1 / 33

İŞYERLERİ İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KURULLARI

Dersin Amacı: İş sağlığı ve güvenliği kurullarının oluşumu, görevleri ve önemi
hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.
Öğrenim Hedefleri:
 İş sağlığı ve güvenliği kurullarının yasal dayanağını ve önemini belirler.
 İş sağlığı ve güvenliği kurullarının işleyişi ve üyeleri ile ilgili mevzuatı
tanımlar
Alt Başlıklar:
 Yasal dayanak, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik
 Kurulun oluşumu, üyeleri ve kurulacağı işyerleri
 Kurulun faaliyetleri, görev, yetki ve sorumlukları
 İlgili mevzuat

2 / 33
İŞYERİNDE İSG KURULU KURULMASININ AMACI NEDİR?
İş sağlığı ve güvenliği; işyerlerinde iş kazalarının ve meslek hastalıklarının
önlenmesi için gerekli bütün faaliyetleri kapsayan bir konu olup, işveren ile
işçinin birlikte etkili iletişim, eşgüdüm ve katılımıyla yönetilebilecek bir yapıdır.
İşyerinde bulunan herkesi kapsayan bir yaklaşım, kaza ve hastalıkları önleme
çalışmalarında başarıyı doğrudan etkilemektedir. İşverenin kazaları önlemek için
işçiyi gözetme borcu olduğu kadar, işçinin de işverenin bu borcunu yerine
getirebilmesine destek olma zorunluluğu vardır. İşverenin sağlık ve güvenlik
risklerini etkili bir biçimde yönetme sorumluluğu bulunduğu kadar işçinin de
verilen eğitimleri alma, oluşturulan talimatları uygulama, alınan tedbirleri
koruma ve işyerlerinde gördüğü tehlikeleri bildirerek sürekli iyileşmeye katılım
sağlama görevi vardır. Durum böyle olunca sağlıklı ve güvenli işyeri oluşturmada
her iki tarafın karşılıklı iletişiminin sağlanacağı, değerlendirmede bulunabileceği,
faaliyetlerini programlayabileceği, ortaya çıkan problemlere çözüm bulabileceği
ve başarı seviyelerini gözden geçirebileceği bir ortam ve zemin oluşturulması
gerekir ki bu zemin işyerlerinde kurulan iş sağlığı ve güvenliği kuruludur.
İşverenler iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına
uygun olarak verilen kararları uygulamakla yükümlüdürler.

HANGİ İŞYERLERİ KURUL OLUŞTURMAK ZORUNDADIR?

Bir işyerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulması için 3 şart vardır;
 50 ve daha fazla işçi çalıştırma,
 Sanayiden sayılan bir işyeri olma,
 6 aydan daha fazla süreli iş yapma
50 ve daha fazla işçi sayısı kapsamına işyerinde sigortalı işçi olarak görünen
herkes girmektedir. Örneğin, işyerinin sahibi olup o işyerinde sigortalı olarak
görünen kişiler, işyerini yöneten müdürler, genel müdürler ve şirket ortakları da
işçi sayısı tespit edilirken toplam işçi sayısına katılırlar.

Birden çok işyeri sahibi olan işletmelerde ise sanayi işletmesi sayılıyor ve 6 aydan
daha fazla süre ile çalışma şartlarını sağlıyorsa 50 ve daha fazla işçi çalıştıran her
bir işyeri için ayrı bir kurul oluşturulması gerekir.

3 / 33
Birden çok işyeri olan işverenin, (işyerlerinin tümüne işletme diyoruz)
işletmesinde eğer her bir işyerinde 50 ve daha fazla işçi çalıştırıyorsa iş sağlığı ve
güvenliği kurulu oluşturma zorunluluğu bulunmaktadır. İşletmeyi oluşturan
işyerlerinde birden çok iş sağlığı ve güvenliği kurulu varsa bunlar arasında iletişim
kurulması gereklidir.

İşyerinin İş Kanunu kapsamına girmesi ve sanayiden sayılması da iş sağlığı ve

güvenliği kurulu kurma zorunluluğu için gerekli diğer bir ön koşuldur. İşveren, iş
Kanunu kapsamında olma ve sanayiden sayılma konusunda tereddüt ederse
bağlı bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü’ne
müracaat ederek sahibi bulunduğu işyerinin sanayiden sayılıp sayılmadığının
tespitini isteyebilir.

6 aydan fazla sürekli işin yapılacağı yerler ise genelde proje tabanlı veya dönemlik
çalışmalardır. İşin başlaması ile bitmesi arasındaki dönemin iş programına göre 6
aydan fazla süreceği belli olan ve bu süre içinde devamlı 50 ve daha fazla işçi
çalıştıracak olan her türlü sanayiden sayılan işyeri, elli işçi çalışmaya başladığında
kurul kurmak durumundadır.

KURUL KİMLERDEN ve NASIL OLUŞTURULUR?

Kurul biri şarta bağlı olmak üzere 8 kişiden oluşmaktadır. Sivil savunma uzmanı
yoksa veya bu görev diğer üyelerden birine verilmiş ise kurul 7 kişiden de
oluşabilmektedir.

İşveren veya işvereni temsil etmeye tam yetkili işveren vekili;

Bu kişi kurul başkanıdır.

İş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu mühendis veya teknik eleman;

Bu kişi kurul sekreteridir. Bakanlıkça verilen eğitim veya sınav sonucu alınabilen
iş güvenliği uzmanlığı sertifikası olan mühendis veya teknik elemandır. İşveren
tarafından atanır. İşyeri hekimi, işyeri hekimliği sertifikası olan doktordur.
İşveren tarafından atanır.

4 / 33
Personel, sosyal işlerden veya mali ve idari işlerden sorumlu bir yönetici;
Personel müdürü, insan kaynakları, endüstriyel ilişkiler veya mali ve idari işler
diye adlandırılabilen birim sorumlularından biri veya bu bölümde çalışanların
arasından bağlı bulunduğu bölümü temsil etme yeteneğine sahip olan bir kişi.

Varsa sivil savunmadan sorumlu eleman;

Deprem, savaş ve doğal afet gibi olaylarda sivil savunma müdürlüklerinin istekleri
doğrultusunda verilen eğitimleri alıp sivil savunma uzmanı olarak yetiştirilmiş ve
işyerinde bu görevi yapan kişi eğitim almamış olsa bile işveren işyerinde ilan
etmek şartıyla çalışanlarından birini sivil savunma uzmanı atayabilir.

Formen ustabaşı veya usta;

İşyerinde ilk amir pozisyonunda iş yapan formen, ustabaşı veya usta ya da bu
pozisyona muadil işçilerin temsilcisi olan kurul üyesidir. Eğer bu kişiler birden
fazla ise aralarında yaptıkları seçimle belirlenen kişi temsilcileri olur. Bir de yedek
temsilci seçilir.

Sendika temsilcisi yoksa işçi temsilcisi;

İşyerinde yetki alıp sözleşme bağlamış sendika varsa ve temsilcisi seçilmiş veya
atanmış ise bu kişi kurul üyesidir. Sendika temsilcisi birden çok ise aralarından
seçimle belirledikleri biri, sendika temsilcisi yoksa işçilerin yarısından fazlasının
katıldığı bir toplantıda çoğunlukla seçilen kişi kurul üyesi olur. İşçi temsilcisinin
de bir yedeği seçilir.

İş sağlığı ve güvenliği işçi temsilcisi;

İşçilerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili istek ve beklentilerini, uygulama ile ilgili
görüşlerini ve iyileştirme için katılımlarını sağlamak amacıyla işçilerin aralarından
seçecekleri bir kişi. Yönetmelikte belirtilmemiş olmasına karşın yedeğinin
seçilmesinde fayda vardır.

Kurul üyelerinin seçimleri;

Kurul üyeleri seçimle belirlenir. Çalışanlar en az 48 saat önce amaç, yer ve saat
bildirilerek toplantıya davet edilirler. Davet bildirimleri imza karşılığı yapılır.
Toplantı günü de katılanların imzaları alınır. İşveren seçim yapacaklar arasından

5 / 33
3 kişilik (seçime katılan işçi sayısı 200 den fazla ise buna göre 5 kişilik olabilir, kişi
sayısının tek rakamlı olması karar almayı kolaylaştırır) seçimi yönetecek bir divan
oluşturulmasına zemin hazırlar ve divana, toplantı anında işyerinde çalışan
toplam işçi sayısını bildirir. Divan, toplantının amacını ve nasıl çalışacağını
açıkladıktan sonra adayların adlarını tespit eder ve katılımcı sayısını açıklayarak
işçi sayısının yarıdan fazla olduğunu ilan eder. Divan her yaptığı eylemi tutanağa
geçer. Divan kapalı veya açık oylama yaptırabilir. Kullanılacak oy sayısı, katılımcı
sayısı ve adayların aldıkları oy oylamaya katılacak işçilerin görebilecekleri bir yere
yazılır. Oylama yapıldıktan sonra adayların aldıkları oy miktarı adlarının karşısına
yazılır. En fazla oy alan asil üyeliğe ikinci olan yedek üyeliğe seçilir. Bu hususlar
tutanakla tespit edilir.

KURUL ÜYELERİNİN ALMASI GEREKEN EĞİTİMLER NELERDİR?

Kurul üyeleri ve yedeklerinin iş sağlığı ve güvenliği konusunda görevlerini yerine
getirebilmeleri için eğitim almaları gerekmektedir. Eğitim için kullanılan saatler
çalışma saatidir.

Bu Eğitimler en az şu konuları kapsamalıdır:

Kurulun görev ve yetkileri
Kurul üyeleri, yönetmelikte kurula verilen görev ve yetkilerinin neler olduğu ve
bu görevlerle ilgili yapılacak çalışmaların sistemi, plan ve programı ve yapılacak
işlerde kimlerin hangi faaliyetlere ne kadar katkı sağlayacağı hakkında
bilgilendirilirler.

İSG konularında Ulusal Mevzuat ve Standartlar

Kurul, faaliyetlerinde ölçü olarak öncelikle kısaca mevzuat olarak anılan kanun,
tüzük, yönetmelik, tebliğler ile Türk Standartlar Enstitüsü’nün standartlarını
almak durumundadır. Bu ölçüyü kullanabilmesi için faaliyet alanına giren
konuları kapsayan mevzuat ve standartlar kurul üyelerine anlatılır. Bu belgelere
istenildiğinde nasıl ulaşılacağı öğretilir. Kurul, özellikle mevzuata kolaylıkla
ulaşabileceği bir yöntem geliştirir.

Sıkça Rastlanan İş Kazaları ve Sebepleri

İşyerinde meydana gelen iş kazalarının sebeplerinin kurul üyelerine öğretilmesi,
İSG konusunda geçmişte zayıf kalınan noktaların görülmesini sağlar. Zayıf

6 / 33
noktaların güçlendirilmesi için alınan önlemlerin anlatılması ve gösterilmesi risk
kontrol yöntemleri konusunda bilincin artırılmasına katkı sağlamış olur.

Endüstriyel Hijyenin Temel İlkeleri

İşyerinde bina ve eklentilerin yapı malzemelerinden veya bina aksesuarları,
havalandırma gibi üretim sürecinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyecek
şartlar oluşabilmektedir. İşçilerin işyerini kullanırken kişisel temizlikleri
etkilenebilmektedir.

İşyerinin havasının kirlenme sebepleri, toz, gaz, duman, buhar, gürültü, titreşim
gibi sağlığı etkileyecek tehditler, asbest ve benzeri işyeri yapı malzemelerinde
bulunabilecek zararlılar ve kişisel temizliği etkileyecek ve dolayısı ile sağlığa zarar
verebilecek durumlar ve bunlardan korunma yolları kurul üyelerine anlatılır.

Etkili iletişim teknikleri

İletişim, etkili biçimde anlamak ve anlaşılmaktır. Kurulun görev ve yetkilerini
yerine getirebilmesi için üyelere aktif dinleme, karşısındakini anlamaya çalışma,
belli ölçülere göre ve hoşgörülü olarak fikirlerini ifade etme yeteneklerini
kazandıracak bir eğitim sağlanır. Kurul üyeleri çalışmalarını yaparken aşağıdaki
durumlarla karşılaşacaktır;
 Gelişmeyi rapor etme
 Emir verme
 Personeli eğitme
 Onaylama
 Kınama
 Politikaları açıklama
 Anlaşmazlıkları çözme
 Teşvik etme
 Denetleme

Kurul üyeleri bu eylemleri yaparken ne anlatması gerektiği, bilgiye kimin neden

ihtiyaç duyduğu, bilginin nasıl sunulacağı veya alınacağı, nerede verileceği veya
alınacağı, ne zaman verileceği veya alınacağı gibi konuları değerlendirebilecek ve
hayata geçirebilecek iletişim inceliklerini edinir ve bilgi alıp verme esnasında
dengeli bir ortam oluşturmayı öğrenir.

7 / 33
Acil Durum Tedbirleri
İşyerinin karşılaşabileceği olağanüstü olaylar esnasında olayla etkili bir şekilde
mücadele etmek için alınan tedbirler kurul üyeleri tarafından öğrenilir. Bu
tedbirler;
 İşyeri acil durum organizasyonu,
 Acil durum tahliye planları,
 İşyeri acil durum ekipleri,
 Acil durumda kullanılacak araçlar ve yerleri,
 Acil durum iç ve dış iletişim yerleri ve araçları,
 Olası olağanüstü olay senaryolarının hazırlanmasıdır.
Meslek Hastalıkları
Kurul üyeleri, meslek hastalıklarının tanımlanması ve işyeri ortamı koşullarından
kaynaklanabilecek olası meslek hastalıkları konusunda bilgilendirilir. Meslek
hastalıklarının oluşmasının önlenmesi veya zamanında teşhis edilip tedavisinin
sağlanabilmesi için geliştirilen tıbbi programlar varsa bunlar hakkında üyeler
bilgilendirilir.

İşyerine özgü riskler

Tehlike, hasar veya zarar verme potansiyeline sahip kaynak veya durumdur. Risk
ise tanımlanan bir tehlikelinin zarar verme olasılığı ile sonuçlarının birleşimidir.
Her işyerinde, yapılan faaliyetlere göre tehlike ve bunların oluşturacağı riskler ve
birbirlerine göre seviyeleri farklılık arz etmektedir. İşyerinde risklerin
kontrolünde öncelikleri belirlemek için bu konularda bilgi sahibi olmak gerekir.
Örneğin, yüksekte yapılan çalışmalarda düşme tehlikesinin oluşturacağı risk
öncelik arz etmesine karşın bir makine ile çalışan işçi için makinelerin hareketli
kısımlarının oluşturacağı risk önceliklidir. İSG plan ve programların kapsamları bu
önceliklere göre değişik konuları kapsadığından kurul üyeleri risk değerlendirme
sürecinde işyerinde tespit edilen riskler hakkında bilgilendirilirler.

KURULUN GÖREV ve YETKİLERİ NELERDİR?

Kurulun İSG ile ilgili birçok görev ve yetkileri vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

İç yönetmelik; İSG ile ilgili uyulması gereken kuralların belirlenmesi kurulun

öncelikli görevidir. Bu çalışmanın yapılması için kurul başkanı sekretere görev

8 / 33
verebilir. Sekreter, kurul üyeleri ve bütün yöneticiler ile eşgüdüm halinde kanun,
tüzük, yönetmelik ve tebliğlerle belirlenen kurallar ve işyerindeki tehlikeleri göz
önünde bulundurarak bir iç yönetmelik taslağı hazırlar. İç yönetmelik taslağı
kurul gündeminde tartışılır, gerektiğinde değiştirilir, yeterli olup olmadığı
değerlendirilir ve bu değerlendirme sonunda kurul başkanı da taslağı onaylarsa
yönetmelik işyerinde ilan edilir. İşçilerin bu iç yönetmelikle ilgili olarak eğitimden
geçirilmesinde fayda olduğu gibi, yönetmelik her işçinin her an ulaşabileceği bir
yerde olmalıdır.

Yönetmelikte belirlenen kurallara uyulup uyulmadığı kurul üyeleri veya kurulun

belirleyeceği kişiler tarafından 1 ay, 3 ay gibi belirli aralıklarla denetlenir ve
sonuçlar bir rapor haline getirilerek kurul gündemine alınır. İç yönetmelikte;
işyerinin İSG politikası, işçinin hak ve sorumlulukları, işyerini ilgilendiren
mevzuatlar ve nasıl ulaşılabileceği, İSG kurulu ve üyeleri, genel güvenlik kuralları,
işyerindeki tehlikelere karşı işçilerin davranışlarını tanımlayan kurallar, kazaların
raporlanması, acil durum önlemleri ve kişisel koruyucularla ilgili temel bilgiler
asgari olarak sunulur.

İşçilere rehberlik yapma; Kurul çalışanlara sağlıklı ve güvenli çalışmanın yol ve

yöntemlerini gösterecek çalışmalar yapar. Hazırlanmış olan işyeri iç yönetmeliği,
işyeri iletişim yöntemleri ve işçilerin hak ve sorumluluklarının neler olduğunun
öğrenilmesini sağlar. Yapılan bildirimleri değerlendirerek işçilerin tereddütlerinin
giderilmesini sağlar.

Tehlike ve kontrol yöntemlerini değerlendirme; Kurul, işyerindeki tehlikelerin

belirlenmesinde, tehlikelerin oluşturacağı risklerin değerlendirmesinde ve
kontrol yöntemlerinin tespitinde en üst karar organıdır. Başkanın onayının
ardından risk kontrol yöntemleri olarak kabul edilmiş tedbirler faaliyet
programına dahil edilir. İç denetimle tedbirlerin etkinliği sorgulanır.

Kaza, hastalık ve aksaklıkların araştırılması; işyerinde meydana gelen kazaların,

meslek hastalıklarının, tehlike bildirimlerinin veya kaza yapma olasılığı bulunan
tehlikeli olayların sebeplerinin neler olduğunun araştırılması aynı tür olay
tekrarının önlenmesi, tehlikelerin ortadan kaldırılması veya kontrol edilmesi için
zorunlu bir çalışmadır. Bu sebeple kurul görevlendirdiği kişi veya kişilerce bütün

9 / 33
aksaklıkların araştırılmasını ve tekrarını önleyecek tedbirler geliştirmesini
sağlayacak incelemeler yapar veya yaptırır. Raporlar kurul gündemine alınarak
önerilen tedbirler değerlendirilir. Başkanın onayı ile tedbirler faaliyet programına
alınarak uygulanır. İç denetimle tedbirlerin etkinliği sorgulanır.

İSG öğretimi ve eğitimi; Kurul, bütün işçileri kapsayacak şekilde iş başı yaptırdığı
andan itibaren işyerinde işçinin hak ve sorumluluklarının neler olduğu ve
işyerindeki İSG yaklaşımını ve genel kurallarını, karşılaşabileceği bütün riskleri ve
risklerin kontrol yöntemlerini işçiye öğretmek ve öğrenilen bilgilerin davranışlara
dönüşmesini sağlayacak eğitim plan ve programlarının yapılmasını sağlamak ve
kurul başkanının onay vermesi ile birlikte bu programlarını uygulamak
durumundadır. Kurul bu programları işçilerin eğitimini düzenleyen Çalışanların
İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
çerçevesinde yapar ve uygular. Kurul, eğitimin etkinliğini iç denetimlerle takip
edip değerlendirir. Amacına ulaşmayan eğitimlerin başarısızlık sebeplerini
araştırır ve mümkün olan en kısa sürede başarısız olan işçilere yönelik eğitimin
tekrar yapılmasını sağlar.

Bakım ve onarımlarda güvenliğin sağlanması; Bakım ve onarım gibi faaliyetler,

ki bu faaliyetlere temizlik de katılabilir, işyerindeki risklere karşı kontrol
yöntemlerinin uygulama zorluğu olan faaliyetlerdir. Örneğin, makinelerin dönen
parçalarının bulunduğu yerde bakım yapılacağı zaman bakımcı bu bölümü
kapatan koruyucuyu kaldırmak durumundadır. Dönen parçaların hareketinin
oluşturduğu tehlikeyi kontrol etmek için makinenin koruyucusu kaldırılmadan
önce enerjinin kesilmesi ve makinenin kontrolsüz çalıştırılmasını önlemek için de
makineyi çalıştırma butonlarının ve enerji beslemesi yapan pano şartellerinin
etiket ve/ veya kilitle kontrol altına alınması gerekir. Kurul bu ve buna benzer
normal üretim çalışmasının dışındaki faaliyetlere özel karşılaşabilecek tehlikeleri,
oluşturacağı riskleri ve kontrol yöntemlerini belirlemek veya belirlenmesini
sağlamak durumundadır.

Olağanüstü durumlarla mücadele etme; İşyerinde meydana gelebilecek yangın,

üretim faaliyetlerinden kaynaklanmayan deprem, fırtına ve sel gibi doğal olaylar,
sabotajlar ve savaş halleri ve benzeri durumlara işyerinin hazırlıklı olması için bir
acil durum planı hazırlanması, organizasyon yapılması, mücadele ekipleri

10 / 33
oluşturulması ve ekiplerin görevlerini yapabilmeleri için gerekli eğitimin alınması,
ekiplerin gerçekleşebilecek olağanüstü duruma tepki verme yeteneklerinin canlı
tutulması için olağanüstü durum senaryoları hazırlanarak müdahale ve tahliye
tatbikatlarının yapılması, işyerinde olağanüstü durumlarla mücadelede temel
gerekliliklerdir.

Yıllık rapor hazırlanması; Kurul, yılda bir kez iş sağlığı ve güvenliği faaliyetleri ile
ilgili durum tespiti yapmak üzere bir değerlendirme raporu hazırlar. Bir yıl
boyunca yapılanlar gözden geçirilir. Yıllık raporda şu konuların açıklanmasında
yarar vardır;
 İSG politikasının çalışanlarca ne kadar benimsendiği,
 Hedeflerin ne kadar gerçekleştiği,
 Mevzuatın ne kadar karşılandığı,
 Çalışanların katılımının ne kadar olduğu,
 İSG planlarının yeterliliği,
 Programların uygulanma durumu,
 Eğitimlerin etkili olup olmadığı,
 İç ve dış denetimler.

Meydana gelen iş kazaları çerçevesinde faaliyetlerin sonuçları değerlendirilir.

Takip eden yıl için yapılacak faaliyetlerin ve programların neler olması gerektiği
bu raporda belirtilir. Rapor taslağı sekreter tarafından hazırlanır ve kurulda
tartışılarak son hali verilir.

Tehlike ihbarı üzerine olağanüstü toplantı

Herhangi bir işçi veya işçi grubu sağlık ve güvenlikleri ile ilgili ciddi ve yakın bir
tehdit gördükleri takdirde tehlikeyi bildirerek kurulun olağanüstü toplanmasını
istediklerinde veya ağır bir iş kazası ve benzeri olaylarda kurul üyelerinden
herhangi birinin talebi üzerine kurulun toplanma zorunluluğu vardır.

KURUL ÜYELERİNİN ÖZELLİKLERİ, GÖREV ve SORUMLULUKLARI NELERDİR?

Kurul başkanı
İşveren veya işveren vekilidir; işveren vekili işveren adına işyerini yöneten ve
yapılacak faaliyetlerde ihtiyaç duyulacak insan, ekipman ve para kaynağı

11 / 33
sağlayabilmeye yetkili kişidir. Bu sebeple kurul faaliyetleri için toplantı yeri, araç
ve gereçleri temin eder.

Kurul başkanının görev ve sorumlulukları

Başkan kurulun oluşturulmasından, toplanması için altyapı hazırlığından, düzenli
toplanmasından, kurulun karşılıklı dayanışma ile çalışmasından ve alınan
kararların uygulanmasından sorumlu olmalıdır. Kurul başkanı kurul üyelerinin
görevlerini yerine getirebilmeleri için kendilerine zaman ve kaynak sağlamalıdır.
Kurul Başkanı, yönetici ve çalışanların birlikte olduğu ortamlarda çalışanların iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili tespitlerini gündeme getirebilmelerini teşvik eder.
Başkan ayrıca Kurul toplantılarında, işyerinde İSG açısından en önemli başarı
göstergesi olan iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için, tehlikelerin en
açık bir biçimde gündeme getirilmesi, tehlikelerin oluşturacağı riskleri azaltacak
tedbirlerin alınması ve uygulanmasına ihtiyaç olduğunu ve tehlikeleri bildirmenin
herkesin işyerine borcu ve bir çalışan hakkı olduğunu vurgular. Diğer taraftan
tehlikeleri ve bu tehlikelerin oluşturduğu riskleri yönetmek için öneri gündeme
getirenleri teşvik eden bir yönetim yapısı oluşturur. Örneğin tedbir alınmasına
katkı sağlayanları iş sağlığı ve güvenliği kurulunda değerlendirerek
onurlandırmak, gerektiğinde ödüllendirmek, başarısını işyerinde ilan etmek gibi.
Aynı yöntemin yöneticiler için de geçerli olmasında fayda vardır. Yönettiği
bölümde kaza olmayan yöneticilerin başarı değerlerinin yükseltilmesi gibi teşvik
sistemini bir politika olarak benimsediklerini beyan etmesi etkili olacaktır.

Kurul başkanının işyerinde kazaya neden olabilecek tehlikeleri sürekli olarak

gözetim altında tutarak riskleri sürekli en aza indirme çabası içinde olacağını, bu
konuda sürekli eğitim alınmasını sağlayarak sürekli iyileşme anlayışı içinde
bulunacağını taahhüt etmesi ve sağlaması işyerinde karşılıklı güvenin tesisinde
çok yararlı olacaktır.

Kurul Sekreteri
Sekreter, iş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu mühendis veya teknik eleman
olarak görev yapan kişi olacaktır. İş güvenliğinden sorumlu mühendis veya teknik
elemanların Bakanlık tarafından eğitime tabi tutulup sertifikalandırılmış olması
gerekmektedir. Mühendis veya teknik elemanların sertifikaları işyeri risk grupları
tebliğinde yapılan sınıflandırmaya göre A, B ve C olmak üzere üç seviyededir.

12 / 33
İşyerinin risk derecesine göre hangi tip sertifikaya sahip İSG uzmanına ihtiyaç
olduğu belirlenir.

Kurul Sekreteri görev ve sorumlulukları

Kurul sekreterinin yönetim, eşgüdüm, iletişim, doküman ve gündemle ilgili çeşitli
görev ve sorumlulukları vardır.

 Yönetim, eşgüdüm, doküman ve iletişim ile ilgili görev ve sorumluluklar

Kurul sekreteri işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin yönetilmesi için bir sistem kurar
ve faaliyetlerinin eşgüdümünü sağlar. Kurul ile ilgili bütün iletişim, doküman ve
yazışmalar ve faaliyetlerle ilgili belgeler sekreter tarafından muhafaza edilir,
kurulda kimlere dağıtım yapılacağına karar verilmişse o kişilere dağıtımını yapar.
Toplantıların duyurulması, zamanında yapılması ve görüşülen konular ile alınan
kararların tutanaklarının tutulması ve dağıtımı çalışmalarını yapar. İşyeri sağlık ve
güvenlik plan ve programlarının taslak çalışmalarını yapar ve kurulun onayına
sunar. Mevzuat değişikliklerini takip için bir sistem oluşturur ve aylık olarak
kurula raporlar. Mevzuatların ulaşılabilir olmasını sağlar.

 Gündemle ilgili görev ve sorumluluklar

Sekreter bütün üyelerden kurulda gündeme alınmasını istedikleri konuları
belirlemelerini ve bildirmelerini sağlar. Bu bildirim için herkesin ulaşabileceği bir
format hazırlar. Bildirimlerde yer, zaman, ilgili iş pozisyonu, iş ekipmanı ve varsa
ilgili çalışan ile konuyu tespit edenin bilinmesini sağlar.

İşyeri Hekimi görev ve sorumlulukları,

İşyeri hekimi işyerinde çalışma şartlarını izleyerek çalışanlara yönelik tıbbi
programlar ve periyodik kontroller yapmak durumundadır. Bu programları
geliştirirken mevzuatın öngördüğü asgari talepleri göz önüne alır. Yaptığı bütün
faaliyeti belgelendirir. Yıllık faaliyet raporu hazırlar. Bütün bu çalışmalarla ilgili
kurulu bilgilendirir.

İşçi ve Formen Temsilcilerinin sorumlulukları

Temsilciler işyerinde işin yapılması esnasında karşılaştıkları tehlikeleri kurula
bildirmek durumundadırlar. Bunu yapabilmeleri için düzenli olarak kurula
gelmeden önce arkadaşları ile istişare ederek belirtilen konuları not alırlar ve

13 / 33
kurul gündemine alınmasını sağlarlar. Belirlenen risk kontrol yöntemlerinin etkili
olup olmadığı ile ilgili olarak sürekli olarak kurulu bilgilendirirler. İSG bilincinin
yaygınlaşıp yaygınlaşmadığı ve yaygınlaşmasına nelerin engel olduğu konusunu
araştırarak kurul gündemine taşırlar.

İSG KURUL ÜYELERİNİN ORGANİZASYONEL YETKİ ve SORUMLULUKLARI

Yetki ve İşçi İlk Amir İSG Müh., İşveren veya
Sorumluluk Temsilcileri (Formen, İşyeri İşveren Vekili
Ustabaşı, Hekimi,
Usta) Personel
Sorumlusu,
Sivil
Savunma
Uzmanı
İşle ilgili İSG işlerinin İşi İSG ile ilgili Hedef ve amaç
yapılması paylaştırmak amaçlarını göstermek
ve takvimini belirlemek
yapmak
Çalışanlarla Yeni Yeni başlayan İlk amirlerin Acemi işçi
ilgili başlayan işçilerin işe İSG’ yi iyi zayıflıkları ve
işçilere ve alışmasını anlamasını İSG
yardımcı sağlamak ve sorumlulukları
işçilere gelişmesini nı belirlemek
yardımcı sağlamak ve
olmak gelişmelerini
sağlamak
İş başarısı ile İSG Çalışanların İlk amirlerin Atadığı kurul
ilgili çalışmalarını görev işlerini üyelerinin
n doğru tanımlarını belirleme, yetki ve
yapılması yapmak, görev işleri sorumlulukları
için eğitim, paylaşımını paylaştırma nı belirleme
bilgi ve yapmak, ve yetkileri
tecrübelerin gelişmelerini verme,
i kullanmak temin için gelişme için

14 / 33
 eğitim eğitim
aldırmak sağlama
İşin İş güvenliği İş güvenliği İSG politika Politika,
yönlendirilme Kurallarına kurallarının ve program ve
si ile ilgili uyma, diğer uygulanıp programların prosedürleri
arkadaşların uygulanmadığı ın oluşturma
a ve ilk nı takip etme, uygulanması
amirine Problemlerin nı sağlama
yardımcı sebep ve
olma çözümüne
yardımcı olma
ve iletme
Çalışan Politika, Politika, İşyeri İSG Politika ve
İlişkileriyle program ve program ve politikasının yasal şartlar
ilgili kuralları prosedürlerin doğru doğrultusunda
sürekli takip etkin anlaşılmasını prosedür,
etmek uygulanması sağlamak, programların
için sürekli günlük olarak doğru
izlenebilirliğini politika ve uygulandığınd
sağlamak yasal şartlara an emin
uygun olacak araçlar
çalışılmasını kullanma
sağlamak
Bina ve Bina Güvenli Güvenli Güvenli
Ekipmanla ekipman ve kullanım, kullanım için kullanım için
ilgili aletlerini uygunluk ve gerekli araç araç
güvenli sağlamlığı sağlama sağlanmasına
kullanma, kontrol etme kaynak ayırma
güvenlik ve harcama
araç ve yetkisi verme
gereçlerini
sağlam
tutma

15 / 33
 İşyeri ortam Normal İşverene kural İşverene İSG
koşulları ile çalışma Oluşturulması kural politikasının
ilgili standartları için yardım oluşturulmas felsefesini
na uyma, etme, ı için yardım belirleme ve
kurulla kuralların etme, kurulun etkili
eşgüdüm uygulanmasını kuralların çalışmasını
içinde kontrol için ilkuygulanması sağlama
çalışma amirlere nı kontrol
eğitim aldırma için ilk
amirlere
eğitim
aldırma
Sorumluluğu Kullandığı Problemlere Problemlere Güvenli
nu yerine makine, etkili çözümler etkili çalışma için
getirme ile araç ve bulma ve çözümler herkese yetki
ilgili ekipmanları uygulamalar bulma ve ve sorumluluk
nı kontrol ile ilgili uygulamaları verme
etme, işverene karşı ile işverene
aksaklıkları, sorumlu olma karşı sorumlu
tehlikeleri olma
rapor etme

KURULUN ÇALIŞMA USULLERİ

İşveren, İSG kurul üyelerini, unvan veya iş pozisyonlarını belirtecek şekilde bütün
işçilere yazılı olarak ilan etme durumundadır. Kurulun kuruluş ilanını takip eden
bir ay içinde toplanması sağlanır. Her ay toplantı yapılması takibi kolaylaştırır.
Örneğin, Eylül ayı kurul toplantısı gibi. Olağanüstü toplantıların özel gündemi
olması sebebiyle aylık toplantıları aksatmaması sağlanır. Eğer olağan toplantı
zamanı olağanüstü toplantı ile çakışırsa durum açıklanarak her iki toplantı bir
arada yapılır. Toplantıda görüşülen konuların tutanaklarının muhafazası için
dosya sağlanır. Bu tutanaklar yasal belge seviyesinde olduğundan ve işyerinde
İSG faaliyetlerini belgelediğinden en az 10 yıl saklanmasında fayda vardır.

16 / 33
Olağan toplantı süresi ayda 24 saati geçemez ve toplantıların mesai saatlerinde
yapılması esastır. Toplantıda geçen saatler çalışma saatidir.

Toplantı çağrısı; Kurulun toplanması için başkanın onayı ile sekreter tarafından
üyelere en az 48 saat önceden haber verilmesi gerekir. Toplantı çağrısı yazılı ve
imza karşılığı veya elektronik ortamda iletişim sistemi kurmuş işyerlerinde
istendiğinde kabul edilebilir dokümana dönüşebilecek özellikte ise elektronik
ortamda yapılabilir. Bu durumda kurul toplandığında imza alınır. Çağrı yazısında
saat belirtilir. Toplantı yapılacak saatten 48 saat öncesinin tespit edilmesi için
çağrı yazısında saat yazılmasında yarar vardır.

Kurulun toplanması; Kurul, üyelerin çoğunluğunun katılımı ile toplanır. İşveren

veya işveren vekilinin katılamadığı zamanlarda sekreter kurula başkanlık eder.
Çoğunluk sağlanamamışsa üyelerin mazeretleri açıklanarak tespit tutanağı
tutulur ve katılanların imzası alınır. Çoğunluk sağlanmışsa toplantıya başlanır.

Gündeme alınması gereken konular; Kurul gündemine; güncel İSG konuları,

kurul faaliyetleri, bir önceki kararlar ve aniden ortaya çıkabilecek konular
alınabilir. Gündemdeki konuların öncelik sırasına göre görüşülmesinde fayda
vardır. Gündem oluştururken hangi konunun daha öncelikli olduğu konusunda
bir tespit yapılmamışsa gündem bildiriminde yapılan sıralama ile konular
görüşülür. Kurul kabul ederse üyelerin herhangi birinin talebi ile başka bir konu
gündeme alınabilir.

Güncel İSG konuları; Mevzuat değişiklikleri, eğitim programları, iç denetim

raporları, kişisel koruyucuların değerlendirmesi, İSG hizmetlerinin
değerlendirilmesi, işyeri İSG planları ve programları, işyerindeki riskler ve kontrol
yöntemleri, iş kazaları ve incelemeleri, tehlike bildirimleri, ucuz atlatma, ramak
kala olayları ve hasarlar, tıbbi müdahale konuları, bakım onarım ve acil durum
çalışmaları hakkında faaliyetler ve tespitler gerektiğinde kurul gündemine alınır

Kurul faaliyetleri; Toplantıda karar verilen konular hakkında kurul üyelerinin

yapmış olduğu; denetim, durum değerlendirmesi, faaliyet raporları, kaza
araştırmaları gibi faaliyetler. İSG plan ve programlarının genel değerlendirmesi

17 / 33
ve politikaların ve hedeflerin gözden geçirilmesi gibi işyerinin bütünü hakkındaki
konular kurul gündemine alınır.

Bir önceki toplantıda alınan kararların gözden geçirilmesi: Kurul, bir önceki
toplantıda alınan kararların ne derecede uygulanıp uygulanmadığını gözden
geçirir. Uygulanması yapılmamış veya başlanıp bitirilmemiş kararlar tekrar kurul
kararı olarak geçer. Uygulananların yeterliliği hakkında değerlendirme yapılır.
Yeterliliği kabul edilmiş kararların uygulandığı tespit edilir. Bitirilmiş kararlar daha
sonraki toplantıda gündeme alınmaz.

Diğer konular: İSG ile ilgili olan her konu gündeme getirilebilir. Daha önce
gündeme alınmamış ancak toplantı esnasında ortaya konan hususlar en son
madde olarak görüşülür. Kurul üyelerinin çoğunluğuyla bir karar verilirse konu
görüşülür.

Kurulun gündem tartışma ve karar alma usulleri

Kurul çoğunlukla toplanır ve kararlar oy çokluğu ile alınır. Oylama eşit çıkarsa
başkanın oyu kararı belirler. Tutanak tutulurken karşı oylar belirlenir.

Sekreter gündem konusunu birer birer okur ve her konuda üyelerin düşüncelerini
alır. Tehlikenin risk oluşturacağı düşünülürse kontrol yöntemleri tartışılarak
karara bağlanır.

Üyeler arasında çelişki olması durumunda başkan bütün açıklamaları ve

gerekçelerini tekrar ederek teker teker oylama yaptırır. Hangi görüş fazla oy
alırsa o, karar olarak yazılır.

Açıklık kazandırılmayan konular İSG uzmanı tarafından incelenir. Gerektiğinde

ölçüm yaptırılır veya uzman görüşü alınabilir. Resmi kurumlardan görüş veya
inceleme talebinde bulunabilir.

Özellikle ölçüsü belirtilmeyen veya teknik bilgi gerektiren konularda tartışmadan

ziyade ölçümlere veya uzman görüşlerine itibar edilmesinde fayda vardır.

18 / 33
Örneğin, ortamda bir koku olduğu iddia ediliyorsa bu kokunun zararlı olup
olmadığının kararı teknik araştırma, ölçüm ve yoruma göre yapılır.

Gündeme alınan konular için kontrol tedbirleri belirlenirken işyerinin durumu

ve işverenin olanaklarının da göz önüne alınması gerekir.

Kurul çalışmalarının tamamı ile ilgili hazırlanan dokümanlar iş müfettişlerinin

katkıda bulunması için işyeri denetlenirken hazır bulundurulur.

Ek 1. İşyeri Denetimi Örnek Sorular

DENETİMDE ARANACAK HUSUSLAR
Güvenli Olmayan Durumlar
DENETİM YERİ ARANAN
Çalışma Alanları, 1. İş sahalarının veya ofislerinin çok sıcak veya soğuk
Depolama Alanları olması. Hava akımının çok yüksek veya düşük olması.
ve Ulaşım Yolları 2. Etkisiz veya yetersiz havalandırma. Bazı donanımlar
ayrı bir havalandırma sistemine ihtiyaç duyabilir.
3. Isıya, neme, titreşime, aleve, kıvılcıma veya kimyasal
tepkimeye karşı korunmasız kalınmaya uygun ve güvenli
olmayan depolama yerleri ya da saklama birimleri. İş
sahalarında öngörülen asgari miktardan daha fazla
depolanan malzemeler.
4. Çok gürültülü olan iş sahaları.
5. İş sahasındaki sıkışıklık veya yetersiz çalışma alanları.
6. Çalışanların yürüdükleri alanlarda bir yandan bir yana
uzanan elektrik kabloları ve teller.
7. Gevşek ya da bölünmüş zemin kaplamaları gibi
işyerinde güvenli olmayan bir ulaşım ortamı oluşturan
koşular. Zarar görmüş veya gevşemiş kiremitler/ tavan
kaplamaları.
8. Çalışma sahasında çıkıntı oluşturan nesneler, engeller
örnek: Sıralanmış raflı dolaplar, fotokopi makineleri.
9. Temiz/ hijyenik olmayan çalışma alanları.
10. İlk yardım, yangın söndürme aletleri veya acil durum
araçlarının eksik/ yetersiz/arızalı olması.

19 / 33
 11. Kaygan, pürüzlü veya yürümeye engel çalışma veya
yürüme zemin veya yüzeyleri.
Maddeler, 1. Yetersiz veya zarar görmüş donanımlar veya kişisel
Aletler ve koruyucu donanımlar.
Koruyucu Araçlar 2. Etiketlerin veya Malzeme Güvenliği Bilgi formlarının
eksik olması.
3. Güvenli Çalışma Prosedürlerinin yapılan işler için
yetersiz oluşu.
4. Malzemelerin ve/veya saklama birimlerinin çürümüş,
bozulmuş, paslanmış, erimiş durumları.
5. Malzemelerin güvenli olmayan bir şekilde yığılması ya
da depolanması.
Işıklandırma, 1. Yapılan faaliyet için yetersiz ışıklandırma.
2. Işık kaynağından gelen göz kamaştırıcı nitelikteki ışık.
3. Ağaçların arasından geçen ışıktan, hareket halindeki
araçlardan veya fanlardan ortaya çıkan göz yanıltıcı etki.
4. Renk düzeltmesine duyulan ihtiyaç.
Araçlar 1. Çökme, kırılma, eğilme, düşme, yuvarlanma,
kaymalara karşı hassas ve dayanıksız olma.
2. Gaz, duman ve sıvı sızıntıları. Acil durum hat kesme
kontrollerinin olmaması.
3. Aşırı derecede gürültü, ısı ve titreşim.
4. Zarar görmüş, suyun altında bulunan veya insan ve
araçlar için düşme, takılma vb. tehlikelere yol açan
elektrik bağlantıları.
5. Periyodik bakım kayıt defterlerinin kullanımda
olmaması veya doğru kullanılmaması.
Koruyucular 1. Hareketli parçalar ya da dışarı fırlayan, atılan cisimlerin
çevredeki nesnelere çarpmasını/vurmasını engelleyecek
koruyucuların yetersiz oluşu ya da yerlerinde
bulunmaması.
2. Çalışanların makinelerin ve makine parçalarının
arasında, içinde sıkışıp kalmasını, üstüne düşmesini
engelleyecek makine koruyucularının bulunmaması ya da
yetersiz oluşu.

20 / 33
 3. Hatalı/ Eksik destekler veya destekleme.
4. Arızalı uyarı, sinyal verme, güvenlik veya otomatik
kontrol aletleri.
Giyim 1. Kişisel koruyucu donanımların hasarlı bir şekilde
kullanımı.
2. Tehlikeli malzemelerle temas halindeyken ya da
hareketli makine parçaları ve cisimlerin çarpmasına karşı
koruma sağlamak amacıyla kullanılan giysilerin yetersiz
oluşu.
3. Donanım ve makinelerin içinde, üstünde, arasında
takılıp kalmaya veya düşme/tökezleme gibi olaylara yol
açma olasılığı bulunan giysiler.
4. Dışarıda çalışan işçilere kendilerini güneşten, sıcaktan
veya soğuktan koruması için verilen giysilerin yetersizliği.

Güvenli Olmayan Davranışlar ve Oluşumlar

DENETİM YERİ ARANAN
Yetki almadan 1. Gerekli sinyal veya uyarıyı vermeden başlama,
çalışma ve diğerlerini durma, kullanma, hareket etme.
uyarmadaki eksiklik 2. Gerektiği zaman ve gerektiği yerlerde uyarı veya
tehlike işaretlerini yerleştirmeme veya bunu ihmal
etme.
3. Uyarı işaretlerini uygun olmayan bir şekilde
yerleştirme.
4. Etkilenecek kişilere ilgili uyarıları yapmadan ve
tavsiyelerde bulunmadan işe başlama, örnek:
Püskürtme.
Güvenliği yerine 1. Malzeme ve donanımları beklenmedik bir harekete
getirememe karşı kilitleyememe, sabitleyememe veya
bağlayamama.
2. Hatalı donanımlara uyarı işaretlerini koymama ya da
onları çalıştırılamayacak bir hale getirmeme.
Güvenli olmayan 1. Uygun kişisel koruyucu donanımı giymeksizin işe
durum oluşturma başlama.
veya güvenli olmayan

21 / 33
bir çalışma şekli 2. Personelin kayan, yuvarlanan, düşen veya bir şeyler
benimseme sıçratan nesnelere karşı korunmasız kalması. Kontrollü
olamayan atık ve sızıntılar.
3. Beden için yanlış ve zararlı duruş şekillerini
benimseyerek çalışma.
4. Parçaları vücuttan uzaktayken veya omuzlardan çok
yukarı kaldırma.
5. Yük taşırken eklemleri veya vücudu bükme veya
döndürme.
6. Hazırlık egzersizlerini yapmama veya uygun
dinlenme aralarını kullanmama.
Güvenli olmayan 1. Koşma.
oranda işlem yapma 2. Araçtan, platformlardan, merdivenlerden vb.
veya çalışma atlama.
3. Tehlikeli bir şekilde çok hızlı araç sürme veya çok
uzun bir süre, sürekli araç kullanma.
4. Taşıma, indirme, kaldırma yerine fırlatma, atma ya
da aşağı bırakıverme.
5. Güvenli çalışma prosedürlerini göz önünde
bulundurmadan işleri bitirmek bitirme tarihlerine
kadar tamamlayabilmek için acele etme.
6. Veri giriş işlemlerini yetersiz dinlenme araları ve
egzersizlerle yerine getirmeyi sürdürme.
Güvenli olmayan 1. Araçları ve personeli aşırı şekilde yükleme. Çok fazla
şekilde yükleme, gerilim, baskı ve stres oluşturma.
yerleştirme, 2. Çalışma sahalarına çeşitli malzemeyi yerleştirerek
depolama, karıştırma kalabalık ve sıkışık bir konuma sokma.
3. Yükleri ağırlık miktarı ile ilgili bir değerlendirme
yapmadan kaldırma veya taşıma. Diğer çalışanların da
katılımıyla takım halinde yapılacak bir kaldırma/ taşıma
işlemi için beklememe.
4. Alet ve maddeleri güvenli olmayan bir şekilde
düzenleme veya yerleştirme.
5. Maddeleri karıştırarak veya birleştirerek tehlikeli bir
ortam oluşturmak.

22 / 33
 6. Nesneleri ve malzemeleri belirli bazı alanların içinde
bulundurarak tehlike oluşturmak, örnek: Boya
atölyelerindeki çıplak ışıklar.
7. Birbiriyle bir arada durmaması gereken maddeleri
aynı yerde depolama.
Bu soru listesi işyerinde uygulanan yönetim modellerine göre kısmen veya
tamamen değiştirilebilir.

Ek 2. Olağanüstü toplantı için tehlike bildirimi örnek formu

İSG KURUL BAŞKANLIĞINA TEHLİKE BİLDİRİMİ
BİLDİRİYİ VERENİN:
Adı – Soyadı: İmza
Tarih – Saat:

TEHLİKEYİ ANLATINIZ

ÖNLEM İÇİN DÜŞÜNCE ve ÖNERİNİZ VAR MI?

İSG KURULUNUN KARARI

23 / 33
 Karar Tarihi

1. Sekreter 2. Üye 3. Üye 4. Üye 5. Üye 6. Üye 7. Üye: Kurul Başkanı

Ek 3. İSG Kurul Toplantı Tutanağı Örneği

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ Dönem yılı 201..
İŞYERİ ÜNVANI KURULU …… AYI OLAĞAN Toplantı No:
TOPLANTI TUTANAĞI
Toplantı konusu: Sayfa:
Toplantı Tarihi: Toplantı Yeri: Rapor Dağıtım
Saati: Tarihi:
Toplantıya Katılanlar:
1. Başkan: İşveren/işveren vekili
2. Sekreter: İş güvenliği mühendisi/teknik elemanı
3. Üye: İşyeri hekimi
4. Üye: İnsan kaynakları/personel sorumlusu/idari işler sorumlusu
5. Üye: İSG işçi temsilcisi
6. Üye: Sivil savunma uzmanı
7. Üye: İlk amir temsilcisi
8. Üye: İşçi temsilcisi
DAĞITIM: Üyeler, eylem sorumluları
DİĞER KATILIMCILAR:
Gündeme Gelen Konular / verilen karar / faaliyet Olumlu oy/karşı oy
sorumlusu / bitirme tarihi

İmzalar:

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU

24 / 33
 Kanun Numarası: 6331
Kabul Tarihi: 20.6.2012
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 30.6.2012
Resmi Gazete Sayısı: 28339

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Konsey, Kurul ve Koordinasyon

İş sağlığı ve güvenliği kurulu

Madde 22 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren
sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği
mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

(2) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde;
a) Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise,
faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve
koordinasyon asıl işverence sağlanır.
b) Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması
gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili
bir temsilci atar.
c) İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin
oluşturduğu kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten
yetkili bir temsilci atar.
d) Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan
sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl
işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.

(3) Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce

birden fazla kurulun oluşturulması hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını
etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirir.

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi: 18.01.2013
Resmi Gazete Sayısı: 28532

25 / 33
 BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda
bulunmak üzere iş sağlığı ve güvenliği kurullarının hangi işyerlerinde kurulacağı
ve bu kurulların oluşumu, görev ve yetkileri, çalışma usul ve esasları ile birden
çok kurul bulunması halinde kurullar arasında koordinasyon ve işbirliği
yöntemlerini belirlemektir.

Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20.6.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanunu kapsamına giren, elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı
aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerini kapsar.

Dayanak ve tanımlar
Madde 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 22 ve
30 uncu maddelerine göre düzenlenmiştir.

(2) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından çalışan, işveren, kurul ve çalışan

temsilcisi ve benzeri kavramlar 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda
tanımlandığı gibidir.

İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
İşverenin yükümlülüğü
Madde 4 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren
sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.

(2) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde;

a) Asıl işveren alt işverenin çalışan sayıları ayrı ayrı elli ve daha fazla ise asıl
işveren ve alt işveren ayrı ayrı kurul kurar. İş sağlığı ve güvenliği

26 / 33
 faaliyetlerinin yürütülmesi ve kurullarca alınan kararların uygulanması
konusunda işbirliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
b) Bir işyerinde sadece asıl işverenin çalışan sayısı elli ve daha fazla ise bu
durumda kurul asıl işverence kurulur. Kurul oluşturma yükümlülüğü
bulunmayan alt işveren, kurul tarafından alınan kararların uygulanması ile
ilgili olarak koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci
atar.
c) Alt işverenin çalışan sayısı elli ve daha fazla, asıl işverenin çalışan sayısı
ellinin altında ise işyerinde kurul alt işverence oluşturulur. Asıl işveren alt
işverenin oluşturduğu kurula işbirliği ve koordinasyonu sağlamak üzere
vekâleten yetkili bir temsilci atar.
d) Asıl işveren ve alt işverenin çalışan sayıları ayrı ayrı ellinin altında ve
toplam çalışan sayısı elliden fazla bulunduğu durumlarda ise koordinasyon
asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından
birlikte bir kurul oluşturulur. Kurulun oluşumunda üyeler 6 ncı maddeye
göre her iki işverenin ortak kararı ile atanır.

(3) Asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmayan ve aynı çalışma alanında birden
fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması
hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları
hakkında diğer işverenleri bilgilendirir.

(4) İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

Kurulun kurulacağı diğer işyerleri

Madde 5 – (1) İşverene bağlı, fabrika, müessese, işletme veya işletmeler grubu
gibi birden çok işyeri bulunduğu hallerde elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu
her bir işyerinde ayrı ayrı kurul kurulur.

(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlarda ihtiyaç duyulması halinde kurullar

arasında koordinasyon ve bilgi alış verişi işverence sağlanır. İşveren, birden çok
işyerinin her birinde kurulacak kurulların çalışma usullerini düzenlemek, iş ve
görüş birliğini sağlamak amacıyla bu işyerlerine ait iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
raporların, en az üç ayda bir, ilgili teknik eleman ve uzmanlarca incelenmesini

27 / 33
sağlar. Ayrıca bu raporları göz önünde tutarak alınması gereken tedbirleri tespit
eder ve uygulanmasını sağlar.

Kurulun oluşumu
Madde 6 – (1) Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:
a) İşveren veya işveren vekili,
b) İş güvenliği uzmanı,
c) İşyeri hekimi,
d) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle
görevli bir kişi,
e) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,
f) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,
g) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş
temsilci.

(2) Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, kurulun sekreteri ise iş güvenliği
uzmanıdır. İş güvenliği uzmanının tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan
işyerlerinde ise kurul sekretaryası; insan kaynakları, personel, sosyal işler veya
idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür.

(3) Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde gösterilen üyeler
işveren veya işveren vekili tarafından atanırlar.

(4) Birden fazla iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin bulunduğu işyerlerinde

işveren tarafından görevlendirme yapılır. İş güvenliği uzmanının
görevlendirilmesinde o işyerinin tehlike sınıfına uygun uzmanlar arasından birisi
görevlendirilir.

(5) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen üye o işyerindeki

formen, ustabaşı veya ustaların yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla
seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde işveren tarafından atanır.

(6) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) ve (f) bentlerinde sözü geçen kurul
üyelerinin aynı usullerle yedekleri seçilir.

28 / 33
(7) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendine göre kurulacak kurullarda üyeler
ve kurul sekreteri asıl işveren ve alt işveren tarafından ortak kararla atanır.

Eğitim
Madde 7 – (1) İşveren tarafından, kurulun üyelerine ve yedeklerine iş sağlığı ve
güvenliği konularında eğitim verilmesi sağlanır. Kurul üyelerinin ve yedeklerinin
eğitimleri asgari aşağıdaki konuları kapsar;
a) Kurulun görev ve yetkileri,
b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar,
c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri,
d) İş hijyeninin temel ilkeleri,
e) İletişim teknikleri,
f) Acil durum önlemleri,
g) Meslek hastalıkları,
h) İşyerlerine ait özel riskler,
i) Risk değerlendirmesi.

(2) Asıl işveren alt işveren ilişkilerinde ortak kurul oluşumunda eğitimden her iki
işveren birlikte sorumludur.

Görev ve yetkiler
Madde 8 – (1) Kurulun görev ve yetkileri şunlardır;
a) İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı
hazırlamak, işverenin veya işveren vekilinin onayına sunmak ve
yönergenin uygulanmasını izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline getirip
alınması gereken tedbirleri belirlemek ve kurul gündemine almak,
b) İş sağlığı ve güvenliği konularında o işyerinde çalışanlara yol göstermek,
c) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri
değerlendirmek, tedbirleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline
bildirimde bulunmak,
d) İşyerinde meydana gelen her iş kazası ve işyerinde meydana gelen ancak
iş kazası olarak değerlendirilmeyen işyeri ya da iş ekipmanının zarara
uğratma potansiyeli olan olayları veya meslek hastalığında yahut iş sağlığı
ve güvenliği ile ilgili bir tehlike halinde gerekli araştırma ve incelemeyi

29 / 33
 yapmak, alınması gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek işveren veya
işveren vekiline vermek,
e) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu konu ve
kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin
onayına sunmak ve bu programların uygulanmasını izlemek ve eksiklik
görülmesi halinde geri bildirimde bulunmak,
f) İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik
tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek,
g) İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan
tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek,
h) İşyerinin iş sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak, o
yılki çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi yılın
çalışma programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek ve
işverene teklifte bulunmak,
i) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde
belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak
karar vermek,
j) İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve
çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir
önleme politikası geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak.

(2) Kurul üyeleri bu Yönetmelikle kendilerine verilen görevleri yapmalarından

dolayı hakları kısıtlanamaz, kötü davranış ve muameleye maruz kalamazlar.

Çalışma usulleri
Madde 9 – (1) Kurul inceleme, izleme ve uyarmayı öngören bir düzen içinde ve
aşağıdaki esasları göz önünde bulundurarak çalışır.
a) Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını
dikkate alarak, tehlikeli işyerlerinde bu sürenin iki ay, az tehlikeli
işyerlerinde ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir.
b) Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk sekiz saat
önce kurul üyelerine bildirilir. Gündem, sorunların ve varsa iş sağlığı ve
güvenliğine ilişkin projelerin önem sırasına göre belirlenir. Kurul üyeleri
gündemde değişiklik isteyebilirler. Bu istek kurulca uygun görüldüğünde
gündem buna göre değiştirilir.

30 / 33
 c) Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri
gerektiren önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu
olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına
veya sekreterine yapılması gerekir. Toplantı zamanı, konunun ivedilik ve
önemine göre tespit olunur.
d) Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır.
Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden sayılır.
e) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili
başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser
oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler.
Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle toplantının yapılmadığı
hallerde durumu belirten bir tutanak düzenlenir.
f) Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir tutanak
düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından
imzalanır. İmza altına alınan kararlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın
işverene bildirilmiş sayılır. İmzalı tutanak ve kararlar sırasıyla özel
dosyasında saklanır.
g) Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur. Ayrıca
çalışanlara duyurulması faydalı görülen konular işyerinde ilân edilir.
h) Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin kararlar ve bunlarla ilgili
uygulamalar hakkında başkan veya kurulun sekreteri tarafından kurula
gerekli bilgi verilir ve gündeme geçilir.

(2) Kurulca işyerinde ilân edilen kararlar işverenleri ve çalışanları bağlar.

(3) Kurul, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde

belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı taleplerinde birinci fıkranın (a) bendine göre
belirlenen süre dikkate alınmaksızın acilen toplanır. Toplantıda alınan karar
çalışan ve çalışan temsilcisine yazılı olarak tebliğ edilir.

İşverenin veya işveren vekilinin kurula ilişkin genel yükümlülüğü

Madde 10 – (1) İşveren veya işveren vekili, kurul için gerekli toplantı yeri, araç ve
gereçleri sağlar.

31 / 33
(2) İşveren veya işveren vekili, kurulca hazırlanan toplantı tutanaklarını, kaza ve
diğer vakaların inceleme raporlarını ve kurulca işyerinde yapılan denetim
sonuçlarına ait kurul raporlarını, iş müfettişlerinin incelemesini sağlamak
amacıyla, işyerinde bulundurur.

Kurulun yükümlülüğü
Madde 11 – (1) Kurullar, yapacakları tekliflerde, bulunacakları tavsiyelerde ve
verecekleri kararlarda işyerinin durumunu ve işverenin olanaklarını göz önünde
bulundururlar.

(2) Kurul üyeleri, görevleri nedeniyle işyerlerinin yapım ve üretim teknikleri, ticari
sırları ve ekonomik durumları hakkında gördükleri ve öğrendiklerini gizli tutmak
zorundadırlar.

(3) Kurullar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş

müfettişlerine işyerlerinde yapacakları teftiş ve incelemelerde kolaylık sağlamak
ve yardımcı olmakla yükümlüdür.

Çalışanların yükümlülüğü
Madde 12 – (1) Çalışanlar sağlık ve güvenliğin korunması ve geliştirilmesi
amacıyla iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca konulan kurallar, yasaklar ile alınan
karar ve tedbirlere uymak zorundadırlar.

(2) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi, uygulanması ve

alınan tedbirlere uyulması hususunda çalışanlar kurullarla işbirliği yaparlar.

(3) Kurullar tarafından alınan kararlar veya uygulamada karşılaştıkları güçlükler

hakkında çalışanlar çalışan temsilcileri aracılığı ile kurula bilgi verirler.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
Madde 13 – (1) 7.4.2004 tarihli ve 25426 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan İş
Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

32 / 33
Geçiş hükmü
Geçici Madde 1 – (1) 6 ncı madde uyarınca oluşturulacak kurulda, mezkûr
maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde sayılanların bulundurulma
zorunluluğu Kanunun 38 inci maddesinde belirtilen sürelere uygun olarak aranır.

(2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce işyerlerinde oluşturulmuş olan iş

sağlığı ve güvenliği kurullarınca alınan kararların geçerliliği devam eder.

Yürürlük
Madde 14 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 15 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı
yürütür.

33 / 33