NATIONAL BANK OF GREECE | Greece: Macro Flash ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ειδικό Θέμα:
2.00
Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Νοέμβριος 2021

▪ Η επιτάχυνση του πληθωρισμού διεθνώς αντανακλά κυρίως την

ισχυρότερη και ταχύτερη από το αναμενόμενο ανάκαμψη της
παγκόσμιας ζήτησης και τη βραδύτερη ανταπόκριση της προσφοράς.
▪ Ο μεταποιητικός τομέας βρέθηκε στο επίκεντρο της ισχυροποίησης της
Έντονη αλλά προσωρινή ζήτησης, με την παγκόσμια μεταποιητική παραγωγή και το διεθνές
επιτάχυνση του εμπόριο να υπερβαίνουν τα προ-πανδημίας επίπεδά τους ήδη από τα
τέλη του 1ου τριμήνου του 2021.
πληθωρισμού – στο 1,2% ▪ Από την πλευρά της προσφοράς, η παγκόσμια παραγωγική αλυσίδα –
μ.ο. το 2021 και στο 2,5% που στηρίζεται, κατά βάση, σε χαμηλά αποθέματα – και ο τομέας των
μεταφορών δυσκολεύτηκαν να παρακολουθήσουν τη δυναμική της
το 2022 – που, σε
ζήτησης μετά από ένα έτος αδράνειας και αναστολής των επενδύσεων.
συνδυασμό με τα κρατικά ▪ Ήδη εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια κορύφωσης αρκετών τιμών
μέτρα, δε θα επιβραδύνει εμπορευμάτων διεθνώς, παράλληλα με την επιβράδυνση της
παγκόσμιας μεταποιητικής παραγωγής (παγκόσμιος δείκτης PMI στο
σημαντικά την οικονομική 54,3 τον Οκτώβριο από 11-ετές υψηλό 56,0 το Μάιο του 2021).
ανάκαμψη (7,5% το 2021 ▪ Το ενεργειακό σοκ είναι εντονότερο και αντανακλά πρόσθετους
και 4,3% το 2022) παράγοντες – όπως οι προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης διεθνώς
αλλά και γεωπολιτικές αιτίες – και πλήττει δυσανάλογα το φυσικό αέριο,
οι διεθνείς τιμές του οποίου εξαπλασιάστηκαν, ετησίως, τον Οκτώβριο.
▪ Είναι αξιοσημείωτο ότι το επίπεδο τιμών μεταξύ 2012 και 2020
μειώθηκε κατά 4,0% στην Ελλάδα, εν μέσω ύφεσης, σε αντίθεση με
αύξηση 7,2% στην Ευρωζώνη, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και
την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας.
▪ Οι πληθωριστικές πιέσεις ήταν πιο ήπιες στην ελληνική οικονομία μέχρι
το 9μηνο του 2021 λόγω του αρνητικού πληθωρισμού στις υπηρεσίες,
ωστόσο εντάθηκαν τον Οκτώβριο (+3,4% από 0,2% κατά μ.ο. στο 9μηνο).
▪ Βάσει των εκτιμήσεων της ΕΤΕ, η ετήσια μεταβολή του ΔΤΚ αναμένεται
να προσεγγίσει το 4,5% το 4ο τρίμηνο του 2021 και το 5,0%, περίπου, το
1ο τρίμηνο του 2022, υποχωρώντας στο 3,5% το 2ο τρίμηνο – όπου τα
συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) προβλέπουν σημαντική
αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας – και περαιτέρω στο 0,6%, κατά
μ.ο., το 2ο εξάμηνο του 2022. H μέση αύξηση του ΔΤΚ για το 2022
προβλέπεται να ανέλθει στο 2,5% από εκτιμώμενο 1,2% το 2021. Ο
δομικός πληθωρισμός θα επιταχυνθεί στο 2,2% το 4ο τρίμηνο του 2021
και θα κορυφωθεί στο 3% περίπου το 1ο τρίμηνο του 2022.
▪ Κομβικός ο ρόλος των κρατικών μέτρων και της ανάκαμψης της αγοράς
εργασίας στην αντιστάθμιση των πληθωριστικών επιδράσεων και της
Εθνική Τράπεζα επίπτωσης στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Ο αντίκτυπος του
Δ/νση Οικονομικής Ανάλυσης πληθωρισμού στο ΑΕΠ το 4ο τρίμηνο 2021 θα είναι περιορισμένος και
Ελληνική Οικονομία
Αιόλου 86, 105 59 Αθήνα
δε φαίνεται να επαπειλεί την επίτευξη ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης 7,5%
το 2021. Η ετησιοποιημένη επίδραση στο ΑΕΠ του 2022 εκτιμάται στο
-0,3%, οδηγώντας σε οριακή μόνο αναθεώρηση της ετήσιας πρόβλεψης
για την ανάπτυξη το 2022 στο +4,3% από +4,6% προηγουμένως.
▪
▪ με την αρνητική επίδραση στην ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ να
κορυφώνεται στο -1,7 % το 4ο τρίμηνο του 2021 και στο -0,7%, κατά
μ.ο το 1ο εξάμηνο του 2022, και την ετησιοποιημένη επίδραση να
εκτιμάται στο -0.3% με την πρόβλεψη για συνολική αύξηση του ΑΕΠ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Σημαντική αύξηση των τιμών διεθνώς, Σημαντική αλλά προσωρινή επιτάχυνση του πληθωρισμού, λόγω
μετά από μια μακρά περίοδο χαμηλού
πληθωρισμού…
βραδείας προσαρμογής της προσφοράς στην καλπάζουσα παγκόσμια
_______________________________________________ ζήτηση, με επίκεντρο τις τιμές ενέργειας
Δομικός Πληθωρισμός ΗΠΑ,
Ευρωζώνη και ΔΤΚ Παγκοσμίως Η επιτάχυνση του πληθωρισμού διεθνώς αντανακλά τη συνδυαστική
7 7
ετήσια
μεταβολή
επίδραση μιας σειράς προσωρινών, κατά βάση, παραγόντων αλλά και
6 6
ορισμένες διαρθρωτικές αιτίες που εντάθηκαν εξαιτίας της, ταχύτερης
5 5
από το αναμενόμενο, ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας μετά την
4 4
απότομη συρρίκνωση της δραστηριότητας το 2020, λόγω της
3 3
πανδημίας.
2 2

1 1 Συγκεκριμένα, η ταχεία πρόοδος στους εμβολιασμούς, από τις αρχές

0 0 του 2021, περιόρισε την εξάπλωση της πανδημίας, μειώνοντας την
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021ε

αβεβαιότητα και - σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη στήριξη από τη

Ευρωζώνη: Δομικός Πληθωρισμός
Η.Π.Α.: Δομικός Πληθωρισμός
δημοσιονομική και νομισματική πολιτική - τροφοδότησαν μία
Παγκόσμια Οικονομία: Πληθωρισμός
ισχυρότατη και συγχρονισμένη αύξηση της διεθνούς ζήτησης. Η
…εν μέσω ταχείας ανάκαμψης από την
πανδημία
ανάκαμψη ενδυναμώθηκε περαιτέρω από την υλοποίηση των
_______________________________________________ δαπανών, που τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις είχαν αναστείλει κατά
10 Ετήσια μεταβολή ΑΕΠ τον προηγούμενο χρόνο, υπό το βάρος της αβεβαιότητας και
8 πρωτοφανών περιορισμών στην οικονομική δραστηριότητα. Ο
6 επιχειρηματικός τομέας – και ειδικά ο μεταποιητικός – προσπάθησε να
4 ανταποκριθεί στην εντονότερη και ταχύτερη από το αναμενόμενο
2 ενίσχυση της δραστηριότητας, επιταχύνοντας παραγγελίες, παραγωγή,
0
προσλήψεις και επενδύσεις.
-2

-4 Κίνα Είναι χαρακτηριστικό ότι ο παγκόσμιος δείκτης υπευθύνων

Κόσμος
-6
Η.Π.Α. προμηθειών (PMI) στη μεταποίηση βρέθηκε τους περισσότερους μήνες
Ευρωζώνη
-8
Ελλάδα του 2021 σε υψηλό 10-ετίας (54,3 τον Οκτώβριο από υψηλό 11 ετών 56
-10 το Μάιο του 2021), αντανακλώντας ανάλογες επιδόσεις σε όλες τις
2020 2021ε
βασικές οικονομίες. Ο αντίστοιχος ελληνικός δείκτης ανήλθε στο
Η συγχρονισμένη αύξηση της ιστορικό υψηλό των 59,3 μονάδων τον Αύγουστο του 2021,
μεταποιητικής παραγωγής
παραμένοντας άνω του 55 – δηλαδή σε επίπεδα ισχυρότατης αύξησης
παγκοσμίως αύξησε τη ζήτηση για
αγαθά, ενέργεια και εμπορευματικές της παραγωγής – την περίοδο Μαΐου-Οκτωβρίου (58,9 τον Οκτώβριο),
μεταφορές ενώ στην Ευρωζώνη έφθασε επίσης στο ιστορικό υψηλό του 63,4 τον
_______________________________________________
Ιούνιο του 2021, υπερβαίνοντας μάλιστα τις 60 μονάδες το εξάμηνο
Δείκτης PMI Μεταποίησης Μαρτίου-Αυγούστου.
70 δείκτης 70
65 65
Τα στοιχεία για την παραγωγική δραστηριότητα στις 20 μεγαλύτερες
60 60 οικονομίες του κόσμου επιβεβαιώνουν ότι η βιομηχανική παραγωγή
55 55
υπερέβη το προ-πανδημίας επίπεδο ήδη από το 4ο τρίμηνο του 2020,
50 50
45 45 ανερχόμενη σε νέο ιστορικό υψηλό από τα τέλη του 1ου τριμήνου του
40 40 2021. Σε παρόμοια τροχιά κινείται και το παγκόσμιο εμπόριο, με την
35 PMI: Τιμές κάτω του 35
30
50 υποδηλώνουν
μείωση, τιμές άνω 30
αξία του να αυξάνεται με διψήφιο ρυθμό, σε ετήσια βάση, και να
25
του 50 υποδηλώνουν αύξηση
25 υπερβαίνει το επίπεδο της αντίστοιχης περιόδου του 2019, ήδη από το
Οκτ-12
Οκτ-13

Οκτ-19
Οκτ-20
Οκτ-07
Οκτ-08
Οκτ-09
Οκτ-10
Οκτ-11

Οκτ-14
Οκτ-15
Οκτ-16
Οκτ-17
Οκτ-18

Οκτ-21

1ο τρίμηνο του 2021. Αντίστοιχη ήταν και η βελτίωση στις υπηρεσίες

Ελλάδα Ευρωζώνη που, αν και ξεκίνησε με κάποια υστέρηση, επιταχύνθηκε με τη
Η.Π.Α.
σταδιακή άρση των περιορισμών στην κινητικότητα – κυρίως από το 2ο

Πηγές: ΔΝΤ, ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat, Thompson Reuters, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 2
εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Η τροχιά ανάκαμψης λαμβάνει σχήμα τρίμηνο του 2020 και μετά – λόγω της σημαντικής προόδου στους
V το 2021, με τη δυναμική να
κορυφώνεται πιθανότατα το 2ο ή το 3ο
εμβολιασμούς και του γενικότερου ελέγχου εξάπλωσης της πανδημίας.
τρίμηνο στις περισσότερες οικονομίες
______________________________________________
Συνολικά, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ το 2021 φαίνεται να διαγράφει,
τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, μια τροχιά τύπου V μέχρι και το
Ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ
10 ετήσια 10 9μηνο του 2021, εξέλιξη στην οποία δινόταν μικρή πιθανότητα κατά τη
μεταβολή
8 8 διάρκεια του 2020 ή ακόμη και τους πρώτους μήνες του 2021 (όταν η
6 6
4 4
αυξανόμενη σφοδρότητα των διαδοχικών πανδημικών κυμάτων
2 2 μετρίαζε τις προσδοκίες). Ως εκ τούτου, το παγκόσμιο ΑΕΠ το 2021
0 0
αναμένεται να υπερβεί το επίπεδο του 2019 κατά τουλάχιστον 7%, με
-2 -2
-4 -4 κινητήριες δυνάμεις την Κίνα και τις ΗΠΑ, διαγράφοντας ουσιαστικά τις
-6 -6 απώλειες από την πανδημία.
-8 -8
2016

2017

2018

2019

2020

2021ε

Η ταχεία αύξηση των τιμών διεθνώς, σε μια περίοδο δυναμικής

Κίνα Ευρωζώνη
οικονομικής ανάκαμψης, δε συνιστά πρωτοφανή εξέλιξη, ωστόσο οι
Η.Π.Α. Κόσμος . έντονες ανατιμήσεις των ενεργειακών αγαθών και ειδικά του
Οι ανατιμήσεις στα εμπορεύματα και φυσικού αερίου δημιουργούν πρόσθετες προκλήσεις
την ενέργεια είναι έντονες…
______________________________________________ Αναπόφευκτα, αυτή η συγχρονισμένη επιτάχυνση της οικονομικής
Διεθνείς δείκτες τιμών εμπορευμάτων δραστηριότητας αύξησε τη ζήτηση για ενέργεια, πρώτες ύλες, αλλά και
300 δείκτης
300 διαρκή καταναλωτικά και κεφαλαιουχικά αγαθά, μετά από μια χρονιά
250 250 απότομης συρρίκνωσης της ζήτησης και αναστολής ή επιβράδυνσης
200 200
των ιδιωτικών επενδύσεων. Ακόμη και η ζήτηση για συγκεκριμένες
150 150
κατηγορίες αγροτικών εμπορευμάτων (κυρίως τροφίμων), η οποία δεν
είχε επηρεαστεί ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εμφάνισε
100 100
περαιτέρω άνοδο στο 9μηνο του 2021, λόγω του ανοίγματος των
50 50
οικονομιών.
Οκτ-14

Οκτ-21
Οκτ-08
Οκτ-09
Οκτ-10
Οκτ-11
Οκτ-12
Οκτ-13

Οκτ-15
Οκτ-16
Οκτ-17
Οκτ-18
Οκτ-19
Οκτ-20

Τρόφιμα & Ποτά

Αξίζει ωστόσο να επισημανθεί, ότι οι ανωτέρω τάσεις δεν είναι
Μέταλλα
Ενέργεια
πρωτοφανείς και προσομοιάζουν σε αυτές που παρατηρήθηκαν κατά
* Οι οριζόντιες γραμμές αναφέρονται σε μ.ο. 10ετίας των
τιμών των αντίστοιχων εμπορευμάτων
την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας μετά την ύφεση του 2008-
…προσομοιάζοντας σε αυτές της 2009, στον απόηχο της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι
περιόδου 2010-11 που συνόδευσαν ανατιμήσεις που σημειώνονται σε αρκετά αγαθά και εμπορεύματα – οι
την ανάκαμψη μετά τη διεθνή
χρηματοπιστωτική κρίση
τιμές των οποίων αναρριχήθηκαν μέχρι τα μέσα του 2021 στο
_______________________________________ υψηλότερο επίπεδο από την περίοδο 2010-11 – ακολούθησαν
Διεθνείς τιμές επιλεγμένων παρόμοια πορεία σε ταχύτητα και ένταση με εκείνη προ δεκαετίας.
εμπορευμάτων
3.500 $/τόνο $/τόνο 500 H απότομη ενίσχυση της ζήτησης συνδυάστηκε με τη σχετικά αργή
3.000
400 προσαρμογή της προσφοράς, η οποία εν μέρει οφείλεται σε φυσικούς
2.500
2.000 300 περιορισμούς (σε τομείς όπως η πρωτογενής παραγωγή και οι
1.500 200 εξορύξεις) αλλά αντανακλά και δυσλειτουργίες στη διεθνή
1.000 εφοδιαστική αλυσίδα. Η αυξανόμενη πίεση για ταχεία μεταφορά
100
500
0 0
πρώτων υλών, ενδιάμεσων και τελικών αγαθών παγκοσμίως οδήγησε
Οκτ-09

Οκτ-15

Οκτ-20
Οκτ-08

Οκτ-10
Οκτ-11
Οκτ-12
Οκτ-13
Οκτ-14

Οκτ-16
Οκτ-17
Οκτ-18
Οκτ-19

Οκτ-21

αναπόφευκτα σε εφοδιαστικές καθυστερήσεις, ελλείψεις και αύξηση

Αλουμίνιο (αριστερός άξονας)
του μεταφορικού και παραγωγικού κόστους.
Κριθάρι (δεξιός άξονας)
Σιτάρι (δεξιός άξονας) Πράγματι, πρόσθετοι παράγοντες από την πλευρά των υπηρεσιών
* Οι οριζόντιες γραμμές αναφέρονται σε μ.ο. 10ετίας των
τιμών των αντίστοιχων εμπορευμάτων (ειδικά των μεταφορικών) ενεργοποιήθηκαν, επιτείνοντας την άνοδο
των τιμών. Το άλμα – λόγω υπερβάλλουσας ζήτησης – στους ναύλους

Πηγές: ΔΝΤ, εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 3
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Το διεθνές εμπόριο ανέκαμψε με μεταφοράς εμπορευμάτων, μέσω της ποντοπόρου ναυτιλίας αλλά και
πρωτοφανή ταχύτητα…
______________________________________________ στις αεροπορικές και οδικές εμπορευματικές μεταφορές, λειτούργησε
Δείκτης όγκου παγκόσμιου ως πολλαπλασιαστής των ανατιμήσεων, ενισχύοντας παράλληλα την
εμπορίου αγαθών: Τροχιά τιμολογιακή δύναμη εναλλακτικών προμηθευτών. Συγκεκριμένα, οι
ανάκαμψης μετά από ύφεση
ναύλοι για μεταφορά μέσω εμπορευματοκιβωτίων κινήθηκαν σε
105 δείκτης 105
ιστορικά υψηλά, με το δείκτη FBX Global Container Index να
100 100
τετραπλασιάζεται, σε ετήσια βάση, στα τέλη Οκτωβρίου (+357%) – με
95 95
τις ανατιμήσεις ειδικά σε φορτία από την Κίνα να είναι σημαντικά
90 90
υψηλότερες – ενώ και ο βασικός δείκτης μεταφοράς ξηρού φορτίου
85 85
Baltic Dry Index αυξήθηκε κατά 146% ετησίως το 3ο τρίμηνο του 2021
80 80
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 (+185% ετησίως στο 9μηνο), στις 3.740 μονάδες κατά μ.ο., φτάνοντας
Κρίση COVID19 (αριθμός τριμήνων) στις 4.780 τον Οκτώβριο, στο υψηλότερο επίπεδο από το Σεπτέμβριο
Χρηματοπιστωτική κρίση 2007-2009
του 2008. Αντιστοίχως, το κόστος αεροπορικής μεταφοράς
(αριθμός τριμήνων) εμπορευμάτων – ιδιαιτέρως από και προς την Ασία – σημείωσε έντονη
…υπερβαίνοντας ήδη το επίπεδο του άνοδο το 2021, με το δείκτη Baltic Air Freight Index να αυξάνεται κατά
2019… 43% ετησίως το 3ο τρίμηνο και κατά 36% ετησίως το 9μηνο του 2021.
_________________________________________________________________
Το περιοδικό κλείσιμο λιμανιών στην Κίνα, λόγω τοπικών εξάρσεων της
Παγκόσμιο εμπόριο: Εξέλιξη πανδημίας, και οι αυξανόμενες ασσυμετρίες στο διεθνές εμπόριο, που
δείκτη όγκου
διογκώνουν το μεταφορικό κόστος των πλοίων εμπορευματοκιβωτίων,
170 δείκτης, ετήσια 30
2005=100 μεταβολή καθώς και ο συνωστισμός και οι καθυστερήσεις σε συγκεκριμένες
160 20
θαλάσσιες οδούς (κυρίως στην Ασία και τις ΗΠΑ), δημιούργησαν
150 10
140 0
περαιτέρω τριβές και ελλείψεις στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα.
130 -10
Ωστόσο, το τελευταίο δίμηνο, παρατηρούνται πρώιμες τάσεις
120 -20
σταθεροποίησης ή μικρής υποχώρησης στις τιμές αρκετών
Τ4: 2015
Τ2: 2016
Τ4: 2016
Τ2: 2017
Τ4: 2017
Τ2: 2018
Τ4: 2018
Τ2: 2019
Τ4: 2019
Τ2: 2020
Τ4: 2020
Τ2: 2021

εμπορευμάτων (εκτός της ενέργειας και των τροφίμων) αλλά και των
Όγκος παγκόσμιου εμπορίου ναύλων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, παράλληλα με τις πρώτες
(δείκτης, αριστερός άξονας)
Όγκος παγκόσμιου εμπορίου ενδείξεις επιβράδυνσης της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής –
(ετήσια μεταβολή, δεξιός άξονας)
από τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα του 1ου εξαμήνου του 2021. Η
…οδηγώντας σε μεγάλη αύξηση του εμπειρία της αναθέρμανσης της οικονομίας κατά το 2010-11 δείχνει ότι
μεταφορικού κόστους λόγω απότομης
ανόδου της ζήτησης, με περιορισμένα οι ανατιμήσεις θα αρχίσουν να υποχωρούν σταδιακά, με το επίπεδο
περιθώρια βραχυπρόθεσμης των τιμών στις περισσότερες κατηγορίες αγαθών και μεταφορικών
προσαρμογής της προσφοράς…
__________________________________________________________________________________
υπηρεσιών να συγκλίνει σταδιακά προς το μακροχρόνιο επίπεδό τους,
Δείκτης ναυλαγοράς χύδην ξηρού - σε ορίζοντα 2ετίας περίπου - ενώ οι άμεσες πληθωριστικές επιδράσεις
φορτίου & δείκτης κόστους μεταφοράς θα υποχωρήσουν, πολύ νωρίτερα, ήδη από τα μέσα του 2022.
εμπορευματοκιβωτίων
6.000 12.000
δείκτης USD Οι έντονες ανατιμήσεις στα ενεργειακά αγαθά – και κυρίως στο
5.000 10.000
4.000 8.000 φυσικό αέριο – δημιουργούν μεγαλύτερες προκλήσεις, λόγω των
3.000 6.000
δυνητικά ισχυρών δευτερογενών επιδράσεών τους
2.000 4.000
1.000 2.000
Οι τιμές ενέργειας αποτελούν τον πλέον κομβικό παράγοντα και τη
0 0
βασική πηγή ανησυχίας αναφορικά με τις επιπτώσεις τους, ενόψει και
Απρ-19
Απρ-18

Απρ-20

Απρ-21
Οκτ-19
Οκτ-17

Οκτ-18

Οκτ-20

Οκτ-21

του επερχόμενου χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο, όπου

Δείκτης ναυλαγοράς χύδην ξηρού φορτίου
(Baltic Dry Index, δείκτης, αριστερός άξονας)
συγκεντρώνεται και το μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας
Δείκτης κόστους μεταφοράς εμπορ/τίων (FBX κατανάλωσης ενέργειας από νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οι
Global Container Index, USD, δεξιός άξονας)
ενεργειακές ανατιμήσεις αντανακλούν ένα ντόμινο εξελίξεων που
ξεκίνησε από τα τέλη του 2020, με έναυσμα την αλματώδη αύξηση της
Πηγές: UNCTAD, Thompson Reuters, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 4
εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

…και έντονα προβλήματα ζήτησης από την Κίνα, η οικονομία της οποίας ανέκαμψε ταχύτερα και
συνωστισμού στα λιμάνια
______________________________________________ εντονότερα. Η μεγάλη ζήτηση από τη βιομηχανία οδήγησε σε αυξημένη
κατανάλωση άνθρακα, δημιουργώντας ανοδικές πιέσεις στην τιμή του,
Μέσος όρος παραμονής πλοίων
εμπορευματοκιβωτίων στα λιμάνια η οποία έφτασε τον Οκτώβριο στο ιστορικό υψηλό των 208 €/τόνο
0,8 ημέρες ετήσια μεταβολή 8 (+321% ετησίως και +230% μέση ετήσια μεταβολή το 3ο τρίμηνο του
6
2021). H ανωτέρω τάση συνδυάστηκε με μια συγχρονισμένη και
0,75 4
2
επιταχυνόμενη άνοδο των τιμών φυσικού αερίου, άνθρακα και
0,7 0 πετρελαίου, που ξεκίνησε το 1ο τρίμηνο του 2021 και επιταχύνθηκε το
-2
2ο και 3ο τρίμηνο, εν μέσω συντονισμένης ανάκαμψης της παγκόσμιας
0,65 -4
παραγωγής.
Η1 2018

Η2 2018

Η1 2019

Η2 2019

Η1 2020

Η2 2020

Η1 2021

Έκτακτοι παράγοντες, όπως ο σχετικά σφοδρός χειμώνας του 2020 και

Ημέρες (αριστερός άξονας)
το πολύ ζεστό καλοκαίρι του 2021 σε πολλές περιοχές του κόσμου, που
Ετήσια μεταβολή (δεξιός άξονας) συνοδεύτηκαν από μείωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου διεθνώς
Τα επόμενα χρόνια προγραμματίζονται
– το οποίο, μεταξύ άλλων, έχει αυξημένη συνεισφορά στην
σημαντικές παραδόσεις νέων πλοίων ηλεκτροπαραγωγή – αλλά και η εποχική μείωση της απόδοσης των
μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που ΑΠΕ, επιδείνωσαν την κατάσταση. Οι προσπάθειες των κρατών για
θα οδηγήσουν σε μείωση των ναύλων
______________________________________________ ενίσχυση των αποθεμάτων αερίου οδήγησαν σε πρωτόγνωρο
Nέες παραγγελίες πλοίων ανταγωνισμό για προσέλκυση φορτίων υγροποιημένου φυσικού
εμπορευματοκιβωτίων ανά χρονιά
αερίου (Liquified Natural Gas – LNG) ή/και αιτήματα για
παράδοσης
2,5 Twenty-foot
αναδιαπραγμάτευση συμβολαίων για μεταφορά μεγαλύτερων
2,0
equivalent units
(TEU)
ποσοτήτων μέσω αγωγών, ωθώντας τη διεθνή τιμή φυσικού αερίου σε
1,5 διαδοχικά ιστορικά υψηλά, με αποκορύφωμα τις αρχές Οκτωβρίου. Οι
1,0
διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου ακολούθησαν και αυτές σταθερά
0,5
ανοδική αλλά ηπιότερη τροχιά, με το Brent να ανέρχεται σε υψηλό 7-
0,0
2021 2022 2023 2024 2025 ετίας στα τέλη Οκτωβρίου και στις αρχές Νοεμβρίου, αγγίζοντας κατά
Παραγγελίες που προστέθηκαν στις
υπάρχουσες του 2021
μ.ο. τα 84 USD/βαρέλι. Η επανάκαμψη της αβεβαιότητας, εν μέσω
Παραγγελίες που παραδόθηκαν
το 2021
σημαντικών αυξήσεων του ενεργειακού κόστους, άρχισε να δημιουργεί
Παραγγελίες στην αρχή του 2021 τις πρώτες σοβαρές δευτερογενείς επιδράσεις στην παραγωγή, με
Οι ανατιμήσεις στα ενεργειακά αγαθά
ορισμένες βιομηχανίες έντασης ενέργειας (λ.χ. λιπάσματα, σκυρόδεμα,
είναι αναμενόμενες αλλά πρωτοφανείς χημικά, μέταλλα κ.α.) να επιβραδύνουν ή να αναστέλλουν τη
όσον αφορά το φυσικό αέριο, με το λειτουργία γραμμών παραγωγής τους, δημιουργώντας νέα ανοδική
τελευταίο να επηρεάζεται και από
έκτακτους παράγοντες πίεση στις τιμές από το σκέλος της προσφοράς και υπογραμμίζοντας
______________________________________________ τον κομβικό ρόλο των ενεργειακών τιμών στην ανατροφοδότηση των
Τιμές φυσικού αερίου, πετρελαίου και πληθωριστικών πιέσεων.
άνθρακα
175 € 210 Ειδικότερα η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο της ενεργειακής κρίσης,
€
140 175
με τις τιμές του Ολλανδικού Title Transfer Facility (TTF) – το οποίο
140
105 αποτελεί σημείο αναφοράς των ευρωπαϊκών τιμών φυσικού αερίου –
105
70 να αυξάνουν κατά 526% ετησίως τον Οκτώβριο (κοντά στα 90 €/MWh
70
35 35 κατά μ.ο.), φτάνοντας στο ιστορικό υψηλό των 116 €/MWh (133
0 0
USD/MWh) στις αρχές του ίδιου μήνα και υποχωρώντας μερικώς στα
Οκτ-17

Οκτ-20
Οκτ-08
Οκτ-09
Οκτ-10
Οκτ-11
Οκτ-12
Οκτ-13
Οκτ-14
Οκτ-15
Οκτ-16

Οκτ-18
Οκτ-19

Οκτ-21

75 €/MWh περίπου, στις αρχές Νοεμβρίου. Οι τιμές παραμένουν,

Φυσικό αέριο Dutch TTF (€/MWh, αρ. άξονας)
Πετρέλαιο (Brent, €/βαρέλι, αριστερός άξονας)
Άνθρακας (€/τόνος, δεξιός άξονας)
* Οι οριζόντιες γραμμές αναφέρονται σε μ.ο. 10ετίας των
τιμών των αντίστοιχων εμπορευμάτων
ωστόσο, σε επίπεδα σχεδόν εξαπλάσια από τον 5ετή μέσο όρο τους. Σε
αυτό το πλαίσιο, προστέθηκαν και οι παράλληλες επιδράσεις από τη
φιλόδοξη ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική που έχει καταστήσει το

Πηγές: UNCTAD, Shipinsight, ΔΝΤ, ICE-Endex Exchange, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 5
FRED, εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Η Ευρώπη είναι πιο εκτεθειμένη στο φυσικό αέριο ως το βασικό μεταβατικό καύσιμο για την επίτευξη των
σοκ του φυσικού αερίου, λόγω και της
πιο φιλόδοξης κλιματικής στρατηγικής
αναθεωρημένων στόχων της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, η
της και της μεγάλης εξάρτησής της σε οποία αναβαθμίστηκε περαιτέρω με τη νέα, ακόμη πιο φιλόδοξη,
εισαγωγές
_
στοχοθεσία «Fit for 55» που ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή
________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ___ ________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ __

Αποθέματα φυσικού αερίου Επιτροπή τον Ιούλιο του 2021. Σημειώνεται ότι το φυσικό αέριο
Ευρώπης αντιστοιχεί περίπου στο 25% της ηλεκτροπαραγωγής στην ΕΕ και σε
120.000 TWh ετήσια
μεταβολή
80 σχεδόν 40% στην Ελλάδα.
100.000 60
40
80.000 20
Αναπόφευκτα, τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων στην ευρωπαϊκή αγορά
60.000 0 είχαν αρχίσει να ακολουθούν ανοδική τροχιά ήδη από τις αρχές του
40.000 -20
-40 2021 (+106% ετησίως το Μάρτιο), παράλληλα με τις ανατιμήσεις στα
20.000 -60
0 -80
ορυκτά καύσιμα, με μέση τιμή Οκτωβρίου στα 60 €/τόνο (+350% άνω
T3: 2013
T2: 2014
T1: 2015
T4: 2015
T3: 2016
T2: 2017
T1: 2018
T4: 2018
T3: 2019
T2: 2020
T1: 2021
T4: 2021

του μέσου όρου 10-ετίας), αναρριχόμενα σε νέο ιστορικό υψηλό 66

€/τόνο στα μέσα Νοεμβρίου. Η άνοδος αντανακλά την αυξημένη
Αποθέματα φυσικού αερίου (Ευρώπη, TWh,
αριστερός άξονας) ζήτηση για χρήση πιο ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων, με δεδομένες τις
Αποθέματα φυσικού αερίου (Ευρώπη, ετήσια
μεταβολή, κιν. μέσος 4 τριμ., δεξιός άξονας) πρωτοφανείς ανατιμήσεις στο φυσικό αέριο – που εγείρουν ακόμη και
Η άνοδος στη διεθνή τιμή φυσικού κινδύνους επάρκειας του συγκεκριμένου καυσίμου για τους
αερίου (βάσει Dutch TTF) υπερβαίνει χειμερινούς μήνες στη διεθνή αγορά – ενώ ταυτόχρονα η απόδοση των
το 520% ετησίως τον Οκτώβριο και
είναι εξαπλάσια από το 5ετή μ.ο. της…
ΑΠΕ συνεχίζει να παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Διεθνής τιμή φυσικού αερίου:

Στη μεγαλύτερη πίεση στην ευρωπαϊκή αγορά συνέτειναν και
Dutch TTF πρόσθετοι παράγοντες από το σκέλος της προσφοράς. Συγκεκριμένα, η
100 €/MWh ετήσια 800 καθυστέρηση έγκρισης της λειτουργίας του αγωγού Nordstream 2 –
μεταβολή
80 600 που έδωσε αφορμή στη Ρωσία να αναβάλει τη διοχέτευση αυξημένης
60 400 ποσότητας αερίου από τις υφιστάμενες διασυνδέσεις με την ΕΕ –
40 200 καθώς και η αναστολή νέων επενδύσεων και η περαιτέρω μείωση της
20 0 εξορυκτικής δραστηριότητας εντός της ΕΕ, με το σταδιακό κλείσιμο του
0 -200 βασικού ευρωπαϊκού κοιτάσματος φυσικού αερίου του Γκρόνιγκεν
Οκτ-08

Οκτ-11

Οκτ-15

Οκτ-18
Οκτ-09
Οκτ-10

Οκτ-12
Οκτ-13
Οκτ-14

Οκτ-16
Οκτ-17

Οκτ-19
Οκτ-20
Οκτ-21

στην Ολλανδία, επέτειναν την πίεση στην ευρωπαϊκή αγορά. Αν και

Τιμή φυσικού αερίου Dutch TTF (€/MWh, γενικότερα αναγνωρίζεται ότι τα θεμελιώδη μεγέθη της διεθνούς
αριστερός άξονας)
Τιμή φυσικού αερίου Dutch TTF (ετήσια αγοράς υποδηλώνουν επαρκέστατη παραγωγή αερίου για την κάλυψη
μεταβολή, δεξιός άξονας)
των αναγκών της παγκόσμιας οικονομίας για δεκαετίες – δεδομένου
…συμπαρασύροντας και το κόστος
δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, καθώς ότι προχωρά παράλληλα και η «πράσινη» μετάβαση και υλοποιούνται
όλοι προσφεύγουν στη χρήση άλλων νέες επενδύσεις για αξιοποίηση νέων μεγάλων κοιτασμάτων, κυρίως
συμβατικών ορυκτών καυσίμων
________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ___ ________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ____ στη Ρωσία και τις ΗΠΑ η ύπαρξη βραχυπρόθεσμων ανισορροπιών δεν
Τιμή δικαιωμάτων ρύπων CO2 μπορεί να αποτραπεί, ιδιαίτερα σε μια περίοδο αλληλεπίδρασης
και ετήσια μεταβολή τόσων πολλών παραγόντων.
70 €/τόνος ετήσια 3
μεταβολή
60 Η προαναφερθείσα αλληλουχία εξελίξεων βρήκε, αναπόφευκτα, το
50 2
40
δρόμο της προς τις τελικές τιμές καταναλωτή, με τον πληθωρισμό να
1
30 αυξάνει σε πολυετή υψηλά στις περισσότερες οικονομίες. Ειδικότερα
20 0 στην ευρωζώνη, ο πληθωρισμός – βάσει του εναρμονισμένου δείκτη
10
0 -1 τιμών καταναλωτή – διαμορφώθηκε στο 10ετές υψηλό 2,8% το 3ο
Οκτ-09
Οκτ-10
Οκτ-11
Οκτ-12
Οκτ-13
Οκτ-14
Οκτ-15
Οκτ-16
Οκτ-17
Οκτ-18
Οκτ-19
Οκτ-20
Οκτ-21

τρίμηνο του 2021 και στο 4,1% τον Οκτώβριο, με τη Γερμανία να

αντιμετωπίζει τον υψηλότερο πληθωρισμό τα τελευταία 28, περίπου,
Τιμή ρύπων CO2 (€/τόνο, αριστερός άξονας)
έτη (3,5% το 3ο τρίμηνο και 4,6% τον Οκτώβριο). Η ταχεία αύξηση των
Τιμή ρύπων CO2 (ετήσια μεταβολή, δεξιός
άξονας) τιμών των ενεργειακών αγαθών, αλλά και η ανοδική πίεση από την
Πηγές: Eurostat, ΔΝΤ, ICE-Endex Exchange, Gas ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 6
Infrastructure Europe, International Carbon Action
Partnership, Ember Research, εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ.
Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

κατάργηση των έκτακτων μειώσεων φόρων που είχαν γίνει σε χώρες

Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη
της ευρωζώνης λόγω πανδημίας το 2020, τροφοδότησαν περαιτέρω
βρέθηκε σε υψηλό 13 ετών τον
Οκτώβριο… την ανοδική τάση. Η αύξηση στο δομικό πληθωρισμό στην Ευρωζώνη,
______________________________________________
ο οποίος εξαιρεί τις τιμές καυσίμων, τροφίμων, ποτών και καπνού, ήταν
Ετήσια μεταβολή ΔΤΚ και περισσότερο σταδιακή αλλά εντεινόμενη – στο 1,4% το 3ο τρίμηνο του
δομικός πληθωρισμός
2021 και στο 2,1% τον Οκτώβριο (0,5 και 1,1 ποσοστιαίες μονάδες
Ευρωζώνης
5 5
ετήσια
μεταβολή
% υψηλότερα, αντιστοίχως, από τον 5ετή μ.ο. τους) και στο 1,9% το
4 4
3 3 Σεπτέμβριο – με τις προβλέψεις να συντείνουν σε περαιτέρω άνοδο
2 2 τους επόμενους μήνες. Εξαιρώντας την πρόσθετη πληθωριστική
1 1
επίδραση από την κατάργηση των εκτάκτων μειώσεων φόρων σε
0 0
-1 -1 ορισμένες κατηγορίες αγαθών και κυρίως υπηρεσιών το 2020, λόγω της
Οκτ-08

Οκτ-13

Οκτ-19
Οκτ-09
Οκτ-10
Οκτ-11
Οκτ-12

Οκτ-14
Οκτ-15
Οκτ-16
Οκτ-17
Οκτ-18

Οκτ-20
Οκτ-21

πανδημίας, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός της ευρωζώνης εκτιμάται

0,5% χαμηλότερα το διάστημα Ιουλίου-Οκτωβρίου και 0,2%
Δείκτης τιμών καταναλωτή (ετήσια μεταβολή,
αριστερός άξονας) χαμηλότερα κατά μέσο όρο στο 9μηνο.
Δομικός πληθωρισμός (%, δεξιός άξονας)
Οι διεθνείς πληθωριστικές αναταράξεις μεταδίδονται πλέον στην
ελληνική οικονομία, κυρίως μέσω των ανατιμήσεων στην ενέργεια,
…με την Ελλάδα να ακολουθεί
αναπόφευκτα την πληθωριστική με τις επιδράσεις να κορυφώνονται τους επόμενους μήνες
τάση…
______________________________________________ Η ανοδική τάση του πληθωρισμού στην Ελλάδα μέχρι και τον Οκτώβριο
Ετήσια μεταβολή ΔΤΚ
ήταν εμφανής, αλλά ηπιότερη σε σχέση με την Ευρωζώνη και τις ΗΠΑ.
8 % 8 Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός για την Ελλάδα επιταχύνθηκε τον
6 6 Οκτώβριο στο 2,8% ετησίως (από 1,9% το Σεπτέμβριο και -0,5%, κατά
4 4 μ.ο., στο 9μηνο) έναντι 4,1% ετησίως στην Ευρωζώνη (3,4% το
2 2
Σεπτέμβριο και 1,9% ετησίως το 9μηνο).

0 0 Ο ελληνικός πληθωρισμός, βάσει του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ),

-2 -2 στον οποίο αναφέρεται και η ανάλυση που ακολουθεί, εμφάνισε
-4 -4
ακόμη πιο έντονη άνοδο, φτάνοντας σε υψηλό 11 ετών 3,4% ετησίως
τον Οκτώβριο (0,2% ετησίως, κατά μ.ο., στο 9μηνο). Στην εν λόγω
Ιαν-19

Απρ-21
Ιαν-18
Απρ-18

Απρ-19

Ιαν-20
Απρ-20

Ιαν-21
Ιουλ-18

Ιουλ-19

Ιουλ-20

Ιουλ-21
Οκτ-20
Οκτ-18

Οκτ-19

Οκτ-21

εξέλιξη κομβικό ρόλο διαδραμάτισε η αύξηση των τιμών ενέργειας

Ελλάδα Ευρωζώνη Η.Π.Α. (κάθε μορφής), η οποία έχει συνολική στάθμιση στο ΔΤΚ της τάξης του
…με σχετικά πιο ήπιο ρυθμό
10,5% (συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρισμού) και εκτιμάται ότι
______________________________________________ προσέθεσε 2,6 ποσοστιαίες μονάδες στην ετήσια μεταβολή του δείκτη
Τιμές Καταναλωτή (εναρμονισμένος ΔΤΚ, ετήσια μεταβολή)
2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Τελευταία τον Οκτώβριο (0,7 ποσοστιαίες μονάδες, κατά μ.ο., στο 9μηνο του
τιμή
Βουλγαρία -1,1 -1,3 1,2 2,6 2,5 1,2 2,1 4,0 2021).
Κροατία -0,5 -1,1 1,1 1,5 0,8 0,1 2 3,5
Κύπρος -1,5 -1,2 0,7 0,8 0,6 -1,1 1,7 4,3 Ο δομικός πληθωρισμός – βάσει του ορισμού που εξαιρεί τα καύσιμα
Τσεχία 0,3 0,7 2,5 2,1 2,8 3,2 2,7 4,0
Εσθονία 0,1 0,8 3,7 3,4 2,3 -0,6 3,8 7,4
και τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά – παρέμεινε αρνητικός μέχρι τον
Γαλλία 0,1 0,3 1,2 2,1 1,3 0,5 2 3,2 Ιούλιο και πέρασε σε θετικό έδαφος το δίμηνο Αυγούστου-
Γερμανία 0,7 0,4 1,7 1,9 1,4 0,4 2,9 4,6
Ελλάδα -1,1 0 1,1 0,8 0,5 -1,3 0,6* 2,8 Σεπτεμβρίου κλιμακούμενος σε υψηλό 10-ετίας 1,6% τον Οκτώβριο. Η
Ουγγαρία -0,1 0,4 2,4 2,8 3,4 3,3 4,5 5,5
Ιρλανδία -0,1 -0,2 0,3 0,7 0,9 -0,5 1,9 5,1 πιο προσεκτική τιμολογιακή πολιτική στις υπηρεσίες και η διατήρηση
Ιταλία 0,1 -0,1 1,3 1,2 0,6 -0,1 1,7 3,1
Λιθουανία -0,7 0,7 3,7 2,5 2,2 1,1 3 8,2
ορισμένων στοχευμένων μειώσεων του ΦΠΑ σε υποκατηγορίες
Πολωνία -0,9 -0,6 2 1,6 2,3 3,4 4,4 5,6
Ρουμανία -0,6 -1,6 1,3 4,6 3,8 2,6 4,3 5,2
εστίασης, τουρισμού, αναψυχής και μεταφορών, που είχαν εισαχθεί
Ισπανία -0,5 -0,2 2 1,7
* Εκτίμηση ΕΤΕ βάσει Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή
0,7 -0,3 2,2 5,5 μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, συγκράτησαν τον πληθωρισμό
Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat, ΔΝΤ (World Economic Outlook - Οκτ 2021)
υπηρεσιών σε αρνητικό έδαφος το 9μηνο του 2021 (-0,7% ετησίως). Η
εξέλιξη αυτή αντιστάθμισε τη σταδιακή άνοδο του πληθωρισμού στα

Πηγές: Eurostat, FRED, ΔΝΤ, εκτιμήσεις Δ/νσης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 7
Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Οι ανατιμήσεις στην ενέργεια αγαθά, που διαμορφώθηκε στο 3,3% ετησίως το 3ο τρίμηνο (-0,4%
αποτελούν το βασικό μηχανισμό
μετάδοσης των πληθωριστικών
ετησίως το πρώτο εξάμηνο του 2021).
πιέσεων στην ελληνική οικονομία
______________________________________________
Οι πληθωριστικές πιέσεις εντάθηκαν τον Οκτώβριο, με την αύξηση στις
ΔΤΚ και δομικός πληθωρισμός τιμές των αγαθών (εκτός ενέργειας) να ανέρχεται στο 1,1% ετησίως και
4 ετήσια 4
ποσοστιαίες
μονάδες μεταβολή τις σημαντικότερες ανατιμήσεις – εκτός των καυσίμων – να
3 3
2 2 σημειώνονται σε υποκατηγορίες τροφίμων (ετήσια αύξηση 15,6%,
1 1 κατά μ.ο., σε ελαιόλαδο, αιγοπρόβειο κρέας και πουλερικά τον
0 0
-1 -1
Οκτώβριο), ενώ ο πληθωρισμός στις υπηρεσίες πέρασε επίσης σε
-2 -2 θετικό έδαφος το Σεπτέμβριο, και επιταχύνθηκε στο 2,1% ετησίως –
-3 -3 υψηλό 10 ετών – τον Οκτώβριο.
Απρ-19

Απρ-20

Απρ-21
Απρ-17

Απρ-18
Οκτ-17

Οκτ-18

Οκτ-19

Οκτ-20

Οκτ-21

Οι εν λόγω ανατιμήσεις σχετίζονται, κυρίως, με τις προαναφερθείσες

Συνεισφορά ενέργειας στον πληθωρισμό
(ποσοστ.μον., αριστερός άξ.) αυξήσεις στις διεθνείς τιμές εμπορευμάτων και πρώτων υλών καθώς
Πληθωρισμός βάσει ΔΤΚ (ετήσια μετ., δεξ.άξ.)

Δομικός πληθωρισμός (ετήσια μετ., δεξιός άξ.)

και στο μεταφορικό κόστος, οι οποίες μετακυλίονται σταδιακά και στα
μεταποιημένα αγαθά, εισαγόμενα ή εγχωρίως παραγόμενα.
Η συγκράτηση τιμών στις υπηρεσίες
αντιστάθμισε, μέχρι και το 9μηνο του Συγκεκριμένα, οι περισσότερες υποκατηγορίες του δείκτη τιμών
2021, τις ταχύτερες ανατιμήσεις στα εισαγωγών στην ελληνική αγορά, ειδικά στη μεταποίηση βασικών
αγαθά στην ελληνική οικονομία
______________________________________________
μετάλλων, χημικών προϊόντων και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού,
Πληθωρισμός: συνολικός, παρέμειναν σε ανοδική τροχιά από τις αρχές του έτους, σημειώνοντας
αγαθά, υπηρεσίες, ενέργεια μέσες αυξήσεις 26,8%, 8,5% και 3,2% ετησίως, αντίστοιχα το
30 ετήσια 4

20
μεταβολή 3 Σεπτέμβριο. Παράλληλα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης στις τιμές
2
10
1
εισαγωγών στη βιομηχανία τροφίμων αυξήθηκε με τον ίδιο ρυθμό και
0 0 το Σεπτέμβριο (2,1% ετησίως, τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), καθώς η
-1
-10
-2 επίδραση του μεταφορικού κόστους τείνει να διαχέει τις αυξήσεις
-20
-3
ακόμη και σε κατηγορίες, στις οποίες οι διεθνείς τιμές εισροών δεν
-30 -4
είχαν σημειώσει σημαντική μεταβολή. Οι ανωτέρω επιδράσεις, σε
Ιαν-18

Απρ-19

Ιουλ-20
Ιουν-18

Νοε-18

Μαϊ-21
Σεπ-19

Οκτ-21
Φεβ-20

Δεκ-20

συνδυασμό και με τις διεθνείς εξελίξεις, θα συνεχίσουν να ασκούν

Ενέργεια (ετήσια μεταβολή, αριστερός άξονας)
Πληθωρισμός αγαθών (εξαιρ.ενέργειας,δεξ.άξ.) ανοδική πίεση στις εγχώριες τιμές τους επόμενους μήνες. Αξίζει να
Πληθωρισμός υπηρεσιών (δεξιός άξονας)
Συνολικός πληθωρισμός (δεξιός άξονας) σημειωθεί, πάντως, πως σε ορισμένες κατηγορίες εισαγωγών
Οι σημαντικότερες ανατιμήσεις τον παρατηρείται επιβράδυνση στο ρυθμό αύξησης των τιμών, όπως στα
Οκτώβριο σημειώθηκαν σε καύσιμα,
ηλεκτρισμό και υποκατηγορίες
διαρκή καταναλωτικά αγαθά, τα κεφαλαιουχικά αγαθά και τις
τροφίμων εισαγωγές που σχετίζονται με κατασκευή/συναρμολόγηση
______________________________________________
GDP
ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ετήσια μεταβολή 1,0%, -0,3% και -3,3%
Επιδράσεις σε ΔΤΚ - Οκτώβριος 2021
ετήσια επίδραση σε ετησίως το Σεπτέμβριο από 1,2%, 0,6% και 0,3% ετησίως, αντίστοιχα,
μεταβολή (%) ποσ. μονάδες
Φυσικό αέριο 132,3 0,25
τον προηγούμενο μήνα).
Πετρέλαιο θέρμανσης 45,9 0,64
Μεταφορά με αεροπλάνο 30,4 0,04 Αναμφισβήτητα, η προσοχή επικεντρώνεται κυρίως στις τιμές της
Καύσιμα και λιπαντικά 22,3 0,97
Ελαιόλαδο 22,1 0,19 ενέργειας, καθώς οι συνεχιζόμενες ανατιμήσεις μπορούν να
Ηλεκτρισμός 18,9 0,73
Αρνί και κατσίκι 16,3 0,08 οδηγήσουν σε περαιτέρω επιτάχυνση του πληθωρισμού, ασκώντας
Ξενοδοχεία 10,0 -0,01
Λαχανικά νωπά 9,3 0,14
τόσο άμεσες όσο και έμμεσες, πιο παρατεταμένες δευτερογενείς
Πατάτες 9,1 0,03 επιδράσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Πουλερικά 8,5 0,08
Ψάρια νωπά 7,9 0,08
Αυτοκίνητα (καινούργια) 5,0 0,09
Έπιπλα και διακοσμητικά είδη 4,1 0,02
Οικιακές υπηρεσίες 4,0 0,04
Ψωμί 3,9 0,07
Μεταλλικό νερό-αναψυκτικά-
2,6 0,01
χυμοί φρούτων
Λοιπά τρόφιμα 2,1 0,01

Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Τράπεζα της Ελλάδος, εκτιμήσεις ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 8
Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Οι επιδράσεις από τις ανατιμήσεις στις Πετρέλαιο και ηλεκτρισμός οι υποκατηγορίες που ασκούν την
εισαγωγές εντάθηκαν μετά το 1ο
τρίμηνο του 2021
εντονότερη ανοδική επίδραση στο ΔΤΚ
______________________________________________
Η ταυτόχρονη αύξηση των τιμών πετρελαίου, φυσικού αερίου και
Τιμές εισαγωγών
(Βασικές κατηγορίες) δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, σε συνδυασμό με την αναπόφευκτη
110 δείκτης, δείκτης, 200
2015=100 2015=100 μετακύλιση μέρους των ανατιμήσεων στο κόστος ηλεκτρισμού,
107
150 αναμένεται να επιταχύνουν σημαντικά τον πληθωρισμό στο υπόλοιπο
104
100
του έτους, όπως επίσης και τους πρώτους μήνες του 2022.
101
50
Το πετρέλαιο και τα παράγωγά του ασκούν την πλέον σημαντική
98
πληθωριστική επίδραση, καθώς έχουν και τη μεγαλύτερη στάθμιση στο
95 0
ΔΤΚ (5,5% από το 10,5% που αντιστοιχεί συνολικά στα ενεργειακά
Μαρ-15

Μαρ-19
Μαρ-16

Μαρ-17

Μαρ-18

Μαρ-20

Μαρ-21
Σεπ-15

Σεπ-18
Σεπ-14

Σεπ-16

Σεπ-17

Σεπ-19

Σεπ-20

Σεπ-21

αγαθά και τον ηλεκτρισμό), ενώ παράλληλα προσαρμόζονται σχεδόν

Ενέργεια (δεξιός άξονας)
Μη-διαρκή καταναλωτικά αγαθά (αριστ. άξ.)
Μεταποίηση (εκτός ενέργειας, αριστερός άξ.)
Τρόφιμα (αριστερός άξονας)
Η εγχώρια τιμή φυσικού αερίου και
ηλεκτρισμού, όπως αποτυπώνεται στο
ΔΤΚ, αρχίζει να αντανακλά την
ανοδική τάση των διεθνών τιμών
______________________________________________
άμεσα στις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών. Σύμφωνα με τα
τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από συμβόλαια μελλοντικής
εκπλήρωσης, η διεθνής τιμή πετρελαίου αναμένεται να παραμείνει
κοντά στα περίπου 72 €/βαρέλι μέχρι και το 1ο τρίμηνο του 2022 και να
υποχωρήσει σταδιακά στα 69 €/βαρέλι το 2ο τρίμηνο του 2022 και στα
66 €/βαρέλι στο 2ο εξάμηνο του 2022. Μεταφράζοντας την ανωτέρω

Βασικές ενεργειακές κατηγορίες τάση των διεθνών τιμών σε τιμές εγχώριας λιανικής αγοράς και
δείκτης,
ΔΤΚ δείκτης, 185 δεδομένων των σταθμίσεων τους στο ΔΤΚ, η πληθωριστική επίδραση
260 2009=100
2009=100 180 από το πετρέλαιο και τα παράγωγά του (βενζίνη, πετρέλαιο κίνησης και
175
220
170 θέρμανσης) αναμένεται να κορυφωθεί στις περίπου 1,6 ποσοστιαίες
180 165
160
μονάδες το 4ο τρίμηνο του 2021, υποχωρώντας στις 1,1 ποσοστιαίες
140 155 μονάδες το 1ο τρίμηνο του 2022 και, σημαντικότερα, στις 0,5
100 150
145 ποσοστιαίες μονάδες το 2ο τρίμηνο του 2022, για να γίνει τελικά
60 140
αρνητική (-0,2 ποσοστιαίες μονάδες) το 2ο εξάμηνο του 2022.
Απρ-18
Απρ-15

Απρ-16

Απρ-17

Απρ-19

Απρ-20

Απρ-21
Οκτ-15

Οκτ-16

Οκτ-17

Οκτ-18

Οκτ-19

Οκτ-20

Οκτ-21

Βενζίνη (στάθμιση: 3,8%)

Φυσικό αέριο (στάθμιση: 0,2%)
Πετρέλαιο θέρμανσης (στάθμιση: 1,4%)
Πετρέλαιο κίνησης (στάθμιση: 0,3%)
Ηλεκτρισμός (λιανική, στάθμ.: 3,9%, δεξ.άξ.)
Η άμεση έκθεση των ελληνικών
νοικοκυριών στο φυσικό αέριο είναι
σχετικά μικρή…
______________________________________________
Τελική κατανάλωση ενέργειας
νοικοκυριών ανά καύσιμο, 2019
400 kWh/1000€ σε μονάδες
αγοραστικής δύναμης (PPS)
Όσον αφορά στο φυσικό αέριο, αν και η άμεση στάθμισή του στο
«καλάθι του καταναλωτή» είναι πολύ μικρότερη από το πετρέλαιο και
τα παράγωγά του (περίπου 0,2% έναντι 5,5% για τα πετρελαϊκά
προϊόντα), η σημαντική συνεισφορά του στην ηλεκτροπαραγωγή
αυξάνει τις δυνητικές του επιδράσεις, καθώς η στάθμιση του
ηλεκτρισμού στο καλάθι του καταναλωτή ανέρχεται στο 3,9% ενώ θα
πρέπει να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι σχεδόν 40% της
ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα πραγματοποιείται με φυσικό αέριο.
Ήδη, εν μέσω ανατιμήσεων στο φυσικό αέριο και τα δικαιώματα

300
ρύπων, σημειώνονται σημαντικές αυξήσεις στη χονδρική αγορά
ηλεκτρισμού, με τη συνολική μέση τιμή να ξεπερνά τα 220 €/MWh τον
200
Οκτώβριο (περίπου 260% υψηλότερα σε ετήσια βάση και άνω του
100
230% από το μ.ο. της τελευταίας 7-ετίας, βάσει στοιχείων ΑΔΜΗΕ για
0 τη μεσοσταθμική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο
Κροατία
Σλοβακία

Δανία

Σλοβενία

Ισπανία
Εσθονία

Πορτογαλία
Πολωνία

Αυστρία
Φινλανδία
Λετονία

Γαλλία

Κύπρος
Λιθουανία

Ιταλία
Βέλγιο

Ιρλανδία
Ελλάδα
Γερμανία

Ευρωζώνη

σύστημα). Η ανωτέρω αύξηση μεταφράστηκε σε ηπιότερη άνοδο της

μέσης τιμής λιανικής – όπως αντανακλάται στο ΔΤΚ βάσει των
Στερεά ορυκτά καύσιμα Φυσικό αέριο
τιμολογίων χαμηλής τάσης – κατά 18,9% τον ίδιο μήνα, λόγω της
Πετρέλαιο Ανανεώσιμες
Ηλεκτρισμός Θέρμανση κρατικής επιδότησης που έχει ενεργοποιηθεί από το Σεπτέμβριο.
Επιπροσθέτως, η ελαστικότητα της λιανικής τιμής ως προς τις
Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 9
εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

…ωστόσο αυξάνει σημαντικά αν διακυμάνσεις της χονδρικής μειώνεται εξαιτίας ορισμένων σταθερών
συνεκτιμηθεί ο ρόλος του φυσικού
αερίου στην παραγωγή ηλεκτρισμού
επιβαρύνσεων που ενσωματώνονται στη λιανική τιμή ρεύματος.
και η αλληλεπίδραση με το κόστος
Πράγματι, οι επιπτώσεις από τις πρωτόγνωρες αυξήσεις στις διεθνείς
δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων
_____________________________________________________________________________________________________________
τιμές φυσικού αερίου εμφανίζονται με κάποια χρονική υστέρηση – σε
Ηλεκτροπαραγωγή ανά καύσιμο αντιδιαστολή με το πετρέλαιο – λόγω της δομής τιμολόγησης βάσει
& ισοζύγιο διασυνδέσεων
(9Μ:2021) συμβολαίων προμήθειας. Ωστόσο, η διατήρηση των τιμών φυσικού
9%
αερίου σε πολλαπλάσιο από τον πολυετή του μ.ο. για μεγάλο χρονικό
11%
διάστημα, αναπόφευκτα, θα αρχίσει να μετακυλίεται στις τελικές τιμές
καθώς πλησιάζουμε τους χειμερινούς μήνες, κατά τους οποίους η
32% ζήτηση θα κορυφωθεί. Η επίδραση επιταχύνεται μέσω των
38%
προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για ενίσχυση των
10% αποθεμάτων που ανατιμώνται ταχύτερα, λόγω του εντεινόμενου
Λιγνίτης διεθνούς ανταγωνισμού για εξασφάλιση φορτίων. H άμεση επίπτωση
Φυσικό Αέριο
Υδροηλεκτρικά στην αύξηση του ΔΤΚ από το φυσικό αέριο τον Οκτώβριο ήταν περίπου
ΑΠΕ
Ισοζύγιο Διασυνδέσεων 0,3 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ στο 9μηνο ήταν κατά μ.ο. μηδενική.
Το πετρέλαιο έχει την ισχυρότερη Παρόλα αυτά, τόσο η άμεση όσο και η έμμεση – μέσω του ηλεκτρισμού
άμεση επίδραση στο ΔΤΚ, η οποία
αναμένεται να κορυφωθεί το 4ο – ανοδική πίεση στις εγχώριες τιμές από το φυσικό αέριο,
τρίμηνο του 2021
________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ___ ________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ___
αναπόφευκτα, θα κλιμακωθεί τους επόμενους μήνες, πριν οι διεθνείς
Πετρέλαιο: Τιμή Brent & τιμές αρχίσουν να υποχωρούν από την άνοιξη του 2022 και μετά,
συνιστώσα στο ΔΤΚ
σύμφωνα με τις προσδοκίες της αγοράς. Τα τελευταία διαθέσιμα
100 €/βαρέλι δείκτης 200
80
δεδομένα από συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στο TTF δείχνουν
160
60 ότι οι τιμές φυσικού αερίου θα παραμείνουν κοντά στο επίπεδο των 81
120
40 €/MWh (92 USD/MWh) το 4ο τρίμηνο του 2021 και θα αρχίσουν να
80
20 αποκλιμακώνονται σταδιακά από το 1ο τρίμηνο του 2022 σε 78 €/MWh,
0 40
με σημαντικότερη μείωση μετά τον Απρίλιο, όπου η συμβολαιακή τιμή
Δεκ-21π
Απρ-22π
Αυγ-22π
Δεκ-22π
Αυγ-20
Αυγ-19

Αυγ-21
Απρ-19

Απρ-20

Απρ-21
Δεκ-20
Δεκ-18

Δεκ-19

αναμένεται να μειωθεί κάτω από 50 €/MWh, και ακόμη περισσότερο

Τιμή συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης
πετρελαίου (Brent, €/βαρέλι, αρ. άξονας) από τον Ιούνιο και έως τα τέλη του 2022 στα 40 €/MWh.
Διεθνής τιμή πετρελαίου (Brent, €/βαρέλι,
αριστερός άξονας)
Συνιστώσα πετρελαίου στο ΔΤΚ (δείκτης, δεξιός
Λαμβάνοντας υπόψη την ανωτέρω τάση και τα ιστορικά δεδομένα για
άξονας) την ταχύτητα μετακύλισης της ανατίμησης της διεθνούς τιμής φυσικού
Έντονη αποκλιμάκωση στις τιμές του αερίου στις τιμές καταναλωτή, καθώς και τις ανακοινώσεις για παροχή
φυσικού αερίου αναμένεται από το 2ο
τρίμηνο του 2022, οι οποίες ωστόσο οριζόντιων εκπτώσεων ύψους 15% στους προμηθευτές προκειμένου
θα παραμείνουν υπερδιπλάσιες από να μετακυλίσουν αυτές τις εκπτώσεις στις τιμές καταναλωτή,
τον 10ετή μ.ο.
________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ___ ________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ __
________ ______ _____
προβλέπεται ότι η άμεση επίδραση του φυσικού αερίου στο ΔΤΚ θα
Φυσικό αέριο: Τιμή Dutch TTF & κορυφωθεί στις 0,4 ποσοστιαίες μονάδες το 4ο τρίμηνο του 2021 και το
συνιστώσα στο ΔΤΚ
100 €/MWh δείκτης 450 1ο τρίμηνο του 2022, και εν συνεχεία θα υποχωρήσει, έχοντας τελικά
80
350 μηδενική μέση επίδραση το 2ο εξάμηνο του 2022.
60

40
250 Η κρατική στήριξη για αντιστάθμιση των ενεργειακών ανατιμήσεων
20
150 προσεγγίζει τa €0,7 δισ. το 2021 και εκτιμάται ότι θα φθάσει το €1,0
0 50 δισ. συνολικά αν η κρίση συνεχιστεί τους πρώτους μήνες του 2022
Απρ-22π
Δεκ-21π

Αυγ-22π
Δεκ-22π
Απρ-19

Απρ-20

Απρ-21
Αυγ-19

Αυγ-20

Αυγ-21
Δεκ-20
Δεκ-18

Δεκ-19

Με δεδομένους τους αυξανόμενους πληθωριστικούς κινδύνους που

Τιμή συμβολαίου μελλ. εκπλήρωσης φυσικού
αερίου (Dutch TTF, €/MWh αριστερός άξονας)
σχετίζονται με το ενεργειακό κόστος και τις σημαντικές δυνητικές
Διεθνής τιμή φυσικού αερίου (Dutch TTF,
€/MWh, αριστερός άξονας)
επιδράσεις στο διαθέσιμο εισόδημα του ιδιωτικού τομέα,
Συνιστώσα φυσικού αερίου στο ΔΤΚ (δείκτης,
δεξιός άξονας)
παρουσιάστηκε δέσμη μέτρων άμεσης εφαρμογής συνολικής αξίας

Πηγές: FRED, ΔΝΤ, ICE-Endex Exchange, ICE Research, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 10
ΑΔΜΗΕ, εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Η μετακύλιση του κόστους παραγωγής €700 εκ., σύμφωνα με τις ανακοινώσεις που έχουν γίνει την περίοδο
ηλεκτρικής ενέργειας συνιστά τον
μεγαλύτερο πληθωριστικό κίνδυνο…
Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου. Η στήριξη εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί
περαιτέρω κατά τουλάχιστον €0,3 δισ. εφόσον οι ενεργειακοί
________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ___ ________ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ______ ___

Ηλεκτρικό ρεύμα: Τιμή χονδρικής &

συνιστώσα στο ΔΤΚ κλυδωνισμοί συνεχιστούν και το 1ο τρίμηνο του 2022. Τα βασικότερα
250 €/MWh δείκτης 190 μέτρα στήριξης που έχουν ήδη ανακοινωθεί είναι τα ακόλουθα:
200
170 • Επιδότηση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, για όλα τα
150
νοικοκυριά, για τις πρώτες 300KWh, με την προβλεπόμενη
100
150 κρατική επιδότηση ανά μήνα να προσαρμόζεται από €9 το
50
Σεπτέμβριο σε €18 τον Οκτώβριο και στα €39 για τους μήνες
0 130
Νοέμβριο-Δεκέμβριο, ώστε να απορροφήσει σημαντικό τμήμα
Οκτ-17

Οκτ-20
Οκτ-14

Οκτ-15

Οκτ-16

Οκτ-18

Οκτ-19

Οκτ-21

των δυνητικών ανατιμήσεων, δεδομένης της έντονα ανοδικής

Μεσοσταθμική τιμή αγοράς ηλεκτρ. ενέργ. στο
διασυνδεδεμένο σύστημα (€/MWh, αρ. άξονας)
τροχιάς στην τιμή χονδρικής του ρεύματος (κυρίως για
Συνιστώσα ηλεκτρικού ρεύματος στο ΔΤΚ καταναλώσεις έως 300MWh).
(δείκτης, δεξιός άξονας)

• Αύξηση κατά 115% (+€90 εκ.) επιδόματος θέρμανσης, με

…καθώς 2 βασικά συστατικά της διεύρυνση εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων, με το
ηλεκτροπαραγωγής – φυσικό αέριο
και δικαιώματα ρύπων – βρίσκονται συνολικό κόστος να ανέρχεται στα €168 εκ. για το 2021.
σε ιστορικά υψηλά επίπεδα τιμών
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• Αναστολή πληρωμής ρυθμιζόμενων χρεώσεων του δικτύου
Τιμές φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού και διανομής για τους καταναλωτές φυσικού αερίου, για το δίμηνο
δικαιωμάτων ρύπων
240 90
Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου, με άμεσο όφελος από €20 έως €40 το
€/MWh €/τόνο
μήνα για ένα μέσο νοικοκυριό που καταναλώνει έως 2
180
60 θερμικές μονάδες, με τα τέλη χρήσης να επιβάλλονται
120
30
σταδιακά από το νέο έτος, όταν αποκλιμακωθούν οι τιμές του
60
φυσικού αερίου.
0 0
• Διάθεση €40 εκ. για την κάλυψη του κόστους επανασύνδεσης
Οκτ-14

Οκτ-15

Οκτ-16

Οκτ-17

Οκτ-18

Οκτ-19

Οκτ-20

Οκτ-21

της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος σε ευάλωτα νοικοκυριά, τα

Φυσικό αέριο Dutch TTF (€/MWh, αρ. άξονας)
οποία αναμένεται να έρθουν αντιμέτωπα με αποκοπές,
Μεσοσταθμική τιμή αγοράς ηλεκτρ. ενέργ. στο
διασυνδεδεμένο σύστημα (αρ. άξονας) εξαιτίας της αδυναμίας εξόφλησης λογαριασμών.
Δικαιώματα ρύπων CO2 (€/τόνος, δεξ. άξονας)

• Αναστολή ρυθμιζόμενων χρεώσεων υπηρεσιών κοινής

Έχουν ανακοινωθεί μέτρα στήριξης ωφέλειας (ΥΚΩ) για τις βιομηχανίες χαμηλής και μέσης τάσης,
ύψους €700 εκ.
______________________________________________________________________________________________________________ αλλά και για τους ενεργοβόρους καταναλωτές μέσης τάσης της
Κατηγορία Μέτρα Κόστος κατηγορίας «λοιπές χρήσεις», για τους μήνες Νοέμβριο έως και
Επιδότηση λογαριασμών ηλεκτρικού
ρεύματος
€500 εκ. Μάρτιο 2022. Οι χρεώσεις ΥΚΩ ανέρχονται στα €63 εκ. για τη
Ενίσχυση επιδόματος θέρμανσης €90εκ. συγκεκριμένη περίοδο και θα καταβληθούν όταν θα αρχίσουν
Κάλυψη κόστους επανασύνδεσης
Νοικοκυριά
ηλεκτρικού ρεύματος ευάλωτων €40 εκ. να αποκλιμακώνονται οι τιμές στην αγορά ενέργειας.
νοικοκυριών

•
Αναστολή ρυθμιζόμενων χρεώσεων
δικτύου διανομής φυσικού αερίου 
… Επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου
Βιομηχανία
Αναστολή ρυθμιζόμενων χρεώσεων
… κίνησης για νέους αγρότες και αγρότες-μέλη συνεταιριστικών
ΥΚΩ
Επιστροφή ειδικού φόρου σχημάτων από το 2022. Το κόστος εκτιμάται στα €50 εκ.
Αγρότες κατανάλωσης πετρελαίου για νέους €50 εκ.
αγρότες
Το σημαντικότερο τμήμα των παρεμβάσεων στήριξης θα
Συνολικό κόστος παρεμβάσεων €700 εκ.
χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης,
ελαχιστοποιώντας το δημοσιονομικό κόστος. Συγκεκριμένα, το Ταμείο
θα χρηματοδοτήσει έως και €620 εκ. από το προαναφερόμενο κόστος
των μέτρων στήριξης που αφορούν στην επιδότηση των λογαριασμών
Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat,
ΑΔΜΗΕ, International Carbon Action Partnership,
Ember Research, εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 11
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

ηλεκτρικού ρεύματος, την αύξηση του επιδόματος θέρμανσης κατά €90

εκ., καθώς και το κόστος επανασύνδεσης ευάλωτων νοικοκυριών. Οι
Οι πληθωριστικές πιέσεις εντάθηκαν πόροι του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης προέρχονται αποκλειστικά
και έγιναν πιο διάχυτες τον από τα έσοδα των δημοπρασιών δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα,
Οκτώβριο…
______________________________________________
καθώς και από το πλεόνασμα του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ, με τα
Βασικές Κατηγορίες ΔΤΚ (2009=100) πρώτα να σημειώνουν σημαντική αύξηση λόγω της έντονης ανόδου
Οκτώβριος ετήσια επίπτωση των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων. Ως εκ τούτου, το
μεταβολή σε ποσ.
2019 2020 2021 21/20 (%) μονάδες εκτιμώμενο άμεσο δημοσιονομικό κόστος περιορίζεται σε λιγότερο
Διατροφή και μη
1.
αλκοολούχα ποτά
105 107 110 3,0 0,70 από €100 εκ. έως σήμερα.
Αλκοολούχα ποτά
2. 148 149 149 0,0 0,00
και καπνός Από τα ανωτέρω μέτρα, η οριζόντια επιδότηση των λογαριασμών
Ένδυση και
3.
υπόδηση
104 103 104 0,4 0,01 ηλεκτρικού ρεύματος και η αναστολή πληρωμής ρυθμιζόμενων
4. Στέγαση
Διαρκή αγαθά-
120 114 128 11,7 1,64
χρεώσεων έχει άμεση επίδραση στον πληθωρισμό, καθώς συγκρατεί το
5. Είδη νοικοκυριού 87 86 87 0,8 0,04 τμήμα των ανατιμήσεων που φθάνει στον καταναλωτή, ενώ το επίδομα
και υπηρεσίες
6. Υγεία 99 98 98 0,0 0,00 θέρμανσης και η επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης
7. Μεταφορές 127 118 129 9,2 1,13
8. Επικοινωνίες 107 105 102 -2,5 -0,11 πετρελαίου προστατεύουν το διαθέσιμο εισόδημα. Ταυτόχρονα, η
Αναψυχή-Πολιτιστ.
9.
δραστηριότητες
87 86 86 -0,4 -0,01 αναστολή ρυθμιζόμενων χρεώσεων ΥΚΩ στις βιομηχανίες συγκρατεί το
10. Εκπαίδευση 89 89 90 0,9 0,03 κόστος παραγωγής, με την κάλυψη του κόστους επανασύνδεσης να
Ξενοδοχεία-Καφέ-
11.
Εστιατόρια
109 109 110 0,9 0,06
προσφέρει ένα δίχτυ ασφαλείας ενάντια στην ενεργειακή ένδεια.
Άλλα αγαθά και
12. 91 90 89 -1,3 -0,09
υπηρεσίες Οι πληθωριστικές πιέσεις θα ενταθούν το 4ο τρίμηνο του 2021 και το
Γενικός Δείκτης 108 106 109 3,4
1ο του 2022 παρά την αντισταθμιστική επίδραση των μέτρων
Αναφορικά με τις επιπτώσεις στο ΔΤΚ από τις ανατιμήσεις στο
ηλεκτρικό ρεύμα – το οποίο επιδρά άμεσα στο δομικό πληθωρισμό, σε
…με τους βασικότερους αντίθεση με τις άλλες κατηγορίες ενέργειας – θα πρέπει να
επιχειρηματικούς κλάδους να
προσβλέπουν σε περαιτέρω αύξηση συνεκτιμηθούν: α) η μετακύλιση των επιδράσεων στο κόστος
των τιμών ηλεκτροπαραγωγής από τις αυξήσεις στο φυσικό αέριο και τα
______________________________________________
GDP

δικαιώματα εκπομπής ρύπων (υψηλότερες κατά 526% και 136% σε

Προσδοκίες για την εξέλιξη των
τιμών πώλησης ανά κλάδο ετήσια βάση, αντίστοιχα, τον Οκτώβριο του 2021 και περίπου 390% και
50 δείκτης 50 113% ετησίως βάσει των αντίστοιχων προθεσμιακών συμβολαίων για
40 40
30 30 το Δεκέμβριο του 2021), β) η επίδραση των αντισταθμιστικών μέτρων
20 20 από το κράτος, και γ) οι εκπτώσεις που ανακοινώθηκαν από τους
10 10
0 0 παρόχους. Ήδη η μεσοσταθμική τιμή αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας
-10 -10
-20 -20
(στοιχεία ΑΔΜΗΕ) εμφανίζεται αυξημένη περισσότερο από 260%, σε
-30 -30 ετήσια βάση, τον Οκτώβριο και 93% στο 10μηνο, με τη λιανική τιμή
-40 -40
(όπως αντανακλάται στο ΔΤΚ) να αυξάνεται κατά 18,9% ετησίως τον
Απρ-18

Απρ-19

Απρ-20

Απρ-21
Ιαν-18

Ιουλ-19
Ιουλ-18

Ιαν-19

Ιαν-20

Ιουλ-20

Ιαν-21

Ιουλ-21
Οκτ-18
Οκτ-17

Οκτ-19

Οκτ-20

Οκτ-21

Οκτώβριο, ενώ στο 9μηνο ήταν σχεδόν στάσιμη (-0,2% ετησίως, κατά
Υπηρεσίες: Προσδοκίες για επόμενους 3 μήνες
μ.ο.).
Λιανικό εμπόριο: Προσδοκίες για επόμ. 3 μήνες
Βιομηχανία: Προσδοκίες για επόμενους μήνες
Χωρίς αντισταθμιστικά μέτρα και βάσει της εμπειρικά εκτιμώμενης
βραχυπρόθεσμης ελαστικότητας των λιανικών τιμών ρεύματος στις
διακυμάνσεις των τιμών του φυσικού αερίου και των δικαιωμάτων
εκπομπών ρύπων, η μέση ανατίμηση της ΚWh θα προσέγγιζε
πιθανότατα το 80%, σε ετήσια βάση, το 4ο τρίμηνο του 2021,
υποθέτοντας ότι οι τιμές των βασικών εισροών παρέμεναν στα επίπεδα
του Οκτωβρίου-Νοεμβρίου (90 €/MWh η τιμή του φυσικού αερίου και

Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 12

εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

60 €/τόνο η τιμή δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων) για το υπόλοιπο του

έτους. Μια τέτοια εξέλιξη θα προσέθετε σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες
στον πληθωρισμό το τελευταίο τρίμηνο του 2021.

Η συνδυαστική πληθωριστική Στην πράξη, η κρατική επιδότηση και οι εκπτώσεις των παρόχων
επίδραση από ενέργεια και εισαγόμενο καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα της επιβάρυνσης για χαμηλές και
πληθωρισμό αναμένεται να
μεσαίες οικιακές καταναλώσεις που αντιστοιχούν στο μεγαλύτερο
κορυφωθεί το 1ο τρίμηνο του 2022, με
τη μέση αύξηση του ΔΤΚ στο 5,0% ποσοστό των καταναλωτών. Συγκεκριμένα, η επιδότηση και οι
______________________________________________
εκπτώσεις εκτιμάται ότι επιτρέπουν την κάλυψη άνω των 3/4 της
Επιδράσεις στον πληθωρισμό ανατίμησης για μηνιαία κατανάλωση μέχρι 300 ΚWh και σχεδόν τα 2/3
6 ποσοστιαίες 6
5 5
4
μονάδες
4
για καταναλώσεις από 300 ΚWh έως 600 KWh, προστατεύοντας
3 3 σημαντικό ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών – τα οποία έχουν μέση
2 2
1 1 μηνιαία κατανάλωση 400 ΚWh.
0 0
-1 -1 Συνεκτιμώντας τα αντισταθμιστικά μέτρα, η επίδραση από τον
-2 ετήσια -2
μεταβολή
-3 -3 ηλεκτρισμό στο ΔΤΚ περιορίζεται στις 1,1 ποσοστιαίες μονάδες το 4ο
Μαρ-21
Μαρ-20

Μαρ-22
Ιουν-20

Ιουν-21

Ιουν-22
Σεπ-20

Σεπ-21

Σεπ-22
Δεκ-19

Δεκ-20

Δεκ-21

Δεκ-22

τρίμηνο του 2021 και στις 1,8 ποσοστιαίες μονάδες το 1ο τρίμηνο του
Άλλα καύσιμα (ποσ.μον., αριστερός άξονας) 2022, προεξοφλώντας την επέκταση των μέτρων στήριξης και τους
Βενζίνη (ποσ.μον., αριστερός άξονας)
Φυσικό αέριο (ποσ.μον., αριστερός άξ.) πρώτους μήνες του 2022. Στη συνέχεια, η αναμενόμενη αποκλιμάκωση
Πετρέλαιο θέρμανσης (ποσ.μον., αριστ.άξ.)
Φρέσκα φρούτα & λαχανικά (ποσ.μον., αρ.άξ.) των τιμών φυσικού αερίου θα επιτρέψει τη σταδιακή υποχώρηση της
Δομικός πληθωρισμός (ποσ.μον., αριστ.άξ.
ΔΤΚ (ετήσια μεταβολή, δεξιός άξονας) τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος στα επίπεδα του Σεπτεμβρίου του 2021
μέχρι τα τέλη του 2022, με μηδενισμό της επίδρασης στον πληθωρισμό
το 4ο τρίμηνο του 2022. Ωστόσο, παρά την αποκλιμάκωση, το επίπεδο
τιμών φυσικού αερίου, πετρελαίου και ηλεκτρισμού, όπως
ενσωματώνονται στο ΔΤΚ, εκτιμάται ότι θα παραμείνει στα τέλη του
2022 περίπου 5,0%, 14% και 22% υψηλότερα από το μ.ο. της
Το επίπεδο τιμών στην Ελλάδα προηγούμενης πενταετίας.
εμφανίζει την πρώτη σημαντική
αύξηση την τελευταία δεκαετία Οι επιδράσεις στο δομικό πληθωρισμό θα είναι πιο σταδιακές και θα
______________________________________________ έχουν μεγαλύτερη διάρκεια αλλά δε θα εμποδίσουν την
Επίπεδο τιμών: Ευρωζώνη & αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων στο 2ο εξάμηνο του 2022
Ελλάδα
115 δείκτης, 115 Εκτός από την επίδραση του ηλεκτρισμού στο δομικό πληθωρισμό, η
2012=100
110 110 τάση του τελευταίου επηρεάζεται τόσο από τις εξελίξεις στις τιμές
105 105
εισαγωγών και παραγωγού όσο και από τις δευτερογενείς επιδράσεις
100 100
του ΔΤΚ. Λαμβάνοντας υπόψη την ιστορική συσχέτιση των ανωτέρω
95 95
μεταβλητών με το δομικό πληθωρισμό, σε συνδυασμό με τις
90 90
τελευταίες διαθέσιμες πληροφορίες για την πορεία των τιμών σε
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021ε
2022ε

βασικές κατηγορίες αγαθών (κυρίως των τιμών εισαγωγών εκτός

Επίπεδο τιμών (Ευρωζώνη, εναρμονισμένος
δείκτης τιμών καταναλωτή) ενέργειας), αναμένουμε, βάσει οικονομετρικών εκτιμήσεων, ότι ο
Επίπεδο τιμών (Ελλάδα, εθνικός ορισμός δείκτη
τιμών καταναλωτή) δομικός πληθωρισμός θα ανέλθει στο 2,2%, κατά μ.ο., το 4 ο τρίμηνο
*Με διακεκομμένες γραμμές οι αντίστοιχοι δομικοί δείκτες
τιμών καταναλωτή του 2021 και θα κορυφωθεί στο 3,0% περίπου το 1ο τρίμηνο του 2022,
υποχωρώντας σταδιακά σε επίπεδα χαμηλότερα του 1,0% ετησίως,
προς τα τέλη του 2022.
Συνδυάζοντας αυτή την πρόβλεψη με τις προηγούμενες εκτιμήσεις για
τις επιμέρους κατηγορίες καυσίμων, καθώς και του ηλεκτρισμού, και
υποθέτοντας μέσο ρυθμό αύξησης των τιμών των φρέσκων φρούτων

Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Τράπεζα της Ελλάδος, Eurostat,

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 13
εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

και λαχανικών (το 2ο συστατικό μετά την ενέργεια που προστίθεται στο
δομικό πληθωρισμό για να προκύψει ο γενικός ΔΤΚ) της τάξης του 5,0%
περίπου το 4ο τρίμηνο του 2021 και 11,0% το 1ο τρίμηνο του 2022,
Χωρίς τα αντισταθμιστικά μέτρα, ο κυρίως λόγω αυξημένου μεταφορικού κόστους αλλά και κόστους
πληθωρισμός βάσει ΔΤΚ θα
υπερέβαινε το 6,0% και ο δομικός το
παραγωγής, και, κατόπιν, σταδιακή υποχώρησή τους στο μ.ο. του 1ου
4,0% το 4ο τρίμηνο του 2021 εξαμήνου του 2021, η ετήσια μεταβολή του ΔΤΚ αναμένεται να
______________________________________________
__
CP
προσεγγίσει το 4,5% το 4ο τρίμηνο του 2021 και να υπερβεί το 5,0% το
8
ΔΤΚ και κρατική στήριξη
8
1ο τρίμηνο του 2022, υποχωρώντας στο 3,5% το 2ο τρίμηνο και στο
ετήσια

6
μεταβολή
6
0,6%, κατά μ.ο., το 2ο εξάμηνο του 2022. Συνολικά, η ετήσια μεταβολή
4 4
του ΔΤΚ εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στο 2,5% το 2022.
2 2 Πρέπει να τονισθεί ότι η Ελλάδα βιώνει την πρώτη περίοδο έντονων
0 0 ανατιμήσεων από το 2012, καθώς η πολυετής ύφεση σε συνδυασμό με
-2 -2 τις σχετικά σταθερές ή μειούμενες τιμές ενέργειας είχαν οδηγήσει σε
-4 -4 μείωση του επιπέδου τιμών μεταξύ 2012 και 2020 κατά -4,0% βάσει
Απρ-18

Ιαν-20

Μαρ-21

Μαϊ-22
Νοε-18
Ιουν-19
Σεπ-17

Αυγ-20
Φεβ-17

Οκτ-21

Δεκ-22

του ΔΤΚ και κατά -3,1% βάσει του δομικού πληθωρισμού. Στην
Πληθωρισμός βάσει ΔΤΚ με κρατική στήρ. ευρωζώνη που εμφάνισε θετικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, το
Δομικός πληθωρισμός με κρατική στήρ.
Πληθωρισμός χωρίς κρατική στήριξη
επίπεδο τιμών αυξήθηκε κατά 7,2% και 7,8% βάσει εναρμονισμένου
Δομικός πληθ.χωρίς κρατική στήριξη ΔΤΚ και δομικού πληθωρισμού αντίστοιχα, την ίδια περίοδο. Οι
ανωτέρω τάσεις οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση της
ανταγωνιστικότητας κόστους της ελληνικής οικονομίας,
συνεισφέροντας στην αυξημένη εξωστρέφειά της.
Σε ένα ακραίο ενδεχόμενο ισχυρότερων δευτερογενών επιδράσεων
από την ενέργεια και σταθεροποίησης των τιμών εμπορευμάτων στα
Η ανοδική τάση στο διαθέσιμο τρέχοντα πολύ υψηλά επίπεδα μέχρι το τέλος του 2022, χωρίς την
εισόδημα των νοικοκυριών (+5,7%
ετησίως το 1ο εξάμηνο του 2021 και εφαρμογή των αντισταθμιστικών μέτρων, ο δομικός πληθωρισμός θα
+4,1% σε σχέση με το 1ο εξάμηνο του διαμορφωνόταν στο 3,4%, κατά μ.ο., το 2022 (έναντι 2,0% στο βασικό
2019) και τα μέτρα στήριξης παρέχουν
σενάριο), με πολύ σταδιακή επιβράδυνση κατά την πορεία του έτους,
αντισώματα έναντι των εντεινόμενων
πληθωριστικών επιδράσεων ενώ ο ΔΤΚ θα εμφάνιζε περαιτέρω επιτάχυνση άνω του 6,0% τόσο το 4ο
______________________________________________
__
CPI
τρίμηνο του 2021 όσο και 1ο τρίμηνο του 2022, με τον ετήσιο μέσο όρο
Διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών: του να εκτιμάται στο 4,0% περίπου το 2022 (έναντι 2,5% στο βασικό
επίπεδο (σε €δισ.) & ετήσια μεταβολή
36
σενάριο).
€δισ. ετήσια 9
34 μεταβολή
6 Οι αρνητικές βραχυπρόθεσμες επιδράσεις στο διαθέσιμο εισόδημα
32 3
30 0
αμβλύνονται από τα κρατικά μέτρα στήριξης και την ισχυροποίηση
28 -3 της αγοράς εργασίας
26 -6
24 -9 Αναμφισβήτητα, η επιτάχυνση του πληθωρισμού επιδρά αρνητικά στο
22 -12
πραγματικό (αποπληθωρισμένο) διαθέσιμο εισόδημα των
Τ1:2018
Τ2:2018
Τ3:2018
Τ4:2018
Τ1:2019
Τ2:2019
Τ3:2019
Τ4:2019
Τ1:2020
Τ2:2020
Τ3:2020
Τ4:2020
Τ1:2021
Τ2:2021

νοικοκυριών, το οποίο είχε σημειώσει σημαντικότατη αύξηση 6,6%

Διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών (τρέχουσες ετησίως το 1ο εξάμηνο του 2021 (ο ισχυρότερος ρυθμός τα τελευταία
τιμές, αριστερός άξονας)
Διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών (%, ετήσια 14 έτη) – αντιστοιχώντας σε ονομαστική αύξηση 5,7% ετησίως την ίδια
μεταβολή, δεξιός άξονας)
περίοδο έναντι ονομαστικής μείωσης 1,6% το 1ο εξάμηνο του 2020 –
και υπερβαίνοντας κατά περίπου 4% το επίπεδο του 1ου εξαμήνου του
2019.

Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Τράπεζα της Ελλάδος, εκτιμήσεις

Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 14
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Ωστόσο, η αρνητική επίδραση στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα

των νοικοκυριών από την εκτιμώμενη επιτάχυνση του πληθωρισμού
Οι επιδόσεις της ελληνικής αγοράς
εργασίας ήταν εντυπωσιακές το 2ο και κατά 4,3 ποσοστιαίες μονάδες το 4ο τρίμηνο του 2021 και κατά 2,3
ειδικά το 3ο τρίμηνο του 2021, με την ποσοστιαίες μονάδες κατά μ.ο. το 2022, σε σύγκριση με το 9μηνο του
απασχόληση να αυξάνεται κατά 4,9%
ετησίως το 3ο τρίμηνο και το ποσοστό
2021, αντισταθμίζεται πλήρως μέσω: α) του εκτιμώμενου €1 δισ. (0,6%
ανεργίας να υποχωρεί σε χαμηλό 11- του ετήσιου ΑΕΠ) έκτακτων μέτρων στήριξης για την ενεργειακή κρίση,
ετίας 13,0% τον Σεπτέμβριο β) της ισχυρότερης από το αναμενόμενο δυναμικής της αγοράς
______________________________________________
εργασίας, που προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί αλλά με ηπιότερο ρυθμό,
Αγορά εργασίας
20 ετήσια 35 με την αύξηση της απασχόλησης να εκτιμάται στο 3,6% ετησίως το 4ο
%
16 μεταβολή
30 τρίμηνο του 2021 (από +4,9% το 3ο τρίμηνο συνιστώντας τη μεγαλύτερη
12
25 αύξηση από το 2004 που υπάρχουν διαθέσιμα εναρμονισμένα ιστορικά
8
20 στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ) και στο 2,5% κατά μ.ο. το 2022,
4
15 συνεισφέροντας αντίστοιχα στην αύξηση των εισοδημάτων από
0
-4
10 εργασία, και γ) της αύξησης του βασικού μισθού κατά 2% (στα €663
-8 5 από €650 το μήνα) από 1-1-2022.
-12 0
Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, παρά την ταχεία
Ιαν-17
Ιαν-13

Ιαν-15

Ιαν-19

Ιαν-21
Μαϊ-20
Μαϊ-12

Μαϊ-14

Μαϊ-16

Μαϊ-18
Σεπ-13
Σεπ-11

Σεπ-15

Σεπ-17

Σεπ-19

Σεπ-21

ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας από το 2ο τρίμηνο του

Απασχόληση (αριστερός άξονας)
Ποσοστό ανεργίας (δεξιός άξονας)
Η σημαντική αύξηση στο μοναδιαίο
κόστος εργασίας το 2020 αρχίζει να
απορροφάται μέσω της ταχύτερης
αύξησης της παραγωγικότητας,
περιορίζοντας την πιθανότητα
δευτερογενών πληθωριστικών
επιδράσεων
______________________________________________
Κόστος εργασίας & παραγωγικότητα
10 ετήσια
μεταβολή
5 5
0 0
-5
-10
Τ3: 2021 ε
2021, την επιταχυνόμενη αύξηση της απασχόλησης (+4,9% ετησίως το
3ο τρίμηνο του 2021) και την υποχώρηση της ανεργίας σε χαμηλό 11
ετών 13,0% τον Σεπτέμβριο, η ετήσια αύξηση του δείκτη μισθολογικού
κόστους επιβραδύνθηκε κατά 2,1% το 2ο τρίμηνο του 2021 (τελευταία
διαθέσιμα στοιχεία) από 6,6% το 1ο τρίμηνο και εκτιμάται ότι
μεταβλήθηκε με παρόμοιο ρυθμό και το 3ο τρίμηνο. Πράγματι, η
πιθανότητα ανατροφοδότησης των πληθωριστικών πιέσεων μέσω
αύξησης του μισθολογικού κόστους ελαχιστοποιείται από το υψηλό
ακόμη ποσοστό ανεργίας, την ευρεία χρήση ευέλικτων μορφών
απασχόλησης και τη χαμηλή εξειδίκευση πολλών θέσεων σε τομείς
έντασης εργασίας, που πρωταγωνίστησαν στη μείωση της ανεργίας
τους προηγουμένους μήνες. Επίσης, η παραγωγικότητα της εργασίας
αναμένεται να σημειώσει σημαντική αύξηση άνω του 6% στο σύνολο
10
του 2021 και περίπου 2% το 2022, καθώς η ενίσχυση του ΑΕΠ
υπερβαίνει σημαντικά την αύξηση της απασχόλησης, επενεργώντας
και αυτή αντιπληθωριστικά. Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι
-5 σημειώθηκε σημαντική αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας
-10 κατά 7,4% ετησίως στο σύνολο του 2020, ως αποτέλεσμα της

Τ4: 2022 ε
Τ4: 2021 ε
Τ1: 2022 ε
Τ2: 2022 ε
Τ3: 2022 ε
Τ4: 2018
Τ1: 2019
Τ2: 2019
Τ3: 2019
Τ4: 2019
Τ1: 2020
Τ2: 2020
Τ3: 2020
Τ4: 2020
Τ1: 2021
Τ2: 2021

επιβεβλημένης στήριξης της αγοράς εργασίας λόγω πανδημίας – η

Κόστος εργασίας (δείκτης, ετήσια μετ.,
κιν. μέσος 4 τριμήνων)
Κόστος εργ./μονάδα προϊόντος (δείκτ.,
ετήσια μετ., κιν. μέσος 4 τριμήνων)
Παραγωγικότητα (δείκτης, ετήσια μετ.,
κιν. μέσος 4 τριμήνων)
οποία ήταν και πιο σημαντική στην Ελλάδα από το μ.ο. της ευρωζώνης
– εν μέσω απότομης συρρίκνωσης του ΑΕΠ μέχρι και τις αρχές του
2021.
Βασικός στόχος λοιπόν είναι να περιοριστεί ο κίνδυνος σημαντικών
δευτερογενών πληθωριστικών επιδράσεων που θα μπορούσαν να
παρατείνουν τις αρνητικές συνέπειες για την οικονομία. Ως εκ τούτου,
η εν εξελίξει αύξηση της παραγωγικότητας, που εκτιμάται στο 4%
περίπου κατά μ.ο. το 2021-22, θα πρέπει να αντισταθμίσει την

Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Τράπεζα της Ελλάδος, Eurostat,

ΟΟΣΑ, εκτιμήσεις Δ/νσης Οικ. Ανάλυσης ΕΤΕ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 15
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

προηγηθείσα αύξηση στο μοναδιαίο κόστος εργασίας στηρίζοντας την

ανταγωνιστικότητα και αποτρέποντας την ανατροφοδότηση του
πληθωρισμού μέσω του αυξημένου εργασιακού κόστους. Αυτό είναι
επίσης σημαντικό, προκειμένου να μην ασκηθεί πρόσθετη πίεση στις
επιχειρήσεις – που δεν απολαμβάνουν αντίστοιχο δίχτυ προστασίας
όπως τα νοικοκυριά – τόσο από το αυξημένο παραγωγικό και
μεταφορικό κόστος όσο και από το εργασιακό κόστος, που να τις
ωθήσει στο να «περάσουν» μεγαλύτερο ποσοστό των αυξήσεων στους
Η αυξανόμενη ανησυχία των
νοικοκυριών για τον πληθωρισμό καταναλωτές. Παράλληλα, οι υγιείς επιχειρήσεις καλούνται να
αρχίζει να επιδρά αρνητικά στην χρησιμοποιήσουν μέρος της υπεραπόδοσής τους κατά το 9μηνο – με
καταναλωτική εμπιστοσύνη
_______________________________________________ τον κύκλο εργασιών και την κερδοφορία ειδικά κατά τους
Κύριες συνιστώσες δείκτη καλοκαιρινούς μήνες να υπερβαίνουν τις επιδόσεις της αντίστοιχης
καταναλωτικών προσδοκιών περιόδου του 2019 – προκειμένου να ανταπεξέλθουν στη σημαντική
60 δείκτης 30
δείκτης
50
10 αλλά προσωρινή αύξηση του κόστους παραγωγής και μεταφοράς,
40
30 -10 συγκρατώντας το βαθμό μετακύλισης του κόστους στον καταναλωτή.
20
-30
10
0 -50 Η επίδραση του πληθωρισμού στο ΑΕΠ
-10
-70
-20
-30 -90
Ο προαναφερόμενος αντίκτυπος στο διαθέσιμο εισόδημα αποτελεί και
το βασικό δίαυλο μετάδοσης του ενεργειακού σοκ στο ΑΕΠ μέσω της
Ιουν-16

Ιουν-18
Ιουν-17

Ιουν-19

Ιουν-20

Ιουν-21
Φεβ-17
Φεβ-16

Φεβ-18

Φεβ-19

Φεβ-20

Φεβ-21
Οκτ-15

Οκτ-17
Οκτ-16

Οκτ-18

Οκτ-19

Οκτ-20

Οκτ-21

τελικής δαπάνης του ιδιωτικού τομέα. Για την προσέγγιση της

Τάσεις τιμών τους επόμενους 12 μήνες
(αριστερός άξονας)
Γενική οικονομική κατάσταση τους επόμενους
12 μήνες (δεξιός άξονας)
Μεγάλες αγορές τους επόμενους 12 μήνες
(δεξιός άξονας)
συνολικής επίδρασης στην οικονομία, και δεδομένης της δυσκολίας να
ποσοτικοποιηθούν άμεσα οι επιδράσεις στον επιχειρηματικό τομέα,
χρησιμοποιούνται οικονομετρικές εκτιμήσεις. Το υπόδειγμα συνεκτιμά
τις επιδράσεις των ενεργειακών τιμών και του εισαγόμενου
πληθωρισμού, γενικότερα, στο ΑΕΠ, καθώς έχει αναπτυχθεί για τη
διερεύνηση των συνολικών πληθωριστικών επιδράσεων στην
οικονομική δραστηριότητα και έχει προσαρμοσθεί για τις
ιδιαιτερότητες της τρέχουσας συγκυρίας. Βάσει των ανωτέρω
εκτιμήσεων, ο αντίκτυπος στην αναπτυξιακή επίδοση της οικονομίας το
4ο τρίμηνο του 2021 θα είναι περιορισμένος (-0,8% στο ΑΕΠ του 4ου
τρίμηνου στο 4,7% από προηγουμένη εκτίμηση 5,5%), ενώ δε φαίνεται
να επαπειλεί την επίτευξη ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ 7,5% για το
σύνολο του έτους αν συνεκτιμηθεί και η υπεραπόδοση της οικονομίας
μέχρι και το 9μηνο του 2021. Για το 1ο εξάμηνο του 2022, η μέση
αρνητική επίπτωση του πληθωρισμού στο ΑΕΠ θα είναι μόνο -0,5% την
ίδια περίοδο, με την ετησιοποιημένη επίδραση να εκτιμάται στο -0,3%,
οδηγώντας σε οριακή μόνο αναθεώρηση της ετήσιας πρόβλεψης για
ανάπτυξη το 2022 στο +4,3% από + 4,6% προηγουμένως.

Πηγή: Eurostat ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 16

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 17
Μαρ-19

Απρ-19

Μαρ-20

Απρ-20

Μαρ-21

Απρ-21
Ιουν-19

Ιουλ-19

Ιουν-20

Ιουλ-20

Ιουν-21

Ιουλ-21
Φεβ-19

Φεβ-20

Φεβ-21
Μαϊ-19

Αυγ-19

Σεπ-19

Οκτ-19

Νοε-19

Μαϊ-20

Αυγ-20

Σεπ-20

Οκτ-20

Νοε-20

Μαϊ-21

Αυγ-21

Σεπ-21

Οκτ-21
Δεκ-19

Δεκ-20
Ελληνική Οικονομία: Βασικοί δείκτες σε μηνιαία συχνότητα

Ιαν-19

Ιαν-20

Ιαν-21
Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) 53,7 54,2 54,7 56,6 54,2 52,4 54,6 54,9 53,6 53,5 54,1 53,9 54,4 56,2 42,5 29,5 41,1 49,4 48,6 49,4 50,0 48,7 42,3 46,9 50,0 49,4 51,8 54,4 58,0 58,6 57,4 59,3 58,4 58,9
Δείκτης εμπιστοσύνης - Βιομηχανία -4,6 -1,2 -2,3 -0,9 -0,2 -0,6 1,7 0,6 1,0 1,9 1,4 2,0 2,7 4,5 3,1 -5,6 -15,4 -18,1 -13,3 -15,5 -18,1 -9,0 -12,4 -10,3 -10,0 -10,6 -7,5 -5,8 7,1 3,0 7,4 10,5 3,3 8,6
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις

Δείκτης παραγωγής μεταποιητικών βιομηχ. (ετήσια μεταβολή) -0,9 3,3 2,7 3,7 3,0 -0,2 -2,0 0,7 5,2 1,9 -7,0 1,1 4,7 -1,0 1,4 -12,3 -9,3 -0,6 0,1 -0,9 -3,7 -2,4 7,1 0,8 1,6 2,7 3,5 23,1 14,6 7,1 5,7 6,0 11,5
Γενικός δείκτης βιομηχανικής παραγωγής (ετήσια μεταβολή) 4,1 1,9 -0,6 2,6 -0,4 -0,5 -2,0 0,0 1,9 -0,7 -9,6 -3,8 -0,6 -2,9 0,0 -10,8 -8,2 -4,6 -0,1 -3,9 -2,1 -3,2 8,9 3,8 3,6 4,3 5,8 22,7 14,2 9,0 8,1 10,0 9,7
Δείκτης εμπιστοσύνης - Υπηρεσίες -1,6 6,1 10,5 5,6 7,3 7,9 22,1 28,8 20,2 15,4 17,8 29,1 25,2 33,6 26,6 1,1 -40,3 -46,8 -34,2 -28,8 -26,9 -25,6 -28,8 -30,4 -28,3 -22,6 -18,2 -17,6 13,1 27,5 25,4 26,0 34,5 40,5
Δείκτης εμπιστοσύνης - Κατανάλωση -28 -33 -32 -31 -30 -28 -20 -8 -7 -8 -7 -6 -10 -5 -17 -33 -33 -28 -35 -35 -41 -46 -48 -45 -43 -46 -40 -35 -22 -26 -33 -35 -38 -45
Δείκτης εμπιστοσύνης - Λιανικό εμπόριο 23,0 13,3 7,4 1,4 -0,7 9,2 13,7 22,6 32,9 26,3 25,0 22,0 21,5 27,5 21,3 3,2 -22,4 -6,2 -18,3 -20,3 -21,1 -15,3 -14,3 -22,1 -18,9 -10,1 -1,3 3,2 5,0 2,8 10,8 9,3 2,1 17,3
Δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο (ετήσια μεταβολή) -3,2 -3,1 4,9 -2,5 -2,2 2,4 -2,2 2,2 5,0 7,2 3,7 -1,5 6,2 2,5 -2,4 -24,6 -3,0 -3,8 -2,8 -0,6 -4,0 4,7 -7,4 -11,5 -2,5 -2,8 -0,7 39,8 15,0 11,3 11,4 6,6
Οικοδομικές άδειες (ετήσια μεταβολή) -9 -25 -20 1 6 1 22 38 60 -10 7 48 44 71 54 -18 5 11 18 -11 -14 -13 -15 14 4 22 32 115 98 55 26 65
Δείκτης τιμών ακινήτων (ετήσια μεταβολή, τριμηνιαία σειρά) 5,5 5,5 5,5 7,6 7,6 7,6 8,3 8,3 8,3 7,5 7,5 7,5 6,7 6,7 6,7 4,3 4,3 4,3 3,8 3,8 3,8 2,8 2,8 2,8 3,5 3,5 3,5 4,6 4,6 4,6
Δείκτης εμπιστοσύνης - Κατασκευαστικός κλάδος -51 -61 -48 -50 -54 -56 -48 -52 -56 -50 -52 -24 -32 -31 -31 -76 -76 -56 -32 -41 -52 -47 -31 -44 -26 -17 -12 5 -2 -6 0 -1 12 7
Απασχόληση (ετήσια μεταβολή) 2,0 3,1 2,4 2,7 2,8 2,1 1,5 2,5 1,7 1,3 2,3 1,6 1,6 1,0 0,4 -1,0 -4,2 -2,7 -2,3 -1,9 0,6 0,3 -1,1 -0,5 -6,3 -5,3 -6,0 -4,2 5,1 4,7 5,1 6,0 3,6
Επιτόκια νέων δανείων ιδιωτικού τομέα (αποπληθωρισμ.) 4,5 3,9 3,6 3,9 4,4 4,8 4,5 4,9 4,7 5,0 4,1 3,6 3,5 4,1 4,1 5,6 5,4 5,6 5,9 6,0 5,9 5,9 6,2 6,1 5,8 5,1 5,7 4,1 3,8 2,9 2,7 2,3 1,6
Δάνεια προς ιδιώτες (ετήσια μεταβολή) -1,1 -0,6 -0,6 -0,1 -0,2 -0,2 -0,1 -0,1 -0,5 -0,2 -0,2 -0,6 -0,6 -0,8 0,1 0,3 0,7 0,4 1,5 1,9 2,4 2,5 2,6 3,5 3,7 3,7 2,9 2,4 2,2 2,3 1,2 0,8 0,7
Καταθέσεις εγχώριου ιδιωτικού τομέα (ετήσια μεταβολή) 6,2 5,5 5,5 6,0 5,7 6,0 6,5 6,2 5,8 6,5 6,5 6,7 6,3 7,7 8,8 8,6 9,4 8,4 9,5 9,0 10,3 11,6 14,0 14,4 15,3 14,9 13,8 14,8 13,7 14,5 13,2 13,9 13,3
Επιτόκια νέων καταθέσεων προθεσμίας (νοικοκυριά, αποπληθ.) 0,2 0,0 -0,4 -0,4 0,3 0,8 0,5 0,7 0,5 1,1 0,1 -0,4 -0,5 0,1 0,3 1,7 1,4 1,8 2,1 2,2 2,2 2,0 2,3 2,5 2,2 1,5 1,8 0,4 0,0 -0,9 -1,2 -1,7 -2,1
Δείκτης Οικ. Κλίματος Ελλάδα (Ευρ. Επιτροπή) 102 103 103 102 103 103 107 110 109 108 108 111 110 113 110 100 89 88 91 91 90 93 91 92 91 92 97 98 109 109 111 113 110 112
Δείκτης Οικ. Κλίματος Ευρωζώνη (Ευρ. Επιτροπή) 107 107 106 104 106 104 103 103 102 101 101 102 103 104 95 68 70 78 84 89 92 93 89 92 92 93 101 111 115 118 119 118 118 119
Εξαγωγές (εκτός πετρελ.&πλοίων, ετήσια μεταβολή, 6μ κιν. μέσος) 7,9 7,4 6,3 6,0 5,6 4,7 5,2 3,9 5,5 4,2 2,4 4,7 5,6 6,3 4,2 1,3 -1,9 -3,8 -6,0 -8,7 -8,0 -6,2 -2,8 -1,5 -1,2 1,5 7,1 14,0 18,6 22,9 27,9 32,0
Εισαγωγές (εκτός πετρελ.&πλοίων, ετήσια μεταβολή, 6μ κιν. μέσος) 9,5 8,9 7,8 5,6 7,5 5,6 6,0 3,7 4,4 2,1 -0,5 0,7 0,5 1,4 -1,7 -4,4 -9,2 -9,9 -12,0 -12,8 -10,9 -9,1 -4,5 -3,8 -3,7 -3,4 2,8 11,3 18,1 23,7 29,3 35,6
Τουριστικές αφίξεις (ΤτΕ, ετήσια μεταβολή) 9,4 4,0 9,1 -11,3 -2,6 0,0 2,4 11,0 5,0 1,9 18,2 5,4 19,7 24,6 -46,8 -96 -98 -93,8 -85,4 -73,3 -73,9 -65,6 -81,1 -86,0 -87,9 -87,8 -75,9 186 414 317 240 125
Επιβατική κίνηση στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ετήσια μετ.) 8,7 11,6 9,3 9,3 8,4 10,2 6,9 8,2 8,6 7,2 6,6 10,9 10,2 6,4 -62,0 -99,2 -98,4 -93,4 -76,1 -66,2 -72,3 -72,2 -86,0 -87,8 -88,2 -89,8 -72,2 1292 1083 435 139 91 122 140
Εκτίμηση συνολ. ζήτησης ηλεκτρ. ενέργειας στο δίκτυο (ετήσ.μετ.) 10,2 6,7 1,3 8,1 -1,3 6,0 3,4 10,0 0,7 -0,1 -6,8 -6,2 -3,2 -1,5 0,3 -6,9 -4,5 -13,1 -0,8 -7,9 1,2 -0,6 4,4 -4,9 -10,6 -6,8 2,7 6,2 3,6 11,7 14,9 15,2 -4,1
ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών (ετήσια μεταβολή) 4,4 9,7 14,2 -10,5 23,2 -2,1 3,6 1,1 1,3 -0,8 1,8 1,7 -0,8 1,1 -23,7 9,1 -51,1 -17,1 -15,4 -10,0 -10,8 -15,1 -12,8 -7,5 -10,0 -8,6 28,6 -1,4 72,3 29,2 14,9 14,4 18,2
Κύκλος εργασιών επιχειρήσεων (ετήσια μεταβ., διπλογρ/κά βιβλία) 3,7 19,1 -1,0 12,1 5,4 -5,1 6,4 2,4 2,6 -2,2 -2,6 -0,6 8,9 -3,4 -11,3 -32,4 -27,3 -16,3 -17,3 -20,3 -11,6 -7,5 -7,8 -6,8 -16,1 -9,5 13,0 42,2 24,0 22,4 24,3 32,6
Συσχέτιση με ρυθμό αύξησης ΑΕΠ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Ταχεία συρρίκνωση Μέτρια συρρίκνωση Αργή συρρίκνωση Σταθεροποίηση Αργή ανάπτυξη Μέτρια ανάπτυξη Ταχεία ανάπτυξη
Πηγές: Εθνική Τράπεζα, ΤτΕ, ΕΛΣΤΑΤ, Υπουργείο Οικονομικών, Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, Ευρ. Επιτροπή, IHS Markit, ΙΟΒΕ, ΔΑΑ, ΑΔΜΗΕ
 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | Ελληνική Οικονομία: Ειδικό Θέμα – Πληθωρισμός, Ενέργεια & Προκλήσεις
ΕΤΕ | ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – Ειδικά Θέματα

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ | ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

Νίκος Σ. Μαγγίνας, PhD | Επικεφαλής Οικονομολόγος, Δ/ντής Οικονομικής Ανάλυσης

e-mail: nimagi@nbg.gr

ΥΠΟΔ/ΝΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Ευφροσύνη Αλεβιζοπούλου, PhD Αικατερίνη Γουβέλη, MSc Ελένη Μπαλίκου, MSc

(+30210) 334 1620 (+30210) 334 2359 (+30210) 334 1198
e-mail: alevizopoulou.e@nbg.gr e-mail: gouveli.aikaterini@nbg.gr e-mail: balikou.eleni@nbg.gr

Ελευθέριος Αθανασίου, MSc Σοφία Τσαρούχα, MSc

(+30210) 334 1453 (+30210) 334 1626
e-mail: athanasiou.eleftherios@nbg.gr e-mail: tsaroucha.sofia@nbg.gr

Λοιποί συνεισφέροντες: Γ. Θεοδωροπούλου, Σ. Σταμπέλου

Το παρόν έντυπο εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία εποπτεύεται από την
Τράπεζα της Ελλάδος. Το παρόν έντυπο είναι μόνο για πληροφόρηση και δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να θεωρηθεί σαν πρόταση ή άλλου
είδους προτροπή για αγορές ή πωλήσεις επενδυτικών προϊόντων ή χρηματοπιστωτικών μέσων. Όποια στοιχεία έχουν χρησιμοποιηθεί στο
παρόν έντυπο, έχουν ληφθεί από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Λόγω της πιθανότητας λάθους εκ μέρους αυτών των πηγών, η Εθνική
Τράπεζα της Ελλάδος δεν εγγυάται για την ακρίβεια ή τη χρησιμότητα οποιασδήποτε πληροφορίας και δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί
το περιεχόμενο του παρόντος. Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, τα στελέχη της, το προσωπικό της ή/και άλλα πρόσωπα που σχετίζονται με
αυτήν, δεν ευθύνονται ούτε αναλαμβάνουν ουδεμία νομική υποχρέωση σε σχέση με οποιαδήποτε επενδυτική απόφαση η οποία βασίστηκε
στο παρόν έντυπο. Τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, αποδέκτες του παρόντος, θα πρέπει πριν τη λήψη των επενδυτικών τους αποφάσεων
να λαμβάνουν κάθε απαιτούμενη συμβουλή από εξωτερικούς επενδυτικούς, νομικούς, φορολογικούς ή άλλους συμβούλους. Οι τυχόν
εκτιμήσεις που παρατίθενται σχετικά με τις μελλοντικές διακυμάνσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων. Επιπλέον,
τονίζεται ότι οι υποκείμενες αξίες που αναφέρονται εμπεριέχουν επενδυτικούς κινδύνους ακόμη και κίνδυνο μείωσης του επενδυόμενου
κεφαλαίου. Η Τράπεζα έχει λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή καταστάσεων σύγκρουσης συμφερόντων που μπορεί να
ανακύψει με τους χρηματοοικονομικούς αναλυτές που παράγουν την έρευνα και τους αποδέκτες αυτής και έχει θεσπίσει, εφαρμόζει και
διατηρεί κατάλληλη αντίστοιχη πολιτική. Τέλος, επισημαίνεται ότι η διανομή του παρόντος σε πρόσωπα που δεν διέπονται από το ελληνικό
δίκαιο ενδέχεται να υπόκειται σε απαγορεύσεις ή περιορισμούς από τον εκάστοτε σχετικό εφαρμοστέο νόμο. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή
ή αναδημοσίευση του δελτίου ή τμήματος αυτού πρέπει υποχρεωτικά να έχει την έγκριση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | Ειδικά Θέματα |Νοέμβριος 2021| 18