1.

FASİKÜL
Yer Kabuğu ve Dünya’mızın Hareketleri

• Yer Kabuğunun Yapısı

• Dünya’mızın Hareketleri

4. Sınıf Fen Bilimleri 9

 Yer Kabuğunun Yapısı

Etkinlik

1. Aşağıda bazı kayaçlara örnek verilmiştir.

Bu kayaçlardan hangileri madendir? Altındaki boş kutuyu boyayarak belirleyelim.

2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başındaki kutucuğu işaretleyelim.

✘ Kayaçlar minerallerden oluşur.

Kayaçlar tek çeşittir.

Ekonomik değeri olan kayaca mineral denir.

✘ Altın, bor, civa madenlere örnek verilebilir.

✘ Madenler çok farklı alanlarda ham madde olarak kullanılır.

4. Sınıf Fen Bilimleri 15

 Yer Kabuğunun Yapısı

Etkinlik

Aşağıda verilen maden örneklerini kullanım alanlarıyla aynı renge boyayarak eşleştirelim.

Mermer Elektrik enerjisi üretiminde ve asfalt yapımında kullanılır.

Demir Sanatsal alanda, mezarcılıkta ve heykelcilikte kullanılır.

Linyit Termik santrallerde, nükleer santrallerde ısınmada kullanılır.

Altın Otomotiv sanayide, ray yapımında ve çelik işletmelerinde kullanılır.

Taşkömürü Takı ve mücevher yapımında, ilaç sektöründe kullanılır.

FOSİLLER VE OLUŞUMU
Yeryüzünün farklı derinliklerinde
çok uzun zaman önce yaşamış olan
canlıların günümüze ulaşan kalıntı
ve izlerine fosil denir. Fosillerin çoğu
toprak ya da deniz altında bulunur-
ken bazı fosiller ise buzulların içinde
yer almaktadır.
Geçmişte yaşayan canlıların gü-
nümüze bir fosil olarak gelebilmesi
için canlı kalıntılarının, bakterilerin
yaşamasına uygun olmayan yerler-
de olması gerekir. Yani canlı kalın-
tılarının havayla temas etmemesi
gerekir. Ancak bu şekilde bakterile-
rin canlı kalıntılarını çürütmesi en-
gellenmiş olunur.

16 Bilfen Yayıncılık
 Fosiller ve Oluşumu

Etkinlik

Yeryüzünün farklı derinliklerinde çok

uzun zaman önce yaşamış olan canlıla-
rın günümüze ulaşan kalıntı ve izlerine
fosil denir.

D Y

Fosilleşmenin gerçekleşmesi için

canlı kalıntılarının havayla temas
etmesi gerekir.
D Y
Fosillere sadece toprak altında
rastlanır.
D Y

Canlı kalıntıları- Sabit ısı koşulları Yer altı suları

Tek hücreli
nın çürümesine fosil oluşumu fosil oluşu-
canlıların fosil-
bakteriler yol için en iyi koşul- muna uygun
leri oluşmaz.
açar. lardan biridir. koşullardandır.
D Y D Y D Y D Y

kayaç mineral demir yer kabuğu

maden fosil çakıl kum

Yukarıdaki ifadeler doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde hangi kavrama ulaşı-
lır? Ulaştığımız kavramı ve tanımını yazalım.

Ulaşılan kavram: Maden

Tanımı: Ekonomik değeri olan kayaçlara maden adı verilir.

18 Bilfen Yayıncılık
 Dünya’mızın Hareketleri

Etkinlik

Seçil
Selin Berke

Dünya, Güneş ve Ay’ın hareketlerini anlatmak isteyen bir öğretmen, üç öğrencisini şekildeki gibi
konumlandırmıştır. Selin, olduğu yerde sabit dururken Berke, hem kendi hem de Selin’in etrafında,
Seçil ise hem kendi hem de Berke’nin etrafında dönmektedir.
1. Bu durumda öğrencilerden her biri hangi gök cisimlerini temsil etmektedir?

Selin Berke Seçil

Güneş Dünya Ay

2. Berke ve Seçil’in yaptığı hareketler ve bu hareketlerin sonucunda gerçekleşen durumlar neler-

dir? Yazalım.

Dönme Hareketleri
Hareketi Sonucu
Kendi ekseni etrafın-
Gece ve Gündüz oluşur.
da dönmesi
Hareketi Sonucu
Güneş etrafında do-
Berke Mevsimler oluşur.
lanımı
Hareketi Sonucu
Kendi etrafındaki ha-
Ayın üzerinde gece ve gündüz oluşur.
reketi
Hareketi Sonucu
Dünya etrafındaki
Seçil Güneş tutulması - Ay tutulması oluşur.
hareketi

22 Bilfen Yayıncılık
 Dünya’mızın Hareketleri

Etkinlik

Dünya, kendi ekseni Dünya, Güneş etrafındaki

Güneş, Dünya ve Ay’ın
etrafında batıdan doğuya dolanımını 365 gün
etrafında dolanır.
doğru döner. 6 saatte tamamlar.

Tuana Utku Canberk

Mevsimler, Dünya’nın Dünya’nın Güneş etrafında Dünya’nın kendi ekseni

kendi ekseni etrafında dolanımı sonucunda gece ve etrafında dönüş süresi 24
dönmesi sonucu oluşur. gündüz oluşur. gündür.

Müge Egemen Selin

Yukarıdaki öğrencilerden bazılarının ifadeleri doğru, bazılarının ifadeleri ise yanlıştır. Doğru bil-
gi veren öğrencilerin isimlerinin yanındaki kutucuklara “3” işareti koyalım. Yanlış bilgi veren öğ-
rencilerin bilgilerini düzelterek isimlerinin karşısına yazalım.

Tuana Ŗ
✘

Utku Ŗ
✘

Canberk Ŗ Dünya ve Ay Güneş’in etrafında döner.

Müge Ŗ Mevsimler, Dünya’nın Güneş etrafında dolanmasıyla oluşur.

Egemen Ŗ Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesiyle gece ve gündüz oluşur.

Selin Ŗ Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönüş süresi 24 saattır.

4. Sınıf Fen Bilimleri 23

 Düşünme Becerileri

Etkinlik

A B C D E

1 D B N A Ö

2 O K F L M

3 Ç İ Y S E

Şifre sözcükleri tabloya bakarak bulalım. Bulduğumuz sözcüklerin tanımını yapalım.

Sözcük: KAYAÇ
B2 D1 C3 D1 A3
Tanımı: Taş, toprak oluşumların tamamına kayaç denir.

Sözcük: MADEN
E2 D1 A1 E3 C1
Tanımı: Ekonomik değeri olan kayaçlara maden denir.

Sözcük: DÖNME
A1 E1 C1 E2 E3

Tanımı: Bir varlığın kendi ekseni etrafında tur atarken

yaptığı harekettir.

Sözcük: FOSİL
C2 A2 D3 B3 D2
Tanımı: Yeryüzünün farklı derinliklerinde çok uzun za-
man önce yaşamış olan canlıların günümüze
ulaşan kalıntı ve izlerine fosil denir.

24 Bilfen Yayıncılık