students'? Not When It Comes to the Feds
Protecting Their Data, THE CHRONICLE OF HIGHER EDUCATION. Ανακτήθηκε 21
Νοεμβρίου, 2018, από http://chronicle.com/article/Are-MOOC-Takers-Students-
/150325
Lage, M., Platt, G. & Treglia, M. (2000). Inverting the classroom: A gateway to creating an
inclusive learning environment. Journal of Economic Education, 31(1), 30-43.
Retrieved August 14, 2018, from http://dx.doi.org/10.2307/1183338

Μακροδήμος, Ν., Παπαδάκης, Σ. & Κουτσούμπα, Μ. (2017). Σχολική εξ αποστάσεως

εκπαίδευση: Μια μελέτη περίπτωσης με τη μέθοδο της ανεστραμμένης τάξης για τα
Μαθηματικά της Ε' Δημοτικού. Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ
Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, 13(1), 26-37. Ανακτήθηκε
14 Αυγούστου, 2018, από http://dx.doi.org/10.12681/jode.13975
Μανομενίδης, Ι. (2016). Πόσο Κοστίζει να Μάθει Κανείς Ξιφασκία; (συνοπτικό). Ανακτήθηκε
20 Νοεμβρίου, 2018, από http://3ifaskia.blogspot.com/2016/08/blog-post_91.html
Ματσαγγούρας, Ηλ. (2001). Στρατηγικές Διδασκαλίας. Η Κριτική Σκέψη στη Διδακτική

Πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
MagnesiaNews (2017). Μαθητές περιφερειακών Γυμνασίων μαθαίνουν άγνωστα Ολυμπιακά

αθλήματα. Ανακτήθηκε 20 Νοεμβρίου 2018 από
https://magnesianews.gr/volos/mathites- periferiakon-gymnasion-mathenoun-
agnosta-olybiaka-athlimata.html
MarchT. (2003/2004) What WebQuests are (really). Ανακτήθηκε 27 Οκτωβρίου, 2018, από
http://tommarch.com/writings/what-webquests-are/.
McNierney, D. (2005). Online Instructional Strategies for Learning: Hotlist, Subject

Sampler, and Webquest . In G. Richards (Ed.), Proceedings of World Conference on E-
Learning in Corporate, Government, Healthcare, and Higher Education 2005.
Chesapeake, VA: AACE,σ 1417-1427.
McNierney, D. (2002). WebQuests: Instructional and Design Techniques. In G. Richards

(Ed.), Proceedings of World Conference on E-Learning in Corporate, Government,
Healthcare, and Higher Education 2002. Chesapeake, VA: AACE σ. 1907-1910.
Μόττη-Στεφανίδη, Φ. (1999). Η εξέλιξη της προσωπικότητας στην εφηβεία. Στο Ι Τσιάντης

(Επιμ.), Βασική Παιδοψυχιατρική (2). Αθήνα: Καστανιώτης.
Νομικού, Μ. και Χολέβα, Ν. (2004). Συμβίωση: Σχέδιο Δράσης για την προώθηση της
ανεκτικότητας και την πρόληψη του ρατσισμού στο σχολείο. Αθήνα: Ίδρυμα ΣΤΑΥΡΟΣ
ΝΙΑΡΧΟΣ.
Παραδοσιακοί Χοροί-Εισαγωγικά θέματα: Μέθοδοι διδασκαλίας (χχ). Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Ανακτήθηκε 14 Αυγούστου 2018 από, http://www.pi-
schools.gr/lessons/gymnastics/ypost_yliko/paradosiakoi/eisagogika.html
Παρασκευά, Φ. & Παπαγιάννη, Α. (2008) Επιστημονικές και παιδαγωγικές δεξιότητες για τα

στελέχη της εκπαίδευσης, Αθήνα. ΥΠΕΠΘ-ΠΙ
Παυλόπουλος, Β, Ντάλλα, Μ, και Μόττη-Στεφανίδη, Φ. (2015). Μετανάστευση και

Παλιννόστηση: Επιπτώσεις σε Παιδιά και Εφήβους. Ανακτήθηκε 12 Νοεμβρίου, 2018,
από https://goo.gl/sMw6Bl
Σταμέλος, Γ. (2003). Παγκοσμιοποίηση και Εκπαίδευση: ο εκπαιδευτικός αποκλεισμός
σήμερα. Στα Πρακτικά 2ου Συνεδρίου με θέμα «Η Παιδεία στην αυγή του 21ου αιώνα».
Πάτρα
Tavares, Ο. (2010). Olympic values in the 21st century: between continuity and change,
university lecture on the Olympics [online article]. Barcelona : Centre
d’EstudisOlímpics (UAB). International Chair in Olympism (IOC-UAB).Ανακτήθηκε 12
Νοεμβρίου, 2018, από https://ddd.uab.cat/pub/worpap/2010/181096/tavares_eng.pdf

Triandafyllidou, A. (2000). The political discourse on immigration in southern Europe: A

critical analysis. Journal of Community and Applied Social Psychology, 10, 373-389.
Wikipedia (χχ). Ξιφασκία στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ανακτήθηκε 20 Νοεμβρίου ,2018, από
https://el.wikipedia.org/wiki/Ξιφασκία_στους_Ολυμπιακούς_Αγώνες
Willis, J. (2005) Creating a Working Model for Technology Integration Through a Lesson
Planning WebQuest. Ανακτήθηκε 16 Νοεμβρίου, 2018, από
http://ejite.isu.edu/Volume5/Willis.pdf
Wooster D, Lemcool K. (2004) Brief or new: WebQuests: an instructional strategy for the
occupational classroom. Occupational Therapy in Health Care. 18, σ. 127–135.
Χατζηστεφάνου-Παπαέλληνα, Κ. (2006). «Εὖ αγωνίζεσθαι»: Από τη Θεωρία στην Πράξη. Στο
Πρακτικά του 9ου Παγκύπριου Συνεδρίου Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου. Ανακτήθηκε
από
http://www.pek.org.cy/Proceedings_2006/10.%20Kefalaio%2010%20Ekpaideftiki%20
erevna/ 10.8.%20K.%20HatziStefanou-Papaellina.pdf
Zheng, R., Stucky, B.,McAlack M.,Menchana, M. καιStoddart S. (2004).Webquest learning as

perceived by higher-education learners, TechTrends, 49(4). Boston: Springer.
Ψαρέλης, Γ. (χ.χ) Το ντόπινγκ στον αθλητισμό και την κοινωνία. Ανακτήθηκε από 21
Νοεμβρίου, 2018, από http://www.triathlonworld.gr/doping-sports-and-society/


Υλικό αναφοράς - 10.1 - 10.2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Υλικό αναφοράς - 10.1 - 10.2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Προχωρημένη επιμόρφωση για την αξιοποίηση και εφαρμογή των Τ.Π.Ε.

στη διδακτική πράξη

Επιμόρφωση Β2 επιπέδου ΤΠΕ

Αξιοποίηση οπτικών και πολυμεσικών στοιχείων

(Μέρος Β΄- εικόνα, ήχος, βίντεο)

Φορείς Υλοποίησης: Δικαιούχος φορέας:

 Παναγιώτη Αντωνίου, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

 Βασίλειο Δαγδιλέλη, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

 Βασίλειο Κόμη, Πανεπιστήμιο Πατρών

 Δημήτριο Κουτσογιάννη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

 Αλέξανδρο Κουτσούρη, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σελίδα 2 από 41 Ι.Ε.Π.

 Πολυχρόνη Κυνηγό, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

 Σπύρο Παπαδόπουλο, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

 Ιωάννη Τσίρμπα, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Νικόλαο Αποστολάκη, MEd, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής

Χαρίκλεια Πάτση, MSc, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής

Ιάκωβο Μαστρογιάννη, MSc, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής

Ολυμπία Λαμπάκη, MSc, PhD, Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σελίδα 4 από 41 Ι.Ε.Π.

Σκοπός και μαθησιακοί στόχοι ...................................................................................... 6

Μαθησιακοί στόχοι ...................................................................................................... 6

10.1 Διδασκαλία παραδοσιακών χορών με την αξιοποίηση βίντεο ................................. 6

10.1.1 Εκπαιδευτική αξιοποίηση .............................................................................. 7

10.2.1 Παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων ......................................................... 14

10.2.2. Εκπαιδευτικό σενάριο «Η γειτονιά μας η Ευρώπη…» ....................................... 14

10.2.3. Εκπαιδευτικό σενάριο «Ντόπινγκ… η μάστιγα των αθλητών» ........................... 18

10.2.4. Εκπαιδευτικό σενάριο «Με το σπαθί μου» ..................................................... 21

10.2.5. Εκπαιδευτικό σενάριο «3 λεπτά: Εσύ, εγώ και οι άλλοι» .................................. 25

10.2.6. Εκπαιδευτικό σενάριο «Γνωρίζω τα Παραολυμπιακά Αθλήματα και αποδέχομαι τη

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σελίδα 5 από 41 Ι.Ε.Π.

10. Αξιοποίηση οπτικών και πολυμεσικών

Σκοπός και μαθησιακοί στόχοι

 Αναγνωρίζουν τα σχετικά με την ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση ανάλογων

10.1 Διδασκαλία παραδοσιακών χορών με την

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σελίδα 6 από 41 Ι.Ε.Π.

10.1.1 Εκπαιδευτική αξιοποίηση

Όμως, σύμφωνα με τους Μακροδήμο, Παπαδάκη και Κουτσούμπα (2017), τα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σελίδα 7 από 41 Ι.Ε.Π.

Συνοπτικά, η αξιοποίηση του απλού ή εξειδικευμένου (σχολιασμένου ή ψηφιακού,

Ενδεικτικό υλικό με βίντεο χορών:

Επιπλέον, στην εκπαίδευση από απόσταση και συγκεκριμένα στην υποστήριξη εξ

10.1.2 Παράδειγμα εκπαιδευτικού σεναρίου και

Εκπαιδευτικό σενάριο και σχολιασμός

Ας αρχίσουν οι χοροί…με σιγανό και πεντοζάλι!

Φυσική αγωγή και Υγεία --> Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί

[αναφέρεται το γνωστικό αντικείμενο καθώς και ο τίτλος του κεφαλαίου, ενότητας ή

[αναφέρεται η βαθμίδα και η τάξη για την οποία προτείνεται]

[σχολιάζεται ή ένταξη ή μη στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών]

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σελίδα 9 από 41 Ι.Ε.Π.

 εξοικειωθούν με τον Σιγανό χορό και το Πεντοζάλι (κινητικές δεξιότητες)

Β2 επίπεδο – Συστάδα 2.9

8. Πόροι - εκπαιδευτικό υλικό

 συγκεντρώσει το απαραίτητο υλικό

[αναφέρονται η προετοιμασία ή/και οι οδηγίες προς τον εκπαιδευτικό για τη διδασκαλία,

Το παρόν σενάριο, μέσω μιας ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας με την αξιοποίηση των

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες εργασίας με κριτήριο οι ομάδες να αποτελούνται από

Επιπρόσθετη αξία από τη χρήση ΤΠΕ

Οι μαθητές αξιοποιώντας δικτυακές πηγές (Youtube, edpuzzle, learningApps.org,

[αναφέρεται η επιπρόσθετη αξία από τη χρήση ψηφιακών εργαλείων]

Αναλυτική περιγραφή των δραστηριοτήτων

 Α ΦΑΣΗ: Ανάθεση εργασιών στις ομάδες

Ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει το θέμα στους μαθητές και αναθέτει τις εργασίες