كتاب الإيقاظ العلمي

á«q °ùfƒàq dG ájq Qƒ¡ª÷G
á«HÎdG IQGRh
»ª∏©dG ®É≤jE’G ÜÉàc

»°SÉ°SC’G º«∏©àdG øe á°ùeÉÿG áæ°ùdG ò«eÓàd
: ∞«dCÉJ
áØ«aôq dÉH óªq fi ‘ÉμdG ≈Ø£°üe
: Qƒ°üdG
q ™«ªŒ
∫ÉaôL øjó
q dG º‚
: º««≤J
ódÉN …OÉ¡dG »HÉ°ûdG
q Ö«‚ …ójÉ©dG ÊÓ«÷G
»LƒZGó«ÑdG »æWƒdG õcôŸG

»LƒZGó«ÑdG »æWƒdG õcôª∏d áXƒØfi ¥ƒ≤◊G ™«ªL c
áeó
q ≤ŸG
ºq∏©àŸG Éæ≤jó°U
Ò¨°U åMÉH ¿B’G âfCG
∂æq °S ™e áÑ°SÉæàeh ∂£«fih ∂©bGh øe Ióq ªà°ùe äÉ«q ©°Vh øªq °†àj ∂HÉàc Gòg
Öjôéàq dGh åëÑdGh ,ÒμØàq dGh …CGôq dG ∫ÉªYEG ≈∏Y ∂qã– ä’Éμ°TEG ¬«a óéà°S .∂é°†fh
ø‡q hCG ∂FÉbó°UCG øe øjôNB’G ≈∏Y ¬°Vô©J πq M OÉéjEG ¤EG ∑OôØÃ π°Uƒ q àq dG πLCG øe
.∂H ¿ƒ£«ëj
á˘«q ˘ª˘∏˘Y ™˘LGô˘e ¤EG Aƒ˘é˘ q∏˘ dG hCG ø˘˘jô˘˘NB’G IQÉ˘˘°ûà˘˘°SG ¤EG á˘˘LÉ˘˘M ‘ ∂°ùØ˘˘f ó˘˘é˘ à˘ °S
.IOÉØà°SGh á©àe ádhÉÙG »Øa ∫hÉMh OOq ÎJ Óa ÜGƒdG ™bGƒe ‘ QÉëHE’G hCG äÉYƒ°SƒŸÉc
: `H ∂ë°üæf á∏eÉc IOÉØà°SG ¿Éª°V πLCG øeh
: ¬ªq °S É°SGôq c ∂°ùeG πH ∂HÉàc ≈∏Y ÖàμJ ’ - 1
.ÜQÉéàq dG ¢SGôq c
.øjôNB’G ≈∏Y É«q q∏c πμàq J ’h ∂°ùØf ≈∏Y óªàYG - 2
.EÉ£ÿG øe ∞îJ ’h É¡«dEG π°UƒàJ q »àqdG ∫ƒ∏◊G ìÎbG - 3
≈∏Y hCG ∂ªq∏©e ≈∏Y ÜQÉéàq dG RÉ‚EG ‘ ∂°VÎ©J »àqdG äÉHƒ©°üdG q ¢VôYGp - 4
.É¡dƒM º¡©e åMÉÑààd ∂FÉbó°UCG
.á«q eƒ«dG ∂JÉ«ëH á∏°üàq e ™jQÉ°ûe RÉ‚EG ‘ ∂aQÉ©e ∞ qXƒJ ¿CG ∫hÉM - 5
.∂MÉ‚h ∂bó°Uh ∑OÉ¡àLG ‘ IÒÑc Éæà≤Kh íFÉ°üæq dG √ò¡H πª©J ¿CG Éæ∏eCG
- ∞«dCÉàq dG áæ÷ -
3
WKLF∑ºL∞« “u±d∞«
»°SGôc
q ≈∏Y èàæà°SG åëHCGh ¬ÑàfCG
≥qÑWCG ôqμ```àCG
»JÉÑ°ùàμe º«q bCG ôÑq YCG
»JÉeƒ∏©e …ôKCG âqÑãJCGh Üôq `LCG
4
äGóMƒdG
Aƒ°†dG
¿É°ùfE’G º°ùL
AÉHô¡μdG
»Ä«ÑdG §°SƒdG
: ∫hCq ’G ¢SQódG
q
.áo «s Yp Éæn £p °U
r ’p Ghn áo «s ©p «pÑ s£dG Ap ƒr °†dy
s G Qo Op É°ü
n en : ´ƒ```°VƒªrdG
. pá«s ©p «pÑ s£dG Ap ƒr °†dG
s Qp Op É°ü
n en ≈ndEGp ±
o ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

n nCG GnPÉªn pH .»t pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qo É«s àn dG ™n n£n≤rfG mIôn £p ªr eo mán∏«r nd »pa
n rCÉ°V
? án an ôr o¨dG ä
n pàan ôr oZ pIAn É°V
? »u FÉHn ô¡r nμrdG Qp É«s àn dyG p ´É n£≤p rfGp óær Yp GQk É¡n nf ∂ n EGp ≈ndGE p páL
n Éë
n rdÉpH ôo ©o °ûnr J π
r gn
? kÓ«r nd ¢V n Qr nC’G Ao »°† p jo …òp sdG Éen
: ô``````q `μàCG
n ó˘s dG p ñGô˘n pa pá˘«˘n pHô˘r nJ ôp ˘jƒp ˘ r£˘à˘n d nIAÉ˘

p êÉ˘L n °V p ó˘n ª˘n rdG ÜÉ˘
n E’p G p ø˘LG o ë˘ r nCG π˘
n °U s ˘n¨˘ à˘n ˘°Sr Gp pó˘˘≤n ˘ nd
.Éek ƒr jn Ú n ©p Hn Qr nCGhn ák °ùn ªr N
n iós ©n ànn J n’ mIÒn °ün k b mIós eo »pa É¡n pæ«ªp °ùr àn pdhn
?∂ n pdnP ºr ¡no d øn
n μer nCG ∞ n «nr c ∂jC
n GQ Ö n °ùn M n
: ô`Ñq ````YCG
p ∫Éªn ©r pà°SÉp
r H êÉp L
n ós dG p ñGôn pa p Úªp °ùr àn pd p øL
p Gón ªn rdG Ü
o Éë r nCG É¡n pH Ωo ƒo≤jn »pàsdG ∫
n °U n Éªn Yr nC’G ∞ o °U p nCG
.pIAn É°V Ep G
n ’
7 q : 1 IóMƒdG
Aƒ°†dG
o Ñs nãnJGnC hn Ü
:â o ôq ``Ln GoC
: ∫hs ’nC G o•É°ûn æq dG
.máªn ∏p r¶eo máan ôr oZ »pa páHn ôp é n Ønf óo «Yp oCG .mIAn É°†
r às dG ¢ùr n eo máan ôr oZ »pa pIAn Gôn ≤p rdG pÜÉàn pc ø
r pe É°ün
v f oCGôn br nCG -
?ß o Mp n’oCG GnPÉen
: ÊÉqãdG o•É°ûn æq dG
n pdPn »pa ≥
?∂ o ©n ar nCG GnPÉen .m º∏p r¶eo m¿Énμen »pa Iôn Hr EGp pÖ≤r nK »pa m§«r N
n as ƒnn JnC’ π n ∫ n Or EGp ∫
n ÉN n oCG -
o hÉM
r GnC
»°SGôq c ≈∏Y è`àær àn °S
s c ... Ql ón °ür en ` 1 : p¿ÉYn ƒnr f Ap ƒr °†dG
... hn ... hn p ¢ùªr °ûdÉn s Qo Op É°ün en
... hn ... hn p±É°ûrn μªp rdÉnc...Ql ón °ür en ` 2
: ≥Ñq WCG
: ∫hs ’nC G o•É°ûn ædG

q
s Qn Op É°ü
hCG á«©«ÑW á«Fƒr °V n ne ¤EG É¡Øqæ°UoCG sºoK pán«pdÉsàdG Qp ƒn °üdG
t »pa Ap ƒr °†dG
s Qp Op É°ü
n ne ≈ndEGp o±ôs ©n nJnCG -
: á«q YÉæk £p °U
r Gp
8
: πq∏YCGh CÉ£ÿG Ö£°TGnC

............................................ s¿C’ (GQk É¡n nf - kÓr«nd) 1 ôp jpƒ°ür sàdG án ndBG oπªp ©r nà°Sr nCG -
.......................................... s¿C’ (GQk É¡n nf - kÓ«r nd) 2 p ôjpƒ°ür às dG án ndBG πo ªp ©r àn °Sr nCG -
2 1
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
p ©n ªo rdG p¿É°ùrn fE’p G pIÉ«n M
¬o oWÉ°ûnn f ór ©o jn ºr n∏an ôp °UÉ n p ΩÉ n¶pf »pa pá«s Yp Éæ£p °U r ’p G Ap ƒr °†dGs Qo Op É°ü n en är ôn sKnCG ór ≤n nd -
.Ö
o °ùr ë n an pá«s ©p «pÑ s£dG Ap ƒr °†dG
s Qp Op É°ü n ªn pH É k£pÑnJôr eo
.»u pFGón pÑrdG p¿É°ùrn fE’p G pIÉ«n M
n p ΩÉ n¶pæpH ák nfQn Én≤eo ∂ n pdPn í
o °V u hn oCG
: »``JÉeƒ∏©e …ôKCG
: s¿nCGh ¢ù s ƒn go Ap ƒr °†∏d
o ªr °ûdG r ne sºgn nCG s¿nCG oºn∏©r nJ rπgn
s Qm ón °ü
.máæn °Sn mäGQn É«n r∏pe 5 »pdGƒn M
n ƒn go Égn ôªo Yo
.p¢VQr nC’G pán∏àr co mIôs en 333.000 …phÉ°ùon J É¡n àn∏àr co
9
: ÊÉqãdG ¢SQódG
q
ÒæŸG AÉ°†ŸG º°ù÷G - A»°†ŸG º°ù÷G : ´ƒ```°VƒªrdG

.nIÒn pæªo rdG nIAn É°†
n ªo rdG Ωn É°ùn L p ªo rdG Ωn É°ùn L
r nC’Ghn án Än «°† o ôs ©n nJnCG
r C’G ± : ±ó````````¡dG
: å```ëHCGh ¬o Ñs ænn JGC
? Ap Éæn «ªp rdG ≈ndEGp páæn «Øp °ùdG
s p ∫ƒN o Oo Qp É°ùn en ≈ndEGp kÓ«r nd o¿ÉHs ôt dG …póàn ¡r nj n∞r«cn
.»pHGƒn Ln π n ôo ªn ≤n rdG Qo pó°ü
o u∏Yn CoG ? GAk ƒr °V r jo πr gn
? p¬pJôn pFÉ nW p•ƒÑo ¡o pd p ¢ü°ü n ªo rdG p∂∏p °ùr ªn rdG ≈ndEGp Ap Gón pàgr ’p G ≈n∏Yn pIôn pFÉ s£dG ón pFÉnb óo Yp É°ùn jo …òp sdG Ée
s î
? É¡n pH nIOn ƒL r Cn’G iôn nJ π
o ƒr ªn rdG Ωn É°ùn L r gn ,kIAn É°† n eo ák an ôr oZ â
n r∏N n On GnPGE p
: ô``````q `μàCG
ºn rZQn hn ,p¥ôr Ñn rdGhn póYr ôs dG pIÒn pãcn mIôn £p ªr eo p ΩnÓ s¶dG pánμpdÉM
n mán∏«r nd »pa páæn jpóªn rdG p∂pdÉ°ùn en póM n nCÉpH än ôr °Sp
n «r cn .p√É«n ªp rdG ∑
∞ n jr On ÉnØnJhn pIOn ƒr ©n rdG p ≥jpô nW ¢ù
n ôn pH â n °ùt ë
n nJ â n ©r n£àn °Sr Gp ,»u pFÉHn ôo ¡r nμrdG Qp É«s às dG p ´É n£≤p rfGp
?â n ær ©n àn °Sr Gp GnPÉªn pHhn ? ∂n pdPn ø r pe â n ær sμªn nJ
: ô`Ñq ````YCG
.»u pFÉnHôo ¡r nμrdG Qp És«sàdG p ´É n£≤p rfGp nºrZQn p ≥jpô s£dG p ¢ù°ùt nënJ ≈ndEGp oâr∏°U
s ƒnn J n∞r«cn oøu«nHoCG
10 q : 1 IóMƒdG
Aƒ°†dG
: âÑq ãJCGh Üôq `LCG
r ndGRn Éen »pàan ôr oZ s¿nCG â
â n n’ »u pFÉHn ôo ¡r nμdG Qp ƒæt dG p í«pHÉ°ü
o r¶M n en Ap ÉnØ rWEGp ón ©r Hn hn ,kÓ«r nd p Ωƒr æs ∏d Ö
o gs nCÉnJnCG â
o ær co
.â m paÉN n Am ƒr °†p
n H kIAn É°† n eo
? ' »w Yp Éæn £p °UG'
r ' Ωr CG ' »w ©p «pÑ nW'' ƒn go πr gn ? Ap ƒr °†dG s Gnògn Qo ón °ü r en ƒn go Éen
: »pfÉsãdG o•É°ûn æq dG
.»pàan ôr oZ p¿GQn ór L o póM n o§u∏°Sn oCGh ÉkaÉ°ûrn μpe òo N
n nCG ≈n∏Yn √o An ƒr °V o BG -
? GnPÉªn pd ? páan ôr o¨rdÉpH Op ƒL
o ƒr ªn rdG pçÉnKnC’G π u co pájn Dhr Qo ø
r pe ø
o sμªn nJnCG π
r gn -
: ådÉsãdG •É°ûæs dG
.GkAƒr °Vn Qo pó°üo
r J É¡n sfnC’ Ap »°† p ªo rdG p±É°ûrn μªp rdGh ôp ªn ≤n rdGh p ¢ùªr °ûdG s pánjrDhQo røpe nøsμªn nànf -
n Qo pó°üo
? GAk ƒr °V r Jn’ É¡n sfnCG ºn rZQn mIôn én °Tn hr nCG mIô n£°ùr pe hr nCG x§pb pájn Dhr Qo ø
r pe GkPEG ø
o sμªn nJnCG ∞
n «r cn -
r GnC
.... Ωl É°ùn L o É°ûrn μŸp Gh Ωo ƒé

r nCG ± o æt dGh ¢ù
o ªr °ûdG
s
... lΩÉ°ùn rLnCG oIôn n£°ùr Ÿp Gh oIôn né°ûdGh
s t§≤p dGh ôo ªn ≤n rdG
: ≥Ñq WCG
- ¢ùª°ûdG: q mIÒn pæoe mIAÉ°† n oe hr nCG máÄn «°†
p oe ≈ndEGp án n«pdÉsàdG Ap ƒr °†dG
s Qn Op É°ü
n ne »°SGp ôs co ≈n∏Yn o∞uæ°U
n oCG
- »t £p Ør æs dG ì r Ÿp G - päGQn É«s °ùdG
o ÉÑn °ü s Ao Gƒn °V r nCG - ¢VQC o ’G - Ωo ƒé o æt dG - Qo Éæs dG -ôo ª≤dG-oá©ª°ûdGq
o Éàn μp dG
.Ü
11
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «nu bGoC
n HnÓne n¿hóo nJôr nj On ƒoæoérdG s¿nCG nßnMnÓan .…

¢ùp u ôp nμ°ùr ©n rdG p¬pÑL p Ghn Ap GOn B’ »n Yp Oo …òp sdG o√ÉN l ôn pa Qn GRn
n nCG ¢SG
.p¿ƒsr ∏dG Gnògn Qp É«n pàN
r G ôu °Sp ø n An É°ùn àn an ,ºr ¡p ∏p ≤r nf π
r Yn ∫ n pFÉ°Sn hn hn ºr ¡p pàë
n ∏p °Sr nCG p¿ƒnr d »pa máæn pcGOn m¿Gƒrn dnCG ä
n GnP
.»pjrCGQn oπu∏Yn oCGhn pÖnÑ°ùdG s p±ôt ©n nJ ≈n∏Yn o√óo Yp É°Sn oCG -
ôp ªn ≤n rdG ∫ n hn Ap ƒr °†∏
n ƒr M s pd É«v °ù«
p pFQn GQk ón °ü
r en p ¢ùªr °ûdG
s ∫ n mäÉen ƒo∏©r en ø
n ƒr M r Yn oåë n Hr nCG
.GÒk pæeo Ak É°†n eo Éªk °ùr L p
12
: ådÉqãdG ¢SQódG
q
r pájn Dhr ôdG

.p ºnã«r ¡rn dG p øH’ t pá«s ∏p ªn Yn Òo °ùrp ØnJ : ´ƒ```°VƒªrdG
.ø
o «r ©n rdGhn Ao ƒ°†dG o ær Yo ôp at ƒn àn pH s’EGp ºt pànJ n’ p ΩÉ°ùn L
s Éªn go p øjr ôn °ü r nC’G án jn hr Qo s¿nCG ∑
o Qp Or oCG : ±ó````````¡dG
ôp ˘jƒp ˘ær ˘às ˘dG p í˘«˘pHÉ˘°ü˘

n ªn ˘pH ´
o Qp Gƒ˘n °ûdG p oCGhn s’EGp Ωo nÓ˘ s¶˘˘dG ºs ˘ Yn hn ¢ù˘
s râ˘Än ˘ «˘ °V o ˘ªr ˘ °ûdG
s â r ˘ Hn É˘˘nZ É˘˘ªn ˘ s∏˘ co
? GnPÉªn pd .»u peƒªo ©o rdG
? n∂pdPn ôo °ùnu aCG nºpH .¢ù s oÖ«¨p nJ Éªn ndÉnM oêÉnLós dG oΩÉnænj
o ªr °ûdG
? GkPEG GnPÉªn pd ? Ö n an páæn jõu ∏d Ap Gƒn °V
o °ùr ë r nC’ÉpH É¡n pJÉ¡n Lp Ghn ä
o GRn Én¨ªn rdG õo ¡u én oJ π r gn
: ô``````q `μàCG
: `pH päÉnbôo t£dyG pçOp Gƒn Mn ør pe pájn Énbƒp rdG pÖ«u àn co »pa ∫n ÉnØ rWnC’Gy »u °Sp Qn ór ªn rdG Ö
u u£dG oIQn GOn EGp í
o °ü
n ær nJ
p Qp Éî
»u L n rdyG p ¢SÉÑn u∏dG ≈n∏Yn Ap Gƒn °V
r nCÓpd má°ùn pcÉYn mIOs Éen p ∫Éªn ©r pà°Syr Ghn p¿ƒsr ∏dG páë n pJÉna mÜÉ«n pK Ap Gón pJQr Gp - 1
.p π«r s∏dyG »pa Ap Gnòë p rdyG ≈n∏Yn hr nCG pá n¶nØë r ªp rdyG ≈n∏Yn hr nCG
.É¡n pJÉnbnÓoe ón ræYp päGQn És«°ùdy s G Ap Gƒn °V r nCG »pa p ≥jpórësàdG p Ωón Yn - 2
Qp É n£er nC’Gy p ∫hõo of ón ær Yp pá n¶n≤«n rdyGhn p•É«n pàM
r ’p yG ø
n pe pójpõªn rdG - 3
.É¡n Yp ƒo∏ oWhn p ¢ùªr °ûdy s G pÜhôo oZ ón ær Yp hn pÜÉÑn °†dG s pIôn rãcn hn
q : 1 IóMƒdG
Aƒ°†dG
13
: ô`Ñq ````YCG
r nCG …Op ÉnØàn pd É¡n àn «s ªu gn nCGhn p ípFÉ°ü

.p ≥jpô s£dG Qp É n£N n æs dG p√òp gn án gn ÉL o «u Hn oCG
n hn ø

s ≈n∏Yn ák ∏n ªr oL nÖoàcr nCG r¿CG o∫hÉnMoCG sºoK »s pFÉnHôn ¡r nμrdG nìÉnÑ°ü
.pô r£°ùdG r ªp rdG Åo Øp rWnCGh »°SGp ôs co òo N o BG
n pdPn ôo °ùn
.∂ n «pàæs dG â
u aoCG ? áo é r nfÉnc ∞ n «r cn
? GnPÉªn pd ? ôp r£°ùdG
s ≈n∏Yn páHn Éàn μp rdG ø
n pe ø r gn .páan ôr o¨dG pIAn É°V
o sμªn nJnCG π n EÉp H páHn ôp é n Ønf óo «Yp oCG
r às dG ¢ùr
: ådÉqãdG o•É°ûn æq dG
r gn ,»pHÉàn pc ø
™o «£p àn °Sr nCG π r pe ¢ün
x f nIAn Gôn pb ∫ n oCG ºs oK »s æn «r Yn ƒn ë
o phÉM p eo ÉkaÉ°ûrn μpe òo N
u hn oCGhn ÉÄk «°†
r nf ¬o ¡L o BG
? GnPÉªn pd ? n∂pdPn
: ™HGôq dG o•É°ûn qædG

u sædG In nAGôn pb o™«£p nà°Sr nCG π
?¢ü r gn .pÜÉnàμp rdG ƒn rënf p±É°ûrn μªp rdG nAƒr °V
n É¡k uLƒn oe pánHôp réqàdG ¢ùr
n Ønf óo «Yp oCG
?GnPÉªn pd
: ¢ùeÉÿG o•É°ûn æq dG
p ¢ùªr s∏dG pá°SÉ
s Mn p ∫Éªn ©r pà°SÉp
r H) ' …GôH'' pá≤n jpô n£pH oCGôn ≤r nJ Éàk ær pH oIQn ƒ°üdG
q π o uãªn oJ -
? GnPÉªn pd (É¡n ∏p peÉnfnCÉpH
r GnC
.pájn Dhr ôt dG pá«s ∏p ªn ©n pd ál js Qp hôo °V
n áo ªn «∏p °ùdG
s ø o «r ©n dG *
.pánjrDhôt dG pás«∏p ªn ©n pd … w Qp hôo °Vn oAƒr °†dG
s *
r pe ø
... ø n sμªn àn æn an Éæn pæ«o Yr nCG ≈ndEGp ...oå©n Ñr nJ oIÒn pæªo rdG oIAn É°† p ªo rdG Ωo É°ùn L
n ªo rdGhn áo Än «°† r nC’G *
14
: ≥Ñq WCG
.páÑn °SÉ n rdG »pa (*) páen nÓ©n rdG p ™°V
n æn oŸG ánfÉî r ƒpn H ∫ n rdG ôo ªu Yn oCG
n hn ór é
p
ál en pó©n ær eo ál jn hDr Q máën °VGp hn ôo «nr Z ál jn hDr Qo ál ën °VGp hn ál jn hDr Qo ájn hDr ôdGt áo «s Yƒnr f
Io AÉn °VEn ’G
ál en pó©n ær eo
ál ª«n ∏p °Sn øo «r ©rn dG

ál Øn «©p °Vn
ál ndpóàn ©r eo
Góv Lp ál jps ƒbn
: ÊÉqãdG o•É°ûn qædG

r pe Ap É°†
ø n ªo rdGAp õr éo rdG ºn br Q »°SGôq c ≈n∏Yn Ö l ào cr nCG
1 2 : á«s Yp Éæn £p °U r ’p G pá«s °V
p Qr nC’G pIôn oμrdG p ênPƒªo nf
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «nu bGoC
≈˘n∏˘ Yn Qo ƒ˘˘oã˘ ©o ˘ rdG pâ˘ ær ˘ pÑ˘ rdG p√òp ˘ gn p¿É˘˘nμ˘ er ÉE p ˘ pH π
r ˘ gn
? GnPÉªn pd ? pándÉë n rdG p√òp gn »pa É¡n pFGnòM p
pánjrDhôt dG pás«∏p ªn Yn n∫ƒr nM p¬pJÉnaÉ°ûn pàcr Ghn p ºnãr«¡n rdG p ørH p ø°ùn nërdG p øYn mäÉneƒo∏©r ne røYn oånërHnCG
.iôn N r oCG Qn Op É°ü
n ne hr nCG pás«ªp r∏©p rdG päÉYn ƒ°So ƒr ªn rdG hr nCG pÜGƒrn dG päÉnëØn °U
n p ∫nÓr¨pà°SÉp
r H
15
: ™HGôdG
q ¢SQódG
q
.oáªn pJÉ©rn dG •
o É°Sn hr nC’G ,oáas É°ûdG
s o•É°Sn hr nC’G ,oáas ÉsØ°ûdG
s o•É°Sn hr nC’G : ´ƒ```°VƒªrdG
.náªn pJÉ©n dG n•É°Sn hr nC’Ghn án as É°ûdG s n•É°Sn hr nC’G pÖjpôrésàdÉpH õo u«neoCG

s n•É°Sn hr nC’Ghn án an ÉsØ°ûdG : ±ó````````¡dG

? GnPÉªn pd ? n™pæ°U
o mIOs Éne … u nCG røpe .»∏p N
p Gós dG É¡n panÓZp ≈ndEGp ôo o¶rfnCGh pÖ«∏p nërdG án nÑr∏Yo oínàar nCG
? An GOn ƒr °Sn máÑn r∏Yo »pa »°ùp ªr °ûdG
s ôp jpƒ°ü r às ∏d ót ©n oŸG o§jpô°ûdG n jo GnPÉªn pd
s ™o °Vƒ
? ák js Qp ƒsr ∏pH päGRn Én¨ªn rdG ä o É¡n Lp Ghn o¿ƒoμnJ GnPÉªn pd
: ô``````q `μàCG
òp paGƒn æs dGhn pÜGƒn Hr nC’ÉpH pójpóé

n rdG ºr ¡p pdõp ær en õp «p¡é
r àn pd An ÉL
n …òp sdG Qp Éé l ôn pa n¿Énc
n Éªn Yr nCG ™o pHÉàn jo ¢SG
s æs dG ∫
: kÓpFÉnb o¬ndnCÉ°ùn
n a
?… w Qp ƒsr ∏pH Al õr L
o hn »w pÑ°ûn Nn Al õr Lo : ø«r Fn õr L
o ør pe ∂ n «pHÉÑn °ûdG s ™o æn °ünr J GnPÉªn pd'
: ô`Ñq ````YCG
.…
w Qp ƒsr ∏pHhn »w pÑ°ûn N
n : p ø«r Fn õr L r pe p ∫pRÉæn ªn rdG p∂«pHÉÑn °Tn p ™ær °U
o ø r pe ±
o ø n ón ¡n rdG í q hn oCG
o °V
16 q : 1 IóMƒdG
Aƒ°†dG
p n’oCG GnPÉen .(…
? oßM s Qp ƒsr ∏pÑrdG An õr é
o rdGh »s pÑ°ûn î o rdG) ák n∏peÉnc nIòn paÉæs dG í
n rdG An õr é o àn ar nCG *
? oßM p n’oCG GnPÉen .ÉM k ƒào Ør en »s pÑ°ûn î o ôo rJnCGhn …
n rdG ∑ s Qƒsr ∏pÑrdG An õr é
o rdG ≥o ∏p rZoCG *
? oßM p n’oCG GnPÉen .É¡n jr Aõr é o pH pIòn paÉæs dG π
n peÉnc ≥ o ∏p rZoCG *
.É¡n peGón ©p rfGp hr nCG pájn Dhr ôt dG p ìƒ°V
o ho Ö
n °ùn M n oCGhn pá«n pdÉàs dG p ΩÉ°ùn L
n É¡n Øo æu °U r nC’G p ∫nÓN p ø r pe ôp n¶æs dÉpH Ü n oCG
o ôu L
p rdG - iƒns ≤oe l¥Qn hn - p øpFGón s∏dG nøpe lIôn n£°ùr pe - m±É°U
- Qo Gón é n lAÉne - ál nÑ°ûn N n - mójpónM røpe ál ©n r£pb
.…Op É©n rdG p êÉL n pe ál ©n r£pb - â
n õt dG ø l jr Rn - oIBGôr ªp rdG
.mán∏©p àn °ûr eo má©n ªr °Tn ≈ndEGp É¡n pdnÓN
p ø
r pe ôo o¶rfnCGhn pâjr õs dÉpH kÓs∏Ñn eo ÉkbQn hn hr nCG p¥hôo r£ªn rdG Qp ƒsr ∏pÑrdG ø
n pe ák ©n r£pb òo N
o BG
? oßM p n’oCG GnPÉen
r GnC
.p¬pdnÓN
p ø
r pe p ΩÉ°ùn L
r nC’G pájn Dhr Qo ø
r pe Éæn æo uμªjo ... l§°Sn hn ƒ¡o an ,É«v ∏p co ... Qp hôo ªpH í
o ªn °ùr jn l§°Sn hn Ao Gƒn ¡n rdG *
l§°Sn hn ƒn ¡o an Év«pFõr oL... Qp hôo ªo pH oíªn °ùr nj l§°Sn hn pârjõs dÉpH oπs∏nÑªo rdG o¥Qn ƒrn dG hCr G o¥hôo r£ªn rdG Qo ƒsr ∏pÑrdG *
.¬p dp nÓN
p ø
r pe m ìƒ°V r nC’G pájn Dhr Qo ø
o ƒpo H p ΩÉ°ùn L r pe Éæn æo uμªn jo n’ ...
o ªn °ùr jn n’ pIòn paÉæs ∏d »t pÑ°ûnn ÿG Ao õr o÷G *
. .. l§°Sn hn ƒn ¡o an .... Qp hôo ªo pH í
17
: ≥Ñq WCG
x É°Tn ,m ºpJÉYn ,±ÉqØ°T : `H päÉnZGôn Øn rdG π
.± o ªp cr oCGhn »°SG
p ôs co ≈n∏Yn án «n pdÉàs dG päGQn ÉÑn ©p rdG π
o ≤o rfnCG
............................l§°Sn hn oÖ°ûn î n rdG , ........................l§°Sn hn oΩƒo«o¨rdG
.......................... l§°Sn hn p ™n≤ær àn °ùr ªo rdG Ao Éen , ................. l§°Sn hn pIQn É«s °ùdG Qo ƒq∏pH
.......................... l§°Sn hn ∫ o ƒë o oμdG , .......................l§°Sn hn Ü o ÉÑn °†dGs
.»pàHn ÉL o u∏Yn oCG ºs oK máªn pJÉYn hn ásaÉ°Tn hn máan ÉsØ°Tn m ΩÉ°ùn L
n EGp π r nCG ≈ndEGp n•É°Sn hr nC’G ∞ n oCG
o æu °U
n pe ál ©n r£pb -p øpFGón s∏dG ø
ø n pe lIôn n£°ùr pe - Qp Éî s Øn rdG ø n pe ø l ë
r °Un - …Op É©n rdG Qo ƒsr ∏pÑrdG - â o jr õs dG - o¿ÉN n ót dG
.oIBGôr ªp rdG - pÖ°ûn î n rdG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
l ôn pa ≈ n£àn er Gp Im ƒn ë
¢SG n »ap hn ,´
r °U n Qp Gƒn °ûdGh
s n ¡o rfCn’G √o É«n ªp rdG ä
è p ôn ªn nän lIôn jpõnZ Ql É n£er CnG â
r n∏ nWÉ¡n nJ
r an hn ,p√É«n ªp rdG ø
É¡n sfEGp .n§≤n °Sn kInCÉé n pe m±ƒr N n pH Égn Oo ƒo≤jn n¿Énc .pá°Sn Qn ór ªn rdG ≈ndEGp É¡k L
n hn Qm òn ë u ƒn àn eo ¬o àn L
n GQs On
.? GnPÉªn pd .Égn ôn jn ºr nd lIôn Ør Mo
?∞ o Gƒrn fnCG »n pg Éen .É¡n Øq n∏pH Ωo ƒo≤nf pá«s peƒr «n rdG Éæn pJÉ«n M
u s∏dG ´ n »pa É¡n o∏ªp ©r àn °ùnr f Am É«n °Tr nCG oIós Yp ∑
n Éæn go
? máªn pJÉYn mÖn∏Yo π n Np GOn án jn phOr nC’G ∞
t o∏nf GnPÉªn pd
? máan ÉsØ°Tn más«μp «pà°Snr ÓH mÖn∏Yo nπN p GOn nÖ©n t∏dG o™°†n n f GnPÉªn pd
18
: ¢ùeÉÿG ¢SQódG
q
.Ap ƒr °†∏
s pd »
t ªp «≤p àn °ùr ªo rdG Qo É°ûn pàrf’p G : ´ƒ```°VƒªrdG
pá˘saÉ˘°ûdG
n hCr G pá˘naÉ˘sØ˘°ûdG
n p•É˘°Sn hr nC’G »˘pa Ap ƒ˘r °†dG n pà˘rfG pá˘ s«˘ Øp ˘ r«˘ cn ≈˘˘ndEGp o±ôs ˘ ©n ˘ nJnCG
s Qp É˘°û˘ : ±ó````````¡˘˘dG
.pá°ùn pfÉnénàªo rdG
…
u Qp ƒsr ∏pÑrdGhn »u pÑ°ûn î
n rdG É¡n jr An õr éo pH p Ωƒr æs dG páan ôr oZ nIòn paÉnf í o àn ar nCG
.m ¢ùªp °ûr eo m Ωƒr jn ‘ ÉM k ÉÑn °Un
? oßM p n’oCG GnPÉne
.kÓ«r nd pIQn É«s °ùdGn »r nJQn Éæn en oßM p n’oCG
? Ap ƒr °†dG s Qo É°ùn en hóo Ñr jn ∞ n «r cn
.páL
n GQs ós dG Ap ƒr °V
n Qp É°ûn pàrfGp án «s Øp «r cn ì o ôn °Tr nCGhn nIQn ƒ°üdG
q π o es nCÉnJnCG
: ô``````q `μàCG
n¿Gƒn L o ôp ¡r °Tn »pa Éjn Qp ƒochn p¿ÉnHÉ«n rdÉpH ä r Qn GOn »pàsdG p Ωón ≤n rdG pIôn co »pa p ºndÉ©n rdG p ¢SrCÉcn páÑn °SÉn æn ªo pH
s¿nCG ≈ndEGp ™o jòp ªo rdG Qn É°Tn nCGhn ÉM n nIôn °ûr Yn án jOp Éë
k ÉÑn °U n rdG páYn É°ùdG
s ≈n∏Yn kIGQn ÉÑn eo ¢SG l ôn pa ón gn É°Tn ,2002
páØn °TÉn
p μrdG Ap Gƒn °Vr nC’G â n ë n ªn rdG pâ«pbƒr às dÉpH kÓ«r nd páæn peÉsãdG páYn É°ùdG
r nJhn »u u∏ë s ≈n∏Yn Qo hóo nJ án n∏Hn Én≤ªo rdG
? p¿ÉnHÉn«rdÉpH p πr«s∏dG On ƒoLho hn ÉnfOp nÓpÑpH Qp É¡n sædG On ƒoLho Qo ôu nÑof n∞r«cn -
: ô`Ñq ````YCG
.pâ«pbƒr àq dG »pa Éjn Qp ƒochn p¿ÉHn É«n rdG ™n en Éæn panÓpàN

r Gp Ö
n Ñn °Sn Qo ôu Hn oCG
19
q : 1 IóMƒdG
Aƒ°†dG
: ∫hCq ’G o•É°ûn qædG

r pe ôr o¶fnCGhn mÜƒoÑrfoCG p πrμ°T »pa É¡n Øu n∏pH oΩƒobnCGh ák bn Qn hn òo N
ø o BG
.(±l É°ûrn μpe ,lá©n ªr °T) n »x pFƒr °V
n Qm ón °ü r en ≈ndEGp É¡n pdnÓN p
? p¬pdnÓN
p ø r pe An ƒr °†dG
s iQn nCG π r gn
.pÜƒÑo rfoC’G p »ær nK ón ©r Hn án Hn ôp é
r às dG óo «Yp oCG
s iQn nCG π
? An ƒr °†dG r gn
p ¢ù
p ™r∏°V o «r bn iƒns ≤ªo rdG p¥Qn ƒrn dG ø
n pe mäÉ©n Hs ôn eo 3 òo N
o BG -
.º°U 10 m ™sHôn oe uπco
pá n£r≤of »pa ÉÑk ≤r nK rçpóM r nCG ºs oK m ™Hs ôn eo π
u co …r ôn r£ob ºo °So Qr nCG -
oå«r ë n pH mándphÉ nW ≈n∏Yn É¡n ào ÑnKoCGhn p øjr ôn r£o≤rdG øn «r Hn p ™ oWÉn≤sàdG
.mIón Mp Ghn máen Én≤pà°Sr Gp ≈n∏Yn Ö o ≤n tãdG o¿ƒoμnJ
: ‹Ép às dG p º°Sr ôs dG Ö
n °ùn M n É«k pFƒr °V
n GQk ón °ü n nCG -
r en ™o °V
r GnC
.m•ƒ o£N
o Ö n pá°ùn pfÉé
n °ùn M n àn ªo rdG páas É°ûdGh
s páan ÉsØ°ûdG
s p•É°Sn hr nC’G »pa Ao ƒr °†dG
s ôo °ûp àn ær jn
20
: ≥Ñq WCG
3 : ∫hCq ’G o•É°ûn æq dG
2 ?p±É°ûrn μªp rdG Ap ƒr °V
n Qp É°ùn en »pa Op ƒL
o ƒr ªn rdG pÖnfQr nC’G ºo br Qn Éen -
1 ? GnPÉªn pd ? 3 h 2 ºbQ p ø«r Ñn nfQr nC’G nIón gn É°ûn eo ™o «£p àn °ùnr f πr gn -
s áo ©s °Tp nCG π
p í r£°Sn ≈ndEGp É¡n t∏co p ¢ùªr °ûdG p J n’ GnPÉªn pd »°SG
o °ün p ôs co ≈n∏Yn ôo °ùn
u aoCGhn án «n pdÉàs dG nIQn ƒ°üdG
t π o es CnÉnJCnG
? p ¢VQr nC’G
.páÑn °SÉ
p æn ªo rdG pánfÉî
n rdG »pa (*) páen nÓ©n rdG p ™°V
r ƒpn H √o Òn ªp ©r nJ π
o ªp cr oCGhn »°SG
p ôs co ≈n∏Yn ∫n hn ór é o ≤o rfnCG
n rdG π
ôëÑdG √É«e •É°ShC’G

πeQ áeƒc ôjó¨dG AÉe á«ë£ ∫ƒëμdG Ö°ûÿG
q °ùdG
q Aƒ°†dG QÉ°ûàfG
Aƒ°†dG ô°ûàæj
Aƒ°†dG ô°ûàæj ’
21
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
.p√Éé
n sJ’p G p ¢ùrØnf ‘ p¿GÒn °ùp jn ê o GQs ós dGhn oIQn É«s °ùdG
s
? GnPÉªn pd ? êGQs ós dG oIón gn É°ûn eo pIQn É«s °ùdG
s p ≥pFÉ°Sn p¿Énμer EÉp pH π
r gn
: Ap ƒr °†dG
s Qp É°ûn pàrfG päÉ«s °Uƒp °ü o No ø r Yn oåë n Hr nCG
.Ap Gƒn ¡n rdG »pa p√Qp É°ûn pàrfG áo Yn ôr °So -
.Ap Éªn rdG »pa p√Qp É°ûn pàrfG áo Yn ôr °So -
n en õs dG s¿nCGhn ,pá«n pfÉqãdG »pa ºc ∞dCG 300 »pg p ¢ùªr °ûdG
ø s pá©s °Tp nCG án Yn ôr °So s¿CG â n ªr ∏p Yn GnPGE p
p øYn ¢V n Qr nC’G π o °ürp ØnJ »pàqdG áo an É°ùn ªn rdG »n pg Éªn an ¥O 8 ƒn go p ¢VQr C’G ≈ndEG É¡n pdƒ°Uƒ o pd Ωn Rp qÓdG
? p ¢ùªr °ûdG s
22
: ¢SOÉ°ùdG
q ¢SQódG
q
.p•É°Sn hr nCÓd Ap ƒr °†dG

s ¥Go ôn pàN
r Gp : ´ƒ```°VƒªrdG
.É¡n μp ªr °So ôp «t n¨àn pH ôo «s n¨àn nJ É¡n àn «s ªp pJÉYn hn p•É°Sn hr nC’G án «s paÉnØ°Tn s¿CG ∞ o ôs ©n nJnCG
n «r cn ± : ±ó````````¡dG
? GnPÉªn pd ? ∂ n pdPn n¿Énc ≈àn en ôp ë r Ñn rdG »pa ÉkcÉªn °Sr nCG ân jr nCGQ r¿CG ± n On É°U n π r gn
,ká«n pfÉnK kIôn n£°ùr pe ™o °V
n nCG ,mÜƒào rμe ¢ün x f¥ n ƒnr a É¡n ©o °Vn nCG ,p øpFGón s∏dG ø n pe kIôn n£°ùr pe òo N o BG
.oßM p n’oCG GnPÉen .mIôs en π u co »pa nIAn Gôn ≤p rdG ∫
o phÉM n oCGhn ák ©n pHGôn an ,kánãpdÉnãan
m¥GQn hr nCG páen õr M
p p ∫nÓN p ø r pe É¡n pÑ¡n nd ≈ndEGp ôo o¶rfnCG .mándphÉ nW ≈n∏Yn É¡n ©o °V n nCGhn ák ©n ªr °Tn π o ©p °Tr oCG
? oßM p n’oCG GnPÉne .mIón M p Ghn mábn Qn hn p ∫nÓN p røpe sºoK nAÉ°† n r«nH
: ô``````q `μàCG
p¿Gõs nÿG páan ÉnM ≈n∏Yn É°ùk pdÉnL ¢SG l ôn pa n¿Énchn p πr≤nërdG nπN p GOn Qp Éné°TCr ’G p »r≤°ùpn H oΩƒo≤nj oÜC’G n¿Énc
¬o sfnCG ¬o nd ø n ôo ¶p àn ær jn p¬pfÉnμen »pa nånμen .p ´Én≤rdG »pa ™l pen’ ºl °ùr L
n «s Ñn nJ ≈às M p ¬o nd Gón Ñn an ,Ap Éªn rdG ≈ndEGp ôo o¶ær jn
.p ¢ùer nC’ÉH √o ƒHo nCG √o ón ≤n an …òp sdG ºr ¡p pdõp ær en ì
o Éàn Ør pe
? GnPÉªn pd ? p¿Gõs î n rdG p ´Énb »pa m ìƒ°V
o ƒpo H p ìÉnàØr ªp rdG pánjrDhQo røpe ¢SGl ôn pa nøsμªn nJ ≈nàne
: ô`Ñq ````YCG
.p¿Gõq î
n rdG p ´Énb »pa p ìÉàn Ør ªp rdG pájn Dhr Qo ø
r pe ¢SG
l ôn pa ø o «u Hn oCG -
n sμªn nJ ≈àn en ø
23 q : 1 IóMƒdG
Aƒ°†dG
: ∫hs nC’G o•É°ûn qædG
.p¥Qn ƒrn dG øn pe m πjpóær en p ∫nÓN p ø r pe ¢ün
x f nIAn Gôn pb ∫ n oCG
o phÉM
p n’oCG GnPÉen .nándhÉ
? oßM n ªo rdG óo «Yp oCG ºs oK mäÉn≤Ñn nW p ™Hn Qr nCG ≈n∏Yn π
n ë n jpóær ªn rdG …pƒ rWnCG

? GnPÉªn pd ? Ap ÉnfE’p G p ´Énb áo jn Dhr Qo p ÊÉnμer EÉp H π
r gn .Am ÉnfEGp »pa pÖ«∏p ë n pe kÓ«∏p bn Ö
n rdG ø o oμ°Sr CnG
n r«nH m ¢TÉªn bo pá©n r£pb p ∫nÓN
.nAÉ°† p røpe É¡n pFƒr °Vn nIón pgÉ°ûn oe o∫phÉnMoCGhn ák ©n ªr °Tn oπ©p °Tr oCG
? oßM p n’oCG GnPÉen . m ™HQr nCG ≈n∏Yn ºs oK p ø«r æn rKGp ≈n∏Yn p ¢TÉªn ≤o rdG á©n r£pb …pƒ rWnCG
r GnC
≈ndEGp páªn pJÉ©n rdG p ΩÉ°ùn L
r nC’G ¢†
o ©r Hn ∫ n àn nJ Éªn cn .... m ºpJÉYn m º°ùr L
o ƒs ë p ≈ndEGp ±
o ÉsØ°ûdG
n ºo °ùr ép rdG ∫
o ƒs ën àn jn
.É¡n oμªr °So ... máan ÉsØ°ûn
n a máas É°Tn
: ≥Ñq WCG
o «u Hn oCGhn pÜQp Éé
ø n às dG p ¢SGôs co ≈n∏Yn ák ë
n °VG o É¡n «pa hóo Ñr nJ »pàsdG pá«s ©p °V
p hn p πrØ u£dG oIQn ƒ°U r ƒrn dG ºn br Qn Ö o ào cr CG
? GnPÉªn pd
3 áq«©°VƒdG 2 áq«©°VƒdG 1 áq«©°VƒdG
24
? Éªk pJÉYn …Op É©n rdG Qp ƒsr ∏pÑrdG ø
n pe máë
n «Øp °U
n p π©r L r pe ø
n ø o sμªn nJnCG ∞
n «r cn
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
,ÉkØ«pãcn Ü s n¿Énchn ºn pgGQn On p ø«r Yn päÉHn ÉnZ ø
o ÉÑn °†dG r pe máHn ÉnZ »pa n¿ƒodƒs é n àn jn √o Dho Énbpó°U l ôn pa n¿Énc
r nCGhn ¢SG
p ©r Hn ø
ºr ¡p °† r Yn Gƒobôs Øn àn jn s’nCÉpH ºr go É°U n ©p ªs é
n hr nCGhn Ú p ƒn jo r¿nCG ≥
n àn eo án gn õr æt dG Gƒo∏°UG o paGôn ªo rdG ºr ¡o ær pe Ö n n∏ n£na
.p ¢†©r Ñn rdG
? n∂pjrCGQn nÖ°ùn nMGnPÉªn pd
p±ôt ©n nJ ø
r pe n¿hOo É«s °üdG
n ø o sμªn àn jn ∞
n «r nμan ,láÑ©r °Un pá≤n «ªp ©n rdG p√É«n ªp rdG »pa p∑Éªn °Sr nC’G áo jn Dhr Qo
n pÑrdG p¥Éªn Yr nCG »pa ∂
? Qp Éë o ªn °ùdGs É¡n «pa ôo oãrμjn »pàsdG p øpcÉen nC’G
25
: ™HÉ°ùdG
q ¢SQódG
q
.π p o¿ƒμn
u ¶dG s J : ´ƒ```°VƒªrdG
u ¶dG p øjpƒrμnJ »pa pán∏N
.π p æn ©n rdG ∞
u ón àn oŸG ôp °UÉ n n∏àn î o ôs ©n nJnCG •
r eo ± : ±ó````````¡dG
.m ºpJÉYn m º°ùr L
p π
s Xp ºo °So Qr nCG •
? GnPÉªn pd ? ∫
o Éªs ©o rdG ¢ùnn ∏L n ø n jr nCG .páMGôn pà°Sr ’p G â
o br hn n¿ÉMn ,Op É°ü
n ën rdG p º°Sp ƒr en »pa
? ôp ë r Ñn rdG p ÅWp É°T »pa p ¢ùªr °ûdG s ø n pe n¿ƒoaÉ n£°üo
r ŸG »ªp àn ë r jn ∞ n «r cn
? pá°Sn ós ≤n ªo rdG p ´Én≤pÑrdG »pa An É°†
n «r Ñn rdG päsÓ n¶Ÿp G èo «ép n◊G πo ªp ©r àn °ùr jn GnPÉªn pd
: ô``````q `μàCG
On ót ©nJ ón gn É°Tn Éªs nd nÖsé©n nJhn pIõn Øn ∏sàdG pá°TÉ

n °Tn ≈n∏Yn p Ωón ≤n rdG pIôn co »pa kIGQn ÉnÑoe ¢SG l ôn pa n™HÉnJ
.Ún pÑYp sÓdG p ∫nÓXp
.Ú n pÑYp sÓdG p ∫nÓXp Op óq ©nJ Ö
n Ñn °Sn ì o ôn °Tr nCGhn pán∏Hn Én≤ªo rdG ø
n en Rn Oo óu M
n oCG
: ô`Ñq ````YCG
Op óq ©nJ Ö o ôn °Tr nCGhn áp n∏Hn Én≤ªo rdG ø

n Ñn °Sn ì n en Rn Oo óu M
n oCG
.nÚpÑYp sÓdG p ∫nÓXp
26 q : 1 IóMƒdG
Aƒ°†dG
. p§pFÉë r nf Ap ƒ°†dG
n rdG ƒn ë q án ©s °Tp nCG ¬o L
u hn oCGhn É«v pFÉHn ôo ¡r cn ÉkaÉ°ûrn μpe π
o ©p °Tr oCG *
.máYn ƒu æn àn eo m ∫Énμ°Tr nCG »pa m ∫nÓXp ≈n∏Yn ∫
n ƒ°üo ë o rdG ∫
o phÉMn oCGhn Ap ƒr °†dG
s Qp É°ûn pàrfG Qp É°ùn en »pa …pójn ™o °V n nCG *
.mIôs ne uπco »pa nº°ùnn Jôr ªo rdG sπ u¶dG oπsenCÉnJnCG .o¬ræpe É¡n oHôu bn oCG sºoK p±É°ûrn μªp rdG p øYn …pónj Op É©n rHEÉp H oΩƒobnCG *
.pÜQp Éé n às dG p ¢SGôs co ≈n∏Yn »pJÉ n¶M
n nÓeo oÆƒ°U o oCG *
r GnC
p æn Yn pánKnÓnK ôp at ƒnn J ø
: ôn °UÉ r pe ós Ho n’ π
t ¶p dG n¿ƒns μàn jn »r cn
(...,¢ù o ªr °ûdG
s ,± o É°ûrn μªp rdG) ... *
o Éàn μp rdG ,oIôn é
(...,Ü n °ûdG
s ,óo «n rdG) ... *
(...,¢V o Qr C’G , o§pFÉnërdG) ... *
.Ap ƒ°†dG
q Qp ón °ür en ø r pe ºo pJÉ©n rdG ºo °ùr ÷G
p Ü q ¶p dG ôo Ño rμjn
n ôn àn br G GnPEGp ºo °ùnn Jôr ªo rdG π *
.Ap ƒr °†dG
s Qp ón °ü
r en ø r Yn ºo pJÉ©n rdG ºo °ùr ÷G
p ón ©n àn Hr G GnPEGp ºo °ùJ q ¶p dG ôo o¨°üj
n ôr ªo rdG π r *
: ≥Ñq WCG
p¿Énμªn rdG »pa (¢ù s »u pFƒr °†dG
o ªr °ûdG) s Qp ó°ü r ªn rdG p º°Sr ôn pH πo ªp cr oCG
.pÖ°SÉ p æn ªo rdG
.»u pFƒr °†dG r ªn rdG p ¢ùrØnf nÖ°ùn nM m ¢SGôn pa π
s Qp ón °ü s Xp oº°So Qr nCG sºoK
.(pÜQp Éé n às dG p ¢SGôs co ≈n∏Yn p•É°ûn æs dÉpH Ωo ƒobnCG)
27
p¬«pa ¢ù
n ∏p é
r jn r¿nCG p¬pfÉnμer EÉp pH …òp sdG π
s u¶dG »x pæÑo rdÉpH o¿ƒnu doCG .m π«∏p nX m¿Énμen »pa í l ôn pa On GQn CnG
n jpôàn °ùr jn r¿nCG ¢SG
.pQÉ¡n æs dG päGôn àn an p∞n∏àn î
r eo Ö n °ùn M n
.pÜQp Éé
n às dG p ¢SGôs co ≈n∏Yn »pHGƒn L n π o u∏Yn oCG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
pá˘ ©s ˘ °Tp nCG Qp É˘˘°û˘
n ˘pà˘ rfGp ºn ˘ °Sr Qn πo ˘ ªp ˘ ˘cr oCG -
u ˘ u¶˘dGhn »u ˘pFƒ˘r ˘°†dG
π s Qp ó˘˘°ü˘ r ˘ªn ˘ rdG
.pá°TÉ s ≈n∏Yn p º°ùnp Jôr ªo rdG
n °ûdG
o u∏Yn oCGhn án Hn ôp é
π r às dG ∞ o °U p nCG -
p ¢SGôs co ≈n∏Yn »pHGƒn nL
.pÜQp Éé n às dG
É¡n t∏¨p nà°Sr nCGhn pás«∏p «μp °ûr sàdG pán«pHôr sàdGhn pás«pæ≤r sàdG pán«pHôr sàdG p ¢ü°ü p »pa ák s«°ùp ªr °Tn ák Yn É°Sn o™næ°U
n M r nCG
.pâbr ƒrn dG páan ôp ©r ªn pd
28
E p ÉH ºq∏©J á«q ©°Vh
êÉeO’
Aƒ°†dG
q IóMh
: á«©°VƒdG
q
o ôn àn °ûr jo hn pá©n Hn Qr nC’G ôp °ün
• r ≤rdG pÜGƒn Hr nCG p íàr an ≈ndEGp p ≥taƒn àq dG »pa áo Ñn ©r t∏dG π
o sãªn àn nJ : ' pÖ«ép ©n rdG ôp °ün
r ≤dG áo Ñn ©r od'
,p¬«r n∏Yn páM n ôn àn ≤r ªo rdG pán∏Äp °Sr nC’G ø
n pe m ∫GƒDn °So ≈n∏Yn ¢SG l ôn pa Ö n «é p jo r¿nCG mÜÉHn π u co p ìÉàn Ør pe ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o ë o r∏pd
.pQÉ n¶ær ªp rdG páÑn ©r od ≈n∏Yn ¢SG l ôn pa π o °ü
o ë r jn pá©n Hn Qr nC’G p í«pJÉnØªn rdG ≈n∏Y ¬o pdƒ°ü o M o hn p¬Mp Één nf ón ær Yp hn
: »∏p nj Éne nCGôn bn hn p ∫hs nC’G pÜÉnÑrdG ƒrënf ¢SG l ôn pa n¬sLƒns J - 1

.kánKnÓnK É¡n ær pe päÉgn .pá«s ©p «pÑ s£dG Ap ƒr °†dG
s Qp Op É°ü
n en ≈n∏Yn Ip An É°† n àp °Sr Ó
p d∫ o hs nC’G o¿É°ùrn fE’p G ón ªn àn Yr Gp -
.∂n pdòn cn ák nKnÓnK É¡n ær pe ôr co Pr Go .ká«s Yp Éæn £p °Ur Gp Am ƒr °Vn Qn Op É°ü n en Ωn ƒr «n rdG óo ªp àn ©r nf -
........................................................................... : más«©p «pÑ nW má«pFƒr °V n Qn Op É°ü n ne 3 *
....................................................................... : má«s Yp Éæn £p °U r Gp má«s pFƒr °V
n Qn Op É°ü n en 3 *
…òp sdG »pfÉsãdG pÜÉÑn rdG Ωn Éen nCG ¬o °ùr n hn hn .p∫hs nC’G pÜÉÑn rdG ì
n Ønf ón L n Éàn Ør pe ºn s∏°ùn àn an m ìÉén æn pH ¢SG l ôn pa Ü n ÉL n CG - 2
mIÒn pæeo mIAn É°†

n eo m ΩÉ°ùn L r Cn’G p√òp gn ∞
r nCG ≈ndEGp Ωn É°ùn L n J r¿CnG ∂
n æu °üo n «r n∏Yn ì n Éàn Ør ªp rdG ∂ n ªn u∏°Sn CoÉpd' : p¬«r n∏Yn Ön pàco
: máÄn «°† p eo iôn N r oCGhn
- »pàjr õv dG π o jpóær ≤p rdG - áo «s FÉHn ôo ¡r nμrdG ¢ù«
o pfGƒnn ØrdG - oIQn Éæn ªn rdG - ¢ù o ªr °ûdys G - Ωo ƒé o æt dG - ∫ o nÓ¡p rdG
.ôo ªn ≤n rdG - ¢V o Qr nC’G
29
r nCG ¬o sfnCÉpd p ìÉàn Ør ªp rdG ≈n∏Yn π
.nCÉ n£N o °ü r jn ºr n∏an »n pdÉàs dG ∞
n ë n «pæ°ü l ôn pa ì
r às dG ¢SG n ôn àn br Gp - 3
p eo Ωl É°ùn L
ál Än «°† r CG lIÒn æp eo lIAn É°†
n eo Ωl É°ùn L
r CG
Ωo ƒé
o æt dG ¢ù
o ªr °ûdG s
áo s«pFÉnHôo ¡r nμrdG ¢ù«
o pfGƒnn ØrdG ôo ªn ≤n rdG
oIQn Éæn ªn rdG ∫
o nÓ¡p rdG
o jpóær ≤p rdG
π
o Qr nC’G
¢V
.»pfÉsãdG p ìÉàn Ør ªp rdG ≈n∏Yn π n °ü s ë n àn an p¬Äp n£N

n p ìÉn∏°U r EGp ≈n∏Yn ì r oCG ¬o rJón Yn É°Sn -
o ôn an ¬o ào N
?ìo ôn an ¬o àr ë r nCG …òp sdG oCÉ n£î
n n∏°U n rdG ƒn go Éen -
: »°SGp ôs co ≈n∏Yn Ö o ào cr nCGhn ôo cs òn nJnCG
... »pàsdG »n pg áo Än «°† p ªo rdG Ωo É°ùn Lr nCÉrdyG -
... »pàsdG »n pg oIÒn pæªo rdG oIAn É°†
n ªo rdG Ωo É°ùn Lr nCÉrdyG -
p ìÉàn Ør ªp rdG ≈n∏Yn πn °üo ë r nJ »r cn ' : ¬o nd ∫ n Énb ,m¥Én∏ªr Yp Ωn Éen nCG ¬o °ùrn Ønf ón L n hn ,pô°ünr ≤rdG πn N p GOn p¬pdGƒn é
r pJ An Éæn rKnCG - 4
- Qo Gón é p rdG - Ao Gƒn ¡n rdG'' pá«n pdÉàs dG päÉªn ∏p nμrdG ø n pe Ö
o °SÉ p æn jo Éªn pH ∫ n «r n∏Yn påpdÉsãdG
n rdG Gnògn ôn ªu ©n oJ r¿CnG ∂
n hn ór é
' iƒns ≤ªo rdG ¥ o Qn ƒrn dG - … t Op É©n rdG Qo ƒsr ∏pÑrdG - Öo °ûn î n rdG - Ü o ÉÑn °†dGs - Ao Éªn rdG - ¥ o hôo r£ªn rdG ê o ÉL n õt dG
: oÖ°SÉ p næoj Éªn pH o¬o∏ªp cr oCGh »°SG p ôs co ≈n∏Yn »n pdÉqàdG n∫hn ór nérdG oπ≤o rfnCG
Ap ƒr °†∏
s pd ío ªn °ùnr J n’ l•É°Sn hr nCG Ap ƒr °†∏
s pd ío ªn °ùnr J l•É°Sn hr GnC Ap ƒr °†∏
s pd ío ªn °ùnr J l•É°Sn hr GnC
É¡n pdnÓNp ør pe Qp hôo ªo rdÉpH É«v pFõr Lo É¡n pdnÓNp ør pe Qp hôo ªo rdÉpH É¡n pdnÓNp ør pe Qp hôo ªo rdÉpH
... l•É°Sn hr nCG ... l•É°Sn hr nCG ... l•É°Sn hr nCG
30
≈n∏Yn π n °üs ën nJhn Qp ÉÑn pàNr ’p G »pa ¢SG l ôn pa ín é n nf
: »°SG p ôs co ≈n∏Yn Ö o ào cr nCGhn ôo cs òn nJnCG ¬o æs μp nd É¡n n∏N n àn Øn an .påpdÉsãdG p ìÉàn Ør ªp rdG
n On hn án an ôr o¨rdG í
... ôp at ƒnn J røpe ós oHn’ p ΩÉ°ùn rLnC’G áo njrDhQo sºpànàpd ? GnPÉªn pd .É¡n ∏p N p Gón pH Éne pánjrDhQo røpe røsμªn nànj rºnd
r nCG â
Al Gƒn °V r nã©n Ñn rfGp kInCÉé
r an hn ôo uμØn jo p¬pfÉnμen »pa ÉkØpbGhn ¢SG l ôn pa »n ≤p Hn - 6
Qp É°ûn pàrfGp Qn É°ùn en ºr °So Qr Go ' : ä
l ƒr °U n Énbhn páan ôr o¨rdG Ap ÉL
n ¬o nd ∫ n Qr CnG ø r pe
n∫nÓXp n∂pdòn cn rº°So Qr Go .m ìÉnÑ°ü r pe uπco røpe på©p nÑræªo rdG Ap ƒr °†dG s
.'p'™pHGôs dG p ìÉàn Ør ªp rdG ≈n∏Yn πn °ü
o ër àn pd rπu∏Yn hn m ¢SGôn pa
n∂Yn Ou hn oCG r¿CG nπrÑbn ' : o¥nÓªr ©p rdG o¬nd n∫Én≤an p ™pHGôs dG p ìÉnàØr ªp rdG ≈n∏Yn nπ°ü s nënJhn nÜƒo∏ r£ªn rdG ¢SG l ôn pa õn nérfnCG - 7
n bo ÉnaQp ™n en p¬pH ≈s∏°ùn nànJ GQk É n¶ær pe ™o æn °ün
.''∂ r J∞n «r cn ∂n ªo u∏Yn oCÉ°Sn
.pQÉ n¶ær ªp rdG p ™ær °U k ôn pa óo Yp É°Sn oCG @
o ≈n∏Yn É°SG
p¥Qn ƒrn dG ø
n pe ÉHk ƒÑo rfoCG ™o æn °U
r nCG páÑn r∏©o rdG »r an ôn nW ón M r ∏p rZnCG
n nCG ≥ p ºWp Éªn s£dG páÑn r∏Yo ´ n Énb Ör ≤o rKoCG
º°U 30 ¬pdƒ oW ¢ù o «r bn iƒns ≤ªo rdG n n«rHCG x±É°Tn m¥Qn ƒpn H
¢† mábn ôn r£pehn Qm Éªn °ùr ªp pH pánZQp ÉnØrdG
nø˘pe p ´ƒ˘oæ˘°ü˘ r ªn ˘rdG pÜƒ˘oÑ˘rfoC’G nπ˘N

p GOn päGôn ˘sÑ˘°ü˘ p Or nCG -
n ªo ˘ rdG án ˘ nÑ˘ r∏˘ Yo rπ˘ N
.iƒns ≤ªo rdG p¥Qn ƒrn dG
™o pàªr àn °Sr nCGhn p ¢ùªr °ûdG
s Ap ƒr °V n »pa ôm n¶ær en … u nCG ƒn ë
r nf Ü n ƒÑo rfoC’G ¬o L u hn oCG
.pô n¶ær ªn rdG pájn Dhr ôo pH
o »pa l∂ªp ¡n ræoe ¢SG
.pQÉ n¶ræªn rdG p ™ræ°U l ôn pa ƒn go Égn
31
º««≤J á«q ©°Vh
Aƒ°†dG
q IóMh
: á«©°VƒdG
q
´ t É¡n æo ˘ju õn ˘oJ päÉ˘Ñn ˘ sWôn ˘ªo ˘rdG pIõn ˘Ñr ˘î
o ƒªo °ûdG o ˘pH Ωt C’G â n On hn áo ˘«s ˘pFÉ˘Hn ôo ˘¡r ˘nμ˘rdG í
r ˘n∏˘N o ˘«˘pHÉ˘°ü˘ r ˘Än ˘Øp ˘ rWnCG
n ªn ˘rdG â
.nïjpQÉªn °ûdG s Gƒo∏©n °Tr nCGhn n¿hôo °VÉ p nërdG ≈sænZ nìôn an Op nÓ«pe óo «Yp o¬sfEGp ,oán∏©p nà°ûr ªo rdG
øjQÉªàq dG ÒjÉ©ŸG
π p ós dG Ö
n «N o o£°Tr nCG - 1
ΩÉ°ùLCG
áÄ«°†e
q *
´ƒª°ûdG
ádhÉ q£dG * äÉÑ qWôŸG IõÑN *
∫ÉØWC’G * ïjQÉª°ûdGq *
1 ™e
á«q FÉHô¡μdG í«HÉ°üŸG *
2 ™e
: øjOOq ôe ' ìôn an ' `H GkAÉnØpàrMGp rº¡o °ür
n bQn hn rºgo nAÉnæZp ∫ÉnØ rWnC’Gy nπ°UG n hn - 2
o ôn an Éjn mó«©p °Sn Om nÓ«pe óo «Yp '
.''ì
p ôs co ≈n∏Yn ∂pdPn kÓu∏©n eo Égn Op ón Yn páHn Éàn pchn p ∫nÓ u¶dG p º°Sr ôn pH π
.»°SG o ªp cr oCG @ 3 ™e
32
n pe kIõn Ñr N
ø o É¡n bn ƒnr a â
r ©n °V
n hn hn ák ndphÉ nW ì o ôn an ä r ôn °†
n M r nCG É¡n paƒ«o °†p
o H Ak ÉnØpàM
r Gp - 3
n ˘pe ≥
ø n ˘Yp nÓ˘en hn p¥Qn ƒ˘n rdG ø
n ˘pe π
n ˘jOp É˘æn ˘ne ™n ˘en ák ˘«s ˘paõn ˘N
n É˘kfƒ˘ë˘ °U o hn päÉ˘˘Ñn ˘ qWôn ˘ ªo ˘ rdG 1 ™e
.p¿Gƒrn dnC’G án Øn ∏p àn î
r eo májs Rp ÉnZ mäÉHn hôo °ûr ªn pH kIAn ƒo∏ªr en É°Sh
k Dƒo co hn p¿pó©r ªn rdG
.mánfÉN u co »pa p ø«r n£°Sn hn páan É°V
n π o ªp cr oCGhn »°SG
n EÉp pH π p ôs co ≈n∏Yn ∫
n hn ór é o °ùrn fnCG -
n rdG ï
á“É©dG ΩÉ°ùLC’G áaÉqØ°ûdG ΩÉ°ùLC’G áaÉ°ûdG

q ΩÉ°ùLC’G
ál «s paõn N
n l¿ƒë
o °U
o …Op É©n rdG Qp ƒsr ∏pÑrdG ø o ƒDo co p ¢†«n Hr nC’G p¥Qn ƒrn dG ø
n pe ¢Sh n pe π
o jOp Éæn en
......................... ......................... ...........................
......................... ......................... ...........................
É kWƒo¨°†r ne É°U k ôr bo É¡n pær«nH røpe räón nLƒnn a Égn ÉnjGón gn oìôn an râ°ü n sëØn nJ p πrØnërdG Ap É¡n pàrfGp ón ©r nH - 4
,p¬∏p N
p Gón pH Éen ≈n∏Yn ´ n nÓ uW’p G ä r On GQn nCGhn pÜƒ°SÉ o ën rdG Ωn Éen nCG âr °ùnn ∏L n má«s ªp r∏Yp máYn ƒ°So ƒr ªn pd
.pá«s pFƒr °†dG
s Qp Op É°ü n pe ál Øn ∏p àn ofl ´
n ªn rdG ø l Gƒrn fnCG pá°TÉ
n °ûdG
s ≈n∏Yn ä r ôn ¡n n¶na
3 ™e
: »pdÉàs dG ƒp ë
r æs dG ≈n∏Yn án «s pFƒr °†dG
s Qn Op É°ü n ªn rdG p√òp gn ì o ôn an âr Øn æs °U
n *
l¿Éncôr Ho - ±l É°ûrn μpe - »£p Ør nf ì l ÉÑn °ü r pe : ál «s Yp Éæn £p °U r Gp ál «s pFƒr °V
n Qo Op É°ü n en -
l nÓpg - ál ªn é
.∫ r pf - ¢ù l ªr °Tn - ¥ l ôn Hn : ál «s ©p «pÑ nW ál «s pFƒr °V
n Qo Op É°ü n en -
.¬o ë o ∏p °U r oCGhn nCÉ n£î n rdG ∞o °ûp àn cr nCG *
33
É¡n nd är ôn ¡n n¶na ,p øjpQÉªn às dG ón s∏é n eo â r ë n àn an hn pIQn rCÉØn rdG ≈n∏Yn ì o ôn an â r n£n¨°V n -5
n E’p G â
.É¡n ær Yn án Hn ÉL r ndhÉ n M n ,pán∏Äp °Sr nC’G øn pe ál Yn ƒªo é r en pÜƒ°SÉ o ë n rdG pá°TÉn °Tn ≈n∏Yn
.Öo °SÉ p æn jo Éªn pH nIOn ÉnaE’p G π
o ªp cr oCGhn páL
n GQs ós dG Ap ƒr °Vn Qp É°ûn pàrfGp Qn É°ùn en πo es nCÉnJnCG - CG
...pá°ùn pfÉnéàn ªo rdG páan ÉsØ°ûdG
s p•É°Sn hr nC’G »pa Ao ƒr °†dG s ôo °ûp àn ær jn 2 ™e
: nIQn ƒ°üdG
t π o es nCÉnJnCG - Ü
? GnPÉªn pd ? m ìƒ°V
o ƒpo H ôn N
n B’G iôn jn p ø«r °ü
n îr °ûdG
s ø n pe ør en -
2 ™e
»∏Y QGõf
3 ™e
o ƒpo H Ql Gõn pf √o Gôn jn ≈às M

? m ìƒ°V n »w ∏p Yn π
n ©n Ør jn r¿nCG Ö p nj GnPÉen -
o é
p ≈ndEGp n±ÉqØ°ûdG
±É°Tn m º°ùr L p rdG n∫ƒu nëoJ r¿nCG n∂oæμp ªr oj n∞r«cn - ê
s nº°ùr é 1 ™e
? m ºpJÉ©n an x
34
∫hCq ’G ¢SQódG
q
p ΩÉ n¶©p rdG ´ o Gƒrn fnCG - p¿É°ùrn fEÓ p pd » t ªp r¶©n rdG π o nμ«r ¡n rdG : ´ƒ```°VƒªrdG
.¬o àn Øn «Xp hn hn p¿É°ùrn fEÓ p pd »u ªp r¶©n rdG p πnμ«r ¡n rdG An Gõn L
r nCG ±o ôs ©n nJnCG - 1 : ±ó````````¡dG
.p¿É°ùrn fEÓ
p pd »t ªp r¶©n rdG π o nμ«r ¡n rdG É¡n ær pe o¿ƒns μàn jn »pàsdG p ΩÉ n¶©p rdG ´ n Gƒrn fnCG ±
o ôs ©n nJnCG - 2
â
n r¶M n nÓan ,p¿Énaôr î p rdG p¥ƒ°So ≈ndEGp ∂n «pHnCG ™n en â
n Ñr gn Pn ≈ë n °V r nC’Gy pó«Yp páÑn °SÉ n æn ªo pH
? GnPÉªn pd .p¬pFGôn °Tp πn Ñr bn ±n hôo î n rdG ¢ù
o °ùs ë n àn jn ¬o sfnCG
? oßM p n’oCG GnPÉen .»ªp °ùr L p Ap É n¶Yr nCG ¢ù u é n pH Ωo ƒobnCG
.pánKnÓsãdG p ΩÉ°ùn L
r nC’G πn rμ°Tn »£p ©r jo …òp sdG Éen ± o ôs ©n JnCGhn án «n pdÉàs dG ≥n pFÉnKƒrn dG ø
o ©s ªn nJnCG
: ô``````q `μàCG
É¡n pdÉnμ°Tr nCGhn É¡n dp ƒ oWhn É¡n ªp é r M n ≈ndEGp ± n ôs ©n nJhn ä p GQn ƒ°ü o æn jr ós dG ∫ n ƒr Mn É k£jpô°Tn ¢SG l ôn ap ón gn É°Tn
pÖ«pcôr ˘nJ ø r ˘pe Ao É˘ªn ˘n∏˘©o ˘rdG ø n nCÉ˘°Sn hn É˘¡n ˘pà˘ªn ˘ n¶˘Yn ø
n ˘«r ˘nc{: √o É˘Hn nCG ∫
n ˘sμ˘ªn ˘nJ ∞ r ˘pe Ö
n ˘é s ˘©n ˘nJ .É˘¡n ˘pJÉ˘«n ˘M
n p§˘ªn ˘nfhn
z? mán∏jpƒ nW Om ƒ¡o Yo òo ær pe â r °V n ôn ≤n rfG É¡n sfnCG ºn rZQn É¡n peÉ°ùn L
r nCG
: ô`qÑ````YCG
p ôn ≤p rfGp ºn rZQn päGQn ƒ°UÉ
.É¡n °VG r nCG pÖ«pcôr nJ ø
o æn jr ós dG p ΩÉ°ùn L r pe Ao Éªn n∏©o rdG ø
n sμªn nJ ∞
n «r cn í u hn oCG
o °V
35 ¿É°ùfE’G º°ùL : 2 IóMƒdG

: ∫hs ’nC G o•É°ûn qædG
.p¿Gƒn «n ë n pFÉnKƒrn dG Gók «u L
n rdG ≈ndEGp ±ôs ©n nJnCGhn áen ós ≤n ªo rdG ≥ n πo es CnÉnJCnG -
3 2 1
... ƒn go 3 Oo ón Yn o¿Gƒn n«nërdG .... ƒn go 2 Oo ón Yn o¿Gƒn «n ën rdG ... ƒn go 1 Oo ón Yn o¿Gƒn «n ën rdG
r GnC
... »£p ©r oj »t ªp r¶©n rdG oπnμr«¡n rdG
p n∂pdòn cn òo N
.p πªn ©n rdG p ¢ùrØnæpH oΩƒobnCGhn GQk Gón °U o BG .ÉkØpbGhn o¬n∏©n rLnCG r¿nCG o∫phÉnMoCGhn k’Ghn ôr °Sp òo No BG -
? GnPÉªn pd ? p ø«r Øn pbGhn Qo Gón °üdG
u hn ∫o Ghn ôr °ùdG
u ≈n≤Ñr jn π r gn -
r GnC
...... p¿GnòN
o rCÉjn Éªn ¡o an Éªn ¡p pJGnòpH p¿ÉÑn °ü
p àn ær jn n’ Éªn ¡o sfnC’ p¿É n£o≤°ùr jn Qo Gón °üdG
u hn ∫
o Ghn ôr °ùdG
u
36
? GnPÉªn pd ?p πrμ°ûdG
s ¢ùr
o Ønf Éªn ¡o nd ø p rdG s¿nCG π
n «r ªn °ùr é r gn ø«r nJQn ƒ°üdG
t π o es CnÉnJCnG

.É¡n ræpe o¿ƒns μnànj »pàsdG nAGõn rLnC’G Oo óu nMoCGhn p¿É°ùrn fEÓ
p pd »s ªp r¶©n rdG p πμr«¡n rdG nº°Sr Qn o∫phÉnMoCG
r GnC
................ Am Gõn rLnCG pánKnÓnK røpe p¿É°ùrn fEÓpd »t ªp r¶©n rdyG oπnμr«¡n rdG o¿ƒns μnànj
? p πrμ°ûdG o Ønf É¡n nd Ωn É n¶©p rdG s¿nCG π
s ¢ùr r gn ,Qn ƒn °üdG
t π o es CnÉnJCnG
37
r GnC
: m ´Gƒrn fnCG áo nKnÓnK Ωo É n¶©p rdG
.p ør«s«∏p Ør °ùdG
t p ør«an ôn s£dÉpH : pás«¶p °ûdG s p º r¶Yn ,pánÑ°ün n ≤rdG p º r¶Yn ,òp î p Øn rdG p º r¶Yn : nπrãpe ál n∏jpƒ nW lΩÉ n¶Yp @
.p ø«r js ƒp r∏©o rdG p ø«r an ôn s£dÉpH ,pórfõs dG p º r¶Yn ,pIôn Ño ©r oμrdG p º r¶Yn ,pó°† o ©n rdG p º r¶Yn
Ωo É n¶Yp ,p ø«r n∏L o É«s penÓ°So ,…
n nCG ä
r ôu dGhn p øjr ón «n rdG p ™pHÉ°U u ôp ≤r Øn rdG Op ƒªo ©n rdG ä
o Gôn ≤n an : π p b Ωl É n¶Yp @
n rãpe lIÒn °ün
.p§°ûr ªo rdG Ωo É n¶Yp ,p ≠°Sr ôu dG Ωo É n¶Yp ,∞ u nμrdG
Ωo É n¶Yp ,páªn é o ªr é o rdG Ωo É n¶Yp ,p∞pànμrdG p ìƒnr d Ωo É n¶Yp ,p ¢Vƒr ë n rdG Ωo É n¶Yp : π n rãpe ál ën s£°ùn eo Ωo É n¶Yp @
.p ńÓ°VCr ’G
: ≥Ñq WCG
: ∫hCq ’G o•É°ûn æq dG
p ôs co ≈n∏Yn p ΩÉnbQr nC’G n¿Énμen pÖ°SÉ
.»°SG p æn ªo rdG Qp É nWE’p G »pa Ap Gõn L
r nC’G Ap Éªn °Sr nCG p ™°V o ªp cr CoG
r ƒpn H π
: p¬«r ndEGp »ªp àn ær jn …òp sdG Ap õr é
o rdÉpHhn p¬Yp ƒr æn pH m º r¶Yn πs co o§pHQr CnG
o´òr ép rdG @ @ ál në s£°ùn oe @ @ p∞ànμrdG oìƒnr d
o rCGôs dG @
¢S @ p b @
lIôn °ün @ ä
o Gôn ≤n Øn rdG
o Gôn rWnC’G @
± @ ál n∏jpƒ nW @ @ òp î p Øn rdG ºo r¶Yn
38
.p¿É°ùrn fE’G p º°ùr é
p pd ôp °ùn jr nC’G Ap õr é
o rdG p º°Sr ôn pH »°SGôs co ≈n∏Yn πªu cn oCG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
n nÓan pá«s pHÉn¨rdG päÉnfGƒn «n ë
n pHÉ©n sãdG s¿nCG É n¶M
Ú n rdG ∫ n É«v ≤p pFÉnKhn É k£jôn °Tn ì
n ƒr M n ôn an p¬pàN l ôn pa ón gn É°Tn
r oCG ™n en ¢SG
p πrμ°Tn »pa p±ÉnØpàrd’p G ø n pe Ú o pHÉ©n sãdG ø
o sμªn àn nJ ∞n «r cn : ¬o àn Nr oCG ∫
n nCÉ°ùn n °Tr nC’G p ´hoòL
n a Qp Éé o ∫ n ƒr Mn ∞t àn r∏nJ
? ∂pdPn o¿É°ùrn fE’p G ™o «£p àn °ùr jn n’ Éªn æn «r Hn É¡n °ùr
p Ønf ∫
n ƒr Mn mánμ©r cn
n hr Rn 21 É¡n ær ep m π°ün
ÉL p Øær eo m º r¶Yn »r àn Fn Éªp rdG »r ndGƒn M
n ót ©o jo o¿É°ùrn fEÓp dp »t ªp r¶©n rdG π o nμ«r ¡n rdG - CG
p ΩÉ n¶©p rdG áo n∏ràco hn ,Éªk r¶Yn 128 Égn ón rMhn p±Gôn rWnC’G oΩÉ n¶Yp ,kIôn ≤r an 33 h p ńÓ°V r nC’G nøpe
.¿p É°ùrn fE’p G p º°ùr Lp áp n∏àr co nåo∏oK π o uãn“
.iƒns ≤ªo rdG p¥Qn ƒrn dG p ∫Éªn ©r pà°SÉp
r H mäÉnfGƒn «n n◊ má«s ªp r¶Yn π n pcÉn«gn ™n ær °U o ∫ o phÉMn oCG - Ü
39
ÊÉqãdG ¢SQódG
q
.pänÓ°† o Gƒrn fnCG

n ©n rdG ´ : ´ƒ```°VƒªrdG
.p¿É°ùrn fE’p G p º°ùr é
p pH pänÓ°†
n ©n rdG n´Gƒrn fnCG o±ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG

.»pÑr∏nμpd É¡n ào «r en Qn »pàsdG An Gõn L
r nC’Ghn É¡n ào r∏cn nCG »pàqdG An Gõn Lr nC’G »ªu °Sn oCG ,p êÉL n ós dG p ºë r n∏pH Ék≤Ñn nW â
o rdhÉn æn nJ
?Ú n «q °VÉp jn ôu dG Ωo É°ùn L
r nCG õo «s ªn àn nJ GnPÉªn pH .Qn ƒn °üdG
t π o es nCÉnJnCG
: pá«n pdÉàs dG päÉncôn ë

n rdÉpH Ωo ƒobnCG : »ªp °ùr L
p ∞
o °ûp àn cr nCG *
: ô``````q `μàCG
Op É«n £p °UG n pe t§≤p rdG ø

r hn ≈n∏Yr nC’G ≈ndEGp õrØ≤n rdG ø n sμªn nJ ∞
n «r cn
.pQƒoØ°ür ©o rdG

: ô`Ñq ````YCG
r ©o rdG Op É«n £p °UG

.QƒoØ°ü r hn É«k pdÉYn õp Ør ≤n rdG ≈n∏Yn s§≤p rdG ón Yn É°Sn …òp sdG Éen ì
o ôn °Tr nCG

: ∫hs nC’G o•É°ûn æq dG
.pIôné°ûdG
s p¿É°ür
n ZnCG røpe m ø°üo
r Z p ¢ùªr n∏pd »pàneÉnb ¢ùr
o Ønf o¬nd »pd mÜôr pJ n™ne õp Ør ≤n rdG »pa m¥ÉnÑ°ùpp H oâªob -
? GnPÉªn pd ? m ø°üo
r Z ≈n∏Yr CG ¢ù n ªn nd …òp sdG p øen -

? Ωn É n¶©p rdG ƒ°ùro μjn …òp sdG Éen .(oòî
p Øn rdG) páL n ós ∏d »s ∏p Ør °ùdG
n ÉL q ± n ôn s£dG πo es nCÉnJnCG
r ƒrn dG - Qo ór °üdG
...oáÑn bn ôs dG - ¬o L s - áo «s ∏p Ør °ùdGh o Gôn rWnC’G : »ªp °ùr L
t áo js ƒp r∏©o rdG ± p ¢ù o °ùs ë n nJCnG -
?è o pàær àn °Sr nCG GnPÉen ? p πrμ°ûdG o Ønf É¡n nd p¬« u£nöJ p »àsdG pänÓ°†
s ¢ùr n ©n rdG s¿nCG πr gn -
: ™HGôq dG o•É°ûn æq dG
? É¡n Yp nÓpàHr Gp ø
r pe ø n ær eo ÉnfnCGhn É¡n ¨p °†
r gn .p ΩÉen nC’G ≈ndEGp m øë
o sμªn nJnCG π o pá©n r£b ´
r en ón ©r Hn õm Ñr N n nÓàp Hr Gp ∫ n oCG -
o phÉM
? n∞r«cn
p n’oCG GnPÉne .…
? oßM x ƒp bn Am ƒr °V
n »pa sºoK m∞«©p °V
n Qm ƒof »pa x§pb p ør«Yn án bn ón nM oπsenCÉnJnCG -
? oßM p n’oCG GnPÉen .»pàn∏pFÉYn Op Gôn ar nCG póM
n nCG ™n en páHn ôp é n Ønf óo «Yp oCG -
r às dG ¢ùr
41
r GnC
p jn ôu dG ºo °ùr L
..... `H »°VÉ p õo «s ªn àn jn hn p¿É°ùrn fE’p G p º°ùr L p π n peÉnc » u£nöJ áo «s ∏p nμ«r ¡n rdG ä o nÓ°† n ©n rdG - CG
: m ´Gƒrn fnCG áo nKnÓnK p º°ùr é p rdG ä o nÓ°† n Yn - Ü
.pás«∏p Ør °ùdG
t hn pásjƒp r∏©o rdG p±Gôn rWnC’G oänÓ°† n Yn : ál s«pdõn r¨pe länÓ°† n Yn -
.p¬Lr ƒdG
n hn Qp ór °üdG s hn p∞pànμrdG p ìƒnr d ä o nÓ°† n Yn : ál ë n s£°ùn eo ä l nÓ°† n Yn -
.p ø«r ©n rdÉpH pá«s M
p õn ≤o dGhn p Ωƒ©o r∏Ño rdG áo n∏°†
n Yn : ál js ôpFGOn äl nÓ°† n Yn -
: ≥Ñq WCG
Qo ór °üdG
s : ∫hCq ’G o•É°ûn qædG
án∏°†
n ©n rdG p πrμ°Tn ø n «r Hn m º¡r °ùpn H o§pHQr nCG
ál ë
n s£°ùn eo ál n∏°†
n Yn p rdG ø
Ωo ƒ©o r∏Ño rdG .p º°ùr é n pe É¡n ©p pbƒr en hn
óo °†
o ©n rdG ál «s pdõn l¨pe ál n∏°†
n Yn
p Øn rdG
òo î ál js ôp pFGOn ál n∏°†
n Yn
p∞pànμrdG ì
o ƒnr d
...............án∏°†
n Yn : `H πo ªp cr oCG
n s£°ùn eo - ál «s pdõn r¨pe
ál ë
...............án∏°†
n Yn
42
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
: p ør«nJQn ƒ°üdGt oπsenCÉnJnCG
p rdG »pa É¡n æn pcÉen nCG Oo óu M
p º°ùr é n oCG ? má`s jpƒbn hn máØn «pãcn mäÉncôn ë n H p ΩÉ«n ≤p r∏pd ál ∏gs ƒDn eo pänÓ°† t nCG -
n ©n rdG …
.É¡n Yn Gƒrn fnCGhn
p rdG »pa É¡n æn pcÉen nCG Oo óu M
.É¡n Yn Gƒrn fnCGhn p º°ùr é n oCG ? máØn «Øp N
n mäÉncôn ë n pH p ΩÉ«n ≤p r∏pd ál ∏gs ƒDn eo É¡n jt nCG -
: p¿ÉYn ƒnr f ä
o nÓ°† n ©n rdG
.lás«∏p nμr«gn É¡n t∏co »n gr hn o¿É°ùrn fE’p G É¡n «pa oºsμnënànj : ál sjOp GQn EGp -
- Ao É©n er nC’G) »u ªp °† p rdG pänÓ°†
r ¡n rdGpRÉ¡n é n ©n cn o¿É°ùrn fE’p G É¡n «pa ºo sμë n àn jn n’ : ál js Op GQn EGp n’ -
(...oIón ©p ªn rdG
o póë
ç r jo Éªs pe É¡n æn «r Hn Éªn «pa p¥n’õp rf’p G ≈n∏Yn mIQn Op Énb mäÉ«s Øp «r «n od ø
r pe o¿ƒns μàn nJ pänÓ°† n ©n rdG π t co
.nácn ôn nërdG
43
ådÉqãdG ¢SQódG
q
.pänÓ°†
n ©n rdG áo cn ôn M
n : ´ƒ```°VƒªrdG q
.»ªp °ùr L
p ä
o nÓ°†
n Yn ∑
o ôs ë
n àn nJ ∞ o ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
n «r cn ±
? pón¨rdG »pa oâ°ùr °ùn rMnCG GnPÉªn pH .pás«pfón nÑrdG pán«pHôr sàdG pá°ü s Mp »pa … x Op ÉYn ôp r«nZ Om ƒ¡o réªn pH oâªr bo
? GnPÉªn pd .»pfÉsãdGhn p ∫hCs ’G p ø«r nWƒr °ûdG
s ø n «r Hn Éen pIôn àr pa »pa p Ωón ≤n rdG pIôn co ƒÑo Yp n’ ío jÎn °ùr jn
.pó°†
o ©n rdG án n∏°† r oC’G pó«n rdÉpH ¢ù
n Yn iôn N o °ùs ë n nJnCG .p ´GQn òu dG p »ær nK ™n en mIón M p Ghn mó«n pH Éªk °ùr Lp ™o an Qr nCG
: ô``````q `μàCG
,pá«s pfón Ñn rdG pá«n pHôr às dG pá°ü p »pa máØn «pæYn mácn ôn M
s M n ôp rKEGp ≈n∏Yn ≈æn ªr «o rdG É¡n pbÉ°Sn »pa ôp °ùnr μpH ì
o ôn an â p oCG
r Ñn «°U
áM n GRn EGp ón ©r Hn hn .mán∏jpƒ nW mIós ªo pd p ¢ùÑr é p rdG ø n pe mIÒn pÑL
n »pa p¥É°ùdG s p ™°V r hn ≈ndEGp Ö o «pÑ s£dG ôs o£°VÉn
r a
É¡n sæμp nd nøjpô°VÉ p nërdG n™ne ¢üo n bôr nJ r¿nCG räOn GQn nCGhn É¡n pàn∏pFÉYn Op Gôn ar nCG pónMnC’ kÓØr nM räôn °† n nM pIÒn pÑnérdG
? iôn oJ Éjn GnPÉªn pd .pIOn É©n rdÉnc máØs î
p pH p ¢übôs dG p øYn är õn é n Yn
: ô`qÑ````YCG
.pIOn É©n rdÉnc máØs î

p pH p ¢ürbôs dG nøpe oìôn an røsμªn nànJ rºnd p¬∏p rLnCG røpe …òp sdG nÖnÑ°ùdG
s oøu«nHoCG

ä n ©n rdG »n pg Éen .»ªp °ùr L
o nÓ°† p ¢ù n nJCnGhn p Úà«n pdÉàs dG p ÚJQƒn °üdÉp
o °ùs ë t H páæn «s Ñn ªo rdG päÉncôn ë
n rdÉpH Ωo ƒobCnG -
? mIôs en π u co »pa ∑
o ôs ën àn nJ »pàsdG

pácn ôn ë
n rdG π
n Ñr bn ´
n GQn òu dG ∞ p nCG .iôn °ùr «o rdÉpH »Yp GQn Pp ¢ù
o °U n nJnCGhn ≈æn ªr «o rdG …pó«n pH kÓ«≤p nK Éªk °ùr L
o °ùs ë p ™o an Qr nCG -
.Égn ón ©r Hn hn
.»pfPo oCG ∂
n °ùr en ∫ n oCG .m•ÉHn Qp hn pÖ°ûn î
o phÉM n pe má©n r£pb pá n£°SG
n rdG ø p ƒpn H p ≥naôr ªp rdG π p Øen â
n °ür o Ñu nKCoG -
? GnPÉªn pd ? n∂pdPn o™«£p nà°SCr G rπgn

.pIQn ƒ°üdÉp
t H p í°V s ≈n∏Yn »pbón °Tn ∞
s ƒn ªo rdG p πrμ°ûdG u n∏pH Ωo ƒobCnG -
? GnPÉªn pd ? »ªp an í
n àr an ™o «£p àn °Sr nCG π
r gn -

r GnC
.É«v pJGnP ∑
o ôs ë
n àn nJ áo n∏°†n ©n rdG @
... ø r pe Éæn æo uμªn oJ »pàsdG »n pg ä o nÓ°† n ©n rdG @
.pájs ƒp ≤n rdG... p π°†n r ØpH máÑn ©r °U
n mäÉncôn ë n pH Ωo ƒo≤jn … u Op É©n rdG p¿É°ùrn fE’p G p±nÓî p pH »°VÉ p jn ôu dG @
p nJôr oehn ák n∏jpƒ nW áo n∏°†
.kán«î n ©n rdG o¿ƒoμnJ m π«≤p nK m º°ùr L p p ™raQn nπrÑbn @
.káÑn r∏°U
o í
n pÑ°üo
r Jhn ï n Øp àn ær àn an p ´GQn òu ∏pd »peÉen nC’G p¬L r ƒrn dG áo ∏°†n Yn ôo °ür o ≤nJ p π«≤p sãdG p º°ùr é
p rdG p ™raQn An Éæn rKnCG @
.pQƒn °üdÉp
t H nIOn ƒL o ƒr ªn rdG nçnÓsãdG án «s pdõn r¨ªn rdG pänÓ°† n ©n rdG π o es nCÉnJnCG -
? pán∏°† r nC’ÉpH pánfƒns ∏ªo rdG Ap Gõn rLnC’G Qo hr On ƒn go Éne -
n ©n rdÉpH ôp Øn °U
r GnC
.p ΩÉ n¶©p rdÉpH p ∫É°üu
n J’p G ø
n pe É¡n æo uμªn oJ ........................ `pH áo «s pdõn r¨ªp rdG áo n∏°†
n ©n rdG »p¡àn ær nJ
: ≥Ñq WCG
.oπu∏Yn oCGh (*) pánenÓ©n rdG p ™°V
r ƒpn H o√Òn ªp ©r nJ oπªp cr oCGhn »°SG
p ôs co ≈n∏Yn n∫hn ór nérdG oº°So Qr nCG ,nán«pdÉsàdG Qn ƒn °üdG
t oπseCnÉnJnCG
46
º°ù÷G
áμª°ùdG
q áLÉLód »ª¶Y πμ«g πjƒW º¶Y ¿hõ∏◊G
ácô◊G
∑ôq ëàj
∑ôq ëàj ’
π«∏©àq dG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
Égn óo Yp É°ùn o«°Sn o¬sfnCÉpH Égn ón Yn hn hn n∂ë
p °†n
n a ál ≤n ∏p bn o¬nàN o QOr EGp nßnMn’ Op nÓ«ªp rdG pó«Yp p πrØnM Ap É¡n pàrfG ón ©r nH
r CG s¿CG ¢ùjp
.p ¢ürbôs dG »pa É¡n pàØs N
p hn É¡n Wp É°ûnn f p ´ÉnLôr pà°SG
r ≈n∏Yn
? n∂pdPn ≈n∏Yn Égn óo Yp É°ùn o«°Sn n∞r«cn -
( 25 ) p ¿É°ùn ªo No É¡ræpe ( ) p¿É°ùrn fE’p G p º°ùr Lp pán∏ràco n∞°ür pf oπuãªn oJ pänÓ°†n ©n rdG áo ∏ràco
1
2
ál js Op GQn EGp n’ ä n Yn ( ) ôl °ûo Yo hn »u ªp r¶©n rdG p πnμ«r ¡n rdÉpH ál n∏°ü

l nÓ°†
1
p às eo ál «s ∏p nμ«r gn ä
l nÓ°†
n Yn
10
.(Ö
o r∏≤n rdGhn Ao É°ùrn ∏ªn rdG ä
o nÓ°†
n ©n rdG)
? p πn∏°ûdG
s p ¢Vôn en ø
r Yn ±
o ôp Yr CG GnPÉen
.? Rp Gõn oμrdG p ¢Vôen ø
r Yn ±
o ôp Yr CG GnPÉen
47
™HGôdG
q ¢SQódG
q
.π p Øªn rdG
o °UÉn : ´ƒ```°VƒªrdG
.pácn ôn nërdÉpH p ΩÉn«≤p rdG »pa p π°UÉn
p Øªn rdG Qn hr On o±ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
n Øªp rdG iƒn àn °ùr eo »pa É¡n nμjpôë

.p π°ür r nJ ∫
o phÉM n oCGhn ¬o en É n¶Yp πo es nCÉnJnCG mánLÉLn On òp î r an p ∫hÉo æn nJ ón ©r Hn
.p¬«pa p π°UÉn
p Øªn rdG ™n pbƒr en Oo óu M n oCGhn »ªp °ùr L p ¢ù o °ùs ë n nJnCG
p rfGp - Ωl É«n pb - ¢Sƒo
.(...p ≥naôr ªp rdG »o ær nK - páÑn cr ôt dG »o ær nK - Al Éæn ë o ∏L o ) ák Øn ∏p àn î
r eo mäÉncôn M n õo é p rfoCG
.mIôs en π u co »pa ∂ n pdPn ì n ÉnJnCG …òp sdG π n °ürn Øªp rdG Oo óu M
n oCGhn
: ô``````q `μàCG
n rdG An ÉnærKnCG m ¢SGôn pa ºo °ùr L

.p …ôr é p É¡n pH ôs en »pàsdG ä
o n’nÉërdG p√òp gn -
? páØn ∏p nàî
r ªo rdG p ∫Énμ°Tr nC’G p√òp gn òN r nCG ≈n∏Yn m ¢SGôn pa nº°ùr Lp ón Yn É°Sn …òp sdG Éne -
: ô`Ñq ````YCG
? páØn ∏p nàî
r ªo rdG päÉs«©p °V
r ƒrn dG n∂r∏pJ Pp Éî
n uJG ≈n∏Yn m ¢SGôn pa nº°ùr L
p ón Yn É°Sn …òp sdG Éne Oo óu nMoCG

â n ªn °Sn »pàsdG π
r ë p Øªn rdG ø
n °UÉn p b ák an É°ùn en …pôL
o «u Yn oCG ºs oK kIÒn °ün r nCG - CG
.p …ôr nérdG nAÉnærKnCG pácn ôn nërdÉpH
.»n °ûr ªn rdG ∫ o phÉM n CoGhn »pàÑn cr Qo â o Ñu nKoCG - Ü
iƒns ≤ªo rdG p¥Qn ƒrn dG nøpe …
x ƒp r∏Yo m±ô nW nπ°ür
n Øpe nπ«pãªr nJ o∫phÉnMoCG
r GnC
r pe p¬jr ón nd Éen p π°†n

... ø r ØpH máØn ∏p àn î
r eo mäÉncôn ë
n pH p ΩÉp«≤p rdG ø
n pe p¿É°ùrn fE’p G ºo °ùr Lp øo sμªn àn jn *
l Gƒrn fnCG π
: ál nKnÓnK ´ p Øªn rdG *
o °UÉn
...h... `c : ál cn ôu ë n àn eo π p Øen -
o °UÉn
...h... `c : ám côu ë
n àn eo ∞
o °ür pf π p Øen -
o °UÉn
p Øne -
... `c : ál nàpHÉnK oπ°UÉn
n Øªp rdG páen Én∏°Sn ≈n∏Yn pá n¶naÉë
.p π°ür n ªo rdG ™n en m êpRÉ nW mÖnfQr nCG hnCG máL n ÉL n On òp îp an p ΩÉ n¶Yp án jn ôp ©r nJ ∫ n CoG -
o phÉM
.ná«s ∏ªn ©n rdG p√òp gn ∞o °U p nCGhn p π°ür
n Øªp r∏pd Éªk °Sr Qn õo ép rfoCG
r GnC
r pe π
... Éªn ¡o ào Ñu rãoJ p ø«r ªn r¶Yn ø n Øªp rdG o¿ƒns μàn jn
o °ür
49
3 1 : ™HGôq dG o•É°ûn æq dG
GnPÉen .p º r¶©n rdG »r °Sn rCGQn π
o es nCÉnJnCGhn π n ØŸp G ót °ûno J »pàsdG án n£pHQr nC’G ™o n£rbnCG -
n °ür
? oßM p n’oCG
4 2
r GnC
.Ap Éªn °Sr nC’ÉpH p º°Sr ôs dG ≈n∏Yn nΩÉnbQr nC’G ¢V o ƒu Yn oCGhn »pdÉqàdG nêÉnàræpà°Sr ’p G oCGôn br nCG
± r Z Éªn ¡p «r °Sn rCGQn » u£n¨jo ,lá«s Øp «r nd ál n£pHQr nCG Éªn go ós °ûno J p ø«r ªn r¶Yn ø
l hôo °†o r pe π n Øªp rdG o¿ƒns μàn jn *
o °ür
.pácn ôn ë n rdG p Ò°ùp «r àn pd »w ∏p °ür
n Øpe π
l pFÉ°Sn Éªn ¡o æn «r Hn hn
: ≥Ñq WCG
.m∑ôu ë r pf - ∑
n àn eo o∞°ü l ôu ë
n àn eo - â n Øpe π
l pHÉnK : m π°ür u co ´ o «u Hn CoG
n ƒnr f ø
3 2 1
50
p Øªn rdG Ap Éªn °Sr nCG ôp cr òp pH oπªp cr oCGhn É¡n o∏senCÉnJnCG ,…pôrénj m¿Gƒn n«nM oIQn ƒ°U
p ΩÉnbQr nC’ÉpH É¡n r«ndEGp Qp É°ûn ªo rdG p π°UÉn o p√òp gn
.É¡n Yp Gƒrn fCGhn
-1
2 1 -2
3
-3
4 -4
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
o «pÑ s£dG ¬o ªn n∏Yr nCG pá©s °Tp nC’ÉpH p¬°ü
Ωn n’B’G s¿nCG Ö p ë
r an ón ©r Hn .∑ n nJ Éªn s∏co mIÒn pÑcn m Ωn’BÉpH m ¢SGôpa ót L
n ôs ë n ¢ùt ë p jo
? p Ωn’B’G p√òp ¡n pd áo æn μp ªr ªo rdG Ü o ÉÑn °Sr nC’G »n pg Éen .p¬ªp °ùr L p p π°UÉn
p Øen p ¢†©r Hn ø n pJÉnf
r Yn ál é
p p π°UÉn
p º°ùr L p Øen ¢†
n ©r Hn Ö p J r¿nCG ø
n «°üo o μp Ár »pàsdG p ¢VGôn er nC’G ∫ n ƒr Mn ÉvØn∏pe o¿ƒnu coCG
.p¿É°ùrn f’Ep G
.pô¡r s¶dG p Ωn’BG pÜÉÑn °Sr nCG ø
r Yn ±o ôp ©r nJ GnPÉen
51
q
.π p Øªn rdGhn Ωn É n¶©p rdGhn pänÓ°†
n °UÉn n ©n rdG Ö p J »pàsdG oçOp Gƒn ë
o «°üo n rdG : ´ƒ```°VƒªrdG
»peÉ n¶Yp hr nCG »pJnÓ°†
n Yn Ö p J ór bn »pàsdG pçOp Gƒn ë
o «°üo n Gƒrn fnCG ±
n rdG ´ o ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
.»∏p °UÉn p Øen hr CnG

? pán∏Hn Én≤ªo rdG π
n Ñr bn má«s pFÉªn M n pH p ΩÉ«n ≤p rdÉpH Ú
r EGp mäÉncôn ë n pÑYp sÓdG o¿ôu ªn ªo rdG Ö
o pdÉ n£jo GnPÉªn pd
? o¬oÑnÑ°Sn Énehn ? o¬Yo ƒnr f Éne .mô°ùnr μpH ÉkHÉ°ün oe É°ü n î r °Tn nârjnCGQn rπgn
GnPÉªn pd .¬o bn É°Sn Ékμ°ùp ªr eo ºo sdnCÉàn jn ƒn gr hn pÖ©n r∏ªn rdG páM n É°Sn ø r pe Ö
n Yp sÓdG n¿ƒoØ©p °ùr ªo rdG ê r nCG
n ôn N
?∂ n pjrCGQn Ö
n °ùr M n
: ô``````q `μàCG
ón ræYp hn .p¬pfÉncQr nCG røpe m ørcôo pH Éî v an rânÑ°ü n næan ,p∫põræªn rdÉpH Qm rCÉan Op ƒoLho ≈ndEGp m ¢SGôn pa tΩoCG râ¡n nÑnàrfGp
n n’ ¬o ær pe ¬o °üs
ôo «r nZ ¬o sfnCG nßM n ∏N
n Éªs ndhn ,ï u Øn rdG »pa ™n bn hn ór bn ¬o s£pb ón L n hn pá°Sn Qn ór ªn rdG ø
n pe m ¢SGôn pa pIOn ƒr Yn
n nCG GnPÉªn an .≈æn ªr «o rdG pá«s peÉen nC’G p¬pàªn pFÉnb ≈n∏Yn pÜÉ°ü
? iôn oJ Éjn ¬o Hn É°U n pàrf’p G ≈n∏Yn Qm Op Énb
: ô`Ñq ````YCG
.s§≤p rdG Ü n nCG …òp sdG pçOp Éë

n É°U n rdG ´ n oCG
n ƒnr f Oo óu M

: páHn É°U
n E’p G ´ p ôs co ≈n∏Yn Oo óu M
n ƒnr f »°SG n oCGhn án «n pdÉàs dG Ωn ƒ°So ôt dG π
o es nCÉnJnCG *

áª«∏°ùdG
q áo ∏°†n ©n dG áHÉ°üŸG äÓ°†©dG
r GnC
: `pH Ü n É°üon J r¿nCG pán∏°†
n ©n r∏pd ø
o μp ªr jo
n E’p G p√òp gn ≈ªs °ùon Jhn pá«s ∏p °†
... áo Hn É°U n ©n rdG päÉ«s Øp «r «n t∏dGhn pájs ƒp en ós dG päGôn «r ©n °ûdG
t p¥õt ªn nJ *
n E’p G p√òp gn ≈ªs °ùon Jhn »u ©p «pÑ s£dG Égn Op ót ªn nJ Op hóo M
... áo Hn É°U o Rp hÉ
o é n nJhn p§ t£ªn nJ *
.pánHÉ°U
n E’p G n´ƒor f oøu«nHoCGhn p ≥pFÉnKƒrn dÉpH pánæs«nÑªo rdG pás«pæ«°ùdG
u pá©s °Tp nC’ÉpH Qn ƒn °üdG
t oπsenCÉnJnCG
.(än’hÉ n ën ªo rdG p ¢SGôs co ≈n∏Yn ∂ n pdòn pH Ωo ƒobnCG)
53
r GnC
: É¡n ræpe pIQn ƒ o£î
o rdG pánJphÉnØnàoe mäÉnHÉ°U
n EGp ≈ndEGp oΩÉ n¶©p rdG ¢V n ôs ©n nànJ r¿nCG oøμp ªr oj
........................................... »pa π o sãªn àn jn hn âo àt Øn às dG - CG
....................................... »n pa π o sãªn àn njhn Ωt Éàs dG ôo °ùnr μrdG - Ü
.................................... »pa π o sãªn àn jn hn Ωu Éàs dG ôo «r nZ ôo °ùnr μrdG - ê
? páHn É°U
n E’p G ´
o ƒnr f Éen .ÉHk É°ü n Øªp rdG …
n eo hóo Ñr jn p ø«r n∏°ür t nCG : pá©s °Tp nC’ÉpH p ø«r nJQn ƒ°üdG
t π o es CnÉnJCnG
? p øjr ƒn °†
r ©o rdG â n nCG »pàsdG páHn É°U
r Hn É°U n E’p G ´
o ƒnr f Éen .p ø«r nJQn ƒ°üdG
t π o es nCÉnJnCG
54
r GnC
É¡n ræpe nçOp Gƒn nëpH oπ°UÉn
p Øªn rdG oÜÉ°üo
n J
............................... ƒn gr hn Ao Gƒn pàrd’p G - CG
................................. ƒn gr hn ™o r∏î n rdG - Ü
: ≥Ñq WCG

: páÑn °SÉ
n rdG »pa (*) páen nÓ©n rdG p ™°V
r ƒpn H »pdÉàs dG ∫
n hn ór é o ªp cr oCG
n rdG π
Ωo É n¶©p rdG ä p Øªn rdG pçOp Éën rdG ™o pbƒr en

o nÓ°†n ©n rdG áo n£pHQr ’nC G πo °UÉn oçOp Éën rdG
ôo °ùnr μrdG
Ωo É°ün Øp rf’p G
oAGƒn pàrd’p G
Oo ót ªn às dG
™o r∏în rdG
: É¡n ræYn oèoàrænj Énehn pánHÉ°U
n E’p G p ´ƒnr f nør«nH o§pHQr nCG
o ôn nW Ro ôo Ñr jn
Qp ƒ°ùro μªn rdG p º r¶©n rdG ± »x ∏p °†
n Yn Om ót ªn àn pH páHn É°U
n E’p G ón ær Yp
m ≥t≤°ûn àn pH ºo r¶©n rdG Ü

o É°ü
n jo m ìƒào Ør en ôm °ùnr μpH páHn É°U
n E’p G ón ær Yp
má«s ©p «pÑ nW ôp «r nZ má«s Øp «r nμpH áo n∏°†
n ©n rdG Oo ós ªn àn nJ xΩÉnJ ôp r«nZ ôm °ùnr μpH pánHÉ°U
n E’p G ón ræYp
55
.páÑn °SÉ
n rdG »pa (*) páen Ó©n rdG p ™°V
r ƒpn H ∫ n rdG ôo ªu Yn CoG
n hn ór é
ÉeÉn ªnn J máæn μp ªr eo ôn «nr Z áo cn ôn ërn dG áHƒn ©o °üpo H máæn μp ªr eo áncôn ërn dG áo cn ôn ërn dG oçOÉp ërn dG
Ao Gƒn pàrd’p G
Ωx ÉnJ ôo «r nZ ôl °ùn
r c
™l r∏N
n
wΩÉnJ ôl °ùn
r c
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
Ö
o «pÑ q£dG ¬o ë n °ünn fhn m ¢ùÑr L p pIÒn pÑL n p ™°V r hn ≈ndEGp √o ôs n£°V r Gp ôm °ùnr μpH m ¢SGôn pa pán∏pFÉYn OGôn ar nCG óo M n nCG Ö p oCG
n «°U
Qp ƒt n£nJ páÑn bn Gôn oŸ ≈nØ°ûr àn °ùr ªo rdG ≈ndEGp p¬pJOn ƒr Yn ón ær Yp ¬o sfnCG ôn «r nZ ,p »°ûr ªn rdG ón ræYp É¡n «r n∏Yn Rp ÉnμpJQr ’p G p Ωón Yn hn páM
n Gôs dÉpH
?∂ n pdPn ≈ndEGp Ö o «pÑ s£dG ø n s£nØnJ ∞ n «r cn .p¬pàë n «°ü p æn pH π
r ªn ©r jn ºr nd ¬o sfnCG Ö
o «pÑ s£dG ¬o nd nßMn n’ ôp °ùnr μrdG
É¡n pànjÉªn M
p hn pänÓ°†
n ©n rdGhn p ΩÉ n¶©p rdG pánjƒp ≤r nàpd p¬pH oΩÉn«≤p rdG oøμp ªr oj Éne n∫ƒr nM ÉvØn∏pe o¿ƒnu coCG
.pçOp Gƒn nërdG nøpe
56
¢SOÉ°ùdG ¢SQódG
q
.iôn Ñor μrdG ,iôrn ¨°üdG
t : áo jps ƒen ódG s : ´ƒ```°VƒªrdG
s oIQn hr ódG
.p¿É°ùrn fE’p G ón ræYp án sjƒp neós dG nIQn hr ós dG o±ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG

? p ¢†jpôªn rdG Qp ór °U n ≈n∏Yn án Yn Éªs °ùdG
s Ö o «pÑ s£dG ™o °† n jn GnPÉªn pd
? oßM p n’oCG GnPÉne .p º°ü©r ªp rdG ≈n∏Yn ≈ n£°Sr ƒro dGhn pánHÉsÑ°ùdG s p ™°V r ƒpn H »°† p nÑnf ¢ù
t oLnCG
»pa (pá≤n «pbós dG ‘ päÉ°† n Ñn æs dG On ón Yn ) »pJôn °Sr oCG Op Gôn ar nCG póMn nCÉpd pÖr∏≤n rdG päÉsbOn n≥°ùnn f Ö o °ùo Mr nCG
n pFÉàn æs dG p πé
è u °Sn oCG .má«s °VÉ
p jn Qp mäÉncôë n pH p ΩÉ«n ≤p rdG ôn rKEGp - ÉkØpbGhn - É°ùk pdÉL n : máØn ∏p àn î
r eo män’ÉM n
? oßM p n’oCG GnPÉen .m∫hn ór L n ≈n∏Yn
: ô`Ñq ````YCG
iCGQn Éen ón ær Yp ¢SG

l ôn pa Qn Éàn Mr Ghn .p±hôo î n rdG p íHr Pn án «s ∏p ªn Yn áo n∏pFÉ©n rdG pâ©n Hn ÉnJ ≈ë n °V r nC’G pó«Yp páÑn °SÉ n æn ªo pH
' ? p√òp gn p Ωós dG áo «s ªu cn â n jr nCG' : kÓpFÉnb ì
r nfÉnc ø r oCG ∫
n ôn an ¬o àn N n a ,mIÒn pÑcn mIƒos ≤pH ≥
n nCÉ°ùn o as ón àn jn Ωn ós dG
: ô`Ñq ````YCG
.p±hôo î p pH oΩós dG É¡n nH óo nLƒoj »pàsdG nøpcÉnenC’G ôo co Pr nCG
n rdG p º°ùr é
? ¢ù
t Mp oCG GnPÉen .… s p ¢ünØ≤n r∏pd ôp °ùn jr nC’G pÖpfÉé
u Qp ór °üdG n rdG ≈n∏Yn iôn °ùr «o rdG …óp jn ™o °V
n CnG

2
ä
r Qn ón °U n …òp sdG ƒn °† n oCGhn nIQn ƒ°üdG
r ©o rdG Oo óu M t π o es nCÉnJnCG
.p¬ªp br Qn Qp É«n pàN
r ÉpH …
u Qp ór °üdG
s p ¢ünØ≤n rdÉpH ä o Ésbós dG ¬o ær Yn
4
3
1
: ådÉqãdG o•É°ûn qædG
n ©r ªp rdÉpH »°†
.p º°ü p Ñr nf ¢ùu é n pH âo ªr bo -
u né˘pd p º˘°ù˘
¢ù˘ r ép ˘rdÉ˘pH iôn ˘ Nr CG n™˘ pbGƒ˘n ˘ne rø˘ Yn oå˘ në˘ rHnCG
? oßM p n’oCG GnPÉen .p ¢†Ñr æs dG
r GnC
.............................................. ø r Yn ∫ o hƒDo °ùr ªn rdG ƒo °†
r ©o rdG ƒn go Ö
o r∏≤n rdG @
....................................... ôn Ñr Yn p º°ùr é p rdG Ap É°†
n Yr nCG p πpeÉnc »pa Ωo ós dG Qo hóo jn @
pIQn hr ós dG Qp É°ùn en ón jpóër nJ ∫ o phÉM n oCG p º°Sr ôs dG ≈n∏Yn Op Éªn pàYr ’p ÉpH -
.p ΩÉ¡n °ùdÉp u H Éæk «©p àn °ùr eo pájs ƒp en ós dG
,pÖ˘r∏˘n≤˘rdG ø n ˘ pe nIQn pó˘ °ü˘˘ªo ˘ rdG án ˘ js ƒp ˘ en ós ˘ dG án ˘ «n ˘ Yp hr nC’G Oo óu ˘ M
n oCG -
. º°ùr é p rdG øn pe ¬o nd nIOn Qu ƒn ªo rdGhn
58
r GnC
: móMp Ghn m√Éé n uJG »pa Ωo ós dG Qo hóo jn
: oIQn hr ós dG p√òp gn ≈ªs °ùon Jhn p¬r«ndEGp Oo ƒ©o nj sºoK p ør«nàFn ôu dG p√ÉnéuJG »pa pÖr∏≤n rdG nøpe oêôo î r nj - CG
. ..................... áo sjƒp en ós dG oIQn hr ós dG
:IQn hr ós dG p√òp gn ≈ªs °ùon Jhn p¬«r ndEGp Oo ƒ©o jn ºs oK p º°ùr é
p rdG Ap É°†
n Yr nCG p πpeÉnc p√Één qJG »pa pÖr∏≤n rdG ø n pe êo ôo î r jn - Ü
. ..................... áo js ƒp en ós dG oIQn hr ós dG
. ..................... ≈ªs °ùon J pÖr∏≤n rdG ≈ndEGp p º°ùr é p rdG ø
n pe Ωn ós dG π
o ≤o ær nJ »pàsdG áo «n Yp hr nC’G - ê
. ..................... ≈ªs °ùon J p º°ùr é p rdG p ≈ndEGp Ör∏≤n rdG nøpe nΩós dG oπ≤o rænJ »pàsdG áo n«Yp hr nC’G - O
: ≥Ñq WCG
:Ö p æn jo Éªn pH π
o °SÉ o ªp cr oCG
r pe iôn r¨°üdG
ø t pájs ƒp en ós dG pIQn hr ós dG »pa Ωo ós dG π
o ≤p àn ær jn - CG
≈ndGE p ºs oK ≈ndGE p
røpe iôn rÑoμrdG pásjƒp neós dG pIQn hr ós dG »pa oΩós dG oπ≤p nàrænj - Ü
≈ndEGp ºs oK ≈ndGE p
: ' n’' hr nCG ' ºr ©n nf' `pH Ö
o «Lp CoG
p º°ùr é p rdG ≈ndEGp pÖr∏≤n rdG nøpe nΩós dG oπ≤o rænj ¿o Énjôr °ûdGu -
p ør«nàFn ôu dG ≈ndEGp pÖr∏≤n rdG nøpe nΩós dG oπ≤o rænj o¿Énjôr °ûdG
u -
p ør«nàFn ôu dG ≈ndEGp pÖr∏≤n rdG nøpe nΩós dG oπ≤o rænj óo jpQƒrn dG -
59
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
On GQn nCG Ωo ôn cr nCG »≤p jpó°U
n ¬o Mn ôn àn br Gp ºl °Sr Qn Gnògn
.p¬ªp °ùr L p »pa án js ƒp en ós dG nIQn hr ós dG p¬pH π n uãªn jo r¿nCG
.¬o n∏u∏Yn oCGhn »pjrCGôn pH …póHr oCGhn ºn °Sr ôs dG Gnògn π o es nCÉnJnCG
n ©r Hn ôo co Pr nCG É¡n pJAn ÉnØcn ø

.É¡n °† r pe ¢ü
o ≤p ær oJ mIón jpóYn m ¢VGôn er nCÉpH lIOn ós ¡n eo Ú
o pjGôn °ûdG
s hn Ö
o r∏≤n rdG
60
: ™HÉ°ùdG
q ¢SQódG
q
.p¿É°ùrn fE’p G ión nd p ¢ùtØæn às dG Ao É°† t °ùtp Øæn às dG Ro É¡n é

n Yr nCG : » p rdG : ´ƒ```°VƒªrdG
.p¿É°ùrn fE’p G ión nd p ¢ùtØæn às dG An É°†

n Yr nCG ±

o Øæn àn jn ¬o sfnCG ≈ndEGp ø
? ¢ùs n «r cn .p√ôp ¡r nX ≈n∏Yn GOk ós ªn eo É°ü
o s£nØnJnCG ∞ k î o es nCÉnJnCG
r °Tn π
.…pôjpô°Sn ≈n∏Yn m ≥r∏nà°ùr oe ÉnfnCGhn pá≤n «pbós dG »pa p ¢ùtØnæsàdG päÉncôn nM On ón Yn oÖ°ùo rMnCG
?è p jn Qp m•É°ûn æn pH p ΩÉ«n ≤p rdG ôn rKEGp pá«s ∏p ªn ©n rdG ¢ùr
o pàær àn °Sr nCG GnPÉen .põØr ≤n rdG phnCG phór ©n rdÉnc »x °VÉ n Ønf óo «Yp oCG
: ô``````q `μàCG
π r en √o Dho Énbpó°U
n Ñr bn hn .É©k æn °ü l ôn pa Qn GRn pâæªn °Sr ’p G p êÉàn rfEGp ∫
r CnGhn ¢SG n måë
n ƒr M r Ñn pH p ΩÉ«n ≤p rdG ón ær Yp
.ºr ¡p pgGƒrn anCGhn ºr ¡p paƒofoCG ≈n∏Yn É¡n ©p °V
r ƒn pd p ºpFÉªn cn ø o hƒDo °ùr ªn rdG ºo ¡o æn sμen ,p∫ƒN
r pe ∫ o ót dG
: ô`Ñq ````YCG
.pIQn Éjn õu dG An Éæn rKnCG p ºpFÉªn nμrdG p¬pJÉgn p ∫Éªn ©r pà°Sr Gp ôn jpôÑr nJ ∫ n oCG
o phÉM

póM
n nCG hr nCG »pFÉnbpó°U r nCG ™n en ≥
n Hn É°ùnn JnCG r¿nCG ∫ n oCG ºs oK pÜôr °û∏
o phÉM t pd í l pdÉ°Un ∞ l «¶p nf Al Éen p¬pH Ak ÉYn ph òo N
o BG
.Ap Éªn rdG »pa Ql ƒªo rën ¬o ¡o rLhn hn Énfóo M u ≤jo má«s pæen Rn mIós eo p ∫ƒn rWnCG ∫
n nCG É¡n «°†n n »pàn∏pFÉYn Op Gôn ar nCG
n ƒr M

r GnC
.p¿Gƒn «n ë
n rdGhn p¿É°ùrn fE’p G pIÉ«n ë
n pd ............... ál «s ∏p ªn Yn ƒn go ¢ùt
o Øæn às dG
päÉncôn M n Ö o pbGQn oCGhn mIBGôr pe Ωn Éen CnG ∞
o pbCnG -
pá«s ∏p ªn ©n pH »peÉ«n pb ón ær Yp …pQór °üdGs p ¢ünØ≤n rdG
.p ¢ùtØnæsàdG
? oßM p n’oCG GnPÉen -
»˘pà˘sdG ä n ˘rdG »n ˘pgÉ˘en .nIQn ƒ˘°üdG
o É˘ncôn ˘ë q π o ˘ es CÉ˘ nJnCG -
? pÜÉ°ü n ªo r∏pd ∞
o ©p °ùr ªo rdG É¡n pH Ωo ƒo≤jn
?… u Qp ór °üdG
s p ¢ünØ≤n rdG ≈n∏Yn o§n¨°† r jn GnPÉªn pd -
Ωƒ©∏ÑdG : ™HGôq dG o•É°ûn æq dG

∂æ◊G áë«Ø°U p¿É°ùrn fEÓ
p pd »u °ùq
p ØnæsàdG Rp É¡n é p rdG nIQn ƒ°U o oπsenCÉnJnCG -
≈ndEGp ∫ƒN o ót dG ón ær Yp Ap Gƒn ¡n rdG Qn É°ùn en ôo co Pr nCGhn
≈æª«dG áÑ°ü≤dG »eÉZqôdG
.Éªn ¡o ær pe p êphôo îo rdG ón ær Yp hn p ø«r àn Fn ôu dG

≈æª«dG áFôdG
õLÉ◊G ÜÉé◊G
62
r GnC
p Øæn às dG áo cn ôn ë
: Éªn go p øjr Qn ƒr nW ≈n∏Yn áo «s °ùt n rdG πo ªp àn °ûnr J @
. ........................................ »pa π o sãªn àn jn hn ≥o «p¡°ûdG
s - CG
. ........................................ »pa π o sãªn àn jn hn Òo paõs dG - Ü
n hn ... røpe »t °ùt
... hn ... h... p ØnæsàdG Ro É¡n é p rdG o¿ƒns μnànj @
: ≥Ñq WCG
?≥
n «p¡°ûdG
s π o uãªn oJ Éªn ¡o jt nCG .É¡n jr Qn ƒr nW »pa p ¢ùtØæn às dG án cn ôn M
n p¿Éàn «n pdÉàs dG p¿Éàn ≤n «pKƒrn dG π
o uãªn oJ
2 1
p n’CoG Éªn pH π
.¬o o¶M o ªp cr CoG
Égôno KGnC
p ø«r ànn FôdGu iƒn àn °ùr eo »pa …Q
u ór °üdG
s p ¢ünØ≤n rdG ≈n∏Yn äÉncôërdG
áo «s °ùtp Øæn àdG
s o nn
.................... .................... o≥«p¡°ûdG
s
.................... ¢ün o Øp ˘î
o Ø≤n rdG ¢†˘ n ˘ær ˘jn ....................
…t Qp ór °üdG
s

1 ≈˘n∏˘Yn Ö˘°SÉ˘ p ˘næ˘ ªo ˘ rdG p º˘˘°Sr ’
E p É˘˘pH nº˘ br ôs ˘ dG ¢V
o ƒ˘u ˘Yn oCG
2 .pÜQp Éé n às dG p ¢SGôs co
- ∞rfnC’G - oIôn é o ær ë
o rdG - ≈æn ªr «o rdG áo Fn ôu dG
3
áo «s pFGƒn ¡n rdG áo Ñn °ün
n ≤rdG - iôn °ùr o«rdG áo Fn ôu dG
5
4
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
Ao É˘Ñs ˘Wp nC’G »˘°Uƒ˘
p jo hn pá˘ndõr ˘æs ˘dG p ¢Vôn ˘ªn ˘pH ä n E’p G ôo ˘oã˘rμ˘nJ É˘nfOp nÓ˘pH »˘pa p∞˘jôp ˘î
o É˘Hn É˘°U r ˘an pá˘ jGón ˘ pH »˘˘pa -
n ˘rdG p π˘˘°ü˘
? GnPÉªn pd .nøjpôN n B’G p øYn Op É©n pàrH’p G pIQn hôo °†pn H nÚpHÉ°ü n ªo rdG
: »n pdÉàs dG ¢üs æs dG oCGôn br nCG - CG

r§≤n an p ø«r °ün s aø r pe iôn °ùr «o rdG áo Fn ôu dG o¿ƒns μàn nJhn m ¢Uƒ°üo o a pánKnÓnK ø r pe ≈æn ªr «o rdG áo Fn ôu dG o¿ƒns μàn nJ'
.päÉ°ü n «r °üon ØrdG ø n pe m ÒpÑcn Om ón Yn ≈n∏Yn ¢ün x aπ t co …pƒàn ë r jn hn
o Éæn °Sr nC’G ≈ªs °ùon J lIÒãnc ∞
ñ o jhÉé n nJ p¬pH »x Wp É n£en ¬o Ñr °Tp m¿ôp en »x é p ær Øn °Sr EGp m è«°ùnp f ø r pe áo Fn ôu dG ≈æn Ñr oJ
p¿ƒns μªo rdG pÖær é n rdG Ap É°ûn ¨p pH áo Fn ôu dG •Éë n oJ.pájs ƒp Fn ôu dG päÉÑn «r ©n °ûdG
t ôn Ñr Yn Ao Gƒn ¡n rdG É¡n o∏°ü p jn »pàsdG áo js ƒp Fn ôu dG
.''Éªn ¡o æn «r Hn ∑n ÉnμpàMr ’p G ™o æn ªr jn hn ¥ n n’õp rf’p G πo ¡u °ùn jo ê l õp nd »w pægr Oo π
l pFÉ°Sn Éªn ¡o æn «r Hn πo °ür p Øjn p ø«r àn ≤n jr Qn ho ør pe
64
øeÉqãdG ¢SQódG
q
.»°ùtp Øæàs dG Rp É¡n é

p rdG pájn Énbƒp pd ál «s ë p óo Yp Gƒnn b : ´ƒ```°VƒªrdG
u °U
p pájn Énbph »pa ºo pgÉ°ùon J »pàsdG pá«s ë
…pRÉ¡n L p °üdG
u póYp Gƒ≤r
n dG ¢†
n ©r Hn ±o ôs ©n nJnCG : ±ó````¡dG
.»°ùt p Øæn às dG
? »pgÉen .nçOp Gƒn M

n »pa pInCÉan ór ªp rdG hCn G p¿ƒofÉnμrdG π n rãpe páÄn paór às dG p πpFÉ°Sn hn ¢† o ©r Hn Ö o Ñs °ùn àn nJ
. pás«peƒªo ©o rdG päsÓnëªn rdÉpH nÚN p ór sàdG o™næªr nj l¿ƒofÉnb Qn ón °U n ór ≤n nd
? GnPÉªn pd .ÉM k ÉÑn °U
n π p ƒn àn ªo rdG ∫
o °UG t p ÚN
o É©n °ùdG p ór às dG p èpFÉàn nf p ø«r Hn ør pe
? iôn oJ Énj GnPÉªn pd .p√Qp ór °U
n ≈n∏Yn o§r¨°†dG s p ≥jpôn¨r∏pd pás«pdhs nC’G päÉnaÉ©n °Sr E’p G nøpe
: ô``````q `μàCG
pá«s pæ«°ùdG
u pá©s °Tp nC’ÉpH p¬°ü
p ë
r an ón ©r Hn hn .pÖ«pÑ s£dG pIQn Éjn Rp ≈ndEGp ¬o rJôs n£°V
r Gp mándõr æn pH m ¢SGôn pa ƒHo nCG ¢Vp n ôen
.É«v Fp É¡n fp p ÚN
p ór às dG p øYn p ńÓbr ’ E p ÉpH ¬p «r n∏Yn Qn É°Tn nCG
? p ÚN p ór sàdG ≈n∏Yn løpeór oe m ¢SGôn pa ÉnHnCG s¿nCG oÖ«pÑ s£dG n±ôn Yn n∞r«cn
: ô`qÑ````YCG
.¬o àn ë p f Qo ôu Hn nCG ºs oK ø
n «°ün u ón eo m ¢SGôn pa ÉHn nCG s¿nCG Ö
l N o «pÑ s£dG ±
n ôn Yn ∞ o «u Hn oCG
n «r cn ø

? É¡n pfƒnr d ôp t«n¨nJ Ö
o nÑ°Sn ƒn go Éne ? É¡n nær«nH o¥ôr Øn rdG Éne .pçnÓsãdG päÉnFôu dG Qn ƒn °U p n’oCG
o oßM

? GnPÉªn pd ? án n«pbGƒrn dG án neÉªn μp rdG p¿nÓpeÉ©n rdG oπªp ©r nà°ùr nj ≈nàne
r GnC
p J mIÒn £p N
...................... oÖ«°üo n m ¢VGôn renCG »pa Ap Gƒn ¡n rdG oçƒnt ∏nJhn oÚN
p ór sàdG oÖsÑ°ùn nànj

.pçƒnt ∏às dGhn p ÚN
p ór às dÉpH mábn nÓYn »pa â p Øæn às dG Rn É¡n é
r °ùn «r ndhn »s °ùt p rdG Ö p J m ¢VGôn er nCG ø
o «°üo n Hr nCG
r Yn oåë
66
r GnC
ø
r Yn è l ôn er nCG »n pghn : ......... h..........`n
o ào ær nJ ¢VG n c m ¢VGôn er nCG pIós ©p pH »t °ùt
p Øæn às dG Ro É¡n é p rdG Ü o É°ü n jo
.pájn Énbƒp rdG p ΩGón ©p rfGp
p Øæn às dG …pRÉ¡n L
.»°ùt p pájn Énbph pá«s Øp «r cn p±ôt ©n àn pd É¡n pH Ú
o ©p àn °Sr nCGhn nçnÓsãdG ≥
n pFÉnKƒrn dG Gók «u L o es CÉnJnCG -
n π
r GnC
p Øæn às dG Rp É¡n é
: »°ùt p rdG pájn Énbph ≈n∏Yn óo Yp É°ùon J »pàsdG p πpeGƒn ©n rdG ø
n pe
...............h.............
n hn mçƒns ∏eo ôp «r nZ »x Äp «pH m§°Sn hn »pa ¢û o «r ©n rdG
: ≥Ñq WCG

.p èpFÉàn æs dGhn päÉncƒo∏°ùdG
t ø n «r Hn m º¡r °ùpn H o§Ho Qr nCG
67
p ÚN
p ór às dG »pa o•Gôn ar ’
Ep G
p Øæn às dG Rp É¡n é
»u °ùt p rdG pájn Énbph »pa ºo pgÉ°ùn jo
päÉMn É°ùn ªp rdG ≈n∏Yn Ao É°†nn ≤rdG
p¿óo ªo rdÉpH Ap Gôn °†
r î
n rdG
p Øæn às dG Rn É¡n é
r nCG ≈ndEGp »n °ùt
Qm É n£N p rdG ¢V
o ôu ©n jo
pá°VÉ
n jn ôu dG »Wp É©n nJ
: É¡n ær pe pájn Énbƒp rdG án «s Øp «r cn hn »s °ùt
p Øæn às dG Rn É¡n é
p rdG Ö p jo Éen pá«n pdÉàs dG p ¢VGôn er nC’G p ø«r Hn ø
o «°ü r pe »°SG
p ôs co ≈n∏Yn Oo óu Mn CoG
.π t °ùdG
t - o¿ÉWôn °ùdG s - óo en ôs dG - Ωo Éncõt dG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
≈n∏Yn oßpaÉë
n jo m º«∏p °Sn »x Äp «pH §
m °Sn hn p ≥r∏N
n »pa ºo pgÉ°ùon J k’ƒo∏M o ôp àn br nCGhn ón pgÉ°ûn ªn rdG p√òp gn π
o ì o es nCÉnJnCG
.nÚpæpcÉ°ùn nàªo r∏pd pás«°ùt p ØnæsàdG pIõn ¡p rLnC’G
.p ¢ùtØæn às dG pá«s ∏p ªn Yn »pa p∞rfnCÉr∏pd »pFÉnbƒp rdG Qp hr ós dG p øYn oåë
n Hr nCG
68
êÉeO’
¿É°ùfE’G º°ùL IóMh

: á«©°VƒdG
q
n ôs ©n nJ …òp sdG ¬p pHQp ÉnbCnG óp M
¢V n CnG Ip ón Fp ÉnØdp p Ωós dÉpH p ´ôt Ñn às ∏dp ≈nØ°ûr àn °ùr ªo rdG ≈ndEGp √o ÉHn CnG ¢SG l ôn ap ≥ n an GQn
s¿nCG nßMn nÓan p ´ôt Ñn às dG án «s ∏p ªn Yn ¢SG
l ôn pa ™n Hn ÉnJ .lá«s M p Gôn L p ál «s ∏p ªn Yn p¬«r n∏Yn iôn é r ào °Sn hn Qm hôo eo pçOp Éë n pd
»pa Qo hóo jn ∞
n «r cn hn p Ωós dG Gnògn π t co ê o ôo î r jn ø r pe' : ∫
n `r jnCG ø n An É°ùn àn an p¬«pHnCG p ´GQn Pp ø r pe ≥o as ón àn jn Ωn ós dG
. p¿É°ùrn fE’p G p º°ùr L p
:π u ën rdG Op Één jEGp ≈n∏Yn É°SG k ôn pa óo Yp É°Sn oCG - 1

: másjƒp neOn mán«Yp hr nCG nπN p GOn p¿É°ùrn fE’p G p º°ùr L p »pa oΩós dG Qo hóo nj *
...... ≈ªs °ùon Jhn pÖr∏≤n rdG ≈ndEG p º°ùr é p rdG ø
n ep Ωn ós dG π o ≤o ær nJ ál «n Yp hr CnG É¡n ær ep -
......... ≈ªs °ùon Jhn p º°ùr é p rdG ≈ndEG pÖr∏≤n rdG ø n pe Ωn ós dG π o ≤o ær nJ iôn N r oCGhn -
: Éªn go p ø«r àn js ƒp en On p ø«r nJQn hr On ôn Ñr Yn óm Mp Ghn √m Éé n uJG »ap ¿p É°ùrn fE’p G p º°ùr L p »ap Ωo ós dG Qo hóo jn *
.... ø r ep Ωo ós dG ê o ôo î r jn ......... áo js ƒp en ós dG oIQn hr ós dG -CG
... ≈ndEGp Oo ƒ©o nj sºoK ....... ƒn rënf o¬é p sànjhn
.... ø r pe Ωo ós dG ê o ôo î r jn ..... áo js ƒp en ós dG oIQn hr ós dG -Ü
......≈ndEGp Oo ƒ©o jn ºs oK ......... ƒn ë r nf ¬o é p às jhn
p rdG ø
.p ¢ùÑr é n pe p ø«r nJÒn pÑé
n pH Éàn àn Ñu oK ór bn √o ón jn hn ¬o bn É°Sn s¿nCG nßM l ôn pa Qn GRn pón¨rdG »pahn - 2
n nÓan ¬o Ñn jpôbn ¢SG
.pô°ùnr μrdG ´ n oCGhn p ø«r nJQn ƒ°üdG
n ƒnr f Oo óu M t oßM p n’oCG @
69
¬o ë n æn an p¬pàë
n °ü p ≈n∏Yn ôn sKnCG ór bn ∂
s °U n pdPn s¿nCGhn p ÚN p ór às dG ≈n∏Yn ø l peór eo ¢†jp
n ôªn rdG s¿nCG Ö o «pÑ s£dG nßM n n’ - 3
.p∞jôu dG »pa mágn Én≤nf pIôn àr pa Ap É°†n n ≤pH
? n∂pjrCGQn nÖ°ùn nM GnPÉªn pd @
.»°ùt p Øæn às dG Rp É¡n ép rdG ≈n∏Yn É¡n pH oßpaÉën of iôn N n peGƒn Yn ôr co Pr nCG @
r oCG π
.»s °ùtp ØnæsàdG Rn É¡n é p rdG oÖ«°üo p J »pàsdG p ¢VGôn renC’G ¢† n ©r nH »ªu °Sn oCG @
mäÉncôn nMhn »x ©p «pÑ nW mó«°ùp ªr nJ p ¢ü°ü
n M p Ap Gôn rLE’p ≈nØ°ûr nà°ùr ªo rdG ≈ndEGp On ÉYn p ¢ùrÑé p rdG pándGRn EGp ón ©r nH - 4
p nÓ°†
.ä p «°ûp ær àn dp ám «s °VÉ
n ©n rdG § p jn Qp
: »x ∏p Ør °So m±ôn n£pd m±É n£©p rfGp áo cn ôn M n p√òp gn @
ôr co Pr Ghn Ip Qn ƒ°üdG
t ≈n∏Yn ä p nÓ°†n ©n rdGhn nΩÉ n¶©p rdG »ªu °Sn oCG -
.É¡n Yn ƒnr f
: ôo cs òn nJnCG
p rdG .............. »ªp r¶©n rdG π
p º°ùr é o nμ«r ¡n rdG »£p ©r jo -
........... »pa ºo pgÉ°ùon J π p Øªn rdG -
o °UÉn
........ ≈n∏Yn lIQn Op Énb ä o nÓ°† n ©n rdG -
...... Rp Éé n rfEGp »pa p¿nÓen Énμàn nJ π o °UÉnp Øªn rdGhn ä o nÓ°† n ©n rdG -
.......-.........-............ : ´ l Gƒrn fnCG π p Øªn rdG -
o °UÉn
....... Éen ón ær ©p an ÉL
k Ghn Rr nCG áo «s ∏p nμ«r ¡n rdG ä
o nÓ°† n ©n rdG πo ªn ©r nJ -
70
¿É°ùfE’G º°ùL IóMh

: á«©°VƒdG
q
…pƒë r jn É kWƒo¨°†e
r É°U n hn hn pá°Sn Qn ór ªn rdÉpH pá«s penÓYr E’p G ôp Ñn î
k ôr bo ™n °V r ªn pH pÜƒ°SÉ
o ë n rdG Rn É¡n L p ¢SG
l ôn pa í n àn an
.p øjpQÉªn sàdG nøpe ál Yƒªo réne o¬nd räôn ¡n n¶na p ΩÉ n¶©p rdG Qu R ≈n∏Yn n§n¨°V n .p¿É°ùrn fE’p G p º°ùr Lp n∫ƒr nM nøjpQÉªn nJ
.Égn Rp Éé n rfEG ≈∏Yn √o óo Yp É°Sn oCG
øjQÉªàdG
q ÒjÉ©ŸG
p ôs co ≈n∏Yn oπu∏Yn oCGhn nπ«N
: »°SG p ós dG oÖ o£°Tr nCG - 1
ΩÉ¶Y
á∏jƒW òîØdG º¶Y * 1 ™e
ófõq dG º¶Y * äGô≤ØdG º¶Y *
áÑ°ü≤dG º¶Y *
.................................................. : oπ«∏p ©r sàdG - 2 ™e
71
: »∏p jn Éen ¢SG l ôn pa nCGôn bn Ap Éæn rKnC’G »pahn - 2

.láàn pHÉnK páªn é o ªr é o rdG π o °UÉnp Øen -
.m∑ôu ë n àn eo ∞o °ü r pf páÑn cr ôt dG π o °ürn Øpe -
3 ™e
.∑ l ôt ë n àn eo p∞pànμrdG π o °üØn pe -
.mácn ôu ë
n àn eo ∞o °ü r pf päGôn ≤n Øn rdG π o °UÉnp Øen -
o ∏p °U
.¬o ë r oCGhn EÉp n£în rdG p øYn oåë n Hr nCG -
p ós dG ôn °ü
: nπ«N o ræ©o rdG oÖ o£°Tr nCG - 3
1 ™e
Ap Gƒn pàrd’p G n Øp rf’p G
p ΩÉ°ü p ™n∏î
n rdG : `pH π p Øªn rdG Ü
o °UÉn o É°üo
n J
Qu Rp ≈n∏Yn n§n¨°V n hn p•ƒo¨°† r ªn rdG p ¢Uôr ≤o rdG päÉjn ƒn àn ë r eo ≈ndEGp On ÉYn - 4

p jn Qp oIQn ƒ°U
.»x °VÉ o ä r ôn ¡n n¶na pänÓ°† n ©n rdG 1 ™e
n pe Ö
ø o °SÉ p æn jo Éªn pH π o ªp cr oCÉa pÜƒo∏ r£ªn rdG Rp Éé n rfEGp ≈n∏Yn É°SG k ôn pa óYp É°Sn oCG -
ál «s pdõn l¨pe - ál ë n s£°ùn eo - ál js ôp pFGOn : pá«n pdÉàs dG päGOn ôn Ør ªo rdG
.................... ä l nÓ°† n Yn »n pg p∞pànμrdG p ìƒnr d ä o nÓ°† n Yn .
.......................... ä l nÓ°† n Yn »n pg òp î p Øn rdG ä o nÓ°† n Yn .
......................... ä l nÓ°† n Yn »n pg p Ωƒ©o r∏Ño rdG ä o nÓ°† n Yn .
72
o¬nd räôn ¡n n¶na »u °ùtp ØnæsàdG Rp É¡n é p rdÉpH ¢UÉ
u î n rdG Qu õu dG ≈n∏Yn ¢SGl ôn pa n§n¨°V n -5
.p¿ÉnJQn ƒ°U o
o u∏Yn oCGhn páÑn °SÉ
.π p æn ªo rdG pá«s °ùt
p Øæn às dG pácn ôn ë
n rdG Qp ƒr nW páHn Éàn μp pH π
o ªp cr oCG -
2 ™e
...... Qn ƒr nW π t p√òp gn .......... Qn ƒr nW π

o uãªn oJ oIQn ƒ°üdG t p√òp gn
o uãªn oJ oIQn ƒ°üdG 1 ™e
............................ s¿nC’ ....................... s¿nC’
:»∏j Ée nCGôn≤an p øjQÉªàs dG Rn Éé l pa π

n rfEG ¢SGô n °UGh
n -6
zpÖr∏≤n dG ¤EG p º°ùr ÷G
p nøpe nΩós dG oÚpjGô°ûdG s oπ≤o rænJ{ 3 ™e
.nCÉ n£î o ∏p °U
n rdG í r oCG -
73
q
áo ©n Wp Én≤rdG - »
x pfÉ«n Hn m º°Sr ôn pH É¡n o∏«pãªr nJ - áo «s pFÉHn ôn ¡r nμrdG oIQn Gós dG : ´ƒ```°VƒªrdG
.oIôn «p ¡°üdG
s hn
pá©n Wp Én≤dG nøpe qπco Qn hr On oøs«nÑnJnCGhn pás«pFÉnHôn ¡r nμrdG pIQn Gós dG ôn °UÉ
p næYn o±ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
.»x pfÉ«n Hn m º°Sr ôn pH nIQn Gós dG π
o uãen oCGhn pIÒn ¡p °üdG
s hn
? má«n pFÉHn ôn ¡r cn IQn GOn pÖ«pcôr àn pd ê o Éàn M r nCG GnPÉen

? pá«s pFÉHn ôn ¡r nμrdG pIõn ¡p Lr nC’G π o «¨p °ûnr J ºt pàjn ∞n «r cn
? »pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qp É«n às dG p§r¨°†
n pd p ÅLp ÉnØªo rdG ôp «t n¨às dG ø
n pe án «s pFÉHn ôn ¡r nμrdG nIõn ¡p Lr nC’G »≤p nf ∞ n «r cn
? »pàan ôr o¨pH »pFÉHn ôn ¡r nμrdG p ìÉÑn °ü r ªp rdG pInAÉ°V
n EGp »pa ºo sμë n nJnCG ∞n «r cn
: ô``````q `μàCG
»pàsdG n∫Éªn Yr nC’G o∞°U

p nCGhn »pFÉnHôn ¡r nμrdG oìÉnÑ°ü
r ªp rdG nA»°†
p o«pd pás«pFÉnHôn ¡r nμrdG pIQn Gós dG n§rHQn oπªu cn oCG
.É¡n pH â
o ªr bo
§dƒa 3,5
§dƒa 4,5
: ô`qÑ````YCG
.»pFÉHn ôn ¡r nμrdG ìÉÑn °ü

r ªp rdG pIAn É°V o ªr bo »pàsdG ∫
n E’p É¡n pH â n Éªn Yr nC’G ∞ p nCG
o °U
74 AÉHô¡μdG : 3 IóMƒdG
: ∫o hs ’nC G o•É°ûn æq dG
r ªp rdG pIAn É°V
.p ìÉÑn °ü n E’p mäGós ©p eo ø r pe ¬o L r nCG Éªn pH ák «s pFÉHn ôn ¡r cn kIQn GOn o¿ƒnu coCG *
o Éàn M
.»x pfÉ«n Hn m º°Sr ôn pH nIQn Gós dG »°SG p ôs co ≈n∏Yn π o uãen oCG *
r GnC
r pe áo n£«°ùp Ñn rdG áo «s pFÉHn ôn ¡r nμrdG oIQn Góq dG o¿ƒns μàn nJ

...............h ..........h ............ ø
.m º°Sr ôn pH Éªn ¡o ær pe vÓco π
o uãen oCG ºs oK Éªn ¡o æn «r Hn o¿Qp ÉnboCGhn ' Ü' h ' CG' p ø«r àn «n pdÉàn dG p ø«r nJQn Gós dG ºn °Sr Qn π
o es nCÉnJnCG *
? oßM p n’oCG GnPÉen *
Ü GC
?ì r ªp rdG Ao »°†
o ÉÑn °ü p jo p ø«r nJQn Gós dG ø
n pe …
u nCG »pa *
r GnC
........................ oIQn Gós dÉna : ìÉÑn °ür ªp rdG An É°V
n nCG .............. pIQn Gós dG »pa .
r ªp rdG Ar ≈°†
........................ oIQn Gós dÉna : ìÉÑn °ü p jo ºr nd .............. pIQn Gós dG »pa .
75
.páq«pFÉnHôn ¡r nμrdG IQn Gós dG p√òp gn »pa p ìÉnÑ°ü
r ªp rdG pInAÉ°V
n EGp »pa oºsμnënJnCG n∞r«cn
§dƒa 3,5
áÑ°ûN
§dƒa 4,5
:™HGôq dG o•É°ûn æq dG
? p¬pJAn É°V
n EGp »pa ºo sμë n «r cn .ÉkaÉ°ûrn μpe òo N
n nJnCG ∞ o BG *
? É¡n ≤p ∏nZhn pIQn Gós dG p íàr an »pa ºuμë n àn ªo rdG ô°ü
o ær ©o rdG ƒgo Éen
pándÉM
n »pa p Ú«pfÉ«n Hn p Úªn °Sr ôn pH ± n É°ûrn μªp rdG π o uãen oCG *
.É¡n peón Yn »pahn pIAn É°V n ’ Ep G
r GnC
.................. ≈ªs °ùn oj p¬pJnAÉ°VE
n G p Ωón Yn »pahn p ìÉnÑ°ü
r ªp rdG pInAÉ°V
n EGp »pa oºuμnënàªo rdG ôo °ü
o ræ©o rdG
.3 - 2 - 1 : ¬o ær pe Am õr Lo πu co Qn hr On Oo óu Mn oCGhn pá«n pdÉàs dG Qp ƒ°üdÉH q π n peÉë n rdG π o es nCÉnJnCG - CG
? √o Qo hr On ƒn go Éen hn ? p¬∏p N
p Gón pH óo L
n ƒjo GnPÉen .¬o o∏es nCÉnJnCGhn 1 On ón Yn An õr é
o rdG òo N o nBG -Ü
»t pFÉHn ôn ¡r nμrdG ì r ªp rdG Ao »°†
o ÉÑn °ü p jo πr gn .…pójn »pa 1 Oón Yn Ap õr é o rdÉpH oßØp àn M
r CGhn pá©n Wp Én≤rdG ≈n∏Yn o§n¨°VC r G -ê
? páan ôr o¨rdÉpH
76
1
3 2
r GnC
.»u pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qp É«s às dG p§r¨°†
n pd p ÅL
p ÉnØªo rdG ôp «t n¨às dG ø
n pe pIQn Gós dG pájn Éªn M
p »pa .... Qo hr On π
o sãªn àn jn
: ¢SOÉ°ùdG
q o•É°ûn æq dG
: ≈ndEGp õo oeôr nfhn m π«£p nà°ùr oe πrμ°Tn o§«£p î p sànj más«pFÉnHôo ¡r cn mIQn Gón pd »pfÉn«nH m º°Sr ôn pd p§«£p î
r sàdG òo î r sàdG ón ræYp -
pá©Wp Én≤rdG pIÒn ¡p °üdG

s »u pFÉHn ôn ¡r nμrdG p ìÉÑn °ü
r ªp rdG pá«s pFÉHn ôn ¡r nμrdG pá«s ∏p î
n rdG
: `H : `H : `H : `H
77
p ƒH
Iõ¡LC’G á£°SG n É¡Ñ«pcôr J ón ©r Hn pá«s pFÉHn ôn ¡r nμrdG pIQn Gós ∏pd m§«£p î
r nJ p º°Sr ôn pd Rn ƒeo ôt dG p√òp gn π
o ªp ©r àn °Sr nCG -
: pán«pdÉsàdG
§dƒa 4,5
: ≥Ñq WCG
: ' ’' hr nCG ' º©f''`H π o ªu cn oCG
.oìÉnÑ°ü r ªp rdG oA»°† p oj ák nMƒoàØr ne oIQn Gós dG o¿ƒoμnJ Éneón ræYp -
.»t pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qo É«s às dG ôt ªo jn n’ ák ≤n n∏rëo oIQn Gós dG o¿ƒoμnJ Éen ón ær Yp -
.áp s«pFÉnHôn ¡r nμrdG IQn Gós dG p íràan hn p ≥r∏nZ »pa oºsμnënànJ áo ©n Wp Én≤rdG -
.»u pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qp É«s às dG Qp hôo ªo pH í
o ªn °ùnr J n’ oIÒn ¡p °üdG
s -
§dƒa 3,5 nIÒn ¡p °üdG
s ™o °Vn nCG GnPÉªn pd -
CG ? zCG{ pá n£r≤æt dG »pa
ê
Ü
§dƒa 4,5
78
má«q pFÉHn ôn ¡r cn mIQn Gón pd »pfÉ«n Hn ºl °Sr Qn Gnògn - Ü r ªp rdG pIAn É°V
p ìÉÑn °ü n E’p pIQn Gós dG ôn °UÉ
p æn Yn o§pHQr nCG -CG
§dƒa 4,5
p æn ©n rdG An Éªn °Sr nCG ôo co Pr oCG

ôp °UÉ Rp ƒeo ôt dG p ∫Éªn ©r pà°SÉp
r H pIQn Gós ∏pd É k£«£p î
r nJ ºo °So Qr nCG
.pIQn Gós dG p√òn pg »pa pIôn au ƒn àn ªo rdG . É¡n «r n∏Yn p ≥nØàs ªo rdG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
pIQn É°ûn pà°SG r a ,mQGôn ªr pà°SÉp
r ≈ndEGp √o ƒHo nCG ôs o£°VÉn r H p¬pàan ôr o¨pH »pFÉHn ôn ¡r nμrdG p ìÉÑn °ü r ªp rdG Ö n t£©n nJ ¢SGôn pa nßM n n’
Ωl Égn ô°ü o ≤ræjn nIQn Gós dG s¿nCG ¬o ªn n∏Yr nCG pá«s pFÉHn ôn ¡r nμrdG pIQn Gós dG p ¢üë
o ær Yo É¡n °üo r an ôn rKEGp hn .Ap ÉHn ôn ¡r nμrdG »pa m ¢üàn î r eo
.»pFÉHn ôn ¡r nμrdG QÉ«s às dG p§r¨°† n pd p ÅL p ÉnØªo rdG ôp «t n¨às dG øn pe É¡n «ªp ë r jn
?ìn ÉÑn °ür ªp rdG »ªp ë r jn …òp sdG ôo °ü o ær ©o rdG ƒn go Éen -
ôn °ü
o ær ©o rdG ∞
o «°V p oCGhn »pfÉ«n Hn m º°Sr ôn pH p ìÉÑn °ür ªp rdG pIAn É°V n EGp »pa án ªn uμë n àn ªo rdG án «s pFÉHn ôn ¡r nμrdG nIQn Gós dG π o uãen oCG -
.»pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qp É«s às dG p§r¨°† n pd p ÅL p ÉnØªo rdG ôp «t n¨às dG ø
n pe ì n ÉÑn °ü r ªp rdG »ªp ë r jn …òp sdG
79
Ik Òn ¡p °U
n ™o æn °Ur nCG
.∫
l É°ürn ∏°Un - : Oo Gƒn ªn rdG
.· 1,5 Éªn ¡o ær pe m πoc ôo r£ob ¿É«n pfón ©r en p¿Énμr∏°Sp -
p ≥
.Góv L l «pbOn »w pfón ©r en ∂ l «r n∏°So -
πo «pãªr às dG
∂«∏°S
∫É°ü∏°U
¿É«fó©e ¿Éμ∏°S
80
: ÊÉqãdG ¢SQódG
q
q pFÉHn ô¡r nμrdG QÉ«s àq ∏pd áo ndRp É©n rdGhn áo n∏pbÉæs dG Ot Gƒn ªn rdG
» : ´ƒ```°VƒªrdG
»q pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qp É«s àq ∏d pándRp É©n rdGhn pán∏pbÉæs dG Ou Gƒªn rdG ø
n «r Hn õo «u en oCG : ±ó````````¡dG
n É¡n o∏es nCÉnJnCG .»pFÉHn ôn ¡r nμrdG Qp É«s às dÉpH p ∫põær ªn rdG õp «p¡é
,Gók «u L r àn pd π
o ªn ©r àn °ùor J m∑nÓ°Sr nCG ø
r Yn oåë n Hr nCG
o¿ƒns μàn nJ »pàsdG Ot Gƒn ªn rdG »n pg Éen ? póudƒn ªo rdÉpH É¡n o£Hr Qn ºs nJ ∞ n «r cn ,páL n GQs ós dG ì r pe π
n ÉÑn °ü o es nCÉnJnCG
?∑ o nÓ°Sr nC’G p√òp gn É¡n ær pe
: ô``````q `μàCG
- äÉ°TÉ n ªs cn : päGhn On nC’G p√òp gn Gók «u L

n π o es nCÉnJnCG *
äÉ°ün s ≤pe - »Zp Gôn Hn ä n ÉsμØn pe
pIOs Éªn pH É¡n °†p
p HÉn≤en ∞o «∏p r¨nJ ºs nJ GnPÉªn pd ôo °ùn
u aoCG *
.∂«pà°Snr ÓÑn rdG
: ô`Ñq ````YCG
.p∂«pà°Snr ÓpÑrdÉpH »Zp Gôn Ñn rdG päÉsμØn pehn päÉ°TÉ

n Ñs nμrdG p ¢†pHÉn≤en p∞«∏p r¨nJ Ö
n Ñn °Sn í u hn oCG
o °V
§dƒa 3,5
§dƒa 4,5
r ªp rdG pIAn É°V
.p ìÉÑn °ü n pFÉ°Sn ƒrn dG p√òp gn π
n E’p π o ªp ©r àn °Sr nCG -
? GnPÉªn pd ? Ao »°† p jo π
r gn -
áÑ°ûN áÑ°ûN
? GnPÉªn pd ? ì r ªp rdG Ao »°†
o ÉÑn °ü p jo π
r gn .má«s pfón ©r en m∑nÓ°Sr nCÉpH pÖ°ûn î
n rdG ™n n£pb ¢V
o ƒu Yn CoG -
§dƒa 3,5
.p º°Sr ôs dG Ö n páHn ôp é
n °ùn M r às dÉpH Ωo ƒobnCGhn ák «s pfGƒn £p °Sr EGp ák «s ∏p N
n òo N o BG -
? GnPÉªn pd ? oìÉnÑ°ü r ªp rdG oA»°† p oj rπgn -
óo «Yp oCGhn án «s pfGƒn £p °S’G
r án «s ∏p î
n rdG ∞ o u∏n¨jo …òp sdG ¥ n Qn ƒrn dG πo jpRoCG -
.p ìôn àn ≤r ªo rdG p º°Sr ôs dG Ö
n °ùn Mn án Hn ôp ér às dG
r GnC
p ƒn ¡r an p ìÉnÑ°ü
... lº°ùr L r ªp rdG ≈ndEGp pás«∏p î
n rdG nøpe »q pFÉnHôn ¡r nμrdG Qp És«sàdG Qp hôo ªo pH oÖ°ûn î n rdG oíªn °ùr nj n’ *
...hn p¥Qn ƒrn dÉnc
r ªp rdG ≈ndEGp pás«∏p î
.... lΩÉ°ùn rLnCG »n ¡r an p ìÉnÑ°ü n rdG nøpe »q pFÉnHôo ¡r nμrdG Qp És«sàdG Qp hôo ªo pH o¿Op É©n ªn rdG oíªn °ùnr J *
...hn Ωƒ«o æªpdnC’Énc
82
Êó©e ∂∏°S
: ≥Ñq WCG
: πo u∏Yn GoC hn ÉnC n£în rdG Ö
o o£°Tr GnC -
Ao »°†p jo
ójóM øe ¬°†Ñ≤e ¢ü≤e
ìo ÉÑn °ür ªp rdG
q
Ao »°†p jo n’
? GnPÉªn pd -
Êó©e ∂∏°S
≈˘˘ndEGp »t ˘ pFÉ˘˘Hn ôn ˘ ¡r ˘ nμ˘ rdG Qo É˘˘«s ˘ às ˘ dG π p ˘jn π
o ˘ °ü˘ r ˘ gn -
.p ìÉÑn °ür ªp rdG
.¬o ëo ∏p °U
r oCGhn π n n∏în rdG ±o ôs ©n nJnCG -
∂«à°SÓH øe ¬°†Ñ≤e ¢ü≤e
q
p jo n’ ì
Ao »°† r ªp rdG/ Ao »°†
o ÉÑn °ü p jo ì r ªp rdG : `H m º°Sr Qn π
o ÉÑn °ü u co Ö
n °ùn M p ôs co ≈n∏Yn Ö
n »°SG o «L p oCG -
.πo u∏Yn oCGhn -
Êó©e ∂∏°S
øFGód øe Iô£°ùe
1 OóY º
o °Sr ôs dG
83
Êó©e ∂∏°S Êó©e ∂∏°S
Ö°ûN øe Iô£°ùe Ωƒ«æŸCG øe Iô£°ùe
3 OóY oº°Sr ôs dG 2 OóY ºo °Sr ôs dG
p ôs co ≈n∏Yn án në«ë
: oπu∏Yn oCGhn »°SG p °üdG
s nIOn ÉnaE’p G oÖoàcr nCG
p¿ÉÄ«°†
p jo n’ p¿ÉM r ªp rdG
n ÉÑn °ü p¿ÉÄ«°†
p jo p¿ÉM r ªp rdG
n ÉÑn °ü
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
∂«à°SÓH øe IPƒN ójóM øe Ö«°†b »WÉ£e AGòM Ö°ûN øe É°üY
84
pIón ªp Yr nC’G pónMnCÉpH mÖ n£Yn p ìnÓ°U r EÉp pH oâØr u∏co hn Rp Én¨rdGhn Ap ÉnHôn ¡r nμ∏d pás«°ùp pfƒtàdG pácn ôp °ûdÉp
s H kÓpeÉYn oâæoc ƒnr d
? p ìnÓ°U r E’p G pá«s ∏p ªn Yn An Éæn rKnCG É¡n o∏ªp ©r àn °Sr nCG »pàsdG ä o HnÓªn rdG »n pg Éen ,pá«s pFÉHn ôn ¡r nμrdG
o Ghn On nC’Ghn ¢ùp
? GnPÉªn pd
QÉs«sàdG p ∫Éªn ©r pà°SG n røpe pánjÉnbƒp r∏pd nípFÉ°ün

r ôp n£N n nànJ mß«∏p nZ x§î
n f oøªs °† n pH ák nàpan’ oÖoàcr nCG -
.pá«s peƒr «n rdG pIÉ«n ë
n rdG »pa »pFÉHn ôn ¡r nμdG
85
q
q pFÉHn ôn ¡r nμrdG ìÉÑn °ü

.» r ªp rdG Ao Gõn L
r nCG : ´ƒ```°VƒªrdG
.»u pFÉHn ôo ¡r nμrdG p ìÉÑn °ü
r ªp r∏pd án nfƒnu μªo rdG An Gõn L o ôs ©n nJnCG
r C’G ± : ±ó````````¡dG
.É¡n æq pe o¿ƒns μàn jn »pàsdG An Gõn L

r nC’G ±o ôs ©n nJnCGhn Éªk «∏p °Sn É«v pFÉHn ôo ¡r cn ÉM r pe π
k ÉÑn °ü o es nCÉnJnCG
n GnPÉen .»pàan ôr oZ »pa År °†
n ón M
ç p jo ºr nd ì r ªp rdG ø
n ÉÑn °ü s μp nd pIAn É°V
n E’p G Qu Rp ≈n∏Yn â o r£n¨°V n
? p ìÉnÑ°ü r ªp r∏pd
.»°SGp ôs co ≈n∏Yn Éªn ¡o ªo °So Qr oCGhn m º«∏p °Sn m ìÉÑn °ür pehn Ö s£©n eo ìÉÑn °ü r pe ø n «r Hn o¿Qp ÉnboCG
: ô``````q `μàCG
t p√òp gn ∂
? Qo ƒn °üdG p ƒoJ GnPÉªn pH
n nd »M
: ô`Ñq ````YCG
.É¡n æn «r Hn á n£pHGôs dG pábn nÓ©n rdG ø n Hr nCGhn mIQn ƒ°U

r Yn oåë t co p¬pH »M
o π p ƒoJ Éen í u hn oCG
o °V
.páL
n GQs ós dG ì r pe Ao »°†
o ÉÑn °ü p jo ∞ u aoCG
n «r cn ôo °ùn
.ìÉÑ°üpe pIAn É°V
n E’p Ékμr∏°Sp hn ák «s pFÉHn ôn ¡r cn ák «q ∏p N o ªp ©r nà°Sr nCG
n π
r GnC
. p¬pJGnòpH oA»°†oj ’ »t pFÉnHôo ¡r nμrdG oìÉnÑ°ü r ªp rdG -

n rãpe É«pFÉHn ôo ¡r cn GQk ón °ü
.................hn .............. π r ªp rdG oIAn É°V
r en p ìÉÑn °ü n EGp Ö
o s∏ n£àn nJ -
p ør«s«pFÉnHôn ¡r cn p ør«nMÉnÑ°ü
r pe nør«nH o¿Qp ÉnboCG
l s£©n eo »pfÉsãdGhn ºl «∏p °Sn Éªn go óo M
.Ö n nCG
nAõr oérdGo¿ƒnu doCGhn Éªk «∏p °Sn ÉkMÉnÑ°ü
r pe oº°So Qr nCG
r nC’ÉpH p¬«pa An »°†
.pôªn M p ªo rdG
r GnC
.¬o ær pe An »°†
p ªo rdG An õr é
o rdG π
o uãªn jo .................... ≈n∏Yn ì r ªp rdG …pƒàn ë
o ÉÑn °ü r jn .
t p ´É n£≤p rfG ≈ndEGp Oo ƒ©o nj p ìÉnÑ°ü
.∂r«n∏°ùdG r ªp rdG oÖ t£©n nJ .
87
: ¢ùeÉÿG o•É°ûn qædG
o ôs ©n nJnCGhn mÖ s£©n eo m ìÉÑn °ü
r nCG ±
.√o An Gõn L r ªp pd »L
p ÉL n nÓ¨p rdG ôo °ùn
n õt dG ± u coCG
r GnC
QOÉf RÉZ
¿ƒfGõbhCG ¿ƒbQCG ∂«∏°S
Êó©e ∂∏°S êÉLR

ádRÉY áæ«éY
…Qƒ∏H πeÉM
1 Ö£b
2 Ö£b
: ¢SOÉ°ùdG
q o•É°ûn æq dG
88
Éjn nÓî
n rdG ≈n∏Yn án ∏˘é n ˘r∏˘pJhn pá˘«s ˘pFÉ˘Hn ôn ˘¡r ˘nμ˘rdG p í˘«˘pHÉ˘°ü˘
s ˘°ù˘ªo ˘rdG ∂ n ªn ˘rdG ≈˘n∏˘Yn án ˘en ós ˘n≤˘ªo ˘rdG päÉ˘«n ˘ n£˘©r ˘ªo ˘rdG oCGôn ˘rbnCG -
.pá«s pFÉHn ôn ¡r nμrdG
:â o ∏°U n hn GnPEGp oçóo ë r jn GnPÉen -
? §dƒoa 4.5 p äGnP má«s ∏p în pH §dƒa 1.5 GnP ÉMk ÉÑn °ür pe -CG
? §dƒa 1.5 p äGnP má«q ∏p în pH §dƒoa 4.5 GnP ÉMk ÉÑn °ür pe -Ü
? §dƒa 4.5 päGnP má«q ∏p î n pH §dƒoa 4.5 GnP ÉM k ÉÑn °ür pe - ê
? máæμp ªr eo π°U r hn pán¨«°U p π o °†rn anCG »n pg Éen -
r GnC
.áq«pFÉnHôn ¡r nμrdG áq«∏p î
n rdG páq«£p rdƒoØpH o¬oàn«£p rdƒoa râ≤naGƒnn J GnPEGp másjOp ÉYn máØn °üp
p H oìÉnÑ°ü
r ªp rdG oA»°†
p oj
: ≥Ñq WCG
pás«£p rdƒoØrdG ¢ùr n ªn rdG tπco pán«pdÉsàdG p Ωƒ°So ôt dG »pa -
o Ønf É¡n nd ÉnjnÓnÿGh p í«pHÉ°ü
? GnPÉªn pd ? Ao »°†p jo p í«pHÉ°ü n ªn rdG …t CG -
.máØn ∏p àn î
r eo m¥ôo oW pçnÓnãpH ì n ÉÑn °ü r ªp rdG Ao »°Vp oCG -
.nçnÓsãdG Ü
n QÉé n às dG í q ƒon J má«s ∏p «pãªr nJ m Ωƒ°So ôo pH Ωo ƒobnCG -
o °V
89
§dƒa 1,5 §dƒa 1,5
n pH §dƒa 1,5 …Pp »x pFÉHn ôo ¡r cn m ìÉÑn °ü
päGnP má«s ∏p î r pe πo °U
r hn ºs nJ
ø
r Yn oåë n Hr nCG .nCÉØn n£rfGp ºs oK mIƒos ≤pH ì r ªp rdG An É°V
o ÉÑn °ü n nCÉan §dƒa 12
.∂ n pdòn pd m Ò°ùr
p ØnJ
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
§dƒa 12 h §dƒa 24 áp Än pa ø r pe äGQÉ«q °ùdG p π«¨°ûnr J ≈a án∏ª©r àn °ùr eo má«s pFÉHn ôo ¡r cn Éjn nÓN n çÓK …óæY -
pá n£°SG
p ƒpn H É¡n pàs«£p rdƒoa ≈ndEGp n±ôs ©n nJnCG r¿nCG oäOr Qn nCG .É¡n r«n∏Yn mán∏sé°ùn oe ôo r«nZ É¡n nàs«£p rdƒoa søμp nd §dƒa 6 h
.§dƒa 24 …Pp »x pFÉHn ôo ¡r cn m ìÉÑn °ür pe
? É¡n ræpe xπco pás«£p rdƒoa pójpórënJ ≈ndEGp oπ°U s ƒnn JnCG n∞r«cn -
.pás«©p «pÑ s£dG p πpeGƒn ©n rdG p ∫nÓr¨pà°SÉp

r H pás«pFÉnHôo ¡r nμrdG pábn É s£dG pó«pdƒnr J pás«Øp r«cn røYn oånërHnCG
.ÉnfOp nÓpH ø r pe ≥ n Wp Éæn ªn pH kIOn ƒL
o ƒr en ák n∏pãer nCG ôo co Pr nCG
90
êÉeO’
: AÉHô¡μdG IóMh
: á«©°VƒdG
q
n¿ƒªo u∏©n àn ªo ˘rdG ôn ˘°†˘
n Mr nCG .pá˘°Sn Qn ór ˘ªn ˘rdÉ˘pH ¬o ˘oKGón ˘M
r EGp Qp ôs ˘n≤˘ªo ˘rdG pÖ˘©n ˘r∏˘ªn ˘r∏˘pd Gôk ˘s¨˘°ü˘
n eo k’É˘nã˘pe ºo ˘u∏˘©n ˘ªo ˘rdG Ωn óq ˘nb
.lá©n Wp Énb- í o «pHÉ°ü n ne - ál n∏pbÉnf ∑ l nÓ°Sr nCG - Éjn nÓN n -± l ÉsØ°Tn ¥ l Qn hn - iƒns ≤eo ¥ l Qn hn :á«n pdÉàs dG π n pFÉ°Sn ƒrn dG
.kIAn É°† n «r Ñn rdG pÖ©n r∏ªn rdG Ao Gõn L

n eo Ao É°† r nCG är ôn ¡n n¶na nIQn Gós dG »Hu ôn ªo rdG ≥ n n∏rZnCG *
r oC’G Ao Gõn L
? iôn N n J ºr ndhn pÖ©n r∏ªn rdG ø
r nC’G rCÉ°†o n pe Al Gõn L
r nCG â
r Än «°V p oCG GnPÉnŸ √o An Énbpó°U l ôn pa ∫
r nCG ¢SG n nCÉ°Sn *
.πu ën rdG Op Éé n jEGp ≈n∏Yn É°SG k ôn pa óo Yp É°Sn oCG *
.pÖ©n r∏ªn rdG An Gõn L
r nCG ä
r An É°V n nCG »pàsdG pIQn Gós dG p º°Sr ôn pH ∫
n ÉnØ rWnC’G ºo u∏©n ªo rdG ∞ n s∏cn *
ºr ¡p pdÉªn Yr nCG è
o pFÉàn nf p√òp gn *
§dƒa 1,5
§dƒa 1.5 hoP ì r pe -
l ÉÑn °ü
§dƒa 1.5 oäGnP ál s«∏p N
n - CG o≥jpôØn rdG
1,5
lπpbÉnf l∂r∏°Sp - §dƒa
§dƒa 4.5 oäGnP ál «s ∏p N

n - §dƒa 4,5
§dƒa 1.5 hoP ì

l ÉÑn °ü r pe -
Ü≥
o jpôØn rdG
p¿l nÓpbÉnf p¿Énμr∏°Sp -
§dƒa 4,5
ál ©n Wp Énb -
91
§dƒa 9
o GnP ál «s ∏p N
§dƒa 4.5 ä n -
r pe -
§dƒa 9 hoo P lìÉnÑ°ü ê o≥jpôØn rdG
p¿nÓpbÉnf p¿Énμr∏°Sp - §dƒa 4,5
o P ál «s ∏p Nn -
§dƒa 9 äGn §dƒa 1,5
§dƒa 1.5 hoP ì r pe -

l ÉÑn °ü
O≥
o jpôØn rdG
ál ©n Wp Énb - §dƒa 9
p¿nÓpbÉnf p¿Énμr∏°Sp -
pÖ©n r∏ªn rdG pIAn É°V

n EGp »pa p ºtμë n pe ∫
n às dG ø n ÉnØ rWnC’G ø o uμªn oJ »pàsdGhn án Ñn °SÉ p æn ªo rdG án «s pFÉHn ôo ¡r nμrdG nIQn Gós dG Oo óu M n oCG *
: »°Sp ôs co ≈n∏Yn »àp Hn ÉL n EGp π o u∏Yn oCG ºs oK
o ∏p °U
.¬o ë r CoG ºs oK pábn ôp ar Cn’G pá«s ≤p Hn p πªn Yn »pa π n n∏î n rdG Oo óu M n CoG *
(...) ≥ o jpôØn rdG -
.»°SG p ôs co ≈n∏Yn m§«£p î r nàpH pÖ©n r∏ªn rdG pIAn É°Vn EGp »pa p ºtμë p æn ªo rdG nIQn Gós dG πuãen oCG
n às ∏d án Ñn °SÉ
.»pà°Sn Qn ór en pÖ©n r∏ªn pd Gôk s¨°ü n eo k’Énãpe õo é p rfoCG
92
: AÉHô¡μdG IóMh
mäGQn É¡q °Sn p ™ræ°U
o ≈n∏Yn o√oDhÉnbpó°U l ôn pa n≥Øn sJGp
r nCGhn ¢SG
: án «n dÉp às dG π
n pFÉ°Sn ƒrn dG ∫
o ÉnØ rWnC’G ™ªn Ln
πÑM + ∫RÉY ¿hO ¢SÉëf øe ∂∏°S + ¢TÉªb øe §«N

∂∏°S + •qÉ£ŸG øe §«N +Ωƒ«æŸCG øe ∂∏°S + ∂«à°SÓH øe
- 1.5) äGP ÉjÓN + ¿ÉjQÉY √ÉaôW ∂«à°SÓÑdÉH ∞q∏ë Êó©e
(§dƒa 60 - 6 - 1.5) äGP í«HÉ°üe + (§dƒa 9 - 4.5
r nfh'n ' : ¬o ≤o jpó°U

Qo Éàn î n ∫ n Énbhn .''§dƒa 9 ä o GnP ál «s ∏p N l ôn pa ∫
n Éæn eo õn r∏nJ' : ¢SG n Énb - 1
n E’p G n¿ƒoμnJ ≈sàM §dƒa 1.5 GnP ÉkMÉnÑ°ü
.''ák sjƒp bn oInAÉ°V r pe
? pÖ°SÉp æn ªo rdG p ìÉÑn °ü r ªp rdG Qp É«n pàN
r G »pa ≥ o jpó°üdG s Ü n nCG π
n É°U r gn *
.................................... - 2 `©e
..................................................... - ? GnPÉªn pd *
n rdG oí∏p °U
............................................ nCÉ n£î r oCG *
.............................................................
3 `©e
93
p røpe Ap ÉnHôo ¡r nμr∏pd pán∏pbÉsædG p∑nÓ°Sr nC’G nAÉn≤pàrfGp o∫ÉnØ rWnC’G On GQn nCG n∂pdPn ón ©r nH - 2
p øªr °V
.Égn hôo °†n M r nCG »pàsdG p πpFÉ°Sn ƒrn dG
iôn N r oCGhn mán∏pbÉnf Oq Gƒn ne ≈ndEGp o∫ÉnØ rWC’G Égn ôn °†
n rMnCG »pàsdG p§rHôs dG nπpFÉ°Sn hn o∞uæ°U n oCG *
.mándRp ÉYn
ál n∏pbÉnf Ot Gƒn en 1 `©e

ál ndRp ÉYn Ot Gƒn en
»pa ºr ¡o ær pe móMp Ghn π t co ń ôn °Tn páÑn °SÉ

p æn ªo rdG p∑nÓ°Sr nC’Ghn p í«pHÉ°ü n ªn rdG Qp É«n pàN
r Gp ón ©r Hn - 3 1 `©e
.pás«∏p î r ªp rdG p§rHQn
n rdÉpH p ìÉnÑ°ü
o ào cr nCGhn É¡n o∏es nCÉnJnCG ∫
Ö o ÉnØ rWnC’G Égn õn én rfnCG »pàsdG p Ωƒ°So ôt dG ø
n pe ál Yn ƒªo é r en p√òp gn *
2 `©e
.oπu∏Yn oCGhn oìÉnÑ°ü r ªp rdG p¬«pa oA»°† p ojn’ …òp sdG p º°Sr ôs dG nºbr Qn
Qƒf ¢SGôa º«°Sh
94
ìôa ¿ÉÁEG óªMCG

3 `©e
o ∏p °U
.¬o ë r oCGhn pIQn Gós dG p§Hr Qn »pa EÉp n£î n Hr nCG *
n rdG p øYn oåë
.»u pFÉHn ôo ¡r nμrdG p ìÉÑn °ü

r ªp r∏pd pánfƒnu μªo rdG Ap Gõn L
r nC’G An Éªn °Sr nCG Ö
o ào cr nCG - 4
1 `©e
nºtμnësàdG oøμp ªr oj n’ nìôn an nIQn É¡s °Sn s¿CG nøs«nÑnJ päGQn É¡s °ùdG
s pÖ«pcôr nJ ón ©r nH - 5
? GnPÉnŸ .mándƒ¡o °ùpo H É¡n pbnÓrZGE p hn É¡n ë
p ràan »pa
á«FÉHô¡μdG IQGóq dG º°SQCGh É¡n Äp n£N
2 `©e
n p∑Qo Gón nJ ≈n∏Yn ì n ôn an óo Yp É°Sn oCG *
: á«dÉàdG Iõ¡LC’G ∫Éª©à°SÉH IQÉ¡°ù∏d
q
3 `©e
95
q
.oá«s pFGnò¨p rdG áo n∏°ùrp ∏°ùdG

u -»u Ä«pÑrdG p§°Sn ƒrn dG ôo °UÉ
p æn Yn : ´ƒ```°VƒªrdG
päÉnbnÓ©n rdG ø
o «s Ñn nJnCGhn »q Äp «pÑrdG o§°Sn ƒrn dG É¡n ær pe o¿ƒns μàn jn »pàsdG ôn °UÉ
p æn ©n rdG ±
.áp «s ë p Éæn Fp ÉnμrdG ∞
n rdG ä p n∏àn î
r eo ø n «r Hn án s«pFGnò¨p rdG
? Qp Én≤Hr nC’G áo «n pHôr nJ ôo oãrμnJ n’hn »u °ùp pfƒàt dG pÜƒæo é n rdÉpH p πpHE’p G áo «n pHôr nJ Ìo rμnJ GnPÉªn pd
? Ap Gôn rë°üdG
s »pa ôo oãrμnJ n’hn päÉnHÉn¨rdGhn p ∫ÉnÑr÷G »pa Qo ƒo« t£dG ôo oãrμnJ GnPÉªn pd
.»pà¡n L p »pa É¡n ao ôp Yr nCG »pàsdG päÉnfGƒn «n ë
n rdGhn päÉnJÉÑn æs dG »ªu °Sn oCG
?Égn Op Én«£p °U
r Gp oº°Sp ƒr ne ƒgo Éne ?»pà¡n L p »pa Égn Op Én«£p °UÉp
r H ¢ü o N s ôn oj »pàqdG oäÉnfGƒn n«nërdG »n pg Éne
: ô``````q `μàCG
ós °Tn ÒªN p ∫ÉÑn L p päÉHn Én¨pH p¬pàndƒr L n An Éæn rKnCGhn ºn pgGQn On p ø«r Yn ≈ndEGp mán∏M r Qp »pa ¢SG l ôn pa ∑n Qn É°Tn
…òp sdG ƒn go pÖ°ûn în rdG Qp És≤nf ôn «r nW s¿nCG ºn ∏p Yn hn Qp Éé n pe má«n uJnCÉàn eo májs ƒp bn mäGôn ≤n nf ä
n °Tr nC’G ø n ¬o gn ÉÑn pàrfG
o ƒr °U
.ä n ƒr °üdG
s Gnògn oçóë r jo
.pQÉé o pd ôp pFÉ s£dG Gnògn ôp ≤r nf pÖÑn °Sn ø
n °Tr nC’G p ´hoòé l ôn pa ∫
r Yn ¢SG n An É°ùn àn an
: ô`qÑ````YCG
.pQÉé o pd ôp pFÉ s£dG Gnògn ôn ≤r nf ôo °ùn

n °Tr nC’G p ´hoòé u aoCG
96 »Ä«ÑdG §°SƒdG : 4 IóMƒdG

: p¬«pa ¢û«
o Yp nCG …òp sdG »u Äp «pÑrdG p§°Sn ƒrn dG »pa mándƒr népH oΩƒobnCG
.pIOn ƒL o ƒo ªn rdG páHn ôr àt dG ´ n ôs ©n nJnCÉpd ÉM
n ƒnr f ± o nCÉ°Sr CnG -
k sÓan ∫
.p§°Sn ƒrn dG Gnò¡n pH ôo oãrμnJ mäÉnJÉnÑnf »ªu °Sn oCG -
.»£p °Sn hn »pa É¡n ao ôp Yr nCG mäÉnfGƒn «n M n »ªu °Sn oCG -
.»£p °Sn ƒpn H päÉ n£obÉ°ùn sàdG n∫ós ©n oehn pIQn Gôn nërdG päÉnLQn On n∫ós ©n oe o±ôs ©n nJnCG -

: ¬o o∏uãªn oJ …òp sdG »s Äp «pÑrdG n§°Sn ƒrn dG ±
o ôv ©n nJCGhn án «n pdÉàs dG Qn ƒn °üdG
t π o es nCÉnJnCG
r GnC
................... ôp °UÉ p næYn røpe Gôk °ü
o ræYo áo nHôr tàdG oπuãªn oJ -
.»u Äp «pÑrdG p§°Sn ƒrn dG »pa Òl pKrCÉnJ ... hn ... hn ... `c pá«s Np Éæn ªn rdG p πpeGƒn ©n r∏pd -
97
:ná«n pdÉàs dG Qn ƒn °üdG
t π o es nCÉnJnCG - CG
n pdPn Qo ôu Hn oCG h »£p «ë

.∂ p eo »pa óo L
n ƒoJ n’ »pàsdG päÉnfGƒn «n ë p ôs co ≈n∏Yn π
n rdG An Éªn °Sr nCG »°SG o ≤o rfnCG - Ü
.»£p °Sn hn »pa É¡n ær pe pIOn ƒL p ôs co ≈n∏Yn π
o ƒr ªn rdG An Éªn °Sr nCG »°SG o ≤o rfnCGhn pá«n pdÉàs dG p ≥pFÉnKƒrn dÉpH päÉnJÉÑn æs dG ±
o ôs ©n nJnCG - CG
98
.»£p °Sh
n »pa päÉnJÉÑn æs dG p ¢†©r Hn Op ƒL
o h Ωn ón Yn Qo ôq Hn oCG - Ü
r GnC
. pás«N
p Énæªn rdG p πpeGƒn ©n rdG p±nÓpàN
r ÉpH o∞∏p nàî
r nJ lIOn óu ©n nàoe läÉnfGƒn n«nM »u Äp «pÑrdG p§°Sn ƒrn dÉpH óo nLƒoJ @
................. hn .................. ø r pe : »Äp «pÑrdG p§°Sn ƒrn dÉpH »pJÉÑn sædG Ao É n£¨p rdG o¿ƒns μàn jn @
................. hn
p ôs co ≈n∏Yn Égn An Éªn °Sr nCG π
É¡n æn «r Hn m º¡r °ùpn H o§pHQr CGhn »°SG u °Ss oCG : påpdÉsãdG p•É°ûn æs dÉpH päÉnfGƒn «n ë
o é n rdG ≈ndEGp Oo ƒYo nCG
: ' ≈n∏Yn isòn¨àn jn ' pábn nÓ©n rdG nÖ°ùn M n
p
»t °ûM p
r ƒrn dG Qo Éªn ërdG óo °Sn nC’G : ∫Éãe
(»u °ûp M
r ƒrn dG Qp Éªn ëp rdG ≈n∏Yn isòn¨àn jn óo °Sn nC’G)
: ¢SOÉ°ùdGq o•É°ûn æq dG
.ól Øo ræbo - Ql rCÉan - mIQn Po áo nàrÑnf - ≈©n ar nCG : pán«pdÉsàdG pás«nërdG päÉnæpFÉnμrdÉpH ák s«pFGnòZp ák n∏°ùrp ∏°Sp o¿ƒnu coCG
r GnC
.≈ndhoCG máL n Qn On ø r pe ∂l ∏p ¡r àn °ùr eo : Qo rCÉØn rdG ............ ≈n∏Yn Qo CrÉØn rdG isòn¨àn jn -
.má«n pfÉnK máL
n Qn On ø r pe ∂l ∏p ¡r àn °ùr eo : ≈©n ar nC’G ............ ≈n∏Yn ≈©n ar nC’G isòn¨àn nJ -
.mánãpdÉnK máL n Qn On ø r pe ∂l ∏p ¡r àn °ùr eo : óo Øo ær ≤o dG ............. ≈n∏Yn óo Øo ær ≤o dG isòn¨àn jn -
.m ¢†©r Hn ≈n∏Yn É¡n °† o ©r Hn isòn¨àn jn má«s M n mäÉæn pFÉnc røpe ál nfƒns μeo ál Yn ƒªo é
r en »n pg áo «s pFGnò¨p rdG áo n∏°ùrp ∏°ùdG
u -
99
: ≥Ñq WCG
án «n pdÉàs dG päÉnfƒnu μªo rdG ∞ n oCG : má«s M
o æu °U n ôp «r nZ mäÉnfƒnu μeo hn má«s M n mäÉnfƒnu μeo ø r pe »t Äp «pÑrdG o§°Sn ƒrn dG o¿ƒns μàn jn
.más«nM ôp r«nZ - más«nM : ≈ndGE p
- o¿ÉÑn ©r tãdG - Ü o Én≤©o dG - π o «∏p cr E’p G - Üo ÉHn òt dG - áo Hn ôr àt dG - ôp ¡r æs dG Ao Éen - p ∫Én≤oJôr Ño rdG Qo Éé
n °Tr nCG - Ao Gƒn ¡n rdG
.o¿É°ùrn f’ Ep G
.päÉ«s ªp ë
r ªn rdG pçGón M
r EGp ôp jpôÑr àn pd π
u bn nC’G ≈n∏Yn p ø«r Ñn Ñn °Sn ôo co Pr nCG
p ôs co ≈n∏Yn p¬pFGnòZp hn p¿Gƒn «n ë
.»°SG n «r Hn m º¡r °ùpn H o§pHQr nCG
n rdG ø
≈©n ay nC’G @ @ ä
o ƒÑo nμær ©n rdG
o Op ÉnØ°†dG
´ s @ @ …pQhóq dG Qo ƒoØ°ü r Yo
¢ù
t î n rdG @ @ áo bn ƒ°ùo Yr ós dG
»∏p jõu dG án bn ôn jn @ @ o¿hõo n∏n◊G
Ü
o ÉHn òt dG @ @ o¿ÉÑn ©r tãdG
o¿Gón jóu dG @ @ òo Øo ær ≤o rdG
r pehn má«n pfÉnK máL
ø r pehn ,≈ndhoCG máL
n Qn On ø n Qn On ø r pe ák nμ∏p ¡r àn °ùr eo mäÉnfGƒn «n M
n pá≤n pHÉ°ùdG
s päÉnfGƒn «n ë r pe Qo Éàn N
n rdG p ø«r Hn ø r CG
.mánãpdÉnK máL
n Qn On
:pá«n pdÉàs dG pá«s pFGnò¨p rdG p π°Snp Ó°ùdG
s »pa o¿É°ùrn fE’p G É¡n t∏àn ë
r jn »àdG án L n Qn ós dG ø o «u Hn CG
¿É°ùfGE p ±hôN Ö°ûY
¿É°ùfGp ¢ùN
q
¿É°ùfEG •ƒÑ£NCG ∑Éª°SCG ôëÑdG ÖdÉëW
100
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
.Al Éen p¬pH m ÒpÑcn m¿Gõs N
n »pa í o Ñn °ùnr J ák ªn ≤r an p¬pdƒNo Oo ón ær Yp inCGôn an án °Sƒ
n °So pá¡n é p pH ' É«n ≤jpôar Gp ' √n õn àn ær eo ¢SG
l ôn pa Qn GRn
? É¡n ræYn mÖjpônZ »x Äp «pH m§°Sn hn »pa ¢û« n ©p nJ r¿nCG »w pÑ q£ob l¿Gƒn «n Mn »n pg »pàsdG páªn ≤r Øn r∏pd ø n nμer nCG ∞ n «r cn ∫ n An É°ùn àn an
.m ¢SGôn pa p ∫Dho É°ùnn J ø
r Yn páHn ÉLn E’p G ≈ndEGp π s ƒnn JnC’ måë
n °U r Ñn pH Ωo ƒobnCG -
? ''Góæc'' »pa äÉn

o fôdG
s âr °Vn ônn ≤rfGp ∞
n «nr c
ƒªo «μp °Sr ’p G Oo É n£°ü r nj .pÜÉnFòu ∏pd nπ°†n s Øªo rdG nAGnò¨p rdG oπuãªn ojhn Gón næcn »pa ¢û« o ©p nj »pjór nK l¿Gƒn n«nM áo nfôs dG
≈n∏Yn ¢û« o ©p jn ôo °† n N l ÉnÑnf) päÉæn °Tr nC’G ≈n∏Yn É°SÉ
r nCG ä o Énfôs dG isòn¨àn nJ .É¡n «r n∏Yn GƒoJÉàn ≤r «n pd päÉnfôs dG
k °Sn nCG ä
p ør«nfôr ≤n rdG nAÉnærKnCG o∫nAÉ°† n nànj päÉnfGƒn n«nërdG nøpe o´ƒr sædG Gnògn òn N n nCG ór bn hn .(pQÉné°Tr nC’G p¿É°ür n ZnCGhn p ´hoòoL
pçhóo M o ≈ndEGp iOs nCG …òp sdG p Ωƒ«o pfGQn hoC’Ghn p ¢SÉë n æt dG p øYn pÖ«≤p ær às dG án én «pànf ôn °ûn Yn p ™°SÉ p sàdGhn p øpeÉsãdG
.päÉnHÉn¨rdG uånLh p ≥pFGôn nërdG
: pá«s °V
p ôn Øn rdG ø n pe ák ≤n ∏p n£ær eo Ü
n ÉnFòu dG áo js póæn rμdG áo en ƒoμë o rdG â r n∏àn bn päÉnfôs dG ≈n∏Yn pá n¶naÉë n ªo r∏pd hn
' mäÉnfQn Ìo cr nCG mÜÉnFPp qπbCG '
pÖÑn °ùpn H ≈ndhoCG mán∏M n ôr en »pa ä o Énfôs dG päôn nKÉnμnJ oå«r ë n pH ,Gôk n¶àn ær eo n¿Énc Éen ¢ùr o μYn nçón M n ¬o sfnCG s’GE p
ÉkeÉªn nJ râ°V n ôn ≤n rfG ≈sànM mójpónL røpe ¢üs n ∏≤n nJ r¿nCG Égn Oo ón Yn nåpÑnd Éne sºoK pÜÉnFòu dG ≈n∏Yn Ap É°†n n ≤rdG
.Ap Gnò¨p rdG ôp at ƒnn J p Ωón Yn án én «pànf
¢ùfƒàH πYƒdG ¬Ñ°ûj : áo nfôs dG @
.pÜÉnFòu dG p πàr bn ºn rZQn päÉnfôs dG p ¢VGôn ≤p rfGp Ö u aoCGhn ¢ü
n Ñn °Sn ôo °ùn s æs dG oCGôn br nCG -
101
: ÊÉãdG ¢SQódG
q
É¡n pcÓ¡r pà°Sr Gp áo «s Øp «r ˘nch pIOn Qn É˘ n£˘ªo ˘rdÉ˘pH Oo É˘ n£˘°ü˘

r nJ »˘pà˘qdG ä
o É˘nfGƒ˘n «n ˘ë
n ˘rdyG : ´ƒ```°Vƒ˘˘ª˘ ˘rdG
.Égn An GnòZp
án «s Øp «r cn ø
o «s Ñn nJnCGhn pIOn Qn É n£ªo rdÉpH pó«r °üdG
s An Éæn rKnCG p¿Gƒn «n ë
n rdG p∑ƒo∏°So ≈ndEGp ±
.√o An GnòZp p¬pcnÓ¡r pà°Sr Gp

pá«s Øp «r cn hn (pó°Sn nC’G - ôp ªr æu dG - pó¡r Øn rdÉnc) päÉjn Qp ƒr æs °ùdG u ∫ n ƒr M n Éjv õp Øn r∏nJ Éé k en Énfôr Hn ä n ór gn É°Tn
.pó«r °üdG
s An Éæn rKCnG É¡n cn ƒo∏°So ∞ r °U p .É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn É¡n pdƒ°ü o M o
? ∂ n pdòn pH Ωo ƒo≤jn ∞
n «r cn ? √o An GnòZp ∫
o hÉ n æn àn jn (Gók ¡r an hr nCG ,Gôk ªr pf hr nCG) Gók °Sn nCG ä
n ór gn É°Tn
p ƒnn μrdGhn (t§≤p rdyG ,ôo ªp sædG ,óo °Sn nC’G) päÉsjQp ƒr næ°ùdG
ôp °SG u ón ræYp áo n∏°†n s Øªo rdG áo njòp rZC’G »n pg Éne
? (pÜÉn≤©o rdGhn ôp ≤r °üdG s hn ôp °ùr æu dÉnc)
: ô``````q `μàCG
n Yr nCÉan pájs ôu Ñn rdG päÉnfGƒn «n ë

ƒn gr hn p ∫Gõn n¨rdG p ™«£p bn ôo n¶ær en ¬o Ñn é n rdG ∫ n É«v ≤p pFÉnKhn É k£jpô°Tn ¢SG
n ƒr M l ôn pa ón gn É°Tn
n «r cn ' : kÓpFÉnb Ü
ºr nd ∞ n ôn r¨à°SÉn r a .mQòn M n π u oμpH ÉÄk «r °ûn o ôp àn ≤r jn Gók ¡r an inCGQn hn »Yn ôr jn
n a ÉÄk «r °Tn É¡n ær en Ü
' ? É¡n pH ¥ o póë r jo …òp sdG ôp n£î n rdG ≈ndEGp óo ©r Hn ø
r s£nØàn nJ
: ô`qÑ````YCG
.É¡n ær pe pó¡r Øn rdG pÜGôn pàbr G ≈ndEG p¿n’õr ¨p rdG p ø t£nØnJ p Ωón Yn Ö o «u Hn oCG
n Ñn °Sn ø

.páªn M
p sÓdG päÉnfGƒn n«nërdG p√ògn nør«nH o§pHôr nJ »pàsdG pábn nÓ©n rdG p øYn oånërHnCGhn Gók u«nL Qn ƒn °üdG
t oπsenCÉnJnCG
r GnC
... pá n£°SG
p ƒpn H É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn nπ°ü
o rënàpd oπ≤s nænànJ ál °Spn ônàØr oe läÉnfGƒn n«nM ôo °ùr uædGhn ôo ªp sædGhn óo °SCn ’G

.pô°ùr uædGhn pó¡r Øn rdG ón ær Yn pó«r °üdG
s án ≤n jpô nW ± o ôs ©n nJnCGhn p øjr ón ¡n °ûr ªn rdG π
o es nCÉnJnCG -
: pán«pdÉsàdG päGQn ÉnÑ©p rdÉpH Ékæ«©p nà°ùr oe m¿Gƒn n«nM π
u co ión nd pór«°üdG s nπM p Gôn ne oÖuJQn oCG -
.máYn ôr °ùpo H ºo éo ¡r jn - ∂ n pàØr jn - ¢†n
t ≤ær jn - oåë n Ñr jn - óo °U s ôn àn jn
103
p ôs co ≈n∏Yn √o Òn ªp ©r nJ π
: »°SG o ªp cr oCG »pdGƒn ªo rdG p ∫hn ór é
n rdÉpH páæn «s Ñn ªn rdG p πM
p Gôn ªn rdÉpH pó«r °üdG
s áo «s ∏p ªn Yn ôt ªo nJ
á«©«Ñ
q q£dG äÓgDq ƒŸG á∏MôŸG AÉæKCG ¿Gƒ«◊G ∑ƒ∏°S ó«°üdG
q πMGôe
ô°üÑdGh ™ª°ùdGh
q ºq °ûdG
q ¢SGƒM
q Iƒb
q åëÑ∏d ¬°SGƒM
q πª©à°ùj åëÑdG - 1
ó°Uô
q àq dG - 2
ÜGÎb’G - 3
Ωƒé¡dG - 4
¢VÉ°†≤f’G - 5
∂àØdG - 6
r GnC
áo ≤n jpô s£dG p√òp gn óo ªn àn ©r oJhn ...`pH pó«r °üdG
s pá n£°SG p ƒpn H É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn ôo °SGp ƒnn μrdGhn äo Éjs Qp ƒr æn °ùdG
s π o °ü
o ë
r nJ
...h...h ... ºs oK .... ºs oK óo °U t ôn às dG ,p πt≤næàs dG pá n£°SG
p ƒpn H oåë
r Ñn rdG : »n pg π n Mp Gôn en ≈n∏Yn pó«r °üdG
s »pa

.√o An GnòZp m¿Gƒn «n M
n π o ∏p ¡r àn °ùr jn ∞
t co ∂ o ôs ©n nJnCGhn Qn ƒn °üdG
n «r cn ± t π o es CnÉnJCnG
104
r GnC
... `pH É¡n ≤p jpõªr nJ ón ©r Hn É¡n °ùp pFGôn an Ωn ƒë
o od ä
o Éjs Qp ƒr æs °ùdG
u ∂ o ∏p ¡r àn °ùnr J
... `pH É¡n ≤p jpõªr nJ ón ©r nH É¡n °ùp pFGôn an nΩƒoëod ôo °SG
p ƒnn μrdG o∂∏p ¡r nà°ùnr J
: ≥Ñq WCG
: pá«n pdÉàs dG Qp ƒn °üdÉp
t H páæn «u Ñn ªo rdG pó«r °üdG p Gôn en ø
s p πM r pe mán∏M s co ôo co Pr nCG
n ôr en π
.lCÉ n£Nn - lÜGƒn °U n : p ør«Jn Qn ÉnÑ©p rdG ión rMEÉp H oπªp cr oCG
.p¬pæjpôYn ø r Yn óo °Sn nC’G óo ©p àn Ñr jn n’ p¬pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o ëo r∏pd -
á°UÉs N n óo ªp nà©r nJ Ap Gnò¨p rdG p øYn ÉãrënH Ap É°†nn ØrdG »pa É¡n ≤p «∏p rënJ ón ræYn ôo °SG p ƒnn μrdG -
.pô°ü
n Ñn rdG án °SÉ
s M n
.pIOn Qn É n£ªo rdÉpH Oo É n£°ü
r nj ƒn ¡r an p¬pà°ùjp
n ôan røYn pårënÑr∏pd oπ≤p nàrænj p ¢Tôr ≤p rdG o∂ªn °Sn -
.páYn ôr °ùdG
t ≈n∏Yn Égn ón Yp É°ùn ào pd p íjôu dG p√Éé n uJG »pa oIOn Qn É n£ªo rdG ä o ÉnfGƒn «n ën rdG π o ≤s æn àn nJ -
105
:ådÉqãdG o•É°ûn æq dG
: »pdGƒn ªo rdG p ∫hn ór nérdG Òn ªp ©r nJ oπªp cr oCG
AGò¨dG ∑Ó¡à°SG á≤jôW AGò¨dG ∑Ó¡à°SG ≈∏Y IóYÉ°ùŸG AÉ°†YC’G É¡∏q≤æJ ∫É› ¿Gƒ«◊G
q ≤dG
§
¢Tô≤dG
ô≤°üdG
q
IDƒÑq∏dG
±É°ùdGq
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
.päÉnfGƒn «n ë
n r∏pd »pFGnò¨p rdG p∑ƒo∏°ùdG t p øYn oçós ë l ôn pa ón L
n àn nJ ák ≤n Hn É°ùn eo ¢SG n hn ák «s ªp r∏Yp ák s∏é n en p¬pà©n ndÉ n£eo ón ær Yp
Éªn ¡p pdƒ°ü o án «s Øp «r cn hn p ø«r nfGƒn «n ë
o M n rdG p øjr òn gn p ¢û«r Yn ∫n Één en Or óu M n : p ø«r àn n«pdÉàs dG p ø«r àn ≤n «pKƒrn dG p πes nCÉnJ : á≤HÉ°ùŸG ¢üfq
.¬o nd Éªn ¡p cnÓ¡r pà°Sr Gp án ≤n jpô nWhn Éªn ¡p pFGnòZp ≈n∏Yn
»pa pIOn Qn É n£ªo rdÉpH Oo É n£°ün r oCGhn Égn Op ôn Ør ªo pH pIOn Qn É n£ªo rdÉpH Oo É n£°ün
r J iôn N r J läÉnfGƒn n«nM óo nLƒoJ
n ÉvØn∏pe o¿ƒnu coCGhn ák n∏pãer nCG Ωo póbn oCG .mäÉYn ƒªo é
.É¡n ndƒr M r en p πrμ°Tn
106
: ådÉãdG ¢SQódG
q
É¡n pcÓ¡r pà°Sr Gp pá«Øp ˘«r ˘nch pá˘àn ˘nZÉ˘Ñn ˘ªo ˘rdÉ˘pH Oo É˘ n£˘°ü˘oJ »˘pà˘qdG ä
o É˘nfGƒ˘n «n ˘ë
n ˘rdG : ´ƒ```°Vƒ˘˘ ª˘ ˘rdG
.Égn An GnòZp
o «s Ñn nJnCGhn pIOn Qn É n£ªo rdÉpH pó«r °üdG
ø s An Éæn rKnCG päÉfGƒn «n ë
n rdG p∑ƒo∏°So ≈ndEGp ±
.Égn An GòZp É¡n pcnÓ¡r pà°Sr Gp án «s Øp «r cn

? p¬pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o ë o r∏pd o¿ÉÑn ©r tãdG ± o ôs °ü n àn jn ∞n «r cn
? GPÉªn pd .p¬«pa ¢û« o ©p jn …òp sdG p§«ë p ªo rdG ™n en É°ùk pfÉé
n àn eo ín pÑ°ür «o pd ¬o nfƒnr d o•ƒÑo o£N r oC’G ôo «u n¨jo
?∂ n pdPn ºt pàjn ∞
n «r cn .mó©r Ho ø r Yn É¡n pà°ùjp
n ôan ≈n∏Yn p ¢†Ñr ≤n rdG ø n pe áo Yn ón Ør °†dG
u ø o sμªn àn nJ
- p ∫pRÉæn ªn rdG o¿GQn ór L
o ) máØn ∏p àn î
r eo m•É°Sn hr nCG »pa (¢TÉ°ûcƒH - áo nZRr ƒrn dG) m ¢üHn ôr Hn ƒHo nCG ¢û« o ©p jn
? GnPÉªn pd .É¡n nfƒnr d òo îp às jn hn (pQÉé n °Tr nC’G ´ o hoòL o
: ô``````q `μàCG
.páneƒoÑrdG ón ræYp pór«°üdG

s nπM p Gôn ne p¿Gón ¡n °ûr ªn rdG oπuãªn oj -
.É¡n ær Yn ôo Ñu Yn oCG ºs oK π p Gôn ªn rdG p√òp gn ±
n M o ôs ©n nJnCG -
107
: ô`Ñq ````YCG
.É¡n pà°ùjp
n ôan ≈n∏Yn p ¢†Ñr ≤n rdG ≈ndEGp áo en ƒÑo rdG π
o °U
s ƒn àn nJ ∞ u aoCG
n «r cn ôo °ùn

.É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o r∏pd Ao ÉHn ôr ë
o ë n rdG É¡n o∏ªp ©r àn °ùnr J »pàsdG án ≤n jpô s£dG ø
o «s Ñn nJnCGhn án «n pdÉàs dG Qn ƒn °üdG
t π o es nCÉnJnCG
.É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü
o ë n pe ä
o rdG ø n rdG pâæn sμªn nJ ∞
o ÉnfGƒn «n ë u aoCGhn nçnÓsãdG Qn ƒn °üdG
n «r cn ôo °ùn t π o es CnÉnJCnG
108
r GnC
r Yn É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn áo en ƒÑo rdG - Ao ÉHn ôr ë

ø n rdG - áo an ƒYo ôr °ùdG
s - o¿ÉÑn ©r tãdG : π o rãe äo ÉnfGƒn «n ë
n rdG π
o °ü
o ë
r nJ
.... É¡n pfÉnμen »ma ..... π r Hn É¡n pà°ùjp
n ôan ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o ëo r∏pd π o ≤s æn àn nJ n’ »n ¡r an ...pó«r °üdG
s p ≥jpô nW
.má«s Äp é
r ao mIQn ƒ°üp o H É¡n pà°ùjp
n ôan ≈n∏Yn p Ωƒé o ¡o r∏pd
.Égn An GnòZp päÉnfGƒn «n ë
n rdG p√òp gn p∑Ó¡à°SG pá≤n jpô nW ≈ndEGp ±
o ôs ©n nJnCGhn án «n pdÉàs dG Qn ƒn °üdG
t π o es nCÉnJnCG
r GnC
.kán∏peÉnc ¬o àn °ùjp
n ôan o¿ÉÑn ©r tãdG ™o ∏p àn Ñr jn @
.É¡n ©o ∏p àn Ñr nJ ºs oK ÉkKnÓnK hr nCG p ø«r nJôs en É¡n «r sμØn pH É¡n °Vp
o ô≤r nJhn É¡n pfÉ°ùn ∏p pH nIôn °ûn ën rdG áo Yn ón Ør °†dG
u Ö o ë n °ùnr J @
.É¡n ©o ∏p àn Ñr nJ ºs oK kIÒn ¨p °U
n É©k n£pb É¡n «r sμØn pH É¡n ào àu Øn oJhn É¡n «r bn É°ùpn H án °ùjp
n ôØn rdG áo an ƒYo ôr °ùdG
t ∂ o °ùp ªr oJ @
109
: ≥Ñq WCG

.»pHGƒn L o ∏p Yn oCG ºs oK Op É«n £p °U
n π r ’p G p§ªn nf Ö
n °ùn M p ós dG p øYn oåë
n p π«N n Hr nCGhn pá«n pdÉàs dG päÉnfGƒn «n ë
n rdG Qn ƒn °U o es nCÉnJnCG
o π
: ÊÉqãdG •o É°ûn qædG

: mó©r Ho ø
r Yn É¡n pà°ùjp
n ôan p∂°ùr en ø r pe ø
o sμªn àn nJ »pàsdG päÉnfGƒn «n ë p ôs co ≈n∏Yn π
n rdG An Éªn °Sr nCG »°SG o ≤o rfnCG
.≈©n ar nCÉrdG - o¿ÉnÑ©r tãdG - áo neƒoÑrdG - Qo ÉsÑnërdG - oAÉnHôr nërdG - áo an ƒYo ôr °ùdGt
.p¬pFGnò¨p pd p¬pcnÓ¡r pà°Sr Gp pá≤n jpô nWhn p¿Gƒn «n ë n «r Hn m º¡r °ùpn H o§pHQr nCG
n rdG ø
É¡n «r sμØn pH É¡n àn °ùjp

n ôan â
o àu Øn oJ o¿ÉÑn ©r oãdG
Égn Qp Én≤ær ªp pH É¡n pà°ùjp

n ôan ºn ë
r nd ¥
o õu ªn oJ r oC’G
o•ƒÑo o£N
p ø«r js ƒp ≤n rdG p¬«r sμØn pH ¬o àn °ùjp

n ôan ™o n£r≤jn áo en ƒÑo rdG
ák n∏peÉnc ¬o àn °ùjp
n ôan ™o ∏p àn Ñr jn áo an ƒYo ôr °ùdG
t
110
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
'p êƒo∏tãdG ôo °ùr pf' `pH Qp ƒ°ùo tædG nøpe o´ƒr sædG Gnògn ≈ªs °ùn oj -
pá«s é
p r∏sãdG p ≥Wp Éæn ªn rdG »pa ¢û«
o ©p jn p¿ƒsr ∏dG ¢† o «n Hr nCG ƒn gr hn
.(‹Éªn °ûdG q oÖ r£o≤rdG)
? ¢†o «n Hr nC’G ¬o ofƒnr d ¬o eo póîr jn ºn «pa -
pó«r °üdG
s Ü n ƒo∏°Sr oCG »t pFGón pÑrdG o¿É°ùrn fE’p G π
o ªp ©r àn °ùr jn p¿Gƒn «n ë
n rdG Qp Gôn Zp ≈n∏Yn hn p¬pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o ë o r∏pd
.pánànZÉnÑªo rdÉpH
?∂ n pdPn ≈ndEGp ≥
o as ƒn àn jo n¿Énc ∞n «r cn -
111
: ™HGôdG
q ¢SQódG
q
É¡n pcnÓ¡r pà°Sr Gp áo «s Øp «r cn hn ï

u Øn rdGhn pán∏«ë
p rdÉpH Oo É n£°ün
r J »pàsdG ä
o ÉnfGƒn «n ë
n rdyG : ´ƒ```°VƒªrdG
.Égn An GnòZp
u Øn dGhn pán∏«ë
ï p rdÉpH Oo É n£°ün
r J »pàsdG päÉnfGƒn «n ë
n rdG p∑ƒo∏°So ≈ndEGp ± o ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
.Égn An GnònZ É¡n pcnÓ¡r pà°Sr Gp án «s Øp «r cn ø«s Ñn nJnCGhn
? GnPÉnŸ ? ¬o àn r«Hn ä
o ƒÑo nμær ©n rdG è o °ùo ær jn øn jr nCG
p•ƒ«o N o pándGRn EGp »pa É¡n oJór Yn É°Sn hn (p Ón ƒr àn °ùr ªo rdG phnCG) p ∫põær ªn rdG p¿ÉncQr nCG p∞«¶p ær àn pH »eu oCG râen Énb
?â o r¶M n n’ GnPÉen .päƒÑo nμær ©n rdG pâ«r Hn
.pIOn Qn É n£ªo rdG phnCG páàn nZÉÑn ªo r∏pd mIôn pjÉnëo pá≤n jpô n£pH É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn π o °üo ë r nJ mäÉnfGƒn n«M n ± o ôp ©r nJ π r gn
.É¡n pà°ùjp
n ôan ≈n∏Yn É¡n pdƒ°ü o Mo án «s Øp «r cn ôo °ùn
u aoCGhn É¡n «ªu °Sn oCG
: ô``````q `μàCG
r ós àn °Tr Gp GnPEGp ,Ap Gôn ë

ä s »pa »Yp ÉnanC’G ¢†
r °üdG n rdG'' p¬pHÉàn pc »pa oßM
n ©r Hn s¿nCG ' o¿Gƒn «n ë p Éé n rdG ≈nμM n
.Ol ƒYo É¡n sfnCÉcn hn ák Øn pbGhn Ö p àn ær nJ ,É¡n «r ndEGp ∫
o °ü o hõo æt dG Qp ƒ«o t£dG ≈n∏Yn Öo ©o °U n hn π o er ôs dG »n ªp Mn hn oIÒn é p ¡n rdG
: ô`Ñq ````YCG
.pIÒn é
p ¡n rdG Op Gón pà°Tr Gp ón ræYp »Yp ÉnanC’G p√òp gn n±ôt °ün u aoCG
n J ôo °ùn

.Ap Gnò¨p rdG ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü
o oër∏pd päÉnfGƒn n«nërdG n∑ƒo∏°So o±ôs ©n nJnCGhn án n«pdÉsàdG Qn ƒn °üdG
t oπsenCÉnJnCG
päƒoÑnμræ©n rdG n∑ƒo∏°So ôo °ùn
u aoCG
.p¬pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o ëo r∏pd
.p¬pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü
o oër∏pd ¢Uƒ
o ªo Yr ót dG É¡n o∏ªp ©r nà°ùr nj »pàsdG án ≤n jpô s£dG o∞°U
p oCG sºoK nIQn ƒ°üdG
q oπsenCÉnJnCG
113
r GnC
:É¡n «r n∏Yn ¢†p o Ñ≤r àn an Ol ƒYo É¡n sfnCG É¡n ær pe Éæv nX páM n Gôs ∏pd ÉÑk n∏ nW páÑn °ü
n àn ær ªo rdG ≈©n ar nC’G ≈n∏Yn Òo paÉ°ü n ©n rdG t§ë o nJ *
... `pH Op É«n £p °U r ’p G án ≤n jpô nW ≈©n ar nC’G π o ªp ©r àn °ùnr J
o ªp ©r àn °ùr jn É¡n pH áo °ùjp
π n ôØn rdG ≥ p àn r∏nJ É¡n °ùp ªr nd ón ær Yp hn máL
o °ü n õp nd m•ƒ«o N o án μÑn °Tn ä o ƒÑo nμær ©n rdG è o °ùo ær nJ *
... `pH pó«r °üdGs án ≤n jpôWp ä o ƒÑo nμær ©n rdG
.pá°ùjp
n ôØn rdG ´ n ƒobho Ö o bs ôàn jn hn p¬ªp °ùr Lp π n peÉnc Ωo Op ôr jn hn m ™ªr bn p πrμ°T »pa Gôk Øn M o ¢Uƒo ªo Yót dG ôo Øp ë r jn *
... `pH pó«r °üdG s án ≤n jpô nW ¢Uƒ o ªo Yr ót dG π o ªp ©r àn °ùr jn
,päƒ˘Ño ˘nμ˘ær ˘©n ˘rdG p è˘«˘°ù˘
p æn ˘pH án ˘n≤˘pdÉ˘©n ˘rdG päGôn ˘°û˘
n ë n ˘rdG ¢ü˘
o ë s ˘nØ˘nJnCG É˘˘en ón ˘ ær ˘ Yp -
.mánZQp Éna Qm ƒ°ûo o b p πrμ°Tn ≈n∏Yn lånãL o É¡n sfnCG oßM p n’oCG
? ¬o àn °ùjpn ôan ä o ∏p ¡r àn °ùr jn ∞
o ƒÑo nμær ©n rdG r¿Pn EGp ∂ n «r cn -
? Éªn ¡o °ùn pFGôn an ≈©n ar nC’Gy hn ôp ë o jpôØr Yp ∂
r Ñn rdG â o ∏p ¡r àn °ùr jn ∞
n r«cn -
114
r GnC
p Gón pH Éen ... ºs oK É¡n t∏°ûo «n an pá«s °Sp rCGôs dG p¬pfhôo bo pá n£°SG
p πN p ƒpn H ¬o àn °ùjp
n ôpa ∂ t °ûo jn ,p ¢Uƒªo Yr ót dÉnc ä o ƒÑo nμær ©n rdG *
p «°ùp æn pH ák ≤n pdÉYn ák nZQp Éna ... pá°ùjp
.É¡n é o ≈n≤Ñr àn an Am É°ùn M
n ôØn rdG áo sãL n p πrμ°Tn ≈n∏Yn Am É°† n Yr CnG ør pe É¡n ªp °ùr L
p
... É¡n pà°ùjpn ôan p πràbn ón ©r nHhn ,Éªv °So ≈©n ar nC’G Ro ôp Ør oJ *
.ká«s M
n ¬o àn °ùjp
n ôan ôp ë o jpôØr Yp ... *
r Ñn rdG â
: ≥Ñq WCG
q OÉ£°üj á∏«◊ÉH OÉ£°üj ó«°üdG
ïØdÉH q á≤jôW ¿Gƒ«◊G
¢UƒªYóq dG : ∫hCq ’G o•É°ûn æq dG
ôëÑdG âjôØY pánfÉî
n rdG »pa (*) án en nÓYn ™o °V n nCG
äƒÑμæ©dG : páÑn °SÉ
p æn ªo rdG
n pàer Ép rdÉpH hr nCG p ńÓpàHr ’p ÉpH Égn An GnòZp ∂
: p ¢UÉ°ü o ∏p ¡r àn °ùnr J mäÉnfGƒn «n M
n ≈ndEGp án «n pdÉàs dG päÉnfGƒn «n ë
n rdG ∞ n CoG
o æu °U
.¢Uƒ
o ªo Yr ót dG - ôp ë r Ñn rdG â o jpôØr Yp - ä o ƒÑo nμær ©n rdG - ≈©n ar CnÉrdG
: ådÉãdG o•É°ûn æq dG
»pa uïØn rdGhn pán∏«ë
p rdÉpH Oo É n£°ün
r J »pàsdG oäÉnfGƒn n«nërdGhn pánànZÉnÑªo rdÉpH Oo É n£°ün r J »pàsdG oäÉnfGƒn n«nërdG o∑ôp nà°ûnr J @
: pá«n pdÉàs dG päÉncƒo∏°ùdG
t ø n pe m ¢†©r Hn
o Én≤j’p G - ôo tμæn às dG - pá°ùjp
´ o Ñr ≤n rdG - pá°ùjp
n ôØn rdG ≈n∏Yn ¢† n ôØn rdG Ö o bt ôn nJ - Ao ÉnØpàN r ’p G - ï u Øn rdG Ö
o °ün
r f
.pá°ùjp
n ôØn rdÉpH
.nácn ôn àn °ûr ªo rdG päÉncƒo∏°ùdG t »°SG p ôs co ≈n∏Yn π o ≤o rfnCG @
115
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
k ôn pa ∞
É°SG u Øn rdGhn pán∏«ë
n s∏cn hn ï p rdÉpH Oo É n£°ün
r J »pàsdG päÉnfGƒn «n ën rdG ∫ n måë
n ƒr M r Ñn pH √o òn «penÓnJ ºo u∏©n ªo rdG ∞
n s∏cn
.p ¢Uƒªo Yr ót dG p øYn pårënÑrdÉpH p¬≤p jpôan n™ne
.∂n Hn Gƒn L
n π r u∏Yn ? p¿Gƒn «n ë
n rdG Gnògn ør Yn påë r Ñn r∏pd ¢SG
l ôn pa ¬n é p às jn r¿nCG Ö
o é p jn ø
n jr nCG
.p¿É°ùrn fEÓ
p pd lIQs É°V
n läÉnfƒn n«nM nÚpHÉ©n sãdGhn »Yp ÉnanC’Ghn nÖpcÉnæ©n rdG s¿nCG Òo pãnμrdG óo ≤p nà©r nj
.Op Én≤pàYr ’p G Gnògn pásë°U
p ≈n∏Yn nøpgôr nÑoJ r¿nCG r∫phÉnM
116
q
.É¡n oJÉnfƒnu μeo hn áo Hn ôr àt dG : ´ƒ```°VƒªrdG

.É¡n pJÉnfƒnu μeo ºs gn nCG ±
n ôs ©n nJnCÉpd páHn ôr àt dG p π«∏p ë o Qs ón nJnCG
r nJ ≈n∏Yn Ü : ±ó````````¡dG
n pcÉen nCG On ƒL
ø o ho â o r¶M n nÓan , Qp É n£er nC’G p ∫hõo of ôn rKEGp päÉgn õn àn ær ªo rdG póM n nCÉpH mándƒr L
n »pa â o L r ôn N n
? GnPÉªn pd .ôo «r °ùdG
s É¡n «pa Ö o ©o °ü r jn má≤n pdRn
án Øn ∏p àn î
r eo án Hn ôr àt dG s¿nCG â
o r¶M n nÓan .Ékbón ær N n ∫ o Éªs ©o rdG ôn Øn M n »u ë n rdG ≈ndEGp Ap Éªn rdG p ∫É°üj n EGp ón ær Yp
.∂n pdPn ôo °ùn u aoCG .p¿Gƒrn dnC’G
.É¡n nàn«ªp °ùnr J Qo ôu nHoCGhn É¡n ao ôp Yr nCG »pàsdG pánHôr tàdG n´Gƒrn fnCG »ªu °Sn oCG
: ô``````q `μàCG
óx °So ç p Gón M r EGp ôn rKEGp ¬o æs μp nd ,p ÒpÑnμrdG ¬p ∏p ≤r M n »ap Qm hoòHo áp Yn GQn Rp ≈n∏Yn m ¢SGôn ap ƒHo CoG On ƒs ©n nJ
Qn É°ûn nà°SÉn
r a án sjƒp ≤r °ùdGs päÉ°SG n ôn ¨p rdG ≈ nWÉ©n nànj r¿nCGhn »s M p nÓØp rdG o¬ nWÉ°ûnn f ôn u«nöj r¿nCG On GQn nCG pá≤n n£ræªp rdÉpH
r ªp rdG ≈ndEGp p ¢VQr nC’G páHn ôr oJ ø
¬o ªn n∏Yr nCG m ´ƒÑo °Sr oCG ón ©r Hn hn . ôp Ñn î r pe ák æn «u Yn òn N n nCG …òp sdG É«v M p nÓpa É°Sk póær ¡n eo
.páæn μp ªr ªo rdG päÉ°SG n ôn ¨p rdG p ´Gƒrn fnCÉpH
? páæn μp ªr ªrdG päÉ°SG n ôn ¨p rdG p ´Gƒrn fnCG pójpóër nJ ≈ndEGp ¢S o póær ¡n ªo rdG π
n °U s ƒnn J ∞n «r cn
: ô`qÑ````YCG
»pHnCG p ¢VQr nCG án Hn ôr oJhn áªn pFnÓàn ªo rdG äÉ°SG

n ôn ¨p rdG ´Gƒrn fnCG pójpóë r pe ¢S
r nJ ø o póær ¡n ªo rdG ø
n sμªn nJ ∞ o «u Hn oCG
n «r cn ø
.m ¢SGôn pa

: páHn ôr àt dG Öo «°Sp ôr nJ
É¡n o£∏p N r oCGhn páHn ôr àt dG øn pe kÓ«∏p bn òo N o BG
É¡n co ôo rJnCGhn Gók «u L
n É¡n L t Qo nCG ºs oK Ap Éªn rdÉpH
.¥O 15 pIós ªo pd Ö o °Ss ôn nànJ
r GnC
... pá n£°SG
p ƒpn H É¡n o∏°ün n nμer nCG máØn ∏p àn î
r aø r eo mäÉnfƒnu μeo ≈n∏Y áo Hn ôr àt dG π
o ªn àn °ûnr J

o uãªn oJ GnPÉen .Ap Éªn rdG ¥
?π r Øn W »pàsdG Ωn É°ùn L
n ƒnr a â o es nCÉnJnCG
r C’G π
r GnC
... ≈ªs °ùon Jhn ... Éjn Én≤Hn Ap Éªn rdG ¥ r Øn W »pàsdG Ωo É°ùn L
n ƒnr a â r nC’G π
o uãªn oJ
? oßM p n’oCG GnPÉen .p êÉL n õt dG ø n pe p ø«r àn ë
n «Øp °Un ø n «r Hn ¬o tμM o nCGhn p πer ôs dG ø n pe kÓ«∏p bn òo N o BG - CG
n ˘«˘Øp ˘°U
p ø˘«r ˘àn ˘ë n ø k ƒ˘n Yp pá˘Hn ôr ˘àt ˘dG ø
n ˘«r ˘Hn p π˘er ôs ˘dG p ø˘Yn É˘°V n ˘pe m π˘«˘∏p ˘nb p ∫É˘ªn ˘©r ˘pà˘°SÉ˘
r pH pá˘Hn ôp ˘é n Ø˘ nf óo ˘ «˘ Yp oCG -Ü
r ˘às ˘dG ¢ù˘r
? oßM p n’oCG GnPÉen .p ø«r nJón jpóL n
r GnC
. ... Op ƒL l «pdOn Gnògn hn p ø«r àn «n L
o ho ≈n∏Yn π p ÉL n «Øp °üdG
n õt dG p ø«r àn ë s ≈n∏Yn ... áo Hn ôr àq dG oçpóë
r oJ
118
ón ©r nH pánæ«é
p ©n rdG »pa oßMp n’oCG GnPÉne .Ap Éªn rdG nøpe m π«∏p ≤n pH o¬oæép Yr nCG sºoK p Ú£dG nøpe m π«∏p bn røYn oånërHnCG - CG
? É¡n °ùp ªr nd
ón ©r Hn pánæ«ép ©n rdG »pa oßMp n’oCG GnPÉne .Ap Éªn rdG nøpe m π«∏p ≤n pH pánHôr tàdG nøpe m π«∏p bn p øré©n pH án nHôp résàdG óo «Yp oCG - Ü
? É¡n °ùp ªr nd
AÉe AÉe
áHôJ ÚW
r GnC
.AÉªn rdÉpH É¡n £p r∏N

n ón ræYp ........... ák næ«é
p Yn o¿ƒnu μoJ É¡n sfnC’ .......... ≈n∏Yn áo nHôr tàdG …pƒnàrënJ

áHôJ Ap É˘˘nfE’p G p ´É˘˘bn »˘˘pa án ˘ Ñn ˘ °Su ôn ˘ àn ˘ ªo ˘ rdG päÉ˘˘«s ˘ °ü˘
n ˘ë o ˘ rdG òo ˘ N o BG
É¡n co ôo rJnCG .É¡n pæ«î
p °ùr nàpH oΩƒobnCG sºoK (∫hCq ’G •É°ûqædG)
»pàsdG Qo ÉnKB’G »pg Éen .»©p pHÉ°U n nCG øn «r Hn É¡n co ôo ar CGhn Oo ôo Ñr nJ
óbƒe ? »©p pHÉ°U n nCG ≈n∏Yn rân«≤p nH
119
r GnC
.páHn ôr àt dG »pa............ Op ƒL l «pdOn Gnògn hn Éjv p Ò°TÉ

o ho ≈n∏Yn π p Ñn nW Gôk nKnCG áo bn hôo ë
r ªn rdG ä
o É«s °ü o rdG pâcn ôn nJ
n ë
: ¢SOÉ°ùdG q o•É°ûn qædG

»˘pa É˘¡n ˘©o ˘°V
n nCGhn pá˘Hn ôr ˘àt ˘dG ø
n ˘pe ák ˘Hn ƒ˘ oW òo ˘ N
o BG
AÉe ™«bÉ≤a »pàsdG o™«pbÉn≤Øn rdG oπuãªn oJ GnPÉne .lAÉe p¬pH Am ÉYn ph
? É¡n ær pe ä r Rn ôn Hn
áHôJ
r GnC
r nJ áo Hn ôr àt dÉna ,Ap Éªn rdG »pa páHn ƒ t£dG p ¢ùªr nZ ón ær Yp ... ø

... ≈n∏Yn …pƒàn ë r pe ™o «pbÉn≤an ä
r ôn ¡n nX
AÉe
AÉ£Z : ™HÉ°ùdG q o•É°ûn æq dG
Am ÉYn ph »pa páas Één rdG páHn ôr àt dG ø n pe kÓ«∏p bn ™o °V n nCG
.pópbƒr ªn rdG ≈n∏Yn É¡n ˘pæ˘«˘î
p ˘°ù˘
r àn ˘pH Ωo ƒ˘obnCGhn »x ˘pfón ˘©r ˘en
áHôJ
óbƒe
120
r GnC
. ... ≈n∏Yn áo Hn ôr àt dG …pƒàn ë

r nJ
: øeÉãdG o•É°ûn æq dG
: pá«n pdÉàs dG pá≤n jpô s£dÉpH páHn ôr àt dG án M
n É°Tn Qn ôo °† p M r oCG - CG
Ωo ƒobnCG ºs oK (päÉ«s pdón «r °üdG
s »pahn p øjpõær pÑrdG päÉ q£ë
n en »pa ´ o ÉÑn jo ) ôp s£n≤ªo rdG Ap Éªn rdÉpH án Hn ôr àt dG o§u∏N n oCG
.(¢TÉªb hCG ø£b + ™ªb) mIÉnØ°ü r pe p ∫Éªn ©r pà°SÉp r H É¡n ë p «°Tp ôr àn pH
áHôJ + ô q£≤e AÉe
ø£b
t Ñn às dG ºs oK p¿É«n n∏n¨rdG ≈às M

.pôî n Ap ÉnfEG ‘ páHn ôr àt dG páM r pe kÓ«∏p bn ø
n É°Tn Qn ø o î
u °SCn G - Ü
áHÎdG áMÉ°TQ
121
.pôî n ôn s£n≤ªo rdG An Éªn rdG »u∏nZoCG - ê
t Ñn àq dG ≈às M
»≤f AÉe
óbƒe
r GnC
.páHn ôq àt dG »pa más∏ë

n ær eo ...... Op ƒL
o ho ≈n∏Yn Ap ÉnfE’p G p ´Énb »pa ¢†
o «n Hr nC’G Ö p ôs dG ∫
o °SG t óo jn
: ≥Ñq WCG

: »pdÉàs dG p ∫hn ór é
n rdG p Òªp ©r àn pd páHn ôr àt dG päÉnfƒnu μeo Oo óu M
n oCG
äÉfƒμŸG
q èFÉàædG
q ÜQÉéàdG
q
¢Th
l óo N o p ø«r àn js Qp ƒsr ∏pH p ø«r àn ë n «Øp °U
n ø n «r Hn ∂
t ë
n rdG
l¿GQn ƒnn a Ap Éªn rdG Qƒo∏co p ¢†peÉM n ø r pe mäGôn n£nb Ö o rμ°Sn
Ap Éªn rdG Qo Éî n Ho páHn ôr àt dG Ú
o î p °ùnr J
™o «pbÉn≤an Al Éen p¬pH Am ÉYn ƒp pH máHn ƒ oW Ao Én≤rdEGp
ák L
n õp nd â p ©n rdG
r °ùn «r nd áo æn «é Ap Éªn rdÉpH páHn ôr àt dG ø
o é
r Yn
122
: »pdÉsàdG p ∫hn ór nérdG p Òªp ©r nàpd pánHôr tàdG päÉnfƒnu μoe Oo óu nMoCG
ôØ◊G- çô◊G øY ∫ÉHóq dG πjƒ– åãL ÉjÉ≤H
É¡Kó– »àqdG »≤°ùdG
q äÉæFÉμdG Qƒî °üdG âà ØJ äÉfƒμŸG
q
ô£ŸG ÉjÒàμÑdG ≥jôW q q ÉgQOÉ°üe
äÉfGƒ«◊G á«q ◊G
πeôq dG
¢ù∏μdG
Ú q£dG
∫ÉHóq dG
áq«fó©ŸG ìÓeC’G
AÉŸG
AGƒ¡dG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
π p ƒnn a) pá«s ©p «pÑ s£dG pIón ªp °Sr nC’G ø
n °VG n pe ák «s ªu cn É¡n «pa ôn ãn æn an É¡n pàÄn «p ¡r àn pH ì
o sÓØn rdG Ωn Énb ºn Wp Éªn nW p¬°Vp Qr nCG páYn GQn Rp π
n Ñr bn
n ºs oK (mäÉnfGƒn «n M
.Ak Éen Égn Én≤°Sn hn É¡n nKôn M n
óo «ªp °ùr às dGhn ç
o ôr ë n rdG : pçnÓsãdG päÉen ón î n rdÉpH páHn ôr àt ∏pd ì o sÓØn rdG É¡n an É°V n nCG »pàsdG ä o Énfƒnu μªo rdG »n pgÉen
? »o ≤r °ùdG
s hn
.É¡n pànenÓ°Sn ≈n∏Yn pá n¶naÉnëªo r∏pd ÉkbÉnã«pe Qo ôu nMoCGhn pánHôr tàdG päÉnKƒnu ∏oe røYn ÉvØn∏pe o¿ƒnu coCG
123
: ¢SOÉ°ùdG
q ¢SQódG
q
.pá©n «pÑ s£dG »pa Ao Éªn rdG : ´ƒ```°VƒªrdG

.pá©n «pÑ s£dG »pa p√É«n ªp rdG Qp Op É°ü
n en ≈ndEGp ±
? o√Én«ªp rdG p√òp gn tπn¨nà°ùor J nº«pa .»pà¡n L p »pa p√Én«ªp rdG Qn Op É°ün ne ôo co Pr nCG
p rfGp è
? Qp É n£renC’G p ¢SÉÑn ë o pFÉàn nf »n pg Éen
? ôp n£ªn rdG p ¢SÉnÑëp rf’ pás«pÑr∏°ùdG
s päGÒn pKrCÉsàdG nøpe o∞Øu î n of n∞r«cn
? ôo n£ªn rdG o¿ƒns μàn jn ∞ n «r cn
: ô``````q `μàCG
? p¿Énà«n pdÉàs dG p¿ÉnJQƒn °üdG

t »Mp ƒoJ GnPÉªn pH
: ô`qÑ````YCG
.pá©n «pÑ n£dG »pa Ap Éªn rdG án «s ªu gn nCG Ro ôp Hr oCG

áq«°ùfƒqàdG OÓÑdÉH äÉ£bÉ°ùqàdG á£jôN á«q °ùfƒàq dG OÓÑdÉH »JÉÑæq dG AÉ£¨dG á£jôN
r GnC
o É n£obÉ°ùn às dG É¡n «pa ôo oãrμnJ »pàsdG p ≥Wp Éæn ªn rdG »pa ... óo L
.ä n ƒoJ *
.É¡n pæjpõîr nJhn Qp É n£er nC’G √p É«n ep p ™«ªp é r àn dp áp jn Op hr nC’G ≈n∏Yn ... h ... Ωo Én≤oJ *
p rfGp päÉ°SÉn
p ¢SÉnÑë n μ©p rfGp …Op ÉnØnJhn pás«pFÉªn rdG pIón pFÉªn rdG pánjòp r¨nJ »pa ... h ... h ... o√Én«pe oºpgÉ°ùon J *
.pQÉ n£er Cn’G
…q Qƒq∏H øë°U
: ÊÉãdG o•É°ûn æq dG
.pá©n «pÑ s£dG »pa ôp n£ªn rdG p¿ƒnt μnJ án «s ∏p ªn Yn π o uãen oCG
AÉe ¬H AÉfEG » u£nZoCG ºs oK Am ÉnfEGp »pa Ap Éªn rdG ø
n pe m π«∏p bn pá«n ∏p r¨àn pH Ωo ƒobnCG -
? oßM p n’oCG GnPÉen .… x Qp ƒsr ∏pH Am É n£¨p pH An Énf’ Ep G
.náHn ôp é
r às dG ∞ o °U p nCG -
óbƒe p æn Yn ø
ôp °UÉ r pe ôm °ü
o ær Yo π s co π o pKÉen oCG -
: pá©n «pÑ s£dG »pa ¬o o∏pHÉn≤jo Éªn pH páHn ôp é r às dG
125
r GnC
o °So n¿ƒnu μ«o pd ... hn óo Yn É°ü

ÉÑk ë n àn «n an ... pIQn Gôn M
n p ÒpKrCÉnJ â r nJ ... ≈ndEGp pá©n «pÑ s£dG »pa Ao Éªn rdG ∫
n ë o ƒs ën àn jn
...májs ƒu L
n má≤n Ñn n£pH É¡n FÉn≤pàrdGp ón ær Yp (mÜÉÑn °V-O n ôr Hn - m êƒo∏oK - Qm É n£er nCG) mäÉ n£obÉ°ùnn J ≈ndEGp ∫ o ƒs ën àn J
p øpe 3/4 iƒn àn °ùr eo ≈ndEGp ák Hn ôr nJ É¡n «pa ™o °V n nCG .ÉHk ƒo≤oK É¡n Yp Énb »pa oçpóM r oCGhn ák nZQp Éna m ºWp Éªn nW án Ñn r∏Yo òo N o BG
: pá«n pdÉàs dG páHn ôp é r às dÉpH Ωo ƒobnCG ºs oK É¡n Yp ÉnØpJQr G
.p ºWp Éªn s£dG páÑn r∏©o H pIOn ƒL o ƒr ªn rdG páHn ôr àt ∏pd Ap Éªn rdG øn pe ôm àr pd ∞ n °ü r pf ∞o «°V p oCG - CG
?â r ë n Ñn °U r nCG ∞ n «r cn .»©p pHÉ°U n nCG ø n «r Hn páHn ôr àt dG øn pe kÓ«∏p bn òo N o BG - Ü
n àn ªo rdGhn pÜƒo≤tãdG ôn Ñr Yn páÑn °Su ôn àn ªo rdG Ap Éªn rdG pá«s ªu nμpH páHn ƒoμ°ùr ªn rdG Ap Éªn rdG án «s ªu cn o¿Qp ÉnboCG - ê
Ap ÉnfE’p G »pa pá©n ªs é
…
u Qp ƒsr ∏pÑrdG
r GnC
n pH É¡n t∏¨p àn °ùnr f ák «s pFÉen ... n¿ƒnu μào pd p ¢VQr nC’G p±ƒr L
ôp Ør ë n ≈ndEGp Qp É n£er nC’G p√É«n pe ø r pe ál «s ªu cn Ü
o ôs °ùn àn nJ
.m¿ƒo«Yo p πrμ°Tn »pa ôn é
p Øn rænJ hr nCG pá≤n «ªp ©n rdG phnCG pás«ëp r£°ùdG...
s

.pá©n «pÑ s£dG »pa Ap Éªn rdG pándÉM
n hn pá«s pFÉªn rdG pIQn hr ós dG p º°Sr ôn pH í u hn oCGhn án «n pdÉàs dG nIQƒ°üdG
o °V t π o es nCÉnJnCG
126
r GnC
o ƒs nënànJ .... n¿ƒnu μo«pd o∞sãnμnànjh...
∫ n óo Yn É°ü
n nàn«an p ¢ùªr °ûdG...
s p ∫ƒ©o Ør ªn pH pá©n «pÑ s£dG »pa oAÉªn rdG ôo îs nÑnànj *
n rdG pá≤n Ñn s£dG pIOn hôo oH pIós °Tp Ö
pájs ƒu é n (ÜÉÑ°V - OôH - ê ƒ∏K - QÉ£eCG) mäÉ n£obÉ°ùnn J ≈ndGE p
n °ùn M
.É¡n pH »≤p àn r∏nJ »pàsdG
...hn ... hn ... : män’ÉnM pçnÓnK »pa pá©n «pÑ s£dG ‘ oAÉªn rdG óo nLƒoj *
: ≥Ñq WCG
.''’' hCG ' º©f'' `pH oÖ«L p oCG
p rfÉpH ôo nKnCÉàn nJ n’ pá«s ë
.QÉ n£er nC’G p ¢SÉÑn ë p r£°ùdG
s Qp ÉHn B’G √o É«n pe
.päÉnfÉ°VÉ n pe »ªp ë
n «n Øn rdG ø r nJ Oo hóo °ùdG
t
.ná«s paƒr é
n rdG √n É«n ªp rdG ôt °†
p jo p ™pfÉ°ü
n ªn rdG päÉjn ÉnØof Ao Én≤rdGE p
.p ¢VQr nC’G p±ƒr nL »pa É¡n t∏co oÜôs °ùn nànJ Qp É n£renC’G o√Én«pe
. páHn ôu °ùn àn ªo rdG Qp É n£er nC’G p√É«n pe »pa π n ær nJ n’ páHn ôr àt dG ì
t ë o nÓer nCG

: pá©n «pÑ s£dG »pa pá«s pFÉªn rdG pIQn hr ós dG ôp °UÉ
p æn Yn ø n «r Hn m º¡r °ùpn H o§pHQr nCG
p√Én«ªp rdG ôp î
t nÑnJ Qp Op É°ü
n ne røpe Ql ón °ü r ne * * p ¢ùªr °ûdG s oIQn Gôn nM
Ü
n Éë n °ùdGs o¿ƒnu μjo * * oIOn Qp ÉÑn rdG áo «s pFGƒn ¡n rdG áo ≤n Ñn s£dG
mäÉ n£obÉ°ùnn J ≈ndEGp nÖoë°ùdG q o∫ƒu nëoJ * * o∞tãnμsàdG
Qm Éîn Ho ≈ndEGp An Éªn rdG ∫
o ƒu ën oJ * * r Ñn rdG √o É«n pe
ôp ë
127
: pás«pFÉªn rdG pIhn ôr sãdG ≈n∏Yn pá¶naÉnëªo rdG »pa oºpgÉ°ùon J ák s«∏p ªn Yn nípFÉ°ün
n f oΩóu bn oCG
: p ìsÓØn rdG ÉnfQp Één pd - CG
: mâr«nH pásHôn pd - Ü
: áp °Sn Qn ór ªn rdÉpH »≤p jpó°ün pd - ê
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
p rfGp ôp pgÉ n¶ne røpe Gôk ¡n r¶ne oIQn ƒ°üdG
p ¢SÉnÑë t oπuãªn oJ -
.pQÉ n£er nC’G
»pa ºo pgÉ°ùon J í n pFÉ°ün
n f Ωo óu bn oCGhn É¡n Hn ÉÑn °Sr nCG ø
o u«Hn oCG -
.päÉen Rn nC’G p√ògn p πrãpe Rp hÉ o én nJ
.pá©n «pÑ s£dG »pa pIOn ƒL

o ƒr ªn rdG pá«s pfón ©r ªn rdG p√É«n ªp r∏pd pá«s ë u pópFGƒnn ØrdG ∫
u °üdG n ÉvØn∏pe o¿ƒnu coCG
n ƒr M
128
: ™HÉ°ùdG
q ¢SQódG
q
pÜôr °û∏
t pd í
o pdÉ°üdG
q Ao Éªn rdG - : ´ƒ```°VƒªrdG
.pÜôr °û∏
t pd m ípdÉ°U
n Am Éen ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o rdG áo «s Øp «r cn -
o ë
.p ípdÉ°üdG
s ôp «r nZhn pÜôr °û∏ t pd p ípdÉ°üdG
s Ap Éªn rdG ø
n «r Hn õo «u en oCG - : ±ó````````¡dG
.p º«≤p ©r sàdGhn p í«°Tp ôr sàdGhn pÖ«°Sp ôr qàdÉpH pÜôr °û∏
t pd m ípdÉ°U
n Am Éne ≈n∏Yn oπ°ü o rMnCG -
.p¿óo ªo rdG o¿Ésμ°So É¡n oμ∏p ¡r àn °ùr jn »pàsdG p√É«n ªp rdG Qn Op É°ün en ôo co Pr nCG
.p±ÉnjQr nC’G o¿Ésμ°So É¡n oμ∏p ¡r nà°ùr nj »pàsdG p√Én«ªp rdG Qn Op É°ü n ne ôo co Pr nCG
? É¡n oJÉ s£ë
n en óo L n jr nCG ? p√É«n ªp rdG pá«n ∏p ë
n ƒoJ ø r nJ ø
r Yn ±o ôp Yr nCG GnPÉen
? pÜôr °û∏
t pd p ípdÉ°üdG
s Ap Éªn rdG oäÉs«°Uƒ p °ü o »n pg Éne
o N
: ô``````q `μàCG
pá≤n jpóën pH p πL p Éªn rdG ø
n pe Ak Éen ¬o rJnCÓen hn kÓ r£°Sn ä r òn N n nCÉan pá«s Øp æn ë n rdG Ap Éen p ´É n£≤p rfÉpH Ωt oC’G â r Än L p ƒoa
.p∫põær ªn rdG
≈n∏Yn Ap Éªn rdG Ü
o ôr °To ∂n æo μp ªr jo n’ ôr ¶p àn rfGp ' : ák n∏pFÉnb ¬o et oCG ¬o àr ©n æn ªn an Ü
n ôn °ûr «n pd É°Sk rCÉcn Ap Éæn Hr C’G óo M n nCG nCÓen
.p√òp gn p¬pàndÉnM
: ô`Ñq ````YCG
.pÜôr °û∏
t pd Éë
k pdÉ°U
n Ao Éªn rdG í r «o pd É¡n pH Ωn ƒo≤nJ r¿nCG Ö
n pÑ°ü p jn »pàsdG päÉ«s ∏p ªn ©n rdG ôo co Pr nCG
o é

.p√É«n ªp rdG Qp Op É°ü n ©r Hn áo «n pdÉàs dG Qo ƒn °üdG
n en ¢† t π o uãªn oJ -
AÉe AÉe
Êó©e AÉe
Êó©e Êó©e
.»pàHn ÉL
n EGp π p ôs co ≈n∏Yn (*) páen nÓ©n rdG p ™°V
o u∏Yn oCGhn »°SG r ƒpn H p ∫hn ór é
n rdG Òn ªp ©r nJ π
o ªp cr oCGhn Qn ƒn °üdG
q πes nCÉnJnCG -
π«∏©àdG
q Üô°û∏d
q ídÉ°U ÒZ Üô°û∏d
q ídÉ°U AÉŸG Qó°üe
…Op Gƒrn dG Ao Éen
p ™n≤rænà°ùr ªo rdG oAÉne
pá«s ∏p Ñn é
n rdG pIôn «r ën Ño rdG Ao Éen
pá«s Øp æn ë
n rdG Ao Éen
»pfón ©r en Al Ée
130
: ÊÉãdG o•É°ûn æq dG
.''’' hr nCG ' º©f'' `pH p ∫hn ór é
n rdG Òn ªp ©r nJ π
o ªp cr oCGhn »u pfón ©r ªn rdG Ap Éªn rdGhn pá«s Øæn ë
n rdG Ap Éen ø
n «r Hn o¿Qp ÉnboCG -
Üô°û∏d
q ídÉ°U ¿ƒd ¬d º©W ¬d áëFGQ ¬d AÉŸG
pá«s Øp æn ë
n rdG Ao Éen
»pfó©r ªn rdG Ao Éªn rdG
r GnC
n pdÉ°ü
í n en p πÑn pb ø
r pe ál Ñn bn Gôn eo É¡n sfnCÉpd Ü
p ôr °û∏
t pd ál ë
n pdÉ°U
n √l É«n pe »n pg áo «s pfón ©r ªn rdG √o É«n ªp rdGhn pá«s Øp æn ë
n rdG Ao Éen
.... n’h....
n n’hn É¡n nd .... n’ √l É«n pe »n gr hn ,má°ü s àn î r eo
QÉÑàNG ÉHƒÑfCG
: ådÉãdG o•É°ûn æq dG
Ö°SÎe
q ™≤æà°ùe AÉe
pÜƒ˘Ño ˘rfoCG »˘pa m ™˘n≤˘ær ˘àn ˘°ù˘
r eo Ap É˘˘en ør ˘ pe kÓ˘ «˘ ∏p ˘ bn ™o ˘ °V
n nCG
? oßMp n’oCG GnPÉen .ká«s pæen Rn kIôn àr an ¬o co ôo rJnCGhn Qm ÉÑn pàN r G
™≤æà°ùe AÉe ƒn go pÜƒÑo rfoC’G »pa p¬«r n∏Yn π o °ü s ën àn ªo rdG Ao Éªn rdG p πgn
? GnPÉªn pd ? pÜôr °û∏ t pd í l pdÉ°U n Al Éen
r GnC
.pIOn ôs é
n ªo rdG p ø«r ©n rdÉpH iôn oJ n’ .... ≈n∏Yn p¬pFGƒn pàM
r ’ ... ¬o æs μp nd pÜƒÑo rfoC’G »pa É«k paÉ°U
n Ao Éªn rdG hóo Ñr jn
.pÜÉ«n uãdG p π°ùnr Z »pa É¡n pdnÓr¨pà°S’
r Qp É n£er nC’G p√É«n pe ø
r pe ák «s ªu cn »eu oCG â
r ©n ªn Ln
? oßM p n’oCG GnPÉen .Gók «u L
n É¡n o∏es nCÉnJnCG
Ö°SôJ
q ô£e AÉe ô£e AÉe
131
r GnC
ƒoØ r£nJhn ... Ωo É°ùn L o °Ss ôn àn àn an pÖpFGƒn °ûdG

r nC’G Ö s ø n pe ôp μp ©n rdG Ap Éªn rdG p ¢ü«∏p î r pe ... áo «s ∏p ªn Yn ø
r nJ ø o uμªn oJ
... oΩÉ°ùn rLnC’G

n pe má©n r£pb p ∫Éªn ©r pà°SÉp
p ¢TÉªn ≤o rdG ø r H p¬ë
p «°Tp ôr àn pH Ωo ƒobnCGhn pÖ«°Sp ôr às dG pá«s ∏p ªn Yn ón ©r Hn p¬«r n∏Yn π
n °ü
s ë
n àn ªo rdG An Éªn rdG òo N
o BG
.(m ™ªr bn »pa p ø r£o≤rdG nøpe m π«∏p bn hr nCG mIÉnØ°ü r pe hCr G)
AÉŸG á«Ø°ünJ ‘ Ö°SGQ AÉe

™e ™ª≤H Ö°SGqôdG AÉfEG
IÉØ°üe
r GnC
π
o °ü r æn an p¬ë
o ë p r£°Sn ¥
n ƒnr a ƒoØ r£nJ »àsdG p ΩÉ°ùn L n pe »paÉ°üdG
r nC’G ø q Ap Éªn rdG p ¢ü«∏p î r pe ... áo «s ∏p ªn Yn ø
r nJ ø o uμªn oJ
.m±É°U n Am Ée ≈n∏Yn
132
: ¢SOÉ°ùdG q o•É°ûn æq dG
»pa ¬o ©o °V
n nCG ,p í«°Tp ôr às dGhn pÖ«°Sp ôr às dG »r àn «s ∏p ªn ©n pH p ΩÉ«n ≤p rdG ôn rKEGp p¬«r n∏Yn p π°ü s ën àn ªo rdG Ap Éªn rdG ø
n pe kÓ«∏p bn òo N o BG
: p ø«r àn «n pdÉàs dG p ø«r àn ≤n jpô s£dG ión M r EÉp pH p¬ªp «≤p ©r àn pH Ωo ƒobnCG ºs oK Am ÉnfGE p
.¥O 15 Ióq e : áo «n ∏p r¨às dG - CG
.póM
p Gƒrn dG ôp àr u∏dG »pa mäGôn n£nb 4 ≈ndEGp 2 ø r pe : p ∫ÉnaÉé n rdG Ap Éen áo an É°V n EGp - Ü
- CG - á≤jô q£dG
¬cÓ¡à°SG πÑb OÈj ¬côJCG AÉŸG »q∏ZoCG

- Ü- á≤jô q£dG
¬cÓ¡à°SG πÑb ¥O 30 íjÎ°ùj AÉŸG ∑ôJCG ∫ÉaÉ÷G AÉe äGQÉ£b ∞«°VCG
r GnC
p ør«©n rdÉpH iôn oJ n’ »pàsdGhn Ap Éªn rdG »pa ón nLƒoJ r¿nCG oøμp ªr oj »pàsdG p º«pKGôn nérdG p πràbn røpe... áo s«∏p ªn Yn oøuμªn oJ
.pIOn ôs é
n ªo rdG
133
: ≥Ñq WCG
.»pàHn ÉL o u∏Yn oCGhn (*) páen nÓYn páan É°V
n EGp π n EÉp pH ∫ n rdG πo ªp cr GoC
n hn ór é
π«∏©àdG
q Üô°û∏d
q ídÉ°U AÉŸG Qó°üe
uó°ùdGG
t oAÉne
p ø«r ©n rdG Ao Éen
pás«pØnænërdG oAÉne
mánchôo àr en môÄr pH Ao Éen
mÖpbGnôoe m πpLÉne oAÉne
…pOGƒrn dG Ao Éen
? päÉ«s ∏p ªn ©n rdG p√òp gn ø
r pe má«s ∏p ªn Yn π
u co ø
r Yn è
o ào ær jn GnPÉen @
oº«≤p ©r qàdG oí«°Tp ôr sàdG o «°Sp ôr às dG

Ö
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
.Op hóo °ùdG
t »pa áo ©n ªu én àn ªo rdG Qp É n£er nC’G √o É«n pe »n pg pÜôr °û∏ t pd páën pdÉ°üdGs p√É«n ªp rdG Qp Op É°ü n en ør pe Qm ón °ü r en ºs gn nCG s¿EGp -
p√É«n ªp rdG √p òp gn p π©r é
n pd p√É«n ªp rdG p ™jpRƒnr Jhn p ∫nÓr¨pà°S’ r áo «s °ùp pfƒàt dG áo cn ôp °ûdG
s É¡n pH Ωo ƒo≤nJ »pàsdG ä o É«s ∏p ªn ©n rdG »n pg Éen -
?Ú n æp cp É°ùn àn ªo rdG ≈n∏Yn É¡n ©p jpRƒnr J π p ôr °û∏
n Ñr bn Ü t dp ák ë n ndÉ°Un
p É°ü
.É¡ÑM n pd í
n pFÉ°ün
n f Ωo óu bn oCGhn Am Éen pIQn ƒoJÉnØpd ÉkØ°ûn o Qo Or nCG
r c ¢S
AÉe IQƒJÉa ∞°ûc
134
: øeÉqãdG ¢SQódG
q
.pQhoòÑo dÉpH ôo oKÉnμàs dG : ´ƒ```°VƒªrdG

.päÉÑn rfE’p G pá«s ∏p ªn Yn »pa É¡n ær pe π
x co Qn hr On hn pIQn òr Ñn rdG päÉnfƒnu μeo ø
o «s Ñn nJnCG : ±ó````````¡dG
?∂ n pdPn ôo °ùnu aoCG ∞ n «r cn .p∞jpôî n rdG ôp n£en p ∫hpõof ôn rKEGp p ∫ƒo≤ë

o rdG »pa Ü o É°ûn Yr nC’G ôo oãrμnJ
mäÉnàrÑnf Rn hôo oH p ør«Yn ƒoÑ°Sr oCG ón ©r nH oâ r¶nMnÓan pá≤n jpónërdG »pa p ´s’óu dG Qp hoòoÑpH »ueoCG râ≤n rdnCG
?è o pàær àn °Sr nCG GnPÉen .mIÒn ¨p °U
n
m ΩÉ n¶pàrfÉpH É¡n «≤p °Sr nCG ,lánHôr oJ p¬pH p ¢ü«°U
p nCG »pa (...m¿ÉsÑo∏oL hCr G m ∫ƒoa hCr G) Én«pHƒod nIQn òr nH o´Qn Rr nCG
.mô¡r °Tn án n∏«Wp oIQn òr Ñn rdG É¡n pH ôt ªo nJ »pàsdG päGQn ƒt n£às dG má©Hn Éàn eo pábÉ n£pH »pa o¿hu On oCGhn
má©n Hn Éàn eo áo bn É n£pH

... l¿ÉÑs o∏L
o -∫
l ƒoa - É«n pHƒod oIQn òr Ñn rdG
páYn GQn õu dG ï
o jpQÉnJ
s oΩÉsjnCG
p »r≤°ùdG
päÉÑrfE’p G ï
o jpQÉnJ
p¥GQn hr ’nC G Oo ón Yn º°üdÉp

q H oIOÉn jn õdGu ïjp
o QÉàdG
s
páàn Ñr æs dG ƒu ªo of Qo ƒt n£nJ

: ô``````q `μàCG
p ∫hõo of ón ©r nHhn ,pá≤n pjÉ°† n ªo rdG pÜÉ°ûn Yr nC’G pándGRn GE p hn pá≤n jpónërdG p ¢VQr nCG p¥õr ©n pH kÓpeÉYn »pHnCG n∞s∏cn
r Rn ôn Hn án ≤n pjÉ°†
ä n n’ ¬sfCnG ôn «r nZ páæn jõu ∏pd GQk Égn Rr CnGhn GOk hQo ho É¡n °Sn ôn nZ Qp É n£er Cn’G
n É°ûn Yr nC’G s¿CnG nßM
n ªo rdG Ü
.mójpóL n ø r pe
: ô`Ñq ````YCG
.p∫põær ªn rdG pá≤n jpóM

n »pa mójpóL
n ø n Ño ær nJ r¿nCG pÜÉ°ûY
r en â n nC’G p√òp ¡n pd ø
n nμer nCG ∞ u aoCG
n «r cn ôo °ùn

.É¡n pFGõn Lr GnC ≈ndGE p ±
o ôs ©n nJGnC hn án «n pdÉàs dG päÉnJÉÑn æs dG πo es ÉnC nJGnC
¿Éª©æq dG ≥FÉ≤°T IôgR ¿GƒëbC’G IôgR íª≤dG áàÑf ∫ƒØdG áàÑf
r GnC
... É¡n pH ... ≈ndEGp ∫ n àn nJ Ql ƒgo Ro hn ¥

o ƒs ë l GQn hr nCG É¡n pH...hn p ¢VQr nC’G â
n ë r pe áo àn Ñr æs dG o¿ƒns μàn nJ
r nJ ... ø
136
- m¿ÉsÑo∏oL n¿ôr bn - m ∫ƒoa n¿ôr bn - kÓØo r∏ao - nºWp Éªn nW - ák nMÉsØoJ - ák nfƒªo r«nd - ák ndÉn≤oJôr oH : ôo °† p rMoCG -
... Gôk ªr nJ - m¿ƒào jr Rn päÉÑs M n
? Qo Éªn uãdG p√òp gn tπco o∑ôp nà°ûnr J nº«pa -
: »pdÉàs dG p ∫hn ór é
n rdG Ö
n °ùn M r en ≈ndEGp É¡n Øo æu °U
n p ø«r àn Yn ƒªo é n oCG -
QÉªqãdG ∞«æ°üàdG
q
o co rCÉnf
Égn Qn hoòHo π
o co rCÉnf n’
Égn Qn hoòHo π
r GnC
m ípdÉ°U
n ôo «r nZ ƒn go Éen É¡n ær peh...
n `nc p∑nÓ¡r pà°SÓ
r pd í
l pdÉ°U
n ƒn go Éen É¡n æq pe Qm hoòHo ≈n∏Yn Qo Éªn uãdG π
o ªp àn °ûnr J
... `n c p∑nÓ¡r pà°Sr Ó p pd
- ¿ÉÑq ∏L) …pQÉ«n pàN
r Gp Ö
n °ùn M n GQk hoòHo É¡n pH ´ o Qn Rr nCGhn páYn GQn õu ∏pd ál ë
n pdÉ°U
n ál Hn ôr oJ É¡n pH É°ü p M
n oCG ôo °†
k °U r oCG
.»°ùr p Øæn pH Égn ót Yp oCG má©n nHÉàn eo án bn É n£pH ôo ªu Yn oCGhn (...´q’O - ï« q£H - ¢üªM - ∫ƒa
∫ƒa IQòH ¿ÉÑq ∏LIQòH ¢üªMIQòH

137
r GnC
... pá n£°SG
p ƒpn H päÉnJÉÑn æs dG ¢†
o ©r Hn ôo nKÉnμàn nJ
m πpeÉnc m Ωƒr jn nIós eo Ap Éªn rdG »pa páas Éé
n rdG p ∫ƒo≤Ño rdG p ¢†©r Hn Qn hoòHo ™o °V
n nCG -
.( m ¢üªr Mo oIQn òr Hn - Ép «Hƒod oIQn òr Hn - m¿ÉÑs o∏L o oIQn òr Hn - m ∫ƒoa oIQn òr Hn )
.Égn nAGõn rLnCG oßM p n’oCGhn É¡n oLôp N
r oCG -
¢üªM IQòH É«Hƒd IQòH ¿ÉÑq ∏L IQòH ∫ƒa IQòH
¢üª◊G »à≤∏a É«Hƒq∏dG »à≤∏a ¿ÉÑq ∏÷G »à≤∏a ádƒØdG »à≤∏a
r GnC
.pIQn òr Ñn r∏pd »s ∏p N
p Gós dG An õr o÷G áo Ñn r∏°üdG n u∏dG »ªp ë
t áo an Éë r nJ
lÚpænL Éªn ¡o nær«nH p ør«nà≤n r∏an On ƒoLho oßM p nÓof É¡n Yp õr nf ón ræYp
... h ... h ... ø r pe o¿ƒns μàn jn
138
Égn ôo ªo rZnCGƒn pæ r£o≤rdG ø
n pe m π«∏p bn ¥
n ƒnq a m±ÉsØ°Tn ∂«pà°SnÓHn ø
r pe mIQn hQo Énb p∞°ür pf »pa m ∫ƒoa nIQn òr Hn ´ o Qn Rr nCG -
.Ap Éªn rdÉpH
.»pJÉ n¶M n nÓoe π o éu °Ss oCGhn É¡n pJÉÑn rfEGp π p Gôn en ™o pHÉnJoCG -
n M
: ¢SOÉ°ùdG q o•É°ûn æq dG
.päÉÑn rfE’p G p πMp Gôn en ∞ r eo áo «n pdÉàs dG Qo ƒn °üdG
n n∏àn î t π o uãªn oJ -
.pÜQp Éé n às dG p ¢SGôq co ≈n∏Yn 5 ≈ndEGp 1 ø r pe É¡n oÑuJQn oCG -
`g O ê Ü CG
`g O ê Ü CG
: ™HÉ°ùdG q o•É°ûn æq dG
≈n∏Yn pá n¶naÉë
n ªo rdG ™n en É¡n «r àn ≤n r∏an (3/4) p ´ÉHn Qr nCG pánKnÓnK p ™ r£nb ón ©r Hn iôn N r oCGhn ák n∏peÉnc m ∫ƒoa nIQn òr Hn ´ o Qn Rr nCG -
.máªn ¶p àn ær eo máØn °üp
p H É¡n «p ≤r °ùpn H Ωo ƒobnCGhn p Úpæé n rdG
ádƒa ™HQ á∏eÉc ádƒa
139
r GnC
... ≈n∏Yn kIQn Op Énb ák àn Ñr nf í n pe Ú

r jo r¿nCG ≈ndEGp ... ø
n pÑ°ü n pæé o uμªn jo É«v pFGnòZp Ékfhõo î
n rdG ø r en p¿Éàn ≤n r∏Øn rdG πo uãªn oJ
.páHn ôr àt dG ø
n pe Ap Gnò¨p rdG
: ≥Ñq WCG
2 : ∫hCq ’G o•É°ûn æq dG
Aõ÷G º°SEG áHÉàμH p πªp cr oCGhn án «n dÉp às dG ∫ƒØdG áàÑf π o es nCÉnJnCG
1
.pÜQp Éé
n às dG p ¢SGôs co ≈∏Y ºbô∏d Ö°SÉæŸG
: É¡n pæpcÉen nCG »pa pá«n pdÉàs dG päÉªn ∏p nμrdG p ™°V r ƒpn H πo ªp cr oCGhn án «n pdÉàs dG nIôn ≤r Øn rdG oCGôn br nCG -
.láàn Ñr nf - ál an Éë n pd - pá«s pFGnò¨p rdG päGôn Ns ón ªo rdG - mäÉÑn °So - máàn «r Ñn of - m ÚpæL n
n pe mIôn paGhn mäÉ«s ªu nμpH l•Éë
... ø n eo ƒn gr hn ... pándÉM n »pa ... p πrμ°Tn ≈n∏Yn ... ø r pe oIQn òr Ñn rdG o¿ƒns μàn Jn -
.lá«pbGhn ál «s L
p Qp ÉNn ... π s oμrdG »ªp ë r nJhn
.p ø«r àn ≤n r∏Øn rdG päGôn N
s ón eo p π°†n r ØpH má«àn an ... ≈ndEGp ∫ o ƒs ë n àn jn ph Ú o pæén rdG ƒªo ær jn
140
s pIQn òr nH päÉnÑrfEGp án s«∏p ªn Yn áo n«pdÉsàdG áo ≤n «pKƒrn dG oπuãªn oJ -
.pônHƒr næ°üdG
.É¡n Øo °U p nCGhn É¡n n∏M p Gôn en Oo óu M n oCG -
... »n pg áo nãpdÉsãdG áo n∏nMôr ªn rdG - ... »n pg áo n«pfÉqãdG áo n∏nMôr ªn rdG -... »n pg ≈ndhoC’G áo n∏nMôr ªn rdG -
... »n pg áo °ùn peÉî n ôr ªn rdG - ... »n pg áo ©n pHGôs dG áo n∏M
n rdG áo n∏M n ôr ªn rdG -
5 áo n∏M
n ôr ªn rdG 4 áo n∏M
n ôr ªn rdG 1 áo n∏nMôr ªn rdG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
≈n∏Yn É«v pFÉ¡n pf Ap É°†n n pe ø
n ≤rdG ø n pdPn ºn rZQn hn GÒk pÑcn Ak Éæn pàYr Gp p¬pdõp ær en pá≤n jpóë
r sμªn àn jn ºr nd ∂ n pH m ¢SGôn pa ƒHo nCG »pæàn ©r jn
s∞oénJ r¿nCG nπrÑbn pÜÉ°ûn Yr nC’G p ™r∏≤n pH nΩƒo≤nj r¿nCÉpH mIôn rÑN p hoP lìsÓan o¬në°ü n næan .pá≤n pjÉ°†
n ªo rdG pÜÉ°ûn Yr nC’G
.ín °† o ær nJhn
? n∂pjrCGQn nÖ°ùn nM GnPÉªn pd
Qm hoòHo ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü o rdG áp «s Øp «r cn ø

o ë r Yn å p nÓØp rdG Op É°Tn Qr EÓ
n Hr nCGhn »u M
o ë p pd õm cn ôr en pÜôn br nCÉpH π
o °üsp JnCG
.»pJÉÑn æs dG p êÉàn rfE’p G p Ú°ùp ë r nJ p πL r pe mIRn Éàn ªr eo
r nCG ø
141
: ™°SÉàdG
q ¢SQódG
q
.päÉÑn rfEÓ
p pd áo ªn pFnÓªo rdG ±
o hôo q¶dG : ´ƒ```°VƒªrdG
.pIQn òr Ñn rdG päÉÑn rfE’p án ªn pFnÓªo rdG ± o ôs ©n nJnCG
n hôo t¶dG ± : ±ó````````¡dG

máHn ôp é r nJ π u co án é n «pànf π o é u °Sn oCGhn p ¢SQr ós dG Gnògn ø n Ñr bn pá«n pdÉàs dG pÜQp Éé
r pe p ø«r Yn ƒÑo °Sr oCG π n às dÉpH Ωo ƒobnCG
.»°SG p ôs co ≈n∏Yn
p °ü
∞ r fp »ap (áp é p æs dG) áp as Éé
n °VÉ n rdG p ∫ƒoØrdG Qp hoòHo ø r ep ák Yn ƒªo é r en ´ o Qn Rr nCG : ≈ndhoC’G áo Hn ôp é r às dG
É¡n «p ≤r °ùpn H Ωo ƒobnCGhn Ap Gƒn ¡n rdG »pa É¡n co ôo rJnCGhn páYn GQn õu ∏pd ál ë
n pdÉ°Un ál Hn ôr oJ É¡n pH ∂«pà°Snr ÓHn ø r pe mIQn hQo Énb
.m ΩÉ n¶àp rfÉpH
»pa (káé p fâ
n °VÉn r °ùn «r nd) Ap Gôn °†r î n rdG p ∫ƒoØrdG Qp hoòHo ø r pe ák Yn ƒªo é r en ´ o Qn Rr nCG : áo «n pfÉsãdG áo Hn ôp é
r às dG
Ωo ƒobnCGhn Ap Gƒn ¡n rdG »ap É¡n co ôo rJnCGhn áp Yn GQn õu ∏dp ál ë n dp É°Un ál Hn ôr oJ É¡n pH ∂«àp °Snr ÓHn ø r ep Im Qn hQo Énb ∞ p °ü r fp
.m ΩÉ n¶pàrfÉpH É¡n «p ≤r °ùpn H
p °ü
∞ r fp »ap (áp é p æs dG) áp as Éé
n °VÉ n rdG p ∫ƒoØrdG Qp hoòHo ø r ep ák Yn ƒªo é r en ´ o Qn Rr nCG : áo nãdp ÉqãdG áo Hn ôp é r às dG
Ωo ƒobnCG ’h Ap Gƒn ¡n rdG »pa É¡n co ôo rJnCGhn páYn GQn õu ∏pd ál ë n pdÉ°U n ál Hn ôr oJ É¡n pH ∂«pà°Snr ÓHn ø r pe mIQn hQo Énb
.Éek Éªn nJ É¡n «p ≤r °ùpn H
p∞°ü r pf »pa (páé p æs dG) páas Éé
n °VÉ n rdG p ∫ƒoØrdG Qp hoòHo ø r pe ák Yn ƒªo é r en ´ o Qn Rr nCG : áo ©n HGôq dG áo Hn ôp é
r sàdG
É¡n «p ≤r °ùpn H Ωo ƒobnCGhn páL
n sÓsãdG »pa É¡n co ôo rJnCGhn páYn GQn õu ∏pd ál ë
n pdÉ°Un ál Hn ôr oJ É¡n pH ∂«pà°Snr ÓHn ø r pe mIQn hQo Énb
.m ΩÉ n¶pàrfÉpH

: ô``````q `μàCG
.pIQn phÉéªo rdG p ∫ƒo≤o◊G »pa ™«pHôs dG p π°ün r a p ∫ÉÑn ≤r pà°S’

r pá°ùn peÉî
n rdG páæn °ùdG
s òo «penÓnJ ên ôn Nn
n ák bn ÉnH É¡n ræpe n∞ n£n≤an Qp Égn Rr nC’G p ∫Éªn nLhn päÉnJÉnÑsædG p ´ƒt nænàpH ¢SG
.kánHsÓN l ôn pa nÖé p Yr oCG
: ô`Ñq ````YCG
r a »pa Qp ƒ¡o t¶dG ≈n∏Yn Qn Égn Rr nC’G ä

. p ™«pHôs dG p π°ün r ón Yn É°Sn »pàsdG Ü
n ÉÑn °Sr nC’G í u hn oCG
o °V

p ôs co ≈n∏Yn »pJÉ n¶M
.»°SG n nÓeo π u °Sn oCGhn pá«n pfÉsãdGhn ≈ndhoC’G : p ø«r àn Hn ôp é
o é n «pànf ø
r às dG »r àn é n «r Hn o¿Qp ÉnboCG
áàÑf
AGô°†N ∫ƒa IQòH áqaGÉL ∫ƒa IQòH
º¶àæe »≤°S ™e áHôJ º¶àæe »≤°S + áHôJ
r GnC
.päÉÑn rfE’p G pá«s ∏p ªn ©n pd ál js Qp hôo °V

n ... hn áo ªn «∏p °ùdG
s oIQn òr Ñn rdG
143
.pánãdÉsãdGhn ≈ndhoC’G : p ør«nànHôp résàdG »r nàné«pànf nør«nH o¿Qp ÉnboCG
áqaÉL IQòH áqaÉL IQòH

áé°VÉfh áé°VÉfh
»≤°S ™e áHôJ áqaÉL áHôJ

º¶àæe »≤°S ¿hóH
r GnC
.päÉÑn rfE’p G pá«s ∏p ªn ©n pd …

w Qp hôo °V....
n

p ôs co ≈n∏Yn »pJÉ n¶M
.»°SG n nÓeo π u °Sn oCGhn pá©n pHGôs dGh ≈ndhoC’G : p ø«r àn Hn ôp é
o é n «pànf ø
r às dG »r àn é n «r Hn o¿Qp ÉnboCG
áqaÉL ∫ƒa IQòH
áLqÓK ‘ º¶àæe »≤°S ™e áHôJ AGƒ¡dG ‘ º¶àæe »≤°S ™e áHôJ
r GnC
.pánàrÑsædG ƒu ªo ofhn päÉnÑrfE’p G »pa ôo uKƒnD oJ pIQn Gôn nërdG áo nLQn On
144
: »pdÉsàdG p º°Sr ôs dÉpH pánæs«nÑªo rdG pánHôp résàdÉpH låM p ÉnH nΩÉb -
IOGóq °S IOGóq °S
AGƒg
AGƒg
ø£b
+ πq∏Ñe ø£b
+ πq∏Ñe ø£b
QhòH + πq∏Ñe
É«Hƒd QhòH
É«Hƒd QhòH
É«Hƒd
âjR âjR âjR
pÜQp Éé o pàær àn °Sr kCGhn án Hn ôp é

n às dG p ¢SGôs co ≈n∏Yn è p n’oCG -
r às dG oßM
r GnC
.pÚpænérdG ƒu ªo oæpd oΩRp sÓdG ...................... É¡n nd ôn as ƒnn J GnPEG s’EG oIQn òr nÑrdG oâoÑrænJ n’
.päÉnÑrfE’p G pás«∏p ªn Yn »pa p¥õr ©n rdG phnCG pánKGôn ë
p rdGhn p¿Gón jóu dG Qn hr On Ro ôp rHCGhn án nKnÓsãdG ón pgÉ°ûn ªn rdG oπsenCÉnJnCG
145
r GnC
.pánHôr tàdG... nøpe oøuμªn oJ (o¿Gón jóq dG) áo s«nërdG oäÉnæpFÉnμrdGhn o¥õr ©n rdGhn áo nKGôn ë
p rdG
: ≥Ñq WCG
páæn «s Ñn ªo rdG p èpFÉàn æs dG ≈n∏Yn π n °ü s ën àn an máØn ∏p àn î
r eo m±hôo oX »pa p¿ÉÑs o∏é o rdG Qp hoòHo ø r pe ák Yn ƒªo ér en ì l sÓan ´ n Qn Rn
: »pdÉàs dG p ∫hn ór é n rdÉpH
u co ≈ndEGp páÑn °ù˘
π r æu ˘dÉ˘pH É˘¡n ˘«r ˘n∏˘Yn p π˘°ü˘
s ë n ˘àn ˘ªo ˘rdG päÉ˘Ñn ˘rfE’p G pá˘«s ˘∏p ˘ªn ˘Yn è
n ˘pFÉ˘àn ˘nf pÜQp É˘é
n ˘às ˘dG p ¢SGôs ˘oc ≈˘n∏˘Yn πo ˘u∏˘Yn oCG
.máYn ƒªo é r en
èFÉàæq dG áYGQõq dG ±hôX QhòÑdG äÉYƒª›
Qo hoòoÑrdG pâoÑrænJ rºnd 20° mIQn Gôn M
n áo L
n Qn On hn ºl n¶àn ær eo »l ≤r °Sn ≈ndhoC’G áo Yn ƒªo réªn rdG
Qo hoòÑo rdG pâÑo ær nJ ºr nd 2° mIQn Gôn M
n áo L
n Qn On hn ºl n¶àn ær eo »l ≤r °Sn áo «n pfÉqãdG áo Yn ƒªo é
r ªn rdG
Qo hoòÑo rdG pâÑo ær nJ ºr nd 20° mIQn Gôn M
n áo L
n Qn On hn ál as ÉL
n ál Hn ôr oJ áo nãpdÉqãdG áo Yn ƒªo é
r ªn rdG
.Én«pHƒt∏dG Qp hoòoH páYn GQn Rp p±hôo oX pá°SG
n Qn Op ón ©r nH pÖ°SÉ
p næªo rdG p π«∏p ©r sàdG páan É°V
n EÉp pH oπªp cr oCG
πo «∏p ©r às dG o pFÉàn æs dG
è áYGQõq dG ±hôX
m º n¶àn ær eo m »r≤°Sn ™n en ál ªn «∏p °Sn hn ál é p f Ql hoòHo
n °VÉn
l ÉÑn rfEGp
ä
25° mIQn Gôn M n áo L n Qn Ohn
m±ÉnØnL n™ne ál ªn «∏p °Sn hn ál né°VÉn p f Ql hoòoH
l∫ƒoHPo sºoK läÉnÑrfEGp 25° mIQn Gôn nM páLQn Ohn
mIÒn pãcn m√É«n pe ™n en ál ªn «∏p °Sn hn ál é p f Ql hoòHo
n °VÉn
∞
l n∏nJ ºoK ä
l ÉÑn rfEG páLn Qn Ohn ák n∏jpƒ nW kIós eo ¢V n Qr nC’G päôn ªn nZ
15° mIQn Gôn M n
146
.''’' hCG ;º©f'' `pH π o ªp cr CG
r§≤n an pá≤n pjÉ°†n ªo rdG pÜÉ°ûn Yr nC’G øn pe É¡n °üuo ∏în jo päÉ°SG n ôn ¨rdG ¥
o õr Yn -
.pá«n °SÉn
p ≤rdG pá«s ©p «pÑ s£dG p πpeGƒn ©n rdG ø
n pe ä
p É°SG
n ôn ¨p rdG »≤p nJ áo «s ªp ë
r ªn rdG ä
o ƒ«o Ño rdG -
.päÉ°SG
n ôn ¨p r∏pd máªn pFnÓeo mIQn Gôn M
n án L n Qn On ôo au ƒon J áo Øn «s nμªo rdG ä
o ƒ«o Ño rdG -
.É¡n t∏co âo Ño ær nJ áo °Sn ƒs °ùn ªo rdGhn áo é
n °VÉ p æs dG Qo hoòÑo rdG -
r pe ø
.m ™jpô°Sn ƒx ªo of ø o uμªn jo Ap Éªn rdG ø
n pe mIÒn pÑcn má«s ªu nμpHhn É«s peƒr jn »o ≤r °ùdG
s -
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
päÉYn GQn õu dG p ∫hGo ón nJ pIón Yp Én≤pd Ék≤«pÑ r£nJhn ,í n Qr nCG nçôn M
o jpôàn °ùnr J É¡n cn ôn nJhn ¬°V n hn ¬o ë n ªr bn m ¢SGôn pa ót L n ón °ü n M n
l ôn pa Qn GRn p∞jpôî
ôn ¡n nÑrfÉna nπ≤r nërdG ¢SG n rdG Qp É n£renCG p ∫hõo of ón ©r nHhn .p ΩOp Én≤rdG p º°Sp ƒr ªn rdG »pa É nWÉ n£nH É¡n nàYn GQn Rp Qn ôs bn
.mójpóL n ø r pe Éë k ªr bn ¢V o Qr nC’G â r àn Ñn rfnCG ór ≤n nd .√o BGQn Éªn pH
? n∂pdPn ôo °ùn u ØoJ n∞r«cn -
pIOn ƒoLƒr ªn rdG p¥Qp Gƒnn ØrdG p øYn oånërHnCGhn p ´Qr ós dGhn Ru Qo nC’Ghn p íªr ≤n rdG páYn GQn Rp n∫ƒr nM ÉvØn∏pe o¿ƒnu coCG
.É¡n pJÉÑn rfEGp p±hôo oX ø
n «r Hn
147
: ô°TÉ©dG ¢SQódG
q
.páàn Ñr æs dG ón ær Yp ôp î
t Ñn às dG áo «s ∏p ªn Yn hn Ap Éªn rdG ¢UÉ
o °ün pàer Gp : ´ƒ```°VƒªrdG
.páàn Ñr æs dG ón ær Yp »pFÉªn rdG ôp î n pàer ’p G »r àn «s ∏p ªn Yn ±
t Ñn às dGhn p ¢UÉ°ü o ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
p√òp gn É¡n «pa óo nLGƒn nànJ »pàsdG pás«°ùp pfƒtàdG Op nÓpÑrdG nøpe päÉ¡n é
p rdG Oo óu nMoCGhn nçnÓsãdG n≥pFÉnKƒrn dG oπsenCÉnJCG
n pdPn Qo ôu Hn oCGhn .ä
.∂ o ÉnJÉÑn æs dG
…ôqμ°ùdG â
o rØu∏dG AÉØ∏◊G QÉÑq °üdG
q
Éek ƒr jn Ap Gƒn ¡n rdG »pa É¡n co ôo rJnCGh p ¢Sƒofón ≤r Ñn rdG hCG p ≥r∏°ùdG
s phnCG Rp ÉÑs îo rdG páàn Ñr nf ø
r pe ák en õr M
p ™o ªn L
r nCG
.»pàHn ÉL n EGp π
o u∏Yn oCGhn ì
o ôn °Tq nCG ? oßM p n’oCG GPÉen .kÓpeÉnc
: ô``````q `μàCG
Am GnòZp Qo ón °ü
r en »n ¡r an p¿É°ùrn fE’G pIÉ«n M n »pa Éev Égn GQk hr On pIôn é s pd s¿nCG ¢SG
n °û∏ l ôn pa ±n ôn Yn ór ≤n nd
É¡n sfnCG n∞°ûn nàcr Gp Éªn cn .p±Gôn é p rf’p G nøpe É¡n «ªp rënJhn pánHôr tàdG ≈n∏Yn oßpaÉnëoJhn ,pás«nërdG päÉnæpFÉnμr∏pd
»pa pá«s pFÉªn rdG pIQn hr ós dG »pa Òl pKrCÉnJ É¡n ndhn Qp É n£er nC’G p ¢SÉÑn ë
p rfGhn p±ÉnØé n rdG páen hÉn
n ≤eo ≈n∏Yn óo Yp É°ùon J
.pá©n «pÑ s£dG

: ô`Ñq ````YCG
n pdPn í
.m º°Sr ôn pH ∂ u hn oCGhn pá©n «pÑ s£dG »pa pá«s pFÉªn rdG pIQn hr ós dG »pa oIôn é
o °V n °ûdG
s ôo uKƒDn oJ ∞ o ôn °Tr nCG
n «r cn ì
n pFÉàn nf oßM
ón ©r Hn É¡n é p n’oCG ºs oK p º°ùr ≤p rdG »pa »≤p jpôan ôp °UÉ
p æn Yn ™n en É¡n pH â
o ªr bn »pàsdG Ü n às dG …Op ôn Ør ªo pH õo é
n Qp Éé p rfoCG
.p ø«r en ƒr jn
: 1 OóY áo Hn ôp ér às dG -
n pe m π«∏p ≤n pH É¡n ≤n r∏nZ ºo μp M
ø r oCG ºs oK Ak Éen kIAn ƒo∏ªr en mIÒn ¨p °U n mIQn hQo Énb »pa Égn Qn hoòL o ¢ùo ªp rZnCGhn ák n∏peÉnc ák àn Ñr nf òo N o BG
.p ø«r en ƒr jn ón ©r Hn ºs oK m Ωƒr jn ón ©r Hn pIQn hQo Én≤rdÉpH Ap Éªn rdG iƒn àn °ùr eo Ö
o pbGQn oCGhn p ∫É°ür n ∏°üdGs
p n’oCG .Éªn ¡p «p ≤r °ùpn H Ωo ƒobnCGhn Qm hoòL
oßM o n¿hOo án «n pfÉnãdGhn Égn Qp òo é
o pH ≈ndhoC’G p ø«r àn àn Ñr nf p ø«r °ü«
n °U p nCG »pa ¢Sp o ôrZnCG
.p ø«r en ƒr jn ón ©r Hn án én «pàæs dG
.Ú∏«à«ªp rdG p¥Qn Rr nCÉpH hr nCG ôp Ñr ë
p rdÉpH m¿ƒns ∏eo Am Éen »pa (p¿ƒsr ∏dG Ap É°†
n «r Ñn rdG) p¿Gƒn ë r pe ák bn ÉHn ™o °V
o br oC’G Qp Égn Rr nCG ø n nCG
o ôo rJnCGhn É¡n pbGQn hr nCG ø
∑ r pe Éªn ¡o ær pe kIón Mp Ghn Oo ôu L n oCG ,(pá°Sn Qn ór ªn rdG pá≤n jpóM r pe hr nCG) Éæn pà≤n jpóM
n ø n ør pe p ø«r àn àn Ñr nf Qo ÉnàN
r nCG
.GQk É¡n nf p ør«nàYn É°Sn pIós ªo pd m∂«pà°Snr ÓnH røpe m ¢ù«μp pH Éªn ¡o Øo u∏nZoCG sºoK ák n∏peÉnc É¡n pbGQn hr nCÉpH án n«pfÉsãdG

.»°SGp ôs co ≈n∏Yn èo pàær àn °Sr GnC hn ≈ndhoC’G páHn ôp ér àr dG án én «pànf oßMp n’GoC
149
á©fÉj áàÑæq dG á©fÉj áàÑæq dG
IOGó°S IOGó°S
áàÑqædG QhòL AÉe
AÉe
áàÑqædG QhòL
áHôéqàdG ¥Ó£fG øe Úeƒj ó©H AÉe Aƒ∏‡ ÜƒÑfyC’G
ÜƒÑfC’ÉH AÉŸG iƒà°ùe ßM’CG áHôéàq dG ¥Ó£fG óæY
.pá«n pfÉsãdG páHn ôp é n «pànf oßM
r às dG án é p n’oCG
ÉgQhòéH á©fÉj áàÑf ¬H ¢ü«°UCG á∏HGP áàÑf ¬H ¢ü«°UCG

QhòL É¡d â°ù«d
r GnC
... pá n£°SG
p ƒpn H An Éªn rdG áo àn Ñr æs dG ¢ü
t àn ªr nJ

q AÉe ‘ ¿GƒëbCG QÉgRCG) pánãpdÉsãdG páHn ôp é
.(¿ƒ∏e n «pànf oßM
r às dG án é p n’oCG
QõL ¿GƒëbC’G IôgR

150
r GnC
p√òp gn ≈ªs °ùon Jhn pánàrÑsædG Ap Gõn rLnCG p πpeÉnc ≈n∏Yn o´Rs ƒn nànj sºoK ... ôn rÑYn óo ©n °ü t nàªr nJ …òp sdG oAÉªn rdG
r nj ... o¬°ü
... áo «s ∏p ªn ©n rdG
pánHôp résàdG án né«pànf oßM p n’oCG
.pá©n pHGôs dG
¥GQhCG ¿hO áàÑqædG É¡bGQhCÉH áàÑæq dG

Ü ¢ü«°UCG CG ¢ü«°UCG
r GnC
Ap Éªn rdG án «s ªu cn ¢†jp

o ƒ©r nJ ºt pàjn ... iƒn àn °ùr eo ≈n∏Yn ºt pànJ »pàsdG ... pá«s ∏p ªn Yn án én «pànf An Éªn rdG áo àn Ñr æs dG óo ≤o Ør nJ
... É¡n pH oΩƒo≤nJ »pàvdG... pás«∏p ªn Yn p π°†n
r ØpH pánàrÑsædG nøpe ôp î u nÑnàªo rdG
: ≥Ñq WCG
: ' ’' hCG ' º©f'' `pH oπªp cr oCG
Égn Qp hoòL o pá n£°SG p ƒpn H An Éªn rdG áo àn Ñr æs dG ¢ü
t àn ªr nJ -
p¥GQn hr nC’G iƒn àn °ùr eo ≈n∏Yn ºt pàjn páàn Ñr æs dG »ap Ap Éªn rdG ôo î t Ñn nJ -
p ¢UÉ°ü n pàre’p G pás«∏p ªn Yn »pa Ql hr On pánàrÑsædG p¥É°ùn pd ¢ù n r«nd -
t àn ªr nJ …òp sdG Ao Éªn rdG π
Qp Égn Rr nC’G ≈ndEGp áo àn Ñr æs dG ¬o °ü p jn n’ -
o °ü
151
: nCÉ n£î n rdG oÖ o£°TCr G
.m º¶p nàræoe m »r≤°Sn ≈ndEGp oêÉnàrënJ mäÉnÑ°So pándÉnM »pa oIôn né°ûdG s -1
.p ¢ùr≤ s£dG pIQn Gôn nëpH ôp î t nÑsàdG áo s«∏p ªn Yn ôo sKnCÉnànJ n’ - 2
.pôî t Ñn às dG pá«s ∏p ªn Yn »pa ôo uKDƒn jo p¥GQn hr nC’G ºo é r M n -3
.päÉ n£obÉ°ùn às dG ø n pe ót ë o jn päÉHn Én¨rdG áo ndGRn GE p hn Qp Éé n °Tr nC’G ™o r∏bn - 4
- 1 p ΩÉnbQr nC’G pánHÉnàμp pH ôp nãcr nC’G ≈ndEGp uπbn nC’G nøpe É¡n ræpe ôo îs nÑnànJ »pàsdG Ap Éªn rdG pás«ªu cn nÖ°ùn nM n¥GQn hr nC’G oÖuJQn oCG
.4 - 3 -2
…ôqμ°ùdG âØu∏dG ¥GQhCG ∫É≤JÈdG Iôé°T ¥GQhCG AÉØ∏◊G áàÑf ¥GQhCG ¿ƒàjõq dG Iôé°T ¥GQhCG
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
≈n∏Yn n¿ƒM
o sÓØn rdG π n °Tr nC’G p »r≤°Sn ón ær Yp p∞«r °üdG
o ªn ©r jn Qp Éé s p π°ün r a »pa pá«s pFÉªn rdG pIhn ôr qãdG ≈n∏Yn ák n¶naÉë
n eo
.ºr ¡p pdƒo≤M
o ø r pe pá≤n pjÉ°†
n ªo rdG pÜÉ°ûn Yr nC’G pándGRn EGp
.pá≤n pjÉ°†n ªo rdG pÜÉ°ûn Yr nC’G pándGRn EÉp pH páHn ôr àt dG »pa páHn ƒ oWôt dG ≈n∏Yn oßpaÉë n of ∞ u aoCG
n «r cn ôo °ùn
152
»Ñ∏◊G ôHƒæ°üdG
q Iôé°T øe ø°üZ »cƒ°ûdG
q ÚqàdG áàÑf
päÉqjQp ÉsÑ°üdG
s nøpe ál nàrÑnf »n pgph (…óæ¡dG) »pcƒr °ûdG s p ÚuàdG án nàrÑnf 1 OóYn oIQn ƒ°üdG t oπuãªn oJ
p π°ün r a »pa máes ÉYn máØn °üp p H Égn Qn Éªn pK »£p ©r oJ ,páas Éé n rdG p¬Ñr °Tp hn páas Één rdG p ≥Wp Éæn ªn rdG »pa ôo oãrμnJ
o ál an ƒoØr∏ne l¥GQn hr nCG »n pg É¡n Yo hoòoL » u£nöJ »pàsdG o∑Gƒn °Tr nC’G .p∞r«°üdG
o™næªr nJ ál nÑr∏°Uh s
±
u Éé n pe É¡n æo uμªn jo Éen Gnògn hn É¡n pdnÓN
n rdG p ñÉæn ªn rdG ™n en p ºo∏br nCÉàs dG ø p ø r pe Ap Éªn rdG ôp î
t Ñn nJ án «s ∏p ªn Yn
.p√Én«ªp rdG pás∏pbhn Qp É n£renC’G p ¢SÉnÑë p rfGp ón ræYp pás«pFÉªn rdG pIÒn N p òs dG ≈n∏Yn pá n¶naÉnëªo rdGhn
o¬pÑ°û˘ s pIôn né˘°Tn rø˘pe É˘kæ˘°ü˘

r oJ É˘¡n ˘obGQn hr nCG »˘pÑ˘n∏˘në˘rdG ôp ˘nHƒ˘r næ˘°üdG r oZ 2 Oó˘Y oIQn ƒ˘°üdG
t oπ˘uã˘ªn ˘oJ
.»pcƒr °ûdG s p Úàu dG p¥GQn hr nCG päÉ«s °UÉ
p Nn ¢ùr n Gƒn °Tr nC’G
o Ønf É¡n ndhn ∑
153
: ô°ûY …OÉ◊G ¢SQódG
q
.pá«s pfón ©r nŸG p ìnÓer nC’Ghn Ap Éªn rdG ≈ndEGp páàn Ñr æs dG áo L

n ÉM
n : ´ƒ```°VƒªrdG
pá«s pfón ©r ªn rdG p ìnÓer nC’Gh Ap Éªn rdG ≈ndEGp máL n »pa án àn Ñr æs dG s¿CG ≈ndEGp ±
n ÉM o ôs ©n nJnCG : ±ó````````¡dG
.Égn ƒs ªo of ≥ n ào pd
n ≤u ë

? »pà¡n é p pH nIOn ƒoLƒr ªn rdG án s«M p nÓØp dG án £°ûrp fnC’G »ªu °Sn oCG
hCr G) É¡n pàYn GQn Rp p πÑr bn p¬°V p Qr nCG páÄn pæ¡r àn pd É¡n pH Ωo ƒo≤jn »pàsdG ∫ n Éªn Yr nC’G ± n ôs ©n nJnC’ ÉM k sÓan ∫ o nCÉ°SnCG
.(É¡n pà°SGôn Zp
.»u M p ÓØp dG p•É°ûn æs dG ø n pe p ´ƒr æs dG Gnò¡n pH »pà¡n L p p ¢ü°üîn t J pÖÑn °Sn ø r Yn ì
n sÓØn dG ∫ o nCÉ°SCr G
p JƒoÑrdGh ôr pà«pfƒoenC’Gh p•ÉnØ°ùo
phnCG rΩƒo«°SÉn r ØrdÉnc án s«pFÉn«ªp «μp rdG nIón ªp °Sr nC’G oìsÓØn dG oπªp ©r nà°ùr nj ≈nàne
? GnPÉªn pd .(päÉnfGƒ«n ë n rdG pänÓ°†n r ©p rdG nIón ªp °SCr ’G
n a) án js ƒp °†
? »u ∏p «ªp rμàs dG … u ôs dG p øYn ±
o ôp ©r nJ GnPÉen
.»pHQp Éé n nJ »pa É¡n n∏ªp ©r àn °Sr nC’ É¡n pH oßØp àn M r nCGh májs ƒp °†
r Yo hn má«s pFÉ«n ªr «pc mIón ªp °SCr G øpe mäÉæn «u Yn ™o ªn L r CG
: ô``````q `μàCG
n a) pásjƒp °†
oänÓ°†n r ©o rdG pIón ªp °Sr nC’G nøpe más«ªu μp pH Égn ón ªs °Sn r¿CG ón ©r nH o¬°V
n Qr CG oìsÓØdG nçôn M
r nfÉnc päÉnJÉÑn æs dG s¿CG ¢SG
â l ôn pa nßM n n’h ´ n Ñn rfCG .GÒk ©p °Tn É¡Yn Qn Rn ºs oK (päÉnfGƒn «n ë
o Qr õs dG â n rdG
.Égn ƒt ªo of oår«nM røpe ák nJphÉnØnàoe

GÒ©°T ´hQõe π≤M IQƒ°U
: ô`Ñq ````YCG
n rdG Gnò¡n pH p Ò©p °ûdG

.p πr≤ë s päÉàn Ñr nf ƒu ªo of pähÉn
o ØnJ Ö
n Ñn °Sn ôo °ùn
u aCG
n pFÉàn æs dG π
è u °Sn lCGh p ¢SQr ós dG π
o é n Ñr bn Éek ƒr jn 15 n pFÉàn nf ™o pHÉnJoCGh p ∫põær ªn rdÉH pá«pdÉàs dG pÜQp Éé
nIós eo É¡n é n às dÉH Ωo ƒobnCG
: »pdGƒn ªo rdG p ∫hór é n rdG »pa
: ≈ndhnC’G áHôésàdG
o Qn Rr nCGh m »r≤°Sn n¿hOo ±
´ w ÉL n Ö l jr ôn oJ p¬pH m ¢ü«°UC p G »pa (....π o Øo r∏Øo dG hCG ºo Wp Éªn s£dG) π n pJÉ°ûn en ó Qn Rr CG
.m º n¶àn ær eo m »r≤°Sn ™n en ± w ÉL n Ö l rjôn oJ p¬pH m¿ÉnK m ¢ü«°U p nCG »pa p πpJÉ°ûn ªn rdG ¢ùrn Ønf
: á«fÉqãdG áHôéàs dG
má©n pfÉnj mánàrÑnf Qn hoòoL ¢ù
o ªp rZCG ≈ndhoC’G pIQn hQo Én≤rdÉH - : p∂«pà°Snr ÓnÑrdG nøpe p ør«nJÒn ¨p °U n p ør«nJQn hQo Énb òo N o BG
.mô s£n≤eo Am Éen »ap
.páHn ôr tàdG páM
n É°Tn Qn »pa má©n pfÉjn máàn Ñr nf Qn hoòL o ¢ù o ªp rZCG pá«n pfÉqãdG pIQn hQo Én≤dÉH -
: áãdÉsãdG áHôéàs dG
p∞°ü r pæpH : (.....ºWÉªW - πØ∏a) nπpJÉ°ûn ne p∂«pà°Snr ÓnÑrdG nøpe p ør«nJQn hQo Éb »r Øn °ü r pf »pa ¢Sôro ZCG
.m ΩÉ n¶pàrfÉp H É¡n «p ≤r °ùpn H Ωo ƒobCGh ∫ l er Qn pá«n pfÉsãdG pIQn hQo Én≤rdG p∞°ü
l ƒ°ùro ën π l jr ôn oJ ≈ndhC’G Ip Qn hQo Én≤dG
r pæpHhn Ö
155
: á©HGôs dG áHôéàs dG
mIÒn ¨p °U
n má≤n ©n r∏pe n™ne l∫ƒ°ùro ¨ne lπreQn p¬pH mådÉK m ¢ü«°U p nCG »pa (...ºWÉªW - πØ∏a) nπpJÉ°ûe ¢SôZCG
n pe
.m ΩÉ n¶pàrfrÉH É¡n «p ≤r °ùpn H Ωo ƒobnCGh pá«s pFÉ«n ªp «μp rdG pIón ªp °Sr nC’G ø
ÜQÉéàq dG èFÉàf á©HÉàe ∫hóL
á©HG qôdG áHôéàdG áãdÉqãdG áHôéàq dG á«fÉqãdG áHôé àq dG ¤hC’G áHôéàq dG
∞°üf ∞°üf ÜQÉéàdG

3 ¢ü«°UCG 2 IQhQÉnb 1 IQhQÉnb 2 ¢ü«°UCG 1¢ü«°UCG
2 IQhQÉb 1 IQhQÉb
ÚYƒÑ°SCG ó©H
èFÉàqædG
ô¡°T ó©H
: ≈ndhC’G páHn ôp é n pFÉàn nf oßMn’CG
r às dG è
2 OóY ¢ü«°UCG 1 OóY ¢ü«°UCG

º¶àæe »≤°S ™e ÖjôJ »≤°S ¿hO ÖjôJ
r GnC
.pánàrÑsædG ƒu ªo oæpd …
w Qp hôo °V
n ...

: pá«fÉqãdG páHn ôp é n pFÉàn nf oßMn’CG
r às dG è
»q ≤f AÉe áHôJ áMÉ°TQ
156
r GnC
páHn ôr àt dG páM
n É°Tn Qn »pa pás∏ë
n ær ªo rdG ...p π°†n n pe áo àn Ñr æs dG pâæn sμªn nJ
r ØpH ƒu ªo æt dG ø
: pánãpdÉqãdG pánHôp résàdG nèpFÉnànf oßMn’CG
ô q£≤e AÉe
∫ƒ°ùë πeQ lÖrjôn oJ
r GnC
≥˘jôp ˘ nW ø˘Yn p ∫ƒ˘o∏˘ë r ˘pe áo ˘àn ˘Ñr ˘æs ˘dG isò˘n¨˘àn ˘àn ˘na Ap É˘ªn ˘rdG »˘pa pá˘Hn ôr ˘àq ˘dÉ˘pH oIOn ƒ˘L
r ˘ªn ˘rdG Gnò˘gn ø o ƒ˘r ªn ˘rdG ... π
t ˘ë
n ˘ær ˘ nJ
.p ¢UÉ°üàe’G
2 OóY ¢ü«°UCG 1 OóY ¢ü«°UCG á«FÉ«ª«c Ióª°SCG

∫ƒ°ùë πeQ ¬H ∫ƒ°ùë πeQ ™e áàÑf ¬H
áqjhÉ«ª«c Ióª°SCG ¿hO áqjhÉ«ª«c Ióª°SCG ™e
157
r GnC
p Ú°ùp ë
r nJ »pa ºo pgÉ°ùn jo Éªs pe ák Hn ƒ°üN
o Égn ón jpõàpd ... ≈ndEGp ± n J ... »n pg áo «s pFÉ«n ªp «μp dG oIóªp °SCr ’G
o É°†o
Ep G
.p êÉàn rf’
: ≥Ñq WCG
: zn’{ hCr G zº©f{ `H Ö o «L p oCG
.r§≤n an pá«s pfón ©r ªn rdG p ìnÓer nC’G ≈ndEGp áo àn Ñr æs dG ê o Éàn –r -1
r§n≤an Ap Éªn rdG ≈ndEGp áo àn Ñr æs dG êo Éàn ër nJ - 2
.máas ÉnL mánHôr oJ »pa áo nàrÑsædG ƒªo rænJ - 3
.máÑn rWQn mán∏peÉnc máHn ôr oJ »pa áo àn Ñr æs dG ƒªo ær nJ - 4
án Hn ôr àt dG áo «s pFÉ«n ªp «μp rdG oIón ªp °Sr nC’G …pôrãoJ - 5
.ƒu ªo æt dG ≈n∏Y Égn óo Yp É°ùn jo Ak GnònZ páàn Ñr æs ∏d ôo au ƒoJhn
: áÑ°SÉæŸG áfÉÿG ‘ (x) áeÓ©dG ™°VCG
áé«àædG
q
áàÑædG
q ƒªo ænr J n’ áàÑædG
q ƒªo ænr J §°SƒdG
ál Ñn rWQn ál n∏peÉnc ál Hn ôr oJ
∫l ƒ°ùro ën πl er Qn
ál as ÉLn ál n∏peÉnc ál Hn ôr oJ
páHn ôr àt dG ∫o ƒo∏ër en
m »r≤°Sn ™n en má«s pFÉ«n ªp «pc mIón ªp °SCr G ™n en ∫l ƒ°ùro ën πl er Qn
: »pdGƒn ªo rdG p ∫hór érdÉpH lπ°ün s Øoe ƒn go Éne nÖ°ùn nM p ør«nàYn ƒªo réne ≈ndEGp pánHôr qàdG päÉnfƒns μoe o∞pæ°U
n oCG
.oá«s pfón ©r ªn rdG ì
o nÓer C’G - ∫ o ÉHn óo dG - Ú
o u£dG - ¢ùr o ∏μp rdG - Ao Gƒn ¡n rdG - Ao ÉŸG - π o eôs dG
158
p ¢VQr nC’G ‘ páàn Ñr ædG
s pâ«pÑrãnJ »pa ºo pgÉ°ùon J páàn Ñr ædG
s pájn òrp ¨nJ »pa ºgÉ°ùo
o J
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
p¿Gõs dGh »pÑn∏ë s án Hn ÉnZ inCGQn Éen ón ær Yp ôn ¡n Ñn rfGh ºn pgGQn On p ø«r Yn ≈ndEGp mán∏M
n rdG ôp Hn ƒr æn °üdG r Qp »pa ¢SGl ôn pa ∑ n Qn É°Tn
n’h »n ≤r °Sn n’hn án KGôn M p Óna ä p ÉHn Én¨rdG √p òp ¡n pH Ú
n M p sÓØn dG án jn Éæn Yp óo «Øp jo Éen ôn jn ºr ndh ,ná©n fp É«n rdG ¿p Énfôr Øp dGh
?májn Éæn Yp n¿hOo â
r ªn nfhn Qo Éé n °Tr nC’G p√òp gn är ôn °ûn àn rfGp ∞
n «r cn : päÉHn Én¨rdG ¢Sp n QÉM n ∫ n nCÉ°Shn Ön és ©n àn an ,ón «ªp °ùnr J
.m ¢SGôn ap p ∫Dho É°ùnn J ø r Yn Ö n «L p oCG r¿nCG ∫
o phÉM n oCG
? rºn∏©r nJ rπgn -
pIón ªp °Sr nC’ÉH páHn ôr àt dG øn pe äo ÉnJÉÑn æs dG É¡n oμ∏p ¡r àn °ùnr J »pàsdG án «s pfón ©r ªn rdG ì
n nÓer nC’G n¿ƒM o sÓØn dG ¢V o ƒu ©n jo
pá˘sjƒ˘°†˘ r ©o ˘dG pIón ˘ªp ˘°Sr nC’É˘H n∂˘pdòn ˘nchn (r•É˘nØ˘°ù˘o r Ø˘dG - rΩƒ˘o«˘°SÉ˘ p nJƒ˘oÑ˘rdG - Îr «˘pfƒ˘oeC’G) pá˘s«˘ FÉ˘˘n«˘ ªp ˘ «˘ μp ˘ rdG
í
n pÑ°üo r Jhn ∂ n sμØn àn nJ ≈às M n m πjpƒ nW mâbr hn ≈ndEGp ê o Éàn ër nJ oIÒn Np nC’G p√òp gn hn (päÉnfGƒn «n ë n rdG ä o nÓ°†n n a)
.pánHôr tàdG »pa pIOn ƒoLƒr ªn rdG päÉsjpÒpàrμnÑdG pá n£°SG p ƒpn H ák s«pfón ©r ne ÉkMnÓreCG
páÄn «pÑdG ≈n∏Y pájs ƒp °† r ©o rdG pIón ªp °Sr nC’G ôn nKnCG øo «q Hn lCGh pá«s L
p ƒodƒ«o ÑdG päÉYn GQn õu dG ∫ n ƒMr ÉvØn∏pe o¿ƒnu coCG -
.pás«pFÉ«ª«μp rdG pIón ªp °Sr nC’G n™ne pánfQn Én≤oŸÉH
159
: ô°ûY ÊÉqãdG ¢SQódG
q
.»
q Ä«ÑdG ¿RGƒàq dG : ´ƒ```°VƒªrdG
Gnògn p ∫nÓpàN
r GÜ n oCGh »v Äp «pÑrdG p¿Ro Gƒàq dG päÉen ƒnu ≤eo ±
n ÉÑn °SCr G Oo óu M o ôs ©JCG : ±ó````````¡dG
.p¿Ro GƒsàdG

.É¡n °†n ©r Hn ôo co Pr CG . mIón jpóYn Qs É°† n en ≈ndEGp pá«s pFÉ«n ªr «μp rdG päGón «pÑªo rdG ∫ o Éªn ©r pà°Sr Gp …Ou ƒDn jo
? päÉHn Én¨rdG p ¢Sôn M n p¿Gƒn Yr nCG Ωu É¡en ø r Yn ± o ôp Yr CG GnPÉen
.â n ôn ≤n rfGp »pàsdGhn pá«s °ùp pfƒàt dG Op nÓpÑrdÉpH ä
r °V r ón L p ho »pàsdG päÉnfGƒn «n ë n rdG ø n pe óo jpó©n rdG ∑ n Éæn go
p ôn ≤p rfGp Ü
.É¡n °VG n ÉÑn °Sr nCG Oo óu MoCGh É¡n °† n ©r Hn ôo co Pr nCG
? 'Ö p î
r «pÑnd' áo «s °ü r °Tn õo oeôr nJ Am »r °Tn … u nC’
r nCG »n pg Éen ? √o Qo Op É°ü
? √o Qo Gôn °V n en »n pg Éen ? Ap Gƒn ¡n rdG pçƒnt ∏nJ ø r Yn ± o ôp ©r nJ GnPÉen
: ô``````q `μàCG
n m øpFÉnc ≈n∏Yn »x M
.ôn NBG »x M n m øpFÉnc π
t co isòn¨àn jn ∞ o «u Ñn oJ áo «n pdGƒn ªo rdG áo «s pFGnò¨p rdG áo n∏°ùrp ∏°ùdG
n «r cn ø u
? É¡n nd pánfƒnu μªo rdG päÉn≤n∏ë
n rdG ión Mr EGp áo n∏°ùrp ∏°ùdG
u p√òp gn är ón ≤n an ƒnr d nçóo ë r jn r¿CG ø o μp ªr jo GnPÉen
≈n∏Yn isòn¨àn nJ ≈n∏Yn isòn¨àJ ≈n∏Yn isòn¨àJ
óaÉænb ÚHÉ©K ¿Gôn Är pa äÉnJÉÑn nf

: ô`Ñq ````YCG
.pás«pFGnò¨p rdG pán∏°ùrp ∏°ùdG

u päÉn≤n∏nM ión rMEGp p¿Gón ≤r pa ón ræYp nçóo rënj r¿nCG oøμp ªr oj Éne oøu«nHoCG

o Qp Én≤jo kÓ°ùnr f »£p ©r jo r¿CG ø
Ü o μp ªr jo p¿Gôn Är Øp rdG ø n pe ón M p GƒdG n ên hr õs dG s¿CG â n ªr ∏p Yn GnPEG - 1 : ∫ÉãŸG
øe ≠c 50 ∫ o ∏p ¡r àn °ùr jn ón M
n ós ©n eo ∂ p Gƒrn dG Qn rCÉØn dG r¿nCGh p ø«r àn æn °ùdG
s »pa Qm rCÉan Ú n pjnÓen án nKnÓnK
.áæ°ùdGq »pa pÜƒÑo o◊G
.p ø«r àn æn °Sn »pa p øjr Qn rCÉØn rdG p êhr Rn p π°ùnr f ø r pe pánμn∏¡r àn °ùor ŸG pÜƒÑo ë o rdG án «s ªp pc Ö r °ùo M r CG -
.pÚpHÉ©n sãdG p πàr bn ø r pe ∂ n Øn pbƒr en Or óu M s án «s pFGnò¨p rdG án n∏°ùrp ∏°ùdG
n hn án ≤n pHÉ°ùdG u pßMn’ -
.pôë r Ñn rdG p πjpóær bn ≈n∏Yn ôp ë r Ñn rdG oIÉnØë r n∏°So isòn¨àn nJ - 2 : ∫ÉãŸG
É¡n ær pe Éæv nX É¡n ªo ¡p àn r∏nJ »pàsdG ôp ër Ñn rdG pIÉnØë r n∏°S p∑nÓgn »pa Ö o Ñs °ùn àn jn p∂«pà°Snr ÓÑn rdG p ¢SÉ«n cr CG Ao É≤dEG -
.pôë r Ñn rdG πo jOp Éæn bn É¡n sfCG
?∂ n EGp π
n àn Hn ÉL r u∏Yn ? ∂ n pjrCGQn Ö n °ùn M n ∂ n pdPn ø r Yn è o ào ær jn GnPÉen -
ôp ër nÑrdG oIÉnØë∏°So ôp ër Ñn rdG πo jpóær br
r GnC
.p•ôn Ør oŸG ... ør pe ót ëo àn an ... ≈n∏Y ôp ër Ñn rdG oIÉnØër n∏°So isòn¨àn nJ *
.p•ôp Ør oŸG ... røpe ót oënàan ... ≈n∏Yn oÚpHÉ©n sãdG isòn¨nànJ *
.»u Ä«pÑrdG p¿Ro Gƒn às dG »pa ºo pgÉ°ùon J Ú
o pHÉ©n sãdGhn áo js ôp ë
r Ñn rdG ∞ p nÓ°ùdG
o M s *
161
r pe »Øp pbƒr en Oo óu M
n °Tr nC’G p ™ r£nb ø
.pQÉé n CGh p Ú«n dÉàs dG p øjr ón ¡n °ûr ªn rdG π
o es nCÉnJnCG
r GnC
r pe páHn ôr àt dG ≈n∏Y pá n¶aÉë
... ø n oŸG - : ‘ »pJÉÑn æs dG Ao É n£¨p dG ºo pgÉ°ùn jo *
... pIQn hr ós dG o§«°ûp ær nJ -
... »pa oÖsÑ°ùn nànj »t pJÉnÑsædG Ap É n£¨p dG áo ndGRn GE p *
m§Ør nf áo n∏pbÉnf Ql É n£pb päÉjn ÉnØæu dG ¢ùj

o pórμnJ
päGQn É«s °ùdG

n ä o GRn ÉnZ p ™pfÉ°üªn rdG ¿ÉNn Oo
162
r GnC
.pá«s n◊G ...`H GQk Gôn °VC
r G oçpóë
r oJhn »u Äp «pÑrdG p§°Sn ƒrn dÉpH ÉkKƒnt ∏nJ ...h...
n Ö o Ñu °ùon J
.ôn pgÉ n¶ªrdG p√òp gn â
r Ñn Ñs °Sn »pàsdG án «s ©p «pÑ s£dG π
n peGƒn ©n rdG Oo óu M
n oCGhn án «n pdÉàs dG ón pgÉ°ûn ªn rdG π
o es nCÉJnCG
p±ÉnØén rdG Ap Gôs Ln ør pe p ¢VQnC’G p ≥t≤°ûnn J ±Gôép rf’p G ôëq °üàdG
r GnC
.päÉnJÉÑn æs dG Ap Gnò¨p pd GQk ón °ü

r en π o uãªn oJ »pàsdG páHn ôr àt dG ≈n∏Yn ... hn ... »°†r p ≤jn *
.»u Äp «pÑrdG p¿Ro Gƒn às dG »pa k’nÓpàN r Gp Öo Ñu °ùn jo hn pá©n «pÑ s£dG »pa pá«s pFÉªn rdG pIQn hr ós dG »pa ... ôo uKƒDn jo *
: ≥Ñq WCG
.m º«∏p °Sn ôo r«nZ l∑ƒo∏°So - lº«∏p °Sn l∑ƒo∏°So : p ør«nàn«pdÉsàdG p ør«nJQn ÉnÑ©p dG ión rMEÉp H »°SG p ôs co ≈n∏Yn oπªp cr oCG
.pá©n «pÑ s£dG »pa päÉjn ÉnØæt dG Ao É≤rdEG *
.mIOn ós nëoe mäGôn nàan »pa oº s¶næªo rdG óo r«°üdGs *
163
.pÚpHÉ©n sãdÉnc páes É°ùdG
s päÉnfGƒn «n ë
n rdG π
o àr bn *
.pQÉné°Tr nC’G o™ r£nb *
.p ÅWp Gƒn °ûdG
s »pa pänÓ°†n
n ØrdG Ao Én≤rdEG *
.pçƒnt ∏sàdG ôp Wp Éî
n ne røpe »°ùr
p Ønf »n pbnC’ »£p «ë
p oe É¡n pH »ªp rMnCG uπbn nC’G ≈n∏Y mäÉncƒo∏°So án nKnÓnK oΩóu bn oCG

.»u Äp «pÑrdG p§°Sn ƒrn dG »pa päÉnJÉnÑsæ∏d n™paÉnæne nçnÓnK ôo co Pr CG
.zlCÉ n£Nn { hCr G zÜ l Gƒn °U{
n : `pH π o ªu cn CG
: »pàÄn «pH páen nÓ°Sn ≈n∏Yn pá n¶naÉë n ªo r∏pd
.ná°Spn ôàn Ør ªo rdG päÉnfGƒn «n ërdG π
o ào br nCG *
p ≤p Ør nJ nπrÑbn Égn ôo °ùn
.É¡n °ù« u coCGhn Qp ƒo« t£dG ¢†
n r«nH o™ªn rLnCG *
.É¡n pH »pæàn Yr nCGhn Qn Éé
n °Tr nC’G ¢Sp
o ôrZnCG *
.Égn ôp oKÉnμnJ p π°ün r a »pa p¿Gƒn «n ë n rdG ≈nãrfoCG Oo É n£°U r nCG *
.pá≤n pjÉ°†
n ªo rdG pÜÉ°ûn Yr nC’G áp ndGRn E’p án «s Fp É«n ªp «μp rdG ,ä
p Gón «pÑªo rdG π
o ªp ©r àn °Sr nCG *
.päÉs«ªp rëªn rdGhn päÉnHÉn¨rdÉpH »pænàYr nCG *
: »pJÉÑ°ùàμe
o ºo «u bn GoC
n pæpcÉ°ùn àn ªo rdG pá«s °ùp pfƒàt dG Op nÓpÑrdÉpH páªn °UÉ
Ú p ©n rdG ¢ù
n pfƒoJ pájs pón∏Ñn cn iôn Ñr oμrdG p¿óo lŸG »pa ä o Éjs pón∏Ñn dG ™o é
u °ûon J
- ,hô o àr Ÿp G) »u peƒªo ©o rdG p πr≤æn dG p πpFÉ°Sn hn Ap É n£pàer Gp h pá°UÉn
s ÿG päGQn É«s °ùdG s p ∫Éªn ©r pà°Sr Gp p øYn »u∏î n àn dG ≈n∏Yn
?∂ n pdPn ør pe oIón pFÉnØrdG Éen .(änÓpaÉë n rdG
164
päÉHn Én¨rdG pçÉnãpàLr rÉpd áo «s pÑr∏°ùdG

s ä n μ©p f’G
o É°SÉn
o ≤p ræoJ É¡n sfnC’ »u Äp «pÑdG p¿Ro Gƒn sàdG ≈n∏Yn ál s«pÑr∏°Sn läÉ°SÉnμ©p rfGp É¡n nd päÉnHÉn¨rdG pçÉnãpàrLGp án s«∏p ªn Yn s¿GE p
¢ü
»àp sdG pá«s pfGƒ«n ë
n rdG pIhn ôr sãdG ≈n∏Y »°†r p ≤nJ É¡n sfnCG Éªn cn .náHn ôr àw dG ∞
o ∏p àr oJhn p Úé p °ùcC
p ’G páÑn °ùr pf ø r pe
pÜƒæo n÷Gh p§°Sn ƒrn dG »pa »pfÉen hôt dG ôp °ü r ©n rdG »pa GOk ƒL o ƒr en n¿Énc kÓnãen π o «Øp rdÉa .páHn Én¨rdG »pa ¢û«
o ©p nJ
päÉnfGƒn «n ë n pe iôn N
n rdG ø r oCG ´
l Gƒrn fnCG ∑
n Éæn go hn . ôp Hn ƒr æn °üdG
s ä o ÉHn ÉnZ ä r ón L p ho oå«r M n »u °ùp pfƒàt dG
p¿hôo ≤o rdG …Pp p ∫Gõn n¨rdGh pó°Sn nC’G nπrãpe ÉkeÉªn nJ râ°Vôn n ≤rfGp pás«°ùp pfƒsàdG Op nÓpÑrdÉpH kIOn ƒoLƒr ne rânfÉnc
.(1930 án æn °Sn πn àp bo m ∫Gõn nZ ôo NBGh 1887 náæn °Sn πn àp bo óm °Sn nCG ôo Np BG) óp ¡r Øn rdG ∂
n dp òn cn hn áp ªn «≤p àn °ùr ªo rdG
165
1 OóY êÉeO’
: á«©°VƒdG
q
ºr ¡o æn «r Hn Éªn «pa Qn Ghn Or nC’G GƒYo Rs ƒna .m ºt∏©nJhn måë r Hn pá°ü
s Mp »pa pá¡n é p rdÉH má«s ªp ë r en ≈ndEGp p¬«ªp u∏©n àn eo ºo u∏©n ªo rdG ≥ n an GQn
. ºr ¡p pHQp Éé
n nJ Rp Één rfE’p án en Rp sÓdG π n pFÉ°Sn ƒrn dG GhQo Éàn N r Gp hn
.máHn ôp é
r àn pH Ωn Énbhn É¡n ær pe ák æn «u Yn ƒm °†
r Yo π t co òn Nn nCG ,páYn GQn õu ∏d páHn ôr tàdG pá«s M
p nÓ°U n ión en p±ôt ©n àn pd -
.Ap Gƒn ¡n rdG ø n pe ™n «pbÉn≤an ón Yo É°ün n J nßM n nÓan An Éªn rdG É¡n «r n∏Yn Ös °U n hn m …pQƒsr ∏pH Am ÉnfEGp »pa ák Hn ƒ oW ¢SG o ôn pa ™n °V n hn @
............................................................. ≈n∏Y …pƒàn ë r nJ áo Hn ôr àt dG
? p πªn ©n rdG Gnògn ø r e± o ón ¡n rdG ƒn go Éen .p øen õs dG ø n pe kIós eo Öo °Ss ôn àn nJ án Hn ôr àq dG ∑ n ôn nJhn An ÉnfE’p G ês Qn *
...............................................................................
.pIOn ôs é n oŸG p ø«r ©n rdÉpH É¡n oJón gn É°ûn eo ø o μp ªr jo ................................ ø r pe áo Hn ôr àt dG o¿ƒns μàn nJ *
óªMCG áHôŒ Qƒf áHôŒ
n peÉMn páHn ôr àt dG øn pe iôn Nr GlC má«s ªu pc ≈n∏Yn ìo ôn an â

.pQƒo∏rμdG ¢† r Ñs °Un hn *
Qƒ∏μdG ¢†eÉM n «Øp °U
n Rl »r àn ë
.m êÉL n «r Hn É¡n ær pe ák æn «u Yn â
n ø r sμM
n ór ≤n an Qo ƒof Ées CG *
.»x pfón ©r en Am ÉnfGE p »pa É¡n ær pe m π«∏p bn p Úîp °ùnr J »pa óo ªn Mr GnC ∂
n ªn ¡n rfGp h *
? páHn ôp é
r às ∏d p√Rp Éé n rfEÉp H m ºu∏©n àn eo π
t co ∞ n °ûrp μjn r¿CG On GQn nCG ºs Yn *
...................................ø r Yn ì o ôn an ø o pgôr Ñn ào °Sn -
.................................. ø r Yn Qo ƒof ∞ o °ûrp μàn °Sn -
.................................. ø r Yn óo ªn M o pgôr Ñn «o °Sn -
r nCG ø
.zpá«s pfón ©r ªn rdG p ìnÓer nC’Gh p Ú u£dG Op ƒL o ho ø r Yn Éªn ¡p pH ∞ o °ûrp μnf p ø«r àn Hn ôp é r nJ Éæn «°ùnp f ór ≤n nd{ : ¢SG l ôn pa ∫ n Énb -
.m º°Sr ôn pH Éªn ¡o ær Yn p ÒpÑ©r sàdGh p ø«r àn Hn ôp é
r às dG p ø«r nJÉgn ôp ct òn nJ ≈n∏Yn ∫ n ÉnØ rWnC’G óo Yp É°Sn oCG -
166
n Éæn go pIOn ƒL
∑ o ƒr ªn rdG pá«s Øp æn ë
n rdGh pácn ôr pÑdGh ôp Är pÑrdG Ap Éen ø
r pe mäÉæn «u Yn Ö
n n∏Ln ór ≤n an »pfÉqãdG ≥ o jpôØn rdG Ées CG -
.áp Ñn °SÉ n rdG »pa (*) páen nÓ©n rdG p ™°V
p æn ªo rdG pánfÉî r ƒpn H »pdÉàs dG p ∫hn ór é n rdG p Òªp ©r nJhn É¡n pà n¶M
n nÓeo »pa ´ n ôn °Tn hn
t m ípdÉ°U
Üôr °û∏d n ôo «r nZ pÜôr °û∏d
t í l pdÉ°U
n l¿ƒnr d ¬o nd n pFGQn ¬o nd
ál ë Ao Éªn rdG
pá«s Øp æn ërn dG AÉe
pácn ôr pÑrdG AÉen
ôp Är pÑdG Ao Éen
? GPÉªn pd . ºo u∏©n ªo rdG ¬o ©n æn ªn an ôp Är pÑrdG Ap Éen p¥hnt òàn pH ºr go óo M

n nCG ºs gn -
............................................................................................
.páÑn °SÉp æn ªo rdG pánfÉîn rdG »pa (*) páen nÓ©n rdG p ™°Vr ƒpn H p ∫hn ór én rdG Òn ªp ©r nJ πo ªu cn oCG -
o «∏p ©r às dG
π pÜôr °û∏d
t m ípdÉ°U p ôr °û∏d
n ôo «r nZ Ü t í l pdÉ°U
n Ap Éªn rdG Qo ón °ü
r en
........................ pá«s Øp æn ën rdG Ao Éen
........................ * p ™n≤ær àn °ùr ªo rdG Ao Éen
........................ óu °ùdG
o Ao Éen
........................ * áo «s pfón ©r ªn rdG √o É«n ªp rdG
k pdÉ°U
Éë n ôp Är pÑrdG Ap Éen p π©r é
n pd É¡n pH Ωo É«≤p rdG Ö p jn »pàsdG päÉ«s ∏p ªn ©n rdG pójpóë
o é n ÉnØ rWnC’G óo Yp É°Sn oCG -
r nJ ≈n∏Yn ∫
.pÜôr °û∏d t
pÜôr °û∏d
q lípdÉ°U
n lAÉne ........... .......... .......... ôp Är pÑrdG Ao Éen
*
p∞≤r °Sn ≈n∏Yn Ap ÉrŸG ø
n pe mäGôn n£nb ¿n ƒnt μnJ Gƒ o¶MnÓan .pá«n ∏p r¨às dG án «s ∏p ªn Yn ∫ r Gp Ap Éªn rdG p º«≤p ©r àn pd
o ÉnØ rWnC’G Qn Éàn N
.Ap É n£¨p rdG
.zpá©n «pÑ s£dG »pa ôp n£ªn rdG p¿ƒnt μnJ án «s ∏p ªn Yn ôo °ùn
u Øjo Ap Éªn rdG mäGôn n£nb Oo ƒL o h{
o : ≈nØ n£°ü r eo ∫ n Én≤an
.zá©n «pÑ s£dG »pa ....... : π o pKÉªn jo Ap ÉnfEÉp rdG »pa Ap ÉnŸG päGôn n£nb o¿ƒnt μnJ - : π o ªu cn CG
167
.pá©n «pÑ s£dG »pa ¢ù n ªr °ûdGs π o pKÉªn jo : ....... -
. pá©n «pÑ s£dG »pa ...... oπpKÉªn oj Oo Qp ÉnÑrdG oAÉ n£¨p rdG -
.pá©n «pÑ s£dG »pa ∞ n «pãrμàs dG π o pKÉªn jo : ....... -
nøpcÉnenCG »pa lIôn °ûp nàræoe pánàrÑsædG ¢ùr
n Ønf s¿CG Gƒ o¶nMnÓan ,pás«ªp rëªn rdGAp ÉnërfCG ‘ påpdÉsãdG p ≥jpôØn dG oAÉ°† n Yr nCG n¥ôs ØnJ *
.mIós Yp
! GƒodnAÉ°ùn nàan -
s nIQn òr Hn s¿nCG nßM
ôp nHƒr æn °üdG n nÓan . p¬pdGƒn é
r pJ An Éæn rKCG É¡n ©n ªn L
n Qp hoòÑo rdG ø n pe ÉYk Gƒrn fCG p¬pÑ«r L
n ør pe ¢SGl ôn pa ê n ôn N r CG -
.p íjôu dG pÜƒoÑgo ón ræYp p πt≤nænàdG ≈n∏Yn Égn óo Yp É°ùn oj nìÉnænérdG Gnògn s¿nCG p¬pFÉnbpó°UC r G n™ne nènàrænà°SG r hn , lìÉnænL É¡n pH
...hn ... hn .... hn ......pá n£°SG p ƒpn H pá©n «pÑ s£dG »pa ôo °ûp nàær J Qo hoòÑo rdG GkPEGp -
.pQhoòoÑrdÉpH ôo nKÉnμnànJhn »£p «ë p oe »pa kIón L p Gƒn nàoe mäÉnJÉnÑnf »ªu °Sn oCG -
: ôo cs òn nJnCG
......................... `pH ôo nKÉnμnànJ päÉnàrÑsædG nøpe l´Gƒrn fnCG n∑Énægo
......................................................................
n ©r Hn s¿qCG Gƒ o¶M
¿ƒns μàn jn É¡n °† n nÓan pIôn Ñu nμoŸG pá°Sn ón ©n rdG pá n£°SG
p ƒpn H Égn ƒ©o ªn L
n »pàsdG Qn hoòÑo rdG ∫ o ÉnØ rWnC’G ¢ü
n ë n an *
: røpe
.... h má≤n jpƒ°Sn h...... n røpe o¿ƒns μàn nJ máàn Ñr nf p πrμ°Tn »pa ..... Éªn ¡o æn «r Hn hn ál Ñn r∏°U
o ... Éªn ¡p «ªp ë r nJ p ø«r àn ≤n n∏pa
.zoáªn pFnÓªo rdG o±hôo t¶dG É¡n nd räôn as ƒnn J GnPEGp s’EGp oâoÑrænJ n’ Qo hoòoÑrdG p√òp gn { : ¢SG l ôn a n∫Énb
.päÉÑn rfEÓp d án ªn pFnÓªo rdG ± n hôo t¶dG ôo co Pr nCG -
... : »n pg päÉnÑrfEÓ p d áo ªn pFnÓoŸG o±hôo t¶dG
r pe Gƒv ªo of Ìo cr nCG Ap Éªn rdG p∑ôn pH ∫
ø n ƒr M
n nIón L p Gƒn àn ªo rdG päÉnJÉÑn æs dG s¿CG Gƒ o¶Mn nÓan ºr ¡o nãë r Hn ∫ o ÉnØ rWnC’G πn °UG
n hn *
.Égn ôp r«nZ
.∂n pdòn pd m Ò°ùr
p ØnJ Op Éé n jEGp ≈n∏Yn ºr go óo Yp É°Sn oCG -
.............................................................................................
168
2 OóY êÉeO’
: »Ä«ÑdG §°SƒdG IóMh

: á«©°VƒdG
q
≈ndEGp sº°†rn fGp ôn ªp sædG s¿CG pó°Tp ôr ªo rdG nøpe m ºn∏Yn hn m ºî n ôm ªp næpH nÖé
r °V p Yr oCGh äÉnfGƒn n«nM án ≤n jpónM ¢SGl ôn pa Qn GR - 1
√o Énfór Yn CnG ƒnr d án «s ©p «pÑ s£dG ¬p Jp nÓgu ƒDn eo ón «©p àn °ùr jn r¿CG ¬p fp Énμer EÉp H π l ôn ap ∫
r gn : ¢SG n Én≤an ,¬p Jp On n’ph òo ær eo áp ≤n jóp ë
n rdG
z ? páHn Én¨rdG ≈ndEGp mójpóL n ø r pe
.p¬pà°ùjp
n ôan pór«°U n ≈n∏Yn ôn ªp sædG óo Yp É°ùon J »pàsdG án s«©p «pÑ s£dG pänÓgs ƒnD oŸG ôo co Pr nCG *
.......................................................................................... -
: päÉjs Qƒæo °ùdG
q ón ær Yp pó«r °üdG
s π p Gôn en Oo óu M
n M n oCG *
........................................................................................... -
zAo ÉHn ôr M n pàco ál àn pan’ p¬«r n∏Yn m ¢ünØbn Ωn Éen nCG ôs ªn an ¬o àn ndƒr L
n { : É¡n «r n∏Yn Ö l ôn pa π
n ¢SG n °UG
n hn - 2
zÆ l Qp Éna ¢ün
o Ø≤n dG ? Ao ÉHn ôr ë n rdG ø n jr CG{ : ∫ n Én≤an ÉÄk «r °Tn ôn jn ºr n∏an ôn n¶nf
.zÉgn Gôn àn °Sn hn Gók «u L
n π p GOn An ÉHn ôr ë
r es nCÉJ ¬o n∏N n rdG s¿EGp n’ { : óo °Tp ôr ªo rdG Ü n ÉL n nCÉan
? An ÉHn ôr ë l ôn an ôn jn ºr nd GnPÉªn pd *
n rdG ¢SG
.......................................................................................... -
? É¡n pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü
o oërdG »pa áo s«°UÉ
p în rdG p√òp gn Égn óo Yp É°ùon J n∞r«cn *
........................................................................................ -
.pó«r °üdG
s pÜƒo∏°SCr G ¢ùr r CG mäÉnfGƒn «n M
o Ønf É¡n nd iôn N n án nKnÓnK ôo co Pr CG *
........................................................................................ -
o «°ùnp f ¬o sfEGp Ghôo o¶rfG{ : ì
è o ôn an â
r M n a ,mIôn é
n É°ün u Xp ≈ndEGp ∫
n °Tn π o ÉnØ rWnC’G ¢ùn
n ∏Ln páé
n ªr t∏dG p ∫hÉ
o æn nJ ón ær Yp - 3
.zä n p¬pH â
l Gôn °ûn M r ≤n ∏p Yn mäƒÑo nμær Yn
169
p ós jn ä
.zp πªr æs dÉc ¬o en É©n nW ôo N n ƒÑo nμær ©n dG s¿EGp { : Qo ƒof â
r ndÉnb -
......................................................... ? Qn ƒf ≥o ap Gƒon J πr gn *
.p¬pFGnòZp ≈n∏Yn p ∫ƒ°ü
o oërdG »pa päƒoÑμræ©n rdG nÜƒo∏°SCr G Ékæu«nÑoe n∂nànHÉnLEGp rπu∏Yn *
........................................................................................... -
.p¬pFGnòZp ≈n∏Y p ∫ƒ°ü o rdG »pa päƒÑo nμær ©n dG Ü
o ë o ªp ©r àn °ùr jn π
n ƒo∏°Sr oCG π u bn nC’G ≈n∏Y ôn NBG ÉkfGƒn «n M
n ôo co Pr nCG *
......................................................................................... -
òo ær eo √o GQn nCG …òp sdG oåpdÉsãdG Qo rCÉØn dG Gnògn { : ¢SG
l ôn pa ∫ n pdòn cn ºr go Éªn æn «r Hn hn - 4
n Én≤an ºr ¡o en Éen nCG Ql rCÉa õn Øn bn Pr EGp ∂
z? É¡n oμ∏p ¡r àn °ùr nj ø
r en ∑ n «r ndnCG .n¿Gôn Är Øp dG ôn nãcr nCG Éªn an Éæn go Éæn °ùnr ∏L
n Éæn go ¢ù n
.É¡n pJÉn≤n∏M
n ón Mn nCG Qo rCÉØn dG o¿ƒoμjn ák «s FGnòZp ák n∏°ùrp ∏°Sp o¿ƒnu clCG *
≈n∏Yn isòn¨àn jn ≈n∏Yn isòn¨àn jn ≈n∏Yn isòn¨àn jn
.p¿Gôn Är Øp dG pIôn rãcn p¬pH ôo °ùn p Ghn ÉkÑnÑ°Sn ôo co Pr CG *

u aoCG Gók M
.......................................................................................... -
.m∂∏p ¡r àn °ùr eo π
s co án L n lCGh pá«n pdÉàs dG pá«s ë
n Qn On Oo óu M n rdG päÉæn pFÉnμrdÉH má«s pFGnòZp π
n °Snp Ó°Sn nçnÓnK o¿ƒnu coCG *
.Ö
l nfQr CG - ¢ù w N n - o¿ÉÑn ©r oK - ól Øo ær bo - Ö l °ûr Yo - lIQs P - π l «pa - ôl ªp nf - Ql nCÉa - ôl ≤r °U
n
........................ - 3 ........................ - 2 ........................ - 1
: ôo cq òJCG
o ©r nH isòn¨nànj pás«nërdG päÉnæpFÉnμrdG nøpe máYn ƒªo réne røpe áo s«pFGnò¨p rdG áo n∏°ùrp ∏°ùdG
.m ¢†©r nH ≈n∏Yn É¡n °† u o¿ƒμ s nànJ *
...........................≈ªs °ùon Jhn pá«s pFGnò¨p rdG pán∏°ùrp ∏°ùdG
u päÉn≤n∏M
n ≈ndhoCG ä o uãªn oJ *
o ÉnJÉÑn æs dG π
........................... m ánLQn On røpe ál nμ∏p ¡r nà°ùr oe läÉnfGƒn n«nM »n pg áo nÑ°TÉ
p ©n rdG oäÉnfGƒn n«nërdG *
.... máL r pe ál nμ∏p ¡r àn °ùr eo »n pg iôn N
n Qn On ø r oCG máªn M
p n’ mäÉnfGƒn «n M
n ≈n∏Y isòn¨àn J »pàsdG áo ªn M p sÓdG ä n rdG *
o ÉnfGƒn «n ë
170
º««≤J äÉ«©°Vh
: »Ä«ÑdG §°SƒdG IóMh

á£°ûfC’G ÒjÉ©ŸG
.m∂∏p ¡r àn °ùr eo π n Qn On »ªu °Sn oCGh p ø«r nJQn ƒ°üdG
q co án L q π o es CÉnJCG -1
1 `©e
1 `©e
.............m¿Gƒn «n Mn ºn éo ªr Lo p√òp gn ...........m¿Gƒn «n Mn án ªn él ªr Lo p√òp gn
.................ál Ln Qn On ∂ l ∏p ¡r àn °ùr eo ................ ál L l ∏p ¡r àn °ùr eo
n Qn On ∂ 2 `©e
...................»pàHÉnLEGp oπu∏Yn oCG ...................»pànHÉnLEGp oπu∏Yn lCG
2 `©e
päGôn °ûn ë o ©r Hn É¡n àr n∏cn nCG ór bn ºr ¡p pà≤n jpóM
n rdG ¢† n päÉàn Ñn nf q¿CG ì
o ôn an â r n¶M n n’ - 2
.n∂pdPn røpe ¢SG l ôn pa É¡n ©n næªn an »q pFÉn«ªr «pc mó«pÑªo pH É¡n °Ts Qn räQn ôs ≤n an 2 `©e
.m¢SGôn pa πn Nt ón nJ Qo ôu Ñn jo πu bn nC’G ≈n∏Y Gók Mp Ghn ÉÑk Ñn °Sn ôo co Pr GnC : áo ªn «∏p ©r às dG *
.....................................................................
171
.mQƒo« o£pd Qm ƒ°U
o áo Yn ƒªo réne p√òp gn -3
1 `©e
o od ≈n∏Yn isòn¨àn jn …òp sdG ôp «r s£dG ºn °Sr Gp Ö

.pQƒ«o t£dG p Ωƒë o ào cr CG : áª«∏©àq dG *
.......................................................................
....................................................................... 2 `©e
.p¬pà°ùjp
n ôØn pd ôp r« s£dG Gnògn pór«°U p Gôn ne »ªu °Sn oCG -
n nπM
....................................................................
.....................................................................
s Zhn ák «n peÉnf Ap Éªn rdG pácn ôr Hn ∫

.ká°†n n ƒM
r óo L n ƒoJ »pàsdG päÉnJÉÑn æs dG ¢SG l ôn pa nßM n n’ - 4 3` ©e
z? Ap Éªn rdG nøpe más«ªpc ôn nÑcr nCG oÖYp ƒr nà°ùr nj pánàrÑsædG nøpe Am õr oL … t CG{ : o¬nàN r oCG n∫nCÉ°ùna
.zpQhoòé o rdG »pa Ap Éªn rdG ø
n pe má«s ªp pc ôo Ñn cr nCG óo L
n ƒoJ{ : ì o ôn an â n nCG
r Hn ÉL
.zoìôn an Énj pärCÉ n£N r CG ór ≤n nd{ : ¢SGl ôn pa n∫Énb
172
á£°ûfC’G ÒjÉ©ŸG
¥GQhCG
IôgR
¥É°S
QhòL
n ôn an nCÉ£N
ì o ∏p °U
n í r oCG : áª«∏©àq dG *
......................................................................... 3` ©e
.á«n pfÉsãdG páL r pe ál nμ∏p ¡r àn °ùr eo áo ªn M

n Qn ós dG ø p qÓdG äo ÉnfGƒn «n ë
n rdG - 5
? äÉÑn æn rdG ¿Gón ≤r a ón ær Yp iqòn¨àn nJ r¿nCG äÉnfGƒn «n ën rdG p√òp gn ™o «£p àn °ùnr J π
r gn : áª«∏©àq dG *
»pàpHÉL
©e
2`
n EGp π
o u∏Yn oCG
........................................................................
173
.lás«nM läÉnæpFÉnc ¢û«
o ©p nJ É¡n ndƒr nMhn pácn ôr pÑdG p√òp gn »pa -6 1 `©e
.pás«nërdG päÉnæpFÉnμrdG p√òp gn qπoμpH ák s«pFGnòZp ák n∏°ùrp ∏°Sp o¿ƒnq coCG : áª«∏©qàdG * 1 `©e
.m∂∏p ¡r àn °ùr eo π q co án L
n QOn ôo co Pr CG
o rdG án Hn Éàn pc óo «Yp lCGh nCÉ£î

.p πªn é o ∏p °U
n rdG í r oCG - 3 `©e
p Ghn ák ©n ar Oo É¡n ©o ∏p àn Ñr nJ ºs oK p ø«r sμØn dG pá n£°SG
.kIón M p ƒpn H án °ùjp o ô≤r nJ ≈©n ar nC’G *
n ôØn rdG ¢Vp
3 `©e
n ôØn rdG ™o ∏p àn Ñr jn äƒÑμæ©dG *
.ná°ùjp
174
¢Sô¡ØdG
3 áeóq ≤e 1
4 á∏ª©à°ùŸG Rƒeôq dG 2
AÉHô¡μdG : áãdÉqãdG IóMƒdG 5 äGóMƒdG 3
áq«FÉHô¡μdG IQGqódG : 1 ¢SQqódG
ÊÉ«H º°SôH É¡∏«ã“ - Aƒ°†dG
74 IÒ¡°üdGh
q á©WÉ≤dG - q : ¤hC’G IóMƒdG
QÉq«qà∏d ádRÉ©dGh á∏bÉqædG qOGƒŸG : 2 ¢SQqódG 7 áq«YÉæ£°U’Gh áq«©«Ñ q£dG Aƒ°†dGq QOÉ°üe : 1 ¢SQqódG
81 »FÉHô¡μdG A»°†ŸG º°ù÷G - : 2 ¢SQóq dG
86 »FÉHô¡μdG ìÉÑ°üŸG AGõLCG : 3 ¢SQqódG 10 ÒæŸG AÉ°†ŸG º°ù÷G -
13 ºã«¡dG øH’ ájDhqôdG áq«∏ªY Ò°ùØJ : 3 ¢SQqódG
91 êÉeOE’ÉH ºq∏©J á«q ©°Vh
,áqaÉ°ûdG
q •É°ShC’G ,áaÉqØ°ûdGq •É°ShC’G : 4 ¢SQqódG
93 º««≤J á«q ©°Vh
16 .á“É©dG •É°ShC’G
»Ä«ÑdG §°SƒdG : á©HGôdG
q IóMƒdG 19 Aƒ°†∏d
q »ª«≤à°ùŸG QÉ°ûàf’G : 5 ¢SQóq dG
»Ä«ÑdG §°SƒdG ô°UÉæY - : 1 ¢SQóq dG 23 •É°ShCÓd Aƒ°†dGq ¥GÎNG : 6 ¢SQóq dG
96 á«q FGò¨dG á∏°ù∏°ùdG q - 26 qπ q¶dG ¿ƒμJ
q : 7 ¢SQqódG
IOQÉ£ŸÉH OÉ£°üJ »àqdG äÉfGƒ«◊G : 2 ¢SQqódG 29 êÉeOE’ÉH ºq∏©J á q«©°Vh
102 ÉgAGòZ É¡cÓ¡à°SG áq«Ø«ch 32 º««≤J á q«©°Vƒ
áàZÉÑŸÉH OÉ£°üJ »àqdG äÉfGƒ«◊G : 3 ¢SQqódG
108 ÉgAGòZ É¡cÓ¡à°SG á«q Ø«ch
á∏«◊ÉH OÉ£°üJ »àqdG äÉfGƒ«◊G : 4 ¢SQóq dG ¿É°ùfE’G º°ùL : á«fÉqãdG IóMƒdG
113 ÉgAGòZ É¡cÓ¡à°SG áq«Ø«ch qïØdGh ¿É°ùfEÓd »ª¶©dG πμ«¡dG - : 1 ¢SQóq dG
118 É¡JÉfƒμeh
q áHôqàdG : 5 ¢SQqódG 35 ΩÉ¶©dG ´GƒfCG -
124 á©«Ñ£dG ‘ AÉŸG : 6 ¢SQqódG 40 äÓ°†©dG ´GƒfCG - : 2 ¢SQqódG
á«q Ø«c - Üô°û∏d q ídÉ°üdGq AÉŸG : 7 ¢SQóq dG 44 äÓ°†©dG ácôM - : 3 ¢SQóq dG
129 Üô°û∏d q ídÉ°U AÉe ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G 48 π°UÉØŸG : 4 ¢SQóq dG
135 QhòÑdÉH ôKÉμqàdG : 8 ¢SQqódG äÓ°†©dG Ö«°üJ »àqdG çOGƒ◊G : 5 ¢SQóq dG
142 äÉÑfEÓd áªFÓŸG ±hô q¶dG : 9 ¢SQyódG 52 π°UÉØŸGh ΩÉ¶©dGh
ôqîÑqàdG áq«∏ªYh AÉŸG ¢UÉ°üàepG : 10 ¢SQódG iô¨°üdG q - : áqjƒeqódG IQhqódG : 6 ¢SQqódG
148 áàÑæq dG óæY 57 iÈμdG -
ìÓeC’Gh AÉŸG ¤EG áàÑæq dG áLÉM : 11 ¢SQóq dG ¢ùqØæàq dG AÉ°†YCG : »°ùqØæàq dG RÉ¡÷G : 7 ¢SQóq dG
154 áq«fó©ŸG 61 ¿É°ùfE’G iód
160 »Ä«ÑdG ¿RGƒqàdG : 12 ¢SQqódG RÉ¡÷G ájÉbƒd áq«që°U óYGƒb : 8 ¢SQqódG
166 1 êÉeOE’ÉH ºq∏©J á q«©°Vh 65 »°ùqØæqàdG
169 2 êÉeOE’ÉH ºq∏©J á «q ©°Vh 69 êÉeOE’ÉH ºq∏©J á «q ©°VƒdG
171 º««≤J á q«©°Vh º««≤J á «q ©°Vƒ
71
175

كتاب الإيقاظ العلمي

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

كتاب الإيقاظ العلمي

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

á«q °ùfƒàq dG ájq Qƒ¡ª÷G

»ª∏©dG ®É≤jE’G ÜÉàc

»LƒZGó«ÑdG »æWƒdG õcôŸG

»JÉÑ°ùàμe º«q bCG ôÑq YCG

»JÉeƒ∏©e …ôKCG âqÑãJCGh Üôq `LCG

: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

n ó˘s dG p ñGô˘n pa pá˘«˘n pHô˘r nJ ôp ˘jƒp ˘ r£˘à˘n d nIAÉ˘

: ∫hs ’nC G o•É°ûn ædG

: πq∏YCGh CÉ£ÿG Ö£°TGnC

ÒæŸG AÉ°†ŸG º°ù÷G - A»°†ŸG º°ù÷G : ´ƒ```°VƒªrdG

.... Ωl É°ùn L o É°ûrn μŸp Gh Ωo ƒé

n HnÓne n¿hóo nJôr nj On ƒoæoérdG s¿nCG nßnMnÓan .…

r pájn Dhr ôdG

: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

ôp ˘jƒp ˘ær ˘às ˘dG p í˘«˘pHÉ˘°ü˘

r nCG …Op ÉnØàn pd É¡n àn «s ªu gn nCGhn p ípFÉ°ü

: âÑq ãJCGh Üôq `LCG

: ™HGôq dG o•É°ûn qædG

ál ª«n ∏p °Sn øo «r ©rn dG

: ÊÉqãdG o•É°ûn qædG

.náªn pJÉ©n dG n•É°Sn hr nC’Ghn án as É°ûdG s n•É°Sn hr nC’G pÖjpôrésàdÉpH õo u«neoCG

: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

òp paGƒn æs dGhn pÜGƒn Hr nC’ÉpH pójpóé

: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

.pâ«pbƒr àq dG »pa Éjn Qp ƒochn p¿ÉHn É«n rdG ™n en Éæn panÓpàN

: ∫hCq ’G o•É°ûn qædG

ôëÑdG √É«e •É°ShC’G

.p•É°Sn hr nCÓd Ap ƒr °†dG

: ÊÉqãdG o•É°ûn qædG

3 áq«©°VƒdG 2 áq«©°VƒdG 1 áq«©°VƒdG

On ót ©nJ ón gn É°Tn Éªs nd nÖsé©n nJhn pIõn Øn ∏sàdG pá°TÉ

Op óq ©nJ Ö o ôn °Tr nCGhn áp n∏Hn Én≤ªo rdG ø

(...,¢V o Qr C’G , o§pFÉnërdG) ... *

: »∏p nj Éne nCGôn bn hn p ∫hs nC’G pÜÉnÑrdG ƒrënf ¢SG l ôn pa n¬sLƒns J - 1

mIÒn pæeo mIAn É°†

.»pfÉsãdG p ìÉàn Ør ªp rdG ≈n∏Yn π n °ü s ë n àn an p¬Äp n£N

... l•É°Sn hr nCG ... l•É°Sn hr nCG ... l•É°Sn hr nCG

nø˘pe p ´ƒ˘oæ˘°ü˘ r ªn ˘rdG pÜƒ˘oÑ˘rfoC’G nπ˘N

á“É©dG ΩÉ°ùLC’G áaÉqØ°ûdG ΩÉ°ùLC’G áaÉ°ûdG

o ƒpo H Ql Gõn pf √o Gôn jn ≈às M

35 ¿É°ùfE’G º°ùL : 2 IóMƒdG

... ƒn go 3 Oo ón Yn o¿Gƒn n«nërdG .... ƒn go 2 Oo ón Yn o¿Gƒn «n ën rdG ... ƒn go 1 Oo ón Yn o¿Gƒn «n ën rdG

: ™HGôq dG o•É°ûn qædG

.pänÓ°† o Gƒrn fnCG

: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

: pá«n pdÉàs dG päÉncôn ë

Op É«n £p °UG n pe t§≤p rdG ø

40 ¿É°ùfE’G º°ùL : 2 IóMƒdG

r ©o rdG Op É«n £p °UG

: âÑq ãJCGh Üôq `LCG

: ÊÉqãdG o•É°ûn qædG

.pIOn É©n rdÉnc máØs î

: âÑq ãJCGh Üôq `LCG

44 ¿É°ùfE’G º°ùL : 2 IóMƒdG

: ™HGôq dG o•É°ûn qædG

45 ¿É°ùfE’G º°ùL : 2 IóMƒdG

ál js Op GQn EGp n’ ä n Yn ( ) ôl °ûo Yo hn »u ªp r¶©n rdG p πnμ«r ¡n rdÉpH ál n∏°ü

: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

n Øªp rdG iƒn àn °ùr eo »pa É¡n nμjpôë

n rdG An ÉnærKnCG m ¢SGôn pa ºo °ùr L

48 ¿É°ùfE’G º°ùL : 2 IóMƒdG

r pe p¬jr ón nd Éen p π°†n

: oå```ën Hr GnC hn ¬o Ñs ænn JGC

.s§≤p rdG Ü n nCG …òp sdG pçOp Éë