ARALIN 4 Antas ng Katayuan ng mga Pilipino

PANIMULA

Nagkaroon ng maraming pagbabago sa buhay ng mga Pilipino dahil sa matagal na

panahong nandito sa ating bansa ang mga Espanyol.

Sa matagal na panahong nandito sa ating bansa ang mga Espanyol ay itinanim nila
sa isip ng mga Pilipino na sila ay superior.

Ano sa palagay mo ang antas ng katayuan sa lipunan ng mga Pilipino sa panahon ng

Espanyol?

Sa araling ito inaasahang:

1. Mapaghambing ang antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan bago dumating

ang mga Espanyol at sa Panahon ng Kolonyalismo.
2. Matalakay ang antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan sa Panahon ng
Kolonyalismo.
3. Mailarawan ang antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan sa Panahon ng
Kolonyalismo.

ALAMIN MO

Pagmasdan ang larawan. Kilalanin ang antas nito sa lipunan.

1. Itanong sa mga mag-aaral:

a. Anu-anong antas ng katayuan sa lipunan mayroon ang mga Pilipino bago
dumating ang mga Espanyol?
b. Ano ang inyong pananaw ukol dito?
 2. Papanoorin ang mga mag-aaral ng maikling video tungkol sa aralin.

Antas ng Katyuan sa Lipunan Bago Dumating ang mga Espanyol

Bago pa man dumating ang mga Espanyol, mayroon nang sistemang panlipunan at
pampulitika ang mga Pilipino. Nahahati sa tatlong pangkat ang lipunang Tagalog at Bisaya:
ang Datu, Timawa o Maharlika at Alipin.

Dato o Datuang tawag ng mga Tagalog at Bisaya sa kanilang pinuno, ang

pinakamataas na antas sa kanilang lipunan. Siya ang pinuno ng pamayanan, tagaayos ng
mga hidwaan at tagapagtanggol laban sa mga kaaway nito. Ang mga timawa ay binubuo ng
malalayang tao at mga napalayang alipin. Ang mga alipin ang pinakamababang antas sa
lipunang Tagalog at Bisaya.

Antas sa Lipunan Noong Panahon ng Pananakop

Sa ilalim ng pamahalaang kolonyal, nahati sa tatlong antas ang mga nanirahan sa

Pilipinas.

Ang mga Espanyol ang may pinakamataas na katayuan sa lipunan. Nauri sa

dalawang pangkat ang mga Espanyol na nanirahan sa kapuluan – ang Peninsulares, o
mga Espanyol na isinilang sa Spain, at ang creole o insulares, na mga Espanyol na
isinilang sa Pilipinas. Nagtangan ang kanilang pangkat ng kapangyarihang pampolitika,
ekonomiko at panrelihiyon.

Ang mga Pilipino, sa kabilang banda, ay nauri sa pangkat ng mga principalia,

inquilino at karaniwang tao. Kabilang sa pangkat ng principalia ang mga inapo ng mga
datu at maharlika, mayayamang hacendero o may-ari ng lupa at mga pinuno at ating pinuno
ng pamahalaang local. Pinagkalooban ang pangkat na ito ng maraming karapatang
panlipunan at pampolitika kabilang ang karapatang bumoto sa halalan, humawak ng
tungkulin sa pamahalaang local, at malibre sa polo y servicio o sapilitang paggawa.

Ang mga pangkat ng inquilino ay binuo ng mga tagapangasiwa ng lupa ng mga

panginoong may lupa. Ang pangkat ng karaniwang tao naman ay kinabibilangan ng mga
manggagawa at magbubukid. Limitado ang kanilang mga karapatan at pribilehiyo. Hindi rin
sila maaaring mahalal sa katungkulan sa pamahalaan.

Tanong:

1. Sino ang may pinakamataas na antas na katayuan sa lipunan bago dumating ang mga
Espanyol? Panahon ng Pananakop?
2. Ilarawan ang mga Peninsulares at Insulares.
3. Sino ang mga itinuturing na Datu? Timawa o maharlika? Alipin? principalia? Inquilino at
karaniwang tao?
4. Sa iyong palagay, may pagkakaiba ba ang antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan
bago dumating ang mga Espanyol at sa Panahon ng Kolonyalismo? Ipaliwanag.

GAWIN MO

GAWAIN A
Ano Ito? Kumpletuhin ang mga titik ng hinihinging salita sa bawat bilang.

1. may pinakamataas na katayuan sa lipunan

P Y

2. mga Espanyol na isinilang sa Spain

P I N A S

3. mga Espanyol na isinilang sa Pilipinas

I S R S

4. mga inapo ng mga datu at maharlika

P C P A

5. binubuo ng mga tagapangasiwa ng lupa ng mga panginoong may lupa

I Q L N

GAWAIN B

Gamit ang Venn Diagram. Paghambingin ang antas ng katayuan ng mga Pilipino sa
lipunan bago dumating ang mga Espanyol at sa Panahon ng Kolonyalismo.

Antas sa
Katayuan ng Antas sa Katayuan
mga Pilipino ng mga Pilipino sa
bago dumating Panahon ng
 GAWAIN C
Gamit ang Mix and Match, pagtutugmain ng mga mag-aaral ang mga plaskard na
naglalaman ng antas sa lipunan ng mga Pilipino (i.e. peninsulares, insulares, principalia,
inquilino, karaniwang tao) at kanilang kaakibat na gawain o responsibilidad.

Peninsulares Insulares Inquilino

Principalia Karaniwang tao

mga Espanyol na nakatira sa mga inapo ng mga datu at maharlika,

Pilipinas ngunit ipinanganak sa
Espanya
binubuo ng mga tagapangasiwa
ng lupa ng mga panginoong may
lupa
Mga ipinanganak sa pilipinas na
may dugong purong kastila ang
mga magulang.
mayayamang hacendero o may-ari ng lupa at
mga pinuno at ating pinuno ng pamahalaang
lokal. Pinagkalooban ang pangkat na ito ng
maraming karapatang panlipunan at
pampolitika kabilang ang karapatang bumoto
sa halalan, humawak ng tungkulin sa
pamahalaang local, at malibre sa polo y
servicio o sapilitang paggawa.
kinabibilangan ng mga manggagawa at
magbubukid. Limitado ang kanilang mga
karapatan at pribilehiyo. Hindi rin sila
maaaring mahalal sa katungkulan sa
pamahalaan.

TANDAAN MO

 Ang mga Espanyol ang may pinakamataas na katayuan sa lipunan.

 Peninsulares o mga Espanyol na isinilang sa Spain
 Creole o insulares, mga Espanyol na isinilang sa Pilipinas.
 Nagtangan ang Peninsulares at Insulares ng kapangyarihang pampolitika,
ekonomiko at panrelihiyon.
  Ang mga Pilipino, sa kabilang banda, ay nauri sa pangkat ng mga principalia,
inquilino at karaniwang tao.

NATUTUHAN KO
Isulat sa sagutang papel ang titik ng tamang sagot.

1. Ito kinabibilangan ng mga manggagawa at magbubukid. Limitado ang kanilang mga

karapatan at pribilehiyo. Hindi rin sila maaaring mahalal sa katungkulan sa
pamahalaan.
A. Inquilino C. principalia
B. Karaniwang tao D. Alipin

2. Ito ay binubuo ng mga inapo ng mga datu, nagmamay-ari ng lupa at pinuno ng

bayan.
A. misyonero C. ilustrado
B. encomendero D. principalia

3. Ito ay mga Espanyol na nakatira sa Pilipinas ngunit ipinanganak sa Espanya.

A. insulares C. ilustrado
B. peninsulares D. principalia

4. Mga ipinanganak sa pilipinas na may dugong purong kastila ang mga magulang.
A. insulares C. ilustrado
B. peninsulares D. principalia

5. Ito ay binubuo ng mga tagapangasiwa ng lupa ng mga panginoong may lupa.

A. karaniwang tao C. inquilino
B. peninsulares D. principalia