Instrukcja

Cukry

1. Ćwiczenie zaliczeniowe – cukry

Wykonanie ćwiczenia
Każda próbka zawiera roztwór jednego z analizowanych na ćwiczeniach cukrów (glukoza, fruktoza, ksyloza,
laktoza, sacharoza, skrobia). Posługując się znanymi metodami ich wykrywania (Skrypt do ćwiczeń -
rozdział 5) należy zidentyfikować obecny w roztworze cukier. Każdą reakcję wykonuj z nowej porcji próbki.
Uważnie pilnuj czasów ogrzewania próbek.
Pomocny będzie schemat postępowania przedstawiony poniżej (rys. 1)
Rys. 1. Algorytm postępowania przy identyfikacji cukrów
Reakcja Molisha

dodatnia ujemna
CUKIER BRAK CUKRU

Reakcja Fehlinga
(czas ogrzewania 1 min)

dodatnia
CUKIER REDUKUJĄCY ujemna
- glukoza CUKIER NIEREDUKUJĄCY
- fruktoza - sacharoza
- ksyloza - skrobia
- laktoza

Reakcja Barfoeda
Reakcja z jodem
(czas ogrzewania 5 min)

dodatnia ujemna barwa brak zmiany

MONOSACHARYD (lub dodatnia po dłuższym granatowa zabarwienia
- glukoza czasie) - skrobia - sacharoza
- fruktoza DISACHARYD REDUKUJĄCY
- ksyloza - laktoza

Reakcja Seliwanowa
(czas ogrzewania 1 min)

ujemna
dodatnia (lub dodatnia po dłuższym czasie)
KETOZA ALDOZA
- fruktoza - glukoza
- ksyloza

Reakcja Biala
(czas ogrzewania 3 min)

dodatnia ujemna
PENTOZA HEKSOZA
- ksyloza - glukoza
2. Hydroliza kwaśna disacharydów
Podczas ogrzewania disacharydów (i polisacharydów) z rozcieńczonymi kwasami dochodzi do zerwania
wiązań glikozydowych i uwolnienia monosacharydów. Jest to proces hydrolizy. W wyniku hydrolizy
sacharozy powstaje cukier inwertowany, czyli mieszanina glukozy i fruktozy.

Wykonanie ćwiczenia
Do probówki wlej ok. 2 cm3 roztworu sacharozy, dodaj kilka kropli 2-molowego kwasu siarkowego
i ogrzewaj w gorącej łaźni wodnej przez ok. 10 min. Po oziębieniu dodawaj kroplami 10% NaOH do
pojawienia się bladoróżowej barwy wobec fenoloftaleiny. Następnie zawartość probówki podziel na dwie
części – w jednej wykonaj próbę Seliwanowa (aby potwierdzić obecność fruktozy), a w drugiej próbę
redukcyjną np. Benedicta (aby potwierdzić obecność glukozy).

3. Badanie własności redukujących witaminy C

Właściwości redukujące witaminy C
Kwas L-askorbinowy (witamina C) jest laktonem kwasu 2-okso-L-gulonowego. Występuje naturalnie
w wielu organizmach roślinnych i zwierzęcych. Człowiek nie wytwarza enzymów niezbędnych do biosyntezy
witaminy C, a jej brak w diecie może prowadzić do rozwoju wielu schorzeń. Kwas askorbinowy jest jednym
z najsilniejszych reduktorów. Jednocześnie jest to związek skrajnie nietrwały w roztworach wodnych,
w których szybko ulega utlenianiu do kwasu dehydroaskorbinowego.

Wykonanie ćwiczenia
a) Redukcja jonów Fe3+ do Fe2+ przez kwas L-askorbinowy
Przeprowadzić reakcję chlorku żelaza(III) (FeCl3) z KSCN i zaobserwować pojawienie się intensywnej
bordowo-czerwonej barwy roztworu rodanku żelaza (III):

FeCl3 + 3KSCN Fe(SCN)3 +3KCl

lub jonowo
Fe3+ + 3SCN- Fe(SCN)3
Probówkę z rodankiem żelaza(III) umieścić w statywie.
Sporządzić roztwór witaminy C (rozetrzeć w moździerzu tabletkę a uzyskany proszek przesypać do zlewki
i rozpuścić w około 20ml wody destylowanej lub rozpuścić w wodzie destylowanej tabletkę musującą
witaminy C). Do czystej probówki wlać około 1ml 5% roztworu chlorku żelaza(III) (FeCl3), dodać 1ml
świeżo sporządzonego roztworu witaminy C, a następnie kilka kropli roztworu rodanku potasu KSCN.
Zaobserwować, czy roztwór zabarwi się na krwistoczerwono podobnie jak otrzymany uprzednio Fe(SCN) 3?
Reakcję zachodzącą pomiędzy FeCl3 i witaminą C można zapisać równaniem jonowym (wzory kwasów
askorbinowego C6H8O6 i dehydroaskorbinowego C6H6O6 podano w formie sumarycznej):

C6H8O6 + 2Fe3+  C6H6O6 + 2 Fe2+ + 2H+

Jony Fe2+ w odróżnieniu Fe3+ od nie tworzą krwistoczerwonego produktu z jonami rodankowymi. Brak
zabarwienia w drugiej części doświadczenia wskazuje zatem, że żelazo(III) uległo redukcji do żelaza(II) pod
wpływem kwasu askorbinowego, który równocześnie utlenił się do kwasu dehydroaskorbinowego zgodnie
z zapisem:
 b) Redukcja nadmanganianu potasu przez kwas askorbinowy
Do probówki wlać około 1ml roztworu manganianu(VII)potasu. Dodać kroplę kwasu siarkowego H 2SO4 oraz
kilka kropli świeżo sporządzonego roztworu witaminy C. Zaobserwować natychmiastowy zanik fioletowego
zabarwienia roztworu manganianu (VII):

5C6H8O6 + 2MnO4- + 6H+  5C6H6O6 + 2Mn2+ + 8H2O