ELLE KALDIRMA

VE
TAŞIMA İŞLERİNDE
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

1
 6331

Elle taşıma işi yönetmelikte şöyle tarif edilmiştir :

Elle taşıma işi; bir veya daha fazla çalışanın bir yükü
kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket
ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan
ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtın
incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme
veya destekleme işlerini ifade eder.

2
 6331
İşveren;

a) İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde

iş organizasyonu yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle
mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli
tedbirleri almakla yükümlüdür.

b) Yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda,

Ek-1`de yer alan hususları dikkate alarak elle taşımadan
kaynaklanan riskleri azaltmak için uygun yöntemler kullanılmasını
sağlar ve gerekli düzenlemeleri yapar.

3
 İş ve işin yapıldığı yerin organizasyonu

MADDE 6 — (1) Yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu

durumlarda işveren, işin mümkün olduğu kadar sağlık ve güvenlik
şartlarına uygun olarak yapılabilmesi için işyerinde gerekli
düzenlemeyi yapar ve:

a) Ek-1`deki hususları ve yüklerin özelliklerini de göz önünde

bulundurarak, yapılan işteki sağlık ve güvenlik koşullarını
değerlendirir,

b) Özellikle çalışanların sırt ve bel incinme risklerini önlemek veya

azaltmak için, Ek-1`deki hususları dikkate alarak, çalışma ortamının
özellikleri ve yapılan işin gereklerine uygun önlemleri alır.
4
 Çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesi
MADDE 8 - (1) İşveren, işyerinde elle taşıma yapılan işlerde
çalışanların veya temsilcilerinin aşağıdaki konularda
bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar:
a) Taşınan yükle ilgili genel bilgileri ve mümkünse yükün ağırlığı
ile eksantrik (Eksenleri aynı olmayan-şekilsiz) yüklerin ağır
tarafının ağırlık merkezi hakkında,
b) Bu Yönetmeliğin eklerinde belirtilen hususları da dikkate
alarak, yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı ve yanlış taşınması
halinde ortaya çıkabilecek riskler hakkında çalışanlara bilgi
vermelidir.
5
 EK-1
YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ
1. Yükün özellikleri
Aşağıda belirtilen özelliklere sahip yüklerin elle taşınması, sırt ve bel
incinmesi riski oluşturabilir:
- Çok ağır veya çok büyükse,
- Kaba veya kavranılması zor ise,
- Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,
-Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya
bükülmesini gerektiren bir konumda ise,
- Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk
ve şekilde ise.
6
 2. Fiziksel güç gereksinimi
İş;
- Çok yorucu ise,
- Mutlaka vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,
- Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa,
-Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa,
bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, özellikle sırt ve bel
incinmelerine neden olabilir.

7
3. Çalışma ortamının özellikleri
Çalışma ortamı aşağıdaki özelliklerde ise, özellikle sırt ve bel
incinmesi riskini artırabilir:
- Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte
değil ise,
- Zemin düz değilse, engeller bulunuyorsa veya düşme veya
kayma tehlikesi varsa,
- Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir
yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına
uygun değilse,

8
- Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir
yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun
değilse,
- İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip
kaldırılmasını gerektiren seviye farklılıkları varsa,
- Zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse,
- Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değilse.

9
 4. İşin gerekleri
Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya daha
fazlasını gerektiren işler sırt ve bel incinmesi riski
oluşturabilir.
- Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık
veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar,
- Yetersiz ara ve dinlenme süresi,
- Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri,
- İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen
çalışma temposu.

10
 EK-2
BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ
Çalışanın;
- Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapısının uygun olmaması,

- Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar

kullanması,

- Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmaması,

durumunda çalışanlar risk altında olabilirler.

11
KAZA İSTATISTIKLERI
Yaralanmaya neden olan kazaların %34’ü
Elle Taşımadan kaynaklanır.

Sırt El Baldır
Diğer
Parmak Vücut Kol

12
 ELLE YÜK TAŞIMA ÇALIŞANLARIN
SAĞLIĞINI NASIL ETKILER ?

Yüklerin elle taşınması aşağıdakilere sebep olabilir;

Sürekli yapılan kaldırma/ taşıma işlemleriyle kas ve iskelet

sisteminin aşınması sonucunda ortaya çıkan rahatsızlıklar,
Örn: Sırtın alt bölgesinde ağrı,

Kazalar sonucunda meydana gelen kesik ya da kırık gibi akut

travmalar.

13
 Sırt ağrısı, AB’de başlıca isle ilgili sağlık şikayetlerinden
biridir (%23.8) ve yeni üye Devletlerde çok daha fazla çalışanı
etkilemektedir (%38.9).

Elle yük taşımayı tehlikeli kılan nedir?

Ele yük taşımayı tehlikeli kılan ve sonuç olarak sakatlık

ihtimalini artıran çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır.
Özellikle sırt sakatlıklarına baktığımızda bu risk faktörleri elle
yük taşıma işleminin dört unsuruyla ilişkilidir:

14
 1- YÜK
• Yük aşırı ağırsa: Güvenli kabul edilen yüklerle ilgili herhangi
bir ağırlık limiti yoktur- 20-25 kg’lık bir yük bir çok insan için
ağır olabilir.Vücuttan 50 cm. uzakta tutularak kaldırılan 4 kg’
lık bir yük, vücuda yanaşık olarak kaldırılan 20 kg’lık bir yüke
tekabül eder. Tek bir erkek işçi maksimum 55 kg., Kadınlar
15kg, Genç işçiler 10kg yük kaldırabilirler.

15
Yük aşırı geniş ve büyükse: Temel kaldırma ve taşıma
kurallarına uymak mümkün olmayacaktır. Böylece kaslar
çabuk yorulacaktır. 75 cm’den geniş nesneleri kaldırmaya
çalışmak sakıncalıdır.

Yükü kavramak güçse: Bu durum kaldırılan nesnenin elden

kaymasına ve kazaya sebep olmasına yol açabilir. Keskin
kenarlı ya da içinde tehlikeli maddeler bulunan yükler
çalışanlara zarar verebilir.

16
Yük sabit ve dengeli değilse: Bu durum kasların dengesiz bir
biçimde yüklenmesine ve dolayısıyla taşınan nesnenin ağırlık
merkezinin çalışanın vücudunun ortasından uzakta olması sebebiyle
bitkinliğe yol açar.
Yüke uzanmak güçse: kollarla aşırı uzağa/ yükseğe uzanmak ya da
gövdeden eğilmek veya bükülmek daha fazla kas kuvveti gerektirir.
Optimum kaldırma yüksekliği 40 cm.dir.
Yükün şekli ya da boyutları çalışanın görüşünü kapatıyorsa:
Kayma/ takılma, düşme ya da çarpışma ihtimalini artıracaktır.

17
DOĞALLIKTAN SAPMANIN RİSKLERİ
Yüklenme Yüklenme
vücuttan vücuttan
açık değil açık

Yük 200 birim

Yük 2 birim Ağırlık

Ağırlık 2 Birim
2 Birim Omurga
üzerine
Omurga maximal
üzerine yük,
minimal Diskte
yük, hasarlanma
Diskte var.
hasarlanma
yok.

Sağlıksız
Sağlıklı disk disk

Spinal sinir Spinal Disk çekirdeği

Fibroz sinir kaymış
Disk çekirdeği doku sıkışmış 18
19
2- GÖREV-YAPILAN İŞ

Yapılan iş çok gayret ve enerji gerektiriyorsa, Örn: Çok sık ya

da çok uzun sürelerle yapılıyorsa,
Yapılan iş biçimsiz pozisyon ya da hareketleri ihtiva ediyorsa,
Örn: Gövdenin eğilmesi ve/veya bükülmesi, kolların
kaldırılması, el bileklerinin bükülmesi, aşırı uzanma,
Yapılan iş tekrarlı taşımayı gerektiriyorsa,

20
*
Elle yük taşıma işlemi için yeterli boş alan olmaması biçimsiz
pozisyonlarda çalışmaya ve yüklerin güvenli olmayan biçimlerde
taşınmasına yol açabilir
Her yerde eşit olmayan, dengesiz ya da kaygan zemin kaza riskini
artırabilir,
Ortamın sıcak olması çalışanların kendilerini yorgun hissetmelerine
sebep olur ve terlemek de nesneleri kavramayı güçleştirir. Bu
nedenle daha fazla güç uygulanması gerekir, diğer taraftan soğuk
bir ortamda ellerin uyuşmasına sebep olarak kavrayışı
güçleştirebilir,
Yetersiz aydınlatma kaza riskini artırabilir, ya da çalışanların
etraflarını görebilmek için biçimsiz pozisyonlarda çalışmasına
sebep olabilir.

21
 4- BIREY
Bazı bireysel faktörlerde kaza riskini etkileyebilmektedir:

Tecrübesizlik, yeterince eğitim almamış olmak ve yapılan işe

aşina olmamak,

Yaş, Sırtın alt bölgesinde hastalıkların gelişme riski yaşla ve

çalışma süresinin uzunluğuyla birlikte artmaktadır.

Boy, kilo ve kuvvet gibi fiziksel özellikler,

Sırt problemleriyle ilgili sağlık geçmişi.

Çalışanın giysisi, üzerindeki aksesuar ve takılar, ayakkabı da

kaza riskini artırabilir.

22
Günümüze kadar yapılan çalışmalar, yük kaldırmada,
fonksiyonel anatomi açısından zayıf olan bel kasları yerine,
daha kuvvetli ve biyo-mekanik bakımda da daha avantajlı olan
bacak kaslarının kullanılması gerektiğini ortaya çıkarmıştır.

Gövdenin olabildiği ölçülerde dik kalmasına olanak verecek

bir şekilde, dizleri bükerek yüklere yaklaşmak ve bacakların
gücü ile yük kaldırmak, endüstrilerde ilk öğretilen biyo-
mekanik prensiplerden biridir.

23
SAKINCALI YÜK KALDIRMA
Gövdesini öne bükerek 40 kilogram bir ağırlığı yerden
kaldıran normal bir insanın, bel omurları arasındaki fibroelastik
kıkırdak dokusu üzerine 450 kg yük binebilmektedir. Bu da uzun
dönemde, disk kayması, disk fıtığı gibi istenmeyen sakatlıkların
ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle, ergonomik açıdan
uygun kaldırma teknikleri üzerinde devamlı araştırmalar
yapılmaktadır.

24
 ÖNLEYICI TEDBIRLER

Elle taşımadan kaynaklanan risklerin ortadan kaldırılması ya

da azaltılmasıyla kazalar ve sağlık sorunları önlenebilir. Sırasıyla
aşağıdaki önleyici tedbirler uygulanmalıdır:

Ortadan kaldırma: Taşıyıcı ya da forklift gibi elektrikli veya

mekanik bir taşıma aracı kullanarak elle taşıma işleminin ortadan
kaldırılıp kaldırılamayacağını değerlendirin.

Teknik tedbirler:Elle taşıma işleminden kaçınmak mümkün

değilse, vinç, yük arabası/el arabası ve vakumlu kaldırma araçları
gibi destekleyici araçlar kullanın.
25
İş rotasyonu ve yeterli uzunluktaki molalar:
Organizasyonel tedbirler sadece elle taşımaya ilişkin
riskleri ortadan kaldırmanın veya azaltmanın mümkün
olmadığı durumlarda değerlendirilmelidir.

Çalışanlarınıza, elle taşıma riskleri ve sağlık

üzerindeki olumsuz etkileriyle ilgili bilgi ve ekipmanların
kullanımı ve doğru taşıma teknikleri konusunda eğitim verin.

26
DOĞRU TAŞIMA TEKNIKLERI
1-YÜK KALDIRMAK
Bir yükü kaldırmaya başlamadan önce
yapacağınız işi planlamalı ve hazırlık yapmalısınız.
Bunun için;
Nereye gittiğinizi bildiğinizden,
Hareket alanınızı engellerden temizlediğinizden,
Taşıyacağınız yükü sıkıca kavradığınızdan,
Ellerinizin, taşıyacağınız yükün ve tutacakların
kaygan olmadığından,
Başkasıyla birlikte kaldırıyorsanız, her ikinizin de
işe başlamadan önce ne yaptığınızı bildiğinizden
emin olun.
27
 Yük kaldırırken aşağıda belirtilen tekniği benimsemeniz
gerekir:
Ayaklarınızı ve vücudunuzu yükün üzerine gelecek şekilde
yerleştirin ( ya da vücudunuzu yükün ön tarafına mümkün
olduğunca yaklaştırmaya çalışın.)
Kaldırırken bacak kaslarınızı kullanın.
Sırtınızı dik tutun.
Yükü mümkün olduğunca vücudunuza yakın tutun.
Yükü kaldırırken ve taşırken kollarınızı düz ve aşağı dönmüş bir
pozisyonda tutun.

28
2-İTMEK VE ÇEKMEK
İtmek ve çekmek kişinin kendi vücut ağırlığını ve gücünü
kullanarak gerçekleştirdiği eylemlerdir- iterken öne, çekerken ise
arkaya doğru eğilmelisiniz.
Öne ya da arkaya doğru eğilebilmek için bastığınız zemini
yeterince kavrayabildiğinizden emin olmalısınız.
Sırtınızı bükmekten ve eğmekten kaçınmalısınız.
Tutacağınız nesnelerin bir sapı/ tutacağı olmalı, böylece güç
uygulamak için ellerinizi kullanabilmelisiniz. Tutacakların
yükseklikleri omuzlarınızla beliniz arasında olmalı ki düzgün ve
doğal bir pozisyonda itme/ çekme işlemini yapabilesiniz.
Zemin, sert, her yerde eşit ve temiz olmalıdır.

29
 Yük kaldırma ve taşıma çoğu kez birlikte yapılan
uygulamalardır. Bu uygulamalarda dikkat edilmesi gereken bir
çok özellik aynıdır. Ancak bazı iş süreçlerinde sadece kaldırma
işlemi yapılmaktadır. Eğer kaldırma, taşıma, yığma, istifleme gibi
işlemler birbirini izliyorsa iki aşamalı yapılmasından
kaçınılmalıdır. Yani yük alınıp taşındıktan sonra bir yerde
istiflenecekse, yük taşınmaya başladıktan sonra istiflenmelidir.
Yükün önce yere bırakılıp daha sonra istiflenmek için tekrar
kaldırılması riski arttırır.
İşyerlerinde elle taşıma ve kaldırma en son çare olarak kabul
edilmelidir. Mümkün olduğunca mekanik kaldırma ve taşıma
sistemlerinden yararlanılmalıdır. Mekanik araçların kullanılması
durumunda yükün daha hafif, daha az kütlesel olması, tutamak ve
kulpları olan taşıma kaplarıyla taşınması daha uygundur.
Taşıma işlemi yerine mümkün olduğunca çekme, itme,
kaydırma işlemleri yapılmalıdır.
30
 Elle taşıma ve kaldırma uygulamalarında çalışacak işçilerin
sağlıklı duruş, sağlıklı kaldırma ve taşıma uygulamaları konusunda
eğitilmeleri gerekir.
İşe yeni giren personelin kaldırma ve taşıma işiyle ilgili
kısıtlayıcı ve engelleyici bir durumun söz konusu olup olmadığı
tıbbi muayene yoluyla değerlendirilmelidir.
- Kaldırılacak cisimlerin ağırlığı azaltılmalıdır.
- Eğer yükün ağırlığı azaltılamıyorsa işçinin uyguladığı kuvveti
azaltacak biçimde mekanik yardım sağlanmalıdır.
- Kaldırılacak ağırlık dizler arasına alınarak kavranır. Daha sonra
dizler açılarak kalkılır.

31
- Eğer kaldırılacak ağırlık dizlerin arasına sığmayacak büyüklükte
ise diz çökerek kaldırmakta uygun değildir. Bu durumda kalçadan
bükülürken dizleri gevşek durumda bükmelidir. Büyük
ağırlıkların taşınmasında bir diğer kişi yardıma çağrılmalıdır.
- Bir cismin sırt öne doğru bükük durumda kaldırılması halinde sırt
kasları vücudun üst bölümünü de desteklemek zorunda
kalacaklarından daha büyük zorlanma altında kalırlar. Sırt daima
düz tutulmalıdır. Belden bükülü durumda kaldırma halinde daha
çok zedelenme tehlikesi bulunmaktadır.Bu nedenle dizin bükülü
durumda olması çok önemlidir. Ayrıca belin kıvrılma zorunda
kalması tehlikeyi daha da arttırır.
- Optimum kaldırma yüksekliği 40 cm’dir. Bütün kaldırılacak
cisimler uygun yükseklikteki bir platformdan kaldırılmalıdır.
Kaldırılacak cisimler, kaldıracak kişinin yerden kaldırma
mesafesi azaltılmalıdır.

32
- 75 cm’den daha geniş cisimler elle kaldırmaya çalışılmamalıdır.
- Kaldırılacak yük dengeli ve simetrik yerleştirilmiş olmalı, iki
elle tutulmalıdır.
- Ayakta dururken daha fazla güç harcanması gerektiğinde öne
doğru zorlanma yerine, geriye doğru zorlama tercih edilmelidir
- Uygun kaldırma, itme ve çekme hareketi için ayaklar birbirinden
ayrı ve dengenin sağlanabilmesi için mutlaka bir ayağın önde
olması zorunludur.
- Dengenin sağlanabilmesi için ayakların basma yüzeyi
genişletilmelidir.

33
- Kaldırma işlemi sırasında sürtünme özelliği yüksek,
kaymayan bir ayakkabı giyilmiş olmalıdır.
- Kaldırma işleminin yapılacağı ortamın çok sıcak olmaması
gerekir.
- Sırt kemeri vb. araçlar kaldırma uygulamalarında koruyucu
araç olarak kabul edilmemelidir.
- Taşıma işinde çalışan işçiler tüm vücutlarını çalıştıracak bir
hareket grubunu günlük egzersiz olarak uygulamalıdır.
- Derin kutuların içerisindeki cisimlerin kaldırılması en
zorlayıcı hareketler ve çalışma biçimleri arasındadır.
- İş istasyonu düzenini değiştirecek veya mekanik donanım
eklenerek taşıma mesafesi azaltılmalıdır.

34
 RISK DEĞERLENDIRMESI
İşverenler, çalışanlarının sağlık ve güvenliğini tehdit edebilecek
riskleri değerlendirmekle yükümlüdür. Etkili bir risk
değerlendirmesi için aşağıda belirtilen adımları izlemek
mümkündür:
Kazalara, sakatlıklara ya da sağlık sorunlarına sebep olabilecek
tehlikeler tespit edilmelidir.
Bu tehlikelerin nasıl ortaya çıkacağı ve kimlere zarar
verebileceği değerlendirilmelidir.
Mevcut tedbirlerin yeterli olup olmadığı ve daha fazla tedbir
alınmasına ihtiyaç olup olmadığı değerlendirilmelidir.
Riskler izlenerek alınan tedbirler gözden geçirilmelidir.

35
RİSK FAKTÖRLERİ (1)
İŞ İLE İLGİLİ
*Ağır fiziksel aktivite ile çalışmak
*Uzun süreli aynı pozisyonda çalışmak
*Öne eğilerek çalışmak
*Kalçalar sabitken beli, gövdeyi döndürmek
*Ağır kaldırmak ve taşımak
*Ayaklar sabit dönmek
*Tekrarlamalı iş
*Titreşime maruz kalmak

36
RİSK FAKTÖRLERİ (2)
KİŞİSEL
* Kondisyon eksikliği (hareket azlığı)
* Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü
* Şişmanlık
* Sigara içmek

37
RİSK FAKTÖRLERİ (3)
PSİKOLOJİK
* İş memnuniyetsizliği
* Yetersiz psikolojik destek
* Monoton iş
* Aile ve iş hayatındaki sorunlar

38
 YÜK TAŞIMA VE DURUŞ ŞEKLI
Yükün sırtta taşınması:
Sırtta taşınan yüklerin ağırlığı arttıkça, öne eğilme ve dizlerde de
giderek artan bir gerilme halinin oluştuğu bilinmektedir. Anatomik
açıdan önemli değişiklikler ancak, rahatça kaldırılabilen belli bir
ağırlığı aştığında ortaya çıkmaktadır.
Ayrıca, yük omuzdan bele doğru inmeye başladığında, gövdenin öne
eğilmesi de artmaktadır. Gerçekte, yük karşısında değişen gövde
eğimi, biyomekanik açıdan, ağırlık merkezinin yer ve konumunu
korumaya yönelik bir uyumdur.
Önemli olan, insan anatomik özelliklerine göre kas, bağ ve eklem
dokularına zarar vermeyecek yük ağırlığını belirlemektir.
Bu konuda Dünya Çalışma Örgütü’nün (ILO) "taşınabilir
maksimum yük" kararları olduğu gibi, her ülkenin de kabul ettiği
yük ağırlıkları vardır.
39
Yük kaldırmada doğru ve yanlış hareketler

40
 BELİ EN ZORLAYAN HAREKETLER

1.DİZLERİ BÜKMEDEN ÖNE EĞİLME

2.AĞIR KALDIRMAK
3. KALÇALAR SABİTKEN BELİ, KALÇAYI GÖVDEYİ
DÖNDÜRMEKTİR

41
48
49
50
51
52
CİSİMLERİ KALDIRMA

53
54
55
DOĞRU DOĞRU
İTME KALDIRMA

56
KUVVET UYGULAMADA TEMEL KURALLAR
HAREKETLER DOĞAL, RİTMİK ve SİMETRİK OLMALIDIR

DOĞRU HAREKET
NET OLANDIR

57
58
http://app.csgb.gov.tr/bilgilendirme/napo/giris
.html?videopath=naponun_maceralari/napovid
eo14.swf&videoname=D_kuzenli__Ta_ks_kima
__Kald_kirma

http://app.csgb.gov.tr/bilgilendirme/napo.html

59
SON

60
 SORU 1:Herhangi bir ağırlığı kaldıracak kişi ilk önce ne yapmalıdır?
A)Risk analizi B)Amirine haber vermek C)Ağırlığı yoklamak D)Öne doğru
eğilmek
SORU 2:Elle taşımadan kaynaklı yaralanma riskleri göz önüne alındığında
en hafif yükler hangi seviyede olmalıdır?
A) Dirsek-omuz yüksekliği arasında
B) Dirsek-parmak eklemi yüksekliği arasında
C) Omuz yüksekliğinden yukarıda
D) Parmak eklemi-alt bacak ortası yüksekliği arasında
SORU 3:Elle taşımadan kaynaklı yaralanma riskleri göz önüne
alındığında en ağır yükler hangi seviyede olmalıdır?
A) Alt bacak ortası-parmak eklemi yüksekliği arasında
B) Parmak eklemi-dirsek yüksekliği arasında
C) Alt bacak ortası yüksekliğinden aşağıda
D) Dirsek-omuz yüksekliği arasında

61
SORU 4:Aşağıdakilerden hangisi elle taşıma işlerinde bireysel risk faktörleri
kapsamına girmez?
A) Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar kullanması
B) Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmaması
C) Ara ve dinleme süresinin yetersiz olması
D) Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapının uygun olmaması
SORU 5:Aşağıda belirtilen özelliklerden hangilerine sahip yüklerin elle taşınması
sırt ve bel incinmesi oluşturabilir?
I. Yük çok ağır veya çok büyükse
II. Kaba veya kavranılması zor ise
III. Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa
IV. Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir
konumda ise
A) I, III B)I, II, III C)II, III, IV D)Hepsi
SORU 6:Aşağıda belirtilen özelliklere sahip yüklerden hangisinin elle taşınması
halinde sırt ve bel incinmesi riski oluşmayabilir?
A) Vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektirmeyen bir konumda ise
B) Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa
C) Çok ağır ve çok büyükse
D) Kaba ve kavranması zor ise

62
SORU 7:Aşağıdakilerden hangisi elle yük taşıma ile ilgili değildir?
A) Bir kişinin belden eğilerek yük taşıması
B) İki kişinin belden eğilerek yük taşıması
C) Konveyörle yük taşıması
D) Kişinin yükü iterek sürüklemesi

SORU 8:Tek erkek işçinin tek başına kaldırabileceği maksimum yük

miktarı kaç kg’dır?
a)25 b) 35 c) 45 d) 55

SORU 9:Aşağıdakilerden hangisi elle taşımada dikkat edilmesi gereken

hususlar arasında yer almaz?
A) Yükü önce aşağı bırakın, sonra istediğiniz pozisyona getirecek şekilde
kaydırın
B) Kaldırırken yavaş ve temkinli hareket ediniz, ani hareketlerden kaçınınız
C) Ayakta iken belinizi sağa veya sola doğru rotasyon yaptırıp eğilerek yerden
bir şey almayınız.
D) Köşeler dönerken bedeninizi bükünüz

63
SORU 10:Aşağıdakilerden hangisi işçiler için bireysel risk
etmenleri arasında yer almaz?
A) Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar kullanması
B) Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmaması
C) Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapısının uygun olmaması
D) Ortam havalandırmasının olmaması

SORU 11:Aşağıdakilerden hangisi yükle ilgili risk faktörleri

arasında yer almaz?
A) Yükün özellikleri B) İşin gerekleri C) Fiziksel güç gereksinimi
D) Çalışanların işe uyumları

SORU 12:Bel üst gövde aralığı 50 kg olan bir kişi öne doğru eğilip
5 kg bir yükü kaldırırsa, sırt bölgesi ne kadar yüke maruz kalır?
A) 550 kg B) 250 kg C) 55 kg D) 5 kg

64
SORU 13:Aşağıda belirtilenlerden hangisi/hangileri elle taşıma işlerinde riski artıran
faktörlerinden değildir?
A) İşin vücudun bükülmesi ile yapılabilmesi
B) Yükün kaba olması
C) Sıcaklık, nem veya havalandırmanın uygun olmaması
D) Yükün vücuda yakın taşınması

SORU 14:Aşağıda belirtilen özelliklere sahip yüklerin elle taşınmasında, hangisi sırt ve
bel incinme riski oluşturulabilir?
A) Çok ağır veya çok büyük değilse,
B) Yüklerin vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren
bir konumda değilse,
C) Dengesiz değilse veya içindekiler yer değiştirmiyorsa,
D) Kaba veya kavratılması zor ise

SORU 15:İşverenin yüklerin elle taşınmasına gerek duymayacak şekilde, iş organizasyonu

yaparak yükün uygun yöntemlerle, özellikle …………… sistemler kullanılarak
taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
Cümle içindeki boşluğa hangi kelime yerleştirilmelidir?
A) Mekanik B) Fiziksel C) Elektronik D) Riski azaltacak

65
SORU 16:Aşağıdakilerden hangisinde elle taşıma yapılır?
A) Hafif yük
B) Tehlikeli olmayan yük
C) Zorunlu taşınması gereken yük
D) Hiçbiri

SORU 17:Aşağıdaki seçeneklerden hangileri elle yük taşıma işlerinde yükle ilgili risk
faktörlerindendir?
I. Yük çok ağır veya çok büyükse
II. Yük kaba veya kavranılması zor ise
III. Yük dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa
IV. Yük vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren
bir konumda ise
V. İşçi yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip değilse
A) I-II-III-V B) II-III-IV-V C) I-III-IV-V D) I-II-III-IV-V

SORU 18:Elle taşıma işlerinde bireysel risk faktörleri nedir?

I. Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapısının uygun olmaması
II. Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar kullanması
III. Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmaması
IV. İş yeri zeminin düzgün olmaması
A) I, II, III, IV B) I, II, IV C) II, III, IV D) I, II, III

66
SORU 19:Elle Taşıma İşleri Yönetmeliğinde hangisi tanımlanmamıştır?
A) Bireysel risk faktörleri
B) Yükün birden fazla kişi tarafından taşınması durumu
C) Çalışma ortamının özellikleri
D) Yükün özellikleri

SORU 20:Elle taşıma işlerinde yükün ağırlığı, taşıyan kişinin hangi

özelliğine göre belirlenmelidir?
I. Cinsiyetine II. Yaşına III. Fiziksel gücüne IV. Aldığı ücrete V. Boyuna
A) I, II, III, V B) I, II, III C) I, II, III, IV D) Hepsi

SORU 21:”İşveren, elle taşıma işlerinde işçiler ve/veya temsilcilerine taşınan

yükle ilgili genel bilgileri ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik
yüklerin……..hakkında, kesin bilgileri vermekle yükümlüdür” cümlesinde
noktalı yere aşağıdakilerden hangisinin gelmesi gerekir?
A) Kaldırma şekilleri B) Kavrama yerleri
C) Ölçüleri D) Ağırlık merkezinin yeri

67
SORU 22:Aşağıdaki çalışma ortamı özelliklerinden hangisi sırt incinmesi
riskini arttırabilir?
A)Zemin düz ve engeller bulunmuyorsa
B)Sıcaklık, nem veya havalandırma uygunsa
C)Çalışılan yer işi yapmak için yeterli genişlikte ise
D)İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını
gerektiren seviye farklılıkları varsa

SORU 23:Tek işçinin taşıyabileceği yükün azami ağırlığı ile ilgili mevzuat
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 40 No ’lu ILO Taşınabilecek Azami Ağırlıklar Sözleşmesi
B) 127 No ’lu ILO Tek İşçinin Taşıyabileceği Yükün Azami Ağırlığı Sözleşmesi
C) Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği
D) İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

SORU 24:Aşağıdakilerden hangisi taşıma işlerinde yanlıştır?

A) Kollar vücuda yakın tutulmalıdır B) Çene dışarıda tutulmalıdır
C) Eğer yük vücudun önünde taşınacaksa kollar olabildiğince düz tutulmalıdır
D) Eğilirken dizler bükülmeli ve sırt düz tutulmalıdır

68
SORU 25:Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilen husus yükle ilgili risk
faktörlerinden değildir?
A) Çalışma zemininde bulunan engeller
B) Vücudun bükülmesiyle yapılabilen elle taşıma işi
C) İşçinin elle taşıma konusunda yeterli eğitime sahip olmaması
D) İşçi tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu

SORU 26:Aşağıda belirtilen hususlardan hangisi elle taşıma işinin tanımı

kapsamında değerlendirilmez?
A) Bir yükün başka bir yere götürülmesi veya hareket ettirilmesi gibi işlerin
yapılması,
B) Bir yükün insan gücü ile indirilmesi, itilmesi ve çekilmesi,
C) Bir yükün bir veya daha fazla işçi tarafından elle veya beden gücü kullanılarak
kaldırılması,
D) Bir yükün mekanik araçlar kullanılarak kaldırılması, taşınması ve yüklenmesi.

SORU 27:En riskli yük taşıma şekli hangisidir?

A) Baş üzerinde B)Yükü vücuda yakın taşımak
C) Yükü bel seviyesine yakın taşımak D)Yükü iki elle taşımak

69
SORU 28:İşveren, elle taşıma işlerinde işçiler ve/veya temsilcilerine taşınan yükle ilgili
genel bilgileri ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik yüklerin ……. hakkında,kesin
bilgileri vermekle yükümlüdür.Cümlesinde noktalı yere aşağıdakilerden hangisinin
gelmesi gerekir?
A)Kaldırma şekilleri B)Kavrama yerleri
C)Ölçüleri D)Ağır tarafın ağırlık merkezinin yeri

SORU 29:Elle yük taşıma ile ilgili aşağıdaki açıklamaların hangisi yanlıştır?
A) 75 cm.den geniş nesneleri kaldırmaya çalışmak sakıncalıdır.
B) Yükün şekli ya da boyutları çalışanın görüşünü kapatıyorsa kayma/ takılma, düşme ya da
çarpışma ihtimalini artıracaktır
C) Sırtın alt bölgesinde hastalıkların gelişme riski yaşla ve çalışma süresinin uzunluğuyla
birlikte artmaktadır.
D) Elle yük taşıma sırasında meydana gelen kazalarda, sadece sırt ve bel kısmında hasar
oluşur.

SORU 30:Elle yük taşıma işleminde aşağıdakilerden hangisi işin gerekleri ile ilgili risk
faktörlerinden birisi değildir?
A) Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri
B) Yetersiz ara ve dinlenme süresi
C) Vücudun belden dönmesini gerektiren uzun süreli bedensel çalışmalar
D) Zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse
70
SORU 31:Üst beden zorlanmalarında hangi faktörün etkisi
yoktur?
A) Gece çalışmak B)Uygulanan güç C)Tekrar sayısı D)Duruş

SORU 32:Elle kaldırma işlemi sırasında aşağıdakilerden

hangisi alınacak güvenlik önlemlerinden değildir?
A) Kaldırma işleminde sürtünme özelliği yüksek, kaymayan
ayakkabı giyilmesi
B) Kaldırma işleminin yapılacağı alanın çok sıcak veya çok soğuk
olmaması
C) Kaldırılan cismin vücuttan uzak tutulması.
D) Taşıma işleminden önce bel ve sırt bölgesini çalıştıracak
egzersizlerin yapılması

SORU 33:Ağır fiziksel işlerin düzenlenebilmesi için aşağıdaki

hangi faktörlerin bilinmesi gerekli değildir?
A) Yükün ağırlığı B) Çalışanın yükü ne sıklıkta taşındığı
C) Taşınma uzaklığı D) Yükün rengi 71
SORU 34:Elle taşıma işlerinde aşağıdaki seçeneklerden hangisi bireysel risk
faktörlerinden sayılmaz?
A) İşçinin yetersiz dinlenme süresi
B) İşçinin yeterli bilgi ve eğitime sahip olmaması
C) İşçinin uygun olmayan kişisel koruyucular kullanması
D) İşçinin fiziki yapısı

SORU 35:Hangi ifade bel yaralanmalarından korunmak için doğrudur?

A) Belden eğilerek yük kaldırmak ve indirmek
B) El arabaları ile iterek taşımak
C) Belden yükle birlikte dönüş yapmak
D) Kaldıramayacağınız kadar ağır yükleri taşımak

SORU 36:Elle Taşıma İşleri Yönetmeliğine göre, yüklerin taşınmasında işverenin

en baştaki yükümlülüğü aşağıdakilerden hangisidir?
A) İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde, iş organizasyonu
yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak
taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür
B) Bir işçinin 55 kg dan daha fazla yük taşımamasını sağlayacak organizasyonlar
yapmalıdır
C) Bir işçinin 75 kg dan daha fazla yük taşımamasını sağlayacak organizasyonlar
yapmalıdır
D) Hiçbiri 72
SORU 37:Aşağıdakilerden hangisi elle yapılan kaldırma ve taşıma işlerinde
karşılaşılan sağlık etkilenmelerinden
değildir?
A) Kas – iskelet sistemi rahatsızlıkları
B) İncinmeler
C) Şekil bozuklukları
D) Kılcal damarların kuvvetlenmesi ve deri yüzeyine baskı yapması

SORU 38:Aşağıdakilerden hangisi Elle Taşıma Yönetmeliğin de yer almaz?

A) İş ve işin Yapıldığı Yerin Organizasyonu
B) İşçilerin Eğitimi ve Bilgilendirilmesi
C) Sağlık kontrollerinin yapılması
D)Bireysel risk faktörleri

SORU 39:Elle Taşıma Yönetmeliği hangi işyerlerini kapsar?

A)Ağır ve Tehlikeli işleri
B)Maden işyerlerini
C)4857 Sayılı İş Kanunu kapsamına giren tüm işyerlerini
D)Sanayiden sayılan işyerlerini

73
SORU 40:Aşağıdakilerden hangisi elle taşıma kaidelerinden biri değildir?
A) Uygun kaldırma pozisyonuna hazırlanın B) Kaldırma işini planlayın
C) Ayakların arasında mesafe bırakın D) Yükü gevşekçe kavrayın

SORU 41:Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden hangisini gerektiren işler, sırt

ve bel incinmesi riski oluşturan işlerden değildir?
A) Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli
bedensel çalışmalar
B) İşlemin gerektirdiği, işçi tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu
C) Yetersiz ara ve dinlenme süresi
D) Sık sık mola vermek

SORU 42:Hangi işi yaparken belden yaralanma veya rahatsızlanma riski en

düşüktür?
A) Belden eğilerek bobin veya malzeme almak
B) Belimizi ve sırtımızı eğip bükmeden, dizlerimizi bükerek ve dengeli olarak hafif
yükleri kaldırmak
C) Uzun süre kollarımızı başımız üzeri seviyeye uzatarak iş yapmak
D) Uzun süre, hareketsiz ve ara vermeden oturarak çalışmak

74
SORU 43:Aşağıdakilerden hangisi bel ağrısının oluşumunu kolaylaştıran
etkenlerden kişisel etkenler arasında yer
almaz?
A) Aşırı kilo B) Yetersiz amir ve arkadaş desteği
C) Sigara içmek D) Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü
SORU 44:Aşağıdakilerden hangisi bel ağrısının oluşumunu kolaylaştıran
etkenlerden işle ilgili etkenler arasında yer
almaz?
A) Sık olarak öne eğilme ve dönme hareketleri B) Tekrarlamalı hareketler
C) İş baskısı D) Kötü duruş
SORU 45:Aşağıdakilerden hangisi bel ağrısının en yaygın nedeni olarak
kabul edilmektedir?
A) Sırt ve bel kaslarının güçsüzlüğü B) Kondisyon yetmezliği
C) Çok çalışmak D) Kas ve bağların aşırı gerilmesi

75
SORU 46:Aşağıdakilerden hangisi bel ve sırt incinmeleri için
dikkat edilmesi gereken hususlar arasında yer almaz?
A) Ayakta çalışırken mümkün olduğunca yardımcı araç kullanın
B) Yükü önce aşağı bırakın, sonra istediğiniz pozisyona getirecek
şekilde kaydırın
C) Yüksek iskemlelerde veya benzeri yüksek yerlerde oturmak bele
binen yükü artırır. Bundan kaçınınız
D) Otururken pozisyon değiştirmemeniz iyi olur

SORU 47:Optimum yük kaldırmak için gerekli olan yerden

yükseklik kaç cm olmalıdır?
A)25 B)30 C)40 D)50

76
CEVAP ANAHTARI
1-C 11-D 21-D 31-A 41-D
2-A 12-B 22-D 32-C 42-B
3-B 13-D 23-B 33-D 43-B
4-C 14-D 24-B 34-A 44-D
5-D 15-B 25-C 35-B 45-D
6-A 16-A 26-D 36-A 46-D
7-C 17-A 27-A 37-D 47-C
8-D 18-D 28-D 38-C
9-D 19-B 29-D 39-C
10-D 20-B 30-D 40-D

77