Тема 1.

Светот и Европа во раниот среден век

1.Лекција-Општи карактеристики на среден век

Напиши ја периодизацијата на среден век:
ран феудализам – од V(5) до XI (11)век
развиен феудализам – од XI(11) до крајот XV(15) век
доцен феудализам – од XVI(16) до крајот на XVII(17)век
Феудална хиерархија
крал
Феудалци Благородници, свештеници грофови војводи барони рицари
витези
закрепостени селани селани

2.Лекција – Големите преселби на народите

Кога почнала ? Крајот на IV(4)век

Кој народ ја започнал? Хуните
Кај се наоѓа местото кое е познато како „ Врата на народите“? Помеѓу планината Урал и Каспиското
езеро.
Кога е создаден племенскиот сојуз на Хуните и кога се распаднал ? Во V(5)век на чело со Атила а се
распаднал по смртта на Атила(454год.)
Наброј ги германските племиња? Вандали , Готи, Франки, Лангобарди
Наброј ги новосоздадените држави?
Државата на Франките Северна Галија
Државата на Вандалите Шпанија и Северна Африка
Државата на Бургундите Источна Галија
Државата на Англите и Саксонците Британските Острови
Лангобардите Северна Италија
Кога се распаднало Западното Римско царство? Во 476 год.

3.Лекција – Државата на Франките

Кој биле познати водачи(владетели) на Државата на Франките?

Клодовик-оној кој што ги обединил
Карло велики-Државата на Франките била најмоќна во негово време
Кога Клодовик го примил христијанството? Во 496 год.
Кога бил крунисан за цар Карло Велики и каде? Во 800 г. во црквата св. Петар во Рим
Кога била создадена Папската држава? Во втората половина на VIII век.
Кога дошло до конечната поделба на Западна и Источна црква? Во 1054 год католици и православни
Кој е најпознатиот пишан извор за ѓивотот на Карло Велики ? Биографијата на Карло Велики од
Ајнхард
На кој јазик се служеле и зборувале во Државата на Франките? На латински

4.Лекција – Појава на Исламот

Кој се најстарите жители на Арабскиот полуостров? Бедуините кои се занимавале со номадско

сточарство
Кога се појавил Исламот? Во почетокот на VII век или околу 610 год.
Кој бил нејзиниот основач и проповедник? Мухамед
Како се викал исламскиот бог? Алах
Како се викала исламската света книга? Коранот
Која година бил протеран Мухамед од Мека во Медина ? Во 622 и се вика Хиџра и оттогаш ги бројат
годините муслиманите
Најпознати достигнувања на Арабјаните во математиката? Ги усовршилебројките кои ние денес ги
употребуваме т.н арапски броеви и ја измислиле нулата

5.Лекција – Источно Римско царство(Византија)

Како се вика Источното Римско царство? Византија

Кога се создало? Со поделбата на Римската Империја во 395 год.
Каде била престолнината на Византија? Константинопол
Како се нарекувале жителите? Ромеи
Кога се распаднала византија? 1054 год.
Каде е роден византискиот цар Јустинијан ? Во с.Таор Скопско
Позната црква во Византија ? Света Софија
По што е познат Јустинијан? По промените што ги направил во законодавството и др.

Тема 2 Балканот во раниот среден век

1.Лекција-Населување на словените на Балканот
Каде се наоѓа прататковината на словените? Помеѓу Балтичкото море и Карпатите
Во кои правци се раселиле словените? Во три различни правци-Источни Словени, Западни Словени и
Јужни Словени
Кое било основното занимање на Словените? Земјоделство сточарство, лов и риболов.
Наброј ги боговите во кои верувале Словените? Перун, Волос или Велес, Весна , Лада и др.

2.Лекција-Промени на Балканот по доселувањето на Словените

Кои области ги населиле Словените по доаѓањето на Балканот? Јужно од Реките Сава и Дунав, до
Драч во Албанија и Пелопонез во Грција
Наброј ги позначајните племиња кој го населиле Балканот? Словенците, Хрватите, Србите,
Неретвјаните, Дукљаните,Тимочаните, Сојузот на седумте племиња, Вајунити, Милинзи Езерити и др
Како се викаат областите населени со едено или повеќе словенски племиња? Склавинии
Наброј неколку словенизирани(променети имињана топонимите) градови села езера идр?
Сингидинум-Белград, Салона- Сплит, Дирахион-Драч,Наисус-Ниш
Кога и кој почнал да го шири христијанството и на кој јазик? Од средината на IX (9 век) Византија
почнала да го шири христијанството на грчки јазик

3.Лекција-Создавање на Бугарската држава

Какво племе биле Бугарите? Номадскоа(скитачко) Монголско-татарско племе
Кога се создала Бугарската држава? Во 681 год
Кој бил на чело на Бугарската држава? Ханот Аспарух
Каде се наоѓала престолнината? Во градот Плиска
Наброј ги познатите кнезови(ханови)од Бугарија? Ханот Крум, кнезот Борис, кнезот (цар)Симеон, цар
Петар, цар Борис втори(последниот).
Кога кнезот Симеон се прогласил за цар? Во 913
Кога кнезот Борис го примил христијанството? Во 864 год
4.Лекција-Создавање на Дукља и Рашка
Како била наречена државата на српските племиња? Рашка
Кој стоел на чело на склавинијата во Рашка? Жупан
Кога го примиле србите христијанството? За време на Византискиот цар Василиј I Македонецот
За време на кој жупан Рашка била независна? Жупанот Часлав
Како уште се нарекува Дукља? Зета
За време на кој кнез го достигнала својот подем? За време на кнезот Михаил кој се прогласил и за
крал

5.Лекција-Албанија во раниот среден век

Како се нарекуваше познатиот римски пат кој поминуваше низ Албанија? Виа Егнатија
Кој беа поважни епископски центри во Илирија? Аполонија, Авлона, Бутринт
Каде се населиле словените во Илирија? Словените се населиле главно во северна Илирија
Како се вика управните области во Византија? Теми
Во Кои византиски теми се наоѓале албанските области? Темата Драч и Никопол
Под чија власт се наоѓале албанските области од IX do XII век? Во IX век под Бугарија, во X под
Самоиловата држава и по Византија

Тема3 Македонија во раниот среден век

1.Лекција-Населувањето на Словените во Македонија

Во кој период Македонија била населена од Словените? При крајот на VI(6) и првите децении на
VII(7)век
Наброј ги попознатите племиња на Словените кои се населиле на територијата на Македонија?
Драговити, Берзити, Велегезити, Струмјани, Ринхини, Сагудати и Смолјани.
Наброј неколку словенизирани-променети имиња на градови, реки и др? Лихнидос-Охрид, Скупи-
Скопје, Вилазора-Велес, Астибо-Штип, Аксиос-Велика-Вардар,Еригон-Црна река, Баргала-Брегалница
Кој стоел на чело на македонските склавинии? Кнез
Која била најпознатата македонска склавинија и каде било седиштето? Берзитија на чело со кнезот
Акамир, во Прилеп.
Кого затекнале Словените во Македонија? Староседелците, античките Македонци
Кога била најголемата опсада на Солун од страна на Словените? Во 618 год

2.Лекција-Појава и развиток на словенската писменост и култура

Од кого македонските Словени ги добиле првите сознанија за христијанството? Од староседелците-
античките Македонци.
Со какво писмо се користеле Словените кога се населиле во Македонија ? Со примитивно писмо,
составено од црти и решки.
Кој ја создал словенската азбука(глаголицата)? Светите браќа Кирил и Методиј
Која била најпознатата мисија на светите браќа? Моравската мисија
На кој јазик им се проповедало христијанството на Словените во Моравија? На латински јазик
Кој ги испратил браќата во Моравија? Византискиот цар
Kој побарал од византискиот цар да му се пратат учени луѓе кои ќе го проповедаат
христијанството на словенски јазик.? Кнезот од Моравија, Ростислав
Каде починал св. Кирил? Во Рим
Каде се родени браќата Кирил и Методиј? Во Солун
Од какво потекло биле браќата Кирил и Методиј? Словенско
Кога е денот на словенските просветители Кирил и Методиј? 24 Мај
3.Лекција-Дејноста на св.Климент и св Наум
Наброј ги учениците на Кирил и Методиј? Св.Климент, св.Наум, св.Горазд,св.Ангеларији др.
Кога св Климент дошол во областа Кутмичевица? Во 886г
На каков јазик се вршела богослужбата во Кутмичевица? На грчки
Каква дејност вршел св.Климент? Црковна просветителска и книжевна дејност
Заради неговата работа како бил награден? Бил поставен за епископ(прв словенски епископ)
Која година станал епископ Климент? Во 893 год
Кој ја создал кирилицата? Учениците на Кирил и Методиј (се смета дека ја создал Климент)
Како се викала школата која ја создал Климент? Охридска книжевна школа
Колку ученици во неа завршиле ? 3500
Под кое друго име се нарекувала охридската книжевна школа? Прв словенски универзитет,
Климентов универзитет.
Кој манастир го изградил Климент? Св. Пантелејмон
Кога починал Климент? Во 916 год
Кој манастир го изградил св.Наум? Св. Архангели или попознат како св.Наум

4.Лекција-Богомилското движење
Кога се појавило богомилството? Во X(10)век за време на владеењето на бугарскиот цар Петар
Кој бил основач на богомилството? попот Богомил
Во што верувале богомилите? Дека во природата постојат две сили кое се бореле меѓу себе дорото и
злото
За што ја сметале црквата богомилите? За дело на ѓаволот, изатоа не ја признавале
Како биле организирани? Во религиозни општини
Кој стоел на чело на религиозните општини? најстариот и најугледен член-дедо или дедец
Каде се проширило богомилството од Македонија? Бугарија ,Србија, Босна ,Византија, Италија и
Франција.
Како сенарекувале богомилите во Босна? Патарени
Како биле познати богомилите во Македонија? Бабуни

5.Лекција-Создавање и ширење на македонската средновековна држава

Кој биле синовите на комесот(кнезот) Никола? Комитопулите(младите кнезови) Давид, Мојсеј, Арон и
Самоил.
Која година кренале востание комитопулите против Бугарската власт? Во 969 год
Кога комитопулите кренале востание против Византија? Во 976 год
Кој управувал со независната држава? Четворицата браќа (тетрархија)
Каде се наоѓала престолнината? Во Преспа на островот св. Ахил
Каде била преместена престолнината по крунисувањето на Самоил за цар? Во Охрид
Каде и кога се случила големата победа на македонската држава врз византискиот цар Василиј II?
Во битката кај Трајановата порта во 986
Кои држави влегувале во состав на Македонското царство? Цела Македонија без Солун, Бугарија,
Рашка, Босна, Далмација, Дукља, Албанија,Епир и Тесалија.
Кои биле границите на Македонското царство? Од реките Дунав и Савана север до планината Олимп
на југ, од Црното море на исток до Јадранското море на запад
Кога било меѓународно признато македонското царство? Со крунисувањето на Самоил за цар од
страна на свештеници на Папата
Каде бил крунисан Цар Самоил ? Во Преспа. (во последните години од X )
Како се викаат ќерката и синот на цар Самоил? Ќерката Косара и синот Радомир
6.Лекција Организација и пропаѓање на Самоиловата држава?
Какво државно уредување постоело во Македонската држава? Царството или монархија на чело со
цар или монарх кој имал неограничена власт
Кој јазик се употребувал во Македонското царство? Словенскиот(кирилицата)
Каде било седиштето на архиепископот-патријархот на Македонската црква? Во Преспа –охрид
Што била македонската црква? Најпрво архиепископија а со прогласувањето за цар на Самоил
патријаршија
Како било поделено населението? На благородници занаетчии и селани
На кого се потпирал најмногу во своето владеење Самоил? На војската и свештенството (На своите
роднини).
Кога се случила битката на Беласица? Во летото1014 год
Кога починал и каде цар Самоил? На 6 октомври 1014 го во Преспа
Колку македонски војници биле заробени од страна на Византијците во Битката на Беласица ?
14 000 македонски војници.
Кој владеел по Смрта на Самоил? Неговиор син Гаврил Радомир па псле Јован Владислав и последна
била Царицата Марија
Кога престанало да постои Царството на Самоил? Во 1018 год и Македонија потпаднала под
Византиска власт.

Поими и термини: