1 / 66

İŞ EKİPMANLARININ TASARIM, İMALAT

ve KULLANIMINDA GÜVENLİK
Amaç
İşyerlerinde kullanılan iş ekipmanlarının tasarım aşamasından başlamak üzere
imalat ve kullanımı hususlarının İSG etkileri hakkında bilgi edinmek.

Öğrenim Hedefleri
 İş ekipmanlarında güvenlik,
 Makine ve tezgâh ve tesislerde güvenlik
 İş ekipmanlarında bulunacak asgari nitelikler,
 İmalatçıların sorumlulukları,
 Makinelerin güvenli kullanımına yönelik işaret ve talimatlar,
 İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak

Alt Başlıkları
 İş ekipmanlarının imalatçılarının sorumlulukları
 İş ekipmanlarının kullanımı
 Makinelerin işaretlenmesi
 İşletme talimatları
 İş ekipmanlarında bulunacak asgari gerekler
 Makina koruyucuları
 İlgili mevzuat ve uygulamaları

2 / 66
TANIMLAR
İş Ekipmanı: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi,
İş Ekipmanının Kullanımı: İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması,
kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi
gibi iş ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyeti,
Tehlikeli Bölge: Kişilerin sağlık ve güvenlik yönünden riske maruz kalabileceği, iş
ekipmanında veya çevresinde bulunan bölgeyi,
Maruz Kişi: Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişiyi,
Operatör: İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçi veya işçileri, ifade eder.
Üretici: Bir Yönetmelik kapsamındaki makina ve emniyet parçalarını üreten, imal
eden, ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini
koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin
Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi
ve/veya ithalatçıyı; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri
ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişiyi,
Makina: En az bir parçası, uygun çalıştırıcı, kumanda ve güç devreleri vasıtasıyla
hareket eden muhtelif parça ve gruplardan oluşan, malzemeyi işlemeye,
taşımaya veya ambalajlamaya yarayan gereçleri; tek başına kullanıldığında
ulaşılan amacı sağlamak için, tek bir bütünmüş gibi çalışmak üzere düzenlenen
ve kontrol edilen makinalar grubunu, yedek parça veya gereç olmamak kaydıyla,
bir makinaya veya muhtelif makinalar grubuna veya bir traktöre kullanıcı
tarafından monte edilmek üzere piyasaya arz edilen ve bir makinenin
fonksiyonunu değiştiren değiştirilebilir teçhizatı,
Emniyet Parçaları: Değiştirilebilir teçhizat olmamak kaydıyla, bir güvenlik
fonksiyonu gerçekleştirmek üzere piyasaya arz edilen ve arızalanması veya hatalı
çalışması durumunda, maruz kalan şahısların sağlık ve emniyetinin tehdit altına
girdiği parçayı,
CE Uygunluk İşareti: Makinelerin çalışırken veya kullanılırken insanların ve
çevrenin sağlık ve emniyetini tehdit etmeyecek nitelikte olduğunu belirten
işareti,
Uyumlaştırılmış Avrupa Standardı: Avrupa Birliği Komisyonunun talimatı üzerine
bir Avrupa Standardizasyon Kuruluşu tarafından hazırlanan ve Avrupa
Toplulukları Resmi Gazetesinde ismi yayımlanan standardı,

3 / 66
Uyumlaştırılmış Ulusal Standart: Bir Uyumlaştırılmış Avrupa standardını
uyumlaştıran ve Türk Standardı Enstitüsü tarafından Türk Standardı olarak kabul
edilip yayımlanan standardı,
Ulusal Standart: Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan standartları,
Uygunluk Değerlendirmesi: Ürünün, bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun
test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine ilişkin her türlü
faaliyeti,
AT Uygunluk Beyanı: Üreticinin, piyasaya arz ettiği makina veya emniyet
parçasının bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunu beyan ettiği belgeyi,
AT Tip İncelemesi Belgesi: Onaylanmış kuruluş tarafından düzenlenerek
üreticiye verilen, makinanın veya emniyet parçalarının bu Yönetmelik
hükümlerine uygunluğunu gösteren belgeyi,
Piyasaya Arz: Ürünün tedarik ve kullanımı amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak
piyasada yer alması için yapılan ilk faaliyeti,
Piyasa Gözetimi ve Denetimi: Bakanlık tarafından, makinaların ve emniyet
parçalarının piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya makine veya emniyet
parçaları piyasada iken, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak üretilip
üretilmediğinin ve güvenli olup olmadığının denetlenmesi veya
denetlettirilmesini;
ifade eder.

İŞ KAZALARININ NEDENLERİ
İş kazasının oluşmasında iki temel unsur, tehlikeli durum ve tehlikeli harekettir.
Her ikisinin bir ortamda bir araya gelmesi iş kazasını doğurur. Herhangi biri
mevcut değil ise kaza oluşmaz. Dolayısıyla bu iki durumdan en az bir tanesinin
kaldırılması gerekmektedir. Fakat uygulamada her zaman bu amaca ulaşmak
kolay değildir. Çünkü bu faktörler yüzde yüzlük bir oranda sıfırlanamaz. Sebepleri
ise insan faktörüdür. İnsanın kültürel geçmişi, psikolojisi, sosyolojisi, bilgisi ve
deneyimidir. Bu nedenle işyerlerinde öncelikle risk analizi yapılmalı ve riskler
tespit edilmelidir. Karşılık gelecek tedbirler alınmalıdır.

Tehlikeli Durumlar
İşyeri çalışma koşulları, işin cinsi, kullanılan hammadde ve enerji ve bunların
doğuracağı riskler ayrıntılı olarak analiz yapılmalıdır. Tehlike kaynakları
çıkartılmalıdır. İşyerinde olası tehlike kaynakları aşağıda belirtilmiştir:

4 / 66
  Makine ve teçhizatların hareketli kısımlarının kontrol altına alınması:
Tamburlar, kasnaklar, miller, delici – öğütücü başlıklar, hareket
mekanizmaları.
 Tehlikeli bölgelerin kontrol altına alınması: Malzemelerin düşme, sıçrama
noktaları, kazanların, basınçlı tankların, yanıcı maddelerin depoları,
merdivenler vb.
 Enerjinin kontrol altına alınması: Elektrik, gaz, hareket enerjisi, patlayıcı ve
yüksek basınçlı akışkanlar.
 İşyerlerinde depolanan veya kullanılan tehlikeli ve zararlı maddelerin
kontrol altına alınması:
 Nakliyat v sevkiyatın kontrol altına alınması: İşyerlerindeki malzeme akışı,
taşınması, konumlandırılması

İşyerlerinin Organizasyonu
Birçok kişinin bir ortamda çalışması, işyerinde çeşitli zorlukları beraberinde
getirecektir. Çalışan ekiplerin diğer çalışanlara engel olmaması, işletme içi
organizasyonun iyi yapılmasını gerektirmektedir, işletme içi düzenlemeler
yapılmalıdır.

Malzeme – Makine –Ekipman Teçhizat Seçimi

İş ile uygun olmayan malzeme, makine, ekipman, teçhizat seçimi doğrudan
doğruya yapılan işe etkiyecektir. Zorluklar, aksaklıklar çıkaracak ve iş kazalarına
neden olacaktır. Makinalar kabiliyetleri ölçüsünde iş yapmak için tasarlanmış
sistemlerdir. Dolayısıyla tasarım amacının dışına çıkıldığında hedeflenen güvenlik
alanının da dışına çıkılmış olunacak ve tehlike oluşacak, kazalar muhtemel
olacaktır.

Personel ve Ekip Seçimi

İş için makine teçhizat seçimi ne kadar önemli ve zorunlu ise, iş için de uygun
personel ve ekip belirlenmesi de o kadar önemlidir. İlgili iş karşısında nasıl
hareket edeceğini bilen, vereceği kararları hedefe ulaşmak için rahatlıkla alan
bilgi ve tecrübeli kişilerin istihdamı verimi artıracak, kaza risklerini en aza
indirecektir.

İşyerinin Psikolojik Durumu

5 / 66
İşyerlerinde mevcut olan olumsuz psikolojik durum, stres, tartışmaların
yapılması, gerçekleştirilen üretimin üzerinde etkiler doğuracaktır. Kazaların
oluşmasında, zihnin farklı noktalarda meşguliyeti, sağlıklı düşünememesi,
yapılması gereken birçok görevin hissi nedenlerle ertelenmesi gibi noktalar
neden olmaktadır.
Çevresel faktörler
İşyerinin atmosferik yapısı, aydınlatılması, atıklar, gürültü, titreşim gibi etkenler
çeşitli tehlikeleri de beraberinde getirecektir.

Tehlikeli hareket
İnsanın ortama uyum sağlama kolaylığının yanında, kişinin çeşitli nedenlerle
(algılama, dalgınlık, unutma vb.) yapılan farklı hareketler tehlikeyi yine karşımıza
çıkaracaktır.

Tehlikenin Algılanması
Tehlikenin algılanması, bilgi, tecrübe, psikolojik durum gibi birçok etkenin
olmasına göre değişir.

Sağlık Durumu ve Fiziksel Yapı

Eğitim Durumu ve Kültür Düzeyi

Psikoloji

Uyum Sağlama ve Alışkanlıklar

Herhangi bir makinede çalışan kişi makinenin kısımlarını kendi uzuvları gibi iyi
tanımadıkça makineye hakim olması zordur.

İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİ
İşyeri ortamında he tür kaza risklerinin bulunduğu analizlerle ortaya çıkarmalıdır.
Olası senaryolar üretilip, bunlara karşı korunma tedbirleri geliştirilmelidir.
İşyerinde yeterli bir güvenlik ve kontrol ağı kurulmadan işçilerin eğitilmesi de
doğru olmayacaktır.

 Güvenlik önlemleri

6 / 66
  Periyodik kontroller
 İş sağlığı ve güvenliği eğitimi
 Uyarı ve ikaz

Çalışanların yaptıkları işlerden zevk almaları, severek yapmaları hata payını

düşürecektir. İş sağlığı ve güvenliği artacaktır. Bunu yaparken işyerindeki
planlama, projelendirme düzgün yapılmalı, her bir sorun için bir eylem planı hazır
olmalıdır. Çözüm, güvenlik önlemleri açısından en az %40, kontroller için en az
%30, eğitim için en az %20 ve uyarı-ikaz için en az %10 gibi oranlar dahilinde bir
kompozisyonda gerçekleştirilmelidir.

İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Genel Yükümlülükler
İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu
ekipmanın işçilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermemesi için gerekli tüm
tedbirleri alacaktır.
 Özel çalışma şartları
 Sağlık ve güvenlik yönünden tehlikeler
 Riski en aza indirecek uygun önlemler

İş Ekipmanları ile İlgili Kurallar

 Yönetmelikten sonraki iş ekipmanları EK1 de belirlenen asgari gerekler
uygun olmalı
 Hâlihazırdaki iş ekipmanları ise 6 ay içinde uygun hale gerilmelidir.
 Gerekli bakım yaptırılmalıdır.
 İş ekipmanları EK2 de belirtilen güvenlik hususlarına uymalıdır.

İş Ekipmanının Kontrolü
 İş ekipmanının kurulma şartlarına uygun kurulması sağlanacak, uzman
kişiler tarafından ilk çalıştırması yapılacak ve doğru kurulup, çalıştığı
belgelenmelidir.
 Uzman kişilerce periyodik bakımları yapılmalıdır.
 Ekipmanların uzun süre kullanılmaması ve arıza durumunda, sağlık ve
güvenlik koşullarının korunması amacıyla gerekli bakımları yapılmalıdır.
7 / 66
  İlgili kontrollerin kayıt altına alınması ve belgelendirilmesi usul ve esasları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirtilen doğrultuda yapılmalıdır.

Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanı

İş ekipmanı sadece görevli kişi tarafından kullanılacaktır, tamir, tadil, kontrol ve
bakımı ilgili görevliler tarafından yerine getirilmelidir.
İş Sağlığı ve Ergonomi
Kullanımda işçilerin duruş pozisyonları, çalışma şekilleri dikkate alınmalıdır.

İşçilerin Bilgilendirilmesi
İş ekipmanlarının kullanım talimatları, kulanım koşulları, olası hatalar, önceki
kullanım deneyimlerinden elde edilen olası tehlikeler işçilerin anlayabileceği
şekilde ifade edilmelidir.

İşçilerin Eğitimi
Kullanımdan doğan olası riskler, kaçınma yolları belirtilecek, bakım görevlilerine
yeterli özel eğitim verilmelidir.

İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması

İşçilerin veya temsilcilerin görüşlerinin alınarak katılımlarını sağlanması
gerçekleştirilecektir.

İŞ EKİPMANLARINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER

 İş ekipmanının kumanda cihazı açıkça görülebilir ve tanınabilir şekilde
işaretlenmelidir. Cihaz tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilmelidir. Makine
çalışmaya başlamadan önce tehlikeli bölgenin içinde kimsenin olmadığını
rahatlıkla görmelidir. Ses ve ışık ile ikaz isteminden yararlanmalıdır. İş
ekipmanın kumanda istemi güvenli olmalı, arızaya bozulmaya karşı
tedbirler alınmalıdır. İş ekipmanlarında sistemi tamamen durdurabilmek
için bir sistem bulunmalıdır.
 Durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olacaktır.
Durdurulduğunda ekipmanın enerjisi de kesilecektir.
 Parça fırlaması, düşmesi riski taşıyan iş ekipmanlarında güvenlik tertibatı,
gaz, buhar, sıvı veya toz çıkarma durumlarında bunları çekecek sistemler
bulunmalıdır.

8 / 66
  İş ekipmanı hareketli parçalarında mekanik temas riski, tehlikeli bölgeye
ulaşmayı önleyecek şekilde koruyucular ve koruma donanımı ile (takılma
ve sökülmeye imkan sağlayacak şekilde) bertaraf edilmelidir.
 İş ekipmanlarının çalışma ve bakımı yapılan yerleri uygun şekilde
aydınlatılmalıdır.
 Yüksek ve çok düşük sıcaklıktaki ekipmanlar korumaya alınmalıdır. İkaz
kolay algılanır ve anlaşılır şekilde yapılmalıdır.
 Ekipmanın bakımı ancak ekipman kapalı halde (enerjisi kesik) iken
yapılmalı, bakımlar kayıt defterine yazılmalıdır.
 İşçilerin güvenliğini sağlamada ikaz ve işaretler konulmalıdır.
 Ekipmanın aşırı ısınması veya yanmasına karşın, gaz, toz, sıvı, buhar
üretilen veya
 depolanan kısımlarda yayılma riskine karşı işçiler korunmaya alınmalıdır.

ÖZEL TİPTEKİ İŞ EKİPMANINDA BULUNACAK ASGARİ EK GEREKLER

 Kendinden hareket eden veya araç vasıtasıyla hareket edebilen
ekipmanlarda işçilerin tekerleklere takılması, temas riski azaltılmalıdır.
Ekipmanların birbirleriyle çarpışmaları, sıkışmaları koruyucularla
engellenmelidir. Ekipmanların enerji aktarımını yapan kısımları hasara,
kire karşı korunmalıdır. Devrilme riskine karşı korunmalı, çeyrek
dönmeden fazla durumlarda koruyucu kullanılmalıdır.
 Forkliftin devrilmesinden oluşacak risk için ürerinde kabin olmalıdır veya
devrilmeyecek şekilde tasarlanmalıdır.
 Ekipmanların yetkisiz kişilerce çalışmasını önleyecek donanım
bulunmalıdır. Acil frenleme, durdurma donanımlarına sahip olmalıdır.
Sürücünün görüş alanının yetersiz olduğu durumlarda yardımcı araçlardan
yararlanılmalıdır. Söndürme cihazları bulunmalıdır.
 Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanlarının sabit olanları
kullanımları sırasında dayanıklı, kaldırılacak olan yükler için oluşabilecek
gerilmelere dayanıklı olmalıdır. Maksimum yük miktarı belirtilmeli,
kaldırmada kullanılan aksesuarlar işaretlenmelidir. Yükün işçilere
çarpması, düşmesi, istem dışı kurtulması riskleri emniyete alınmalıdır.
 İşçileri kaldıran ekipmanlarında düşme, kullanıcının kabinden düşmesi,
kullanıcının temas ile ezilmesi, çarpması emniyet altına alınmalıdır. Kabin
içinde mahsur kalmaması sağlanmalıdır.

9 / 66
İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSUSLAR
 İş ekipmanları kullanan kişilere ve çalışanlara en az risk oluşturacak şekilde
yerleştirilip, kurulup, çalıştırılmalıdır. Hareketli kısımlarının etrafındaki
sabit parçalar aralarındaki mesafeler, enerjinin güvenli temini ve
maddelerin uzaklaştırılmaları sağlanmalıdır. Talimatlara uyulmalı, yıldırım
düşmesi ihtimali olan ekipmanlar uygun şekilde korunmalıdır.
 Kendinden hareketli veya başka araç tarafından hareket edebilen iş
ekipmanları, eğitim almış işçiler tarafından kullanılmalıdır. Ekipmanlar
çalışma alanında trafik kurallarına uymalıdır. Kullanılan alanda görevli
olmayan işçilerin bulunması engellenmelidir. Mekanik seyyar iş
ekipmanlarında güvenli ortamlarda işçi taşınmasına izin verilmelidir. Sağlık
riski oluşturmayacak, yeterli hava olması durumunda yanmalı motorlar
kullanılabilir.
 Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanlarının zemin özellikleri sağlam
olmalıdır. İnsanların kaldırılmasına uygun ekipmanlar kullanılmalıdır.
İşçiler ekipmanlarla kaldırılıyorken mutlaka görevli kişi bulundurulmalı,
haberleşmeleri, tahliyeleri sağlanabilmelidir. Kullanılan aksesuarlar hasar
görmeyecek şekilde muhafaza edilmelidir.
 Serbest askıdaki yükleri kaldırmak için kullanılan iş ekipmanı,
kullanıldığında alanda yüklerin ve/veya kaldırma araçlarının çarpmaması
için önlemler alınmalıdır. Ekipmanların yana eğilmesi, devrilmesi,
kaymaması için tedbirler alınmalıdır. Ekipmanı kullanan elemanın yükü,
işçileri yük çarpmalarını engellemek maksatlı görmesi kolaylaştıracak
düzenlemeler yapılmalıdır. Yükün kaldırma ekipmanlarına elle bağlanması
veya çözülmesi güvenli bir şekilde yapılması için önlemler alınmalıdır. Hava
şartları, işçileri tehlikeye atacak şekilde kullanılması durdurulmalı,
devrilmeye karşı tedbirler alınmalıdır.
 Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanları kullanılmasında kullanılan
platformlar ergonomik koşullarda yapılması sağlanmalı, aksi takdirde
kişisel koruma yerine toplu korumaya önem verilmelidir. Ulaşımda
kullanılan yol en uygun bir şekilde seçilmelidir. Tehlike halinde tahliye
kolaylaştırılmalıdır. Platformlar, katlar, ara geçitler düşme riskine göre
düzenlenmelidir. Kullanılan el merdivenleri, halatlar risk
değerlendirmelerine göre yapılmalıdır. Düşüşleri engelleyecek

10 / 66
 koruyucular kullanılmalıdır. Uygun hava koşullarında çalışmalar
yapılmalıdır.
 El merdivenlerinin kullanılması durumlarında sağlam bir yere
yerleştirilmeli, basamaklar düzgün olmalı, sallanması önlenmelidir.
 İskelelerin kullanılması durumunda sağlamlık ve dayanıklılık hesabı
yapılmalıdır. İskele kurma ve sökme planları uzman kişilerce yapılmalıdır.
Boyutları, şekilleri, yerleştirilmeleri işin özelliğine göre yapılmalıdır.
 Halat kullanılarak yapılan çalışmalarda en az iki kancalı halat (biri inip,
çıkmada, diğeri ise güvenlik için) bulundurulmalı, işçilerde paraşütçü tip
emniyet kemeri işçilere verilmeli, güvenli iniş ve çıkış araçları düşmeyi
önleyecek kendinden kilitlenen sisteme sahip olmalıdır. Acil durumda
işçinin kurtarılma planı yapılmalıdır.

MAKİNALARIN ve EMNİYET PARÇALARININ TASARIMI ve İMALİ İLE İLGİLİ

TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK KURALLARI

1.TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK KURALLARI

1.1. GENEL DÜŞÜNCELER

 Entegre güvenlik için ana prensipler: Makine, fonksiyonuna göre yapılmış,
üretici firma tarafından belirlenen kullanım kurallarına uygun, kimsenin
risk almayacağı şekilde kullanılabilmelidir. Makine, tahmin edilen
ömrünün içinde takma – sökme dahil kaza risklerinden uzak olmalıdır.
Üretici uygun üretim metotlarını seçerken riskleri olabildiğince azaltma
yoluna gitmelidir. Risklere karşı gerekli koruma önlemleri alınmalıdır.
Oluşacak riskler konusunda kullanıcılar bilgilendirilmelidir. Makinenin
tasarım ve yapım talimatları anormal kullanımı önleyecek şekilde
tasarlanmalıdır. Amaçlanan kullanma koşullarında operatörün maruz
kalacağı yorgunluk, rahatsızlık ve psikolojik bozukluk, ergonomik ilkeler
dikkate alınarak giderilmelidir. Makinada çalışanların kullanacağı, eldiven,
ayakkabı vb. korunma malzemesinin getireceği kısıtlar dikkate alınmalıdır.
Makineler, ayar ve bakımları için gerek duyulan teçhizat ile birlikte
verilmelidir.
 Malzeme ve mamuller
 Aydınlatma

11 / 66
  Makinaların Kullanmayı Kolaylaştıracak Biçimde Tasarlanması

1.2. KUMANDALAR (Kontroller)

 Kumanda Sistemlerinin Güvenliği ve Güvenirliği
 Kumanda Tertibatları
 Çalışmaya Başlama
 Durdurma Tertibatı
 İşletme Tarzı (Modu) Seçimi
 Güç Beslemesinin Arızası
 Kumanda Devrelerinin Arızası
 Yazılım

1.3. MEKANİK TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

 Kararlılık
 Çalışma Esnasında Kırılma Riski
 Düşen ve Fırlayan Nesnelerin Sebep Olduğu Riskler
 Yüzeyler, Kenarlar veya Köşelerin Sebep Olduğu Riskler
 Kombine Edilmiş Birden Çok Makinalarla İlgili Riskler
 Aletlerin Dönme Hızlarındaki Değişiklikler ile İlgili Riskler
 Hareketli Parçalarla İlgili Risklerin Önlenmesi
 Hareketli Parçalarla İlgili Risklere Karşı Koruyucuların Seçimi

1.4. KORUYUCULARIN ve KORUMA TERTİBATLARININ GEREKLİ OLAN

ÖZELLİKLERİ
 Genel Kurallar
 Koruyucular İçin Özel Kurallar
o Sabit Koruyucular
o Hareketli Koruyucular
o Ulaşmayı Kısıtlayan Ayarlanabilir Koruyucular
 Koruyucu Tertibatları İçin Özel Kurallar

1.5. DİĞER TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

 Elektrik Beslemesi
 Statik Elektrik

12 / 66
  Elektrik Kaynağından Başka Çeşit Enerji Beslemesi
 Takılma Hataları
 Aşırı Sıcaklık
 Yangın
 Patlama
 Gürültü
 Titreşim
 Radyasyon
 Harici Radyasyon
 Lazer Donanımları
 Tozların, Gazların ve Benzerlerinin Emisyonları
 Bir Makina İçinde Tutulma/Yakalanma Riski
 Kayma, Tökezleme veya Düşme Riski

1.6. BAKIM
 Makinanın Bakımı
 İşletme Noktalarına ve Servis Noktalarına Ulaşma
 Enerji Kaynağının Ayrılması
 Operatör Müdahalesi
 Parçaların Temizlenmesi

1.7. GÖSTERGELER
 Bilgilendirme Tertibatları
 İkaz Tertibatları
 Bakiye Riskler Hakkında İkaz
 İşaretleme
 İşletme Talimatları

2. BELİRLİ MAKİNA SINIFLARI İÇİN İLAVE TEMEL GÜVENLİK ve SAĞLIK

KURALLARI
2.1. ZİRAİ GIDA MAKİNELERİ
2.2. ELDE TAŞINAN ve/veya ELLE YÖNLENDİRİLEN MAKİNALAR
2.3- AĞAÇ ve BENZERİ MALZEMELERİ İŞLEME MAKİNALARI

13 / 66
3- MAKİNALERİN HAREKETİ SEBEBİYLE MEYDANA GELEN BELİRLİ TEHLİKELERİ
ÖNLEMEK İÇİN TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK KURALLARI

3.1- GENEL
3.2- İŞ MAHALLERİ
 Sürüş Konumları
 Oturma Yerleri
 Diğer Yerler

3.3- KUMANDALAR
 Kumanda Tertibatları
 Çalıştırma/Hareket etme
 Duruşa Geçme
 Yürüyerek Kumanda Edilen Makinaların Hareketi
 Kumanda Devresi Arızası

3.4- MEKANİK TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

 Kontrol Edilemeyen Tehlikeler
 Çalışma Esnasında Kırılma Riski
 Devrilme
 Düşen Maddeler
 Ulaşma Vasıtaları
 Çekilen tertibatlar
 Kendinden Tahrikli Makinalar (veya Traktörler) ve Tahrik edilen Makinalar
Arasındaki Güç Aktarması
 Hareketli Kardan Parçaları

3.5- DİĞER TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

 Bataryalar
 Yangın
 Toz, Gaz ve Benzerlerinin Emisyonu

3.6- GÖSTERGELER (Müşirler)

 İşaretler ve İkazlar

14 / 66
  İşaretleme
 Talimat El kitabı

4- KALDIRMA İŞLEMİ SEBEBİYLE MEYDANA GELEN BELİRLİ TEHLİKELERİ

ÖNLEMEK İÇİN TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK KURALLARI

4.1- GENEL DÜŞÜNCELER

 Tarifer
 Mekanik Tehlikelere Karşı Koruma
o Kararsızlık Sebebiyle Olan Riskler
o Kılavuz Raylar ve Demir Yolu
o Mekanik Dayanım
o Makaralar, Tamburlar, Zincir veya Halatlar
o Ayrı Kaldırma Donatıları
o Hareketlerin Kumandası
o Yüklerin Maniplasyonu
o Yıldırım

4.2- KAS GÜCÜNDEN BAŞKA GÜÇ KAYNAĞI BULUNAN MAKİNALAR İÇİN ÖZEL
KURALLAR
 Kumandalar
o Sürüş konumları
o Oturma yerleri
o Kumanda Tertibatları
o Yükleme kontrolü
o Kılavuz Halatlı Tesisler
o Kişilerin Maruz Kalacağı Risklere Karşı Sürüş Konumlarına Ve Müdahale
Noktalarına Ulaşma Vasıtaları
o Amaca Uygunluk

4.3- İŞARETLEME
 Zincir ve Halatlar
 Kaldırma Donatıları
 Makinalar

15 / 66
4.4- TALİMAT EL KİTABI
 Kaldırma donatıları
 Makinalar

5- YER ALTI İŞLERİ İÇİN TASARIMLANMIŞ MAKİNALAR İÇİN TEMEL SAĞLIK ve

GÜVENLİK KURALLARI

5.1- KARARLILIK NOKSANLIĞI SEBEBİYLE OLAN RİSKLER

5.2- HAREKET
5.3- AYDINLATMA
5.4- KUMANDA TERTİBATLARI
5.5- DURDURMA
5.6- YANGIN
5.7- TOZ, GAZ ve BENZERLERİNİN EMİSYONU

6- KİŞİLERİN KALDIRILMASI VEYA TAŞINMASI SEBEBİYLE MEYDANA GELEN

TEHLİKELERİN ÖNLENMESİ İÇİN TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK KURALLARI

6.1- GENEL
 Tarifler
 Mekanik Dayanım
 İnsan Gücünden Başka Güçle Hareket Ettirilen Tertibatlar İçin Yükleme
Kumandası

6.2- KUMANDALAR
6.3- KİŞİLERİN TAŞIYICIDAN DÜŞME RİSKLERİ
6.4- TAŞIYICININ DÜŞME VEYA DEVRİLME RİSKLERİ
6.5- İŞARETLEME

MAKİNELERİN İŞARETLENMESİ (Etiketlenmesi)

CE UYGUNLUK İŞARETİ
CE uygunluk İşareti aşağıdaki formdaki "CE" harflerinden oluşur ve aşağıda
verilen formda kullanılır.

16 / 66
İşaret küçültülür veya büyütülürse yukarıda verilen çizimdeki oranlara itibar
edilecektir. CE uygunluk işaretinin muhtelif kısımları maddi olarak aynı dikey
boyutlara sahip olacaklar, ancak bu boyutlar 5 milimetrenin altında olmayacaktır.
Bu minimum boyut küçük ölçekli makina ve emniyet parçaları için göz ardı
edilebilir.

Bütün makinalar, açıkça ve en az aşağıdaki bilgileri ihtiva edecek şekilde

işaretlenmelidir;
 Üreticinin adı ve adresi,
 CE işareti ve imal yılı
 Serisinin veya tipinin kısa gösterilişi,
 Gerekirse, seri numarası,
 Yapım yılı.

Ayrıca, üreticisinin makinayı potansiyel patlayıcı ortamda kullanılmasının

amaçlandığı durumlarda, bu durum, makina üzerinde mutlaka belirtilmelidir.
Makinalar, ayrıca tipine ait ve emniyetli kullanılması için esas olan bilgileri
(mesela, bazı dönen parçaların en yüksek devir hızları, bağlanan aletlerin en
büyük çapları, kütle vb.) taşımalıdır. Bir makinanın, kaldırma makinaları
kullanılarak taşınmasının gerektiği durumlarda, makinanın kütlesi açıkça okunur
ve bir yanlış anlamaya mahal vermeyecek şekilde belirtilmelidir.

İŞLETME TALİMATLARI
Her makinada en azından aşağıdaki bilgileri ihtiva eden işletme talimatı
bulundurulmalıdır; Makinanın bakım imkanlarına (ithal edicisinin adresi,

17 / 66
tamircisi vb. ) ait uygun ilave bilgiler ile beraber makina üzerinde işaretlenmiş
bilgilerin tekrarı; Makinanın önceden belirtilen şekilde kullanılması,
 Operatörler tarafından kullanılabilecek çalışma yerleri, Güvenliği sağlamak
amacıyla aşağıdaki talimatlar bulundurulmalıdır; İşletmeye alma,
Kullanma, Makinanın ve ayrı ayrı taşınacak çeşitli parçalarının kütlesinin
verilmesiyle elle taşıma,
 Takma ve sökme, Ayar, İdame ettirme, bakım (servis ve onarım),Gerekli
olduğu yerlerde, eğitim talimatları, Gerekli olduğu durumlarda makinaya
bağlanabilen takımların temel karakteristikleri. Gerekli olduğu
durumlarda, talimatlar makinanın kullanma güçlüklerine de dikkati
çekmelidir.
 Bütün makinalar, servise alındıklarında, orijinal dilindeki bir talimat veya
bu talimatın makinanın kullanılacağı ülkenin dili veya dillerindeki bir
tercümesi ile verilmelidir. Bu talimatlar, üretici tarafından mahalli dile
tercüme edilmelidir.
 Talimatlar, hizmeti alma, bakım, muayene, düzgün çalışıp çalışmadığının
kontrolü ve uygun olduğu durumlarda, makinanın onarımı ile ilgili teknik
resimleri ve diyagramları ve özelikle güvenlikle ilgili olan faydalı talimatları
ihtiva etmelidir. Makinayı tarif eden herhangi bir doküman, güvenlik
bakımından, talimatlarla ters düşmemelidir. Teknik dokümanlar, bu
maddenin ..gürültü emisyonlarına ve titreşimle ilgili bilgiler vermelidir.
Gerekli durumlarda talimat, titreşim ve gürültüyü azaltmak için gereken
tesisat ve montajla ilgili kuralları sağlamalıdır.
 Üretici, makinayı muhtemel patlayıcı ortamda kullanılmasını amaçladığı
durumlarda, talimatlarda gerekli bilgiler verilmelidir. Makinaların
meslekten olmayan kişilerce kullanılmasının tahmin edildiği durumlarda,
talimatların yerleştirilmesi ve ifade edilmesinde ifade şeklinin seçilmesi bu
gibi operatörlerden beklenen makul anlama ve genel eğitim seviyesi
dikkate alınmalıdır.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK ve GÜVENLİK ŞARTLARI

YÖNETMELİĞİ
Resmi Gazete Tarihi: 25.04.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28628
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

18 / 66
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işyerinde iş ekipmanlarının kullanımı ile
ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir.

MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ

(2006/42/AT)
Resmi Gazete Tarihi: 03.03.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27158

Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; makinaların, usulüne uygun şekilde
kurulduğunda, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar
doğrultusunda kullanıldığında, insan sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre
evcil hayvanlara ve mallara zarar vermiyorsa piyasaya arz edilmelerini ve hizmete
sunulmalarını teminen, tasarım ve imalat aşamasında uyulması gereken temel
emniyet şartları ile takip edilmesi gereken uygunluk değerlendirme
prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların
görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleri düzenlemektir.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK ve GÜVENLİK ŞARTLARI

YÖNETMELİĞİ
Resmi Gazete Tarihi: 25.04.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28628
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işyerinde iş ekipmanlarının kullanımı ile
ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir.

Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm işyerlerini kapsar.

Dayanak

19 / 66
Madde 3 – (1) Bu Yönetmelik; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 ve
31 inci maddeleri ile 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12. maddelerine
dayanılarak ve 3/10/2009 tarihli ve 2009/104/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifine
paralel olarak hazırlanmıştır.

Tanımlar
Madde 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Bakım: İş ekipmanında yapılan her türlü temizlik, ayar, kalibrasyon gibi
işlemlerin tamamını,
c) İş ekipmanı: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ve
tesisatı,
ç) İş ekipmanının kullanımı: İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması,
kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi
gibi iş ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyeti,
d) Maruz kişi: Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişiyi,
e) Operatör: İş ekipmanını kullanma görevi verilen çalışan veya çalışanları,
f) Özel risk taşıyan iş ekipmanı: Tehlikelerin teknik önlemlerle tam olarak kontrol
altına alınamadığı iş ekipmanını,
g) Periyodik kontrol: İş ekipmanlarının, bu Yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve
belirtilen yöntemlere uygun olarak, yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve
test faaliyetlerini,
ğ) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişi: Bu Yönetmelikte belirtilen iş
ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve EK-III’te yer alan istisnalar
saklı kalmak kaydıyla ilgili branşlardan mühendis, (Ek ibare:RG-23/7/2016-
29779)(2) teknik öğretmen, tekniker ve yüksek teknikerleri,
h) Tehlikeli bölge: İş ekipmanının bünyesinde veya çevresinde yer alan ve kişiler
için sağlık ve güvenlik yönünden risklerin bulunduğu bölgeyi,
ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM
İşverenlerin Yükümlülükleri
Genel yükümlülükler

20 / 66
Madde 5 – (1) İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun
olması ve bu ekipmanın çalışanlara sağlık ve güvenlik yönünden zarar vermemesi
için gerekli tüm tedbirleri alır.
(2) İşveren:
a) İş ekipmanını seçerken işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik
yönünden tehlikeleri göz önünde bulundurarak, bu ekipmanın kullanımının ek bir
tehlike oluşturmamasına dikkat eder.
b) İş ekipmanının, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tamamen tehlikesiz
olmasını sağlayamıyorsa, kabul edilebilir risk seviyesine indirecek uygun
önlemleri alır.

İş ekipmanı ile ilgili kurallar

Madde 6 – (1) İşyerlerinde kullanılan iş ekipmanları ile ilgili aşağıdaki hususlara
uyulur:
a) 5 inci madde hükmü saklı kalmak kaydıyla, işveren; iş ekipmanının bu
Yönetmeliğin EK-I’inde belirlenen asgari gereklere uygun olmasını sağlar.
b) İşveren, iş ekipmanının kullanımı süresince, yeterli bakımını yaptırarak bu
maddenin (a) bendinde belirtilen hususlara uygun durumda olması için gerekli
önlemleri alır.
(2) İşveren, işyerinde kullanılan iş ekipmanının, EK-II’de belirtilen hususlara
uygun güvenlik düzeyinde olmasını sağlar.

İş ekipmanının kontrolü
Madde 7 – (1) İşyerinde kullanılan iş ekipmanının kontrolü ile ilgili aşağıdaki
hususlara uyulur.
a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu
durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve
her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler
tarafından kontrolü yapılır, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını
gösteren belge düzenlenir.
b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike
yaratabilecek iş ekipmanının;
1) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce periyodik kontrollerinin
yapılması,

21 / 66
2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre
kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek
durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve
güvenlik koşullarının korunması için periyodik kontrolleri yapmaya yetkili
kişilerce gerekli kontrollerin yapılması,
sağlanır.
c) Kontrol sonuçları kayıt altına alınır ve yetkililer her istediğinde gösterilmek
üzere uygun şekilde saklanır.
(2) İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belge
de ekipmanla birlikte bulundurulur.
(3) Hangi tür iş ekipmanın kontrole tabi tutulacağı, bu kontrollerin hangi sıklıkla
ve hangi şartlar altında yapılacağı ile kontrol sonucu düzenlenecek belgelerle ilgili
usul ve esaslar EK-III’te belirtilmiştir.

Özel risk taşıyan iş ekipmanı

Madde 8 – (1) Çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden, özel risk taşıyan iş
ekipmanlarının kullanılmasında aşağıdaki önlemler alınır.
a) İş ekipmanı, sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen kişilerce
kullanılır.
b) Bu ekipmanların tamiri, tadili, kontrolü, bakımı ve hizmete alınması bu işleri
yapmakla özel olarak görevlendirilen kişilerce yapılır.

İş sağlığı ve ergonomi
Madde 9 – (1) Asgari sağlık ve güvenlik gereklerinin uygulanmasında, çalışanların
iş ekipmanı kullanımı sırasındaki duruş pozisyonları ve çalışma şekilleri ile
ergonomi prensipleri işverence tam olarak dikkate alınır.

Çalışanların bilgilendirilmesi
Madde 10 – (1) İşveren, iş ekipmanları ve bunların kullanımına ilişkin olarak
çalışanların bilgilendirilmesinde aşağıda belirtilen hususlara uymakla
yükümlüdür.
a) Çalışanlara, kullandıkları iş ekipmanına ve bu iş ekipmanın kullanımına ilişkin
yeterli bilgi ve uygun olması halinde yazılı talimat verilir. Bu talimat, imalatçı
tarafından iş ekipmanıyla birlikte verilen kullanım kılavuzu dikkate alınarak

22 / 66
hazırlanır. Talimatlar iş ekipmanıyla beraber bulundurulur. Bu bilgiler ve yazılı
talimatlar en az aşağıdaki bilgileri içerecek şekilde hazırlanır.
1) İş ekipmanının kullanım koşulları.
2) İş ekipmanında öngörülen anormal durumlar.
3) Bulunması halinde iş ekipmanının önceki kullanım deneyiminden elde edilen
sonuçlar.
(2) Çalışanlar, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde
bulunan iş ekipmanlarının kendilerini etkileyebilecek tehlikelerinden ve iş
ekipmanı üzerinde yapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden
haberdar edilir.
(3) Bu bilgiler ve yazılı talimatların, basit ve kolay anlaşılır bir şekilde olması
gerekir.

Çalışanların eğitimi
Madde 11 – (1) İşverence iş ekipmanını kullanmakla görevli çalışanlara, bunların
kullanımından kaynaklanabilecek riskler ve bunlardan kaçınma yollarına ilişkin
eğitim almaları sağlanır. Ayrıca 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde
belirtilen, iş ekipmanının tamiri, tadili, kontrol ve bakımı konularında çalışanlara
işverenlerce yeterli özel eğitim verilir.

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

Madde 12 – (1) İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda
çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Diğer Hususlar
Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin bildirimi
Madde 13 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında periyodik kontrolleri yapmaya yetkili
kişiler, bilgilerini Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptırır. (Ek cümle:RG-
24/4/2017-30047) Elektronik ortama kayıt için istenecek bilgiler ile elektronik
kayıt işlemlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak Tebliğ ile belirlenir.
a) (Mülga:RG-24/4/2017-30047)
(2) Bildirimde beyan esastır. Bu kişilere Bakanlıkça kayıt numarası verilir.

23 / 66
(3) Bakanlıkça yapılan araştırma sonucu beyan edilen bilgilerin doğru olmadığı
tespit edilenlerin kaydı silinir. Kaydı silinenler Bakanlığın internet sitesinde ilân
edilir. Bu kişiler hakkında ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılır.
(4) Kaydı silinenlerin silinme tarihinden itibaren üç yıl içerisinde yaptığı
başvurular, üç yılın tamamlanmasına kadar askıya alınır.
(5) Periyodik kontrol raporlarında kayıt numaralarının bulunması gerekir.
(6) Beyan edilen bilgilerin doğru olmadığı tespit edilenler ile kayıt numarası
almayanlar tarafından düzenlenen periyodik kontrol raporları geçersiz sayılır.

Yetkilendirme, eğitim ve denetim

Madde 14 – (1) Periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon,
yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye Bakanlık yetkilidir.
(2) Periyodik kontrolleri yapılmış iş ekipmanları ile ilgili olarak, periyodik kontrol
raporunun gerçeğe aykırı düzenlenmesi, bu Yönetmelikte yer alan kriterlere
uygun olmayan kişilerce yapılması, uygun olmayan deney ve test yöntemleri
kullanılarak yapılması gibi uygunsuzlukların Bakanlıkça tespit edilmesi
durumunda, periyodik kontrol raporları geçersiz sayılır. Ayrıca düzenleyen kişiler
hakkında 13 üncü maddenin üçüncü fıkrasına göre işlem yapılır.
(3) (Ek:RG-24/4/2017-30047) Birinci fıkra kapsamında kişi ve kuruluşlara
getirilecek zorunluluklar iş ekipmanları esas alınarak Bakanlıkça çıkartılacak
Tebliğ ile belirlenir. Tebliğde belirtilen süre içerisinde periyodik kontrol yapacak
kişilerin eğitim alması, periyodik kontrol yapacak kuruluşların ise hizmet
yeterliliği belgesi alması veya akredite olması zorunludur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
Madde 15 – (1) 11/2/2004 tarihli ve 25370 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan İş
Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği yürürlükten
kaldırılmıştır.

Daha önce düzenlenmiş olan periyodik kontrol raporları

Geçici Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce
düzenlenmiş olan periyodik kontrol raporları süresince geçerlidir.

24 / 66
(2) (Değişik:RG-23/7/2016-29779) (2) 25/4/2017 tarihine kadar periyodik
kontrol raporunda kayıt numarası aranmaz.

Geçici kayıt numarası

Geçici Madde 2 –(Ek:RG-24/4/2017-30047)
(1) İş ekipmanları için periyodik kontrol yapacak kişilere eğitim alma
yükümlülüğü tamamlanıncaya kadar geçici kayıt numarası verilir. 14 üncü madde
kapsamında çıkarılacak Tebliğde yer alacak iş ekipmanlarının periyodik
kontrolleri için belirlenen süre içerisinde eğitim alma yükümlülüğünü yerine
getirmeyenler ilgili iş ekipmanının periyodik kontrolünü yapamaz ve rapor
düzenleyemez.

Pilot uygulama
Geçici Madde 3 – (Ek:RG-24/4/2017-30047
(1) Geçici kayıt numarası uygulaması yalnızca Bakanlıkça pilot olarak seçilen il
veya illerde başlatılır. Pilot olarak seçilen il veya iller bu Yönetmeliğin yayım
tarihinden itibaren üç ay içinde çıkarılacak Tebliğ ile belirlenir.
(2) Pilot uygulama süresince pilot iller dışında bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesi
hükümleri uygulanmaz.

Kayıt numaralarının geçerliliği

Geçici Madde 4 –(Ek:RG-24/4/2017-30047
(1) Pilot uygulamanın tamamlandığı ilan edilene kadar, pilot uygulamanın
gerçekleştirildiği il veya iller dışında hazırlanan periyodik kontrol raporlarında
kayıt numarası veya geçici kayıt numarası zorunluluğu aranmaz. Pilot
uygulamanın gerçekleştirildiği il veya illerde hazırlanan periyodik kontrol
raporlarında geçici kayıt numarası yeterli sayılır.

Yürürlük
Madde 16 – (1) Bu Yönetmeliğin;
a) (Değişik:RG-23/7/2016-29779) (2) 13 üncü maddesi 25/4/2017 tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.

Yürütme

25 / 66
Madde 17 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı
yürütür.

EK - I
İŞ EKİPMANLARINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER
1. Genel hususlar
1.1. Bu ekte belirtilen hususlar, bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ve söz
konusu iş ekipmanında bunlara karşılık gelen riskin bulunduğu durumlarda
uygulanır.
1.2. Bu ekte belirtilen asgari gerekler, iş ekipmanlarında aranacak temel
gereklerdir.
2. İş ekipmanlarında bulunacak asgari genel gerekler
2.1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları için asgari
gerekler;
2.1.1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları açıkça
görülebilir ve tanınabilir özellikte olur. Gerektiğinde uygun şekilde işaretlenir.
2.1.2. Kumanda cihazları zorunlu haller dışında, tehlikeli bölgenin dışına
yerleştirilir ve bunların kullanımı ek bir tehlike oluşturmaz. Kumanda cihazları,
istem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmaması gerekir.
2.1.3. Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimsenin
bulunmadığından emin olması gerekir. Bu mümkün değilse makine çalışmaya
başlamadan önce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi
bulunur.
2.1.4. İş ekipmanının çalıştırılması veya durdurulması sebebiyle doğabilecek
tehlikelere maruz kalan çalışanlar yeterli zaman ve imkân sağlayan tedbirlerle bu
tehlikelerden korunur.
2.1.5. Kumanda sistemleri güvenli ve planlanan kullanım şartlarında meydana
gelebilecek arıza, bozulma veya herhangi bir zorlanma göz önüne alınarak uygun
nitelikte seçilir.
2.2. İş ekipmanlarının çalıştırılması, bu amaç için yapılmış kumandaların ancak
bilerek ve isteyerek kullanılması ile sağlanır.
2.2.1. Bu kural, çalışanlar için tehlike oluşturmadığı sürece;
a) Herhangi bir sebeple iş ekipmanın durmasından sonra tekrar çalıştırılmasında,
b) Hız, basınç gibi çalışma şartlarında önemli değişiklikler yapılırken de,
uygulanır.

26 / 66
2.2.2. Bu kural otomatik çalışan iş ekipmanının normal çalışma programının
devamı süresindeki tekrar harekete geçme veya çalışma şartlarındaki
değişiklikler için uygulanmaz.
2.3. Bütün iş ekipmanlarında, ekipmanı tümüyle ve güvenli bir şekilde
durdurabilecek bir sistem bulunur. Her bir çalışma yerinde, tehlikenin durumuna
göre, iş ekipmanının tamamını veya bir kısmını durdurabilecek ve bu ekipmanın
güvenli bir durumda kalmasını sağlayacak kumanda sistemi bulunur. İş
ekipmanlarının durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olması
gerekir. İş ekipmanı veya tehlikeli kısımları durdurulduğunda, bunları harekete
geçiren enerji de kesilecek özelliğe sahip olur.
2.4. İş ekipmanının tehlikesi ve normal durma süresinin gerektirmesi halinde iş
ekipmanında acil durdurma sistemi bulunur.
2.5. Parça fırlaması veya düşmesi riski taşıyan iş ekipmanları, bu riskleri ortadan
kaldırmaya uygun güvenlik tertibatı ile donatılır.
2.5.1. Gaz, buhar, sıvı veya toz çıkarma tehlikesi olan iş ekipmanları, bunları
kaynağında tutacak veya çekecek uygun sistemlerle donatılır.
2.6. Çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekiyorsa, iş ekipmanı ve
parçaları uygun yöntemlerle sabitlenir.
2.7. Çalışanların sağlık ve güvenliği açısından önemli bir tehlike oluşturabilecek,
iş ekipmanının parçalarının kırılması, kopması veya dağılması riskine karşı uygun
koruma önlemleri alınır.
2.8. İş ekipmanının hareketli parçalarıyla mekanik temas riskinin kazaya yol
açabileceği hallerde; iş ekipmanı, tehlikeli bölgeye ulaşmayı önleyecek veya bu
bölgeye ulaşılmadan önce hareketli parçaların durdurulmasını sağlayacak uygun
koruyucular veya koruma donanımı ile donatılır.
2.8.1. Koruyucular ve koruma donanımı;
a) Sağlam yapıda olur,
b) İlave bir tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur,
c) Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek şekilde olur,
ç) Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunur,
d) Ekipmanın görülmesi gereken operasyon noktalarına engel olmayacak
özellikte olur,
e) Sadece işlem yapılan alana erişimi kısıtlar ve bunların çıkarılmasına gerek
kalmadan parça takılması, sökülmesi ve bakımı için gerekli işlemlerin yapılması
mümkün olur.

27 / 66
2.9. İş ekipmanının çalışılan veya bakımı yapılan bölge ve operasyon noktaları,
yapılacak işleme uygun şekilde aydınlatılır.
2.10. İş ekipmanının yüksek veya çok düşük sıcaklıktaki parçalarına çalışanların
yaklaşmasını veya temasını engelleyecek tedbirler alınır.
2.11. İş ekipmanına ait ikaz donanımları kolay algılanır ve anlaşılır olur.
2.12. İş ekipmanı sadece tasarım ve imalat amacına uygun işlerde ve şartlarda
kullanılır.
2.13. İş ekipmanının bakım işleri, ancak iş ekipmanı kapalı iken yapılabilir. Bunun
mümkün olmadığı hallerde, bakım işleri yürütülürken gerekli önlemler alınır veya
bu işlerin tehlike bölgesi dışında yapılması sağlanır.
2.13.1. Bakım defteri bulunan makinelerde bakımla ilgili işlemler günü gününe
bu deftere işlenir. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununa uygun olarak güvenli
elektronik imza ile imzalanmış ve elektronik ortamda saklanan kayıtlar da bakım
defteri olarak kabul edilir.
2.14. İş ekipmanlarının enerji kaynaklarını kesecek araç ve gereçler kolayca
görülebilir ve tanınabilir özellikte olur. Ekipmanın enerji kaynaklarına yeniden
bağlanması çalışanlar için tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur.
2.15. İş ekipmanlarında, çalışanların güvenliğinin sağlanmasında esas olan ikaz ve
işaretler bulunur.
2.16. Çalışanların üretim, bakım ve ayar işlemleri yapacakları yerlere güvenli bir
şekilde ulaşabilmeleri ve orada güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için uygun
şartlar sağlanır.
2.17. Bütün iş ekipmanları, ekipmanın aşırı ısınması veya yanmasına veya
ekipmandan gaz, toz, sıvı, buhar veya üretilen, kullanılan veya depolanan diğer
maddelerin yayılması riskine karşı çalışanların korunmasına uygun olur.
2.18. Bütün iş ekipmanları, ekipmanda üretilen, kullanılan veya depolanan
maddelerin veya ekipmanın patlama riskini önleyecek özellikte olur.
2.19. Bütün iş ekipmanları, çalışanların doğrudan veya dolaylı olarak elektrikle
temas riskinden korunmasına uygun olur.
3. Özel tipteki iş ekipmanında bulunacak asgari ek gerekler
3.1. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş
ekipmanları için asgari gerekler;
3.1.1. Üzerinde çalışan bulunan iş ekipmanı, ekipmanın bir yerden bir yere
götürülmesi sırasında tekerleklere veya paletlere takılma veya temas etme riski

28 / 66
de dahil çalışanlar için oluşabilecek bütün riskleri azaltabilecek uygun sistemlerle
donatılır.
3.1.2. İş ekipmanının çekicisi ile çekilen ekipman veya aksesuarları ya da yedekte
çekilen herhangi bir nesnenin, birbirine çarpma veya sıkışma riskinin bulunduğu
durumlarda, bu ekipmanlar çarpma ve sıkışmayı önleyecek koruyucularla
donatılır.
3.1.2.1. Çarpma veya sıkışma riski önlenemiyorsa, çalışanların olumsuz
etkilenmemesi için gerekli önlemler alınır.
3.1.3. İş ekipmanının hareketli kısımları arasında enerji aktarımını sağlayan
kısımların yere teması nedeniyle hasar görmesi veya kirlenmesine karşı önlem
alınır.
3.1.4. Üzerinde çalışan bulunan hareketli iş ekipmanı, normal çalışma
koşullarında devrilme riskine karşı;
a) Cihaz bir çeyrekten (90 derecelik açı) fazla dönmeyecek şekilde yapılmış olur
veya
b) Bir çeyrekten fazla dönüyorsa, üzerinde bulunan çalışanın etrafında yeterli
açıklık bulunur veya
c) Aynı etkiyi sağlayacak başka koruyucu yapı veya sistem bulunur.
3.1.4.1. Bu koruyucu yapı veya sistem iş ekipmanının kendi parçası olabilir.
3.1.4.2. Çalışma sırasında iş ekipmanı sabitleniyorsa veya iş ekipmanının,
devrilmesi mümkün olmayacak şekilde tasarımı yapılmışsa koruyucu yapı veya
sistemler gerekmez.
3.1.4.3. İş ekipmanında; devrilmesi halinde, üzerinde bulunan çalışanın ekipman
ile yer arasında sıkışarak ezilmesini önleyici koruyucu yapı veya sistem bulunur.
3.1.5. Üzerinde bir veya daha fazla çalışanın bulunduğu forkliftlerin
devrilmesinden kaynaklanan risklerin azaltılması için;
a) Sürücü için kabin bulunur veya
b) Forklift devrilmeyecek yapıda olur veya
c) Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında taşınan
çalışanlar için, yeterli açıklık kalmasını sağlayacak yapıda veya
ç) Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forkliftin parçaları tarafından ezilmesini
önleyecek yapıda olur.
3.1.6. Kendinden hareketli iş ekipmanı hareket halinde iken kişiler için risk
oluşturuyorsa aşağıdaki şartları sağlar:
a) Yetkisiz kişilerce çalıştırılmasını önleyecek donanım bulunur.

29 / 66
b) Aynı anda hareket eden birden fazla elemanı bulunan iş ekipmanında bu
elemanların çarpışmasının etkilerini en aza indirecek önlemler alınır.
c) İş ekipmanında frenleme ve durdurma donanımı bulunur. Güvenlik şartları
gerektiriyorsa, ayrıca bu donanımın bozulması halinde otomatik olarak devreye
giren veya kolayca ulaşılabilecek şekilde yapılmış acil frenleme ve durdurma
sistemi bulunur.
ç) Sürücünün görüş alanının kısıtlandığı durumlarda, güvenliğin sağlanması için
görüş alanını iyileştirecek uygun yardımcı araçlar kullanılır.
d) Gece veya karanlık yerlerde kullanılmak üzere tasarımlanmış iş ekipmanında,
yapılan işi yürütmeye uygun ve çalışanların güvenliğini sağlayacak aydınlatma
sistemi bulunur.
e) Çalışanları etkileyebilecek yangın çıkma tehlikesi olan iş ekipmanının
kendisinin veya yedekte taşıdığı ekipmanın kullanıldığı yerin hemen yakınında
yangın söndürme cihazları bulunmuyorsa, bu ekipmanlarda yeterli yangın
söndürme cihazları bulunur.
f) Uzaktan kumandalı iş ekipmanının, kontrol sınırlarının dışına çıkması halinde
otomatik olarak hemen duracak şekilde olması gerekir.
g) Uzaktan kumandalı iş ekipmanı, normal şartlarda çarpma ve ezilme
tehlikelerine karşı korunaklı olur, bunun sağlanamadığı hallerde diğer uygun
araçlarla çarpma riski kontrol altına alınır.
3.2. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanları için asgari gerekler;
3.2.1. Yük kaldırma ekipmanı kalıcı olarak kurulduğunda, özellikle kaldırılan yük
ve montaj veya bağlantı noktalarındaki gerilmeler dikkate alınarak ekipmanın
mukavemet ve kararlılığı sağlanır.
3.2.2. Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinelerde, kaldırılabilecek
maksimum yük açıkça görünecek şekilde işaretlenir, makinenin değişik şekillerde
kullanımında da maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunur.
3.2.2.1. Kaldırma için kullanılan aksesuarlar da güvenli kullanım için gereken
özelliklerini gösterecek şekilde işaretlenir.
3.2.2.2. İnsan kaldırmak ve taşımak için tasarlanmamış iş ekipmanları, amacı
dışında kullanımını önlemek için uygun bir şekilde ve açıkça işaretlenir.
3.2.3. Sabit olarak kurulacak iş ekipmanı, yükün;
a) Çalışanlara çarpması,
b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi,
c) İstem dışı kurtulması,

30 / 66
riskini azaltacak şekilde tesis edilir.
3.2.4. Çalışanları kaldırma veya taşımada kullanılan iş ekipmanlarında;
a) Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenir,
b) Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenir,
c) Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma, sıkışma
veya ezilme riski önlenir,
ç) Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan çalışanların tehlikeye
maruz kalmaması ve kurtarılması sağlanır.
3.2.4.1. Şayet, çalışma yerinin özelliği ve yükseklik farklılıklarından dolayı taşıma
kabininin düşme riski, alınan güvenlik önlemlerine rağmen önlenemiyorsa,
emniyet katsayısı daha yüksek güvenlik halatı ile teçhiz edilip, her çalışma günü
kontrol edilir.

EK - II
İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSUSLAR
Bu ekte belirtilen hususlar, bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ve söz
konusu ekipmanda bunlara karşılık gelen riskin bulunduğu durumlarda uygulanır.
1. Tüm iş ekipmanları için genel hükümler
1.1. İş ekipmanları, bunları kullananlara ve diğer çalışanlara en az risk oluşturacak
şekilde yerleştirilir, kurulur ve kullanılır. Bu amaçla, iş ekipmanının hareketli
kısımları ile çevresinde bulunan sabit veya hareketli kısımlar arasında yeterli
mesafe bulundurulur. Ayrıca iş ekipmanında kullanılan ya da üretilen enerjinin
veya maddelerin güvenli bir şekilde temini ve uzaklaştırılması sağlanır.
1.2. İş ekipmanının kurulması veya sökülmesi, özellikle imalatçı tarafından verilen
kullanma talimatı doğrultusunda güvenli koşullar altında yapılır.
1.3. Kullanımı sırasında yıldırım düşmesi ihtimali bulunan iş ekipmanı yıldırımın
etkilerine karşı uygun araçlarla korunur.
2. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş
ekipmanlarının kullanımı ile ilgili hükümler
2.1. Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile
ilgili uygun eğitim almış çalışanlar tarafından kullanılır.
2.2. İş ekipmanı bir çalışma alanı içinde hareket ediyorsa, uygun trafik kuralları
ile hız sınırları konulur ve uygulanır.
2.3.1. Kendinden hareketli iş ekipmanının çalışma alanında, görevli olmayan
çalışanların bulunmasını önleyecek gerekli düzenleme yapılır.

31 / 66
2.3.2. İşin gereği olarak bu alanda çalışan bulunması zorunlu ise, bu çalışanların
iş ekipmanı nedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler alınır.
2.4. Mekanik olarak hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğin
tam olarak sağlanması halinde çalışan taşınmasına izin verilebilir. Taşıma
sırasında iş yapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı gerektiği gibi ayarlanır.
2.5. Çalışma yerlerinde, çalışanlar için güvenlik ve sağlık riski yaratmayacak
yeterli hava sağlanması şartıyla içten yanmalı motorlu seyyar iş ekipmanı
kullanılabilir.
3. Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile ilgili hükümler
3.1. Genel hususlar
3.1.1. Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüp-takılabilir iş
ekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate alınarak öngörülen bütün kullanım
şartlarında sağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanır.
3.1.2. İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve
aksesuarları kullanılır.
3.1.2.1. Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak
amacıyla yapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak ve gözetim altında
olmak şartıyla insanların kaldırılmasında kullanılabilir.
3.1.2.2. Çalışanlar yük kaldırmak için tasarlanmış iş ekipmanı üzerindeyken,
ekipmanın kumandası için her zaman görevli bir kişi bulunur. Kaldırma
ekipmanındaki kişilerin güvenilir haberleşme imkânlarıyla herhangi bir tehlike
halinde tahliye için güvenilir araçları bulunur.
3.1.3. Teknik zorunluluk olmadıkça kaldırılan yükün altında insan bulunmaması
için gerekli tedbir alınır. Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma
yerlerinin üzerinden yük geçirilmez. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygun
çalışma yöntemleri belirlenir ve uygulanır.
3.1.4. Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak
yüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosfer şartlarına uygun
seçilir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra
sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için
belirgin bir şekilde işaretlenir.
3.1.5. Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekilde
muhafaza edilir.
3.2. Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan) yükleri kaldırmakta kullanılan iş
ekipmanı

32 / 66
3.2.1. Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuz
yüklerin kaldırıldığı bir alanda, yüklerin ve kaldırma araçlarının elemanlarının
çarpışmaması için gerekli önlemler alınır.
3.2.2. Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın
eğilmemesi, devrilmemesi ve eğer gerekiyorsa kaymaması veya yerinden
oynamaması için gerekli tedbirler alınır. Bu önlemlerin tam olarak uygulanmasını
sağlayacak kontroller yapılır.
3.2.3. Kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanının operatörü
doğrudan veya gerekli bilgileri sağlayan yardımcı cihazlar vasıtasıyla yük yolunun
tamamını göremiyorsa, operatöre yol gösterecek bu konuda eğitimli ve
deneyimli bir kişi görevlendirilir. Çalışanları, yüklerin birbiriyle çarpışmasından
kaynaklanan tehlikelerden korumak için gerekli organizasyonel önlemler alınır.
3.2.4. Yükün elle bağlanması veya çözülmesinin güvenle yapılabilmesi için
özellikle iş ekipmanının kontrolü doğrudan ya da dolaylı olarak çalışanda
bulunacak şekilde gerekli düzenleme yapılır.
3.2.5. Bütün yük kaldırma işleri çalışanların güvenliğini korumak için uygun
şekilde planlanır ve gözetim altında yürütülür. Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri
kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş ekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa
operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak düzenleme yapılır ve uygulanır.
3.2.6. Kılavuzsuz yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanı, kendisini
besleyen güç kaynağı tamamen veya kısmen kesildiğinde yükü askıda
tutamıyorsa, ortaya çıkabilecek risklerden çalışanları korumak için uygun
önlemler alınır. Tehlikeli bölgeye giriş engellenmedikçe veya yükün güvenli bir
şekilde askıda kalması sağlanmadıkça askıdaki yük gözetimsiz bırakılmaz.
3.2.7. Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve çalışanları tehlikeye
maruz bırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için
tasarlanmış iş ekipmanlarının açık havada kullanılması durdurulur. Çalışanları
riske atmamak için özellikle iş ekipmanının devrilmesini önleyecek tedbirler
alınır.
4. Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanının kullanımı ile ilgili hükümler
4.1. Genel hususlar
4.1.1. Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesine uygun olarak, yüksekte yapılan geçici
işler uygun bir platformda, güvenlik içinde ve uygun ergonomik koşullarda
yapılamıyorsa, güvenli çalışma koşullarını sağlayacak ve devam ettirecek en
uygun iş ekipmanı seçilir. Toplu koruma önlemlerine kişisel koruma önlemlerine

33 / 66
göre öncelik verilir. İş ekipmanının boyutları, yapılacak işin doğasına ve
öngörülen yüke uygun, geçişlerin tehlikesiz şekilde yapılmasını sağlayacak
şekilde olması gerekir.
4.1.1.1. Yüksekteki geçici çalışma yerlerine ulaşmak için en uygun yol ve araçlar,
geçişlerin sıklığı, söz konusu yerin yüksekliği ve kullanım süresi göz önüne
alınarak belirlenir. Seçilen bu araçlar, yakın bir tehlike durumunda çalışanların
tahliyesini de mümkün kılacak şekilde olur. Ulaşımda kullanılan yol, araç ve
platformlar ile katlar veya ara geçitler arasındaki geçişlerde düşme riski ortadan
kaldırılır.
4.1.2. El merdivenleri ancak düşük risk nedeniyle daha güvenli bir iş ekipmanı
kullanımı gerekmiyorsa, kısa süre kullanılacaksa veya işverence değiştirilmesi
mümkün olmayan işyeri koşullarında, EK-II madde 4.1.1’de belirtilen şartlara
uymak kaydıyla yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılabilir.
4.1.3. Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak risk değerlendirmesi sonucuna
göre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının
gerekmediği durumlarda yapılabilir.
4.1.3.1.Risk değerlendirmesi göz önünde bulundurularak ve özellikle işin
süresine ve ergonomik zorlamalara bağlı olarak, uygun aksesuarlı oturma yerleri
sağlanır.
4.1.4. Seçilen iş ekipmanının türüne bağlı olarak iş ekipmanının yapısında
bulunan riskleri minimuma indirmek için uygun önlemler belirlenir. Eğer
gerekiyorsa yüksekten düşmeyi önleyecek ve çalışanların yaralanmasına da
meydan vermeyecek şekilde uygun yapıda ve yeterli sağlamlıkta koruyucular
yapılır. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucular ancak seyyar
veya sabit merdiven başlarında kesintiye uğrayabilir.
4.1.5. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucuların, özel bir işin
yapılması için geçici olarak kaldırılması gerektiği durumlarda, aynı korumayı
sağlayacak diğer güvenlik önlemleri alınır. Bu önlemler alınıncaya kadar çalışma
yapılmaz. Bu özel iş geçici veya kesin olarak tamamlandıktan sonra koruyucular
tekrar yerine konulur.
4.1.6. Yüksekte yapılan geçici işler, çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye
atmayacak uygun hava koşullarında sürdürülür.
4.2. El merdivenlerinin kullanımı ile ilgili özel hükümler
4.2.1. El merdivenleri, kullanımı sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilir. Portatif
el merdivenleri, basamakları yatay konumda olacak şekilde düzgün, sağlam,

34 / 66
ölçüsü uygun, sabit pabuçlar üzerinde durmalıdır. Asılı duran el merdivenleri
güvenli bir şekilde tutturulur, ip merdivenler hariç, yerlerinden çıkarılması ve
sallanması önlenir.
4.2.2. Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları
sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanılarak veya aynı korumayı sağlayan
diğer tedbirlerle, ayaklarının kayması önlenir. Platformlara çıkmakta kullanılan el
merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda, güvenli çıkışı
sağlamak için platform seviyesini yeteri kadar aşacak uzunlukta tesis edilir.
Uzatılıp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı
hareket etmeleri önlenecek şekilde kullanılır. Mobil el merdivenleri, üzerine
çıkılmadan önce hareketleri durdurulur ve sabitlenir.
4.2.3. El merdivenlerinde her zaman çalışanların elleriyle tutunabilecekleri uygun
yer ve sağlam destek bulunur. Özellikle, bir el merdiveni üzerinde elle yük
taşınıyorsa bu durum elle tutacak yer bulunması zorunluluğunu ortadan
kaldırmaz.
4.3. İskelelerin kullanımı ile ilgili özel hükümler
4.3.1. Seçilen iskelenin sağlamlık ve dayanıklılık hesabı mevcut değilse veya var
olan hesaplar seçilen iskele tipinde tasarlanan yapısal değişikliklere uygun
değilse veya iskelenin genel olarak alışılmış standart konfigürasyonlara uygun
yapıda imal edilmemiş olduğu durumlarda bunların sağlamlık ve dayanıklılık
hesapları yapılır. Bu hesaplar yapılmadan iskeleler kullanılamaz.
4.3.2. Seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme
planı; yapı işlerinde inşaat mühendisi, (Ek ibare:RG-23/7/2016-29779) (2) inşaat
veya yapı eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmen, inşaat teknikeri veya yüksek
teknikeri; gemi inşası ve sökümü işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından
yapılır veya yaptırılır. Bu plan, iskele ile ilgili detay bilgileri içeren standart form
şeklinde olabilir.
4.3.3. İskelenin taşıyıcı elemanlarının kayması; yeterli sağlamlıktaki taşıyıcı
zemine sabitlenerek, kaymaz araçlar kullanarak veya aynı etkiye sahip diğer
yöntemlerle önlenir. İskelenin sağlam ve dengeli olması sağlanır. Yüksekte
çalışma sırasında tekerlekli iskelelerin kazara hareket etmesini önleyecek uygun
araçlar kullanılır.
4.3.4. İskele platformlarının boyutu, şekli ve yerleştirilmesi yapılan işin
özelliklerine ve taşınan yüke uygun ve güvenli çalışma ve geçişlere izin verecek
şekilde olması gerekir. İskele platformları normal kullanımda, elemanları hareket

35 / 66
etmeyecek şekilde kurulur. Platform elemanları ve dikey korkulukların arasında
düşmelere neden olabilecek tehlikeli boşluklar bulunmaması gerekir.
4.3.5. Kurma, sökme veya değişiklik yapılması sırasında iskelenin kullanıma hazır
olmayan kısımları, 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’ de
yayımlanan Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde genel uyarı
işaretleri ile işaretlenir ve tehlikeli bölgeye girişler fiziki olarak engellenir.
4.3.6. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması,
görevli inşaat mühendisi, (Ek ibare:RG-23/7/2016-29779) (2) inşaat veya yapı
eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmen, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri;
tersanelerde ise gemi inşaatı mühendisi gözetimi altında ve bu Yönetmeliğin 11
inci maddesi uyarınca, özel riskleri ve ayrıca aşağıda belirtilen hususları kapsayan
konularda yapacakları işle ilgili yeterli eğitim almış çalışanlar tarafından yapılır.
a) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması ile ilgili planların
anlaşılması,
b) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması sırasında güvenlik,
c) Çalışanların veya malzemelerin düşme riskini önleyecek tedbirler,
ç) İskelelerde güvenliği olumsuz etkileyebilecek değişen hava koşullarına göre
alınacak güvenlik önlemleri,
d) İskelelerin taşıyabileceği yükler,
e) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması işlemleri sırasında
ortaya çıkabilecek diğer riskler.
4.3.6.1. Gözetim yapan kişi ve ilgili çalışanlara gerekli talimatları da içeren EK-II
madde 4.3.2.’de belirtilen kurma ve sökme planları verilir.
4.4. Halat kullanarak yapılan çalışmalarla ilgili özel hükümler
4.4.1 Halat kullanılarak yapılan çalışmalarda aşağıdaki şartlara uyulur.
a) Sistemde biri, inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri
ise güvenlik halatı olacak şekilde ayrı kancalı en az iki halat bulunur.
b) Çalışanlara, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilir ve
kullandırılır. Emniyet kemerinin ayrıca güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanır.
c) Çalışma halatı, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilir ve kullanıcının
hareket kontrolünü kaybetmesi halinde, düşmesini önlemek için kendiliğinden
kilitlenebilen sisteme sahip olması gerekir. Güvenlik halatında da, çalışan ile
birlikte hareket eden düşmeyi önleyici bir sistem bulunur.

36 / 66
ç) Çalışan tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi
emniyet kemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak
güvenli hale getirilir.
d) Acil bir durumda çalışanın derhal kurtarılabilmesi için iş uygun şekilde planlanır
ve gözetim sağlanır.
e) Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi doğrultusunda, çalışanlara yapacakları işe
uygun ve özellikle kurtarma konusunda yeterli eğitim verilir.
4.4.2 Risk değerlendirmesi göz önünde bulundurularak ikinci bir halat
kullanılmasının işin yapılmasını daha tehlikeli hale getirdiği istisnai durumlarda,
güvenliği sağlayacak yeterli önlemler alınmak şartıyla tek bir halatla çalışma
yapılabilir.

MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ

(2006/42/AT)
Resmi Gazete Tarihi: 03.03.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27158
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; makinaların, usulüne uygun şekilde
kurulduğunda, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar
doğrultusunda kullanıldığında, insan sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre
evcil hayvanlara ve mallara zarar vermiyorsa piyasaya arz edilmelerini ve hizmete
sunulmalarını teminen, tasarım ve imalat aşamasında uyulması gereken temel
emniyet şartları ile takip edilmesi gereken uygunluk değerlendirme
prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların
görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleri düzenlemektir.

Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönetmelik; makinaları, değiştirilebilir teçhizatı, emniyet
aksamlarını, kaldırma aksesuarlarını, zincir, halat ve kayışları, sökülebilir mekanik
aktarma tertibatlarını, kısmen tamamlanmış makinaları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik; aşağıda belirtilen makinaları ve emniyet parçalarını kapsamaz.
a) Orijinal makinaların imalâtçıları tarafından tedarik edilen ve özdeş aksamları
değiştirmek üzere yedek parça olarak kullanılması amaçlanan emniyet aksamları,
b) Fuar alanlarında ve/veya eğlence parklarında kullanılan özel makinaları,
c) Özel olarak nükleer amaçlar için tasarımlanmış veya hizmete sunulmuş,
arızalanma durumunda radyoaktivite yayabilecek makinaları,

37 / 66
ç) Ateşli silahlar dahil olmak üzere her türlü silahı,
d) Aşağıdaki ulaşım vasıtalarını:
1) (Değişik:RG-28/9/2014-29133) (1) Üzerlerine monte edilen makinalar hariç,
tarım ve orman traktörleri,
2) 1/4/1999 tarihli ve 23653 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Motorlu Araçlar
ve Römorkları Tip Onayı ile İlgili Yönetmelik (98/14/AT) kapsamındaki, üzerlerine
monte edilen makinalar hariç, motorlu araçlar ve bunların römorkları,
3) 23/12/2004 tarihli ve 25679 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan İki veya Üç
Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT) kapsamındaki,
üzerlerine monte edilen makinalar hariç, taşıtları,
4) Sadece yarış amaçlı motorlu taşıtlar,
5) Üzerine monte edilen makinalar hariç, hava, su veya demir yolu ağlarındaki
ulaştırma vasıtaları,
6) Denizde hareket eden tekneler ve seyyar açık deniz tertibatı ile bu tekne
ve/veya tertibat üzerine monte edilmiş makinalar,
7) Askeri veya polisiye amaçlar için özel olarak tasarlanmış ve imal edilmiş
makinalar,
8) Laboratuvarlarda araştırma amaçlarına yönelik olarak geçici kullanım için özel
olarak tasarlanmış ve imal edilmiş makinalar,
9) Maden kuyusu asansörleri,
10) Sanatsal gösterilerde sanatçıyı taşımayı amaçlayan makinalar,
11) 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Belirli Gerilim
Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat ile İlgili
Yönetmelik (2006/95/AT) kapsamında yer alan; evlerde kullanılması amaçlanan
ev aletleri, ses ve video cihazları, bilgi teknolojisi cihazları, tipik büro makineleri,
alçak gerilim şalter ve kumanda panoları ve elektrik motorları, yüksek gerilimli
elektrikli teçhizatın şalter ve kumanda düzenleri ile trafo tipleri.

Dayanak
Madde 3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması
ve Uygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak,
b) (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1) Avrupa Birliğinin 2009/127/EC sayılı
Direktifinin yanı sıra 596/2009 ve 167/2013 sayılı Regülasyonları ile değiştirilen
2006/42/EC sayılı Direktifine paralel olarak

38 / 66
hazırlanmıştır.

Tanımlar
Madde 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1) Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığını,
b) Değiştirilebilir teçhizat: Bir makina veya traktörün hizmete girişini müteakip,
operatörün kendisi tarafından işlevini veya özelliğini değiştirmek veya yeni bir
işlev katmak amacıyla bu makina veya traktöre takılan bir alet olmayan teçhizatı,
c) Emniyet aksamları: Bir güvenlik işlevini yapan, bağımsız bir şekilde piyasaya arz
edilen, arızalanması ve/veya hatalı çalışması durumunda kişilerin güvenliğini
tehlikeye sokan, makinaların işlevini yerine getirmek için gerekli olmayan veya
makinanın işlevini yerine getiren normal aksamın yedeği olarak kullanılabilecek
aksamını; Ek V’te düzenlenen emniyet aksamlarının listesinin 10 uncu maddenin
birinci fıkrasının (a) bendine göre güncellenebildiğini,
ç) Hizmete sunma: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinanın amaçları
doğrultusunda ilk kez kullanıma alınmasını,
d) İmalatçı: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinayı veya kısmen tamamlanmış
makinayı tasarımlayan ve/veya imal eden ve kendi isim veya ticari unvanı altında
veya kendi kullanımı için piyasaya arz edilmesi amacıyla makinanın veya kısmen
tamamlanmış makinanın bu Yönetmeliğe uygunluğundan sorumlu olan gerçek
veya tüzel kişiyi, bu şekilde tanımlanan bir imalatçının bulunmadığı durumda, bu
Yönetmelik kapsamındaki makinayı veya kısmen tamamlanmış makinayı
piyasaya arz eden veya hizmete sunan gerçek veya tüzel kişiyi,
e) Kaldırma aksesuarı: Kaldırma makinasına monte edilmemiş olup, yükün
tutulmasına imkân sağlayan, makina ile yük arasına veya yükün kendi üzerine
yerleştirilen veya yükün ayrılmaz bir parçası olması amaçlanan ve piyasaya ayrı
olarak arz edilen aksam veya teçhizat ile sapanlar ve bunların aksamlarını,
f) Kısmen tamamlanmış makina: Başka bir makinaya veya kısmen tamamlanmış
makinaya dahil edilerek, bu Yönetmelik kapsamındaki bir makinayı oluşturması
amaçlanan, tahrik sistemi gibi, hemen hemen makina durumunda olan, ancak
kendi başına belirli bir uygulamayı gerçekleştiremeyen parçalar topluluğunu,
g) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,
ğ) Makina: Bu Yönetmeliğin amaçları bakımından, kısmen tamamlanmış
makinalar dışında, 2. maddenin birinci fıkrasında belirtilen ürünleri ifade etmek

39 / 66
üzere, doğrudan insan veya hayvan gücü uygulaması dışındaki bir tahrik sistemi
ile donatılmış veya donatılması amaçlanmış, ilişkili parçaları veya kısımlarının en
az biri hareketli olan ve belli bir uygulama amacıyla bir araya getirilmiş olan
parçalar topluluğu ile bunlardan; sadece kullanım sahasına veya bir enerji ve
hareket kaynağına bağlantı için gerekli olan aksamları bulunmayan veya monte
edilmeye hazır ve sadece bir ulaştırma vasıtasına monte edildiğinde veya bir bina
ya da yapıya kurulduğunda çalışma yeteneğine sahip veya aynı sonucu elde
etmek için bir bütün halinde çalışacak şekilde düzenlenen ve kumanda edilen
veya (f) bendinde belirtilen kısmen tamamlanmış makina parçaları topluluğunu
ve yük kaldırma amaçlı ve güç kaynağı doğrudan uygulanan insan gücü olan
birbiriyle bağlantılı en azından biri hareketli bağlantılı parçalar ve aksamdan
oluşan parçalar topluluğunu,
h) (Mülga:RG-28/9/2014- 29133)
ı) Piyasaya arz: Makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın, kullanım veya
dağıtım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada bulunmasının sağlanması
amacıyla yapılan ilk faaliyeti,
i) Sökülebilir mekanik aktarma organı: Kendinden tahrikli makina veya bir traktör
ile başka bir makina arasında birleştirildiği ilk sabit yataktan güç aktarımını
sağlayan mahfazası ile birlikte piyasaya arz edildiği takdirde tek bir ürün olarak
kabul edilen teçhizatı,
j) Uyumlaştırılmış standart: Komisyon tarafından belirlenen işlemlere uygun
olarak, Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN), Avrupa Elektroteknik
Standardizasyon Komitesi (CENELEC) veya Avrupa Telekomünikasyon
Standartları Enstitüsü (ETSI) gibi standardizasyon kuruluşu tarafından kabul
edilen teknik şartnameyi,
k) Yetkili temsilci: Türkiye’de yerleşik olan, imalatçıdan onun adına bu
Yönetmelikle ilgili yükümlülüklerinin ve formalitelerinin tamamını veya bir
kısmını yerine getirmek için yazılı yetki almış herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,
l) Zincirler, halatlar ve kayışlar: Kaldırma amacıyla, kaldırma makinası veya
kaldırma aksesuarlarının bir parçası olarak tasarımlanıp imal edilen, zincirler,
halatlar ve kayışları,
m) (Ek:RG-28/9/2014-29133)(1) Temel sağlık ve güvenlik kuralları: İnsanların,
durumuna göre evcil hayvanların ve malların ve uygulanabilen yerlerde çevrenin
sağlığının ve güvenliğinin yüksek seviyede muhafazasını sağlamak için bu

40 / 66
Yönetmeliğin kapsamındaki ürünleri tasarlamak ve inşa etmek için Ek-I’de
belirtilmiş zorunlu hükümleri,
ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM
Piyasaya Arz, Piyasa Gözetim ve Denetimi
Piyasaya arz ve hizmete sunma
Madde 5 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinayı piyasaya arz etmeden
ve/veya hizmete sunmadan önce;
a) Ek I’de yer alan ilgili temel sağlık ve güvenlik kurallarını sağlamak,
b) Ek VII Bölüm A’da bahsedilen teknik dosyayı temin etmek,
c) Özellikle talimatlar gibi gerekli bilgileri temin etmek,
ç) 13 üncü maddede belirtilen uygunluk değerlendirmesi için gerekli işlemleri
yerine getirmek,
d) Ek II Kısım 1 Bölüm A’da içeriği verilen AT Uygunluk Beyanını makinaya uygun
olarak hazırlamak,
e) 16 ncı madde hükümlerine uygun olarak “CE” uygunluk işaretini iliştirmek.
zorundadır.
(2) İmalatçı veya yetkili temsilcisi kısmen tamamlanmış makinayı, piyasaya arz
etmeden önce, 14 üncü maddede belirtilen işlemi yerine getirir.
(3) 13 üncü maddede belirtilen işlemlerin amaçları bakımından, imalatçı veya
yetkili temsilcisi, Ek I’de yer alan temel sağlık ve güvenlik kurallarını sağlamak için
gerekli vasıtalara sahip olmak veya bu vasıtalara erişebilmek için gerekli
tedbirleri alır.
(4) Makinanın başka hususlarla ilgili olarak, “CE” işaretlemesi öngören başka
yönetmeliklerin kapsamına girmesi durumunda, “CE” işaretlemesi makinanın söz
konusu başka yönetmeliklerdeki hükümlere de uygun olduğunu gösterir. Ancak,
bu yönetmeliklerden bir veya daha fazlasının bir geçiş döneminde, imalatçıya
veya yetkili temsilcisine uygulanacak sistemi seçmesine imkân sağlaması
durumunda, “CE” uygunluk işareti sadece imalatçı veya yetkili temsilcisi
tarafından uygulanan yönetmeliklerin hükümlerine uygunluğunu gösterir.
Uygulanan yönetmelikle ilgili bilgiler, Resmi Gazete’ de yayımlandığı şekliyle AT
Uygunluk Beyanında belirtilir.

Serbest Dolaşım

41 / 66
Madde 6 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun makinaların piyasaya arz
edilmesi ve/veya hizmete sunulması yasaklanmaz, kısıtlanmaz ve engellenmez.
(2) İmalatçının veya yetkili temsilcisinin Ek II Kısım 1 Bölüm B’de belirtilen, kısmen
tamamlanmış makinayı, makinayı meydana getirmek üzere bir makinaya
takılacağını veya makina oluşturmak için diğer kısmen tamamlanmış bir makina
ile birleştirileceğini beyan etmesi halinde, söz konusu makinanın piyasaya arz
edilmesi yasaklanmaz, kısıtlanmaz ve engellenmez.
(3) Ticaret fuarlarında, sergilerde ve tanıtımlarda veya benzeri durumlarda, bu
Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan makinanın veya kısmen tamamlanmış
makinanın, uygun olmadığı ve uygun duruma getirilinceye kadar hazır
olamadıklarına dair görülebilir bir işaret olması kaydıyla, teşhir edilmesi
engellenmez. Bu tip uygun olmayan makinanın veya kısmen tamamlanmış
makinanın teşhiri sırasında, şahısların emniyetini sağlayacak tedbirler alınır.

Uygunsuz işaretleme
Madde 7 – (1) Aşağıda belirtilen işaretlemeler uygunsuz olarak kabul edilir.
a) Bu Yönetmelik kapsamında yer almayan ürünler üzerine bu Yönetmeliğe göre
“CE” işaretlemesinin iliştirilmesi,
b) Makinada “CE” uygunluk işaretinin ve/veya AT Uygunluk Beyanının
bulunmaması,
c) Makina üzerine “CE” uygunluk işareti dışında başka bir işaretin, 16. maddenin
üçüncü fıkrasında yasaklanan şekilde iliştirilmesi.
(2) Bakanlığın, işaretlemenin bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygun
olmadığını tespit etmesi durumunda, imalatçı veya yetkili temsilcisi ürünü uygun
duruma getirmek ve bu uygunsuzluğu Bakanlığın belirlediği koşullar altında, bu
ihlale son vermekle yükümlüdür.
(3) Uygunsuzluğun devam etmesi halinde, Bakanlık, söz konusu ürünün piyasaya
arzını sınırlamak, yasaklamak veya 12. maddede belirtilen işleme uygun olarak
ürünün, piyasadan geri çekilmesini sağlamak için bütün tedbirleri alır.

Piyasa gözetim ve denetimi

Madde 8 – (1) (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1) Bu Yönetmelik kapsamına giren
makinaların piyasa gözetimi ve denetimi, 13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve
Denetimine Dair Yönetmelik ile 2/10/2012 tarihli ve 28429 sayılı Resmî Gazete’

42 / 66
de yayımlanan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi
Yönetmeliği hükümlerine göre Bakanlık tarafından yapılır.
(2) (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1) Bakanlık, makinaların sadece bu
Yönetmeliğin ilgili hükümlerinin gereklerini karşıladıkları ve doğru bir şekilde
kurulup bakımlarının yapıldığında ve amaçlandığı şekilde veya makul bir şekilde
öngörülebilir koşullar altında kullanıldığı zaman, kişilerin ve durumuna göre evcil
hayvanların ve malların, ayrıca uygulanabilen yerlerde çevrenin, sağlık ve
güvenliğini tehlikeye atmadıkları sürece piyasaya arz edilebilmelerini ve/veya
hizmete sunulmalarını sağlayacak bütün uygun önlemleri alır.
(3) Bakanlık, kısmen tamamlanmış makinaların sadece bu Yönetmeliğin ilgili
hükümlerinin gereklerini karşıladıkları sürece piyasaya arz edilebilmelerini
sağlayacak uygun olan bütün önlemleri alır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Standartlar
Uygunluk varsayımı ve uyumlaştırılmış standartlar
Madde 9 – (1) Ek II Kısım 1 Bölüm A’da belirtilen AT Uygunluk Beyanı bulunan ve
bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak “CE” uygunluk işareti taşıyan bir
makinanın, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olduğu kabul edilir.
(2) Uyumlaştırılmış standarda uygun olarak imal edilmiş olan bir makinanın, bu
tip bir uyumlaştırılmış standardın kapsadığı temel sağlık ve güvenlik kurallarına
uygun olduğu kabul edilir.
(3) Bakanlık, uyumlaştırılmış ulusal standartların referanslarını bilgi için Resmî
Gazete’ de yayımlar.
(4) Uyumlaştırılmış ulusal standartları hazırlama ve izleme sürecinde sosyal
taraflara ulusal seviyede etkin olma imkânı vermek için Bakanlıkça gereken
önlemler alınır.
(5) Komisyonun, uyumlaştırılmış standartların Ek I’de belirtilen temel gerekleri
veya ulusal standartların bu gerekleri artık karşılamadığını bildirmesi halinde, söz
konusu standartların uygulamadan tamamen veya kısmen çekilmesi gerektiği
hususundaki Komisyon görüşüne uygun olarak bu standartlar Bakanlıkça geri
çekilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tedbirler

43 / 66
Özel tedbirler
Madde 10 – (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin;
a) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen Ek V’teki emniyet
aksamlarını gösteren listenin güncellenmesi,
b) 11 inci maddesinde belirtilen makinaların piyasaya arzının kısıtlanması için
Komisyon tarafından getirilen uygulamaları göz önünde bulundurarak gerekli
tedbirleri alır.

Tehlikeli olması muhtemel makinalarla ilgili özel tedbirler

Madde 11 – (1) Komisyonun, bir uyumlaştırılmış ulusal standardın, kapsamına
giren ve Ek I’de belirtilen temel sağlık ve güvenlik gereklerini tam olarak yerine
getirmediğine karar verdiği durumlarda Bakanlık, Komisyonun standarttaki
eksiklikler nedeniyle teknik özellikleri risk arz eden makinaların piyasaya arzının
yasaklanması ya da kısıtlanması ya da bu makinaların özel koşullara tabi
tutulmasını gerektiren tedbirlerini dikkate alır.
(2) Komisyonun herhangi bir Üye Ülkenin aldığı bir tedbiri haklı bulması üzerine
teknik özelliklerinden dolayı birinci fıkrada belirtilen riskleri taşıyan makinaların
piyasaya arzının yasaklanması ya da kısıtlanmasını gerektiren tedbirler alması
durumunda Bakanlık, bu tedbirleri dikkate alır.
(3) Bakanlık, birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin alınmasını (Değişik ibare:RG-
28/9/2014-29133)(1) Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirir.

Koruma hükmü
Madde 12 – (1) (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1) Bakanlık; bu Yönetmelik
kapsamındaki makinaların, “CE” uygunluk işareti taşıdıkları, AT Uygunluk
Beyanına sahip oldukları ve amacına uygun olarak kullanıldıklarında insanların,
yerine göre evcil hayvanların veya malların, yerine göre çevrenin, sağlık ve
güvenliğini tehlikeye atabileceğini tespit ederse, makinanın piyasadan
toplanması, piyasaya arzının veya hizmete konulmasının engellenmesi veya
serbest dolaşımının kısıtlanması için gerekli olan bütün tedbirleri alır.
(2) Bakanlık, aldığı tedbirlerle ilgili kararının gerekçelerini ve özellikle
uygunsuzluğun;
a) Bu Yönetmelikte belirtilen yer alan temel sağlık ve güvenlik kurallarının yerine
getirilmemesinden,

44 / 66
b) Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartların yanlış
uygulanmasından,
c) Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartlardaki eksikliklerden
kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirterek, alınan tedbirleri (Değişik ibare:RG-
28/9/2014-29133)(1) Ekonomi Bakanlığı aracılığı ile Komisyona bildirir.
(3) Birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin uyumlaştırılmış standartlardaki
eksikliklerden kaynaklanması durumunda Bakanlık, 9 uncu maddenin beşinci
fıkrasına göre işlem yapar.
(4) Makinanın uygun olmadığı halde “CE” uygunluk işaretini taşıması durumunda
Bakanlık, “CE” uygunluk işaretini iliştiren hakkında gerekli işlemi yapar ve yapılan
işlemi (Değişik ibare:RG-28/9/2014-29133)(1) Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla
Komisyona bildirir.

BEŞİNCİ BÖLÜM
Uygunluk Değerlendirme İşlemleri, Kısmen Tamamlanmış Makinalar İçin
İşlemler, Onaylanmış Kuruluşlar, “CE” Uygunluk İşareti
Makinaların uygunluk değerlendirme işlemleri
Madde 13 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinaların bu Yönetmeliğin
hükümlerine uygunluğunu belgelemek için bu maddenin ikinci, üçüncü ve
dördüncü fıkralarında belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinden birisini
uygular.
(2) Makinaların Ek IV’te yer almaması halinde, imalatçı veya yetkili temsilcisi, Ek
VIII’de belirtilen makina imalatındaki iç kontrollerle uygunluk değerlendirme
işlemini uygular.
(3) Ek IV’te verilen listede yer alan ve 9 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen
uyumlaştırılmış standartlara uygun olarak imal edilen makinalarda, bu
standartların ilgili bütün temel sağlık ve güvenlik kurallarını kapsamaları kaydıyla,
imalatçı veya yetkili temsilcisi;
a) Ek VIII’de belirtilen, makina imalatında yapılan iç kontrollerle uygunluğun
değerlendirilmesi işlemlerini veya
b) Ek IX’da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı sıra, Ek VIII’in 3 numaralı
paragrafında belirtilen makina imalatındaki iç kontrol işlemlerini veya
c) Ek X’da belirtilen tam kalite güvence işlemlerini uygular.
(4) Ek IV’de yer alan ve 9 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen
uyumlaştırılmış standartlara uygun olarak imal edilmeyen makinalarda veya bu

45 / 66
standartlara kısmen uygun olarak imal edildiğinde ya da uyumlaştırılmış
standartların ilgili temel sağlık ve güvenlik kurallarının tamamını kapsamadığı
durumlarda veya bahsi geçen makinalar için bir uyumlaştırılmış standardın
bulunmadığı hallerde, imalatçı veya yetkili temsilcisi;
a) Ek IX’da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı sıra Ek VIII’in 3 numaralı
paragrafında belirtilen makina imalatındaki iç kontrol işlemini veya
b) Ek X’da verilen tam kalite güvence işlemini uygular.

Kısmen tamamlanmış makinalar için işlemler

Madde 14 – (1) Kısmen tamamlanmış makinaların imalatçısı veya yetkili
temsilcisi, makinayı piyasaya arz etmeden önce aşağıdaki hususları yerine getirir.
a) Ek VII Bölüm B’de açıklanan ilgili belgelerin hazırlanması,
b) Ek VI’da belirtilen montaj talimatlarının hazırlanması,
c) Ek II Kısım I Bölüm B’de belirtilen imalatçı beyanının hazırlanması.
(2) Montaj talimatları ve imalatçı beyanının, nihai makinaya takılıncaya kadar
kısmen tamamlanmış makinayla birlikte bulunması, sonrasında nihai makinanın
teknik dosyasının bir parçası olması zorunludur.

Onaylanmış Kuruluşlar
Madde 15 – (1) (Değişik fıkra:RG-28/9/2014-29133)(1) Bakanlık tarafından
görevlendirilecek onaylanmış kuruluşlar, Ek XI’de belirtilen asgari kriterleri
sağlamak zorundadır. Bakanlık, bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde belirtilen
uygunluk değerlendirme işlemlerinde faaliyet gösterecek onaylanmış
kuruluşların tespitini, tayinini, bildirimini ve statülerinin kaldırılmasını
16/12/2011 tarihli ve 2011/2621 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe
konulan Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar
Yönetmeliğinde belirtilen hükümler çerçevesinde gerçekleştirir.

“CE” uygunluk işareti

Madde 16 – (1) “CE” uygunluk işareti CE harflerinden oluşur. Kullanılacak işaretin
şekli Ek III’te belirtilmiştir.
(2) “CE” uygunluk işareti makinaya Ek III’e uygun olarak, görünür, okunaklı ve
silinmez bir şekilde iliştirilir.
(3) Makina üzerine “CE” uygunluk işaretinin formu veya anlamı veya her ikisi
hakkında üçüncü taraflarca yanlış anlaşılmaya yol açabilecek işaretler, simgeler

46 / 66
ve yazılar iliştirilemez. “CE” uygunluk işaretinin görünürlüğünü, okunabilirliğini
ve anlamını bozmamak kaydıyla, makina üzerine başka işaretler de iliştirilebilir.
(4) (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1) “CE” uygunluk işaretinin iliştirilmesinde ve
kullanılmasında 16/12/2011 tarihli ve 2011/2588 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan “CE” İşareti Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin hükümleri
uygulanır.

ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Makinaların montajı ve kullanımı
Madde 17 – (1) Bakanlık, makinaların bu Yönetmelikte öngörülmeyen şekilde
tadil edilmemeleri kaydıyla, kişilerin ve özellikle de işçilerin makinaları
kullanırken korunmalarını sağlamak üzere, ilgili diğer mevzuatlara aykırı
olmamak üzere gerekli tedbirleri alabilir.

Gizlilik
Madde 18 – (1) Gizlilikle ilgili mevcut ulusal hükümlerden ve uygulamalardan ayrı
olarak, bu Yönetmeliğin uygulanmasında yer alan tüm kişi ve taraflar görevlerini
yaparken elde ettikleri tüm bilgileri gizli tutar. Kişilerin sağlık ve güvenliğini
korumak amacıyla açıklanması gerekmedikçe, iş, meslek ve ticari sırlar gizlidir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen hükümler, Bakanlık ile Onaylanmış Kuruluşların
karşılıklı bilgi paylaşımı ve uyarıda bulunma ile ilgili yükümlülüklerini etkilemez.
(3) Bakanlık ve Komisyon tarafından 11. ve 12. maddelere uygun olarak alınan
her karar kamuoyuna duyurulur.

Avrupa Birliği Üye Ülkeleriyle işbirliği

Madde 19- (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasıyla ilgili, Üye Ülkelerin
yetkili kuruluşları ve Komisyon ile işbirliği yapar ve gerekli bilgileri (Değişik
ibare:RG-28/9/2014-29133)(1) Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Üye Ülkelerin
yetkili kuruluşlarına ve Komisyona bildirir.

Çözüm yolları
Madde 20 – (1) Yönetmelik kapsamındaki herhangi bir makinanın piyasaya arz
edilmesini ve/veya hizmete sunulmasını kısıtlayan ve Yönetmeliğe uygun olarak
alınan bir tedbirin dayandırıldığı gerekçeleri Bakanlıkça açıklanır.

47 / 66
(2) Birinci fıkrada belirtilen tedbir, yürürlükteki yasalar dahilinde
başvurulabilecek yasal çözüm yolları ve bu yasal çözüm yollarına
başvurulabilecek sürelerle birlikte Bakanlıkça en kısa zamanda ilgili tarafa
bildirilir.

Avrupa Birliği daimi komitesi

Madde 21 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işleyişi hususunda bu
Yönetmelikle ilgili Avrupa Birliği Daimi Komitesinin çalışmalarına iştirak edilir.

Ulusal daimi komite

Madde 22 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işlerliğinin sağlanması amacıyla,
30/9/2003 tarihli ve 25245 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren
SGM/2003-8 sayılı Makina Teknik Komitesinin Oluşumu ve Görevlerine Dair
Tebliğ ile, Bakanlık koordinasyonunda ilgili kamu kurum ve özel kurum ve
kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan Makina Teknik Komitesi
(MAKTEK) gerekli çalışmaları yürütür.

Aykırı davranışta uygulanacak hükümler

Madde 23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara 4703
sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair
Kanun hükümleri uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

Madde 24 – (1) 30/12/2006 tarihli ve 26392 mükerrer sayılı Resmî Gazete’ de
yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (98/37/AT) yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Diğer düzenlemelerde Makina Emniyeti Yönetmeliğine (98/37/AT) yapılmış
atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.

İstisna
Geçici Madde 1 – (1) Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan
mevzuat hükümlerine uygun, kartuşla çalışan taşınabilir sabitleme ve diğer
darbeli makinaların piyasaya arzına ve hizmete sunulmasına 29/6/2011 tarihine
kadar izin verilir.

Yürürlük

48 / 66
Madde 25 – (1) Bu Yönetmelik 29/12/2009 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 26 – (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1)
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.

Ek I
Makinaların tasarımı ve imali ile ilgili temel sağlık ve güvenlik kuralları
Genel ilkeler
1- Makinaların imalâtçıları veya yetkili temsilcileri makinalara uygulanacak sağlık
ve güvenlik kurallarını belirlemek için bir risk değerlendirmesi yapılmasını
sağlamalıdır. Makinalar daha sonra bu risk değerlendirmesi sonuçlarını göz
önünde bulundurarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler.
Yukarıda atıfta bulunulan risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması sürecinin
tekrarlamalı olarak yürütülmesiyle imalâtçı veya yetkili temsilcisi aşağıdakileri
hususları yerine getirmelidir:
- Makinaların amaçlanan kullanımını ve dolayısıyla öngörülebilecek her türlü
yanlış kullanımını içerecek şekilde, sınırlarının tespit edilmesi,
- Makinalardan kaynaklanabilecek tehlikelerin veya bunlarla ilgili tehlikeli
durumların tanımlanması,
- Muhtemel yaralanmaların veya bunların sağlık üzerinde oluşturabilecekleri
hasarların ciddiyetini ve bunların meydana gelme olasılıklarını göz önünde
tutarak riskleri tahmin edilmesi,
- Bu Yönetmeliğin amacına uygun olarak, risk azaltımının gerekli olup olmadığının
belirlenmesiyle ilgili olarak risklerin değerlendirilmesi,
- Bu Ekin 1.1.2(b) numaralı paragrafında yer alan öncelik sırasına göre, koruyucu
tedbirleri uygulamak suretiyle tehlikelerin ortadan kaldırılması veya risklerin
azaltılması.
2- Temel sağlık ve güvenlik kuralları ile düzenlenen yükümlülükler, sadece söz
konusu makinaların imalâtçı veya yetkili temsilcisi tarafından öngörülen koşullar
altındaki veya öngörülebilen anormal durumlardaki kullanımlarında ortaya
çıkabilecek tehlikelere karşılık gelen durumlar için uygulanmalıdır.

49 / 66
Her halükârda, 1.1.2 numaralı paragrafta atıfta bulunulan güvenlik bütünlüğü
prensipleri ve 1.7.3 numaralı paragraf ile 1.7.4 numaralı paragrafta belirtilen
makinaların işaretlenmesi ve talimatlar ile ilgili yükümlülükler uygulanır.
3- Bu ekte düzenlenen temel sağlık ve güvenlik kuralları zorunludur; bununla
birlikte, teknolojinin bugünkü seviyesi dikkate alınarak, bunların ortaya koyduğu
hedefleri karşılamak mümkün olmayabilir. Bu durumda, makinalar mümkün
olduğunca bu amaçlara ulaşacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler.
4- (Değişik:RG-28/9/2014-29133)(1) Bu Ek birkaç kısım halinde düzenlenmiştir.
Birinci kısım genel kapsamı içermektedir ve bütün makina türlerine uygulanabilir.
Diğer kısımlar ise daha özel tehlikelerin bazı türlerini ele alır.
Bunun yanı sıra, ilgili bütün temel gerekliliklerin karşılamasını güvence altına
almak için bu ekin tamamını incelemek gereklidir. Makinalar tasarımlanırken, bu
Genel İlkelerin Madde 1’ine uygun olarak yerine getirilen risk değerlendirmesinin
sonuçlarına bağlı olarak, genel kısmın kuralları ile diğer kısımların bir veya daha
fazlasının kuralları dikkate alınmalıdır.
Çevrenin korunmasına yönelik temel sağlık ve güvenlik kuralları sadece bu Ek’in
2.4 numaralı paragrafında belirtilen makinalara uygulanabilir.
1-Temel sağlık ve güvenlik kuralları
1.1- Genel hususlar
1.1.1- Tarifler
Bu Ekin amaçları bakımından aşağıdaki tarifler geçerlidir:
(a) Tehlike
Muhtemel bir yaralanma veya bunların sağlık üzerinde oluşturabileceği hasar
kaynağı.
(b) Tehlike bölgesi
Bir kişinin içerisinde ve/veya makina çevresinde sağlığına veya güvenliğine karşı
bir riske maruz kalabileceği herhangi bir bölge.
(c) Tehlikeye maruz kalan kişi
Kısmen veya tamamen bir tehlike bölgesinde bulunan kişi.
(d) Operatör
Makinaları kuran, çalıştıran, ayarlayan, bakımını yapan, temizleyen, tamir eden
veya hareket ettiren kişi veya kişiler.
(e) Risk
Tehlikeli bir durumda meydana gelebilecek olan sağlığa yönelik yaralanma veya
hasarın olasılık ve derecesinin birleşimi.

50 / 66
(f) Mahfaza
Özellikle fiziksel bir engel vasıtasıyla koruma sağlayan makinanın parçası.
(g) Koruyucu tertibatı
Yalnız başına veya bir mahfaza ile birlikte riski azaltmak amacıyla kullanılan
tertibat (bir mahfazadan ayrı).
(h) Amaçlanan kullanım
Makinaların kullanım talimatlarında verilen bilgilere uygun olarak kullanımı.
(i) Makul şekilde öngörülebilir yanlış kullanım
Makinaların kullanım talimatlarında amaçlanmadığı şekilde, ancak kolayca
öngörülebilen insan davranışlarından kaynaklanabilecek kullanım.
1.1.2- Güvenlik bütünlüğü ilkeleri
(a) Makinalar işlevlerine uygun olacak şekilde ve sadece öngörülen şartlar altında
değil, makul bir şekilde öngörülebilir yanlış kullanımları da dikkate alınarak,
işletmeye alındıklarında kişileri riske atmadan çalıştırılabilecek, ayarlanabilecek
ve bakımı yapılabilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
Alınan tedbirlerin amacı, makinaların, öngörülebilir çalışma ömrü boyunca,
nakliye, montaj, demontaj, hizmetten çıkarma ve hurdaya ayırma aşamaları
dahilindeki her türlü riski bertaraf etmek olmalıdır.
(b) En uygun metotları seçerken, imalâtçı veya yetkili temsilcisi, aşağıdaki ilkeleri
sıra dahilinde uygulamalıdır:
- Riskleri olabildiğince bertaraf etmek veya azaltmak (esasında güvenli makina
tasarımı ve imalâtı),
- Bertaraf edilemeyecek riskler için gerekli koruyucu tedbirleri almak,
- Kullanıcıları uygulanan koruyucu tedbirlerin her türlü yetersizliklerinden
kaynaklanan giderilemeyen riskler konusunda bilgilendirmek, özel bir eğitimin
gerekli olup olmadığını göstermek ve kişisel koruyucu ekipman sağlama ihtiyacını
belirtmek.
(c) Makinaları tasarımlarken veya imal ederken ve talimatları hazırlarken,
imalâtçı veya yetkili temsilcisi sadece makinanın amaçlanan kullanımını değil aynı
zamanda öngörülebilir her türlü yanlış kullanımını da dikkate almalıdır.
Normal olmayan kullanımı bir risk oluşturacak ise, makinalar normal olmayan
kullanımı önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Uygun
olduğunda, talimatlar kullanıcının dikkatini – tecrübelerin olabileceğini gösterdiği
şekilde - makinaların nasıl kullanılmaması gerektiğine çekmelidir.

51 / 66
(d) Makinalar, kişisel koruyucu ekipmanın gerekli veya öngörülebilir
kullanımlarından kaynaklanabilecek olan operatörün maruz kaldığı kısıtlamaları
göz önünde bulundurarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
(e) Makinalar güvenli bir şekilde ayarlanmasına, bakımı yapılmasına ve
kullanılmasına imkân verecek bütün özel teçhizat ve aksesuarlarla birlikte tedarik
edilmelidir.
1.1.3- Malzemeler ve ürünler
Makinaların imalâtında kullanılan malzemeler veya bunların kullanımı sırasında
kullanılan veya ortaya çıkan ürünler, kişilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye
atmamalıdır. Özellikle, akışkanların kullanımı halinde, makinalar dolum,
kullanım, geri kazınım veya tahliye esnasındaki riskleri önleyecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
1.1.4- Aydınlatma
Makinalar, normal yoğunluktaki ortam aydınlatması olsa bile, muhtemel bir riske
sebep olabilecek bir aydınlatma yetersizliği olduğu yerlerde, ilgili işlemler için,
uygun olan yekpare bir aydınlatma ile teçhiz edilmelidirler. Makinalar bir
rahatsızlığa neden olabilecek hiçbir gölgelik bir alan, rahatsızlık yaratıcı göz
kamaşması ve aydınlatma nedeniyle hareketli parçalarda tehlikeli bir şiddetli
flaşör etkisi olmayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidirler. Sık muayene
ve ayarlama gerektiren iç parçalar ve bakım alanları uygun aydınlatmayla
donatılmalıdır.
1.1.5- Makinaların taşımalarını kolaylaştıracak biçimde tasarımlanması
Makinalar ve her bir aksam parçası aşağıdaki şekilde olmalıdır:
- Güvenli bir şekilde taşınabilmeli ve nakledilebilmeli,
- Güvenli ve hasarsız bir şekilde stoklanacak şekilde paketlenmeli veya
tasarlanmalı.
Makinaların ve/veya aksam parçalarının nakliyesi sırasında, makinaların ve/veya
aksam parçalarının talimatlara uygun olarak taşındıkları sürece, kararsızlıktan
kaynaklanan hiçbir ani hareket ve tehlike olasılığı olmamalıdır.
Makinaların ve/veya çeşitli aksam parçalarının ağırlık, boyut veya biçimi, el ile
hareket ettirilmesini engellediği durumda makinalar ve/veya aksam parçaları
aşağıdaki şekilde olmalıdır:
- Kaldırma düzeni için ataşmanlara sahip olmalı veya
- Bu tür ataşmanlar takılabilecek şekilde tasarımlanmalı veya
- Standart kaldırma düzeninin kolayca bağlanabileceği bir şekilde olmalı.

52 / 66
Makinaların veya aksam parçalarının el ile taşınması gerektiği durumlarda,
bunlar aşağıdaki şekilde olmalıdır:
- Kolaylıkla taşınabilir olmalı veya
- Güvenli bir şekilde kaldırılıp taşınabilecek şekilde teçhiz edilmeli.
Tehlikeli olabilecek takımlar ve/veya makina parçaları için, hafif olsalar bile,
taşınması için özel düzenekler yapılmalıdır.
1.1.6- Ergonomi
Amaçlanan kullanım şartları altında, operatörün karşı karşıya kaldığı rahatsızlık,
yorgunluk ve fiziksel ve psikolojik stres, aşağıdaki ergonomi ilkeleri göz önünde
bulundurularak olabildiğince asgariye indirilmelidir:
- Operatörün fiziksel ölçüleri, kuvveti ve dayanma gücü değişebilirliklerine imkân
vermesi,
- Operatörün uzuvlarının hareket için yeterli yerin sağlanması,
- Makina için belirlenen çalışma aralığından kaçınılması,
- Uzun süre dikkati gerektiren izlemelerden kaçınılması,
- İnsan/makina arayüzünün operatörün öngörülebilir karakteristiklerine
uyarlanması.
1.1.7- Çalışma konumları
Çalışma konumu egzoz gazları ve/veya oksijen yetersizliğinin sebep olacağı
herhangi bir riski önleyecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Makinanın,
operatörün sağlık ve güvenliği için risk oluşturan tehlikeli bir ortamda kullanımı
amaçlanıyor ise veya makinanın kendisi tehlikeli bir ortam yaratıyor ise,
operatörün iyi çalışma şartlarına sahip olması ve öngörülebilir tehlikelerden
korunması için yeterli olan tedbirler alınmalıdır. Uygun olduğunda, çalışma
konumuna yukarıdaki şartları karşılayacak şekilde tasarımlanmış, inşa edilmiş
veya teçhiz edilmiş uygun bir kabin takılmalıdır. Çıkış hızlı bir tahliyeye imkân
tanımalıdır. Bunun yanında, uygulanabilir olduğunda, alışılagelmiş çıkışlardan
farklı bir yönde, bir acil çıkış sağlanmalıdır.
1.1.8- Oturma yerleri
Uygun olduğunda ve çalışma koşullarının elverdiği durumlarda, makinanın
ayrılmaz bir parçasını oluşturan çalışma yerleri koltuklar yerleştirilecek şekilde
tasarımlanmalıdır. Operatörün çalışma sırasında oturması amaçlanıyor ve
çalışma konumu makinanın ayrılmaz bir parçası ise, makinaya koltuk takılmalıdır.
Koltuk operatöre kararlı bir konum sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir. Bunun
yanında, koltuğun kumanda aygıtlarına olan mesafesi operatöre göre

53 / 66
ayarlanabilir olmalıdır. Makina titreşimlere maruz kalıyor ise, koltuk operatöre
makul bir derecede mümkün olan en düşük düzeyde titreşim iletilecek şekilde
tasarımlanıp imal edilmelidir. Koltuğun bağlantı elemanları maruz kalabileceği
bütün gerilmelere dayanmalıdır. Operatörün ayakları altında zemin olmadığı
durumlarda, kaymaya dayanıklı malzemeden yapılmış ayak dayamaları
sağlanmalıdır.
1.2- Kumanda sistemleri
1.2.1-Kumanda sistemlerinin güvenliği ve güvenilirliği
Kumanda sistemleri tehlike oluşturacak durumların oluşumunu önleyecek
şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Her şeyden önce bunlar aşağıdaki
şekilde tasarımlanıp imal edilmelidir:
- Tasarlandıkları çalışma gerilimlerine ve dış etkilere dayanabilme,
- Kumanda sisteminin donanımında veya yazılımında meydana gelen bir arızanın
tehlikeli durumlara yol açmaması,
- Kumanda sisteminin mantık (lojik) devrelerinde meydana gelen hataların
tehlikeli durumlara yol açmaması,
- Çalışma sırasında makulen öngörülebilen insan hatalarının tehlikeli durumlara
yol açmaması.
Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:
- Makina beklenmedik şekilde çalışmaya başlamamalı,
- Makina parametreleri, değişikliklerin tehlikeli durumlara yol açması
durumunda, kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,
- Durdurma komutu verildiğinde, makinanın durdurulmasına engellenmemeli,
- Makinanın hiçbir hareketli parçası veya makina tarafından tutulan parça
düşmemeli veya yerinden çıkmamalı,
- Hareketli parçaların otomatik veya manüel olarak durdurulmaları ne olursa
olsun engellenmemeli,
- Koruyucu tertibatlar tamamıyla etkin olmalı veya bir durdurma komutu vermeli,
- Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili parçaları makinaların veya kısmen
tamamlanmış makinaların bir alt grubunun bütününe tutarlı bir şekilde
uygulanmalı.
- Kablosuz kumandada, iletişim kaybı dahil olmak üzere, doğru kumanda
sinyalleri alınmadığında otomatik bir durdurma sistemi devreye girmelidir.
1.2.2- Kumanda tertibatları
Kumanda tertibatları aşağıdaki esaslar dahilinde olmalıdır:

54 / 66
- Uygun yerlerde resimli gösterimler kullanılarak açıkça ve görünür ve tanınabilir
olmalı,
- Tereddüde mahal vermeden veya zaman kaybına ve belirsizliğe yol açmadan
güvenli bir şekilde çalıştırılacak şekilde konumlandırılmalı,
- Kumanda tertibatının hareketi ile etkisi tutarlı olacak şekilde tasarımlanmalı,
- Acil durdurma veya uzaktan kumandalı programlama cihazı (teach pendant) gibi
bazı kumanda tertibatlarının gerekli olduğu durumlar haricinde, tehlike alanları
dışına yerleştirilmeli,
- Kumanda tertibatlarının çalışması ilave risk oluşturmayacak şekilde
konumlandırılmalı,
- Bir tehlike söz konusu olduğunda, istenen hareketin sadece maksatlı bir eylem
ile başarılabileceği şekilde tasarımlanmalı veya korunmalı,
- Öngörülebilir kuvvetlere dayanacak şekilde yapılmalı; kayda değer kuvvetlere
maruz olma eğilimindeki acil durdurma tertibatlarına özel önem gösterilmelidir.
Bir kumanda teçhizatının birkaç farklı fonksiyonu yerine getirmek için
tasarımlandığı ve imal edildiği durumda, yani bire bir karşılıklılığın olmadığı
durumlarda, yapılacak faaliyet açıkça gösterilmeli ve gerekli olduğunda
onaylamaya tabi olmalıdır.
Kumanda teçhizatları, ergonomi prensipleri göz önünde bulundurularak,
yerleşim planları, gezintileri ve çalışmaya dirençleri yapılacak eylem ile uyumlu
olacak şekilde düzenlenmiş olmalıdır. Makinalara güvenli çalışmanın gerektirdiği
şekilde göstergeler takılmalıdır. Operatör bunları kumanda konumundan
okuyabilmelidir.
Her bir kumanda konumunda, operatör hiç kimsenin tehlike alanında
olmadığından emin olmalı veya kumanda sistemi bir kişinin tehlike alanında
bulunması durumunda çalışmanın başlamasını önleyecek şekilde tasarlanmış ve
imal edilmiş olmalıdır. Operatör kumanda konumundan bunları okuyabilir
olmalıdır. Operatör, her bir konumundan, tehlike alanlarına hiç kimsenin
bulunmamasını sağlamalıdır veya kumanda sistemi tehlike alanına bir kişinin
girmesini engelleyecek şekilde tasarımlamalı ve imal edilmelidir.
Bu ihtimallerin hiçbirisi uygulanabilir değilse, makina çalışmaya başlamadan
önce, bir sesli ve/veya görsel uyarı sinyali verilmelidir.
Maruz kalan kişiler tehlike bölgesinden ayrılmaya veya makinanın harekete
geçmesini engellemeye yetecek kadar zamana sahip olmalıdır.

55 / 66
Gerekli ise, makinaların sadece bir veya daha fazla önceden belirlenmiş alanlara
veya bölgelere yerleştirilmiş kumanda konumlarından kumanda edilebileceği
araçlar sağlanmalıdır.
Birden fazla kumanda komunun olduğu durumlarda, kumanda sistemi durdurma
kumandaları ve acil durdurmalar hariç olmak üzere, bunlardan birinin
kullanımının diğerlerinin kullanımını önleyeceği şekilde tasarımlanmalıdır.
Makinaların iki veya daha fazla çalışma konumuna sahip olduğu durumda, her bir
konumda operatörlerin birbirlerini engellemeyeceği veya tehlikeli bir duruma
sokmayacağı şekilde, gerekli olan bütün kumanda tertibatları bulunmalıdır.
1.2.3- Çalıştırma
Makinaları sadece bu amaçla sağlanmış olan bir kumanda teçhizatının, bilinçli bir
eylem ile devreye sokulması halinde çalıştırmak mümkün olmalıdır.
Aynı gereklilik aşağıdaki durumlarda da geçerlidir:
- Makinanın, hangi nedenle olursa olsun, duruştan sonra yeniden
çalıştırıldığında,
- Çalışma koşullarında önemli bir değişiklik yapıldığında.
Bununla birlikte, makinaların yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki
bir değişiklik, bu amaçla temin edilmiş kumanda teçhizatından başka bir
teçhizatın, bunun tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile bilinçli olarak
devreye sokulması ile yapılabilir.
Otomatik modda çalışan makinalar için, makinaların çalıştırılması, bir duruşu
takiben yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki herhangi bir değişiklik,
bu durumun tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile müdahale olmaksızın
mümkün olabilmelidir.
Makinaların birkaç çalıştırma kumanda teçhizatının olması ve bu nedenle
operatörlerin birbirlerini tehlikeye atabilecekleri durumunda, bu riski ortadan
kaldıracak ilave teçhizatlar takılmalıdır. Güvenlik gereği ile çalıştırma ve/veya
durdurmanın belirli bir sıra izleyerek yapılması gerekiyorsa, bu operasyonların
doğru bir sırada yapılmasını güvenceye alacak teçhizatlar bulunmalıdır.
1.2.4 Durdurma
1.2.4.1 Normal durdurma
Makinalara, makinanın tamamen güvenli bir şekilde durdurabilecek bir kumanda
teçhizatı takılmalıdır.

56 / 66
Her bir çalışma istasyonuna, mevcut olan tehlikelere bağlı olarak, makinaların
fonksiyonlarının tamamını veya bir kısmını durduracak bir kumanda teçhizatı
takılmalıdır, böylece makina güvenli duruma getirilir.
Makinaların durdurma kumandası, başlatma kumandalarına önceliğe sahip
olmalıdır.
Makinalar veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez durdurulduğunda ilgili harekete
geçiricilere giden enerji beslemesi kesilmelidir.
1.2.4.2 Operasyonel durdurma
Çalışma nedenlerinden dolayı harekete geçiricilere giden enerjiyi kesmeyen bir
durdurma kumandası gerekli olduğunda, durdurma durumu izlenmeli ve
sürdürülmelidir.
1.2.4.3 Acil durum durdurması
Makinalara, fiili veya olası bir tehlikenin bertaraf edilmesi için, bir veya daha fazla
acil durum durdurma tertibatı takılmalıdır.
Aşağıdaki istisnalar geçerlidir:
- Duruş süresini azaltmayacağı için veya alınacak riskle baş edecek özel tedbirlere
imkân vermeyeceğinden dolayı, riski azaltmayacak acil durum durdurma
teçhizatlı makinalar,
- Taşınabilir elde tutulan ve/veya el ile yönlendirilen makinalar.
Bu tertibat aşağıdaki özelliklere haiz olmalıdır:
- Açıkça tanınabilen, açıkça görülebilen ve çabucak ulaşılabilen kumanda
tertibatlarına sahip olmalı,
- İlave bir risk oluşturmaksızın, tehlikeli işlemleri mümkün olan en çabuk bir
şekilde durdurmalı,
- Gerekli durumlarda, belirli koruyucu tertibatları hareketlerini tetiklemeli veya
tetiklenmesini sağlamalıdır.
Bir durdurma komutunu takiben acil durum durdurma teçhizatının aktif konumu
sona erdiğinde, bu komut acil durum durdurma tertibatının devrede olmasını, bu
işlem özel olarak geçersiz kılınana kadar, sürekli kılınmalıdır; bir durdurma
komutunu tetiklemeksizin tertibatın devreye girmesi mümkün olmamalıdır;
tertibatın devreden çıkarılması sadece uygun bir işlem ile mümkün olmalı ve
tertibatın devreden çıkartılması makinayı yeniden çalıştırmamalı, ancak yeniden
çalıştırmaya izin vermelidir.
Acil durum durdurma işlevi çalışma moduna bağlı olmaksızın, her zaman mevcut
ve çalışır durumda olmalıdır.

57 / 66
Acil durum durdurma tertibatları diğer koruyucu tedbirler için bir destekleyici
unsurdur ve bu tedbirlerin yerini almaz.
1.2.4.4 Makinaların montajı
Makina veya birlikte çalışmak üzere tasarımlanmış makina parçalarında, acil
durum durdurma tertibatları dahil olmak üzere, durdurma kumandaları sadece
makinayı değil, aynı zamanda, çalışmaya devam etmesi tehlikeli olacaksa ilgili
bütün donanımı durdurabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.
1.2.5 Kumanda veya çalışma modunun seçimi
Seçilen çalışma veya kumanda modu, acil durum durdurma hariç tutulmak üzere,
diğer bütün çalışma veya kumanda modlarını geçersiz kılmalıdır.
Makina farklı koruyucu tedbirleri ve/veya çalışma işlemlerini gerektiren çeşitli
kumanda veya çalışma modlarında kullanılmasına imkân verecek şekilde
tasarımlanmış ve imal edilmişse, makinaya her bir konumda kilitlenebilecek olan
bir mod seçici takılmalıdır.
Seçici her bir konumu açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalı ve tekli bir çalışma ve
kumanda moduna karşılık gelmelidir. Seçici, makinaların belirli işlevlerinin
kullanımını belirli operatör kategorilerine sınırlayan başka bir seçme modu ile
değiştirilebilir.
Belirli çalışmalar için, makinanın bir mahfazanın devreden çıkarılması veya
sökülmesi ve/veya bir koruyucu tertibatın devre dışı olması gerekiyor ise,
kumanda veya çalışma modu seçicisi eş zamanlı olarak aşağıdaki esaslar
dahilinde çalışmalıdır:
- Bütün diğer kumanda veya çalışma modlarını devreden çıkarmalı,
- Tehlikeli işlevlerin sadece sürekli eylem gerektiren kumanda tertibatları ile
çalışmasına izin vermeli,
- Bağlantılı çalışma sırasında gelen tehlikeleri önlerken, tehlikeli işlevleri sadece
azaltılmış risk koşullarında çalışmasına izin vermeli,
- Makina üzerindeki algılayıcılarla isteyerek veya istem dışı hareket ile tehlikeli
işlevlerinin her türlü çalışmasının önlenmelidir.
Bu dört koşul eş zamanlı olarak yerine getirilemiyorsa, kumanda veya çalışma
modu seçicisi güvenli bir müdahale alanı sağlayacak şekilde tasarımlanan ve imal
edilen diğer koruyucu tedbirleri devreye sokmalıdır. İlave olarak, operatör
ayarlama noktasından üzerinde çalıştığı parçaların çalışmasını kumanda
edebilmelidir.
1.2.6 Güç kaynağı arızası

58 / 66
Makinaları besleyen güç kaynağındaki herhangi bir nedenden dolayı oluşan
kesinti veya kesintiden sonra enerjinin yeniden gelmesi ya da beslemedeki
dalgalanmalar tehlikeli bir duruma yol açmamalıdır.
Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:
- Makinalar beklenmedik bir şekilde çalışmaya başlamamalı,
- Makinaların parametreleri, bu tip bir değişikliği tehlikeli bir duruma yol
açabileceği durumunda, kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,
- Komut daha önceden verilmiş ise, makinanın durdurulması engellenmemeli,
- Makinanın hiçbir hareketli kısmı veya makina tarafından tutulan parça
düşmemeli veya yerinden çıkmamalı,
- Her ne şekilde olursa olsun hareketli parçaların otomatik olarak veya el ile
durdurulmaları engellenmemeli,
- Koruyucu tertibatlar bütünüyle etkin kalmalı veya bir durdurma komutu
vermelidir.
1.3 Mekanik tehlikelere karşı koruma
1.3.1 Kararlılık kaybı riski
Makinalar, aksamları ve bağlantıları taşıma, montaj, demontaj ve makinalarla
ilgili herhangi diğer eylemlerde devrilmeye, düşmeye veya kontrolsüz
hareketlere engel olacak şekilde yeterli kararlılığa sahip olmalıdır.
Makinaların şekilleri veya amaçlanan montaj şekli yeterli bir karalılık
sağlamıyorsa, talimatlar belirtilen uygun bağlama araçları sağlanmalı ve
göstermelidir.
1.3.2 Çalışma sırasında kırılma riski
Makinaların ve bunların bağlantılarının muhtelif parçaları kullanım sırasında
maruz kaldıkları gerilimlere dayanabilmelidir.
Kullanılan malzemelerin dayanıklılığı, imalâtçının veya yetkili temsilcisinin
öngördüğü, özellikle de yorulma, yaşlanma, korozyon ve aşınma olguları
itibariyle çalışma ortamının yapısına uygun olmalıdır.
Talimatlar güvenlik nedenleriyle gerekli olan bakım ve muayenelerin tip ve
sıklığını göstermelidir. Uygun durumlarda bunlar aşınmaya maruz olan parçaları
ve değiştirilme kriterlerini göstermelidir.
Alınan önlemlere rağmen kırılma veya dağılma riskinin yine de mevcut olması
halinde, ilgili parçalar herhangi bir kopuk parçanın içeride kalıp tehlikeli
sonuçlara neden olmasını önleyecek şekilde takılmalı, konumlanmalı ve/veya
korunmalıdır.

59 / 66
Akışkan taşıyan esnek ve de rijit borular, özellikle bunlardan yüksek basınç
altında olanlar, öngörülebilen iç ve dış gerilimlere dayanıklı olmalı ve bir kopma
sırasında hiçbir risk oluşturmaması için sıkı bir şekilde bağlanmalı ve/veya
korunmalıdır.
İşlenecek malzemelerin alete otomatik olarak beslendiği durumlarda, kişiler için
bir risk meydana gelmesini önlemek için aşağıdaki koşullar yerine getirilmelidir:
- İş parçası alet ile temas ettiği zaman, alet normal çalışma koşullarını sağlamış
olmalı,
- Alet çalıştırıldığı ve/veya durdurulduğu zaman (isteyerek veya istem dışı),
besleme hareketi ile aletin hareketi eş güdümlü olmalıdır.
1.3.3 Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan riskler
Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan risklere engel olmak için tedbirler
alınmalıdır.
1.3.4 Yüzeylerden, kenarlardan veya köşelerden kaynaklanan riskler
Amaçları izin verdiği sürece, makinaların erişilebilir parçaları yaralanmalara
sebep olma olasılığı taşıyabilecek keskin kenar, keskin köşe ve pürüzlü yüzeylere
sahip olmamalıdır.
1.3.5 Çok işlevli makinalarla ilgili riskler
İş parçasının her bir işlem arasında manüel olarak çıkartılarak birkaç farklı işlemin
yapılması amaçlanan makinalarda (çok işlevli makinalar), makinalar her bir
elemanın ayrı ayrı kullanılacak şekilde diğer elemanların kişiler için risk
oluşturmasına engel olacak tarzda tasarlanmalı ve imal edilmelidir.
Bu amaçla, korumasız elemanlar ayrı ayrı çalıştırılıp, durdurulabilmelidir.
1.3.6 Çalışma şartlarındaki değişikliklerle ilgili riskler
Makinaların farklı kullanım şartları altında çalıştırıldığı durumlarda, makinalar bu
şartların seçimi ve ayarlanmaları güvenli ve güvenilir şekilde yapılabilecek
biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
1.3.7 Hareketli parçalarla ilgili riskler
Makinaların hareketli parçaları bir kazaya neden olabilecek temas etme risklerini
önleyecek biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmeli veya riskin devam ettiği
durumlarda, mahfazalar veya koruyucu tertibatlarla teçhiz edilmelidir.
Çalışmaya dahil olan hareketli parçaların yanlışlıkla bloke olmasını önleyecek
gerekli bütün tedbirler alınmalıdır. Alınan tedbirlere rağmen bir blokajın
meydana gelme olasılığının sürdüğü durumlarda, uygun olduğunda, bu

60 / 66
ekipmanın güvenli bir şekilde blokajdan çıkması için gerekli olan özel koruyucu
tertibatlar ve takımlar sağlanmalıdır.
Talimatlarda ve mümkün olduğunda, makina üzerindeki bir işaret ile bu özel
koruyucu tertibatlar ve bunların nasıl kullanılacağı tanımlanmalıdır.
1.3.8 Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı koruma seçimi
Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı korunmak için tasarlanmış olan
mahfazalar veya koruyucu tertibatlar riskin tipi esas alınarak seçilmelidir. Bu
seçimin yapılmasında yardımcı olmak üzere aşağıdaki kılavuz bilgiler
kullanılmalıdır:
1.3.8.1 Hareketli aktarma parçaları
Kişilerin hareketli aktarma organlarından kaynaklanan tehlikelere karşı
korunması için tasarlanan mahfazalar:
- 1.4.2.1 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya
- 1.4.2.2 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen (ara kilitlemeli)
hareketli mahfaza olmalıdır.
Makinalara sıkça erişim öngörülüyor ise, birbirini kilitlemeli hareketli mahfazalar
kullanılmalıdır.
1.3.8.2 İşlemde yer alan hareketli parçalar
Kişilerin işleme dahil hareketli parçalardan kaynaklanan tehlikelere karşı
korunması amacıyla tasarlanan mahfazalar veya koruyucu tertibatlar:
- 1.4.2.1 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya
- 1.4.2.2 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen hareketli
mahfazalar olmalı veya
- 1.4.3 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde koruyucu tertibatlar olmalı veya
- Yukarıdakilerin bir bileşimi olmalıdır.
Bununla birlikte, çalışma sırasında operatörün müdahalesini gerektiren işlemler
nedeniyle işlem içerisinde doğrudan yer alan bazı hareketli parçaların tamamen
erişilemez hale getirilemediği durumlarda, bu tip parçalara aşağıdakiler
takılmalıdır:
- Çalışmada kullanılmayan parçaların yer aldığı bölümlere erişimi engelleyen
sabit mahfazalar veya birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar ve
- 1.4.2.3’te numaralı paragrafta belirtildiği şekilde erişimin gerekli olduğu
yerlerde, hareketli parçaların yer aldığı bölgelere erişimi kısıtlayan ayarlanabilen
mahfazalar.
1.3.9 Kontrol dışı hareketlerle ilgili riskler

61 / 66
Makinaların bir parçası durdurulduğunda, kumanda tertibatlarındaki bir işlem
dışında herhangi bir sebeple durma konumundan kayma engellenmeli veya bu
durum bir tehlike oluşturmamalıdır.
1.4 Mahfazaların ve koruma tertibatlarının karakteristikleri
1.4.1 Genel kurallar
Mahfazalar ve koruyucu tertibatlar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
- Sağlam bir yapıda olmalı,
- Yerlerine sağlam bir şekilde sabitlenmeli,
- İlave herhangi bir tehlikeye ortaya çıkarmamalı,
- Kolayca devreden çıkarılmamalı veya kolayca By-Pass edilememeli,
- Tehlike bölgesinden yeterli uzaklığa yerleştirilmeli,
- Üretim işlemin izlenmesini asgari engel olmalı ve
- Çalışmanın yapılması gereken alana özellikle erişimi kısıtlayarak, mümkünse
mahfazanın çıkarılmasına veya koruyucu tertibatın devreden çıkarılmasına gerek
kalmaksızın, aletlerin takılmasına ve/veya değiştirilmesine ve bakım amaçlarıyla
gerekli çalışmanın yapılmasına imkân vermeli.
İlave olarak, mümkün olan durumlarda, mahfazalar malzeme ve nesnelerin
fırlamasına veya düşmesine karşı ve makinalardan kaynaklanan emisyonlara
karşı koruma sağlamalıdır.
1.4.2 Mahfazalar için özel kurallar
1.4.2.1 Sabit mahfazalar
Sabit mahfazalar sadece aletlerle açılabilen veya sökülebilen sistemlerle
takılmalıdır.
Bunların bağlama sistemleri, mahfazalar veya koruyucular söküldüğünde
makinalara bağlı kalmalıdır.
Mümkün olduğu durumlarda, bağlantıları olmaksızın mahfazalar yerinde
kalamamalıdır.
1.4.2.2 Ara kilitlemeli hareketli mahfazalar
Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
- Mümkün olduğunca, kilitli olmadıklarında makinalara tespit edilmiş halde
kalmalı,
- Yalnızca bilinçli bir eylemle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal
edilmelidir.
Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdakileri sağlayan bir birbirini
kilitleyen tertibatla irtibatlı olmalıdır:

62 / 66
- Kapanana kadar makinaların tehlikeli işlevlerinin harekete geçmesini önleyen
ve
- Kapanmaları durumunda bir durdurma komutu veren birbirini kilitlemeyen
tertibatla birlikte çalışmalıdır.
Operatörün, makinanın tehlikeli işlevinden doğan riskin ortadan
kaldırılmasından önce, tehlike bölgesine erişiminin mümkün olduğu durumlarda,
hareketli mahfazalar aşağıdakini sağlayan bir birbirini kilitleme tertibata ilave
olarak bir mahfaza kilitleme tertibatına sahip olmalıdır:
- Mahfaza kapanana ve kilitlenene kadar tehlikeli makina işlevlerinin harekete
geçmesini önlemeli ve
- Makinanın tehlikeli işlevinden kaynaklanan yaralanma riski ortadan kaldırılana
kadar, mahfaza kapalı ve kilitli olmalıdır.
Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar, makinanın aksamlarından birinin
olmaması veya arızalanması halinde, makinanın tehlikeli işlevlerinin çalışmasını
önleyecek veya bu işlevleri durduracak şekilde tasarımlanmadır.
1.4.2.3 Erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar
Çalışma için kesinlikle olarak gerekli olan hareketli parçalar bölgesine erişimi
kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
- Yapılan işin türüne göre manuel veya otomatik olarak ayarlanabilir olmalı ve
- Alet kullanmaya gerek olmadan kolayca ayarlanabilir olmalıdır.
1.4.3 Koruyucu tertibatlarla ilgili özel kurallar
Koruyucu tertibatlar kumanda sistemine aşağıdaki hususlar dahilinde
tasarlanması ve dahil edilmelidir:
- Hareketli parçalar operatörün erişim mesafesi içerisinde iken çalışmaya
başlamamalı,
- Parçalar hareket halinde iken kişiler bunlara erişememeli ve
- Bunların aksamlarından birisinin olmaması veya arızalanması durumunda
hareketli parçaların çalışmaya başlamasını önlemeli veya bunları durdurmalıdır.
Koruyucu tertibatlar yalnızca bilinçli bir eylem ile ayarlanabilmelidir.
1.5 Diğer tehlikelerden kaynaklanan riskler
1.5.1 Elektrik beslemesi
Makinanın bir elektrik beslemesine sahip olduğu durumda, makina elektrikten
kaynaklanan bütün tehlikeler önlenecek veya önlenebilecek şekilde
tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz edilmelidir.

63 / 66
Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli
Teçhizat İle İlgili Yönetmelikte (2006/95/AT) yer alan güvenlik hedefleri
makinalara uygulanmalıdır.
Bununla birlikte, makinaların elektrikten kaynaklanan tehlikeler itibariyle
uygunluk değerlendirmesi ve piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması
ile ilgi yükümlülükler yalnızca bu Yönetmelikle düzenlenir.
1.5.2 Statik elektrik
Makinalar potansiyel olarak tehlike taşıyan elektrostatik yüklerin birikimini
önleyecek ya da sınırlayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmeli ve/veya bir
boşaltma sistemi ile teçhiz edilmelidir.
1.5.3 Elektrik dışındaki enerji beslemesi
Makinalar elektrik dışında başka bir kaynaktan beslendiklerinde, bu enerji
kaynağı ile bağlantılı bütün potansiyel riskler önlenecek şekilde tasarımlanmalı,
imal edilmeli ve teçhiz edilmelidirler.
1.5.4 Bağlantı hataları
Risk kaynağı olabilecek belirli parçaları takarken veya tekrar takarken meydana
gelebilecek hatalar bu parçaların tasarım veya imalâtında ortadan kaldırılmalı
veya bu başarılamıyor ise, parçanın üzerinde ve/veya mahfazası üzerinde bu
konuda bilgi verilmelidir. Aynı bilgi hareketli parçalar üzerinde ve/veya hareketin
yönünün riski önlemek için bilinmesi ihtiyacı olduğunda bunların mahfazaları
üzerinde gösterilmelidir.
Gerekli olduğunda, talimatlarda bu riskler hakkında daha fazla bilgi verilmelidir.
Hatalı bir bağlantının bir risk kaynağı olabileceği durumlarda, hatalı bağlantılar
tasarım aşamasında ortadan kaldırılmalı veya bu yapılamıyorsa bağlanacak
parçanın üzerinde ve uygun olduğunda bağlantı vasıtaları üzerinde bilgi
verilmelidir.
1.5.5 Uç sıcaklıklar
Çok yüksek ya da çok düşük sıcaklıktaki makina parçalarına veya malzemelerine
temastan veya bunların yakınında olmaktan kaynaklanan yaralanma riskini
ortadan kaldıracak önlemler alınmalıdır.
Makinadan çıkan sıcak veya çok soğuk malzemelerin oluşturacağı riskler karşı
sakınma veya korunma sağlayacak olan gerekli önlemler alınmalıdır.
1.5.6 Yangın
Makinalar, makinanın kendisinin veya makinanın kullandığı veya ürettiği gaz,
akışkan, toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği

64 / 66
herhangi bir yangın ya da aşırı ısınma riskine engel olacak şekilde tasarımlanmalı
ve imal edilmelidir.
1.5.7 Patlama
Makinalar, makinanın kendisinin ya da makinanın kullandığı veya ürettiği
akışkan, gaz, toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği
herhangi bir patlama riskine engel olacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.
Makinalar, muhtemel bir patlayıcı ortamda kullanımından kaynaklanan bir
patlama riski söz konusu olduğunda, 30/12/2006 tarihli ve 26392 mükerrer sayılı
Resmi Gazete’ de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve
Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun olmalıdır.
1.5.8 Gürültü
Makinalar, havada yayılan gürültü emisyonunun neden olacağı riskleri en düşük
seviyeye indirilecek şekilde, teknik ilerleme ve gürültüyü özellikle kaynağında
azaltma yollarının varlığı dikkate alınarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
Gürültü emisyon düzeyi, benzer makinalara ait karşılaştırmalı emisyon verileri ile
ilişkili olarak değerlendirilebilir.
1.5.9 Titreşimler
Makinalar, makinanın kendisinden kaynaklanan riskler en düşük seviyeye
indirilecek şekilde, teknik ilerleme ve titreşimi özellikle kaynağında azaltma
yollarının varlığı dikkate alınarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
Titreşim emisyon düzeyi, benzer makinalara ait karşılaştırmalı emisyon verileri
ile ilişkili olarak değerlendirilebilir.
1.5.10 Işıma (radyasyon)
Makinalardan kaynaklanan istenmeyen ışıma emisyonları ortadan kaldırılmalı
veya kişiler üzerinde olumsuz bir etki oluşturmayacak düzeylere düşürülmelidir.
Herhangi bir işlevsel iyonize radyasyon emisyonu ayarlama, çalışma ve temizlik
sırasında makinaların doğru bir şekilde çalışabilmesi için yeterli en düşük düzeyle
sınırlanmalıdır. Bir riskin mevcut olması durumunda, gerekli koruyucu önlemler
alınmalıdır.
Ayarlama, çalışma ve temizlik sırasında herhangi bir işlevsel iyonize olmayan
radyasyon emisyonları, kişiler üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacak seviyelerle
sınırlanmalıdır.
1.5.11 Harici ışıma (radyasyon)
Makinalar, harici ışıma makinanın çalışmasına müdahale etmeyecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

65 / 66
1.5.12 Lazer ışıması (radyasyonu)
Lazer teçhizatının kullanıldığı durumlarda, aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatı herhangi bir şekilde istenmeyen ışımayı
önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmeli,
- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatı, etkin ışıma, yansıma ya da yayılmadan
kaynaklanan ışıma ve ikincil ışıma sağlığa zarar vermeyecek şekilde korunmalı,
- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatının ayarlanması veya gözlemlenmesi için
kullanılan optik teçhizat lazer ışıması tarafından bir sağlık riski oluşturmayacak
şekilde olmalıdır.
1.5.13 Tehlikeli malzeme ve madde emisyonları
Makinalar, ürettikleri tehlikeli malzemelerin ve maddelerin soluma, yutma,
deriyle, gözle ve mukoza tabakasıyla temasına ve deriye nüfuz etme risklerine
engel olunacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
Bu tip bir tehlike ortadan kaldırılamadığında, makinalar zararlı malzemelerin ve
maddelerin kapalı olarak muhafaza edilebileceği, tahliye edilebileceği, su spreyi
ile dağıtılabileceği, filtre edilebileceği veya başka eşit derecedeki etkili
yöntemlerin kullanabileceği şekilde teçhiz edilmelidir.
Makinanın normal çalışması sırasında, işlemin tamamen kapalı olamayacağı
durumlarda, muhafaza ve/veya tahliye eden tertibatlar azami etki yaratacak
şekilde yerleştirilmelidir.
1.5.14 Makinada mahsur kalma riski
Makinalar, kişilerin içerisinde mahsur kalmasını önleyecek, bu mümkün değilse,
yardım çağırabileceği vasıtalara sahip olacak şekilde tasarımlanmalı, imal
edilmeli veya teçhiz edilmelidir.
1.5.15 Kayma, sendeleme veya düşme riski
Kişilerin üzerinde durup hareket etmesi gereken makinaların parçaları insanların
bu parçalar üzerine veya üzerinden kaymasını, sendelemesini veya düşmesini
önleyecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.
Uygun olduğunda, bu parçalara, kullanıcılara yönelik olarak tutunup kararlı bir
şekilde durabilmelerine imkân tanıyan tutamaklar takılmalıdır.
1.5.16 Yıldırım
Kullanılırken yıldırım etkisine karşı koruma ihtiyacı olan makinalara meydana
gelen elektrik yükünün toprağa iletimini sağlayabilecek bir iletim sistemi
takılmalıdır.

66 / 66