ICS 25.160.

20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

ÖNSÖZ

− Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen EN 756 standardõ esas alõnarak, TSE Metalurji Hazõrlõk
Grubu‘na bağlõ Tahribatsõz Muayene Metotlarõ ve Kaynak Özel Daimi Komitesi’nce TS 5387’nin
revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 23 Aralõk 1997 tarihli toplantõsõnda Türk
Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.

− Bu standardõn daha önce yayõmlanmõş bulunan baskõlarõ geçersizdir.

ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

İÇİNDEKİLER

0 - GİRİŞ..................................................................................................................... 1
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - SINIFLANDIRMA .................................................................................................. 2
4 - SEMBOLLER VE ŞARTLAR ................................................................................ 2
4.1 - İŞLEM / MAMUL İÇİN KULLANILAN SEMBOL ......................................................... 2
4.2 - ÇEKME ÖZELLİKLERİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL................................................ 2
4.2.1 - Çok Pasolu Teknik............................................................................................................... 2
4.2.2 - İki Pasolu Teknik ................................................................................................................. 2
4.3 - SAF KAYNAK METALİ VEYA İKİ PASOLU KAYNAKLI BİRLEŞTİRMENİN VURMA
ÖZELLİKLERİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL ..................................................................... 3
4.4 - KAYNAK TOZ TİPİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL...................................................... 3
4.5 - TEL ELEKTROTLARIN KİMYASAL BİLEŞİMİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL............. 3
5 - MEKANİK DENEYLER ......................................................................................... 4
5.1 - ÇOK PASOLU TEKNİK ............................................................................................. 4
5.2 - İKİ PASOLU TEKNİK................................................................................................. 5
6 - KİMYASAL ANALİZ.............................................................................................. 5
7 - TEKNİK TESLİM ŞARTLARI................................................................................ 5
8 - KISA GÖSTERİLİŞ ............................................................................................... 5
EK A.......................................................................................................................... 7
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

KAYNAK SARF MALZEMELERİ - ALAŞIMSIZ VE İNCE DANELİ

ÇELİKLERİN TOZ ALTI ARK KAYNAĞI İÇİN TEL ELEKTROTLAR VE
TEL -TOZ KOMBİNASYONLARI - SINIFLANDIRMA

0 - GİRİŞ
Bu standard, saf kaynak metalinin akma mukavemeti, çekme mukavemeti ve uzama yönünden
kimyasal analiz ve tel-toz kombinasyonlarõ vasõtasõyla tel elektrotlarõ tanõtmak için bir sõnõflandõrma
teklif eder. Kaynak metalinin akma mukavemetinin çekme mukavemetine olan oranõ genellikle esas
metalinkinden daha yüksektir. Kullanõcõ kaynak metalinin akma mukavemetinin esas metalin akma
mukavemetine uyuşumunun kaynak metali çekme mukavemetinin esas metalin çekme mukavemetine
uyuşumunu sağlamasõnõ gerektirmediğini dikkate almalõdõr. Bu sebeple çekme mukavemetinin
eşleştirilmesinin gerektirdiği uygulanmalarda sarf malzemelerin seçimi Çizelge 1’in 3. sütunu referans
alõnarak yapõlmalõdõr.
Firmalar tarafõndan temin edilen tel ve toz kombinasyonlarõ aynõ özelliğe sahip olabilmelerine rağmen
farklõ firmalardan alõnan tek tel ve toz bu standarda göre doğrulanmadõkça kendi aralarõnda
değiştirilemez
Elektrot boyutu ve esas metal bileşimi gibi kaynak işlemindeki farklõlõklar sebebiyle tel-toz
kombinasyonlarõnõ sõnõflandõrmak için kullanõlan saf kaynak metali deney numunelerinin mekanik
özelliklerinin mamul birleştirmelerinde elde edilen özelliklerden değişik olacağõ dikkate alõnmalõdõr.

1 - KAPSAM
2
Bu standard, en düşük akma mukavemeti 500 N/mm ye kadar olan ince daneli çelikler ve alaşõmsõz
çeliklerin tozaltõ ark kaynağõ için, tel-toz kombinasyonlarõ ve kaynatõlmõş durumdaki saf kaynak
metalinin sõnõflandõrõlmasõ için şartlarõ belirtir. Bir toz farklõ tel elektrotlarla sõnõflandõrõlabilir. Tel elektrot
kendi kimyasal bileşimi esas alõnarak da ayrõca sõnõflandõrõlõr.
Tek ve iki pasolu teknikler için kullanõlan tozlar iki pasolu teknik esas alõnarak sõnõflandõrõlõr.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atõf yapõlmaktadõr. Bu atõflar
metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atõflarda
daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapõlmasõ
şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standardõn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardõn en son
baskõsõ kullanõlõr.

EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ

No (İngilizce) (Türkçe)
EN 759 Welding consumables - Technical TS prEN 759 Çelik Kaynağõ İlave Metalleri
delivery conditions for filler metals - İçin Teknik Teslim Şartlarõ
Type of product, dimensions, tolerances
and marking

EN 760 Welding consumables - Fluxes for

submerged arc welding - Classification

EN ISO 13916 Welding - Measurement of preheating TS EN ISO Kaynak - Ön Isõtma Sõcaklõğõ,

temperature, interpass temperature and 13916 Pasolararasõ Geçiş Sõcaklõğõ
preheat maintenance temperature ve Kaynak Esnasõndaki Ön
during welding Isõtma İdame Sõcaklõğõnõn
Ölçme Kõlavuzu

EN 1597-1 Welding consumables - Testing for TS prEN 1597-1 Kaynak Sarf Malzemeleri-
classification - Part 1: Test assembly for Sõnõflandõrma İçin Deneyler -
all-weld metal test specimens in steel, Kõsõm 1: Çelik, Nikel ve Nikel
nickel and nickel alloys Alaşõmlarõnda Saf Kaynak
Metalinden Çõkarõlan Deney
Parçasõ İçin Deney Grubu

1
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ

No (İngilizce) (Türkçe)
EN 1597-2 Welding consumables - Testing for TS prEN 1597-2 Kaynak Sarf Malzemeleri -
classification - Part 2: Preparation of Sõnõflandõrma İçin Deneyler
test assembly for single and two run Kõsõm 2: Tek ve İki Pasolu
technique test specimens in steel Teknik İçin Gerekli Çelik
Deney Parçasõ İçin Deney
Grubunun Hazõrlanmasõ

ISO 31-0:1992 Quantities and units - Part 0: General TS 1990 Büyüklükler, Birimler ve
principles Semboller - Genel İlkeler

3 - SINIFLANDIRMA
Sõnõflandõrma, aşağõda verildiği gibi bir imalâtçõnõn özel bir tel - toz kombinasyonu ile elde edilen saf
kaynak metali özelliklerini kapsar. Bir tel elektrot, Çizelge 5’deki kimyasal bileşim için kullanõlan
sembolle ayrõca tanõmlanabilir.

Sõnõflandõrma beş kõsma ayrõlõr:

a) Birinci kõsõm tanõmlanacak işlemi / mamulü belirten bir sembolü verir .
b) İkinci kõsõm, çok pasolu teknik için saf kaynak metalinin mukavemetini ve uzamasõnõ veya iki pasolu
teknik için sõnõflandõrõlmada kullanõlan esas metalin mukavemetini belirten bir sembolü verir.
c) Üçüncü kõsõm, saf kaynak metali veya kaynaklõ yapõnõn vurma özelliklerini belirten bir sembolü verir
.
d) Dördüncü kõsõm, kullanõlan toz tipini belirten bir sembolü verir.
e) Beşinci kõsõm, kullanõlan tel elektrotlarõn kimyasal bileşimini belirten bir sembolü verir.

4 - SEMBOLLER VE ŞARTLAR
4.1 - İŞLEM / MAMUL İÇİN KULLANILAN SEMBOL
Tozaltõ ark kaynak işleminde kullanõlan bir tel elektrot ve/veya bir tel-toz kombinasyonu için kullanõlan
sembol ‘S‘ harfi olmalõdõr.

4.2 - ÇEKME ÖZELLİKLERİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL

4.2.1 - Çok Pasolu Teknik

Çizelge 1’deki sembol, Madde 5-1’e göre tespit edilen kaynatõlmõş durumdaki saf kaynak metalinin
akma mukavemetini, çekme mukavemetini ve uzamasõnõ belirtir.

ÇİZELGE 1 - Çok Pasolu Teknikde, Çekme Özellikleri İçin Kullanõlan Sembol

) 2)
Sembol En az akma mukavemeti1 Çekme mukavemeti En az uzama
2 2
N/ mm N /mm %
35 355 440 - 570 22
38 380 470 - 600 20
42 420 500 -640 20
46 460 530- 680 20
50 500 560- 720 18
1 ) Akma mukavemeti için düşük akma ( ReL) akma meydana geldiğinde kullanõlmalõdõr. Aksi
takdirde % 0 -0,2 deneme mukavemeti kullanõlmalõdõr.
2 ) Ölçü uzunluğu, numune çapõnõn beş katõna eşittir.

4.2.2 - İki Pasolu Teknik

Bu sembol Madde 5.2’ye göre uygun bir şekilde tamamlanan iki pasolu kaynak deneylerinde kullanõlan
esas metalin mukavemetine bağlõ olarak kaynaklõ birleştirmenin mukavemetini belirtir.

2
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

ÇİZELGE 2 - İki Pasolu Teknikte Çekme Özellikleri İçin Kullanõlan Sembol

Sembol En az esas metal akma mukavemeti Kaynaklõ birleştirmenin en az çekme

mukavemeti
2 2
N /mm N/mm
2T 275 370
3T 355 470
4T 420 520
5T 500 600

4.3 - SAF KAYNAK METALİ VEYA İKİ PASOLU KAYNAKLI BİRLEŞTİRMENİN

VURMA ÖZELLİKLERİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL

Çizelge 3’de sembol, Madde 5 de verilen şartlar altõnda ulaşõlan 47J’luk ortalama vurma enerjisinin
sağlandõğõ sõcaklõğõ belirtir.

Yalnõzca tek bir değer 47 J’den küçük olabilir ancak 32 J’den daha küçük olamaz. Bir tel-toz
kombinasyonu belli bir sõcaklõk için sõnõflandõrõldõğõnda bu kombinasyon Çizelge 3’deki herhangi bir
daha yüksek sõcaklõğõ otomatik olarak kapsar.

ÇİZELGE 3 - Saf Kaynak Metali veya İki Pasolu Birleştirmelerde Vurma Özellikleri İçin Kullanõlan
Semboller

Sembol En az ortalama vurma enerjisi 47J

o
C
Z Uygulanmaz
A + 20
o 0
2 -20
3 -30
4 -40
5 -50
6 -60
7 -70
8 -80

4.4 - KAYNAK TOZ TİPİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL

Çizelge 4’deki sembol, EN 760’da tarif edildiği şekilde kaynak toz tipini belirtir.

ÇİZELGE 4 - Kaynak Toz Tipi İçin Kullanõlan Sembol

Toz ‘ tipi Sembol

Mangan -silikat MS
Kalsiyum -silikat CS
Zirkonyum -silikat ZS
Rutil - silikat RS
Alumina- rutil AR
Alumina - bazik AB
Alumina - silikat AS
Alumina -florid-bazik AF
Florür- bazik FB
Herhangi bir diğer bileşim Z

4.5 - TEL ELEKTROTLARIN KİMYASAL BİLEŞİMİ İÇİN KULLANILAN SEMBOL

Çizelge 5’deki sembol tel elektrotun kimyasal bileşimini belirtir ve karakteristik alaşõm elementlerinin
bir gösterimini kapsar.

3
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

Kaynak metalinin kimyasal bileşimi tel elektrotun kimyasal bileşimine ve tozun metalurjik davranõşõna
bağlõdõr (EN 760).

ÇİZELGE 5 - % Kütle Olarak Tozaltõ Ark Kaynağõ için Tel Elektrotlarõn Kimyasal Bileşimi
1),2),3)
Kimyasal Bileşimi ( % Kütle ) (m/m)
Sembol C Si Mn P S Mo Ni Cr
SO Üzerinde anlaşõlan herhangi bir kimyasal bileşimi,
S1 0,05-0,15 0,15 0,35-0,60 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S2 0, 07-0,15 0,15 0,80-1,30 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S3 0, 07-0,15 0,15 >1,30-1,75 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S4 0,07-0 ,15 0,15 > 1,75-2,25 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S1Si 0,0 7-0,15 0,15-0, 40 0,35-0,60 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S2Si 0.07-0,15 0,15-0.40 0,80-1,30 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S2Si2 0,07-0,15 0,40-0,60 0,80-1,30 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S3Si 0,07-0,15 0,15-0,40 > 1,30-1,85 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S4Si 0,07-0 ,15 0,15-0,40 > 1,85-2,25 0,025 0,025 0,15 0,15 0,15
S1Mo 0,05-0,15 0,05-0,25 0,35 -0,60 0,025 0,025 0,45-0,65 0,15 0,15
S2Mo 0,07-0,15 0,05 -0,25 0,80-1,30 0,025 0,025 0,45-0,65 0,15 0,15
S3Mo 0,07-0,15 0,05-0,25 >1,30-1,75 0,025 0,025 0,45-0,65 0,15 0,15
S4Mo 0,07-0,15 0,05 -0,25 >1,75-2,25 0,025 0,025 0,45-0,65 0,15 0,15
S2Ni1 0,07-0,15 0,05-0,25 0,80-130 0,020 0,020 0,15 0,80-1,20 0,15
S2Nil1,5 0,07-0,15 0,05-0,25 0,80-1,30 0,020 0,020 0,15 >1,20-1,80 0,15
S2Ni2 0,07-,0,15 0,05-0,25 0,80-1,30 0,020 0,020 0,15 >1,80-2,40 0,15
S2Ni3 0,07-0,15 0,05-0,25 0,80-1,30 0,020 0,020 0,15 >2,80-3,70 0,15
S2Ni1Mo 0,07-0,15 0,05-0,25 0,80-1,30 0,020 0,020 0,45-0,65 0,80-1,20 0,20
S3Ni1,5 0,07-0,15 0,05-0,25 >1,30-1,70 0,020 0,020 0,15 > 1,20-1,80 0,20
S3Ni1Mo 0,07-0,15 0,05-0,25 >1,30-1,80 0,020 0,020 0,45-0,65 0,80-1,20 0,20
S3Ni1,5Mo 0,07-0,15 0,05-0,25 1,20-1,80 0,020 0,020 0,30-0,50 1,20-1,80 0,20
1) Bitirilmiş mamulün kimyasal bileşimi ,Cu; kaplamanõn Cu’ õ dahil olmak üzere ≤ % 30 Al % 0, 030 dur
2) Çizelgedeki tek değerler en çok değerleri ifade eder.
3) Sonuçlar ISO 31-0:1992 Ek B kural A’ya uygun kaideler kulanõlarak belirtilen değerdeki gibi önemli
sayõlarõn aynõ sayõsõna yuvarlatõlacaktõr.

5 - MEKANİK DENEYLER
5.1 - ÇOK PASOLU TEKNİK
Çekme, vurma deneyleri ve gerekli herhangi bir deney tekrarõ 4,0 mm ve 3,2 mm ( 3,0 ) mm çaplõ tel
elektrotlardan tedarik edilen en büyük ölçüye sahip olanõ kullanõlarak EN 1597-1 Tip 3 ‘e göre
hazõrlanan bir saf kaynak metali deney grubu kullanõlarak kaynaklõ durumda kaynak metali üzerinde
yapõlmalõdõr.

Kaynak şartlarõ ( tek telli kaynak ) ve deney grubunun ayrõntõlarõ Çizelge 6 ‘ dan seçilmelidir.

Ön õsõtma gerekmez. Kaynak işlemi oda sõcaklõğõnda başlayabilir. Pasolararasõ sõcaklõk, sõcaklõk
gösterici tebeşirler, yüzey termometreleri veya õsõl çiftler kullanõlarak ölçülmelidir (EN ISO 13916).

Pasolararasõ sõcaklõk Çizelge 6’da belirtilen pasolararasõ sõcaklõklarõ aşmamalõdõr. Herhangi bir
pasodan sonra pasolararasõ sõcaklõk aşõldõğõnda, deney grubu belirtilen aralõk arasõndaki bir sõcaklõğa
havada soğutulmalõdõr.

4
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

ÇİZELGE 6 - Çok Pasolu Tek Telli Kaynak İçin Kaynak Şartlarõ

1),2)
Şartlar Tel elektrot çapõ
mm
3,2 4,0
Yõğõlan kaynak uzunluğu, mm En az 200 En az 200
Akõm tipi d.a. d .a.
Kaynak akõmõ A 440 ± 20 580 ± 20
Kaynak gerilimi V 27 ± 1 29 ± 1
Kaynak hõzõ mm / min 400 ± 50 550 ± 50
Pasolar arasõ sõcaklõk aralõğõ
o
C (Ön õsõtmasõz) 150 ± 50 150 ± 50
Elektrot uzantõsõ, mm 30 ± 5 30 ± 5
1) a.a. ve d.a. işlemleri istenirse deney kaynağõ sadece a.a. kullanõlarak yapõlmalõdõr.
2) a.a. alternatif akõm; d.a. doğru akõm anlamõna gelir.

5.2 - İKİ PASOLU TEKNİK

Çekme, vurma deneyleri ve gerekli herhangi bir deney tekrarõ, EN 1597-2 Tip 4’e göre hazõrlanan bir
deney grubu kullanõlarak kaynaklõ durumda kaynak metali üzerinde yapõlmalõdõr. Kaynak şartlarõ
imalatçõ tarafõndan tavsiye edilen aralõk içinde olmalõ ve bu standarda uyumu göstermek için
kaydedilmelidir.

6 - KİMYASAL ANALİZ
Kimyasal analiz, tel elektrot numuneleri üzerinde yapõlmalõdõr. Herhangi bir analitik teknik kullanõlabilir.
Uyuşmazlõk durumunda tanõnmõş, yayõnlanmõş metotlara atõf yapõlmalõdõr.

NOT - Ek A.

7 - TEKNİK TESLİM ŞARTLARI

Teknik teslim şartlarõ, EN 729’daki şartlarõ karşõlamalõdõr.

8 - KISA GÖSTERİLİŞ
Tel elektrodun ve tel-toz kombinasyonunun kõsa gösterilişi aşağõdaki örneklerde verilen prensibi
izlemelidir.

ÖRNEK 1:
Çok pasolu teknik için toz altõ ark kaynağõnda kullanõlan bir tel-toz kombinasyonu en düşük akma
2
mukavemeti 460 N/mm (46) olan ve bir alumina-bazik tozla (AB) ve bir S2 teli ile -30°C’da (3)
sağlanan 47 J’lük en düşük ortalama vurma enerjili bir kaynak metali yõğar. Bu durumda kõsa
gösteriliş:

Tel - toz kombinasyonu EN 756 - S 46 3 AB S2

Burada:
EN 756 : Standard numarasõ,
S : Tel elektrot ve/veya tel-toz kombinasyonu/toz altõ ark kaynağõ (Madde 4.1),
46 : Çekme özellikleri (Çizelge 1 ve Çizelge 2),
3 : Vurma özellikleri (Çizelge 3),
AB : Kaynak toz tipi (Çizelge 4),
S2 : Tel elektrodun kimyasal bileşimi (Çizelge 5),
dir.

5
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

ÖRNEK 2:
2 2
En düşük akma mukavemeti 420 N/mm (4 T) olan 520 N/mm ’den daha büyük enine çekme
mukavemetli ve bir alumina-bazik tozla (AB) ve S2Mo tel elektrotla 20°C’da (2) 47 J’lük vurma enerjisi
veren bir esas metalde imalâtçõnõn tavsiyelerine göre iki pasolu teknik kullanõlarak yapõlan toz altõ ark
kaynağõ için bir tel-toz kombinasyonu aşağõdaki gibi gösterilir:

Tel - toz kombinasyonu EN 756 - S 4 T 2 AB S2Mo

ÖRNEK 3:
Çizelge 5’deki S2Mo’nun kimyasal şartõna uyan bir tel elektrodun kõsa gösterilişi:

Tel elektrot EN 756 - S2Mo

6
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5387 EN 756/Aralõk 1997

EK A
(Bilgi İçin)

BİBLİYOGRAFYA

A.1 - Handbuch for das Eisenhüttenlaboru torium, VdEH, Düsseldorf

A.2 - BS 6200-3 Demir, çelik ve diğer demir esaslõ metallerin numune alma ve analizleri - Kõsõm 3:
Analiz Metotlarõ

A.3 - CEN/CR 10261 ECISS Bilgi Sirküleri 11 - Demir ve Çelik - Uygun Kimyasal Analiz Metotlarõnõn
Gözden Geçirilmesi